Smart c it ies-smart survei l lance Πρόλογο ς “Α ν ο δ ρ ό μ ο ς μ π ρ ο σ τ ά α π ό τ ο σ π ί τ ι μ ο υ γ ν ω ρ ί ζ ε ι π ο ι ό ς ε ί μ α ι . Α ν α π ό τ ο β η μ α τ ι σ μ ό μ ο υ κα τ α λ α β α ί ν ε ι α μ έ σ ω ς α ν ε ί μ α ι κα λ ά . Α ν ο φ ω τ ι σ μ ό ς τ ο υ δ ρ ό μ ο υ μ ο ι ά ζ ε ι ξ α φ ν ι κά λ ί γ ο π ι ο φ ω τ ε ι ν ό ς , γ ι α ν α μ ο υ φ τ ι ά ξ ε ι τ η δ ι ά θ ε σ η . Α ν τ ο φ α ν ά ρ ι σ τ η δ ι α σ τ α ύ ρ ω σ η θ έ λ ε ι ν α μ ε β ο η θ ή σ ε ι κα ι α ν ά β ε ι α μ έ σ ω ς π ρ ά σ ι ν ο , ε π ε ι δ ή ξ έ ρ ε ι τ ι ς δ ο υλ ε ι έ ς μ ο υ , α λ λ ά κα ι ό τ ι έ χ ω α ρ γ ή σ ε ι ξ α ν ά . Α ν μ π ο ρ ώ ν α α ι σ θ α ν θ ώ ό τ ι μ ε π ρ ο σ έ χ ο υ ν , ε π ε ι δ ή ο λ ό κ λ η ρ η η π ό λ η ε ί ν α ι σ τ η δ ι ά θ ε σ ή μ ο υ . Τό τ ε ό λ ο α υ τ ό μ ο ι ά ζ ε ι μ ε έ ν α τ ρ ο μ ε ρ ά κ ι τ ς ό ν ε ι ρ ο κα ι τ α υ τ ό χ ρ ο ν α ε ί ν α ι η κα τ ε ύ θ υ ν σ η π ο υ έ χ ο υ ν π ά ρ ε ι δ ι ά φ ο ρ ο ι τ ό π ο ι σ τ ο δ ρ ό μ ο π ρ ο ς μ ι α ν έ α π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α . Α ρ χ ι τ έ κ τ ο ν ε ς , π ο λ ε ο δ ό μ ο ι κα ι ε τ α ι ρ ε ί ε ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α φ τ ι ά ξ ο υ ν έ ν α μ έ λ λ ο ν σ τ ο ο π ο ί ο κα ν ε ί ς δ ε θ α χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι ν α ν ι ώ θ ε ι α π ε ι λ ή ή ν α α ι σ θ ά ν ε τ α ι μ ό ν ο ς . Ό λ ο ι α υ τ ο ί π ρ ο χ ω ρ ο ύ ν π ρ ο ς τ η ν τ ε λ ε υ τ α ί α μ ε γ ά λ η ο υ τ ο π ί α τ η ς ν ε ω τ ε ρ ι κό τ η τ α ς , π ρ ο ς τ η σ ο φ ή , π α ν τ ο γ ν ώ σ τ η Έ ξ υ π ν η Π ό λ η .” ( R a u t e r b e r g , 2 0 1 5 ) Ά ρ θ ρ α σ ε ε φ η μ ε ρ ί δ ε ς , α φ ι ε ρ ώ μ α τ α σ ε π ε ρ ι ο δ ι κά , α κό μ α κα ι ρ ε π ο ρ τ ά ζ σ ε ε ν η μ ε ρ ω τ ι κ έ ς ε κ π ο μ π έ ς κα ι τ ο π ι ο σ η μ α ν τ ι κό α π ό ό λ α , μ ε γ ά λ α ε ρ ε υ ν η τ ι κά π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ α τ ω ν κο ρ υ φ α ί ω ν π α ν ε π ι σ τ η μ ί ω ν 1 σ ε ό λ ο τ ο ν κό σ μ ο , δ ε ί χ ν ο υ ν π ω ς τ α τ ε λ ε υ τ α ί α χ ρ ό ν ι α π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι έ ν τ ο ν ο ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν γ ι α τ ι ς λ ε γ ό μ ε ν ε ς “ S m a r t C i t i e s ”, ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν π ο υ δ ε ν π ε ρ ι ο ρ ί ζ ε τ α ι σ τ ι ς ε π ι σ τ ή μ ε ς π ο υ σ υ ν δ έ ο ν τ α ι μ ε τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο , α λ λ ά ε π ε κ τ ε ί ν ε τ α ι κα ι σ ε ά λ λ ο υ ς κ λ ά δ ο υ ς , μ ε β α σ ι κό τ ε ρ ο υ ς α υ τ ο ύ ς τ ω ν ο ι κο ν ο μ ι κώ ν , τ ω ν α ν θ ρ ω π ι σ τ ι κώ ν ε π ι σ τ η μ ώ ν , κα ι β ε β α ί ω ς τ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς . Ό π ω ς φ α ί ν ε τ α ι κα ι ό π ω ς δ ι α τ υ π ώ ν ε τ α ι π ο λ ύ σ υ χ ν ά , ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς ε ί ν α ι ο ι π ό λ ε ι ς τ ο υ μ έ λ λ ο ν τ ο ς 2. Το α σ τ ι κό ό ρ α μ α τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν γ ί ν ε τ α ι π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α μ ε τ α χ ύ τ α τ ο υ ς ρ υ θ μ ο ύ ς . Μ α ζ ί ό μ ω ς μ ε φ α ν ά ρ ι α π ο υ ρ υ θ μ ί ζ ο ν τ α ι σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η ν κ ί ν η σ η , π ο τ ι σ τ ι κά π ο υ μ ε τ ρ ο ύ ν τ η ν υ γ ρ α σ ί α , μ ε τ ρ η τ έ ς α τ μ ο σ φ α ι ρ ι κ ή ς ρ ύ π α ν σ η ς κα ι σ υ σ τ ή μ α τ α κο ι ν ή ς χ ρ ή σ η ς π ο δ η λ ά τ ω ν , ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς φ έ ρ ν ο υ ν μ α ζ ί τ ο υ ς κα ι κα ι ν ο ύ ρ ι ε ς μ ο ρ φ έ ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς , ε ξ ο υ σ ί α ς , ε π ι β ο λ ή ς κα ι δ ι α χ ω ρ ι σ μ ο ύ . Το π λ ή θ ο ς τ ω ν σ τ ο ι χ ε ί ω ν κα ι δ ε δ ο μ έ ν ω ν , α π α ρ α ί τ η τ ω ν γ ι α τ η λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν , π α ρ ά γ ε τ α ι , α π ο θ η κ ε ύ ε τ α ι κα ι χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ί τ α ι μ ε τ ρ ό π ο υ ς π ο υ δ ι α φ ε ύ γ ο υ ν τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ τ ω ν π ο λ ι τ ώ ν . Ω σ τ ό σ ο π α ρ α τ η ρ ε ί τ α ι π ω ς σ ε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό η α κα δ η μ α ϊ κ ή έ ρ ε υ ν α λ α μ β ά ν ο ν τ α ς μ ι α κά θ ε ά λ λ ο π α ρ ά κ ρ ι τ ι κ ή σ τ ά σ η σ τ ρ έ φ ε τ α ι π ρ ο ς τ ι ς π ρ ο ο π τ ι κ έ ς π ο υ π ρ ο σ φ έ ρ ο υ ν ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς , κα ι ε λ ά χ ι σ τ α σ τ ι ς π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς π ο υ δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν . Α π ό τ η μ ε ρ ι ά τ ο υ ς , α ρ χ ι τ έ κ τ ο ν ε ς κα ι π ο λ ε ο δ ό μ ο ι , ο φ ε ί λ ο υ ν ν α σ υ μ μ ε τ έ χ ο υ ν σ τ η σ υ ζ ή τ η σ η π ο υ έ χ ε ι α ν ο ί ξ ε ι γ ύ ρ ω α π ό τ ο μ έ λ λ ο ν τ ω ν π ό λ ε ω ν , μ ι α σ υ ζ ή τ η σ η σ τ η ν ο π ο ί α φ ι λ ο δ ο ξ ε ί ν α σ υ ν ε ι σ φ έ ρ ε ι κα ι η π α ρ ο ύ σ α ε ρ ε υ ν η τ ι κ ή ε ρ γ α σ ί α . 1 Ενδεικτικά: http://datascience.columbia.edu/smart-cities (Columbia University) http://news.mit.edu/2016/making-cities-smarter-0601 (ΜΙΤ) http://www.smartcityresearch.com/ (UCL) Προσπελάστηκαν στις 2/7/2016 2 Για πληροφορίες σχετικά με το μέλλον των έξυπνων πόλεων βλέπε Παράρτημα I.

1. Ε ισαγωγή 1 . 1 . Α ν ι χ ν ε ύ ο ν τ α ς τ ο π α ρ ό ν Η κ ρ ί σ η σ τ η β ι ο μ η χ α ν ι κ ή π α ρ α γ ω γ ή , η α ν ά π τ υ ξ η κο ι ν ω ν ι κώ ν κ ι ν η μ ά τ ω ν γ ι α ε λ ε υ θ ε ρ ί α κα ι η ε π α ν ά σ τ α σ η σ τ ι ς τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς τ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς κα ι τ η ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς , α κο λ ο υ θ ή θ η κα ν α π ό τ ην ψ η φ ι α κ ή ε π α ν ά σ τ α σ η κα ι α π ό ν έ ε ς μ ο ρ φ έ ς κο ι ν ω ν ι κ ή ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς . Μ έ σ α σ ε α υ τ έ ς τ ι ς σ υ ν θ ή κ ε ς κά π ο ι ο ι μ ι λ ο ύ ν γ ι α μ ι α “ δ ι κ τ υ α κ ή κο ι ν ω ν ί α ”, ε ν ν ο ώ ν τ α ς μ ι α κο ι ν ω ν ί α τ η ς ο π ο ί α ς η κο ι ν ω ν ι κ ή δ ο μ ή α π ο τ ε λ ε ί τ α ι α π ό δ ί κ τ υ α . Σ ε μ ι α τ έ τ ο ι α α ν τ ί λ η ψ η τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς , τ α δ ί κ τ υ α α π ο τ ε λ ο ύ ν τ ι ς μ ο ν ά δ ε ς κα ι τ α υ τ ό χ ρ ο ν α α π ο τ ε λ ο ύ ν τ α ι α π ό κό μ β ο υ ς , ο ι ο π ο ί ο ι σ χ ε τ ί ζ ο ν τ α ι κα ι σ υ ν δ έ ο ν τ α ι μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς δ η μ ι ο υ ρ γ ώ ν τ α ς κα ι ε π ε ξ ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ς ρ ο έ ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν ( C a s t e l l s , 2 0 0 4 : 2 ) . Ε π ι π λ έ ο ν , τ α δ ί κ τ υ α α υ τ ά ε ί ν α ι π α γ κό σ μ ι α , κα θ ώ ς δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ο ν τ α ι σ ε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό μ έ σ α σ τ ο δ ι α δ ί κ τ υ ο , ε π ο μ έ ν ω ς κα ι η κο ι ν ω ν ί α α υ τ ή έ χ ε ι π α γ κό σ μ ι α ε μ β έ λ ε ι α . Α ν δ ε χ τ ο ύ μ ε μ ι α τ έ τ ο ι α α ν ά λ υ σ η τ ω ν σ ύ γ χ ρ ο ν ω ν κο ι ν ω ν ι ώ ν , κα τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε π ω ς δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ε τ α ι μ α ζ ί μ ε α υ τ έ ς έ ν α ς σ ύ γ χ ρ ο ν ο ς κό σ μ ο ς π ο υ ε ί ν α ι π α γ κό σ μ ι ο ς , δ ι κ τ υ ω μ έ ν ο ς κα ι π ά ν ω α π ό ό λ α ε π ι κο ι ν ω ν ι α κό ς . Ο ι ε ξ ε λ ί ξ ε ι ς α υ τ έ ς έ φ ε ρ α ν α λ λ α γ έ ς σ τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς τ η ς π α ρ α γ ω γ ή ς , τ η ς ε ρ γ α σ ί α ς , τ η ς γ ν ώ σ η ς , τ η ς υ γ ε ί α ς α λ λ ά κα ι ο λ ό κ λ η ρ ο υ τ ο υ φ ά σ μ α τ ο ς τ ω ν κο ι ν ω ν ι κώ ν δ ι ε ρ γ α σ ι ώ ν .

Ο ι α λ λ α γ έ ς α υ τ έ ς φ υ σ ι κά α π ο τ υ π ώ ν ο ν τ α ι κα ι σ τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο , ο ο π ο ί ο ς ε π ι τ ρ έ π ε ι ν α τ ι ς κα τ α ν ο ή σ ο υ μ ε κα λ ύ τ ε ρ α . Α ν α λ ο γ ι ζ ό μ ε ν ο ι π ω ς ο χ ώ ρ ο ς κα τ ο ι κ ε ί τ α ι α π ό α ν θ ρ ώ π ο υ ς κα ι π ω ς δ ε μ π ο ρ ε ί ν α χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ε τ α ι μ ό ν ο α π ό τ ι ς φ υ σ ι κ έ ς τ ο υ ι δ ι ό τ η τ ε ς , κα τ α ν ο ο ύ μ ε π ω ς ο ι κο ι ν ω ν ί ε ς ο ι ο π ο ί ε ς δ ρ α σ τ η ρ ι ο π ο ι ο ύ ν τ α ι σ ε α υ τ ό ν , τ ο ν κα θ ο ρ ί ζ ο υ ν . Ο κο ι ν ω ν ι κό ς χ ώ ρ ο ς , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο ν L e fe b v r e ε ί ν α ι κο ι ν ω ν ι κό π ρ ο ϊ ό ν ( 1 9 9 1 : 2 6 ) 3. Έ τ σ ι μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α π ο ύ μ ε π ω ς έ ν α ς ο ρ ι σ μ έ ν ο ς χ ώ ρ ο ς , μ ι α π ό λ η γ ι α π α ρ ά δ ε ι γ μ α , π έ ρ α α π ό έ ν α σ ύ ν ο λ ο α ν θ ρ ώ π ω ν κα ι π ρ α γ μ ά τ ω ν , α π ο τ ε λ ε ί τ η χ ω ρ ι κ ή έ κφ α ν σ η μ ι α ς δ ε δ ο μ έ ν η ς κο ι ν ω ν ί α ς , τ ο υ ο ι κο ν ο μ ι κο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ό ς τ η ς κα ι τ ω ν τ ρ ό π ω ν α ν ά π τ υ ξ η ς τ ω ν χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κώ ν τ η ς , ο λ ό κ λ η ρ ο υ τ ο υ φ ά σ μ α τ ο ς τ ω ν α ν θ ρ ώ π ι ν ω ν δ ρ α σ τ η ρ ι ο τ ή τ ω ν π α ρ α γ ω γ ή ς , α ν τ α λ λ α γ ή ς κα ι κα τ α ν ά λ ω σ η ς . Το γ ε γ ο ν ό ς α υ τ ό μ α ς ε π ι τ ρ έ π ε ι ν α α ν τ ι λ α μ β α ν ό μ α σ τ ε τ ο χ ώ ρ ο κα ι ω ς έ ν α ε ρ γ α λ ε ί ο α ν ά λ υ σ η ς μ ι α ς κο ι ν ω ν ί α ς , τ ω ν χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κώ ν τ η ς , α λ λ ά κα ι τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν π ο υ τ η δ ι έ π ο υ ν . Σ ή μ ε ρ α , β έ β α ι α η α ν ά μ ι ξ η τ ο υ τ ο π ι κο ύ μ ε τ ο π α γ κό σ μ ι ο κα ι τ ο υ υλ ι κο ύ μ ε τ ο ά υλ ο μ έ σ α σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς δ ι κ τ υ α κ ή ς κο ι ν ω ν ί α ς , π ε ρ ι π λ έ κ ε ι κά θ ε α ν ά λ υ σ η τ ο υ α σ τ ι κο ύ χ ώ ρ ο υ κα ι τ α υ τ ό χ ρ ο ν α τ ην κα θ ι σ τ ά ί σ ω ς π ι ο α ν α γ κα ί α α π ό π ο τ έ . Μ π ο ρ ο ύ μ ε λ ο ι π ό ν , ν α μ ι λ ά μ ε σ ή μ ε ρ α γ ι α μ ι α α ν ά γ κ η ε π α ν α π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ μ ο ύ τ ο υ ρ ό λ ο υ κα ι τ η ς π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α ς τ ω ν σ ύ γ χ ρ ο ν ω ν π ό λ ε ω ν . Α υ τ ό φ α ί ν ε τ α ι κα ι μ έ σ α α π ό μ ι α ε κ π ρ ώ τ η ς ό ψ ε ω ς π ο σ ο τ ι κ ή δ ι ε ρ ε ύ ν η σ η , α ν α ν α γ ν ω ρ ί σ ε ι κα ν ε ί ς π ω ς η α σ τ ι κο π ο ί η σ η π ο υ ε κ τ ι ν ά χ θ η κ ε μ ε τ η β ι ο μ η χα ν ι κ ή ε π α ν ά σ τ α σ η δ ε ν έ χ ε ι σ τ α μ α τ ή σ ε ι μ έ χ ρ ι κα ι σ ή μ ε ρ α . Ό ρ ο ι ό π ω ς “ μ ε γ α π ό λ ε ι ς ”, “ μ η τ ρ ο π ό λ ε ι ς ” κ . ο . κ . α π ο δ ε ι κ ν ύ ο υ ν π ω ς α π ό μ ό ν α τ ο υ ς τ α μ ε γ έ θ η τ ω ν σ ύ γ χ ρ ο ν ω ν π ό λ ε ω ν δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ο υ ν π ε ρ ι ο χ έ ς τ ο υ π α γ κό σ μ ι ο υ χ ά ρ τ η π ο λ ύ δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς α π ό α υ τ έ ς μ ε τ ι ς ο π ο ί ε ς α σ χ ο λ ή θ η κ ε η ε π ι σ τ ή μ η τ η ς Π ο λ ε ο δ ο μ ί α ς , ό π ω ς ε μ φ α ν ί σ τ η κ ε κα τ ά β ά σ η σ τ ι ς ε υ ρ ω π α ϊ κ έ ς χ ώ ρ ε ς α π ό τ ο ν 1 9 ο α ι ώ ν α . Α ν σ ε α υ τ ο ύ ς π ρ ο σ θ έ σ ο υ μ ε κα ι ά λ λ ο υ ς ό ρ ο υ ς π ο υ π ε ρ ι γ ρ ά φ ο υ ν τ ι ς ί δ ι ε ς π ε ρ ι ο χ έ ς α λ λ ά μ έ σ α α π ό ο ρ ι σ μ έ ν α π ο ι ο τ ι κά χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά τ ο υ ς , ό π ω ς “ π α γ κό σ μ ι ε ς π ό λ ε ι ς ” κα ι “ μ ε τ α π ό λ ε ι ς ” δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε π α ρ ά ν α ε π ι β ε β α ι ώ σ ο υ μ ε τ η ν ε μ φ ά ν ι σ η μ ι α ς κα ι ν ο ύ ρ ι α ς ή τ ο υλ ά χ ι σ τ ο ν α ν α ν ε ω μ έ ν η ς α σ τ ι κ ή ς ε μ π ε ι ρ ί α ς . Η δ ι α τ ύ π ω σ η τ η ς S a s k i a S a s s e n ( 1 9 9 1 ) π ω ς “ η π α γ κο σ μ ι ο π ο ί η σ η σ τ η ρ ί ζ ε τ α ι σ ε έ ν α σ ύ σ τ η μ α μ ε γ ά λ ω ν π ό λ ε ω ν π ο υ α ν τ α γ ω ν ί ζ ο ν τ α ι γ ι α τ ην ε π ι τ υ χ ί α κα ι γ ι γ α ν τ ώ ν ο ν τ α ι ” τ ο ν ί ζ ε ι τ η σ η μ α σ ί α α υ τ ή ς

