1

Κοινωνικό-Οικονομικές Πτυχές της Διαχείρισης Αποβλήτων

2

Δομή ΠαρουσίασηςΔεδομένα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Διαχείριση Αποβλήτων Ευρωπαϊκή Οδηγία-Πλαίσιο για τη Διαχείριση Αποβλήτων (ΟΠΑ) ΟΠΑ στην Ελλάδα και η κατάσταση στα Λιόσια

Ο Ρόλος των Οικονομικών Ανάλυση Κόστους-Οφέλους στην Περίπτωση των Αποβλήτων Εξωτερικότητες / Τεχνικές Αποτίμησης Εξωτερικοτήτων Ταφή Αποβλήτων (Κόστος / Οφέλη) Καύση Αποβλήτων (Κόστος / Οφέλη) Ανακύκλωση Αποβλήτων (Κόστος / Οφέλη) ΝΙΜΒΥ: Not In My Back Yard Εμπειρική Ανάλυση / Μελέτες Αποτίμησης Χρονικός Ορίζοντας – Προεξοφλητικό Επιτόκιο Κοινωνικό - Οικονομικά εργαλεία

3

ΕΕ & Απόβλητα: Στοιχεία

Στην ΕΕ κάθε χρόνο απορρίπτονται 1.3 δις τόνοι σκουπιδιών.

40 εκατ. τόνοι από αυτά είναι επικίνδυνοι για την υγεία και το περιβάλλον.

1990-1995: όγκος των σκουπιδιών αυξήθηκε κατά 10%.

2020: όγκος των σκουπιδιών θα αυξηθεί κατά 45% σε σχέση με το 1990 (Εκτίμηση ΟΟΣΑ).

Συνεπώς η ανάγκη για διαχείριση της συλλογής και επεξεργασίας των αποβλήτων, με ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος είναι προφανής.

4

Ευρωπαϊκή στρατηγική για τη Διαχείριση των Αποβλήτων (ΕΣΔΑ): Στόχος, Βασικοί Άξονες

Στόχος της ΕΕ είναι, με βάση το 2000, να μειωθούν τα απόβλητα κατά:- 20% μέχρι 2010- 50% μέχρι 2050

Οι βασικοί άξονες της ΕΣΔΑ είναι: Πρόληψη της παραγωγής αποβλήτων. Επαναχρησιμοποίηση & ανακύκλωση αποβλήτων και

ανάκτηση ενέργειας από τα απόβλητα. Βελτίωση των συνθηκών επεξεργασίας των αποβλήτων. Ρύθμιση του θέματος της μεταφοράς τους.

5

ΕΣΔΑ: Βασικές Αρχές

Πρόληψη: - Περιορισμός των αποβλήτων στην πηγή: ενθάρρυνση της βιομηχανίας να παράγει και των καταναλωτών να επιλέγουν προϊόντα κι υπηρεσίες που δημιουργούν λιγότερα απόβλητα.- Ανάπτυξη και προώθηση μιας πανευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανακύκλωση των αποβλήτων.

«Ο Ρυπαίνων Πληρώνει": αυτοί που δημιουργούν ρύπανση πρέπει να καλύπτουν το κόστος αντιμετώπισής της. Κατά συνέπεια, πρέπει να εντοπίζονται οι επικίνδυνες ουσίες και όσοι ρυπαίνουν πρέπει να είναι υπεύθυνοι για τη συλλογή, την επεξεργασία και την ανακύκλωση των αποβλήτων που παράγουν.

Προφύλαξη: όταν διαφαίνεται ενδεχόμενος κίνδυνος, πρέπει να γίνονται προσπάθειες πρόληψής του.

Εγγύτητα: διευθέτηση των αποβλήτων όσο το δυνατόν πιο κοντά στην πηγή δημιουργίας τους.

