Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... ·...

104
Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 1 1/27/17 12:40:27 PM

Transcript of Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... ·...

Page 1: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

Χημεία

γ΄ λυκείου

Ομάδας ΠροσανατολισμούΘετικών Σπουδών

Tόμος 11ος

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 1 1/27/17 12:40:27 PM

Page 2: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚ∆ΟΣΗΣ

Το παρόν βιβλίο περιέχει τα παρακάτω κεφάλαια:α) Από το βιβλίο «Χημεία

θετικής Κατεύθυνσης» Β΄ Λυκείου των Λιοδάκη Σ., Γάκη Δ., Θεοδωρόπουλου Δ., Θεοδωρόπουλου Π. και Κάλλη Α. (έκδοση 2012) τα κεφάλαια 2, 3, 4, 5.

β) Από το βιβλίο «Χημεία θετικής Κατεύθυνσης» Γ΄ Λυκείου των Λιοδάκη Σ., Γάκη Δ., Θεοδωρόπουλου Δ. και Θεοδωρόπουλου Π. (έκδοση 2012) τα κεφάλαια 1, 3, 5.

Επιστημονικός Υπεύθυνος – Διεύθυνση Ομάδων Εργασίας:Στέλιος Λιοδάκης

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 2 1/27/17 12:40:28 PM

Page 3: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

Ομάδα Συγγραφής:Στέλιος Λιοδάκης, Δρ. Χημικός, Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠΔημήτρης Γάκης, Δρ. Χημικός Μηχανικός, Λέκτορας ΕΜΠΔημήτρης Θεοδωρόπουλος, Χημικός Μηχανικός Δ/θμιας ΕκπαίδευσηςΠαναγιώτης Θεοδωρόπουλος, Χημικός Δ/θμιας ΕκπαίδευσηςΑναστάσιος Κάλλης, Χημικός Δ/θμιας Εκπαίδευσης

Ομάδα Τεχνικής Υποστήριξης:Στάθης Σιάνος, Χημικός Μηχανικός ΕΜΠΗρακλής Αγιοβλασίτης, φοιτητής στη σχολή Χημικών Μηχανικών, ΕΜΠ

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 3 1/27/17 12:40:29 PM

Page 4: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

Άννα Γάκη, φοιτήτρια στη σχολή Χημικών Μηχανικών, ΕΜΠΒλάσσης Παπανικολάου, φοιτητής στη σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχα-νικών, ΕΜΠΆντζελα Λαζάρου, φωτογράφος ΤΕΙ Αθήνας

Γλωσσική Επιμέλεια:Χρήστος Ανδρίτσος

Τεχνική Επιμέλεια:Στέλιος Λιοδάκης

Υπεύθυνος στο πλαίσιο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου:Δρ. Αντώνιος Σ. Μπομπέτσης, Χημικός, M.Ed., Ph.D., Σύμβουλος Π.Ι.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 4 1/27/17 12:40:29 PM

Page 5: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΑΝΕΚ∆ΟΣΗΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΚ∆ΟΣΗΣ

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΜΕ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΟΡΑΣΗ

ΙΤΥΕ - ∆ΙΟΦΑΝΤΟΣ

Οι διορθώσεις πραγµατοποιήθηκαν κατόπιν έγκρισης του ∆.Σ. του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής

Η επανέκδοση του παρόντος βιβλίου πραγµατοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων «∆ιόφαντος» µέσω ψηφιακής µακέτας, η οποία δηµιουργήθηκε µε χρηµατοδότηση από το ΕΣΠΑ / ΕΠ «Εκπαίδευση & ∆ιά Βίου Μάθηση» / Πράξη «ΣΤΗΡΙΖΩ».

To πλαίσιο αυξοµειώνεται

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 5 1/27/17 12:40:29 PM

Page 6: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΜΕ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΟΡΑΣΗ

ΙΤΥΕ - ∆ΙΟΦΑΝΤΟΣ

Η αξιολόγηση, η κρίση των προσαρµογών και η επιστηµονική επιµέλεια του προσαρµοσµένου βιβλίου πραγµατοποιείται από τη Μονάδα Ειδικής Αγωγής του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Η προσαρµογή του βιβλίου για µαθητές µε µειωµένη όραση από το ΙΤΥΕ – ∆ΙΟΦΑΝΤΟΣ πραγµατοποιείται µε βάση τις προδιαγραφές που έχουν αναπτυχθεί από ειδικούς εµπειρογνώµονες για το ΙΕΠ.

prosarmogi.indd 2 9/11/2016 4:07:30 µµ22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 6 1/27/17 12:40:29 PM

Page 7: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚ∆ΟΣΕΩΝ

«∆ΙΟΦΑΝΤΟΣ»

Σ. Λιοδάκης, Δ. Γάκης,Δ. Θεοδωρόπουλος,

Π. Θεοδωρόπουλος, A. Κάλλης

Η συγγραφή και η επιστημονική επιμέλεια του βιβλίου

πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Χημεία γ΄ λυκείου

Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών

Tόμος 11ος

Ι.Τ.Υ.Ε. «∆ΙΟΦΑΝΤΟΣ»

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΜΕ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΟΡΑΣΗ

ΙΤΥΕ - ∆ΙΟΦΑΝΤΟΣ

Η αξιολόγηση, η κρίση των προσαρµογών και η επιστηµονική επιµέλεια του προσαρµοσµένου βιβλίου πραγµατοποιείται από τη Μονάδα Ειδικής Αγωγής του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Η προσαρµογή του βιβλίου για µαθητές µε µειωµένη όραση από το ΙΤΥΕ – ∆ΙΟΦΑΝΤΟΣ πραγµατοποιείται µε βάση τις προδιαγραφές που έχουν αναπτυχθεί από ειδικούς εµπειρογνώµονες για το ΙΕΠ.

prosarmogi.indd 2 9/11/2016 4:07:30 µµ 22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 7 1/27/17 12:40:30 PM

Page 8: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

Σημείωση: Στο Ευρετήριο και στο

Ευρετήριο Ονομάτων τα γράμματα

Α, Β, Γ,..., Ι δηλώνουν αντίστοιχα

τον 1ο, 2ο, 3ο,...,10ο τόμο.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 8 1/27/17 12:40:30 PM

Page 9: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

• ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΟΡΩΝ

• ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

• ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 5 1/27/17 12:40:30 PM

Page 10: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

6 / 336 Π2

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΟΡΩΝ

AΑιθέρες: οργανικές ενώσεις οποίες περιέχουν στο μόριό τους την χα-ρακτηριστική ομάδα, O–C–O (αιθε-ρομάδα).

Ακόρεστο διάλυμα: το διάλυμα στο οποίο μπορεί να διαλυθεί και άλλη ποσότητα διαλυμένης ουσίας σε σταθερές συνθήκες.

Ακτινίδες: στοιχεία τα οποία έχουν μερικώς συμπληρωμένη την υπο-στιβάδα 5f. Περιλαμβάνουν και τα υπερουράνια στοιχεία.

Αλκάλια: η πρώτη ομάδα του πε-ριοδικού πίνακα. Περιλαμβάνει τα στοιχεία Li, Na, Κ, Rb, Cs, Fr.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 6 1/27/17 12:40:30 PM

Page 11: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

7 / 336 Π2

Αλκαλικές γαίες: η δεύτερη ομάδα του περιοδικού πίνακα. Περιλαμβά-νει τα στοιχεία Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra.

Αλκαδιένια: oι υδρογονάνθρακες με δύο διπλούς δεσμούς στο μόριό τους.

Αλκάνια: οι κορεσμένοι υδρογονάν-θρακες.

Αλκένια: οι υδρογονάνθρακες με ένα διπλό δεσμό στο μόριό τους.

Αλκίνια: οι υδρογονάνθρακες με ένα τριπλό δεσμό στο μόριό τους.

Αλδεΰδες: ενώσεις οι οποίες στο μόριό τους περιέχουν την χαρακτη-ριστική ομάδα, –CHO, αλδεϋδομά-δα.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 7 1/27/17 12:40:30 PM

Page 12: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

8 / 336 Π2

Αλκοόλες κορεσμένες μονοσθε-νείς: οργανικές ενώσεις με γενικό τύπο CvH2v+1OH.

Αλογόνα: Η 17η ομάδα του περιοδι-κού πίνακα. Περιλαμβάνει τα στοι-χεία F2, Cl2, Βr2, I2, Αt.

Αμφίδρομη αντίδραση: αυτή που πραγματοποιείται προς τις δύο κατευθύνσεις ταυτόχρονα και κατα-λήγει σε κατάσταση ισορροπίας.

Αναγωγή: η ελάττωση αριθμού οξείδωσης ατόμου ή ιόντος.

Αναγωγικές ουσίες ή απλά αναγω-γικά: ονομάζονται οι ουσίες (στοι-χεία, χημικές ενώσεις ή ιόντα) που προκαλούν αναγωγή.

Ανιόν: ιόν που περιέχει αρνητικό φορτίο.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 8 1/27/17 12:40:30 PM

Page 13: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

9 / 336 Π2

Άνοδος: το ηλεκτρόδιο στο οποίο λαμβάνει χώρα οξείδωση.

Αντιδράσεις υποκατάστασης: σ’ αυτές αντικαθίσταται ένα άτομο ή μια ομάδα από άλλο ή άλλη.

Αντιδράσεις πολυμερισμού: σ’ αυτές συνενώνονται πολλά μικρά μόρια (μονομερή) με τελικό προϊόν μια μεγαλομοριακή ένωση, το πο-λυμερές.

Αντιδράσεις προσθήκης: σ’ αυτές σε ενώσεις με πολλαπλό δεσμό προστίθεται μια ένωση ή στοιχείο με προϊόν μια κορεσμένη ένωση.

Απαγορευτική αρχή του Pauli: είναι αδύνατο στο ίδιο άτομο να υπάρχουν δύο ηλεκτρόνια με την ίδια τετράδα κβαντικών αριθμών.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 9 1/27/17 12:40:30 PM

Page 14: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

10 / 336 Π2

Απόδοση (α) μιας αντίδρασης: ο λόγος της ποσότητας της ουσίας που παράγεται πρακτικά προς την ποσότητα της ουσίας που θα πα-ραγόταν θεωρητικά αν η αντίδραση ήταν ποσοτική.

