TOMO. 7 - TEYXO. 3 66 pages(OK (Page 3)...- Αν 2απόκρι 1η 20ου Παγκό 1μιου...

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Πρόεδρος Λεοντίου Ιωάννης Γ. Ν. Λευκωσίας

Αντιπρόεδρος Αθηνή Ευδοκία Νοσηλευτική Σχολή

Γραμματέας Ανδρέου Χρίστος Νοσηλευτική Σχολή

Ταμίας Ερμογένους Ανδρέας Νοσ. Κυπερούντας

Μέλος Γεωργίου Γεωργία Νοσηλευτική Σχολή

Μέλος Χωραττά Αριστείδης Νοσηλευτική Σχολή

Μέλος Παναγιώτου Νίκη Νοσηλευτική Σχολή

Μέλος Κούλας Κώστας Γ. Ν. Λευκωσίας

Μέλος Κούσιος Πέτρος Γ. Ν. Λεμεσού

ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πρόεδρος Ανδρέου Χρίστος Νοσηλευτική Σχολή

Αντιπρόεδρος Ερμογένους Ανδρέας Νοσοκομείο Κυπερούντας

Γραμματέας Αριστείδης Χωραττάς Νοσηλευτική Σχολή

Μέλος Γεωργίου Γεωργία Νοσηλευτική Σχολή

Μέλος Δρ. Παπασταύρου Ευριδίκη Νοσηλευτική Σχολή

Μέλος Κυπριανού Αγγέλα NAM III Λευκωσίας

Μέλος Ανδρέας Χαραλάμπους Νοσηλευτική Σχολή

Μέλος Παντελή Παναγιώτης Σχολιατρική Υπηρεσία

Μέλος Γαβριηλίδου Δήμητρα Ογκολογικό Κέντρο Τράπεζας Κύπρου

Μέλος Τράπαλης Θεόδωρος NAM III Λάρνακας

Μέλος Φαρμακάς Αντώνης Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ

Νοσηλευτές/τριες ανά τεύχος * 2.00 ΛΚ

Σπουδαστές/τριες ανά τεύχος * 1.50 ΛΚ

Οργανισμοί - Βιβλιοθήκες ανά τεύχος * 2.00 ΛΚ

Ετήσια Συνδρομή Εξωτερικού * 10.00 ΛΚ

Ετήσια συνδρομή για Νοσηλευτές/τριες * 6.00 ΛΚ

Ετήσια συνδρομή για Σπουδαστές/τριες * 4.50 ΛΚ

συμπεριλαμβανομένων ταχυδρομικών τελών

ISSN 1450-0795 Εγγεγραμμένο με βάση του περί τύπου Νόμο αρ. 145 του 1989 από τις 26/4/2000

Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση χωρίς γραπτή άδεια των εκδοτών Τα έντυπα άρθρα δεν εκφράζουν απαραίτητα και τις απόψεις του ΠΑ.ΣΥ.Ν.Μ

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α

ΣΕΛΙΔΑ

Από το Διοικητικό Συμβούλιο 5

Από τη Σύνταξη 6

Α ΝΑ ΣΚ ΟΠΗ ΣΕ ΙΣ

- Η ψυχοθεραπεία στην αρχαιότητα 7

Χατζηδημητρίου Ελένη, Αθανασία Νέστωρ, Παππά Ολυμπία-Ελένη

Βαγενά Κωνσταντίνο

- Η συνεχής εκπαίδευση των Φαρμακοποιών 11

Δρ. Χρίστος Χατζημιχαήλ

- Δημόσιο Νοσοκομείο Vs Ιδιωτικό Νοσοκομείο 14

Σωκράτης Σωκράτους, Ανδρέας Χαραλάμπους

- Η χοληστερόλη και η σχέση της με τις καρδιακές παθήσεις 24

Ελένη Αβραάμ

Α ΝΤ ΑΠ ΟΚΡ ΊΣ Ε ΙΣ - 13ο Παγκύπριο Συνέδριο Νοσηλευτικής και Μαιευτικής «Νοσηλευτική και

Μαιευτική: Βίωμα, Επάγγελμα, Επιστήμη» 38

Α.Σ. ΠΑΣΥΝΜ

- Ανταπόκριση από 59ης Γενική Συνέλευση 42

Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας

Αριστείδης Χωραττάς

- Νοσηλευτική και Μαιευτική Σχολή Κύπρου - Τελετή Αποφοίτησης 53

Ελένη XTεωργίου

- Έκθεση εκπαιδευτικού προγράμματος Leonardo Da Vinci 56

- Σεμινάριο Μητρικού Θηλασμού 58

Βαρβάρα Φελλά

- Η Συμφωνία της Μπολόνιας και το πρόγραμμα συντονισμού: 59

τα επόμενα βήματα της Νοσηλευτικής Μετάφραση: Θεόδωρος Τράπαλης

- Ανταπόκριση 20ου Παγκόσμιου Συνεδρίου 62

Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης

- Οδηγίες για Συγγραφείς 64

Α ΛΛ ΗΛ ΟΓΡΑ ΦΙΑ 68

Από το Διοικητικό Συμβούλιο

Αγαπητοί Αναγνώστες,

Ανατρέχοντας σε κάποιες δηλώσεις από συναδέλφους μας για την νοσηλευτική στα πλαίσια

της διάστασής της σαν λειτούργημα που ασκούμε ως επαγγελματίες υγείας, θα ήθελα να

αναφέρω το εξής: «Αυτό που μετράει τελικά κατά την εκτέλεση των νοσηλευτικών μας

καθηκόντων, είναι το αποτέλεσμα».

Επειδή όμως από μόνο του αυτό δεν είναι αρκετό, υπενθυμίζω ότι τούτο αποτελεί ένα μέρος

της συνολικής μας προσπάθειας που επικεντρώνεται στην παροχή φροντίδας προς τον

άνθρωπο. Άλλά και η παροχή φροντίδας από μόνη της δεν είναι αρκετή. Ωστόσο, υπάρχει η

δυνατότητα η καθημερινή νοσηλευτική πρακτική να βελτιωθεί, εαν συνοδεύεται από

αναστοχασμό.

Η συνταγή της επιτυχίας στο έργο που επιτελούμε συμπεριλαμβάνει προβληματισμό και

συνεργασία με τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας μέσα στα πλαίσια μιας σωστής και

ολοκληρωμένης επικοινωνίας.

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στον εργασιακό μας χώρο παρέχοντας φροντίδα είναι

απαιτητικές και πολυδιάστατες.

Σίγουρα δεν αρκεί η εκτέλεση της νοσηλευτικής φροντίδας μέσα από το μοτίβο της

νοσηλευτικής διεργασίας για έναν απλούστατο λόγο: η πράξη επικεντρώνεται στα δεδομένα και

τις δεξιότητες.

Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε ως νοσηλευτές είναι να ατενίσουμε μπροστά, πέρα από τη

διάσταση της καθημερινότητας και πέρα από τον εαυτό μας. Να ερευνήσουμε κάθε παράμετρο

που ενδεχομένως να επηρεάζει τις προσεγγίσεις μας στην καθημερινή άσκηση της

νοσηλευτικής με τη σκέψη μας στραμμένη στις εμπειρίες που αποκομίζουμε κατά τη παροχή της

φροντίδας, χρησιμοποιώντας τη γνώση μας, προς όφελος της νοσηλευτικής και της ποιότητας

ζωής των ασθενών μας.

Είμαστε τοποθετημένοι σε μια καίρια θέση όσον αφορά στην εφαρμογή στρατηγικών

φροντίδας. Μπορούμε και πρέπει να συνεισφέρουμε στην εισαγωγή καινοτομιών που αφορούν

την άσκηση της νοσηλευτικής.

Η συνεχιζόμενη εκπαίδευση παρέχει μια στέρεη και ακλόνητη βάση σε αυτό, διευκολύνοντας

σε μέγιστο βαθμό την υποστήριξη της προσωπικής αλλαγής και της προσαρμογής στα νέα

δεδομένα. Όλα αυτά είναι θεμελιώδη χαρακτηριστικά που βοηθούν στην επιτυχία του έργου

μας.

Ιωάννης Λεοντίου

Πρόεδρος ΠΑΣΥΝΜ

Κυπριακά Νοσηλευτικά Χρονικά 2006

Cyprus Nursing Chronicles 2006 5 τόμος 7, τεύχος 3

Vol 7, No 3

Από τη Σύνταξη

Αγαπητέ αναγνώστη,

Με την κάθοδο μου πριν 11 χρόνια σ'αυτό το μαρτυρικό νησί είχα την χαρά και τιμή να

ασχοληθώ επαγγελματικά με τον χώρο της υγείας.

Βρέθηκα κοντά σε ανθρώπους που αγκάλιασαν τον χώρο αυτό.Αυτοί οι άνθρωποι με

καθοδήγησαν και με δίδαξαν πως να κάνω αυτό που αγαπώ πάντα καλύτερο.

Η εξέλιξη της γνώσης και η αναβάθμιση του χώρου της νοσηλευτικής είναι πάντα πρώτιστος

σκοπός για όλους μας.

Με την προσωπική κατάθεση των βιωμάτων του καθενός μας,την επαγγελματική

κατοχύρωση αλλά και την προσωπική καταξίωση οδηγούμαστε στην αναβάθμιση του απλού

ρόλου του νοσηλευτή σε πιο επιστημονικό ρόλο, πάντα μέσα από την συνεχόμενη βελτίωση των

γνώσεων και δεξιοτήτων.

Σαν νοσηλευτές αλλά και ως άνθρωποι πάντα ψάχνουμε τρόπο(διέξοδο) έκφρασης των

βιωμάτων μας αλλά και να ενημερωθούμε για κάθετι καινούριο στον χώρο μας και όχι μόνο.

Εδώ και 6 χρόνια το δικό μας περιοδικό "Κυπριακά Νοσηλευτκά Χρονικά" διαδραματίζει το

δικό του ρόλο στην τροφοδότηση του αναγνώστη με μελέτες και άρθρα που τον ενδιαφέρουν.

Μέσω του περιοδικού μας έχουμε όλοι την δυνατότητα να εκφραστούμε και να αναπτύξουμε

τις γνώσεις μας εμπεριστατώμενα σε διάφορους τομείς στους οποίους απασχολούμαστε.

Τα "Κυπριακά Νοσηλευτικά Χρονικά" αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για κάθε νοσηλευτή

αλλά και απαραίτητο βοήθημα για να μπορούμε να παρακολουθούμε τις νέες εξελίξεις και τα

πεπραγμένα που εμφανίζονται στον κόσμο σήμερα.

Η επιστημονική τεκμηρίωση των διαφόρων θεμάτων,άρθρων,ερευνών με το σύστημα

Harvand αποτελεί την ασφαλιστική δικλείδα εκείνη που με τον τρόπο αυτό έχει πετύχει την

καταξίωση και εντός αλλά και εκτός συνόρων .

Αγαπητέ αναγνώστη το προσωπικό σου ενδιαφέρον αλλά και η ενεργή σου συμμετοχή

αποτελεί τον κινητήριο μοχλό για την βιωσιμότητα του περιοδικού, του δικού σου περιοδικού.

Με εκτίμηση

Τράπαλης Θεόδωρος

Νοσηλευτικός Λειτουργός

Μέλος της Εκδοτικής Επιτροπής



Vol 7, No 3

Η ψυχοθεραπεία στην αρχαιότητα

Psychotherapy in ancient times

Χατζηδημητρίου Ελένη, M.D.

Ιατρός, Επιστ. Συνεργάτης Νοσ. "Υγεία", Αθηνών

Αθανασία Νέστωρ, M ΡΛ.Ο.,

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νοσηλευτικής, ΑΤΕΙ

Αθηνών

Παπττά Ολυμττία-Ελένη, M.D.

Ιατρός, Νοσ. "Ιασώ", Αθηνών

Βαγενά Κω ν/να, ην

Νοσηλεύτρια, Νοσ/μείο ΝΙΜΙΤΣ, Αθηνών

Chadjidimitriou Helen, M.D.

Physician, Hospital "Ygia" of Athens

Nestor Athanassia, RN. Ph.D..

Associate Professor at the Nursing Department of

Athens's Institution of Technological Education

Pappa Olympia-Helen, M.D.

Physician, Hospital "laso" of Athens

Konstantina Vagena, RN

Nurse at "NIMITS" Hospital, Athens

Περίληψη

Στην παρούσα εργασία παρέχονται στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία, η αντιμετώπιση της

Ψυχοθεραπείας ξεκίνησε από την Αρχαιότητα. Σημαντικοί ιατροί όπως οι Ιπποκράτης, Ασκληπιάδης,

Σωρανός, Γαληνός, κ.α., καθώς και φιλόσοφοι όπως ο Πλάτων και ο Αντιφώνας, ασχολήθηκαν με τη

θεραπεία ψυχικά αρρώστων. Ειδικά ο Αντιφώνας μπορεί να θεωρηθεί πρόδρομος της

Ψυχοθεραπείας και δη της Στηρικτικής μορφής αυτής.

Λέξεις κλειδιά: Αρχαιότητα, Ψυχική νόσος, Ψυχοθεραπεία, Ιατρός, Φιλόσοφος.

Abst rac t

In the present study we show evidence which prove that psychotherapy was first met in Ancient

Greece. Famous doctors such as Hippocrates, Asclepiads, Soranos, Galen, and more others, as

well as philosophers as Plato and Antiphon and more, had studied therapy of people with mental

health problems. In addition, Antiphon (an Athenian sophist of the 5th cent. BC) was the forerunner

of supportive psychotherapy.

Key words: Ancient times, Mental illness, Psychotherapy, Doctor, Philosopher.

Ως γνωστόν η Ψυχοθεραπεία

περιλαμβάνει το σύνολο των θεραπευτικών

μεθόδων που χρησιμοποιούνται για την

θεραπεία μη φυσιολογικών ψυχολογικών

καταστάσεων και ψυχικών ή σωματικών

παθήσεων, μέσω της συνειδητής

χρησιμοποίησης της σχέσης μεταξύ

θεραπευτή και θεραπευόμενου. Βάση της

ψυχοθεραπείας αποτελεί η συζήτηση με τον

άρρωστο, η οποία τον ανακουφίζει από τα

ενοχλήματά του, δρώντας ως λεκτικό

αναλγητικό (Κουρ- κούτα 1998). Σε μια από

τις μεθόδους ψυχοθεραπείας ο θεραπευτής

είναι ο ακροατής που ενδιαφέρεται για τον

άρρωστο

και του παρέχει την ευχέρεια να συζητά τα

συγκινησιακά του προβλήματα για ν'

ανακουφιστεί από ενοχή, άγχος ή εντροπή

(Weinman, 1987: 238-239).

Η εν λόγω μορφή ψυχοθεραπείας έχει

τις ρίζες της στην Αρχαιότητα. Αλλωστε ο

άνθρωπος από την αρχή της ύπαρξης του

προσπαθούσε ν' αντιμετωπίσει καταστάσεις

που τον έκαναν να αισθάνεται δυσάρεστα.

Στην Παλαιά Διαθήκη (1969; 142)

αναφέρεται ότι ο Σαούλ -πρώτος βασιλιάς

του Ισραήλ- όταν έπεσε σε βαθιά

μελαγχολία, ο Δαυίδ τον διασκέδαζε με την

κιθάρα του. Ηδη από τον 7ο π.Χ. αι-


Cyprus Nursing Chronicles 2006

7 τόμος 7, τεύχος 3

Vol 7, No 3

ώνα ο Ησίοδος μίλαγε για τη δύναμη που έχει

το Επος να παρηγορεί και να φέρνει τη λήθη

στον πόνο (Λεκατσά, 1970; 91- 103). Ο

Πλάτων επίσης στην "Πολιτεία", τονίζει τη

συγκινησιακή σημασία που έχει η μουσική.

(Τσώλη, 1985: 27).

Η παρούσα σύντομη εργασία παρέχει

πληροφορίες για την εφαρμογή της Ψυ-

χοθεραπείας στην Αρχαιότητα.

Οσον αφορά την ερμηνεία των ψυχικών

νόσων στην Αρχαιότητα, αρχικά κυ-

ριαρχούσε η αντίληψη της "δαιμονιακής"

φύσης των ψυχικών παθήσεων. Η ψυχο-

πάθεια ερμηνευόταν ως κατοχή του αν-

θρώπου από δαίμονες, ή κακές θεότητες

(Κουρκούτα, 2000). Ο ψυχοπαθής δεν εθε-

ωρείτο άρρωστος αλλά ένοχος. Γι' αυτό η

θεραπεία ήταν έργο των ιερέων, οι οποίοι

χρησιμοποιούσαν κυρίως μαγικές μεθόδους,

για την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων

(Λαμπρινουδάκης, 1984: 13- 17). Οι

άρρωστοι καταδικάζονταν σε θάνατο στην

πυρά, βασανίζονταν, δένονταν με αλυσίδες,

μαστιγώνονταν και το κεφάλι τους

εμβαπτιζόταν μέσα σε νερό (Kourkouta,

2002: 36-39). Ο Πλάτων (428-34 π.Χ.αι) κα-

τέτασσε την "τρέλα" σε τέσσαρες τύπους,

τον προφητικό, τον τελετουργικό, τον ποι-

ητικό και το ερωτικό. (Lyons-Perucelli, 1987:

195-203)

Ο Ιπποκράτης από τα μέσα του 5ου

π.Χ.αι. προχώρησε όχι στην αιτιολογία των

ψυχοπαθειών, αλλά στην κλινική εικόνα αυ-

τών. Γνώριζε τη φρενίτιδα (η οποία μάλλον

ισοδυναμούσε με το οξύ πυρετικό πα-

ραλήρημα), τη μανία, τη μελαγχολία (χα-

ρακτηριζόμενη από φόβο και κατάθλιψη), την

υστερία και την επιληψία (η οποία λεγόταν

ιερή νόσος), της οποίας τη θεϊκή προέλευση

πρώτος ο Ιπποκράτης αρνήθηκε. Δεν

συνιστούσε άλλωστε το δέσιμο των

ψυχοπαθών με αλυσίδες, αλλά θεραπεία με

αφαιμάξεις, λουτρά, κ.ά. (Watson, 1963)

Ο Ιπποκράτης θεράπευσε το βασιληά της

Μακεδονίας Περδίκα Β', διαγνώσκοντας ότι

"ψυχής είναι το πάθος" επιτρέποντάς του να

παντρευτεί την Φίλα παλλακίδα του

αποθανόντα πατέρα του, προς

την οποία είχε σφοδρό ερωτικό πάθος, αλλά

ασυνείδητα η Φίλα αντιπροσώπευε την

μητέρα του. Σημειωτέον ότι κανείς άλλος

ιατρός δεν έβρισκε την αιτία της νόσου του

Περδίκα Β'. Από την Ιπποκρατική Συλλογή

φαίνεται ότι ο ιατρός αντιμετώπιζε τον

άρρωστο σαν μία ψυχοσωματική ολότητα και

τον υποστήριζε ψυχικά. (Τσώλη, 1985:

122-131)

Την ίδια εποχή με τον Σωκράτη και τον

Πλάτωνα έζησε και ο σοφιστής Αντιφών, του

οποίου η συμβολή στην ψυχοθεραπεία ήταν

αξιόλογη. Από τα έργα του Αντιφώντα

κανένα δεν σώζεται ολόκληρο, παρά μόνο

αποσπάσματα αναφερόμενα από άλλους

συγγραφείς. Τουλάχιστον δύο δε από αυτά

είναι σχετικά με την ψυχοθεραπεία.

(Κουρκούτα, 1998: 224)

1ον. Ο Φιλόστρατος στο έργο του "Βίοι

Σοφιστών" αναφέρει ότι: «ο Αντιφών...

ανήγγειλε μαθήματα για την υπέρβαση της

θλίψης, υποστηρίζοντας ότι κανένας δεν

μπορούσε να του πει κάτι τόσο λυπηρό, ώστε

αυτός να μην έχει τον τρόπο να του το

βγάλει από το μυαλό». (Σκουτερόπου- λος,

1992: 403-474)

2ον. Ο Πλούταρχος στο έργο του "Βίοι

των δέκα ρητόρων" αναφέρει ότι: «ο Αντι-

φών... επενόησε μία τεχνική για την αποφυγή

των θλίψεων, κάτι ανάλογο με τη θε-

ραπευτική αγωγή των ιατρών για τους πά-

σχοντες. Και αφού ετοίμασε ένα χώρο στην

Κόρινθο, κοντά στην Αγορά, ανακοίνωσε ότι

έχει τη δύναμη να θεραπεύει όσους πάσχουν

από κατάθλιψη, χρησιμοποιώντας ως μέσο το

λόγο και παρηγορούσε τους πάσχοντες,

εντοπίζοντας τα αίτια της αρρώστιας τους.

(Σκουτερόπουλος, 1991: 403-474).

Η τέχνη της "αλυπίας" εντάσσεται στη

γενικότερη τάση για εκλογικευμένη και «τε-

χνική» προσέγγιση των διαφορετικών εκ-

φάνσεων της ηθικής, η οποία εκδηλώθηκε

στα μέσα του 5ου π.Χ. αι. και οδήγησε στη

διαμόρφωση πολλών επί μέρους τεχνών. Η

"αλυπία" του Αντιφώντα αντιστοιχεί στην

"αταραξία" των Επικούρειων και την "οδη-

γητική της ψυχής" των Στωικών. (Bignone,

1938: 83)




Vol 7, No 3

Η λέξη "αλυπία" σημαίνει δίχως

στενοχώριες και για να την πετύχει κανείς,

πρέπει ν' αποφεύγει τους φόβους και τις

ελπίδες, τα πάθη και τους συναισθηματικούς

δεσμούς. Αυτή η σοφία κερδίζεται με

αλλεπάλληλες νίκες, απέναντι στους

πειρασμούς. Ο Αντιφώντας καταδικάζει τα

αισθήματα και τις προσωπικές σχέσεις, γιατί

υπάρχει κίνδυνος αυτά να προκαλέσουν

λύπη. (Romilli, 1974: 175-178)

Κατά τον Αντιφώντα η φύση ωθεί τους

ανθρώπους στο να αποφεύγουν τον πόνο και

να ζητούν το μέγιστο της ευχαρίστησης,

γιατί ο πόνος είναι βλαβερός και η

ευχαρίστηση ευεργετική. Ο άνθρωπος

πρέπει να προετοιμάζεται για να έχει στη

ζωή του το μέγιστο της ευχαρίστησης και το

ελάχιστο του πόνου, κατά τη βραχεία και

ατελή ύπαρξή του. Ο Αντιφών γνώριζε ότι οι

ρίζες του σωματικού και φυσικού πόνου

πρέπει ν' αναζητούνται στη σκέψη και ότι η

αρρώστια μπορούσε μερικές φορές να

εξηγηθεί ως υπεκφυγή από τη ζωή της

δράσης (Guthrie, 1971: 285-294). Αυτό

θυμίζει τα λόγια του T.S. Eliot στο Cocktail

Party, όπου ο ψυχίατρος λέει στον άρρωστο:

«Your illness offers you a double advantage

(Eliot, 1950: 95). Με τη σύγχρονη ορολογία η

φιλοσοφία του Αντιφώντα, μπορεί να

θεωρηθεί ένα είδος χρησιμοθηρικού

ηδονισμού. (Γαρδίκας, 1992: 354)

Σημαντική πρόοδος στην αντιμετώπιση

των ψυχοπαθειών συντελέστηκε κατά τα

μέσα του 1ου π.Χ. αι., από τον Έλληνα ιατρό

Ασκληπιάδη. Αυτός υποστήριζε ότι οι

ψυχικές παθήσεις είναι αποτέλεσμα

συγκινησιακών συγκρούσεων και συνιστούσε

ανάπαυση, θερμά λουτρά, μουσική, αρμονία

και ευχάριστη συντροφιά, για την

επαναφορά της πνευματικής ειρήνης. Ο

Ασκληπιάδης απέρριψε το κλείσιμο των

ψυχοπαθών σε κελιά και τη χρήση μαστι

γίων για την αντιμετώπιση τους. (Pietroni,

1991: 149-158)

Ο Σωρανός, μαθητής του Ασκληπιάδη,

συνέχισε το έργο του και αναφερόμενος

στην αντιμετώπιση των ψυχοπαθών, όπως

ίσχυε πριν από αυτόν, λέγει: «Εθεταν όλους

τους ασθενείς στο σκοτάδι, σύγκριναν

αυτούς με άγρια θηρία, τους οποίους θα

υπέτασσαν με στέρηση φαγητού και το

μαρτύριο της δίψας. Έδεναν τους

αρρώστους με αλυσίδες, ξεχνώντας ότι τα

άκρατους μπορούσαν να σπάσουν ή να

πληγωθούν». Σύμφωνα με αυτόν, «καλύτερα

να τους περιόριζαν με χέρια ανθρώπων,

παρά με τα βάρη των βλαβερών σιδήρων, τη

σωματική βία και τη χρήση μαστιγίων. Όλα

αυτά βάφουν το σώμα με αίμα, ένα

δυσάρεστο θέαμα για τον άρρωστο, όταν θα

συνερχόταν». (Pietroni, 1991: 144-158)

Σημειωτέον ότι η "ψυχοπάθεια" την

εποχή εκείνη, εκτός από τα κακά πνεύματα,

αποδιδόταν και σε διαταραχή των χυμών του

σώματος. Τη θεωρία αυτή πρέσβευε ο

Γαληνός (2ος μ.Χ. αι.), ο οποίος υποστήριζε

ότι υπήρχαν τέσσαρες χυμοί, το φλέγμα, το

αίμα, η κίτρινη και η μέλαινα χολή.

(Κουρκούτα, 2002: 36-39)

Από τα προαναφερθέντα, διαπιστώνεται

, ότι τα ψυχιατρικά νοσήματα απασχόλησαν

έντονα και τους αρχαίους ιατρούς και

φιλοσόφους, οι οποίοι με βάση τις γνώσεις

και τις αντιλήψεις τους για τη ζωή και τον

άνθρωπο, προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν

αρρώστους με ψυχικά νοσήματα. Επιπλέον

διαφαίνεται ότι αυτός που ασχολήθηκε

συστηματικά με την θεραπεία των νόσων

"της ψυχής" ήταν ο φιλόσοφος και σοφιστής

Αντιφών, γι'αυτό και δίκαια μπορεί να

θεωρηθεί ως ο πρόδρομος της "στηρικτικής"

ψυχοθεραπείας.




Vol 7, No 3

Βιβλιογραφία

Α. Ελληνική

Γαρδίκας Κ.Δ. (1992). Λόγοι και Λόγια, Παρισιάνος, Αθήνα, 354.

Κουρκούτα Λ. (1998). Αντίφωνο Αθηναίος, ψυχοθεραπευτής του 5ου π.Χ. αι. Νοσοκομειακά Χρονικά, 60

(3): 222-226.

Κουρκούτα Λ. & συν. (2000). Η Ψυχοθεραπεία στην Αρχαία Ελλάδα. 27ο Πανελλήνιο Νοσηλευτικό Συνέδριο,

Ερέτρια.

Λαμπρινουδάκης Ε. (1984). Η άσκηση της Ιατρικής στον Ελληνο-Ρωμαϊκό Κόσμο. Μπριτάννικα (Πάπυρος-Λαρούς),

29: 13-17.

Π. Λεκατσά. Ησιόδου: Θεογονία 91-103. Από: Κ. Τσώλη (1985). Συμβολή στη μελέτη της Ψυχοθεραπείας

στην Αρχαία Ελλάδα, Αθήνα, 27.

Παλαιά Διαθήκη, (1969). Βασιλειών, Ζωή, Αθήναι, Α', ΙΣΤ, 14-23.

Πλάτωνος: Ιων 536C & Πλάτωνος: Νόμοι 791Α (Κ. Τσώλη, 27).

Σκουτερόπουλου Ν.Μ. (1991). Η Αρχαία Σοφιστική, Γνώση, Αθήνα,

403-74.

Τσώλη K.M. (1985). Συμβολή στη μελέτη της ψυχοθεραπείας στην Αρχαία Ελλάδα, Διδακτορική Διατριβή, Αθήνα,

122-31.

Ξενόγλωσση

Bignone Ε. (1938). Studi sul Pensiero Antico, Naples, 83.

Eliot T.S. (1950). The Cocktail Party, Faber and Faber LTD, London, 95.

Guthrie W.K.C. (1971). The Sophists, Cambridge University Press, Cambridge, 285-294.

Kourkouta L. (2002). Ancient Greek Psychotherapy for the Contemporary Nurses. Journal of Psychosocial

Nursing and Mental Health Services. 40 (8): 36-39.

Lyons A.S. and Petrucelli R.J. (1987). Medicine, Abradale Press, Abrans H.N., New York.

Pietroni P. (1991). The Greening of Medicine, Victor Gollancz Ltd, London, 149-158.

De Romilli J. (1994). CEi μεγάλοι σοφιστές στην Αθήνα του Περικλή, μτφρ Φ. Κακριδής. Ινστιτούτο του

Βιβλίου, Αθήνα. 175-178.

Watson R.I. (1963). The Great Psychologists: From Aristotle to Freud. Lippincott, Com. Philadelphia.

Weinman J. (1987). An Outline of Psychology, as applied to Medicine, Edit: Second, Wright, Bristol, 238 -

239.


Cyprus Nursing Chronicles 2006 10

τόμος 7, τεύχος 3

Vol 7, No 3

The continuing education of the Pharmacy

Η Συνεχής Εκπαίδευση Του Φαρμακείου

Περίληψη

Ο ρόλος του φαρμακοποιού είναι αδιαμφισβήτητος και περιλαμβάνει την εκτέλεση ιατρικών

συνταγών, τη συμβουλευτική υπηρεσία σε θέματα που σχετίζονται με φάρμακα και την παροχή

πληροφοριών για θέματα που σχετίζονται με την υγεία. Από την άλλη πλευρά ο ασθενής βλέπει το

φαρμακοποιό ως ένα επαγγελματία που μπορεί να προσφέρει ακριβείς πληροφορίες. Οι αναλογίες

των φαρμακοποιών σε σχέση με τον πληθυσμό ποικίλουν σε διεθνές επίπεδο. Υπάρχει επίσης

μεγάλη κατανομή των επαγγελματικών χώρων στους οποίους απασχολούνται οι φαρμακοποιοί. Η

συνεχής επααγγελματική εκπαίδευση αποτελεί την καλύτερη εγγύηση για την παροχή της βέλτιστης

ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών από τους λειτουργούς υγείας. Η Συνεχής

Επαγγελματική Ανάπτυξη ή Κατάρτιση και η Συνεχής Εκπαίδευση αποτελούν δύο τρόπους με τους

οποίους διασφαλίζεται η βελτίωση των γνώσεων, των ικανοτήτων και της επάρκειας των

φαρμακοποιών.

Abst rac t

The role of the pharmacist is indisputable and includes dispensing of drugs, drug counseling,

and provision of knowledge regarding health issues. On the other side the patient sees the

community pharmacist as a respectable professional who can provide accurate information. The

pharmacist to population ratios vary widely in international level. There is also a wide distribution of

the workplaces of the pharmacists around the world. The continuing professional education is the

best guarantee of the optimal quality of healthcare providers. The Continuing Professional

Development (CPD) and the Continuing Education (CE) are two ways of ensuring the knowledge,

skills and competencies improvement of pharmacists.

Ο ρόλος του φαρμακοποιού αποτελεί

αναμφισβήτητα σημαντικό παράγοντα στον

τομέα της υγείας τόσο σε εθνικό όσο και σε

διεθνές επίπεδο. Καθώς οι εξελίξεις και τα

νεώτερα ερευνητικά δεδομένα που αφορούν

στη χρήση των φαρμακευτικών προϊόντων

συνωθούνται επί καθημερινής βάσης στα

επιστημονικά περιοδικά και τις συναφείς

βάσεις δεδομένων, ο φαρμακοποιός καλείται

να βρίσκεται σε διαρκή επαφή με τις

εξελίξεις του χώρου του και ταυτόχρονα να

ανταποκρίνεται επαρκώς στο λειτούργημα

της φαρμακευτικής επιστήμης.



Η πλειονότητα των φαρμακοποιών

(περίπου 73%) σε διεθνές επίπεδο

απασχολείται κυρίως σε ιδιωτικά φαρμακεία

και νοσοκομεία. Η Ευρώπη κατέχει το

μεγαλύτερο ποσοστό φαρμακοποιών που

εργάζονται σε ιδιωτικά φαρμακεία ενώ οι

περιοχές της Νοτιοανατολικής Ασίας και της

Άπω Ανατολής, σε σχέση με τις υπόλοιπες

περιοχές της υφηλίου, φαίνεται να έχουν το

μεγαλύτερο ποσοστό φαρμακοποιών που

εργάζονται σε νοσοκομεία. Τα ποσοστά των

φαρμακοποιών που εργάζονται σε ιδιωτικά

φαρμακεία σε χώρες της Ευρώπης ποικίλει

από 17,76% (Δανία) μέχρι 89,42% (Αυστρία).

Η απασχόληση των φαρ-


Vol 7, No 3

11

Δρ Χρίστος Χατζημιχαήλ,

Δρ Φαρμακευτικής, Θεολόγος, PD ΜΙΜ (Mgt),

Υπεύθυνος Κλάδου Ιατρικών Επισκεπτών KES

COLLEGE

Dr Christos Hadjimichael, Β.Sc., Μ.Sc. (Pharmacy), Ph.D. (Pharmacology), PD

MIM (Mgt), B.A. (Theology) Head of the Medical

Representatives Course KES COLLEGE

μακοποιών στους διαφόρους τομείς φαίνεται

να ποικίλει μεταξύ των χωρών της

Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη Δανία ποσοστό

44,74% των φαρμακοποιών απασχολείται

στη φαρμακοβιομηχανία ενώ στην Ισλανδία

ποσοστό 25,95% απασχολείται στον τομέα

των πωλήσεων και της επιστημονικής

ενημέρωσης. Από την άλλη, χώρες όπως η

Νορβηγία, η Δανία και η Πορτογαλία

κατέχουν τα υψηλότερα σχετικά ποσοστά

φαρμακοποιών που εργάζονται στον

ερευνητικό και ακαδημαϊκό χώρο (8,38%,

5,92% και 5,89% αντίστοιχα). Οι γυναίκες

φαρμακοποιοί αριθμητικά υπερισχύουν στην

Ευρώπη ενώ στην Ινδία το 70% των

φαρμακοποιών είναι άρρενες.

Οι απόλυτοι αριθμοί των φαρμακοποιών

ποικίλουν σε μεγάλο βαθμό στις διάφορες

χώρες. Η Ινδία φαίνεται να κατέχει τα

σκήπτρα αφού έχει εγγεγραμμένους 500000

φαρμακοποιούς. Ακολουθεί η Ιαπωνία με

229744 και οι ΗΠΑ με 227000. Η αναλογία

των φαρμακοποιών σε σχέση με τον

πληθυσμό δείχνει επίσης μεγάλες

διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών της

υφηλίου. Για παράδειγμα, στη Μαγαδασκάρη

ο αριθμός των φαρμακοποιών που

αντιστοιχούν σε 100000 πληθυσμού είναι

1,46 ενώ στη Μάλτα και στην Ιαπωνία οι

αντίστοιχοι αριθμοί είναι 206,67 και 179,87.

Στην Ευρώπη τους υψηλότερους αριθμούς

φαρμακοποιών κατέχουν η Ιταλία (69500) και

η Γερμανία (53849), ενώ στο δείκτη του

αριθμού των φαρμακοποιών σε σχέση με τον

πληθυσμό στις πρώτες θέσεις βρίσκονται

εκτός από τη Μάλτα, η Φινλανδία (158,22) η

Ισλανδία (125,42) και η Ιταλία (118,31).

Σημαντικό στοιχείο στο λειτούργημα του

φαρμακοποιού είναι οι έννοιες της Συνεχούς

Εκπαίδευσης (Continuing Education, CE) και

της Συνεχούς Επαγγελματικής Ανάπτυξης ή

Κατάρτισης (Continuing Professional

Development, CPD). Ο πρώτος όρος

περιγράφει δομημένο πρόγραμμα

εκπαίδευσης και δραστηριοτήτων στο οποίο

μπορούν οι φαρμακοποιοί να ενταχθούν μετά

τη λήψη του πτυχίου τους, ενώ ο δεύτερος

όρος περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο οι

ίδιοι οι φαρμακοποιοί αναγνωρίζοντας τις

εξατομικευμένες ανάγκες τους

στον τομέα της εκπαίδευσης και της

επαγγελματικής ανάπτυξης επιλέγουν

συγκεκριμένο τρόπο για να τις καλύψουν.

Μια πρόσφατη μελέτη της Διεθνούς

Ομοσπονδίας Φαρμακοποιών (FIP) στην

οποία συμμετείχαν 37 χώρες έδειξε ότι η

Συνεχής Εκπαίδευση (ΣΕ) ή/και η Συνεχής

Επαγγελματική Ανάπτυξη (ΣΕΑ) των

φαρμακοποιών ήταν υποχρεωτική μόνο στις

9 από τις 37 χώρες. Πολλές δε από τις

υπόλοιπες 28 χώρες βρίσκονταν σε διάφορα

στάδια ανάπτυξης προγραμμάτων ΣΕ ή ΣΕΑ.

Οι 7 από τις 9 χώρες που είχαν υιοθετήσει

τέτοια προγράμματα χρησιμοποιούσαν το

σύστημα των πιστωτικών μονάδων (credits).