6

Οδηγία-Πλαίσιο για τη Διαχείριση Αποβλήτων: ΟΠΑ ΟΠΑ, 1975: υποχρέωση κρατών μελών για

- πρόληψη παραγωγής αποβλήτων- διάθεσή αποβλήτων με τρόπο φιλικό για το περιβάλλον

Αναθεωρημένη ΟΠΑ, 2008: Στόχος Οδηγίας (άρθρο 1):Λήψη μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, μέσω:- πρόληψης ή μείωσης των αρνητικών επιπτώσεων της παραγωγής & διαχείρισης αποβλήτων- βελτίωσης της αποτελεσματικότητας στην χρήση των διαθέσιμων πόρων

Μακροπρόθεσμη στρατηγική για μετατροπή της ΕΕ σε μια κοινωνία ανακύκλωσης: κοινωνία που θα περιορίζει την παραγωγή αποβλήτων και θα τα χρησιμοποιεί ως πόρο.

Σαν πρώτο βήμα, η Επιτροπή προτείνει στα κράτη-μέλη:- την καθιέρωση προτύπων ανακύκλωσης- την ανάπτύξη εθνικών προγραμμάτων πρόληψης της παραγωγής αποβλήτων.

7

ΟΠΑ: Ιεράρχηση Προτεραιοτήτων

Η οδηγία προτείνει την ακόλουθη ιεράρχηση στις προτεραιότητες της πολιτικής διαχείρισης των αποβλήτων που τα κράτη-μέλη θα ακολουθήσουν:

Πρόληψη Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση Ανάκτηση ενέργειας Διαχείριση της Διάθεση

8

ΟΠΑ: Εφαρμογή Συμμετοχή του κοινού και των κοινωνικών εταίρων.

Στην λήψη μέτρων τα κράτη-μέλη πρέπει:

- Να αξιολογούν τα μέτρα με βάση τις οικονομικό-κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις και επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.

- Να λαμβάνουν υπόψη τις γενικότερες αρχές της περιβαλλοντικής προστασίας και βιωσιμότητας

- Προστασία και Αειφόρο Διαχείριση των διαθέσιμων πόρων - Η αρχή του ‘ο ρυπαίνων πληρώνει’ (άρθρο 14)

- Να λαμβάνουν υπόψη την τεχνική εφικτότητα των μέτρων

9

H ΟΠΑ στην Ελλάδα Η ενσωμάτωση στο ελληνικό δίκαιο καλύπτει μόνο τις δύο προηγούμενες

οδηγίες για την διαχείριση αποβλήτων (οδηγία 91/156 και οδηγία 75/442) τις οποίες υπερκαλύπτει η ΟΠΑ.

Η Ελλάδα καταδικάστηκε το 2005 από το ευρωπαϊκό δικαστήριο για μη συμμόρφωση με την ΟΠΑ (υπόθεση c- 502/03).

Η έκθεση ανέφερε ότι στην Ελλάδα λειτουργούν 1.125 παράνομες χωματερές.

Η Ελλάδα δεσμεύτηκε να προχωρήσει στο κλείσιμο ή αναδιαμόρφωση 1.038 χωματερών ενώ το δικαστήριο παρακολουθεί την πρόοδο που πραγματοποιείται στην χώρα.

2007: 774 χώροι διάθεσης ήταν υπό ανακατασκευή.

2008: η Ελλάδα καταδικάστηκε ξανά από το ευρωπαϊκό δικαστήριο για μη συμμόρφωση με την οδηγία για την διάθεση των επικίνδυνων αποβλήτων και αναμένεται η επιβολή προστίμων.

10

Η περίπτωση των Λιοσίων Η χωματερή των Άνω Λιοσίων δέχεται καθημερινά πάνω από 6,5 χιλιάδες

τόνους απορριμμάτων (υπερκορεσμός), δημιουργώντας τεράστια περιβαλλοντολογικά προβλήματα στην ευρύτερη περιοχή της Δ. Αττικής. (Το 80% των οικιακών απορριμμάτων του λεκανοπεδίου καταλήγει στο Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων – ΧΥΤΑ - των Άνω Λιοσίων.)

Έχει σχεδιαστεί η κατασκευή νέου ΧΥΤΑ στη Φυλή, που θα λειτουργήσει για 15 χρόνια, αλλά εκκρεμεί απόφαση του ΣτΕ μετά από προσφυγή των κατοίκων.