Αριθμός οξείδωσης: ενός ατόμου σε μια μοριακή (ομοιοπολική) ένωση, ονομάζεται το φαινομενικό φορτίο που θα αποκτήσει το άτο-μο αν τα κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων αποδοθούν στο ηλεκτραρνητικό-τερο άτομο (το άτομο που τα έλκει περισσότερο). Αντίστοιχα, αριθμός οξείδωσης ενός ιόντος σε μια ιο-ντική (ετεροπολική ένωση) είναι το πραγματικό φορτίο του ιόντος.

Αρχή αβεβαιότητας του Heisenberg: είναι αδύνατο να

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 10 1/27/17 12:40:30 PM

Page 15: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

11 / 336 Π2

προσδιορίσουμε με ακρίβεια συγ-χρόνως τη θέση και την ορμή (p = m u) ενός μικρού σωματιδίου, π.χ. ηλεκτρονίου.

Αρχή Le Chatelier: Όταν μεταβάλ-λουμε έναν από τους συντελεστές ισορροπίας (συγκέντρωση, πίεση, θερμοκρασία), η θέση της ισορρο-πίας μετατοπίζεται προς εκείνη την κατεύθυνση που τείνει να αναιρέσει τη μεταβολή που επιφέραμε.

Ασθενές οξύ: οξύ το οποίο διαλυό-μενο ιοντίζεται μερικώς (α < 1).

Ασύμμετρο άτομο άνθρακα, *C: άτομο άνθρακα συνδεδεμένο με τέσσερις διαφορετικούς υποκατα-στάτες.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 11 1/27/17 12:40:30 PM

Page 16: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

12 / 336 Π2

Ατομικό τροχιακό: το ατομικό τρο-χιακό (το τετράγωνό του για την ακρίβεια) δίνει την πυκνότητα του ηλεκτρονιακού νέφους στα διάφορα σημεία του χώρου. Απεικονίζεται με οριακές καμπύλες, το περίγραμμα των οποίων περικλείει τη μέγιστη πυκνότητα του ηλεκτρονιακού νέ-φους, π.χ. 90-99% αυτής.

Αυθόρμητη μεταβολή: μεταβολή που συντελείται από μόνη της χω-ρίς εξωτερική επέμβαση.

Αυτοκατάλυση: όταν ένα από τα προϊόντα μιας αντίδρασης δρα ως καταλύτης. Χαρακτηριστικό παρά-δειγμα αυτοκατάλυσης είναι η οξεί-δωση του οξαλικού οξέος (COOH)2 με υπερμαγγανικό κάλιο KMnO4 παρουσία θειικού οξέος.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 12 1/27/17 12:40:30 PM

Page 17: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

13 / 336 Π2

ΒΒάση (κατά Brönsted - Lowry): οι δέκτες πρωτονίων σε μια πρωτολυ-τική αντίδραση.

Brönsted-Lowry (θεωρία): σύμφω-να με αυτήν οι αντιδράσεις οξέων - βάσεων είναι αντιδράσεις εναλλα-γής πρωτονίων.

ΓΓαλβανικά στοιχεία: διατάξεις στις οποίες μετατρέπεται η χημική ενέργεια, η οποία ελευθερώνεται κατά τη διάρκεια μιας αυθόρμητης αντίδρασης οξειδοαναγωγής σε ηλεκτρική ενέργεια.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 13 1/27/17 12:40:31 PM

Page 18: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

14 / 336 Π2

Γραμμομοριακό κλάσμα (x): ενός συστατικού A του μίγματος, ορίζε-ται το κλάσμα των mol: nΑ / nολ

ΔΔείκτες (οξέων - βάσεων ή πρωτο-λυτικοί): ασθενή οξέα ή βάσεις των οποίων το χρώμα εξαρτάται από το pH του διαλύματος στο οποίο έχουν προστεθεί.

Δεσμός υδρογόνου: δεσμός που αναπτύσσεται συνήθως μεταξύ μο-ρίων, όταν η ένωση περιέχει H ενω-μένο ομοιοπολικά με άτομα ισχυρά ηλεκτραρνητικά και μικρό μέγεθος π.χ. F, Ο, N.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 14 1/27/17 12:40:31 PM

Page 19: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

15 / 336 Π2 - 337 Π3

Διάβρωση: η επίδραση του περι-βάλλοντος πάνω στα υλικά και στα μέταλλα ειδικότερα (διάβρωση με-τάλλων).

Διαλυτότητα: η μεγίστη ποσότητα της διαλυμένης ουσίας που μπορεί να διαλυθεί σε συγκεκριμένο διαλύ-τη και σε σταθερές συνθήκες.

Διαμοριακές δυνάμεις: οι ελκτικές δυνάμεις που συγκρατούν τα μόρια μεταξύ τους.

Διεγερμένη κατάσταση: ηλεκτρο-νιακή ατομική κατάσταση κατά την οποία ηλεκτρόνια έχουν μεταπη-δήσει σε υποστιβάδα μεγαλύτερης ενέργειας, λόγω απορρόφησης ενέργειας.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 15 1/27/17 12:40:31 PM

Page 20: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

16 / 337 Π3

Διεγερμένη κατάσταση: ηλεκτρο-νιακή ατομική κατάσταση κατά την οποία ηλεκτρόνια έχουν μεταπη-δήσει σε υποστιβάδα μεγαλύτερης ενέργειας, λόγω απορρόφησης ενέργειας.

Δυνάμεις Van der Waals: διαμορι-ακές δυνάμεις μεταξύ διπόλου - δι-πόλου.

Δυνάμεις London: διαμοριακές δυ-νάμεις μεταξύ μη διπόλων.

Δυναμικό ημιστοιχείου (πρότυπο) Ε°: το δυναμικό γαλβανικού στοι-χείου το οποίο δημιουργείται από το υπ’ όψιν ημιστοιχείο σε πρότυ-πη κατάσταση και το πρότυπο ηλε-κτρόδιο Η2.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 16 1/27/17 12:40:31 PM

Page 21: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

17 / 337 Π3

ΕΕλεύθερη ρίζα: (ή ρίζα) είναι ένα χημικό είδος (άτομο ή συγκροτήμα-τα ατόμων) που περιέχει περιττό αριθμό ηλεκτρονίων σθένους και συνεπώς διαθέτει ένα ασύζευκτο ηλεκτρόνιο σε κάποιο τροχιακό της.

Ελεύθερη ενέργεια (G): θερμοδυ-ναμικό μέγεθος το οποίο ορίζεται από τη σχέση G = Η - TS και απο-δίδει την διαθέσιμη για παραγωγή έργου ενέργεια.

Εναντιομερή: στερεοϊσομερή τα οποία είναι οπτικοί αντίποδες.

Ενδόθερμη αντίδραση: η αντίδρα-ση κατά την οποία απορροφάται ενέργεια.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 17 1/27/17 12:40:31 PM

Page 22: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

18 / 337 Π3

Ενέργεια ενεργοποίησης: η ελάχι-στη τιμή ενέργειας, που πρέπει να έχουν τα μόρια, ώστε να αντιδρά-σουν αποτελεσματικά.

Ενέργεια ιοντισμού (πρώτη): η ελάχιστη ενέργεια που απαιτείται για την πλήρη απομάκρυνση ενός ηλεκτρονίου από ελεύθερο άτομο, που βρίσκεται στη θεμελιώδη του κατάσταση και σε αέρια φάση. Δη-λαδή έχουμε

Σ(g) Σ+(g) + e-, με Εi 1 = ΔΗ > 0

Ενθαλπία: καταστατική, εκτατική, ιδιότητα συστήματος που εκφράζει το θερμικό του περιεχόμενο. Ορίζε-ται σαν H = U + P V

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 18 1/27/17 12:40:31 PM

Page 23: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

19 / 337 Π3

Ενθαλπία διάλυσης (πρότυπη) ΔHο

sol μιας ουσίας σε διαλύτη X εί-ναι η μεταβολή της ενθαλπίας, ΔΗ, κατά τη διάλυση 1 mol ουσίας σε πολύ μεγάλο όγκο του διαλύτη Χ.

Ενθαλπία εξουδετέρωσης (πρό-τυπη) ΔHο

n: είναι η μεταβολή της ενθαλπίας κατά την πλήρη εξουδε-τέρωση (σε αραιό υδατικό διάλυμα) 1 mol H+ ενός οξέος με μια βάση ή 1 mol OH- μιας βάσης με ένα οξύ, σε πρότυπη κατάσταση.

Ενθαλπία καύσης (πρότυπη), ΔH°c: είναι η μεταβολή της ενθαλπί-ας κατά την πλήρη καύση 1 mol της ουσίας, σε πρότυπη κατάσταση.

Ενθαλπία σχηματισμού (πρότυ-πη), ΔH°f: είναι η μεταβολή της εν-θαλπίας κατά το σχηματισμό 1 mol

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 19 1/27/17 12:40:31 PM

Page 24: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

20 / 337 Π3

της ένωσης από τα συστατικά της στοιχεία, σε πρότυπη κατάσταση.

Ένζυμα: είναι ουσίες πολύπλοκης δομής που δρουν καταλυτικά σε βι-οχημικές αντιδράσεις (στους ζώντες οργανισμούς).

Εντροπία: θερμοδυναμική, κατα-στατική, ιδιότητα η οποία εκφράζει το μέτρο της αταξίας ενός συστήμα-τος ουσιών.

Εξαέρωση: η μετάβαση ενός υγρού στην αέρια κατάσταση. H εξαέρω-ση μπορεί να γίνει, είτε από την επιφάνεια του υγρού, με εξάτμιση, είτε από όλη τη μάζα του υγρού με βρασμό.

Εξάχνωση: η μετατροπή μίας ουσί-ας κατευθείαν από τη στερεά στην

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 20 1/27/17 12:40:31 PM

Page 25: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

21 / 337 Π3

αέρια κατάσταση.

Εξουδετέρωση: η αντίδραση ενός οξέος με μία βάση, δηλαδή η ένωση H+ και OH- προς σχηματισμό νε-ρού.

