Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010...

28
Tεύχος 3 / Volume 3 2010

Transcript of Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010...

Page 1: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

Tεύχος 3 / Volume 3 2010

Page 2: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when
Page 3: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

3

Με την ευκαιρία της τρίτης μας έκδοσης

Πρόλογος 3ης έκδοσης του περιοδικού «ΚΑΡDIA» Cyprus Heart Journal

Eκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της Καρδιολογικής Εταιρείας Κύπρου και της Συντακτικής Επιτροπής του Πε-ριοδικού, σας παρουσιάζουμε την 3η έκδοση του ιατρικού περιοδικού ΚΑΡDIA Cyprus Heart Journal, που αποτελεί το επίσημο επιστημονικό περιοδικό της Καρδιολογικής Εταιρείας Κύπρου.

Στο τεύχος αυτό δημοσιεύονται οι περιλήψεις από τις πρωτότυπες ιατρικές ανακοινώσεις που παρουσιάστηκαν κατά την διάρκεια του 8ο Κοινού Κυπρο - Ελλαδικού Καρδιολογικού Συνεδρίου που έγινε στην Λευκωσία τον Μάρτιο του 2009. Δημοσιεύονται επίσης οι περιλήψεις από τις εξαιρετικές και ενδιαφέρουσες διαλέξεις των διακεκριμένων Κυπρίων και Ελλαδιτών ομιλητών που προσκλήθηκαν και συμμετείχαν στο 8ο Κοινό Κύπρο Ελλαδικό Καρδιολογικό Συνέδριο.

Το Διοικητικό Συμβούλιο βλέπει με μεγάλη χαρά και περηφάνια τους Κύπριους συναδέλφους να συμμετέχουν δυ-ναμικά ως προσκεκλημένοι ομιλητές σε Στρογγυλά Τραπέζια σε ιατρικά συνέδρια στη Κύπρο και το εξωτερικό. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι στο τελευταίο Πανελλήνιο Καρδιολογικό Συνέδριο τον Οκτώβριο του 2009, Κύπριοι καρδιολόγοι συμμετείχαν σε τρία Στρογγυλά τραπέζια . Στο ίδιο συνέδριο Κύπριοι καρδιολόγοι παρουσίασαν επτά πρωτότυπες ιατρικές ανακοινώσεις. Στο Πανευρωπαϊκό Καρδιολογικό Συνέδριο του 2009 στη Βαρκελώνη, η Κύπρος συμμετείχε επίσης με δύο ιατρικές ανακοινώσεις.

Πιστεύουμε ότι η επιστημονική αυτή δραστηριότητα πρέπει να αυξηθεί ποσοτικά και ποιοτικά και οι Κύπριοι καρδιο-λόγοι να δίνουν πάντοτε το επιστημονικό τους παρόν σε όλες τις μεγάλες Ευρωπαϊκές καρδιολογικές εκδηλώσεις.

Για τη Συντακτική Επιτροπή

Λοιζος Αντωνιάδης MD PhD FACC FESCΠρόεδροςΚαρδιολογικής Εταιρείας Κύπρου

Page 4: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

4

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Page 5: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when
Page 6: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

6

8ο Κοινό Κυπρο - Ελλαδικό Συνέδριο

Page 7: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

7

ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ

CAROTID STENTING AS AN ALTERNATIVE TREATMENT FOR SIGNIFICANT CAROTID ARTERY DISEASEA SINGLE CENTER EXPERIENCE

Christou C, Marnelos P, Constantinides S

Background:Carotid angioplasty and stenting (CAS) is an acceptable alternative to carotid endarterectomy (CEA) in selected patients. We present the results of the first consecutive 35 patients who underwent carotid artery stenting at the American Heart Institute.

Method: From March 2002 to November 2008, 35 patients un-derwent CAS based on high risk criteria for surgery or patient choice. Carotid artery stenting using standard technique with embolic protection device was per-formed.

Results:Success rate 100%. Twenty three out of the 35 patients (65.7%) were males. The mean age was 70 +/- 11

years. Seventeen (48.5%) were symptomatic and 13 (37.1%) of them were of high risk. Six (17.1%) were not surgical candidates. Bilateral CAS was performed in 3 (8.5%) patients. The stenosis ranged between 90-98%. Embolic protection device was used in 30 (85.7%) pa-tients. Twenty (57.1%) patients developed hypotension requiring intravenous vasopressors. One (2.8%) patient suffered TIA during the procedure. None developed neurological deterioration, acute renal failure or bleed-ing disorders. Six years follow-up is available in 2 pa-tients and four years follow-up in 8 patients. All of them are free of symptoms and major neurological events.

Conclusion:CAS can be performed safely as an alternative and/or as a primary choice of therapy in patients with sig-nificant carotid artery disease with low adverse event rates.

SURGICAL PATHOLOGY OF PRIMARY CARDIAC VALVE TUMORS

Georghiou GP, Sahar G, Porat E, Sharoni E, Fuks A, Vidne BADepartment of Cardiothoracic Surgery, Rabin Medical Center, Beilinson Campus, Petah Tiqwa and Sackler Faculty of Medicine, Tel Aviv University, Tel Aviv, Israel

Background:Our goal was to assess the prevalence, characteristics, and outcome of valvar ar cardiac tumor in a single car-diothoracic surgery center.Methods. We reviewed our clinical experience with the surgical treatment of seven primary valve tumors over the past 7 years.

Results: There were 1 male and 6 female patients aged 49 to 76 years (mean 64.7 years). In one patient the diagnosis of valvar cardiac tumor was made incidentally on TEE dur-ing aortocoronary bypass surgery. In the remainder, the clinical presentation consisted of angina or myocardial infarction (3), congestive heart failure (2), right ventricu-lar obstruction, dyspnea and cerebrovascular ischemia (1 patient each). Four of the seven tumors were benign, and three were malignant. All patients survived the op-

eration and recovered uneventfully. Midterm outcomes were known for all patients. Two patients with malig-nant tumors were considered to be unsuitable for ad-juvant therapy by the oncologist, and both died during follow-up from local tumor recurrence. All 5 survivors were categorized at last follow-up as functional class I, with normal exercise tolerance.

Conclusion:Excellent early and midterm surgical results can be ob-tained in patients with benign valve tumors. The prog-nosis for patients with a malignant valve tumor is poor.

Page 8: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

8

Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when compared to the transfemoral especially in the erderly where vascular complications are more common. However, it may be more challenging due to age related variations in vascular anatomy. We report our experience of the transradial approach in octogenar-ians undergoing coronary angiography and intervention.

Methods: We retrospectively screened 2455 consecutive pa-tients over a 30 month period (June 2006-December 2008). We identified 108 octogenarians who under-went either coronary angiography (49/108=45%) or PCI (59/108=55%) via either the femoral (18/108=17%) or the radial (90/108=83%) approach. Two thirds (72/108) were male. The mean age was 82.7 years (range 80-93). A significant proportion of these procedures were urgent cases (42/108=39%). Previous CABG had taken place in 11% (12/108). Adjunctive therapies were used as deemed necessary (IABP in 1 radial, temporary pacing

TRANSRADIAL APPROACH FOR CORONARY ANGIOGRAPHY AND INTERVENTION IN OCTOGENARIANS

Constantinides S, Marnelos P, Christou C. American Heart Istitute, Nicosia

wire in 3). Only 2/90 radial procedures (2.2%) had to be aborted and were successfully performed via the femo-ral route, both due to extreme subclavian artery tortuos-ity and spasm. The use of the radial access increased dramatically over the study period (9/18=50% in the first 6 months, 36/43=84% in the following 12 months and 45/47=96% in the final 12 month period). No significant access related complications occurred either in the ra-dial or the femoral group. All but one PCIs (chronic total RCA occlusion) were successful. Three (3%) in-hospital deaths occurred, all three in patients that presented with cardiogenic shock and acute myocardial infarction.

Conclusions: Coronary angiography and intervention is safe in octo-genarians. The radial access is equally feasible as in the younger age groups, with very low rates of failure in the hands of experienced operators (2.2%). Radial access should be the preferred route in the elderly to avoid complications of prolonged ambulation and femo-ral vascular access in this vulnerable group of patients.

SECONDARY PREVENTION OF CORONARY HEART DISEASE

JA. Moutiris1, A. Spyrou2, M. Fourtounas3, M. Mchitarian1, E. Theocharous1, A. Stylianou1, M. Karaolis4, C. Kontos1, Y. Michaelides1, N. Markantonis1, C. Pattichis4, P. Mavrommatis1 – 1 Cardiology Dept, Paphos General Hospital, Cyprus 2 Medical School, University of Dublin, Ireland 3 Medical School, University of Pretoria, S. Africa, 4 University of Cyprus

Background: CHD is major cause of morbidity and mortality in Cyprus. Effective secondary prevention requires vigorous correc-tion of known risk factors. The Cyprus survey of CHD con-ducted in 2002-05 and pesented in the WCC/ESC 2006, showed that approximately one third of our CHD patients, suffer also of diabetes mellitus (DM). Management of the DM patients requires a tighter control of hypertension and hyperlipidaemia. The aim of the pesent study (The Paphos survey), was to determine the effectiveness of medical treatment in achieving the guidelines in CHD patients in Paphos district, in 2006 and 2007 and to compare the find-ings with those of the Cyprus survey and the Euroaspire III.

Methods: 527 consecutive patients (87% male, mean age 65 years) who had history of MI and PCI or CABG surgery, were enrolled in 2006 and 2007. Age, gender, history of hypertension, lipid profile, smoking habits and BMI, were recorded, on enrollment, in the cardiology clinic.

Results: On the visit to the cardiology clinic of (median time 1.5 years after the event), a) smoking, b) obesity (BMI>30), c) hypercholesterolaemia (TC>175mg/dl), d) LDL>100mg/dl and e) hypertension (BP>140/90 mmHg), were found in, a) 25%, b) 26%, c) 55%, d) 52% and e) 54%), compared to, a) 23%, b) 36%, c) 66%, d) 63% and e) 65%, found in Cyprus survey. In Euroaspire III, the respective findings were, a) 18%, b) 38%, c) 46%, d) 47% and e) 61%. In the diabetic subgroup, it was observed that 34% of patients in Paphos survey, had their BP inadequately controlled (BP>130/80), compared to 33%, observed in Cyprus sur-vey and 28%, observed in Euroaspire III.

Conclusions: Apart from smoking, all other risk factors were found to be better controlled in Paphos survey (2006-7) compared to the earlier Cyprus survey (2002-05). However, when com-pared to Euroaspire III, the prevalence of smoking and of hyperlipidaemia (elevated cholesterol and LDL), was found to be higher in Paphos survey, where as obesity and hypertension had a higher prevalence in the Euroa-spire III survey.

Page 9: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

9

Σκοπός:της εργασίας είναι να τονισθεί η συμβολή της ηχοκαρ-διογραφίας (διαθωρακικής και διοισοφάγειου) στη δι-άγνωση, διαφοροδιάγνωση και μελέτη του κολπικού μυξώματος.

Περίληψη: Γυναίκα 60 ετών, προσήλθε στο ΤΑΕΠ Γ.Ν. Πάφου, με εικόνα προσυγκοπικού επεισοδίου και δύσπνοιας προ-σπαθείας. Η ασθενής ανέφερε ότι παρουσίαζε κατά τα τελευταία δύο έτη, εύκολη κόπωση, απώλεια σωματικού βάρους, πυρετό, ημικρανίες, καθώς και προσυγκοπικά επεισόδια που εμφανίζονταν σε ορισμένες θέσεις του σώ-ματος.Κατά την κλινική εξέταση διαπιστώθηκε έντονος 1ος τόνος και διαστολικό φύσημα ως επί στενώσεως μιτροειδούς που μεταβάλλετο με την αλλαγή θέσης του κορμού. Ο εργαστηριακός έλεγχος ανέδειξε παρουσία αναιμίας, αυ-ξημένης ΤΚΕ και υψηλής CRP. Το ΗΚΓ ηρεμίας και η ακτι-νογραφία θώρακος ήτο φυσιολογικά. Δεδομένου ότι δεν παρατηρήθηκε οξύ καρδιολογικό πρόβλημα, η ασθενής προγραμματίστηκε για υπερηχοκαρδιογραφικό έλεγχο ο οποίος και έγινε μια βδομάδα αργότερα. Στο Ηχοκαρδιογράφημα Δύο Διαστάσεων, παρατηρήθη-κε η απεικόνιση ηχογενούς περιγεγραμμένης μάζας εντός του αριστερού κόλπου, η οποία εκφύετο με ευρεία βάση από το μεσοκολπικό διάφραγμα και πρόβαλε κατά τη δια-στολή δια της μιτροειδούς βαλβίδας στην αριστερή κοιλία. Στη M Mode τομή κάτω από την καμπύλη της μιτροειδούς, η παρουσία του όγκου έδινε νέφος υπερήχων. Ταυτόχρο-να η λειτουργική στένωση της μιτροειδούς που προκα-

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΔΙΑΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΣΟΦΑΓΕΙΟΥ ΗΧΟΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΠΑΘΩΝ ΕΝΔΟΚΑΡΔΙΑΚΩΝ ΟΓΚΩΝ

Kοντός Χριστόδουλος, Καραμπίνος Ηλίας, Κωνσταντίνου Κώστας, Στυλιανού Αριάδνη, Mουτήρης Ιωσήφ, Θεοχάρους Ηρούλλα, Καουτζιάνης Γαβριήλ, Μαυρομμάτης Πέτρος. Καρδιολογική Κλινική Γ.Ν. Πάφου, Πάφος, Ευρωκλινική Αθηνών, Αθήνα

λείτο από τη μάζα, έδινε βραδεία διαστολική κλίση στην καμπύλη της πρόσθιας μιτροειδικής γλωγχίνας.Στην μελέτη με Dopple παρατηρήθηκε ταχεία αύξηση και μείωση της ταχύτητας ροής στην αρχή της διαστολής, ενώ στο μέσο και στο τέλος της διαστολής παρατηρήθη μεγά-λη αύξηση της ταχύτητας ροής με στροβιλώδη ροή.Παρά τη βεβαιότητα για διάγνωση πρωτοπαθούς καρ-διακού όγκου, έγινε και Διοισοφάγειο Ηχοκαρδιογράφημα (ΔΟΗ) το οποίο επιβεβαίωσε την παρουσία του όγκου, την έκφυσή του με ευρεία φάση από το μεσοκολπικό διά-φραγμα και την προβολή του στην αριστερά κοιλία δια του μιτροειδικού στομίου κατά τη διαστολή.Η ασθενής στάληκε στη συνέχεια στην Καρδιοχειρουργική Κλινική του Γ.Ν. Λευκωσίας, όπου και έγινε αφαίρεση του όγκου, η ιστολογική εικόνα του οποίου επιβεβαίωσε την παρουσία μυξώματος. Από τα μέχρι σήμερα υπάρχοντα καταγεγραμμένα στοιχεία αναφέρεται ως το μεγαλύτερων διαστάσεων μύξωμα που αφαιρέθηκε ποτέ στην Κύπρο.

Συμπέρασμα:Τα μυξώματα αποτελούν τους συχνότερους καλοήθεις καρδιακούς όγκους. Εντοπίζονται κυρίως στον αριστε-ρό κόλπο. Εκδηλώνονται με σημειολογία που μιμείται τη στένωση της μιτροειδούς βαλβίδας, λιποθυμικές κρί-σεις και περιφερικές εμβολές. Η διάγνωση γίνεται κα-τά κανόνα με το υπερηχοκαρδιογράφημα. Η συμβολή του ΔΟΗ είναι σημαντική στη διάγνωση και διαφορική διάγνωση της πάθησης. Θεραπεία εκλογής αποτελεί η χειρουργική αφαίρεση του όγκου.

Σκοπός:Το Tμήμα Kαθετηριασμών καρδίας του Γ.Ν.Λευκωσίας , είναι το μεγαλύτερο αιμοδυναμικό εργαστήριο της Κύ-πρου και καλύπτει πληθυσμιακά πέραν των 500.000 ατόμων. Η καταγραφή των επιδημιολογικών στοιχείων των ασθενών (δημογραφικό - ιατρικό προφίλ), η αιτι-ολογημένη επεξήγηση του κάθε είδους χρησιμοποιού-μενης ενδοπρόθεσης, η περιεπεμβατική, βραχυχρόνια

ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΡΔΙΑΣ ΤΟΥ Γ.Ν.ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΣΘΕΝΩΝ, ΤΥΠΟΣ ΕΝΔΟΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΠΡΟΘΕΣΗΣ, ΠΕΡΙΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ, ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

Γιάγκου Κ, Γεωργίου Γ, Χριστοδουλίδης Θ, Αβρααμίδης Π, Μηνά Μ, Νικολαίδης Ε.Καρδιολογική Κλινική Γ.Ν.Λευκωσίας, Λευκωσία

και μακροπρόθεσμη παρακολούθηση είναι διαδικασίες που πρώτη φορά διενεργούνται στην Κύπρο.Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιάσει τους παράγοντες κινδύνου των ασθενών που υποβλή-θηκαν σε αγγειοπλαστική,να καταγράψει το είδος της χρησιμοποιηθείσας ενδοπρόθεσης ,να επισημάνει τις περιεπεμβατικές επιπλοκές, και να προβάλει την μεσο-

Page 10: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

10

πρόθεσμη (6μηνη) παρακολούθηση, εν αναμονή των αποτελεσμάτων της μακροχρόνιας (1 έτος) παρακο-λούθησης των ασθενών αυτών.

Υλικό - Μεθόδοι:Δημιουργήθηκε πρωτόκολλο συστηματοποιημένης καταγραφής (registry)των χαρακτηριστικών των ασθε-νών,της αντιμετώπισης (είδος ενδοπρόθεσης, χρήση ενδοαγγειακών απεικονιστικών μεθόδων ή επικουρικών συσκευών),των περιεπεμβατικών, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπλοκών όλων των ασθενών που υποβλήθηκαν σε αγγειοπλαστική στο διάστημα Νοεμ-βρίου 2007 - Απριλίου 2008) και σύγκρισή τους με απο-τελέσματα μεγάλων κέντρων του εξωτερικού.