Οι παροχείς των εν λόγω προγραμμάτων

ήσαν Εθνικοί Φαρμακευτικοί Σύλλογοι,

Συμβούλια Φαρμακευτικής, Πανεπιστήμια,

Φαρμακευτικές Εταιρείες και

Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία. Σε ορισμένες

χώρες όπως η Φινλανδία υπάρχουν

εξειδικευμένα Εκπαιδευτικά Κέντρα

Φαρμακοποιών. Μόνο σε τρεις από τις

χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα υπήρχε

πρόνοια για υποχρεωτική αξιολόγηση και

πιστοποίηση των φορέων που παρείχαν

εκπαιδευτικά προγράμματα στους

φαρμακοποιούς. Το συχνότερο κίνητρο για

να ενταχθούν οι φαρμακοποιοί στα

προγράμματα ΣΕ ή ΣΕΑ ήταν η ανανέωση

της επαγγελματικής τους άδειας για να

ασκούν το επάγγελμα του φαρμακοποιού

στη χώρα τους. Ένα άλλο, επίσης συχνό

κίνητρο, ήταν η επιβολή διαφόρων ποινών

στους φαρμακοποιούς που αδιαφορούσαν

για τη συνεχή τους εκπαίδευση (π.χ.

διαγραφή από το μητρώο εγγεγραμμένων

φαρμακοποιών, γραπτές εξετάσεις κ.α.).

Σε γενικές γραμμές σημαντικά ερωτή-

ματα που θα πρέπει να τεθούν σε ενδεχό-

μενη εφαρμογή προγραμμάτων ΣΕ ή ΣΕΑ

είναι τα ακόλουθα:

- Τα προγράμματα ικανοποιούν

ουσιαστικά τις ανάγκες των φαρμακοποιών;

- Πως μπορούν οι φαρμακοποιοί να έχουν

εύκολη πρόσβαση στα προγράμματα αυτά;

- Τα προγράμματα προάγουν τη μάθηση ή

απλώς αποτελούν τρόπο συλλογής

πιστωτικών μονάδων ή εκπαιδευτικών ωρών;




Vol 7, No 3

- Πως μπορεί να μειωθεί η εικονική ή

ψευδής συμμετοχή στα προγράμματα;

- Πως μπορεί να διαπιστωθεί ή να

αποδειχθεί ότι τα προγράμματα βελτιώνουν

το ποιοτικό επίπεδο της προσφοράς των

φαρμακοποιών;

Η Διεθνής Ομοσπονδία Φαρμακοποιών

αναγνωρίζει ότι είναι απαραίτητη η κατα-

γραφή και παρακολούθηση όλων των δε-

δομένων που σχετίζονται με την άσκηση του

φαρμακευτικού επαγγέλματος σε κάθε χώρα

(εγγεγραμμένοι φαρμακοποιοί, τομείς

απασχόλησης, προγράμματα ΣΕ και

ΣΕΑ κ.α). Με αυτό τον τρόπο μπορεί σχετικά

εύκολα να περιγραφεί η εικόνα του

φαρμακευτικού επαγγέλματος σε διεθνές

επίπεδο και κατά προέκταση να

προσδιοριστούν στρατηγικές και μέτρα που

θα αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας

αλλά και των όρων εργασίας των

φαρμακοποιών ανά το παγκόσμιο. Κατββ

επέκταση, θα μειωθούν τυχόν ανισότητες

μεταξύ των χωρών όσον αφορά το

επάγγελμα του φαρμακοποιού και το

σημαντικότερο η όλη προσπάθεια θα

αντανακλά θετικά στο επίπεδο των

προσφερομένων υπηρεσιών υγείας στους

πολίτες.

Βιβλιογραφική Παραπομπή

International Pharmaceutical Federation (2006) Global Pharmacy Workforce and Migration Report: a Call

for Action. Visao Grafica, Portugal.

Κυπριακα Νοσηλευτικά Χρονικά 2006


13 τομος 7, τεύχος 3

Vol 7, No 3

Σωκράτης Σωκράτους Ανώτερος Νοσηλευτικός Λειτουργός - Νοσηλευτική

Σχολή RGN, RMN, Diploma in Nursing, PGDiploma in

Psychiatric Nursing, Diploma in Post-Compulsory Education,

BSc (Hons) Nursing Education, Diploma in Education, Πτυχίο

Παιδαγωγικής Αθηνών, MSC Candidate

Ανδρέας Χαραλάμπους BSc (Hons) Nursing Science, MSc (WBL) Developing Nursing

Services, PGCERT Social Research Methods, PhDC Nursing

Socratous Socratis Senior Nurscing Officer- Nursing School

RGN, RMN, Diploma in Nursing, PGDiploma in Psychiatric

Nursing, Diploma in Post-Compulsory Education, BSc (Hons)

Nursing Education, Diploma in Education, Πτυχίο

Παιδαγωγικής Αθηνών, MSC Candidate

Andreas Charalambous BSc (Hons) Nursing Science, MSc (WBL) Developing Nursing

Services, PGCERT Social Research Methods, PhDC Nursing

Περίληψη

Η φύση του αγαθού υγεία και η ιδιομορφία του σε σχέση με όλα τα άλλα αγαθά επιβάλλει την

λήψη συγκεκριμένων μέτρων που αφορούν ιδιαιτερότητες την οργάνωση, διοίκηση και λειτουργία

των μονάδων παροχής υγείας.

Οι Υπηρεσίες Υγείας αποτελούν σύνθετα πολύπλοκα και πολυδιάστατα συστήματα που για την

επιτυχή λειτουργικότητα, αποτελεσματικότητα, αποδοτικότητα και επιβίωση επιβάλλεται η όλη δομή

τους να στηρίζεται σε ένα σωστό στρατηγικό προγραμματισμό, σε μια δομημένη οργάνωση και κατ'

επέκταση σε μια ορθολογική διοίκηση.

Abst rac t

The nature of the asset of "health" and its distinctiveness in relation to other assets calls fro

specific measures in terms of the organization, the administration and the operation of the units

providing health services.

Health services are complex and multidimensional systems which in order to operate efficiently

and effectively, their structure need to be based on an appropriate strategic planning, on a structural

organization and therefore a pertinent administration.

Εισαγωγή:

Υγεία είναι η κατάσταση τέλειας

σωματικής, ψυχικής, πνευματικής και

κοινωνικής λειτουργικότητας και όχι απλώς

η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας (WHO,

1948). Αν, μάλιστα πρωταρχικός σκοποίς

θεωρηθεί η βελτίωση της ποιότητας ζωής



του ατόμου και η βιοψυχοκοινωνική του

ισορροπία τότε η προστασία της δημόσιας

υγείας καθιερώνεται αυτόματα ως

κοινωνικός στόχος πρωτίστης

προτεραιότητας. Δεν μπορεί να νοηθεί

οικονομική, κοινωνική πρόοδος και ευημερία

χωρίς υγιή πληθυσμό.


Vol 7, No 3

Δημόσιο Νοσοκομείο Vs Ιδιωτικό Νοσοκομείο

Συγκριτική μελέτη για τον προγραμματισμό και την οργάνωση τους

14

Είναι φανερό ότι το «Αγαθό Υγεία» δεν

μοιάζει με όλα τα άλλα αγαθά (Σιγάλας,

1999) σε ένα οργανωμένο κοινωνικό σύ-

στημα αλλά αποτελούσε και αποτελεί δη-

μόσιο, κοινωνικό αγαθό και η απόκτηση του

δεν πρέπει αλλά και δεν μπορεί να

επηρεάζεται από την κοινωνικοοικονομική

θέση και το κύρος του ατόμου, αλλά να

αποτελεί ζήτημα εθνικό για κάθε χώρα.

Στην Κύπρο αυτό οδήγησε στην εγρή-

γορση του οργανωμένου κοινωνικού συ-

νόλου και κατ' επέκταση της κρατικής μη-

χανής στο να μεριμνήσει και να εξασφαλίσει

τις προϋποθέσεις εκείνες έτσι ώστε οι

πολίτες του να έχουν πρόσβαση και νο-

σηλεία στις υπηρεσίες υγείας που το κράτος

έχει οργάνωση. Κύριος δηλαδή στόχος του

κράτου είναι να προσφέρει επαρκείς

υπηρεσίες υγείας σε ολόκληρο το πληθυσμό.

Τα νοσοκομεία αποτελούν το πυρήνα κάθε

συστήματος υγείας για την υγειονομική

περίθαλψη των πολιτών.

Επιπρόσθετα, λόγω των αυξημένων ανα-

γκών στον τομέα της υγείας και της αυ-

ξημένης ζήτησης των καταναλωτών έχουν

δημιουργήσει αδυναμίες στο κράτος στο να

αντεπεξέλθει στις σύγχρονες ανάγκες

καταργώντας έτσι τις μονοπωλιακέ του τά-

σεις στον τομέα των υπηρεσιών υγείας

ανοίγοντας συνεπώς ορίζοντες στον ιδιω-

τικό τομέα για την ίδρυση ιδιωτικών νο-

σηλευτηρίων. Η νοσηλεία που προσφέρουν

είναι παρόμοια με εκείνη του δημόσιου με

διαφορετικά όμως κριτήρια στον τρόπο

λειτουργίας και διοίκησης και συγκεκριμένα

στο προγραμματισμό και στην οργάνωση

τους.

Η μελέτη αυτή έχει σκοπό να επικε-

ντρωθεί στην περιγραφή δύο οργανισμών

υγείας δηλαδή του δημόσιου και του ιδιω-

τικού νοσοκομείου σχετικά με τις διαδικα-

σίες προγραμματισμού και οργάνωση κάθε

οργανισμού. Σκοπό επίσης έχει να εντοπίσει

τυχών ομοιότητες και διαφορές τους στον

τρόπο λειτουργίας τους και να αξιολογήσει

την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας

τους.

1. Προγραμματισμός δημόσιου και

ιδιωτικού νοσοκομείου

1.1. Προγραμματισμός Δημόσιου Νοσο-

κομείου.

Οι Montana και Charnow (1993) υπο-

στηρίζουν ότι προγραμματισμός είναι η

διεργασία ορισμού του οργανισμού, ο κα-

θορισμός του σκοπού και των στόχων ανά-

πτυξης του και η εξέταση εναλλακτικών

λύσεων προς αυτούς τους στόχους. Είναι

μια προσπάθεια να ελέγξουμε το μέλλον

(Κοντουζής & Σιγάλας, 1999). Ο προ-

γραμματισμός σε ένα οργανισμό μπορεί να

πάρει δύο μορφές: τον λειτουργικοτα- κτικό

προγραμματισμό και τον στρατηγικό

προγραμματισμό (Ames & Vis, 1999). Ο

λειτουργικός προγραμματισμός είναι βρα-

χυπρόσθεσμος που εστιάζει στις τρέχουσες

λειτουργίες και εξελίξεις του οργανισμού

(ημερήσια, εβδομαδιαία ή μηνιαία βάση). Σε

αντίθεση με τον Στρατηγικό που

περιστρέφει τη προσοχή του σε ολόκληρο

τον οργανισμό (Κανελλόπουλος, 1990). Ο

ρόλος του σχεδιασμού στο χώρο της υγείας

έχει ιδιαίτερη και μεγάλη βαρύτητα λόγω

διαφόρων παραμέτρων όπως η φύση του

αγαθού υγεία, ιδιομορφία που έχει η απειλή

της ασθένειας, οι ραγδαίες μεταβολές που

σημειώνονται στο περιβάλλον του συστή-

ματος υγείας, η συνεχής διαφοροποίηση

δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την

υγεία και η στενότητα των πόρων με την

συνεχή αύξηση του κόστους των υπηρεσιών

υγείας (Σιγάλας, 1999).

Σύμφωνα με το Σιγάλα (1999) το σύνολο

των κανόνων και των μέτρων που ρυθμίζουν

σε μια χώρα την παραγωγή, διανομή και

κατανάλωση των υπηρεσιών υγείας στον

πληθυσμό με σκοπό την διασφάλιση και

βελτίωσης του επιπέδου υγείας του,

συγκροτούν την πολιτική υγείας αυτής της

χώρας. Στην Κύπρο η εφαρμογή των κα-

νόνων και των μέτρων της πολιτικής υγείας

επιβάλλεται σε εθνικό επίπεδο από την

εξουσία με νόμους, διατάγματα αποφάσεις

Υπουργών και άλλων εξουσιοδοτημένων

οργάνων με τους κανονισμούς λειτουργίας

των μονάδων παροχής υπηρεσιών υγείας

(εγκύκλιους, οδηγίες κτλ).



15 τόμος 7, τεύχος

Vol 7, No 3

Ο προγραμματισμός, η οργάνωση και κατ'

επέκταση η διοίκησις επιτυγχάνεται με την

εποπτεία που ασκεί το υπουργείο υγείας και

τις κατά τόπους υπηρεσίες στην καθημερινή

λειτουργία των μονάδων παροχής υπηρεσιών

υγείας. Ο κεντρικός υγειονομικός

προγραμματισμός εκπονείτε από το

Υπουργείο Υγείας. Κύρια χαρακτηριστικά

του στρατηγικού προγραμματισμού του

υπουργείου υγείας και κατ' επέκταση των

νοσοκομείων είναι η έμφαση στην πρόληψη

των αιτιών νοσηρότητας και θνησιμότητας, η

παροχή ίσων ευκαιριών για φρο ντίδα υγείας

σε όλους τους πολίτες ανεξάρτητα από

κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση και

τόπο διαμονής. Η προώθηση στο μεγαλύτερο

της συνεργασίας μεταξύ του δημόσιο και

ιδιωτικού τομέα παροχής φροντίδας υγείας.

Τέλος η βελτίωση της αποτελεσματικότητας

και η αύξηση της αποδοτικότητας των

κρατικών υπηρεσιών υγείας (Πολυνίκης.

2003). Είναι ευνόητο ότι η επιτυχία κάθε

προγραμματισμού απαιτεί όχι μόνο την

υποστήριξη αλλά και την ενεργό συμμετοχή

όλου του ανθρωπίνου δυναμικού του τομέα

της υγείας (Κοντου- ράτου, 2003).

Αναφορικά με τον προγραμματισμό των

νοσοκομείων αρκούνται στον λειτουργικό

προγραμματισμό αφού ο στρατηγικός εκ-

πονείται από το Υπουργείο Υγείας. Οι αντι-

κειμενικοί σκοποί και στόχοι του νοσοκομείου

πρέπει να είναι απόλυτα εναρμονισμένοι με

τους σκοπούς και στόχους του κεντρικού

στρατηγικού προγραμματισμού, να μην τους

αντιστρέφονται και φυσικά να βρίσκονται

μέσα στο πλαίσιο της πολιτικής για την υγεία

που ακολουθεί το υπουργείο. Αυτό

εξυπακούει ότι οι υπεύθυνοι των

νοσοκομείων και κατ' επέκταση όλοι οι ερ-

γαζόμενοι είναι πλήρως ενημερωμένοι για

την πολιτική υγείας που εφαρμόζεται, όπως

και για το περιεχόμενο και του κεντρικού

υγειονομικού σχεδιασμού/προγραμματισμού.

Για την σωστή και ορθολογική κατάρτιση

του λειτουργικού προγραμματισμού των

νοσοκομείων θα πρέπει να ακολουθούνται

στον κεντρικό υγειονομικό σχε-

διασμό/προγραμματισμό, δηλαδή την αξιο

λόγηση της κατάστασης του νοσοκομείου,

θέματα τεχνικο-οικονομικά, η εφαρμογή του

σχεδιασμού/προγραμματισμού καιτέ- λεος η

αξιολόγηση του, τόσο κατά την διάρκεια της

εφαρμογής του και τόσο μετά την υλοποίηση

του.

Στην Κύπρο η κατάρτιση ενός μακρο-

πρόσθεμου σχεδιασμού/προγραμματισμού

είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Η αναγκαιότητα του

δεν φαίνεται να έχει κατανοηθεί από τις

εκάστοτε διοικήσεις και τα στελέχη που είναι

υπεύθυνα για αυτόν τον ρόλο. Οι διοικούντες

αντί να προγραμματίζουν φαίνεται να

αντιδρούν σπασμωδικά στα καθημερινά

γεγονότα που συμβαίνουν στο χώρο τους και

επιχειρούν αναποτελεσματικά να δώσουν

λύσεις στα πολλαπλά προβλήματα που

παρουσιάζονται. Για την απουσία του

προγραμματισμού ευθύνονται τα διοικητικά

στελέχη του νοσοκομείου είτε γιατί αγνοούν

την χρησιμότητα και τα πλεονεκτήματα του,

είτε λειτουργούν σε ένα αναχρονιστικό

θεσμικό πλαίσιο οργάνωσης και διοίκησης,

είτε γιατί στις ηγετικές θέσεις που

βρίσκονται δεν λήφθηκαν υπόψη τα

προσόντα τους αλλά η ημερομηνία γέννησης

και τα χρόνια υπηρεσίας τους!

1.2 Προγραμματισμός και ιδιωτικό νο-

σοκομείο

Όσον αφορά το ιδιωτικό νοσοκομείο που

είναι καθαρά κερδοσκοπικός οργανισμός ο

τρόπος προγραμματισμού είτε στρατηγικού,

είτε βραχυπρόθεσμου γίνεται από τους

μετόχους γιατρούς ή επενδυτές δηλαδή το

διοικητικό συμβούλιο του ιδιωτικού

νοσοκομείου. Τώρα στη Κύπρο συνηθίζεται

στον διοικητικό τομέα, δηλαδή στον τομέα

λήψεως αποφάσεων να στελεχώνονται οι

θέσεις με άτομο κατάλληλα στην οργάνωση

και διοίκηση (Γενικός Διευθυ- ντής).

Το διοικητικό συμβούλιο λειτουργεί σύμ-

φωνα με τους κανονισμούς του νοσοκομείου

και του συστήματος οργανωμένης παροχής

υπηρεσιών. Οι κανονισμοί προσδίδουν τον

τρόπο ίδρυσης του συμβουλίου καθώς και τις

όλες ενέργειες του για την επίτευξη των

στόχων τους. Ο Γενικός Δι-




Vol 7, No 3

ευθυντής (Chief Executive officer/CEO)

μέσω της στενής σχέσης του με το διοι-

κητικό συμβούλιο αποτελεί τον καταλύτη

της επιτυχίας σε όλες τις πτυχές των λει-

τουργιών του νοσοκομείου (Wolper, 2001).

Τα συμβούλια των νοσοκομείων λειτουργούν

με την φιλοσοφία της επιχειρηματικής

δραστηριότητας (Κοντοράτου, 2003,

Χάνδακας, 2004, Zelder, 2000). Αυτό έχει

σαν αποτέλεσμα τα νοσοκομεία αυτά να

έχουν πρώτιστο μέλημα τους την αποδο-

τικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την

καλύτερη ποιότητα φροντίδα υγείας.

Παρόλες τις διαφορές του, τόσο στον

τρόπο λειτουργία όσο και στην οργάνωση τα

δύο νοσοκομεία έχουν κοινό σκοπό, την

προσφορά φροντίδας, υγειονομικής πε-

ρίθαλψης και την παροχή αποτελεσματικής

και ψηλής ποιοτικής φροντίδας υγείας στους

πελάτες. Επιπρόσθετα, κοινό σκοπό αλλά με

διαφορετικό τρόπο προγραμματισμού και

οργάνωσης φαίνεται να έχουν οι δύο

οργανισμοί, δηλαδή στην ορθολογική

διαχείριση των διαθέσιμων πόρων και στην

αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη

χρησιμοποίησης τους. Περισσότερα όσον

αφορά την οργανωτική δομή των δύο

νοσοκομείων αναλυθούν αμέσως μετά.

2. Οργάνωση δημόσιου και ιδιωτικού νοσοκομείου

2.1. Οργάνωση και δημόσιο νοσοκομείο

Οργάνωση είναι η δραστηριότητα εκείνη

που καθορίζει τον επίσημο ρόλο που ο κάθε

εργαζόμενος θα επιτελεί στον οργανισμό,

καθώς και τους κανόνες και όρους μέσα

στους οποίους διαδραματίζεται η κάθε

δραστηριότητα (Gray & Smeltzer, 1989).

Είναι δηλαδή η διεργασία αυτή κατά την

οποία ανατίθεται σε ένα εργαζόμενο κάποιο

συγκεκριμένο έργο για να το εκτελέσει

(Κουτούζης, 1999).

Τα περισσότερα νοσοκομεία στην Κύπρο

είναι οργανωμένα παραδοσιακά δηλαδή

έχουν την τάση να ακολουθούν την κλασική

θεωρία της οργάνωσης (Wolper, 2001). Η

παραδοσιακή δομή του οργανι

σμού προέρχεται από την θεωρία της γρα-

φειοκρατίας που περιγράφεται από τον

Γερμανό κοινωνιολόγο τον 19ον αιώνα Max

Weber (1864-1920) (Weber & Parson, 1947).

Τα νοσοκομεία κυρίως είναι δομημένα σε

γραφειοκρατικές οργανώσεις και χρησι-

μοποιούν γραφειοκρατικές αρχές (Ζα-

βλανού, 1996). Το κυβερνητιό νοσοκομείο

είναι ένα μικροκοινωνικό σύστημα οργα-

νωμένο ειδικά για την επιτέλεση συγκε-

κριμένου έργου: της υγειονομικής περί-

θαλψης και της αποκατάστασης της υγείας

του ατόμου. Το έργο αυτό επιτελεί το προ-

σωπικό και χειρίζεται τους οικονομικούς και

τεχνολογικούς πόρους κάτω από δομές

σχεδιασμένες για να κατευθύνουν την

εργασιακή του συμπεριφορά. Δομές είναι η

διάρθρωση και η ιεραρχία του νοσοκομείου.

Η διάρθρωση είναι ο τρόπος συνδυασμού και

η ομαδοποίηση επιμέρους οργανωτικών

μονάδων σε διοικητικές ενότητες (Wolper,

2001). Την διάθρωση απεικονίζει το

οργανόγραμμα και υπαγορεύεται η ανάγκη

συντονισμού του όλου έργου (Παράρτημα I).

Έτσι ώστε να διευκολυνθεί τόσο η

συνεργασία μεταξύ μονάδων με

αλληλοεμπλεκόμενη δράση όσο και η ροή

πληροφοριών προς τα κέντρα απόφασης.

Βασικός σκοπός της ηγεσίας μέσων της

διάρθρωση είναι η εξασφάλιση ενότητας

σκοπού, ενότητας αποφάσεων και δράσης

για την μεγιστοποίηση της αποτελεσματι-

κότητας του όλου. Όλες οι υπηρεσίες του

νοσοκομείου πειθαρχούν στις γενικές αρχές

(κανονισμούς, διαδικασίες) που είναι

χαραγμένες από το υπουργείο και τοπικά

εφαρμόζονται από τον διευθυντή του νο-

σοκομείου δηλαδή τον πρώτο ιατρικό λει-

τουργό. Ιεραρχία είναι η διοικητική δια-

στρωμάτωση που προκύπτει κατευθείαν από

την διάρθρωση (Κοντοράτου, 2003). Είναι η

αλυσοειδής διαδοχή διοικητικών αξιωμάτων

στα πλαίσια της οργανικής πυραμίδας που

απεικονίζει το οργανόγραμμα. Κύριες πηγές

εξουσίας στο νοσοκομείο είναι το διοικητικό

συμβούλιο και ο γενικός διευθυντής δηλαδή

ο πρώτος ιατρικό λειτουργός. Ο ρόλος του

είναι η υλοποίηση της πολιτικής και

αποφάσεων που χαρά-




Vol 7, No 3

ζει το υπουργείο υγεία, η λήψη αποφάσεων

τακτικής, ο έλεγχος της οικονομικής και

λειτουργικής κατάσταση του νοσοκομείου, η

σύνταξη και έλεγχος των προϋπολογισμών

και των ισολογισμών. Κύριο μέλημα του είναι

ο έλεγχος της απόδοσης και

αποτελεσματικότητας των άλλων

διευθυντών και υπηρεσιών και η καθημερινή

διοίκηση του νοσοκομείου.

Συγκεκριμένα το δημόσιο νοσοκομείο

απαρτίζεται από τέσσερις υπηρεσίες την

ιατρική, την νοσηλευτική, την διοικητική και

την τεχνική. Όλες οι υπηρεσίες του

νοσοκομείου είναι ιεραρχικά ισότιμες,

αλληλένδετες, εξαρτώμενες και

αλληλοεπηρε- αζόμενες με σκοπό την

αρμονική συνεργασία για την επίτευξη του

καλύτερου δυνατού αποτελέσματος δηλαδή

η σωστή έγκαιρη και αποτελεσματική

θεραπεία των ασθενών. Και οι τέσσερις

υπηρεσίες του νοσοκομείου είναι

οργανωμένες έτσι ώστε να έχουν την δική

τους ξεχωριστή οργάνωση και ιεραρχική

διάρθρωση. Υπάγονται ιεραρχικά στο γενικό

διευθυντή (Πρώτο Ιατρικό Λειτουργό) του

νοσοκομείου που είναι ιατρός.

Η δομή και η ανάπτυξη των διαφόρων

τμημάτων και μονάδων κάθε νοσοκομείου

γίνεται κατά υπηρεσία (ιατρική, νοσηλευτική,

διοικητική και τεχνική) και βασίζεται από

κανονισμούς που απαρτίζουν την λειτουργία

του νοσοκομείου. Η κάθε υπηρεσία είναι

αλληλοεξαρτώμενη με τις υπόλοιπες και η

κάθε μια συμπληρώνει το έργο της άλλης.

Έτσι η κάθε υπηρεσία του νοσοκομείου δεν

περιορίζεται μόνο στην υποστήριξη του

έργου των άλλων υπηρεσιών αλλά

συμμετέχει ενεργά και ασταμάτητα στην

παραγωγή του 'τελικού προϊόντος' που είναι

η ορθή γρήγορη και αποτελεσματική

αντιμετώπιση υγειονομικών προβλημάτων

των ασθενών του νοσοκομείου.

2.2 Οργάνωση και ιδιωτικό

νοσοκομείο

Τα ιδιωτικά νοσοκομεία και κλινικές

ανήκουν σε επενδυτές, κατέχονται και

συντηρούνται από άτομα ή εταιρίες για το

σκοπό

της κερδοφορίας. Στο κερδοσκοπικό-νο-

σοκομείο πηγή εσόδων είναι οι καταναλωτές

του. Η λειτουργία του νοσοκομείου είναι

συνυφασμένη με την άσκηση μιας επι-

χειρηματικής δραστηριότητας (Σιγάλας,

1999, Κουτούζης & Σιγάλας, 1999). Ως ένας

κανόνας οι λειτουργίες που αφορούν την

άσκηση πολιτικών διεκπεραιώνεται από τους

ιδιοκτήτες, αλλά σε περίπτωση μεγάλων

κερδοσκοπικών οργανισμών εκλέγεται

διοικητικό συμβούλιο με διευθυντή μεταξύ

των μετόχων. Η πλειοψηφία των γιατρών που

εργάζονται στο νοσοκομείο είναι μέτοχοι.

Υπάρχουν ιδιωτικά νοσοκομεία που εκτός

από τους μετόχους γιατρούς δέχονται και

επισκέπτες γιατρούς ή εργαζόμενους οι

οποίοι έχουν την επιστημονική ευθύνη της

ιατρικής περίθαλψης των ασθενών τους.

Αμείβονται απευθείας από τους ασθενείς

τους. Αυτό οδηγεί σε σημαντικό περιορισμό

του λειτουργικού κόστους των ιδιωτικών

νοσοκομείων ή της κλινικής. Για κάλυψη των

αναγκών των ασθενών, οι κλινικές διαθέτουν

περιορισμένο αριθμό μόνιμων γιατρών (προ-

σωπικού).

Στα μεγάλα ιδιωτικά νοσοκομεία και κλι-

νικές συνηθίζεται, προκειμένου να βοηθηθεί

το διοικητικό συμβούλιο σε ότι αφορά τη

διαχείριση του νοσοκομείου, οι ίδιοι οι

μέτοχοι να προσλαμβάνουν ένα ικανό Γενικό

Διευθυντή. Ο CEO είναι υπεύθυνος να

προγραμματίζει, να οργανώνει και να επο-

πτεύει την καθημερινή διαχείριση του νο-

σοκομείου (Wolper, 2001). Τα διοικητικά

συμβούλια αναζητούν διευθυντικά στελέχη

που έχουν ικανότητες στο σχεδιασμό, την

οργάνωση και τον έλεγχο όπως επίσης και

αποδεδειγμένες αρχηγικές ικανότητες. Το

συμβούλιο αναθέτει στο CEO την ευθύνη για

τον στρατηγικό και λειτουργικό προ-

γραμματισμό του νοσοκομείου, την οργά-

νωση, την στελέχωση και διοίκηση του ενώ

διατηρεί την τελική ευθύνη και κατ' επέ-

κταση λαμβάνουν τις τελικές αποφάσεις για

το κάθε τι που συμβαίνει στο νοσοκομείο.

Επομένως η σχέση μεταξύ διοικητικού

συμβουλίου και CEO είναι μια καθαρά σχέση

μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη, όμως

πάνω σε μια επιστημονική βάση και

συνεργασία.




Vol 7, No 3

Η βασική λειτουργία του διοικητικού

συμβουλίου είναι να καθοδηγεί, να προ-

στατεύει και όταν χρειάζεται να μεταβάλλει

το σκοπό των υπηρεσιών του ιδρύματος

σύμφωνα με την δομή του και τις ανάγκες

της κοινότητας. Έχει επίσης την τυπική και

νομική ευθύνη για τον έλεγχο και την ομαλή

λειτουργία του νοσοκομείου. Έχει την

ευθύνη για την ομαλή συνεργασία μεταξύ

των διαφόρων υπηρεσιών του νοσοκομείου,

δηλαδή καθορίζει την πολιτική του

νοσοκομείου (Κοντοράτου, 2003).

Τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια και οι ιδιωτικές

κλινικές απαρτίζονται από τρεις βασικές

υπηρεσίες, την ιατρική, την νοσηλευτική και

την διοικητική (Σιγάλας, 1999. Κοντοράτου,

2003). Η δομή δηλαδή, η διάρθρωση και η

ιεραρχία δεν έχει την έκταση και το εύρος

του δημόσιου νοσοκομείου, ούτε την ίδια

δυνατότητα σε κλίνες και ειδικότητες. Οι

τρεις αυτές υπηρεσίες ελέγχονται από το

διοικητικό συμβούλιο του νοσοκομείου μέσα

στα πλαίσια της ομαλής λειτουργίας του

(Παράρτημα II).

Σήμερα έχουν δημιουργηθεί μεγάλα και

αξιόλογα νοσηλευτικά ιδιωτικά νοσοκομεία

τα οποία η πολιτεία δεν πρέπει να

αντιμετωπίζει αρνητικά , διότι συμβάλλουν

στην υγειονομική περίθαλψη των πολιτών

της χώρας και μειώνουν το κόστος του κρα-

τικών δαπανών εφόσον οι δαπάνες νοση-

λείας καλύπτονται από τον ίδιο τον ασθενή ή

από ιδιωτικούς ασφαλιστικούς φορείς

(Χάνδακας, 1999 ). Άλλωστε η κοινωνία μας

δεν είναι αταξική. Υπάρχουν εύποροι

ασθενείς οι οποίοι επιθυμούν να έχουν την

δυνατότητα να εξασφαλίσουν άμεση και

ποιοτικότερη νοσηλεία (Σκαλκέας, 2006).

Τα ιδιωτικά νοσοκομεία ελέγχονται όπως

άλλωστε και τα κρατικά για την επάρκεια και

λειτουργικότητα τους από την κυβέρνηση

αφού έχει θεσπιστεί ο νόμος περί ιδιωτικών

νοσηλευτηρίων το 2001 που καθορίζει τον

τρόπο ίδρυσης και λειτουργίας τους καθώς

και τον έλεγχο και την εποπτεία των

ιδιωτικών νοσοκομείων από το υπουργείο (ο

νόμος περί ιδιωτικών κλινικών, 2001).

3. Ιδιωτικό Vs δημόσιο

νοσοκομείο

3.1 Ομοιότητες, διαφορές και

αποτελεσματικότητα της λειτουργίας

Είναι φανερό ότι το δημόσιο νοσοκομείο

σε σχέση με το ιδιωτικό παρουσιάζει

σημαντικές ιδιαιτερότητες και διαφορές. Τα

δημόσια νοσοκομεία έχουν αποστολή να

καλύψουν όλο το φάσμα της πρωτοβάθμιας,

δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας

φροντίδας υγείας εν' αντιθέση με το ιδιωτικό

νοσοκομείο που επιτελεί σχεδόν

αποκλειστικά δευτεροβάθμια φροντίδα

υγείας και ένα είδος πρωτοβάθμιας για

προληπτική διαγνωστική ιατρική. Αυτό

δυσχεραίνει το όλο έργο του δημοσίου

νοσοκομείου λόγω των συνεχών αυξημένων

αναγκών και δαπανών του και δημιουργεί

πάμπολλα προβλήματα στον τρόπο

οργάνωσης και διοίκησης του. Η συνεχής και

ασταμάτητη απασχόληση περισσότερου

προσωπικού (αυξημένες δαπάνες

μισθοδοσίας) στο δημόσιο μειώνει την

βιωσιμότητα του, αφού για χάρη πολιτικών ή

κοινωνικών σκοπιμοτήτων οι προσλήψεις

είναι σχεδόν αχρείαστες (Πολυνίκης &

Κάλλος, 1992). Επιπρόσθετα αρνητικός

παράγοντας είναι η απασχόληση μόνιμού

προσωπικού που αυξάνει συνεχώς τα κόστα

μισθοδοσίας. Σε αντίθεση, στα ιδιωτικά

νοσηλευτήρια η πλειονότητα των γιατρών

είναι επισκέπτες ή συνεργαζόμενοι γιατροί

οι οποίοι δεν έχουν μόνιμοι εργασία και

πληρώνονται από τους ασθενής πελάτες

τους. Το προσωπικό στο ιδιωτικό τομέα

μπορεί να αυξομειωθεί σχεδόν αυτόματα και

προσαρμόζεται ανάλογα με τις ανάγκες της

κλινικής και με βάση των οικονομικών

κερδών της.

Η λειτουργία των ιδιωτικών νοσοκομείων

στηρίζεται στην νεοκλασική θεωρία, η οποία

αναγνωρίζει μόνον 'οικονομικά άτομα'

(καταναλωτής/παραγωγός), ελεύθερα και

ορθολογικά σκεπτόμενα τα οποία επιδιώκουν

την εξυπηρέτηση των προσωπικών

συμφερόντων τους και συμβάλλουν στην

προαγωγή της κοινωνικής ευημερίας. Η

κοινωνική ευημερία είναι το αποτέλεσμα της

αρμονικής διάκρισης μεταξύ των ευρύτε-




Vol 7, No 3

ρων κοινωνικών επιδιώξεων των διαφόρων

κοινωνικών ομάδων και των ατομικών επι-

διώξεων (Ζαβλανός, 1996). Το ιδιωτικό νο-

σοκομείο είναι φανερό ότι είναι υπέρμαχος

της νεοκλασικής οικονομικής θεωρίας,

υποστηρίζοντας ότι ο ατομικισμός είναι

ακρογωνιαίος λίθος του φιλελευθερισμού.

Επιπρόσθετα, το ιδιωτικό ταυτίζεται και με

αυτή τη φιλοσοφία της αύξησης της πα-

ραγωγικότητας, βελτίωσης της ανταγωνι-

στικότητας, μείωση των δαπανών και με-

γιστοποίηση του κέρδους.

Το ιδιωτικό υπερτερεί έναντι του δη-

μόσιου λόγω της διαφορετικής φύσης του

(Bachrach, 1995, Σιγάλας, 1999. Fiery και

συν., 2003.). Ο ανταγωνισμός οδηγεί στην

μείωση του κόστους παραγωγής αγαθών και

υπηρεσιών και στην βελτίωση της απο-

δοτικότητας. Χωρίς πάντοτε αυτό να είναι

απόλυτο. Υπάρχουν όμως κίνδυνοι στον

ιδιωτικό τομέα για χάρη του κέρδους να

κινδυνεύει η ασφάλεια και η σωστή λει-

τουργία των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων. Αυτό

μπορεί να δημιουργηθεί είτε με τη μείωση

της ιατρικής ή της νοσηλευτικής υπηρεσίας

με σκοπό την μείωση των εξόδων σε βάρος

πάντοτε του ασθενή. Στο δημόσιο αυτό είναι

απομακρυσμένο και πρωτίστως

διασφαλίζεται η ασφάλεια του ασθενή σε

όλους τους τομείς αφού ο σκοπός του

δημόσιου νοσοκομείου είναι η κοινωνική

προσφορά. Από την άλλη η αντα-

γωνιστικότητα όμως μπορεί να οδηγήσει

στην εξαφάνιση της γραφειοκρατικής ορ-

γάνωσης των νοσοκομείων. Επιπρόσθετα

οδηγεί στην εξοικονόμηση πόρων και δεν

γίνεται σπατάλη του δημόσιου χρήματος

λόγω της ορθολογικής λειτουργίας.

Λόγω της γραφειοκρατικής οργάνωσης

και λειτουργίας του δημόσιου νοσοκομείου

λειτουργεί αναποτελεσματικά. Η αναπο-

τελεσματικότητα είναι αποτέλεσμα της στε-

νής σχέσεις ανάμεσα στα νοσοκομεία και το

κράτος. Η αποκλειστικότητα και η πλήρης

εξάρτηση του νοσοκομείου από την

κυβέρνηση και η χρησιμοποίηση του για

επίτευξη πολιτικής είναι η 'κακοδαιμονία' του

δημόσιου (Σιγάλας, 1999). Η κακοδαιμονία

που το κράτος δημιουργεί σε περιπτώσεις

όπου για χάρη της «ρουσφετο-

λογίας», όταν η λειτουργία αυτού υπόκεινται

σε «καθαρά στενά κομματικά πλαίσια και

συμφέροντα» τότε το αποτέλεσμα είναι η

ανικανότητα και η χειροτέρευση στην

παροχή υπηρεσιών. Επιπρόσθετα, ο

μειωμένος βαθμός παραγωγικότητας, η

έλλειψη ενδιαφέροντος από πλευράς ερ-

γαζομένων, η έλλειψη κινήτρων και αντα-

γωνιστικότητας και γενικά η γραφειοκρα-

τική, δυσκίνητη και στερεότυπη οργάνωση

και λειτουργία, οδηγούν στην αναποτε-

λεσματικότητα των δημόσιων νοσοκομείων.

