73

^∏ ıÂÔ˘ÚÁ›· ó˜ ‰È·ÏÂÎÙÈÎc ı›Ԣ-àÓıÚˆ›ÓÔ˘ÛÙeÓ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ ÙeÓ \∞ÚÂÔ·Á›ÙË

Ã∏™∆√À ∞£. ∆∂ƒ∂∑∏* -™¶Àƒ√À ¶. ¶∞¡∞°√¶√À§√À**

∂åÛ·ÁˆÁc

^∏ àÓa ¯ÂÖÚ·˜ âÚÁ·Û›· ÎÈÓÂÖÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙcÓ ÂÚÈÔ¯c Ùɘ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜, ó˜ÙÚfiÔ˘ ‰È›ۉ˘Û˘ ÙáÓ ÏÔÁÈÎáÓ ‰È·ÎÏ·‰ÈÛÌáÓ Û\ ≤Ó· Û‡ÛÙËÌ· ÛÙÔ¯·ÛÌáÓ àÓ·-ÊÔÚÈÎa Ìb Ì›· ·éÛÙËÚc ÛÙcÓ å‰ÈÔÙ˘›· Ù˘ ηd ÛÙcÓ ·éÙԉȷÌfiÚʈۋ Ù˘ ıˆ-ÚËÙÈÎc Û˘˙‹ÙËÛË. ∆e ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ùɘ âÓ ÏfiÁˇ Û˘˙‹ÙËÛ˘ âÎÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È, ÁÈa Ùd˜àÓ¿ÁΘ Ùɘ ÌÂϤÙ˘ Ì·˜, ó˜ Ì›· ÔîÔÓÂd ÚÔ-çÓÙÔÏÔÁÈÎc ‚¿ÛË, ·Úa Ùe ¬ÙÈ ìú‰È· ıa àÓ·‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È Ì¤Û· àe Ùd˜ ‰È·‰Ô¯ÈÎb˜ âΉÈÏÒÛÂȘ ÙáÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ‰Èa ÙáÓ ïÔ›ˆÓ ıa àÓ·Ï¿‚Ô˘Ì Óa ÙcÓ àÓ·Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÔ˘ÌÂ, Ìb ‚¿ÛË ≤Ó· Âå‰ÈÎeÛÙcÓ ‰È¿ÚıÚˆÛ‹ ÙÔ˘ ÛÎÂÙÈÎfi. ¶Èe Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ì öÚÂ˘Ó¿ Ì·˜ ÛÙԯ‡ÂÈ ÓaàÓ·Ï¿‚ÂÈ ≤Ó· ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎe âÁ¯Â›ÚËÌ· âÂÍÂÚÁ·Û›·˜ ëÓe˜ ¬ÚÔ˘ Ôf Û˘Ó·-ÓÙÄÙ·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎa Ûb Ì›· ıÂÔÏÔÁÈÎc Ú·ÁÌ·Ù›· àe Ùe ÁÚ·ÌÌ·ÙÔÏÔÁÈÎe Â-ÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔÜ Ùɘ \∞Ó·ÙÔÏɘ. £a âÓÙÔ›ÛÔ˘Ì ÙcÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔÜâÓ ÏfiÁˆ ¬ÚÔ˘ ÛÙe ΛÌÂÓÔ àÓ·ÊÔÚĘ Ì·˜ ηd ıa âȯÂÈÚ‹ÛÔ˘Ì Óa ηٷٿÍÔ˘-Ì Ùe ñÏÈÎe Ôf ıa Û˘ÏϤÍÔ˘Ì Ìb ‚¿ÛË Ùd˜ ıˆÚËÙÈÎb˜ àÚ¯b˜ ÙÔÜ Û˘ÁÁڷʤ·ÙÔ˘ ηd ÙÔÜ ÙÚfiÔ˘ ‰Èa ÙÔÜ ïÔ›Ô˘ âÓÙ¿ÛÛÂÙ·È Ùe ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘˜ ÛÙe Ï·›-ÛÈÔ Ùɘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎɘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ¢Èa Ùɘ âÓ ÏfiÁˇ ‰È·‰Èηۛ·˜, ıa âȯÂÈÚ‹-ÛÔ˘Ì ̛· ηÙa οÔÈÔ ÙÚfiÔ âÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎc àÓ·‰fiÌËÛË ÙÔÜ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Û\ ≤Ó··éÛÙËÚa ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ Ï·›ÛÈÔ, ì ïÔ›· óÛÙfiÛÔ, ·Úa Ùe ¬ÙÈ ñe ÙcÓ å‰ÈfiÙËÙ·ÙáÓ âÚ¢ÓËÙÈÎáÓ ñÔÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ı¤ÙÔ˘Ì ó˜ ÛÙfi¯Ô Óa ÙcÓ Î·Ù·ÁÚ¿„Ô˘Ì ̤۷àe ηÙËÁÔڛ˜ âÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎáÓ ëÓÔًوÓ, âÓ Ù·˘Ùá ÌĘ ñ·ÁÔÚ‡ÂÙ·È àe≤Ó·Ó ıˆÚËÙÈÎe ôÍÔÓ· Ôf ÂrÓ·È ñÔ¯ÚˆÙÈÎfi˜. ≠√ıÂÓ, ì ÎÚÈÙÈ΋, ó˜ Ù˘ÈÎa

* ^√ ÃÚÉÛÙÔ˜ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙˘ ÂrÓ·È ∫·ıËÁËÙc˜ Ùɘ \∞Ú¯·›·˜ ^∂ÏÏËÓÈÎɘ ηd µ˘˙·ÓÙÈÓɘ ºÈÏÔ-ÛÔÊ›·˜ ÙÔÜ ¶·Ó/Ì›Ô˘ ¶·ÙÚáÓ.

** ^√ ™ÜÚÔ˜ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˜ ÂrÓ·È \∂Ú¢ÓËÙc˜ µ˘˙·ÓÙÈÓáÓ ™Ô˘‰áÓ.

£∂√§√°π∞ 1/2012

74

àӷηٷÛ΢·ÛÙÈ΋, ·Ú¤Ì‚·Û‹ Ì·˜ ö¯ÂÈ Î˘Ú›ˆ˜ Û¯¤ÛË Ìb Ùe ᘠıa âÍÂȉÈ-·ÛÔ˘Ì Ùe ıˆÚËÙÈÎe ñfiÛÙڈ̷ ëÓe˜ Û˘ÁÁڷʤ·, Ùe àÔÙ˘Ô‡ÌÂÓÔ Ûb Û˘-ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÁψÛÛÈÎb˜ Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÂȘ. \∞e ÙcÓ ôÏÏË, ¬Ìˆ˜, ıa ïÚ›ÛÔ˘Ì ó˜Û˘Óԉ¢ÙÈÎc Ú‹ÙÚ· Ùe Óa ÌcÓ âÎÙÚÂfiÌÂı· àe ÙcÓ ë‰Ú·›· àÍ›ˆÛË ÂÚd àÓÙÈ-ÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ·˜, Ùɘ ïÚÈ˙fiÌÂÓ˘ àÔÎÏÂÈÛÙÈÎᘠàe Ùa ú‰È· Ùa ·åÙ‹Ì·Ù· ÙÔÜÎÂÈ̤ÓÔ˘ öÓ·ÓÙÈ ÙÔÜ ë·˘ÙÔÜ ÙÔ˘ ηd öÓ·ÓÙÈ ¬ÛˆÓ ÊÈÏÔ‰ÔÍÔÜÓ Óa Ùe âÓÙ¿ÍÔ˘ÓÛÙa âÓÓÔÈÔÏÔÁÈο, ÛÙa ÛËÌ·ÛÈÔÏÔÁÈÎa ηd ÛÙa ñ·ÚÍÈ·Îa Û¯‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜. ∆eΛÌÂÓÔ ıa ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ó˜ Ì›· ·éÙfiÓÔÌË ÌÔÓ¿‰·, Û¯¤ÛË ‰È·ÚıÚÒÓÔ˘Û· Ì\≤Ó·Ó Ô≈Ùˆ˜ ÂåÂÖÓ å‰ÂÔÏÔÁÈÎe ÎÔÚÌfi, ËÁcÓ ö¯ÔÓÙ· ÙcÓ ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔÜ ÃÚÈ-ÛÙÈ·ÓÈÛÌÔÜ Î·Ùa Ùd˜ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎb˜ ϤÔÓ âÎÊ¿ÓÛÂȘ ÙÔ˘ ηd ÚÔηÏÔÜÓÙ· ‚Â-‚·›ˆ˜ âÚÂıÈÛÌÔf˜ ÁÈa ÔÈÎ›ÏˆÓ Ù¿ÍÂˆÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ. ªb Ùe ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘ıa âȯÂÈÚ‹ÛÔ˘Ì Óa âÈÎÔÈÓˆÓ‹ÛÔ˘ÌÂ, âÎÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ¿˜ ÙÔ ó˜ ≤Ó·Ó ÎfiÛÌÔ ÓÔË-Ì¿ÙˆÓ Ôf àÔÙ˘ÒÓÂÈ ÙcÓ ˙ˆc ó˜ Ì›· Âå‰ÈÎc ÂÚÈÔ¯c ηÓfiÓˆÓ ÛΤ„˘, Û˘ÌÂ-ÚÈÊÔÚĘ, àÊËÁ‹ÛÂˆÓ Î·d ÚÔÙ¿ÛˆÓ. \∞ÔÌÔÓÒÓÔÓÙ·˜ ηd ÚÔÛ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·˜ÙcÓ àÎfiÏÔ˘ıË âÈÛ‹Ì·ÓÛË ÙÔÜ J. Habermas ÛÙe âÚ¢ÓËÙÈÎe âÁ¯Â›ÚËÌ¿ Ì·˜, ıaı¤ÛÔ˘Ì ó˜ Âéı‡ÓË Ì·˜ Óa ÌcÓ âÎÙÚ·ÔÜÌ àe ≤Ó·Ó Ï‹ÚË, ÛÙe ̤ÙÚÔ ÙÔÜ âÊÈ-ÎÙÔÜ, ‚·ıÌe âÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ Ìb ÙÔf˜ âÚ¢ÓËÙb˜ Ùɘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎɘ ÁÚ·ÌÌ·ÙÔÏÔÁ›·˜:«^√ ÎfiÛÌÔ˜ Ùɘ ˙ˆÉ˜ àÔÙÂÏÂÖ ≤Ó·Ó ïÚ›˙ÔÓÙ· ηd Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÚÔÛʤÚÂÈ ≤Ó·àfiıÂÌ· ·éÙÔÓfiËÙˆÓ ÔÏÈÙÈÛÙÈÎáÓ ‰Â‰Ô̤ӈÓ, àe Ùe ïÔÖÔ Ôî Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ÛÙcÓ âÈÎÔÈÓˆÓ›· àÓÙÏÔÜÓ ÎÔÈÓᘠàÔ‰ÂÎÙa ëÚÌËÓ¢ÙÈÎa ÚfiÙ˘·, ¬Ù·Ó ÚÔ-Û·ıÔÜÓ Óa ëÚÌËÓ‡ÛÔ˘Ó Ùa ÏÂÁfiÌÂÓ·»1.

^ø˜ ΛÌÂÓÔ àÓ·ÊÔÚĘ Ì·˜ ıa ö¯Ô˘Ì ÙcÓ Ú·ÁÌ·Ù›· ¶ÂÚd Ùɘ âÎÎÏËÛÈ·-ÛÙÈÎɘ îÂÚ·Ú¯›·˜ ÙÔÜ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ÙÔÜ \∞ÚÂÔ·Á›ÙË. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈa ≤Ó· ΛÌÂÓÔÔf âÂÍÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎa Ùe ÂÚȯfiÌÂÓÔ, Ùd˜ êÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ˜ ηd Ùd˜ ÌÂÙ·-͇ ÙÔ˘˜ Û¯¤ÛÂȘ ÙáÓ Ù¿ÍÂˆÓ Ôî ïÔÖ˜ Û˘Ó·ÔÙÂÏÔÜÓ Ùe ıÂÔÏÔÁÈÎáÓ ÚÔ¸Ôı¤-ÛÂˆÓ Î·d àÓ·ÁˆÁáÓ âÎÂÖÓÔ Û˘ÏÏÔÁÈÎe ÛáÌ· Ôf ö¯ÂÈ àÓ·Ï¿‚ÂÈ Óa ‰ÈÂÎÂÚ·È-ÒÛÂÈ Û˘ÁÎÂʷϷȈÙÈÎa Ùe Ï·ÙÚ¢ÙÈÎe ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎe Ùɘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎɘ ‰È‰·Ûη-Ï›·˜. ^ø˜ âÎÎÏËÛ›· ıˆÚÂÖÙ·È ÛÙcÓ ÚÔÎÂÈ̤ÓË Û˘Ó¿ÊÂÈ· Ùe ı·ӉÚÈÎe âÎÂÖÓÔηı›‰Ú˘Ì· Ôf ö¯ÂÈ ó˜ ñÂÚÈÛÙÔÚÈÎc ηd ó˜ îÛÙÔÚÈÎc ËÁ‹ ÙÔ˘, ηıg˜ ηd ÎÂ-Ê·Ï‹ ÙÔ˘, ÙeÓ \πËÛÔÜ ÃÚÈÛÙe ηd Ôf ó˜ àÔÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ηÏÂÖÙ·È Óa àÓ·Ï¿‚ÂÈâ·Ó·ÏËÙÈÎa Óa Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛÂÈ, ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÔ‡ÌÂÓÔ àe Ùe ≠∞ÁÈÔÓ ¶ÓÂÜÌ·,Ûb ÎÔÈÓˆÓÈÎc ηd ¯ˆÚÔ¯ÚÔÓÈÎc Îϛ̷η Ùe Û¯¤‰ÈÔ Ùɘ ı›·˜ ÔåÎÔÓÔÌ›·˜ ÁÈa ÙeÓ

1. HABERMAS J., ^√ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎe˜ ÏfiÁÔ˜ Ùɘ ÓˆÙÂÚÈÎfiÙËÙ·˜, (ÌÙÊÚ. §. \∞Ó·ÁÓÒÛÙÔ˘ & ∞.∫·Ú·ÛÙ¿ı˘), öΉ. «\∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·», \∞ı‹Ó· 1993, ÛÂÏ. 398.

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

75

ôÓıÚˆÔ. ¡a ηٷÛÙ‹ÛÂÈ Ùfi, Ìb ÙcÓ ·éÛÙËÚc ÛËÌ·Û›· ÙÔÜ ¬ÚÔ˘, ÚÔ-çÓÙÔÏÔ-ÁÈÎe status ÙÚfiÔ ≈·Ú͢ ÙÔÜ àÓıÚÒÔ˘, œÛÙ ï ú‰ÈÔ˜ Óa ÌÂÙÂÍÂÏȯıÂÖ àe Ì›·Ô鉤ÙÂÚË àÙÔÌÈÎfiÙËÙ· Ûb Ì›· ıÂÔÙÈÎáÓ àÓ·ÁˆÁáÓ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ·. ªb ÙcÓ âÓÏfiÁˆ Ú·ÁÌ·Ù›· ïÚÈÔıÂÙÔÜÓÙ·È Ìb àfiÏ˘ÙË àÎÚ›‚ÂÈ· Ôî ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ Ôf àÓ·-Ù›ıÂÓÙ·È, Ìb ÙcÓ ‰È·ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛË ÙáÓ àÁÁÂÏÈÎáÓ, ÛÙd˜ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎb˜ Ù¿ÍÂȘ,œÛÙ ‰Èa Ùɘ âÓÂÚÁÔÜ Û˘ÌÌÂÙԯɘ ÙÔ˘˜ ÛÙa Ì˘ÛÙ‹ÚÈ· Óa Ê·ÓÂÚÒÛÔ˘Ó Î·d ÓaÚ·ÁÌ·ÙÒÛÔ˘Ó Ùe ú‰ÈÔ Ùe ıÂÖÔ ı¤ÏËÌ·. ^Àe ÙcÓ öÓÓÔÈ· ·éÙ‹, ÂñÚÈÛÎfiÌÂı· âÓÒ-ÈÔÓ ëÓe˜ âÛ¯·ÙÔÏÔÁÈÎÔÜ ÎÂÈ̤ÓÔ˘, Ùe ïÔÖÔ àÔηχÙÂÈ Ùe Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ Ùɘ«ùÁ‰Ô˘ ì̤ڷ˜» ηd ηٷÁÚ¿ÊÂÈ Ìb Û·Ê‹ÓÂÈ· Ùd˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈa ÙcÓàÓıÚÒÈÓË àÔηٿÛÙ·ÛË Î·d ÙÂÏ›ˆÛË Ûb àÙÔÌÈÎc ηd Ûb Û˘ÏÏÔÁÈÎc Îϛ̷η.™b ¬ÏË ÙcÓ öÎÙ·ÛË Ùɘ ‰È¿ÚıÚˆÛ‹˜ ÙÔ˘ ‰È·ÈÛÙÒÓÔ˘Ì ¬ÙÈ, ¯ˆÚd˜ Óa ·Ú·‚Ϥ-ÂÈ Ùd˜ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ÙÔÜ \∂ÓÙÂÜıÂÓ, ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ Ùd˜ Û˘ÓıÉΘ ÁÈa ÙcÓ ÚÔÛ¤Á-ÁÈÛË Î·d ÙcÓ àÊÔÌÔ›ˆÛË ÙÔÜ \∂ÎÂÖıÂÓ. ò∂ÙÛÈ, ʤÚÂÈ Ûb ôÚÚËÎÙË Û˘Ó¿ÊÂÈ· ÙcÓÌÂÙ·Ê˘ÛÈÎc Ùɘ âÌ̤ÓÂÈ·˜ Ìb ÙcÓ ÌÂÙ·Ê˘ÛÈÎc Ùɘ ñÂÚ‚·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, Ìb ‰È¸Ï›-ÛÂȘ Ù¤ÙÔȘ Ôf àÔÎÏÂ›Ô˘Ó ÙeÓ ·ÓıÂ˚ÛÌe àÏÏa ηd âÓ Ù·˘Ùá ‰È·Ê˘Ï¿ÛÛÔ˘ÓÙeÓ çÓÙÔÏÔÁÈÎe ÌÔÓÈÛÌfi. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜, ÂrÓ·È Ùe ΛÌÂÓÔ Ôf Û¯ÔÏ·ÛÙÈο, i˜ ÌĘâÈÙÚ·ÂÖ ï ¬ÚÔ˜, Û˘ÁÎÚÔÙÂÖ Ì›· Û˘ÓÂÎÙÈÎc ηÙ\ ôÚıÚÔÓ öÚ¢ӷ ηd ïÚÈÔı¤ÙË-ÛË ÙÔÜ ÎÏ¿‰Ô˘ Ôf ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ó˜ \∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›· ηd öÙÛÈ Î·Ù·ı¤ÙÂÈ Ì›·à¿ÓÙËÛË Ûb ¬ÛÔ˘˜ ñÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó ¬ÙÈ ÛÙe Ï·›ÛÈÔ ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔÜ Ùɘ \∞Ó·-ÙÔÏɘ ‰bÓ â‰fiıË å‰È·›ÙÂÚË öÌÊ·ÛË ÛÙe Óa Û˘ÓÙ·¯ıÂÖ Ìb âÛˆÙÂÚÈÎa ·åÙÈÔÏÔÁÔ‡-ÌÂÓÔ˘˜ ¬ÚÔ˘˜ Ì›· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎc ıˆڛ· ÂÚd \∂ÎÎÏËÛ›·˜. ÈÚd˜ àÌÊÈ‚ÔÏ›·, ï¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ âÈ̤ÓÂÈ ÛÙeÓ âÌÂÈÚÈÎe ηd ÛÙeÓ Ì˘ËÙÈÎe ¯·Ú·ÎÙÉÚ· Ùɘ âÎÎÏËÛÈ·-ÛÙÈÎɘ Ï·ÙÚ›·˜, àÏÏa ÎÚ›ÓÂÈ ¬ÙÈ Ú¤ÂÈ âÍ·ÓÙÏËÙÈÎa Óa ‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÂÈ Î·d ÙaÛ¯ÂÙÈÎᘠÙÂÏÔ‡ÌÂÓ·2.

^ø˜ àÓÙÈΛÌÂÓÔ Ùɘ âÂÍÂÚÁ·Û›·˜ Ì·˜ ıa ı¤ÛÔ˘Ì ÙeÓ ¬ÚÔ «ıÂÔ˘ÚÁ›·», ïïÔÖÔ˜ ÂrÓ·È å‰È·ÈÙ¤Úˆ˜ ÚÔÛÊÈÏc˜ ηd ÛÙÔf˜ âÎÚÔÛÒÔ˘˜ Ùɘ ¡ÂÔÏ·Ùˆ-ÓÈÎɘ ™¯ÔÏɘ3. £a ÙeÓ âÓÙ¿ÍÔ˘Ì Ûb âÈ̤ÚÔ˘˜ ÎÂÊ¿Ï·È·, àe Ùa ïÔÖ· Ùe ëο-ÛÙÔÙ ëfiÌÂÓÔ ıa ÂrÓ·È ì ÏÔÁÈÎc âͤÏÈÍË ÙÔÜ ÚÔËÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘ ÙÔ˘, Ìb ÛÎÔe Óa

2. °Èa Ì›· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎ c àÓ¿Ï˘ÛË Ùɘ âÓ ÏfiÁˇ Ú·ÁÌ·Ù›·˜, ·Ú·¤ÌÔ˘Ì ÛÙcÓ ÌÓËÌÂÈÒ‰ËÌÂϤÙË ÙÔÜ ROQUES R., L’ univers dionysien, Paris 1983, ÛÛ. 171-302, ¬Ô˘ Û˘Ó·ÓÙÄÌ Ùa âÚ¢-ÓËÙÈÎa ηd Ùa ëÚÌËÓ¢ÙÈο «ÎÏÂȉȿ» ÁÈa Óa àÔΈ‰ÈÎÔÔÈ‹ÛÔ˘Ì ÙeÓ ‰È¿¯˘ÙÔ àe Ì˘ÛÙËÚÈ·Îb˜ÚÔ‚ÔÏb˜ ÛÙÔ¯·ÛÌe ÙÔÜ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘.

3. µÏ. âÓ‰ÂÈÎÙÈÎa ¶ƒ√∫§√À, ¶ÂÚd Ùɘ ηÙa ¶Ï¿ÙˆÓ· ıÂÔÏÔÁ›·˜, π, 113. 4-10 ηd 124. 23-25.DODDS E.R., “Theurgy ant its Relationship to Neoplatonism”, The Journal of Roman Studies37(1947), ÛÛ. 55-69. ¶Ú‚Ï. P. BOUANCÉ, “Théurgie et telestique néoplatoniciennes”, Revue del’histoire der religions 147(1955), ÛÛ. 189-209.

£∂√§√°π∞ 1/2012

76

‰Â›ÍÔ˘Ì ¬ÙÈ ï ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ Û˘ÁÎÚÔÙÂÖ Ì›· ïÏfiÏ¢ÚË, Û˘ÓÂÎÙÈÎc ηd ïÏÔÙÂÏÉ ıÂ-ˆÚ›· ÂÚd ıÂÔ˘ÚÁ›·˜, ñe ÙcÓ ‰ÈÙÙc ÛËÌ·Û›· Ù˘: ·) ó˜ öÚÁÔ ÙÔÜ £ÂÔÜ Ìb àÔ-‰¤ÎÙË ÙeÓ ôÓıÚˆÔ Î·d ‚) ó˜ ÚfiÎÏËÛË-âÚ¤ıÈÛÌ· Úe˜ ÙeÓ ôÓıÚˆÔ ÁÈa ÏÂÈ-ÙÔ˘ÚÁÈÛÙÈÎc Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ÛÙd˜ ıÂÖ˜ ‰ˆÚ¤˜. ™ËÌÂȈ٤ÔÓ ¬ÙÈ, ñe Ùd˜ ‰ÂÛ̇-ÛÂȘ Ôf ı¤ÙÂÈ ì ηÙ‡ı˘ÓÛË Ùɘ ÌÂϤÙ˘ Ì·˜, ıa àÔÌÔÓÒÛÔ˘Ì ÙeÓ ¬ÚÔ àeÙe Âå‰ÈÎe ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ùɘ ëÓfiÙËÙ·˜ ÛÙcÓ ïÔ›· ηÙa ÂÚ›ÙˆÛË ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ-ÂÖÙ·È àe ÙeÓ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ Î·d ıa ÙeÓ âÁηٷÛÙ‹ÛÔ˘ÌÂ, Ìb ¬ÔÈ· ·éı·ÈÚÂÛ›· ÌÔ-ÚÂÖ Óa ‰ÈÂΉÈ΋ÛÂÈ ¬ÚÔ˘˜ ÓÔÌÈÌfiÙËÙ·˜, ÛÙe âÚ¢ÓËÙÈÎe âÈΛÌÂÓÔ Ôf ıa àÓ·-Ï¿‚Ô˘ÌÂ. \∞e Ï¢ÚĘ ıˆÚËÙÈÎɘ âͤÏÈ͢ âd ÙÔÜ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ Ùɘ öÓÓÔÈ·˜,ö¯Ô˘Ì Óa ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì ¬ÙÈ Î·›ÚȘ ‰È¢ÎÚÈÓÈÛÙÈÎb˜ âÈÛËÌ¿ÓÛÂȘ ö¯Ô˘Ó ‰È·Ù˘-ÒÛÂÈ ï ª¿ÍÈÌÔ˜ ï ^√ÌÔÏÔÁËÙc˜ ηd ï °ÂÒÚÁÈÔ˜ ¶·¯˘Ì¤Ú˘. ™b ¬Û˜ ÂÚÈÙÒ-ÛÂȘ ÎÚ›ÓÔ˘Ì ¬ÙÈ ÂrÓ·È àÓ·ÁηÖÔ, ıa ηٷʇÁÔ˘Ì ÛÙÔf˜ Û¯ÔÏÈ·ÛÌÔ‡˜ – ·Ú·-ÊÚ¿ÛÂȘ ¬ˆ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È – ÙÔÜ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘, Ôî ïÔÖÔÈ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Û·Êá˜Î·d ÙcÓ Û˘Ì‚ÔÏc ÙÔÜ ÚÒÙÔ˘. ^√ÚÈṲ̂ӷ àe Ùa ¯ˆÚ›· Ôf ıa âÈηÏÂÛıÔÜÌÂ,ıa ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÔ˘Ì Ûb ‰‡Ô ÎÂÊ¿Ï·È·, ηı\ ¬ÙÈ Ùe ÂÚȯfiÌÂÓÔ Î·d ì ÛËÌ·ÛÈÔ-ÏÔÁ›· ÙÔ˘˜ ÂrÓ·È å‰È·ÈÙ¤Úˆ˜ ‰ÈÂ˘Ú˘Ì¤Ó·. ^√ ÙÂÏÈÎe˜ ηd Èe âÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤Ó· ‰È·-ÎÏ·‰ÈṲ̂ÓÔ˜ âÚ¢ÓËÙÈÎe˜ ÛÎÔfi˜ Ì·˜ ÂrÓ·È Óa ‰Â›ÍÔ˘Ì ¬ÙÈ ì ıÂÔ˘ÚÁ›· ÌÔÚÂÖ Óa‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ, öÛÙˆ Ìb âÎ ÙáÓ ñÛÙ¤ÚˆÓ ‰È·ÈÛÙÒÛÂȘ, ≤Ó· ÚÔıˆÚËÙÈÎe öÓ·ÓÙÈÙɘ ¬ÔÈ·˜ àÓ·Ï˘ÙÈÎɘ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ‹˜ ÙÔ˘ Û‡ÛÙËÌ· °ÓÒÛ˘ η›, Û˘ÓÂá˜, ¬ÙÈ Î·-Ù¤¯ÂÈ ÎÂÊ·Ï·ÈÒ‰Ë ı¤ÛË ÛÙcÓ Û˘ÁÎÚfiÙËÛË Ùɘ çÚıfi‰Ô͢ ‰È‰·Ûηϛ·˜.