12

Η περίπτωση των Λιοσίων Στο χώρο όπου προς το παρόν λειτουργεί η χωματερή

Άνω Λιοσίων, πρόκειται να δημιουργηθεί ένα πάρκο 1.300 στρεμμάτων. Σήμερα είναι ένα σύνολο λόφων και λοφίσκων από σκουπίδια.

Το Β' κύτταρο στη Φυλή, ενδιάμεσο κύτταρο απόθεσης απορριμμάτων, που τέθηκε σε λειτουργία τον Ιούλιο του 2008, έχει σχεδόν κορεστεί και το ύψος των απορριμμάτων αγγίζει τα 60 μέτρα.

13

Ο ρόλος των Οικονομικών1. Εξετάζει και μετρά τις κοινωνικό-οικονομικές επιπτώσεις (κόστος και

όφελος) των διαφορετικών διαχειριστικών επιλογών για στερεά απόβλητα (ταφή, καύση, ανακύκλωσης) συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και επιπτώσεων στη δημόσια υγεία που η κάθε μέθοδος συνεπάγεται.

2. Μετρά το βαθμό στον οποίο το κοινωνικό-οικονομικό κόστος αντανακλάται στις τιμές που χρεώνονται στους χρήσεις και άρα ανακτάται από το κράτος.

3. Προτείνει μέτρα πολιτικής για πλήρη ανάκτηση του κόστους αυτού, πράγμα που εξασφαλίζει την περιβαλλοντικά αειφόρο και οικονομικά βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων.

14

Ανάλυση Κόστους-Οφέλους

Η διαχείριση των αποβλήτων, όπως κάθε επένδυση, συνεπάγεται κόστος στο σήμερα για τρέχοντα και μελλοντικά οφέλη.

H οικονομική ορθότητα της εφαρμογής της θα πρέπει να κρίνεται με βάση μια δυναμική ανάλυση κόστους-οφέλους.

15

Η AΚO απαιτεί:- Ταυτοποίηση των ωφελειών και κόστους από την εφαρμογή μιας διαχειριστικής επιλογής

- Μετάφραση αυτών των ωφελειών και του κόστους σε χρηματικά μεγέθη

- Εφαρμογή του κριτηρίου της καθαρής παρούσας αξίας για την επιλογή πολιτικών των οποίων τα προεξοφλημένα οφέλη ξεπερνούν το προεξοφλημένο κόστος και άρα συνεπάγονται αύξηση της κοινωνικής ευημερίας. Το κριτήριο της ΚΠΑ εφαρμόζεται για την επιλογή πολιτικών και έργων που είναι αποτελεσματικά σε σχέση με την χρήση των πόρων που συνεπάγονται

Bt = οφέλη από το έργο σε χρόνο tCt = κόστη από το έργο σε χρόνο tr = προεξοφλητικό επιτόκιοn = αριθμός των χρόνων λειτουργίας του έργου

n

tttt ή

rCBKPA

0

01

16

Ανάλυση Κόστους-Οφέλους στην διαχείριση αποβλήτων

Η συλλογή και διάθεση των απορριμμάτων προκαλεί κόστος για το κοινωνικό σύνολο όπως: Μόλυνση Ηχητικές ενοχλήσεις Οπτικές ενοχλήσεις Επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία Επιδράσεις στο οικοσύστημα Επιδράσεις στα κτήρια: οι αέριοι ρύποι που παράγονται στις χωματερές

μπορεί να φθάσουν σε τέτοια επίπεδα ώστε να δημιουργούνται συνθήκες διάβρωσης

Κλιματική Αλλαγή

Λόγω του ότι τα παραπάνω αποτελούν εξωτερικότητες, ΑΚΟ συχνά δεν πραγματοποιείται στην διαδικασία λήψης αποφάσεων, παρά τις αντίθετες ξεκάθαρες εισηγήσεις της ΕΕ.

17

Κοινωνικό-Οικονομικές Εξωτερικότητες Ορισμός: Το κόστος και οφέλη που προκύπτουν όταν οι οικονομικές και

κοινωνικές δραστηριότητες μίας ομάδας ατόμων, επιδρούν στην ευημερία άλλων ατόμων και οι επιδράσεις αυτές είναι εκτός αγοράς, και άρα δεν λαμβάνονται υπόψη από την πρώτη ομάδα ατόμων.