4. Συμπεράσματα και Εισηγήσεις

Για την απουσία ενός σωστού σχεδια-

σμού και μιας ευέλικτης οργάνωση και δι-

οίκησης στα Κυπριακά νοσηλευτήρια ενο-

χοποιούνται κυρίως η μορφή διοίκησης και

διαχείρισης τους. Επιπρόσθετα, η άγνοια και

η έλλειψης επιστημονικότητας στον τομέα

της διοίκησης και διεύθυνσης σε θέματα

προγραμματισμού και οργάνωσης

δυσχεραίνει ολοένα και πιο πολύ την απο-

στολή του δημόσιου νοσοκομείου.

Η ίδρυση μεγάλων και αξιόλογων ιδιω-

τικών νοσηλευτηρίων και η συνεχής επέ-

κτασης τους καθώς και η συμβολή τους στην

φροντίδα υγείας δημιουργούν θετικές

προϋποθέσεις: Πρώτον, γιατί με την

εισαγωγή σύγχρονων μεθόδων οργανώσεως

και διοικήσεως που εφαρμόζονται στα

νοσηλευτήρια τους αυξάνουν την οικονομική

αποδοτικότητα στην παροχή υγείας.

Επιπρόσθετα, με την ορθολογική λειτουργία

τους αποτελούν μέτρο σύγκρισης για ριζικές

αλλαγές και σημαντικές βελτιώσεις για τον

δημόσιο τομέα. Δεύτερον, η λειτουργία τους

μειώνει το κόστος των δαπανών του

δημοσίου στο τομέα της υγείας, εφόσον

λειτουργούν με βασικό κίνητρο το κέρδος

και οι δαπάνες νοσηλείας καλύπτονται από

το ίδιο τον ασθενή ή από ιδιωτικούς

ασφαλιστικούς φορείς. Τούτο

αποσυμφορίζειτην οικονομική ασφυξία στο

δημόσιο σύστημα υγείας.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι πολλά

μπορεί να λέγονται και να λέγονται και να

ακούγονται όσο αφορά ότι ο ιδιωτικός το-




Vol 7, No 3

μέας υπερτερεί έναντι του δημόσιου ή έστω

τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια υπερτερούν σε

σχέση με το δημόσιο. Τα περισσότερα ανά-

γονται σε προσωπικές εμπειρίες, δεδομένα ή

στην υπεράσπιση ατομικών ή ομαδικών

συμφερόντων, για την προβολή θετικών

εντυπώσεων προς το κοινό.

Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες συγκριτικές

μελέτες σε επιστημονικό επίπεδο με τις

οποίες να τεκμηριώνεται η διαφορετικότητα

ανάμεσα στο δημόσιο και στο ιδιωτικό τομέα

στην Κύπρο αλλά και στον 'Ελλα

δικό χώρο' (Σιγάλας, 1999). Ιδιαίτερα όσον

αφορά το 'συνολικό κόστος' την σωστή

αποτελεσματικότητα, την παραγωγικότητα,

την ποιότητα φροντίδας και την σωστή αντι-

μετώπιση προβλημάτων υγείας στις πα-

ρεχόμενες υπηρεσίες.

Άσχετα , όμως είναι φανερό ότι η στα-

σιμότητα και η χαμηλές προσδοκίες του

σημερινού κρατικίστικου συστήματος υγείας

αποτελεί εμφανή και πιεστική αναγκαιότητα

για σημαντικές αλλαγές στον χώρο της

δημόσιας υγείας

6. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

6.1 Παράρτημα I

ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ




Vol 7, No 3

6.2 Παράρτημα II

ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ




Vol 7, No 3

7. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Ελληνικές αναφορές

Αντωνιάδου, Α. (2006), Οικονομική ασφυξία στο σύστημα υγείας. Εφημερίδα Σημερινή, 14 Νοεμβρίου

2006.

Ζαβλανού, Μ. (1996), Οργάνωση και διοίκηση «Ιών», τόμος Α, 3η έκδοση, 'Έλλην', Αθήνα.

Κανελλόπουλος, Χ. (1990), Μάνατζμεντ, αποτελεσματική διοίκηση σε επιχειρήσεις, οργανισμούς και υπη-

ρεσίες, international publishing, Αθήνα.

Κουτούζης, Μ. (1999), Βασικές αρχές διοίκησης διαχείρισης (management) υπηρεσιών υγείας, ομάδα

εκτέλεσης έργου ΕΑΠ/1997-1999, Πάτρα.

Κουτούζης, Μ. και Σιγάλας, I. (1999), Βασικές αρχές διοίκησης διαχείρισης (management) υπηρεσιών

υγείας, ομάδα εκτέλεσης έργου ΕΑΠ/1997-1999, Πάτρα.

Κουντουράτου, Α. (2003), Η τέχνη της διοίκησης των νοσοκομείων, Παρισηνού Α.Ε, Αθήνα.

Περί Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων Νόμος (Έλεγχος Ίδρυσης και Λειτουργίας) (Ν. 90(1)/ 2001)

Πολυνίκης, Α. και Κάλλας, Χ. (1992), Τελική έκθεση της μελέτης για το Εθνικό Ασφαλιστικό Σχέδιο Υγείας.

Μετάφραση Υπουργείου Υγείας, Κυπριακή Δημοκρατία.

Πολυνίκης, Α. (2003), Υπουργείο Υγείας της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποστολή:

http://www.noh.gov.cy/MOH/moh.nsf/mission.gr/mission.gr.op

Σιγάλας, I. (1999), Βασικές αρχές διοίκησης διαχείρισης (management) υπηρεσιών υγείας, ομάδα εκτέ-

λεσης έργου ΕΑΠ/1997-1999, Πάτρα.

Σκαλέας, Α. (2006), Το μέλλον των συστημάτων υγείας. Το Βήμα, 23 Απριλίου 2006, p. Α36.

Χάνδακας, Σ. Α. (2004), Το μέλλον της δημόσιας υγείας είναι ιδιωτικό. Από το κράτος στην αγορά. Case

study.

Αγγλικές αναφορές

Ames, L. & Vis, G. (1999), Εισαγωγή στην νοσηλευτική διοίκηση και ηγεσία, Ιατρικές εκδόσεις, Αθήνα.

Bachrach, L (1995), Managed care. Delimiting the concept, Psychiatric Services, vol. 46, no. 12, p. 1229 -

1230.

Fiery, M. J. et al. (2003), The role of regional planning and management strategies in the transformation

of the health care system, Health Services Management Research, vol. 16, no. 155, p. 56-1486.

Gray E. R. and Smeltzer, L. R (1989), Management the constitive edge, Macmillan, New York.

Montano, P. and Charnow, B. (1993),« Μάνατζμεντ» σειρά οικονομία και διοίκηση, Κλειδάριθμος, Αθήνα.

Cyprus Ministry of Health,http://www.moh.gov.cy/

WHO (1948), World Health Organization. Constitution Almata.

Weber, M. and Parson, I. (1947), Theory of social and economic organization, free press, New York.

Wolper, L. (2001) , Διοίκηση υπηρεσιών υγείας, τόμος Α, σχεδιασμός, εφαρμογή και διαχείριση συστη-

μάτων οργανωμένης παροχής υπηρεσιών υγείας (μετάφραση), Mediforces services SA, Αθήνα.

Wolper, L. (2001), Διοίκηση υπηρεσιών υγείας, τόμος Β, τα νοσοκομεία στα πλαίσια ενός συστήματος

οργανωμένης παροχής φροντίδας, Mediforces services SA, Αθήνα.

Zelder, Μ. (2000), How private hospital competition can improve Canadian health care, Public Policy

sources (number 35), Frases Institute Vancouver, B.C, Canada.




Vol 7, No 3

Cholesterol and its relation with heart diseases

Ελένη Αβραάμ Eleni Avraam

Αν. Νοσ. Λειτουργός Senior Nursing Officer

Μ.Ε.Φ Γ.Ν. Λάρνακος M.E.F. Larnaca

Περίληψη

Η στεφανιαία νόσος αποτελεί το κυριότερο αίτιο θανάτου στις αναπτυγμένες χώρες.

Η λήψη κεκορεσμένων λιπών έχει άμεση σχέση με τα επίπεδα χοληστερόλης του αίματος και σε

συνδυασμό με άλλους προδιαθεσικούς παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα, την παχυσαρκία,

την έλλειψη άσκησης και το στρες μπορεί να οδηγήσουν στη στεφανιαία νόσο.

Στην μελέτη αυτή παρουσιάζεται, μέσα από βιβλιογραφική ανασκόπηση η χοληστερόλη και η

σχέση της με τις καρδιοπάθειες. Η θετική συσχέτιση της στεφανιαίας νόσου με την

υπερχοληστερολαιμία έχει προκύψει από πλήθος πειραματικών και επιδημιολογικών μελετών.

Διαφαίνεται στην συνέχεια το γεγονός ότι η τροποποίηση των υψηλών επιπέδων χοληστερόλης

μειώνει σημαντικά την πιθανότητα ανάπτυξης της νόσου, τόσο σε άτομα αυξημένου κινδύνου όσο

και σε άτομα με ήδη εγκατεστημένη στεφανιαία νόσο. Σωστή και προγραμματισμένη στρατηγική

πρόληψη από την παιδική ηλικία μπορεί να αποδώσει σε πολλαπλάσιο βαθμό.

Abst rac t Coronary illness constitutes the main reason of death in the developed countries.

The reception of saturated fats has direct relation with the levels of cholesterol of blood and in

combination with other factors of danger, as smoking, obesity, the lack of exercise and stress it can

lead to coronary illness.

In this study is presented, through bibliographic examination, cholesterol and its relation with

heart disease. The positive cross-correlation of coronary illness with hypercholesterolemia has

resulted from crowd experimental and epidemiologic studies.

It emerges that the modification of high levels of cholesterol decreases considerably the

probability of growth of illness, as much as in individuals of increased dangerous in individuals with

already installed coronary illness. Right and programmed strategic prevention from childhood can

attribute in multiple degree.

Η χοληστερόλη και η σχέση της με τις καρδιακές παθήσεις

1. Εισαγωγή

Οι καρδιοπάθειες αποτελούν πραγματική

μάστιγα, προσβάλλουν εκατοντάδες

εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο το κόσμο

(Ραλλίδης κ.α. 2000, Δανιήλ2000). Πιο συ-

γκεκριμένα, έχει υπολογιστεί ότι 50% όλων

των θανάτων στις βιομηχανικά ανεπτυγ-

μένες χώρες είναι αποτέλεσμα καρδιοαγ-

γειακών παθήσεων. Η συχνότητα αυτή δεν

απαλάσσειτην κυπριακή πραγματικότητα

που είναι το ίδιο τραγική εάν αναλογιστεί

κανείς τις αυξητικές τάσεις που παρου-

σιάζεται η στεφανιαία νόσος στον τόπο μας

(Μιχαήλ 1999).

Θα μπορούσε να ισχυριστεί ή να υποθέσει

κάποιος ότι η άνοδος του βιοτικού επιπέδου,

η βιομηχανοποίηση, η αστικοποίηση και οι

αλλαγές τρόπου ζωής συνέλαβαν στην

εξάλειψη διαφόρων μεταδοτικών νοσημάτων

και από την άλλη συνέτειναν στην εμφάνιση

των καρδιοπαθειών, καρκίνου, διαβήτη

καιτης υπέρτασης, όλα




Vol 7, No 3

αυτά λόγο της αφθονίας και της ευμάρειας.

Οι αλλαγές τρόπου ζωής συνηγορούν ίσως

στο αποτέλεσμα του ότι η στεφανιαία νόσος

έχει αιτιολογικό υπόστρωμα την αθη-

ροσκλήρωση πέρα του 95%. Το 45-50% των

θανάτων στην Κύπρο οφείλονται στην

αθηροσκλήρωση που έχει σαν κύρια αιτία την

αύξηση της χοληστερόλης στο αίμα

(Αγαθαγγέλου 1995, Νικολαΐδης 2001). Η

χοληστερόλη είναι το κατ' εξοχήν αίτιο

πρόκλησης αθηροσκλήρυνσης.

Στην μελέτη αυτή, που είναι βασισμένη

σε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας γίνεται

αναφορά σε επιστημονικά αποδεδειγμένες

ενδείξεις όπου ενοχοποιούν τα υψηλά

επίπεδα χοληστερόλης σαν βασικό παρά-

γοντα κινδύνου για την στεφανιαία νόσο.

Σκοπός της μελέτης είναι η ανάλυση της

σχέσης της χοληστερόλης με την στεφα-

νιαία νόσο και να επισημάνει τον ρόλο του

νοσηλευτή στην πρόληψη και αντιμετώπιση

της υπερχοληστερολαιμίας. Για την επίτευξη

του σκοπού αυτού η μελέτη αρχικά

παρουσιάζει μέσα από την ανατομία και

φυσιολογία την χοληστερόλη, τις λι-

ποπρωτεΐνες, τα χυλομικρά, VLDL και HDL

δίνοντας έμφαση στις ιδιότητες, δράση και

λειτουργίες τους. Σε δεύτερο στάδιο πα-

ρουσιάζεται η στεφανιαία νόσος και η πα-

θοφυσιολογία της και αναλύεται η σχέση της

με την χοληστερόλη. Τέλος παρουσιάζεται η

κατάσταση της υπερχοληστερολαιμίας με

επικέντρωση στους τρόπους αντιμετώπισης,

πρόληψης και θεραπείας της.

2. Ενότητες / Βασικά κεφάλαια

2.1. Χοληστερόλη

Η χοληστερόλη ή χοληστερίνη είναι μία

λιπώδης ουσία η οποία παράγεται φυσιο-

λογικά στο συκώτι (Townsend 1996).

Αποτελεί βασικό και απαραίτητο συ-

στατικό του οργανισμού σε φυσιολογικά

επίπεδα γιατί είναι:

α) κύριο δομικό συστατικό των κυτταρικών

μεμβρανών του ανθρώπινου οργανισμού

(Διονυσίου-Αστεριού 1997).

β) πρόδρομος ουσία για το σχηματισμό

στεροειδών ορμονών από τα επινεφρίδια

και τις γονάδες (Στασής 1996, Άθυρος &

Κοντόπουλος 1998).

γ) πρώτη ύλη για τη σύνθεση των εκκρι-

νομένων από το συκώτι χολικών οξέων

(Νικολαΐδης 2001)

δ) χρήσιμη για την παραγωγή βιταμίνης A.D.

και Ε (http://www.Americanheart.org).

Ο οργανισμός μας παράγει καθημερινά

για όλες τις ανάγκες του, χοληστερόλη από

μισό μέχρι ένα ή δύο γραμμάρια. Η ποσότητα

αυτή αποτελεί τα 2/3 της ολικής

χοληστερόλης που υπάρχει στον οργανισμό.

Το υπόλοιπο 1/3 προέρχεται με την τροφή

που είναι πλούσια σε λίπη (Παπα- λαμπριανού

& Αναστασιάδης 1993).

Σημειώνεται ότι η χοληστερόλη δεν είναι

υδατοδιαλυτή και για να μεταφερθεί διά

μέσου του κυκλοφοριακού συστήματος

συνενώνεται με πρωτεΐνες οι οποίες

ονομάζονται λιποπρωτεινες (Harvey 1995,

http://cpmc.net Columbia edu.).

2.2. Αιποπρωτεΐνες

Λιποπρωτεΐνες είναι σφαιρικά μακρο-

μοριακά συμπλέγματα λιπιδίων που απο-

τελούνται κυρίως από:

• Ελεύθερη χοληστερόλη

• Εστεροποιημένη χοληστερόλη

• Τριγλυκερίδια

• Φωσφολιπίδια

• Πρωτείνες ή απολιποπρωτείνες

Τον πυρήνα των λιποπρωτεϊνών τον απο-

τελούν κυρίως τα τριγλυκερίδια και οι εστέ-

ρες της χοληστερόλης των οποίων τα μόρια

έχουν πολικότητα και είναι υδρόφοβα. Ενώ

το επιφανειακό στρώμα αποτελείται από

φωσφολιπίδια, την ελεύθερη χοληστερόλη

και τις αποπρωτεΐνες, των οποίων τα μόρια

είναι αμφιπολικά (Άθυρος & Κοντόπουλος

1998, Αγαθαγγέλου 1995, Διο-

νυσίου-Αστεριού 1997).

Οι λιποπρωτεΐνες σχηματίζονται στα

κύτταρα του εντερικού επιθηλίου και του

ήπατος, όπου μεταφέρονται στην κυκλο-

φορία (Σιδέρης 1991).




Vol 7, No 3

Με βάση την πυκνότητα των λιποπρω-

τεϊνικών σωματιδίων, την περιεκτικότητα, το

είδος των λιπιδίων και των πρωτεϊνών έχουν

ταξινομηθεί σε 5 βασικές ομάδες:

1. Χυλομικρά

2. Πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρω-

τεΐνες (VLDL)

3. Ενδιάμεσης πυ κνότητας λιποπρωτεΐνες

(IDL)

4. Χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες

(LDL)

5. Υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες

(HDL) (Άθυρος & Κοντόπουλος 1998,

Διονυσίου-Αστεριού 1997).

2.2.1 Χυλομικρά

Χυλομικρά είναι σταγονίδια με διάμετρο

0.1- 1nm αποτελούνται κυρίως από τρι-

γλυκερίδια, λιποπρωτεΐνες και ελάχιστη

χοληστερόλη (Τουτούζα 1993, Χατζημη- νάς

1987). Μετά από πρόσληψη τροφής

πλούσιας σε λίπος το ποσό των λιπιδίων

αυξάνεται τόσο ώστε να προσδίδουν στο

πλάσμα όψη γαλακτώδη. Με την επίδραση

της λιποπρωτεϊνικής λιπάσης το λίπος το

οποίο είναι ενσωματωμένο με τα χυλομικρά

διασπάται σε λιπαρά οξέα. Τα λιπαρά οξέα

παραλαμβάνονται από τις μυϊκές ίνες όπου

χρησιμοποιούνται σαν ενέργεια και από τα

λιποκύτταρα όπου εστεροποιού- νται για

εναποθήκευση. Το υπόλοιπο μέρος των

χυλομικρών μεταφέρεται στο ήπαρα και

αποδίδουν τη χοληστερόλη που περιέχουν.

Με την απομάκρυνση των χυλομικρών από

το πλάσμα επιτυγχάνεται η διαύγηση

(Χατζημηνάς 1987, http://www.focus on

cholesterol.com, Σιδέρης 1991).

2.2.2 Πολύ χαμηλής πυκνότητας

λιποπρωτεΐνες (VLDL)

Οι VLDL μεταφέρουν 10-15% του συ-

νόλου της χοληστερόλης και περιέχουν

κυρίως τριγλυκερίδια. Η αναλογία τριγλυ-

κεριδίων προς τη χοληστερόλη είναι περίπου

5:1. Οι VLDL παράγονται στο ήπαρ. Η

λειτουργία τους είναι να μεταφέρουν τρι-

γλυκερίδια και χοληστερόλη στους περι-

φερικούς ιστούς. Τα τριγλυκερίδια που με-

ταφέρονται από τις VLDL προέρχονται από

υδατάνθρακες ή από λιπαρά οξέα τα οποία

έχει παραλάβει το ήπαρ (Διονυσίου-Αστε-

ριού 1997, Hopkins 1995). Μετά την είσοδο

των VLDL στην συστηματική κυκλοφορία και

με την παρουσία της λιποπρωτεϊνικής

λιπάσης αντιδρούν χάνοντας τριγλυκερίδια.

Με τον τρόπο αυτό οι VLDL μικραίνουν σε

μέγεθος, και αυξάνουν σε πυκνότητα όπου

μετατρέπονται σε IDL. Συγχρόνως με την

υδρόλυση τωντριγλυκερι- δίων

φωσφωλιπίδια και αποπρωτεΐνες με-

ταφέρονται στις HDL (Άθυρος & Κοντό-

πουλος 1998).

2.2.3 Χαμηλής πυκνότητας

λιποπρωτεΐνες (LDL)

Η LDL χαρακτηρίζεται και σαν «κακή χο-

ληστερόλη» λόγω του ότι είναι γνωστή για

την αθηρογόνο δράση της.

Με την δράση της λιποπρωτεϊνικής και

της ηπατικής λιπάσης η λιποπρωτείνη διά-

μεσης πυκνότητας (LDL) μετατρέπεται σε

χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτείνη.

Το 60% της ολικής χοληστερόλης με-

ταφέρεται από την LDL όσο αυξάνουν τα

επίπεδα της LDLtooo αυξάνει ο κίνδυνος για

καρδιοαγγειακές παθήσεις (Καρ. Ιδ. κυπ

2001, Goldman & Braunwald 1998,

Τουτούζας 1993). Ένα μόριο LDL περιέχει

45% χοληστερόλη και 20-25% πρωτεΐνη

(Καζαμίας 1995).

Ο πυρήνας της LDL αποτελείται κυρίως

από εστέρες χοληστερόλης ενώ το περί-

βλημα τους αποτελείται από φωσφολιπίδια,

μη εστεροποιημένη χοληστερόλη και

απολιποπρωτεΐνη Β (Διονυσίου-Αστεριού

1997).

Η απολιποπρωτεΐνη Β και η απολιπο-

πρωτεΐνη Α1 που είναι η κύρια απολιπο-

πρωτεΐνη της HDL χοληστερόλης είναι οι

καλύτεροι δείκτες κινδύνου για εκδήλωση

στεφανιαίας νόσου σε σύγκριση με την ίϋίή

ΗDL χοληστερόλης (Τούτουζα 1993).




Vol 7, No 3

Μέσω της LDL μεταφέρεται η χολη-

στερόλη από το ήπαρ στους περιφερικούς

ιστούς. Μέρος της LDL που δεν θα χρησι-

μοποιηθεί επαναλαμβάνεται από το ήπαρ

μέσω από ειδικούς υποδοχείς. Υποδοχείς

της LDL υπάρχουν και σε άλλα κύτταρα που

προσλαμβάνουν περίπου 60-70% της LDL

(Schaefer 1998 συγγραφέας στον Goldman

& Braunwald, primary cardiology). Η

παραμονή της LDL στην κυκλοφορία

εξαρτάται από τον αριθμό και την δραστι-

κότητα των LDL υποδοχέων των υπατο-

κυττάρων.

Όταν ένα σωματίδιο LDL ενωθεί με τον

υποδοχέα οι απολιποπρωτεΐνες αποσυ-

ντίθεται σε αμινοξέα και οι εστέρες της χο-

ληστερόλης μετατρέπονται σε ελεύθερη

χοληστερόλη.

Η ελεύθερη χοληστερόλη μειώνει το μη-

χανισμό της ενδογενής παραγωγής της

χοληστερόλης από το ήπαρ, και το ρυθμό

πρόσληψης άλλων σωματιδίων LDL από την

κυκλοφορία. Η έλλειψη ή μείωση του

αριθμού των υποδοχέων LDL καθώς και η

πλημμελή λειτουργία τους προκαλούν οι-

κογενή υπερχοληστερολαιμία ομόζυγο ή

ετερόζυγο (Harvey etal 1995). Το μέγεθος

των σωματιδίων της LDL και η σχέση χο-

ληστερόλης με την ΑΡΟΒ που περιέχονται

σε αυτές αποτελούν δύο κύρια ποιοτικά

χαρακτηριστικά των LDL που συνδέονται με

την αθηρογένεση. Όσο μικρότερα είναι τα

σωματίδια των LDL τόσο ευκολότερα

διηθούνται στο αρτηριακό τοίχωμα και είναι

περισσότερο επιρρεπή στην οξείδωση. Από

την σχέση χοληστερόλης και ΑΡΟΒ της LDL

παρατηρούνται τυχόν ανωμαλίες του

μεταβολισμού της ΑΡΟΒ και η περιε-

κτικότητα των σωματιδίων της LDL με χο-

ληστερόλη (Άθυρος 1998, Διονυσίου-Αστε-

ριού 1997).

2.2.4 Υψηλής πυκνότητας

λιποπρωτεΐνες (HDL)

Οι υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες

(HDL) απομακρύνουν την χοληστερόλη από

τα τοιχώματα των αρτηριών και τη με-

ταφέρουν στο ήπαρα (Σιδέρης 1991 σελ.

271). Ασκούν προστατευτική δράση στα

αγγεία και χαρακτηρίζονται σαν η «καλή»

χοληστερόλη. Όσο ψηλότερα είναι τα επί-

πεδα της HDL τόσο μειώνεται ο κίνδυνος

εμφάνισης ισχαιμικής καρδιοπάθειας (Αγα-

θαγγέλου 1995, Τούτουζα 1993). Ένα μόριο

Η DL περιέχει 25-28% χοληστερόλη και

48-50% πρωτείνες. Κύρια απολιποπρωτεΐνη

των HDL είναι η ΑΡΟΑ1. Οι HDL παράγονται

στο ήπαρ και εν μέρη από το μεταβολισμό

των χυλομικρών του εντέρου. Οι HDL

δεσμεύουν τα προερχόμενα από τα κύτταρα

ή ως παραπροϊόντα της λιπολύ- σεως

πλεονάσματα από φωσφολιπίδια και

χοληστερόλης. Τα λιπίδια αυτά ανακυ-

κλώνονται μεταξύ των HDL και του ήπατος

μέσω μις διαδικασίας που ονομάζεται

«αντίστροφη μεταφορά χοληστερόλης»

(Διονυσίου-Αστεριού 1997).

Με την απομάκρυνση της χοληστερόλης

μέσω των HDL από τις ηλικιωμένες

κυτταρικές μεμβράνες, είτε από τις ενα-

ποθέσεις στους ιστούς, προσφέρεται

ΑΡΟΑ1 όπου ενεργοποιεί ένα κυκλοφορούν

ένζυμο την ακυλοτρανφεράση της

λεκιθίνης- χοληστερόλη (LCAT). Αυτό

παράγει χο- ληστερυκούς εστέρες που

απομακρύνονται από τις HDL είτε

ανακυκλώνονται μέσω των υπολειμμάτων

των λιποπρωτείνων και LDL για την

επανασύνθεση των κυτταρικών μεμβρανών

είτε παραλαμβάνονται από το ήπαρ για

απέκκριση ως χοληστερόλη της χολής ή

χολικά άλατα (Άθυρος & Κο- ντόπουλος

1998, Διονυσίου-Αστεριού 1997, Schaefer

1998).

3. Στεφανιαία Νόσος

Η στεφανιαία νόσος η ισχαιμική καρ-

διοπάθεια παραμένει η πρώτη αιτία θανάτου

και νοσηρότητας στο τόπο μας και το

μεγαλύτερο πρόβλημα δημοσίας υγείας

(Μουτήρης 1996).

Η στεφανιαία νόσος είναι ένα φάσμα

κλινικών καταστάσεων και ποικίλης αιτιο-

λογίας που προκαλούνται όταν διαταραχθεί

η ισορροπία μεταξύ της προσφοράς και των

αναγκών του μυοκαρδίου σε οξυγόνο.

Επίσης μπορεί να οφείλεται σε μεί-




Vol 7, No 3

ωση του χρόνου πλήρωσης με αίμα των

στεφανιαίων αγγείων (Στέφα 1998).

Η πιο συχνή αιτία είναι η απόφραξη των

μεγάλων στεφανιαίων αγγείων λόγω αθη-

ροσκλήρωσης που έχει σαν αποτέλεσμα την

μειωμένη αιμάτωση και ανεπαρκή οξυ-

γόνωση του μυοκαρδίου (Κακούρη 1993,

Στέφα 1998). Ο σχηματισμός της αθηρω-

ματικής πλάκας αρχίζει νωρίς από την παι-

δική ηλικία και εξελίσσεται προοδευτικά με

την πάροδο του χρόνου, στενεύοντας

ολοένα και περισσότερο τον αυλό των αρ-

τηριών. Η κλινική εκδήλωση της στεφανιαίας

νόσου συμβαίνει μετά το 40ο έτος (Meltzer

etal. 1983, Μουτήρης 1996, Τού- τουζα

1993).

3.1 Κλινικές Μορφές της

Στεφανιαίας Νόσου

- Στηθάγχη σε προσπάθεια

- Ασταθής στηθάγχη

- Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου

- Καρδιακές αρρυθμίες ή διαταραχές της

κολποκοιλιακής αγωγιμότητας

- Καρδιακή ανεπάρκεια

- Αιφνίδιος θάνατος (Αδαμόπουλος 1998,

Κακούρη 1993, Στέφα 1998)

3.2 Παθογενετικός Μηχανισμός

Αθηροσκλήρυνσης

Για την ανάπτυξη της αθηροσκλήρυνσης

είναι απαραίτητο να συμβεί βλάβη του

ενδοθηλίου από:

- Μηχανικά αίτια:

1. Τυρβώδης ροή του αίματος σε ορισμένα

τμήματα του αρτηριακού δικτύου.

2. Αυξημένη τάση του αρτηριακού τοι-

χώματος σε υπερτασικά άτομα.

- Χημικά αίτια:

1. Αυξημένη κυκλοφορία της LDL χολη-

στερόλης

2. Μονοξείδιο του άνθρακα σε καπνιστές Αποτελέσματα της ενδοθηλιακής βλάβης

υποδηλώνεται με την εμφάνιση «λιπαρών

γραμμώσεων» στον έσω χιτώνα που

περιέχουν λίπος από εναπόθεση λιπο-

πρωτείνων LDL και VLDL (Τριχόπουλος κ.α.

2000, Turner-Boutle 1998).

Με την πάροδο του χρόνου η αθηρο-

σκληρυντική πλάκα αποτελείται από ένα

πυρήνα και μια λεπτή ινώδη κάψα (Καζαμίας

1995, Τούτουζα 1993).

Μεγαλώνοντας προοδευτικά παρεισ- δύει

στον αυλό του αγγείου αλλά και στο μέσο

χιτώνα ως αποτέλεσμα ο αυλός του αγγείου

να σμικρύνεται και το τοίχωμα να

εξασθενίζει (Διονυσίου-Αστεριού 1997,

Τούτουζα 1993).

Σε περίπτωση ρήξης της ινώδους κάψας

ο υποκείμενος κολλαγόνος ιστός και

θρομβοπλαστικές λιποειδείς ουσίες εκτί-

θενται στην κυκλοφορορία αίματος ως απο-

τέλεσμα τη συγκόλληση αιμοπεταλίων και τη

δημιουργία θρόμβου που, μπορεί να επιφέρει

πλήρης απόφραξη του αγγείου (Pipes &

Trahms 1993, Logan & Clarke 2001).

3.2.1 Προδιαθεσικοί Παράγοντες

Αθηροσκλήρυνσης Έχουν διαπιστωθεί πολυάριθμοι παρά-

γοντες με επιδημιολογικές κλινικές και ερ-

γασιακές έρευνεες, των οποίων η παρουσία

φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο για εκ-

δήλωση της στεφανιαίας νόσου. Οι προ-

διαθεσικοί παράγοντες δεν πρέπει να ταυ-

τίζονται με τους αιτιολογικούς παράγοντες

που έχουν αναφερθεί στους παθογενετι-

κούς μηχανισμούς της αθηροσκλήρυνσης.

Άτομα που έχουν ή εκτίθενται στους πα-

ράγοντες αυτούς έχουν αυξημένη πιθα-

νότητα προσβολής από στεφανιαία νόσο.

Για λόγους καλύτερης κατανόησης μπο-

ρούν να χωρισθούν σε δύο κατηγορίες:

Α) Μη τροποποιήσιμοι Προδιαθεσικοί

παράγοντες

1. Ηλικία

2. Φύλο: άρρρενος (Adair & Havranek 1999)

3. Κληρονομικότητα




Vol 7, No 3

Β) Τροποποιήσιμοι Προδιαθεσικοί πα-

ράγοντες

1. Υπερχοληστεριναιμία (Κακούρη 1993)

2. Υπέρταση (Καρδιολογικό Ίδρυμα Κύπρου

2001)

3. Σακχαρώδης διαβήτης (Τούτουζα 1993)

4. Κάπνισμα (Pipes & Trahms 1993)

5. Άγχος (Ελευθερίου κ.α. 1999)

6. Παχυσαρκία (Αδαμόπουλος 1998)

7. Έλλειψη σωματικής άσκησης

8. Χρήση οιστρογόνων

9. Χρήση αντισυλληπτικών (Μπουντούλας &

Γκελέρης 1990)

Μελέτη που έγινε στην Κύπρο το 1999

(Ελευθερίου κ.α) για να διαπιστωθούν οι πιο

συχνοί παράγοντες κινδύνου σε κυπρίους

ασθενείς με οξύ έμφραγμα μελετήθηκαν 527

ασθενείς όπου εισήχθηκαν στην εντατική

μονάδα της καρδιολογικής κλινικής του

Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού για περίοδο

24 μηνών φάνηκε ότι από τους 527 ασθενείς

οι 408 ήταν άνδρες και οι 99 γυναίκες.

- 54% τους ασθενείς υπήρξαν καπνιστές

μέχρι την ημέρα εισαγωγής τους

- 24% είχαν υπέρβαρος

- 18% Θετικό οικογενειακό ιστορικό για

στεφανιαία νόσο

- 29% είχαν ιστορικό αρτηριακής υπέρ-

τασης

- 23% με σακχαρώδη διαβήτη ενώ το

- 65% είχαν κάποια μορφή δυσλιπιδαι-

μίας κυρίως αυξημένα επίπεδα χοληστε-

ρόλης (Ελευθερίου κα 1999)

Με την πιο πάνω έρευνα επισημάνθηκε

ότι τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης είναι ο

ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου για την

αρτηριοσκλήρυνση.

Ωστόσο η συνύπαρξη άλλων παραγόντων

κινδύνου αυξάνουν την πιθανότητα πρόωρης

εμφάνισης στεφανιαίας νόσου (Δανιήλ

2000).

4. Υπερχοληστερολαιμία

Ως υπερχοληστερολαιμία περιγράφεται η

κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα

πλάσματος της λιποπρωτεΐνης πολύ

χαμηλής πυκνότητας (vLDL) καιτηςλιπο-

πρωτεΐνης υπερβαίνουν τα φυσιολογικά όρια

(Gemmil 1999, Logan & Clarke 2001).

Η κατάσταση αυτή είναι δυνατόν να επι-

δεινωθεί αν τα επίπεδα πλάσματος της λι-

ποπρωτεΐνης υψηλής πυκνότητας (HDL)

βρίσκονται κάτω από τα φυσιολογικά (Logan

& Clarke 2001).

Από διάφορες επιδημιολογικές και κλι-

νικές μελέτες φαίνεται ότι τα επιθυμητά

επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα βρίσκονται

σε χαμηλότερα επίπεδα από παλαιότερα

(Νικολαΐδης 2001).

Οι τελευταίες κατευθυντήριες γραμμές

της ευρωπαϊκής καρδιολογικής εταιρείας

δίδουν τις ακόλουθες τιμές (Νικολαΐδης

2001, Ραλλίδης κα 2000)

- Ολική χοληστερόλη <190mg/dl

- LDL χοληστερόλη <115mg/dl

- HDL χοληστερόλη >40mg/dl

Όταν τα επίπεδα LDL χοληστερόλης είναι

μεταξύ 115-130mg/dl και τα επίπεδα ολικής

χοληστερόλης άνω των 190mg/dl

συνεπάγεται αυξημένος κίνυδνος στεφα-

νιαίας νόσου και αναγνωρίζεται ως στόχος

για θεραπευτική παρέμβαση, ενώ όταν η

ΗDLχοληστερόλη <40mg/dl καιτριγλικε-

ρίδια μετά από νηστεία > 180mg/dl απο-

τελούν επίσης δείκτες αυξημένου καρ-

διαγγειακού κινδύνου. Οι συγκεντρώσεις

αυτών των λιπιδίων του αίματος δεν χρη-

σιμοποιούνται ως στόχος για αγωγή

(http://www.tmc.edu/thi/bodvcholeste.html).

4.1 Αντιμετώπιση

Υπερχοληστερολαιμίας

Αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης και

ειδικά της LDL χοληστερόλης συνδέεται

άμεσα με τη στεφανιαία νόσο, είναι το συ-

μπέρασμα που προέκυψε από διάφορες

επιδημιολογικές μελέτες που περιλαμβά-




Vol 7, No 3

νουν τη μελέτη Framingham (Καζαμίας

1995), την μελέτη παρέμβασης σε πολλα-

πλούς παράγοντες κινδύνου (MRFIT,

Multiple Risk Factor Intervention Trial),

(Archbold - Timmis 1998) και την

καρδιολογική μελέτη του Ελσίνκι (HHS,

Helsinki Heart Study) (Άθυρος &

Κοντόπουλος 1998).

Επίσης απέδειξαν ότι οι ασθενείς με αυ-

ξημένα επίπεδα χοληστερόλης βρίσκονται σε

υψηλό κίνδυνο για θανατηφόρα και μη

θανατηφόρα καρδιαγγειακά συμβατά. Ο

κίνδυνος αυτός μειώνεται όταν ελαττώνεται

η LDL χοληστερόλη γεγονός ιδιαίτερα

σημαντικό (Jacqueline etal 2000, Sacks

1998). Οι ασθενείς με υψηλά επίπεδα τρι-

γλυκεριδίων (>200mg/dl) είναι δυνατόν

επίσης να βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο

για καρδιαγγειακά νοσήματα (ELPEN 1999,

Makin & Lip 2001). Άτομα με χαμηλά επίπεδα

ΗDL χοληστερόλης στο πλάσμα, βρίσκονται

σε αυξημένο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο

(Sacks 1998).