^∏ ÌÂϤÙË Ôf ıa àÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ, ÎÈÓÂÖÙ·È ÂÚ›Ô˘ ÛÙe ú‰ÈÔ âÚ¢ÓËÙÈÎe ôÍÔÓ·Ìb Ì›· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ‹ Ì·˜, ÙcÓ ïÔ›· ÂéÁÂÓᘠâÓ¤ÎÚÈÓ Úe˜ ‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË ì Û˘-ÓÙ·ÎÙÈÎc âÈÙÚÔc ÙÔÜ ÂÚÈÔ‰ÈÎÔÜ £ÂÔÏÔÁ›· ÛÙe ÙÂܯԘ 80, ¡Ô 3 ÙÔÜ 2009 ηdÌb Ù›ÙÏÔ «\∞Á¿Ë ηd âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎc îÂÚ·Ú¯›· ÛÙeÓ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ \∞ÚÂÔ·Á›ÙË», ÛÛ.5-35.

I. ^∏ ıÂÔ˘ÚÁ›· ó˜ ı›· öÎÊÚ·ÛË^∏ âÓ ÏfiÁˇ ηÙËÁÔÚ›· ÙÔÔıÂÙÂÖÙ·È ÛÙcÓ ÚÒÙË ı¤ÛË, ‰ÈfiÙÈ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Î˘-

Ú›ˆ˜ ÙeÓ ÁÂÓÈÎe ۯ‰ȷÛÌe Ùɘ ı›·˜ ÔåÎÔÓÔÌ›·˜ ÁÈa ÙcÓ ÎÙ›ÛË, ÙeÓ âΉËÏÔ‡ÌÂ-ÓÔ ñe ÙcÓ ÌÔÚÊc àÓÂÍ¿ÓÙÏËÙˆÓ ÛÙe ‰ÈËÓÂÎb˜ ¯ÔÚËÁÈáÓ-‰ˆÚÂáÓ.

1. «∫·d Ùa˜ îÂÚa˜ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜ ï îÂڿگ˘ ñÌÓ‹Û·˜, îÂÚÔ˘ÚÁÂÖ Ùa ıÂÈfiٷٷ ηdñ\ ù„ÈÓ ôÁÂÈ Ùa ñÌÓË̤ӷ ‰Èa ÙáÓ îÂÚᘠÚÔÎÂÈÌ¤ÓˆÓ Û˘Ì‚fiψÓØ Î·d Ùa˜‰ˆÚÂa˜ ÙáÓ ıÂÔ˘ÚÁÈáÓ ñԉ›ͷ˜, Âå˜ ÎÔÈÓˆÓ›·Ó ·éÙáÓ îÂÚaÓ ·éÙfi˜ ÙÂöÚ¯ÂÙ·È Î·d ÙÔf˜ ôÏÏÔ˘˜ ÚÔÙÚ¤ÂÙ·È» (∫ÂÊ. °ã, II, P.G. 3, 425 d).

\∂‰á âÈÛËÌ·›ÓÂÙ·È ¬ÙÈ, àÊÔÜ ï îÂڿگ˘ ‰È·Ù˘ÒÛÂÈ ≈ÌÓÔ˘˜ ÁÈa Ùd˜ îÂÚb˜ıÂÔ˘ÚÁ›Â˜ j ÁÈa Ùa ÚÔ˚fiÓÙ· ÙáÓ ı›ˆÓ âÓÂÚÁÂÈáÓ Úe˜ ÙcÓ ÎÙ›ÛË, àÎÔÏÔ‡ıˆ˜

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

77

ÙÂÏÂÖ Ìb îÂÚe ÙÚfiÔ Ùa ıÂÈfiٷٷ ·éÙa ˙ËÙ‹Ì·Ù· ηd ʤÚÂÈ âÓÒÈÔÓ ÙÔÜ âÎÎÏË-ÛÈ·ÛÙÈÎÔÜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ¬Û· ö¯ÂÈ ñÌÓ‹ÛÂÈ, ‰Èa ÙáÓ Û˘Ì‚fiÏˆÓ âÎÂ›ÓˆÓ Ôf ÎÂÖÓÙ·ÈöÌÚÔÛı¤Ó ÙÔ˘ –ÚÔÊ·ÓᘠâÍ·ÈÙ›·˜ Ùɘ ı¤Û˘ Ôf ï ú‰ÈÔ˜ η٤¯ÂÈ ÛÙcÓ âÎÎÏË-ÛÈ·ÛÙÈÎc îÂÚ·Ú¯›·– ηd ‰Èa îÂÚÔÚÂÔܘ ·ÚÔ˘Û›·˜. ^√ ÙÂÏÂ˘Ù·ÖÔ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈ-ÛÌe˜ àÔÎÏ›ÂÈ Û·Êᘠ̛· ·éÙÔÓÔÌË̤ÓË âÎÎÔƯ̂΢ÛË Î·d àÓ·‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙcÓÏ·ÙÚ›· ó˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎc Û˘Ì‚ÔÏÈÎc àÔÙ‡ˆÛË, Ìb ¬ÚÔ˘˜ ‚‚·›ˆ˜ ‚›ˆÛ˘ ηdâÛˆÙÂÚ›Î¢Û˘, Ùɘ ÌÂÙ·Ê˘ÛÈÎɘ çÓÙÔÏÔÁ›·˜ ÛÙe ‰›Ô Ùɘ ÎÙÈÛÈÔÏÔÁ›·˜-ÎÔ-ÛÌÔÏÔÁ›·˜. ∫·d àÊÔÜ ï îÂڿگ˘ ñԉ›ÍÂÈ Ùd˜ ôÓ¢ àÓÙ·Ô‰ÔÙÈÎɘ ÛÎÔÔıÂ-Û›·˜ ¯ÔÚËÁ›Â˜ ÙáÓ ıÂÔ˘ÚÁÈáÓ, öÚ¯ÂÙ·È ≤ˆ˜ ≤Ó·Ó ïÚÈṲ̂ÓÔ ‚·ıÌe Ûb îÂÚc ÎÔÈ-ÓˆÓ›· Ì·˙› ÙÔ˘˜ –ÙcÓ ïÔ›· ıa ÌÔÚÔ‡Û·Ì Óa ¯·Ú·ÎÙËÚ›ÛÔ˘Ì ηd ó˜, j ó˜‰È·‰Èηۛ· Úfi˜, ̇ËÛË– ηd ÚÔÙÚ¤ÂÈ Î·d ÙÔf˜ ñÔÏÔ›Ô˘˜ ÈÛÙÔf˜ ÁÈa àÓ¿-ÏÔÁ˜ Ú¿ÍÂȘ, Û\ ≤Ó· Û¯ÉÌ· Ôf ‰È¤ÂÙ·È àe Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈÎc ηÓÔÓÈÛÙÈÎfiÙËÙ·.¶ÚÔ‚¿ÏÏÂÙ·È ‰ËÏ·‰c ì ̤ıÂÍË Ìb ÙcÓ ÚÔÔÙÈÎc Ùɘ ñ·ÚÎÙÈÎɘ ïÏÔÎÏ‹ÚˆÛ˘ó˜ ÔÈÎÈÏfiÌÔÚÊ˘ ÎÙ‹Û˘ j àÓ¿ÎÙËÛ˘ Ùɘ ı›·˜ ΛÓËÛ˘ ηd öÙÛÈ Ùe ˙‹ÙËÌ·‰bÓ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ûb Û˘ÁÎÈÓËÛÈ·Îb˜ j Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈÎÔÜ ÙÚfiÔ˘ àÔ¯ÚÒÛÂȘ. ™ÙcÓâ‰á ıÂÌ·ÙÈÎc Û˘Ó¿ÊÂÈ· ¯Ú‹˙ÂÈ ‰È¢ÎÚ›ÓÈÛ˘ ì àÎfiÏÔ˘ıË âÈÛ‹Ì·ÓÛË àÓ·ÊÔ-ÚÈÎa Ìb ¬,ÙÈ ıa ïÚÈ˙fiÙ·Ó ñe ÙcÓ ÂñÚ›· öÓÓÔÈ· ó˜ àÏÏËÁÔÚ›·: ∆a ۇ̂ÔÏ·ïÚÈÔıÂÙÔÜÓ Ùd˜ àÓıÚÒÈÓ˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ηd âÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È, ·Úa ÙeÓ êÙe ηdâϤÁÍÈÌÔ ¯·Ú·ÎÙÉÚ· ÙÔ˘˜, Ûb ¬,ÙÈ ÌÔÚÂÖ Óa ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛıÂÖ ó˜ àÔÊ·ÙÈÎc ÁÓˆ-ÛÈÔÏÔÁ›·, ì ïÔ›· ÊÈÏÔÏÔÁÈÎa àÓÙÈÛÙÔȯÂÖ ÛÙeÓ àÊËÁËÌ·ÙÈÎe ÙÚfiÔ, ï ïÔÖÔ˜öÌÌÂÛ· àÓ·‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ Ùe öÏÏÂÈÌÌ· ÙÔÜ âÈÛÙËÌÔÓÈÎÔÜ ÏfiÁÔ˘ àÓ·ÊÔÚÈÎa Ìb ÙeÂyÚÔ˜ ÙáÓ ıÂÔÏÔÁÈÎáÓ ˙ËÙËÌ¿ÙˆÓ4. ^∏ Ù¤ÏÂÛË, ·Ú¿ÏÏËÏ·, ï‰ËÁÂÖ Ûb ¬ÏÔ Î·dÂÚ·ÈÙ¤Úˆ âÈÎÔÈÓˆÓ›·-̇ËÛË Î·d ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ Ùd˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈa ‰È‰·-ÎÙÈÎc ÎÔÈÓÔÔ›ËÛË ÙÔÜ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ηd ÙáÓ ‰È·‰ÈηÛÈáÓ Ù˘ ηd ÛÙÔf˜ ·È‰·-ÁˆÁÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ Âå˜ ÃÚÈÛÙfiÓ. ∆e ÁÓˆÛÈÔÏÔÁÈÎe ÌÔÓÙ¤ÏÔ, ëÔ̤ӈ˜, ÛÙe Û‡ÓÔÏfiÙÔ˘ ÂrÓ·È ‰È¿¯˘ÙÔ, Ìb ÙcÓ ÚÔÛȉȿ˙Ô˘Û· â‰á ̤ıÔ‰Ô, ì ïÔ›· Û˘Ó˘Ê·›ÓÂÙ·ÈÛÙÂÓa ηd Ìb ÙcÓ ·åÛıËÙÈ΋, ηıfiÙÈ Ôî ≈ÌÓÔÈ Û˘ÓÈÛÙÔÜÓ Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈÎa ÚÔ˚fiÓÙ·.¶Èe Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, Ùe àÊËÁËÌ·ÙÈÎe âÎÊ·›ÓÂÈ Ùe ·åÛıËÙÈÎfi, âÓá Ùe ÁÓˆÛÈÔÏÔ-ÁÈÎe àÔÙ˘ÒÓÂÈ Ùe Ìb ÙcÓ ÂñÚ›· öÓÓÔÈ· âÈÛÙËÌÔÏÔÁÈÎe ηd öÙÛÈ àÔʇÁÂ-Ù·È ï ÌÔÓÈÛÌe˜ Ùɘ àÓ¿Ï˘Û˘, ï ïÔÖÔ˜ ıa ï‰ËÁÔÜÛÂ, ηÙ\ â¤ÎÙ·ÛË, ηd ÛÙeÓàÓÙ›ÛÙÔȯfi ÙÔ˘ Ùɘ àÓ·ÁˆÁɘ. \∞ÏÏa Ù¤ÙÔÈÔ˘ Âú‰Ô˘˜ àη̄›· ‰bÓ ö¯ÂÈ ı¤ÛË ÛÙe

4. ^√ PÉPIN J. ÛËÌÂÈÒÓÂÈ Ùa ëÍɘ ÁÈa ÙcÓ Û¯¤ÛË Û˘Ì‚fiÏÔ˘-Û˘Ì‚ÔÏÈ˙fiÌÂÓÔ˘: «Lafonctionnement du symbolisme suppose l’existence de différents nivaux d’être, en sorte que lesymbole et le symbolisé n’appartiennent pas au même rang» (Simboli e Simbologia nell’altomedioevo, ÙfiÌ. πππ, öΉ. «Centro italiano di studi sull’alto medioevo», Spoleto 1975, ÛÂÏ. 37).

£∂√§√°π∞ 1/2012

78

¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎe Ï·›ÛÈÔ, ηıfiÙÈ ÙfiÛÔ Ôî ıÂÖ˜ ¯ÔÚËÁ›Â˜ ¬ÛÔ Î·d Ôî àÓıÚÒÈÓ˜ àÓ·-ÁˆÁb˜ ÎÈÓÔÜÓÙ·È Û\ ≤Ó· Ìc ÎÂÎÔÚÂṲ̂ÓÔ Ï·›ÛÈÔ. ¡a ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì ¬ÙÈ ï °. ¶·-¯˘Ì¤Ú˘ ÌÂÙa Ù¿ «ñÌÓË̤ӷ» ÚÔÛı¤ÙÂÈ: «Û·ÊËÓ›˙ˆÓ ï îÂڿگ˘ ó˜ ÃÚÈÛÙÔÜÂåÛÈ Ùa ÙÔÈ·ÜÙ· ۇ̂ÔÏ·» (P.G. 3, 453 a), ÚÔÛ‰›‰ÔÓÙ·˜ öÙÛÈ Î·d ¯ÚÈÛÙÔÏÔÁÈÎb˜‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ ÛÙe â‰á ‰È·ÌÂÈ‚fiÌÂÓÔ ˙‹ÙËÌ·. ∆¤ÏÔ˜, Óa ‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÔ˘Ì ¬ÙÈ Ìb ÙeÓÛ‡ÓıÂÙÔ ¬ÚÔ «îÂÚĘ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜» ‰ËÏÒÓÂÙ·È ÙfiÛÔ ì ı›· ·Ú¤Ì‚·ÛË (ıÂÔ˘ÚÁ›·)¬ÛÔ Î·d ï ÙÚfiÔ˜ ÚfiÛÏË„‹˜ Ù˘ àe Ùa âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎᘠ‰ÚáÓÙ· ñÔΛÌÂÓ·(îÂÚ¿).

2. «^∏ ‰b ÙáÓ ı›ˆÓ è‰áÓ îÂÚÔÁÚ·Ê›·, ÛÎÔeÓ ö¯Ô˘Û· Ùa˜ ıÂÔÏÔÁ›·˜ Ù ηdıÂÔ˘ÚÁ›·˜ ê¿Û·˜ ñÌÓÉÛ·È Î·d Ùa˜ ÙáÓ ı›ˆÓ àÓ‰ÚáÓ îÂÚÔÏÔÁ›·˜ Ù ηdîÂÚÔ˘ÚÁ›·˜ ·åÓ¤Û·È, ηıÔÏÈÎcÓ ÔÈÂÖÙ·È ÙáÓ ı›ˆÓ è‰cÓ Î·d àÊ‹ÁËÛÈÓ,Úe˜ ¿Û˘ îÂÚ·Ú¯ÈÎɘ ÙÂÏÂÙɘ ñÔ‰Ô¯cÓ Î·d ÌÂÙ¿‰ÔÛÈÓ, ≤ÍÈÓ ÔåΛ·ÓâÌÔÈÔÜÛ· ÙÔÖ˜ âÓı¤ˆ˜ ·éÙcÓ îÂÚÔÏÔÁÔÜÛÈÓ» (∫ÂÊ. °ã, III ¨ 4, P.G. 3, 429d - 432 a).

™ÙcÓ ú‰È· ηÙ‡ı˘ÓÛË Ìb Ùe ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ÎÈÓÂÖÙ·È Î·d Ùe ‰Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ıÂ-Ì·. \∂‰á ÙÔÓ›˙ÂÙ·È ¬ÙÈ ì îÂÚÔÁÚ·Ê›· ÙáÓ ı›ˆÓ è‰áÓ ö¯ÂÈ ó˜ ÛÎÔe Óa ñÌÓ‹ÛÂÈÙd˜ ıÂÔÏÔÁ›Â˜ ηd Ùd˜ ıÂÔ˘ÚÁ›Â˜ ÛÙe Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜ ηıg˜ ηd âÈϤÔÓ Óa àÔ‰Ò-ÛÂÈ Ìb ·úÓÔ˘˜ Ùd˜ îÂÚÔÏÔÁ›Â˜ ηd Ùd˜ îÂÚÔ˘ÚÁ›Â˜ ÙáÓ ı›ˆÓ àÓ‰ÚáÓ. ò∂ÙÛÈ, Û˘-ÁÎÚÔÙÂÖ Ì›· ηıÔÏÈÎc è‰c ηd àÊ‹ÁËÛË ÙáÓ ı›ˆÓ ˙ËÙËÌ¿ÙˆÓ, Ìb ÛÎÔe ÓaàÊÔÌÔȈıÂÖ Î·d Óa ÚÔ‚ÏËıÂÖ –ÚÔÊ·Óᘠàe ÙÔf˜ Ì˘Ë̤ÓÔ˘˜– οı îÂÚ·Ú-¯ÈÎc ÙÂÏÂÙ‹, ì ïÔ›· àÓ·ÌÊÈ‚fiψ˜ ó˜ Ù¤ÙÔÈ· ö¯ÂÈ âÍÂÏÈÎÙÈÎa ‰È·‰ÈηÛÙÈÎfiÓ, ó˜Úe˜ Ùe âȉȈÎÙ¤Ô àÔÙ¤ÏÂÛÌ¿ ÙÔ˘, ¯·Ú·ÎÙÉÚ·. ^∏ Û˘Ó¤ÂÈ· ıa ÂrÓ·È Óa ‰È·-ÌÔÚÊÒÓÂÈ ì îÂÚÔÁÚ·Ê›· Ì›· ÔåΛ· ≤ÍË –ó˜ âÊÂÙÈÎc Ù¿ÛË– Ûb ¬ÛÔ˘˜ ÙcÓ ‰È·-Ù˘ÒÓÔ˘Ó Ìb îÂÚe ÏfiÁÔ, âÌÓ¢Ṳ̂ÓÔÓ ‚‚·›ˆ˜ àe Ùe ıÂÖÔÓ. √î â‰á ηٷÁÚ·-ÊfiÌÂÓ˜ è‰b˜ ‰bÓ âÍ·ÓÙÏÔÜÓ, ÏÔÈfiÓ, Ùe ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘˜ ÛÙcÓ ·åÛıËÙÈÎc ‰È¿-ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜, ‰bÓ ÂrÓ·È ÌfiÓÔÓ ≤Ó· ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎe ÚÔ˚fiÓ. \∞ӷʤÚÔÓÙ·È ÚˆÙ›ÛÙˆ˜Ûb ¬,ÙÈ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ìb ÙÔf˜ ı›Ԣ˜ ÏfiÁÔ˘˜ ηd Ìb Ùa öÚÁ· ηıg˜ àÔÙ˘ÒÓÔÓÙ·˜Ùe ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘˜ ηd Ìb Ùd˜ àÓÙ›ÛÙÔȯ˜ Ú·ÍȷΤ˜-ÙÂÏÂÛÙÈÎb˜ ÚÔ‚ÔÏb˜ ÙáÓıÂÔÂȉáÓ îÂÚáÓ àÓıÚÒˆÓ. ^√ ÙÚfiÔ˜ ôÚıÚˆÛ‹˜ ÙÔ˘˜ àÓ·Ù‡ÛÛÂÈ öÙÛÈ, âÎ Ó¤-Ô˘, ≤Ó· ïÏÈÛÙÈÎe ÌÔÓÙ¤ÏÔ àÓ¿Ï˘Û˘, Ùe ïÔÖÔ ÓÔËÌ·ÙÔ‰ÔÙÂÖ Ùa ·åÛıËÙÈÎa ˙ËÙ‹-Ì·Ù· ηd Ìb ≤Ó·Ó ÚÔ- ηd ÌÂÙ·-·åÛıËÙÈÎe ÙÚfiÔ. ∆e ¬ÙÈ Ùe âÓ ÏfiÁˆ ÌÔÓÙ¤ÏÔÛÙԯ‡ÂÙ·È ÛÙe Óa àÊÔÌÔȈıÂÖ Î·d Óa âÎÊÚ·ÛıÂÖ àe οı îÂÚ·Ú¯ÈÎc ÙÂÏÂÙ‹,Û˘ÓÈÛÙÄ ë‰Ú·›· âÈ·ڈÛË ÙÔÜ ¬ÙÈ Ôî àÔÌÔӈ̤Ó˜ âÍÂȉÈ·ÛÂȘ ‰bÓ ö¯Ô˘Óı¤ÛË, ¬ÛÔ Î·d iÓ ì ηÙa ÂÚ›ÙˆÛË Ï·ÙÚ¢ÙÈÎÔÜ «àÓÔ›ÁÌ·ÙÔ˜» ÙÂÏÂÙc ö¯ÂÈ ÙcÓÔåΛ· Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·. ™Ùe Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜ âÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È ÛÙe Û˘ÓÂÎÙÈÎe Ï·›ÛÈÔ Ùɘ

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

79

âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎɘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, âÎ ÙÔÜ ïÔ›Ô˘ ηd ÓÔËÌ·ÙÔ‰ÔÙÔÜÓÙ·È, ·Ú¿ÌÂÙÚÔ˜Ôf ÛÙcÓ âͤÏÈÍË Ùɘ àÚÂÔ·ÁÈÙÈÎɘ Ú·ÁÌ·Ù›·˜ âÈ΢ÚÒÓÂÙ·È. \∞ÚÎÂÖ ‚‚·›-ˆ˜ Óa ñ¿Ú¯ÂÈ Î·d ì àÓ¿ÏÔÁË ÔÈÔÙÈÎc ÚÔÂÚÁ·Û›· àe ÙÔf˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜, ìïÔ›· Û˘ÓÈÛÙÄ ÚÔÛˆÈÎc Âéı‡ÓË-ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÙÔ˘˜ ηd ¬ÚÔÓ öÓÙ·Í‹˜ ÙÔ˘˜ÛÙe âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎe ÛáÌ·. √î Û˘Ó¤ÂȘ ‰ËÏ·‰c ëÓe˜ âÎ ‚·ı¤ˆÓ ÚÔÛˆÈÎÔÜâÁ¯ÂÈÚ‹Ì·ÙÔ˜ ıa ÂrÓ·È Óa ‰È·ÌÔÚʈıÂÖ ÛÙÔf˜ Ì˘Ë̤ÓÔ˘˜ Ì›· Ù¤ÙÔÈ· ÛÙÔ¯Â˘Ì¤-ÓË âÛˆÙÂÚÈÎc Ù¿ÛË ÁÈa âÈÎÔÈÓˆÓ›· Ìb Ùe ıÂÖÔÓ, ñe ÙÔf˜ ¬ÚÔ˘˜ ¬Ìˆ˜ Ôf Ùeú‰ÈÔ ı¤ÙÂÈ ó˜ ñÂÚ‚·ÙÈÎc Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, Ìb ÙcÓ ñÂÚ·˘Ù¿ÚÎÂÈ· ηd ÙcÓ àfi-Ï˘ÙË âÏ¢ıÂÚ›· Óa ÂrÓ·È î‰Ú˘ÙÈÎa ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘. \∂ӉȷʤÚÔÓ, Ù¤ÏÔ˜,ÚÔηÏÂÖ ì âÎ Ó¤Ô˘ ‰È¿ÎÚÈÛË àÓ¿ÌÂÛ· Ûb ıÂÖÔÓ Î·d Ûb îÂÚfiÓ, Ìb ÙeÓ ‰Â‡ÙÂÚÔ¬ÚÔ Óa âÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È Î·Ùa Ùe ÌÄÏÏÔÓ ÛÙcÓ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎc îÂÚ·Ú¯›·, àfi‰ÔÛËÔf Û˘Ó·ÓÙÄÙ·È ÛÙd˜ Û¯ÂÙÈÎb˜ ηÙa ÂÚ›ÙˆÛË àÓ·ÊÔÚb˜ ÙÔÜ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘. ^øÛÙfi-ÛÔ, â‰á ÂrÓ·È àÓ·ÁηÖÔ Óa Ìc ‰È·Ê‡ÁÂÈ Ùɘ ÚÔÛԯɘ ¬ÙÈ ï ¬ÚÔ˜ «ıÂÖÔÓ» Û˘ÓÈ-ÛÙÄ Î·ÙËÁÔÚËÌ·ÙÈÎe ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌe ÙáÓ è‰áÓ Î·d ÙáÓ àÊËÁ‹ÛˆÓ, âÓá â›Û˘Ùe â›ÚÚËÌ· «âÓı¤ˆ˜» ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ Ùa ÙÂÏÔ‡ÌÂÓ·. ^∏ àÌÔÈ‚·ÈfiÙËÙ· àÓ¿ÌÂÛ·ÛÙÔf˜ ¬ÚÔ˘˜ ÂrÓ·È Û·Ê‹˜, àÏÏa ‰bÓ Ú¤ÂÈ Óa ÌĘ ï‰ËÁ‹ÛÂÈ Óa ‰È·Ù˘ÒÛÔ˘ÌÂÏfiÁÔ Î·d ÂÚd çÓÙÔÏÔÁÈÎáÓ àÓÙÈÌÂÙ·¯ˆÚ‹ÛˆÓ. ∆e ıÂÖÔÓ âÊ·ÚÌÔ˙fiÌÂÓÔ ÛÙeÓôÓıÚˆÔ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÚfiÔ ÚfiÛÏ˄˘5.