3 Ιδία μετάφραση

τ η ς μ ε τ ά λ λ α ξ η ς τ η ς δ ο μ ή ς κα ι τ η ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς τ ω ν σ η μ ε ρ ι ν ώ ν π ό λ ε ω ν . Ο ι β α σ ι κ έ ς τ ρ έ χ ο υ σ ε ς δ ι α δ ι κα σ ί ε ς π ο υ δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ο υ ν τ ην π α ρ α γ ω γ ή τ ο υ χ ώ ρ ο υ μ έ σ α σ τ α π λ α ί σ ι α ε ν ό ς π α γ κο σ μ ι ο π ο ι η μ έ ν ο υ , δ ι κ τ υ α κο ύ κό σ μ ο υ σ υ ν ο δ ε ύ ο ν τ α ι κα ι α π ό έ ν α σ ύ ν ο λ ο κο ι ν ω ν ι κώ ν , ο ι κο ν ο μ ι κώ ν α λ λ ά κα ι π ο λ ι τ ι κώ ν φ α ι ν ο μ έ ν ω ν , ά μ ε σ α σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν ω ν μ ε α υ τ έ ς . Α λ λ ά κα ι α ν τ ί σ τ ρ ο φ α , α υ τ ά τ α φ α ι ν ό μ ε ν α σ υ ν δ ρ ά μ ο υ ν μ ε κα θ ο ρ ι σ τ ι κο ύ ς τ ρ ό π ο υ ς σ τ ι ς δ ι α δ ι κα σ ί ε ς π α ρ α γ ω γ ή ς τ ο υ χ ώ ρ ο υ . Έ τ σ ι , ό τ α ν κα ν ε ί ς μ ι λ ά σ ή μ ε ρ α γ ι α τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο δ ε θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α μ ην α ν α φ ε ρ θ ε ί σ τ η σ η μ α σ ί α τ ο υ ν ε ο φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ι σ μ ο ύ , κα θ ώ ς κα ι σ ε έ ν ν ο ι ε ς ό π ω ς α ν τ α γ ω ν ι σ μ ό ς τ ω ν π ό λ ε ω ν , α π ο δ ο τ ι κό τ η τ α κα ι α ν ά π τ υ ξ η , κα τ α ν ά λ ω σ η κα ι θ έ α μ α . Τ α υ τ ό χ ρ ο ν α , μ ε τ ο π έ ρ α σ μ α σ τ η ρ ε υ σ τ ή φ ά σ η τ η ς ν ε ω τ ε ρ ι κό τ η τ α ς κα ι τ ι ς σ υ ν ε χ ε ί ς α λ λ α γ έ ς τ ω ν κο ι ν ω ν ι κώ ν δ ο μ ώ ν κα ι τ ω ν θ ε σ μ ώ ν , χ ά ν ο ν τ α ι τ α σ τ α θ ε ρ ά π λ α ί σ ι α α ν α φ ο ρ ά ς κα ι δ η μ ι ο υ ρ γ ε ί τ α ι α ν α σ φ ά λ ε ι α κα ι φ ό β ο ς ( Μ π ά ο υ μ α ν , 2 0 0 9 ) , έ ν α χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κό τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ α σ τ ι κο ύ χ ώ ρ ο υ π ο υ μ ο ι ά ζ ε ι ν α α π ο κ τ ά ό λ ο κα ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ η σ η μ α σ ί α . Α ν α γ ν ω ρ ί ζ ε τ α ι λ ο ι π ό ν μ ι α δ ι α λ ε κ τ ι κ ή σ χ έ σ η α ν ά μ ε σ α σ τ ι ς δ ι α δ ι κα σ ί ε ς π α ρ α γ ω γ ή ς κα ι α ν α π α ρ α γ ω γ ή ς τ ο υ χ ώ ρ ο υ κα ι σ τ α π ρ ο α ν α φ ε ρ θ έ ν τ α φ α ι ν ό μ ε ν α , π ο υ μ ο ι ά ζ ο υ ν ν α γ ι γ α ν τ ώ ν ο ν τ α ι μ έ σ α σ τ α π λ α ί σ ι α τ ο υ α σ τ ι κο ύ χ ώ ρ ο υ .

Μ α ζί μ ε τ α π ρ ο ηγ ο ύ μ ε ν α κα ι μ έ σ α α π ό α υ τ ά , α ν α δ ύ ε τ α ι κα ι έ ν α π λ ή θ ο ς π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν , ά μ ε σ α σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν ω ν μ ε τ ην α σ τ ι κ ή ζω ή . Ε ξ ά λ λ ο υ α ν ά λ ο γ α μ ε τ ην ι σ τ ο ρ ι κ ή σ υ γ κυ ρ ί α , σ τ ην π ό λ η ε ί ν α ι π ο υ δ ι α χ ρ ο ν ι κά π ρ ω τ ο ε μ φ α ν ί ζ ο ν τ α ι τ α ε κά σ τ ο τ ε κο ι ν ω ν ι κά , π ο λ ι τ ι κά κα ι ο ι κο ν ο μ ι κά π ρ ο β λ ή μ α τ α . Σ ή μ ε ρ α , η υ π ε ρ σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η τ ο υ π λ η θ υ σ μ ο ύ κα ι η σ υ ν α κό λ ο υ θ ή τ η ς ρ ύ π α ν σ η κα ι κα τ α σ τ ρ ο φ ή τ ο υ φ υ σ ι κο ύ κα ι α ν θ ρ ω π ο γ ε ν ο ύ ς π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς , ο ι α ν ι σ ό τ η τ ε ς , ο ι ε π ι μ έ ρ ο υ ς α ν τ α γ ω ν ι σ μ ο ί κα ι ο ι ε ξ ο υ σ ι α σ τ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς , η α π ο ξ έ ν ω σ η , η β ί α κα ι η α ν α σ φ ά λ ε ι α , ε ί ν α ι β α σ ι κά π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ ε ν τ ο π ί ζ ο ν τ α ι σ τ ι ς π ό λ ε ι ς . Ο ι α π α ν τ ή σ ε ι ς π ο υ δ ί ν ο ν τ α ι σ τ α ζ η τ ή μ α τ α α υ τ ά , σ υ ν ή θ ω ς α φ ο ρ ο ύ ν τ η ν α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ η τ α τ ω ν λ ε ι τ ο υ ρ γ ι ώ ν τ η ς π ό λ η ς κα ι τ ο ν κα λ ύ τ ε ρ ο έ λ ε γ χ ό τ ο υ ς . Μ ά λ ι σ τ α , τ α τ ε λ ε υ τ α ί α χ ρ ό ν ι α , α υ τ ή η α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ η τ α σ υ ν δ έ ε τ α ι σ τ ο ν κυ ρ ί α ρ χ ο λ ό γ ο ό λ ο κα ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο μ ε τ ι ς ν έ ε ς τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς , ο ι ο π ο ί ε ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι ω ς κα τ α λ ύ τ η ς σ τ η β ε λτ ί ω σ η τ ο υ β ι ο τ ι κο ύ ε π ι π έ δ ο υ τ ο υ σ υ ν ό λ ο υ τ ω ν α σ τ ι κώ ν π λ η θ υ σ μ ώ ν . Ο σ υ ν ε χ ή ς έ λ ε γ χ ο ς κά θ ε α σ τ ι κ ή ς δ ι ε ρ γ α σ ί α ς λ ο ι π ό ν , π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι ό χ ι μ ό ν ο ω ς ε π ι θ υ μ η τ ό ς γ ι α τ ην ο μ α λ ή λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α τ η ς π ό λ η ς α λ λ ά κα ι ω ς α π α ρ α ί τ η τ ο ς γ ι α τ ην π ρ ό λ η ψ η κα ι ε π ί λ υ σ η τ ω ν π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν π ο υ π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι .

1 . 2 . Ε ρ ε υ ν η τ ι κό ε ρ ώ τ η μ α Μ έ σ α σ ε α υ τ ή τ η ν ι σ τ ο ρ ι κ ή σ υ γ κυ ρ ί α , τ ό σ ο σ τ ο ν δ υ τ ι κό κό σ μ ο α λ λ ά κα ι σ ε π λ ή θ ο ς α ν α π τ υ σ σ ό μ ε ν ω ν χ ω ρ ώ ν , π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι ο ρ ι σ μ έ ν ε ς τ ά σ ε ι ς δ ι α μ ό ρ φ ω σ η ς τ ω ν π ό λ ε ω ν , ά μ ε σ α σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν ε ς μ ε τ ι ς ν έ ε ς τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς . Α υ τ έ ς ε μ φ α ν ί ζ ο ν τ α ι ή δ η α π ό τ η δ ε κα ε τ ί α τ ο υ ' 5 0 κα ι α ρ χ ι κά α φ ο ρ ο ύ ν τ η ν α ν ά λ υ σ η κα ι ε ρ μ η ν ε ί α τ ο υ α σ τ ι κο ύ χ ώ ρ ο υ , έ π ε ι τ α α π ό τ α μ έ σ α τ η ς δ ε κα ε τ ί α ς τ ο υ ' 9 0 ε ι σ έ ρ χ ο ν τ α ι σ τ ην ψ η φ ι α κ ή τ ο υ α ν α π α ρ ά σ τ α σ η κα ι σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α τ ο ν σ χ ε δ ι α σ μ ό τ ο υ μ ε τ η χ ρ ή σ η ψ η φ ι α κώ ν ε ρ γ α λ ε ί ω ν . 4 Α υ τ ό π ο υ δ ι α φ έ ρ ε ι τ α τ ε λ ε υ τ α ί α χ ρ ό ν ι α ε ί ν α ι π ω ς ο ι τ ά σ ε ι ς α υ τ έ ς ε π ε κ τ ε ί ν ο ν τ α ι σ τ ην ό λ ο κα ι μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η ε ι σ α γ ω γ ή τ ω ν ν έ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι κώ ν μ έ σ ω ν κα ι κ υ ρ ί ω ς τ ω ν δ ι κ τ υ α κώ ν σ τ ο ν ί δ ι ο τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο . Έ τ σ ι , η ψ η φ ι α κ ή ε π α ν ά σ τ α σ η , ό π ω ς ι σ τ ο ρ ι κά κα ι κά θ ε ά λ λ η μ ε ί ζω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ ή ε ξ έ λ ι ξ η , π α ί ρ ν ε ι σ ι γ ά σ ι γ ά τ η θ έ σ η τ η ς σ τ ο χ ώ ρ ο τ η ς π ό λ η ς . Μ έ σ α α π ό α υ τ έ ς τ ι ς ε ξ ε λ ί ξ ε ι ς π ρ ο κύ π τ ε ι μ ι α σ χ ε τ ι κά ν έ α μ ο ρ φ ή α ν ά π τ υ ξ η ς κα ι ε κ σ υ γ χ ρ ο ν ι σ μ ο ύ τ ω ν π ό λ ε ω ν , π ο υ α π ο τ ε λ ε ί τ α υ τ ό χ ρ ο ν α κα ι έ ν α σ η μ α ν τ ι κό τ ο μ έ α ε π ε ν δ ύ σ ε ω ν κα ι σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο π ο λ ε ο δ ο μ ι κό b r a n d i n g τ ι ς μ ε τ α τ ρ έ π ε ι σ ε “ έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς ”. Ο ι π ό λ ε ι ς α υ τ έ ς , α ξ ι ο π ο ι ώ ν τ α ς τ ι ς ν έ ε ς τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς , σ υλ λ έ γ ο υ ν π λ ή θ ο ς δ ε δ ο μ έ ν ω ν κά θ ε π ρ ο έ λ ε υ σ η ς κα ι μ ε π ο ι κ ί λ ο υ ς σ κο π ο ύ ς , ώ σ τ ε ν α ο ρ γ α ν ώ σ ο υ ν α π ο δ ο τ ι κό τ ε ρ α τ ι ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ί ε ς τ ο υ ς . Υ π ο σ τ η ρ ί ζ ε τ α ι π ω ς ο ι υ π η ρ ε σ ί ε ς π ο υ π α ρ ά γ ο ν τ α ι μ ε τ έ τ ο ι ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς κα θ ώ ς κα ι ο υ π ε ρ σ ύ γ χ ρ ο ν ο ς , ψ η φ ι α κό ς α σ τ ι κό ς ε ξ ο π λ ι σ μ ό ς , θ α ε π ι τ ύ χ ο υ ν , π έ ρ α α π ό τ ην α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ η τ ω ν δ ι α φ ό ρ ω ν π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν κα ι μ ι α α υ ξ η μ έ ν η α π ό λ α υ σ η τ η ς α σ τ ι κ ή ς ζω ή ς . Ω σ τ ό σ ο , π α ρ ά λ λ η λ α μ ε τ ο ν ε ν θ ο υ σ ι α σ μ ό , μ π ρ ο σ τ ά σ τ η ν π ρ ο ο π τ ι κ ή τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν , ε μ φ α ν ί ζ ο ν τ α ι α π ό κά π ο ι ε ς μ ε ρ ι έ ς κα ι α μ φ ι β ο λ ί ε ς , σ κ ε π τ ι κ ι σ μ ό ς κα ι α ν τ ι δ ρ ά σ ε ι ς . Η π λ ε ι ο ψ η φ ί α ό σ ω ν δ ι α τ η ρ ο ύ ν μ ι α κ ρ ι τ ι κ ή σ τ ά σ η , θ έ τ ε ι ζ η τ ή μ α τ α ι σ ό τ η τ α ς ό σ ο ν α φ ο ρ ά τ ην π ρ ό σ β α σ η σ τ α κα ι ν ο ύ ρ ι α μ έ σ α κα ι κυ ρ ί ω ς ζ η τ ή μ α τ α ι δ ι ω τ ι κό τ η τ α ς κα ι κο ι ν ω ν ι κώ ν κα ι π ο λ ι τ ι κώ ν ε λ ε υ θ ε ρ ι ώ ν . Μ έ σ α σ τ α π λ α ί σ ι α α υ τ ά , α π ο κ τ ά ν ό η μ α κα ι η σ υ ζ ή τ η σ η γ ύ ρ ω α π ό τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς μ έ σ α σ τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς ( κα ι μ έ σ ω τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν ) . Θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε λ ο ι π ό ν κα ν ε ί ς ν α β ρ ε ι έ ν α ά μ ε σ ο σ υ σ χ ε τ ι σ μ ό τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν μ ε τ η ν ε π ι τ ή ρ η σ η ; Θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ε ν δ ε χ ο μ έ ν ω ς ν α δ ε ι α κό μ η κα ι σ τ ο ι χ ε ί α π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ σ τ η λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α τ ο υ ς ; Η σ χ έ σ η τ ο υ π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ μ ε τ ι ς σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς π ό λ ε ι ς κα ι τ ι ς π ό λ ε ι ς τ ο υ ε γ γ ύ ς μ έ λ λ ο ν τ ο ς ε ί ν α ι έ ν α θ έ μ α π ο υ π ά ν τ α μ ο ι ά ζ ε ι ε π ί κα ι ρ ο κα ι μ ά λ ι σ τ α τ α τ ε λ ε υ τ α ί α χ ρ ό ν ι α φ α ί ν ε τ α ι ν α έ χ ε ι α ν α ζω ο γ ο ν η θ ε ί τ ο ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν γ ι α α υ τ ό . Α π ό τ η μ ε ρ ι ά μ α ς , χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ώ ν τ α ς τ ην π λ ο ύ σ ι α β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α π ο υ υ π ά ρ χ ε ι γ ι α τ η ν ε π ι τ ή ρ η σ η σ ή μ ε ρ α κα ι γ ι α τ ο ν π α ν ο π τ ι σ μ ό κα ι έ χ ο ν τ α ς π ά ν τ α υ π ό ψ η τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς π α ρ α γ ω γ ή ς τ ο υ χ ώ ρ ο υ μ έ σ α σ τ η σ η μ ε ρ ι ν ή δ ι κ τ υ α κ ή κο ι ν ω ν ί α , θ α ε π ι χ ε ι ρ ή σ ο υ μ ε ν α ε ξ ε τ ά σ ο υ μ ε τ ι ς έ ν ν ο ι ε ς α υ τ έ ς μ έ σ α σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς έ ξ υ π ν η ς π ό λ η ς , έ τ σ ι ώ σ τ ε ν α κα τ α ν ο ή σ ο υ μ ε κα ι ν α π ε ρ ι γ ρ ά ψ ο υ μ ε τ η σ χ έ σ η τ ο υ ς μ ε α υ τ ή , π ρ ο σ π α θ ώ ν τ α ς π ά ν τ α ν α π α ρ α μ ε ί ν ο υ μ ε μ α κ ρ ι ά α π ό κά θ ε ε ί δ ο υ ς τ ε χ ν ο φ ο β ί α α λ λ ά κα ι κά θ ε τ ε χ ν ο φ ε τ ι χ ι σ μ ό .