Σε μελέτη για την πρόληψη της στε-

φανιαίας νόσου στη δυτική Σκωτία

(WOSCOPS, West 1995 of Scotland

Coronary Prevention Study) που έγινε σε

περισσότερους από 6500 άντρες με ολική

χοληστερόλη 249mg/dl- 295mg/dl δόθηκε

φαρμακευτική αγωγή για πέντε συνεχή έτη

μέχρι που μειώθηκε ο κίνδυνος για

θανατηφόρο έμφραγμα και μη θανατηφόρο

του μυοκαρδίου (http://www.nhlbi support.com / chd1/Why4.htm).

Οι κατευθυντήριες γραμμές για τη θε-

ραπεία της υπερχοληστερολαιμίας πε-

ριέχονται σε διάφορα πρωτόκολλα τόσο

αμερικάνικης όσο και ευρωπαϊκής προέ-

λευσης. Το εθνικό πρόγραμμα των Η ΠΑ για

την χοληστερόλη (N.C.E.P. National

Cholesterol Education Program) και η Ευ-

ρωπαϊκή Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης (EAS.

European Atherosclerosis Society) υπο-

δεικνύουν τις διαιτητικές αλλά και τις φαρ-

μακευτικές παρεμβάσεις που επιβάλλεται να

γίνουν σε περίπτωση υπερχοληστερο-

λαιμίας. Σε περίπτωση υψηλών επιπέδων

χοληστερόλης χρειάζεται διαιτητική αγωγή

και αλλαγή τρόπου ζωής, εάν όμως οι τιμές

αυτές επιμένουν να είναι υψηλές θα πρέπει

να χορηγηθεί και φαρμακευτική αγωγή

(Αγγελίδης 2000, ELPEN, Logan 2001).

4.1.1 Ο ρόλος τη διατροφής Το ποσοστό λίπους στη διατροφή, και

ειδικά του ζωικού κεκορεσμένου λίπους, έχει

άμεση σχέση με τα επίπεδα χοληστερόλης

στο αίμα και με τις πιθανότητες εκδήλωσης

της πάθησης των στεφανιαίων

(Αντωνόπουλος 1999, Courtney-Moore

2000).

Είναι αποδεδειγμένο ότι σημαντική μεί-

ωση του λίπους στη διατροφή βοηθά στη

μείωση της χοληστερόλης ενώ συνάμα οι

αθηρωματικές πλάκες σταθεροποιούνται και

μειώνεται ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά

επεισόδια (Brounell & Cohen 1995).

Ενώ αντίθετα ο Robin Mckie υποστηρίζει

στο τύπο (The Observer) ότι για την μείωση

των καρδιακών παθήσεων δεν ευθύνεται η

δίαιτα με χαμηλά λιπαρά, αλλά η έγκαιρη

διάγνωση και θεραπεία (Φιλελεύθερος

2001). Πάνω σε εμπειρική βάση θα μπορούσε

να λεχθεί ότι ο συνδυασμός και των δύο,

δηλαδή η μη έγκαιρη διάγνωση και η κακή

διατροφή αποτελούν τους κατεξοχήν

προδιαθεσικούς παράγοντες καρ-

διαγγειακών επεισοδίων.

Από το 1913 διαπιστώθηκε από το

Anitschkow ότι η προσθήκη σημαντικής

ποσότητας χοληστερόλης και κορεσμένων

λιπών στο διαιτολόγιο κουνελιών προκα-

λούσε σημαντική υπερχοληστερολαιμία και

σε μερικούς μήνες βαριά αθηροσκλήρωση.

Ενώ η προσθήκη ηλιελαίου στο διαιτολόγιο

άλλων κουνελιών της ίδιας ράτσας δεν

παρουσίαζαν υπερχοληστερολαιμία (Άθυρος

& Κοντόπουλος 1998, Mennoti 1999). Δεν

γνωρίζουμε όμως τι αποτέλεσμα θα είχε

πάνω στον ανθρώπινο οργανισμό

λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές ανατομίας

και φυσιολογίας.

Μια άλλη μελέτη όπου ενοχοποιεί την

λήψη κορεσμένων λιπών του ως αποτέλεσμα

έχει τα καρδιαγγειακά συμβατά, είναι η

μελέτη των επτά χωρών η οποία έγινε το

1965 και περιέλαβε 12770 άνδρες ηλικίας

40-59 ετών από τις χώρες Η ΠΑ, Ιαπωνία,

Φινλανδία, Ολλανδία, Γιουγκοσλαβία, Ιταλία

και Ελλάδα (Κρήτη και Κέρκυρα) όπου

διάρκεσε 15 έτη, συσχετίζοντας την στε-

φανιαία θνηνότητα με τα επίπεδα ολικής




Vol 7, No 3

χοληστερόλης, αλλά κυρίως με το ποσοστό

κορεσμένου λίπους στη διατροφή των

πληθυσμών αυτών. Στην Κρήτη και στην

Κέρκυρα όπου η διατροφή τους ήταν βα-

σισμένη στη μεσογειακή δίαιτα, δηλαδή στην

κατανάλωση ελαιόλαδου και φυτικών ουσιών

η στεφανιαία θνητότητα ήταν σχεδόν

ανύπαρκτη με ποσοστό 0.35%. Στην Ιαπωνία

λόγο της μεγάλης κατανάλωσης ψαριών η

θνητότητα ήταν χαμηλή με ποσοστό 1.65%,

ενώ ο Φινλανδία είχε την υψηλότερη

στεφανιαία θνητότητα με ποσοστό 12%, στις

ΗΠΑ ήταν αρκετά υψηλή με ποσοστό 8%

όπου η δίαιτα τους ήταν πλούσια σε

κορεσμένα λιπαρά (ζωικά λίπη,

γαλακτοκομικά προϊόντα) (Menotti 1999,

Άθυρος & Κοντόπουλος 1998).

Η διατροφή μπορεί να χαρακτηριστεί κακή

από ποσοτική και ποιοτική άποψη. Ποσοτική

όταν η λαμβανόμενη ποσότητα τροφής, είναι

περισσότερο από την κανονική η οποία είναι

αναλόγως του φύλου, ύψους και

επαγγέλματος. Αυξημένη ποσότητα τροφής

έχει ως αποτέλεσμα την παχυσαρκία και την

ψηλή χοληστερόλη. Ποιοτική όταν η

διατροφή βασίζεται στο είδος δηλαδή σε

ζωϊκά και γαλακτοκομικά προϊόντα που είναι

πλούσια σε κορεσμένα λίπη (Πηλείδης 2000,

Courtney 2000). Έχει υπολογιστεί ότι αν

μειωθεί 1% η χοληστερόλη στο αίμα τότε ο

κίνδυνος για έμφραγμα μυοκαρδίου

μειώνεται κατά 2% (Καρδ. Ιδρ. Κυπ 2001).

Το κύριο μέσο με το οποίο επιτυγχάνουμε

να μειώσουμε την χοληστερόλη είναι η

σωστή διατροφή. Αυτό ισχύει τόσο για τα

άτομα που ουδέποτε είχαν καρδιοαγγειακά

συμβάντα όσο και άτομα που ήδη έχουν

εκδηλώσει στηθάγχη ή έμφραγμα του

μυοκαρδίου ή άτομα που έχουν υποβληθεί σε

αορτοστεφανιαία παράκαμψη ή

αγγειοπλαστική (Νικολαΐδης 2001). Γνω-

ρίζοντας ότι οι πιο πάνω επεμβάσεις δεν είναι

θεραπευτικές γιατί η στεφανιαία νόσος είναι

μια χρόνια πάθηση που μπορεί να

ξαναδημιουργήσει προβλήματα για αυτό θα

πρέπει να γίνεται πρόληψη. Δίαιτα για μείωση

της χοληστερόλης εξυπακούει:

1. Απώλεια βάρους για τα υπέρβαρα άτομα.

2. Περιορισμό της κατανάλωσης ζωικού

λίπους, περιορισμός στο κόκκινο κρέας

και μερική αντικατάσταση του με που-

λερικά και ψάρια.

3. Αποφυγή των γαλακτοκομικών προϊόντων

που είναι πλούσια σε λιπαρές ουσίες

(Καφάτος κ.α. 1998).

4. Αύξηση της κατανάλωσης όσπριων, δη-

μητριακών, φρούτων και λαχανικών όπου

είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της

μεσογειακής δίαιτας (American Heart

Association 2000, Αγαθαγγέλου 1995,

Καρδιολογικό Ίδρυμα Κύπρου 2001,

Σάββας & Τορναρίτης 1999).

Σύμφωνα με τα αμερικανικά πρότυπα, η

διαιτητική αγωγή σε περίπτωση υπερχολη-

στερολαιμίας έχει δυο βαθμίδες. Η δίαιτα της

πρώτης βαθμίδας περιορίζει το ολικό λίπος

στο 30% των απαιτούμενων θερμίδων και τα

κορεσμένα λίπη στο 10% (Logan & Clarke

2001). Με τον τρόπο αυτό η πρόσληψη

χοληστερόλης ελαττώνεται κάτω από

300mg/dl. Η δίαιτα της δεύτερης βαθμίδας

περιορίζει το ολικό λίπος στο ίδιο ποσοστό

30% των απαιτουμένων θερμίδων μειώνονται

τα κορεσμένα λίπη στο 7% με τον τρόπο

αυτό η πρόσληψη χοληστερόλης μειώνεται

κάτω από 200mg την ημέρα

(http:www.fda.gor/fdac/features/1999/

199chol.html).

Στη μελέτη που έγινε βασισμένη στην πιο

πάνω δίαιτα το 1998 από το Columbia

University σε 103 άτομα φάνηκε ότι μείωση

στην πρόσληψη κορεσμένων λιπών έχει

άμεση σχέση στη μείωση των επιπέδων χο-

ληστερόλης στο αίμα.

Η πρόληψη με σωστή διατροφή χαμηλή

σε ζωϊκό λίπος και χοληστερόλης πρέπει να

αρχίζει από την παιδική ηλικία όπου η σωστή

διατροφή πρέπει να γίνει τρόπος ζωής. Σε

μελέτες που έχουν γίνει σε εικοσάχρονα

θύματα του πολέμου της Κορέας και του

Βιετνάμ φάνηκε ότι είχαν στένωση στις αρ-

τηρίες τους. Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας

των ΗΠΑ συνιστά την υγιεινή διατροφή σε

κάθε άτομο ηλικίας άνω των δύο ετών. Έτσι

υπολογίζεται ότι το ευεργετικό αποτέλεσμα



Vol 7, No 3

της ελάττωσης της χοληστερόλης θα επε-

κταθεί σε όλο τον πληθυσμό (Pipes & Trahms

1993).

Ο ρόλος του νοσηλευτή είναι να ενημε-

ρώνει τον ασθενή για την υγιεινή διατροφή η

οποία πρέπει να ακολουθείται από όλη την

οικογένεια μειώνοντας στο ελάχιστο την

νοσηρότητα και θνησιμότητα από τις καρ-

διοπάθειες που έχουν σαν αιτιολογικό υπό-

στρωμα τα ψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο

αίμα.

4.1.2 Αλλαγές τρόπου ζωής

Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής αποβλέπουν

στην παροχή άμεσων ωφελειών στην υγεία,

και μείωση των επιπέδων χοληστερόλης. Οι

μεταβολές στον τρόπο ζωής με στεφανιαία

νόσο, καθώς και σε ασυμπτω- ματικά άτομα

που βρίσκονται σε μεγάλο κίνδυνο για την

ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου,

διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο τόσο στην

πρωτογενή όσο και στην δευτερογενή πρό-

ληψη της στεφανιαίας νόσου.

Η συνύπαρξη δύο ή περισσότερων προ-

διαθεσικών παραγόντων σε ένα άτομο αυξάνει

κατά γεωμετρική πρόοδο η πιθανότητα

εμφάνισης στεφανιαίας νόσου σε σημαντικό

ποσοστό (Μπουντούλας & Γκελέ- ρης 1990).

Και αυτό επιτυγχάνεται στην αλλαγή τρόπου

ζωής όπως στην διακοπή του καπνίσματος

στην διαιτητική αγωγή που ήδη έχουμε

αναφέρει και στην σωματική άσκηση (Cordis

2000, Νικολαΐδης 1999,

http://caricer.virtualave. net/1 v1231. html).

To κάπνισμα είναι ένας παράγοντας αιφ-

νίδιου θανάτου σε άτομα με στεφανιαία νόσο

λόγο του ότι προκαλεί αρρυθμίες (Καζαμίας

1995). Επιπρόσθετα είναι ένας καθοριστικός

παράγοντας στην εξέλιξη της

αθηροσκλήρυνσης (Ακύρου 1998, Τουτούζα

1993).

Στην μελέτη του Framingham, το 1949

φάνηκε ότι η συχνότητα καπνίσματος ήταν

πολύ υψηλή σε ασθενείς με αθηροσκλή-

ρυνση όπου το 60% των ανδρών και το 40%

των γυναικών ήταν καπνιστές (Sokolow et al

1993). Το κάπνισμα τσιγάρων σχετίζεται

στενά με μείωση της ΗDL χοληστερόλης του

ορρού και αυτό αποτελεί ένα από τους

μηχανισμούς που ευθύνονται για την βλαπτική

επίδραση του. Η επίπτωση αιφνίδιου θανάτου

είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε καπνιστές. Ο

κίνδυνος μειώνεται με τη διακοπή του

καπνίσματος (Βασιλείου 1996).

Η καθιστική ζωή και η παχυσαρκία δη-

μιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για δυ-

σλιποπρωτεϊναιμία με αύξηση της LDL και

ελάττωση της ΗDL χοληστερόλης καθώς για

αυξημένη επίπτωση του σακχαρώδους

διαβήτη και της αρτηριακής υπέρτασης. Η

αποχή από κάθε σωματική άσκηση αποτελεί

προδιαθεσικό παράγοντα της στεφανιαίας

νόσου (Καζαμίας 1995, Τούτουζα 1993). Ενώ

η σωματική άσκηση οδηγεί σε αύξηση της

HDL χοληστερόλης, αύξηση της κυτταρικής

ευαισθησίας στην ινσουλίνη ελάττωση της

αρτηριακή πίεσης και ελάττωση της

παχυσαρκίας. Ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου

παραμένει χαμηλός με την τακτική άσκηση

(Περάκη κ.α. 1994, Τριχόπουλος κ.α. 2000).

Παθολογικές καταστάσεις που αυξάνουν

τον κίνδυνο για αθηροσκλήρωση και στε-

φανιαία νόσο, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης,

η υπέρταση, ο υποθυρεοειδισμός και ο

αλκοολισμός θα πρέπει να αναγνωρίζονται και

να θεραπεύονται.

4.1.3 Φαρμακευτική αγωγή

Η φαρμακευτική αγωγή ενδείκνυται όταν

οι μεταβολές στο τρόπο ζωής συμπερι-

λαμβανομένης της διαιτητικής αγωγής διάρ-

κειας έξι μηνών δεν πέτυχαν να μειώσουν τις

συγκεντρώσεις της LDL χοληστερόλης όπως

συνίσταται από τις ευρωπαϊκές κα-

τευθυντήριες γραμμές (ELPEN 1999,

Hopkins 1995).

Η φαρμακευτική αγωγή είναι αποτελε-

σματική όταν είναι συνδυασμένη με διαιτητική

αγωγή. Συνδυασμένη θεραπεία σε υπερ-

χοληστεριναιμία ενδείκνυται όταν συνυ-

πάρχουν περισσότεροι του ενός προδια-

θεσικοί παράγοντες για εμφάνιση στεφανιαίας

νόσου (ELPEN 1999, Hopkins 1995, Rice

1998). Υπάρχουν παράγοντες κινδύ-




Vol 7, No 3

νου από τους οποίους άλλοι έχουν μεγα-

λύτερη και άλλοι μικρότερη βαρύτητα. Το

φύλο, το οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας

νόσου, το κάπνισμα, η υπέρταση, ο διαβήτης,

οι χαμηλές τιμές HDL κάτω των 35mg/dl, η

συνύπαρξη συμπτωματικής αγγειακής νόσυ,

η παχυσαρκία και η έλλειψη άσκησης

αποτελούν γνωστούς παράγοντες κινδύνου

(http://www.mplshheartfoundation.org/

heartdisease.ctm). Όταν συνυπάρχουν πε-

ρισσότεροι του ενός προδιαθεσικοί παρά-

γοντες και οι τιμές της LDL χοληστερόλης

είναι άνω των 160mg/dl απαιτείται συν-

δυασμένη θεραπεία λόγω του ότι τα άτομα

αυτά εμπίπτουν στην κατηγορία υψηλού

κινδύνου (Αγγελίδης 2000, ELPEN 1999,

Makin & Lip 2001).

Διαιτητική και φαρμακευτική αγωγή υλο-

ποιείται σε ασθενείς μετά από χειρουργική

επαναιμάτωση του μυοκαρδίου (By - Pass)

λόγω του ότι τα ψηλά επίπεδα χοληστερόλης

επιδεινώνουν την αρτηριοσκλήρωση που ως

εξελικτική νόσος απειλεί τα μοσχεύματα με

απόφραξη, και απειλεί επίσης με νέες

στενώσεις τα υπόλοιπα στεφανιαία αγγεία

(Αγγελίδης 2000, Οικονομίδης 2000, Rice

1998).

Ποικίλες κατηγορίες φαρμάκων είναι δια-

θέσιμες για την μείωση των επιπέδων της

χοληστερόλης. Αυτές περιλαμβάνουν:

- Νικοτινικό οξύ όπου μειώνει την ολική

χοληστερόλη και την LDL χοληστερόλη.

- Παράγοντες δέσμευσης των χολικών

οξέων ή ρητίνες οι οποίες μειώνουν τα

επίπεδα των LDL π.χ. χολεστυραμίνη

(http://www.focusoncholesterol.com).

- Παράγωγα του φιμπρικού οξέος όπου

μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης

καιτωντριγλικεριδίωνπ.χ γκεμφιμπροζίλη.

- Αναστολείς της αναγωγάσης του HMG-

COA ή Στατίνες οι οποίες είναι πιο απο-

τελεσματικές από τις φιβράτες στη μεί-

ωση των επιπέδων των LDL και τριγλι-

κεριδίων π.χ. λοβοστατίνη, φλουβα-

στατίνη, πραβαστατίνη ατορβαστατίνη

και σεριβαστατίνη (Hopkins 1995, Harvey

etal 1995).

Το σεριβαστατίνη έχει αποσυρθεί πρό-

σφατα λόγω επικίνδυνων παρενεργειών που

προκαλεί όταν συνδυαστεί με άλλα αντιλι-

πιδαιμικά φάρμακα της φιπράτες κυρίως

μετηνγκεμφιπροζίλη καιφενοφιβράτη. Με

σοβαρότερη ανεπιθύμητη ενέργεια την ρα-

βδομυόλυση που προσβάλει τους σκελετι-

κούς μυς με επακόλουθο τον θάνατο. Η ρα-

βδομυόλυση είναι ανετρέψιμη εάν διαγνωστεί

έγκαιρα και διακοπεί η χορήγηση των

αντιλιπιδαιμικών φαρμάκων. Εν τω μεταξύ η

ευρωπαϊκή υπηρεσία αξιολόγησης φαρμάκων

έχουν ξεκινήσει γενική έρευνα γύρω από τα

σκευάσματα που υπάγονται στη φαρ-

μακολογική κατηγορία των στατινών (Υπουρ-

γείο Υγείας 2001, Χαραλαμπίδη 2001).

Παρόλα αυτά οι στατίνες θεωρούνται από

το εθνικό πρόγραμμα εκπαίδευσης για την

χοληστερόλη των Ηνωμένων Πολιτειών

(NCEP) και από την Δεύτερη Συλλογική

Ομάδα Δράσης της Ευρωπαϊκής και άλλων

Εταιρειών για την πρόληψη της Στεφανιαίας

Νόσου (ESCP2) να είναι φάρμακα εκλογής

για τη θεραπεία της υπερχολη- στερολαιμίας.

Ακόμη μακροχρόνιες μελέτες όπως η

Σκανδιναβική μελέτη της επιβίωσης για την

Σιμβαστατίνη (4S), που έγινε το 1974 που

είχε διάρκεια πάνω από 5 χρόνια διαπι-

στώθηκε μείωση κατά 42% θνησιμότητα από

καρδιοαγγειακά συμβάντα και 30% μείωση

θνησιμότητας από άλλα αίτια σε ασθενείς με

στεφανιαία νόσο και ψηλά επίπεδα LDL

χοληστερόλης (Makin & Lip 2001,

http://www.fda.gOv/fdac/features//1999/199

chol./html).

Παρόμοια αποτελέσματα φάνηκαν και από

την μελέτη το 1995 για την πρόληψη της

Στεφανιαίας Νόσου στη Δυτική Σκωτία

(WOSCOPS) σε έξι χιλιάδες άτομα χωρίς

στεφανιαία νόσο όπου η επίπτωση του πρώ-

του εμφράγματος του μυοκαρδίου και των

θανάτων που σχετίζονται με το καρδιοαγ-

γειακό μειώθηκε (http://www.nhlbisupport.

com/chd1/why4.htm).

Ακολουθεί το 1996 η μελέτη της χολη-

στερόλης σε σχέση με τα Επανακαμπτόντα

Συμβάντα (CARE) και το 1997 η μελέτη για




Vol 7, No 3

την Πρόληψη της Αθηροσκλήρωσης, στην

Πολεμική Αεροπορία του Τέξας

(AFCAPS/TEXCAPS) έδειξαν το όφελος της

αγωγής με στατίνη σε άτομα χωρίς στε-

φανιαία νόσο, με προδιαθεσικούς παράγοντες

και ασθενείς με στεφανιαία νόσο. Τα ποσοστά

επιβίωση βελτιώθηκαν και ο κίνδυνος

θνησιμότητας μειώθηκε (Archbold & Timrnis

1998, Gemmil 1999, http://www.

nhlbisupport.com/chd1/why4.htm).

To συμπέρασμα που ακολουθεί από τις

μελέτες είναι ότι η ελάττωση της χοληστε-

ρόλης μέσω τροποποίησης της δίαιτας και

μέσω φαρμακευτικής αγωγής μπορεί να

μειώσει την σχετιζόμενη με την στεφανιαία

νόσο νοσηρότητα και θνησιμότητα.

5. Επίλογος: Συμπεράσματα -

Εισηγήσεις

Κεντρικό ρόλο στην εκδήλωση της στε-

φανιαίας νόσου φαίνεται πως διαδραματίζει η

αθηροσκληρωτική πλάκα είναι στην σύνθεση

της οποίας το κύριο συστατικό είναι η

χοληστερόλη και κυρίως της LDL χο-

ληστερόλης (Logan & Clarke 2001).

Η γένεση της αθηροσκλήρυνσης αρχίζει

στην ζωή του ανθρώπου στην παιδική ηλικία

και εξελίσσεται προοδευτικά με την πάροδο

του χρόνου, στενεύοντας όλο και περισσότεο

των αυλών των αρτηριών, με τελικές

επιπλοκές την στηθάγχη, το έμφραγμα

μυοκαρδίου ή τον αιφνίδιο θάνατο

(Sokolowetal 1993).

Διατηρώντας σε χαμηλά επίπεδα την χο-

ληστερόλη οδηγεί σε επιβράδυνση την ανά

πτυξη της στεφανιαίας νόσου. Για αποτε-

λεσματική πρόληψη της στεφανιαίας νόσου

και διατήρηση της χοληστερόλης σε χαμηλά

επίπεδα θα πρέπει να στραφούμε στην

παιδική ηλικία, διότι εάν δεν ληφθούν από

τώρα μέτρα πρόληψης η επίπτωση της στε-

φανιαίας νόσου στις επόμενες δεκαετίες

στον τόπο μας θα σημειώνει συνεχή άνοδο.

Τα μέτρα πρόληψης που πρέπει να τη-

ρούνται:

- Σωστή διατροφή από την παιδική ηλικία

- Αποφυγή της παχυσαρκίας

- Ενθάρρυνση για άσκηση από την οικο-

γένεια και όλη την οικογένεια

- Επομόρφωση των παιδιών και εφήβων από

τους κοινωνικούς φορείς για τις βλαβερές

συνέπειες του καπνίσματος.

Δεν πρέπει να ξεχνιέται ο ρόλος των νο-

σηλευτών ως προαγωγοί της υγείας όπως

έχει διαφανεί στην μελέτη, οφείλουμε να

ενημερώνουμε τον ασθενή, την οικογένεια

και την κοινότητα μας για τους παράγοντες

κινδύνου της στεφανιαίας νόσου ώστε να

βοηθήσουμε τα άτομα υψηλού κινδύνου να

διαμορφώσουν υγιείς συνήθειες. Παράλληλα

πρέπει να αναπτυχθούν μηχανισμοί σε

επίπεδα υπηρεσιών πρόληψης, ανάπτυξης

έρευνας και η υποστήριξη της κοινοτικής

νοσηλευτικής. Η πρόληψη είναι πιο απο-

τελεσματική και πιο εύκολη η εφαρμογή της

όταν ξεκινά πολύ νωρίς και αφορά ολόκληρη

την οικογένεια.

«Καλλιον το προλαμβάνειν η το θερα-

πεύειν» Ιπποκράτης

Βιβλιογραφικές Παραπομπές

Ελληνική

Αγαθαγγέλου, Μ. (1995) Χοληστερόλη-Τριγλυκερίδια και η και η καρδιά σας. Καρδιολογικά Νέα. 1. 9. 11

Αγγελίδης, Ν.Σ. (2000) Ερωτήματα γύρω από την σημασία της χοληστερόλης ως προδιαθεσικού παράγοντα.

Καρδιολογικά Νέα. 16. 3

Αδαμόπουλος, Ν.Π. (1988) Εισαγωγή στην Προληπτική Ιατρική. Αθήνα: Έκδοση Παρισιανός, Κ.Γ.

Άκυρου, Δ.Β. (1998) Εγχειρίδιο Καρδιολογικής Νοσηλευτικής Αυτοέκδοση. Αθήνα. 87-96.

Αντωνόπουλος, Α. (1999) Η Πρόληψη του Εμφράγματος του Μυοκαρδίου. Καρδιολογικά Νέα. 12. 13-14

Αθυρος, Γ.Β., Κοντόπουλος., Γ.Α. (1998) Διαταραχές του Μεταβολισμού των Λιποπρωτεϊνών Θεσσαλονίλη:

University Studio Press.




Vol 7, No 3

Βασιλείου, Γ. (1996) το κάπνισμα και η σχέση του στη δημιουργία στηθάγχης. Καρδιολογικά Νέα. Έκδοση

Καρδιολογικό Ίδρυμα Κύπρου. 5. 6

Δανιήλ, Γ. (2000). Ένας μικροσκοπικός ένοχος για την αρτηριοσκλήρυνση. Καρδιολογικά Νέα 16. 19

Διονυσίου - Αστεριού, Γ.Α. (1997) Αθηροσκλήρυνση. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Πασχαλίδης, Π.Χ.

Ελευθερίου, Ο., Μουτήρη, L, Ιωνίδης, Γ. (1999) Οι παράγοντες κινδύνου σε ασθενείς με οξύ έμφραγμα

μυοκαρδίου. Ιατρική Κύπρος. 17 (1&2), 40-42.

Καζαμίας, Μ.Θ. (1995) Για την Καρδιά σας με Αγάπη. Α' Έκδοση. Αθήνα: Εκδόσεις Σείριος.

Κακούρη, Α.Β. (1993) Καρδιολογική Νοσηλευτική. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας. 55-68

Καρδιολογικό Ίδρυμα Κύπρου (2001). Η Πρόληψη της στεφανιαίας νόσου. Διαφωτιστικά φυλλάδια Λευκωσία. 16

Καρδιολογικό Ίδρυμα Κύπρου (2001). Χοληστερόλη και Καρδία. Διαφωτιστικά φυλλάδια. Λευκωσία 3.

Καφάτος, Α., Μάρκατζη, Ε., Kearney, D., Gibney, Μ. (1998) Διατροφή και υγεία των Ελλήνων. Απόψεις

και τάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ιατρική 73 (5), 391-402.

Μιχαήλ, Π. (1999) Διάγνωση και θεραπεία της στεφανιαίας νόσου. Καρδιολογικά Νέα. 12. 11-12.

Μουτήρης, 1(1996). Επίπεδα χοληστερόλης σε παιδιά 2-12 χρόνων στην Κύπρο. Καρδιολογικά Νέα. 5.8

Μπουντούλας, Χ., Γκελέρης, Π.(1990) Στεφανιαία Νόσος. Β' Έκδοση. Θεσσαλονίκη: University Studio

Press. 35-46.

Νικολαΐδης, Μ. (2001) Κίνδυνος η υψηλή χοληστερόλη, προκαλεί καρδιαγγειακές παθήσεις. Ο Φιλελεύθερος.

1.7.2001. σελ. 7.

Νικολαΐδης, Π. (1999) Νέες ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές για την πρόληψη της στεφανιαίας νόσου.

Καρδιολογικά Νέα. 13.7-10.

Οικονομίδης, Κ. (2000). Μετά από εγχείριση By Pass. Καρδιολογικά Νέα. 16.11

Παπαδόπουλος, Η. (2000). Η καρδιολογία τον 20ο αιώνα - Κύπρος. Καρδιολογικά Νέα. 16

Παπαλαμπριανού, Ρ. Αναστασιάδης, Λ. (1993) Σωστή διατροφή και υγεία. Λευκωσία. Τυπογραφεία Βιολάρη Λτδ.

Περάκη, Β.Ν. Μπαρώνα, Φ.Γ., Παπασιδέρη, Ι.Σ (1994) Αγωγή σε θέματα υγείας. Αθήνα: Εκδόσεις Συμμετρία 90-94

Πηλείδης, Λ. (2000) Στεφανιαία Νόσος και Διατροφή. Υγεία για Όλους. 6 (10), 19

Ραλλίδης, Λ.Σ. Ζολινδάκη, Μ.Γ., θωμάίδης, Κ.Π., Αντωνιάδης, Τ.Χ., Ντενέζος, Ε.Ε., Παπαστεριάδης, Ε.Γ

(2000) Πλημελής αντιμετώπιση υπερχοληστερολαιμίας σε εμφραγματίες, Ελληνική Καρδιολογική Επιθεώρηση. 41

(1), 75-80.

Σάββας, Χ.Σ., Τορναρίτης, Μ.(1999) Ο ρόλος της διατροφής στην προαγωγή της υγείας. Υγεία για όλους.

5 (9), 32-33.

Σιδέρης, Α.Δ. (1991) Πρωτοβάθμια Καρδιολογία. Αθήνα: Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιανός, Κ.Γ. 268-312.

Στασής , Α.Γ. (1996) Χοληστερόλη: Τί πρέπει να γνωρίζουμε. Καρδιολογικά Νέα. 5.7.

Στέφα, Μ (1998) Καρδιολογική Νοσηλευτική. Γ Έκδοση. Αθήνα: 155-178.

Τριχόπουλος, Δ., Καλαποθάκης, Β., Πετρίδου, Ε. (2000) Προληπτική Ιατρική & Δημόσια Υγεία. Αθήνα:

Ιατρικές Εκδόσεις ΖΗΤΑ, 99-113.

Τούτουζα, Π. (1993) Καρδιολογία. Β' Έκδοση. Αθήνα: Επιστημονικές εκδόσεις Παρισιανού, Γ.Μ. 290-377.

Χαραλαμπίδη, Κ. (2001) Έρευνα για τις στατίνες. Ο Φιλελεύθερος 11.8.2001. σελ. 1.

Χαραλαμπίδη, Κ. (2001) Παρενέργειες από φάρμακο κατά της χοληστερόλης. Ο Φιλελεύθερος 25.8.2001

σελ. 8

Χατζημηνάς, Ι.Σ. (1987) Επίτομη φυσιολογία Β Έκδοση Αθήνα: Επιστημονικές εκδόσεις Παρισιανός, Κ.Γ.

189




Vol 7, No 3

Αγγλική

Adair, O.V., Harvanek. Ε.P. Secrets Καρδιολογίας (μετά Κωστοπούλου, Α.) Αθήνα: Ιατρικές εκδόσεις Πασχαλίδης,

Π Χ. 132-149.

Archbold, A.R, Timmis, D.A. (1998) Cholesterol lowering and coronary artery disease: Mechanisms of risk eduction.

Heart 80. 543-547.

American Heart Association (2001), http://www. [24/7/2001]

Browneli, K.D., Cohen, L.R. (1995) Adherence to Dietary Regimens 1: An Overview of Research. Behavioral

Medicine. 20.149-154.

Cordis (2000) Understanding Coronary Artery Diseases Cardiac Catheterization Angioplasty, Stenting and

Intravascular Brachytherapy. A Guide for Patients. USA: Johnson-Johnsons Company.

Courtney-Moore, Μ (2000) Διαιτολογία. (μετ. Μαγκλάρα, Κ.Ε., Τσαρούχη, Α.Κ.) Τρίτη Έκδοση. Αθήνα:

Εκδόσεις Βήτα. 217-227.

ELPEN. (1999) Eltiva Μονογραφία. Αθήνα: ΕΛΠΕΝ, Α.Ε. Φαρμακευτική Βιομηχανία. 7-18.

Gemmill, J.D. (1999) Lipid management in inschaemic heart disease. Coronary Health Care. 3 (2), 62 -66.

Goldman, L., Braunwald, E.(1998) Primary Cardiology. USA: Saunder. W.B. Company 445-467.

Harvey, R.A., Champe, P.C. (1995) Εικονογραφημένη Φαρμακολογία, (μετ. Παπαδόπουλος, I.Σ., Παπαδόπουλος,

Γ. Αθήνα: Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιανός, Γ. 199-206.

Henkel, J. (1999) Keeping Cholesterol Under control. http://www[8.8.2001]

http://cancer.Vi rtualave. net//v1231. htm I [ 11 /7/2001 ]

http://www.mplheartfoundation.org/cholest.cfm. [24/7/2001]

http://www.nhlbisupp0rt.c0m/chd//why 4.htm The Cholesterol-Heart diseases connection. [27/4/2001]

http://www.tmc.edu/thi/body choleste.html [16/7/2001]

http://www.focusoncholesterol.com/script/mclin/art.asp7articlekey=2710

http://www.focusoncholesterol.com/script/main/art.asp7li=MNI&artclekey=320&page=6[16/7/2001]

Hopkins, S.J. (1995) Φάρμακα και Φαρμακολογία για νοσηλευτές, (μετ. Αβραάμ, Χ.) Λευκωσία: Εκδόσεις

Πέργαμος. 248-257.

Jacqueline, J., McCormick,. Mark, A.D. (2000) Pharmacologic Treatment of Dyslipidemia. American Journal of

Nursing. 100 (2), 55-60.

Logan, P., Clarke, S. (2001) Nutritional and Medical Therapy for Dyslipidemia in Patients with Cardiovascular

Disease. A A CN Clinical Issues. 12 (1), 40-52.

Makin, Α., Lip, G.Y.H. (2001) Lipid lowering therapy and coronary heart disease risk assessment in general

practice. Coronary Health Care. 5 (1), 1-3.

Meltzer, E.L., Pinneo, R., Kitchell, J.R. (1983) Intensive Coronary Care: A Manual for Nurses. 4th edition.

USA: Brandy, R.J Company. 1-37.

Menotti, A. (1999) Diet, Cholesterol and Coronary Heart Disease and Perspective. Act a Cardiol 54(3), 169 -

172.

Pipes, P.L„ Trahms, C.M. (1993) Nutricion in Infancy and Childhood, fifth edition. USA: Mosby year Book,

Inc. 153-302.

Sacks, F.M. (1998) Why cholesterol as a central theme in coronary artery diseases? AMJ Cardiol. 82 (10B),

14-17.

Sokolow, M., MCL Itoy, M., Cheitlin, M. (1993) Κλινική Καρδιολογία, (μετ. Παναγιωτόπουλος, I.Π.) Αθήνα:

Ιατρικές Εκδόσεις Πασχαλίδης, Π .Χ. 186-203.

Texas Heart Institute Heart Information Services (2001) http://www[16/7/2001]

Townsend, E.C. (1996) Υγιεινή Διατροφή & Θεραπευτικές Δίαιτες. Διαιτητική. Έκτη Έκδοση, (μετ. Παρίκος, Γ.)

Αθήνα: Εκδόσεις «ΕΛΛΗΝ» 61-77.

Turner-Boutle, Μ. (1998) Cholesterol and Coronary Heart Disease: Screening and treatment. Nursing Times. 94

(15), 46-47.




Vol 7, No 3

Βιβλιογραφία

Ελληνική

Αποστολίδης, Α. (1993) ΠΡΟ.ΚΑ.Ν. (Πρόληψη Καρδιαγγειακών Νοσημάτων). Ιατρικές Εξελίξεις για Όλους.

8.32-35.

Καφάτος, Α., Παπουτσάκης, Γ. (1998) Δείκτες θνησιμότητας του ελληνικού πληθυσμού. Σχέση με αγωγή

υγείας και μεσογειακή δίαιτα. Ιατρική. 73 (4), 287-301. Αγγλική

Basell, R. (2001) http://www.msnbc.com/news/566764.asp page1-3 [26/7/2001]

Brill-Kay, S., McKenna, F.L. (1995) Everything you need to know about heart surgery but were afraid to

ask. Fourth edition. Canada: McKenna Enterprises Inc.

Bronstein, H.M., Burnett, S. (1998) Understanding Coronary Artery Bypass Surgery. Canada: Krames

Communications.