Εξώθερμη αντίδραση: η αντίδραση κατά την οποία εκλύεται θερμότητα.

Επαγωγικό φαινόμενο: ονομάζεται η μετατόπιση ηλεκτρονίων (πόλω-ση) ενός δεσμού, λόγω της παρου-σίας γειτονικών ομάδων ή ατόμων.

Εστέρες: προϊόντα της αντίδρασης οργανικών οξέων με αλκοόλες.

Εσωτερική ενέργεια: είναι η ολική ενέργεια άθροισμα κινητικής και δυναμικής όλων των μικροσυστατι-κών του συστήματος.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 21 1/27/17 12:40:31 PM

Page 26: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

22 / 337 Π3

Ετερογενής κατάλυση: όταν σε άλλη φάση βρίσκονται τα αντιδρώ-ντα σώματα και σε άλλη ο καταλύ-της.

Ετερολυτική σχάση: στην ετερο-λυτική σχάση το κοινό ζεύγος ηλε-κτρονίων του ομοιοπολικού δεσμού καταλήγει στο ηλεκτραρνητικότερο άτομο με αποτέλεσμα το σχηματι-σμό ιόντων.

Ευγενή αέρια: περιλαμβάνει τα στοιχεία της 18ης ομάδας του πε-ριοδικού πίνακα. Περιλαμβάνει τα στοιχεία He, Ne, Αr, Kr, Xe και Rn.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 22 1/27/17 12:40:31 PM

Page 27: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

23 / 337 Π3

ΖΖεσεοσκοπία: ονομάζεται η μέθο-δος προσδιορισμού της σχετικής μοριακής μάζας (μοριακό βάρος) με βάση τη μέτρηση πειραματικά του ΔTb, εφαρμόζοντας τον νόμο

ΔTb = Kb m.

ΗΗλεκτρεγερτική δύναμη: ή δυναμι-κό στοιχείου ονομάζεται η διαφορά δυναμικού σε V στα άκρα των ηλε-κτροδίων του γαλβανικού στοιχεί-ου, όταν αυτό δεν διαρρέεται από ρεύμα.

Ηλεκτρονιοσυγγένεια: η μεταβολή της ενέργειας που παρατηρείται

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 23 1/27/17 12:40:32 PM

Page 28: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

24 / 337 Π3

κατά την πρόσληψη ενός ηλεκτρο-νίου από άτομο που βρίσκεται στη θεμελιώδη του κατάσταση και σε αέρια φάση. Όταν δηλαδή:

Σ(g) + e- Σ(g)-, ΔΗ < 0

Ηλεκτρονιόφιλα αντιδραστήρια: κατιόντα ή και μόρια τα οποία έχουν τάση πρόσληψης, ζευγών, ηλεκτρονίων.

Ημιπερατή μεμβράνη: επιτρέπει κάποιες ουσίες να περνούν και κάποιες όχι (δρα δηλαδή σαν ένα είδος μοριακού κόσκινου).

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 24 1/27/17 12:40:32 PM

Page 29: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

25 / 338 Π4

ΘΘεμελιώδης κατάσταση: ηλεκτρο-νιακή δομή ατόμου με την μικρότε-ρη δυνατή ενέργεια.

Θερμιδόμετρα: ειδικές συσκευές για τη μέτρηση της θερμότητας που εκλύεται ή απορροφάται σε μια χη-μική αντίδραση.

Θερμοδυναμικός νόμος (πρώτος): σε κάθε μεταβολή η ολική ενέργεια συστήματος και περιβάλλοντος πα-ραμένει σταθερή.

Θερμοδυναμικός νόμος (δεύτε-ρος): σε κάθε αυθόρμητη μεταβολή η συνολική εντροπία παραμένει σταθερή.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 25 1/27/17 12:40:32 PM

Page 30: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

26 / 338 Π4

Θερμοχημεία: μελετά τις ενεργει-ακές μεταβολές που συνοδεύουν μια χημική αντίδραση, δηλαδή, τα ποσά θερμότητας που τελικά εκλύ-ονται ή απορροφώνται.

Θεωρία VSEPR: τα ζεύγη ηλεκτρο-νίων, δεσμικά και μη, γύρω από το κεντρικό άτομο απωθούνται και παίρνουν θέσεις στον χώρο, ώστε να βρίσκονται το δυνατόν μακρύτε-ρα.

ΙΙξώδες: η αντίσταση ενός υγρού στη ροή.

Ισομερείς, συντακτικά, ενώσεις: ενώσεις οι οποίες έχουν τον ίδιο

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 26 1/27/17 12:40:32 PM

Page 31: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

27 / 338 Π4

μοριακό τύπο, αλλά διαφορετικούς συντακτικούς τύπους.

Ισοτονικά διαλύματα: είναι τα δια λύματα που έχουν την ίδια τιμή ωσμωτικής πίεσης.

Ισχυρό οξύ: οξύ το οποίο ιοντίζεται πλήρως, α = 1, κατά τη διάλυσή του στο νερό.

ΚΚάθοδος: ηλεκτρόδιο στο οποίο γίνεται ηλεκτροχημική αναγωγή.

Κανόνας του Hund: η σταθερότε-ρη κατανομή ηλεκτρονίων σε μια υποστιβάδα, ώστε το άθροισμα του spin τους να είναι το μέγιστο δυνα-τό.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 27 1/27/17 12:40:32 PM

Page 32: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

28 / 338 Π4

Κανόνας της οκτάδας: ένα άτομο αποβάλλει ή προσλαμβάνει ή συ-νεισφέρει ηλεκτρόνια ώστε να απο-κτήσει δομή ανάλογη με εκείνη του πλησιεστέρου του ευγενούς αερίου.

Καταλύτης: ονομάζεται μια ουσία, η οποία με την παρουσία του σε μικρά ποσά, αυξάνει την ταχύτητα μιας αντίδρασης, ενώ στο τέλος της αντίδρασης παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητος τόσο στη μάζα όσο και στη χημική του σύσταση.

Καταστατική ιδιότητα: ενός συστή-ματος είναι το μέγεθος εκείνο που εξαρτάται από την ποσότητα και τις συνθήκες στις οποίες βρίσκεται το σύστημα και όχι από τον τρόπο με τον οποίο το σύστημα έφτασε στην κατάσταση αυτή.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 28 1/27/17 12:40:32 PM

Page 33: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

29 / 338 Π4

Κβαντικοί αριθμοί: Οι τρεις πρώ-τοι κβαντικοί αριθμοί προκύπτουν από την επίλυση της εξίσωσης Schrödinger και είναι ο κύριος κβα-ντικός αριθμός (n), ο δευτερεύων κβαντικός αριθμός ή αζιμουθιακός(l) και ο μαγνητικός κβαντικός αριθμός (ml). Ο τέταρτος, ο μαγνητικός κβα-ντικός αριθμός του spin, καθορίζει την ιδιοπεριστροφή του ηλεκτρονί-ου (spin).

Κοινού ιόντος επίδραση: μετατό-πιση της ισορροπίας ιοντισμού ασθενούς οξέος ή βάσης, λόγω της προσθήκης στο διάλυμα κοινών ιόντων.

Κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα: οργανικά οξέα με γενικό τύπο RCOOH.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 29 1/27/17 12:40:32 PM

Page 34: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

30 / 338 Π4

Κρυοσκοπία: ονομάζεται η μέθοδος προσδιορισμού της σχετικής μορια-κής μάζας (μοριακό βάρος) με βάση τη μέτρηση πειραματικά του ΔTf , εφαρμόζοντας το νόμο ΔΤf = Kf m.

ΛΛανθανίδες: στοιχεία των οποίων τα άτομα έχουν μερικώς συμπλη-ρωμένη την 4f υποστιβάδα.

Ν

Νιτρίλια: οργανικές ενώσεις οι οποίες περιέχουν στο μόριό τους την ομάδα –CN.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 30 1/27/17 12:40:32 PM

Page 35: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

31 / 338 Π4

Νόμος του Dalton ή νόμος των μερικών πιέσεων: η ολική πίεση (P ) ενός μίγματος αερίων σε μια ορισμένη θερμοκρασία είναι ίση με το άθροισμα των μερικών πιέσεων των συστατικών αερίων.

Νόμος Hess: To ποσό της θερμότη-τας που εκλύεται ή απορροφάται σε μία χημική αντίδραση είναι το ίδιο, είτε η αντίδραση πραγματοποιείται σε ένα είτε σε περισσότερα στάδια.

Νόμος Raoult: Σε αραιά μοριακά διαλύματα μη πτητικών διαλυμέ-νων ουσιών η τάση των ατμών του διαλύματος είναι ίση με την τάση ατμών του καθαρού διαλύτη στην ίδια θερμοκρασία πολλαπλασια-σμένη με το γραμμομοριακό κλά-σμα του διαλύτη στο διάλυμα.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 31 1/27/17 12:40:32 PM

Page 36: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

32 / 338 Π4

ΟΟμάδα: κατακόρυφη στήλη του περιοδικού πίνακα με στοιχεία που έχουν ανάλογες ιδιότητες και ηλε-κτρονιακή δομή.

Ομογενής κατάλυση: όταν ο κατα-λύτης και το καταλυόμενο σύστημα, δηλαδή τα αντιδρώντα σώματα βρί-σκονται στην ίδια φάση.

Ομογενής ισορροπία: έχουμε όταν τα αντιδρώντα και προϊόντα βρί-σκονται στην ίδια φάση (αέρια ή υγρά).

Ομοιοπολικός δεσμός: ο δεσμός που δημιουργείται με αμοιβαία συ-νεισφορά ηλεκτρονίων.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 32 1/27/17 12:40:32 PM

Page 37: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

33 / 338 Π4

Ομολυτική σχάση: σχάση του μέσω κοινού ζεύγους δεσμού με αποτέλεσμα τη δημιουργία ελευθέ-ρων ριζών.

Οξέα: κατά Brönsted-Lowry είναι οι δότες πρωτονίων.

Οξειδοαναγωγική αντίδραση: η αντίδραση στην οποία έχουμε μετα-βολή στους αριθμούς οξείδωσης.

Οξειδωτικές ουσίες ή απλά οξει-δωτικά: ονομάζονται οι ουσίες (στοιχεία, χημικές ενώσεις ή ιόντα) που προκαλούν οξείδωση.