4 Για περισσότερες πληροφορίες βλέπε: Batty, M. (2008) Fifty Years of Urban Modelling: Macro Statics to Micro Dynamics, in S. Albeverio, D. Andrey, P. Giordano, and A. Vancheri (Editors) The Dynamics of Complex Urban Systems: An Interdisciplinary Approach, Physica-Verlag, Heidelberg, DE,1-20.

1 . 3 . Δ ο μ ή ε ρ γ α σ ί α ς Θ α ξ ε κ ι ν ή σ ο υ μ ε λ ο ι π ό ν τ ην π α ρ ο ύ σ α ε ρ ε υ ν η τ ι κ ή μ ε μ ι α π ρ ο σ π ά θ ε ι α ο ρ ι σ μ ο ύ τ η ς έ ν ν ο ι α ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν . Α υ τ ό κ ρ ί ν ε τ α ι α π α ρ α ί τ η τ ο κα θ ώ ς τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ί τ α ι π ο λ ύ σ υ χ ν ά κα ι α π ό δ ι ά φ ο ρ ε ς π ηγ έ ς , έ χ ε ι σ υ σ κο τ ί σ ε ι τ ην π ρ α γ μ α τ ι κ ή σ η μ α σ ί α τ ο υ ό ρ ο υ . Ω ς κο μ μ ά τ ι τ η ς α π ο σ α φ ή ν ι σ η ς τ η ς έ ν ν ο ι α ς , θ α δ ο ύ μ ε π ι ο σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α κα ι τ ο υ ς σ τ ό χ ο υ ς π ο υ θ έ τ ο υ ν ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς , τ α μ έ σ α π ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ ν τ α ι γ ι α ν α ε π ι τ ε υ χ θ ο ύ ν α υ τ ο ί κα θ ώ ς κα ι τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς μ ε τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς ό λ α α υ τ ά π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι . Μ έ σ α α π ό α υ τ ά , π έ ρ α α π ό τ η β α σ ι κ ή δ ι ε υ κ ρ ί ν ι σ η τ η ς έ ν ν ο ι α ς θ α π α ρ ο υ σ ι α σ τ ε ί σ υ ν ο λ ι κά α υ τ ό π ο υ θ α ο ν ο μ ά σ ο υ μ ε ο υ τ ο π ί α τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν , δ η λ α δ ή ό λ α ε κ ε ί ν α τ α χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά τ ο υ ς π ο υ τ ι ς κα θ ι σ τ ο ύ ν γ ι α π ο λ λ ο ύ ς υ π ο δ ε ι γ μ α τ ι κά μ ο ν τ έ λ α α ν ά π τ υ ξ η ς τ ο υ α σ τ ι κο ύ χ ώ ρ ο υ . Σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α , α φ ο ύ έ χ ε ι γ ί ν ε ι κα τ α ν ο η τ ό τ ι κα θ ι σ τ ά μ ι α π ό λ η έ ξ υ π ν η , α λ λ ά κα ι π ο ι έ ς κα τ ε υ θ ύ ν σ ε ι ς α κο λ ο υ θ ε ί μ ι α τ έ τ ο ι α π ό λ η , θ α κά ν ο υ μ ε μ ι α μ ε γ ά λ η π α ρ έ ν θ ε σ η ώ σ τ ε ν α μ π ο ρ έ σ ο υ μ ε τ ε λ ι κά ν α α ν τ ι λ η φ θ ο ύ μ ε κα ι ά λ λ ε ς π λ ε υ ρ έ ς τ ο υ ς . Η ε ν λ ό γ ω π α ρ έ ν θ ε σ η ξ ε κ ι ν ά μ ε μ ι α β ι β λ ι ο γ ρ α φ ι κ ή ι σ τ ο ρ ι κ ή α ν α δ ρ ο μ ή σ τ ο ν π α ν ο π τ ι σ μ ό . Ε ί ν α ι σ α φ έ ς π ω ς γ ι α ν α ε ξ ε τ ά σ ο υ μ ε α ν ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο υ ν π α ν ο π τ ι κά χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά , θ α π ρ έ π ε ι π ρ ώ τ α ν α κα τ α ν ο ή σ ο υ μ ε τ ι ε ί ν α ι ο π α ν ο π τ ι σ μ ό ς . Έ τ σ ι , θ α ξ ε κ ι ν ή σ ο υ μ ε α π ό τ ο ε μ β λ η μ α τ ι κό P a n o p t i c o n κα ι θ α κα τ α λ ή ξ ο υ μ ε σ τ ο σ ή μ ε ρ α δ ι ε ρ ε υ ν ώ ν τ α ς μ ε έ ν α π ε ρ ι ε κ τ ι κό κα ι σ υ μ π υ κ ν ω μ έ ν ο τ ρ ό π ο τ η σ χ έ σ η τ ο υ χ ώ ρ ο υ μ ε τ ην ε π ι τ ή ρ η σ η κα ι τ η ν ε ξ ο υ σ ί α . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α έ ν α ζ ή τ η μ α π ο υ έ χ ε ι σ υ ζ η τ η θ ε ί κα ι έ χ ε ι ε ρ ε υ ν η θ ε ί ι δ ι α ί τ ε ρ α κα ι μ ά λ ι σ τ α α π ό π ο λ ύ σ η μ α ν τ ι κο ύ ς θ ε ω ρ η τ ι κο ύ ς , ε π ο μ έ ν ω ς η π ρ ο σ έ γ γ ι σ ή μ α ς θ α π ε ρ ι ο ρ ι σ τ ε ί σ τ η ν κα τ α γ ρ α φ ή κα ι δ η μ ι ο υ ρ γ ι κ ή α ν α π α ρ α γ ω γ ή τ ω ν σ υ μ π ε ρ α σ μ ά τ ω ν κα ι τ η ς θ ε ω ρ ί α ς τ ο υ ς κα ι δ ε θ α υ π ά ρ ξ ε ι π ρ ο σ π ά θ ε ι α ε μ π λ ο υ τ ι σ μ ο ύ α υ τ ή ς τ η ς θ ε ω ρ ί α ς α π ό τ η μ ε ρ ι ά μ α ς . Ω σ τ ό σ ο , α κο λ ο υ θ ώ ν τ α ς τ η ν π ο ρ ε ί α τ ο υ π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ μ έ σ α α π ό τ ι ς δ ι ά φ ο ρ ε ς κο ι ν ω ν ί ε ς κα ι κα τ α λ ή γ ο ν τ α ς σ τ ι ς σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς , θ α α ν α φ ε ρ θ ο ύ μ ε σ ε μ ι α σ χ ε τ ι κά κα ι ν ο ύ ρ ι α έ ν ν ο ι α : τ ο ν κυ β ε ρ ν ο π τ ι σ μ ό . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α τ η ν π ε ρ ι γ ρ α φ ή τ η ς ψ η φ ι α κ ή ς ε ν ο ρ χ ή σ τ ρ ω σ η ς τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς , μ έ σ α σ τ α π λ α ί σ ι α τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ κό σ μ ο υ κα ι τ ω ν σ ύ γ χ ρ ο ν ω ν κο ι ν ω ν ι ώ ν . Έ χ ο ν τ α ς α ν τ ι λ η φ θ ε ί τ ε λ ι κά τ ι σ η μ α ί ν ο υ ν ό λ α α υ τ ά κα ι π ο ι ά η σ χ έ σ η τ ο υ ς μ ε τ ο σ ή μ ε ρ α , θ α ε ί μ α σ τ ε έ τ ο ι μ ο ι ν α π ε ρ ά σ ο υ μ ε σ τ ι ς χ ω ρ ι κ έ ς ε κφ ρ ά σ ε ι ς τ ο υ ς . Σ τ ο σ η μ ε ί ο α υ τ ό θ α χ ρ ε ι α σ τ ε ί ν α μ ι λ ή σ ο υ μ ε λ ί γ ο γ ι α τ ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο κό σ μ ο . Θ α γ ί ν ε ι μ ι α π ρ ο σ π ά θ ε ι α ν α π ε ρ ι γ ρ α φ ε ί ε ν σ υ ν τ ο μ ί α η π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α , ό π ω ς τ η β ι ώ ν ο υ μ ε σ τ ο ν 2 1 ο α ι ώ ν α , ώ σ τ ε ν α α ν α λ υ θ ο ύ ν σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α ο ι χ ω ρ ι κ έ ς σ υ ν ι σ τ ώ σ ε ς τ η ς , δ ι α τ η ρ ώ ν τ α ς π ά ν τ α ω ς σ η μ ε ί ο α ν α φ ο ρ ά ς τ ην ε π ι τ ή ρ η σ η κα ι τ ο ν π α ν ο π τ ι σ μ ό . Σ τ ην ο υ σ ί α θ α π α ρ α κο λ ο υ θ ή σ ο υ μ ε π ώ ς έ χ ο υ ν α λ λ ά ξ ε ι σ ή μ ε ρ α ο ι τ ρ ό π ο ι π ο υ ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι α ν τ ι λ α μ β ά ν ο ν τ α ι τ ο ν κό σ μ ο γ ύ ρ ω τ ο υ ς , ο ι σ χ έ σ ε ι ς τ ο υ ς μ ε τ α σ ώ μ α τ ά τ ο υ ς , ο ι σ χ έ σ ε ι ς τ ο υ ς μ ε τ ο χ ώ ρ ο κα ι τ ο χ ρ ό ν ο , ο ι σ χ έ σ ε ι ς τ ο υ ς μ ε τ ο ν τ ό π ο . Μ ι λ ώ ν τ α ς γ ι α α υ τ έ ς τ ι ς α λ λ α γ έ ς , θ α σ τ α θ ο ύ μ ε π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο σ τ α σ η μ ε ί α ε κ ε ί ν α π ο υ σ χ ε τ ί ζ ο ν τ α ι μ ε τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς κα ι κυ ρ ί ω ς σ ε ε κ ε ί ν α π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο υ ν π α ν ο π τ ι κά χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά . Κ λ ε ί ν ο ν τ α ς μ ε τ ο κο μ μ ά τ ι α υ τ ό , θ α έ χ ο υ μ ε θ έ σ ε ι τ ο π λ ή ρ ε ς θ ε ω ρ η τ ι κό π λ α ί σ ι ο σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο ο π ο ί ο θ α μ π ο ρ έ σ ο υ μ ε τ ε λ ι κά ν α α ν τ ι μ ε τ ω π ί σ ο υ μ ε τ ο β α σ ι κό ε ρ ώ τ η μ α α υ τ ή ς τ η ς ε ρ ε υ ν η τ ι κ ή ς . Ε ί ν α ι ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς λ ο ι π ό ν κυ β ε ρ ν ο π τ ι κ έ ς μ η χα ν έ ς ; Π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ς τ ε λ ι κά

μ ι α δ υ σ τ ο π ί α τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν κα ι έ χ ο ν τ α ς δ ε ι κα ι τ ι ς δ ύ ο π λ ε υ ρ έ ς τ η ς δ υ ν η τ ι κ ή ς ε π ί δ ρ α σ η ς τ ω ν ν έ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν π ο υ α π ο τ ε λ ο ύ ν τ ο υλ ι σ μ ι κό κα ι τ ο λ ο γ ι σ μ ι κό τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν , ε λ π ί ζ ο υ μ ε ν α κα τ ο ρ θ ώ σ ο υ μ ε ν α φ τ ά σ ο υ μ ε π έ ρ α α π ό ε υ τ ο π ί ε ς κα ι δ υ σ τ ο π ί ε ς , σ τ ο α δ ι α μ φ ι σ β ή τ η τ α ε π ε ί γ ο ν ζ ή τ η μ α τ η ς π ρ ο σ τ α σ ί α ς κα ι ο υ σ ι α σ τ ι κ ή ς β ε λτ ί ω σ η ς τ ο υ π α ρ ό ν τ ο ς κα ι τ ο υ μ έ λ λ ο ν τ ο ς τ ο υ α σ τ ι κο ύ χ ώ ρ ο υ .