Challem, J. (2001) 15 Easy Ways to Lower your Cholesterol. Page 1-5. http://www

Elkins, R. (2001) Get a Handle on High Cholesterol. http://www.[26/7/2001]

Hecht, S.H., Superko, R.H. (2001) Electron Beam Tomography and National Cholesterol Education Program

Guideline in Asymptomatic Women. Journal of the American College of Cardiology 37 (6), 1505-1511.

http://www.menopauserx.com/belles.html [26/7/2001]

http://www.tipsofallsort.com/cholesterol.html [26/7/2001]

http://www.revivalhealth.com/heart1 .html [8/8/2001]

http://youngagain2000.com/betchol30bot.html. Young Again Nutrients 2001. [16/7/2001]

http://216.205.53.178/endo/pubrelations/patientinfo/highblood. [8/8/2001]

http://www.obleness.org/hl/choles.html.cholesterol [11/7/2001]

http://www.ghc.org/web/healthinfo/self/exercise-nutrition/choles.jhtml. [16/7/2001]

http://thriveonline.oxygen.com/medical/alternativemedicine/con/highcholesterol.htm [11/7/2001]

http://www.nalusda.gov/fnic/dga/dga95/lowfathtml [16/7/2001]

http://www.enc.online.org/dietc.htm. Dietary Cholesterol and Plasma Cholesterol: Recent Studies. [12/7/2001]

http://www.wandb.com/cholesterol.4htm [24/7/2001]

Minneapolis Heart Institute Foundation (1997) http:www [24/7/2001]

National Heart, Lung and Blood Institute (2001) http://www [17/7/2001]

Peck, Ρ (2001) A diet that lowers blood pressure and cholesterol. http://www [26/7/2001]

Ravnskov, U. (2001). The Cholesterol Myths http://www [8/8/2001]

Rosengren, A. (1998) Cholesterol: How low is low enough? BMJ 317. 425-427.

Thompson, R.L., Summerbell. C.d., Hooper, L., et al (2001) Cochrane Review. The Cochrane Library.

http://www. [12/7/2001] Wierzbicki, A. (2000) Familiar hypercholesterolemia. Coronary Health Care 4 (4), 192-197. 37




Vol 7, No 3

13ο Παγκύπριο Συνέδριο Νοσηλευτικής και Μαιευτικής

«Νοσηλευτική και Μαιευτική: Βίωμα, Επάγγελμα, Επιστήμη» 24-25 Νοεμβρίου 2006, Ξενοδοχείο Palm Beach, Λάρνακα

Πορίσματα Το 13ον Παγκύπριο Συνέδριο

Νοσηλευτικής και Μαιευτικής με τίτλο

"Νοσηλευτική και Μαιευτική Βίωμα

Επάγγελμα Επιστήμη" διεξήχθη στις 24 και

25 Νοεμβρίου 2006 στο ξενοδοχείο Palm

Beach στη Λάρνακα.

Το συνέδριο παρακολούθησαν 762

νοσηλευτές και μαίες από την Κύπρο και την

Ελλάδα. Έντονη ήταν και η παρουσία των

φοιτητών της Νοσηλευτικής Σχολής της

Κύπρου με συμμετοχή πέραν των 200

ατόμων.

Εισαγωγή: Η άσκηση της Νοσηλευτικής και

Μαιευτικής περιλαμβάνει την ανάπτυξη

εμπειριών, και συναισθηματικής

προσέγγισης στα προβλήματα υγείας κυρίως

μέσα από αναστοχασμό ή αντανακλαστική

σκέψη.

Η Νοσηλευτική και Μαιευτική ως

επάγγελμα, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την

αυτόνομη αλλά και την ομαδική παροχή

φροντίδας υγείας και συμβουλευτικής προς

άτομα και ομάδες όλων των ηλικιών, σε όλα

τα πεδία της δραστηριότητας τους.

Τη βάση του επαγγέλματος μας αποτελεί

η Νοσηλευτική και Μαιευτική επιστήμη η

οποία επηρεάζεται από τις μεταβαλλόμενες

ανάγκες της κοινωνίας, της φροντίδας των

ασθενών, και του επαγγέλματος καθ'

εαυτού. Είναι επιστήμη αλλά και τέχνη,

θεωρία αλλά και πράξη, είναι αφιερωμένες

στην υπηρεσία του ανθρώπου καθώς του

παρέχουν φροντίδα σε όλα τα στάδια της

ζωής του.

ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ότι η ενδυνάμωση του

επαγγέλματος στη χώρα μας θα πρέπει να

στηριχθεί με:

• Ανάπτυξη σαφών στρατηγικών σχε

διασμών ανθρώπινου δυναμικού για δια-

σφάλιση επαρκών αριθμών καλά

εκπαιδευμένων νοσηλευτών/τριών και μαιών.

• Εξασφάλιση ότι τα απαραίτητα νομικά

και ρυθμιστικά πλαίσια εφαρμόζονται σε όλα

τα επίπεδα του συστήματος υγείας

συμπεριλαμβανομένων και των Ευρωπαϊκών

οδηγιών και υποδείξεων που αφορούν τη

Νοσηλευτική και Μαιευτική Εκπαίδευση.

• Διευκόλυνση των Νοσηλευτών και

Μαιών να εργάζονται επαρκώς και

αποτελεσματικά, κατά τη μέγιστη

δυνατότητά τους, τόσο σαν ανεξάρτητοι

όσο και σαν αλληλοεξαρτώμενοι

επαγγελματίες.

Με βάση τις εργασίες του συνεδρίου

εξάγονται τα πιο κάτω πορίσματα:

Νοσηλευτική και Μαιευτική

εκπαίδευση • Η ανάπτυξη της Νοσηλευτικής και

Μαιευτικής εκπαίδευσης στην Κύπρο επι-

βάλλει συνεχή ενημέρωση με τις διεθνείς

αλλά και τις Ευρωπαϊκές εξελίξεις σε αυτό

τον τομέα.

• Η εναρμόνιση της Νοσηλευτικής και

Μαιευτικής εκπαίδευσης με τις Ευρωπαϊκές

προδιαγραφές αποτελεί στόχο των

Υπουργών Παιδείας της Ευρωπαϊκής

Ένωσης μέσω της διακήρυξης της Bologna.

Το συνέδριο εντόπισε ενθαρρυντικές

διεργασίες σε σχέση με την ανάπτυξη της

Νοσηλευτικής και Μαιευτικής Εκπαίδευσης

στην Κύπρο.

• Διαφάνηκε η αναγκαιότητα

δημιουργίας προγράμματος Μαιευτικής

εκπαίδευσης ως βασικό πρόγραμμα

εκπαίδευσης σε Πανεπιστημιακό επίπεδο

μέσα στα πλαίσια λειτουργίας του νέου

Πανεπιστημίου.



Vol 7, No 3

Δ. Σ. ΠΑΣΥΝΜ

• Μέσω της ανωτατοποίησης της Νο-

σηλευτικής Εκπαίδευσης πιστεύεται ότι ο

επαγγελματίας Νοσηλευτής θα απολαμβάνει

κοινωνική καταξίωση, ικανοποιητική αμοιβή

και μικρότερη σωματική και συναισθηματική

εξουθένωση.

Επείγουσα Νοσηλευτική

• Η ενημέρωση και η εφαρμογή των

νέων δεδομένων, ειδικά στα επείγοντα πε-

ριστατικά είναι πολύ σημαντική για τον νο-

σηλευτικό κόσμο.

• Η δημιουργία εξειδικευμένων ομάδων

(crash teams) βάσει προδιαγραφών και

πρωτοκόλλων είναι σημαντική στο χώρο των

νοσηλευτηρίων καθώς επίσης και ο

προγραμματισμός για την χρήση των αυ-

τόματων εξωτερικών απινιδωτών.

• Ο τρόπος αναγνώρισης και αντιμε-

τώπισης των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων

και η αναγνώριση των ασθενών σε κρίσιμη

κατάσταση και η πρόληψη της κάρδιο

αναπνευστική ς ανακοπής αποτελούν μέτρα

που μειώνουν την νοσηρότητα και

θνησιμότητα.

• Επιπρόσθετα συμβάλλουν στην ποι-

οτική φροντίδα υγείας. Η συνεχής επι-

μόρφωση του Νοσηλευτικού προσωπικού

στην αντιμετώπιση των επειγόντων περι-

στατικών βάση προγράμματος θεωρείται

άμεση ανάγκη.

Κοινοτική Νοσηλευτική

• Είναι σημαντική η συμμετοχή των νο-

σηλευτών και Μαιών στη κοινότητα. Σε κάθε

εργασιακό χώρο η παροχή φροντίδας θα

πρέπει να εστιάζεται στην οικογένεια, την

υγεία της, και τη δυνατότητά της να

αυξηθεί, και να συνεισφέρει στην κοινωνία.

Με την εφαρμογή του θεσμού του

οικογενειακού νοσηλευτή μπορεί να χρη-

σιμοποιηθεί πλήρως η δυνατότητα ικανο-

ποίησης των αυξανόμενων απαιτήσεων στον

τομέα της υγείας. Ο οικογενειακός

Νοσηλευτής είναι ο επαγγελματίας του

οποίου εργασία εστιάζεται στην πρόληψη και

τη φροντίδα.

• Στην κοινότητα εκπαιδεύεται για να ανιχνεύει πρόωρα σημάδια αναδυομένων προβλημάτων υγείας και είναι σε θέση να δώσει συμβουλές στα μέλη της οικογένειας αναλόγως της ηλικίας, του τρόπου ζωής και του φύλου, και είναι σε θέση να παραπέμψει αν η κατάσταση το απαιτεί. Ο νοσηλευτής είναι επίσης ειδικευμένος στην κοινοτική ανάπτυξη και αποτελεί ενεργό μέλος των τοπικών κοινοτικών προγραμμάτων υγείας.

• Τονίζεται η μεγάλη σημασία του ρόλου του Νοσηλευτή στη κοινότητα σε σχέση με την αντιμετώπιση και πρόληψη προβλημάτων υγείας. Επιβάλλεται η συμβολή της Νοσηλευτικής στην διαμόρφωση θε-ραπευτικών σχημάτων για τον σακχαρώδη διαβήτη καθώς και στον νέο τρόπο ζωής που επιβάλλεται από την νόσο.

• Εντοπίζονται προβλήματα απομόνω-σης στην αυξανόμενη γηράσκουσα κοινό-τητα και τίθενται εισηγήσεις για ανακούφιση και καλύτερη διαχείριση του προβλήματος.

• Επιβάλλεται η έρευνα για το περι-βάλλον και την σημασία του στην προαγωγή της υγείας. Ιδιαίτερα σε κατηγορίες πληθυσμού όπως τα παιδιά και προπάντων σε σχέση με το κάπνισμα στο περιβάλλον του παιδιού.

• Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί σο-βαρά προβλήματα με πολυδιάστατες επι-πτώσεις στην κοινωνική ζωή και την εργασία. Υπάρχει επιτακτική ανάγκη ευαισθη-τοποίησης και ανάλογης παρέμβασης των επαγγελματιών υγείας.

• Επιβάλλεται η κατανόηση των συ-ναισθημάτων των οικογενειών που βιώνουν πένθος. Η καθημερινή αντιμετώπιση του θανάτου ταυτίζει τον επαγγελματία υγείας με κάθε άνθρωπο που χάνεται στα χέρια του.

Παθολογική Νοσηλευτική

• Επισημαίνεται ότι η υπνηλία των οδη-

γών αποτελεί ένα σοβαρό παράγοντα κιν-

δύνου πρόκλησης ατυχημάτων. Η εμπλοκή

των νοσηλευτών σε εξειδικευμένα κέντρα

συμβάλλει άμεσα στην πρόληψη των ατυ-

χημάτων .



Vol 7, No 3

• Επίσης, ο ρόλος των ειδικών ιατρείων στην παρακολούθηση ασθενών με αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια στελεχωμένα με έμπειρους νοσηλευτές συμβάλλει στην βελτίωση της ποιότητας της υγείας και μει-ώνει τον χρόνο νοσηλείας.

Χειρουργική Νοσηλευτική

• Η σύντομη αφαίρεση της κλειστής παροχέτευσης θώρακος με βάση τα ερευ-νητικά αποτελέσματα βελτιώνει την με-τεγχειρητική πορεία των ασθενών και ελατ-τώνει τις ανάγκες σε πολλά προβλήματα που αφορούν τον ασθενή π.χ αναλγησία, φυσιοθεραπεία και γενικά την όλη νοση-λευτική φροντίδα.

• Τονίζεται επίσης ότι η έγκαιρη αντι-μετώπιση των παιδιατρικών ασθενών με εγκαύματα από εξειδικευμένη ομάδα και η άμεση χειρουργική αντιμετώπιση τους περιορίζει τις εγκαυματικές επιπλοκές, μει-ώνει την νοσηρότητα ως επίσης και την ανάγκη πολλαπλών επεμβάσεων.

Περιεγχειρητική Νοσηλευτική

• Η λεκτική βία/ κακοποίηση σε όλα τα

επίπεδα στους χώρους της υγείας είναι

φαινόμενο που προβληματίζει τον νοση-

λευτικό κόσμο. Τονίζεται η ανάγκη για προ-

γραμματισμό και διεξαγωγή σεμιναρίων για

την επικοινωνία όπως και για τις υπάρχουσες

νομοθεσίες με συμμετοχή από όλο το φάσμα των επαγγελματιών υγείας.

Ζ Η δημιουργία χειρουργείων ημερήσιας

φροντίδας συνεπάγεται θετική απόδοση για

τους αποδέκτες της φροντίδας της υγείας.

Αποτελεί πρόκληση για τα συστήματα υγείας

με όφελος τους επαγγελματίες υγείας και

μείωση του κόστους νοσηλείας. Η

δημιουργία και η εφαρμογή πρωτοκόλλων σε

όλους τους χώρους της φροντίδας υγείας

θα οδηγήσει σε αποτελεσματικότερη

ποιότητα και ειδικά στα χειρουργεία

ημερήσιας φροντίδας.

Ζ Η έρευνα και η τεκμηρίωση της νο-

σηλευτικής πράξης αποτελούν αναπό-

σπαστα στοιχεία της νοσηλευτικής επι-

στήμης. Συνεπώς θεωρεία, έρευνα, τεκ-

μηρίωση και νοσηλευτική πράξη είναι αλ-

ληλένδετα.

Ογκολογική Νοσηλευτική • Διαφαίνεται μέσα από τα ερευνητικά

δεδομένα ότι οι ασθενείς με καρκίνο αντι-

λαμβάνονται με ξεχωριστό τρόπο την ποι-

ότητα της φροντίδας και κατά συνέπεια οι

νοσηλευτές καλούνται να αναγνωρίσουν

αυτές τις ιδιαιτερότητες ώστε να μπορούν

να τις ικανοποιούν.

• Η ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων και γνώ-

σεων όσον αφορά την αντιμετώπιση ατόμων

με εξαγγείωση κυταροστατικών φαίνεται να

καθιστά τον ρόλο του νοσηλευτή στην

φροντίδα ατόμων με καρκίνων πιο αυτόνομο.

Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας • Η δυναμική παρέμβαση των νοση-

λευτών σε όλα τα επίπεδα πρωτοβάθμιας

δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας φρο-

ντίδας στον τομέα των τοξικοεξαρτήσεων

αναφέρθηκαν στην συγκεκριμένη σύνοδο. Η

πορεία προς την απεξάρτησή είναι δυνατόν

να έχει αφετηρία το μομέντουμ της

συνάντησης των εξαρτημένων με τον νο-

σηλευτή στην μονάδα άμεσης βοήθειας και

υποστήριξης.

• Το άτομο αναπτύσσεται στα πλαίσια

της ομάδας μιας θεραπευτικής κοινότητας

που ο νοσηλευτής ψυχικής υγείας συντονίζει

επιστημονικά, μαθαίνει να αυτονομείται και

να εξελίσσεται σε ατομικό επίπεδο μέσα από

ένα πρόγραμμα επανένταξης.

• Ο Νοσηλευτής Ψυχικής υγείας πριν

λίγα χρόνια δεν θεωρούταν ότι ανήκε στην

ελίτ του χώρου του ενώ σήμερα ο ρόλος που

διαδραματίζει τον τοποθετεί στο ανώτερο

επίπεδο της ιεραρχίας.

• Διαφάνηκε από εργαστήρι (Έκφραση Συναισθημάτων) ότι υπάρχει ανάγκη ανά-

πτυξης συμβουλευτικής υπηρεσίας στο

χώρο εργασίας.

• Επιβάλλεται η δημιουργία προτύπων

τα οποία θα αποτελέσουν το θεμέλιο λίθο για

τη στήριξη της πρακτικής της νοσηλευτικής

της Ψυχικής Υγείας. Έμφαση θα πρέπει να

δοθεί: στην αποκέντρωση των

προσφερομένων υπηρεσιών και βελτίωση

της πρόσβασης σε αυτά, στη φροντίδα



Vol 7, No 3

μέσα στη κοινότητα και στην έγκαιρη ανί-

χνευση της ψυχικής ασθένειας

Μαιευτική

• Ο έλεγχος αυχενικής μοίρας κατά τον

υπερηχογραφικο έλεγχο του πρώτου τρι-

μήνου σε συνδυασμό με την μητρική ηλικία,

τους βιοχημικούς δείκτες την εξέταση του

ρινικού οστού και πιθανές ανατομικές βλάβες

του εμβρύου αυξάνει το ποσοστό ανίχνευσης

τρισωμίας 21 πέρα του 95%.

• Η αναγκαιότητα της συμβουλευτικής

σε όλους τους τομείς της υγείας καθώς και η

ανάγκη προσφοράς γενετικής συμ-

βουλευτικής είναι ολοένα αυξανόμενη. Δια-

φαίνεται η ανάγκη ο νοσηλευτής και η μαία

να εξειδικευτούν στον τρόπο, χώρο και δια-

δικασία της γενετικής συμβουλευτικής για να

αναλάβουν σωστά αυτό τον ρόλο.

• Εναλλακτικές μέθοδοι χαλάρωσης

όπως η γιόγκα κατά την εγκυμοσύνη, το-

κετών και λοχεία αποτελούν ψυχοσωματική

εμπειρία ζωής με σημαντικά ουσιώδη

ωφελήματα για την μητέρα, το παιδί και την

οικογένεια.

• Το Συμβούλιο Μαιευτικής και Νοση-

λευτικής διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην

διατήρηση των επιπέδων επιστημονικής

κατάρτιση των νοσηλευτών και των μαιών

που ασκούν το επάγγελμα στην Κύπρο.

• Απώτερος στόχος είναι η διασφάλιση

της ποιότητας της φροντίδας γι' αυτό και

τίθεται εισήγηση όπως οι νοσηλευτές και οι

μαίες ανανεώνουν την εγγραφή τους στο

ανάλογο μητρώο, προσκομίζοντας πι-

στοποιητικά συνεχούς επιμόρφωσης.

• Επιβάλλεται η ενημέρωση για τα δι-

καιώματα της γυναίκας σε τοκετό με βάση το

πρωτόκολο της Παγκόσμιας Οργάνωσης

Υγείας για τα δικαιώματα της γυναίκας με

στόχο την προαγωγή του φυσιολογικού

τοκετού. Για το σκοπό αυτό ο ρόλος της

Μαίας είναι σημαντικός αφού η Μαία είναι ο

επαγγελματίας υγείας που θεωρείται

υπεύθυνη για την διαφώτιση, εκπαίδευση και

προετοιμασία των γονέων.

Νομικά θέματα και Επικοινωνία • Τα σφάλματα στα νοσοκομεία είναι μια

πραγματικότητα λόγω έλλειψης προσωπικού

και κόπωσης. Για να υπάρξει καλή

αντιμετώπιση ικανοποιητική στελέχωση πρέπει να υπάρξει στενή συνεργασία γιατρών

και νοσηλευτών και επίσης να καταγραφούν

και να ληφθούν διορθωτικά μέτρα. Οι θέσεις

και οι απόψεις των νοσηλευτών σε θέματα

βιοηθικής πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά

υπόψη στη χάραξη πολιτικής.

• Οι νοσηλευτές και οι μαίες είναι οι

επαγγελματίες υγείας που καλούνται να

εφαρμόσουν ή να καθορίσουν τις πολιτικές

για τα ωράρια επισκέψεων. Αυτός είναι ο

λόγος που οι νοσηλευτές πρέπει να

γνωρίζουν καλά τις επιπτώσεις που έχει η νοσηλεία κάποιου ατόμου σ' αυτό, στην οι-

κογένεια του και στο περιβάλλον των μο-

νάδων εντατικής θεραπείας.

• Σύμφωνα με την ανασκόπηση της βι-

βλιογραφίας οι πολιτικές που ακολουθούνται

στο εξωτερικό ποικίλουν από χώρα σε χώρα

και από μονάδα σε μονάδα στην ίδια χώρα.

Κρίνεται αναγκαία η διεξαγωγή έρευνας στο

θέμα με βάση τα Κυπριακά δεδομένα.

Θέματα επικαιρότητας στην

Νοσηλευτική και Μαιευτική • Επιβάλλεται η συνεχής ενημέρωση και

εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας στην

αντιμετώπιση του πόνου σε σχέση με την

χρήση οπιοειδών και λαμβάνοντας υπόψη την

νέα τεχνολογία. Η αντιμετώπιση του πόνου

θα πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του κάθε

ασθενή ξεχωριστά. Υποβάλλεται εισήγηση

για δημιουργία ομάδας υπηρεσιών πόνου

ώστε να μπορεί να προαχθεί η ποιότητα της

παρεχόμενης νοσηλευτικής φροντίδας.

• Οι νοσηλευτές θα πρέπει να είναι σε

θέση για σωστή αντιμετώπιση περιστατικών

γρίπης των πτηνών. Το προσωπικό που

έρχεται σε άμεση ή έμμεση επαφή με τον ιό

θα πρέπει να λαμβάνει βασικά μέτρα τα οποία

έχουν εκδοθεί από το Ευρωπαϊκό Κέντρο

Ελέγχου Μεταδοτικών ασθενειών.




Vol 7, No 3

Ανταπόκριση από 59η Γενική Συνέλευση Παγκόσμιας

Οργάνωσης Υγείας

Η 59η Γενική Συνέλευση της Παγκόσμιας

Οργάνωσης Υγείας διεξήχθηκε από τις 22

Μαΐου 2006 μέχρι και τις 27 Μαΐου 2006 στο

παλάτι των Εθνών στην Γενεύη. Κεντρικό

θέμα της συνέλευσης ήταν «Εργαζόμαστε

μαζί για την Υγεία» και συμμετείχαν 192

κράτη- μέλη της Παγκόσμιας Οργάνωσης

Υγείας.

Η Κυπριακή αντιπροσωπεία αποτελείτο

από τους:

• Γενικό Διευθυντή Υπουργείου Υγείας Κο

Σωτήρη Σωτηρίου

• Πρέσβη- μόνιμο αντιπρόσωπο της

Κυπριακής Δημοκρατίας στην Γενεύη Κο

Δημήτρη Δρουσιώτη

• Προϊστάμενη Διεύθυνσης και Ανάπτυξης

Νοσηλευτικού Προσωπικού Κα Αγγελική

Ταπακούδη

• Εκπρόσωπο Υπουργείου Υγείας Δρ.

Χριστόδουλο Καισή

• Εκπρόσωπο Παγκύπριου Συνδέσμου

Νοσηλευτών και Μαιών Κο Αριστείδη

Χωραττά

• Εκπρόσωπο Ιατρικού Συλλόγου Δρ

Ανδρέα Παπαδούρη

• Λειτουργό της πρεσβείας της Κυπριακής

Δημοκρατίας στην Γενεύη Κο Νίκο

Νικολάου

Δυστυχώς οι εργασίες της συνέλευσης

επισκιάστηκαν από τον θάνατο του έντιμου

Γενικού Γραμματέα της Π.Ο.Υ. Δρ. Lee

Jong-Wook, το πρωί πριν από την έναρξη της

Γενικής συνέλευσης. Κατά την εναρκτήρια

τελετή τηρήθηκε 2 λεπτών σιγή και η

Φιλαρμονική ορχήστρα της Βιέννης τίμησε

τον εκλιπόντα κατά την έναρξη με πένθιμα

άσματα. Επίσης έγινε ανάγνωση

αποσπασμάτων της ομιλίας του Γενικού

Γραμματέα προς Γενική Συνέλευση και ένας

νεαρός ποιητής από την Κένυα με ΗIV

(καλεσμένος του Δρ Lee) απάγγειλε ένα από

τα ποιήματα του προς τιμή του εκλιπόντος.

Ανοίχθηκε βιβλίο συλλυπητηρίων το οποίο

υπέγραψε σύσσωμη η Κυπριακή

αντιπροσωπεία. Επιπρόσθετα όλες οι

εορταστικές εκδηλώσεις οι οποίες είχαν

προγραμματιστεί από τις αντιπροσωπείες

αναβλήθηκαν.

Η κηδεία του Δρ Lee Jong-Wook πραγ-

ματοποιήθηκε στις 24 Μαΐου στις 12.30 από

τον Καθεδρικό ναό της Παναγίας στην

Γενεύη με τιμές αρχηγού κράτους. Σε αυτήν

παρευρέθηκαν αρχηγοί κρατών και κυ-

βερνήσεων, επίσημοι καθώς και αντιπρό-

σωποι των μελών της Π.Ο.Υ.

1. Έναρξη εργασιών Η προεδρία της 59ης Γενικής Συνέλευσης

ανατέθηκε στον Professor Paulo Ινο Garido

από την Μοζαμβίκη. Διορίστηκαν επίσης

πέντε αντιπρόεδροι της Γενικής Συνέλευσης.

Κατά την έναρξη των διεργασιών της

συνόδου διορίστηκε η Επιτροπή των Δια-

πιστευτηρίων που αποτελείτο από 12 κράτη

ανάμεσα τους και η Κύπρος. Στην επιτροπή,

η οποία είχε την ευθύνη να αξιολογήσει τα

διαπιστευτήρια των κρατών που συμμετέ-

χουν στην συνέλευση, αντιπρόεδρος εξελέγη

η Κα Αγγελική Ταπακούδη.

Στην Εναρκτήρια τελετή μίλησε ο Κος

Serguei Ordzhonikide Γενικός Γραμματέας

των Ηνωμένων Εθνών στην Γενεύη ως εκ-

πρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών και ο Κος




Vol 7, No 3

Αριστείδης Χωραττας

Μέλος ΔΣ ΠΑΣΥΝΜ

Γραμματέας Εκδοτικής Επιτροπής

Pierre-Francois Unger κρατικός σύμβουλος

του κλάδου Κοινωνικής Ενέργειας και Υγείας

της Χώρας και του Καντονίου της Γενεύης οι

οποίοι στις ομιλίες τους εξήραν το έργο που

επιτέλεσε ο αείμνηστος Δρ. Lee.

Επίσημος προσκεκλημένος στην Συνέ-

λευση ήταν ο Πρίγκιπας της Ουαλίας Κά-

ρολος ο οποίος στην ομιλία του επικε-

ντρώθηκε στην πρόσμιξη όλων των μεθόδων

αντιμετώπισης ασθενειών όπως πχτην

εφαρμοσμένη ιατρική, την παραδοσιακή

πρακτική, τις εναλλακτικές θεραπείες, την

ανθρώπινη επαφή κλπ. Τόνισε την ανθρώπινη

εκμετάλλευση των αποθεμάτων της φύσης

και όχι των παραγομένων από αυτήν

οδηγώντας σε καταστροφή της. Με τις νέες

προκλήσεις στον τομέα της υγείας

προέτρεψε στην χρήση ολιστικής και ενο-

ποιημένης προσέγγισης. Αναφερόμενος

στους μεγάλους αριθμούς στατιστικά των

χρόνιων παθήσεων και της παχυσαρκία τό-

νισε την μελλοντική επίδραση τους στον

πληθυσμό. Χαρακτήρισε την υγεία ως αντι-

κατοπτρισμό της ζωής που βιώνει ο κάθε

άνθρωπος καθημερινά, των κοινωνικών

συνθηκών και αναγκών του, την ευγένεια,

αρμονία και αξιοπρέπεια και τόνισε ότι

εμπερικλείει την «δύναμη της τέχνης, τις

θεραπευτικές ιδιότητες των γεμάτων αγάπη

ανθρώπινων σχέσεων και τον ρόλο του αν-

θρώπινου πνεύματος». Καταδίκασε την

χρήση των χημικών ουσιών και συνέστησε

την καλύτερη εκμετάλλευση των πόρων της

φύσης. Ως μέρος της ενοποιημένης

προσέγγισης για αντιμετώπιση των χρόνιων

παθήσεων έκανε εκτενή αναφορά στις

εναλλακτικές θεραπείες και την χρήση τους

διαμέσου των αιώνων. Τόνισε ότι η αν-

θρώπινη επαφή και επίδραση, μέσα από την

ενοποιημένη πρακτική, έχουν θετικότατα

αποτελέσματα στην έκβαση της υγείας λόγω

της παροχής χρόνου, εμπάθειας, ελπίδας και

επιβεβαίωσης. Ολοκληρώνοντας κάλεσε τα

κράτη μέλη της συνόδου να αναλάβουν

ερευνητικά έργα για δημιουργία πλάνων

ενοποιημένης πρακτικής για την μελλοντική

υγεία και φροντίδα που να ενώνουν την

αρχαία πρακτική, τις εξελίξεις τις

τεχνολογίας και της επιστήμης.

Στην συνέχεια έγινε έγκριση του προ

γράμματος των εργασιών της συνόδου και

συζητήθηκε το θέμα της αίτησης για αυ-

τόνομη εκπροσώπηση της Ταϊβάν το οποίο

παραπέμφθηκε από την προηγούμενη Συ-

νέλευση το 2005. Για το θέμα μίλησαν υπέρ

της αιτήσεως δύο κράτη: το Μαλάουι και το

Παλάου και εναντίων άλλα δύο κράτη: το

Πακιστάν και η Κίνα. Μετά την ολοκλήρωση

των ομιλιών έγινε ψηφοφορία στη οποία η

Συνέλευση απέρριψε το παρόν αίτημα.

2. Ημερήσια Διάταξη

Όπως είχαν προκαθορισθεί, τα θέματα

της ημερησίας διάταξης περιελάμβάναν

θέματα υγείας που απασχολούσαν τα κράτη

μέλη αλλά και διοικητικά, οικονομικά και άλλα

θέματα της ίδιας της Παγκόσμιας

Οργάνωσης Υγείας.

Στα θέματα Υγείας έγινε συζήτηση σε θέ-

ματα που απασχολούν την υγεία όπως:

• Εξάλειψη της Πολιομυελίτιδας

• Πανδημία Γρίπης των πτηνών

• ΗIV/AIDS

• Δρεπανοκυτταρική αναιμία

• Εξάλειψη της ευλογιάς- καταστροφή των

αποθεμάτων του ιού variola

• Πρόληψη και έλεγχος σεξουαλικά με-

ταδιδόμενων νόσων: παγκόσμια στρα-

τηγική

• Πρόληψη της τύφλωσης και της ανι-

κανότητας όρασης που μπορούν να

αποφευχθούν.

• Τετραετής αναφορά της βρεφικής και

νεαρής παιδικής διατροφής

• Η συμβολή της ΠΟΥ στην εφαρμογή της

στρατηγικής για την παιδική και εφηβική

υγεία και ανάπτυξη

• Διεθνές εμπόριο και υγεία

• Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας

• Διεθνής μετανάστευση και προσωπικό

υγείας: πρόκληση για τα συστήματα

υγείας στις αναπτυσσόμενες χώρες.



Vol 7, No 3

• Ο ρόλος και οι ευθύνες της ΠΟΥ στην

έρευνα της υγείας

• Ετοιμότητα και αντίδραση σε επείγουσες

καταστάσεις

• Η ασφάλεια του ασθενούς

• Η προαγωγή της υγείας σε παγκόσμιο

επίπεδο

• Διαχείριση χημικών

Επίσης έγινε αναφορά και συζήτηση

στην εφαρμογή των προηγούμενων απο-

φάσεων Γενικών Συνελεύσεων όπως:

• Παγκόσμια στρατηγική σε θέματα δί-

αιτας, φυσικής εξάσκησης και υγείας

• Ενέργειες για την Υγεία σε περιπτώσεις

κρίσεων και καταστροφών

• Έλεγχος της ανθρώπινης Αφρικανικής

Τρυπανοσωμίασης

• Οικογένεια και Υγεία

• Αναπαραγωγική Υγεία

• Συγκρατημένη Χρηματοδότηση Υγείας,

παγκόσμια κάλυψη και ασφάλειες υγείας

• Ο ρόλος των συμβατικών ρυθμίσεων για

βελτίωση της λειτουργικότητας των

συστημάτων Υγείας

• Ενίσχυση της Νοσηλευτικής και Μαι-

ευτικής

Επίσης κατά την διάρκεια των εργασιών

της Συνέλευσης έγινε συζήτηση, έγκριση και

υιοθέτηση του 11ου Γενικού Προγράμματος

Εργασίας 2006- 2015. Το πρόγραμμα αυτό

επικεντρώνεται στις ενέργειες και τις

ευθύνες της ΠΟΥ σαν του κατεξοχήν

εξειδικευμένου παγκόσμιου γραφείου υγείας

και του ρόλου του στην παγκόσμια υγεία ενώ

εξετάζει τις σχέσεις των πολλών τομέων και

υπηρεσιών που επηρεάζουν την υγεία.

Αναγνωρίζεται ως το πρώτο βήμα της ΠΟΥ

για τις διαδικασίες διεύθυνσης οι οποίες

βασίζονται στα αποτελέσματα. Επίσης

ενθαρρύνονται τα κράτη μέλη να

αναγνωρίσουν τον ρόλο τους και τις

συγκεκριμένες ενέργειες που πρέπει να

ληφθούν για εκπλήρωση της παγκόσμιας

ατζέντας υγείας και να ενθαρρύνουν

τηνπολύ-υπηρεσιακή συνεργασία. Επίσης

προτρέπει όλους τους οργανισμούς πα-

γκόσμια που ασχολούνται με την υγεία να

εναρμονίσουν την εργασία τους σύμφωνα με

τις οδηγίες την ατζέντας όπως περι-

λαμβάνεται στο Γενικό Πρόγραμμα Εργα-

σίας. Ζητεί από τον Γενικό Γραμματέα την

χρησιμοποίηση του Γενικού Προγράμματος

Εργασίας ως βάση για τον στρατηγικό

σχεδιασμό, προγραμματισμό και επανα-

ξιολόγηση των εργασιών της ΠΟΥ για τη

περίοδο 2006-2015 και να δοθούν αναφορές

για την πρόοδο στην 63η και 67η Γενική

Συνέλευση της ΠΟΥ.

Επιπρόσθετα κατά την διάρκεια των ερ-

γασιών της Συνέλευσης έγινε αναφορά και

συζήτηση στην πρόοδο που επιτεύχθηκε στο

θέμα της κατάστασης που επικρατεί στα

θέματα υγείας στα κατεχόμενα πα-

λαιστινιακά εδάφη συμπεριλαμβανομένων

των περιοχών της ανατολικής Ιερουσαλήμ

και των κατεχομένων Συριακών περιοχών

Γκολάν. Αναφέρονται τα διάφορα προ-

βλήματα παροχής ιατροφαρμακευτικού

υλικού και την επιδείνωση στον οικονομικό

τομέα και των τομέα υγείας των παλαιστι-

νίων. Επιπρόσθετα τονίζεται η ανθρωπιστική

κρίση που υπάρχει λόγω των περιορισμών

που επιβάλλει η Ισραηλιτική κατοχή ειδικά

στα θέματα τροφίμων με την κατακράτηση

στην μεταφορά τους μέσα στα

παλαιστινιακά εδάφη και τονίζονται τα

δικαιώματα των ασθενών και των λειτουργών

υγείας στην πρόσβαση στις υπηρεσίες

υγείας αφού πολλά ασθενοφόρα και

προσωπικό παρεμποδίζονται στην διακίνηση.

Κατόπιν ψηφίσματος μετά από έντονη

συζήτηση η Γενική Συνέλευση απαιτεί από

το Ισραήλ να ανοίξει τα σημεία εισόδου στα

παλαιστινιακά εδάφη επιτρέποντας έτσι την

είσοδο σε ιατροφαρμακευτικό υλικό, να

σταματήσει το κτίσιμο του τοίχους το οποίο

εμποδίζει όχι μόνο την πρόσβαση αλλά και

την ποιότητα φροντίδας που παρέχεται

στους παλαιστινίους κατοίκους των

κατεχομένων περιοχών. Εκφράζει τις

ανησυχίες της Γενικής Συνέλευσης για τις

σοβαρές επιπλοκές στους ασθενείς και τις

εγκύους γυναίκες από τον περιορισμό στις

κινήσεις των ασθενοφόρων και καλεί το

Ισραήλ να αναλάβει τις υποχρε-




Vol 7, No 3

ώσεις του όσον αφορά τις ανθρωπιστικές

ανάγκες των παλαιστινίων όπως προβλέπει ο

Διεθνής Ανθρωπιστικός Νόμος. Επίσης καλεί

το Ισραήλ να σταματήσει τις πρακτικές που

εφαρμόζει και επηρεάζουν τα θέματα υγείας

των παλαιστινιακών κατεχομένων εδαφών.

Καλεί επίσης τα κράτη μέλη και τις δια-

κυβερνητικές και μη κυβερνητικές οργα-

νώσεις να βοηθήσουν ώστε να ξεπεραστεί η

κρίση στο τομέα της υγείας στα κατεχόμενα

παλαιστινιακά εδάφη παρέχοντας βοήθεια

στους παλαιστινίους συμπεριλαμβανομένης

οικονομικής βοήθειας για ανάπτυξη

προγράμματος για παρεμπόδιση της πιθανής

εξάπλωσης της γρίπης των πτηνών.

3. Οργάνωση των Εργασιών της

Γενικής Συνέλευσης

Οι εργασίες της Συνέλευσης ήταν χω-

ρισμένες σε δύο προπαρασκευαστικές επι-

τροπές Α και Β στις οποίες είχε γίνει κα-

ταμερισμός των θεμάτων. Ακολούθως με την

ολοκλήρωση των συζητήσεων στα διάφορα

θέματα και για κάθε ημέρα γινόταν αναφορά

στην Γενική Συνέλευση για κοινοποίηση και

έγκριση των αποφάσεων.