Οι εξωτερικότητες είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν. Ωστόσο η ΑΚΟ συμπεριλαμβάνει τα συνολικά κόστη και οφέλη και άρα και τις εξωτερικότητες.

Για τον υπολογισμό των εξωτερικοτήτων και άρα του προσδιορισμού της συνολικής αξίας ενός πόρου έχουν αναπτυχθεί τεχνικές αποτίμησης.

18

Τεχνικές Αποτίμησης της Οικονομικής Αξίας Επιπτώσεων /Αγαθών που δεν Διαπραγματεύονται σε Αγορές Οι οικονομολόγοι έχουν αναπτύξει μεθόδους αποτίμησης των

εξωτερικοτήτων, μέσω προσομοιώσεων συναφών αγορών και οικονομετρική ανάλυση των δεδομένων που συλλέγονται από αυτές τις προσομοιώσεις.

Δύο βασικές κατηγορίες τεχνικών αποτίμησης:

Τεχνικές αποκαλυπτόμενης προτίμησης: χρησιμοποιούν στοιχεία από υπάρχουσες αγορές από τις οποίες εκμαιεύουν τις αξίες που συνδέονται με το περιβαλλοντικό αγαθό υπό αξιολόγηση.

Τεχνικές δηλωμένης προτίμησης: οι αγορές κατασκευάζονται με την χρήση ερωτηματολογίων και οι ερωτώμενοι καλούνται να δηλώσουν ευθέως τις προτιμήσεις τους.

Οι χρηματικές αξίεςΟι χρηματικές αξίες που προκύπτουν από τις μελέτες αποτίμησηςπου προκύπτουν από τις μελέτες αποτίμησης γίνονται δεκτές ως αποδεικτικά στοιχεία στα δικαστήρια γίνονται δεκτές ως αποδεικτικά στοιχεία στα δικαστήρια ((από το από το ατύχημα του ατύχημα του Exxon , 1989)Exxon , 1989)

19

Τεχνικές Αποτίμησης αγαθών που δεν διαπραγματεύονται σε αγορές

Έμμεσες προσεγγίσεις/Μέθοδοι Αποκαλυπτόμενης Προτίμησης: Μέθοδος Τιμολόγησης Κόστους Ποιότητας Ζωής (Hedonic

Pricing) Μέθοδος του Κόστους Ταξιδιού (Travel Cost Method) Μέθοδος Συμπεριφοράς Αποτροπής (Averting Behavior

Method)

Άμεσες προσεγγίσεις/Τεχνικές Δηλωμένης Προτίμησης: Μέθοδος Υποθετικής Αποτίμησης (Contingent Valuation

Method) Μοντέλα επιλογής στηριζόμενα σε χαρακτηριστικά

(Conjoint Analysis)

20

Ταφή Απορριμμάτων- Κόστος Παράγονται ατμοσφαιρικοί ρύποι (μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα) που

είναι αέρια του θερμοκηπίου και συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή.

Παράγονται χημικές ενώσεις (βενζόλιο & βινυλοχλωρίδια) επιβλαβείς για την δημόσια υγεία.

Παράγονται οργανικές ενώσεις, βαριά μέταλλα, χλωρίδια και υδρογονάνθρακες που συχνά εισέρχονται και μολύνουν τα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα απειλώντας την δημόσια υγεία και τα οικοσυστήματα.

Εμφάνιση ζώων που μεταφέρουν ασθένειες

Θόρυβος

Οσμή

Σημαντικός κίνδυνος πυρκαγιών που επιτείνουν τις παραπάνω συνέπειες

21

Ταφή Απορριμμάτων-Οφέλη

Τα αέρια που παράγονται στις χωματερές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή θερμότητας και ενέργειας.

Οφέλη που συνδέονται με την δυνατότητα μελλοντικής χρήσης της γης για διαφορετικούς σκοπούς.

22

Καύση Απορριμμάτων- Κόστος

Θόρυβος Στάχτη

Οσμή

Οπτική Μόλυνση

Eκπομπές αέριων ρύπων, υγρών ρύπων και υπολείμματα στερεών αποβλήτων, τα οποία συνεπάγονται σημαντικές επιπτώσεις για την ανθρώπινη υγεία και το οικοσύστημα, αν δεν ακολουθηθούν οι κατάλληλες διαδικασίες διαχείρισής τους.