Αποτελέσματα:Κατά την περίοδο μελέτης διενεργήθηκαν 345 αγγει-οπλαστικές με εμφύτευση 531 ενδοπροθέσεων (1,5 ενδοπρόθεση ανά άσθενή).Εμφυτεύτηκαν 282 απλές ενδοπροθέσεις (53,1%) και 249 επικαλυμμένες με φάρ-μακο (46,9%). Όσον αφορά στις περιεπεμβατικές επι-πλοκές, 10 ασθενείς (2,9%) υπέστησαν νεφροπάθεια από σκιαγραφικό, 6 (1,7%) εμφραγμα του μυοκαρδίου όπως αυτό ορίζεται με τις νέες οδηγίες της Ευρωπαϊκής

Καρδιολογικής Εταιρείας για το βιοχημικό ορισμό του εμφράγματος, 1 (0.29%)ΑΕΕ. Δεν καταγράφηκε θάνα-τος ασθενούς κατά την επέμβαση. Από τη λεπτομερή καταγραφή των επιδημιολογικών - δημογραφικών στοι-χείων των ασθενών, ως επίσης και από την ανάλυση των περιεπεμβατικών επιπλοκών, προκύπτει ότι αυτά βρίσκονται σε πλήρη συνάφεια με δημοσιευμένα στοι-χεία μεγάλων κέντρων του εξωτερικού.

Συμπέρασμα:Η συστηματική καταγραφή των χαρακτηριστικών των ασθενών, της αντιμετώπισης, των περιεπεμβατικών, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπλοκών προσφέρει την απαραίτητη ανατροφοδότηση από την εμπειρία και την παρακολούθηση και συμβάλλει στην απόκτηση ψηλού επιπέδου γνώσεων για το προσωπικό του εργαστηρίου καθετηριασμών καρδιάς.Τα αρχικά μας ευρήματα είναι πολύ ενθαρρυντικά για το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών και είναι συγκρί-σιμα με αρκετά κέντρα του εξωτερικού. Επίσης, η εξατο-μικευμένη προσέγγιση ασθενούς/βλάβης οδηγεί σε μεί-ωση της επαναστένωσης καθ’ υπεροχή των DES έναντι των BMS σε ασθενείς υψηλού κινδύνου αλλά δεν παρα-τηρείται η ίδια υπεροχή σε ασθενείς χαμηλού κινδύνου.

Εισαγωγή: Τα ραβδομυώματα είναι οι συχνότεροι καλοήθεις καρ-διακοί όγκοι στη βρεφική και παιδική ηλικία. Στην πλει-ονότητα των περιπτώσεων συνυπάρχουν με οζώδη σκλήρυνση, αλλά μπορεί να παρατηρηθούν και ως σποραδικές περιπτώσεις. Συνήθως η διάγνωση γίνεται μετά τον τοκετό, ενώ σπανιότερα έχει γίνει προγεννη-τική διάγνωση σε μεγάλους όγκους από την 15η -20η εβδομάδα της κύησης. Όσον αφορά στην περαιτέρω εξέλιξή τους, στις περισσότερες περιπτώσεις υποστρέ-φονται, ενώ σπανιότερα αυξάνουν σε μέγεθος και προ-καλούν αποφρακτικά φαινόμενα, αρρυθμίες, εμβρυϊκό ύδρωπα και ενδομήτριο θάνατο.

Σκοπός της εργασίας ήταν η περιγραφή ενός ευμε-γέθους ραβδομυώματος σε έμβρυο 22 εβδομάδων, ο οποίος απέφρασσε τις δεξιές καρδιακές κοιλότητες και να συζητηθεί η περαιτέρω αντιμετώπιση σε ανάλογες περιπτώσεις από τη διεθνή βιβλιογραφία.

Υλικό: Πρόκειται για την πρώτη, φυσιολογικής σύλληψης κύ-ηση σε γυναίκα 35 ετών, η οποία δεν λάμβανε καμία

ΕΜΒΡΥΪΚΟ ΡΑΒΔΟΜΥΩΜΑ ΚΑΡΔΙΑΣ. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

Παπαδοπούλου Λεγμπέλου Κ. 1 , Ευστρατίου Ι.2 , Καυγά Μ. 1 , Βαρλάμης Γ. 11Δ΄ Παιδιατρική Κλινική Α.Π.Θ., Νοσοκομείο Παπαγεωργίου, Θεσσαλονίκη.2Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής , Νοσοκομείο Παπαγεωργίου, Θεσσαλονίκη

φαρμακευτική αγωγή. Στο υπερηχογράφημα β΄επιπέ-δου και στο ενδομήτριο υπερηχογράφημα καρδιάς πα-ρατηρήθηκε όγκος στις δεξιές καρδιακές κοιλότητες του εμβρύου με απόφραξη του χώρου εξόδου της δεξιάς κοιλίας, της τριγλώχινας βαλβίδας και μερική απόφραξη των κολπικών στομίων των κοίλων φλεβών. Στον χρω-μοσωμιακό έλεγχο βρέθηκε φυσιολογικός καρυότυπος θήλεος. Ακολούθησε ηθελημένη διακοπή της κύησης και από την ιστολογική εξέταση διαπιστώθηκε ότι επρό-κειτο για ραβδομύωμα. Η νεκροψία δεν έδειξε προσβο-λή άλλων οργάνων.

Συμπεράσματα:Παρά το γεγονός ότι οι καρδιακοί όγκοι είναι σπάνιοι στην βρεφική ηλικία, θα πρέπει να αναζητούνται με επαναλαμβανόμενα υπερηχογραφήματα καρδιάς σε κυήσεις με κληρονομικό ιστορικό οζώδους σκλήρυνσης και να τίθεται ως πιθανή η διάγνωση του ραβδομυώμα-τος όταν οι όγκοι είναι πολλαπλοί. Παρόλα αυτά ακόμη και σε μονήρεις όγκους, η συνύπαρξη οζώδους σκλή-ρυνσης δεν μπορεί να αποκλεισθεί, διότι οι κλινικές εκ-δηλώσεις της νόσου είναι σπάνιες στην εμβρυϊκή και στην πρώτη βρεφική ηλικία.

Page 11: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

11

Εισαγωγή: Ο επιταχυνόμενος ιδιοκοιλιακός ρυθμός (AVR) αποτε-λεί γνωστή αρρυθμία στους ενήλικες, ενώ παρατηρεί-ται σπάνια στη νεογνική ηλικία και ακόμα σπανιότερα στην εμβρυική ζωή (5 περιπτώσεις διεθνώς). Πρόκειται για καλοήθη αρρυθμία που χαρακτηρίζεται από ευρέα συμπλέγματα QRS, με συχνότητα 10-15% μεγαλύτερη του φλεβοκομβικού ρυθμού. Έχει παρατηρηθεί τόσο σε νεογνά με ανατομικά φυσιολογική καρδιά όσο και σε περιπτώσεις με συγγενή καρδιοπάθεια. Πρόκειται για αυτοπεριοριζόμενη αρρυθμία με απουσία αιμοδυναμι-κής επιβάρυνσης, γι’αυτό και δεν απαιτείται θεραπεία στη νεογνική ηλικία. Σκοπός της εργασίας είναι η περιγραφή περίπτωσης επιταχυνόμενου ιδιοκοιλιακού ρυθμού που έγινε αντι-ληπτή από την εμβρυική ζωή και η περαιτέρω εξέλιξη και αντιμετώπισή της.

Υλικό: Πρόκειται για τελειόμηνο θήλυ νεογνό, που γεννήθηκε με καισαρική τομή λόγω αρρυθμίας που είχε γίνει αντι-ληπτή στο καρδιοτοκογράφημα από την 37η εβδομάδα της κύησης. Είναι το δεύτερο παιδί φαινοτυπικά υγιών γονέων με ελεύθερο κληρονομικό ιστορικό. Η μητέρα δεν έπαιρνε φάρμακα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύ-νης, αλλά κάπνιζε 4 τσιγάρα ημερησίως. Αμέσως μετά

ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΜΕΝΟΣ ΙΔΙΟΚΟΙΛΙΑΚΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΣΕ ΝΕΟΓΝΟ. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

Παπαδοπούλου Λεγμπέλου Κ. 1 , Νικολαϊδης Ν2, Καυγά Μ. 1, Τράμμα Δ1, Βαρλάμης Γ1, , Παπαγιάννης Ι3.

1Δ΄ Παιδιατρική Κλινική Α.Π.Θ, Νοσοκομείο «Παπαγεωργίου», Θεσσαλονίκη. Β΄Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών Α.Π.Θ, Νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» Θεσσαλονίκη. 2 Παιδοκαρδιολογικό τμήμα Νοσοκομείου «Μητέρα», Αθήνα.

τη γέννηση έγινε ΗΚΓ που αποκάλυψε ταχυκαρδία με ευρέα συμπλέγματα QRS, μορφολογία LBBB και κατώ-τερο άξονα. Η συχνότητα του AVR ήταν 185 και η φλε-βοκομβική συχνότητα 175 σφύξεις/λεπτό. Το υπερηχο-γράφημα καρδιάς απέκλεισε την παρουσία καρδιακής νόσου. Τέθηκε Holter ρυθμού, στο οποίο διαπιστώθηκε επιμένων AVR με σπάνια διαστήματα εναλλαγών με φλεβοκομβικό ρυθμό. Δεν χορηγήθηκε φαρμακευτική αγωγή, αλλά τοποθετήθηκε σε monitor όπου φάνηκε ότι η αρρυθμία υποχωρούσε με την αύξηση του ενδο-γενούς ρυθμού (κλάμα). Το νεογνό ηλικίας σήμερα 2,5 μηνών, παραμένει ασυμπτωματικό από το πρώτο εικο-σιτετράωρο της ζωής, με φυσιολογική συστολική και δι-αστολική λειτουργία της αριστερής κοιλίας. Η αρρυθμία δεν υποχώρησε πλήρως, αλλά ο βασικός ρυθμός είναι φλεβοκομβικός, με επαναλαμβανόμενα επεισόδια μη εμμένοντος AVR.

Συμπεράσματα: Ο επιταχυνόμενος ιδιοκοιλιακός ρυθμός είναι μία σπά-νια αρρυθμία στη νεογνική ηλικία με καλοήθη εξέλιξη. Σημαντική είναι η διαφορική διάγνωση από την κοιλιακή ταχυκαρδία, που στοχεύει στην αποφυγή άσκοπης χο-ρήγησης φαρμακευτικής αγωγής.

Page 12: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

12

Η ΣΤΕΦΑΝΙΟΓΡΑΦΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΕ ΠΑΡΟΔΙΚΗ ΑΝΟΣΟΚΑΤΑΣΤΟΛΗ

Μυριανθεύς Μ, 1 Καυκάς Ν, 2 Δεμπονέρας Χ, 2 Βενετσάνου Κ, 3 Μυριανθεύς Π, 3 Μπαλτόπουλος Γ 3 1Καρδιολογική Κλινική Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας 1 Καρδιολογική Κλινική ΓΝΑ «ΚΑΤ», 3 Πανεπιστημιακή ΜΕΘ ΓΝΑ «ΚΑΤ», 3

Σκοπός: Η διερεύνηση της ανοσολογικής κατάστασης του ορ-γανισμού μετά καθετηριασμό των στεφανιαίων αγγείων υπό την έννοια της ικανότητας παραγωγής κυτταροκι-νών του ολικού αίματος μετά από διέγερση με πολυ-σακχαρίδιο (LPS) ex vivo.

Υλικό και μέθοδος: Έγινε καταγραφή των δημογραφικών στοιχείων των ασθενών και στη συνέχεια αιμοληψία και διέγερση 1 ml ολικού αίματος με 500 pg LPS ex vivo, 24 ώρες πριν, 2 ώρες μετά και 24 ώρες μετά τον καθετηριασμό. Οι κυτ-ταροκίνες μετρήθηκαν με τη μέθοδο ELISA.

Αποτελέσματα: Εξετάσαμε 21 ασθενείς ηλικίας 52.2 ± 2.3 ετών που εί-χαν ανάγκη καθετηριασμού. Τα πολυμορφοπύρηνα αυ-ξήθηκαν σε σημαντικό βαθμό (p < 0.05). στις 24 ώρες σε σχέση με τις τιμές πριν. Δεν παρατηρήθηκε σημα-ντική μεταβολή του TNF-α στον ορό των ασθενών στις 2, 6, 12 και 24 ώρες μετά τον καθετηριασμό σε σχέση με τις τιμές πριν. Παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική

αύξηση στις τιμές της IL-6 στον ορό των ασθενών στις 12 ώρες σε σχέση με τις τιμές πριν που επανήλθαν στις 24 ώρες μετά τον καθετηριασμό. Η παραγωγή κυττα-ροκινών μετά από διέγερση με LPS φαίνεται στον πιο κάτω πίνακα.

Συμπεράσματα: Η μελέτη αυτή δείχνει ότι ο καθετηριασμός των στεφα-νιαίων αγγείων μπορεί να οδηγήσει σε παροδική αύξη-ση της IL-6 στις 12 ώρες μετά τον καθετηριασμό που αποκαθίσταται 24 ώρες μετά. Επίσης ότι παρατηρείται προσωρινή στις 2 ώρες μειωμένη παραγωγή TNF-α με-τά από διέγερση με LPS που είναι ενδεικτικό ήπιας και προσωρινής ανοσοκαταστολής.

Η εργασία αυτή χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από τον ΕΛ-ΚΕ/ΕΚΠΑ με βάση την απόφαση αρ. Πρωτ: 478/02-02-2009

Η ΣΤΕΦΑΝΙΟΓΡΑΦΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΕ ΠΑΡΟΔΙΚΗ

ΑΝΟΣΟΚΑΤΑΣΤΟΛΗ

Μυριανθεύς Μ, 1 Καυκάς Ν,

2 Δεµπονέρας Χ,

2 Βενετσάνου Κ,

3 Μυριανθεύς Π,

3

Μπαλτόπουλος Γ 3

1Καρδιολογική Κλινική Γενικού Νοσοκοµείου Λευκωσίας

1 Καρδιολογική Κλινική

ΓΝΑ «ΚΑΤ», 3 Πανεπιστηµιακή ΜΕΘ ΓΝΑ «ΚΑΤ»,

3

Σκοπός:

Η διερεύνηση της ανοσολογικής κατάστασης του οργανισµού µετά καθετηριασµό

των στεφανιαίων αγγείων υπό την έννοια της ικανότητας παραγωγής κυτταροκινών

του ολικού αίµατος µετά από διέγερση µε πολυσακχαρίδιο (LPS) ex vivo.

Υλικό και µέθοδος:

Έγινε καταγραφή των δηµογραφικών στοιχείων των ασθενών και στη συνέχεια

αιµοληψία και διέγερση 1 ml ολικού αίµατος µε 500 pg LPS ex vivo, 24 ώρες πριν, 2

ώρες µετά και 24 ώρες µετά τον καθετηριασµό. Οι κυτταροκίνες µετρήθηκαν µε τη

µέθοδο ELISA.

Αποτελέσµατα:

Εξετάσαµε 21 ασθενείς ηλικίας 52.2 ± 2.3 ετών που είχαν ανάγκη καθετηριασµού.

Τα πολυµορφοπύρηνα αυξήθηκαν σε σηµαντικό βαθµό (p < 0.05). στις 24 ώρες σε

σχέση µε τις τιµές πριν. Δεν παρατηρήθηκε σηµαντική µεταβολή του TNF-α στον

ορό των ασθενών στις 2, 6, 12 και 24 ώρες µετά τον καθετηριασµό σε σχέση µε τις

τιµές πριν. Παρατηρήθηκε στατιστικά σηµαντική αύξηση στις τιµές της IL-6 στον

ορό των ασθενών στις 12 ώρες σε σχέση µε τις τιµές πριν που επανήλθαν στις 24

ώρες µετά τον καθετηριασµό. Η παραγωγή κυτταροκινών µετά από διέγερση µε LPS

φαίνεται στον πιο κάτω πίνακα.

+ LPS 24 h πριν + LPS 2 h µετά + LPS 24 h µετά

TNF-α 1274.0 ± 172.4* 714.2 ± 78.02* 893.6 ± 165.7

IL-6 513.6 ± 49.08 406.7 ± 29.3 476.5 ± 61.01

IL-10 106.2 ± 16.04 72.2 ±11.9 81.6 ± 13.7

Τιµές σε pg/ml. * Στατιστικά σηµαντική διαφορά (p < 0.05).

Συµπεράσµατα:

Η µελέτη αυτή δείχνει ότι ο καθετηριασµός των στεφανιαίων αγγείων µπορεί να

οδηγήσει σε παροδική αύξηση της IL-6 στις 12 ώρες µετά τον καθετηριασµό που

αποκαθίσταται 24 ώρες µετά. Επίσης ότι παρατηρείται προσωρινή στις 2 ώρες

µειωµένη παραγωγή TNF-α µετά από διέγερση µε LPS που είναι ενδεικτικό ήπιας και

προσωρινής ανοσοκαταστολής.

Η εργασία αυτή χρηµατοδοτήθηκε εν µέρει από τον ΕΛΚΕ/ΕΚΠΑ µε βάση την

απόφαση αρ. Πρωτ: 478/02-02-2009

Page 13: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

13

Σκοπός: Τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα (ΟΣΣ) και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ) αποτελούν δύο συχνές αι-τίες νοσηρότητας και θανάτου. Και στις δύο περιπτώ-σεις αιτία θεωρείται η αθηροσκληρυντική νόσος. Σκο-πός της εργασίας ήταν η σύγκριση της συχνότητάς τους στον κυπριακό πληθυσμό καθώς και των χαρακτηριστι-κών των ασθενών που νοσηλεύονται λόγω ΟΣΣ ή ΑΕΕ. Υλικό και μέθοδοι: Καταγράφηκαν οι ασθενείς που νοσηλεύτηκαν λόγω ΟΣΣ (οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου με ή χωρίς ανάσπαση του ST και ασταθής στηθάγχη) και ΑΕΕ στη διάρκεια ενός έτους. Η καταγραφή έλαβε χώρα στο Γ.Ν. Λάρνα-κας, το οποίο αποτελεί την κύρια νοσοκομειακή μονάδα της επαρχίας Λάρνακας. Στη συνέχεια συγκρίθηκαν τα στοιχεία που καταγράφηκαν για τις δύο ομάδες ασθε-νών.