Πριν από την έναρξη των επιτροπών ή

στα ενδιάμεσα τα κράτη μέλη της Ευρω-

παϊκής Ένωσης και οι υποψήφιες για ένταξη

χώρες της Βουλγαρίας και Ρουμανίας πα-

ρακάθονταν σε άτυπες συνόδους για συ-

ζήτηση συγκεκριμένων θεμάτων των προ-

παρασκευαστικών επιτροπών, ανταλλαγή

απόψεων και έκδοση κοινών αποφάσεων που

άπτονταντων θεμάτων. Οι συνόδοι τε-

λούνταν υπό την Αυστριακή προεδρία και σε

αυτές η Κυπριακή αντιπροσωπεία συμμετείχε

ενεργά.

Το ίδιο έπρατταν και τα κράτη μέλη της

Αφρικανικής ηπείρου, της Ανατολικής Με-

σογείου, του δυτικού Ειρηνικού, της νο-

τιοανατολικής Ασίας αλλά και άλλων ανε-

ξάρτητων οργανισμών.

Ένας από αυτούς τους οργανισμούς είναι

ο Διεθνής Σύνδεσμος Νοσηλευτών,

στον οποίο είναι μέλος ο ΠΑΣΥΝΜ, και ο

οποίος εκπροσωπείται επίσημα σαν πα-

ρατηρητής στις εργασίες της Συνέλευσης.

Λόγω της συζήτησης του θέματος της ενί-

σχυσης της Νοσηλευτικής και Μαιευτικής ο

Διεθνής Σύνδεσμος Νοσηλευτών μέσα από

την όλο και αυξανόμενη νοσηλευτική

εκπροσώπηση στις αποστολές των κρατών

μελών της ΠΟΥ, ζήτησε όπως δοθεί

υποστήριξη στην έγκριση των νέων οδηγιών

που προωθούνταν. Η Κύπρος είναι ένα από

τα κράτη με ενεργή υποστήριξη στην

προώθηση των νέων οδηγιών. Επιπρόσθετα η

EE υποστήριξε τη έγκριση των νέων

οδηγιών.

4. Πορίσματα και οδηγίες προς τις

Κυβερνήσεις των κρατών μελών

I) Ενίσχυση της Νοσηλευτικής και Μαιευτικής

Πριν την έναρξη της συζήτησης προ-

σφώνησε την συνεδρία η Πριγκίπισσα της

Ιορδανίας Muna ΑΙ Hussein η οποία εξήρε το

έργο που επιτελούν οι νοσηλευτές/ τριες και

μαίες παγκόσμια. Αναφέρθηκε στην

προσωπική της προσπάθεια για ενδυνάμωση

και αναβάθμιση της νοσηλευτικής στην

Ιορδανία και συνεχάρη τα κράτη που έχουν

περιλάβει τους νοσηλευτές/ τριες στα

κέντρα λήψης απόφασης αλλά και την

ενδυνάμωση του ρόλου και της θέσης τους

στην κοινωνία γενικά.

Η Κύπρος με την επιτυχία της δημι-

ουργίας του κλάδου νοσηλευτικών υπη-

ρεσιών αλλά και την εκπροσώπηση του

ΠΑΣΥΝΜ στα κέντρα λήψης αποφάσεων στο

εσωτερικό στα θέματα της υγείας ήταν ένα

από τα κράτη που υποστήριξαν την πρόταση

προς έγκριση.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες

συστάσεις της ΠΟΥ και του στρατηγικού

πλάνου για τις νοσηλευτικές και μαιευτικές

υπηρεσίες της ΠΟΥ 2002-2008 η Γενική

Συνέλευση καλεί τις κυβερνήσεις των



Vol 7, No 3

κρατών μελών να επιβεβαιώσουν την οφειλή

για ενίσχυση της Νοσηλευτικής και Μαι-

ευτικής με τα ακόλουθα:

• Εφαρμογή ολοκληρωμένων προγραμ-

μάτων για την ανάπτυξη ανθρώπινου

δυναμικού, το οποίο θα προωθεί την

προσέλκυση και παραμονή, θα επιβε-

βαιώνει την ίση γεωγραφική κατανομή με

ικανοποιητικούς αριθμούς και ισο-

ζυγισμένης πρόσμιξης προσόντων, προ-

σοντούχου και παρακινούμενου νοση-

λευτικού και μαιευτικού δυναμικού μέσα

στις υπηρεσίες υγείας τους.

• Ενεργή συμπερίληψη των νοσηλευτών/

τριών και μαιών στην ανάπτυξη των συ-

στημάτων υγείας και την δημιουργία,

προγραμματισμό και εφαρμογή των κα-

νονισμών για την υγεία σε όλα τα επί-

πεδα, συμπεριλαμβανομένης της επι-

βεβαίωσης της αντιπροσώπευσης τους

σε όλα τα αρμόδια κυβερνητικά σώματα

με πραγματική επιρροή.

• Επιβεβαίωση της συνεχούς προόδου

προς την εφαρμογή σε κρατικό επίπεδο

των στρατηγικών οδηγιών της ΠΟΥ σχε-

τικά με την Νοσηλευτική και Μαιευτική.

• Συχνή αναθεώρηση των νόμων και των

κανονισμών σχετικά με την Νοσηλευτική

και Μαιευτική με σκοπό την επιβεβαίωση

της ικανότητας από μέρους των

νοσηλευτών/ τριών να συμβάλουν στο

μέγιστο δυνατό στην αλλαγή κα-

ταστάσεων και απαιτήσεων.

• Να δώσουν στήριξη για συλλογή και

χρήση νοσηλευτικών και μαιευτικών δε-

δομένων σαν μέρος του εθνικού προ-

γράμματος πληροφόρησης υγείας.

• Να στηρίξουν την ανάπτυξη και εφαρ-

μογή ηθικά αποδεκτών μεθόδων προ-

σέλκυσης εθνικά και διεθνώς νοση-

λευτικού και μαιευτικού προσωπικού.

Επίσης ζητεί από τον Γενικό Γραμματέα

στήριξη προς τα κράτη μέλη όχι μόνο για την

επίτευξη και εφαρμογή των πιο πάνω αλλά

και για επίτευξη των διεθνώς συμφωνημένων

αναπτυξιακών στόχων υγείας

συμπεριλαμβανομένης της Διακήρυξης της

Χιλιετηρίδας. Επιπρόσθετα για

την παροχή ασφαλών χώρων εργασίας για

τους νοσηλευτές και τις μαίες και στήριξη

της διατήρησης τους. Τέλος ζητεί να δοθεί

αναφορά στις επερχόμενες Γενικές Συ-

νελεύσεις της ΠΟΥ το 2008 και 2010 για την

πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην εφαρμογή

της οδηγίας αυτής.

II) Εφαρμογή των Διεθνών Κανονισμών

Υγείας (2005)

Αναφορικά με τους Διεθνών Κανονι-

σμούς Υγείας του 2005 και ειδικά στο θέμα

της ενίσχυσης για την ετοιμασία και αντί-

δραση στην πανδημία γρίπης έγινε ειδική

αναφορά στην σοβαρότητα της κατάστασης

για την υγεία του ανθρώπου από τον τύπο

Η5Ν1 του ιού της γρίπης Α. Η Γενική

συνέλευση λαμβάνοντας υπόψη τη πιθα-

νότητα για πανδημία από τα ξεσπάσματα και

από τις προτροπές διαφόρων κρατών για

συμπερίληψη διαφόρων προτάσεων

αποφάσισε όπως συμπεριλάβει στους κα-

νονισμούς πέντε νέες προτάσεις σχετικά με

το θέμα αυτό και προτρέπει τα κράτη μέλη

όπως:

• Σε εθελοντική βάση, υιοθετήσουν τους

Διεθνής Κανονισμούς Υγείας του 2005

και ειδικά αυτούς που αφορά το θέμα

των κινδύνων από την γρίπη των πτηνών

και την πιθανότητα πανδημίας.

• Εγκαθιδρύσουν εθνικά σημεία αναφοράς

για τους Διεθνής Κανονισμούς Υγείας

καθώς των σημείων επικοινωνίας με την

ΠΟΥ και να αναφέρουν στην ΠΟΥ μέσα

σε 90 μέρες.

• Ακολουθήσουν τους κανονισμούς και τη

διαδικασία στην πιθανότητα κρουσμάτων

από ασθένειες που μπορεί να αποτελούν

απειλεί για την δημόσια υγεία σε διεθνές

επίπεδο.

• Προσφέρουν διαφανή και επείγουσα

ενημέρωση και συνεχή επικοινωνία με

την ΠΟΥ στις περιπτώσεις πιθανών ή

επιβεβαιωμένων ανθρώπινων κρου-

σμάτων από την γρίπη των πτηνών συ-

μπεριλαμβανομένων εισαγομένων ή

εξαγομένων περιπτώσεων.




Vol 7, No 3

• Παρέχουν στα συνεργαζόμενα με την

ΠΟΥ κέντρα πληροφορίες και βιολογικό

υλικό για ψηλής παθογένειας γρίπη των

πτηνών και άλλες αλυσίδες γρίπης με τον

κατάλληλο τρόπο και χρόνο.

• Ενισχύσουν την παραγωγή εμβολίων ή

στηρίξουν και ενισχύσουν την παραγωγή

τέτοιων από γειτονικές χώρες για

διασφάλιση επαρκών ποσοτήτων στη

πιθανότητα επείγουσας ανάγκης

διάθεσης τους.

• Ενισχύσουν την συνεργασία των

οργανισμών που ασχολούνται με άλλες

χώρες στα θέματα ανθρώπινης και

ζωικής γρίπης με σκοπό την ενίσχυση της

επιτήρησης και εφαρμογή άμεσων

μέτρων για έλεγχο ξεσπασμάτων.

• Σέβονται πιστά τα χρονοδιαγράμματα για

την διαδικασία αντιμετώπισης

κρουσμάτων και ενημέρωσης του

Διεθνούς Οργανισμού.

• Ενισχύσουν τις χώρες με κρούσματα

οικονομικά για δημιουργία, ενδυνάμωση

και διατήρηση ικανότητας επιτήρησης

και αντίδρασης.

• Ακολουθήσουν τις συστάσεις του

Γενικού Γραμματέα και λάβουν τεχνικές

συμβουλές.

• Ενημερώσουν τον Γενικό Γραμματέα για

τα μέτρα που έχουν λάβει σύμφωνα με

τους διεθνούς κανονισμούς του 2005.

• Αρχίσουν την διαδικασία αναγνώρισης

των εμποδίων για την εφαρμογή των πιο

πάνω σε εύλογο χρόνο.

• Λάβουν μέτρα δημόσιας υγείας στους

ταξιδιώτες κατά την άφιξη/ αναχώρηση

και σε ειδικές παροχές.

• Εφαρμόσουν επιτήρηση, κοινοποίηση

πληροφοριών, μεταφορά και χειρισμό

βιολογικών υλικών για διαγνωστικούς

σκοπούς.

III) Εξάλειψη της Πολιομυελίτιδας

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η παρουσία της

πολιομυελίτιδας είναι πολύ σπάνια και ότι

τα κράτη έχουν επιβάλει ενέργειες

εξάλειψης της σε παγκόσμιο επίπεδο και βρί

σκονται σε διαδικασία εφαρμογής ενεργειών

βιοπεριορισμού και ότι τα έξι κράτη στα

οποία υπάρχει ενδημία της νόσου έχουν

λάβει υποχρέωση μέσα από τους

εμβολιασμούς να σπάσουν την αλυσίδα της

μεταφοράς προτρέπει:

• Τα κράτη με την ενδημία να δράσουν

σύμφωνα με την υποχρέωση τους και να

σπάσουν τις αλυσίδες μεταφοράς του

άγριου-τύπου πολιο-ιού μέσα από την

χορήγηση των κατάλληλων μονοσθενών

εμβολίων της πολιομυελίτιδας από το

στόμα.

• Τα κράτη χωρίς παρουσία να δράσουν

άμεσα με την ανίχνευση

κυκλοφορούντων πολιοιών μέσα από:

Α) Διεξαγωγή αρχικής έρευνας,

ενεργοποίηση τοπικών αντιδράσεων και

εάν καταστεί αναγκαίο παράκληση για

διεθνή βοήθεια αξιολόγησης μέσα σε

72 ώρες για σκοπούς λήψης

επειγουσών ενεργειών.

Β) Εφαρμογή τουλάχιστον τριών κύκλων

εμβολιασμών με το προαναφερθέν

εμβόλιο ακόμη εάν είναι δυνατό από

σπίτι σε σπίτι. Ο πρώτος κύκλος μέσα

σε 4 εβδομάδες από την επιβεβαίωση,

επαναλαμβανόμενης κάθε 4

εβδομάδες.

Γ) Κάλυψη με εμβόλιο των παιδιών κάτω των

5 ετών σε επίπεδο τουλάχιστον 95%

της περιοχής κρούσματος και

περιχώρων.

Δ) Επιβεβαίωση δύο ολόκληρων γύρων

εμβολιασμών στην περιοχή του πιο

πρόσφατου κρούσματος.

Ε) Εγκαθίδρυση παρατήρησης για

πιθανότητα Οξείας Παράλυσης σε

επίπεδο πέραν των 2 περιπτώσεων ανά

100,000 παιδιά κάτω των 15 ετών για τη

διάρκεια του ξεσπάσματος και για 12

μήνες μετά.

Ζ) Διατήρηση της κάλυψης ρουτίνας με

εμβόλια σε ποσοστό τουλάχιστον 80%

και αυστηρή επιτήρηση ασθενειών.




Vol 7, No 3

IV) HIV/ AIDS

- Στόχος της 59ης Γενικής Συνέλευσης

της ΠΟΥ η δυνατότητα πρόσβασης πα-

γκόσμια στην πρόληψη, θεραπεία και φρο-

ντίδα του ΗIV/ AIDS μέχρι το έτος 2010.

- Διατροφή και HIV/ AIDS

Λαμβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες

οδηγίες της ΠΟΥ σχετικά με την διατροφή

και το ΗIV/ AIDS και τον στόχο '3 από 5' η

συνέλευση υπενθυμίζοντας ότι η τροφή και η

ικανοποιητική διατροφή είναι συχνά η πιο

Άμεση και Ζωτικής σημασίας ανάγκη των

ατόμων με ΗIV/ AIDS ζητά από τα κράτη

μέλη όπως:

1) Συμπεριλάβουν διεργασίες διατροφής στα

προγράμματα τους για το ΗIV/ ΑΙ DS

συμπεριλαμβανομένων:

1) Ενίσχυση της πολιτικής δέσμευσης στην

συμπερίληψη της διατροφής και ΗIV/

AIDS στις διατάξεις υγείας.

!Ι) Επιβολή σημείων για την διατροφή στις

πολιτικές και τα προγράμματα για το ΗIV/

AIDS και συμπερίληψη θεμάτων ΗIV/

AIDS στις εθνικές πολιτικές και

προγράμματα διατροφής.

ΙΙΙ)Σχεδιασμό των κατάλληλων εργαλείων για

ενδυνάμωση της γνώσης των ατόμων

που λαμβάνουν αποφάσεις για την

αμεσότητα και τα βήματα που χρειά-

ζονται για ενσωμάτωση της διατροφής

στην θεραπεία και φροντίδα του ΗIV/

AIDS.

IV) Πρόσβαση στα προγράμματα και πο-

λιτικές για την διατροφή και το ΗIV/ AIDS

για ενίσχυση τους αφού αναγνωριστούν

τυχών αδυναμίες.

V) Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των

τομέων της υγείας, γεωργίας, κοινω-

νικο-οικονομίας, εκπαίδευσης, χρημα-

τοδότησης και διατροφής.

2) Ενδυναμώσουν, αναθεωρήσουν και

εγκαθιδρύσουν νέες οδηγίες και εγ-

χειρίδια αξιολόγησης για τη διατροφική

στήριξη και φροντίδα των ατόμων

που ζουν με ΗIV και AIDS στα διάφορα

στάδια της ασθένειας, επιβάλουν προ-

σεγγίσεις αναλόγως ηλικίας και φύλου

στη παροχή αντι-ιοικών θεραπειών συ-

μπεριλαμβανομένης συμβουλευτικής για

τη διατροφή και ειδικών διατροφικών

αναγκών στον ευάλωτο και στα όρια του

πληθυσμό.

3) Παροχή στήριξης και επέκταση των

ενεργειών για βελτίωση της διατροφής

και αντιμετώπισης του σοβαρού υπο-

σιτισμού στα βρέφη και τα νεαρά παιδιά

στο πλαίσιο του ΗIV με:

Α. Πλήρη εφαρμογή της παγκόσμιας στρα-

τηγικής για τη βρεφική και παιδική σίτιση

με την προσέγγιση τους να επι-

κεντρώνεται στη σίτιση των δύσκολων

περιπτώσεων μέσα στο πλαίσιο των

οδηγιών των Ηνωμένων Εθνών για ενέρ-

γειες προτεραιότητας στην σίτιση βρε-

φών με ΗIV.

Β. Ενίσχυση της ικανότητας των λειτουργών

υγείας είτε στα νοσοκομεία είτε στη

κοινότητα, των μητέρων, των οικογε-

νειών και άλλων φροντιστών για βελ-

τίωση της παρεχόμενης φροντίδας των

σοβαρά υποσιτισμένων παιδιών εκτε-

θειμένων ή ήδη προσβεβλημένων από

ΗIV/AIDS.

C. Επιτάχυνση της εκπαίδευσης και επέ-

κταση της χρήσης των οδηγιών και εγ-

χειριδίων των προγραμμάτων σίτισης

βρεφών που προσφέρουν επιπρόσθετα

συμβουλευτική στην πρόληψη μετά-

δοσης του ΗIV από τη μητέρα στο παιδί.

D. Επιβεβαίωση της αναπροσαρμογής των

προγραμμάτων εκπαίδευσης των λει-

τουργών υγείας ώστε να συμβαδίζουν με

τις πιο πάνω οδηγίες.

- Εφαρμογή από την ΠΟΥ της σύστασης από

τη Ομάδα Παγκόσμιου Καθήκοντος για

βελτίωση του Συντονισμού για το AIDS

μεταξύ των Πολύπλευρων Ινστιτούτων και

των Διεθνών Δοτών.

Λαμβάνοντας υπόψη την αναφορά για



Vol 7, No 3

το HIV/ AIDS για παγκόσμια πρόσβαση στην

πρόληψη, φροντίδα και θεραπεία, ανα-

γνωρίζοντας τον ρόλο της ΠΟΥ ως συν-

χορηγού του UNAIDS (Joint United Nations

Programme on HIV/ AIDS) και των αποφά-

σεων του 17ου προγράμματος του Συμ-

βουλίου του UNAIDS η Γενική Συνέλευση:

α) Υιοθετεί τις συστάσεις της Ομάδας Πα-

γκόσμιου Καθήκοντος για βελτίωση του

Συντονισμού για το AIDS μεταξύ των

Πολύπλευρων Ινστιτούτων και των Διε-

θνών Δοτών ως επίσης και τις αποφάσεις

όπως καταγράφονται στην αναφορά του

17ου προγράμματος του Συμβουλίου

του UNAIDS.

β) Προτρέπει τα κράτη μέλη να αναγνω-

ρίσουν τα εμπόδια και να ενδυναμώσουν

την ικανότητα των κέντρων τους

συμπεριλαμβανομένου ανθρώπινου δυ-

ναμικού για να επιταχύνουν την εφαρ-

μογή της αρχής «Τρία ένα» ανάλογα με

τις πραγματικότητες κάθε χώρας.

γ) Ζητεί από το Γενικό Γραμματέα όπως

δώσει αναφορά στην 119 σύνοδο του

Διοικητικού Συμβουλίου και στη 60η

Γενική Συνέλευση της ΠΟΥ και κάθε δύο

χρόνια για την πρόοδο που επι-

τυγχάνεται στην εφαρμογή όλων των πιο

πάνω εισηγήσεων.

Υ) Πρόληψη και Έλεγχος των Σεξουαλικώς

Μεταδιδομένων Νοσημάτων: προσχέδιο

παγκόσμιας στρατηγικής

Λαμβάνοντας υπόψη την στρατηγική

που έχει εφαρμοσθεί για την πρόληψη της

μετάδοσης του ΗIV, και των αποφάσεων

άλλων γενικών συνελεύσεων για τον ρόλο

των άλλων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων

νοσημάτων στην εξάπλωση του ΗIV αλλά και

για την υιοθέτηση των στρατηγικών για την

αναπαραγωγική υγεία, η Γενική Συνέλευση

υιοθετεί την παγκόσμια στρατηγική για την

πρόληψη και έλεγχο των Σεξουαλικώς

Μεταδιδομένων Νοσημάτων ανα-

γνωρίζοντας την ανάγκη για σχετικές με την

ηλικία παρεμβάσεις που να ανταποκρίνονται

στα δικαιώματα , την υγεία και τις

αναπτυξιακές ανάγκες των ατόμων. Επίσης

προσφέρει πρόσβαση σε πληροφό

ρηση για την σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, τις ικανότητες, την εκπαίδευση και τη

φροντίδα των νέων με τρόπο που να

συμβαδίζει με τις αυξανόμενες ικανότητες

τους.

Επιπλέον προτρέπει τα κράτη μέλη όπως

υιοθετήσουν την εν λόγο στρατηγική και

σχεδιάσουν πάνω σε αυτή, ανάλογα με τα

δεδομένα που επικρατούν σε κάθε χώρα,

πλάνα και δράσεις για επίτευξη των

Millennium Development Goals στην

πρόληψη και έλεγχο των Σεξουαλικώς

Μεταδιδομένων Νοσημάτων και που να συμπεριλαμβάνουν πολιτικές και οικονομικές

πηγές. Επίσης να συμπεριλάβουν την

πρόληψη και τον έλεγχο σαν εσωτερικό

μέρος της πρόληψης του ΗIV και των

σεξουαλικών και αναπαραγωγικών

προγραμμάτων υγείας. Τονίζει επίσης την

ανάγκη παρακολούθησης των εθνικών

προγραμμάτων ώστε να διασφαλίζουν την

πρόσβαση στα πιο πάνω προγράμματα των

πληθυσμών αυξημένου κινδύνου.

VI) Δρεπανοκυτταρική Αναιμία

Η Γενική Συνέλευση τονίζει την σημα-

ντικότητα των γενετικών παθήσεων και συ-

γκεκριμένα της Δρεπανοκυτταρικής Αναι-

μίας στην παγκόσμια νοσηρότητα και θνη-

σιμότητα, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώ-

ρες, και την ταλαιπωρία των ασθενών και

των οικογενειών τους. Ανησυχεί επίσης από

το γεγονός της μη συμπερίληψης της τις

προτεραιότητες στην δημόσια υγεία σε

πολλές χώρες και τις ανισότητες που επι-

κρατούν όσον αφορά τις ασφαλής και κα-

τάλληλες υπηρεσίες γενετικής σε όλη την

υφήλιο.

Τονίζει επίσης την ανάγκη όλα τα προ-

γράμματα να είναι ευαίσθητα στις κοινοτικές

πρακτικές και το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο

εφαρμόζονται και τα προγράμματα

προγεννητικού ελέγχου να λαμβάνουν

υπόψη τα ηθικά, νομικά και κοινωνικά θέματα

που εγείρουν.

Προτρέπει τα κράτη μέλη να συμπερι-

λάβουν την Δρεπανοκυτταρική Αναιμία ως

πρόβλημα δημόσιας υγείας και να:

1 Αναπτύξουν, εφαρμόσουν και επιβάλουν

με συστηματικό, ισότιμο και απο-




Vol 7, No 3

τελεσματικό τρόπο ένα περιεκτικό εθνικό

πρόγραμμα για την πρόληψη και αντι-

μετώπιση της Δρεπανοκυτταρικής Αναι-

μίας. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει πα-

ρακολούθηση, διασπορά πληροφοριών,

ανάπτυξη της επίγνωσης, συμβουλευ-

τική, προγράμματα ανίχνευσης μέσα στα

κοινωνικό-οικονομικά πλαίσια, τα πλαίσια

τω συστημάτων υγείας και τα πολιτισμικά

πλαίσια, με στόχο την μείωση της

παρουσίας, της νοσηρότητας και της

θνησιμότητας της πάθησης αυτής.

2 Εργαστούν για την διασφάλιση της πα-

ροχής ικανοποιητικής, κατάλληλης και

προσβάσιμης επείγουσας φροντίδας στα

άτομα με Δρεπανοκυτταρική Αναιμία.

3t Βελτιώσουν την ικανότητα τους στην

αξιολόγηση της κατάστασης όσο αφορά

την πάθηση και την επίδραση της στα

εθνικά προγράμματα.

4 Εντατικοποιήσουν τα προγράμματα εκ-

παίδευσης των λειτουργών υγείας και

των εθελοντών στις περιοχές αυξημένης

παρουσίας.

5 Αναπτύξουν και ενδυναμώσουν τις υπη-

ρεσίες γενετικής και ολιστικής φρο-

ντίδας μέσα στα υπάρχων συστήματα

πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, σε

συνεργασία με εθνικούς και τοπικούς

παράγοντες, μη κυβερνητικές οργα-

νώσεις και τις οργανώσεις ασθενών και

γονέων.

6, Προώθηση της κοινοτικής εκπαίδευσης

συμπεριλαμβάνοντας θέματα συμ-

βουλευτικής, ηθικής, νομικής και κοι-

νωνικότητας.

7 Προώθηση διεθνούς αποτελεσματικής

συνεργασίας για καταπολέμηση της αλλά

και συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς

για την έρευνα στην πάθηση αυτή.

VII) Στρατηγική Προσέγγιση στην Διεθνή

Διαχείριση Χημικών

Στην 56η Γενική Συνέλευση ζητήθηκε

όπως οι συνεργάτες της παγκόσμιας υγείας

συμμετάσχουν στην περαιτέρω ανάπτυξη

της στρατηγικής για διεθνή διαχείριση των

χημικών και η οποία θα υποβαλλόταν στη

Γενική Συνέλευση. Μέσα από διάφορες

συναντήσεις και ειδικά το Διεθνές Συνέδριο

στο Ντουμπάιτον Ιανουάριο του 2006

διαμορφώθηκε η στρατηγική προσέγγιση για

την διεθνή διαχείριση των χημικών.

Η Γενική Συνέλευση υιοθετώντας τη

στρατηγική, προτρέπει τα κράτη μέλη όπως

συμπεριλάβουν τα θέματα υγείας που αφο-

ρούν την ασφάλεια χημικών στην εθνική

στρατηγική τους ως μέρος της εφαρμογής

της Στρατηγικής Προσέγγισης στη Διεθνή

Διαχείριση Χημικών και να ορίσουν εθνικό

σημείο αναφοράς από τον τομέα υγείας για

επικοινωνία με την ΠΟΥ. Επιπρόσθετα

προτρέπει τη συμμετοχή τους σε εθνικές,

τοπικές και διεθνείς προσπάθειες εφαρμογής

της Στρατηγικής συμπεριλαμβανομένου του

Διεθνούς Συνεδρίου Διαχείρισης Χημικών.

VIII) Πρόληψη της τύφλωσης και της

ανικανότητας όρασης που μπορούν να

αποφευχθούν

37 εκατομμύρια άτομα παγκόσμια είναι

τυφλά και υπολογίζεται από την ΠΟΥ ότι στο

75% από αυτά η τύφλωση μπορούσε να

αποφευχθεί ή να θεραπευτή με τη χρήση

εγκεκριμένων και οικονομικά υποφερτών

μεθόδων. Η ΠΟΥ λαμβάνοντας υπόψη την

απόφαση της 56ης Γενικής Συνέλευσης για

καταπολέμηση της τύφλωσης που μπορεί να

αποφευχθεί αλλά και το ότι μόνο το 32% των

κρατών που ήταν στόχος υιοθέτησαν εθνική

στρατηγική για την «Όραση 2020- το

δικαίωμα για όραση» επικροτεί τις

προσπάθειες των κρατών μελών σε τοπικό,

περιοχικό αλλά και διεθνές επίπεδο που

προσπάθησαν να επιτύχουν τους στόχους

που είχαν τεθεί. Έτσι η ΠΟΥ προτρέπει τα

κράτη μέλη όπως:

• Καταβάλουν προσπάθειες εφαρμογής σε

τοπικό επίπεδο πλάνων για επίτευξη του

«Όραση 2020».

• Στηρίξουν οικονομικά τα πλάνα μέσα από

εγχώρια χρηματοδότηση.

• Συμπεριλάβουν την πρόληψη της τύ-

φλωσης και της ανικανότητας όρασης

που μπορούν να αποφευχθούν μέσα




Vol 7, No 3

στα πλάνα και τους στόχους που θα

αναπτύξουν

• Ενισχύσουν τα θέματα της πρόληψης,

της τύφλωσης και της ανικανότητας

όρασης που μπορούν να αποφευχθούν,

στα προγράμματα Πρωτοβάθμιας Φρο-

ντίδας Υγείας και στα υπάρχοντα προ-

γράμματα και πλάνα υγείας σε τοπικό και

εθνικό επίπεδο.

• Ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ

κυβερνητικού τομέα, μη κυβερνητικών

οργανώσεων, ιδιωτικού τομέα, δήμων και

κοινοτήτων στα προγράμματα και

ενέργειες πρόληψης σε όλα τα επίπεδα.

• Αναπτύξουν και Ενισχύσουν τις οφθαλ-

μολογικές υπηρεσίες και ενσωμάτωση

τους στα υπάρχοντα συστήματα υγείας

σε όλα τα επίπεδα συμπεριλαμβανομένων

προγραμμάτων εκπαίδευσης και

επανεκπαίδευσης των λειτουργών υγείας

στην υγεία των οφθαλμών.

• Π ροωθήσουν και παρέχουν βελτιωμένη

πρόσβαση στις υπηρεσίες πρόληψης

αλλά και θεραπείας των προβλημάτων

των οφθαλμών.

• Ενθαρρύνουν την συνεργασία, σταθε-

ρότητα και ενσωμάτωση στα θέματα

πρόληψης και θεραπείας της τύφλωσης

και της ανικανότητας όρασης μεταξύ

κρατών.

• Παρέχουν τα βασικά και απαραίτητα

φάρμακα και ιατρικό υλικό για φροντίδα

των ματιών στα συστήματα υγείας τους.

IX) Δημόσια Υγεία, Καινοτομία, Βασική

Έρευνα Υγείας και Δικαιώματα Πνευματικής

Ιδιοκτησίας: προς μια παγκόσμια στρατηγική

και προγραμματισμό ενεργειών.

Η ΠΟΥ τονίζει την Δήλωση των Υπουρ-

γών στην Ντόχα για την Συμφωνία TRIPS

(Trade Related Aspects of Intellectual

Property Rights, Εμπόριο και Δικαιώματα

Πνευματικής Ιδιοκτησίας) και την Δημόσια

Υγεία. Λαμβάνοντας υπόψη τα Διεθνή

Ανθρώπινα Δικαιώματα και όλα τα θέματα

που εμπερικλείουν και αφορούν την υγεία

καθώς

και την αναφορά της επιτροπής για τα Πνευ-

ματικά Δικαιώματα, Καινοτομία και Δημόσια

Υγεία προτρέπουν τα κράτη μέλη όπως:

1 θέσουν ως προτεραιότητα την παγκόσμια

υγεία και τα φάρμακα και να λάβουν

δραστικά μέτρα για καθορισμό των

προτεραιοτήτων στην έρευνα και

ανάπτυξη, επικεντρωμένων στις ανάγκες

των ασθενών ειδικά αυτών σε φτωχές,

από πλευράς πηγών, χώρες.

2, Λάβουν υπόψη τις συστάσεις της ανα-

φοράς της προαναφερθείσας επιτροπής,

να συνεισφέρουν ενεργητικά στην

ανάπτυξη παγκόσμιας στρατηγικής και

πλάνων δράσης και να λάβουν ενερ-

γητικά μέρος, σε συνεργασία με την

γραμματεία και τους διεθνείς συνερ-

γάτες, για τη παροχή στήριξης στη διε-

θνή ιατρική έρευνα και ανάπτυξη.

3, Εργαστούν ώστε να επιβεβαιώσουν ότι η

πρόοδος στη βασική επιστήμη και βι-

οιατρική μεταφράζεται σε βελτιωμένα,

ασφαλή και προσιτά προϊόντα υγείας-

φάρμακα, εμβόλια και διαγνωστικά- που

να ανταποκρίνονται στις ανάγκες όλων

των ασθενών (πελατών) ειδικά των

φτωχών και λαμβάνοντας υπόψη τον

κρίσιμο ρόλο του φύλου αλλά και της

ενίσχυσης της επάρκειας ώστε να

επιτυγχάνεται γρήγορη προμήθεια των

βασικών φαρμάκων στους ανθρώπους.

4 Ενθαρρύνουν την συμπερίληψη στις

εμπορικές συμφωνίες των διαλλακτι-

κοτήτων που περιλαμβάνονται στην

Συμφωνία για τα θέματα εμπορίου στα

Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας.

5, Επιβεβαιώσουν ότι η αναφορά της επι-

τροπής της ΠΟΥ στα Δικαιώματα Πνευ-

ματικής Ιδιοκτησίας, Καινοτομίας και

Δημόσιας Υγείας περιλαμβάνονται στην

ατζέντα των περιοίκων επιτροπών της

ΠΟΥ μέσα στο 2006.

Επιπρόσθετα η Γενική Συνέλευση απο-

φάσισε όπως συσταθεί διακυβερνητική

ομάδα εργασίας, ανοικτή σε όλα τα εν-

διαφερόμενα κράτη μέλη, για σχεδιασμό

παγκόσμιας στρατηγικής και πλάνων δράσης

με σκοπό παροχής ενός μέσου πλαισίου

βασισμένου στις συστάσεις της επιτροπής.

Αυτό θα παρέχει την βάση για




Vol 7, No 3

έρευνα υγείας και ανάπτυξη βασισμένη στις

ανάγκες και σχετική με παθήσεις που

δυσανάλογα επηρεάζουν τις αναπτυσσό-

μενες χώρες. Αυτή η διακυβερνητική ομάδα

εργασίας θα δώσει αναφορά στην 60η Γενική

Συνέλευση της ΠΟΥ και θα υποβάλει την

τελική παγκόσμια στρατηγική και πλάνα

δράσεις στην 61η Γενική Συνέλευση της

ΠΟΥ.

Χ) Ταχεία Ενίσχυση της Παραγωγής

Εργατικού Δυναμικού Υγείας

Το ανθρώπινο δυναμικό στην υγεία πε-

ριλαμβάνει σύμφωνα με την ΠΟΥ δύο κα-

τηγορίες: αυτούς που παρέχουν υπηρεσίες

υγείας όπως είναι οι ιατροί, νοσηλευτές,

φαρμακοποιοί, τεχνικοί εργαστηρίων κλπ και

αυτούς που διαχειρίζονται και υποστηρίζουν

όπως οι οικονομικοί διαχειριστές, μάγειροι,

οδηγοί κλπ. Στην πρώτη κατηγορία ανήκει το

75% του Εργατικού Δυναμικού Υγείας. 57

χώρες ειδικά στην Αφρική και την Ασία

αντιμετωπίζουν σοβαρή κρίση έλλειψης

ανθρώπινου δυναμικού υγείας και η ΠΟΥ

υπολογίζει ότι για την κάλυψη της

χρειάζονται 4 250 000 άτομα. Όπως

αναφέρεται οι λειτουργοί της υγείας είναι

άνισα καταμερισμένοι παγκόσμια με σοβαρό

ανισοζύγιο μεταξύ των ανεπτυγμένων και

των αναπτυσσομένων κρατών. Επιπρόσθετα

επιδεινώνεται λόγω του άνισου

καταμερισμού μέσα στις ίδιες τις χώρες με

μεγάλη έλλειψη στις αγροτικές περιοχές.

Αυτό αποτελεί απειλή για την παγκόσμια

υγεία αφού είναι αναγκαία η παρουσία καλά

εκπαιδευμένου, σε επάρκεια και διαθέσιμο

εργατικό δυναμικό υγείας. Επιπρόσθετα η

έλλειψη θέτει εμπόδια στην επίτευξη των

στόχων και των συμφωνιών της ΠΟΥ για την

υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο.

Με αυτά η Γενική Συνέλευση προτρέπει

τα κράτη μέλη να βεβαιώσουν την δέσμευση

τους για εκπαίδευση περισσοτέρων

λειτουργών υγείας μέσα από:

a. Εγκαθίδρυση μηχανισμών για μετριασμό,

στις αναπτυσσόμενες χώρες, των

αρνητικών επιδράσεων της απώλειας

προσωπικού υγείας μέσω της μετανά-

στευσης. Επίσης συμπερίληψη τρόπων

στήριξης και ενίσχυσης, από τις χώρες

δέκτες προς τις χώρες καταγωγής, των

συστημάτων υγείας τους και της ανά-

πτυξη του ανθρώπινου δυναμικού υγείας

τους.

b. Προώθηση της εκπαίδευσης σε ανα-

γνωρισμένα ινστιτούτα όλου του φά-

σματος επαγγελματιών με ποιότητα,

κοινοτικού προσωπικού υγείας, λει-

τουργούς δημόσιας υγείας και παρα-

επαγγελματικού προσωπικού.

α Ενθάρρυνση της χρηματοδότησης από

παγκόσμιους συνεργάτες υγείας για την

εκπαίδευση στις αναπτυσσόμενες

χώρες.

d: Προώθηση συνεργασιών εκπαίδευσης

μεταξύ των εκπαιδευτικών κέντρων στις

βιομηχανικές και αναπτυσσόμενες χώ-

ρες συμπεριλαμβανομένης της ανταλ-

λαγής προσωπικού και φοιτητών.

e Π ροώθηση της σύστασης ομάδων προ-

γραμματισμού σε κάθε χώρα για αντι-

μετώπιση της έλλειψης με συμμετοχή

όλων των φορέων με σκοπό τον σχη-

ματισμό εμπεριστατωμένης εθνικής

στρατηγικής για το εργατικό δυναμικό

υγείας, συμπεριλαμβάνοντας σκέψεις

για αποτελεσματικούς μηχανισμούς

χρησιμοποίησης εκπαιδευμένων εθε-

λοντών.

f. Χρήση καινοτομικών προσεγγίσεων στην

εκπαίδευση με υλικά αρίστης ποιότητας

και συνεχή εκπαίδευση με την χρήση της

τεχνολογίας πληροφόρησης και

επικοινωνίας.