ΠΠεριοδικότητα: κανονική επανάλη-ψη ιδιοτήτων των στοιχείων καθώς αυξάνει ο ατομικός τους αριθμός.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 33 1/27/17 12:40:33 PM

Page 38: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

34 / 338 Π4 - 339 Π5

Περίοδος: η οριζόντια γραμμή του περιοδικού πίνακα η οποία περι-λαμβάνει στοιχεία που έχουν τον ίδιο αριθμό στιβάδων.

Πήξη: η μετάβαση από την υγρή στη στερεά κατάσταση. Ελευθερώ-νεται θερμότητα (εξώθερμο φαινό-μενο).

Πι (π) δεσμός: προκύπτει με πλευρική επικάλυψη p-p ατομικών τροχιακών (των οποίων οι άξονες είναι παράλληλοι) και είναι ασθενέ-στερος των σ.

Πε-χα (pH): δείχνει πόσο όξινο ή βασικό είναι ένα διάλυμα. pH = - log[H3O+]

Πεχάμετρο: όργανο μέτρησης του pH με ακρίβεια.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 34 1/27/17 12:40:33 PM

Page 39: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

35 / 339 Π5

Πολυμερισμός: η συνένωση μι-κρών μορίων που ονομάζονται μονομερή, προς σχηματισμό ενός μεγαλύτερου μορίου που ονομάζε-ται πολυμερές.

Προσθετικές ή αθροιστικές ιδιό-τητες: ένα σύνολο ιδιοτήτων στο διάλυμα το οποίο είναι ανεξάρτητο από τη φύση της διαλυμένης ουσί-ας (μορίων ή ιόντων) και εξαρτάται μόνο από τον αριθμό των διαλυμέ-νων σωματιδίων σε ορισμένη πο-σότητα διαλύματος (ή διαλύτη).

Πυρηνόφιλο αντιδραστήριο: ανι-όντα, π.χ. OH -, CN -, και μόρια, π.χ. Η2O, ΝΗ3, που έχουν άτομα με μη δεσμικά ζεύγη ηλεκτρονίων και τα οποία προσφέρονται για δημιουρ-γία δεσμού.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 35 1/27/17 12:40:33 PM

Page 40: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

36 / 339 Π5

ΡΡυθμιστικά διαλύματα: διαλύματα τα οποία έχουν την ιδιότητα να δι-ατηρούν περίπου σταθερή την τιμή του pH τους, έστω και αν σ’ αυτά προστίθενται μικρές ποσότητες ισχυρών οξέων ή βάσεων. Κατά κα-νόνα περιέχουν ασθενές οξύ και τη συζυγή του βάση.

ΣΣημείο βρασμού (ή σημείο ζέσε-ως): ορίζεται η θερμοκρασία εκείνη στην οποία η τάση των ατμών ενός υγρού εξισώνεται με την εξωτερική πίεση.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 36 1/27/17 12:40:33 PM

Page 41: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

37 / 339 Π5

Σημείο πήξεως: η θερμοκρασία εκείνη στην οποία συνυπάρχουν σε ισορροπία η στερεή και η υγρή φάση.

Σίγμα (σ) δεσμός: σ (σίγμα) δεσμοί προκύπτουν με επικαλύψεις s-s, s-p και p-p ατομικών τροχιακών κατά τον άξονα που συνδέει τους πυρήνες των δύο συνδεόμενων ατόμων. Κατ’ αυτή τη διεύθυνση εξασφαλίζεται η μεγαλύτερη δυνατή επικάλυψη.

Σταθερά ιοντισμού βάσης: η στα-θερά της ισορροπίας ιοντισμού της βάσης, Kb.

Σταθερά ιοντισμού οξέος: η στα-θερά της ισορροπίας ιοντισμού του οξέος, Κa.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 37 1/27/17 12:40:33 PM

Page 42: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

38 / 339 Π5

Σταθερά χημικής ισορροπίας: η τιμή του κλάσματος με αριθμητή το γινόμενο των συγκεντρώσεων των προϊόντων και παρονομαστή το γινόμενο των συγκεντρώσεων των αντιδρώντων, υψωμένων σε εκθέ-τες που αυτή μεταξύ των συγκε-ντρώσεων των αντιδρώντων καθο-ρίζουν οι συντελεστές της χημικής εξίσωσης. H σχέση και προϊόντων εκφράζει το νόμο χημικής ισορρο-πίας.

Στερεοϊσομερή: ενώσεις με ίδιο μοριακό και συντακτικό τύπο αλλά διαφορετικό στερεοχημικό.

Στοιχεία μετάπτωσης: είναι τα στοιχεία τα οποία καταλαμβάνουν τον τομέα d του περιοδικού πίνακα.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 38 1/27/17 12:40:33 PM

Page 43: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

39 / 339 Π5

ΤΤάση ατμών υγρού σε μια ορισμέ-νη θερμοκρασία ονομάζεται η πίεση που ασκούν οι ατμοί του υγρού όταν το υγρό βρίσκεται σε ισορρο-πία με τους ατμούς του.

Ταυτοποίηση: αναλυτική ή συνθετι-κή διαδικασία με σκοπό τον πειρα-ματικό προσδιορισμό του συντακτι-κού τύπου μιας ένωσης.

Ταχύτητα (ρυθμός μεταβολής) αντίδρασης: η μεταβολή της συγκέ-ντρωσης των αντιδρώντων ή προϊ-όντων στη μονάδα του χρόνου.

Τήξη: η μετάβαση από τη στερεά στην υγρή φάση.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 39 1/27/17 12:40:33 PM

Page 44: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

40 / 339 Π5

Τομέας του περιοδικού πίνακα: ένα σύνολο στοιχείων των οποίων τα άτομα έχουν τα τελευταία τους ηλεκτρόνια (με τη μεγίστη ενέργεια, σύμφωνα με την αρχή ηλεκτρονι-ακής δόμησης aufbau) στον ίδιο τύπο υποστιβάδας, π.χ. s, p, d ή f.

ΥΥβριδισμός: Υβριδισμός είναι ο γραμμικός συνδυασμός (πρόσθεση ή αφαίρεση) ατομικών τροχιακών προς δημιουργία νέων ισότιμων ατομικών τροχιακών (υβριδικών τροχιακών).

Υγροποίηση ή συμπύκνωση: η μετάβαση από την αέρια στην υγρή κατάσταση.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 40 1/27/17 12:40:33 PM

Page 45: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

41 / 339 Π5

ΦΦάση: τμήμα της ύλης ομογενές που διαχωρίζεται από τα άλλα συ-στατικά του συστήματος με σαφή όρια.

ΧΧειρόμορφα μόρια: μόρια που έχουν μεταξύ τους σχέση αντικειμέ-νου με το κατοπτρικό τους είδωλο. Δεν ταυτίζονται με τους οπτικούς αντίποδές τους.

Χημική ισορροπία: κατάσταση στην οποία η σύσταση των αντι-δρώντων - προϊόντων παραμένει σταθερή οι ταχύτητες των δύο αντι-θέτων αντιδράσεων (αριστερά προς

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 41 1/27/17 12:40:33 PM

Page 46: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

42 / 339 Π5

τα δεξιά και δεξιά προς τα αριστε-ρά) εξισώνονται.

Χημική κινητική: μελετά την τα-χύτητα (ή το ρυθμό) που εξελίσ-σεται μια χημική αντίδραση, τους παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα μιας αντίδρασης και το μηχανισμό της αντίδρασης.

ΩΏσμωση: ονομάζεται το φαινόμενο της διάχυσης περισσοτέρων μορί-ων διαλύτη (συνήθως νερού), μέσω ημιπερατής μεμβράνης, από το δια-λύτη στο διάλυμα ή από το διάλυμα της μικρότερης συγκέντρωσης (υποτονικό διάλυμα) στο διάλυμα της μεγαλύτερης συγκέντρωσης

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 42 1/27/17 12:40:34 PM

Page 47: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

43 / 339 Π5

(υπερτονικό διάλυμα).

Ωσμωτική πίεση διαλύματος, που διαχωρίζεται με ημιπερατή μεμ-βράνη απ’ τον καθαρό διαλύτη του, ονομάζεται η ελάχιστη πίεση που πρέπει να ασκηθεί εξωτερικά στο διάλυμα, ώστε να εμποδίσουμε το φαινόμενο ώσμωσης, χωρίς να με-ταβληθεί ο όγκος του διαλύματος.

Ωσμωμετρία: ονομάζεται η μέθοδος προσδιορισμού της σχετικής μορια-κής μάζας με βάση τον πειραματικό προσδιορισμό της ωσμωτικής πίε-σης, κάνοντας χρήση της παραπά-νω εξίσωσης.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 43 1/27/17 12:40:34 PM

Page 48: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

44 / 340 Π6

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

αιθέρες Θ, 158ακρυλονιτρίλιο Θ, 181αναγωγή Α, 21αντιδράσεις απόσπασης Θ, 150αντίδραση κυανυδρινική Θ, 143αντιδράσεις οξειδοαναγωγής Α, 35αντιδράσεις πολυμερισμού Θ, 175αντιδράσεις προσθήκης Θ, 130αντιδράσεις συμπολυμερισμού Θ, 187αντιδράσεις υποκατάστασης Θ, 157απαγορευτική αρχή Pauli Ζ, 73απόδοση αντίδρασης Δ, 28αποκαρβοξυλίωση Ι, 13αριθμός οξείδωσης Α, 25αρχή Le Chatelier Δ, 42αρχή ελάχιστης ενέργειας Ζ, 80ατομική ακτίνα Ζ, 127άτομο άνθρακα ασύμμετρο Θ, 71αυτοκατάλυση Γ, 58βαθμός ιοντισμού Ε, 39