Αποτελέσματα: Καταγράφηκαν 248 ΟΣΣ και 144 ΑΕΕ. Το 78,5% των ΟΣΣ ήταν άντρες σε σύγκριση με το 50% των ΑΕΕ (p=0,00). H μέση ηλικία των ασθενών με ΟΣΣ ήταν μικρότερη σε σχέση με τα ΑΕΕ (ΟΣΣ:65,49 έτη vs ΑΕΕ:73,54, p=0,00). Περισσότεροι ασθενείς με ΑΕΕ ήταν πρώην ή νυν καπνιστές (ΟΣΣ:60% vs ΑΕΕ:74%,

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΟΞΕΩΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ – ΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ: ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ, ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ

Χριστοδουλίδης Θεόδωρος1, Γεωργίου Παναγιώτα1, Γιάγκου Κυριακός1, Αναστασίου Παντελής1, Ιωαννίδης Μάριος1, Στυλιανού Ανδρέας2, Πέτσας Λουκάς2, Νικολαΐδης Ευαγόρας1.

1 Καρδιολογική Κλινική Γ.Ν. Λευκωσίας, Λευκωσία, 2 Παθολογική Κλινική Γ.Ν. Λάρνακας, Λάρνακα.

p=0,00). Η υπέρταση ήταν συχνότερη στους ασθενείς με ΑΕΕ (ΟΣΣ:52,2% vs ΑΕΕ:70,1%, p=0,001). Δεν ανιχνεύτηκε στατιστικά σημαντική διαφορά όσον αφο-ρά το ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη (ΟΣΣ:28,3% vs AEE:28,5%, p>0,05), υπερλιπιδαιμίας (ΟΣΣ:50,6% vs AEE:56,9%, p>0,05) και χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας (ΟΣΣ:5,7% vs AEE:5,6%, p>0,05). Παρατηρήθηκε με-γαλύτερη καθυστέρηση από την έναρξη των συμπτω-μάτων μέχρι την προσέλευση στο νοσοκομείο για τους ασθενείς με ΑΕΕ (μέσος χρόνος για τα ΟΣΣ:246,2 λε-πτά vs AEE:540,36 λεπτά, p=0,000). Η ενδονοσοκομει-ακή θνητότητα ήταν μεγαλύτερη για τους ασθενείς με ΑΕΕ (ΟΣΣ:5,2% vs AEE:10,3%, p=0,00).

Συμπεράσματα: Τα ΟΣΣ είναι συχνότερα από τα ΑΕΕ. Οι παράγοντες κινδύνου είναι κοινοί, όμως παρατηρήθηκαν διαφορές μεταξύ των δύο πληθυσμών όσο αφορά την ηλικία, το φύλο, την υπέρταση και το κάπνισμα. Η θνητότητα κα-τά τη διάρκεια της νοσηλείας είναι μεγαλύτερη για τους ασθενείς με ΑΕΕ, γεγονός που ενδεχομένως οφείλεται στη μεγαλύτερη ηλικία των ασθενών.

Page 14: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

Setting new standards in ACS

Effective platelet control> More rapid, strong and consistent platelet inhibition compared to clopidogrel1,2

A well-defined target populationSignificant net clinical benefits for the majority of ACS-PCI patients:3

> Patients <75 years, ≥60kg, and without history of TIA/stroke

STRENGTH YOU DEMAND PROTECTION YOUR PATIENTS NEED

Name of the medicinal product: Efient 10 mg (5 mg) film-coated tablets. Qualitative and quantitative composition: Each tablet contains 10 mg (5 mg) prasugrel (as hydrochloride). Excipient: Each 10 mg (5 mg) tablet contains 2.7 mg (2.1 mg) lactose. Therapeutic indications Efient, co-administered with acetylsalicylic acid (ASA), is indicated for the prevention of atherothrombotic events in patients with acute coronary syndrome (i.e. unstable angina, non-ST segment elevation myocardial infarction [UA/NSTEMI] or ST segment elevation myocardial infarction [STEMI]) undergoing primary or delayed percutaneous coronary intervention (PCI).

Posology Adults Efient should be initiated with a single 60 mg loading dose and then continued at 10 mg once a day. Patients taking Efient should also take ASA daily (75 mg to 325 mg). In patients with acute coronary syndrome (ACS) who are managed with PCI, premature discontinuation of any antiplatelet agent, including Efient, could result in an increased risk of thrombosis, myocardial infarction or death due to the patient’s underlying disease. A treatment of up to 12 months is recommended unless the discontinuation of Efient is clinically indicated

Patients ≥ 75 years old The use of Efient in patients ≥ 75 years of age is generally not recommended. If, after a careful individual benefit/risk evaluation by the prescribing physician, treatment is deemed necessary in the patients age group ≥ 75 years, then following a 60 mg loading dose a reduced maintenance dose of 5 mg should be prescribed. Patients ≥ 75 years of age have greater sensitivity to bleeding and higher exposure to the active metabolite of prasugrel . Patients weighing <60 kg Efient should be given as a single 60 mg loading dose and then continued at a 5 mg once daily dose. The 10 mg maintenance dose is not recommended. This is due to an increase in exposure to the active metabolite of prasugrel, and an increased risk of bleeding in patients with body weight <60 kg when given a 10 mg once daily dose compared with patients ≥60 kg. Efficacy and safety of the 5 mg dose have not been prospectively assessed Renal impairment No dose adjustment is necessary for patients with renal impairment. Hepatic impairment No dose adjustment is necessary in subjects with mild to moderate hepatic impairment (Child Pugh class A and B) Children and adolescents Efient is not recommended for use in children below age 18 due to a lack of data on safety and efficacy. Method of administration : For oral use. Contraindications Hypersensitivity to the active substance or to any of the excipients. Active pathological bleeding. History of stroke or transient ischaemic attack (TIA). Severe hepatic impairment (Child Pugh class C). Special warnings and precautions for use Bleeding risk In the phase 3 clinical trial key exclusion criteria included an increased risk of bleeding; anaemia; thrombocytopaenia; a history of pathological intracra-nial findings. Patients with acute coronary syndromes undergoing PCI treated with Efient and ASA showed an increased risk of major and minor bleed-ing according to the TIMI classification system. Therefore, the use of Efient in patients at increased risk of bleeding should only be considered when the benefits in terms of prevention of ischaemic events are deemed to outweigh the risk of serious bleedings. This concern applies especially to patients: • ≥75yearsofage(seebelow).• withapropensitytobleed(e.g.duetorecenttrauma,recentsurgery,recentorrecurrentgastrointestinalbleeding,oractivepepticulcerdisease)• withbodyweight<60kg(seesections4.2and4.8).Inthesepatientsthe10mgmaintenancedoseisnotrecommended.A5mgmaintenance

dose should be used. • withconcomitantadministrationofmedicinalproductsthatmayincreasetheriskofbleeding,includingoralanticoagulants,clopidogrel,non-

steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs), and fibrinolytics.

For patients with active bleeding for whom reversal of the pharmacological effects of Efient is required, platelet transfusion may be appropriate. The use of Efient in patients ≥75 years of age is generally not recommended and should only be undertaken with caution after a careful individual benefit/risk evaluation by the prescribing physician indicates that benefits in terms of prevention of ischaemic events outweigh the risk of serious bleedings. In the phase 3 clinical trial these patients were at greater risk of bleeding, including fatal bleeding, compared to patients <75 years of age. If prescribed, a lower maintenance dose of 5 mg should be used; the 10 mg maintenance dose is not recommended Therapeutic experience with prasugrel is limited in patients with renal impairment (including ESRD) and in patients with moderate hepatic impair-

ment. These patients may have an increased bleeding risk. Therefore, prasugrel should be used with caution in these patients. Therapeutic experience with prasugrel is limited in Asian patients. Therefore, prasugrel should be used with caution in these patients. Patients should be told that it might take longer than usual to stop bleeding when they take prasugrel (in combination with ASA), and that they should report any unusual bleeding (site or duration) to their physician. Surgery Patients should be advised to inform physicians and dentists that they are taking prasugrel before any surgery is scheduled and before any new medicinal product is taken. If a patient is to undergo elective surgery, and an antiplatelet effect is not desired, Efient should be discontinued at least 7 days prior to surgery. Increased frequency (3-fold) and severity of bleeding may occur in patients undergoing CABG surgery within 7 days of dis-continuation of prasugrel . The benefits and risks of prasugrel should be carefully considered in patients in whom the coronary anatomy has not been defined and urgent CABG is a possibility. Thrombotic Thrombocytopaenic Purpura (TTP) TTP has been reported with the use of other thienopyridines. TTP is a serious condition and requires prompt treatment. Efient was not associated with TTP in clinical trials supporting registration. Lactose Patients with rare hereditary problems of galactose intolerance, the Lapp lactase deficiency or glucose-galactose malabsorption should not take Efient. Interaction with other medicinal products and other forms of interaction Warfarin: Concomitant administration of Efient with coumarin derivatives other than warfarin has not been studied. Because of the potential for increased risk of bleeding, warfarin (or other coumarin derivatives) and prasugrel should be co-administered with caution Non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs): Concomitant administration with chronic NSAIDs has not been studied. Because of the potential for increased risk of bleeding, chronic NSAIDs (including COX-2 inhibitors) and Efient should be co-administered with caution Efient can be concomitantly administeredwithmedicinal productsmetabolised by cytochrome P450 enzymes (including statins), ormedicinalproductsthatareinducersorinhibitorsofcytochromeP450enzymes.EfientcanalsobeconcomitantlyadministeredwithASA,heparin,digoxin,andmedicinal products that elevate gastric pH, including proton pump inhibitors and H2 blockers. Although not studied in specific interaction studies, Efient has been co-administered in the phase 3 clinical trial with low molecular weight heparin, bivalirudin, and GP IIb/IIIa inhibitors (no information available regarding the type of GP IIb/IIIa inhibitor used) without evidence of clinically significant adverse interactions. Effects of other medicinal products on Efient: Acetylsalicylic acid: Efient is to be administered concomitantly with acetylsalicylic acid (ASA). Although a pharmacodynamic interaction with ASA leading to an increased risk of bleeding is possible, the demonstration of the efficacy and safety of prasugrel comes from patients concomitantly treated with ASA. Heparin: A single intravenous bolus dose of unfractionated heparin (100 U/kg) did not significantly alter the prasugrel-mediated inhibition of platelet aggregation. Likewise, prasugrel did not significantly alter the effect of heparin on measures of coagulation. Therefore, both medicinal products can be administered concomitantly. An increased risk of bleeding is possible when Efient is co¬administered with heparin. Statins: Atorvastatin (80 mg daily) did not alter the pharmacokinetics of prasugrel and its inhibition of platelet aggregation. Therefore, statins that are substrates of CYP3A are not anticipated to have an effect on the pharmacokinetics of prasugrel or its inhibition of platelet aggregation. MedicinalproductsthatelevategastricpH:Dailyco-administrationofranitidine(anH2blocker)orlansoprazole(aprotonpumpinhibitor)didnotchangetheprasugrelactivemetabolite’sAUCandTmax,butdecreasedtheCmaxby14%and29%,respectively.Inthephase3clinicaltrial,Efientwas administered without regard to co-administration of a proton pump inhibitor or H2 blocker. Administration of the 60 mg prasugrel loading dose without concomitant use of proton pump inhibitors may provide most rapid onset of action. InhibitorsofCYP3A:Ketoconazole(400mgdaily),aselectiveandpotentinhibitorofCYP3A4andCYP3A5,didnotaffectprasugrel-mediatedinhibitionofplateletaggregationortheprasugrelactivemetabolite’sAUCandTmax,butdecreasedtheCmaxby34%to46%.Therefore,CYP3Ainhibitorssuchasazolantifungals,HIVprotease inhibitors,clarithromycin,telithromycin,verapamil,diltiazem, indinavir,ciprofloxacin,andgrapefruit juicearenotanticipated to have a significant effect on the pharmacokinetics of the active metabolite. InducersofcytochromesP450:Rifampicin(600mgdaily),apotentinducerofCYP3AandCYP2B6,andaninducerofCYP2C9,CYP2C19,andCYP2C8,didnotsignificantlychangethepharmacokineticsofprasugrel.Therefore,knownCYP3Ainducerssuchasrifampicin,carbamazepine,andotherinduc-ersofcytochromesP450arenotanticipatedtohavesignificanteffectonthepharmacokineticsoftheactivemetabolite.Effects of Efient on other medicinal products: Digoxin: prasugrel has no clinically significant effect on the pharmacokinetics of digoxin. MedicinalproductsmetabolisedbyCYP2C9:prasugreldidnotinhibitCYP2C9,asitdidnotaffectthepharmacokineticsofS-warfarin.Becauseofthepotential for increased risk of bleeding, warfarin and Efient should be co-administered with caution Medicinal products metabolised by CYP2B6: prasugrel is a weak inhibitor of CYP2B6. In healthy subjects, prasugrel decreased exposure to hydroxybupro-pion,aCYP2B6-mediatedmetaboliteofbupropion,by23%.Thiseffectislikelytobeofclinicalconcernonlywhenprasugrelisco¬administeredwith

medicinalproductsforwhichCYP2B6istheonlymetabolicpathwayandhaveanarrowtherapeuticwindow(e.g.cyclophosphamide,efavirenz).Prasugrelhadnoeffectonfertilityofmaleandfemaleratsatoraldosesuptoanexposure240timestherecommendeddailyhumanmaintenancedose (based on mg/m2). Undesirable effects SafetyinpatientswithacutecoronarysyndromeundergoingPCIwasevaluatedinoneclopidogrel¬controlledstudy(TRITON)inwhich6741patientsweretreatedwithprasugrel(60mgloadingdoseand10mgoncedailymaintenancedose)foramedianof14.5months(5802patientsweretreatedforover6months,4136patientsweretreatedformorethan1year). Therateofstudydrugdiscontinuationduetoadverseeventswas7.2%forprasugreland6.3%forclopidogrel.Ofthese,bleedingwasthemostcommonadversereactionforbothdrugsleadingtostudydrugdiscontinuation(2.5%forprasugreland1.4%forclopidogrel).Bleeding Non-Coronary Artery Bypass Graft (CABG) related bleeding InTRITON,thefrequencyofpatientsexperiencinganon–CABGrelatedbleedingevent:intheAllACSpatients:TIMImajor2.2%,Life-threatening1.3%,Fatal0.3%,SymptomaticICH0.3%,Requiringinotropes0.3%,Requiringsurgicalintervention0.3%,Requiringtransfusion(≥4units)0.7%,TIMIminorbleeding2.4%; inUA/NSTEMI patients: .TIMImajor 2.2%,Life- threatening1.3%,Fatal0.3%,Symptomatic ICH,0.3%,Requiringinotropes0.3%,Requiringsurgicalintervention0.3%,Requiringtransfusion(≥4units)0.6%,TIMIminorbleeding2.3%.inSTEMIpatients:TIMImajor2.2%,Life-threatening1.2%,Fatal0.4%,SymptomaticICH0.2%,Requiringinotropes0.3%,Requiringsurgicalintervention0.1%,Requiringtransfusion(≥4units)0.8%,TIMIminorbleeding2.7%.TheincidenceofNon-CABG-relatedTIMImajorbleeding,includinglife-threateningandfatal, as well as TIMI minor bleeding, was statistically significantly higher in subjects treated with prasugrel compared to clopidogrel in the UA/NSTEMI and All ACS populations. No significant difference was seen in the STEMI population. The most common site of spontaneous bleeding was the gastrointestinaltract(1.7%ratewithprasugreland1.3%ratewithclopidogrel);themostfrequentsiteofprovokedbleedingwasthearterialpuncturesite(1.3%ratewithprasugreland1.2%withclopidogrel).Patients ≥ 75 years old In the phase 3 clinical trial, non-CABG-related TIMI major or minor bleeding rates for patients in two age groups were as follows: patients ≥ 75 years old9.0%(1.0%fatal)and<75yearsold3.8%(0.2%fatal).Patients < 60 kg In the phase 3 clinical trial, non-CABG-related TIMI major or minor bleeding rates for patients in two weight groups were as follows: patients < 60 kg weight10.1%(0%fatal)and≥60kgweight4.2%(0.3%fatal).Inpatients≥60kgandage<75years,non-CABG-relatedTIMImajororminorbleedingrateswere3.6%forprasugreland2.8%forclopidogrel;ratesforfatalbleedingwere0.2%forprasugreland0.1%forclopidogrel.

Overdose Overdose of Efient may lead to prolonged bleeding time and subsequent bleeding complications. No data are available on the reversal of the pharmacological effect of prasugrel; however, if prompt correction of prolonged bleeding time is required, platelet transfusion and/or other blood products may be considered.

MARKETING AUTHORISATION HOLDER EliLillyNederlandBV,Grootslag1-5,NL-3991RAHouten,TheNetherlands.25February2009

DATE OF REVISION OF THE TEXT 26October2009

EEEF

F000

05, ja

nuary

2010

Cyprus Phadisco Ltd Makariou Avenue 3rd No86-4thfloor,AndreasChristofidesbuilding3021, Limassol Cyprus

Malta Charles de Giorgio Ltd Triq Kan.Pirrotta, B’Kara,BKR114Malta

1.BrandtJtetal.AmHeartJ2007;153:66.e9-66.e16.2.PayneCDetal.JCardiovascPharmacol2007;50:555-562.3.WiviottSDetal.NEnglJMed2007;357:2001-2015.

For complete prescribing information please see the SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS

Page 15: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

15

8ο Κοινό Κυπρο - Ελλαδικό Συνέδριο

Page 16: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

16

ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΩΝ ΟΜΙΛΗΤΩΝ

Heart Failure in β-thalassemia: A Local or Universal health problem?

Demetris KremastinosProfessor of Cardiology Athens University, Attikon University Hospital , Athens Greece.