3. «∆eÓ ≈ÌÓÔÓ ‰b ÙÔÜÙÔÓ Ôî ÌbÓ ïÌÔÏÔÁ›·Ó ηÏÔÜÛÈÓ, Ôî ‰b Ùɘ ıÚËÛΛ·˜ Ùeۇ̂ÔÏÔÓ, ôÏÏÔÈ ‰¤, ó˜ ÔrÌ·È, ıÂÈfiÙÂÚÔÓ îÂÚ·Ú¯ÈÎcÓ Â鯷ÚÈÛÙ›·Ó, ó˜ Â-ÚÈÂÎÙÈÎcÓ ÙáÓ Âå˜ ìÌĘ ıÂfiıÂÓ àÊÈÎÔÌ¤ÓˆÓ îÂÚáÓ ‰ÒÚˆÓØ ‰ÔÎÂÖ Á¿Ú ÌÔÈÙáÓ ñÌÓÔ˘Ì¤ÓˆÓ ê·ÛáÓ ıÂÔ˘ÚÁÈáÓ ì Ú·ÁÌ·Ù›· ÂÚd ìÌĘ ÁÂÁÔÓ¤Ó·È,ÙcÓ ÌbÓ ÔéÛ›·Ó ìÌáÓ Î·d ˙ˆcÓ àÁ·ıÔÂȉᘠñÔÛÙ‹Û·Û· ηd àÚ¯ÂÙ‡ÔȘοÏÏÂÛÈ Ùe ıÂÔÂȉb˜ ìÌáÓ ÌÔÚÊÒÛ·Û· ηd ıÂÈÔÙ¤Ú·˜ ≤͈˜ ηd àÓ·-ÁˆÁɘ âÓ ÌÂÙ·ÓÔ›÷· ηٷÛÙ‹Û·Û·, ηÙȉÔÜÛ· ‰b ÙcÓ âÍ àÚÔÛÂÍ›·˜ âÁÁÂÓÔ-̤ÓËÓ ìÌÖÓ âÚËÌ›·Ó ÙáÓ ı›ˆÓ ‰ˆÚÂáÓ âÈÛ΢·ÛÙÔÖ˜ ìÌĘ àÁ·ıÔÖ˜ Âå˜ ÙeàÚ¯·ÖÔÓ àӷηϤ۷Ûı·È ηd ÙFÉ ·ÓÙÂÏÂÖ ÙáÓ ìÌÂÙ¤ÚˆÓ ÚÔÛÏ‹„ÂÈ ÙcÓ ÙÂ-ÏÂÈÔÙ¿ÙËÓ ÙáÓ ÔåΛˆÓ ÌÂÙ¿‰ÔÛÈÓ àÁ·ıÔ˘ÚÁÉÛ·È Î·d Ù·‡ÙË ÎÔÈÓˆÓ›·Ó ìÌÖÓ£ÂÔÜ Î·d ÙáÓ ı›ˆÓ ‰ˆÚ‹Û·Ûı·È» (∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ VII, P.G. 3, 436 c-d).

™Ùe ÙÚ›ÙÔ ·Ú¿ıÂÌ· ‰È¢ڇÓÂÙ·È öÙÈ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ì Û˘ÓıÂÙÈÎc Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÙáÓı›ˆÓ ηd ÙáÓ àÓıÚÒÈÓˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔًوÓ, ó˜ ‰È·ÏÂÎÙÈÎc ÙÔÜ Î·Ù·ÁˆÁÈÛÌÔÜ

5. ™¯ÔÏÈ¿˙ÔÓÙ·˜ Ùe àÚÂÔ·ÁÈÙÈÎe ≿ÊÈÔ ï ROQUES R., ·Ú·ÙËÚÂÖ Ùa ëÍɘ: «Ce passagerésume rapidement le contenu des livres saints dont les extraits sont intégrés dans la liturgieeucharistique» (L’univers dionysien, ÛÂÏ. 219).

£∂√§√°π∞ 1/2012

80

Ìb ÙeÓ àÓ·ÁˆÁÈÛÌfi. ∆ÔÓ›˙ÂÙ·È ¬ÙÈ ÛÙeÓ ‰È·ÌÂÈ‚fiÌÂÓÔ â‰á ≈ÌÓÔ ÂÚd ÙáÓ ı›ˆÓ¯ÔÚËÁÈáÓ ïÚÈṲ̂ÓÔÈ àÔ‰›‰Ô˘Ó ÙcÓ çÓÔÌ·Û›· Ùɘ ïÌÔÏÔÁ›·˜ –‰ËÏ·‰c ÌÈĘ ·-Ú·‰Ô¯É˜ ›ÛÙ˘ j ÌÈĘ Û˘Ìʈӛ·˜ Ìb ÙcÓ ñÂÚ‚·ÙÈÎc Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Úe˜ ÙcÓïÔ›· Á›ÓÂÙ·È ì àÓıÚÒÈÓË àÓ·ÊÔÚ¿– ηd ïÚÈṲ̂ÓÔÈ ôÏÏÔÈ ·éÙcÓ ÙÔÜ Û˘Ì‚fiÏÔ˘Ùɘ ıÚËÛΛ·˜, âÓá ôÏÏÔÈ Ìb ıÂÈfiÙÂÚÔ –õ, â›Û˘, ÙÂÏÂÛÙÈÎfi– ÙÚfiÔ ÙeÓ ¯·Ú·-ÎÙËÚ›˙Ô˘Ó ó˜ îÂÚ·Ú¯ÈÎc Â鯷ÚÈÛÙ›·, ì ïÔ›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ, Ìb ÙeÓ ÙÚfiÔ ÙɘÚfiÛÏ˄˘, Ùa îÂÚa ‰áÚ· Ôf öÚ¯ÔÓÙ·È ÛÙÔf˜ àÓıÚÒÔ˘˜ àe ÙeÓ £ÂfiÓ. ™˘ÓÂ-·ÁˆÁÈÎᘠÙe îÂÚ·Ú¯ÈÎe ıa ïÚ›˙ÂÙ·È Î·d ñe ÙcÓ çÓÙÔÏÔÁÈÎc âΉԯ‹, ÙfiÛÔ ó˜Úe˜ ÙcÓ ‰È·‰Èηۛ· ¯ÔÚËÁ›·˜ (ÙÔÜ £ÂÔÜ) ¬ÛÔ Î·d ó˜ Úe˜ ÙÔf˜ ‚·ıÌÔf˜ Úfi-ÛÏË„‹˜ ÙÔ˘ (âÎ ÙÔÜ àÓıÚÒÔ˘). ¢È·Ù˘ÒÓÂÙ·È, â›Û˘, ì âÎÙ›ÌËÛË ¬ÙÈ, àÓ·ÊÔ-ÚÈÎa Ìb ÙeÓ ÙÚfiÔ Ôf Ôî ôÓıÚˆÔÈ âÎÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Ùe ˙‹ÙËÌ· ÂÚd Ùɘ àÊÔÌÔ›-ˆÛ˘ ÙáÓ ı›ˆÓ ¯ÔÚËÁÈáÓ, ö¯ÂÈ Û˘ÓÙ·¯ıÂÖ ì àÓa ¯ÂÖÚ·˜ Ú·ÁÌ·Ù›· ÁÈa ¬Ï˜ Ùd˜ıÂÔ˘ÚÁ›Â˜ Ôf ñÌÓÔÜÓÙ·È. \∞e ÙcÓ Ì›·, Á›ÓÂÙ·È àÓ·ÊÔÚa ÛÙe ¬ÙÈ ï £Âe˜ ¯ÔÚ‹-ÁËÛ ñfiÛÙ·ÛË Ìb àÁ·ıÔÂȉc ÙÚfiÔ ÛÙcÓ ÔéÛ›· ηd ÛÙcÓ ˙ˆc ÙcÓ àÓıÚÒÈÓËη›, àe ÙcÓ ôÏÏË, ÛÙe ¬ÙÈ ÚÔÛ¤‰ˆÛ ÌÔÚÊc ÛÙcÓ ıÂÔÂȉc ηٿÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜ ÌbÙa àÚ¯¤Ù˘· οÏÏË. ªb ‚¿ÛË Ùa ‰‡Ô ·éÙa ÎÔÛÌÔÏÔÁÈÎa ‰Â‰Ô̤ӷ, ì Ú·ÁÌ·-Ù›· ÌÂÙ¤ÊÂÚ ÙcÓ àÓıÚÒÈÓË Î›ÓËÛË ÛÙcÓ Û˘Óı‹ÎË Ùɘ ηÙÂÍÔ¯cÓ âÎ ÙÔÜ ı›Ԣηd Úe˜ Ùe ıÂÖÔÓ ïṲ́̈Ó˘ ≤͢ ηd Ùɘ àÓ·ÁˆÁɘ Úe˜ ÙeÓ ÙÚfiÔ Ùɘ ≈·Ú-Í‹˜ ÙÔ˘, Ù¿ÛÂȘ Ôî ïÔÖ˜ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔÜÓÙ·È Ìb ÙcÓ àÏÏ·Ác ÙÔÜ ‰È·ÎÏ·‰ÈÛÌÔÜÙɘ ‚Ȉ̷ÙÈÎɘ ηٿÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜ ηd Ùɘ ‰È·ÓÔËÙÈÎɘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘˜.\∂›Û˘, ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È Ò˜, àÊÔÜ âÓÙfiÈÛ Ùe ¬ÙÈ Ôî ôÓıÚˆÔÈ ï‰ËÁ‹ıËÎ·Ó ÌbÙd˜ âÈÏÔÁ¤˜-ηٷÛ΢¤˜ ÙÔ˘˜ ÛÙcÓ ÛÙ¤ÚËÛË ÙáÓ ı›ˆÓ ‰ˆÚÂáÓ, ì Ú·ÁÌ·Ù›·ó˜ îÂÚe ηd ÎÚÈÙÈÎe ÚÔÊ·ÓᘠàÓ¿ÁÓˆÛÌ·, ÙÔf˜ àӷοÏÂÛ ó˜ àÁ·ıÔf˜ –ÚÔ-Ê·Óᘠñe ÚÔÔÙÈÎc ηd âÛ¯·ÙÔÏÔÁÈο– ÛÙcÓ àÚ¯ÈÎc ηٿÛÙ·ÛË, ÛÙe àÚ¯¤-ÁÔÓÔ Î¿ÏÏÔ˜. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Û· ïÏÔÎÏËÚˆÙÈÎa Ùa ÔåÎÂÖ· ÙÔ˘˜ ˙Ë-Ù‹Ì·Ù·, Ìb àÁ·ıe ÙÚfiÔ ö‰ÂÈÍ Ùe ᘠâÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÙ·È ì ÙÂÏÂÈfiÙËÙ· ÛÙcÓ ‰È·-ÌfiÚʈÛË Ùɘ ≈·ÚÍ‹˜ ÙÔ˘˜ ηd öÙÛÈ ÚÔÛ¤ÊÂÚÂ ó˜ ‰ˆÚÂa ÙcÓ âÈÎÔÈÓˆÓ›· ÙÔ˘˜Ìb ÙeÓ ú‰ÈÔÓ ÙeÓ £ÂeÓ ó˜ \∞ÓÒÙ·ÙË \∞Ú¯c ηd Ìb ¬,ÙÈ âΤÌÂÈ ad extra. ¶ÚfiÎÂÈ-Ù·È ÁÈa Ì›· Û˘Ó¿ÊÂÈ· Ô‡, ‰È\ âÌÌ¤ÛˆÓ Û˘Ó·ÁˆÁáÓ, ÚÔ·ÙÂÈ ÌÂÙ·Íf Ùɘı›·˜ ÔåÎÔÓÔÌ›·˜ ηd Ùɘ ÃÚÈÛÙÔÏÔÁ›·˜, ÙÔÜ ÁÂÓÈÎÔÜ Î·d ÙÔÜ âÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ˘, ìïÔ›· àÔÙ˘ÒÓÂÙ·È àe ÙÔf˜ îÂÚ·ÙÈÎá˜ Û˘ÌÂÚÈÊÂÚfiÌÂÓÔ˘˜ àÓıÚÒÔ˘˜ ÌbηÏÏÈÙ¯ÓÈÎe ηd ·åÛıËÙÈÎáÓ ÚÔÂÎÙ¿ÛÂˆÓ ÙÚfiÔ. ^∏ ëÓfiÙËÙ· ÛÙe âÍÂÏÈÎÙÈÎe·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ôf ÚÔÙ›ÓÂÙ·È ÂrÓ·È ‰È¿¯˘ÙË Î·d àÓ·‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙcÓ Ú·ÁÌ·Ù›· ηdó˜ ≤Ó· ΛÌÂÓÔ Ôf ö¯ÂÈ îÛÙÔÚÈÎa ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο, Û·ÊᘠıÂÔÏÔÁÈÎɘ ëÚÌËÓ›-·˜. \∞e ÙeÓ °. ¶·¯˘Ì¤ÚË ·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì Ùd˜ àÎfiÏÔ˘ı˜ ‰‡Ô ‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÂȘ: «\∞Ú-¯¤Ù˘· ‰¤ ÊËÛÈ Ùa ÙFÉ ı›÷· ʇÛÂÈ âÈıˆÚÔ‡ÌÂÓ·, zÓ ÙcÓ Î·Ùa Ùe âӉ¯fiÌÂÓÔÓ

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

81

ÌÂÙÔ˘Û›·Ó ÙÔÖ˜ àÓıÚÒÔȘ £Âe˜ ≈ڋ۷ÙÔ Î·d ıÂÈÔÙ¤Ú·˜ àÓ·ÁˆÁɘ âÓ Ùá ·-Ú·‰Â›Ûˇ ηÙËÍÈÒıËÌÂÓ» ηd «\∂ÈÛ΢·ÛÙa ‰b ϤÁÂÈ Ùa àÁ·ı¿, ¬ÙÈ, êÌ·ÚÙˆÏÔdùÓÙ˜, ¯¿ÚÈÙÈ âηÏψ›ÛıËÌÂÓ Î·d âÛÒıËÌÂÓ» (P.G. 464 a). ≠√ıÂÓ, ì çÓÙÔÏÔÁ›·Û˘Ó˘Ê·›ÓÂÙ·È Ìb ÙcÓ Î·ÓÔÓÈÛÙÈÎc ·ÚÂÌ‚·ÙÈÎfiÙËÙ·.

4. «^∏ ‰b ÙÔÜ îÂÚ¿Ú¯Ô˘ ηd ÙáÓ îÂÚ¤ˆÓ ô¯ÚÈ ÙáÓ ôÎÚˆÓ, ÂúÙÔ˘Ó âÛ¯¿ÙˆÓ,àfiÓȄȘ â›ÚÔÛıÂÓ Á›ÁÓÂÙ·È ÙáÓ êÁÈˆÙ¿ÙˆÓ Û˘Ì‚fiψÓ, ó˜ âd ÃÚÈÛÙÔÜÙÔÜ ¿Û·˜ âÊÔÚáÓÙÔ˜ ìÌáÓ Ùa˜ ÎÚ˘ÊȈٿٷ˜ âÓÓÔ›·˜ ηd Ùɘ àÎÚÔÙ¿Ù˘ηı¿ÚÛˆ˜ âÓ ÙÔÖ˜ ·éÙÔÜ ·ÓÂÈÛÎfiÔȘ àÎÚÈ‚·ÛÌÔÖ˜ ηd Ù·Ö˜ ‰ÈηÈÔÙ¿-ٷȘ ηd à‰ÂοÛÙÔȘ ÎÚ›ÓÂÛÈÓ ïÚÈ˙Ô̤Ó˘. √≈Ùˆ ÙÔÖ˜ ı›ÔȘ ï îÂڿگ˘ëÓÔÜÙ·È, ηd Ùa˜ îÂÚa˜ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜ ñÌÓ‹Û·˜, îÂÚÔ˘ÚÁÂÖ Ùa ıÂÈfiٷٷ ηd ñ\ù„ÈÓ ôÁÂÈ Ùa ñÌÓË̤ӷ» (∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ Ã, P.G. 3, 440 b).

^∏ âÈÌÔÓc ÛÙeÓ ÎÂÊ·Ï·ÈÒ‰Ë ÚfiÏÔ Ôf ‰È·‰Ú·Ì·Ù›˙ÂÈ ì ·ÚÔ˘Û›· ÙÔÜ ÃÚÈ-ÛÙÔÜ ó˜ âÓÛ·ÚΈ̤ÓÔ˘ ı›Ԣ §fiÁÔ˘ ηd ó˜ Û˘ÁÎÂʷϷȈÙÈÎÔÜ ·Ú¿ÁÔÓÙ· Ùɘı›·˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÂrÓ·È ‰È¿¯˘ÙË Î·d ÛÙa â‰á ‰È·ÌÂÈ‚fiÌÂÓ·. ∆ÔÓ›˙ÂÙ·È ÏÔÈeÓ ¬ÙÈï ηı·ÚÌe˜ ÙÔÜ îÂÚ¿Ú¯Ë Î·d ÙáÓ îÂÚ¤ˆÓ ÛÙeÓ öÛ¯·ÙÔ ‚·ıÌe Á›ÓÂÙ·È, ÚdÓ àeοı ôÏÏË ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜, Ìb Ùa êÁÈfiٷٷ ۇ̂ÔÏ·, ñe ÙcÓ öÓÓÔÈ· ¬ÙÈÛÙeÓ ÃÚÈÛÙfi, ï ïÔÖÔ˜ âȂϤÂÈ Ùe ‚¿ıÔ˜ ÙáÓ Û˘ÏÏÔÁÈÛÙÈÎáÓ ‰ÈÂÚÁ·ÛÈáÓ ÙáÓàÓıÚÒˆÓ, àÓ¿ÁÔ˘Ì ÙcÓ àÎÚfiÙ·ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· οı·ÚÛ˘. ^∏ âÓ ÏfiÁˆ ΛÓËÛËÛËÌ·›ÓÂÈ ¬ÙÈ àÓ·ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ÛÙeÓ îÂÚ¿Ú¯Ë àÔχو˜ Ùd˜ ÔåÎÂÖ˜ ÙÔ˘ âÈÛÎÔÈ-Τ˜, ‰ÈηÈfiٷ٘ ηd à‰¤Î·ÛÙ˜ ÎÚ›ÛÂȘ ó˜ ôÓ¢ ¬ÚˆÓ åÛ¯‡Ô˘Û˜, ÛÙ¿ÛË Ôf Û·-ʤÛٷٷ âÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙe ÙÂÏÔÏÔÁÈÎfi-âÛ¯·ÙÔÏÔÁÈÎe ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ùe ïÔÖÔ ‰È·ÌÂ-ÛÔÏ·‚ËÙÈÎa ö¯ÂÈ ıÂÌÂÏȈıÂÖ Î·d Ìb ¯ÚÈÛÙÔÏÔÁÈÎÔf˜ ¬ÚÔ˘˜. ^Àe ÙcÓ àÓˆÙ¤ÚˆÚ‹ÙÚ·, ï îÂڿگ˘ ëÓÒÓÂÙ·È Ìb Ùa ıÂÖ· η›, àÊÔÜ ñÌÓ‹ÛÂÈ Ùd˜ îÂÚb˜ ıÂÔ˘ÚÁ›Â˜,Ú¿ÙÙÂÈ Ìb îÂÚe ÙÚfiÔ Ùa ηÙÂÍÔ¯cÓ ıÂÖ· ηd ʤÚÂÈ âÓÒÈÔÓ ÙáÓ ÌÂÏáÓ ÙÔÜâÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔÜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ¬Û· ö¯Ô˘Ó ñÌÓËıÂÖ. ^∏ Û˘ÁÎÚÈÙÈÎc ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛËàÓ¿ÌÂÛ· Ûb ıÂÖ· ηd Ûb ıÂÈfiٷٷ ÚÔηÏÂÖ ¿ÓÙˆ˜ ≤Ó· âÚˆÙËÌ·ÙÈÎfi, ‰ÈfiÙÈ ÂåÛ¿-ÁÂÈ îÂÚ·Ú¯‹ÛÂȘ. ∆e Èe Èı·Óe ÂrÓ·È Óa Á›ÓÂÙ·È ‰È¿ÎÚÈÛË àÓ¿ÌÂÛ· ÛÙcÓ Ê˘ÛÈÎcηd ÛÙcÓ ñÂÚÊ˘ÛÈÎc \∞ÔÎ¿Ï˘„Ë ó˜ Úe˜ Ùe ÎÂÊ·Ï·Èá‰Â˜ âӉȷʤÚÔÓ Ôfö¯Ô˘Ó àÓıÚˆÔÏÔÁÈÎá˜. ^∏ âÓ ÏfiÁˆ âÈÛ‹Ì·ÓÛË ıa ÌÔÚÔÜÛ Óa ÚÔ·„ÂÈ àeÙe Û¯fiÏÈÔ ÙÔÜ °. ¶·¯˘Ì¤ÚË: «∆›Ó·˜ ÌbÓ ÔsÓ Ùɘ Âå˜ ìÌĘ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜ Ê·Ì¤Ó (‰Ë-ÏÔÓfiÙÈ Ùɘ ÙÔÜ ∫˘Ú›Ô˘ ìÌáÓ ÃÚÈÛÙÔÜ ÂÚd ìÌĘ ÚÔÓÔ›·˜, L˜ âd ÛˆÙËÚ›÷· ÙÔÜÁ¤ÓÔ˘˜ ìÌáÓ, Âé‰ÔΛ÷· ÙÔÜ ¶·ÙÚe˜ âÓ ¶Ó‡̷ÙÈ êÁ›ˇ âÙÂÏ›ˆÛÂÓ)» (P.G. 3, 465d). ∫·d â‰á ¿ÓÙˆ˜ âÌϤÎÂÙ·È ì ÁÓˆÛÈÔÏÔÁ›· Ìb Ùe ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎe ηd âÎÎÏË-ÛÈ·ÛÙÈÎe Ú¿ÙÙÂÈÓ, ‰È·‰Èηۛ˜-ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ôf ÚÔ¸Ôı¤ÙÔ˘Ó ÙcÓ ñ·ÚÍÈ·Îcοı·ÚÛË, öÛÙˆ ηd ó˜ Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈË̤ÓÔÓ Î·d ñe ÚÔÔÙÈ΋, iÓ ù¯È õ‰Ë

£∂√§√°π∞ 1/2012

82

Ú·ÁÌ·Ùˆı¤ÓÙ·, ÛÙfi¯Ô6. ™ËÌÂȈ٤ÔÓ ¬ÙÈ ÛÙe ¤Ú·˜ ÙáÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ ÙÔ˘ ï °. ¶·¯˘-̤Ú˘ ñÔÌÈÌÓ‹ÛÎÂÈ ¬ÙÈ ‰bÓ Ú¤ÂÈ Óa àÂÌÔÏÂÖÙ·È ï àÔÊ·ÙÈÛÌe˜ àÓ·ÊÔÚÈÎaÌb ¬Û· ÙÂÏÂÖ ï îÂڿگ˘: «≠√Û· ‰b ·Úa ÙáÓ âÓı¤ˆÓ îÂÚÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙˆÓ ÙcÓ àÓ·›-Ì·ÎÙÔÓ ı˘Û›·Ó ñÌÓÂÖÙ·È, ó˜ ìÌÖÓ âÊÈÎÙfiÓ, âÚÔÜÌÂÓ» (P.G. 3, 468 a).

5. «\∂Ó ÙÔ‡ÙÔȘ ì ÄÛ· ÙáÓ îÂÚáÓ ‰È·ÎfiÛÌËÛȘ, îÂÚ·Ú¯ÈÎá˜ Û˘Ó·¯ıÂÖÛ· ηdÙÔÖ˜ ıÂÈÔÙ¿ÙÔȘ ÎÔÈÓˆÓ‹Û·Û·, ÌÂÙ\ Â鯷ÚÈÛÙ›·˜ îÂÚĘ ηٷϋÁÂÈ, Ùa˜ ÙáÓıÂÔ˘ÚÁÈáÓ àÓ·ÏfiÁˆ˜ âÈÁÓÔÜÛ· ηd ñÌÓ‹Û·Û· ¯¿ÚÈÙ·˜. ≠øÛÙ Ôî ÙáÓ ı›-ˆÓ à̤ÙÔ¯ÔÈ Î·d àÁÓáÙ˜ ÔéÎ iÓ Âå˜ Â鯷ÚÈÛÙ›·Ó àÊ›ÎÔÈÓÙÔ, η›ÙÔÈ Î·Ù\ÔåΛ·Ó ʇÛÈÓ àÍ›ˆÓ ÔéÛáÓ Â鯷ÚÈÛÙÂÖÛı·È ÙáÓ ıÂÈÔÙ¿ÙˆÓ ‰ˆÚÂáÓ»(∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ ÃV, P.G. 3, 445 b).

∆e ëfiÌÂÓÔ ‚ÉÌ· ïÚ›˙ÂÙ·È ó˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÙáÓ Ì˘ÛÙËÚÈ·ÎáÓ ÙÂÏÂÙáÓ Ìb Ùd˜ÁÓˆÛÈÔÏÔÁÈÎb˜ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ \∂ÈÛËÌ·›ÓÂÙ·È ¬ÙÈ ì ¬ÏË ‰È·ÎfiÛÌËÛË ÙáÓ îÂÚáÓÚÔÛÒˆÓ, àÊÔÜ Û˘Ó¿¯ıËΠîÂÚ·Ú¯ÈÎa ηd öÏ·‚ ̤ÚÔ˜ ÛÙa ıÂÖ· Ì˘ÛÙ‹ÚÈ·,ηٷϋÁÂÈ ÙcÓ Û¯ÂÙÈÎc ÙÂÏÂÙ‹ Ù˘ Ìb Ì›· îÂÚc Â鯷ÚÈÛÙ›·, ö¯Ô˘Û· â›ÁÓˆÛË,ηÙa ÙeÓ àÓ·ÏÔÁÔÜÓÙ· ‚·ıÌe Ôf Ùɘ ÚÔÛȉȿ˙ÂÈ, ÙáÓ ¯ÔÚËÁÈáÓ Ôf ö¯Ô˘ÓâΤ̄ÂÈ Ôî ıÂÖ˜ âÓ¤ÚÁÂȘ ηd ö¯Ô˘Û· ñÌÓ‹ÛÂÈ, ÚÔÊ·ÓᘠÌb âÊ·ÏÙ‹ÚÈÔ ÙcÓâÓ ÏfiÁˆ ÁÓÒÛË, Ùe ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘˜. ∆e àÓÙ›ıÂÙÔ àÔÙ¤ÏÂÛÌ· ıa ÂrÓ·È Ôî à̤-ÙÔ¯ÔÈ Î·d Ôî àÁÓÔÔÜÓÙ˜, ‰ËÏ·‰c Ôî à‰·ÂÖ˜ àÓ·ÊÔÚÈÎa Ìb Ùe ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙáÓı›ˆÓ Ì˘ÛÙËÚ›ˆÓ, Óa ÌcÓ ö¯Ô˘Ó Ùd˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Óa Êı¿ÛÔ˘Ó Ûb ÌÂÙÔ¯c ÛÙcÓÂ鯷ÚÈÛÙ›·, öÛÙˆ ηd iÓ Ôî ıÂÈfiٷ٘ ‰ˆÚÂb˜ ÂrÓ·È âÎ ÙáÓ çÓÙÔÏÔÁÈÎáÓ Úԉȷ-ÁÚ·ÊáÓ ÙÔ˘˜ Ù¤ÙÔȘ, œÛÙ Ìb àÓÙ¿ÍÈÔÓ ÛÙe ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ Óa ÚÔ-ÛʤÚÔ˘Ó Ùd˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈa Óa ñÌÓÔÜÓÙ·È àe Ùe Û‡ÓÔÏÔ ÙáÓ àÓıÚÒˆÓ. ∆eÁÓˆÛÈÔÏÔÁÈÎe ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ â‰á ÂrÓ·È ‰È¿¯˘ÙÔ Î·d Û˘Ó‰˘·˙fiÌÂÓÔ Ìb Ùe ÙÂÏÂÛÙÈÎfi-ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎe ÛÙÔȯÂÖÔ ÎÈÓËÙÔÔÈÂÖ Ûb οı ÈÛÙe Ùd˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Ùd˜ ïÔÖ˜ âÛˆ-ÙÂÚÈÎa η٤¯ÂÈ Î·d Ôf ÂrÓ·È ÂåÛ¤ÙÈ Ûb Ï·Óı¿ÓÔ˘Û· ηٿÛÙ·ÛË. \∂ÓÓÔÂÖÙ·È

6. ^√ ™π∞™π√™ §., Û¯ÔÏÈ¿˙ÔÓÙ·˜ Ùe àÓˆÙ¤Úˆ ≿ÊÈÔ, Ùe âÓÙ¿ÛÛÂÈ Ûb ¬,ÙÈ ï ú‰ÈÔ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›-˙ÂÈ ó˜ àÏÊ·‚ËÙ¿ÚÈ ÙÔÜ ‰È·‚¿ÛÌ·ÙÔ˜ ÙáÓ àÚÂÔ·ÁÈÙÈÎáÓ Û˘ÁÁÚ·ÊáÓ. \∞ÊÔÜ âÈÛËÌ¿ÓÂÈ Ùe âÚ¢-ÓËÙÈÎe öÏÏÂÈÌÌ· àÓ·ÊÔÚÈÎa Ìb ÙcÓ Âå‰ÈÎc ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔÜ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘, ÙÔÓ›˙ÂÈ ¬ÙÈ â‰á ÌÔ-ÚÔÜÌ Óa âÓÙÔ›ÛÔ˘Ì ̛· Û·ÊÉ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎc àÓ¿ÁÓˆÛË ÙáÓ ¬ÚˆÓ «ıÂÔ˘ÚÁ›·» (Ìb ñÔΛÌÂÓÔÙeÓ £Âfi) η› «îÂÚÔ˘ÚÁ›·» (Ìb ñÔΛÌÂÓÔ ÙeÓ ôÓıÚˆÔ), Ûb Û·ÊÉ àÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË Úe˜ àÓÙ›ÛÙÔÈ-¯Â˜ ÊÈÏÔÛÔÊÈÎb˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ. \∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎa ·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì ÙcÓ àÎfiÏÔ˘ıË ·Ú·Ù‹ÚËÛ‹ ÙÔ˘: «^∏àÚÂÔ·ÁÈÙÈÎc ·éÙc Û˘ÌÂÚÈÊÔÚa ‰bÓ à˯ÂÖ ÌfiÓÔ Ùc ‰È‰·Ûηϛ· Ùɘ ∞Á›·˜ °Ú·Êɘ ¿Óˆ ÛÙeÓÊ·ÓÂÚÔ‡ÌÂÓÔ, ïÌÈÏÔÜÓÙ· ηd âÚÁ·˙fiÌÂÓÔ £Âe ηd Ùe ñ·ÎÔÜÔÓ ÛÙa ÎÂχÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘ ÎÙ›ÛÌ·,àÏÏa ÌÂÙÚÄ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ηd ·Ú¿ÏÏËÏ· ÙcÓ ô‚˘ÛÛÔ Ôf ÙcÓ ¯ˆÚ›˙ÂÈ àe ÙcÓ ÚfiÎÏÂÈ·, ÊÈÏÔÛÔ-ÊÈÎc ηd Â剈ÏÔÏ·ÙÚÈÎc Ú·ÎÙÈ΋» (\∂Ú·ÛÙb˜ Ùɘ àÏ‹ıÂÈ·˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 1984, ÛÛ. 79-81).