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 44 1/27/17 12:40:34 PM

Page 49: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

45 / 340 Π6

βινύλιο Θ, 53βινυλοακετυλένιο Ι, 30βινυλοχλωρίδιο Θ, 181Bohr πρότυπο Ζ, 15Brönsted - Lowry Ε, 29γαλακτικό οξύ Ι, 26γεωμετρική ισομέρεια Θ, 116γινόμενο διαλυτότητας ΣΤ, 45Grignard αντιδραστήρια Θ, 144δείκτες ΣΤ, 5δεσμός π Θ, 18δεσμός σ Θ, 18δευτερεύων κβαντικός αριθμός Ζ, 53διακρίσεις Ι, 42διάλυμα κορεσμένο ΣΤ, 53διαλύματα ιοντικά Ε, 14διαλύματα ρυθμιστικά Ε, 132διαλυτότητα ΣΤ, 53δ ιάσταση Ε, 18διαστερεομέρεια ή διαστερεοϊσομέρεια Θ, 107ειδική στροφική ικανότητα Θ, 100

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 45 1/27/17 12:40:34 PM

Page 50: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

46 / 340 Π6

εναντιομέρεια ή εναντιοϊσομέρεια Θ, 69ενδόθερμες αντιδράσεις Β, 16ενέργεια ενεργοποίησης Γ, 19ενέργεια ιοντισμού Ζ, 132ενεργοποιημένο σύμπλοκο Γ, 22ένζυμα Γ, 62ενθαλπία Β, 26ενθαλπία αντίδρασης Β, 25ενθαλπία διάλυσης Β, 46ενθαλπία εξουδετέρωσης Β, 40ενθαλπία καύσης Β, 38ενθαλπία σχηματισμού Β, 34ενώσεις εναντιομερείς Θ, 72ενώσεις καρβονυλικές Θ, 141ενώσεις οργανομαγνησιακές Θ, 144εξώθερμες αντιδράσεις Β, 16επαγωγικό φαινόμενο Θ, 57επίδραση κοινού ιόντος Ε, 118επιφάνεια επαφής Γ, 45ετερογενής ισορροπία Δ, 26ετερογενής κατάλυση Γ, 58

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 46 1/27/17 12:40:34 PM

Page 51: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

47 / 340 Π6

ετερολυτική σχάση Θ, 220ηλεκτραρνητικότητα Α, 26ηλεκτρόλυση Α ,78ηλεκτρολύτες Α, 78ηλεκτρολυτικός καθαρισμός Α, 99ηλεκτρόνια ελεύθερα Α, 77ηλεκτρονιακή δομή Ζ, 73ηλεκτρονιακή στιβάδα Ζ, 51ηλεκτρονιοσυγγένεια Ζ, 140ηλεκτρονιακοί τύποι Lewis Η, 6ηλεκτρονιόφιλα Θ, 224ηλεκτρονιόφιλη προσθήκη Θ, 235θερμιδομετρία Β, 58θερμιδόμετρο Β, 58θερμότητα Β, 15θερμοχημεία Β, 15θερμοχημικές εξισώσεις Β, 20θερμοχημικοί νόμοι Β, 66θεωρία δεσμού σθένους Θ, 13θεωρία VSEPR Η, 30θεωρία ενδιάμεσων προϊόντων Γ, 68

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 47 1/27/17 12:40:34 PM

Page 52: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

48 / 340 Π6 - 341 Π7

θεωρία προσρόφησης Γ, 68θεωρία συγκρούσεων Γ, 18ίζημα ΣΤ, 66ιόν οξωνίου Ε, 49ιοντικές ενώσεις Ε, 16ιοντική ισορροπία Ε, 12ιοντισμός νερού Ε, 59ισοδύναμο σημείο ΣΤ, 20ισομέρεια Θ, 62ισομέρεια γεωμετρική Θ, 116ισορροπία δυναμική Δ, 11ισορροπία ετερογενής Δ, 25ισορροπία ομογενής Δ, 25ισορροπία χημική Δ, 12κάθοδος Α, 79καμπύλη αντίδρασης Γ, 30καμπύλη τιτλοδότησης ΣΤ, 22κανόνας Hund Ζ, 91κανόνας Markovnikov Θ, 132κανόνας οκτάδας Η, 8κανόνας Saytseff Θ, 154κατάλυση ετερογενής Γ, 58

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 48 1/27/17 12:40:34 PM

Page 53: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

49 / 341 Π7

κατάλυση ομογενής Γ, 57καταλύτες Γ, 55καουτσούκ Θ, 185καουτσούκ συνθετικό Θ, 185καουτσούκ τεχνητό Θ, 185καρβανιόν Θ, 222καρβοκατιόν Θ, 222κβαντικοί αριθμοί Ζ, 49κβαντικός αριθμός κύριος Ζ, 49κβαντικός αριθμός δευτερεύων Ζ, 49κβαντικός αριθμός μαγνητικός Ζ, 49κβαντικός αριθμός spin Ζ, 50κυανυδρινική σύνθεση Ι, 23λανθανίδες Ζ, 102μεσομορφή Θ, 111μεταθετικές αντιδράσεις Α, 36μήκος δεσμού Θ, 19μηχανισμός αντίδρασης Γ, 16νόμος θερμοχημείας Β, 66νόμος Faraday Α, 102

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 49 1/27/17 12:40:34 PM

Page 54: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

50 / 341 Π7

νόμος Hess Β, 68νόμος Lavoisier-Laplace Β, 66νόμος Ostwald Ε, 100ογκομέτρηση ΣΤ, 18ομολυτική σχάση Θ, 219οξειδοαναγωγή Α, 35οξείδωση Α, 22οξειδωτικά σώματα Α, 40οξυμετρία ΣΤ, 21οργανική σύνθεση Ι, 5παραμαγνητικές ουσίες Ζ, 120περιοδικότητα Ζ, 96pH Ε, 70πολυακρυλονιτρίλιο Θ, 181πολυμερή Θ, 176πολυβινυλοχλωρίδιο Θ, 181πολυμερισμός Θ, 175πολυπροπένιο Θ, 180πολυστυρόλιο Θ, 181πολωμένο φως Θ, 92πολωσίμετρο Θ, 98πρότυπο Bohr Ζ, 15

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 50 1/27/17 12:40:34 PM

Page 55: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

51 / 341 Π7

πυρηνόφιλη προσθήκη Θ, 237πυρηνόφιλα Θ, 224σειρά εκφόρτισης ανιόντων Α, 89σειρά εκφόρτισης κατιόντων Α, 88σταθερά γινομένουδιαλυτότητας ΣΤ, 49σταθερά ιοντισμού Ε, 92σταθερά χημικής ισορροπίας Δ, 60σταθερά ταχύτητας Γ, 78στερεοϊσομέρεια Θ, 62στερεοχημεία Θ, 62στερεοχημικοί τύποι Θ, 62στιβάδα Ζ, 51στοιχειώδεις αντιδράσεις Γ, 14στοιχεία μετάπτωσης Ζ, 101στροφική ικανότητα Θ, 100συζυγές οξύ Ε, 110συζυγής βάση Ε, 110σύμπλοκα ιόντα Ζ, 120τάξη αντίδρασης Γ, 80ταυτοποίηση Ι, 43ταχύτητα αντίδρασης Γ, 24

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 51 1/27/17 12:40:34 PM

Page 56: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

52 / 341 Π7

τομέας s Ζ, 99τομέας p Ζ, 99τομέας d Ζ, 100τομέας f Ζ, 100τροχιακό Ζ, 14υβριδικά τροχιακά Θ, 34υβριδισμός Θ, 34υποστιβάδες Ζ, 54υποφλοιός Ζ,53φάση Γ, 60φλοιός Ζ, 52χειρόμορφα ή χειρικά Θ, 66χημική ισορροπία Δ, 12χημική κινητική Γ, 88

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 52 1/27/17 12:40:35 PM

Page 57: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

53 / 342 Π8

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ

Arrhenius Svante Ε, 24Bohr Niels Ζ, 16Brönsted Johanes Ε, 24De Broglie Louis Ζ, 41Einstein Albert Η, 68Faraday Michael Α, 105Fischer Emil Ι, 71Grignard François Θ, 144Hawking Steven Η, 73Hess Germain Β, 72Hiessenberg W. Ζ, 41Hund Friedrich Ζ, 91Laplace Pierre-Simon Β, 66Lavoisier A.L. Β, 66Le Chatelier Henri Louis Δ, 46Lewis Gilbert Ε, 35Lowry Thomas Ε, 29Markovnikov Vladimir Θ, 136Ostwald Wilhelm Ε, 102Planc Max Ζ, 35

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 53 1/27/17 12:40:35 PM

Page 58: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

54 / 342 Π8

Pauli Wolfrang Ζ, 78Schrödinger Erwin Ζ, 42Saytseff Alexander Θ, 156

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 54 1/27/17 12:40:35 PM

Page 59: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

55 / 343

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β• ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Για τον Περιοδικό Πίνακα βλέπε στο τέλος του βιβλίου, στη σελί-δα 101 / 343.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 55 1/27/17 12:40:35 PM

Page 60: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

56 / 344

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ

• ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΜΑΖΕΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΓΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣ

• ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΜΑΖΩΝ ΜΕ ΤΕΣΣΕΡΑ ΣΗΜΑΝΤΙ-ΚΑ ΨΗΦΙΑ

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 56 1/27/17 12:40:35 PM

Page 61: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

57 / 344

Σχετικές Ατομικές Μάζεςορισμένων στοιχείων(για υπολογισμούς)

Άζωτο Ν 14

Άνθρακας C 12

Αργίλιο Al 27

Άργυρος Ag 108

Ασβέστιο Ca 40

Βάριο Ba 137

Βρώμιο Br 80

Θείο S 32

Ιώδιο I 127

Κάλιο K 39

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 57 1/27/17 12:40:35 PM

Page 62: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

58 / 344

Σχετικές Ατομικές Μάζεςορισμένων στοιχείων(για υπολογισμούς)

Κασσίτερος Sn 119

Μαγγάνιο Mn 55

Μαγνήσιο Mg 24

Μόλυβδος Pb 207

Νάτριο Na 23

Νικέλιο Ni 59

Οξυγόνο O 16

Πυρίτιο Si 28

Σίδηρος Fe 56

Υδράργυρος Hg 201

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 58 1/27/17 12:40:35 PM

Page 63: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

59 / 344

Υδρογόνο H 1

Φθόριο F 19

Φωσφόρος P 31

Χαλκός Cu 63,5

Χλώριο Cl 35,5

Χρώμιο Cr 52

Ψευδάργυρος Zn 65

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 59 1/27/17 12:40:35 PM

Page 64: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

60 / 345

ΣΧΕΤ

ΙΚΕΣ

ΑΤΟ

ΜΙΚ

ΕΣ Μ

ΑΖΕ

Σ (A

r) Σ

ΤΟΙΧ

ΕΙΩ

Ν Μ

Ε ΤΕ

ΣΣΕΡ

Α Σ

ΗΜ

ΑΝ

ΤΙΚ

Α Ψ

ΗΦ

ΙΑ

Η σ

ύγκ

ρισ

η έ

γινε

με

βά

ση

το

ισό

τοπ

ο 12

C π

ου

έχ

ει

Αr

= 1

2 α

κριβ

ώς

Ατο

μ.