23

Καύση απορριμμάτων- Οφέλη Ανάκτηση ενέργειας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για θέρμανση και

ηλεκτρισμό και να συμβάλλει στην μείωση της χρήσης συμβατικών πηγών ενέργειας που μολύνουν το περιβάλλον.

Η στάχτη από την καύση μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις κατασκευές (π.χ. στην κατασκευή δρόμων)

24

Ανακύκλωση απορριμμάτων• Εξοικονόμηση ενέργειας: Η παραγωγή προϊόντων από ανακυκλωμένο υλικό

απαιτεί λιγότερη ενέργεια από ότι η παραγωγή τους από πρώτες ύλες. Για κάθε τόνο απορριμμάτων που αποτρέπουμε από τις χωματερές και ανακυκλώνεται ή κομποστοποιείται, αποφεύγεται η έκλυση 260-470 κιλών ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

• Η μείωση του όγκου και του βάρους των αστικών στερεών αποβλήτων που πρέπει να συλλεχτούν και να μεταφερθούν σε χώρους διάθεσης.

• Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

• Η προστασία του περιβάλλοντος.

• Η συνεισφορά στον πολιτισμό, εφόσον η διαχείριση των αποβλήτων είναι δείκτης πολιτισμού αλλά…

Υψηλό κόστος λειτουργίας των εγκαταστάσεων επεξεργασίας.

25

N.I.M.B.Y. Συμπεριφορά Not In My Back Yard, αναφέρεται στην αντίδραση των κατοίκων που ζουν στην

γύρω περιοχή έναντι κάποιας κατασκευή/έργο. Το έργο συνήθως συνεπάγεται οφέλη για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο αλλά έχει αρνητικές συνέπειες για τους κατοίκους που ζουν σε κοντινές αποστάσεις.Το αποτέλεσμα είναι οι κάτοικοι ζητούν την τοποθέτηση του έργου σε άλλη περιοχή.

Η συμπεριφορά αυτή είναι ιδιαίτερα έντονη στην περίπτωση κατασκευής χώρων διάθεσης απορριμμάτων και άρα η μελέτη για την επιλογή του σημείου εγκατάστασης θα πρέπει να λάβει υπόψη και τις αντιδράσεις αυτές.

Garrod and Willis (1998): το ΝΙΜΒΥ δεν παραμένει σταθερό διαχρονικά, αλλά ακολουθεί φθίνουσα τάση, κάτι που συνεπάγεται προσαρμοστικότητα των κατοίκων.

Μελέτες Αποτίμησης

Για να υπολογιστεί το κόστος από την αρνητική χρησιμότητα που συνεπάγεται η ύπαρξη χώρων ταφής ή καύσης των απορριμμάτων έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες.

1. Μέθοδος Τιμολόγησης Κόστους Ποιότητας Ζωής: εξετάζει την μείωση στις τιμές των σπιτιών από την ύπαρξη χώρων ταφής στην περιοχή.

Μείωση των τιμών των κατοικιών με βάση 11 μελέτες στις ΗΠΑ

Απόσταση από χωματερή σε μίλια

Μείωση στην τιμή της κατοικίας (%)

0 12.8 1 9 2 5.2 3 1.4 3.4 0

27

Μελέτες Αποτίμησης

Μελέτη Αποτίμηση

Χωματερή στο Knox Country Tennessee, USA, (Roberts et al 1991)

Η μέση διάθεση για πληρωμή είναι 273 € το χρόνο ανά νοικοκυριό για την εγκατάσταση της χωματερής σε άλλη περιοχή.

Boston , USA (Smith et al. 1986)

Το όφελος σε όρους ευημερίας είναι 547-821€ ανά μίλι απόστασης από την χωματερή.

Rhode Island , USA (Opaluch et al. 1993)

Η ποιότητα του νερού (υπόγειου και επιφανειακού) είναι ο σημαντικότερος παράγοντας που επιδρά στις προτιμήσεις των ατόμων απέναντι στην κατασκευή της χωματερής.