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

83

ÏÔÈeÓ ¬ÙÈ ì ÌÂÙÔ¯c ÛÙe ıÂÖÔ Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ ‰bÓ Á›ÓÂÙ·È Ì˯·ÓÈÛÙÈÎa j Ìb ·éÙÔÌ·ÙÈ-ÛÌÔf˜ àÏÏa Ìb ÙcÓ âÓÂÚÁÔÔ›ËÛË ÙáÓ ÁÓˆÛÙÈÎáÓ Î¤ÓÙÚˆÓ, ì ïÔ›· à·ÈÙÂÖÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ ηd âÏ¢ıÂÚ›· âÈÏÔÁáÓ, ÙcÓ ÎÈÓËÙÔÔ›ËÛË Ùɘ âÛˆÙÂÚÈÎfiÙËÙ·˜Î·Ùa ≤Ó·Ó Âå‰ÈÎe ÙÚfiÔ Î·d Úe˜ Ì›· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË Î·Ù‡ı˘ÓÛË, ¬Ô˘ Ùa ëÚÌË-Ó¢ÙÈÎa ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÂrÓ·È ‰È¿¯˘Ù·, âÎÊÚ·˙fiÌÂÓ· ‚‚·›ˆ˜ Ìb âÌÂÈÚÈÎe ÙÚfiÔ, j¬ˆ˜ ‚Ȉ̷ÙÈÎa ö¯Ô˘Ó Û˘ÁÎÚÔÙËıÂÖ.

6. «\∞ÏÏa ¬ÂÚ öÊËÓ, Ôé‰b ÚÔۂϤ„·È ÔÙb ÙÔÖ˜ ı›ÔȘ ‰ÒÚÔȘ âÎ Ùɘ âd Ùa¯Â›Úˇ Ó‡ÛÂȘ âıÂÏ‹Û·ÓÙ˜, ௿ÚÈÛÙÔÈ Úe˜ Ùa˜ à›ÚÔ˘˜ ÙáÓ ıÂÔ˘ÚÁÈáӉȷÌÂÌÂӋηÛÈ ¯¿ÚÈÙ·˜» (∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ ÃV, P.G. 3, 445 b-c).

∆e ˙‹ÙËÌ· ÂÚd ÙáÓ Ìc àÓÙ·ÔÎÚÈÓÔÌ¤ÓˆÓ ÛÙd˜ ıÂÖ˜ ‰ˆÚÂb˜ ¯Ú‹˙ÂÈ ÂÚ·È-Ù¤Úˆ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘. \∞ӷʤÚÂÙ·È ÏÔÈeÓ ¬ÙÈ, âÂȉc ÏfiÁˆ Ùɘ ÚÔɘ ÙÔ˘˜ Úe˜ ÙaàÍÈÔÏÔÁÈÎᘠηÙÒÙÂÚ· ˙ËÙ‹Ì·Ù· ‰bÓ âͤÊÚ·Û·Ó ÙcÓ âÈı˘Ì›· ÔûÙ ÎôÓ ÓaÛÙÚ¤„Ô˘Ó ÙcÓ àÓ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙa ıÂÖ· ‰áÚ·, ïÚÈṲ̂ÓÔÈ ôÓıÚˆÔÈ ·Ú¤ÌÂÈÓ·ÓÌb àÚÓËÙÈÎc j à‰È¿ÊÔÚË ÛÙ¿ÛË à¤Ó·ÓÙÈ ÛÙd˜ ôÂÈÚ˜ ¯¿ÚÈÙ˜ ÙáÓ ı›ˆÓ âÓÂÚ-ÁÂÈáÓ. \∂‰á ‰È·Ù˘ÒÓÂÙ·È ÏfiÁÔ˜ ÁÈa ÙcÓ ôÚÓËÛË âΠ̤ÚÔ˘˜ ÙÔ˘˜, âÍ·ÈÙ›·˜ âÛˆ-ÙÂÚÈÎáÓ ·ıÔÁÂÓÂÈáÓ –j ηd àÚÓËÙÈÎáÓ j àÓ·ÛÙ·ÏÙÈÎáÓ â͈ÙÂÚÈÎáÓ ·ÚÂÌ‚¿-ÛˆӖ Óa àÓ·‰Â›ÍÔ˘Ó Ì›· ÁfiÓÈÌË ‰È·ÏÂÎÙÈÎc Ìb Ùd˜ àÓÂÍ¿ÓÙÏËÙ˜ ıÂÖ˜ ¯ÔÚËÁ›Â˜Î·d öÙÛÈ Óa ÌcÓ àÍÈÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó Ùe ıÂÖÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎe ôÓÔÈÁÌ·. ∆e ˙‹ÙËÌ· ÂÚd ÙɘÂéı‡Ó˘ ηd ÙáÓ âÎ Ùɘ àÓ¿ÏË„‹˜ Ù˘ àÔÚÚÂÔ˘ÛáÓ Û˘ÓıËÎáÓ àÓ¿ÁÂÙ·È àÔ-ÎÏÂÈÛÙÈÎa ÛÙÔf˜ å‰›Ô˘˜, Ìb âÈÌÔÓc â‰á ÛÙeÓ ÚÔıÂÛÈ·Îe ·Ú¿ÁÔÓÙ·, ï ïÔÖÔ˜¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎa Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ìb Ùe ·éÙÂÍÔ‡ÛÈÔÓ, ¬ÚÔ˜ àÓıÚˆÔÏÔÁÈÎa à·Ú¿‚·ÙԘηd Ì¿ÏÈÛÙ· a priori7. ^√ °. ¶·¯˘Ì¤Ú˘, àÓ·ÊÂÚfiÌÂÓÔ˜ ÛÙÔf˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈ˙fiÌÂ-ÓÔ˘˜ ó˜ ௿ÚÈÛÙÔ˘˜, ‰È¢ÎÚÈÓ›˙ÂÈ: «√é‰b ÙcÓ ÚÒÙËÓ Úe˜ Ùe ÊᘠÙɘ ‰È‰·Ûη-Ï›·˜ äı¤ÏËÛ·Ó àȉÂÖÓ» (P.G. 3, 442 b).

7. «∆e ‰b îÂÚeÓ Ùɘ ÙáÓ ıÂÔÏ‹ÙˆÓ ÚÔÊËÙáÓ âÈÓÔ›·˜ ÌÂÏÒ‰ËÌ¿ Ê·ÛÈÓ ÔîÙa ^∂‚Ú·›ˆÓ Âå‰fiÙ˜, Ùe ·rÓÔ˜ £ÂÔÜ ‰ËÏÔÜÓ, j Ùfi «∞åÓÂÖÙ ÙeÓ ∫‡ÚÈÔÓ».∞¿Û˘ ÔsÓ îÂÚĘ ıÂÔÊ·Ó›·˜ ηd ıÂÔ˘ÚÁ›·˜ âÓ ÙFÉ ÔÈΛÏFË Û˘Óı¤ÛÂÈ ÙáÓîÂÚ·Ú¯ÈÎáÓ Û˘Ì‚fiÏˆÓ îÂÚÔÁÚ·ÊÔ˘Ì¤Ó˘, ÔéÎ àÓ¿ÚÌÔÛÙfiÓ âÛÙÈ ÌÂ-

7. °Èa ÙcÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎc âΉԯc ÂÚd ÙÔÜ ·éÙÂÍÔ˘Û›Ô˘, ‚Ï. GILSON ET., L’esprit de laphilosophie médiévale, öΉ. “J. Vrin”, Paris 1989, ÛÛ. 284-303Ø ª¶∂¡∞∫∏™ §., «µ˘˙·ÓÙÈÓc ºÈÏÔ-ÛÔÊ›·: ηٿʷÛË Ùɘ âÏ¢ıÂÚ›·˜ ÙÔÜ àÓıÚÒÔ˘ («·éÙÂÍÔ‡ÛÈÔÓ») ηd àÓ·ÁˆÁc Ùɘ àÓ·ÁηÈfi-ÙËÙ·˜ ÛÙc ‚Ô‡ÏËÛË Î·d ‰‡Ó·ÌË ÙÔÜ £ÂÔÜ («£Â›· ¶ÚfiÓÔÈ·»)», ÛÙe \∂Ï¢ıÂÚ›· ηd àÓ·ÁηÈfiÙË-Ù· ÛÙeÓ ÂéÚˆ·˚Îe ÔÏÈÙÈÛÌfi, öΉ. «^∂ÏÏËÓÈÎc \∞ÓıÚˆÈÛÙÈÎc ^∂Ù·ÈÚ›·», \∞ı‹Ó· 1985, ÛÛ. 163-177Ø ∆∞∆∞∫∏™ µ., £¤Ì·Ù· ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÎɘ ηd µ˘˙·ÓÙÈÓɘ ºÈÏÔÛÔÊ›·˜, öΉ. «\∞ÔÛÙÔÏÈÎc ¢È·ÎÔ-Ó›· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ùɘ ^∂ÏÏ¿‰Ô˜», \∞ıÉÓ·È 1952, ÛÛ. 125-146.

£∂√§√°π∞ 1/2012

84

ÌÓÉÛı·È Ùɘ ıÂÔÎÈÓ‹ÙÔ˘ ÙáÓ ÚÔÊËÙáÓ ñÌÓÔÏÔÁ›·˜Ø ‰È‰¿ÛÎÂÈ ÁaÚ Âé·Áá˜Ù ±Ì· ηd îÂÚÔÚÂá˜, ·úÓˆÓ îÂÚáÓ àÍ›·˜ ÂrÓ·È Ùa˜ ı·گÈÎa˜ àÁ·ıÔ˘Ú-Á›·˜» (∫ÂÊ. ¢ã, πππ, ¨ 12, P.G. 3, 485 a-b).

\∞e Ùe ÛËÌÂÖÔ ·éÙe ηd âÎÂÖıÂÓ ì ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Á›ÓÂÙ·È Ìb ‚¿ÛË Ùa ‰Â‰Ô̤ӷ̛·˜ ÔîÔÓÂd îÛÙÔÚÈÎɘ Ù¿Í˘, ì ïÔ›· Ù›ıÂÙ·È ‚‚·›ˆ˜ ÛÙe Ï·›ÛÈÔ ÙÔÜ ıÂÔÏÔÁÈ-ÎÔÜ ëÚÌËÓ¢ÙÈÎÔÜ ÎÚÈÙËÚ›Ô˘. ò∂ÙÛÈ, ÙÔÓ›˙ÂÙ·È ¬ÙÈ ÙcÓ îÂÚa ÌÂψ‰›· ÙcÓ ïÔ›·âÓÂÓ‡ÛıËÎ·Ó Ôî ÚÔÊÉÙ˜ âÎÂÖÓÔÈ Ôf öÏ·‚·Ó Ùa ıÂÖ· ÌËӇ̷ٷ, ¬ÛÔÈ ÁÓˆ-Ú›˙Ô˘Ó Ùa ë‚Ú·˚Îa àӷʤÚÔ˘Ó ¬ÙÈ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙeÓ ·rÓÔ Ôf à¢ı‡ÓÂÙ·È ÁÈa ÙeÓ£ÂeÓ j Ùfi «·åÓÂÖÙ ÙeÓ ∫‡ÚÈÔÓ». \∞ÊÔÜ ÏÔÈeÓ Ôî ıÂÔÊ¿ÓÂȘ ηd Ôî ıÂÔ˘ÚÁ›Â˜ÛÙe Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Ìb ÙcÓ ÔÈΛÏË Û‡ÓıÂÛË ÙáÓ îÂÚ·Ú¯ÈÎáÓ Û˘Ì-‚fiψÓ, ‰bÓ ÂrÓ·È àÓ¿ÚÌÔÛÙÔ Ôf öÁÈÓ ÌÓ›· ÛÙcÓ ñÌÓÔÏÔÁ›· ÙáÓ ÚÔÊËÙáÓ, ìïÔ›· âÌÓÂfiÙ·Ó Î·d ·éÙc àe ÙeÓ £ÂfiÓ, ‰ËÏ·‰c âÎÈÓÂÖÙÔ ÛÙeÓ ú‰ÈÔ ôÍÔÓ· àÓ·-ÊÔÚáÓ Ìb ·éÙc Ùɘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎɘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ^∏ àÓ·ÁˆÁc ‰ËÏ·‰c ·éÙc ‰bÓàÓÙ›ÎÂÈÙ·È Ùɘ ÓÔÌÈÌfiÙËÙ·˜, ‰ÈfiÙÈ ì âÓ ÏfiÁˆ ñÌÓÔÏÔÁ›· ‰È‰¿ÛÎÂÈ ‰È·¯ÚÔÓÈÎa ÌbêÁÈfiÙËÙ· ηd Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ìb îÂÚÔÚ¤ÂÈ· ¬ÙÈ Ôî ı·گÈÎb˜ âÓ¤ÚÁÂȘ ÂrÓ·È Ù¤ÙÔÈ-·˜ ÔÈfiÙËÙ·˜, œÛÙ Óa Ù˘Á¯¿ÓÔ˘Ó îÂÚáÓ ·úÓˆÓ. \∂‰á Á›ÓÂÙ·È âÈÏÂÎÙÈÎc ¯Ú‹ÛËâÂÈÛÔ‰›ˆÓ Ùɘ ¶·Ï·ÈĘ ¢È·ı‹Î˘, âÎÂ›ÓˆÓ Ôf ÚÔÛȉȿ˙Ô˘Ó ıÂÌ·ÙÔÏÔÁÈÎaηd ö¯Ô˘Ó ÂéıÂÖ· àÓÙ·fiÎÚÈÛË ÛÙcÓ ∫·ÈÓc ¢È·ı‹ÎË, ηd ‰Èa Ùɘ âÓ ÏfiÁˆ Û˘Ó‡-Ê·ÓÛ˘ ÚÔÛ‰›‰ÂÙ·È ï ‰ÈÈÛÙÔÚÈÎe˜ ¯·Ú·ÎÙÉÚ·˜ ÛÙeÓ ıÂÖÔ Û¯Â‰È·ÛÌfi, ÙeÓ ïÔÖÔàÓÙ·Ó·ÎÏÔÜÓ âÈη›Úˆ˜ Ùa ‰‡Ô îÂÚa ΛÌÂÓ·, Ìb ÙeÓ ÌÔӛ̈˜ àÊËÁËÌ·ÙÈÎe ηd·åÛıËÙÈÎᘠàÔÙ˘Ô‡ÌÂÓÔ ÙÚfiÔ ÙÔ˘˜, ÙeÓ Ìc âÍËÓÙÏË̤ÓÔ Î·d Ìc ÎÂÎÔÚÂṲ̂-ÓÔ Ûb ıˆÚËÙÈÎb˜ Û˘ÏÏÔÁÈÛÙÈΤ˜.

8. «∞yÙ·È ÁaÚ Âå˜ Ùa˜ ñԂ‚Ë΢›·˜ îÂÚa˜ Ù¿ÍÂȘ àÁ·ıÔÂȉᘠηd àÓ·ÏfiÁˆ˜‰È·ÔÚı̇ԢÛÈ Ùa˜ ‰ˆÚÔ˘Ì¤Ó·˜ ·éÙ·Ö˜ àÂd ıÂÔ˘ÚÁÈÎa˜ ÁÓÒÛÂȘ ñe Ùɘ·éÙÔÙÂÏÔܘ ηd ÛÔÊÔÔÈÔÜ ÙáÓ ı›ˆÓ ÓÔáÓ ı·گ›·˜. ∞î ‰b ÙáÓ ÚÒÙˆÓÔéÛÈáÓ ñÊÂÈÌ¤Ó·È ‰È·ÎÔÛÌ‹ÛÂȘ, ó˜ ‰È\ âÎÂ›ÓˆÓ îÂÚᘠàÓ·ÁfiÌÂÓ·È Úe˜ÙcÓ ıÂÔ˘ÚÁeÓ Ùɘ ı·گ›·˜ öÏ·Ì„ÈÓ, ·î ÙÂÏÔ‡ÌÂÓ·È Ù¿ÍÂȘ ÂåÛ› Ù ηdàÏËıᘠçÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È» (∫ÂÊ. ∂ã, ππ , P.G. 3, 501 b).

ò∂¯Ô˘Ó ‰È·ÌÔÚʈıÂÖ Ï¤ÔÓ Ôî ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈa Óa öÏıÂÈ ÛÙe ÚÔÛ΋ÓÈÔ ÙeÚ·ÁÌ·ÙÈÎe ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙáÓ îÂÚ·Ú¯‹ÛÂˆÓ Î·d ÙáÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈáÓ Ôf Ôî ú‰È˜ïÚ›˙Ô˘Ó. √î ÚáÙ˜ Ôéۛ˜ –ù¯È Ìb ÙcÓ öÓÓÔÈ· Ùɘ çÓÙÔÏÔÁÈÎɘ îÂÚ·Ú¯›·˜– ÌÂ-ٷʤÚÔ˘Ó ÛÙd˜ ηÙÒÙÂÚ˜ –ó˜ Úe˜ Ùa ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹Ì·Ù· Ôf àÓ·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó–îÂÚb˜ Ù¿ÍÂȘ Ìb àÁ·ıÔÂȉc ÙÚfiÔ Î·d àÓ·ÏfiÁˆ˜ Úe˜ Ùd˜ îηÓfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜ Ùd˜ÁÓÒÛÂȘ ÙáÓ ı›ˆÓ âÓÂÚÁÂÈáÓ. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈa ÁÓÒÛÂȘ Ôf ¯ÔÚËÁÔÜÓÙ·È Ûb·éÙb˜ àe ÙcÓ ı·گ›·, ÙcÓ ñÂÚ‚·›ÓÔ˘Û· ‰ËÏ·‰c Ôî·‰‹ÔÙ çÓÙÔÏÔÁÈÎc ¥‰Ú˘-

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

85

ÛË ·éÙÔÙÂÏÉ ı›· ·ÚÔ˘Û›·, ì ïÔ›· ηıÈÛÙÄ ÛÔÊÔf˜ ÙÔf˜ ı›Ԣ˜ –ÚÔÊ·Óá˜â‰á ÙÔf˜ àÁÁÂÏÈÎÔ‡˜, ¯ˆÚd˜ ηÙ\ ÔåÎÔÓÔÌ›·Ó Óa àÔÎÏ›ԢÌ ηd ÙÔf˜ âÎÎÏË-ÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡˜– Ófi˜. ^∏ Û˘Ó¿ÊÂÈ·, ÛÙeÓ àÓa ¯ÂÖÚ·˜ Û˘ÏÏÔÁÈÛÌfi, ÙÔÜ çÓÙÔÏÔÁÈÎÔÜÌb Ùe ÁÓˆÛÈÔÏÔÁÈÎe ÛÙÔȯÂÖÔ ÂrÓ·È ÚÔÊ·Ó‹˜. √î ‰È·ÎÔÛÌ‹ÛÂȘ Ôf ÂñÚ›ÛÎÔ-ÓÙ·È Ûb ηÙÒÙÂÚÔ ÛËÌÂÖÔ àe Ùd˜ ÚáÙ˜ Ôéۛ˜, àÊÔÜ Úe˜ ÙcÓ ıÂÔ˘ÚÁe öÏÏ·Ì-„Ë Ùɘ îÂÚ·Ú¯›·˜ àÓ¿ÁÔÓÙ·È îÂÚᘠ‰Èa ̤ÛÔ˘ ·éÙáÓ ÙáÓ ÔéÛÈáÓ, ÂrÓ·È Ôî Ù¿ÍÂȘÙáÓ Ì˘Ô˘Ì¤ÓˆÓ, Ôî ïÔÖÔÈ Ìb àÎÚÈ‚É ó˜ Úe˜ ÙcÓ ñÊ‹ ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ ö¯Ô˘Ó ÚÔ-ÛÏ¿‚ÂÈ ÙcÓ âÓ ÏfiÁˆ çÓÔÌ·Û›·. \∂‰á ï ÙÚfiÔ˜ ≈·Ú͢ ï ÚÔÛ‰ÈÔÚÈ˙fiÌÂÓÔ˜ àeÙcÓ ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ÚfiÛÏ˄˘ ÙáÓ ı›ˆÓ âÓÂÚÁÂÈáÓ Û˘ÓÙÂÏÂÖ ÛÙcÓ Û˘ÁÎÚfiÙËÛËÙáÓ çÓÔÌ¿ÙˆÓ, Ûb ÌfiÓÈÌË Îϛ̷η âÓÙe˜ ÙÔÜ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔÜ Ï·ÈÛ›Ô˘, ÙeïÔÖÔ ÚÔÊ·Óᘠö¯ÂÈ Î·d ≤Ó·Ó öÓÙÔÓ· ‚Ȉ̷ÙÈÎe ¯·Ú·ÎÙÉÚ·. °ÂÓÈ·ÔÓÙ·˜, ıaϤÁ·Ì ¬ÙÈ ì çÓÔÌ·ÙÔıÂÛ›· àÓÙ·Ó·ÎÏÄ ≤Ó· çÓÙÔÏÔÁÈÎe âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎe statusηd ‰bÓ ·éÙÔÓÔÌÂÖÙ·È öÓ·ÓÙÈ ÙáÓ ÙÂÏÔ˘Ì¤ÓˆÓ, âÓá ·Ú¿ÏÏËÏ· ‰bÓ ÂrÓ·È àÌÂÏË-Ù¤· ì àÓ·ÊÔÚa Ûb ‰È·ÎÔÛÌ‹ÛÂȘ, ïfiÙ âÎ Ó¤Ô˘ Ùe ·åÛıËÙÈÎe ÛÙÔȯÂÖÔ Ârӷȉȿ¯˘ÙÔ, ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓ â‰á ù¯È ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎb˜ ·Ú·ÁˆÁb˜ àÏÏa ÙÚfiÔ ≈·Ú-͢.

9. «£ÂÛÌe˜ ÌbÓ ÔyÙÔ˜ âÛÙÈ Ùɘ ı·گ›·˜ ï ·Ó›ÂÚÔ˜, Ùe ‰Èa ÙáÓ ÚÒÙˆÓ Ùa‰Â‡ÙÂÚ· Úe˜ Ùe ıÂÈfiÙ·ÙÔÓ ·éÙɘ àÓ¿ÁÂÛı·È ʤÁÁÔ˜. h∏ Ôé¯d ηd Ùa˜·åÛıËÙa˜ ÙáÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ ÔéÛ›·˜ ïÚáÌÂÓ Âå˜ Ùa ÌÄÏÏÔÓ ·éÙ·Ö˜ Û˘ÁÁÂÓ¤ÛÙÂ-Ú· ÚáÙÔÓ åÔ‡Û·˜ ηd ‰È\ âÎÂ›ÓˆÓ âÊ\ ≤ÙÂÚ· ÙcÓ ÔåΛ·Ó ‰ÈÈÔ‡Û·˜ âÓ¤ÚÁÂÈ-·Ó; ∂åÎfiÙˆ˜ ÔsÓ ì ¿Û˘ àÔÚ¿ÙÔ˘ ηd ïÚ·Ùɘ ÂéÎÔÛÌ›·˜ àÚ¯c ηd ¥‰Ú˘-ÛȘ, Âå˜ ÙÔf˜ ıÂÔÂȉÂÛÙ¤ÚÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ âÓ‰›‰ˆÛÈ Ùa˜ ıÂÔ˘ÚÁÈÎa˜ àÎÙÖÓ·˜å¤Ó·È ηd ‰È\ âΛӈÓ, ó˜ ‰ÈÂȉÂÛÙ¤ÚˆÓ ÓfiˆÓ ηd Úe˜ ÌÂÙÔ¯cÓ ÊˆÙe˜ ηdÌÂÙ¿‰ÔÛÈÓ ÔåΛˆ˜ â¯fiÓÙˆÓ, Âå˜ ÙÔf˜ ñÊÂÈ̤ÓÔ˘˜ àÓ·ÏfiÁˆ˜ ·éÙÔÖ˜ âÏÏ¿-ÌÂÈ Î·d âÈÊ·›ÓÂÙ·È» (∫ÂÊ. ∂ã, πV, P.G. 3, 504 c-d).