Η ΠΟΥ θα δώσει αναφορά για την

πρόοδο στο θέμα στην 63η Γενική της

Συνέλευση το 2010.




Vol 7, No 3

Νοσηλευτική και Μαιευτική Σχολή Κύπρου

Πραγματοποιήθηκε στις 9 Ιουνίου 2006

στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο η τελετή

αποφοίτησης 267 νοσηλευτών. Συγκεκρι-

μένα αποφοίτησαν 1790 απόφοιτοι από το

Βασικό Κύκλο Σπουδών Γενικής Νοση-

λευτικής και 22 από το πρόγραμμα Ανα-

βάθμισης Νοσηλευτών Ιδιωτικού και Κρα-

τικού Τομέα. Από τα μεταβασικά προ-

γράμματα αποφοίτησαν 22 νοσηλευτές της

Ψυχικής Υγείας, 20 νοσηλευτές Διοίκησης

και 24 Νοσηλευτές Κοινοτικής.

Την τελετή τίμησαν με την παρουσία

τους ο έντιμος Υπουργός Υγείας κ. Ανδρέας

Γαβριηλίδης ο οποίος μετά από χαιρετισμό

απένειμε τα Προεδρικά βραβεία που

ανέρχονταν στο ποσό των 7000 Λ. Κ. Από

αυτά £5000 δόθηκαν στους δύο πρωτεύ-

σαντες απόφοιτους του Βασικού κύκλου

Σπουδών Γενικής Νοσηλευτικής και £3000

στους δύο πρωτεύσαντες απόφοιτους του

μεταβασικού προγράμματος Ψυχικής

Υγείας.

Από το Βασικό Κύκλο Σπουδών πρώτο

βραβείο πήρε η Ειρήνη Χαμπουλίδου της

ομάδας 2002/5 η οποία πέτυχε τη ψηλότερη

βαθμολογία σε όλη τη διάρκεια των σπουδών

της. Η Χαμπουλίδου πήρε το Προεδρικό

βραβείο £3000, £1000 από την εταιρεία

Medic Alert για την καλύτερη ερευνητική

πρόταση και μικρότερα ποσά από την Ιερά

Μονή Κύκκου, τον ΠΑΣΥΝΜ, το

Συνεργατικό Ταμιευτήριο Υπαλλήλων Κυ-

βερνητικών Νοσοκόμων, την Τράπεζα Κύ-

πρου, το Διαβητικό Σύνδεσμο και το βι-

βλιοπωλείο Πέργαμος. Το 2ο Προεδρικό

βραβείο £2000 πήρε ο Σταματιάδης Ευ-

στάθιος της ομάδας 2002/6. Από το μετα-

βασικό πρόγραμμα Ψυχικής Υγείας βρα-

βεύτηκαν: 1ο βραβείο Αντωνίου Αντρέας με

Προεδρική χορηγίας £1200 και 2ο βραβείο η

Άντρη Φωτίου με £800. Ο Αντωνίου

βραβεύτηκε με μικρότερα ποσά που προ-

σέφερε ο κλάδος Γενικής Νοσηλευτικής

ΠΑΣΥΔΥ και τιμητικές πλακέτες που προ-

σέφερε ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Νοση

λευτών και Μαιών οι πρωτεύσαντες των

μεταβασικών προγραμμάτων Αννα Μαρία

Κώττη στη Νοσηλευτική Διοίκηση και Πα-

ντελή Παναγιώτη στη Κοινοτική Νοσηλευ-

τική. Στην ομάδα Αναβάθμισης Νοσηλευτών

Ιδιωτικού και Κρατικού τομέα βραβεύτηκε ο

Γιώργος Γεωργίου. Σ' όλους τους

πρωτεύσαντες των ομάδων του βασικού

κύκλου σπουδών Ονούφριου Ελένη 2002/1,

Χαμπουλίδου Ειρήνη 2002/5 και

Σταματιάδης Ευστάθιος 2002/6 απονεμή-

θηκαν τιμητικά Διπλώματα.

Ο Γυναικολόγος Μαιευτήρας Αντρέας

Χρυσαφίνης πρόσφερε βραβείο £750 στην

Άντρη Βασιλείου της ομάδας 2002/1 για την

ψηλότερη βαθμολογία στη Μαιευτική. Ο

Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Υγείας

και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου

της Σχολής κ. Σωτήρης Σωτηρίου απηύθυνε

χαιρετισμό και απέδωσε τα διπλώματα στους

αποφοίτους του Βασικού Κύκλου Σπουδών.

Τα διπλώματα για τους αποφοίτους των

Μεταβασικών Προγραμμάτων και της

ομάδας αναβάθμισης Νοσηλευτών Κρατικού

και Ιδιωτικού Τομέα επέδωσε η κα

Ταπακούδη Προϊστάμενη Διεύθυνσης και

Ανάπτυξης Νοσηλευτικού Προσωπικού.

Η διευθύντρια της Σχολής κα Μαρία Μί-

τσιγκα σε απολογισμό του έργου της Σχολής

παρουσίασε το υψηλό έργο που επιτελείται

σήμερα στη Νοσηλευτική και Μαιευτική

Σχολή Κύπρου.

Η κα Μίτσιγκα τόνισε ότι ο βασικός σκο-

πός είναι πάντα η άρτια και ολοκληρωμένη

κατάρτιση Νοσηλευτών, σύμφωνα με τα

διεθνή πρότυπα, την ισχύουσα νομοθεσία και

τις ανάγκες υγείας της Κυπριακής κοινωνίας

έτσι που οι απόφοιτοι της να μπορούν να

ανταποκριθούν με επάρκεια, ήθος και

ευαισθησία στους πολλαπλούς ρόλους που

έχει να διαδραματίσει ο σημερινός νο-

σηλευτής στον τομέα της υγείας.



Vol 7, No 3

ΤΕΛΕΤΗ ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΗΣ 2006

Απολογισμός Τελετάρχη της εκδήλωσης: Ελένης Χατξηγεωργίου

Η Σχολή συνεχώς αναβαθμίζεται,

διευρύνεται, εξελίσσεται και αναπτύσσεται

σαν ζωντανός οργανισμός. Σήμερα είναι ένα

σημαντικό εκπαιδευτικό ίδρυμα το οποίο

προσφέρει: Βασικό Πρόγραμμα Γενικής

Νοσηλευτικής Εκπαίδευσης, διάρκειας 3

χρόνων και 3 μηνών καθώς επίσης, Μετα-

βασικά Προγράμματα όπως Ψυχικής Υγείας,

Κοινοτικής, Περιεγχειρητικής, Διοίκησης,

Εντατικής Νοσηλευτικής διάρκειας ενός

έτους και Μαιευτικής διάρκειας 18 μηνών,

σύμφωνα με τις κοινωνικές ανάγκες. Τα

προγράμματα είναι οργανωμένα έτσι που να

προωθούν την κριτική, αναλυτική και

ερευνητική σκέψη.

Οι φοιτητές αντιμετωπίζονται προσωπικά

και παρά το φόρτο εργασίας του εκ-

παιδευτικού προσωπικού, γίνεται προ-

σπάθεια εξατομίκευσης της εκπαίδευσης και

χρησιμοποιούνται όλες οι σύγχρονες

μεθόδοι διδασκαλίας. Από το 1997 γίνεται

ανταλλαγή φοιτητών και εκπαιδευτικού

προσωπικού με σχολές χωρών μελών της

Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Νοσηλευτική με

πολιτική απόφαση και τη στήριξη των Υπου-

γείων Υγείας και Παιδείας εντάσσεται στο

Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Εκ μέρους των αποφοίτων απηύθυνε

χαιρετισμό η αριστούχος απόφοιτος όλων

των ομάδων του Βασικού κύκλου σπουδών

Χαμπουλίδου Ειρήνη η οποία ευχαρίστησε εκ

μέρους των αποφοίτων την Διεύθυνση και το

Εκπαιδευτικό προσωπικό της Νοσηλευτικής

και Μαιευτικής Σχολής.

Την εκδήλωση τίμησαν επίσης με την

παρουσία τους εκπρόσωπος της Ιεράς

Μονής Κύκκου, βουλευτές, εκπρόσωποι

κομμάτων και οργανώσεων, ο δήμαρχος

Αγλαντζιάς, ο Πρόεδρος και τα Μέλη του

Διοικητικού Συμβουλίου του Παγκύπριου

Σύνδεσμου Νοσηλευτών και Μαιών, το δι-

δακτικό και γραμματειακό προσωπικό της

Σχολής και νοσηλευτές από τον κλινικό

χώρο. Παρευρέθησαν επίσης οι οικογένειες,

συγγενείς και φίλοι των αποφοίτων.

Η Διεύθυνση και η Οργανωτική Επιτροπή

για την τελετή αποφοίτηση της

Νοσηλευτικής και Μαιευτικής Σχολής

εκφράζει Δημόσια τις ευχαριστίες της προς

τον πρόε

δρο της Κυπριακής Δημοκρατίας που

προσέφερε σημαντικό χρηματικό ποσό για

την βράβευση των αριστούχων αποφοίτων

μας. Ευχαριστίες εκφράζονται σ' όλους τους

χορηγούς, σε όλους όσους τίμησαν με την

παρουσία τους την εκδήλωση και όσους

συνέβαλαν στην επιτυχία της.

Την οργανωτική επιτροπή αποτέλεσαν:

Ομάδα 2001/1 Α. Χριστοδούλου (Γενικός

Συντονισμός), Ομάδα 2001/2 Μ. Παπαδο-

πούλου, Ομάδα 2001/3 Ε. ΧΓεωργίου,

Ομάδα 2001/4 Π. Ταμανά, Ομάδα 2001/5 Μ.

Χατζημπαλάση, Ομάδα 2001/6 Ε. Νι-

κολαΐδου, Συνεργάτες: Τ. Ξυρίχης, Μ. Γε-

ωργίου, Μ. Τζούλιου, Ε. Γαβριήλ, Α. Χρίστου,

I. Έλληνα.

Μεταβασικό Διοίκησης: Γ. Καραγιάν- νης,

Μεταβασικό Κοινοτικής: Ε Παπα- σταύρου,

Μεταβασικό Ψυχικής Υγείας: Αναβάθμιση:

Α. Χρυσάφη.

Η διευθύντρια της Νοσηλευτικής και

Μαιευτικής Σχολής απευθυνόμενη στους

φοιτητές είπε:

Αγαπητοί απόφοιτοι,

Ο Martin Luther King είχε πει πως: «Κάθε

άνθρωπος πρέπει να αποφασίσει κατά πόσο

θα βαδίσει μέσα στο φως του δημιουργικού

αλτρουισμού ή μέσα στο σκοτάδι του

καταστροφικού εγωισμού και αυταρέσκειας.

Το πιο επίμονο και επείγον ζήτημα της ζωής

είναι «Τί κάνεις για τους άλλους;».

Εσείς επιλέξατε έναν επάγγελμα που από

τη φύση του είναι αλτρουιστικό, που απαιτεί

αυτοκυριαρχία και αυτοέλεγχο, την

ευσυνειδησία και τη δυνατότητα να μπαίνουμε

στη θέση των άλλων και να τους κατανοούμε,

να ακούμε προσεκτικά και να επικοινωνούμε

ουσιαστικά.

Η πρόκληση που σας αναμένει είναι με-

γάλη αφού καλείστε να αναλάβετε σημαντικό

ρόλο στην προστασία και προαγωγή της

υγείας και στην πρόληψη της ασθένειας. Εκεί

όπου η υγεία διασαλεύεται η δική σας

προσφορά θα συμβάλει στην αποκατάσταση

της.

Ελέχθη ότι ο πόνος είναι το ίδιο οδυνηρός

είτε στη θύρα παλατιού κρούει είτε σε




Vol 7, No 3

ταπεινή καλύβα κτυπάει. Και εκείνο που

μπορεί να τον απαλύνει δεν είναι «κάτι» αλλά

κάποιος και αυτός ο κάποιος είστε εσείς. Το

έχετε αποδείξει καθόλη την διάρκεια της

φοίτησης σας. Εύχομαι να συνεχίσετε με τον

ίδιο ζήλο στη νοσηλευτική σας καριέρα και

όπως είπε και ο Φλέστερ «Να τιμάτε

κάθε πράμα που δίνει φως, που δίνει ζωή και

πιο πολύ απ' όλα τον άνθρωπο.»

Σας καλωσορίζω στο όμορφο, ανθρω-

πιστικό αλλά και συνάμα δύσκολο επάγγελμα

της Νοσηλευτικής και σας εύχομαι κάθε

επιτυχία.

Στιγμιότυπα από την Τελετή Αποφοίτησης



Vol 7, No 3

Έκθεση εκπαιδευτικού προγράμματος Leonardo Da Vinci στο

ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής

(ΕΠΙΨΥ) Αθήνας · Ελλάδας

Μέσα στα πλαίσια των εκπαιδευτικών

προγραμμάτων της Ε.Ε. για ανταλλαγή

εμπειριών με άλλες χώρες, μέλη της

πραγματοποιήθηκε εκπαιδευτική επίσκεψη 7

μελή ομάδας Νοσηλευτών του ΚΕ.ΚΟ.Ψ.Υ

Λεμεσού στο Ε.Π.Ι.Ψ.Υ. Αθηνών.

Το πρόγραμμα παρακολούθησης που μας

παρείχε το ΕΠΙΨΥ ήταν προσιτό στο να το

παρακολουθούν όλοι οι δικαιούχοι μαζί γιατί

ήμασταν έξι άτομα. Ήταν ένα καλά

δομημένο και ποιοτικό πρόγραμμα. Αυτό

μπορεί να δικαιολογηθεί λόγω τη ς εμπειρίας

του ΕΠΙΨΥ σε προγράμματα εκπαίδευσης

άλλων επαγγελματικών ομάδων.

Ήταν ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα κατά

την διάρκεια του οποίου επισκεφθήκαμε

διάφορες δομές που αφορούν την

ψυχιατρική μεταρρύθμιση και ειδικότερα την

Κοινοτική Ψυχιατρική.

Την πρώτη μέρα επισκεφθήκαμε τον

ξενώνα του ΕΠΙΨΥ στα Πατήσια και μία

κοινοτική δομή στο Αιγάλεω που

περιλάμβανε τα δυο πιο κάτω προγράμματα

που υπάρχουν.

1, Το πρόγραμμα «Φτιάχτο μαζί μας»

είναι αποτέλεσμα του δικτύου υπηρεσιών για

την αποκατάσταση, το οποίο επιχορηγείται

και εποπτεύεται από το Υπουργείο Υγείας

και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με στόχο την

βελτίωση του ποσοστού και της ποιότητας

της επαγγελματικής επανένταξης των

Ψυχικά Πασχόντων. Συγκεκριμένα

λειτουργεί ξυλουργικό εργαστήριο ππου

στελεχώνεται από τέσσερις ασθενείς και δύο

Λειτουργούς Υγείας.

2, Κοινωνικός συνεταιρισμός «Ευ Ζην»:

είναι μια καινοτόμος μορφή συνεταιριστικής

δράσης που προάγει την ισότιμη συμμετοχή

ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα,

επαγγελματιών ψυχικής υγείας, φορέων και

ατόμων της κοινότητας και βασίζεται στη

συνεργασία την αλληλεγγύη όλων.

3, Ξενώνας ΕΠΙΨΥ στα Πατήσια:

Φιλοξενεί ασθενείς από το Ψυχιατρείο

Λέρου με στόχο την καλύτερη αυτονομία και

λειτουργικότητα τους. Ο μέσος όρος ηλικίας

των ασθενών που φιλοξενούνται είναι 65

χρονών. Το τμήμα στελεχώνεται από εφτά

νοσηλευτές και μια κοινωνική λειτουργό ο

οποίοι είναι υπεύθυνοι για τα προγράμματα

του ξενώνα.

Την δεύτερη μέρα επισκεφθήκαμε το

κτίριο όπου στεγάζετε το ΕΠΙΨΥ και τύχαμε

ενημέρωσης για:

Α. Προγράμματα κατά του στίγματος της

Ψυχικής Ασθένειας με βασικό στόχο την

ευαισθητοποίηση και ενημέρωση της κοινής

γνώμης καθώς επίσης και την ανάπτυξη

δράσεων για την μείωση των

προκαταλήψεων και των διακρίσεων.

Β Ενημέρωση για την μονάδα

υποστήριξης καιπαρακολούθησηςς

ΨΥΧΑΡΓΩΣ. Το ΕΠΙΨΥ έχει τη μείζονα

συμμετοχή στο έργο της Μονάδας, που

συνίσταται στην υποστήριξη των φορέων

υλοποίησης του προγράμματος ΨΥΧΑΡΓΩΣ,

προκειμένου να αξιοποιήσουν την πλέον

έγκυρη και αναγνωρισμένη τεχνογνωσία από

την Ελλάδα και το εξωτερικό σχετικά με την

κοινοτική ψυχιατρική και ψυχοκοινωνική και

επαγγελματική αποκατάσταση.

Γ, Ενημέρωση για την Μονάδα

Αποκατάστασης και Επαγγελματικής

Επανένταξης. Αυτή η μονάδα αφορά

ασθενείς με χρόνιες ψυχικές διαταραχές.

Πέραν της θεραπευτικής υποστήριξης

παρέχεται εκπαίδευσης σε διάφορα

εργαστήρια π.χ. ζωγραφικής ή άλλων

κατασκευών.

Την Τρίτη μέρα επισκεφθήκαμε τον

Σύλλογο Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία

(ΣΟΨΥ) στον Βύρωνα. Είναι ένα μη

κερδοσκοπικό σωματείο που ιδρύθηκε το

1993 και έχει μέλη του συγγενείς ατόμων με

ψυχικά προβλήματα από όλη την Ελλάδα.

Δημιουργήθηκε από την ανάγκη και την επι-

θυμία πολλών οικογενειών που ένα μέλος



Vol 7, No 3

τους υπάρχει από μια σοβαρή ψυχική

ασθένεια να:

1, Μοιραστούν την κοινή τους εμπειρία

με άλλες οικογένειες που αντιμετωπίζουν

παρόμοιο πρόβλημα.

2 στηριχθούν ο ένας στον άλλο, ώστε να

βρουν τη δύναμη και το κουράγιο να

αντιμετωπίζουν την ασθένεια, τις δυσκολίες

της καθημερινής ζωής και την αγωνία τους

για το μέλλον.

3, σταματήσουν να προχωρούν μόνοι και

να υπερασπίσουν ενωμένοι τα δικαιώματα

τους.

Επίσης είδαμε τον ξενώνα του Σ.Ο.Ψ.Υ

Βύρωνα που λειτουργεί στον ίδιο χώρο. Ο

ξενώνας λειτουργεί από το 2002 με την

επιχορήγηση του Υπουργείου Υγείας &

Πρόνοιας. Είναι μια εναλλακτική λύση

διαμονής για ασθενείς από την κοινότητα

που έχουν κάποια σοβαρή και χρόνιο ψυχική

διαταραχή και που δεν μπορούν να ζήσουν

με την οικογένεια τους είτε γιατί το

οικογενειακό περιβάλλον κρίνεται

ακατάλληλο.

Την τετάρτη μέρα επισκεφθήκαμε το

Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής -

Δρομοκάίτειο όπου τύχαμε ενημέρωσης για

την παροχή υπηρεσιών του Νοσοκομείου.

Μερικές υπηρεσίες που προσφέρει είναι: Πε-

ρίθαλψη, τμήμα οξέων περιστατικών, ψυ-

χογηριατρικά τμήματα, μονάδες απεξάρ-

τησης και εξωτερικά ιατρεία. Κύριος στόχος

του η συρρίκνωση του αριθμού των ασθενών

και η λειτουργία εφτά ξενώνων και τριών

οικοτροφείων. Λόγω αλλαγής της πολιτικής

όμως, θα παγιοποιηθούν αυτοί οι στόχοι στο

παρόν στάδιο.

Είδαμε επίσης το Νοσοκομείο Ημέρας

που λειτουργεί στον ίδιο χώρο του Ψυ-

χιατρείου. Αφορά ασθενείς όλων των ηλικιών

οι οποίοι είναι εκεί από το πρωί μέχρι το

βράδυ. Ασχολούνται με διάφορα προ-

γράμματα όπως ζωγραφική, ζαχαροπλαστική

κ.α. με στόχο την διατήρηση και ανάπτυξη

κοινωνικών δεξιοτήτων. Εκεί παρέχεται

διατροφή και φαρμακευτική αγωγή.

Τέλος την πέμπτη ημέρα επισκεφθήκαμε

την «ΚΛΙΜΑΚΑ» καθώς επίσης και το

Κέντρο Ημέρας ΣΟΨΥ στο Βύρωνα.

Η «ΚΛΙΜΑΚΑ» ιδρύθηκε το 2000 και είναι

ένας μη Κυβερνητικός Οργανισμός που

προσφέρει υπηρεσίες ιατρικές, ψυχοκοι-

νωνικές, ειδικής υποστήριξης και φροντίδας

σε ομάδες ευπαθείς με πολλαπλά

προβλήματα που χρήζουν σε ομάδες

ευπαθείς με πολλαπλά προβλήματα που

χρήζουν συστηματικής και ολοκληρωμένης

παρέμβασης. Συμβάλει στον περιορισμό των

ανισοτήτων, στις ίσες ευκαιρίες πρόσβασης

στα δημόσια αγαθά, στην αύξηση της

κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης, στην

Ελλάδα και σε χώρες του εξωτερικού.

Το Κέντρο Ημέρας αποτελεί μια μονάδα

ψ υχο κοινωνική ς αποκατάστασης και

υποστήριξης που παρέχει υπηρεσίες σε

ενήλικες που πάσχουν από σοβαρή ψυχική

νόσο και ζουν στην κοινότητα.

Χρησιμοποιείται τόσο από τους ασθενείς του

ξενώνας ΣΟΨΥ όσο και από εξωτερικούς

ασθενείς. Υπάρχει ένα καλά καταρτισμένο

πρόγραμμα που αποσκοπεί στην προαγωγή

της υγείας και στην ανάπτυξη των

κοινωνικών τους δεξιοτήτων.

Όλη η ομάδα έμεινε πάρα πολύ

ικανοποιημένη από τις εμπειρίες που

αποκόμισε. Σε γενικές γραμμές ο τρόπος

προσέγγισης και φιλοσοφίας της

Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης της Ελλάδας

και της Κύπρου συμπίπτουν.

Οι διαφορές που υπάρχουν είναι στον

τρόπο χρηματοδότησης των προγραμμάτων

και στο ότι η Κύπρος έχει ως κύριο κορμό

στη Κοινοτική Ψυχιατρική, την Νοσηλευτική

επιστήμη ενώ στην Ελλάδα όχι.

Συμμετέχοντες

• Μιχάλης Μιχαηλίδης

Πρώτος Νοσ. Λειτουργός • Σωτήρης Ευαγγέλου

Ανώτερος Νοσηλευτικός Λειτουργός

• Ελένη Ευαγγέλου Ανώτερος Νοσηλευτικός Λειτουργός

• Παναγιώτα Κημέρη


• Ηλίας Ηλία Νοσηλευτικός

Λειτουργός

• Ανδρέας Βαρνάβα


• Μαρία Χριστοδούλου





Vol 7, No 3

Σεμινάριο Μητρικού Θηλασμού

Βαρβάρα Φελλά

Ανώτερη Νοσηλευτικός Λειτουργός - Μαία

Μακάριο Νοσοκομείο Λευκωσίας RGN, RM,

BSc (Hons)

Στα πλαίσια της ευαισθητοποίησης των

Μαιών για την προώθηση του Μητρικού

Θηλασμού, πραγματοποιήθηκε στις 14 και 15

Σεπτεμβρίου 2006, στο Νοσοκομείο Αρι-

χεπίσκοπος Μακάριος Γ, Λευκωσία σεμινάριο

με θέμα «Μητρικός Θηλασμός».

Το σεμινάριο τελούσε υπό την αιγίδα του

Υπουργείου Υγείας και του ΠΑΣΥΝΜ και

οργανώθηκε από την τοπική επιτροπή

Μαιών, μέσα στα πλαίσια της Εντόπιας

Εκπαίδευσης Νοσηλευτικού Προσωπικού και

το παρακολούθησαν 60 Μαίες παγκύ- πρια,

καθώς και οι φοιτήτριες μεταβατικού

προγράμματος Μαιευτικής VIII, μαζί με τις

εκπαιδεύτριες τους.

Ομιλητές στο σεμινάριο ήταν:

• Η Δρ. Στυλιανή Εγγλέζου, Παιδίατρος

- Νεογνολόγος, Αναπληρώτρια Διευθύντρια

Γενικού Νοσοκομείου - Μαιευτηρίου «Έλε-

νας Βενιζέλου» και Υπεύθυνη Τράπεζας

Γάλακτος και Μητρικού Θηλασμού.

• Κυρία Χαρά Τζαχρήστα, Προϊσταμένη

Γενικού Νοσοκομείου-Μαιευτηρίου «Έλενας

Βενιζέλου» και Τράπεζα Γάλακτος και

Μητρικού Θηλασμού.

Σκοπός του σεμιναρίου ήταν:

• Να μελετήσει την τεχνική και το σκοπό

του μητρικού θηλασμού.

• Να εξετάσει την φυσική, ψυχολογική

και κοινωνική άποψη του μητρικού θηλασμού

στον σημερινό κόσμο.

Barbara Fella

Ανώτερη Νοσηλευτικός Λειτουργός - Μαία

Makario Hospital, Nicosia RGN,

RM, BSc (Hons)

• Να εκτιμήσει το επίπεδο εκπαίδευσης

και την ικανότητα της μαίας να προωθήσει

τον μητρικό θηλασμό και μάλιστα στα

πλαίσια της άσκησης του επαγγέλματος της

η μαία να αποτελέσει πυρήνα υποστήριξης

για την επιτυχία του μητρικού θηλασμού.

Τα συμπεράσματα του σεμιναρίου αυτού

ήταν:

• Η Μαία είναι το μοναδικό και το πιο

κατάλληλα εκπαιδευόμενο άτομο να προ-

ωθήσει, να διδάξει και να βοηθήσει την μη-

τέρα, στην τεχνική και πρακτική εφαρμογή

του μητρικού θηλασμού.

• Οι Μαίες και οι Σπουδάστριες Μαίες,

πρέπει να αναλαμβάνουν την ευθύνη να

εκπαιδεύονται, να ενημερώνουν, να βοηθούν

και να συμβουλεύουν τη μητέρα.

• Για να μπορεί η μαία να προωθήσει

σωστά τον μητρικό θηλασμό, οφείλει να είναι

ενημερωμένη για την κοινωνική, την

σεξουαλική καιτη ψυχολογική άποψη του.

• Ακρογωνιαίος λίθος για τον μητρικό-

θηλασμό, είναι να εφαρμόζονται «Τα δέκα

Βήματα για Επιτυχή Θηλασμό», που προ-

τείνονται από την Παγκόσμια Οργάνωση

Υγείας και UNICEF (Γενεύη, 1989).

Γιατί «Ο Μητρικός Θηλασμός είναι δι-

καίωμα κάθε νεογέννητο υ, αλλά και χρέος

κάθε μητέρας»



Vol 7, No 3

Κοινή Δήλωση από to Ευρωπαϊκό Ίδρυμα των Νοσηλευτών (EFN)

και το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτικής (ICN).

Η Συμφωνία της Μπολόνιας και to πρόγραμμα συντονισμού:

Τα επόμενα βήματα της Νοσηλευτικής.

Το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα των Νοσηλευτών

(EFN) και το Διεθνές Συμβούλιο Νο-

σηλευτικής (ICN) αντιμετωπίζουν την συμ-

φωνία της Μπολόνιας για εναρμόνιση της

τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρώπη και

το πρόγραμμα συντονισμού ως σημαντικές

εξελίξεις που είναι ιδιαίτερα επίκαιρες για το

επαγγέλμα της νοσηλευτικής.

Οι νοσηλευτές στην Ευρώπη και στον

υπόλοιπο κόσμο ανταποκρίνονται στις προ-

κλήσεις σχετικά με τη δημογραφική αλλαγή

αλλά και την μετατόπιση των αναγκών της

υγειονομικής περίθαλψης.

Οι νοσηλευτές είναι δεκτικοί με αποτέ-

λεσμα να επωφεληθούν από την μεγαλύτερη

προσφορά - διάθεση απόκτησης προσόντων

και στην ευθυγράμμιση τους με το

εκπαιδευτικό πρόγραμμα που η συμφωνία

της Μπολόνιας θα παρέχει σε εύθετο χρόνο.

Ενώ η εργασία αυτή ξεκίνησε ως πρω-

τοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το εν-

διαφέρον για την εργασία του συντονισμού

έχει μεταφερθεί πέρα από τα σύνορα των 25

μελών και των κρατών σύνδεσης. Για αυτό το

λόγο Το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα των Νοσηλευτών

(EFN) ως ευρωπαϊκός εκπρόσωπος και το

Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτικής (ICN) ως

παγκόσμιος εκπρόσωπος παρέχουν αυτή την

δήλωση.

Για να αποφεχθούν δυσμενή αποτελέ-

σματα σε μεταγενέστερο στάδιο το Ευ-

ρωπαϊκό Ίδρυμα των Νοσηλευτών (EFN) και

το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτικής (ICN)

πιστεύουν ότι τα παρακάτω θέματα

χρειάζεται να συμπεριληφθούν ως τμήματα

της επόμενης φάσης ανάπτυξης.

• Σαφέστατα ο ρόλος και η πίστωση της

πρακτικής βασισμένη σε εκπαιδευτικές ώρες

θα διασφαλίσει σε κάθε αναθεωρημένο

σύστημα την ακαδημαϊκή εγγραφή του

νοσηλευή ως επιβράβευση. Η εξάρτηση από

το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα μέσα στα

κράτη μέλη, ο πρόσθετος φόρτος εργασίας

για το επανασχεδιασμό των προγραμμάτων

εκπαίδευσης βασισμένα στις ικανότητες και

η ευθυγράμμιση στο νέο ευρωπαϊκό σύστημα

μεταφοράς διδακτικών μονάδων (ECTS) θα

είναι απαραίτητο. Σε μερικές χώρες θα

υπάρχει επιπλέον πίεση στις ήδη

υπερφορτωμένες δραστηριότητες τους. Το

Ευρωπαϊκό Ίδρυμα των Νοσηλευτών (EFN)

και το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτικής

(ICN) ζητούν την ανάπτυξη εργαλείων που

θα διευκολύνουν τις χώρες αυτές ώστε να

αξιολογήσουν τις εξελίξεις σωστά.

• Η νοσηλευτική βασίζεται στην πει-

θαρχία της παράλληλης αξιολόγησης των

αλλαγών σχετικά με τις ανάγκες εκπαί-

δευσης του υπάρχοντος προσωπικού στους

χώρους εργασίας. Αλλά και στο ποιός θα

κληθεί να παίξει το ρόλο του κριτή αξιο-

λόγησης για την εκμάθηση των εξελίξεων.

Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη αν οι

εκπαιδευόμενοι είναι αποδοτικοί στα νέα

δεδομένα.

• Το θέμα της επιτυχούς μετάβασης σε

κάθε αλλαγή θα χρειαστεί επίσης να εξε-

ταστεί. Σε ορισμένες χώρες υπάρχει πέρα

του ενός τρόπου να πετύχει κάποιος την

εγγραφή του στα μητρώα νοσηλευτικής. Σε

κάποιες χώρες είναι σημαντικό να γνωρίζουν

την κάθε εξελίξη από τις αλλαγές που θα

επέλθουν μέσω των εργατικών



Vol 7, No 3

Μετάφραση της Κοινής Δήλωσης του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος των Νοσηλευτών (EFN)

και του Διεθνές Συμβουλίου Νοσηλευτικής (ICN) 24-03-2006 από τον Τράπαλη Θεόδωρο

Πτυχιούχο Νοσηλευτικό Λειτουργό - Μέλος της εκδοτικής επιτροπής.

συμφωνιών και οι οποίες θα πρέπει να

επιδιώκουν την σύνδεση με την τριτοβάθμια

εκπαίδευση. Για παράδειγμα στην Αγγλία

είναι δυνατόν να αποκτήσεις προσόντα σε

κάποιο κολλέγιο που αργότερα να σου

επιτραπεί με αυτά τα προσόντα η είσοδος

στο δέυτερο έτος της πανεπιστημιακής

νοσηλευτικής.

• Στην Ευρώπη δεν έχουν όλοι οι

νοσηλευτές την ίδιο εκπαιδευτικό βαθμό

κατάρτισης κατά την αρχική εγγραφή στα

μητρώα, αλλά και δεν τυγχάνουν όλοι οι

τίτλοι σπουδών την ίδια αξιολόγηση.

Προσοχή θα πρέπει να δωθεί στον καθορισμό

των ικανοτήτων για να είναι σίγουρο ότι αυτή

η ποικιλομορφία της εκπαίδευσης θα

συνεχιστεί ή εναλλακτικά να υπάρχει μια

καθοδήγηση στην μετάβαση όλων αυτών των

διαφόρων επιπέδων σε ένα κοινό επίπεδο

στην Ευρώπη.

• Στενά συνδεδεμένο με το παραπάνω

σημείο είναι η αξιολόγηση των κρατών

εκείνων των οποίων η νοσηλευτική δεν

υπάγεται στον πανεπιστημιακό τομέα. Η

επίδραση αυτή θα πρέπει να λαμβάνεται

υπόψη ως εξέλιξη στο μη πανεπιστημιακό

τομέα, και το όφελος από το εκπαιδευτικό

προσωπικό και της φυσικής ικανότητας του

να μεταφέρουν σημαντικό αριθμό

σπουδαστών στο πτυχιακό επίπεδο.

• Το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα των

Νοσηλευτών (EFN) και το Διεθνές Συμβούλιο

Νοσηλευτικής (ICN) έχουν αναλύσει το θέμα

των ειδικών ικανοτήτων που ανα- πτύσονται

από την νοσηλευτική ομάδα σε σχέση με την

γενική νοσηλεύτρια και αναγνωρίζουν κάποια

κενά που πρέπει να καλυφθούν, κάποιες

ασάφειες που πρέπει να αποσαφηνιστούν και

κάποιοι σύνδεσμοι που πρέπει ενισχυθούν για

την ασφάλεια των ασθενών και την βελτίωση

της νοσηλευτικής.

Επίλογος Η εξέταση της τελικής έκθεσης των φά-

σεων 1 και 2 αποκαλύπτει το μέγεθος της

εργασίας που συνδέεται με την ανάπτυξη

αυτή.

Η έκθεση της φάσης 2 επίσης

αναγνωρίζει την ανάγκη της συμμετοχής των

συμμετεχόντων περισσότερο στη διαδικασία

αυτή.


(EFN) και το Διεθνές Συμβούλιο Νο-

σηλευτικής (ICN) συμφωνούν με αυτή την

ανάλυση και προτρέπουν την Ευρωπαϊκή

Ένωση, την Ευρωπαϊκή επιτροπή και την

Ευρωπαϊκή γενική εκπαίδευση- κατάρτιση να

παρέχουν τους απαραίτητους πόρους για να

διευκολύνουν αυτή τη διαδικασία.

Ιδιαίτερα θα προτιμούσαμε να

εξασφαλιστεί ότι η το κλινικό προσωπικό

πρώτης γραμμής, η νοσηλευτική διεύθυνση,

διάφορες κοινωνικές οργανώσεις και οι

εργοδότες να δεσμευτούν πλήρως για τις

επιπλέον διαδικασίες που θα απαιτηθούν.

Η νοσηλευτική ήταν αρωγός στην

υποστήριξη της άποψης για ελεύθερη

μετακίνηση των νοσηλευτών εδώ και

δεκαετίες στην Ευρώπη.


(EFN) και το Διεθνές Συμβούλιο

Νοσηλευτικής (ICN) αναγνωρίζουν και

υποστηρίζουν τις παρατηρήσεις που γίνονται

στην έκθεση της φάσης 2 δηλαδή ότι οι

οδηγίες της Ε. Ε.σε σχέση με την

νοσηλευτική είναι σε ισχύ εδώ και αρκετά

χρόνια για αυτό και το ευρωπαϊκό σύστημα

μεταφοράς διδακτικών μονάδων (ECTS) είναι

σημαντικό, μέσω του οποίου κάποια από τις

τρέχουσες οδηγίες μπορούν να

επανεξεταστούν και να αναθεωρηθούν. Η

συνεργασία του κλινικού προσωπικού, της

νοσηλευτικής διεύθυνσης και των κοινωνικών

ομάδων αποτελεί τη λύση για την ανάπτυξη

και την προσέγγιση στα τρέχοντα θέματα -

διδακτέα ύλη - κλινική θεωρία και ώρες με

αποτέλεσμα την βελτίωση της ασφάλειας

των ασθενών και θεμελιώνει την εξασφάλιση

της νοσηλευτικής τελειότητας.

Συμπεράσματα:

Η νοσηλευτική είναιτέχνη και επιστήμη.

Είναι πανεπιστημιακού επιπέδου και

βασίζεται στην πειθαρχία. Για να μεταβεί στο



Vol 7, No 3

επόμενο στάδιο η νοσηλευτική απαιτείται

ενθουσιασμός και υποστήριξη από όλους

τους συμμετέχοντες. Το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα

των Νοσηλευτών (EFN) και το Διεθνές Συμ-

βούλιο Νοσηλευτικής (ICN) επαναλαμβάνουν

τα αιτήματα:

• Διεύρυνση των δεσμεύσεων από τους

συμμετέχοντες

• Πιο λεπτομερής εργασία για την αξιο-

λόγηση των ικανοτήτων και εξέταση για το

Φωτογραφικά Στιγμιότυπα από το Σεμινάριο Μητρικού Θηλασμού

που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 14 και 15 Σεπτεμβρίου 2006

στο Νοσοκομείο Αρχ. Μακαρίου Γ

πως μπορεί να επιτευχθεί η πληροφορηση για

τρέχουσες γενικές οδηγίες σε σχέση με την

νοσηλευτική.