B-thalassemia belongs to the group of Hemoglobinopa-thies which are the most common monogenic disorders in the world population, and they were the first diseases to be analyzed by recombinant DNA technology.Homozygous β-thalassemia is characterized by severe hemolytic anemia associated with chronic organ dam-age and high incidence of infections. It is well expanded beyond the borders of Mediterranean Sea extending in a line to countries of Middle and Far East. However, in our days, β-thalassemia seems to become a universal health problem since thousands of people have emi-grated from these countries to the EU and USADespite progress in chelation therapy, heart failure is still the main cause of death in patients with β-thalassemia major since approximately 70-80% of β-thalassemic patients die of heart failure. (1,2)Iron deposition is considered the fundamental aetio-logic factor of organs dysfunction and failure in this disease. However, in the pathogenesis of heart fail-ure immunogenetic abnormalities and myopericarditis undoubtedly contribute. The severity of iron toxicity in β-thalassemia major seems to be related to the mag-nitude of the body iron burden. The exact mechanism of iron overload toxicity has been uncertain for many years. Via the iron-driven Fenton and Haber-Weiss re-actions, the nontransferrin plasma iron, in its bivalent or trivalent form, has a high toxicity through the forma-tion of hydroxyl radicals (OH). This leads to peroxida-tive damage of membrane lipids and proteins. Imbal-ance between production of oxygen free radicals and antioxidant defense mechanisms can result in odixative stress and human disease. In the heart, the imbalance between free radicals and antioxidant mechanisms is manifested as impaired function of the mitochondrial inner-membrane respiratory chain resulting in abnor-mal energy metabolism expressed clinically with fatal cardiomyopathy. Apart from iron overload, it has been recently shown by our group that myocarditis appears to be involved in the pathogenesis of left ventricular fail-ure in approximately 4% of patients with heart failure. As shown in animal models, oxygen free radicals may also contribute to the pathogenesis of infectious myo-carditis.(3,4,5,6,7)The clinical presentation of heart failure is mainly ex-pressed as left ventricular systolic or diastolic dysfunc-tion. Diastolic dysfunction appears early in the patients life, progresses slowly, and leads to left ventricular re-strictive abnormalities, pulmonary hypertension, right ventricular dilatation and failure. (8)Systolic dysfunction is presented as dilated type of car-

diomyopathy leading to death within one year since the onset of heart failure symptoms. (9)However, by increasing the total number of blood trans-fusions and intensification of iron chelation therapy we reported a five-year survival 48%, approximately similar to the survival observed in the general population with heart failure.(9)Myocardial iron deposition does not affect LV relaxation but directly causes LV myocardial diastolic dysfunction, which is expressed as echo-Doppler restrictive pattern. (10) Meanwhile it was also reported recently that echo-Doppler indices do not detect mild diastolic dysfunction which is characterized by increased filling pressures at exertion. (11,12)In this respect we found that the increased level of NT - pro BNP biomarker expresses LV early diasto-lic dysfunction before the conventional echo-Doppler indices become apparently abnormal in patients with β-thalassemia major. (13)Therefore, this biomarker may be used in clinical prac-tice, since a progressive increase in NT-pro BNP for an individual patient could be a signal for intensification of chelation therapy and improvement in hemoglobin levels before the heart failure symptoms become ap-parent. This strategy is expected to further improve the life expectancy of β-thalassemic population.

References

1. Olivieri NF. The beta-thalassemias. N Engl J Med 1999;341:99-109.

2. Hahalis G, Alexopoulos D, Kremastinos D, Zoumbos N. Heart failure in beta-thalassemia syndromes: a decade of progress. Am J Med 2005;118:957-67.

3. Kremastinos DT, Tiniakos G, Theodorakis GN, Katritsis DG, Toutouzas PK. Myocarditis in beta-thalassemia major. A cause of heart failure. Circulation 1995;91:66-71.

4. Kremastinos DT, Flevari P, Spyropoulou M, Vrettou H, Tsiapras D, Stavropoulos-Giokas CG. Association of heart failure in homozygous beta-thalassemia with the major histocompatibility complex. Circulation 1999;100:2074-8.

5. Economou-Petersen E, Aessopos A, Kladi A, et al. Apolipoprotein E epsilon-4 allel as a genetic risk factor for left ventricular failure in homozygous beta-thalassemia. Blood 1998;92:3455-9.

Page 17: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

17

6. Hiraoka Y, Kishimoto C, Takada H, Kurokawa M, Ochiai H, Shiraki K, Sasayama S: Role of oxygen derived free radicals in the pathogenesis of coxsackie virus B3 myocarditis in mice. Cardiovasc Res 1993; 27:957.

7. Suzuki H, Matsumori A, Matoba Y, Kyu BS, Tanaka A, Fujita J, Sasayama S: Enhanced expression of superoxide dismutase messenger RNA in viral myocarditis. An SH-dependent reduction of its expression and myocardial injury. J Clin Invest 1993;91:2727

8. Kremastinos DT, Tsiapras DP, Tsetsos GA, Rentoukas EI, Vretou HP, Toutouzas PK. Left ventricular diastolic Doppler characteristics in beta-thalassemia major. Circulation 1993;88:1127-35.

9. Engle MA, Erlandson M, Smith CH. Late cardiac complications of chronic severe, refractory anemia with hemochromatosis. Circulation 1964;30:698-705.

10. Kremastinos DT, Tsetsos GA, Tsiapras DP, Karavolias GK, Ladis VA, Kattamis GA. Heart failure in beta-thalassemia: A 5-year follow-up study. Am J Med 1001;111:349-54.

11. Bergstrom A, Anderson B, Edner M, Nylander E, Persson H, Dahlstrom U. Effects of carvedilol on diastolic function in patients with diastolic heart failure and preserved systolic function. Results of the Swedish Doppler-echocardiographic study (SWEDIC). Eur J Heart Fail 2004;6:453-61.

12. Dahlstrom U. Can Natriuretic peptides be used for the diagnosis of diastolic heart failure? Eur J Heart Fail 2004;6:281-7.

13. Dimitrios Th. Kremastinos, Dimitrios P. Tsiapras, Anna G. Kostopoulou, Eftihia S. Hamodraka, Antigoni S. Chaidaroglou, Evangelia D. Kapsali. NT-proBNP levels and diastolic dysfunction in β-Thalassaemia major patients. Eur J Heart Fail 2007;9:531-536.

As the world’s population ages, so the epidemic of AF inexorably increases morbidity and mortality. New risk factors have been implicated in the growing prevalence of AF. For a number of years we have been aware of the mechanisms responsible for AF (automaticity, single and multiple circuit reentry). Irrespective of the underlying mechanism, the onset and maintenance of AF, requires an event (trigger) that initiates the arrhythmia and the presence of a predisposing substrate that perpetuates it. Recent observations have focused attention on the PVs and other anatomical structures as a source of ectopic activity determining AF initiation. Development of AF impacts on the atrial tissue activating several pathways contributing to its maintenance. This process of AF self-perpetuation is called remodeling. Despite this deeper understanding of the pathophysiological mechanisms that contribute to the triggering and development of AF, much remains to be elucidated at molecular and channel level.The main goals of therapy for AF are to abolish precipitants and reduce underlying structural heart disease, to improve quality of life, to reduce symptoms, to extend survival and minimize treatment-related adverse effects. Today there has been no marked progress in the pharmaceutical cure of AF. A new antiarrhythmic agent, dronedarone, that was developed to reduce the risk of side effects of amiodarone seems to be effective in AF patients with mild or no HF. Experimental and clinical investigations that elucidate the molecular mechanisms of atrial remodeling have shown that upstream therapies (ACE

AF in 2009 and beyond

Panos E. Vardas, Professor of CardiologyHeraklion University Hospital, Crete, Greece

inhibitors and ARBs, statins, low dose steroids, n-3 polyunsaturated fatty acids) have a beneficial effect in preventing AF. Over the past decade, catheter ablation of AF has evolved rapidly from a highly experimental unproven procedure, to its current status as a commonly performed demanding ablation procedure in many major hospitals throughout the world. Although the evolving techniques of ablation are maturing and seem to be promising, they are not yet recognized as a first line treatment. Anticoagulation is an integral part of the therapy for all patients with AF but it continues to be an area in which there is controversy and confusion, as surveys show that is underutilized. AF remains a significant challenge due to its increasing prevalence and complex nature. It is unlikely that a single therapy will revolutionize its management. Comprehensive management strategies including new antiarrhythmic and non-antiarrhythmic drugs, non-pharmacological therapy such as catheter ablation and improved anticoagulation will be needed to provide safe and effective options for the wide spectrum of patients with AF.

Page 18: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

18

Η Μαγνητική Τομογραφία Καρδιάς αποτελεί μια από τις πλέον σύγχρονες διαγνωστικές τεχνικές στην καρ-διολογία. Κλινικά άρχισε να χρησιμοποιείται την τελευ-ταία δεκαετία και σύντομα διεύρυνε την εφαρμογή της σε ένα μεγάλο φάσμα παθήσεων. Ειδικά σε ασθενείς με μυοκαρδιοπάθεια η μαγνητική τομογραφία καρδιάς έχει ιδιαίτερη κλινική χρησιμότητα λόγω των εγγενών πλεονεκτημάτων της τεχνικής. Κατά πρώτον λόγο, η ανατομική απεικόνιση με τη μα-γνητική τομογραφία καρδιάς μπορεί να δώσει ακριβείς πληροφορίες για την σύσταση του μυοκαρδίου. Έτσι σε φλεγμονώδεις ή διηθητικές νόσους του μυοκαρδίου τα χαρακτηριστικά απεικόνισης με ακολουθίες «μαύρου αίματος» με τεχνικές Τ1 και Τ2 καθώς και η τυχόν επί-ταση σήματος μετά τη χορήγηση σκιαγραφικού διευκο-λύνουν την εκτίμηση της αιτιοπαθογένειας της μυοκαρ-διοπάθειας. Ειδικά για την αρρυθμιογόνο δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας η παρουσία λίπους στο κοιλιακό μυ-οκάρδιο, που μπορεί να γίνει με τη μαγνητική τομογρα-φία καρδιάς με υψηλούς βαθμούς ακρίβειας, προσθέτει διαγνωστικά στοιχεία. Δεύτερον, η μαγνητική τομογραφία καρδιάς αποτελεί την ακριβέστερη μέθοδο εκτίμησης των όγκων και της μάζας της αριστεράς και δεξιάς κοιλίας και του κλάσμα-τος εξώθησης. Στους ασθενείς με μυοκαρδιοπάθεια οι παράμετροι αυτοί αποτελούν συχνά κομβικό σημείο

Ο ρόλος της Μαγνητικής Τομογραφίας στην εκτίμηση των καρδιοπαθειών - μυοκαρδιοπαθειών

Πέτρος Γ. ΔανιάςΑν. Δ/ντής Β’ Καρδιολογικής Κλινικής, και Υπεύθυνος Τμήματος MRI Καρδιάς, ΔΘΚΑ «Υγεία» Αμ. Τακτικός. Καθηγητής Παν/μίου Tufts, Βοστώνη ΗΠΑ

στην επιλογή φαρμακευτικών ή παρεμβατικών θερα-πειών. Τρίτον, η ποσοτική μέτρηση της ροής στην συστηματι-κή και πνευμονική κυκλοφορία μπορεί να χρησιμοποιη-θεί για την εκτίμηση τυχόν βαλβιδικών ανεπαρκειών, οι οποίες μπορεί να ευθύνονται πρωτοπαθώς ή δευτερο-παθώς για την επιδείνωση της λειτουργικής κατάστα-σης ασθενών με μυοκαρδιοπάθεια. Τέλος, αναφορικά με την εκτίμηση της αιτιολογίας της μυοκαρδιοπάθειας, η αξιολόγηση της αιμάτωσης του μυοκαρδίου με τεχνικές πρώτης διάβασης καθώς και της παρουσίας εμφραγματικού μυοκαρδίου με τεχνι-κές καθυστερημένης επίτασης σήματος, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη διαφοροδιάγνωση μεταξύ ισχαιμικής και μη ισχαιμικής μυοκαρδιοπάθειας. Η απει-κόνιση των στεφανιαίων αρτηριών με τη μαγνητική στε-φανιογραφία μπορεί επίσης να εκτιμήσει την ύπαρξη πολυαγγειακής στεφανιαίας νόσου σαν αιτία της μυο-καρδιοπάθειας. Ειδικά για τους ασθενείς με ισχαιμική μυοκαρδιοπάθεια, η παρουσία βιώσιμου μυοκαρδίου είναι σημαντική παράμετρος επιλογής θεραπείας. Η μαγνητική τομογραφία καρδιάς αποτελεί πλέον τη μέ-θοδο αναφοράς για την εκτίμηση μυοκαρδιακής βιωσι-μότητας.

Σύγχρονη αντιμετώπιση της νόσου των καρωτίδων στους ηλικιωμένους

Δρ. Αντώνιος Αλ. ΠολυδώρουΔιευθυντής τμήματος Αιμοδυναμικής και Επεμβατικής ΚαρδιολογίαςΓενικό Νοσοκομείο Ευαγγελισμός Αθηνών

Η στένωση των καρωτίδων ευθύνεται δια το 40% των Ισχαιμικών Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδί-ων(ΑΕΕ). Η αντιμετώπιση της καρωτιδικής νόσου εί-ναι η ίδια όπως και στο υπόλοιπο αγγειακό δένδρο: (α) Φαρμακευτική (Ασπιρίνη & Kλοπιδογρέλη), (β) Χειρουργική (ενδαρτηρεκτομή) και (γ) Επεμβατική (Αγγειοπλαστική με σύστημα εγκεφαλικής προστασίας και stent). Στην Αγγειοπλαστική καρωτίδων με τοποθέ-τηση stent η οποία σήμερα είναι ευρέως αποδεκτή οι υπερήλικες ασθενείς αποτελούν το 25-33% Σε κέντρα με μεγάλο αριθμό ασθενών που υποβλήθη-καν σε αγγειοπλαστική καρωτίδων αποδεικνύεται ότι για τους υπερήλικες η αγγειοπλαστική είναι ασφαλής

και αποτελεσματική όσον αφορά Α.Ε.Ε, το Έμφραγ-μα του μυοκαρδίου ή τον Θάνατο κατά την επέμβαση μέχρι και ένα μήνα μετά την αγγειοπλαστική.

Σύμφωνα με την Rochester Study συγκρίνοντας την συχνότητα των Α.Ε.Ε σε άτομα ηλικίας 55-65 έτη και ηλικίας >75 ετών παρατηρούμε ότι στα άτομα με ηλικία >75 έτη τα Α.Ε.Ε είναι 8 φορές περισσότερα από ότι στα άτομα ηλικίας 55-65 ετών

Page 19: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

19

Σε μια μελέτη με 655 ασθενών των Schluter M. Et al (J. Endovasc.Ther. 2007;14:271-278) αποδείχθηκε ότι σε διαβητικούς ασθενείς >75 ετών που υποβλήθηκαν σε αγγειοπλαστική των καρωτίδων υπήρχε σημαντική αύ-ξηση του κινδύνου δια Α.Ε.Ε κατά την διάρκεια και ένα μήνα μετά την αγγειοπλαστική των καρωτίδων. O κίν-δυνος ήταν μικρός και στατιστικά μη σημαντικός τόσο στην ομάδα των διαβητικών όσο και στην ομάδα των μη διαβητικών ασθενών ηλικίας < 75 ετών που έπασχαν στένωση των καρωτίδων. Μπορούμε να ελαττώσουμε τον κίνδυνο Α.Ε.Ε. εμφράγ-ματος του μυοκαρδίου και θανάτου στην αγγειοπλαστι-κή των καρωτίδων στους ηλικιωμένους με την σωστή επιλογή των ασθενών (επιλογή του κατάλληλου ασθε-νούς και της κατάλληλης στένωσης), την εφαρμογή της κατάλληλης τεχνικής, την επιλογή της κατάλληλης συ-σκευής εγκεφαλικής προστασίας(B.P.Ds), την σωστή επιλογή και την σωστή εμφύτευση του stent και την σωστή φαρμακευτική αγωγή. Σημαντική είναι η αρ-μονική συνεργασία των Καρδιολόγων με τους αγγειο-χειρουργούς, τους ακτινολόγους και τους νευρολόγους.

Για την μείωση των επιπλοκών στην αγγειοπλαστική των καρωτίδων ο M. Wholey επινόησε τον πίνακα με το Stenting Risk Skore. Ασθενείς που συγκεντρώνουν Score>6 σύμφωνα με τον κατωτέρω πίνακα είναι πολύ υψηλού κινδύνου δια αγγειοπλαστική και τοποθέτηση stent. Πίνακας 1

ΠΙΝΑΚΑΣ 1: STENTING RISK SCORE

SCORE Παράγοντες κινδύνου 1 Μήκος βλάβης > 2 cm

2 I.V.U.S. VH- Ασταθής πλάκα, Θρομβογενώς ενεργής

2 Τύπου III Αορτικό τόξο 1 Προηγηθέν σύστοιχο Α.Ε.Ε

2 Αποτυχία προσπέλασης της καρωτίδας σε χρόνο 20min

1 Νεφρική ανεπάρκεια, TYPE III C.H.F. 1 Βλάβη Τύπου ΙΙΙ

Συμπεράσματα:

Σε κέντρα με μεγάλο αριθμό περιστατικών που υποβάλλονται σε αγγειοπλαστική καρωτίδων, η διαφορά στις επιπλοκές (Α.Ε.Ε. έμφραγμα μυοκαρδίου και θάνατος) στους υπερήλικες δεν είναι σημαντική σε σχέση με τους νεότερους ασθενείς, πλην της ομάδας των διαβητικών ασθενών όπου σαφώς οι επιπλοκές υπερτερούν έναντι των μη διαβητικών ασθενών που υποβάλλονται σε αγγειοπλαστική καρωτίδων.

Δεν καταργείται η χειρουργική επέμβαση των καρωτίδων ακόμη και στους υπερήλικες ασθενείς που αποτελούν συνήθως ομάδα ασθενών υψηλού κινδύνου. Σήμερα με γνώμονα το Stenting Score test γνωρίζουμε ποιοι ασθενείς είναι υψηλού κινδύνου για αγγειοπλαστική των καρωτίδων και τους παραπέμπουμε για ενδαρτηρεκτομή.