^√ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÛÌfi˜, ï ïÔÖÔ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËΠÛÙe ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ·Ú¿ıÂÌ·, Á›-ÓÂÙ·È Èe âÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ˜ Ûb ·éÙe Ôf â‰á àӷχÂÙ·È. ^ø˜ àÔχو˜ ‰ÈÂfiÌÂ-ÓÔ˜, ÏÔÈfiÓ, àe ÙcÓ ‰¤Ô˘Û· ÛÙcÓ ñÊ‹ Ù˘ àÓÒÙ·ÙË ÔÈÔÙÈÎc ηٿÛÙ·ÛË, ï ıÂ-ÛÌe˜ Ùɘ îÂÚ·Ú¯›·˜ ïÚ›˙ÂÈ Ùe ëÍɘ: Ùe ¬ÙÈ àÓ¿ÁÔÓÙ·È ‰Èa ̤ÛÔ˘ ÙáÓ ÚÒÙˆÓ ÏÂÈ-ÙÔ˘ÚÁÈÎᘠùÓÙˆÓ Ùa ‰Â‡ÙÂÚ· ÛÙeÓ ıÂÈfiÙ·ÙÔ ÊˆÙÈÛÌe Úe˜ ÙeÓ ïÔÖÔ ö¯Ô˘ÓÛÙÚ¤„ÂÈ ÙcÓ öÊÂÛ‹ ÙÔ˘˜, Ìb ÙcÓ ‰È·ÌÂÛÔÏ·‚ËÙÈÎc ‰È·‰Èηۛ· Óa ıÂÌÂÏÈÒÓÂÙ·Èó˜ ΢ڛ·Ú¯Ô˜ ·Ú¿ÁˆÓ, ‰bÓ ÛËÌ·›ÓÂÈ ¬ÙÈ àÓ·‰‡ÂÙ·È öÛÙˆ ηd ì ÛÙÔȯÂÈ҉˘ÔéÛÈ·Îc âÍ¿ÚÙËÛË j ì çÓÙÔÏÔÁÈÎc ‰È›ۉ˘ÛË Ùɘ ÌÂÙÔ˘Û›·˜, ì ïÔ›· ‰bÓ à¤-¯ÂÈ å‰È·›ÙÂÚ· àe ÙeÓ ·ÓıÂ˚ÛÌfi. \∞Ó¿ÏÔÁË ‰ÈÂÚÁ·Û›· ·Ú·ÙËÚÔÜÌ ηd ÛÙd˜·åÛıËÙb˜ Ôéۛ˜ ÙáÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ, Óa ï‰Â‡Ô˘Ó ‰ËÏ·‰c ÛÙe Óa ÚÔÛÂÁÁ›ÛÔ˘Ó Î·-

£∂√§√°π∞ 1/2012

86

Ù·Ú¯a˜ Ùa Û˘ÁÁÂÓ¤ÛÙÂÚ· Úe˜ ÙcÓ ñfiÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜ ηd öÂÈÙ· ‰Èa ̤ÛÔ˘ âΛӈÓÓa ‰È·‚È‚¿˙Ô˘Ó ÙcÓ àÓ·ÁˆÁÈÎc ÙÂÏÂÛÙÈÎc âÓ¤ÚÁÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Úe˜ Ùa ñfiÏÔÈ· àÓÒ-ÙÂÚ·. ^∏ ÌÂٷΛÓËÛË Ùɘ ÂÚÈÁÚ·Êɘ ηd ÛÙa ÙÂÏÔ‡ÌÂÓ· ÛÙe Ê˘ÛÈÎe Û‡Ì·Ó Ê¤-ÚÂÈ ÛÙe ÚÔÛ΋ÓÈÔ ≤Ó· ÎÔÛÌÔ›‰ˆÏÔ Ôf ‰bÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÂÖ Ìb Ì˯·ÓÈÛÙÈÎe àÏÏaÌb ÚÔÛˆÈÎe ÙÚfiÔ. \∂›Û˘, Ôî ÓÂÔÏ·ÙˆÓÈÎÔd ¬ÚÔÈ «ÌÔÓ‹» –ó˜ ‰ËÏÔÜÛ· ÙcÓà·Ú·Ì›ˆÙË ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ· ÙÔÜ ı›Ԣ– η› «ÚfiÔ‰Ô˜» –ó˜ âÎÊ·›ÓÔ˘Û· ÙcÓ adextra ÚÔ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘– âÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È â‰á Ìb ÙcÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎc ‰È¿ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜, ÛÙeÏ·›ÛÈÔ Ùɘ ‰È·‰Ô¯É˜ àe ÙcÓ ÌÂÙ·Ê˘ÛÈÎc Ùɘ ñÂÚ‚·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÛÙcÓ ÌÂÙ·Ê˘-ÛÈÎc Ùɘ âÌ̤ÓÂÈ·˜8. ∂ûÏÔÁ· ÏÔÈeÓ ì àÚ¯c ηd ì ≤‰Ú· οı ÂéÎÔÛÌ›·˜ àfiÚ·-Ù˘ ηd ïÚ·Ùɘ âÈÙÚ¤ÂÈ ÛÙd˜ ıÂÔ˘ÚÁÈÎb˜ àÎÙÖÓ˜ Óa ηÙ¢ı‡ÓÔÓÙ·È Î·Ù·Ú¯a˜Úe˜ ÙÔf˜ Èe ıÂÔÂȉÂÖ˜ ηd ‰Èa ̤ÛÔ˘ âΛӈÓ, ó˜ Èe ‰È·˘ÁáÓ ÓfiˆÓ ηd ÈeâÈÙ‹‰ÂÈˆÓ ÁÈa ÌÂÙÔ¯c ηd ÌÂÙ¿‰ÔÛË ÊˆÙfi˜, ÁÂÓÈÎÂ‡Ô˘Ó ÙcÓ öÏÏ·Ì„‹ ÙÔ˘˜ ηdâÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È Î·d ÛÙÔf˜ ηو٤ÚÔ˘˜ ηÙa ÙcÓ îηÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ Óa Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘ÓÛÙd˜ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎb˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜. ™ËÌÂȈ٤ÔÓ ¬ÙÈ ¬ÔÈ· ÌÔÚÊc îÂÚ·Ú¯›·˜ ηd iÓâÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È â‰á, ö¯ÂÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfi-¯ÔÚËÁËÙÈÎe ¯·Ú·ÎÙÉÚ· ηd â\ Ôé‰ÂÓd âÈ-΢ÚÈ·Ú¯›·˜. √î ¬ÔȘ âÍ·ÚÙ‹ÛÂȘ ÚÔ‚¿ÏÏÔÓÙ·È, ÂrÓ·È âÓÙe˜ Ùɘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤-Ó˘ ÂÚÈÚÚ¤Ô˘Û·˜ àÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ηd Ûb οı ÂÚ›ÙˆÛË Ú·ÁÌ·ÙÒÓÔ˘Ó Ùe οÏ-ÏÔ˜, Ùe ïÔÖÔ, ñe Ï·ÙˆÓÈÎÔf˜ ¬ÚÔ˘˜ Û¯¤Û˘ àÚ¯ÂÙ‡Ô˘-âÎÙ‡Ô˘, ö¯ÂÈ Î·dñÂÚ·ÈÛıËÙe ηd ·åÛıËÙe ÂÚȯfiÌÂÓÔ Î·d ôÚ· ÌÔÚÂÖ Óa ηٷÁÚ·ÊÂÖ Ìb Ùd˜àÌÊÈÛËÌ·ÓÙfiÙËÙ˜ Ùɘ àگɘ Ùɘ àÓ·ÏÔÁ›·˜. ∑‹ÙËÌ· çÓÙÔÏÔÁÈÎÔÜ Î·ıÂÛÙáÙÔ˜âÓÙe˜ Ùɘ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎɘ îÂÚ·Ú¯›·˜ ‰bÓ ñÊ›ÛٷٷÈ.

ππ. «£ÂÔ˘ÚÁ›·-\πËÛÔܘ»∆e ëfiÌÂÓÔ ˙‹ÙËÌ· Ôf öÚ¯ÂÙ·È ÛÙe ÚÔÛ΋ÓÈÔ ÂrÓ·È ì âÍÂȉ›Î¢ÛË ÙáÓ ·-

Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ôf Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Ì¤ÚÔ˜ ÛÙe Ï·›ÛÈÔ ÙáÓ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎáÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔ-Ù‹ÙˆÓ Î·d àÓ·ÁˆÁÈÎa Ôî ËÁb˜ àe Ùd˜ ïÔÖ˜ àÓÙÏÔÜÓ ÙcÓ ‰È¿ÚıÚˆÛ‹ ÙÔ˘˜. ^∏âÓÛ¿ÚΈÛË ÙÔÜ ı›Ԣ §fiÁÔ˘ ÂrÓ·È, ÂúÙ ôÌÂÛ· ÂúÙ öÌÌÂÛ·, Ùe âÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎeÎÏÂȉd ÁÈa ÙcÓ Î·Ù·ÓfiËÛË ÙáÓ ¬ÛˆÓ â‰á ‰È·Ì›‚ÔÓÙ·È, ηıfiÙÈ ï \πËÛÔܘ ÃÚÈ-ÛÙe˜ ÂrÓ·È ï î‰Ú˘Ùc˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ ó˜ ı·ӉÚÈÎÔÜ Î·ıȉڇ̷ÙÔ˜.

8. \∞Ó·ÊÔÚÈÎa Ìb ÙÔf˜ ¬ÚÔ˘˜ «ÌÔÓ‹» η› «ÚfiÔ‰Ô˜» ÛÙeÓ ÓÂÔÏ·ÙˆÓÈÎe ¶ÚfiÎÏÔ, ‚Ï. ™ÙÔÈ-¯Â›ˆÛȘ £ÂÔÏÔÁÈ΋, Ú. 25-39, ÛÛ. 23.21-42.7. ¶Ú‚Ï. DODDS E.R., Proclus. The Elements ofTheology, Oxford 1963, ÛÛ. 212-223Ø TROUILLARD J., L’Un et l’âme selon Proclos, öΉ. “LesBelles Lettres”, Paris 1972, ÛÛ. 78-106Ø La mystagogie de Proclos, öΉ. “Les Belles Lettres”, Paris1982, ÛÛ. 53-91Ø BEIERWALTES W., Proklos, Grundzüge seiner Metaphysik, Frankfurt am Main1979, ÛÛ. 118-163.

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

87

1. «¶ÄÛ· ÌbÓ ÁaÚ îÂÚa ηd êÁÈfiÁÚ·ÊÔ˜ ‰¤ÏÙÔ˜, j ÙcÓ âÎ £ÂÔÜ ÙáÓ ùÓÙˆÓÁÂÓÓËÙáÓ ≈·ÚÍ›Ó Ù ηd ‰È·ÎfiÛÌËÛÈÓ, j ÙcÓ ÓÔÌÈÎcÓ îÂÚ·Ú¯›·Ó ηd ÔÏÈ-Ù›·Ó, j ÙáÓ ÙÔÜ ı›Ԣ Ï·ÔÜ ÎÏËÚÔ‰ÔÛÈáÓ ‰È·ÓÂÌ‹ÛÂȘ ηd ηٷۯ¤ÛÂȘ, jÎÚÈÙáÓ îÂÚáÓ j ‚·ÛÈϤˆÓ ÛÔÊáÓ j îÂÚ¤ˆÓ âÓı¤ˆÓ Û‡ÓÂÛÈÓ, j ·Ï·ÈáÓàÓ‰ÚáÓ âÓ ÔÈÎÈÏ›÷· ηd Ï‹ıÂÈ ÙáÓ àÓÈfiÓÙˆÓ àηٿÛÂÈÛÙÔÓ âÓ Î·ÚÙÂÚ›÷·ÊÈÏÔÛÔÊ›·Ó, j ÙáÓ Ú·ÎÙ¤ˆÓ ÛÔÊa˜ ñÔı‹Î·˜, j ı›ˆÓ âÚÒÙˆÓ ÷ôÛ̷ٷηd âÓı¤Ô˘˜ ÂåÎfiÓ·˜, j ÙáÓ âÛÔÌ¤ÓˆÓ Ùa˜ ñÔÊËÙÈÎa˜ ÚÔ·Ó·ÚÚ‹ÛÂȘ, jÙa˜ àÓ‰ÚÈÎa˜ \πËÛÔÜ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜, j Ùa˜ ÙáÓ ·éÙÔÜ Ì·ıËÙáÓ ıÂÔ·Ú·‰fi-ÙÔ˘˜ ηd ıÂÔÌÈÌ‹ÙÔ˘˜ ÔÏÈÙ›·˜ ηd îÂÚa˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜» (∫ÂÊ. °ã, πππ ¨IV, P.G. 3,429 c).

™ÙcÓ â‰á ıÂÌ·ÙÈÎc ëÓfiÙËÙ· ì Ù¤ÏÂÛË ı›ˆÓ Ú¿ÍÂˆÓ âΠ̤ÚÔ˘˜ ÙÔÜ \πËÛÔÜÛ˘ÌÔÚ‡ÂÙ·È Ì¤ –j ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ Î·›– ≤Ó· Û‡ÓÔÏÔ çÓÙÔÏÔÁÈÎáÓ ÚÔÙ˘ÒÛˆÓ-ηٷÛÙ¿ÛˆÓ, Ìb ηÓÔÓÈÛÙÈÎb˜ àÚ¯b˜ Ú·ÎÙÈÎÔÜ Î·d ıˆÚËÙÈÎÔÜ ‚›Ô˘, Ìb ηÏ-ÏÈÙ¯ÓÈÎÔÜ-·åÛıËÙÈÎÔÜ Ù‡Ô˘ ÌÔÚÊÔÔÈ‹ÛÂȘ ηd Ìb àÔÛÙÔÏÈÎb˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙË-Ù˜. \∂ӉȷʤÚÔÓ ÚÔηÏÂÖ ¬ÙÈ Á›ÓÂÙ·È ÏfiÁÔ˜ ÁÈa ÊÈÏÔÛÔÊ›·, ÛÙcÓ ïÔ›· ÚÔ-Ê·ÓᘠàÔ‰›‰ÂÙ·È ıÂÖÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ j ÛÙe ¬ÙÈ Ù›ÓÂÈ ÔåΛˆ˜ Óa Ùe ÚÔÛÏ¿‚ÂÈ.√≈Ùˆ˜ j ôÏψ˜ ¿ÓÙˆ˜, ì ÛÔÊ›· ó˜ àÓÒÙ·ÙË ÓÔËÙÈÎc Û‡ÓıÂÛË-ηٿÎÙËÛË Û˘Ó-‰¤ÂÙ·È Ìb ÙcÓ ›ÛÙË Î·d ÙcÓ êÁÈfiÙËÙ·. ^∏ ÁÓˆÛÈÔÏÔÁÈÎc ÚÔ‚ÔÏc Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ÌbÚ·ÎÙÈÎÔÜ-äıÈÎÔÜ Û¯‹Ì·ÙÔ˜ âÈÏÔÁ¤˜, ïfiÙ ôÓÂÙ· ÌÔÚÔÜÌ Óa ñÔÛÙËÚ›ÍÔ˘-Ì ¬ÙÈ â‰á àÚıÚÒÓÂÙ·È ≤Ó·˜ äıÈÎe˜ çÚıÔÏÔÁÈÛÌfi˜, ï Û˘Ó‰˘·ÛÌe˜ ÙÔÜ ıˆÚËÙÈ-ÎÔÜ Ìb ÙeÓ Ú·ÎÙÈÎe §fiÁÔ, ï ïÔÖÔ˜ ۷ʤÛٷٷ Ú·ÁÌ·ÙÒÓÂÙ·È ÛÙe Ô≈Ùˆ˜ÂåÂÖÓ ÔÏÈÙÂÈ·Îe Û¯ÉÌ· Ôf ïÚ›˙ÂÈ ì \∂ÎÎÏËÛ›·, ó˜ àÓ·ÓÂÒÓÔ˘Û· ÙeÓ ‚›Ô ηdÙcÓ ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔÜ \πËÛÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ ÛÙe îÛÙÔÚÈÎe Û˘Ó¯¤˜. ™Ùe àÓˆÙ¤Úˆ ·Ú¿-ıÂÌ· ï àÊËÁËÌ·ÙÈÎe˜ ÏfiÁÔ˜ öÚ¯ÂÙ·È Óa ÚÔÛ‰ÒÛÂÈ ÛÙcÓ ı›· ·ÚÔ˘Û›· ηdÛÙcÓ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎc ÚfiÛÏË„‹ Ù˘ Ùe ÏÉÚ˜ ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘˜, Ìb ¬ÚÔ˘˜ Ì¿ÏÈ-ÛÙ· Ôf ö¯Ô˘Ó ‚·ı‡Ù·Ù˜ âÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎb˜ ηd ‰ÔÌÈÎb˜ Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÂȘ.

2. «≠√ıÂÓ ÂåÎfiÙˆ˜ âÓ ÎfiÛÌˇ ÌÂÙa ÙcÓ àÚ¯·ÈÔÙ¤Ú·Ó ·Ú¿‰ÔÛÈÓ ì ηÈÓc ¢È·-ı‹ÎË ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È, Ùɘ âÓı¤Ô˘ ηd îÂÚ·Ú¯ÈÎɘ ٿ͈˜ âÎÂÖÓÔ, ÔrÌ·È, ‰ËÏÔ‡-Û˘, ó˜ ì ÌbÓ öÊË Ùa˜ âÛÔ̤ӷ˜ \πËÛÔÜ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜, ì ‰b âÙ¤ÏÂÛÂ, ηd ó˜âΛÓË ÌbÓ âÓ ÂåÎfiÛÈ ÙcÓ àÏ‹ıÂÈ·Ó öÁÚ·„ÂÓ, ·≈ÙË ‰b ·ÚÔÜÛ·Ó ñ¤‰ÂÈÍ»(∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ V, P.G. 3, 432 b).

∆e ëfiÌÂÓÔ ˙‹ÙËÌ· Ôf Ù›ıÂÙ·È Úe˜ âͤٷÛË ÂrÓ·È Ôî Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ Ôf àÓ·-ʤÚÔÓÙ·È ÁÈa Ùe ÚfiÛˆÔ ÙÔÜ \πËÛÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ. ò∂ÙÛÈ, ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È ¬ÙÈ ì Ù¤ÏÂÛËı›ˆÓ Ú¿ÍÂˆÓ âΠ̤ÚÔ˘˜ ÙÔÜ \πËÛÔÜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙcÓ ∫·ÈÓc ¢È·ı‹ÎË Ìb

£∂√§√°π∞ 1/2012

88

ÔÈΛÏÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜, ÂúÙ àÏÏËÁÔÚÈÎɘ ÂúÙ ıˆÚËÙÈÎɘ Ù¿Í˘, ηd âÈ΢ÚÒÓÂÈ Ùa¬Û· Âr¯·Ó àÓ·ÁÁÂÏıÂÖ ñe ÌÔÚÊc ÚÔÙ˘ÒÛˆÓ-ÂåÎfiÓˆÓ ÂÚd Ùɘ âÏ¢ÛÔ̤Ó˘·ÚÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘ àe ÙcÓ ÚÔËÁËıÂÖÛ· ‚È‚ÏÈÎc ıÂÔÏÔÁÈÎc ·Ú¿‰ÔÛË. ªb Û˘ÛÙË-Ì·ÙÈÎÔÜ Ù‡Ô˘ ıÂÔÏÔÁÈÎb˜ öÓÓÔȘ, ıa ÛËÌÂÈÒÓ·Ì ¬ÙÈ â‰á Ùe ˙‹ÙËÌ· ÂÚd ÙɘîÛÙÔÚÈÎɘ Û˘Ó¤¯ÂÈ·˜ öÚ¯ÂÙ·È ÛÙe ÚÔÛ΋ÓÈÔ, ÛÙe Ï·›ÛÈÔ ëÓe˜ ıÂÔÏÔÁÈÎÔÜ Û¯Â-‰È·ÛÌÔÜ, ÙÔÜ ïÚÈ˙fiÌÂÓÔ˘ ηd ó˜ ı›· ÔåÎÔÓÔÌ›· Ìb Ùd˜ â›Î·ÈÚ˜ âÎÙ˘Ï›ÍÂȘ Ù˘,ÛÙcÓ ÚÔÔÙÈÎc Ùɘ âÌ̤ÓÂÈ·˜, Ùɘ ¯·Ú·ÎÙËÚÈ˙fiÌÂÓ˘, ñe ÙÔf˜ ¯ÚÈÛÙÔÏÔÁÈ-ÎÔf˜ â‰á ¬ÚÔ˘˜, ó˜ ñÂÚÊ˘ÛÈÎɘ \∞ÔÎ¿Ï˘„˘. \∞e ÙcÓ àÓˆÙ¤Úˆ ÚÔÔÙÈÎcàÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ¿ÓÙˆ˜ Ôî·‰‹ÔÙ Ì˯·ÓÈÛÙÈÎc ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·, ηıfiÙÈ Ôî ÚˆÙ·ÁˆÓÈ-ÛÙb˜ ÂrÓ·È ÚfiÛˆ· Ùa ïÔÖ· ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÔÜÓÙ·È, ÚÔÊ·Óᘠ¬Ìˆ˜ Úe˜ Ì›·Âå‰ÈÎc ηÙ‡ı˘ÓÛË9.

3. «∆ÔÜÙÔ ÔsÓ ÔÈÔÜÌÂÓ, ó˜ Ùa §fiÁÈ¿ ÊËÛÈÓ, Âå˜ ÙcÓ ·éÙɘ àÓ¿ÌÓËÛÈÓ. ò∂Ó-ıÂÓ ï ıÂÖÔ˜ îÂڿگ˘, âd ÙÔÜ ı›Ԣ ı˘ÛÈ·ÛÙËÚ›Ô˘ ηٷÛÙ¿˜, ñÌÓÂÖ Ùa˜ÂåÚË̤ӷ˜ îÂÚa˜ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜ \πËÛÔÜ, Ùɘ ıÂÈÔÙ¿Ù˘ ìÌáÓ ÚÔÓÔ›·˜, L˜ âdÛˆÙËÚ›÷· ÙÔÜ Á¤ÓÔ˘˜ ìÌáÓ Âé‰ÔΛ· ÙÔÜ ·Ó·ÁÂÛÙ¿ÙÔ˘ ¶·ÙÚe˜ âÓ ¶Ó‡̷-ÙÈ êÁ›ˆ, ηÙa Ùe ÏfiÁÈÔÓ, âÙÂÏ›ˆÛÂÓ» (∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ Ãππ, P.G. 3, 441 c).

™Ùe â‰á ·Ú¿ıÂÌ·, âÍÂȉÈ·ÔÓÙ·È öÙÈ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ Ùa àÓˆÙ¤Úˆ. ∆ÔÓ›˙ÂÙ·ÈÏÔÈeÓ ¬ÙÈ Ùe Û‡ÓÔÏÔ Ùɘ ı›·˜ ÔåÎÔÓÔÌ›·˜, Ùe âÎÂÌfiÌÂÓÔ àe Ùa ¶ÚfiÛˆ·Ùɘ ∞Á›·˜ ∆ÚÈ¿‰Ô˜, âÎÊ·›ÓÂÙ·È Î·d ̤۷ àe Ùd˜ ıÂÖ˜ Ú¿ÍÂȘ ÙÔÜ \πËÛÔÜ, ó˜ÙÔÜ âÓÛ·ÚΈ̤ÓÔ˘ ı›Ԣ §fiÁÔ˘. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈa ¬,ÙÈ ö¯ÂÈ Û¯¤ÛË Ìb ÙcÓ âÛ¯·ÙÔ-ÏÔÁÈÎc ÛˆÙËÚÈÔÏÔÁ›· η›, ëÔ̤ӈ˜, Ù›ıÂÙ·È ÛÙcÓ ÚÔÔÙÈÎc ÌÈĘ ÁÂÓÈÎÂ˘Ì¤Ó˘àÓıÚˆÔÏÔÁ›·˜, ì ïÔ›· ۷ʤÛٷٷ âÎÎÈÓÂÖ àe Ùe ·ÚÂÏıfiÓ, àe ÙcÓ ·Ú·-‰Â›ÛÈ· ηd ÙcÓ àÎÔÏÔ‡ıˆ˜ âÎÂÙˆÎ˘›· ηٿÛÙ·ÛË. √î âÓ ÏfiÁˆ Ú¿ÍÂȘ ÙÂ-ÏÔÜÓÙ·È â·Ó·ÏËÙÈο, ηd ñe ÙeÓ Ù‡Ô Ùɘ âÓÂÚÁÔÜ àÓ¿ÌÓËÛ˘, àe ÙeÓ îÂ-Ú¿Ú¯Ë âd ÙÔÜ ı˘ÛÈ·ÛÙËÚ›Ô˘, Ìb ÙcÓ Û˘ÌÌÂÙÔ¯c ÙáÓ ÈÛÙáÓ. ò∂ÙÛÈ, ì ı›· ÔåÎÔ-ÓÔÌ›· ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Î·d âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈο, ‰È·ÚıÚÒÓÔ˘Û· ÙcÓ ‰Ú¿ÛË Ù˘ ÛÙeîÛÙÔÚÈÎe Á›ÁÓÂÛı·È, ≤ˆ˜ ÙcÓ âÛ¯·ÙÔÏÔÁÈÎc Ú·ÁÌ¿ÙˆÛË, ‰Èa Ùɘ Û‡ÓÓ¢Û˘ ÙÔÜ∞Á›Ô˘ ¶Ó‡̷ÙÔ˜. ^∏ îÛÙÔÚÈÎÔÔ›ËÛË Ùɘ ı›·˜ ÚfiÓÔÈ·˜ ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ ‰ËÏ·‰cηd ÙcÓ âÓÂÚÁe Û˘ÌÌÂÙÔ¯c ÙÔÜ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔÜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ó˜ Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈË̤ÓËàÓ¿ÎÏËÛË ÛÙÔf˜ ËÁ·›Ô˘˜ ¬ÚÔ˘˜ Ùɘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, ÛÙe Ï·›ÛÈÔ Ùɘ âÏ¢ıÂ-Ú›·˜ ηd ÙÔÜ ·éÙÂÍÔ˘Û›Ô˘, ñe Ùd˜ Û˘ÓıÉΘ ëÓe˜ àÓ·ÓÂÔ‡ÌÂÓÔ˘ ÌÔӛ̈˜ âÓÂ-

9. °Èa ÙcÓ ı¤ÛË Ôf η٤¯ÂÈ ì ∞Á›· °Ú·Êc ÛÙd˜ àÚÂÔ·ÁÈÙÈÎb˜ Û˘ÁÁڷʤ˜, ‚Ï. ROQUES R.,L’univers dionysien, ÛÛ. 210-225.

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

89

ÛÙˆÙÈÛÌÔÜ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Óa àÔʇÁÔÓÙ·È Ôî ÁÂÓÈÎÂ˘Ì¤ÓÔÈ ıÂÔÏÔÁÈÎÔd å‰Â·ÏÈ-ÛÌÔ›, Ôî àÓËÛ˘¯›Â˜-ÚÔÛ‰Ô˘ àÔÎÏÂÈÛÙÈÎa ηd ÌfiÓÔÓ Ùɘ, àÔÌÔӈ̤Ó˘ Û˘-¯Ó¿, âÛˆÙÂÚÈÎfiÙËÙ·˜.

™Ùa ÙÚ›· ëfiÌÂÓ· ·Ú·ı¤Ì·Ù· öÚ¯ÔÓÙ·È Óa ÙÔÓÈÛıÔÜÓ Ôî ÙÚfiÔÈ ‰Ú¿Û˘ ÙÔÜ\πËÛÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ì ïÔ›· ¿ÓÙˆ˜ ۷ʤÛٷٷ ÎÈÓÂÖÙ·È ÛÙcÓ àÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÙáÓÛ˘ÓıËÎáÓ Ôf ö¯Ô˘Ì õ‰Ë Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ.

4. «j Ùa˜ àÓ‰ÚÈÎa˜ \πËÛÔÜ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜» (∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ πV, P.G. 3, 429 c).