2)Η ουτοπ ία των έξυπ νων πόλεων Δ ι α ν ύ ο ν τ α ς τ η δ ε ύ τ ε ρ η δ ε κα ε τ ί α τ ο υ 2 1 ο υ α ι ώ ν α , δ ε θ α μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α ι σ χ υ ρ ι σ τ ο ύ μ ε π ω ς ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς α π ο τ ε λ ο ύ ν μ ι α ο υ τ ο π ί α , μ ε τ η ν ε τ υ μ ο λ ο γ ι κ ή έ ν ν ο ι α τ ο υ ό ρ ο υ . Δ ε ν α π ο τ ε λ ο ύ ν δ η λ α δ ή μ η - τ ό π ο , α ν τ ι θ έ τ ω ς , ε ί ν α ι μ ι α π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α γ ι α ό λ ο κα ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α μ έ ρ η σ τ ο ν π λ α ν ή τ η , γ ι α ό λ ο κα ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς π ο υ ζ ο υ ν σ ε α υ τ ά . Θ α θ έ λ α μ ε λ ο ι π ό ν ν α δ ι ε υ κ ρ ι ν ί σ ο υ μ ε π ω ς ο η χ ρ ή σ η τ ο υ ό ρ ο υ ο υ τ ο π ί α σ τ ο ν τ ί τ λ ο τ ο υ π α ρ ό ν τ ο ς κ ε φ α λ α ί ο υ δ ε ν α ν α φ έ ρ ε τ α ι σ τ η ν ί δ ι α τ ην έ ξ υ π ν η π ό λ η α λ λ ά σ ε μ ι α ο ρ ι σ μ έ ν η σ ύλ λ η ψ ή τ η ς , ό π ω ς α υ τ ή ε κφ ρ ά ζ ε τ α ι τ ό σ ο σ ε δ η μ ο σ ι ε ύ μ α τ α , ά ρ θ ρ α κα ι α φ ι ε ρ ώ μ α τ α κά θ ε λ ο γ ή ς , ό σ ο κα ι γ ε ν ι κό τ ε ρ α σ ε μ ε γ ά λ α τ μ ή μ α τ α τ η ς σ χ ε τ ι κ ή ς β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α ς . Η α υ ξ α ν ό μ ε ν η χ ρ ή σ η τ η ς έ ν ν ο ι α ς τ η ς έ ξ υ π ν η ς π ό λ η ς , η ο π ο ί α σ ε ο ρ ι σ μ έ ν ε ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς γ ί ν ε τ α ι κα τ α χ ρ η σ τ ι κά , σ υ ν ο δ ε ύ ε τ α ι σ τ η ν π λ ε ι ο ψ η φ ί α τ ω ν π ε ρ ι π τ ώ σ ε ω ν α π ό θ ρ ι α μ β ο λ ο γ ί ε ς . Γ ι α τ ο λ ό γ ο α υ τ ό , κά θ ε σ ο β α ρ ή π ρ ο σ π ά θ ε ι α α ν ά γ ν ω σ η ς τ η ς π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν , ο φ ε ί λ ε ι π ρ ώ τ α α π ό ό λ α ν α α π ο δ ο μ ή σ ε ι τ ο μ ύ θ ο π ο υ έ χ ε ι σ τ η θ ε ί γ ύ ρ ω α π ό τ ο ό ρ α μ ά τ ο υ ς , α π ο ρ ρ ί π τ ο ν τ α ς ό , τ ι μ έ σ α σ ε α υ τ ό ν ε ί ν α ι π ρ ο ϊ ό ν σ τ ε ί ρ α ς π ρ ο π α γ ά ν δ α ς κα ι α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο ν τ α ς τ α υ τ ό χ ρ ο ν α τ α κο μ μ ά τ ι α τ ο υ π ο υ μ π ο ρ ο ύ ν ν α ε π ι β ε β α ι ώ σ ο υ ν ο υ σ ι α σ τ ι κ έ ς π ρ ο ο π τ ι κ έ ς γ ι α έ ν α κα λ ύ τ ε ρ ο μ έ λ λ ο ν , γ ι α τ ο σ ύ ν ο λ ο τ ο υ α σ τ ι κο ύ π λ η θ υ σ μ ο ύ . Η μ ε τ α τ ρ ο π ή μ ι α π ό λ η ς σ ε έ ξ υ π ν η , α π ο τ ε λ ε ί μ ι α τ ρ έ χ ο υ σ α , π ο λ λ ά υ π ο σ χ ό μ ε ν η σ τ ρ α τ η γ ι κ ή η ο π ο ί α π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι ω ς α π ά ν τ η σ η σ τ α σ ύ γ χ ρ ο ν α π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ γ ε ν ν ώ ν τ α ι α π ό τ η ν α ύ ξ η σ η τ ω ν α σ τ ι κώ ν π λ η θ υ σ μ ώ ν κα ι τ η ν τ α χ ε ί α α σ τ ι κο π ο ί η σ η . Α κο ύ γ ο ν τ α ς γ ι α έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς ή δ ι α β ά ζ ο ν τ α ς γ ι α α υ τ έ ς σ τ η σ χ ε τ ι κ ή β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α ε ύ κο λ α κα τ α ν ο ο ύ μ ε π ω ς σ υ ν δ έ ο ν τ α ι ά μ ε σ α μ ε έ ν α ε υ ρ ύ φ ά σ μ α λ ε ι τ ο υ ρ γ ι ώ ν τ η ς π ό λ η ς , α λ λ ά κα ι υ π ο κ ε ι μ έ ν ω ν π ο υ ζ ο υ ν κα ι δ ρ ο υ ν μ έ σ α σ ε α υ τ ή . Γ ί ν ε τ α ι λ ο ι π ό ν α ν τ ι λ η π τ ό π ω ς ό τ α ν μ ι λ ά μ ε γ ι α έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς , δ ε ν μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α μ ην α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε τ α υ τ ό χ ρ ο ν α κα ι τ ο υ ς β α σ ι κο ύ ς σ υ ν τ ε λ ε σ τ έ ς τ ο υ ς : τ ο μ ά ν α τ ζ μ ε ν τ κα ι τ ην ο ρ γ ά ν ω σ η , τ ην τ ε χ ν ο λ ο γ ί α , τ η δ ι ο ί κ η σ η , τ α ε κά σ τ ο τ ε π ο λ ι τ ι κά π λ α ί σ ι α , τ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς κα ι τ ι ς κο ι ν ό τ η τ ε ς , τ η ν ο ι κο ν ο μ ί α , τ ο χ τ ι σ μ έ ν ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν , τ ι ς υ π ο δ ο μ έ ς κα ι τ ο φ υ σ ι κό π ε ρ ι β ά λ λ ο ν ( C h o u r a b i e t a l . , 2 0 1 2 ) . Α π ό α υ τ ά κα τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε π ω ς έ χ ο υ μ ε ν α κά ν ο υ μ ε μ ε π ο λ ύ π λ ο κα σ υ σ τ ή μ α τ α κα ι σ χ έ σ ε ι ς τ α ο π ο ί α θ α κα τ α φ έ ρ ο υ μ ε ν α ψ η λ α φ ί σ ο υ μ ε μ ό ν ο μ έ σ α α π ό μ ι α σ τ ο χ ε υ μ έ ν η β ι β λ ι ο γ ρ α φ ι κ ή έ ρ ε υ ν α . Μ έ σ α α π ό α υ τ ή σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α θ α π ρ ο σ π α θ ή σ ο υ μ ε ν α α π ο σ α φ η ν ί σ ο υ μ ε τ η ν έ ν ν ο ι α τ η ς έ ξ υ π ν η ς π ό λ η ς , ώ σ τ ε ν α π ρ ο χ ω ρ ή σ ο υ μ ε σ τ η δ ι ε ρ ε ύ ν η σ η τ η ς π ρ ο α ν α φ ε ρ θ ε ί σ α ς ο υ τ ο π ί α ς .

2 . 1 . Ο ρ ί ζ ο ν τ α ς τ ι ς “ έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς ” “ Ο ό ρ ο ς έ ξ υ π ν ο ς ε ί ν α ι ι δ ι α ι τ έ ρ ω ς Α μ ε ρ ι κά ν ι κο ς κα θ ώ ς χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ί τ α ι ε υ ρ έ ω ς σ τ ο ν κα θ η μ ε ρ ι ν ό λ ό γ ο α ν α φ ε ρ ό μ ε ν ο ς σ ε ι δ έ ε ς κα ι α ν θ ρ ώ π ο υ ς π ο υ π α ρ έ χ ο υ ν ε υ φ υ ή δ ι ο ρ α τ ι κό τ ητ α , α λ λ ά έ χ ε ι υ ι ο θ ε τ η θ ε ί π ρ ο σ φ ά τ ω ς σ τ ο ν α σ τ ι κό σ χ ε δ ι α σ μ ό μ έ σ α α π ό τ ο κ λ ι σ έ τ η ς έ ξ υ π ν η ς α ν ά π τ υ ξ η ς . Α ν τ ί ν α ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι σ τ ην α γ ο ρ ά ν α ε π ι β ά λ ε ι τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς ο ι π ό λ ε ι ς α ν α π τ ύ σ σ ο ν τ α ι κα ι ε ξ α π λ ώ ν ο ν τ α ι , η έ ξ υ π ν η α ν ά π τ υ ξ η ε ί ν α ι έ ν α κ ί ν η μ α π ο υ υ π ο δ η λώ ν ε ι π ω ς μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α ε π ι τ ύ χ ο υ μ ε μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ ητ α μ έσ ω τ ο υ σ υ ν τ ο ν ι σ μ ο ύ τ ω ν δ υ ν ά μ ε ω ν π ο υ ο δ η γ ο ύ ν σ ε l a i s s e z f a i r e α ν ά π τ υ ξ η : τ ω ν σ υ γ κο ι ν ω ν ι ώ ν , τ η ς γ ε ω π ρ ο σ ό δ ο υ , τ η ς σ υ ν τ ή ρ η σ η ς κα ι τ η ς ο ι κο ν ο μ ι κ ή ς α ν α π τ υ ξ η ς .” ( B a t t y e t a l . 2 0 1 2 : 4 8 6 ) Α ρ χι κά λο ι πόν , πρ ο κύ πτε ι μ ι α α ν άγ κ η ορ ισμ ού τω ν έξυ πνω ν πό λεω ν . Ε ξε τ ά ζο ν τ ας τ η σ χε τ ικ ή β ι β λιο γ ρα φ ί α , παρ α τ ηρού ν τ α ι ε κ πρώ τ ης ό ψεω ς δύ ο β α σ ι κο ί δ ι α κρ ι τ ο ί ά ξον ες σύμφω ν α με τ ους ο πο ί ους ο ι ε κά σ το τε μ ε λε τ η τές ο ρ ί ζου ν μ ι α πό λη ως έξυ π ν η . Έχου ν δ ια τ υ πωθ ε ί αρ κε τ ο ί ορ ισμ ο ί ήδ η α πό τ ι ς α ρ χ ές του 19 90 , οπό τ ε κα ι ο ε π ίμ αχο ς ό ρος ά ρ χ ισ ε ν α γ ί νε τ α ι α ν τ ι κ ε ίμ ενο έ ν το ν ου ε νδ ι αφέ ρο ν το ς , ε ξα ι τ ί ας τ η ς α ν ά πτυξ ης κα ι δ ι ά χυσ ης τω ν τ ε χ νο λογ ιώ ν πλη ρο φο ρ ι κ ής κα ι ε π ι κο ι νω ν ί ας ( Τ ΠΕ ) στ ι ς δυ τ ι κ ές χώ ρες . Π ά ν ω σε αυ τές τ ι ς τ ε χ νο λογ ί ε ς στ η ρ ί χτ η κ ε ο αρ χ ι κός ορ ισ μός . Ω στ όσ ο ό πως θ α δ ούμε κα ι σ τ η συ ν έ χε ι α α πό κά πο ι ε ς πλευρέ ς παρουσ ι ά ζε τ α ι μ ι α σ τρ οφή πρ ος τ ο ρό λο του α ν θρ ώ πι νου δυν αμ ικού κα ι τ ων δ ι αφόρ ων πο λ ι τ ι κώ ν α λλά κα ι τω ν ο ι κο ν ομ ικώ ν κα ι αν α πτυξ ια κώ ν κρ ι τ η ρ ίω ν στ η δ ημ ιουρ γ ία κα ι α ν ά πτυξ η τω ν έξυπν ω ν πό λεω ν . Έ τσ ι , με το ν κα ιρ ό , έ χε ι γ ί ν ε ι κο ι νώς α πο δ εκ τ ό πως η έμφ α ση που δ ί ν ε τ α ι σ τ ο ρό λο του δ ι α δ ικ τ ύου κα ι τω ν ΤΠΕ δ ε ν ε πα ρ κε ί γ ι α να τ ι ς π ερ ι γ ρά ψε ι . Αυ τ ή η δ ι αφο ρ ά , που ε ί ν α ι α ρ κε τά ο υσ ι α στ ι κή στ η ν α πο σ αφ ήν ισ η μ ι ας τ όσ ο πο λυ χ ρ ησ ιμο πο ι ημ έ νης έν ν ο ι ας , φ α ίν ετ α ι α πό τους πα ρ α κά τω ε νδ ε ι κ τ ικούς ο ρ ι σμούς . . . . . ( έ ξ υ π ν η π ό λ η ) ο ρ ί ζ ο υ μ ε μ ι α π ό λ η σ τ η ν ο π ο ί α ο ι Τ Π Ε σ υ γ χ ω ν ε ύ ο ν τ α ι μ ε π α ρ α δ ο σ ι α κ έ ς υ π ο δ ο μ έ ς , π ο υ σ υ ν τ ο ν ί ζ ο ν τ α ι κα ι ο λ ο κ λ η ρ ώ ν ο ν τ α ι μ ε τ η χ ρ ή σ η ν έ ω ν ψ η φ ι α κώ ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν ( B a t t y e t a l . 2 0 1 2 : 4 8 1 ) Θ ε ω ρ ο ύ μ ε μ ι α π ό λ η ω ς έ ξ υ π ν η ό τ α ν ο ι ε π ε ν δ ύ σ ε ι ς σ ε α ν θ ρ ώ π ι ν ο κα ι κο ι ν ω ν ι κό κ ε φ ά λ α ι ο α λ λ ά κα ι ο ι π α ρ α δ ο σ ι α κ έ ς κα ι σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς ( Τ Π Ε ) υ π ο δ ο μ έ ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς τ ρ ο φ ο δ ο τ ο ύ ν μ ι α β ι ώ σ ι μ η ο ι κο ν ο μ ι κ ή α ν ά π τ υ ξ η κα ι μ ι α υ ψ η λ ή π ο ι ό τ ητ α ζω ή ς , μ ε μ ι α σ υ ν ε τ ή δ ι α χ ε ί ρ ι σ η τ ω ν φ υ σ ι κώ ν π ό ρ ω ν , μ έ σ ω τ η ς σ υ μ μ ε τ ο χ ι κ ή ς δ ι α κ υ β έ ρ ν η σ η ς . ( C a ra g l i u & D e l B o & N i j k a m p , 2 0 1 1 : 7 0 ) Π έ ρ α α π ό τ ο υ ς ο ρ ι σ μ ο ύ ς π ο υ ε ί ν α ι α ρ κ ε τ ά α π ο κα λ υ π τ ι κο ί , η έ ν ν ο ι α π α ρ α μ έ ν ε ι σ χ ε τ ι κά θ ο λ ή , ε π ο μ έ ν ω ς θ α π ρ έ π ε ι ν α δ ο ύ μ ε κα ι τ ην ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α τ η ς α π ό τ ο υ ς π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ο υ ς μ ε λ ε τ η τ έ ς . Θ α ε σ τ ι ά σ ο υ μ ε λ ο ι π ό ν σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α σ ε δ ύ ο δ η μ ο σ ι ε ύ σ ε ι ς ο ι ο π ο ί ε ς π ε ρ ι λ α μ β ά ν ο υ ν κα ι τ ο υ ς π α ρ α π ά ν ω ο ρ ι σ μ ο ύ ς , α ν τ λ ώ ν τ α ς α π ό τ α σ η μ ε ί α τ ο υ ς π ο υ π ε ρ ι γ ρ ά φ ο υ ν π ι ο α ν α λ υ τ ι κά τ ι κα θ ι σ τ ά μ ι α π ό λ η έ ξ υ π ν η . Μ έ σ α α π ό μ ι α ε π ε ξ η γ η μ α τ ι κ ή α φ ήγ η σ η τ η ς έ ξ υ π ν η ς π ό λ η ς κα τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε τ ε λ ι κά π ω ς π α ρ ά τ ο γ ε γ ο ν ό ς π ω ς β λ έ π ο υ μ ε δ ύ ο δ ι α φ ο ρ ε τ ι κο ύ ς ο ρ ι σ μ ο ύ ς τ η ς έ ν ν ο ι α ς , σ τ ην α ν ά λ υ σ ή τ η ς δ ε ν θ α μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α π ο ύ μ ε π ω ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι

α σ υ μ φ ω ν ί ε ς μ ε τ α ξ ύ τ ω ν δ ύ ο δ η μ ο σ ι ε ύ σ ε ω ν , α ν τ ι θ έ τ ω ς , η μ ι α μ ε λ έ τ η μ ο ι ά ζ ε ι ν α σ υ μ π λ η ρ ώ ν ε ι τ η ν ά λ λ η . Έ τ σ ι α π ό τ η ν π ρ ώ τ η θ α δ ο ύ μ ε π ώ ς π α ρ ά τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι ε ξ α ρ χ ή ς ο ι Τ Π Ε ε ί ν α ι κα θ ο ρ ι σ τ ι κ έ ς γ ι α τ η θ ε ω ρ ί α τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν δ ε ν ε π α ρ κο ύ ν γ ι α τ ην π ε ρ ι γ ρ α φ ή τ ο υ ς . Σ τ η δ ε ύ τ ε ρ η , τ ο ν ί ζ ε τ α ι ο ρ ό λ ο ς τ ω ν ε π ι π λ έ ο ν χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κώ ν π ο υ α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο ν τ α ι ω ς β α σ ι κά γ ι α τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ η ν υ π ά ρ χ ο υ σ α έ ρ ε υ ν α . S m a r t C i t i e s o f t h e F u t u re Σ τ η δ η μ ο σ ί ε υ σ η α υ τ ή , ο ι σ υ γ γ ρ α φ ε ί ς υ π ο σ τ η ρ ί ζ ο υ ν π ω ς γ ι α τ ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο τ μ ή μ α τ ο υ 2 0 ο ύ α ι ώ ν α , η ι δ έ α π ω ς μ ι α π ό λ η θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α ε ί ν α ι έ ξ υ π ν η , α π ο τ ε λ ο ύ σ ε έ ν α ό ρ α μ α ε π ι σ τ η μ ο ν ι κ ή ς φ α ν τ α σ ί α ς π ο υ ε μ φ α ν ι ζ ό τ α ν μ ό ν ο σ ε μ ην τ ι α κ έ ς α ν α π α ρ α σ τ ά σ ε ι ς . Χ ρ ε ι ά σ τ η κ ε ο ξ α φ ν ι κό ς π ο λ λ α π λ α σ ι α σ μ ό ς τ ω ν υ π ο λ ο γ ι σ τ ι κώ ν σ υ σ κ ε υ ώ ν κά θ ε κ λ ί μ α κα ς , μ ε ε ν σ ω μ α τ ω μ έ ν η σ τ ο ι χ ε ι ώ δ η “ ν ο η μ ο σ ύ ν η ”, ώ σ τ ε ν α μ π ο ρ ο ύ μ ε σ ή μ ε ρ α ν α μ ι λ ά μ ε γ ι α τ ι ς π ρ ο ο π τ ι κ έ ς τ η ς ύ π α ρ ξ η ς έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν π ο υ α ι σ θ ά ν ο ν τ α ι , ω ς τ η ν έ α π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α . Τ α α σ τ ι κά π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ α π ο υ π ρ ο κύ π τ ο υ ν μ έ σ α α π ό τ ι ς τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ έ ς α λ λ α γ έ ς τ ω ν τ ε λ ε υ τ α ί ω ν δ ε κα ε τ ι ώ ν , δ ι α φ έ ρ ο υ ν σ ε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό α π ό α υ τ ά τ ο υ π ρ ο ηγ ο ύ μ ε ν ο υ α ι ώ ν α κα ι α υ τ ό ο φ ε ί λ ε τ α ι σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο υ ς σ υ γ γ ρ α φ ε ί ς σ τ ην α ν ά π τ υ ξ η κα ι σ ύ γ κ λ ι σ η τ ω ν Τ Π Ε . Η α υ τ ο μ α τ ο π ο ί η σ η τ ω ν λ ε ι τ ο υ ρ γ ι ώ ν ρ ο υ τ ί ν α ς π ο υ α φ ο ρ ο ύ ν μ ε μ ο ν ω μ έ ν α ά τ ο μ α , κ τ ί ρ ι α κα ι κυ κ λ ο φ ο ρ ι α κά σ υ σ τ ή μ α τ α μ ε τ α ξ ύ ά λ λ ω ν , δ ε ν ε ί ν α ι ο μ ό ν ο ς π α ρ ά γ ο ν τ α ς π ο υ κά ν ε ι τ ι ς π ό λ ε ι ς έ ξ υ π ν ε ς . Θ α π ρ έ π ε ι ν α π ρ ο σ θ έ σ ο υ μ ε σ ε α υ τ ό ν ό λ ο υ ς ε κ ε ί ν ο υ ς τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς π ο υ ε π ι τ ρ έ π ο υ ν τ ην κα τ α γ ρ α φ ή κα ι κα τ α ν ό η σ η τ η ς π ό λ η ς κα ι α λ λ ά ζ ο υ ν ά ρ δ ην τ ο ν τ ρ ό π ο σ χ ε δ ι α σ μ ο ύ τ η ς , σ ε π ο λ λ α π λ έ ς χ ρ ο ν ι κ έ ς κ λ ί μ α κ ε ς , δ η μ ι ο υ ρ γ ώ ν τ α ς τ ι ς π ρ ο ϋ π ο θ έ σ ε ι ς ο ι π ό λ ε ι ς ν α γ ί ν ο ν τ α ι έ ξ υ π ν ε ς μ α κ ρ ο π ρ ό θ ε σ μ α , μ ε τ η σ υ ν ε χ ή β ρ α χ υ π ρ ό θ ε σ μ η α ν α τ ρ ο φ ο δ ό τ η σ η . Έ τ σ ι , ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς μ π ο ρ ο ύ ν ν α γ ί ν ο υ ν α ν τ ι λ η π τ έ ς ω ς σ ύ ν ο λ α ε ρ γ α λ ε ί ω ν κα ι μ έ σ ω ν δ ι α φ ό ρ ω ν κ λ ι μ ά κω ν , π ο υ σ υ ν δ έ ο ν τ α ι μ έ σ α α π ό π ο λ λ α π λ ά δ ί κ τ υ α τ α ο π ο ί α π α ρ έ χ ο υ ν σ υ ν ε χ ε ί ς ρ ο έ ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν κά θ ε ε ί δ ο υ ς κα ι π ρ ο έ λ ε υ σ η ς , α π ό τ ι ς φ υ σ ι κ έ ς σ α φ ώ ς π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ μ έ ν ε ς κ ι ν ή σ ε ι ς τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν σ τ ο χ ώ ρ ο , μ έ χ ρ ι τ ι ς α σ α φ ε ί ς δ ι α δ ι κα σ ί ε ς τ η ς λ ή ψ η ς α π ο φ ά σ ε ω ν . Α π ό τ ο ν κα ρ τ ε σ ι α ν ό χ ώ ρ ο τ η ς π ό λ η ς μ έ χ ρ ι τ ο ν κο ι ν ω ν ι κό . Ε ν σ υ ν τ ο μ ί α , ο ι π ό λ ε ι ς μ π ο ρ ο ύ ν ν α ε ί ν α ι έ ξ υ π ν ε ς σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο υ ς μ ε λ ε τ η τ έ ς , μ ό ν ο ό τ α ν ο ι π α ρ α π ά ν ω έ ξ υ π ν ε ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ί ε ς έ χ ο υ ν τ η δ υ ν α τ ό τ η τ α ν α ε π ε ξ ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ι κα ι ν α σ υ ν θ έ τ ο υ ν τ ο σ ύ ν ο λ ο τ ω ν σ υλ λ ε γ ό μ ε ν ω ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν π ρ ο ς έ ν α σ κο π ό κα ι ε ι δ ι κό τ ε ρ α π ρ ο ς τ η ν α ν α ζ ή τ η σ η τ ρ ό π ω ν β ε λτ ί ω σ η ς τ η ς α π ο δ ο τ ι κό τ η τ α ς , τ η ς ι σ ό τ η τ α ς , τ η ς β ι ω σ ι μ ό τ η τ α ς κα ι τ η ς π ο ι ό τ η τ α ς ζω ή ς σ τ ι ς π ό λ ε ι ς . 5 Μ έ σ α α π ό μ ι α τ έ τ ο ι α α ν τ ί λ η ψ η π ρ ο κ ύ π τ ο υ ν δ ύ ο σ υ σ τ ή μ α τ α π ο υ α π α ρ τ ί ζ ο υ ν τ ην έ ξ υ π ν η π ό λ η : α υ τ ό π ο υ α φ ο ρ ά τ ην ε ν ο ρ χ ή σ τ ρ ω σ η , δ η λ α δ ή τ ο λ ο γ ι σ μ ι κό κα ι υλ ι σ μ ι κό τ η ς κα ι π α ρ έ χ ε τ α ι α π ό ε τ α ι ρ ε ί ε ς Τ Π Ε κα ι α υ τ ό π ο υ α φ ο ρ ά τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς μ ε τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς α υ τ ή η ε ν ο ρ χ ή σ τ ρ ω σ η α ν ο ί γ ε ι δ ρ ό μ ο υ ς γ ι α τ ε λ ε ί ω ς δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς μ ο ρ φ έ ς κο ι ν ω ν ι κ ή ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς . Ό λ α τ α π ρ ο ηγ ο ύ μ ε ν α υ π ο ν ο ο ύ ν π ω ς ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς θ α α π ο τ ε λ έ σ ο υ ν κα τ α λ ύ τ ε ς γ ι α ν έ ε ς μ ο ρ φ έ ς π ο λ ι τ ι κώ ν α ν ά λ υ σ η ς κα ι σ χ ε δ ι α σ μ ο ύ σ τ ην ε π ο χ ή τ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς κα ι ο ι μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ε ς α λ λ α γ έ ς π ο υ θ α φ έ ρ ε ι η ε ι σ α γ ω γ ή τ ω ν ν έ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν θ α ε ί ν α ι

5 Θα πρέπει να παρατηρήσουμε πως εισάγεται σύμφωνα με μια τέτοια περιγραφή μια ηθική και ενδεχομένως

ιδεολογική διάσταση των έξυπνων πόλεων που είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο αναφερόμαστε σε ουτοπίες. Θα επανέλθουμε όμως σε αυτό στις επόμενες παραγράφους του κεφαλαίου.

σ τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς τ η ς α σ τ ι κ ή ς ζω ή ς κα ι σ τ ο σ χ ε δ ι α σ μ ό α υ τ ή ς τ η ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς . Π έ ρ α α π ό τ α π ρ ο ηγ ο ύ μ ε ν α , σ τ α χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά π ο υ σ υ ν θ έ τ ο υ ν τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς , π ρ ο σ τ ί θ ε τ α ι κα ι η α ν τ ί λ η ψ η π ω ς α π ο τ ε λ ο ύ ν ό ρ γ α ν α γ ι α β ε λτ ί ω σ η τ η ς α ν τ α γ ω ν ι σ τ ι κό τ η τ α ς , μ ε τ ρ ό π ο υ ς π ο υ ε ν ι σ χ ύ ο υ ν τ η ν κο ι ν ό τ η τ α κα ι τ η ν π ο ι ό τ η τ α τ η ς ζω ή ς . Μ ά λ ι σ τ α υ π ο σ τ η ρ ί ζ ε τ α ι π ω ς ο ι π ό λ ε ι ς π ο υ ε ί ν α ι έ ξ υ π ν ε ς μ ό ν ο σ ε σ χ έ σ η μ ε τ η ν ο ι κο ν ο μ ί α ς τ ο υ ς δ ε ν ε ί ν α ι κα θ ό λ ο υ έ ξ υ π ν ε ς α ν α γ ν ο ο ύ ν τ ι ς κο ι ν ω ν ι κ έ ς σ υ ν θ ή κ ε ς τ ω ν π ο λ ι τ ώ ν τ ο υ ς ( B a t t y e t a l . 2 0 1 2 : 4 8 6 ) . S m a r t c i t i e s i n E u r o p e Γ ι α τ ο υ ς C a ra g l i u , D e l B o κα ι N i j k a m p ( 2 0 1 1 ) η α σ τ ι κ ή α π ό δ ο σ η σ ή μ ε ρ α δ ε ν ε ξ α ρ τ ά τ α ι μ ό ν ο α π ό τ ο φ υ σ ι κό κ ε φ ά λ α ι ο δ η λ α δ ή τ ι ς υ π ά ρ χ ο υ σ ε ς “ σ κ λ η ρ έ ς ” υ π ο δ ο μ έ ς , α λ λ ά κα ι α π ό τ ο α ν θ ρ ώ π ι ν ο κα ι κο ι ν ω ν ι κό κ ε φ ά λ α ι ο . Μ ά λ ι σ τ α τ ο τ ε λ ε υ τ α ί ο , α π ο κ τ ά ό λ ο κα ι μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η σ η μ α σ ί α κα ι τ ε λ ι κά κα θ ί σ τ α τ α ι α π ο φ α σ ι σ τ ι κό γ ι α τ η ν α ν τ α γ ω ν ι σ τ ι κό τ η τ α τ ω ν π ό λ ε ω ν . Σ το π λα ί σ ι ο α υ τό, η έ ν ν ο ι α τ η ς έ ξ υ π ν η ς π όλ η ς έ χ ε ι ε ι σ α χ θ ε ί ω ς σ τ ρ α τ ηγ ι κ ή γ ι α ν α μ π ο ρ έ σ ο υ ν ν α σ υ μ π ε ρ ι λ η φ θ ο ύ ν σ ε έ ν α κο ιν ό π λα ί σ ι ο ο ι πα ρ ά γ ο ν τ ε ς σ ύ γ χ ρ ο ν η ς α σ τ ι κ ή ς π α ρ α γ ω γ ή ς κα ι ε ι δ ι κό τ ε ρ α , γ ι α ν α τ ο ν ι σ τ ε ί η σ η μ α σ ί α τ ω ν Τ Π Ε σ τ ην ε ν ί σ χ υ σ η το υ α ν τ α γ ω ν ι σ τ ι κο ύ π ρ ο φ ί λ τ ω ν π ό λ ε ω ν τ α τ ε λ ε υ τ α ί α 2 0 χ ρ ό ν ι α . Α ν α γ ν ω ρ ί ζε τ α ι λ ο ι π ό ν κα ι α π ό το υ ς ε ν λό γ ω σ υ γ γ ρ α φ ε ί ς πω ς η έ ν ν ο ι α α υ τ ή ε σ τ ι ά ζε ι κα τ ά κύ ρ ι ο λ ό γ ο σ το ρ όλ ο τ ω ν Τ Π Ε ό πω ς α ν α φ έ ρ θ η κε κα ι π ρ ο ηγ ο υ μ έ ν ω ς , ω σ τ ό σ ο πα ρ α τ η ρ ο ύ ν σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α πω ς η έ ρ ε υ ν α π ο υ α φ ο ρ ά τ ι ς π ό λ ε ι ς α υ τ έ ς ε σ τ ι ά ζε ι σ το ρ ό λο τ ο υ α ν θ ρ ώ π ιν ο υ κ ε φ α λ α ί ο υ κα ι τ η ς ε κ πα ί δ ε υ σ η ς , το υ κο ιν ω ν ι κο ύ κε φ α λ α ί ο υ α λ λά κα ι το υ π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κο ύ ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν τ ο ς ω ς σ η μ α ν τ ι κο ύ ς πα ρ ά γ ο ν τ ε ς τ η ς α σ τ ι κ ή ς α ν ά π τ υ ξ η ς . Έ τ σ ι , μ ε λ ε τ ώ ν τ α ς τ η σ χ ε τ ι κ ή β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α σ υ ν ο ψ ί ζ ο υ ν τ α χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά π ο υ α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο υ ν ω ς κο ιν ά γ ι α τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ι ς υ πά ρ χ ο υ σ ε ς έ ρ ε υ ν ε ς ω ς : 1.Την αξιοποίηση της δικτυακής υποδομής για τη βελτίωση της οικονομικής και πολιτικής αποδοτικότητας και την επίτευξη της κοινωνικής, πολιτισμικής και αστικής ανάπτυξης. Το σημείο αυτό φέρνει στο προσκήνιο μια αντίληψη της δικτυωμένης πόλης ως το βασικό αναπτυξιακό μοντέλο, και της συνδεσιμότητας ως την πηγή ανάπτυξης. 2.Την υπάρχουσα έμφαση στην οδηγούμενη από τις επιχειρήσεις αστική ανάπτυξη. Παρά τις επιφυλάξεις σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους της υπερβολικής προσήλωσης στα οικονομικά μεγέθη ως τον μόνο παράγοντα αστικής ανάπτυξης, αξίζει να σημειωθεί πως τα σχετικά στοιχεία δείχνουν στην πραγματικότητα πως οι προσανατολισμένες στις επιχειρήσεις πόλεις, είναι και αυτές με τις πιο ικανοποιητικές κοινωνικό-οικονομικές επιδόσεις. 3.Την ισχυρή στόχευση στην επίτευξη της κοινωνικής ενσωμάτωσης διαφόρων κατοίκων της πόλης στις κοινωνικές παροχές. Αυτό παρακινεί τους ερευνητές και τους φορείς χάραξης πολιτικής να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στο κρίσιμο ζήτημα της δίκαιης αστικής ανάπτυξης. 4.Την έμφαση στον κρίσιμο ρόλο τόσο των βιομηχανιών υψηλής τεχνολογίας όσο και των αποκαλούμενων “δημιουργικών βιομηχανιών” στην μακροπρόθεσμη αστική ανάπτυξη. Αυτός ο παράγοντας μαζί με τις “μαλακές υποδομές”, δηλαδή τα δίκτυα γνώσης, τους οργανισμούς εθελοντισμού, τα απαλλαγμένα από το έγκλημα περιβάλλοντα, την οικονομία της διασκέδασης, αποτελεί τον πυρήνα της έρευνας του Richard Florida. Η βασική ιδέα σε αυτή την περίπτωση είναι πως οι επιχειρήσεις στρέφονται στην προσέλκυση της “δημιουργικής τάξης”. Το ίδιο και οι πόλεις. Αυτές που θέλουν να αναπτυχθούν, θα πρέπει να βρουν τρόπο να προσελκύσουν αυτούς που ο Florida αποκαλεί “το κύμα του μέλλοντος”.