Αρ

ιθ.

Όνο

μα

Σύ

μβ

ολο

Ar

δρ

ογό

νοH

1.00

8

λιο

He

4.00

3

ίθιο

Li

6.94

1

ηρ

ύλλ

ιοB

e9.

012

όρ

ιοB

10.8

1

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 60 1/27/17 12:40:36 PM

Page 65: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

61 / 345

νθρ

ακα

ςC

12.0

1

ζωτο

N14

.01

ξυγό

νοO

16.0

0

θόρ

ιοF

19.0

0

10Ν

έοN

e20

.18

11Ν

άτρ

ιοN

a22

.99

12Μ

αγν

ήσ

ιοM

g24

.31

13Α

ργί

λιο

(Αλο

υμ

ίνιο

)A

l26

.98

14Π

υρ

ίτιο

Si

28.0

9

15Φ

ώσ

φο

ρο

ςP

30.9

7

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 61 1/27/17 12:40:36 PM

Page 66: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

62 / 345

Ατο

μ.

Αρ

ιθ.

Όνο

μα

Σύ

μβ

ολο

Ar

16Θ

είο

S32

.07

17Χ

λώρ

ιοC

l35

.45

18Α

ργό

Ar

39.9

5

19Κ

άλι

οK

39.1

0

20Α

σβ

έστι

οC

a40

.08

21Σ

κάνδ

ιοS

c44

.96

22Τ

ιτά

νιο

Ti

47.8

8

23Β

ανά

διο

V50

.94

24Χ

ρώ

μιο

Cr

52.0

0

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 62 1/27/17 12:40:36 PM

Page 67: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

63 / 345

25Μ

αγγ

άνι

οM

n54

.94

26Σ

ίδη

ρο

ςF

e55

.85

27Κ

οβ

άλτ

ιοC

o58

.93

28Ν

ικέλ

ιοN

i58

.69

29Χ

αλκ

ός

Cu

63.5

5

30Ψ

ευδ

άρ

γυρ

ος

Zn

65.3

9

31Γ

άλλ

ιοG

a69

.72

32Γ

ερμ

άνι

οG

e72

.59

33Α

ρσ

ενικ

όA

s74

.92

34Σ

ελή

νιο

Se

78.9

6

35Β

ρώ

μιο

Br

79.9

0

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 63 1/27/17 12:40:36 PM

Page 68: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

64 / 345

Ατο

μ.

Αρ

ιθ.

Όνο

μα

Σύ

μβ

ολο

Ar

36Κ

ρυ

πτό

Kr

83.8

0

37Ρ

ου

βίδ

ιοR

b85

.47

38Σ

τρό

ντιο

Sr

87.6

2

39Ύ

ττρ

ιοY

88.9

1

40Ζ

ιρκό

νιο

Zr

91.2

2

41Ν

ιόβ

ιοN

b92

.21

42Μ

ολυ

βδ

αίν

ιοM

o95

.94

43Τε

χνή

τιο

99Tc

98.9

1

44Ρ

ου

θήνι

οR

u10

1.1

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 64 1/27/17 12:40:36 PM

Page 69: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

65 / 345

45Ρ

όδ

ιοR

h10

2.9

46Π

αλλ

άδ

ιοR

d10

6.4

47Ά

ργυ

ρο

ςA

g10

7.9

48Κ

άδ

μιο

Cd

112.

4

49Ίν

διο

In11

4.8

50Κ

ασ

σίτ

ερο

ςS

n11

8.7

51Α

ντιμ

όνι

οS

b12

1.8

52Τε

λλο

ύρ

ιοTe

127.

6

53Ιώ

διο

Ι12

6.9

54Ξ

ένιο

Xe

131.

3

55Κ

αίσ

ιοC

s13

2.9

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 65 1/27/17 12:40:36 PM

Page 70: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

66 / 345

Ατο

μ.

Αρ

ιθ.

Όνο

μα

Σύ

μβ

ολο

Ar

56Β

άρ

ιοB

a13

7.3

57Λ

ανθ

άνι

οL

a13

8.9

58Δ

ημ

ήτρ

ιοC

e14

0.1

59Π

ρα

σιν

οδ

ύμ

ιοP

r14

0.9

60Ν

εοδ

ύμ

ιοN

d14

4.2

61Π

ρο

μή

θειο

145P

m14

4.9

62Σ

αμ

άρ

ιοS

m15

0.4

63Ε

υρ

ώπ

ιοE

u15

2.0

64Γ

αδ

ολί

νιο

Gd

157.

3

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 66 1/27/17 12:40:37 PM

Page 71: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

67 / 345

65Τέ

ρβ

ιοT

b15

8.9

66Δ

υσ

πρ

όσ

ιοD

y16

2.5

67Ό

λμιο

Ho

164.

9

68Έ

ρβ

ιοE

r16

7.3

69Θ

ού

λιο

Tm

168.

9

70Υ

ττέρ

βιο

Yb

173.

0

71Λ

ου

τήτι

οL

u17

5.0

72Ά

φνι

οH

f17

8.5

73Τα

ντά

λιο

Ta18

0.9

74Β

ολφ

ρά

μιο

(Το

υγκ

στέ

νιο

)W

183.

9

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 67 1/27/17 12:40:37 PM

Page 72: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

68 / 345

Ατο

μ.

Αρ

ιθ.

Όνο

μα

Σύ

μβ

ολο

Ar

75Ρ

ήνι

οR

e18

6.2

76Ό

σμ

ιοO

s19

0.2

77Ιρ

ίδιο

Ir19

2.2

78Λ

ευκό

χρ

υσ

ος

(Πλα

τίνα

)

Pt

195.

1

79Χ

ρυ

σό

ςA

u19

7.0

80Υ

δρ

άρ

γυρ

ος

Hg

200.

6

81Θ

άλλ

ιοT

l20

4.4

82Μ

όλυ

βδ

ος

Pb

207.

2

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 68 1/27/17 12:40:37 PM

Page 73: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

69 / 345

83Β

ισμ

ού

θιο

Bi

209.

0

84Π

ολώ

νιο

210P

o21

0.0

85Ά

στα

το21

0A

t21

0.0

86Ρ

αδ

όνι

ο22

2R

n22

2.0

87Φ

ρά

γκιο

223F

r22

3.0

88Ρ

άδ

ιο22

6R

a22

6.0

89Α

κτίν

ιο22

7 Ac

227.

0

90Θ

όρ

ιοT

h23

2.0

91Π

ρω

τακτ

ίνιο

231 P

a23

1.0

92Ο

υρ

άνι

οU

238.

0

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 69 1/27/17 12:40:37 PM

Page 74: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

70 / 345

Ατο

μ.

Αρ

ιθ.

Όνο

μα

Σύ

μβ

ολο

Ar

93Π

οσ

ειδ

ώνι

ο(Ν

επτο

ύνι

ο)

23

7N

p23

7.0

94Π

λου

τώνι

ο2

39P

u23

9.1

95Α

μερ

ίκιο

24

3A

m24

3.1

96Κ

ιού

ριο

24

7C

m24

7.1

97Μ

περ

κέλι

ο2

47B

k24

7.1

98Κ

αλι

φό

ρνι

ο2

52C

f25

2.1

99Α

ϊνσ

ταΐν

ιο2

52E

s25

2.1

100

Φέρ

μιο

25

7F

m25

7.1

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 70 1/27/17 12:40:37 PM

Page 75: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

71 / 345

101

Μεν

τελέ

βιο

25

6M

d25

6.1

102

Νο

μπ

έλιο

259N

o25

9.1

103

Λω

ρέν

σιο

260L

r26

0.1

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 71 1/27/17 12:40:37 PM

Page 76: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

72 / 346

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δ

• ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ

ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ

• ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΜΕΓΕΘΗ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΕΣ

• ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΠΟΛ-ΛΑΠΛΑΣΙΑ ΜΟΝΑΔΩΝ

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 72 1/27/17 12:40:38 PM

Page 77: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

73 / 346

'Ενω

ση

ΔΗ

fO

kJ m

ol-1

SO

JK-1

mo

l-1Δ

GfO

kJ m

ol-1

Ag

(s)

0.0

42

.60

.0

Ag

Cl(

s)

- 1

27

.19

6.2

- 1

09

.8

AlC

l 3(s

) -

70

4.2

110

.7 -

62

8.8

Al 2

O3(s

) -

16

76

50

.9 -

15

82

B5H

9(s

)7

3.2

27

61

75

B2O

3(s

) -

12

73

.55

4.0

- 1

19

4.4

Br 2

(l)

0.0

15

2.2

0.0

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 73 1/27/17 12:40:38 PM

Page 78: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

74 / 346

'Ενω

ση

ΔΗ

fO

kJ m

ol-1

SO

JK-1

mo

l-1Δ

GfO

kJ m

ol-1

BrF

3(g

) -

25

5.6

29

2.4

- 2

29

.5

Ca

O(s

) -

63

5.1

38

.1 -

60

3.5

Ca

CO

3(s

) -

12

06

.99

2.9

- 1

12

8.8

Cl 2

(g)

0.0

22

3.0

0.0

Cu

(s)

0.0

33

.20

.0

F2(g

)0

.02

02

.70

.0

Fe

(s)

0.0

27

.30

.0

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 74 1/27/17 12:40:38 PM

Page 79: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

75 / 346

Fe

2O

3(s

)-

82

48

7.4

- 7

42

.2

H(g

)2

18

.011

4.6

20

3.3

H2(g

)0

.01

30

.60

.0

HC

l(g

) -

92

.31

86

.8 -

95

.3

HF

(g)