√î ıÂÖ˜ Ú¿ÍÂȘ ÙÔÜ \πËÛÔÜ ÙÂÏÔÜÓÙ·È Î·d Ìb àÓıÚÒÈÓÔ ÙÚfiÔ Î·d öÙÛÈ ÙÔ-Ó›˙ÂÙ·È Ùe Û˘Ó·ÌÊfiÙÂÚÔÓ Ùɘ ñfiÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘ –ı›·˜ ηd àÓıÚˆ›Ó˘– ηd ÙeÂr‰Ô˜ Ùɘ ÛˆÙËÚÈÔÏÔÁ›·˜ Ôf ï ú‰ÈÔ˜ Âé·ÁÁÂÏ›˙ÂÙ·È. ò∂ÙÛÈ, ï ıÚËÛ΢ÙÈÎe˜ j ïıÂÔÏÔÁÈÎe˜ å‰Â·ÏÈÛÌe˜ यÂÈ Î·d â‰á ·Ú·Û¿ÁÁ·˜ ÙáÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎáÓ ‰È‰·-ÛηÏÈáÓ. ^√ °. ¶·¯˘Ì¤Ú˘ ‰È¢ÎÚÈÓ›˙ÂÈ: «\∂ÓÙÂÜıÂÓ Ùa Ùɘ ¡¤·˜ ÂåÛ¿ÁÂÈ, ÙÔÜ\πËÛÔÜ Ùa˜ àÓıÚˆÈÛÙÈÎa˜ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜, L˜ £Âe˜ üÓ, ‰ÈÂÚ¿ÙÙÂÙÔ àÓ·ÛÙÚÂÊfiÌÂ-ÓÔ˜ ÌÂÙa ÛÒÌ·ÙÔ˜» (P.G. 3, 457 c).

5. «ó˜ ì ÌbÓ öÊË Ùa˜ âÛÔ̤ӷ˜ \πËÛÔÜ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜» (∫ÂÊ. °ã, πππ, ¨ V, P.G. 3,432 b).

\∂‰á, Ûb ÚÔÛı‹ÎË Ùɘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˘ ¯Ú‹Û˘ ÙÔÜ âÓ ÏfiÁˆ ¯ˆÚ›Ô˘ ÛÙe ÂñÚ‡-ÙÂÚÔ Ï·›ÛÈÔ ÛÙe ïÔÖÔ àÓ‹ÎÂÈ, ö¯Ô˘Ì Óa ÚÔÛı¤ÛÔ˘ÌÂ, Ìb ôÏϘ ‰È·Ù˘ÒÛÂȘ,ηd Ùa ëÍɘ: √î ıÂÖ˜ Ú¿ÍÂȘ ÙÔÜ \πËÛÔÜ âÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È ÛÙcÓ Û˘Óı‹ÎË ÌÈĘ Úfi-‚Ï„˘, ïfiÙ Ùe îÛÙÔÚÈÎe Á›ÁÓÂÛı·È àÓ·‰‡ÂÙ·È Ìb ¬ÚÔ˘˜ ëÓfiÙËÙ·˜, j ÙÔ˘Ï¿¯È-ÛÙÔÓ âÛˆÙÂÚÈÎa Û˘ÓÂÎÙÈÎɘ Û˘Ó¤¯ÂÈ·˜. \∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎa âÍÂÙ¿˙ÔÓÙ˜ Ùe ı¤Ì·,ıa ÛËÌÂÈÒÓ·Ì ¬ÙÈ Ùe ëοÛÙÔÙ âÓÂÛÙˆÙÈÎe Û˘Ó˘Ê·›ÓÂÈ Ùe ·ÚÂÏıÔÓÙÈÎe Ìb ÙeÌÂÏÏÔÓÙÈÎfi, Ùa ïÔÖ· Ìb ‚¿ÛË Ùe ÂñÚ‡ÙÂÚÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎe ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ù·˘Ù›˙Ô-ÓÙ·È, ·Úa Ùe ¯ÚÔÓÈÎe ‰È¿ÛÙËÌ· Ôf ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ‰È·ÌÂÛÔÏ·‚ÂÖ. ™Ùe Û‡ÓÔÏfiÙÔ˘˜ ¬Ìˆ˜ Ùa àÓˆÙ¤Úˆ ‰È¤ÔÓÙ·È àe Ùe ÙÂÏÔÏÔÁÈÎfi-ÛˆÙËÚÈÔÏÔÁÈÎe ·Ú¿‰ÂÈÁ-Ì·.

6. «ñÌÓÂÖ Ùa˜ ÂåÚË̤ӷ˜ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜ \πËÛÔÜ Ùɘ ıÂÔÙ¿Ù˘ ìÌáÓ ÚÔÓÔ›·˜»(∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ Ãππ, P.G. 3, 441 c).

™b ÚÔÛı‹ÎË Ùɘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˘ ¯Ú‹Û˘ ÙÔÜ âÓ ÏfiÁˆ ¯ˆÚ›Ô˘ ÛÙe ÂñÚ‡ÙÂÚÔÏ·›ÛÈÔ ÛÙe ïÔÖÔ àÓ‹ÎÂÈ, ö¯Ô˘Ì Óa ÚÔÛı¤ÛÔ˘Ì Ùa ëÍɘ: ^∏ ÚfiÓÔÈ· ÙÔÜ£ÂÔÜ, Ôf Ú·ÁÌ·ÙÒÓÂÙ·È àe Ùd˜ ıÂÖ˜ Ú¿ÍÂȘ ÙÔÜ \πËÛÔÜ, ηı›ÛÙ·Ù·È ÂÚÈÂ-¯fiÌÂÓÔ ÙáÓ ≈ÌÓˆÓ, ‰ËÏ·‰c ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈÎc ηd ·åÛıËÙÈÎc ÏÂÈÙÔ˘Ú-Á›·, âÓÙe˜ ÚÔÊ·ÓᘠÙáÓ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎáÓ Ï·ÙÚ¢ÙÈÎáÓ Ù‡ˆÓ, Ôî ïÔÖÔÈ ‰bÓÂrÓ·È ÌÔÓԉȿÛÙ·ÙÔÈ ó˜ Úe˜ ÙcÓ àÓ·ÊÔÚ¿, ηıfiÙÈ ‰È·ÎÈÓÔÜÓÙ·È Ì¤Û· ÛÙeÓ

£∂√§√°π∞ 1/2012

90

¯ÚfiÓÔ, ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·˜ ÙcÓ ÔåΛ· ÙÔ˘˜ îÛÙÔÚÈÎfiÙËÙ·, àÓ·ÌÂÙÚÔ‡ÌÂÓÔÈ ‰È·ÏÂ-ÎÙÈÎa Ìb ¬,ÙÈ Û˘Ó·ÓÙÔÜÓ.

πππ. «£ÂÔ˘ÚÁ›·-£ÂÖ· §fiÁÈ·»^∏ â‰á ηÙËÁÔÚ›· ÙÔÔıÂÙÂÖÙ·È ÛÙcÓ ÙÚ›ÙË ı¤ÛË, ηıfiÙÈ àӷʤÚÂÙ·È ÛÙe

ᘠÛÙe Ï·›ÛÈÔ ÙáÓ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎáÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈáÓ âÍÂȉÈ·ÔÓÙ·È Ùa ıÂÖ· Λ-ÌÂÓ·, ïfiÙ Ùe ˙‹ÙËÌ· ÌÂÙ·ÎÈÓÂÖÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Úe˜ Ùe àÓıÚˆÔÏÔÁÈÎe â›Â‰Ô,iÓ Î·d àÓ·ÊÔÚa ÛÙe ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘˜ ö¯ÂÈ âÓ Ì¤ÚÂÈ õ‰Ë Á›ÓÂÈ.

1. «^√ ‰b îÂڿگ˘ öÎÎÚÈÙÔÓ ö¯ÂÈ ÙcÓ ÙáÓ §ÔÁ›ˆÓ âd ÎÂÊ·Ïɘ îÂÚˆÙ¿ÙËÓâ›ıÂÛÈÓ. \∂Âȉc ÁaÚ ì ÙÂÏÂȈÙÈÎc Ùɘ ¿Û˘ îÂÚ·Ù›·˜ ‰‡Ó·ÌȘ ηd âÈ-ÛÙ‹ÌË ÙÔÖ˜ âÓı¤ÔȘ îÂÚ¿Ú¯·È˜ ñe Ùɘ ı·گÈÎɘ ‰ˆÚÂÖÙ·È Î·d ÙÂÏÂÙ·Ú-¯ÈÎɘ àÁ·ıfiÙËÙÔ˜, ÂåÎfiÙˆ˜ âd ÙáÓ îÂÚ·Ú¯ÈÎáÓ ÎÂÊ·ÏáÓ âÈÙ›ıÂÙ·È Ùa ıÂ-Ô·Ú¿‰ÔÙ· §fiÁÈ·, Ùa ÂÚÈÂÎÙÈÎᘠηd âÈÛÙËÌÔÓÈÎᘠâÎÊ·ÓÙÔÚÈÎa ¿-Û˘ ıÂÔÏÔÁ›·˜, ıÂÔ˘ÚÁ›·˜, ıÂÔÊ·Ó›·˜, îÂÚÔÏÔÁ›·˜, îÂÚÔ˘ÚÁ›·˜, âÓd ÏfiÁˆ¿ÓÙˆÓ ÙáÓ ı›ˆÓ ηd îÂÚáÓ öÚÁˆÓ Ù ηd ÏfiÁˆÓ ÙáÓ ñe Ùɘ àÁ·ıÔ˘ÚÁÔÜı·گ›·˜ ÙFÉ Î·ı\ ìÌĘ îÂÚ·Ú¯›÷· ‰Â‰ˆÚË̤ÓËÓ» (∫ÂÊ. ∂ã, πππ ¨ VII, P.G.3, 513 c).

™Ùe â‰á ·Ú¿ıÂÌ· Ìb ·éÛÙËÚa ÊÈÏÔÛÔÊÈÎÔf˜ ¬ÚÔ˘˜ Û˘Ó˘Ê·›ÓÂÙ·È âÎ Ó¤Ô˘ï Ú·ÎÙÈÎe˜ Ìb ÙeÓ ıˆÚËÙÈÎe §fiÁÔ. ^√ îÂڿگ˘ ö¯ÂÈ, Û‡Ìʈӷ Ìb Ùe Û‡ÓÔÏÔÙáÓ àÛÊ·ÏáÓ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂˆÓ Ôf ïÚ›˙ÂÈ ì ‰ÈÂfiÌÂÓË àe Ì›· ë‰Ú·›· ÎÚÈÙÈÎcàÓ¿ÁÓˆÛË-ıÂÒÚËÛË-‰È·ÌfiÚʈۋ ÙÔ˘˜, ÙcÓ îÂÚfiÙ·ÙË ÙÔÔı¤ÙËÛË ÙáÓ §ÔÁ›ˆÓÛÙcÓ ÎÂÊ·Ï‹ ÙÔ˘. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÚÔÊ·ÓᘠÁÈa Ì›· Û˘Ì‚ÔÏÈÎc âÁηٿÛÙ·ÛË, ìïÔ›· ‰ËÏÒÓÂÈ ÙcÓ ÎÔÚ˘Ê·›· Û˘Óı‹ÎË Ùɘ àÓıÚÒÈÓ˘ îÂÚfiÙËÙ·˜. \∂Âȉc ‰Ë-Ï·‰c ì ÏËÚÔÜÛ· ‰‡Ó·ÌË Î·d âÈÛÙ‹ÌË ·Ú·¯ˆÚÔÜÓÙ·È ÛÙÔf˜ öÓıÂÔ˘˜ îÂÚ¿Ú-¯Â˜ àe ÙcÓ ı·گÈÎc ηd ÙÂÏÂÙ·Ú¯ÈÎc àÁ·ıfiÙËÙ·, çÚıeÓ ÂrÓ·È Ùe ¬ÙÈ ÙÔÔıÂ-ÙÔÜÓÙ·È Ùa ıÂÔ·Ú¿‰ÔÙ· §fiÁÈ· ÛÙd˜ îÂÚ·Ú¯ÈÎb˜ ÎÂʷϤ˜, Ôî ïÔÖ˜ ÂÚȤ¯Ô˘Óηd âÎÊÚ¿˙Ô˘Ó Ìb âÈÛÙËÌÔÓÈÎe ÙÚfiÔ Ùe Û‡ÓÔÏÔ Ùɘ ıÂÔÏÔÁ›·˜, Ùɘ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜Î·d Ùɘ ıÂÔÊ¿ÓÂÈ·˜, àe ÙcÓ Ì›· ÏÂ˘Ú¿, Ùɘ îÂÚÔÏÔÁ›·˜ ηd Ùɘ îÂÚÔ˘ÚÁ›·˜,àe ÙcÓ ôÏÏË. \∂Ó Û˘Ófi„ÂÈ, âÎÊÚ¿˙Ô˘Ó ¬Ï· Ùa ıÂÖ· ηd Ùa îÂÚa öÚÁ· ηd ÙÔf˜ÏfiÁÔ˘˜, ¬,ÙÈ ‰ËÏ·‰c ö¯ÂÈ ‰ˆÚËıÂÖ àe ÙcÓ àÁ·ıÔ˘ÚÁc ı·گ›· ÛÙcÓ âÎÎÏËÛÈ·-ÛÙÈÎc îÂÚ·Ú¯›·. ªb ÙcÓ ÁÂÓÈÎÂ˘Ì¤ÓË ·éÙc ·ÚÔ˘Û›· ÙÔÓ›˙ÂÙ·È ¬ÙÈ ì âÈÎÔÈÓˆ-Ó›· ı›Ԣ-àÓıÚˆ›ÓÔ˘ ÂrÓ·È âÊÈÎÙc ηd ¬ÙÈ Ùe ‰Â‡ÙÂÚÔ Û˘ÓÈÛÙÄ, ηd ñe Ùd˜ ÚÔ-¸Ôı¤ÛÂȘ ‚‚·›ˆ˜ Ôf Ùe ú‰ÈÔ Ú¤ÂÈ Óa ÙËÚ‹ÛÂÈ, ÁÓ‹ÛÈ· àÓÙ·Ó¿ÎÏ·ÛË ÙÔÜÚÒÙÔ˘. ™b Ì›· ÁÂӛ΢ÛË Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔÜ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜, ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È ¬ÙÈ âÓÙe˜ ÙÔÜâÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔÜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ Ú·ÁÌ·ÙÒÓÔÓÙ·È âÍÂȉÈ΢ÙÈÎa àe ÙÔf˜ ÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ÛÙd˜ îÂÚb˜ ÙÂÏÂÙb˜ Ôî ıÂÖ˜ ‰ˆÚ¤˜, ïfiÙ ηd â‰á àÓ·‰‡ÂÙ·È ì àÓ·ÁηÈfiÙËÙ·

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

91

Ùɘ Û˘Ó¤ÚÁÂÈ·˜, ì ïÔ›· àÓ·ÙÈÌÄ ÛÙcÓ Îϛ̷η ÙáÓ àÍÈáÓ ÙÔf˜ àÓıÚÒÔ˘˜-È-ÛÙÔ‡˜, ó˜ Û˘Ó‰È·ÌÔÚʈÙb˜ ÙáÓ ëοÛÙÔÙ ӤˆÓ ηٷÛÙ¿ÛˆÓ10.

IV. «£ÂÔ˘ÚÁ›·-£ÂÔÏÔÁ›·»^∏ ηÙËÁÔÚ›· ·éÙc ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È àe ÙcÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÌfiÓÔÓ ÁÈa ÏfiÁÔ˘˜ ÙÂ-

¯ÓÈÎÔ‡˜. ∫·d Ôî ‰‡Ô ÌÔÚÔÜÓ Óa Û˘ÓÂÎʤÚÔÓÙ·È ó˜ àÓ·ÊÂÚfiÌÂÓ˜ ÛÙa ÙÂÏÔ‡ÌÂ-Ó· ÛÙeÓ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎe ·ÎÏÔ, Ìb ‚¿ÛË Ùd˜ âÎÔÌb˜ ÙáÓ ı›ˆÓ ¯ÔÚËÁÈáÓ.

1. «Î·d öÛÙÈ Ùɘ ıÂÔÏÔÁ›·˜ ì ıÂÔ˘ÚÁ›· Û˘ÁÎÂÊ·Ï·›ˆÛȘ» (∫ÂÊ. °ã III ¨ V,P.G. 3, 432 ‚).

≠√ˆ˜ ö¯Ô˘Ì õ‰Ë ‰È·ÈÛÙÒÛÂÈ, ÎÂÓÙÚÈÎe ı¤Ì· ÛÙcÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎc ‰È‰·Ûη-Ï›· ÂrÓ·È ì Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÙÔÜ ıˆÚËÙÈÎÔÜ Ìb ÙeÓ Ú·ÎÙÈÎe §fiÁÔ. ™ËÌÂÈÒÓÂÙ·ÈÏÔÈeÓ ¬ÙÈ ì ıÂÔ˘ÚÁ›· ÂrÓ·È ì Û˘ÓıÂÙÈÎc ïÏÔÎÏ‹ÚˆÛË Ùɘ ıÂÔÏÔÁ›·˜, ñe ÙcÓöÓÓÔÈ· ÚÔÊ·Óᘠ¬ÙÈ ì Ú¿ÍË ÙÂÎÌËÚÈÒÓÂÈ Î·d âÈ΢ÚÒÓÂÈ ÙcÓ ıˆڛ·. ò∞Ú·,àÔÎÏ›ÂÙ·È ÁÈa Ì›· ÂåÛ¤ÙÈ ÊÔÚa ï ıÚËÛ΢ÙÈÎe˜ å‰Â·ÏÈÛÌe˜ j ï âÁÎÏÂÈÛÌe˜ÛÙcÓ àÔÏ˘ÙÔÔ›ËÛË ÙáÓ àÚ¯áÓ-àÍÈáÓ àÓÂÍ¿ÚÙËÙ· àe ÙcÓ âÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘˜, ìïÔ›· Ì¿ÏÈÛÙ· ö¯ÂÈ Ùd˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Óa Û˘ÓÈÛÙÄ Ìb Ùd˜ âÍÂȉÈ·ÛÂȘ Ù˘ ÙcÓâ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË Ùɘ ıˆڛ·˜. ^√ °. ¶·¯˘Ì¤Ú˘ Û¯ÔÏÈ¿˙ÂÈ: «∫·d ì ÌbÓ ıÂÔ-ÏÔÁ›· ηÏÔÖÙÔ ôÓ, ì ‰b ¡¤· £ÂÔ˘ÚÁ›·, ¬ÙÈ £ÂeÓ ñ¤‰ÂÈÍ ÌÂÙa ÛÒÌ·ÙÔ˜», (P.G.3, 460 a), âÈÛËÌ·›ÓÔÓÙ·˜ öÙÛÈ Î·d ÙeÓ ÚfiÏÔ Ôf ‰È·‰Ú·Ì·Ù›˙ÂÈ ï ¯ÚÈÛÙÔÏÔÁÈÎe˜·Ú¿ÁˆÓ ÛÙe Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ Ùɘ ı›·˜ ÔåÎÔÓÔÌ›·˜11.

2. «≠√ıÂÓ ÂåÎfiÙˆ˜ âÓ ÎfiÛÌˇ ÌÂÙa ÙcÓ àÚ¯·ÈÔÙ¤Ú·Ó ·Ú¿‰ÔÛÈÓ ì ∫·ÈÓc ¢È·-ı‹ÎË ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È, Ùɘ âÓı¤Ô˘ ηd îÂÚ·Ú¯ÈÎɘ ٿ͈˜ âÎÂÖÓÔ, ÔrÌ·È, ‰ËÏÔ‡-Û˘, ó˜ ì ÌbÓ öÊË Ùa˜ âÛÔ̤ӷ˜ \πËÛÔÜ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜, ì ‰b âÙ¤ÏÂÛÂ, ηd ó˜

10. µÏ. ™πA™√À §., \∂Ú·ÛÙb˜ Ùɘ àÏ‹ıÂÈ·˜, ÛÛ. 92-93 à\ ¬Ô˘ âÓ‰ÂÈÎÙÈÎa ‰È·‚¿˙Ô˘Ì ÙaëÍɘ: «¶Ú¤ÂÈ Óa àÔʇÁÔ˘Ì Óa ‰ÔÜÌ ÛÙd˜ îÂÚÔ˘ÚÁ›Â˜ ηd ÛÙd˜ îÂÚÔÏÔÁ›Â˜ ηı·Úa àÓıÚÒÈ-ÓË ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·Ø à·ÓÙÔÜÌ ‚¤‚·È· Ìb ·éÙa ÛÙa ıÂÖ· öÚÁ· ηd ÙÔf˜ ÏfiÁÔ˘˜, àÏÏa Ìb ¬,ÙÈ ì ú‰È·ì ı·گ›· ÌĘ ¯¿ÚÈÛ [...] √î ÙÂÏÂÛÙb˜ Ùɘ ^πÂÚ·Ú¯›·˜ ö¯Ô˘Ó ıÂÌÂÏȈıÂÖ Î˘ÚÈÔÏÂÎÙÈÎa ¿Óˆ ÛÙaöÚÁ· ηd ÙÔf˜ ÏfiÁÔ˘˜ Ôf ì ı·گ›· ¯¿ÚÈÛ».

11. ^∏ àÎfiÏÔ˘ıË âÈÛ‹Ì·ÓÛË ÙÔÜ R√QUES R., ·Úa Ùe ¬ÙÈ àӷʤÚÂÙ·È ÌfiÓÔÓ ÛÙcÓ ıÂÔÏÔÁ›·,öÚ¯ÂÙ·È Óa Û˘Óı¤ÛÂÈ Ùa ¬Û· ÛÙcÓ ÌÂϤÙË Ì·˜ ö¯Ô˘Ì ‰È·Ù˘ÒÛÂÈ: «La présence de Dieu au coeurdes intelligences règle donc les méthodes théologiques et les harmonise dans une véritable unité.Mais ce quit fait l’unité des méthodes fait d’abord l’unité de l’objet, car, en quelque sens qu’ilfaille l’entendre, la ıÂÔÏÔÁ›· se réfère toujours à Dieu, à ses attributs ou à ses manifestations telsque les révèle l’Écriture, c’est-à-dire encore Dieu lui-même. Dieu comme objet, Dieu commeinitiateur, Dieu comme méthode: telle est en définitive, aux yeux de Denys, le sens profond del’Écriture et la règle majeure de toute recherche théologique» (Structures Théologiques de lagnose à Richard de Saint Victor, öΉ. “P.U.F.”, Paris 1962, ÛÂÏ. 150).

£∂√§√°π∞ 1/2012

92

âΛÓË ÌbÓ âÓ ÂåÎfiÛÈ ÙcÓ àÏ‹ıÂÈ·Ó öÁÚ·„ÂÓ, ·≈ÙË ‰b ·ÚÔÜÛ·Ó ñ¤‰ÂÈÍÂØÙáÓ ÁaÚ âΛӢ ÚÔ·Ó·ÚÚ‹ÛÂˆÓ ì ηÙa Ù·‡ÙËÓ ÙÂÏÂÛÈÔ˘ÚÁ›· ÙcÓ àÏ‹ıÂÈ-·Ó âÈÛÙÒÛ·ÙÔ» (∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ V, P.G. 3, 432 b).

™ÙeÓ à̤ۈ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ Û˘ÏÏÔÁÈÛÙÈÎe àÓ·‚·ıÌe ö¯Ô˘Ó Û˘Ó‰Â-ıÂÖ Ùa àÓˆÙ¤Úˆ Ìb ÙcÓ îÛÙÔÚÈÎc ‰È·‰ÚÔÌc àÓ¿Ù˘Í˘ Ùɘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎɘ ıÂÔÏÔ-Á›·˜. ∆ÔÓ›˙ÂÙ·È ÏÔÈeÓ ¬ÙÈ Î·Ùa Ì›· ÂûÏÔÁË, ‚È‚ÏÈο, ‰È·‰Ô¯c ÌÂÙa ÙcÓ ¶·Ï·Èa¢È·ı‹ÎË ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È Ìb ÙcÓ ÛÂÈÚ¿ Ù˘ ì ∫·ÈÓc ¢È·ı‹ÎË. ∫·d ·éÙc ì öÓıÂË Î·dîÂÚ·Ú¯È΋, ó˜ Úe˜ Ùe ÌÂÖ˙ÔÓ Ùɘ ηٷÁÚ·Êɘ ÙÔÜ ı›Ԣ Ì˘ÛÙËÚ›Ô˘, ‰È¿Ù·ÍˉËÏÒÓÂÈ g˜ ÛÙcÓ ÚÒÙË àÓ‰›¯ıËÛ·Ó Ôî ÚÔÊËÙÈÎb˜ ÚÔÙ˘ÒÛÂȘ, âÓá ÛÙcӉ‡ÙÂÚË â‰fiıË öÌÊ·ÛË ÛÙd˜ Ú¿ÍÂȘ-âÊ·ÚÌÔÁb˜ ̤ۈ îÛÙÔÚÈÎáÓ ÚÔÛÒˆÓ.ò∂¯Ô˘ÌÂ, ëÔ̤ӈ˜, Ùa âÊ·ÏÙ‹ÚÈ· Óa âÍÂÙ¿ÛÔ˘Ì Ùd˜ ‰‡Ô ¢È·ıÉΘ Û˘ÌÏËÚˆ-Ì·ÙÈÎa ñe ÙeÓ Ù‡Ô ÙeÓ âÍÂÏÈÎÙÈÎe ηd ÙeÓ ÙÂÏÔÏÔÁÈÎfi, Ìb ¬,ÙÈ ïÚ›˙ÂÙ·È ó˜ ı›·ÔåÎÔÓÔÌ›· j ó˜ ñÂÚÊ˘ÛÈÎc \∞ÔÎ¿Ï˘„Ë.

3. «·yÙ·È Á¿Ú (·î ÂÚd £ÂeÓ ÚÒÙÈÛÙ·È ÔéÛ›·È) Âå˜ Ùa˜ ñԂ‚Ë΢›·˜ îÂÚa˜Ù¿ÍÂȘ àÁ·ıÔÂȉᘠηd àÓ·ÏfiÁˆ˜ ‰È·ÔÚı̇ԢÛÈ Ùa˜ ‰ˆÚÔ˘Ì¤Ó·˜·éÙ·Ö˜ àÂd ıÂÔ˘ÚÁÈÎa˜ ÁÓÒÛÂȘ ñe Ùɘ ·éÙÔÙÂÏÔܘ ηd ÛÔÊÔÔÈÔ‡ÓÙˆÓı›ˆÓ ÓÔáÓ ı·گ›·˜» (∫ÂÊ. ∂ã, π ¨ 2, P.G. 3, 501 b).