Για λιγότερες επιπλοκές συνιστάται παραπομπή των ασθενών σε έμπειρα Επεμβατικά Κέντρα όπου οι επιπλοκές σε συμπτωματικούς ασθενείς είναι <6%, και σε ασυμπτωματικούς ασθενείς <3% και η συχνότητα επαναστένωσης <10%.

Page 20: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

20

ΟΞΥ ΕΜΦΡΑΓΜΑ του ΜΥΟΚΑΡΔΙΟΥ Αντιμετώπιση σε Νοσοκομείο χωρίς Αιμοδυναμικό Εργαστήριο

Βλάσης Ν. Πυργάκης MD FESC FACCΔιευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Γεν. Kρατικού Νοσοκομείου Αθηνών Πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας

Ο παθοφυσιολογικός μηχανισμός του Οξέως Εμφράγ-ματος του Μυοκαρδίου (ΟΕΜ) περιλαμβάνει διάβρωση ή ρήξη αθηρωματικής πλάκας με επακόλουθο τον σχη-ματισμό θρόμβου εντός του αυλού, ο οποίος προκαλεί πλήρη απόφραξη του Στεφανιαίου αγγείου (Εικόνα 1).

Εικόνα 1 : Δεξιά Στεφανιαία Αρτηρία ασθενούς με ΟΕΜ κατωτέ-ρου τοιχώματος (Με το τόξο σημειώνεται η απόφρα-ξη στην μεσότητα του αγγείου από θρόμβο)

Το Έμφραγμα του Μυοκαρδίου εξακολουθεί να είναι μία από τις σοβαρότερες παθήσεις με πολύ υψηλή θνητότητα (θνητότητα μηνός : 49% στους άνδρες και 51% στις γυναίκες).Όμως η συντριπτική πλειοψηφία ( 60%) των θανάτων από ΟΕΜ επέρχεται πρίν ο ασθενής προλάβει να φθά-σει στο Νοσοκομείο. Μάλιστα μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν προνοσοκομειακά έχουν οι νεώτεροι ασθε-νείς. Τις τελευταίες δεκαετίες η Νοσοκομειακή θνητότητα του ΟΕΜ έχει μειωθεί σημαντικά, και σήμερα είναι της τάξε-ως του 7% στην Ευρώπη (και την Ελλάδα) σαν αποτέ-λεσμα της βελτίωσης του τρόπου θεραπείας του.

Ακρογωνιαίος λίθος της σύγχρονης αντιμετώπισης του ΟΕΜ αποτελεί η επείγουσα Επαναιμάτωση του ισχαι-μούντος μυοκαρδίου, με αποκατάσταση της ροής στην αποφραχθείσα Στεφανιαία αρτηρία. Η επαναιμάτωση γίνεται είτε με φαρμακευτικό (Θρομβόλυση) η μηχανικό τρόπο (Αγγειοπλαστική – PCI).Τά αποτελέσματα και των δύο μεθόδων επαναιμάτω-

σης είναι χρονοεξαρτώμενα. Όσο πιο γρήγορα τόσο περισσότερο μυοκάρδιο διασώζεται.Για την θρομβόλυση τά τελευταία χρόνια χρησιμοποι-ούνται πολύ αποτελεσματικά θρομβολυτικά φάρμακα. Ενέχουν όμως κινδύνους (κυρίως αιμορραγίες) και έχουν αρκετές αντενδείξεις. Επιτυγχάνουν βατότητα μόνο στο 15-20% , και κανονική ροή στο 40-60% των σχετιζομένων με το έμφραγμα στεφανιαίων αρτηριών. Η «Αχίλλειος πτέρνα» της θρομβόλυσης είναι το υψηλό ποσοστό επενέμφραξης του αγγείου (10-15%).Η πρωτογενής Αγγειοπλαστική (PCI) αποκαθιστά κανο-νική ροή στο 90% των περιπτώσεων, δίνει ανατομικές πληροφορίες πού μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την περαιτέρω διαχείριση του ασθενούς και προσφέρει καλύτερα άμεσα και μακροχρόνια αποτελέσματα έκβα-σης συγκριτικά με την θρομβόλυση (μικρότερη θνητότη-τα, επανέμφραγμα και Αγγειακό Εγκεφαλικό επεισόδιο).Η υπεροχή της PCI είναι σαφέστερη στους ασθενείς πού καθυστερούν να προσέλθουν στο Νοσοκομείο.Οι ασθενείς με ΟΕΜ οι οποίοι ιδιαιτέρως ωφελούνται από την στρατηγική πρωτογενούς PCI είναι αυτοί πού βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο, όπως : υπερήλικες (> 75 ετών), αυτοί πού εμφανίζουν καρδιογενές shock, καρδιακή ανεπάρκεια, πρόσθιο ‘εμφραγμα, η έχουν υποβληθεί στο παρελθόν σε χειρουργική επέμβαση επαναιμάτωσης του μυοκαρδίου (by pass).Πρέπει να τονισθεί ότι η πρωτογενής Αγγειοπλαστική (PCI) πλεονεκτεί σημαντικά έναντι της Θρομβόλυσης μόνο όταν ο έπιπρόσθετος χρόνος πού απαιτείται για την διενέργειά της δεν υπερβαίνει την μία ώρα.

Σύμφωνα με τις μεγαλύτερες Επιστημονικές Ενώσεις του κόσμου ( ESC, AHA, ACC) « Η PCI είναι η προτι-μητέα μέθοδος θεραπείας του ΟΕΜ εάν διενεργείται ταχέως από έμπειρο παρεμβατικό καρδιολόγο σε κα-τάλληλα οργανωμένο εργαστήριο»

Οι ασθενείς με αποτυχημένη θρομβόλυση και όλοι οι ασθενείς υψηλού κινδύνου πρέπει να υποβάλλονται επειγόντως σε Επείγουσα PCI ή PCI διάσωσης.

Με βάση τά ανωτέρω : (Α) Νοσοκομείο με δυνατότητα διενέργειας Αγγειο-πλαστικής (PCI): Όλοι οι ασθενείς πού προσέρχονται σε Νοσοκομείο με δυνατότητα διενέργειας PCI πρέπει να υποβάλλονται σε PCI το ταχύτερο δυνατόν. (Χρόνος στόχος < 90 min) (Β) Νοσοκομεία χωρίς δυνατότητα διενέργειας Αγγειο-πλαστικής (PCI) Η στρατηγική επαναιμάτωσης στα Νοσοκομεία χωρίς δυνατότητα διενέργειας PCI

Page 21: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

21

πρέπει να είναι η ακόλουθη:1) Ασθενείς πού προσέρχονται εντός 3 ωρών από την εκδήλωση του ΟΕΜ να υποβάλλονται σε Θρομβόλυση με ένα από τά νεώτερα Θρομβολυτικά (tPA, TNK, rPA).2) Επί αποτυχίας τής Θρομβόλυσης : άμεση μεταφορά του ασθενούς σε τριτοβάθμιο Νοσοκομείο για Επείγου-σα PCI ή PCI Διάσωσης.3)Άμεση μεταφορά ενδείκνυται και για τους ασθενείς πολύ υψηλού κινδύνου: ( καρδιογενές Shock, καρδιακή ανεπάρκεια ).4) Ασθενείς με επιτυχημένη Θρομβόλυση στους οποί-ους όμως διαπιστώνονται στοιχεία τά οποία δείχνουν

ότι πρόκειται περί ασθενών πού βρίσκονται σε σχε-τικά υψηλό κίνδυνο (πρόσθια εμφράγματα, κατώτερα εμφράγματα με συμμετοχή της Δεξιάς κοιλίας, ασθενείς με μετεμφραγματική ισχαιμία) μεταφέρονται εντός του πρώτου 24-ώρου για την διενέργεια PCI.5) Τέλος οι ασθενείς με ΟΕΜ πού προσέρχονται καθυ-στερημένα ( 3-12 ώρες) ή έχουν αντενδείξεις Θρομβό-λυσης μεταφέρονται άμεσα για PCI.

Η καρδιακή ανεπάρκεια συχνά συνοδεύεται από εξω-καρδιακές παθήσεις που διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στη νοσηρότητα και τη θνητότητα. Έτσι, με βάση τα ευρήματα της EuroHeart Failure Survey (Cleland, et al. Eur Heart J 2033;24:442-63) υπολογίζεται, ότι στους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ο επιπολασμός της νεφρικής ανεπάρκειας ανέρχεται σε 17% (πολύ υψη-λότερος επιπολασμός αναφέρεται σε άλλες μελέτες) και των αναπνευστικών παθήσεων σε 32%. Ο επιπο-λασμός της αναιμίας εξαρτάται από τον ορισμό και κυ-μαίνεται μεταξύ 4% και 22% (Anand JS. JACC 2008; 52:501-11).

Α. Νεφρική ανεπάρκειαΠρόσφατες μελέτες κατέδειξαν την ύπαρξη σωρείας παθοφυσιολογικών διαταραχών όχι μόνο στην καρδιά αλλά και στους νεφρούς στους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Η σκλήρυνση των μεσαίων και μεγάλων αρτηριών οδηγεί σε μικροαγγειακή βλάβη και διατα-ραχή της αυτορρύθμισης των νεφρών. Η διάχυτη νευ-ρο-ορμονική ενεργοποίηση, η οποία χαρακτηρίζεται από αυξημένη δραστηριότητα πολλών συστημάτων και ιδιαιτέρως του συστήματος ρενίνης-αγγειοτασίνης-αλδοστερόνης (ΡΑΑ), του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (ΣΝΣ), του συστήματος της αργινίνης-βαζοπρεσίνης, του συστήματος της ενδοθηλίνης και των νατριουρητικών πεπτιδίων, έχει ως αποτέλεσμα τη γενικευμένη αγγειοσύσπαση και την κατακράτηση νε-ρού και νατρίου που προκαλούν περαιτέρω επιδείνω-ση της καρδιακής λειτουργίας. Η φαρμακευτική θερα-πεία που στοχεύει στην αναστολή της δραστηριότητας του συστήματος ΡΑΑ και του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (ΣΝΣ) είναι αποτελεσματική και συνοδεύ-

Καρδιακή ανεπάρκεια: Αντιμετώπιση ασθενών με συνυπάρχοντα νοσήματα (νεφρική ανεπάρκεια, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, αναιμία)

Φίλιππος Κ. Τρυποσκιάδης, MD,FESC,FACCΚαθηγητής Καρδιολογίας, Δ/ντής Καρδιολογικής ΚλινικήςΠ.Γ.Ν. Λάρισας

εται από μεγάλη ελάττωση της νοσηρότητας και της θνητότητας (Rea ME, Dunlap ME. Curr Opin Nephrol Hypertens 2008;17:87-92).

Β. Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) Η διαφορική διάγνωση της δύσπνοιας της οφειλόμενης σε καρδιακή ανεπάρκειας από την προκαλούμενη από ΧΑΠ διευκολύνεται από τον προσδιορισμό του ΒΝΡ. Οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια και ΧΑΠ εμφανίζουν παρόμοιες διαταραχές των σκελετικών μυών, η αιτιολο-γία των οποίων δεν έχει αποσαφηνιστεί. Η παρουσία ΧΑΠ επηρεάζει τη θεραπευτική αντιμετώπιση της καρ-διακής ανεπάρκειας διότι πολλοί γιατροί έχουν τη λαν-θασμένη γνώμη, ότι η παρουσία ΧΑΠ αποτελεί αντέν-δειξη για τη χορήγηση β-αναστολέων. Αντίθετα, πολλές μελέτες έχουν δείξει, ότι οι εκλεκτικοί β-αναστολείς ωφε-λούν τους ασθενείς στους οποίους συνυπάρχουν καρ-διακή ανεπάρκεια και ΧΑΠ (Le Jemtel, et al. J Am Coll Cardiol 2007;49:171–80)

Γ. ΑναιμίαΗ παρουσία αναιμίας αυξάνει τη νοσηρότητα και τη θνητότητα των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η αναιμία να αποτελεί ενδιαφέρο-ντα θεραπευτικό στόχο. Τα αποτελέσματα των κλινικών μελετών στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν παράγοντες που αυξάνουν την ερυθροποίηση για την καταπολέμη-ση της αναιμίας είναι αλληλοσυγκρουόμενα. Με ενδια-φέρον αναμένονται τα αποτελέσματα των μελετών στις οποίες χρησιμοποιήθηκε η darbepoetin alfa (Faraz, et al. Curr Heart Fail Rep 2008;5:83-90).

Page 22: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

22

Η εκδήλωση καρδιαγγειακών νοσημάτων προκαλείται από συνδυασμό διαφόρων γονιδίων όπως επίσης και από άγνωστους και γνωστούς περιβαλλοντικούς παρά-γοντες. Τις περισσότερες φορές η σύμπραξη αυτών των γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων οδηγούν σε διαταραχές στα επίπεδα των λιπιδίων που προκαλούν αθηρωμάτωση και τελικά καρδιαγγειακή νόσο.

Τα Κληρονομικά Καρδιαγγειακά Νοσήματα (ΚΚΝ) εμ-φανίζονται σε ένα πληθυσμό με σχετικά χαμηλή συχνό-τητα (είναι δηλαδή σχετικά σπάνια) και προκαλούνται, συνήθως, από μικρές αλλαγές στο ανθρώπινο κληρο-νομικό υλικό (DNA). Οι αλλαγές αυτές στη γενετική είναι γνωστές σαν μεταλλάξεις ή πολυμορφισμοί και κληροδοτούνται από τους γονείς στα παιδιά τους με γνωστούς γενετικούς κανόνες. Παραδείγματα ορισμέ-νων ΚΚΝ είναι: η Υπερτροφική Μυοκαρδιοπάθεια, η Αρρυθμιογόνος Μυοκαρδιοπάθεια της Δεξιάς Κοιλίας, το Σύνδρομο Μακρού QT, το Σύνδρομο Brugada και άλλα. Τα πιο πάνω ΚΚΝ, ιδιαίτερα σε άτομα μικρής ηλικίας, μπορούν να προκαλέσουν αιφνίδιο θάνατο. Η ανάπτυξη νέων μεθόδων στη μοριακή βιολογία/γενε-τική μπορεί να επιτρέψει την ανίχνευση των μεταλλάξε-

Τι μπορεί να προσφέρει ο γενετικός έλεγχος στη διερεύνηση των κληρονομικών καρδιακών νοσημάτων. Δυνατότητες και προοπτικές στην Κύπρο

Μάριος Καριόλου PhDΤμήμα Καρδιαγγειακής Γενετικής και Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής. Iνστιτούτου Nευρολογίας Γενετικής (Ι.Ν.Γ.)

ων ή πολυμορφισμών που σχετίζονται με τα ΚΚΝ. Ένας τέτοιος γενετικός έλεγχος μπορεί να αποτελεί και την καλύτερη μεθοδολογία για επιβεβαίωση της κλινικής δι-άγνωσης ενός ασθενούς με ΚΚΝ. Επίσης, ο γενετικός έλεγχος μπορεί να υπερτερεί του κλινικού ελέγχου στον προσδιορισμό εκείνων των μελών μίας συγκεκριμένης οικογένειας που μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης ΚΚΝ. Όμως, το σχετικά μεγάλο κόστος, η αναγκαιότητα για ύπαρξη προγραμμάτων γενετικής συμβουλευτικής, η σπανιότητα των ΚΚΝ και η γενετική ετερογένεια που προκαλεί διαφορετική διεισδυτικότη-τα και βαρύτητα στην εμφάνιση των ΚΚΝ, μπορεί να αποτελούν σήμερα τους κυριότερους περιοριστικούς παράγοντες στην εφαρμογή μαζικών προγραμμάτων γενετικού ελέγχου. Τα πιο πάνω προβλήματα μπορούν να επιλυθούν έτσι, θα γίνει εισήγηση, να ενδυναμωθεί ακόμη περισσότε-ρο η συνεργασία Καρδιολόγων και Γενετιστών για να υπάρχει μία πιο συστηματική και ολοκληρωμένη μελέτη του γενετικού υπόβαθρου των Κυπρίων που προκαλεί ΚΚΝ και αιφνίδιους θανάτους.

Η αναδιαμόρφωση (remodeling) του μυοκαρδίου είναι μια δυσμενής διαδικασία η οποία ακολουθεί κάθε προ-σβολή του μυοκαρδίου από καταστάσεις που αυξάνουν την ακεραιότητά του και την ενδομυοκαρδιακή τάση και τη διάταση των καρδιακών κοιλοτήτων. Βασικά παρα-δείγματα είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου αλλά και βαλβιδοπάθειες, μυοκαρδιοπάθειες, υπέρταση, παχυ-σαρκία, διαβήτης, κ.α. Κύριο χαρακτηριστικό είναι η συ-νεχής ανατροφοδότηση ενός δυσμενούς μηχανισμού κατά τον οποίο η διάταση επιφέρει όλο και μεγαλύτερη διάταση και τελικά καρδιακή ανεπάρκεια Η αρχική διεργασία του μυοκαρδίου για να αντιρροπή-σει συνίσταται στην υπερτροφία μέρους η όλου του.

«Διατήρηση της ακεραιότητας του μυοκαρδίου. Από τα πειραματικά δεδομένα στην Κλινική Πράξη»

Διονύσιος Κόκκινος Oμότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής Α’ Καρδιολογικής Κλινικής Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών

Εντούτοις αυτή η υπερτροφία η οποία αρχικά είναι προσαρμοστική (adaptive) τελικά γίνεται δυσμενής και βλαβερά (maladaptive) και οδηγεί σε καρδιακή ανεπάρ-κεια. Κύριο χαρακτηριστικό του μυοκαρδίου που υπό-κειται σε καρδιακή αναδιαμόρφωση είναι η επιστροφή του στον εμβρυϊκό φαινότυπο, ο οποίος χαρακτηρίζεται από υπερίσχυση του ισομόρφου β της μυοσίνης βα-ρέων αλύσεων έναντι του α που χαρακτηρίζει το μυο-κάρδιο του ενήλικος. Επίσης υπερεκφράζονται τα να-τριουρητικά πεπτίδια ANP και BNP στο μυοκάρδιο. Το εμβρυϊκό μυοκάρδιο είναι πιο ανθεκτικό στην ισχαιμία αλλά δεν μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς σε περι-πτώσεις αυξημένου stress, δεν μπορεί να υποβληθεί

Page 23: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

23

σε ισχαιμική προπόνηση αλλά συγχρόνως είναι και πιο ευάλωτο στην υπερτροφία και στην ανάπτυξη καρδια-κής ανεπάρκειας.