5. Την βαθιά σημασία του ρόλου του σχεσιακού και κοινωνικού κεφαλαίου στην αστική ανάπτυξη. Οι άνθρωποι, για να μπορέσουν να επωφεληθούν από την τεχνολογία θα πρέπει να μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν. Αν λοιπόν τα κοινωνικά ζητήματα δεν ληφθούν υπόψη, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο της κοινωνικής πόλωσης. 6. Την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα ως μια βασική συνιστώσα των έξυπνων πόλεων. Σε ένα κόσμο με περιορισμένους πόρους, στον οποίο οι πόλεις στηρίζουν την οικονομία τους στον τουρισμό και το φυσικό περιβάλλον, η εκμετάλλευσή τους θα πρέπει να εγγυάται την ασφαλή και ανανεώσιμη χρήση της φυσικής κληρονομιάς. Α π ό ό λ α τ α π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α λ ο ι π ό ν , κα τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε π ω ς ο π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ μ ό ς τ η ς έ ξ υ π ν η ς π ό λ η ς τ α π ρ ο σ ε χ ή χ ρ ό ν ι α , δ ε δ ο μ έ ν ω ν τ ω ν κο ι ν ώ ς α π ο δ ε κ τ ώ ν π ρ ο β λ έ ψ ε ω ν π ω ς θ α σ υ ν ε χ ί σ ε ι ν α α π ο τ ε λ ε ί σ η μ α ν τ ι κό σ η μ ε ί ο ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν τ ο ς , θ α ε μ π λ ο υ τ ί ζ ε τ α ι σ υ ν ε χ ώ ς , δ ι α τ η ρ ώ ν τ α ς π ά ν τ α σ α φ ε ί ς α ν α φ ο ρ έ ς σ τ ο υ ς π ρ ο α ν α φ ε ρ θ έ ν τ ε ς τ ο μ ε ί ς , ό π ω ς π ε ρ ι γ ρ ά φ η κα ν σ τ α ε π ι λ ε γ μ έ ν α κο μ μ ά τ ι α τ η ς ε ξ ε τ α ζ ό μ ε ν η ς β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α ς . Έ τ σ ι , δ ι α π ι σ τ ώ ν ο υ μ ε π έ ρ α α π ό κά θ ε α μ φ ι β ο λ ί α π ω ς , η έ ξ υ π ν η π ό λ η θ α κα θ ο ρ ί ζ ε τ α ι π ά ν τ α α π ό τ ι ς Τ Π Ε , α λ λ ά ό χ ι μ ό ν ο α π ό α υ τ έ ς . Μ ι α έ ξ υ π ν η π ό λ η θ α ε ί ν α ι μ ι α π ό λ η τ η ς ο π ο ί α ς η κο ι ν ό τ η τ α θ α έ χ ε ι μ ά θ ε ι ν α μ α θ α ί ν ε ι , ν α π ρ ο σ α ρ μ ό ζ ε τ α ι κα ι ν α κα ι ν ο τ ο μ ε ί ( C o e e t a l , 2 0 0 1 ) . 2 . 2 Ε π ι δ ι ώ ξ ε ι ς κα ι σ τ ρ α τ η γ ι κ έ ς “ Έ ν α ό ρ α μ α τ η ς π ό λ η ς τ ο υ μ έ λ λ ο ν τ ο ς π α ρ ο υ σ ι ά σ τ η κ ε - έ ν α ό ρ α μ α π ο υ σ τ η ρ ί ζ ε τ α ι σ τ η σ ύ ν θ ε σ η τ η ς ε π ι σ τ ή μ η ς μ ε τ ην τ ε χ ν ο λ ο γ ί α , μ έ σ ω τ ω ν σ υ σ τ η μ ά τ ω ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς . Έ ν α μ έ λ λ ο ν π ο υ θ α χ ρ ε ι α σ τ ε ί τ ο ν ε π α ν α π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ μ ό τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν μ ε τ α ξ ύ τ ω ν κ υ β ε ρ ν ή σ ε ω ν , τ ω ν δ ι α χ ε ι ρ ι σ τ ώ ν τ ω ν π ό λ ε ω ν , τ ω ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν , τ η ς α κα δ η μ α ϊ κ ή ς κα ι ε ρ ε υ ν η τ ι κ ή ς κο ι ν ό τ η τ α ς . Το ό ν ο μ α α υ τ ο ύ τ ο υ ο ρ ά μ α τ ο ς ε ί ν α ι Έ ξ υ π ν ε ς Π ό λ ε ι ς .” ( H a l l , 2 0 0 0 ) Το ό ρ α μ α λ ο ι π ό ν τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν , ό π ω ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι , α ν α δ ύ θ η κ ε τ ην τ ε λ ε υ τ α ί α δ ε κα ε τ ί α ω ς έ ν α ς ε ν ο π ο ι η τ ι κό ς π α ρ ά γ ο ν τ α ς τ ω ν ι δ ε ώ ν π ο υ α φ ο ρ ο ύ ν τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς μ ε τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς ο ι Τ Π Ε μ π ο ρ ε ί ν α β ε λτ ι ώ σ ο υ ν τ η λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α τ ω ν π ό λ ε ω ν , ε ν ι σ χ ύ ο ν τ α ς τ η ν α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ η τ ά τ ο υ ς , β ε λτ ι ώ ν ο ν τ α ς τ η ν α ν τ α γ ω ν ι σ τ ι κό τ η τ ά τ ο υ ς κα ι τ α υ τ ό χ ρ ο ν α π α ρ έ χ ο ν τ α ς ν έ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ η ς τ ω ν π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν τ η ς φ τ ώ χ ε ι α ς , τ η ς κο ι ν ω ν ι κ ή ς σ τ έ ρ η σ η ς κα ι τ ο υ α π α ξ ι ω μ έ ν ο υ π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς ( H a r r i s o n e t a l , 2 0 1 0 ) . Ό π ω ς β λ έ π ο υ μ ε ή δ η α π ό τ η δ ι ε ρ ε ύ ν η σ η τ ο υ ο ρ ι σ μ ο ύ , σ τ η δ ι ε θ ν ή β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α η έ ξ υ π ν η π ό λ η σ υ ν δ έ ε τ α ι σ τ ε ν ά μ ε τ η ν ε π ί λ υ σ η τ ω ν σ ύ γ χ ρ ο ν ω ν ζ η τ η μ ά τ ω ν π ο υ π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι σ τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο . Μ ά λ ι σ τ α ο ι έ ξ υ π ν ε ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ί ε ς α ν α φ έ ρ ο ν τ α ι ω ς κα τ α λ υ τ ι κό ε ρ γ α λ ε ί ο γ ι α τ η ν κα τ α γ ρ α φ ή , κα τ α ν ό η σ η , α ν ά λ υ σ η κα ι τ ο ν σ χ ε δ ι α σ μ ό τ ω ν σ η μ ε ρ ι ν ώ ν π ό λ ε ω ν , ε ν ώ τ α υ τ ό χ ρ ο ν α η ύ π α ρ ξ ή τ ο υ ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι ω ς α ρ ω γ ό ς σ τ η β ε λτ ί ω σ η τ η ς α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ ητ α ς , τ η ς ι σ ό τ ητ α ς κα ι τ η ς π ο ι ό τ ητ α ς τ η ς ζω ή ς τ ω ν κα τ ο ί κω ν σ ε π ρ α γ μ α τ ι κό χ ρ ό ν ο ( B a t t y e t a l , 2 0 1 2 : 4 8 2 ) . Σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α θ α ε ξ ε τ ά σ ο υ μ ε α υ τ ή τ η σ τ ό χ ε υ σ η τ η ς έ ρ ε υ ν α ς π ά ν ω σ τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς . Ξ ε κ ι ν ώ ν τ α ς , θ α π ρ έ π ε ι ν α α ν α φ ε ρ θ ε ί π ω ς ο ι τ ρ ό π ο ι μ ε τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ο ν τ α ι τ α κο ι ν ω ν ι κά κα ι ο ι κο ν ο μ ι κά π ρ ο β λ ή μ α τ α μ έ σ ω τ ω ν Τ Π Ε δ ε ν π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι ω ς μ ι α α π λ ή τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ ή ε ξ έ λ ι ξ η , α λ λ ά ω ς μ ι α τ ε ρ ά σ τ ι α α λ λ α γ ή

π α ρ α δ ε ί γ μ α τ ο ς 6 κα ι μ ά λ ι σ τ α λ έ γ ε τ α ι π ω ς η έ ξ υ π ν η π ό λ η β ρ ί σ κ ε τ α ι σ τ η ν π ρ ώ τ η γ ρ α μ μ ή α υ τ ή ς τ η ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς ( B a t t y e t a l , 2 0 1 2 : 4 8 2 ) . Χ ω ρ ί ς ν α υ π ά ρ χ ε ι η α ν ά γ κ η ή η δ υ ν α τ ό τ η τ α ν α σ τ α θ ο ύ μ ε σ τ η δ ό κ ι μ η ή μ η χ ρ ή σ η τ ο υ ό ρ ο υ τ η ς α λ λ α γ ή ς π α ρ α δ ε ί γ μ α τ ο ς , θ έ λ ο υ μ ε σ τ ο σ η μ ε ί ο α υ τ ό ν α τ ο ν ί σ ο υ μ ε τ ο ν τ ρ ό π ο μ ε τ ο ν ο π ο ί ο π ρ ο β ά λ λ ε τ α ι μ έ σ ω μ ι α ς τ έ τ ο ι α ς δ ή λ ω σ η ς η έ ξ υ π ν η π ό λ η . Ο ι σ υ γ γ ρ α φ ε ί ς λ έ ν ε μ ε α υ τ ό τ ο ν τ ρ ό π ο ό τ ι δ ε μ ι λ ά ν ε γ ι α κά τ ι μ ι κ ρ ό , α λ λ ά γ ι α μ ι α σ α ρ ω τ ι κ ή α λ λ α γ ή σ τ ι ς ζω έ ς ό λ ω ν . Σ υ ν ε χ ί ζ ο υ ν μ ά λ ι σ τ α υ π ο σ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ς π ω ς α υ τ έ ς ο ι α λ λ α γ έ ς , α π ο τ ε λ ο ύ ν π ρ ό ο δ ο , ό χ ι α π λ ά τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ ή α λ λ ά σ ε ό λ ο υ ς τ ο υ ς τ ο μ ε ί ς . Γ ι α α υ τ ο ύ ς ο ι “ π ρ α γ μ α τ ι κά έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς ” θ α ω φ ε λ ή σ ο υ ν τ η ζω ή ό λ ω ν τ ω ν κα τ ο ί κω ν , π ι θ α ν ο λ ο γ ώ ν τ α ς π ω ς θ α α λ λ ά ξ ε ι ο τ ρ ό π ο ς κα θ ο ρ ι σ μ ο ύ τ ω ν π ο λ ι τ ι κώ ν , α π ο μ α κ ρ υ ν ό μ ε ν ο ς α π ό τ ι ς π ρ ο σ τ α γ έ ς τ ω ν δ ι α φ ό ρ ω ν ε λ ί τ κα ι π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι ζ ό μ ε ν ο ς π ρ ο ς μ ι α π ι ο σ υ μ μ ε τ ο χ ι κ ή δ ι α κυ β έ ρ ν η σ η , λ ό γ ω τ η ς π ρ ό σ β α σ η ς σ τ η ν π λ η ρ ο φ ο ρ ί α . Μ έ σ α σ ε α υ τ ά τ α π λ α ί σ ι α π ρ ο τ ε ί ν ο ν τ α ι έ ξ ι “ ε ρ ε υ ν η τ ι κ έ ς π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς ”, δ η λ α δ ή έ ξ ι ε ρ ε υ ν η τ ι κο ί σ τ ό χ ο ι ώ σ τ ε ο ι α λ λ α γ έ ς π ο υ φ έ ρ ν ο υ ν ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς ν α ο δ η γ ή σ ο υ ν π ρ ο ς μ ι α τ έ τ ο ι α κα τ ε ύ θ υ ν σ η , ε ν ί σ χ υ σ η ς τ ω ν π ο λ ι τ ώ ν , μ έ σ ω τ η ς δ ύ ν α μ η ς τ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α τ ο υ ς π α ρ έ χ ε ι η δ ι α σ ύ ν δ ε σ η : 1 . Ν α σ υ ν δ ε θ ο ύ ν ο ι υ π ο δ ο μ έ ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν μ ε τ ην ε π ι χ ε ι ρ η σ ι α κ ή τ ο υ ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α κα ι τ ο σ χ ε δ ι α σ μ ό μ έ σ ω τ η ς δ ι α χ ε ί ρ ι σ η ς ( m a n a g e m e n t ) , τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ κα ι τ η ς β ε λτ ι σ τ ο π ο ί η σ η ς . 2 . Ν α δ ι ε ρ ε υ ν η θ ε ί η έ ν ν ο ι α τ η ς π ό λ η ς σ α ν έ ν α ε ρ γ α σ τ ή ρ ι γ ι α κα ι ν ο τ ο μ ί α . 3 . Ν α π α ρ έ χ ο ν τ α ι χ α ρ τ ο φ υλ ά κ ι α α σ τ ι κ ή ς π ρ ο σ ο μ ο ί ω σ η ς γ ι α τ η ν ε ν η μ έ ρ ω σ η τ ω ν μ ε λ λ ο ν τ ι κώ ν σ χ ε δ ί ω ν . 4 . Ν α α ν α π τ υ χ θ ο ύ ν τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς π ο υ θ α ε ξ α σ φ α λ ί ζ ο υ ν ι σ ό τ η τ α , δ ι κα ι ο σ ύ ν η κα ι θ α δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ο υ ν μ ι α κα λ ύ τ ε ρ η π ο ι ό τ η τ α α σ τ ι κ ή ς ζω ή ς . 5 . Ν α α ν α π τ υ χ θ ο ύ ν τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς π ο υ θ α ε ξ α σ φ α λ ί ζ ο υ ν τ ην ε ν ή μ ε ρ η σ υ μ μ ε τ ο χ ή κα ι θ α δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν κο ι ν ή γ ν ώ σ η γ ι α τ η δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ή δ ι α κυ β έ ρ ν η σ η τ η ς π ό λ η ς 6 . Ν α ε ξ α σ φ α λ ι σ τ ε ί η μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η κα ι α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ ε ρ η κ ι ν η τ ι κό τ η τ α κα ι η π ρ ό σ β α σ η σ ε ε υ κα ι ρ ί ε ς γ ι α τ ο υ ς α σ τ ι κο ύ ς π λ η θ υ σ μ ο ύ ς . ( B a t t y e t a l , 2 0 1 2 : 4 8 5 ) Α κο λ ο υ θ ο ύ ν δ ύ ο π ί ν α κ ε ς π ο υ δ ε ί χ ν ο υ ν μ ε έ ν α ν π ε ρ ι ε κ τ ι κό τ ε ρ ο τ ρ ό π ο τ ο υ ς σ τ ό χ ο υ ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν , α λ λ ά κα ι μ ι α “ τ υ π ο λ ο γ ί α ” τ ο υ ς . Σήμερα... Και αν μια πόλη μπορούσε... Οι υπηρεσίες της πόλης είναι ίδιες για όλους

Να κόβει και να ράβει τις υπηρεσίες στα μέτρα του κάθε κάτοικου

Οι πόλεις δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες

Να μειώσει την εγκληματικότητα και να ανταπεξέρχεται πιο γρήγορα σε κινδύνους της δημόσιας ασφάλεια, αναλύοντας δεδομένα σε πραγματικό χρόνο

Οι πολίτες έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν την υγεία τους, την εκπαίδευσή τους και τις συνθήκες στέγασής τους.

Να χρησιμοποιούν απεριόριστο όγκο πληροφοριών και εξελιγμένων μεθόδων υπολογισμού, ώστε να βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων

6 Για “αλλαγή παραδείγματος” βλέπε: Kuhn, T. (2008). Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων. (Μτφρ.

Γ.Γεωργακόπουλος, Β. Κάλφας) Αθήνα:Σύγχρονα Θέματα.

Οι μεταφορές ανθρώπων και αγαθών εμποδίζονται από τη συμφόρηση και σπαταλώνται χρόνος και καύσιμα

Να εξαλείψουν τη συμφόρηση και να δημιουργήσουν νέα αειφόρου έσοδα, συγχονεύοντας όλα τα μέσα μεταφοράς μεταξύ τους και με την ευρύτερη οικονομία

Πολλές πόλεις ακόμη δεν έχουν καταφέρει να παρέχουν συνδεσιμότητα στους κατοίκους τους και η σύνδεση με το διαδίκτυο συνήθως είναι αργή και απαιτεί σταθερή τοποθεσία

Να διασυνδέσουν όλους τους ανθρώπους, τις επιχειρήσεις και τα συστήματα με μια ενιαία, προσιτή και ταχεία σύνδεση.

Η μισή ποσότητα νερού που παράγεται σπαταλιέται και η ποιότητά τού είναι αβέβαιη

Να αναλύει ολόκληρα οικοσυστήματα νερού, από τα ποτάμια μέχρι τους σωλήνες στα σπίτια μας και ταυτόχρονα να παρέχει στους ιδιώτες και στις επιχειρήσεις έγκαιρη πληροφόρηση για τη δική τους χρήση του νερού, ευαισθητοποιώντας και εντοπίζοντας αδυναμιών και την αναποτελεσματικότητα και την περιττή ζήτηση

Οι επιχειρήσεις πρέπει να ασχοληθούν με περιττές διοικητικές επιβαρύνσεις σε ορισμένεςπεριοχές, ενώ η νομοθεσία υστερεί σε άλλες

Να επιβάλλει τα υψηλότερα πρότυπα για επιχειρηματικές δραστηριότητες, βελτίωνοντας την αποδοτικότητα των επιχειρήσεων

Μη ασφαλείς και μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Να επιτρέπει στους καταναλωτές να επιστρέφουν στην αγορά σήματα τιμών και ενέργεια, εξομαλύνοντας την κατανάλωση μειώνοντας τη χρήση

Π ηγή :GM Ce nte r fo r Economic Dev e lop men t An a lys i s Έξυπνη οικονομία (Ανταγωνιστικότητα) Καινοτόμο πνεύμα

Επιχειρηματικότητα Εικονομική εικόνα και εμπορικά σήματα Παραγωγικότητα Ελαστικότητα της αγοράς εργασίας Διεθνής ενσωμάτωση Δυνατότητα να μεταβάλεται

Έξυπνοι άνθρωποι (Κοινωνικό και Ανθρώπινο Κεφάλαιο)

Επίπεδο προσόντων Αγάπη για ισόβεια μάθηση Κοινωνική και εθνική πολλαπλότητα Ελαστικότητα Δημιουργικότητα Κοσμοπολιτισμός-ανοικτότητα Συμμετοχή στη δημόσια ζωή

Έξυπνη διακυβέρνηση (Συμμετοχή) Συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων Δημόσιες και κοινωνικές υπηρεσίες

Διαφανής διακυβέρνηση Πολιτικές στρατηγικές και προοπτικές

Έξυπνη κινητικότητα (Μεταφορές και ΤΠΕ) Τοπική προσβασιμότητα Διακρατική-παγκόσμια προσβασιμότητα Διαθεσιμότητα ΤΠΕ Καινοτόμες, βιώσιμες και ασφαλείς μεταφορές

Έξυπνο περιβάλλον (Φυσικοί πόροι) Ελκυστικότητα των φυσικών συνθηκών Προστασία απότη ρύπανση Περιβαλλοντική προστασία Βιώσιμη διαχείριση των πόρων

Έξυπνη ζωή (Ποιότητα ζωής) Εγκαταστάσεις πολιτισμού Βελτιωμένες συνθήκες υγείας Ατομική ασφάλεια Ποιότητα στη στέγαση Εγκαταστάσεις παιδείας Τουριστική ελκυστικότητα Κοινωνική ομοιογένεια