και

• Μια διεύρυνση του αναλυτικού πλαισίου

για να εξετάσει τα πιθανά ζητήματα από τις

εξελίξεις στο χώρο της νοσηλευτικής.




Vol 7, No 3

Ανταπόκριση 20ου Παγκόσμιου Συνεδρίου

Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης

Ανδρέας Αργυρού

Ανώτερος Νοσηλευτικός Λειτουργός Ψυχικής Υγείας

Το 20ο Παγκόσμιο Συνέδριο που έγινε

στην Αθήνα στις 12-15 Οκτωβρίου 2006 από

την Παγκόσμια Εταιρεία Ψυχοκοινω- νικής

Αποκατάστασης, είχε ως κύριο θέμα τα νέα

δεδομένα και εξελίξεις στον τομέα της Ψ

υχο κοινωνική ς Αποκατάστασης και τις

προοπτικές ανάπτυξής της στη σύγχρονη

παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. Το Συνέδριο

διεξήχθη υπό την αιγίδα του προέδρου της

Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολου

Παπούλια ο οποίος κήρυξε την έναρξη,

μεταφέροντας την ευαισθησία του κράτους

για τα ευάλωτα άτομα της κοινωνίας, τους

ψυχικά ασθενείς.

Η Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής

Αποκατάστασης που αποτελεί επιστημονικό,

μη κερδοσκοπικό Οργανισμό με σταθερή και

συνεχή ανάπτυξη έχει συμβουλευτικό

χαρακτήρα στην Παγκόσμια Οργάνωση

Υγείας, United Nations, European

Commission, International Labour Office κ.α.

με αυξημένο το ενδιαφέρον για τη σημασία

που πρέπει να δίνεται στην πρόληψη και

μείωση της κοινωνικής αναπηρίας μέσα σε

πλαίσιο εργασίας με παρεμβάσεις για

κοινοτική φροντίδα στα άτομα με σοβαρές

ψυχικές διαταραχές.

Κατά την έναρξη του Συνεδρίου, την

οποία συντόνιζε ο καθηγητής Μ. Μαδιανός,

κατάθεσαν τις εμπειρίες, γνώσεις και

στόχους εκπρόσωποι συλλόγων των

οικογενειών με άτομα που έχουν σοβαρές

ψυχικές διαταραχές, καθώς επίσης και

εκπρόσωποι σωματείων χρηστών των

Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας. Αυτό δείχνει τη

σημασία που πρέπει να δίνεται στην ενεργό

εμπλοκή των άμεσα ενδιαφερομένων ατόμων

ως προς τη διαμόρφωση της πολιτικής και

την αξιοποίηση των χρηματοδοτήσεων σε

δράσεις που αφορούν άμεσα τη δική τους

υγεία καθώς και των οικογε-

Ανδρέας Αργυρού

Ανώτερος Νοσηλευτικός Λειτουργός Ψυχικής Υγείας

νειών τους και πολύ περισσότερο την

ποιότητα ζωής τους.

Επίσης, το Συνέδριο προσφώνησαν

μεταξύ άλλων οι Angelo Barbato, πρόεδρος

της Παγκόσμιας Εταιρείας Ψυχοκοινωνι-

κής, που τόνισε ότι η Ψυχοκοινωνική

Αποκατάσταση είναι στρατηγική της

Δημόσιας Υγείας που έχει στόχο να βοηθά

τα άτομα με σοβαρή ψυχική ασθένεια να

ενδυναμώνουν την κοινωνική και

διαπροσωπική λειτουργικότητά τους για τη

βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ταυτόχρονα,

εντατικοποιεί τις προσπάθειες για μείωση

των παραγόντων κινδύνου και την ενίσχυση

των προστατευτικών παραγόντων που

συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ψυχικής

ασθένειας.

Μέσα από τις διάφορες παρουσιάσεις

μελετών, προγραμμάτων και ερευνών,

φάνηκε ότι η Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση

που είναι μια διεργασία με ποικίλες

διαστάσεις και εμπλέκει τα χρόνια

ψυχοπαθολογικά συμπτώματα, τον

περιορισμό των κοινωνικών δεξιοτήτων και

την αναπηρία, την οικογένεια και την

κοινότητα έχει ως κύριο στόχο τη συνεχή

αναπροσαρμογή της στις νέες εξελίξεις και

δεδομένα των σύγχρονων κοινωνιών. Η

οργάνωση των διάφορων φάσεων της

Αποκατάστασης (από Κέντρα Ημερήσιας

Φροντίδας ως Προστατευμένα Εργαστήρια

και υποστήριξη για εργοδότηση) βασίζεται

σε συγκεκριμένη ιδεολογία, κοινωνική

πολιτική και σχεδιασμό καθώς και τις

εφαρμογές τους, γι' αυτό πρέπει συνεχώς να

αγωνίζεται για να έχει τις απαιτούμενες

χρηματοδοτήσεις για να πραγματοποιούνται

οι στόχοι της.

Η Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση, έχει

αναπτυχθεί από τη δεκαετία του 70 σε αρ-




Vol 7, No 3

κετές κοινωνίες του δυτικού κόσμου και σε

άλλες περιοχές του πλανήτη ως κίνημα.

Σήμερα, αντιπροσωπεύεται από μια πολύ

καλά οργανωμένη Παγκόσμια Οργάνωση που

ουσιαστικά έχει ως κύριο στόχο τη μείωση

των επιπτώσεων της ψυχικής ασθένειας στα

άτομα, τη βελτίωση της λει-

τουργικότητάςτους και την κοινωνική τους

ενσωμάτωση. Με βάση τα νέα δεδομένα σε

μια σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη εποχή

όπου σε αρκετές περιπτώσεις οι εξελίξεις

προλαβαίνουν τις δράσεις, θέλει να επα-

ναπροσδιορίσει τους στόχους της. Το σκε-

πτικό αυτής της πρακτικής βασίζεται στο ότι

η παγκοσμιοποίηση, το φαινόμενο του 21ου

αιώνα, είναι συνώνυμη με τις σοβαρές

αλλαγές στην οικονομία, μείωση των

κοινωνικών παροχών, οικονομικών περι-

κοπών, αυξημένο ποσοστό ανεργίας, μεγάλη

κοινωνική κινητικότητα, τη μεταμόρφωση

της δομής του θεσμού της οικογένειας και

την περιθωριοποίηση των μη προνομιούχων

κοινωνικών ομάδων.

Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα, δικαι-

ολογημένα, τίθεται το ερώτημα σε πιο βαθμό

η παγκοσμιοποίηση θα έχει επίπτωση στην

όλη δράση και μελλοντική ανάπτυξη της

Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστα

σης και της κοινωνικής ενσωμάτωσης των

ατόμων με χρόνια ψυχική ασθένεια ή αν θα

έρθουμε αντιμέτωποι με μια νέας μορφής

ιδρυματοποιημένη περίοδο στο εγγύς

μέλλον.

Ευτυχώς, η αισιοδοξία είναι μια βασική

αρχή για τον τομέα της Ψυχοκοινωνικής

Αποκατάστασης, γι' αυτό και αναμένονται

περαιτέρω επιτεύγματα παρόλους τους

περιορισμούς που εμφανίζονται στο νέο

αιώνα. Ο τομέας της Ψυχοκοινωνικής Απο-

κατάστασης έχει 20 χρόνων εμπειρία και

ευδόκιμης προσφοράς και ατενίζει το μέλλον

ενδυναμώνοντας τις συμμαχίες μεταξύ

χρηστών, οικογενειών και επαγγελματιών. Γι'

αυτό, υπάρχει η αισιοδοξία ότι με την

επιστημονική τεκμηρίωση και τις καλά ορ-

γανωμένες υπηρεσίες όπου η ανθρωπιστική

και όχι φιλανθρωπική ή η οικονομί- στικη

προσέγγιση, αποτελεί την πρώτη επιλογή,

υπάρχουν προοπτικές για συνεχή βελτίωση

όλων των προγραμμάτων της

Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης.


Cyprus Nursing Chronicles 2006 63 τομος 7, τεύχος 3

Vol 7, No 3

Οδηγίες για τους συγγραφείς

Τα Κυπριακά Νοσηλευτικά Χρονικά αποτελούν την περιοδική έκδοση του Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών με θεμελιώδη

στόχο την προαγωγή της Νοσηλευτικής και Μαιευτικής Επιστήμης στη Κύπρο. Παράλληλα με τον στόχο αυτό, η έκδοση του περιοδικού

αποκτά προεκτάσεις που άπτονται της δημιουργίας ενός ισχυρού εκφραστικού οργάνου, μέσου επικοινωνίας, ενημέρωσης και συνεχούς

επιμόρφωσης. Οι εισηγήσεις εργασιών για δημοσίευση καλωσορίζονται και συμβάλουν τα μέγιστα προς την πραγμάτωση των πιο πάνω

στόχων.

Οι πιο κάτω οδηγίες αποτελούν ένα κράμα στοιχείων από τη διεθνή περιοδικογραφεία, στενά συνηφασμένο με τα Κυπριακά Νοσηλευτικά

και Μαιευτικά δεδομένα και αποσκοπούν στη προαγωγή και διατήρηση υψηλών εκδοτικών επιπέδων. Η επιστημονική υπόσταση, η

επιμελής παρουσίαση, η ομογένεια και η ομοιομορφία των δημοσιεύσεων σε κάθε έκδοση, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για την

επίτευξη τέτοιων επιπέδων. Ως εκ τούτου, η αφομοίωση των εισηγήσεων ανάλογα με τα πιο κάτω, αποτελεί την πρωταρχική προϋπόθεση

για δημοσίευση.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΑΚΤΥΛΟΓΡΑΦΗΣΗ! ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ

> Οι εργασίες ταχυδρομούνται σε τρία αντίτυπα και σε ψηφιακή μορφή με συνοδεία του σχετικού εντύπου αλληλογραφίας, στη

διεύθυνση αλληλογραφίας του περιοδικού όπως αυτή αναφέρεται στο τέλος των Οδηγιών για συγγραφείς.

> Οι εργασίες δυνατόν να παραδοθούν και διό χειρός σε οποιονδήποτε από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΠΑΣΥΝΜ,

της Εκδοτικής Επιτροπής και των τοπικών επιτροπών.

> Οι εργασίες υποβάλλονται σε γραμματοσειρά No. 12, με διπλό διάστημα και περιθώρια 3 εκατοστών. Οι επικεφαλίδες

μέσα στο κείμενο αναγράφονται σε ξεχωριστή γραμμή με bold γραμματοσειρά.

> Η πρώτη σελίδα της υποβολής περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

- τον τίτλο της εργασίας και το όριο των λέξεων

- το/τα ονοματεπώνυμο/α του/των συγγραφέα/ων.

- επαγγελματικός τίτλος, χώρος εργασίας και ακαδημαϊκά προσόντα

> Τα στοιχεία του συγγραφέα να μην αναγράφονται στις σελίδες του άρθρου.

> Οι Συντομογραφίες που παραθέτονται στο κείμενο πρέπει να αναγράφονται ολογράφως κατά το σημείο της πρώτης

αναφοράς τους.

> Η τοποθέτηση φωτογραφιών, πινάκων, διαγραμμάτων και γραφικών παραστάσεων παρεμβάλλεται μέσα στο κείμενο

και στο σημείο αναφοράς τους. Η χρησιμοποίηση των πιο πάνω από πρωταρχικές πηγές προϋποθέτει την πλήρη ανα-

φορά στην πηγή. Η χρήση παραρτημάτων πρέπει να αποφεύγεται για την αξιόπιστη και αυθεντική απόδοση της ερ-

γασίας στο τυπογραφείο.

> Οι βιβλιογραφική αναφορά παρατίθεται με τη χρήση του Συστήματος Harvard όπως αυτό περιγράφεται στο σχετικό

κεφάλαιο.

> Οι δημοσιεύσεις ταξινομούνται ανάλογα με το θέμα και το τρόπο ανάπτυξης του θέματος σε ποικίλα είδη και κατη-

γορίες. Προσδιορίστε το είδος της υποβολής σας στο σχετικό έντυπο αλληλογραφίας,

> Οι συγγραφείς θα ενημερώνονται γραπτώς από την Εκδοτική επιτροπή για την οποιανδήποτε κατάληξη της εργασίας

τους. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΙΔΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ

1. Ερευνητικες εργασίες

Οι εργασίες αυτές περιλαμβάνουν όλα τα είδη Έρευνας και Στατιστικής. Η δημοσίευσης τέτοιων εργασιών προϋποθέτει

την αυστηρή τήρηση των πρωτοκόλλων συγγραφής τους και παράθεση όλων των παραμέτρων σύστασης ανάλογα με το

είδος τους. Οι παράμετροι αυτοί είναι:

> Περιλήψεις (Ελληνική και Αγγλική)

> Εισαγωγή

> Στόχος και σκοπός της ερευνητικής εργασίας

> Φιλοσοφικό, Επιστημονικό, Θεωρητικό υπόβαθρο

> Παράθεση βιβλιογραφικής αναφοράς (βιβλιογραφικές παραπομπές και Βιβλιογραφία)

> Τήρηση Δεοντολογικών αρχών

> Περιγραφή και τεκμηρίωση της Μεθοδολογίας

> Ακρίβεια και πληρότητα Στατιστικής ανάλυσης αποτελεσμάτων

> Παρουσίαση πινάκων με ραβδόγραμμα, ιστόγραμμα μόνο

> Συζήτηση και κριτική ανάλυση

> Τεκμηρίωση πορισμάτων ή συμπερασμάτων

> Χρήση και παρουσίαση πινάκων, διαγραμμάτων και γραφικών παραστάσεων

> Στοιχειοθέτηση προοπτικών και περιορισμών της έρευνας

> Όριο λέξεων: 2000-5000 2. Βιβλιογραφική ανασκόπηση

Η εργασία αυτή, κατά πλειοψηφία, περιλαμβάνει την κριτική ανάλυση και συζήτηση βιβλιογραφικών δεδομένων σε συγκεκριμένο

θέμα. Οι εργασίες αυτές δύνανται να επιμεληθούν από ένα έως δύο συγγραφείς. Οι συγγραφείς αναμένονται όπως παραθέσουν

και συζητήσουν την τοποθέτηση τους επί του θέματος. Η παράθεση Βιβλιογραφικών αναφορών θεωρείται

απαραίτητη. (Όριο λέξεων: 2000-5000). 3. Μελέτη περίπτωσης (Περιστασιακή μελέτη)

Η μελέτη περίπτωσης αφορά την παρουσίαση συγκεκριμένου περιστατικού ασθενούς/ατόμου μέσα στα πλαίσια της Ολιστικής

Νοσηλευτικής και Μαιευτικής προσέγγισης. Παράλληλα, η μελέτη επενδύεται με παράθεση, κριτική ανάλυση και υζήτηση της

σχετικής βιβλιογραφίας. Η δημοσίευση τέτοιου είδους εργασίας προϋποθέτει τη διαφύλαξη της ταυτότητας και την ενυπόγραφη

συγκατάθεση του υπό μελέτη ατόμου. Οι μελέτες περιπτώσεων αποτελούν πολύτιμη πηγή κλινικών εμπειριών και αποδίδουν

καινούργιες προοπτικές και διαστάσεις στη Νοσηλευτική. Οι περισσότερες από αυτές ασχολούνται με τη χρήση πρωτότυπων και

νέων μεθόδων παροχής φροντίδας. Η παράθεση Βιβλιογραφικών αναφορών θεωρείται απαραίτητη. (Όριο λέξεων: 2000-4000).



Vol 7, No 3

4. Επίκαιρο θέμα

Η εργασία του είδους αυτού ασχολείται με την περιγραφική παρουσίαση θέματος που κατά συγκεκριμένες χρονικές περιόδους,

περιστασιακά ή διαχρονικά, σε εγχώρια ή παγκόσμια εμβέλεια, απασχολεί τη Νοσηλευτική, τη Μαιευτική και την Υγεία

γενικότερα. Οι συγγραφείς αναμένονται να αποδώσουν απόψεις, σχόλια και εισηγήσεις επί του θέματος. Οι Βιβλιογραφικές

παραπομπές είναι προαιρετικές. Αντίθετα, η παράθεση της σχετικής βιβλιογραφίας θεωρείται απαραίτητη, ενισχύει το κύρος

της εργασίας και καθοδηγεί τους αναγνώστες σε περαιτέρω μελέτη του θέματος (Όριο λέξεων: μέχρι 2000).

5. Επιστολή προς τη Σύνταξη

Οι επιστολές προς τη Σύνταξη αποτελούν το μέσο ενεργητικής συμμετοχής του συνδρομητή. Οι επιστολές αυτές δύνανται να

περιλαμβάνουν σχόλια, κριτική, απόψεις και εισηγήσεις εφ' όλης της ύλης που αφορά την έκδοση του περιοδικού.

Επιπρόσθετα, παρέχεται η ευκαιρία στο συνδρομητή να κάνει αναφορά σε θέματα κοινού Νοσηλευτικού και Μαιευτικού

ενδιαφέροντος. Οι επιστολές προς τη Σύνταξη είναι σύντομες και περιεκτικές. (Όριο λέξεων: μέχρι 500/ολοσέλιδο Α4).

6. Νομοθεσία

Η υφιστάμενη ή νεοσυσταθείσα Νομοθεσία που αφορά άμεσα τη Νοσηλευτική και Μαιευτική σε όλες τις διαστάσεις τους,

συγκαταλέγεται στο είδος μιας τέτοιας δημοσίευσης. Η κείμενη Νομοθεσία που διέπει την Νοσηλευτική και Μαιευτική στην

Κύπρο, όσο και οι Νομοθετικές ντιρεκτίβες των διεθνών και Ευρωπαϊκών σωμάτων και φορέων της Νοσηλευτικής και

Μαιευτικής σωμάτων και φορέων γίνονται αποδεκτές. Οι δημοσιεύσεις αυτές αποτελούν το σημαντικότερο πεδίο ενημέρωσης

και κατάρτισης των Κυπρίων Νοσηλευτών και Μαιών στα ενχώρια και διεθνή Νοσηλευτικά και Μαιευτικά δρώμενα.

7. Ανταπόκριση

Η ανταπόκριση ασχολείται με την περιγραφή οποιουδήποτε Νοσηλευτικής και Μαιευτικής φύσεως ή άλλου συναφούς με τη

Νοσηλευτική συνεδρίου, σεμιναρίου, ημερίδας, συζήτησης και εκδήλωσης ή δραστηριότητας στην Κύπρο και το εξωτερικό. Η

παρουσίαση των συμπερασμάτων και των πορισμάτων θεωρείται απαραίτητη. (Όριο λέξεων: μέχρι 2000).

8. Ανακοίνωση

Η διοργάνωση οποιουδήποτε Νοσηλευτικής και Μαιευτικής φύσεως ή άλλου συναφούς με τη Νοσηλευτική και Μαιευτική

συνεδρίου, σεμιναρίου, ημερίδας, συζήτησης, εκδήλωσης ή δραστηριότητας, στην Κύπρο και το εξωτερικό, δύναται να

ανακοινωθεί μέσα από τις στήλες του περιοδικού. Η έγκαιρη αποστολή του κειμένου στην Εκδοτική επιτροπή θεωρείται

αναγκαία. (Όριο λέξεων: μέχρι 500/ολοσέλιδο Α4).

9. Ειδικά άρθρα

Τα άρθρα αυτά, κατά αποκλειστικότητα, αφορούν πληροφορίες για τη Δημόσια Υγεία και τη παροχή των υπηρεσιών της.

Η συμβολή τέτοιων δημοσιεύσεων θεωρείται ζωτικής σημασίας για την απόδοση κοινών στόχων και την ενδυνάμωση της

αγαστής συνεργασίας των λοιπών επαγγελμάτων υγείας με τη Νοσηλευτική και τη Μαιευτική. (Όριο λέξεων: 2000-4000)

10. Ελεύθερες Δημοσιεύσεις

Η κατηγορία αυτή συγκατελέγει οτιδήποτε δύναται να δημοσιευτεί στις στήλες του περιοδικού και δεν εμπίπτει σε κανένα από τα

πιο πάνω είδη δημοσιεύσεων. Η ελεύθερη δημοσίευση περιλαμβάνει κατ' εξοχή θέματα κοινού ενδιαφέροντος, άμεσα

συνδεδεμένα με τις πτυχές της Νοσηλευτικής και της Υγείας γενικότερα. (Όριο λέξεων: μέχρι 1000/ολοσέλιδο Α4)

ΓΛΏΣΣΑ ΚΑΙ ΕΚΤΑΣΗ

Η Ελληνική αποτελεί τη γλώσσα επιλογής για την υποβολή των κειμένων προς δημοσίευση. Τα κείμενα υποβάλλονται στη

δημοτική, με μονοτονικό σύστημα και διακρίνονται για τη γλωσσική τους ομοιομορφία. Η ορθογραφία, η ορθή σύνταξη και

έκφραση θεωρούνται απαραίτητα στοιχεία.

Η έκταση του ορίου των λέξεων διακυμαίνεται ανάλογα με το είδος και την κατηγορία που συγκαταλέγεται η εισήγηση. Η έκταση

εκάστου είδους αναφέρεται στο κεφάλαιο περιγραφής των διαφόρων τύπων εισηγήσεων.

Η χρήση της Αγγλικής δύναται να υιοθετηθεί σε εξαιρετικά ιδιάζουσες περιπτώσεις.

ΤΙΤΛΟΣ

Ο τίτλος κατά κανόνα είναι σύντομος και περιεκτικός. Οι λέξεις ευρετηριασμού (λέξεις-κλειδιά) που αφορούν το περιεχόμενο

παραθέτονται κατά την κρίση του/των συγγραφέα/ων και αποσκοπούν στην εύκολη επισήμανση της εργασίας από ερευνητές

βιβλιογραφίας του θέματος της.

Η παρουσίαση του τίτλου τόσο στην Ελληνική όσο και στην Αγγλική γλώσσα θεωρείται απαραίτητη λόγω της προβολής του

περιοδικού στο διαδίκτυο.

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ

Ο στόχος, η κεντρική ιδέα, τα υλικά, οι μέθοδοι και τα αποτελέσματα της εργασάις συνοψίζονται στη περίληψη. Η χρήση

βιβλιογραφικών παραπομπών και συντομογραφιών αποφεύγεται στο κείμενο της περίληψης. Η περίληψη Ερευνητικής

εργασίας περιλαμβάνει όλες τις παραμέτρους ης, όπως αυτές αναφέρονται στο κεφάλαιο περιγραφής της.

Η παρουσίαση της περίληψης τόσο στην Ελληνική όσο και στην Αγγλική γλώσσα (Abstract) θεωρείται απαραίτητη λόγω της

προβολής του περιοδικού στο διαδίκτυο. Με τον τρόπο αυτό, παρέχεται η δυνατότητα πρόσβασης και χρήσης της εργασίας για

σκοπούς βιβλιογραφικής παραπομπής από αναγνώστες του διεθνή χώρου.

Το όριο των λέξεων εκάστης διακυμαίνεται ανάλογα με το είδος της εργασίας.

• Ερευνητική εργασία, Βιβλιογραφική ανασκόπηση και Περιστασιακή μελέτη.

Έκταση περιλήψεων: 100-200 λέξεις έκαστη.

• Επίκαιρο θέμα και Ειδικά άρθρα: μέχρι 100 λέξεις έκαστη.

• Επιστολή προς τη Σύνταξη, Νομοθεσία και Ανταπόκριση: Χωρίς περιλήψεις

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η εισαγωγή αποτελεί πρωταρχικό και απαραίτητο στοιχείο εργασίας. Ο σκοπός και ο τρόπος ανάλυσης του αντικειμένου

της εργασίας παραθέτονται στην εισαγωγή, προσανατολίζουν και κατευθύνουν τον αναγνώστη στο κυρίως κείμενο της. Κυπριακά Νοσηλευτικά Χρονικά 2006


Vol 7, No 3

ΚΥΡΙΩΣ ΚΕΙΜΕΝΟ

Το κυρίως κείμενο περιλαμβάνει τη λεπτομερή ανάπτυξη του θέματος με ακρίβεια και λογική συνοχή. Η ανάλυση των δια-

στάσεων και προεκτάσεων του θέματος, η παράθεση, η τεκμηρίωση και η συζήτηση της βιβλιογραφίας και της βιβλιογραφικής

παραπομπής, η παρεμβολή των απόψεων και εισηγήσεων του/ίων συγγραφέα/ων αποτελούν τα θεμελιώδη στοιχεία του

κυρίως κειμένου.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ο επίλογος, σαν τελευταίο μέρος της εργασίας, αποτελεί λακωνική ανακεφαλαίωση της. Τα πορίσματα και συμπεράσματα της

εργασίας παραθέτονται στο μέρος αυτό και αποδίδουν τις τυχόν ανεξερεύνητες προεκτάσεις και προοπτικές του θέματος.

Ανάλυση Συστήματος Βιβλιογραφικών αναφορών

Η περιγραφική ανάλυση των Βιβλιογραφικών αναφορών με το σύστημα Harvard επιμελήθηκε από τον συνάδελφο κο Αντω-

νάκη Ανδρέου και εγκρίθηκε από την Εκδοτική επιτροπή του περιοδικού για υιοθέτηση και αφομοίωση της στις Οδηγίες για

τους συγγραφείς.

Βιβλιογραφικές αναφορές - Σύστημα Harvard

Αντωνάκης Ανδρέου Ανώτερος Λειτουργός Εκπαίδευσης - Νοσηλευτική Σχολή SRN, CCN, RNT, BSc (Hons) Nurse Education

To σύστημα Harvard, γνωστό και ως η μέθοδος του «Πανεπιστημίου Harvard» ή η μέθοδος του Αλφαβητικού βιβλιογραφικού

καταλόγου, είναι ένας τρόπος βιβλιογραφικής αναφοράς και τεκμηρίωσης που είναι αποδεκτός από πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα για τη

συγγραφή επιστημονικών εργασιών.

Η εφαρμογή του συστήματος Harvard, όπως και κάθε άλλου τρόπου βιβλιογραφικής αναφοράς, διέπεται από ορισμένες αρχές που

πρέπει να τηρούνται ομοιόμορφα κατά τη συγγραφή μιας επιστημονικής εργασίας.

Για τη συγγραφή μιας επιστημονικής εργασίας, ο συγγραφέας είναι φυσικό να χρησιμοποιεί πληροφορίες από γραπτά άλλων όπως

βιβλία, άρθρα από περιοδικά και μελέτες συναφείς προς το θέμα του για να διαμορφώσει και να τεκμηριώσει τις απόψεις του. Όμως ,

από επιστημονική δεοντολογία και εντιμότητα οφείλει να σέβεται τις βιβλιογραφικές πηγές, να δηλώνει τα στοιχεία της ταυτότητας των

μέσα στο κείμενο και να αναφέρει με ακρίβεια όλα τα βιβλιογραφικά στοιχεία στο τέλος της μελέτης του. Έτσι, ο αναγνώστης θα μπορεί,

αν το θελήσει, να εντοπίσει την αρχική πηγή και να πάρει περισσότερα στοιχεία. Οποιαδήποτε ελλιπής αναφορά στη βιβλιογραφία «είναι

στοιχείο που επιβεβαιώνει την αδικαιολόγητη αδιαφορία του συγγραφέα» (Παπαναστασίου, 1996:216), ενώ τυχόν παράλειψη του να

δηλώσει την πηγή κάθε πληροφορίας που έχει συμπεριλάβει στην εργασία του θεωρείται ασυγχώρητο λάθος από την

ακαδημαϊκή-επιστημονική κοινότητα και μπορεί να στοιχειοθετήσει το αδίκημα της λογοκλοπής και της σκόπιμης οικειοποίησης ξένης

πνευματικής ιδιοκτησίας (Παρασκευοπούλου, 1993).

Στο σύστημα Harvard ο τίτλος της μελέτης γράφεται με μικρά ή κεφαλαία γράμματα και υπογραμμίζεται ή γράφεται με κυρτά (italics) ή

χοντρά (bold) στοιχεία. Οι αναφορές σε βιβλιογραφικές πηγές που αναφέρονται μέσα στο κείμενο παρουσιάζονται με

αλφαβητική σειρά στο τέλος της μελέτης υπό τον τίτλο Βιβλιογραφικές Παραπομπές. Άλλες πηγές που δεν αναφέρονται, αλλά

είναι σχετικές με το θέμα και προτείνονται για μελέτη, παρουσιάζονται υπό τον τίτλο Βιβλιογραφία.

Η καταχώρηση βιβλιογραφικών αναφορών μέσα στο κείμενο, στις βιβλιογραφικές παραπομπές και στη βιβλιογραφία γίνεται

ως ακολούθως:-

I. Μέσα στο κείμενο

Ότι παρατίθεται χωρίς παράφραση (το αυτούσιο/το δάνειο απόσπασμα) γράφεται σε εισαγωγικά. Αν το δάνειο από-

σπασμα είναι σε έκταση μεγαλύτερο των πέντε σειρών τοποθετείται χωρίς εισαγωγικά σε ξεχωριστή παράγραφο με με-

γαλύτερο περιθώριο στα αριστερά (Παρασκευοπούλου, 1993:187).

Αν οι συγγραφείς ή οι επιμελητές έκδοσης είναι περισσότεροι από δύο δίνονται όλα τα επώνυμα τη πρώτη φορά που

εμφανίζεται η παραπομπή και από την επόμενη φορά δίνονται τα στοιχεία μόνον του πρώτου συγγραφέα ή επιμελητή έκ-

δοσης και ακολουθεί η λατινική φράση et.al. ή η συνώνυμη φράση και άλλοι.

Ο τρόπος καταχώρησης μιας αναφοράς μέσα στο κείμενο εξαρτάται από την παραπομπή στη βιβλιογραφική πηγή. Σε

παραπομπή σε συγκεκριμένο σημείο της βιβλιογραφικής πηγής ή όταν χρησιμοποιείται αυτούσιο απόσπασμα αναφέρεται η

σελίδα της πηγής. Παραδείγματα:·

• Το 1999 ο Γαρδίκας (σελ. 35) επισημαίνει ότι...

• On the topic of professional writing and referencing, as cited by Beard (1997), Cormack (1994:32-33) states: "When writing

for professional readership, writers invariably make reference to already published works".

• To επίπεδο συνείδησης είναι το σημαντικότερο στοιχείο αξιολόγησης του ασθενούς με κρανιοεγκεφαλική κάκωση" (Καζ-

δάγλης, 1996:88).

Σε παραπομπή γενικά σε ολόκληρη την ύλη της βιβλιογραφικής πηγής δεν αναφέρεται η σελίδα της πηγής.

Παραδείγματα:·

• Σε μια πρόσφατη έρευνα οι Νεοφύτου και Κρόνος (1999) διαπίστωσαν ότι...

• Cormack (1994), as cited by Beard (1997), states that "when writing for a professional readership, writers invariably make

reference to already published works".



Vol 7, No 3

• Πιο πρόσφατες μελέτες (Αθηνή 1998; Ιωνά 1999; Ασπρής 2000) έδειξαν ότι....

Σε παραπομπή στο διαδίκτυο αναφέρεται το επώνυμο του συγγραφέα, το έτος δημοσίευσης σε παρένθεση και με

κόμμα, η σελίδα του URL που διαθέτει την πληροφορία και η ημερομηνία της πρόσβασης στο διαδίκτυο σε τετράγωνες

αγκύλες.

Παραδείγματα:·

• Holland (1996), http://www [9 Ιουνίου 2001]

• http://www.tracheostomy.com/care.html [20 Ιουνίου 2001]

II. Στις Βιβλιογραφικές Παραπομπές και στη Βιβλιογραφία η καταχώρηση γίνεται με την ακόλουθη σειρά: -

Για Βιβλία

• Επώνυμο του συγγραφέα ή επιμελητή έκδοσης με κόμμα.

• Αρχικά του μικρού και του μεσαίου ονόματος του συγγραφέα ή επιμελητή έκδοσης με τελεία.

• Έτος έκδοσης σε παρένθεση.

• Τίτλος του βιβλίου υπογραμμισμένος ή με κυρτά (italics) ή με χοντρά (bold) στοιχεία και με τελεία (εφαρμόζεται η ίδια

επιλογή σε όλες τις καταχωρήσεις)

• Αριθμός έκδοσης (αν δεν είναι η πρώτη) και του τόμου (όταν υπάρχει) με τελεία.

• Πόλη έκδοσης με άνω και κάτω τελεία.

• Εκδοτικός οίκος ή η λέξη Αυτοέκδοση (αν ο εκδοτικός οίκος είναι άγνωστος) με τελεία.

Για Άρθρα από Περιοδικά

• Επώνυμο του συγγραφέα με κόμμα

• Αρχικά του μικρού και του μεσαίου ονόματος του συγγραφέα με τελεία

• Έτος δημοσίευσης σε παρένθεση

• Τίτλος του άρθρου με τελεία

• Όνομα του περιοδικού υπογραμμισμένο ή με κυρτά ή με χοντρά στοιχεία και με τελεία.

• Αριθμός τόμου του περιοδικού υπογραμμισμένος ή με κυρτά ή με χοντρά στοιχεία χωρίς σημείο στίξης

• Αριθμός τεύχους του περιοδικού σε παρένθεση και με κόμμα

• Όταν δεν υπάρχει αριθμός τόμου αναφέρεται ο αριθμός του τεύχους υπογραμμισμένος ή με κυρτά ή με χοντρά στοιχεία

χωρίς παρένθεση και με τελεία

• Σελίδα/ες που καταλαμβάνει το άρθρο με τελεία.

Σε περίπτωση που γίνεται βιβλιογραφική αναφορά σε περισσότερα από ένα βιβλίο ή άρθρο από τον ίδιο συγγραφέα

και με το ίδιο έτος έκδοσης γράφεται ανάλογα το γράμμα α,β,γ, μετά το έτος έκδοσης.

Παραδείγματα καταχώρισης Βιβλίων και Κεφαλαίων από βιβλία

Ασκητοπούλου, Ε.Κ. (1991) Επείγουσα και εντατική ιατρική. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας

Foreman, Ρ (1998) Εισαγωγή στην εκπαιδευτική έρευνα. (Α. Χρυσοστόμου, επιμ. έκδ. και μετάφραση). Λευκωσία: Abe Press.

(Πρωτότυπη έκδοση, 1974).

Glass, G. V., Peckham, P. D., & Sanders, J. (1980) Statistical methods in education. London: University Press.

Κοζδάγλης, Κ. (1996) Νευροχειρουργική. Αθήνα: Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου.

Orem, D.E. (1991) Nursing: concepts of practice. 4th ed. Louis: Mosby-Year Book.

Συγκούνας, Ε. και Φλώρος, I. (2000) Εγκεφαλικός θάνατος. Στου: Χαρ. Ρούσσου (επιμ. έκδ.). Εντατική Θεραπεία. 2η έκδ.

Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης. Σελ. 1040-1045.

Ρούσσος, Χ. (επιμ. έκδ.) (2000) Εντατική θεραπεία. 2η έκδ. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης.

Παραδείγματα καταχώρισης Άρθρων από Περιοδικά και Εφημερίδες.

Ανδρέου, Α. (2001) Κυστική υδατιδική νόσος και πρόληψη. Κυπριακά Νοσηλευτικά Χρονικά, 2(1), 27-30.

Ιωσηφίδης, Α. Κ. και Κυριάκου, Β. (1989) Το κλίμα του σχολείου είναι παράγοντας που επηρεάζει την επίδοση των μαθη-

τών. Κυπριακή Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 42. 82-105.

Johns, C. (1993) Professional supervision. Journal of nursing management, 21 (1), 9-18.

Nelson, S. G. (1998) Hydatid disease. Medicine International, 55. 2267-2269.

Παναγιώτου, Δ. (1999) Επίκαιρα θέματα. Ο Φιλελεύθερος, 4 Ιουνίου, σελ, 12.

Thompson. R. (1991a) A place in history. History Today, 24(3), 31.

Thompson, R. (1991b) Historical theory and real people. History Today, 24(6), 42-50.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Ελληνική

Παπαναστασίου, Κ. (1996) Μεθολογία εκπαιδευτικής έρευνας. Λευκωσία: Theopress Ltd.

Παρασκευοπούλου, Ι.Ν. (1993) Μεθολογία επιστημονικής έρευνας. Τόμος Β. Αθήνα: Έκδοση Συγγραφέα.

Αγγλική

Beard, S. (1997) A guide to the Harvard system of referencing. London: Anglia Polytechnic University libraries.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνική

Θεοφιλίδη, Xp. (1990) Η Συγγραφή επιστημονικής εργασίας: από τη θεωρία στην πράξη. Λευκωσία: Theopress Ltd.

Αγγλική

British Standards Institute. (1990) Recommendations for citing and referencing published material. BS5605 London: BSI.

Holland, M. (1996) Harvard system [on line], Poole: Bournemouth University. Available from:

http://www.boumemouth.ac.uk/usinq

the library/html/quide to citing internet sourc.html [Accessed 9 July 2001],

http://www.nene.ac.uk/lrs/lnformation/refword.html [Accessed 9 July 2001],




Vol 7, No 3



68 τόμος 7, τεύχος 3 Vol

7, No 3

TOMO. 7 - TEYXO. 3 66 pages(OK (Page 3)...- Αν 2απόκρι 1η 20ου Παγκό 1μιου...

Documents

Transcript of TOMO. 7 - TEYXO. 3 66 pages(OK (Page 3)...- Αν 2απόκρι 1η 20ου Παγκό 1μιου...