Οι τρόποι καταρχήν αποφυγής της έναρξης καρδιακής αναδιαμόρφωσης είναι η έγκαιρη διόρθωση, δηλαδή ταχεία επέμβαση στο έμφραγμα του μυοκαρδίου και η καρδιοπροστασία κατά τη διάρκεια της πρωτογε-νούς αγγειοπλαστικής με φάρμακα ή με την μετισχαι-μική προπόνηση. Η ταχεία διόρθωση βαλβιδικών πα-θήσεων, καθώς και υπέρτασης προτού δημιουργήσει υπερτροφία. Σε περιπτώσεις μη αναστρέψιμης πλέ-ον καρδιακής κάμψης, την καρδιακή αναδιαμόρφω-ση μπορούν να επηρεάσουν χειρουργικά μέσα όπως: αμφικοιλιακή βηματοδότηση, η μηχανική υποβοήθηση της καρδίας (LVAD) και οι εγχειρήσεις της μείωσης του όγκου της αριστεράς κοιλίας τύπου Dor και η έγχυση αρχεγόνων κυττάρων. Εντούτοις σήμερα αναπτύσσε-ται μια τεράστια προσπάθεια για την εφαρμογή φαρ-μακευτικής αγωγής η οποία θα μπορέσει να προλάβει και να αναστρέψει την αναδιαμόρφωση, δεδομένου ότι τα ήδη χρησιμοποιούμενα για το σκοπό αυτό φάρμακα

δηλαδή οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου ή οι ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτανσίνης, οι β-αναστολείς, οι στατίνες, εν μέρει μόνο επιτυγχάνουν. Υποψήφια φάρμακα για το σκοπό αυτό είναι παράγωγα του θυρεοειδούς, το βαλπροϊκό οξύ ή ερυθροποιητίνη καθώς και ορισμένες φυτικές αντιοξειδωτικές ουσίες όπως η κουρκουμίνη και η ρεσβερατρόλη. Το πιθανότε-ρο είναι ότι θα χρησιμοποιούνται σε αρρώστους στους οποίους υπάρχει κίνδυνος έναρξης της αναδιαμόρφω-σης όλα αυτά τα φάρμακα μαζί. Στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο σε συνεργασία με το εργαστήριο Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών από 16ετίας διεξάγονται μελέτες κυρίως στην καρδιά του επίμυος αλλά και σε κυτταροκαλλιέργειες για την καλύτερη μελέτη και φυσικά την αναστροφή του φαινομένου της αναδιαμόρφωσης, με κύριο αντικείμενο ενδιαφέροντος τις θυρεοειδικές ορμόνες. Επειδή όπως γίνεται κατανοητό η προσπάθεια αυτή είναι μακροχρό-νια όχι μόνο αμέσως μετά το έμφραγμα αλλά και καθ’ όλο το διάστημα μετά, πιστεύουμε ότι ο όρος κάρδιοδι-ατήρηση (cardiopreservation) είναι περιεκτικότερος του όρου καρδιοπροστασία (cardioprotection).

Η πνευμονική εμβολή αποτελεί συνήθη αιτία καρδι-αγγειακού θανάτου, αποτελούσα επιπλοκή τής εν τω βαθεί φλεβικής θρόμβωσης σε ποσοστό μέχρι και 60%. Από παθοφυσιολογικής πλευράς οφείλεται στην απόφραξη μέρους του αγγειακού δικτύου της πνευμονικής αρτηρίας, οδηγούσα σε υποκαπνία και υποξαιμία και οξεία διάταση των δεξιών καρδιακών κοιλοτήτων. Οι παράγοντες κινδύνου είναι η στάση, η κατάκλιση, επεμβάσεις, φάρμακα κ.λ.π. Τα κύρια συμπτώματα είναι η οξεία δύσπνοια (80%) και ο θω-ρακικός πόνος (52%), τα δε κυριότερα σημεία είναι η ταχύπνοια (70%) και η ταχυκαρδία.

Το ΗΚΓ μπορεί να δείξει δεξιά στροφή άξονα (S1, Q3, T3) ή άλλες μεταβολές, η δε ακτινογραφία θώρακος δείχνει διάταση πνευμονικής αρτηρίας. Το υπερηχο-καρδιογράφημα (ΤΤΕ\ΤΕΕ) μπορεί να δείξει υπερφόρ-τωση δεξιών κοιλοτήτων, ανεπάρκεια τριγλώχινος και πιθανώς απεικόνιση του θρόμβου (80% σε μαζική ΡΕ).

Η διαστρωμάτωση του κινδύνου γίνεται βάσει κλινι-κών δεικτών (Υπόταση, shock), δεικτών δυσλειτουρ-γίας δεξιάς (ΤΤΕ/ΤΕΕ, spiral CT, BNP elevation) και με δείκτες μυοκαρδιακής βλάβης (cardiac Troponin T

OΞΕΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΕΜΒΟΛΗΔιάγνωση και Αντιμετώπιση

Πέτρος ΜαυρομμάτηςΔ/ντής Καρδιολογικής Κλινικής Γ.Ν.Πάφου

or I Positive) – ESC Guidelines on Acute Pulmonary embolism 2008-.

Ακολούθως η πνευμονική εμβολή ταξινομείται ως «υψηλού» ή «χαμηλού κινδύνου» και η διαγνωστι-κή προσπέλαση γίνεται βάσει αλγορίθμου (CT Scan, echocardiography, D. Dimers, V/Q, Scan κ.λ.π.).

Θεραπευτικώς ή υψηλού κινδύνου ΡΕ, αντιμετωπίζε-ται με τη χορήγηση ηπαρίνης, ινοτρόπων, οξυγόνου, θρομβολυτικής αγωγής, ή χειρουργικής πνευμονικής εμβολεκτομής.

Η μη υψηλού κινδύνου ΡΕ αντιμετωπίζεται με ηπαρίνη (LMWH or UFH).

Επί απολύτου αντενδείξεως χορήγησης αντιπηκτικής αγωγής, μπορεί να τοποθετηθεί φίλτρο στην κάτω κοίλη φλέβα. Η πρόληψη των υποτροπών προϋπο-θέτει χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής για 3 – 6 μήνες

αναλόγως.Παρουσιάζονται περιστατικά από την εμπειρία μας

στο Νοσοκομείο Πάφου.

Page 24: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

24

Τι έδωσε η εξέταση μέχρι σήμερα: Πρωταρχικός στόχος της μεθόδου ήταν η αξιόπιστη ανίχνευση και μέτρηση των στενώσεων των στεφανιαί-ων αρτηριών. Στις περισσότερες μεγάλες μελέτες των τελευταίων ετών η αξονική στεφανιογραφία χαρακτη-ρίζεται από εξαιρετική αρνητική προγνωστική αξία και καλά ποσοστά ευαισθησίας και ειδικότητας. Συγκεκρι-μένα, στη τελευταία μετα-ανάλυση εργασιών η θετική προγνωστική αξία της μεθόδου ήταν 99-100%, με πο-σοστά ευαισθησίας και ειδικότητας ανά ασθενή 99% και 89% αντίστοιχα. Σημειώνεται ότι οι περισσότερες των μελετών αφορούν πληθυσμούς μικρού και μετρίου βαθ-μού κινδύνου. Τα ανωτέρω ποσοστά επιτυχίας είναι μι-κρότερα σε ασθενείς υψηλού κινδύνου. Επιπρόσθετα, σε πρόσφατη μεγάλη πολυκεντρική μελέτη με τον τίτλο “ACCURACY” επιβεβαιώθηκε η εξαιρετική αρνητική προγνωστική αξία μεταξύ των διάφορων κέντρων της μελέτης τα οποία αντιπροσώπευαν τον <<πραγματικό κόσμο>> με πανεπιστημιακά αλλά και πολλά ιδιωτικά κέντρα με σύγχρονο εξοπλισμό. Έχει πλέον αποδειχθεί ότι η αξονική στεφανιογραφία αποτελεί εξέταση υψη-λής ακρίβειας για να αποκλείσει σημαντικές στενώσεις σε ασθενείς μικρού και μετρίου βαθμού κινδύνου για στεφανιαία νόσο και τα ποσοστά ευαισθησίας και ειδι-κότητες αυτής υπερέχουν του απλού test κοπώσεως, του δυναμικού υπερηχογραφήματος και του σπινθη-ρογραφήματος καρδίας. Στις εν λόγω μελέτες τονίζεται παράλληλα η σημασία του εξοπλισμού και της ειδικής εκπαίδευσης των ιατρών και τεχνολόγων καθότι η εξέ-ταση είναι απαιτητική. Από τις πρώτες μεγάλες μελέτες φαίνεται ότι η επιλο-γή της αξονικής στεφανιογραφίας έναντι του σπινθη-ρογραφήματος σαν πρώτη εξέταση σε συμπωματικούς ασθενείς μικρού έως μετρίου βαθμού κινδύνου οδηγεί σε μικρότερο κόστος εξετάσεων και νοσηλείας ενώ το τελικό κλινικό αποτέλεσμα δεν διαφέρει. Η αξονική τομογραφία έχει αποδείξει επίσης την αξία της στην διερεύνηση ασθενών με οξύ προκάρδιο άλγος οι οποίοι έχουν αμφίβολο ηλεκτροκαρδιογραφικό έλεγ-χο και αρνητικά ένζυμα. Με μια εξέταση μπορούν να αποκλεισθούν το οξύ στεφανιαίο επεισόδιο, ο διαχωρι-σμός της θωρακικής αορτής και η πνευμονική εμβολή.

Τι πρόκειται να δώσει στο μέλλον η αξονική Στεφανιογραφία: Βασική διαφορά της αξονικής στεφανιογραφίας από

ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΤΕΦΑΝΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ: ΕΔΩΣΕ Ή ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΔΩΣΕΙ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΜΕΝΑΜΕ;

ΝΙΚΟΣ Π. ΜΠΟΝΤΟΖΟΓΛΟΥ Δ/ντής Τμήματος Αξονικής & Μαγνητικής Τομογραφίας Ιατρικού Κέντρου Αθηνών

την κλασική στεφανιογραφία είναι ότι εκτός από την ανάδειξη του αυλού η μέθοδος αναδεικνύει άμεσα την αθηρωματική πλάκα. Ο διαχωρισμός της αποτιτανωμέ-νης από τη μαλακής συστάσεως πλάκα είναι ακριβής. Σε μεγάλες αθηρωματικές πλάκες είναι δυνατή και η ανάδειξη του λιπώδους τμήματος αυτής. Διαφαίνεται ότι η πραγματική μακροπρόθεσμη αξία της αξονικής στε-φανιογραφίας θα είναι πιθανώς η πρόγνωση με βάση το μέγεθος, τον αριθμό και την ποιότητα των αθηρωμα-τικών πλακών του στεφανιαίου δένδρου. Είναι γνωστό ότι μικρές στενώσεις σε κλασική στεφανιογραφία απο-δεικνύονται συχνά σημεία οξέος στεφανιαίου επεισοδί-ου. Η αξονική στεφανιογραφία έχει την δυνατότητα να αναδείξει τυχόν μεγάλες μαλακής φάσεως αθηρωματικές πλάκες οι οποίες προκαλούν μικρές στενώσεις. Αρχικές δημοσιευμένες μελέτες δείχνουν με βάση την αξονική στεφανιογραφία ότι η παρουσία σημαντικών αθηρωματι-κών πλακών, ανεξαρτήτως στενώσεων, αποτελούν ανε-ξάρτητο προγνωστικό παράγοντα θανάτου.

Θα μπορέσει στο μέλλον η αξονική στεφανιογραφία να αντικαταστήσει τη διαγνωστική κλασική στεφανιογραφία; Στην σημερινή φάση ανάπτυξής της η αξονική στεφα-νιογραφία αποκλείει με ασφάλεια τις σημαντικές στε-νώσεις σε πληθυσμούς μικρού και μετρίου βαθμού κιν-δύνου. Η ανάδειξη σημαντικών στενώσεων θα πρέπει να επιβεβαιώνεται στην συνέχεια με κλασική στεφανι-ογραφία λόγω της μεγαλύτερης διακριτικής ικανότητας της τελευταίας. Οι μελλοντικές τεχνολογικές εξελίξεις θα οδηγήσουν πιθανότατα σε βελτίωση της διακριτικής ικανότητας της μεθόδου. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα η εφαρμογή της μεθόδου να επεκταθεί και στον πλη-θυσμό υψηλού κινδύνου. Οι μετρήσεις των στενώσεων με την αξονική στεφανιογραφία μπορούν να είναι ακρι-βέστερες σε σχέση με την κλασική στεφανιογραφία. Η μελέτη του αγγείου γίνεται κάτω από οποιαδήποτε γωνία. Επίσης, οι μετρήσεις δίνουν πληροφορίες ανά-λογες αυτών της ενδοαυλικής υπερηχογραφίας: Εκτός της μέτρησης της διαμέτρου του αυλού είναι δυνατή η μέτρηση του ελάχιστου εμβαδού, παράμετρος η οποία σχετίζεται άμεσα με την ροή. Η ανάπτυξη της αξονικής στεφανιογραφίας είναι ρα-γδαία. Στις ΗΠΑ ο αριθμός των εξετάσεων αυξάνεται με ρυθμό 26% ανά έτος. Το γεγονός αυτό σε σχέση με το υψηλό κόστος της εξέτασης απαιτούν τη διενέργεια στο άμεσο μέλλον μεγάλων κλινικών μελετών τελικής

Η αξονική στεφανιογραφία γεννήθηκε το 1998 αμέσως μετά την ανακάλυψη της πολυτομικής αξονικής τομογραφίας. Στο διάστημα μέχρι σήμερα η τεχνολογική πρόοδος ήταν ραγδαία, από μηχανήματα 4 τομών σε αυτά 64 έως 320 το-μών ανά περιστροφή της λυχνίας. Παράλληλα υπήρξε σημαντική βελτίωση της χρονικής και της χωρικής διακριτικής ικανότητας .

Page 25: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

25

Η μελέτη EuroAspire III είναι μια επιδημιολογική πολυ-κεντρική μελέτη της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εται-ρείας που σκοπό έχει να καταγράψει τα δεδομένα της πρόληψης των καρδιαγγειακών παθήσεων στις διάφο-ρες Ευρωπαϊκές χώρες. Για πρώτη φορά μετέχει στην έρευνα αυτή και η Κύπρος. Η μελέτη αυτή πραγματοποιήθηκε στο Γενικό Νοσοκο-μείο Λευκωσίας. Στόχος ήταν να περιλάβει 600 στεφα-νιαίους ασθενείς και 600 συγγενείς πρώτου βαθμού με πρώιμη στεφανιαία νόσο. Η μελέτη έδειξε ότι στον τόπο μας η μεγάλη πλειο-ψηφία των στεφανιαίων ασθενών μας δεν ακολουθούν σωστό τρόπο ζωής και πολλοί δεν πετυχαίνουν τους επιθυμητούς στόχους που έθεσαν οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας όσον αφορά τον έλεγχο της υπέρτασης της υπερλιπιδαιμίας και του διαβήτη. Η Κύπρος κατέχει την πρώτη θέση όσον αφορά τους καπνιστές και υπέρβαρους στεφανι-αίους ασθενείς σε όλη την Ευρώπη. Η πλειοψηφία των συγγενών πρώτου βαθμού των στε-φανιαίων ασθενών για πρώιμη στεφανιαία νόσο δεν υπεβλήθησαν σε κανένα προληπτικό έλεγχο για καρ-διαγγειακούς παράγοντες κινδύνου και σε καμιά ενεργό θεραπεία των παραγόντων αυτών. Υπάρχει τεράστια δυνατότητα και επείγουσα ανάγκη για αναβάθμιση της παρεχόμενης ιατρικής φροντίδας μέσω προγραμμάτων προληπτικής καρδιολογίας με τη

MΕΛΕΤΗ EUROASPIRE IIIΚυπριακά δεδομένα. Συμπεράσματα και εισηγήσεις

Πάμπης Νικολαιδης ΜD FESC Καρδιολόγος

δημιουργία πολυδύναμων κέντρων με επαγγελματίες υγείας που θα βοηθούν τους ασθενείς στην αλλαγή του τρόπου ζωής, τον καλύτερο έλεγχο των παραγόντων κινδύνου και τη σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση. Προτροπή της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας είναι η δημιουργία «ΚΕΝΤΡΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ» με σκο-πό την ελάττωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων στην Ευρώπη. Τα αποτελέσματα της μελέτης είναι σημαντικά διότι για πρώτη φορά γνωρίζουμε τα δεδομένα αυτά στον τόπο μας, τα οποία και θα αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο στα χέρια της Καρδιολογικής Εταιρείας Κύπρου, του Υπουργείου Υγείας και όλων των ιατρικών φορέων, με σκοπό την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων στην Κύπρο.