- 2

71

.11

73

.8 -

27

3.2

HI(

g)

26

.42

06

.51

.6

HB

r(g

) -

36

.41

98

.6 -

53

.4

HC

N(g

)1

35

.12

01

.71

24

7

H2O

(g)

- 2

41

.81

88

.7 -

22

8.6

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 75 1/27/17 12:40:38 PM

Page 80: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

76 / 346

'Ενω

ση

ΔΗ

fO

kJ m

ol-1

SO

JK-1

mo

l-1Δ

GfO

kJ m

ol-1

H2O

(l)

- 2

58

.87

0.0

- 2

37

.2

H2O

2(l

) -

18

7.8

10

9.6

- 1

20

.4

Hg

(l)

0.0

75

.90

.0

I 2(s

)0

.011

6.1

0.0

I 2(g

)6

2.4

26

0.6

19

.4

Mg

O(s

) -

60

1.5

27

.0 -

56

9.2

Mn

O2(s

) -

52

0.0

53

.1 -

46

5.2

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 76 1/27/17 12:40:38 PM

Page 81: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

77 / 346

N2(g

)0

.01

91

.50

.0

N2O

4(g

)9

.33

04

.29

7.8

Na

(s)

0.0

51

.30

.0

Na

F(s

) -

57

3.7

51

.3 -

54

6.3

Na

Cl(

s)

- 4

11.2

72

.5 -

38

4.3

Na

Br(

s)

- 3

61

.18

7.2

- 3

49

.1

Na

l(s

) -

28

7.8

98

.5 -

28

2.4

Na

OH

(s)

- 4

25

.66

4.5

- 3

79

.7

Na

2O

2(s

) -

511

.71

04

- 4

51

.0

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 77 1/27/17 12:40:38 PM

Page 82: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

78 / 346

'Ενω

ση

ΔΗ

fO

kJ m

ol-1

SO

JK-1

mo

l-1Δ

GfO

kJ m

ol-1

NH

3(g

) -

46

.21

92

.7 -

16

.4

N2H

4(l

)5

0.6

12

1.2

14

9.2

NH

4C

lO4(s

) -

29

51

86

- 8

9

NO

(g)

90

.32

10

.68

6.6

NO

2(g

)3

3.2

24

0.0

51

.3

HN

O3(l

) -

17

4.1

15

5.6

- 8

0.8

NO

Cl(

g)

51

.72

61

.66

6.1

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 78 1/27/17 12:40:39 PM

Page 83: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

79 / 346

O2(g

)0

.02

05

.00

.0

O3(g

)1

42

.72

38

.81

63

.2

P(s

)0

.04

1.1

0.0

P4O

10(s

) -

30

10

23

1 -

27

24

PC

l 3(g

) -

28

7.0

311

.7 -

26

7.8

PC

l 5(g

) -

37

4.9

36

4.5

- 3

05

.0

Pb

O2(s

) -

27

7.4

68

.6 -

21

7.4

S(s

)0

.03

2.0

0.0

H2S

(g)

- 2

0.6

20

5.6

- 3

3.4

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 79 1/27/17 12:40:39 PM

Page 84: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

80 / 346

'Ενω

ση

ΔΗ

fO

kJ m

ol-1

SO

JK-1

mo

l-1Δ

GfO

kJ m

ol-1

SiO

2 (

qu

art

z) -

91

0.7

41

.5 -

85

6.3

SiC

l 4(l

) -

68

7.0

23

9.7

- 6

19

.9

SO

2(g

) -

29

6.8

24

8.1

- 3

00

.1

SO

3(g

) -

39

5.7

25

6.6

- 3

71

.1

H2S

O4(l

) -

81

4.0

14

5.9

- 6

90

.1

Zn

O(s

) -

35

0.5

43

.6 -

32

0.5

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 80 1/27/17 12:40:39 PM

Page 85: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

81 / 347

'Ενω

ση

ΔΗ

fO

kJ m

ol-1

SO

JK-1

mo

l-1Δ

GfO

kJ m

ol-

1

C(g

)7

16

.71

58

.06

71

.3

C (

γρ

αφ

ίτη

ς)0

.05

.80

.0

C (

δια

μά

ντι

)1

.92

.42

.9

CO

(g)

- 1

10

.51

97

.6 -

13

7.2

CO

2(g

) -

39

3.5

21

3.7

- 3

94

.4

CH

4(g

) -

74

.51

86

.1 -

50

.8

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 81 1/27/17 12:40:39 PM

Page 86: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

82 / 347

'Ενω

ση

ΔΗ

fO

kJ m

ol-1

SO

JK-1

mo

l-1Δ

GfO

kJ m

ol-

1

C2H

2(g

)2

28

.02

00

.82

09

.2

C2H

4(g

)5

2.3

21

9.4

68

.1

C2H

6(g

) -

84

.72

29

.5 -

32

.9

C3H

6(g

) (κ

υκλ

οπ

ρο

πά

νιο

)5

3.3

23

71

04

C3H

8(g

) -

10

3.8

26

9.9

- 2

3.4

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 82 1/27/17 12:40:39 PM

Page 87: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

83 / 347

'Ενω

ση

ΔΗ

fO

kJ m

ol-1

SO

JK-1

mo

l-1Δ

GfO

kJ m

ol-

1

C2H

2(g

)2

28

.02

00

.82

09

.2

C2H

4(g

)5

2.3

21

9.4

68

.1

C2H

6(g

) -

84

.72

29

.5 -

32

.9

C3H

6(g

) (κ

υκλ

οπ

ρο

πά

νιο

)5

3.3

23

71

04

C3H

8(g

) -

10

3.8

26

9.9

- 2

3.4

C4H

8(g

) (κ

υκ

λοβ

ου

τάν

ιο)

28

.42

65

10

0

C4H

10(g

) -

12

6.1

31

0.1

- 1

7.2

C5H

10(g

) (κ

υκ

λοπ

εντά

νιο

) -

78

.42

93

39

C5H

12(g

) (n

-pe

nta

nc

) -

14

6.4

34

8.9

- 8

.4

C5H

12(l

) -

17

3.2

26

3.3

- 9

.6

C6H

6(l

)4

9.0

17

2.2

12

4.7

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 83 1/27/17 12:40:40 PM

Page 88: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

84 / 347

'Ενω

ση

ΔΗ

fO

kJ m

ol-1

SO

JK-1

mo

l-1Δ

GfO

kJ m

ol-

1

C6H

12(g

) (κ

υκ

λοεξ

άν

ιο)

- 1

23

.32

98

32

n-C

6H

14(l

) -

19

8.6

29

5.9

- 4

.4

n-C

7H

16(l

) -

22

4.0

32

8.5

1.0

n-C

8H

18(l

) -

25

0.0

36

1.2

6.4

CH

2O

(g)

- 1

08

.72

18

.7 -

11

3

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 84 1/27/17 12:40:40 PM

Page 89: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

85 / 347

CH

3O

H(l

) -

23

9.1

12

6.8

- 1

66

.4

C2H

5O

H(l

) -

27

7.1

16

0.7

- 1

74

.9

CH

3C

O2H

(l)

- 4

84

.31

59

.8 -

39

0

C6H

12O

6(s

)- 1

27

3.3

18

2.4

- 9

19

.2

C1

2H

12O

11(s

)- 2

22

6.1

36

0

CH

2C

l 2(l

) -

12

4.1

17

7.8

- 6

7.3

CH

Cl 3

(l)

- 1

35

.12

01

.7 -

73

.7

CC

l 4(l

)-1

29

.62

16

.4-

65

.3

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 85 1/27/17 12:40:40 PM

Page 90: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

86 / 348

Μέγ

εθος

Σύμ

βολ

ομ

εγέθ

ους

Ονο

μασ

ίαμ

ονάδ

αςΣύ

μβ

ολο

μον

άδας

Μή

κος

έτρ

οm

Μά

ζαm

χιλ

ιόγρ

αμ

μο

kg

Χρ

όνο

ςt

δευ

τερ

όλε

πτο

s

Θερ

μο

κρα

σία

Tκέ

λβιν

K

Πο

σό

τητα

ου

σία

ςn

μο

λm

ol

Πο

σό

τητα

ηλε

κτρ

ισμ

ού

Ια

μπ

έρA

Φω

τειν

ή Ισ

χύ

ςIu

καντ

έλα

cd

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 86 1/27/17 12:40:40 PM

Page 91: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

87 / 348

Μέγ

εθος

Σύμ

βολ

ομ

εγέθ

ους

Ονο

μασ

ίαμ

ονάδ

αςΣύ

μβ

ολο

μον

άδας

Μή

κος

έτρ

οm

Μά

ζαm

χιλ

ιόγρ

αμ

μο

kg

Χρ

όνο

ςt

δευ

τερ

όλε

πτο

s

Θερ

μο

κρα

σία

Tκέ

λβιν

K

Πο

σό

τητα

ου

σία

ςn

μο

λm

ol

Πο

σό

τητα

ηλε

κτρ

ισμ

ού

Ια

μπ

έρA

Φω

τειν

ή Ισ

χύ

ςIu

καντ

έλα

cd

Meg

a-M

106

1Μm

= 1

06 m

kilo

-k

103

1km

= 1

03 m

dec

i-d

10-1

1dm

= 1

0-1m

cen

ti-

c10

-21c

m =

10-2

m

mill

i-m

10-3

1mm

= 1

0-3m

mic

ro-

μ10

-61μ

m =

10-6

m

nan

o-

n10

-91n

m =

10-9

m

pic

o-

p10

-12

1pm

= 1

0-12 m

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 87 1/27/17 12:40:40 PM

Page 92: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 88 1/27/17 12:40:40 PM

Page 93: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

89 / 349

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ E

• ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΣΧΥΟΣ ΟΞΕΩΝ

• TIMEΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΣΤΑΘΕΡΩΝ

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 89 1/27/17 12:40:40 PM

Page 94: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

90 / 349

ΟΞ

Υ

Η+ +

ΣΥ

ΖΥ

ΓΗ

Σ Β

ΑΣ

ΗΚ

a (2

5ºC

)