\∞e ÙcÓ Û˘˙‹ÙËÛË ÂÚd ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ, ì ıÂÔÏÔÁ›· ÌÂٷʤÚÂÈ Ùd˜ àÓ·ÊÔÚ¤˜Ù˘ ÛÙÔf˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ôf ‰È·ÎÈÓÔÜÓ Ùa ıÂÖ· ÌËӇ̷ٷ. ¢È¢ÎÚÈÓ›˙ÂÙ·È ÏÔÈeÓ¬ÙÈ Ôî ÚÒÙÈÛÙ˜ Ôéۛ˜, Ôî ïÔÖ˜ ó˜ Û˘Ó·ÔÙÂÏÔÜÛ˜ ÙcÓ àÁÁÂÏÈÎc îÂÚ·Ú¯›·¤ÚÈÍ ÙÔÜ £ÂÔÜ ÌÂÛÔÏ·‚ÔÜÓ, œÛÙ Óa ¯ÔÚËÁËıÔÜÓ ÛÙd˜ ηÙÒÙÂÚ¤˜ ÙÔ˘˜ îÂÚb˜Ù¿ÍÂȘ Ìb àÁ·ıe ÙÚfiÔ Î·d Ìb ÙcÓ àÓ·ÏÔÁ›· Ôf Ûb ηıÂÌ›· ÚÔÛȉȿ˙ÂÈ ÔîÁÓÒÛÂȘ Ôf ÛÙd˜ ú‰È˜ ó˜ η٤¯Ô˘Û˜ Ùd˜ ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ˜ ¯ÔÚËÁÔÜÓÙ·È. ¶ÚfiÎÂÈ-Ù·È ÁÈa ÁÓÒÛÂȘ Ôî ïÔÖ˜ ‰È·ÎÈÓÔÜÓÙ·È Ìb ıÂÔ˘ÚÁÈÎe ÙÚfiÔ Ûb ÌfiÓÈÌË Îϛ̷ηàe ÙcÓ ı·گ›·, ì ïÔ›· ñ¿Ú¯ÂÈ ·éÙÔÙÂÏᘠηd ηıÈÛÙÄ ÛÔÊÔf˜ ÙÔf˜ ı›Ԣ˜Ófi˜. ∆e Û‡ÓÔÏÔ ÙÔÜ ıÂÔÏÔÁÈÎÔÜ ·Ú·‰Â›ÁÌ·ÙÔ˜ Ôf ‰È·ÎÈÓÂÖÙ·È â‰á, ÙÚÔÊÔ‰Ô-ÙÂÖÙ·È öÓÙÔÓ· àe Ùd˜ ÁÓˆÛÈÔÏÔÁÈÎb˜ ·Ú·Ì¤ÙÚÔ˘˜. ^∏ àÓ·ÏÔÁ›· Ì¿ÏÈÛÙ· ïÚ›˙ÂÈηd ÙcÓ âÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓË ‰È¿ÚıÚˆÛË ÙáÓ Ù¿ÍÂˆÓ ó˜ Úe˜ ÙeÓ ‚·ıÌe Û˘ÌÌÂÙԯɘÛÙcÓ âÈÙ¤ÏÂÛË ëÓe˜ ÎÔÈÓÔÜ ÛÙfi¯Ô˘, âÓá â›Û˘ ‰bÓ ÂrÓ·È ôÌÔÈÚÔÓ ÚÔÛԯɘ Ùe¬ÙÈ ÙÔÓ›˙ÂÙ·È ì ‰ÈËÓÂÎfiÙËÙ· ÙáÓ ¯ÔÚËÁÈáÓ Î·d ÙáÓ ‰È·ÌÂÛÔÏ·‚‹ÛˆÓ, ·Ú¿ÁÔ-ÓÙ˜ Ôf âÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó Ì›· ÔåÔÓÂd çÚÁ·ÓÈÛÌÈÎfiÙËÙ·, ì ïÔ›· ‰bÓ âÈÙÚ¤ÂÈ ÛÙd˜Î¿ıÂÙ˜ ‰È·ÙÔ̤˜-Û¯¿ÛÂȘ Óa Âé‰ÔÎÈÌ‹ÛÔ˘Ó, âÓá ·Ú¿ÏÏËÏ· àÔÎÏ›ÂÈ Ùd˜àÔÏ˘Ù·Ú¯ÈÎb˜ ηd àÔÎÏÂÈÛÙÈÎÔÜ Ù‡Ô˘ ηÙÔ¯¤˜.

4. «ê¿Û˘ ÔsÓ îÂÚĘ ıÂÔÊ·Ó›·˜ ηd ıÂÔ˘ÚÁ›·˜ âÓ ÙFÉ ÔÈΛÏFË Û˘Óı¤ÛÂÈ ÙáÓîÂÚ·Ú¯ÈÎáÓ Û˘Ì‚fiÏˆÓ îÂÚÔÁÚ·ÊÔ˘Ì¤Ó˘, ÔéÎ àÓ¿ÚÌÔÛÙfiÓ âÛÙÈ ÌÂ-

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

93

ÌÓÉÛı·È Ùɘ ıÂÔÎÈÓ‹ÙÔ˘ ÙáÓ ÚÔÊËÙáÓ ñÌÓÔÏÔÁ›·˜» (∫ÂÊ. ¢ã, ¨ XII, P.G.3, 485 b).

™ÙcÓ ú‰È· ηÙ‡ı˘ÓÛË ÎÈÓÂÖÙ·È Î·d Ùe â‰á àfiÛ·ÛÌ·, Ùe ïÔÖÔ àӷʤÚÂÙ·ÈÛÙÔf˜ ÚÔÊÉÙ˜. ™ËÌÂÈÒÓÂÙ·È ÏÔÈeÓ ¬ÙÈ, àÊÔÜ Ìb îÂÚe ÙÚfiÔ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È Î¿-ı îÂÚc ıÂÔÊ¿ÓÂÈ· ηd ıÂÔ˘ÚÁ›· Ìb ÙcÓ ÔÈΛÏË Û‡ÓıÂÛË ÙáÓ îÂÚ·Ú¯ÈÎáÓ Û˘Ì-‚fiψÓ, ‰bÓ ÂrÓ·È àÓ¿ÚÌÔÛÙÔ Ôf Á›ÓÂÙ·È âÓÂÚÁÔÔ›ËÛË Ùɘ ÌÓ‹Ì˘ àÓ·ÊÔÚÈÎaÌb ÙcÓ ñÌÓÔÏÔÁ›· ÙáÓ ÚÔÊËÙáÓ, ì ïÔ›· âÙÚÔÊÔ‰ÔÙÂÖÙÔ àe ÙeÓ £Âfi. ∫·d â‰áÙe îÛÙÔÚÈÎe Û˘Ó¯b˜ ÂrÓ·È ‰È¿¯˘ÙÔ ñe ÙÔf˜ ¬ÚÔ˘˜ Ôf ö¯ÂÈ ı¤ÛÂÈ ì ı›· \∞Ô-Î¿Ï˘„Ë Î·d Ôf âÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ‰Èa Ùɘ ‰È·‰Ô¯É˜ àe ÙcÓ ¶·Ï·Èa ÛÙcÓ ∫·ÈÓc¢È·ı‹ÎË, Û˘Ó¿ÊÂÈ· ì ïÔ›· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÂÖ Î·ÓÔÓÈÛÙÈÎa ÛÙe âÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈÎe â›Â-‰Ô ó˜ ÙcÓ îÛÙÔÚÈÎc âÊ·ÚÌÔÁc ÙÔÜ ñÂÚÊ˘ÛÈÎÔÜ Ó‡̷ÙÔ˜ Ôf ‰È¤ÂÈ Î·d Ùd˜‰‡Ô, ¯ˆÚd˜ Óa Ê·›ÓÂÙ·È ¬ÙÈ âÓÙÔ›˙ÂÙ·È öÛÙˆ ηd ηÙ\ âÏ¿¯ÈÛÙÔÓ ì Û¯¿ÛË ÙɘàÛ˘Ó¤¯ÂÈ·˜.

V. ^∏ ıÂÔ˘ÚÁ›· ó˜ ‚¿ÛË ÁÈa Ùd˜ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎb˜ âÎÊÚ¿ÛÂȘ™Ùa ≿ÊÈ· Ôf àÎÔÏÔ˘ıÔÜÓ, Á›ÓÂÙ·È Ì›· âÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓË àÓ·ÊÔÚa ÛÙeÓ ÙÚfi-

Ô Ìb ÙeÓ ïÔÖÔ ì \∂ÎÎÏËÛ›· ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î·d âÎʤÚÂÈ Î·Ùa ÙeÓ ÔåÎÂÖÔÓ Ù˘ÏfiÁÔÓ Ùd˜ ıÂÖ˜ ‰ˆÚ¤˜, ïfiÙ ì ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ÙáÓ àÓ·ÊÔÚáÓ Î·Ù¢ı‡ÓÂÙ·ÈÈe öÓÙÔÓ· ϤÔÓ ÛÙe \∂ÓÙÂÜıÂÓ Î·d ÛÙÔf˜ ηÓÔÓÈÛÙÈÎÔf˜ ¬ÚÔ˘˜ Ôf Ú¤ÂÈ ÓaÙËÚÂÖ.

1. «ì ‰b ÙáÓ ı›ˆÓ è‰áÓ îÂÚÔÁÚ·Ê›·, ÛÎÔeÓ ö¯Ô˘Û· Ùa˜ ıÂÔÏÔÁ›·˜ Ù ηdıÂÔ˘ÚÁ›·˜ ê¿Û·˜ ñÌÓÉÛ·È» (∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ πV, P.G. 3, 429 d).

\∂‰á ÙÔÓ›˙ÂÙ·È g˜ ì Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎc ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÙáÓ îÂÚáÓ Ù¿ÍÂˆÓ ÔfâÎʤÚÂÙ·È ñe ÙeÓ Ù‡Ô ÙáÓ ı›ˆÓ è‰áÓ ö¯ÂÈ ó˜ ÛÎÔe Óa ñÌÓ‹ÛÂÈ, ÛÙe Û‡ÓÔÏfiÙÔ˘˜, ÙÔf˜ ÏfiÁÔ˘˜ ηd Ùa öÚÁ· ÙÔÜ £ÂÔÜ. \∂Î Ó¤Ô˘ ≤Ó· ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎe Ìb ·åÛıË-ÙÈÎb˜ ÚÔÂÎÙ¿ÛÂȘ ÚÔ˚eÓ Û˘Ó˘Ê·›ÓÂÙ·È ÛÙÂÓa Ìb ÙcÓ ıÂÔÏÔÁ›· âÓÙe˜ ÙÔÜ âÎÎÏË-ÛÈ·ÛÙÈÎÔÜ ¯ÒÚÔ˘, ÛÙcÓ ÚÔÔÙÈÎc ëÓe˜ ÙÂÏÔÏÔÁÈÎÔÜ ·Ú·‰Â›ÁÌ·ÙÔ˜, öÛÙˆ ηdÌb âӉȿÌÂÛË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·. ^∏ ıˆڛ· ÁÈa Ì›· ÂåÛ¤ÙÈ ÊÔÚa ηıÈÛÙÄ âÚˆÙÈÎeëÙ·ÖÚÔ Ù˘ ÙcÓ öÌÚ·ÎÙË âÊ·ÚÌÔÁc ηd öÙÛÈ Ùe ˙‹ÙËÌ· ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Û˘ÓıÂ-ÙÈÎb˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ ηd ‰bÓ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ûb ÌÔÓÔÛ‹Ì·ÓÙ˜ ı¤ÛÂȘ, àÔÎÏÂ›Ô˘Û· ÁÂ-ÓÈÎfiÙÂÚ· Ùd˜ ÌÔÓԉȿÛٷ٘ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ ηd âÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎb˜ àÔÙ˘ÒÛÂȘ.

2. «Î·d Ùa˜ ‰ˆÚÂa˜ ÙáÓ ıÂÔ˘ÚÁÈáÓ ñԉ›ͷ˜ (sc. ï îÂڿگ˘)» (∫ÂÊ. °ã, ππ,P.G. 3, 425 d).

™Ùe â‰á ·Ú¿ıÂÌ· ï îÂڿگ˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È Óa ÂrÓ·È Ùe ÎÔÚ˘Ê·ÖÔ âÎÎÏË-ÛÈ·ÛÙÈÎe ÚfiÛˆÔ, Ùe ïÔÖÔ ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ Ùd˜ ¯ÔÚËÁ›Â˜ ÙáÓ ı›ˆÓ âÓÂÚÁÂÈáÓ. ∫·d

£∂√§√°π∞ 1/2012

94

ÛÙcÓ àÓa ¯ÂÖÚ·˜ ëÓfiÙËÙ· ‰bÓ ö¯ÂÈ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Âé‰ÔΛÌËÛ˘ Ùe âӉ¯fiÌÂÓÔ ì ıÂ-Ô˘ÚÁ›· Óa ÌcÓ âÓÓÔÂÖÙ·È ÌfiÓÔÓ ó˜ ÚÔ˚eÓ ÙÔÜ ú‰ÈÔ˘ ÙÔÜ £ÂÔÜ –âΉԯc ۷ʤ-Ûٷٷ àe οı ôÔ„Ë ÁÈa ÓfiÌÈÌË–, ïfiÙ ÛÙeÓ ôÓıÚˆÔ àÓ·Ù›ıÂÙ·È ì àÓ¿-ÁÓˆÛ‹ Ù˘ ηd ì àÓ¿ÏÔÁË âÊ·ÚÌÔÁ‹ Ù˘ ó˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ àÏÏa ηd ñe ÙÔf˜ ÔåΛԢ˜ÙÔ˘ ¬ÚÔ˘˜. ò∏, Èe ÁÂÓÈο, âÓÙe˜ ÙÔÜ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔÜ Ï·ÈÛ›Ô˘ ïÚ›˙ÂÙ·È Î·ÓÔ-ÓÈÛÙÈÎa ì ‰È·Î›ÓËÛË Ùɘ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜, ÁÈa ÂñÚ‡ÙÂÚË Ì‡ËÛË ÙáÓ ÈÛÙáÓ ÛÙa ÎÂÊ·-Ï·ÈÒ‰Ë Ôf ïÚ›˙ÂÈ Ùfi «ùÓÙˆ˜ ùÓ», ì ÙÚÈ·‰ÈÎc \∞Ú¯‹.

3. «Î·d Ùa˜ îÂÚa˜ ıÂÔ˘ÚÁ›·˜ ñÌÓ‹Û·˜ (sc. ï îÂڿگ˘)», îÂÚÔ˘ÚÁÂÖ Ùa ıÂÈfiÙ·-Ù·» (∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ Ã, P.G. 3, 440 b).

^√ îÂڿگ˘, àe ÙcÓ ‰ÂÈÎÙÈÎc j ÙcÓ àÔ‰ÂÈÎÙÈÎc ‰È·‰Èηۛ· Ôf Û˘ÓÂÎÙÈÎa‰È¿ÚıÚˆÛÂ, âÈϤÁÂÈ àÎÔÏÔ‡ıˆ˜ ÙÔf˜ ≈ÌÓÔ˘˜ àÓ·ÊÔÚÈÎa Ìb Ùd˜ îÂÚb˜ ıÂÔ˘Ú-Á›Â˜. ò∂ÙÛÈ, ö¯ÔÓÙ·˜ àÓÙ·ÔÎÚÈıÂÖ ÛÙa Ô≈Ùˆ˜ ÂåÂÖÓ ıˆÚËÙÈÎa ·åÙ‹Ì·Ù·, ÙÂÏÂÖÌb îÂÚe ÙÚfiÔ Ùa ηÙÂÍÔ¯cÓ ıÂÖ· ˙ËÙ‹Ì·Ù·. \∂‰á àÓ·‰‡ÂÙ·È Ì›· ‰È·‰Èηۛ· ìïÔ›· àÔÙ˘ÒÓÂÈ ÙcÓ âÍÂÏÈÎÙÈÎc ÔÚ›· Ìb ÙcÓ ïÔ›· ì âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎc ÏÂÈ-ÙÔ˘ÚÁ›· àÓ¿ÁÂÙ·È Úe˜ Ùe ıÂÖÔÓ. ∆›ıÂÓÙ·È ‰ËÏ·‰c ÛÙe ÂÚÈıÒÚÈÔ Ôî ·éÙÔÌ·ÙÈ-ÛÌÔd ηd Ôî Ì˯·ÓÈÛÙÈÎÔÜ Ù‡Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÒÛÂȘ ηd àÓ·ÁˆÁb˜ ηd ÂåÛ¿ÁÂÙ·È ≤Ó·ÔåÔÓÂd Û‡ÛÙËÌ·, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ó˜ Úe˜ ÙcÓ Ù¿ÍË Ôf ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È, Ìb ‚¿ÛË≤Ó·Ó Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈË̤ÓÔ ÛÎÔfi, ï ïÔÖÔ˜ ó˜ Ù¤ÙÔÈÔ˜ ÂrÓ·È ÚÔÊ·Ób˜ ¬ÙÈ ıa âÈ-ϤÍÂÈ Ùa ‰¤ÔÓÙ· âÚÁ·ÏÂÖ· ó˜ ‰È·ÌÂÛÔÏ·‚ÔÜÓÙ· âÊËÚÌÔṲ̂ӈ˜ ÁÈa Óa Ú·ÁÌ·-ÙˆıÂÖ. ™ÙcÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ¯Ú‹ÛË ÙÔÜ àÓˆÙ¤Úˆ ¯ˆÚ›Ô˘ ηÙa ÙcÓ ÂñÚ‡ÙÂÚË Û˘Ó¿-ÊÂÈ· ÛÙcÓ ïÔ›· àÓ‹ÎÂÈ, Âú¯·Ì âÈÛËÌ¿ÓÂÈ ¬ÙÈ ï °. ¶·¯˘Ì¤Ú˘, ÛÙe âÁ¯Â›ÚËÌ¿ÙÔ˘ Óa ‰È·Ê˘Ï¿ÍÂÈ ÙeÓ Ûb ÚÔίˆÚË̤ÓÔ ‚·ıÌe àÔÊ·ÙÈÎe ηd Ì˘ÛÙËÚÈ·Îe¯·Ú·ÎÙÉÚ· ¬ÛˆÓ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎa ÙÂÏÔÜÓÙ·È, Âr¯Â ÙÔÓ›ÛÂÈ Ùa ¬ÚÈ· Ùɘ àÓıÚÒÈ-Ó˘ âÎÊÚ·ÛÙÈÎɘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ·˜. ™Ùa ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ¿ÓÙˆ˜ Û˘ÌÊÚ·˙fiÌÂÓ· ÙáÓ ÎÂÈ-Ì¤ÓˆÓ ÙÔÜ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ï àÔÊ·ÙÈÛÌe˜ ÂrÓ·È ‰È¿¯˘ÙÔ˜. ªb ÙcÓ Ú·ÁÌ·Ù›· ÙÔ˘¶ÂÚd Ì˘ÛÙÈÎɘ ıÂÔÏÔÁ›·˜ ηı›ÛÙ·Ù·È ï Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎe˜ ÂåÛËÁËÙc˜ Ùɘ àÔÊ·-ÙÈÎɘ ÁÓˆÛÈÔÏÔÁ›·˜, ó˜ Û˘ÓÂÔܘ ÚÔ˚fiÓÙÔ˜ ÙÔÜ ıÂÔÏÔÁÈÎÔÜ çÓÙÔÏÔÁÈÎÔÜ Ú·-ÏÈÛÌÔÜ12.

4. «Ùa˜ ÙáÓ ıÂÔ˘ÚÁÈáÓ àÓ·ÏfiÁˆ˜ âÈÁÓÔÜÛ· (sc. ì ÄÛ· ÙáÓ îÂÚ¤ˆÓ ‰È·Îfi-ÛÌËÛȘ) ηd ñÌÓ‹ÛÔ˘Û· ¯¿ÚÈÙ·˜» (∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ ÃV, P.G. 3 44 b).

12. \π‰È·›ÙÂÚÔ âӉȷʤÚÔÓ ÚÔηÏÂÖ ï ÙÚfiÔÓ ÙÈÓa âÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎe˜ –ηd ù¯È ÌfiÓÔÓ– Û˘ÌÊ˘Ú-Ìfi˜, ηıfiÙÈ ÛÙd˜ ıÂÔ˘ÚÁ›Â˜ Ù›ıÂÙ·È ó˜ ηÙËÁÔÚËÌ·ÙÈÎe˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌe˜ Ùfi «îÂÚ¤˜». §ÔÁÈÎa Ú¤-ÂÈ ï ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌe˜ Óa àӷʤÚÂÙ·È ÛÙeÓ ÙÚfiÔ ÚfiÛÏ˄˘.

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

95

^∏ ‰È·ÎfiÛÌËÛË j ï êÚÌÔÓÈÎe˜ ÙÚfiÔ˜ Ùɘ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ‰È¿ÚıÚˆÛ˘ ÙáÓîÂÚáÓ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎáÓ ÚÔÛÒˆÓ, ÛÙe ̤ÙÚÔ Ôf ÙÔf˜ àÓÙÈÛÙÔȯÂÖ, ÙÔf˜ ÚÔ-ÛʤÚÔ˘Ó ÙcÓ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Óa àÔÎÙÔÜÓ â›ÁÓˆÛË ÙáÓ ‰ˆÚÂáÓ ÙáÓ ı›ˆÓ âÓÂÚ-ÁÂÈáÓ Î·d Óa Ùd˜ ñÌÓÔÜÓ. \∞ÔÎÏ›ÂÙ·È öÙÛÈ ≤Ó·˜ åÛÔ‰ˆÙÈÎe˜ ÎÔÈÓÔÙÈÛÌfi˜, âÓáâ›Û˘ Ùe ÁÓˆÛÈÔÏÔÁÈÎe ÛÙÔȯÂÖÔ ÚÔ‚¿ÏÏÂÙ·È Ìb å‰È·›ÙÂÚË öÓÙ·ÛË, Û˘Ó˘Ê·ÈÓfi-ÌÂÓÔ âÎ Ó¤Ô˘ Ìb Ùe ·åÛıËÙÈÎfi13. ≠√ıÂÓ, ˙‹ÙËÌ· ·ıËÙÈÎɘ ÚfiÛÎÙËÛ˘ ‰bÓ ñÊ›-ÛÙ·Ù·È ÁÈa Ì›· ÂåÛ¤ÙÈ ÊÔÚ¿.

5. «‰ÔÎÂÖ Á¿Ú ÌÔÈ ÙáÓ ñÌÓÔ˘Ì¤ÓˆÓ ê·ÛáÓ ıÂÔ˘ÚÁÈáÓ ì Ú·ÁÌ·Ù›· ÂÚdìÌĘ ÁÂÁÔÓ¤Ó·È» (∫ÂÊ. °ã, πππ ¨ VII, P.G. 3, 436 c).

™b ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ¯Ú‹ÛË ÙÔÜ âÓ ÏfiÁˆ â‰·Ê›Ô˘ ÛÙcÓ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË ëÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘,Âú¯·ÌÂ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ ¬ÙÈ ì Ú·ÁÌ·Ù›· àÓ·ÊÔÚÈÎa Ìb Ùd˜ ñÌÓÔ‡ÌÂÓ˜ ıÂÔ˘ÚÁ›Â˜ÛÙe Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜ ö¯ÂÈ ó˜ ·Ú·ÏÉÙ˜ ÙÔf˜ àÓıÚÒÔ˘˜, âÈÛ‹Ì·ÓÛË Ôf âÌ̤-Ûˆ˜ àÓ¿ÁÂÙ·È ÛÙcÓ ‰È·ÏÂÎÙÈÎc ı›Ԣ-àÓıÚÒÈÓÔ˘, ì ïÔ›· Û˘ÓÈÛÙÄ ÙcÓ âÍÂȉ›-΢ÛË Ùɘ ı›·˜ ÚfiÓÔÈ·˜. ™ËÌÂȈ٤ÔÓ ¬ÙÈ ì Ú·ÁÌ·Ù›· âÎÊÚ¿˙ÂÙ·È Ìb ηÏÏÈ-Ù¯ÓÈÎe ÙÚfiÔ –j àӷʤÚÂÙ·È Ûb ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎa ÚÔ˚fiÓÙ·– ηd ¯ˆÚd˜ ‰È·ÎÚ›ÛÂȘó˜ Úe˜ ÙÔf˜ àÔ‰¤ÎÙ˜ j ÙÔf˜ ÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜. √î ıÂÖ˜ ¯ÔÚËÁ›Â˜ ö¯Ô˘Ó ηıÔÏÈÎcâÌ‚¤ÏÂÈ·, ÛÙÔȯÂÖÔ Ôf ÛÙcÓ ÚÔ¤ÎÙ·Û‹ ÙÔ˘ àÔÎÏ›ÂÈ ÙcÓ âΉԯc ÂÚd ÌÈĘÚԉȷÁÂÁÚ·Ì̤Ó˘ ÛˆÙËÚ›·˜ j ÂÚd àfiÏ˘ÙÔ˘ ÚÔÔÚÈÛÌÔÜ ÁÈa Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤-ÓÔ˘˜ ηd ÌfiÓÔÓ àÓıÚÒÔ˘˜. h∞Ó ï ¬ÚÔ˜ «Ú·ÁÌ·Ù›·» âÈÏÂÁÂÖ –‰ÈfiÙÈ ö¯Ô˘Ó‰È·Ù˘ˆıÂÖ Î·d ôÏϘ ÁψÛÛÈÎb˜ âΉԯ¤˜–, ÙfiÙ Á›ÓÂÙ·È ÏfiÁÔ˜ ÁÈa ÙcÓ âÈÛÙË-ÌÔÓÈÎc ηÙËÁÔÚÈ·Îc ïÚÈÔı¤ÙËÛË ÓÂ˘Ì·ÙÈÎáÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ Ôf àÓ‹ÎÔ˘Ó â‰áÛÙcÓ ÂÚÈÔ¯c Ùɘ àÊËÁËÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜.

6. «·î ‰b ÙáÓ ÚÒÙˆÓ ÔéÛÈáÓ ñÊÂÈÌ¤Ó·È ‰È·ÎÔÛÌ‹ÛÂȘ, ó˜ ‰È\ âÎÂ›ÓˆÓ îÂÚá˜àÓ·ÁfiÌÂÓ·È Úe˜ ÙcÓ ıÂÔ˘ÚÁeÓ Ùɘ ı·گ›·˜ öÏÏ·Ì„ÈÓ, ·î ÙÂÏÔ‡ÌÂÓ·È Ù¿-ÍÂȘ ÂåÛ› Ù ηd àÏËıᘠçÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È» (∫ÂÊ. ∂ã, π ¨ 2, P.G. 3, 501 b).

™b Û˘ÌÏ‹ÚˆÛË ÙáÓ ¬ÛˆÓ Âú¯·Ì ‰È·Ù˘ÒÛÂÈ Ûb ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ¯Ú‹ÛË ÙÔܯˆÚ›Ô˘, ıa ÙÔÓ›˙·Ì ¬ÙÈ â‰á âÈÛËÌ·›ÓÂÙ·È g˜ Ôî ‰È·ÎÔÛÌ‹ÛÂȘ Ôf ÂrÓ·È Î·-ÙÒÙÂÚ˜ àe Ùd˜ ÚáÙ˜ Ôéۛ˜, âÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔÜ ¬ÙÈ àÓ¿ÁÔÓÙ·È Ìb îÂÚe ÙÚfiÔ àÏÏañÔ¯ÚˆÙÈÎa ηd ‰Èa ̤ÛÔ˘ âÎÂ›ÓˆÓ Úe˜ àÔÎ·Ï˘ÙfiÌÂÓ˜ ıÂÖ˜ ÚÔ‚ÔÏb˜

13. °Èa ÙcÓ öÓÓÔÈ· Ùɘ àÓ·ÏÔÁ›·˜, ‚Ï. LOSSKY VL., “La notion des analogies chez le Pseudo-Aréopagite”, Archive d’histoire doctrinale et littéraire du Moyen Age 5(1930), ÛÛ. 279-309, à\¬Ô˘ âÈϤÁÔ˘Ì ÙeÓ àÎfiÏÔ˘ıÔ ïÚÈÛÌfi: «L’ analogie n’est pas une faculté passive; elle serapporte à la volonté libre des créatures et peut être définie comme l’amour des êtres créés versleur Cause, le désir de la conformer à elle», ÛÂÏ. 308.