Η καρδιακή ανεπάρκεια έχει εξελιχθεί σε τεράστιο πρό-βλημα για τη δημόσια υγεία και δυστυχώς οι προοπτικές για τα επόμενα χρόνια διαγράφονται ακόμη πιο δυσοί-ωνες, καθώς ο πληθυσμός γηράσκει και το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται. Παρά τις εντυπωσιακές προόδους στη φαρμακευτική αντιμετώπιση του προβλήματος η θνητό-τητα εξακολουθεί να παραμένει στο 50% στην πενταε-τία. Με τον καρδιακό επανασυγχρονισμό (CRT) επιχειρού-με να επαναπρογραμματίσουμε την ηλεκτρική διέγερση και συστολή της καρδιάς, έτσι ώστε να αποκομίσουμε τη μέγιστη αποδοτικότητα από μια βαρύτατα πάσχου-σα καρδιά. Η CRT έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα επωφελής για ασθενείς με τελικού σταδίου καρδιακή ανεπάρκεια. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τις μεγάλες με-λέτες που έχουν διενεργηθεί καταδεικνύουν ότι η CRT βελτιώνει τη λειτουργική κλάση της καρδιακής ανεπάρ-κειας κατά ΝΥΗΑ και την ικανότητα για άσκηση. Επι-πρόσθετα, καταγράφεται βελτίωση της ποιότητας ζωής,

ΕΠΙΛΟΓΗ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΓΙΑ ΚΑΡΔΙΑΚΟ ΕΠΑΝΑΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ

Φοίβος Συμεωνίδης, Καρδιολόγος

ελάττωση των νοσηλειών και τελικά επιμήκυνση του προσδόκιμου επιβίωσης. Από τους επιμέρους δείκτες καταγράφεται αύξηση του κλάσματος εξώθησης της αριστερής κοιλίας, μείωση της ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας και βελτίωση της απόστασης βάδισης στα 6 λεπτά. Η επιλογή των ασθενών που θα υποβληθούν σε καρ-διακό επανασυγχρονισμό είναι κεφαλαιώδους σημα-σίας για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Τα τρέχοντα κριτήρια επιλογής για CRT είναι: Βαριά συ-μπτωματική καρδιακή ανεπάρκεια NYHA ΙΙΙ-ΙV, τελο-διαστολική διάμετρος αριστερής κοιλίας > 30mm/m2, Κ.Ε.Α.Κ.≤ 35% και ευρύ σύμπλεγμα QRS≥120ms. Εφαρμόζοντας όμως αυτά τα κριτήρια, φαίνεται ότι ένα σημαντικό ποσοστό 20-30%, τελικά δεν απαντά στον επανασυγχρονισμό και παραμένει χωρίς ουσιαστικό όφελος (non-responders). Η διάρκεια του συμπλέγμα-τος QRS υπήρξε ένα από τα βασικότερα κριτήρια ει-σόδου στις περισσότερες μελέτες επανασυγχρονισμού.

Page 26: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010

26

Είναι όμως τελικά ο ηλεκτρικός δυσσυγχρονισμός, με βάση το εύρος του QRS, το κατάλληλο εργαλείο επι-λογής ασθενών για CRT, ή μήπως πρέπει να αναζη-τηθεί άλλο κριτήριo; Είναι γεγονός ότι η πλειονότητα των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια και LBBB στο καρδιογράφημα εμφανίζει ενδοκοιλιακή καθυστέρηση, αυτό όμως δεν μπορεί να γενικευθεί στο σύνολο των ασθενών με ευρύ QRS σύμπλεγμα, στο ένα τρίτο των οποίων απουσιάζει ο δυσσυγχρονισμός. Αντίστροφα, σε ένα παρόμοιο ποσοστό ασθενών με το εύρος QRS εντός φυσιολογικών ορίων καταγράφεται σημαντικού βαθμού δυσσυγχρονισμός. Φαίνεται ότι το εύρος του QRS αντικατοπτρίζει περισσότερο την δια-κοιλιακή και όχι την ενδο-κοιλιακή καθυστέρηση, και αυτή μάλιστα σε περιορισμένο βαθμό, καθιστώντας τον δείκτη αυτό λιγότερο αξιόπιστο για επανασυγχρονισμό της αριστε-ρής κοιλίας.Ο μηχανικός και όχι ο ηλεκτρικός δυσσυγχρονισμός είναι πιο αξιόπιστος δείκτης ταυτοποίησης των ασθενών που ανα-μένεται να ανταποκριθούν στη CRT (responders). Παρά το γεγονός ότι έχουν προταθεί διάφορες μέθοδοι εκτίμησης του μηχανικού δυσσυγχρονισμού, το διαθωρακικό υπερηχοκαρ-διογράφημα παραμένει ανεκτίμητο εργαλείο για το σκοπό αυτό. Με το υπερηχοκαρδιογράφημα μπορούμε να μελετή-σουμε 3 διαφορετικές παραμέτρους: α) κολπο-κοιλιακός β) Δια-κοιλιακός και γ) Ενδο-κοιλιακός δυσσυγχρονισμός. Δεν έχει καθοριστεί επακριβώς η βαρύτητα και η σημασία του κάθε ενός από τα 3 πιο πάνω στοιχεία, αν και φαίνεται πιο

σημαντικό ρόλο να διαδραματίζει η ενδο-κοιλιακή καθυ-στέρηση. Όσον πιο μεγάλη καταγράφεται η ενδο-κοιλιακή και συνολική καθυστέρηση τόσο πιο μεγάλη η πιθανότητα βελτίωσης μετά από CRT. Με τη χρήση των κλασσικών (Μ-Mode, παλμικό και συνεχές Doppler), αλλά και των νε-ώτερων τεχνικών (Ιστικό Doppler, ρυθμός παραμόρφωσης, speckle imaging), καθώς και της 3-διάστατης υπερηχοκαρδι-ογραφίας μπορεί να απεικονιστεί και να ποσοτικοποιηθεί με ακρίβεια η ενδο-κοιλιακή καθυστέρηση και συνεπώς να ταυτοποιηθούν τα άτομα που ανταποκρίνονται στη CRT (responders).Στον πιο κάτω πίνακα φαίνονται συνοπτικά οι πιο συ-χνά χρησιμοποιούμενες μεθόδοι για τον έλεγχο της εν-δο-κοιλιακής καθυστέρησης.

Τεχνική Παράμετρος Συγγραφέας Όριο αναφοράς

Μ-Mode SPWMD Pitzalis et al (2002) >130ms

M-Mode & PW LWPSD Sassone et al (2007) >1

PW AoPET Bader et al (2004) >140ms

PW TDI Δt μεταξύ τμημάτων ΑΚ Bax JJ et al (2004) >65ms

TVI Ts-SD Yu et al (2003) >32.6ms

TSI Ts-SD Yu et al (2005) >34.4ms

SRI TPS-SD Mele et al (2006) >60ms

SRI ExcT Porciani et al (2006) >760ms

Speckle tracking - 2DS Δt μεταξύ τμημάτων ΑΚ Suffoletto et al (2006) >130ms

3D Echo Δt μεταξύ τμημάτων ΑΚ Van der Veire (2007) >35.8ms

PW = παλμικό Doppler, CW= συνεχές Doppler, SPWMD = Καθυστέρηση μεταξύ μεσοκοιλιακού δι-αφράγματος-πλαγίου τοιχώματος, LWPSD = Μετα-συστολική μετατόπιση πλαγίου τοιχώματος, Δt= χρο-νική διαφορά, SRI= απεικόνιση ρυθμού παραμόρφω-σης, TSI= απεικόνιση ιστικού συγχρονισμού, 3D Echo: τρισδιάστατη υπερηχοκαρδιογραφία, TPS-SD = Σταθε-ρή απόκλιση χρόνου έως τη μέγιστη παραμόρφωση. AoPET: Προ-εξωθητικός χρόνος στην αορτική βαλβίδα. Ts-SD: Σταθερή απόκλιση χρόνου έως κορυφή κύμα-τος Sm.. ExcT: Χρόνος συστολής μετά την σύγκλιση της αορτικής βαλβίδας. Speckle tracking - 2DS: Χρονι-κή διαφορά για τη μέγιστη παραμόρφωση ανάμεσα στο πρόσθιο διαφραγματικό και το οπίσθιο τοίχωμα με τη