2. Μέθοδος Υποθετικής Αποτίμησης: οι ερωτώμενοι δηλώνουν την διάθεσή τους για πληρωμή προκειμένου να απομακρυνθεί ο χώρος ταφής.

28

Μελέτες Αποτίμησης3. Πείραμα επιλογής: η αποτίμηση των ατόμων εκμαιεύεται μέσα από

διαδοχικές επιλογές τους από συνδυασμούς των χαρακτηριστικών τουαγαθού που αποτιμάται. Η μέθοδος αυτή επιτρέπει την αποτίμηση του συνόλου του αγαθού αλλά και των επιμέρους χαρακτηριστικών του.

Μελέτη Αποτίμηση

Sasao 2004, Τόκυο Το ΝΙΜΒΥ σύνδρομο φθίνει καθώς η υποθετική χωματερή απομακρύνεται από την αστική περιοχή. Η μέση διάθεση για εφάπαξ πληρωμή είναι 27€ για την εγκατάσταση της χωματερής σε απόσταση 3 κμ από το σπίτι του ατόμου και 151€ για να μην δέχεται η χωματερή βιομηχανικά απόβλητα.

Jin et al. 2006, Μακάο, Κίνα.

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι αναφορικά με την διαχείριση στερεών αποβλήτων οι κάτοικοι προτιμούν α) διαλογή και ανακύκλωση στην πηγή (0.57€/ άτομο/μήνα), β) μείωση του θορύβου κατά την διαλογή και επεξεργασία (0.55€ /άτομο/μήνα και γ) χαμηλότερα τέλη σκουπιδιών.

Garrod and Willis 1998, ΗΒ

Η μέση διάθεση για πληρωμή για αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων σε μία υπάρχουσα χωματερή στην Αγγλία είναι μικρή (0.26 € τη μέρα για την μείωση των ημερών που το άτομο υποφέρει από την στάχτη και 0.22 € τη μέρα για την μείωση των ημερών που το άτομο υποφέρει από την κακοσμία) . Οι κάτοικοι δείχνουν να έχουν προσαρμοστεί στην ύπαρξή της χωματερής και βελτιώσεις δεν συμβάλλουν σημαντικά στην ευημερία τους.

29

Μεταφορά Κόστους-Οφέλους Καθώς η πραγματοποίηση μελετών αποτίμησης απαιτεί χρόνο και σημαντικό

προϋπολογισμό, συχνά εφαρμόζονται τεχνικές μεταφοράς οφέλους (Benefits Transfer).

Η μέθοδος είναι ευρέως αποδεκτή και έχει αποδειχθεί αξιόπιστη όταν εφαρμόζεται σωστά.

Για το σκοπό αυτό έχουν τα τελευταία χρόνια αναπτυχθεί βάσεις καταχώρησης μελετών περιβαλλοντικής αποτίμησης.

Αξίες από τις μελέτες αυτές μπορούν να μεταφερθούν στην περιοχή που μελετάται. Είναι σημαντική η στάθμισή τους ώστε να αντανακλούν τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες της τοπικής πραγματικότητας: - πληθυσμιακά- εισοδηματικά- κοινωνικό-οικονομικά- περιβαλλοντικά

30

Χρονικός Ορίζοντας και Προεξόφληση Ο χρονικός ορίζοντας είναι σημαντικός για την αξιολόγηση ενός έργου.

Η εφαρμογή της τεχνικής κόστους οφέλους απαιτεί την επιλογή του κατάλληλου προεξοφλητικού επιτοκίου για τον υπολογισμό της ΚΠΑ.

Το προεξοφλητικό επιτόκιο εν μέρη καθορίζει την οικονομική αποτελεσματικότητα κάθε έργου.

Ποιο προεξοφλητικό επιτόκιο για έργα με περιβαλλοντικές επιπτώσεις

n

tttt ή

rCBAK

0

01

31

Ποιό μακροχρόνιο προεξοφλητικό επιτόκιο?