£∂√§√°π∞ 1/2012

96

Ùɘ ı·گ›·˜, ÂrÓ·È âÎÂÖÓ˜ Ôî Ù¿ÍÂȘ Ôf ÙÂÏÔÜÓ ÙcÓ Ì‡ËÛ‹ ÙÔ˘˜ ηd Ìb àÏËıÉÙÚfiÔ ÙÔf˜ àÔ‰›‰ÂÙ·È ì âÓ ÏfiÁˆ çÓÔÌ·Û›·. ò∂ÙÛÈ, ÙáÓ ı›ˆÓ ‰ˆÚÂáÓ Î·d ÙáÓ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ ÁÈa ñÂÚ‚·ÙÈÎb˜ àÓ·ÁˆÁb˜ Ôé‰ÂÌ›· Ù¿ÍË ÛÙÂÚÂÖÙ·È, Ìb Û˘Ó¤ÂÈ·Óa àÔÎÏ›ÂÙ·È ï çÏÈÁ·Ú¯ÈÛÌe˜ ηd Óa ‰È‹ÎÂÈ ï ÎÔÈÓÔÙÈÛÌfi˜. \π‰È·›ÙÂÚ· âӉȷ-ʤÚÔÓ, âÈϤÔÓ, ÂrÓ·È ¬ÙÈ ì àfi‰ÔÛË ÙáÓ çÓÔÌ·ÛÈáÓ àÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙd˜ Û˘Ó-ıÉΘ Ôf ì \∂ÎÎÏËÛ›· ó˜ àÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎc Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ö¯ÂÈ ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ,âÓá â›Û˘ Ùe âÓ·ÚÌfiÓÈÔ-ÂûÙ·ÎÙÔ ÛÙÔȯÂÖÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È Óa Û˘ÓÈÛÙÄ Î·ıÔ-ÏÈÎc Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. ò∂ÙÛÈ, ÁÈa ÔÏÏÔÛÙc ÊÔÚa ‰bÓ ıa Âú¯·Ì Ùd˜ ÚÔ¸Ôı¤-ÛÂȘ Óa ñÔÛÙËÚ›ÍÔ˘Ì ¬ÙÈ â‰á ÂñÚ›ÛÎÂÈ Â‰›Ô ‰È·Î›ÓËÛ˘ ï àÊËÚË̤ÓÔ˜ ıÂÔ-ÏÔÁÈÎe˜ å‰Â·ÏÈÛÌfi˜.

7. «ÂåÎfiÙˆ˜ ÔsÓ ì ¿Û˘ àÔÚ¿ÙÔ˘ ηd ïÚ·Ùɘ ÂéÎÔÛÌ›·˜ àÚ¯c ηd ¥‰Ú˘ÛȘ,Âå˜ ÙÔf˜ ıÂÔÂȉÂÛÙ¤ÚÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ âÓ‰›‰ˆÛÈ Ùa˜ ıÂÔ˘ÚÁÈÎa˜ àÎÙÖÓ·˜ å¤Ó·È,ηd ‰È\ âΛӈÓ, ó˜ ‰ÈÂȉÂÛÙ¤ÚˆÓ ÓÔáÓ, ηd Úe˜ ÌÂÙÔ¯cÓ ÊˆÙe˜ ηd ÌÂÙ¿-‰ÔÛÈÓ ÔåΛˆ˜ â¯fiÓÙˆÓ, Âå˜ ÙÔf˜ ñÊÂÈ̤ÓÔ˘˜ àÓ·ÏfiÁˆ˜ ·éÙÔÖ˜ âÏÏ¿ÌÂÈ,ηd âÈÊ·›ÓÂÙ·È» (∫ÂÊ. ∂ã π ¨ 4, P.G. 3, 504 d).

™Ùe öÛ¯·ÙÔ â‰¿ÊÈÔ ÛÙe ïÔÖÔ ·Ú·¤ÌÔ˘ÌÂ, Ùe ‰È·Ï·Ì‚·ÓfiÌÂÓÔ â‰á ˙‹-ÙËÌ· âÍÂȉÈ·ÂÙ·È öÙÈ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ. ∆ÔÓ›˙ÂÙ·È ¬ÙÈ ì àÚ¯c ηd ıÂÌÂÏÈÒÓÔ˘Û· Ùd˜î‰Ú˘ÙÈÎb˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ οı ñÔÎÂÈ̤Ó˘ ηd Ìc ñÔÎÂÈ̤Ó˘ ÛÙcÓ ·åÛıËÙË-ÚÈ·ÎfiÙËÙ· ÂûÙ·ÎÙ˘ ÎÔÛÌÈÎɘ êÚÌÔÓ›·˜ àÓ·ı¤ÙÂÈ ÛÙÔf˜ Èe ıÂÔÂȉÂÖ˜ Óa ‰È·ÌÂ-ÛÔÏ·‚ÔÜÓ, ÁÈa ÙcÓ âÍ·ÎÙ›ÓˆÛË ÙáÓ ‰ˆÚÂáÓ Ôf ÙÔf˜ ¯ÔÚËÁÂÖ Ûb âΛÓÔ˘˜ ÔîïÔÖÔÈ ÂrÓ·È Ûb ηÙÒÙÂÚÔ ‚·ıÌe ıÂÔÂȉÂÖ˜. ¢È·ÎÈÓÂÖÙ·È âÎ Ó¤Ô˘ ¬ÙÈ Î¿ı çÓÙfi-ÙËÙ· ÌÂÙ¤¯ÂÈ ÛÙd˜ ıÂÖ˜ ¯ÔÚËÁ›Â˜ ó˜ Úe˜ ÙeÓ ‚·ıÌe Ôf Ùɘ àÓ·ÏÔÁÂÖ, Ì\ ≤Ó·ÓÙÚfiÔ ¬Ìˆ˜ Ôf ‰bÓ àÊ›ÛٷٷÈ, ηd â‰á, ÙáÓ ·åÛıËÙÈÎáÓ ·Ú·Ì¤ÙÚˆÓ. ÃÚ‹˙ÂÈÚÔÛ¤ÙÈ âÈÛ‹Ì·ÓÛ˘ ηd ì àÏÏËÁÔÚÈÎc ¯Ú‹ÛË ÙÔÜ ¬ÚÔ˘ «àÎÙÖÓ˜», ì ïÔ›·âÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙe ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÚd Ùɘ ÔåÎÔÓÔÌ›·˜ ÙÔÜ ı›Ԣ ʈÙfi˜.ò∂ÙÛÈ, ì ıÂÔÏÔÁÈÎc Ú·ÁÌ¿Ù¢ÛË ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î·d àÊËÁËÌ·ÙÈÎa ¯·Ú·ÎÙËÚÈ-ÛÙÈο, âÎÊÚ·ÛÙÈÎa ëÓe˜ çÓÙÔÏÔÁÈÎÔÜ Ú·ÏÈÛÌÔÜ, ï ïÔÖÔ˜ âÈ΢ÚÒÓÂÙ·È Î·dàe ÙcÓ ÁÓÒÛË ÙáÓ ïÚ›ˆÓ Ùɘ àÓıÚÒÈÓ˘ àÓÙÈÏËÙÈÎfiÙËÙ·˜ ηd ÙáÓ âÈÛÙËÌÔ-ÓÈÎáÓ Î·Ù·ÎÙ‹ÛÂÒÓ Ù˘. ¡a ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì ¿ÓÙˆ˜ g˜ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ àe ÙeÓª¤Á· µ·Û›ÏÂÈÔ ≤ˆ˜ ηd ÙeÓ °ÚËÁfiÚÈÔ ¶·Ï·ÌÄ Ùe ôÎÙÈÛÙÔÓ Î·ıg˜ ηd Ùe âÎ £Â-ÔÜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËıbÓ ÎÙÈÛÙe ÊᘠıˆÚÔÜÓÙ·È ¬ÙÈ Û˘ÓÈÛÙÔÜÓ àÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎb˜ Ú·Á-Ì·ÙÈÎfiÙËÙ˜.

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

97

\∂›ÏÔÁÔ˜

ªb ‚¿ÛË Ùa ¬Û· âÍÂÙ¿Û·ÌÂ, ıa âȯÂÈÚ‹ÛÔ˘Ì Óa ‰È·Ù˘ÒÛÔ˘Ì ïÚÈÛÌÔf˜ÁÈa ÙÔf˜ οوıÈ ıˆÚËÙÈÎÔf˜ ÎÏ¿‰Ô˘˜ Ìb Ù¤ÙÔÈÔ ÙÚfiÔ, œÛÙ Óa ÌcÓ àÊÈÛÙ¿ÌÂ-ı·, ÛÙe ̤ÙÚÔ ÙÔÜ âÊÈÎÙÔÜ, ÙÔÜ ÛÎÂÙÈÎÔÜ Ìb Ùe ïÔÖÔ ï ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ ï \∞ÚÂÔ·-Á›Ù˘ Û˘ÁÎÚÔÙÂÖ ÙÔf˜ Û˘ÏÏÔÁÈÛÌÔ‡˜ ÙÔ˘ ηd Ìb ÛÙfi¯Ô Óa ‰Â›ÍÔ˘Ì ¬ÙÈ ‰Èa Ùɘ ıÂ-Ô˘ÚÁ›·˜ ÌÔÚÂÖ Óa Û˘ÁÎÚÔÙËıÂÖ ≤Ó· Û‡ÛÙËÌ· ÁÓÒÛ˘, ÙfiÛÔ Û˘ÓÂÎÙÈÎe ¬ÛÔ Î·d·éÙÔ·ÈÙÈÔÏÔÁÔ‡ÌÂÓÔ. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ: ·) ªb ÙeÓ ¬ÚÔ «ªÂÙ·Ê˘ÛÈ΋» àÓ·ÊÂÚfi-ÌÂı· Ûb ¬,ÙÈ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÛÙcÓ ÂÚÈÔ¯c Ùɘ ∞Á›·˜ ∆ÚÈ¿‰Ô˜, ñe ÙcÓ ÚÔ‚Ô-Ï‹ Ù˘ ̤ۈ ÙáÓ âÓÂÚÁÂÈáÓ Ù˘. ªb Ùd˜ ÛËÌ¿ÓÛÂȘ ÙÔ˘ ‰bÓ ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ì ÙcÓ ÚÔ-ÛÔ¯‹ Ì·˜ Ûb ¬,ÙÈ àÔÙÂÏÂÖ ≤Ó· àÚfiÛˆÔ ·åÙÈ·Îe ñfiÛÙڈ̷ j ÛÙe àÚ¯ÈÎe ÎÂ-ÎÚ˘Ì̤ÓÔ «ÂrÓ·È» ÙáÓ ÎÙÈÛÙáÓ ùÓÙˆÓ, àÏÏa ÛÙcÓ ÚÔÛˆÈÎc âΛÓË \∞Ú¯c Ôfö¯ÂÈ ÙeÓ ·éÛÙËÚa ÔåÎÂÖÔÓ Ù˘ ÙÚfiÔÓ ≈·Ú͢ ηd ˙ˆÉ˜ ηd Ôf Û‡Ìʈӷ ÌbÙcÓ ı¤ÏËÛ‹ Ù˘ âͤگÂÙ·È àe ÙeÓ ë·˘Ùfi Ù˘ ηd ÎÈÓÂÖÙ·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈο, ¯ˆÚd˜ ÓañÊ›ÛÙ·Ù·È öÛÙˆ ηd ÙcÓ ÛÙÔȯÂÈÒ‰Ë çÓÙÔÏÔÁÈÎc àÏÏÔ›ˆÛË. ªb Ùd˜ âÓ¤ÚÁÂȘ Ùɘ∞Á›·˜ ∆ÚÈ¿‰Ô˜ àÓ·ÊÂÚfiÌÂı· Û\ ≤Ó· Û‡ÛÙËÌ· ηıÔÏÈÎáÓ àÚ¯áÓ Î·d ·åÙÈáÓàÓÒÙ·Ù˘ ë‰Ú·ÈfiÙËÙ·˜, àÓ·ÏÏÔ›ˆÙ˘ åÛ¯‡Ô˜ ηd Û˘Ó¯Ôܘ ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÈÎɘ adextra ‰˘Ó·ÌÈÎɘ.

‚) ^√ ëfiÌÂÓÔ˜, ηÙa ÏÔÁÈÎc àÎÔÏÔ˘ı›·, ıˆÚËÙÈÎe˜ ÎÏ¿‰Ô˜ ÂrÓ·È ì «∫ÙÈ-ÛÈÔÏÔÁ›·-∫ÔÛÌÔÏÔÁ›·», ó˜ ÂÚÈÁÚ·ÊÈÎe˜ ÙáÓ å‰È·›ÙÂÚˆÓ âÎÊ¿ÓÛÂˆÓ ÙáÓ ı›-ˆÓ âÓÂÚÁÂÈáÓ. ªb ÙeÓ ¬ÚÔ Á›ÓÂÙ·È àÓ·ÊÔÚa ÛÙeÓ ÎÏ¿‰Ô âÎÂÖÓÔÓ Ôf ö¯ÂÈ ó˜àÓÙÈΛÌÂÓÔ ÙáÓ ıˆÚËÙÈÎáÓ àÓ·ÊÔÚáÓ ÙÔ˘ ÙcÓ ·Ú·ÁˆÁÈÎc ΛÓËÛË Î·d ÙcÓàÚ¯ÂÙ˘ÈÎc âÌ‚¤ÏÂÈ· ÙáÓ ı›ˆÓ âÓÂÚÁÂÈáÓ Î·ıg˜ ηd Ùe ÚÔ˚fiÓ ÙÔ˘˜, ‰ËÏ·‰cÙe Û‡ÓÔÏÔ ÙÔÜ ·åÛıËÙÔÜ Î·d ÙÔÜ ñÂÚ·ÈÛıËÙÔÜ ÎfiÛÌÔ˘, ó˜ ÔéÛ›·˜, ó˜ ‰ÔÌɘηd ó˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜. ^∏ Û¯¤ÛË Î·d ÙáÓ ‰‡Ô ÎfiÛÌˆÓ Ìb ÙcÓ ı›· ËÁ‹ ÙÔ˘˜ ÙÔÔ-ıÂÙÂÖÙ·È Ûb ‚¿ÛË ÚÔÛˆÈ΋. ^√ £Âe˜ ¯ÔÚËÁÂÖ Ùd˜ ‰ˆÚ¤˜ ÙÔ˘ ÛÙa ùÓÙ· èıÔ‡-ÌÂÓÔ˜ àe ÙcÓ ‚Ô‡ÏËÛ‹ ÙÔ˘, àe ÙeÓ öÚˆÙ¿ ÙÔ˘, Óa âÈÎÔÈÓˆÓ‹ÛÂÈ Ìb Ì›· Ó¤·Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈa ≤Ó· ÚÔıÂÙÈÎe ÛÙÔȯÂÖÔ Ôf àÓÙ·Ó·ÎÏÄ â·-ÎÚȂᘠÙcÓ ‚·ı‡ÙÂÚË çÓÙÔÏÔÁÈÎc ñÊ‹ ÙÔ˘ ηd ‰bÓ âÈ‚¿ÏÏÂÙ·È ö͈ıÂÓ ñe¬ÚÔ˘˜ àÓ·ÁηÈfiÙËÙ·˜.

Á) ^√ ÙÚfiÔ˜ ≈·Ú͢ ÙáÓ àÓıÚÒˆÓ ó˜ ̤ÚÔ˘˜ ÙÔÜ Ê˘ÛÈÎÔÜ Û‡Ì·ÓÙԘϷ̂¿ÓÂÈ Ùe ϋڈ̿ ÙÔ˘ ÛÙeÓ ¯áÚÔ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. ^√ ÎÏ¿‰Ô˜ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛÈÔ-ÏÔÁ›·˜ ıa ÌÔÚÔÜÛ Óa ïÚÈÛıÂÖ ó˜ ëÍɘ: ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈa ÙcÓ âÛˆÙÂÚÈÎa ‰ÔÌË̤-ÓË Û‡Ó·ÍË ÙáÓ ÈÛÙáÓ, Ôî ïÔÖÔÈ ö¯Ô˘Ó öÓÙÔÓË ÚfiıÂÛË ù¯È ÌfiÓÔÓ Óa âÈÎÔÈÓˆ-Ó‹ÛÔ˘Ó àÏÏa ηd Óa ‰È¢ڇÓÔ˘Ó ‰˘Ó·ÌÈÎa Ùa ‰›· ÙáÓ àÌÔÈ‚·ÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙÔ˘˜. ^∏\∂ÎÎÏËÛ›· ‰bÓ ïÚ›˙ÂÙ·È êÏa ó˜ ≤Ó·˜ ¯áÚÔ˜ ÚÔÛ¢¯É˜ àÏÏa ΢ڛˆ˜ ó˜ ≤Ó·

£∂√§√°π∞ 1/2012

98

àÓÔÈÎÙe ηd ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎe Û‡ÛÙËÌ·, ̤۷ ÛÙe ïÔÖÔ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔÜÓÙ·È Û˘Ó¿-ÊÂȘ ηd àÏÏËÏÔÂÚȯˆÚ‹ÛÂȘ ÌÂÙ·Íf àÓıÚÒˆÓ Ôf âί¤Ô˘Ó Ìb ÚÔÛˆÈÎeÙÚfiÔ ÙcÓ å‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· ηd Ùd˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Ùɘ ñfiÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜ ηd ÙeÓ àÓÂ-Í¿ÓÙÏËÙÔ ÏÔÜÙÔ ÙáÓ âÛˆÙÂÚÈÎáÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜.

‰) √î ÙÚÂÖ˜ àÓˆÙ¤Úˆ ÎÏ¿‰ÔÈ ÙÔÔıÂÙÔÜÓÙ·È ÛÙa âÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎa ÂÚÈÁÚ¿ÌÌ·-Ù¿ ÙÔ˘˜ àe ÙeÓ ÎÏ¿‰Ô Ôf ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ó˜ «°ÓˆÛÈÔÏÔÁ›·» (õ, Ìb Èe Û‡Á-¯ÚÔÓÔ˘˜ ¬ÚÔ˘˜, ó˜ «\∂ÈÛÙËÌÔÏÔÁ›·»). ^√ âÓ ÏfiÁˆ ÎÏ¿‰Ô˜ ‰bÓ àӷʤÚÂÙ·È ÛbÙ›ÔÙ ôÏÏÔ ·Úa ÌfiÓÔÓ Û\ ≤Ó· Û‡ÓÔÏÔ ÁÓˆÛÙÈÎáÓ àÚ¯áÓ ñe Ì›· ·éÛÙËÚaÂå‰ÈÎc ıÂÒÚËÛË, ‰ËÏ·‰c ÛÙe ¬ÙÈ âÍ ïÚÈÛÌÔÜ Ôî ËÁ¤˜ ÙÔ˘˜ ÂrÓ·È ıÂÔÎÂÓÙÚÈÎb˜Î·d Ôî ÛÙԯ‡ÛÂȘ ÙÔ˘˜ àÓ·ÁˆÁÈΤ˜. ª›· âÎ ÙáÓ âÓ ÏfiÁˇ àÚ¯áÓ ıÂÌÂÏÈÒÓÂÙ·ÈÛÙd˜ ıÂÖ˜ âÓ¤ÚÁÂȘ, âÓá Ì›· ôÏÏË ÛÙcÓ ı›· \∂ÓÛ¿ÚΈÛË. √î àÓ·ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜ÂrÓ·È Ù¤ÙÔÈ·˜ ñÊɘ Ôf ηıÈÛÙÔÜÓ âÊÈÎÙc ≤ˆ˜ ≤Ó·Ó ‚·ıÌe ÙcÓ âÓÓÔÈÔÏÔÁÈÎc η-ÙËÁÔÚÈÔÔ›ËÛË Ùɘ ı›·˜ ÔåÎÔÓÔÌ›·˜, àÓÙÈÛÙÔȯ›· Ôf ηıÈÂÚÒÓÂÈ ÙcÓ àÏ‹ıÂÈ¿ÙÔ˘˜ ηd ‚‚·›ˆ˜ ÙcÓ ÓÔÌÈÌfiÙËÙ· ‰È·Ù‡ˆÛ‹˜ ÙÔ˘˜. ^∏ å‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· Ì¿ÏÈÛÙ·Ùɘ οı àگɘ ‰bÓ ÙcÓ âÌÔ‰›˙ÂÈ Óa àÓ·Ù‡ÛÛÂÈ àÌÔÈ‚·Ö˜ j Û˘ÌÏËڈ̷-ÙÈÎb˜ Û¯¤ÛÂȘ Ìb ÙcÓ ôÏÏË. ∫·d Ùa àÓˆÙ¤Úˆ ñe ‰‡Ô ÚÉÙÚ˜: 1) ì ı›· \∞Ôο-Ï˘„Ë ıˆÚÂÖÙ·È ó˜ a priori ‰Â‰Ô̤ÓË –àÓÂÍ¿ÚÙËÙ· àe ÙcÓ ¯ÚÔÓÈÎc ÛÙÈÁÌc ÙáÓâÌÊ·Ó›ÛÂÒÓ Ù˘– ηd Ùe ÌfiÓÔ Ôf àÔ̤ÓÂÈ ÁÈa ÙcÓ àÓıÚÒÈÓË Û˘Ó›‰ËÛË ÂrÓ·Èì àÔΈ‰ÈÎÔÔ›ËÛ‹ Ù˘ j ì ‚·ıÌÈ·›· öÓÙ·Í‹ Ù˘ Ûb ıˆÚËÙÈÎa ÂÚÈÁÚ¿ÌÌ·Ù·.2) √î ¬ÚÔÈ Ôf ıÂÌÂÏÈÒÓÔ˘Ó Ùd˜ öÓÓÔȘ j Ùd˜ àÊËÁËÌ·ÙÈÎb˜ àÔÙ˘ÒÛÂȘ àÔ-ÎÙÔÜÓ Ùe ÏÉÚ˜ ÓfiËÌ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙe Ï·›ÛÈÔ Ùɘ âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎɘ ·Ú¿‰ÔÛ˘ ηdÏ·ÙÚ›·˜, Ùe ïÔÖÔ àÔÙÂÏÂÖ ÌÔӛ̈˜ Ùe àÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎe ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ àÍÈÔÈÛÙ›·˜ ηdÙe ÛËÌÂÖÔ àÓ·ÊÔÚĘ ηd Âé·ÁÁÂÏÈÎɘ ıÂÌÂÏ›ˆÛ˘ ÙáÓ àÓıÚÒÈÓˆÓ àfi„ˆÓÂÚd £ÂÔÜ.

Â) ^ø˜ ÙÂÏÂ˘Ù·ÖÔ ÎÏ¿‰Ô ÙÔÔıÂÙÔÜÌÂ Ù‹Ó «∞åÛıËÙÈ΋» j ÙcÓ ıˆڛ· ÂÚdοÏÏÔ˘˜, Ìb ÙcÓ Âå‰ÈÎc öÓÓÔÈ· â‰á Ùɘ àÔÙ‡ˆÛ˘ ̤۷ àe öÚÁ· Ù¤¯Ó˘,ñÌÓÔÏÔÁÈÎÔÜ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘, ÙÔÜ ÙÚfiÔ˘ Ìb ÙeÓ ïÔÖÔ Ôî âÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎb˜ Ù¿ÍÂȘÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Î·d àÊÔÌÔÈÒÓÔ˘Ó Ùd˜ ıÂÖ˜ âÓ¤ÚÁÂȘ. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈa ¬Ï˜âÎÂÖÓ˜ Ùd˜ è‰b˜ Ôî ïÔÖ˜ Ìb öÌÌÂÙÚÔ ÙÚfiÔ âÎÊ·›ÓÔ˘Ó Ùe á˜ ì ‰È·ÏÂÎÙÈÎcÛ¯¤ÛË ı›Ԣ-àÓıÚˆ›ÓÔ˘ ÌÔÚÂÖ Óa ÌÔÚÊÔÔÈËıÂÖ Ì¤Û· àe ΛÌÂÓ· Ùa ïÔÖ·ë‰Ú·ÈÒÓÔ˘Ó Ùe ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎa ηd Ùe ·åÛıËÙÈÎa àÍÈfiÏÔÁÔ.

√î àÓˆÙ¤Úˆ ÎÏ¿‰ÔÈ ÂrÓ·È âÎÂÖÓÔÈ Ôf ηÙÂÍÔ¯cÓ âÎÊ·›ÓÔÓÙ·È ÛÙa ·Ú·ı¤-Ì·Ù· Ôf àӷχ۷ÌÂ. ^∏ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Û‡Ó‰ÂÛË ÂrÓ·È Û·Êc˜ ηd Û˘ÁÎÚÔÙÂÖ ≤Ó·ÓëÓÈ·ÖÔ ÙÚfiÔ ‰È›ۉ˘Û˘ ÙÔÜ àÓıÚÒÔ˘ ÛÙd˜ ıÂÖ˜ ¯ÔÚËÁ›Â˜, Ìb ÛÎÔe Óa àÓ·-Ù‡ÍÂÈ Ì›· ‰È·ÏÂÎÙÈÎc Û¯¤ÛË Ìb Ùe ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘˜. ™ÙeÓ ÌÈÎÚfiÎÔÛÌÔ ÏÔÈeÓÙɘ öÓÓÔÈ·˜ «ıÂÔ˘ÚÁ›·» ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È Ì›· ıˆڛ· Ôf âÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ôÓÂÙ· ÛÙcÓ

ÃÚ‹ÛÙÔ˘ \∞ı. ∆ÂÚ¤˙Ë - ™‡ÚÔ˘ ¶. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘

∏ £∂√Àƒ°π∞ ø™ ¢π∞§∂∫∆π∫∏ £∂π√À-∞¡£ƒø¶π¡√À ™∆√¡ ¢π√¡À™π√ ∆√¡ ∞ƒ∂√¶∞°π∆∏

99

ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔÜ ÂÚd £ÂÔÜ Î·d ÂÚd àÓıÚÒÔ˘.ò∂ÙÛÈ, âÎÙÈÌÔÜÌ ¬ÙÈ ÂñÚÈÛÎfiÌÂı· Û·ÊᘠÛÙa ¬ÚÈ· ÙÔÜ àÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎÔÜ, âaÓñÔÛÙËÚ›ÍÔ˘Ì ¬ÙÈ ï ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ àÓ‹ÎÂÈ ÛÙÔf˜ ηÙÂÍÔ¯cÓ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎÔf˜ ıÂÔÏfi-ÁÔ˘˜-âÈÛÙ‹ÌÔÓ˜. \∂Í¿ÏÏÔ˘, ì ‰È¿ÚıÚˆÛË ÙáÓ âÚÁ·ÛÈáÓ ÙÔ˘ ÙeÓ àÓ·‰ÂÈÎÓ‡ÂÈó˜ ≤Ó·Ó Ì˘ÛÙÈÎe ıÂÔÏfiÁÔ Ôf ‰È¤Ú¯ÂÙ·È ¬Ìˆ˜ àe ÙcÓ ‚¿Û·ÓÔ ÙÔÜ çÚıÔÏÔÁÈ-ÎÔÜ ÛÙÔ¯·ÛÌÔÜ.