Page 27: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when

LIPITOR® (·ÙÔÚ‚·ÛÙ·Ù›ÓË). ∂ÈÎ·Ï˘Ì̤ӷ Ì ÏÂÙfi ˘Ì¤ÓÈÔ ‰ÈÛΛ· 10mg, 20mg, 40mg ‹ 80mg EӉ›ÍÂȘ: ÀÂÚ¯ÔÏËÛÙÂÚÔÏ·ÈÌ›·: EӉ›ÎÓ˘Ù·È ˆ˜ Û˘Ìϋڈ̷ Ù˘ ‰›·ÈÙ·˜ ÁÈ· ÙË Ì›ˆÛË ÙˆÓ ·˘ÍËÌ¤ÓˆÓ ÂȤ‰ˆÓ Ù˘ ÔÏÈ΋˜ ¯ÔÏËÛÙÂÚfiÏ˘, Ù˘ LDL-¯ÔÏËÛÙÂÚfiÏ˘, Ù˘ ·ÔÏÈÔÚˆÙ½Ó˘ µ Î·È ÙˆÓÙÚÈÁÏ˘ÎÂÚȉ›ˆÓ Û ·ÛıÂÓ›˜ Ì ڈÙÔ·ı‹ ˘ÂÚ¯ÔÏËÛÙÂÚÔÏ·ÈÌ›·, Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔ̤Ó˘ Ù˘ ÂÙÂÚfi˙˘Á˘ ÔÈÎÔÁÂÓÔ‡˜ ˘ÂÚ¯ÔÏËÛÙÂÚÔÏ·ÈÌ›·˜ Î·È Ù˘ Û˘Ó‰˘·Ṳ̂Ó˘ (ÌÂÈÎÙ‹˜) ˘ÂÚÏÈȉ·ÈÌ›·˜ (Ù‡Ô˜ πI· Î·È πI‚ ηٿ Fredrickson), fiÙ·Ó Ë ‰›·ÈÙ· Î·È Ù· ¿ÏÏ· ÌË Ê·ÚÌ·ÎÔÏÔÁÈο ̤ÙÚ· ‰ÂÓ Â·ÚÎÔ‡Ó.EӉ›ÎÓ˘Ù·È Â›Û˘ ÁÈ· ÙË Ì›ˆÛË Ù˘ ÔÏÈ΋˜ ¯ÔÏËÛÙÂÚfiÏ˘ Î·È Ù˘ LDL – ¯ÔÏËÛÙÂÚfiÏ˘ Û ·ÛıÂÓ›˜ Ì ÔÌfi˙˘ÁÔ ÔÈÎÔÁÂÓ‹ ˘ÂÚ¯ÔÏËÛÙÂÚÔÏ·ÈÌ›· ˆ˜ Û˘Ìϋڈ̷ Û ¿ÏϘ ˘ÔÏÈȉ·ÈÌÈΤ˜ ıÂڷ›˜ (.¯. LDL ·Ê·›ÚÂÛË) ‹ fiÙ·Ó ÔÈ ıÂڷ›˜ ·˘Ù¤˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰È·ı¤ÛÈ̘. ¶ÚfiÏË„Ë ∫·Ú‰È·ÁÁÂȷ΋˜¡fiÛÔ˘: ¶ÚfiÏË„Ë ÙˆÓ Î·Ú‰È·ÁÁÂÈ·ÎÒÓ Û˘Ì‚·Ì¿ÙˆÓ Û ·ÛıÂÓ›˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÂÎÙÈÌ¿Ù·È fiÙÈ ¤¯Ô˘Ó ˘„ËÏfi ΛӉ˘ÓÔ Ó· ÂÌÊ·Ó›ÛÔ˘Ó ÙÔ ÚÒÙÔ Î·Ú‰È·ÁÁÂÈ·Îfi ۇ̂·Ì· (‚Ϥ º·ÚÌ·ÎÔ‰˘Ó·ÌÈΤ˜ ȉÈfiÙËÙ˜), ˆ˜ Û˘Ìϋڈ̷ ÛÙË Ú‡ıÌÈÛË ¿ÏÏˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘. ∞ÓÙÂӉ›ÍÂȘ: ÀÂÚ¢·ÈÛıË-Û›· ÛÙË ‰Ú·ÛÙÈ΋ Ô˘Û›· ‹ Û οÔÈÔ ·fi Ù· ¤Î‰Ô¯· ÙÔ˘ Ê·ÚÌ¿ÎÔ˘, Ì ÂÓÂÚÁfi Ë·ÙÈ΋ ÓfiÛÔ ‹ ·ÓÂÍ‹ÁËÙË, ÂÈ̤ÓÔ˘Û· ·‡ÍËÛË ÙˆÓ ÙÚ·ÓÛ·ÌÈÓ·ÛÒÓ ÙÔ˘ ÔÚÔ‡ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·fi ÙÔ 3-Ï¿ÛÈÔ ÙˆÓ ·ÓÒÙ·ÙˆÓ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÔÚ›ˆÓ, ÌÂ Ì˘Ô¿ıÂÈ·, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ·ËÛ˘ Î·È ÙÔ˘ ıËÏ·ÛÌÔ‡ Î·È Û Á˘Ó·›-Θ ·Ó··Ú·ÁˆÁÈ΋˜ ËÏÈΛ·˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó Ù· ηٿÏÏËÏ· ·ÓÙÈÛ˘ÏÏËÙÈο ̤ÙÚ·. ∂ȉÈΤ˜ ÚÔÂȉÔÔÈ‹ÛÂȘ Î·È ÚÔÊ˘Ï¿ÍÂȘ ηٿ ÙË ¯Ú‹ÛË: ◊·Ú: √È Ë·ÙÈΤ˜ ‰ÔÎÈ̷ۛ˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÂÎÙÂÏÔ‡ÓÙ·È ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘ ıÂڷ›·˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÂÚÈÔ‰Èο. √È ·ÛıÂÓ›˜ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿-˙Ô˘Ó ÔÔÈÔ‰‹ÔÙ ÎÏÈÓÈÎfi ÛËÌÂ›Ô ‹ Û‡Ìو̷ ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎfi Ë·ÙÈ΋˜ ‚Ï¿‚˘ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ˘Ô‚¿ÏÏÔÓÙ·È Û ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ Ë·ÙÈ΋˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜. √È ·ÛıÂÓ›˜ Ì ·˘ÍË̤ӷ ›‰· ÙÚ·ÓÛ·ÌÈÓ·ÛÒÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÓÙ·È Ì¤¯ÚȘ fiÙÔ˘ ÔÈ ‰È·Ù·Ú·¯¤˜ ·ÔηٷÛÙ·ıÔ‡Ó. ∞Ó Ì›· ·‡ÍËÛË ÙˆÓ ÙÈÌÒÓÙˆÓ ÙÚ·ÓÛ·ÌÈÓ·ÛÒÓ, ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÙÔ˘ 3Ï¿ÛÈÔ˘ ÙˆÓ ·ÓÒÙÂÚˆÓ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÙÈÌÒÓ ÂÈ̤ÓÂÈ, Û˘ÓÈÛÙ¿Ù·È Ì›ˆÛË Ù˘ ‰fiÛ˘ ‹ ‰È·ÎÔ‹ Ù˘ ¯ÔÚ‹ÁËÛ˘ ÙÔ˘ LIPITOR®. ∆Ô LIPITOR® Ú¤ÂÈ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Ì ÚÔÛÔ¯‹ Û ·ÛıÂÓ›˜ Ô˘ ηٷӷÏÒÓÔ˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÔÛfiÙËÙ˜ ÔÈÓÔÓ‡̷ÙÔ˜ ‹/Î·È ¤¯Ô˘ÓÈÛÙÔÚÈÎfi Ë·ÙÈ΋˜ ÓfiÛÔ˘. ™ÎÂÏÂÙÈÎÔ› Ì˘˜: ∏ ·ÙÔÚ‚·ÛÙ·Ù›ÓË, fiˆ˜ Î·È ¿ÏÏÔÈ ·Ó·ÛÙÔÏ›˜ Ù˘ HMG-CoA ·Ó·ÁˆÁ¿Û˘, ÌÔÚ›, Û ۿÓȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ, Ó· ÂȉڿÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ ÛÎÂÏÂÙÈÎÔ‡˜ Ì˘˜ Î·È Ó· ÚÔηϤÛÂÈ Ì˘·ÏÁ›·, Ì˘ÔÛ›Ùȉ· Î·È Ì˘Ô¿ıÂÈ·, Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÂÍÂÏȯı› Û ڷ‚‰ÔÌ˘fiÏ˘ÛË, Ì›· ‰˘ÓË-ÙÈο ·ÂÈÏËÙÈ΋ ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ηٿÛÙ·ÛË, Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÛËÌ·ÓÙÈο ·˘ÍË̤ӷ ›‰· Ù˘ ʈÛÊÔÎÈÓ¿Û˘ Ù˘ ÎÚ·ٛÓ˘ –(CPK) (> 10 ÊÔÚ¤˜ Ù· ·ÓÒٷٷ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈο fiÚÈ·), Ì˘ÔÛÊ·ÈÚÈÓ·ÈÌ›· Î·È Ì˘ÔÛÊ·ÈÚÈÓÔ˘Ú›·, Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÚÔηϤÛÂÈ ÓÂÊÚÈ΋ ·Ó¿ÚÎÂÈ·. ¶ÚÈÓ ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘ ıÂÚ·-›·˜: ∏ ·ÙÔÚ‚·ÛÙ·Ù›ÓË Ú¤ÂÈ Ó· ¯ÔÚËÁÂ›Ù·È Ì ÚÔÛÔ¯‹ Û ·ÛıÂÓ›˜ Ì ÚԉȷıÂÛÈÎÔ‡˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ ÁÈ· ÂÌÊ¿ÓÈÛË Ú·‚‰ÔÌ˘fiÏ˘Û˘. ™ÙȘ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È Ù· ›‰· Ù˘ ʈÛÊÔÎÈÓ¿Û˘ Ù˘ ÎÚ·ٛÓ˘ (CPK) ÚÈÓ ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘ ıÂڷ›·˜ Ì ÛÙ·Ù›Ó˜: ¡ÂÊÚÈ-΋ ·Ó¿ÚÎÂÈ·, ÀÔı˘ÚÂÔÂȉÈÛÌfi˜, ∞ÙÔÌÈÎfi ‹ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·Îfi ÈÛÙÔÚÈÎfi ÎÏËÚÔÓÔÌÈ΋˜ Ì˘˚΋˜ ‰È·Ù·Ú·¯‹˜, ¶ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi Ì˘˚΋˜ ÙÔÍÈÎfiÙËÙ·˜ Ì ÛÙ·Ù›ÓË ‹ ÊÈ‚Ú¿ÙË, ¶ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi Ë·ÙÈ΋˜ ÓfiÛÔ˘ ηÈ/‹ fiÙ·Ó Î·Ù·Ó·ÏÒÓÔÓÙ·È ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÛfiÙËÙ˜ ÔÈÓÔÓ‡̷ÙÔ˜. ™Â ËÏÈÎȈ̤ÓÔ˘˜ (ËÏÈΛ·˜>70 ÂÙÒÓ) Ë ¯ÚËÛÈÌfiÙËÙ· ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ̤ÙÚËÛ˘ Ú¤ÂÈ Ó· ÂÍÂÙ¿˙ÂÙ·È Ì ‚¿ÛË ÙËÓ ‡·ÚÍË ¿ÏÏˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ô˘ Úԉȷı¤ÙÔ˘Ó ÁÈ· Ú·‚‰ÔÌ˘fiÏ˘ÛË. ™Â ·˘Ù¤˜ ÙȘ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÛÙ·ıÌ›˙ÂÙ·È Ô Î›Ó‰˘ÓÔ˜ Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔ Èı·Ófi fiÊÂÏÔ˜ Ù˘ ıÂڷ›·˜ Î·È Û˘ÓÈÛÙ¿Ù·È ÎÏÈÓÈ΋ ·Ú·ÎÔÏÔ‡-ıËÛË. ∂¿Ó Ù· ›‰· Ù˘ CPK Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎÒ˜ ·˘ÍË̤ӷ ( >5 ÊÔÚ¤˜ Ù· ·ÓÒٷٷ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈο fiÚÈ·) ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘ ıÂڷ›·˜ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ ¤Ó·ÚÍË ·˘Ù‹˜. ¶ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ Ù˘ ʈÛÊÔÎÈÓ¿Û˘ Ù˘ ÎÚ·ٛÓ˘: ∏ ʈÛÊÔÎÈÓ¿ÛË Ù˘ ÎÚ·ٛÓ˘ (CPK) ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÌÂÙ¿·fi ÂÓÙ·ÙÈ΋ ¿ÛÎËÛË ‹ ·ÚÔ˘Û›· ÔÔÈ·Û‰‹ÔÙ ¿ÏÏ˘ ‡ÏÔÁ˘ ·ÈÙ›·˜ ·‡ÍËÛ˘ Ù˘ CPK, ÁÈ·Ù› ·˘Ùfi ‰˘ÛÎÔχÂÈ ÙËÓ ÂÚÌËÓ›· ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ. ∂¿Ó Ù· ›‰· Ù˘ CPK, ÚÈÓ ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘ ıÂڷ›·˜, Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎÒ˜ ·˘ÍË̤ӷ (>5 ÊÔÚ¤˜ Ù· ·ÓÒٷٷ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈο fiÚÈ·) Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›-˙ÔÓÙ·È ÂÎ Ó¤Ô˘ 5 ¤ˆ˜ 7 Ë̤Ú˜ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÁÈ· ÙËÓ ÂȂ‚·›ˆÛË ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ıÂڷ›·˜: ¶Ú¤ÂÈ Ó· ˙ËÙÂ›Ù·È ·fi ÙÔ˘˜ ·ÛıÂÓ›˜ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó ·Ì¤Ûˆ˜ Ì˘˚ÎÔ‡˜ fiÓÔ˘˜, Îڿ̘ ‹ ·‰˘Ó·Ì›·, ȉȷ›ÙÂÚ· Â¿Ó Û˘Óԉ‡ÔÓÙ·È ·fi ·›ÛıËÌ· ηÎÔ˘¯›·˜ ‹ ˘ÚÂÙfi. ∂¿Ó ÂÌÊ·ÓÈÛÙÔ‡ÓÙ¤ÙÔÈ· Û˘ÌÙÒÌ·Ù·, ÂÓÒ ¤Ó·˜ ·ÛıÂÓ‹˜ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ˘fi ıÂڷ›· Ì ·ÙÔÚ‚·ÛÙ·Ù›ÓË, Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È Ù· ›‰· Ù˘ CPK. ∂¿Ó ‰È·ÈÛÙˆı› fiÙÈ Ù· ›‰· Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎÒ˜ ·˘ÍË̤ӷ (>5 ÊÔÚ¤˜ Ù· ·ÓÒٷٷ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈο fiÚÈ·) Ë ıÂڷ›· ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÂÈ. ∂¿Ó Ù· Ì˘˚ο Û˘ÌÙÒÌ·Ù·Â›Ó·È ÛÔ‚·Ú¿ Î·È ÚÔηÏÔ‡Ó Î·ıËÌÂÚÈÓ¤˜ ‰È·Ù·Ú·¯¤˜, ·ÎfiÌ· Î·È ·Ó Ù· ›‰· CPK Â›Ó·È ·˘ÍË̤ӷ Û ≤5 x ·ÓÒٷٷ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈο fiÚÈ·, Ú¤ÂÈ Ó· ÂÎÙÈÌ¿Ù·È Ë ·Ó¿ÁÎË ‰È·ÎÔ‹˜ Ù˘ ıÂڷ›·˜. ∂¿Ó Ù· Û˘ÌÙÒÌ·Ù· ˘Ô¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó Î·È Ù· ›‰· Ù˘ CPK ·ӤÏıÔ˘Ó ÛÙÔ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈÎfi, ÙfiÙ ÌÔÚ› Ó·ÂÍÂÙ·ÛÙ› ÙÔ ÂӉ¯fiÌÂÓÔ Â·Ó·¯ÔÚ‹ÁËÛ˘ Ù˘ ·ÙÔÚ‚·ÛÙ·Ù›Ó˘ ‹ Ë ¯ÔÚ‹ÁËÛË ÌÈ·˜ ¿ÏÏ˘ ÛÙ·Ù›Ó˘ ÛÙË ¯·ÌËÏfiÙÂÚË ‰fiÛË Î·È ˘fi ÛÙÂÓfi ¤ÏÂÁ¯Ô. ∏ ·ÙÔÚ‚·ÛÙ·Ù›ÓË Ú¤ÂÈ Ó· ‰È·ÎÔ› Â¿Ó ÛËÌÂȈıÔ‡Ó ÎÏÈÓÈο ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ·˘Í‹ÛÂȘ ÛÙ· ›‰· Ù˘ CPK (>10 ÊÔÚ¤˜ Ù· ·ÓÒٷٷ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈο fiÚÈ·) ‹ ¿ӉȷÁÓˆÛı› ‹ ˘¿Ú¯ÂÈ ˘fiÓÔÈ· Ú·‚‰ÔÌ˘fiÏ˘Û˘. √ ΛӉ˘ÓÔ˜ ÂÌÊ¿ÓÈÛ˘ Ú·‚‰ÔÌ˘fiÏ˘Û˘ ·˘Í¿ÓÂÙ·È fiÙ·Ó Ë ·ÙÔÚ‚·ÛÙ·Ù›ÓË ¯ÔÚËÁÂ›Ù·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ì οÔÈ· Ê·Ú̷΢ÙÈο ÚÔ˚fiÓÙ· fiˆ˜: ΢ÎÏÔÛÔÚ›ÓË, ÂÚ˘ıÚÔÌ˘Î›ÓË, ÎÏ·ÚÈıÚÔÌ˘Î›ÓË, ÈÙÚ·ÎÔÓ·˙fiÏË, ÎÂÙÔÎÔÓ·˙fiÏË, ÓÂÊ·˙Ô‰fiÓË, ÓÈ·Û›ÓË, ÁÂÌÊÈ-‚ÚÔ˙›ÏË, ¿ÏϘ ÊÈ‚Ú¿Ù˜ ‹ ·Ó·ÛÙÔÏ›˜ Ù˘ HIV ÚˆÙ¿Û˘. √È ·ÛıÂÓ›˜ Ì ۿÓÈ· ÎÏËÚÔÓÔÌÈο ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ‰˘Û·ÓÂÍ›·˜ ÛÙËÓ Á·Ï·ÎÙfi˙Ë, ¤ÏÏÂÈ„Ë Ï·ÎÙ¿Û˘ Lapp ‹ ‰˘Û·ÔÚÚfiÊËÛË ÁÏ˘Îfi˙˘-Á·Ï·ÎÙfi˙˘, ‰ÂÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ·˘Ùfi ÙÔ Ê¿ÚÌ·ÎÔ. ∞ÓÂÈı‡ÌËÙ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ: √È Û˘¯ÓfiÙÂÚ··Ó·ÌÂÓfiÌÂÓ˜ ·ÓÂÈı‡ÌËÙ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙÔ Á·ÛÙÚÂÓÙÂÚÈÎfi Î·È ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ‰˘ÛÎÔÈÏÈfiÙËÙ·, ÌÂÙˆÚÈÛÌfi, ‰˘Û„›·, ÎÔÈÏÈ·Îfi ¿ÏÁÔ˜, Î·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ˘Ô¯ˆÚÔ‡Ó Ì ÙË Û˘Ó¤¯ÈÛË Ù˘ ıÂڷ›·˜. ¶ÔÛÔÛÙfi ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ ÙÔ˘ 2% ÙˆÓ ·ÛıÂÓÒÓ ‰È¤ÎÔ„Â ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ÛÙȘ ÎÏÈÓÈΤ˜ÌÂϤÙ˜ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ·ÓÂÈı‡ÌËÙˆÓ ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ Ô˘ ·Ô‰fiıËÎ·Ó ÛÙÔ LIPITOR®. ªÂ ‚¿ÛË ‰Â‰Ô̤ӷ ·fi ÎÏÈÓÈΤ˜ ÌÂϤÙ˜ Î·È ÙË ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÂÌÂÈÚ›· Ô˘ ·ÔÎÙ‹ıËΠÌÂÙ¿ ÙËÓ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›· ÙÔ˘ Ê·ÚÌ¿ÎÔ˘ ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿, Ô ›Ó·Î·˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙȘ ·ÓÂÈı‡ÌËÙ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ Ô˘ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËηÓÌ ÙÔ LIPITOR®. √È ·ÓÂÈı‡ÌËÙ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ηٷٿÛÛÔÓÙ·È ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË Û˘¯ÓfiÙËÙ· ÂÌÊ¿ÓÈÛ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÂ: Û˘¯Ó¤˜ (≥1/100, <1/10), fi¯È Û˘¯Ó¤˜ (≥1/1.000, <1/100), Û¿ÓȘ (≥1/10.000, <1/1.000), Ôχ Û¿ÓȘ (≤1/10.000). ™˘¯Ó¤˜: ‰˘ÛÎÔÈÏÈfiÙËÙ·, ÌÂÙˆÚÈÛÌfi˜, ‰˘Û„›·, Ó·˘Ù›·, ‰È¿ÚÚÔÈ·,·ÏÏÂÚÁÈΤ˜ ·ÓÙȉڿÛÂȘ, ·¸Ó›·, ÎÂÊ·Ï·ÏÁ›·, ˙¿ÏË, ·Ú·ÈÛıËۛ˜, ˘·ÈÛıËÛ›·, ‰ÂÚÌ·ÙÈÎfi ÂÍ¿ÓıËÌ·, ÎÓËÛÌfi˜, Ì˘·ÏÁ›·, ·ÚıÚ·ÏÁ›·, ÂÍ·Ûı¤ÓËÛË, ıˆÚ·ÎÈÎfi ¿ÏÁÔ˜, ÔÛÊ˘·ÏÁ›·, ÂÚÈÊÂÚÈÎfi Ô›‰ËÌ·. Ÿ¯È Û˘¯Ó¤˜: ·ÓÔÚÂÍ›·, ¤ÌÂÙÔ˜, ıÚÔÌ‚Ô΢ÙÔÂÓ›·, ·ÏˆÂΛ·, ˘ÂÚÁÏ˘Î·ÈÌ›·, ˘ÔÁÏ˘Î·ÈÌ›·, ·ÁÎÚÂ-·Ù›Ùȉ·, ·ÌÓËÛ›·, ÂÚÈÊÂÚÈ΋ Ó¢ÚÔ¿ıÂÈ·, ÎÓ›‰ˆÛË, ÂÌ‚Ô¤˜, Ì˘Ô¿ıÂÈ·, ·ÓÈηÓfiÙËÙ·, ηÎÔ˘¯›·, ·‡ÍËÛË ÛˆÌ·ÙÈÎÔ‡ ‚¿ÚÔ˘˜. ™¿ÓȘ: Ë·Ù›Ùȉ·, ¯ÔÏÔÛÙ·ÙÈÎfi˜ ›ÎÙÂÚÔ˜, Ì˘ÔÛ›Ùȉ·, Ú·‚‰ÔÌ˘fiÏ˘ÛË. ¶Ôχ Û¿ÓȘ: ·Ó·Ê˘Ï·ÎÙÈΤ˜ ·ÓÙȉڿÛÂȘ, ·ÁÁÂÈÔÔ›‰ËÌ·, Ê˘Û·ÏÈ‰Ò‰Ë ÂÍ·Óı‹Ì·Ù· (Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·-ÓÔÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘ ÔχÌÔÚÊÔ˘ ÂÚ˘ı‹Ì·ÙÔ˜, ÙÔ˘ Û˘Ó‰ÚfiÌÔ˘ Stevens-Johnson Î·È Ù˘ ÙÔÍÈ΋˜ ÂȉÂÚÌÈ΋˜ ÓÂÎÚfiÏ˘Û˘). ¶·Ú·ÎÏÈÓÈΤ˜ ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ: ™Â ·ÛıÂÓ›˜ Ô˘ ¤·ÈÚÓ·Ó Lipitor ·Ú·ÙËÚ‹ıËΠ·‡ÍËÛË ÙˆÓ ÂȤ‰ˆÓ ÙˆÓ ÙÚ·ÓÛ·ÌÈÓ·ÛÒÓ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ Î·È Ì ¿ÏÏÔ˘˜ ·Ó·ÛÙÔÏ›˜ Ù˘ HMG-CoA ·Ó·ÁˆÁ¿Û˘. ∏ ·‡ÍËÛË ·˘Ù‹ ‹Ù·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÌÈÎÚ‹, ·ÚÔ‰È΋ Î·È ‰ÂÓ ¯ÚÂÈ¿ÛÙËΠ‰È·ÎÔ‹ Ù˘ ıÂڷ›·˜. ™Â ·ÛıÂÓ›˜ Ô˘ ¤·ÈÚÓ·Ó LIPITOR®, ÎÏÈÓÈο ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ·‡ÍËÛË ÙˆÓ ÙÚ·ÓÛ·ÌÈÓ·ÛÒÓ ÙÔ˘ ÔÚÔ‡ (ÙÚÂȘ ÊÔÚ¤˜ ¿Óˆ ·fi Ù· ·ÓÒٷٷ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈο fiÚÈ·) ·Ú·ÙËÚ‹ıËΠ۠ÔÛÔÛÙfi 0,8%. ∏·‡ÍËÛË ·˘Ù‹, ‹Ù·Ó ‰ÔÛÔÂÍ·ÚÙÒÌÂÓË, Û fiÏÔ˘˜ ‰Â ÙÔ˘˜ ·ÛıÂÓ›˜ ‹Ù·Ó ·Ó·ÛÙÚ¤„ÈÌË. ∂›Â‰· CPK ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ÙÔ˘ 3Ï¿ÛÈÔ˘ ÙˆÓ ·ÓÒÙ·ÙˆÓ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÔÚ›ˆÓ ·Ú·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó Û ÔÛÔÛÙfi 2,5% ÙˆÓ ·ÛıÂÓÒÓ Ô˘ ÂÏ¿Ì‚·Ó·Ó LIPITOR®, ÔÛÔÛÙfi Ô˘ Â›Ó·È ·ÚfiÌÔÈÔ Ì ·˘Ùfi Ô˘ ·Ú·ÙËÚ‹ıËΠÛÂÎÏÈÓÈΤ˜ ÌÂϤÙ˜ Ì ¿ÏÏÔ˘˜ ·Ó·ÛÙÔÏ›˜ Ù˘ HMG-CoA ·Ó·ÁˆÁ¿Û˘. ∂›Â‰· 10 ÊÔÚ¤˜ ¿Óˆ ·fi Ù· ·ÓÒٷٷ Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈο fiÚÈ· ·Ú·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó Û ÔÛÔÛÙfi 0,4% ÙˆÓ ·ÛıÂÓÒÓ ˘fi ıÂڷ›· Ì LIPITOR®. ∏ÌÂÚÔÌËÓ›· ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ·Ó·ıÂÒÚËÛ˘ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘: 18 πÔ˘Ï›Ô˘ 2006. ∫¿ÙÔ¯Ô˜ ∞‰Â›·˜∫˘ÎÏÔÊÔÚ›·˜: PFIZER HELLAS A.E., ª∂™√°∂πø¡ 243, 154 51, ¡. æÀÃπ∫√, ∆∏§. 210 6785800. ∞ÚÈıÌfi˜ Õ‰ÂÈ·˜ ΢ÎÏÔÊÔÚ›·˜: ¢ÈÛΛ· 10mg : 32966/19-9-2002, ¢ÈÛΛ· 20mg: 32967/19-9-2002, ¢ÈÛΛ· 40mg: 32968/19-9-2002, ¢ÈÛΛ· 80mg: 29803/16-9-2002. §È·ÓÈΤ˜ ÙÈ̤˜: Lipitor f.c. tab14X10mg. §.∆.: 15,33ú, Lipitor f.c. tab 14X20mg. §.∆. : 24,31ú, Lipitor f.c. tab 14X40mg. §.∆. : 41,83ú. º·Ú̷΢ÙÈÎfi ÚÔ˚fiÓ ÁÈ· ÙÔ ÔÔ›Ô ··ÈÙÂ›Ù·È È·ÙÚÈ΋ Û˘ÓÙ·Á‹. °π∞ ¶§∏ƒ∂π™ ™À¡∆∞°√°ƒ∞ºπ∫∂™ ¶§∏ƒ√º√ƒπ∂™ ¶∞ƒ∞∫∞§∂π™£∂ ¡∞ ∞¶∂À£À¡£∂π∆∂ ™∆∏¡ ∂∆∞πƒπ∞.

LIP

-O20

08-1

3B

PFIZER HELLAS A.E.§ÂˆÊ. ªÂÛÔÁ›ˆÓ 243, 15451 ¡. æ˘¯ÈÎfi, ∆ËÏ.: 210 6785800, Fax.: 210 6785971

adv_lipitor_21x29_girl 15-01-08 11:39 ™ÂÏ›‰·1

Page 28: Tεύχος 3 / Volume 3 2010 - cyprusjcardiol.com · KARDIA, Cyprus Heart Journal, Volume 3, 2010 8 Aims: The transradial approach has potentially lower complica-tion rates when