“Υπάρχει κάτι περίεργο με την προεξόφληση ωφελειών που προκύπτουν μετά από έναν αιώνα. Ακόμα και με το πιο συντηρητικό επιτόκιο , καμία επένδυση δεν φαίνεται συμφέρουσα”

The Economist (1991), 23 ,Μαρτίου, p 73

“ Βιώσιμη ανάπτυξη είναι η ανάπτυξη που επιτρέπει στις τρέχουσες γενιές να καλύπτουν τις ανάγκες τους χωρίς να περιορίζουν τις δυνατότητες των μελλοντικών γενεών να καλύπτουν τις δικές τους.”

Η.Ε. 1987.«Έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη"

Γενική Συνέλευση 42/187, 11 Δεκέμβρη1987

32

Φθίνοντα Προεξοφλητικά Επιτόκια Η χρήση ενός σταθερού

προεξοφλητικού επιτοκίου αποτυγχάνει να ενσωματώσει την αβεβαιότητα που συνδέεται με τις μελλοντικές οικονομικές συνθήκες ενώ αποδίδει μικρότερο βάρος στο μέλλον δημιουργώντας ζητήματα ισότητας μεταξύ των τρεχουσών και μελλοντικών γενεών.

Η χρήση φθινόντων προεξοφλητικών επιτοκίων συνίσταται από την βιβλιογραφία.

0

0.005

0.01

0.015

0.02

0.025

0.03

0.035

0.04

0.045

0

10 20 30 40 50 60 70 80 90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

190

200

Year

Disc

ount R

ate Discount rate

33

Τελικός στόχος Η υποβολή προτάσεων πολιτικής αναφορικά με το ποία διαχειριστική

επιλογή πρέπει να υιοθετηθεί και ποια μέτρα πρέπει να συνοδεύουν την υιοθέτηση αυτή, έτσι ώστε η διαχείριση των αποβλήτων να είναι περιβαλλοντικά αειφόρος, οικονομικά αποτελεσματική και κοινωνικά ισότιμη, σύμφωνα με την αρχή του ο ‘ρυπαίνων πληρώνει’ όπως προβλέπει η ΟΠΑ.

Τα μέτρα αυτά αποτελούνται από κοινωνικό-οικονομικά εργαλεία που εξασφαλίζουν κατάλληλη τιμολόγηση και διαχείριση ώστε το κόστος να ανακτάται από τις χρεώσεις στους χρήστες.

Κάθε οικονομικό εργαλείο συνοδεύεται από πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και πρέπει να αξιολογείται με βάση τις προτεραιότητες της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής.

34

Κατάταξη των κοινωνικό-οικονομικών εργαλείων

Οικονομικό εργαλείο Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

1. Όρια και ποσοτικοί περιορισμοί 

 Το κοινό έχει οικειότηταμε τα μέτρα αυτά

Δεν είναι οικονομικά αποτελεσματικά

2. Χρεώσεις στην απόρριψη απορριμμάτων

Οι τιμές προσαρμόζονται ώστε να αντανακλούν το πραγματικό κόστος φυσικών πόρων, ενθαρρύνουν νέες τεχνολογίες, ευελιξία, κέρδη

Μικρότερες από τις άριστες χρεώσεις έχουν μικρή επίδραση στην συμπεριφορά του χρήστη

3. Χρεώσεις μόλυνσης Ίδια με τις χρεώσεις στην απόρριψη απορριμμάτων, εφαρμογή της αρχής του ‘ο ρυπαίνων πληρώνει’

Ίδια με τις χρεώσεις στην απόρριψη απορριμμάτων,

4. Επιδοτήσεις σε μέτρα περιορισμού απορριμμάτων 

Εύκολα αποδεκτές Χρηματοοικονομικοί περιορισμοί

5. Εκπαιδευτικές καμπάνιες

Μακροπρόθεσμα οφέλη

6. Εθελούσιες συμφωνίες Εύκολα αποδεκτές  

7. Νομοθεσία περί ευθύνης

Αξιολογεί και αποκαθιστά ζημίες εκ των υστέρων αλλά μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για αποτροπή

Απαιτεί αναπτυγμένο νομικό σύστημα, υψηλά κόστη ελέγχου, δυσκολία απόδειξης

Απαιτούν καλή συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης και επιχειρήσεων

Χρηματοοικονομικοί περιορισμοί