HI

H+ +

J-

HB

r

H+ +

Br-

HC

I H

+ +

CI-

HN

O3

H+ +

NO

3-

HS

O4-

H+ +

SO

42-

HN

O2

H+ +

NO

2-

HF

H

+ +

F-

HC

OO

H

H+ +

HC

OO

-

CH

3CO

OH

H

+ +

CH

3CO

OH

-

H2S

H

+ +

HS

-

NH

4+

H+ +

NH

3

HS

- H

+ +

S2-

Πο

λύ μ

εγά

λη K

a>10

2

Πο

λύ μ

εγά

λη K

a>10

2

Πο

λύ μ

εγά

λη K

a>10

2

Πο

λύ μ

εγά

λη K

a>10

2

1,2

x 10

-2

4,6

x 10

-4

3,5

x 10

-4

1,8

x 10

-4

1,8

x 10

-5

9,5

x 10

-8

5,7

x 10

-10

1,3

x 10

-14

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 90 1/27/17 12:40:41 PM

Page 95: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

91 / 349

ΟΞ

Υ

Η+ +

ΣΥ

ΖΥ

ΓΗ

Σ Β

ΑΣ

ΗΚ

a (2

5ºC

)

HI

H+ +

J-

HB

r

H+ +

Br-

HC

I H

+ +

CI-

HN

O3

H+ +

NO

3-

HS

O4-

H+ +

SO

42-

HN

O2

H+ +

NO

2-

HF

H

+ +

F-

HC

OO

H

H+ +

HC

OO

-

CH

3CO

OH

H

+ +

CH

3CO

OH

-

H2S

H

+ +

HS

-

NH

4+

H+ +

NH

3

HS

- H

+ +

S2-

Πο

λύ μ

εγά

λη K

a>10

2

Πο

λύ μ

εγά

λη K

a>10

2

Πο

λύ μ

εγά

λη K

a>10

2

Πο

λύ μ

εγά

λη K

a>10

2

1,2

x 10

-2

4,6

x 10

-4

3,5

x 10

-4

1,8

x 10

-4

1,8

x 10

-5

9,5

x 10

-8

5,7

x 10

-10

1,3

x 10

-14

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 91 1/27/17 12:40:41 PM

Page 96: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

92 / 349

ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΙΜΗ

Φορτίοηλεκτρονίου e ή e- 1,60219 10-19 C

Σταθερά Faraday F 96485 C/mol e

Αριθμός AvogadroN ή NA

ή Nο

6,02209 1023 σωματίδια* / mole

Παγκόσμια σταθερά αερίων

R 8,2057 10-2 L atm/mole K

Γραμμομοριακόςόγκος σε ΚΣ

Vm 22,41 L

* Τα σωματίδια μπορεί να είναι άτο-μα (π.χ. Na) μόρια (π.χ. H2) ιόντα

(π.χ. Na+), e, άλλα σωματίδια και πρέπει να ορίζονται κάθε φορά

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 92 1/27/17 12:40:41 PM

Page 97: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

93 / 349

ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΙΜΗ

Φορτίοηλεκτρονίου e ή e- 1,60219 10-19 C

Σταθερά Faraday F 96485 C/mol e

Αριθμός AvogadroN ή NA

ή Nο

6,02209 1023 σωματίδια* / mole

Παγκόσμια σταθερά αερίων

R 8,2057 10-2 L atm/mole K

Γραμμομοριακόςόγκος σε ΚΣ

Vm 22,41 L

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 93 1/27/17 12:40:41 PM

Page 98: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

94 / 350

ΠΑ

ΡΑΡ

ΤΗΜ

Α Σ

Τ

• Π

ΡΟ

ΤΥΠ

Α Δ

ΥΝ

ΑΜ

ΙΚΑ

ΑΝ

ΑΓΩ

ΓΗΣ

Li+

(aq)

+ e

-

Li(

s)

- 3.

05

K+(a

q) +

e-

K(s

) -

2.93

Ba2 +

(aq)

+ 2

e- B

a(s)

-

2.90

Sr2 +

(aq)

+ 2

e- S

r(s)

-

2.89

Ca2 +

(aq)

+ 2

e- C

a(s)

-

2.87

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 94 1/27/17 12:40:41 PM

Page 99: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

95 / 350

Na+

(aq)

+ e

- N

a(s)

-

2.71

Mg

2 +(a

q) +

2e-

Mg

(s)

- 2.

37

Be2 +

(aq)

+ 2

e- B

e(s)

-

1.85

Al3 +

(aq)

+ 3

e- A

l(s)

-

1.66

Mn

2 +(a

q) +

2e-

Mn

(s)

-1.1

8

2H2O

+ 2

e- H

2(g)

+ 2

OH

- (aq)

-

0.83

Zn

2 +(a

q) +

2e-

Zn

(s)

- 0.

76

Cr3 +

(aq)

+ 3

e- C

r(s)

-

0.74

Fe2 +

(aq)

+ 2

e- F

e(s)

-

0.44

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 95 1/27/17 12:40:42 PM

Page 100: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

96 / 350

Cd

2 +(a

q) +

2e-

Cd

(s)

- 0.

40

Pb

SO

4(s)

+ 2

e- P

b(s

) +

SO

42 -(a

q)

- 0.

31

Co

2 +(a

q) +

2e-

Co

(s)

- 0.

28

Ni2 +

(aq)

+ 2

e- N

i(s)

-

0.25

Sn

2 +(a

q) +

2e-

Sn

(s)

- 0.

14

Pb

2 (aq)

+ 2

e- P

b(s

) -

0.13

2H+

(aq)

+ 2

e- H

2(g)

0.

00

Sn

4+

(aq)

+ 2

e- S

n2 +

(aq)

+

0.1

3

Cu

2+

(aq)

+ e

- C

u+(a

q)

+ 0

.15

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 96 1/27/17 12:40:42 PM

Page 101: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

97 / 350

SO

42 -(a

q) +

4H

+(a

q) +

2e-

SO

2(g)

+ 2

H2O

+

0.2

0

Ag

Cl (

s) +

e-

Ag

(s)

+ C

l- (aq)

+

0.2

2

Cu

2 +(a

q) +

2e-

Cu

(s)

+ 0

.34

Ο2(

g) +

2H

2O +

4e-

4O

Η- (a

q)

+ 0

.40

Ι 2(s

) +

2e-

2Ι- (a

q)

+ 0

.53

Μn

Ο4- (a

q) +

2H

2O +

3e-

Μn

Ο2(

s) +

4O

H- (a

q) +

0.5

9

Ο2(

g) +

2H

+ (a

q) +

2e-

H2O

2(aq

) +

0.6

8

Fe3 +

(aq)

+ e

- F

e2 +(a

q)

+ 0

.77

Ag

+(a

q) +

e-

Ag

(s)

+ 0

.80

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 97 1/27/17 12:40:43 PM

Page 102: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

98 / 350

Hg

22 +(a

q) +

2e-

2H

g(l)

+

0.8

5

2Hg

2 +(a

q) +

2e-

Hg

22 +(a

q)

+ 0

.92

NO

3- (aq)

+ 4

H+(a

q) +

3e-

NO

(g)

+ 2

H2O

+

0.9

6

Br 2

(l) +

2e-

2B

r- (aq)

+

1.0

7

O2(

g) +

4H

+(a

q) +

4e-

2H

2O

+ 1

.23

Mn

O2(

s) +

4H

+(a

q) +

2e-

Mn

2 +(a

q) +

2H

2O +

1.2

3

Cr 2

O72

- (aq)

+ 1

4H+(a

q) +

6e-

2C

r3 +(a

q) +

7H

2O +

1.3

3

Cl 2

(g)

+ 2

e- 2

Cl- (a

q)

+ 1

.36

Au

3 +(a

q) +

3e-

Au

(s)

+ 1

.50

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 98 1/27/17 12:40:43 PM

Page 103: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

99 / 350

Mn

O4- (a

q) +

8H

+(a

q) +

5e-

Mn

2 +(a

q) +

4H

2O +

1.5

1

Ce4 +

(aq)

+ e

- C

e3 +(a

q)

+ 1

.61

PbO

2(s)

+ 4

H+ (a

q) +

SO

42 -(a

q) +

2e-

PbS

O4(

s) +

2H

2O +

1.7

0

H2O

2(aq

)+ 2

H+(a

q) +

2e-

2H

2O

+ 1

.77

Co

3 +(a

q) +

e-

Co

2 +(a

q)

+ 1

.82

O3(

g)+

2H

+(a

q) +

2e-

O2(

g) +

H2O

(l)

+ 2

.07

F2(

g) +

2e-

2F

- (aq)

+

2.8

7

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 99 1/27/17 12:40:44 PM

Page 104: Tόμος 11ος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑprosvasimo.iep.edu.gr/Books/Eidikh-Agwgh-PI/books/c... · Χημεία γ΄ λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών

Βάσει του ν. 3966/2011 τα διδακτικά βιβλία του Δημοτικού, του Γυμνασίου, του Λυκείου, των ΕΠΑ.Λ. και των ΕΠΑ.Σ. τυπώνονται από το ΙΤΥΕ - ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ και διανέμονται δωρεάν στα Δημόσια Σχολεία. Τα βιβλία μπορεί να διατίθενται προς πώληση, όταν φέρουν στη δεξιά κάτω γωνία του εμπροσθόφυλλου ένδειξη «ΔIΑΤΙΘΕΤΑΙ ΜΕ ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ». Κάθε αντίτυπο που διατίθεται προς πώληση και δεν φέρει την παραπάνω ένδειξη θεωρείται κλεψίτυπο και ο παραβάτης διώκεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του νόμου 1129 της 15/21 Μαρτίου 1946 (ΦΕΚ 1946,108, Α').

Απαγορεύεται η αναπαραγωγή οποιου-δήποτε τμήματος αυτού του βιβλί-ου, που καλύπτεται από δικαιώματα (copyright), ή η χρήση του σε οποια-δήποτε μορφή, χωρίς τη γραπτή άδεια του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων / IΤΥΕ - ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ.

22-0231_l_c_chemistry_bm__334-352__28b.indd 100 1/27/17 12:40:44 PM