A t yp o logy of smar t c i ty func t ions . Π ηγή : The Eu r opean Ph ys ica l Jou r na l Spec ia l T op ics Δ ι α π ι σ τ ώ ν ο υ μ ε λ ο ι π ό ν , π ω ς η σ τ ό χ ε υ σ η τ η ς έ ρ ε υ ν α ς π ά ν ω σ τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς ε π ι κ ε ν τ ρ ώ ν ε τ α ι σ ε ( κα ι σ ε ο ρ ι σ μ έ ν ε ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς υ π ό σ χ ε τ α ι ) μ ι α σ υ ν ο λ ι κό τ ε ρ η β ε λτ ί ω σ η τ η ς α σ τ ι κ ή ς ζω ή ς . Β λ έ π ο υ μ ε λ έ ξ ε ι ς ό π ω ς α π ο δ ο τ ι κό τ η τ α , β ε λτ ι σ τ ο π ο ί η σ η , α ν ά π τ υ ξ η , π α ρ α γ ω γ ι κό τ η τ α , π ο ι ό τ η τ α ζω ή ς , β ε λτ ί ω σ η , β ι ω σ ι μ ό τ η τ α , δ η μ ι ο υ ρ γ ι κό τ η τ α , κα ι ν ο τ ο μ ί α ν α κυ ρ ι α ρ χ ο ύ ν σ τ ο λ ε ξ ι λ ό γ ι ο π ο υ σ υ ν ο δ ε ύ ε ι τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς . Δ ε θ α μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε σ ε κα μ ί α π ε ρ ί π τ ω σ η ν α π α ρ α β λ έ ψ ο υ μ ε τ ι ς π ρ ο α ν α φ ε ρ θ ε ί σ ε ς έ ρ ε υ ν ε ς , κα ι α κό μ η π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ν α ι σ χ υ ρ ι σ τ ο ύ μ ε π ω ς ε ί ν α ι ε λ λ ι π ε ί ς . Π α ρ ό λ α α υ τ ά , ε ί ν α ι γ ε γ ο ν ό ς π ω ς σ ε α υ τ έ ς μ ι κ ρ ή α ν α φ ο ρ ά γ ί ν ε τ α ι γ ι α τ ο γ ε γ ο ν ό ς π ω ς ο ι π ό λ ε ι ς α π ό τ η φ ύ σ η τ ο υ ς α π ο τ ε λ ο ύ ν τ ό π ο α ν τ α γ ω ν ι σ τ ι κώ ν σ υ μ φ ε ρ ό ν τ ω ν , τ ο ν κα τ ' ε ξ ο χ ή ν τ ό π ο τ ω ν κο ι ν ω ν ι κώ ν σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ω ν α λ λ ά κα ι ε π α ν α σ τ ά σ ε ω ν . Δ ε ν μ π ο ρ ο ύ μ ε ε π ί σ η ς ν α ξ ε χ ν ά μ ε π ω ς “ π έ ρ α α π ό τ ο ν τ ρ ό π ο σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά ς , σ κ έ ψ η ς κα ι ( α ν α ) π α ρ α γ ω γ ή ς τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς , η π α ρ α γ ω γ ή χ ώ ρ ο υ ε ί ν α ι ε π ί σ η ς μ ι α μ έ θ ο δ ο ς ε λ έ γ χ ο υ κα ι δ ι α τ ή ρ η σ η ς τ η ς ι σ χ ύ ο ς τ ω ν ε π ι κ ρ α τ ο ύ ν τ ω ν κο ι ν ω ν ι κώ ν , π ο λ ι τ ι κώ ν κα ι ο ι κο ν ο μ ι κώ ν δ υ ν ά μ ε ω ν ” ( L e fe b v r e , 1 9 9 1 : 2 6 ) ο ι ο π ο ί ε ς γ ι α ν α κυ ρ ι α ρ χ ή σ ο υ ν σ τ ο δ ο μ η μ έ ν ο χ ώ ρ ο χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ ν κα ι ν ο μ ι μ ο π ο ι ο ύ ν δ ι ά φ ο ρ ε ς χ ω ρ ι κ έ ς π ρ α κ τ ι κ έ ς . Μ ι α α π ό α υ τ έ ς μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι ή ν α γ ί ν ε ι κα ι η α ν ά π τ υ ξ η κα ι ε ν ο ρ χ ή σ τ ρ ω σ η τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν . Θ α π ρ έ π ε ι λ ο ι π ό ν ν α ε ξ ε τ ά σ ο υ μ ε τ α π α ρ α π ά ν ω , δ ι α τ η ρ ώ ν τ α ς μ ι α α π ό σ τ α σ η κα ι μ ι α κ ρ ι τ ι κ ή μ α τ ι ά . 2 . 3 Μ ι α π ρ ώ τ η α ξ ι ο λ ό γ η σ η Η π ο λ ε ο δ ο μ ί α κα θ ι ε ρ ώ θ η κ ε ω ς ε π ι σ τ ή μ η σ τ ι ς δ υ τ ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς σ τ α τ έ λ η τ ο υ 1 9 ο υ α ι ώ ν α κα ι έ κ τ ο τ ε δ ι α δ ό θ η κ ε ω ς κ ρ α τ ι κ ή λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α σ τ ι ς π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ε ς χ ώ ρ ε ς

π α γ κο σ μ ί ω ς . Μ έ σ α α π ό τ η ν ά σ κ η σ ή τ η ς σ ε δ ι ά φ ο ρ ε ς κ λ ί μ α κ ε ς κα ι μ έ σ α α π ό τ ο ν α σ τ ι κό κα ι π ε ρ ι α σ τ ι κό σ χ ε δ ι α σ μ ό έ φ τ α σ ε ν α α π ο τ ε λ ε ί ό ρ γ α ν ο δ ι ο ί κ η σ η ς , τ ο ο π ο ί ο μ π ο ρ ε ί ν α δ ι α χ έ ε τ α ι α π ό ε θ ν ι κά ε π ί π ε δ α , μ έ χ ρ ι ε π ί π ε δ α γ ε ι τ ο ν ι ά ς . Σ ή μ ε ρ α , μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α α ν α γ ν ω ρ ί σ ο υ μ ε τ ο ν π ο λ ε ο δ ο μ ι κό σ χ ε δ ι α σ μ ό ω ς κά τ ι π ο λ ύ ε υ ρ ύ τ ε ρ ο π ο υ δ ε ν α φ ο ρ ά μ ό ν ο τ ο ν κ ρ α τ ι κό σ χ ε δ ι α σ μ ό , α λ λ ά κα ι π λ ή θ ο ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν , κο ι ν ο τ ή τ ω ν κα ι ο μ ά δ ω ν σ υ μ φ ε ρ ό ν τ ω ν . Ο π ο ι α δ ή π ο τ ε δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α λ α μ β ά ν ε ι χ ώ ρ α ε ν τ ό ς τ η ς π ό λ η ς , έ χ ε ι τ ο ρ ό λ ο τ η ς μ έ σ α σ τ ην ε π ι σ τ ή μ η τ η ς π ο λ ε ο δ ο μ ί α ς . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α έ ν α γ ε γ ο ν ό ς π ο υ λ α μ β ά ν ε τ α ι π ο λ ύ σ ο β α ρ ά υ π ό ψ η α π ό τ ο υ ς ε ρ ε υ ν η τ έ ς τ ω ν ε π ι σ τ η μ ώ ν τ ω ν π ό λ ε ω ν κα ι β ε β α ί ω ς δ ε θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α π α ρ α β λ ε φ θ ε ί α π ό ό σ ο υ ς μ ε λ ε τ ο ύ ν σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς . Μ έ σ α σ ε α υ τ ά τ α π λ α ί σ ι α , ό π ω ς ε ί δ α μ ε υ π ο σ τ η ρ ί ζ ε τ α ι π ω ς ο ι έ ξ υ π ν ε ς τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς θ α κα τ α φ έ ρ ο υ ν ν α σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ σ ο υ ν , ν α α ν α λ ύ σ ο υ ν κα ι ν α β ε λτ ι σ τ ο π ο ι ή σ ο υ ν τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς π ο υ π α ρ ά γ ο ν τ α ι σ τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο . Α π ό ο ρ ι σ μ έ ν ε ς μ ε ρ ι έ ς ό μ ω ς , δ ι α τ υ π ώ ν ο ν τ α ι ε ύλ ο γ ε ς α μ φ ι σ β η τ ή σ ε ι ς τ ι ς ο π ο ί ε ς θ α ε ξ ε τ ά σ ο υ μ ε σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α . Π ρ ι ν σ υ ν ε χ ί σ ο υ μ ε θ α θ έ λ α μ ε ν α ε π ι σ η μ ά ν ο υ μ ε α κό μ η μ ι α φ ο ρ ά π ω ς η ι δ έ α τ η ς έ ξ υ π ν η ς π ό λ η ς , δ ε ν π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι ω ς έ ν α ς π α ρ ά γ ο ν τ α ς σ η μ ε ι α κ ή ς β ε λτ ί ω σ η ς τ η ς ζω ή ς τ ω ν κα τ ο ί κω ν τ η ς , α λ λ ά ω ς μ ι α π ο λ λ ά υ π ο σ χ ό μ ε ν η π ρ ο ο π τ ι κ ή α κό μ η κα ι γ ι α μ ι α ά λ λ ο υ τ ύ π ο υ κο ι ν ω ν ί α , γ ι α μ ι α κο ι ν ω ν ί α ι σ ό τ η τ α ς , σ υ μ μ ε τ ο χ ή ς κα ι ε υ η μ ε ρ ί α ς ό λ ω ν . Ε ν ώ δ ε ν υ φ ί σ τ α τ α ι κα μ ί α α μ φ ι β ο λ ί α π ω ς ο ι τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ έ ς α λ λ α γ έ ς μ π ο ρ ο ύ ν ν α δ ι ε υ κο λ ύ ν ο υ ν τ η ζω ή τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν , τ έ τ ο ι ο υ τ ύ π ο υ π ρ ο β λ έ ψ ε ι ς γ ι α τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς δ ε θ α μ π ο ρ ο ύ σ α ν ν α γ ί ν ο υ ν δ ε κ τ έ ς χ ω ρ ί ς κά π ο ι ε ς β ά σ ι μ ε ς α ν τ ι ρ ρ ή σ ε ι ς . Γ ί ν ε τ α ι σ α φ έ ς π ω ς δ ε ν μ ι λ ά μ ε π α ρ α δ ε ί γ μ α τ ο ς χ ά ρ ι ν γ ι α έ ξ υ π ν α φ α ν ά ρ ι α π ο υ β ε β α ί ω ς μ π ο ρ ο ύ ν ε ν κα ι ρ ώ ν α α π α ν τ ή σ ο υ ν σ ε κυ κ λ ο φ ο ρ ι α κά ζ η τ ή μ α τ α , ο ύ τ ε γ ι α έ ξ υ π ν ο υ ς σ υλ λ έ κ τ ε ς α π ο ρ ρ ι μ μ ά τ ω ν π ο υ μ π ο ρ ο ύ ν ν α α π ο τ ε λ έ σ ο υ ν έ ν α σ η μ ε ί ο α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ η ς τ η ς π ο λ ύ σ ο β α ρ ή ς ο ι κο λ ο γ ι κ ή ς κα τ α σ τ ρ ο φ ή ς π ο υ α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ο υ μ ε σ ή μ ε ρ α . Ό λ α α υ τ ά μ ο ι ά ζ ο υ ν α υ τ α π ό δ ε ι κ τ α . Α ν τ ι θ έ τ ω ς , ο β α θ μ ό ς σ τ ο ν ο π ο ί ο ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς θ α α λ λ ά ξ ο υ ν π ρ ο ς τ ο κα λ ύ τ ε ρ ο τ ι ς ο ι κο ν ο μ ι κ έ ς , π ο λ ι τ ι κ έ ς κα ι κο ι ν ω ν ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς , ε ξ α κο λ ο υ θ ε ί ν α χ ρ ί ζ ε ι ε π ι π λ έ ο ν σ υ ζ ή τ η σ η ς . Σ ε α ύ τ η τ ην κα τ ε ύ θ υ ν σ η , ι δ ι α ί τ ε ρ α χ ρ ή σ ι μ ο ε ί ν α ι τ ο ά ρ θ ρ ο τ ο υ Ro b e r t G . H o l l a n d s μ ε τ ο ν π ο λ ύ ε ύ σ τ ο χ ο τ ί τ λ ο “ W i l l t h e r e a l s m a r t c i t y p l e a s e s t a n d u p ? ” ( 2 0 0 8 ) . Ο H o l l a n d s μ α ς π α ρ έ χ ε ι μ ι α π ο λ ύ κα τ α τ ο π ι σ τ ι κ ή , π ο λ ε μ ι κ ή κ ρ ι τ ι κ ή , α π α ρ α ί τ η τ η γ ι α ν α δ ο ύ μ ε μ ι α ά λ λ η π λ ε υ ρ ά τ η ς ν ο η μ α τ ο δ ό τ η σ η ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν , θ έ τ ο ν τ α ς ω ς β α σ ι κό τ ο υ μ έ λ η μ α ν α ξ α ν α β ά λ ε ι σ τ ο τ ρ α π έ ζ ι ό λ α α υ τ ά τ α σ τ ο ι χ ε ί α , π ο υ π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι ω ς a p r i o r i χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά τ ο υ ς , χ ω ρ ί ς σ τ ην π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α ν α ε ί ν α ι . Έ ν α β α σ ι κό ε π ι χ ε ί ρ η μ ά τ ο υ ε ί ν α ι π ω ς ο τ ρ ό π ο ς μ ε τ ο ν ο π ο ί ο ο ρ ί ζ ο ν τ α ι ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς π ρ ο ω θ ε ί τ ην υ π ο τ ί μ η σ η τ ω ν α ρ ν η τ ι κώ ν ε π ι π τ ώ σ ε ω ν π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α φ έ ρ ε ι η α ν ά π τ υ ξ η ν έ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν κα ι δ ι κ τ υ α κώ ν υ π ο δ ο μ ώ ν σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς π ό λ η ς . Έ τ σ ι α υ τ έ ς ε μ φ α ν ί ζ ο ν τ α ι ω ς η κα λ ύ τ ε ρ η κα ι ί σ ω ς η μ ό ν η ε π ι λ ο γ ή , ο δ ηγ ώ ν τ α ς σ τ ο ν π α ρ α μ ε ρ ι σ μ ό ά λ λ ω ν κα τ ε υ θ ύ ν σ ε ω ν , ε ξ ί σ ο υ ή π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο υ π ο σ χ ό μ ε ν ω ν γ ι α τ η ν α σ τ ι κ ή α ν ά π τ υ ξ η . Μ ε τ α ξ ύ α υ τ ώ ν τ ω ν π ρ ο τ ύ π ω ν α ν ά π τ υ ξ η ς , ο ι υ π ε ύ θ υ ν ο ι χά ρ α ξ η ς π ο λ ι τ ι κώ ν , σ υ χ ν ά δ ί ν ο υ ν μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο β ά ρ ο ς σ ε α υ τ έ ς π ο υ σ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο σ ε μ ο ν τ έ λ α π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ έ ν α π ρ ο ς τ ι ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς κα ι ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς φ α ί ν ε τ α ι ν α α κο λ ο υ θ ο ύ ν τ έ τ ο ι ο υ τ ύ π ο υ π ο λ ι τ ι κ έ ς . Ω σ τ ό σ ο , λ α μ β ά ν ο ν τ α ς υ π ό ψ η π ω ς τ α π α γ κο σ μ ι ο π ο ι η μ έ ν α μ ο ν τ έ λ α τ ω ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν σ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ι σ ε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό σ τ η ν κ ι ν η τ ι κό τ η τ α τ ο υ κ ε φ α λ α ί ο υ , μ ι α μ α κ ρ ο π ρ ό θ ε σ μ η π ο λ ε ο δ ο μ ι κ ή σ τ ρ α τ η γ ι κ ή , π ο υ δ ί ν ε ι τ ο ν π ρ ώ τ ο λ ό γ ο σ τ ι ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ α κ ρ ι τ ή ρ ι α π ο υ η ί δ ι α θ έ τ ε ι α ν α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κ ή . Α ν α φ έ ρ θ η κ ε λ ο ι π ό ν έ ν α μ ι κ ρ ό κο μ μ ά τ ι κ ρ ι τ ι κ ή ς σ τ ο ν π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ό τ ω ν

έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν π ρ ο ς τ ι ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς κα ι τ η ν α ν τ α γ ω ν ι σ τ ι κό τ η τ α κα ι σ τ η δ υ ν α τ ό τ η τ ά τ ο υ ς ν α α ν α π τ υ χ θ ο ύ ν μ έ σ α α π ό τ έ τ ο ι α χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά . Π ρ ο χ ω ρ ώ ν τ α ς έ ν α β ή μ α π α ρ α π έ ρ α , τ α ί δ ι α τ α α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α τ η ς π ρ ο τ ε ρ α ι ό τ η τ α ς τ η ς α ν ά π τ υ ξ η ς τ ω ν Τ Π Ε σ τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο μ π ο ρ ο ύ ν ν α κ ρ ι θ ο ύ ν . Έ χ ε ι μ ά λ ι σ τ α δ ι α τ υ π ω θ ε ί π ω ς τ ο α ν α π ό φ ε υ κ τ ο α π ο τ έ λ ε σ μ α α υ τ ο ύ τ ο υ ν έ ο υ ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν τ ο ς σ ε α υ τ έ ς τ ι ς ο υ τ ο π ι κ έ ς π ό λ ε ι ς ε ί ν α ι π ω ς η π ρ ο σ ο χ ή α λ λ ά κα ι ο ι ε θ ν ι κο ί π ρ ο ϋ π ο λ ο γ ι σ μ ο ί θ α α π ο μ α κ ρ υ ν θ ο ύ ν α π ό τ ι ς ε π ε ί γ ο υ σ ε ς , β α σ ι κ έ ς α ν ά γ κ ε ς τ ω ν κα τ ο ί κω ν π ο υ ε ξ α κο λ ο υ θ ο ύ ν ν α μ η ν κα λ ύ π τ ο ν τ α ι ε π α ρ κ ώ ς π ρ ο ς τ η ν ε ν ί σ χ υ σ η τ ω ν ε τ α ι ρ ι κώ ν α π α ι τ ή σ ε ω ν , μ ε α π ο τ έ λ ε σ μ α α σ τ ι κά τ ο π ί α μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η ς α ν ι σ ό τ ητ α ς κα ι π ο λ ί τ ε ς π ο υ δ ε ν έ χ ο υ ν π ρ ό σ β α σ η σ ε β α σ ι κά α γ α θ ά κα ι υ π η ρ ε σ ί ε ς ( Wa t s o n , 2 0 1 5 ) . Σ υ ν ο ψ ί ζ ο ν τ α ς λ ο ι π ό ν , έ χ ο ν τ α ς ε ξ ε τ ά σ ε ι τ ο ν τ ρ ό π ο μ ε τ ο ν ο π ο ί ο π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι κα ι α ν α λ ύ ο ν τ α ι ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς , α λ λ ά κα ι τ ο υ ς σ τ ό χ ο υ ς π ο υ τ ί θ ε ν τ α ι α π ό τ ο υ ς ε ρ ε υ ν η τ έ ς σ τ α π λ α ί σ ι ά τ ο υ ς , μ π ο ρ ο ύ μ ε μ ε σ χ ε τ ι κ ή α σ φ ά λ ε ι α ν α σ υ μ π ε ρ ά ν ο υ μ ε π ω ς π ρ ά γ μ α τ ι έ χ ο υ μ ε ν α κά ν ο υ μ ε μ ε μ ι α ο υ τ ο π ί α . Α υ τ ό δ ε ν υ π ό κ ε ι τ α ι σ ε κά π ο ι α α δ υ ν α μ ί α ή δ υ σ κο λ ί α α ν ά π τ υ ξ η ς κα ι ο ρ γ ά ν ω σ η ς τ ω ν Τ Π Ε μ έ σ α σ τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο , α λ λ ά κα τ ά β ά σ η σ τ α α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α π ο υ ε π ι δ ι ώ κο ν τ α ι α π ό τ ο υ ς ί δ ι ο υ ς μ έ σ ω τ έ τ ο ι ω ν δ ι α δ ι κα σ ι ώ ν . Η υ π ό σ χ ε σ η τ έ τ ο ι ω ν ο υ τ ο π ι κώ ν π ό λ ε ω ν κα ι κα τ ' ε π έ κ τ α σ η κο ι ν ω ν ι ώ ν α φ ή ν ε ι π ο λ λ ά ε ρ ω τ ή μ α τ α α ν α π ά ν τ η τ α . Ό χ ι ε ξ α ι τ ί α ς κά π ο ι α ς ι δ ε ο λ ο γ ι κ ή ς α ν τ ί θ ε σ η ς σ τ ι ς ο υ τ ο π ί ε ς . Ε ξ ά λ λ ο υ ό π ω ς υ π ο σ τ η ρ ί ζ ε ι κα ι ο D av i d H a r v e y μ ό ν ο μ έ σ α α π ό τ η ν α ν α ζω ο γ ό ν η σ η τ η ς ο υ τ ο π ι κ ή ς π α ρ ά δ ο σ η ς θ α κα τ α φ έ ρ ο υ μ ε ν α τ ρ ο φ ο δ ο τ ή σ ο υ μ ε έ ν α κ ρ ι τ ι κό σ υλ λ ο γ ι σ μ ό π ο υ θ α μ α ς β ο η θ ή σ ε ι ν α ε ν ε ρ γ ή σ ο υ μ ε ω ς α ρ χ ι τ έ κ τ ο ν ε ς τ η ς μ ο ί ρ α ς μ α ς ( 2 0 0 0 ) . Η ο υ τ ο π ί α ό μ ω ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν δ ύ σ κο λ α μ π ο ρ ε ί ν α σ υ ν δ ρ ά μ ε ι σ ε μ ι α τ έ τ ο ι α π ρ ο ο π τ ι κ ή . Το ό ρ α μ α μ ι α ς κα λ ύ τ ε ρ η ς κο ι ν ω ν ί α ς , δ ε μ π ο ρ ε ί ν α β α σ ί ζ ε τ α ι π ά ν ω σ ε ι δ έ ε ς α ν τ α γ ω ν ι σ τ ι κό τ η τ α ς κα ι α ν ά π τ υ ξ η ς , κα θ ώ ς δ ε γ ί ν ε τ α ι ν α ξ ε χ ν ά μ ε π ω ς α υ τ έ ς ο ι έ ν ν ο ι ε ς έ χ ο υ ν α π ο τ ε λ έ σ ε ι τ ι ς τ ε λ ε υ τ α ί ε ς δ ε κα ε τ ί ε ς β α σ ι κο ύ ς λ ό γ ο υ ς ε ν ί σ χ υ σ η ς τ ω ν α ν ι σ ο τ ή τ ω ν , κο ι ν ω ν ι κώ ν κα ι ο ι κο ν ο μ ι κώ ν . Α ν σ ε α υ τ έ ς τ ι ς έ ν ν ο ι ε ς π ρ ο σ θ έ σ ο υ μ ε τ η ν ά ρ ρ η κ τ η σ χ έ σ η τ η ς θ ε ω ρ ί α ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν μ ε τ ο ν δ ι α ρ κ ή έ λ ε γ χ ο τ ο υ α σ τ ι κο ύ χ ώ ρ ο υ κα ι ό σ ω ν ζ ο υ ν κα ι κ ι ν ο ύ ν τ α ι σ ε α υ τ ό ν μ έ σ α α π ό τ ην α δ ι ά λ ε ι π τ η σ υλ λ ο γ ή π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , π ρ ο κύ π τ ε ι έ ν α ε π ι π λ έ ο ν ζ ή τ η μ α τ ο ο π ο ί ο θ α μ α ς α π α σ χ ο λ ή σ ε ι σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α κα ι τ ο ο π ο ί ο α π ο τ ε λ ε ί κα ι τ ο ο υ σ ι α σ τ ι κό τ ε ρ ο α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο τ η ς π α ρ ο ύ σ α ς ε ρ ε υ ν η τ ι κ ή ς . Π ρ ι ν π ε ρ ά σ ο υ μ ε ό μ ω ς σ τ ο ε π ό μ ε ν ο κ ε φ ά λ α ι ο σ τ ο ο π ο ί ο θ α δ ο ύ μ ε π ω ς η ο υ τ ο π ί α γ ι α κά π ο ι ο υ ς μ π ο ρ ε ί ν α μ ε τ α τ ρ α π ε ί ε ύ κο λ α σ ε δ υ σ τ ο π ί α , θ α θ έ λ α μ ε ν α π α ρ α θ έ σ ο υ μ ε κα ι ν α α ν α λ ο γ ι σ τ ο ύ μ ε τ α λ ό γ ι α τ ο υ H a r v e y . “ Το σ υ μ π έ ρ α σ μ α ε ί ν α ι π ω ς ό λ ε ς ο ι ο υ τ ο π ί ε ς μ ε χ ω ρ ι κ ή μ ο ρ φ ή , α ν α π ό φ ε υ κ τ α α ν α ζ ητ ο ύ ν τ ην σ τ α θ ε ρ ό τ ητ α κα ι τ ο ν έ λ ε γ χ ο ” ( H a r v e y, 2 0 0 0 )

3)Από το Πανοπ τικό σ το Κυβερνοπ τικό Ό π ω ς ε ί δ α μ ε λ ο ι π ό ν , ο ι κο ι ν ω ν ί ε ς σ τ ι ς ο π ο ί ε ς ζ ο ύ μ ε α λ λ ά ζ ο υ ν μ ε α σ ύλ λ η π τ ο υ ς ρ υ θ μ ο ύ ς κα ι μ α ζ ί τ ο υ ς , μ έ σ α α π ό μ ι α δ ι α λ ε κ τ ι κ ή σ χ έ σ η μ ε α υ τ έ ς , μ ε τ α β ά λ λ ο ν τ α ι ρ ι ζ ι κά ο ι χ ώ ρ ο ι σ τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς α ν α π τ ύ σ σ ο ν τ α ι . Ο ι π ό λ ε ι ς λ ο ι π ό ν α λ λ ά ζ ο υ ν , τ ο σ ύ ν ο λ ο τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν π ο υ α ν α π τ ύ σ σ ο ν τ α ι σ ε α υ τ έ ς , α κό μ α κα ι ε μ ε ί ς ο ι ί δ ι ο ι α λ λ ά ζ ο υ μ ε . Π ο λ λ ο ί μ ε λ ε τ η τ έ ς π ρ ο σ π α θ ώ ν τ α ς ν α σ κ ι α γ ρ α φ ή σ ο υ ν τ ι ς μ ε τ α β ο λ έ ς π ο υ λ α μ β ά ν ο υ ν χ ώ ρ α ή δ η α π ό τ α μ έ σ α τ ο υ 2 0 ο ύ α ι ώ ν α , μ ι λ ο ύ ν γ ι α τ ο ρ ό λ ο τ ω ν ν έ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν κα ι γ ι α ο ρ ι σ μ έ ν α χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά π ο υ α υ τ έ ς φ έ ρ ν ο υ ν μ α ζ ί τ ο υ ς . Μ α ζ ί μ ε α υ τ ά ε π α ν α φ έ ρ ο ν τ α ι , ε π ι κα ι ρ ο π ο ι ο ύ ν τ α ι κα ι τ ί θ ε ν τ α ι ξ α ν ά ι δ έ ε ς , ε ρ μ ην ε ί ε ς κα ι ζ η τ ή μ α τ α π α λ ι ά , ό χ ι ό μ ω ς ξ ε π ε ρ α σ μ έ ν α . Έ ν α α π ό α υ τ ά , π ο υ μ ά λ ι σ τ α φ α ί ν ε τ α ι ν α λ α μ β ά ν ε ι μ ε γ ά λ η π ρ ο σ ο χ ή α π ό π λ ή θ ο ς ε π ι σ τ η μ ό ν ω ν κα ι α ν α δ ύ ε τ α ι ω ς έ ν α β α σ ι κό σ τ ο ι χ ε ί ο τ ο υ σ ή μ ε ρ α ε ί ν α ι η έ ν ν ο ι α τ ο υ π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ . Α υ τ ή θ α μ ε λ ε τ ή σ ο υ μ ε σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α ξ ε κ ι ν ώ ν τ α ς α π ό τ η γ έ ν ν η σ ή τ η ς μ ε τ η σ ύλ λ η ψ η τ η ς α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή ς μ ο ρ φ ή ς μ ι α ς φ υλ α κ ή ς , τ ο υ Π α ν ο π τ ι κο ύ , σ τ α τ έ λ η τ ο υ 1 8 ο υ α ι ώ ν α . Η σ ύλ λ η ψ η α υ τ ή π α ρ ο υ σ ι ά σ τ η κ ε ω ς ο υ τ ο π ι κ ή α π ό τ ο ν ε μ π ν ε υ σ τ ή τ η ς , μ ε τ η φ υλ α κ ή ν α α π ο τ ε λ ε ί τ ο π ρ ό τ υ π ο λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς ο λ ό κ λ η ρ η ς τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς , ω σ τ ό σ ο σ τ α χ ρ ό ν ι α π ο υ α κο λ ο ύ θ η σ α ν η τ ο π ο θ έ τ η σ η ε ν ό ς τ έ τ ο ι ο υ κο ι ν ω ν ι κο ύ ο ρ ά μ α τ ο ς σ τ ι ς π ρ α γ μ α τ ι κ έ ς τ ο υ δ ι α σ τ ά σ ε ι ς , ξ ε δ ί π λ ω σ ε τ ην π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α τ ο υ π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ , ω ς κά τ ι π ο λ ύ δ ι α φ ο ρ ε τ ι κό α π ό ο π ο ι α δ ή π ο τ ε ο υ τ ο π ί α . Ε ί ν α ι η α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή σ ύλ λ η ψ η π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α μ α ς φ α ν ε ρ ώ σ ε ι τ η ν κα τ α γ ω γ ή τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς ό π ω ς τ ην γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε σ ή μ ε ρ α . Μ π ο ρ ε ί η ε π ι τ ή ρ η σ η ν α έ χ ε ι α λ λ ά ξ ε ι π ο λ ύ α π ό τ ό τ ε μ έ χ ρ ι σ ή μ ε ρ α , α λ λ ά μ ε λ ε τ ώ ν τ α ς α υ τ ό τ ο π α ρ ά δ ε ι γ μ α ό π ω ς ε μ φ α ν ί σ τ η κ ε μ έ σ α σ τ ην ε π ο χ ή τ ο υ κα ι ό π ω ς ε ξ ε λ ί χ θ η κ ε σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α α ν τ λ ή σ ο υ μ ε χ ρ ή σ ι μ α σ υ μ π ε ρ ά σ μ α τ α γ ι α τ η ν ε π ι τ ή ρ η σ η σ τ ι ς σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς κο ι ν ω ν ί ε ς , ώ σ τ ε ν α φ τ ά σ ο υ μ ε τ ε λ ι κά ν α β ρ ο ύ μ ε τ α σ η μ ε ί α τ ο μ ή ς τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς μ ε τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς . Ε ξ ά λ λ ο υ τ ο ί δ ι ο α π ο τ ε λ ε ί μ ι α β ά σ η π ά ν ω σ τ η ν ο π ο ί α α ν α π τ ύ σ σ ο υ ν τ η θ ε ω ρ ί α τ ο υ ς π ο λ λ ο ί σ ύ γ χ ρ ο ν ο ι μ ε λ ε τ η τ έ ς τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς , ε π ο μ έ ν ω ς θ α π ρ έ π ε ι ν α τ ο κα τ α ν ο ή σ ο υ μ ε γ ι α ν α α π ο φ α σ ί σ ο υ μ ε α ν μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α τ ο δ ε χ τ ο ύ μ ε ω ς ι κα ν ό ν α π ε ρ ι γ ρ ά ψ ε ι τ ι ς σ η μ ε ρ ι ν έ ς κο ι ν ω ν ί ε ς .

3 . 1 . Μ ι α ο υ τ ο π ί α τ ο υ 1 8 ο υ α ι ώ ν α : τ ο “ P a n o p t i c o n ” τ ο υ B e n t h a m Το Π α ν ο π τ ι κό ω ς α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή μ ο ρ φ ή σ χ ε δ ι ά σ τ η κ ε α π ό τ ο ν J e r e m y B e n t h a m , τ ο 1 7 9 1 , μ ε σ κο π ό ν α α π ο τ ε λ έ σ ε ι έ ν α ν έ ο π ρ ό τ υ π ο σ ω φ ρ ο ν ι σ τ ι κο ύ ι δ ρ ύ μ α τ ο ς . Ω σ τ ό σ ο η σ ύλ λ η ψ η α υ τ ή , σ ύ μ φ ω ν α κα ι μ ε τ ο ν ί δ ι ο , θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α α ν α φ έ ρ ε τ α ι ε ξ ί σ ο υ σ ε ο π ο ι ο δ ή π ο τ ε α π ό τ α κ τ ί ρ ι α τ ω ν μ ε γ ά λ ω ν θ ε σ μ ώ ν τ ο υ 1 9 ο υ κα ι τ ο υ 2 0 ο υ α ι ώ ν α , λ ε ι τ ο υ ρ γ ώ ν τ α ς ό χ ι μ ό ν ο σ α ν φ υλ α κ ή , α λ λ ά κα ι ω ς σ χ ο λ ε ί ο , ω ς ν ο σ ο κο μ ε ί ο , ω ς ε ρ γ ο σ τ ά σ ι ο , ή ω ς φ ρ ε ν ο κο μ ε ί ο , δ ι α τ η ρ ώ ν τ α ς τ η ν ί δ ι α β α σ ι κ ή μ ο ρ φ ή . Α υ τ ό σ υ μ β α ί ν ε ι γ ι α τ ί π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α μ ι α α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή σ ύλ λ η ψ η π ο υ δ ύ ν α τ α ι ν α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ε ι τ ι ς ι δ έ ε ς ε κ ε ί ν η ς τ η ς ε π ο χ ή ς γ ι α τ ο ν δ ι α χ ω ρ ι σ μ ό , τ ο σ ω φ ρ ο ν ι σ μ ό , τ ο ν έ λ ε γ χ ο , α λ λ ά κα ι σ υ ν ο λ ι κό τ ε ρ α γ ι α τ η λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς . Α λ λ ά κα ι α ν τ ί σ τ ρ ο φ α , μ ό ν ο μ ι α τ έ τ ο ι α κο ι ν ω ν ί α σ α ν α υ τ ή τ ο υ τ έ λ ο υ ς τ ο υ 1 8 ο υ α ι ώ ν α , θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α “ γ ε ν ν ή σ ε ι ” α υ τ ή τ η ν α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή μ ο ρ φ ή π ο υ θ α ε π ι τ ε λ ο ύ σ ε τ ι ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ι έ ς π ο υ η ί δ ι α χ ρ ε ι α ζ ό τ α ν κα ι α π α ι τ ο ύ σ ε . Έ τ σ ι , π α ρ ά τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι τ ο Π α ν ο π τ ι κό ω ς κ τ ί ρ ι ο δ ε ν υλ ο π ο ι ή θ η κ ε π ο τ έ , τ α σ χ έ δ ι ά τ ο υ , η λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α τ ο υ κα ι ο σ υ μ β ο λ ι σ μ ό ς τ ο υ σ υ ν ε χ ί ζ ο υ ν ν α α π ο τ ε λ ο ύ ν α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο μ ε λ έ τ η ς κα ι σ υ ζ ή τ η σ η ς , ό χ ι τ ό σ ο λ ό γ ω τ η ς α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή ς τ ο υ ς α ξ ί α ς , α λ λ ά κυ ρ ί ω ς λ ό γ ω τ ω ν π ο λ ι τ ι κώ ν κα ι κο ι ν ω ν ι κώ ν τ ο υ ς π ρ ο ε κ τ ά σ ε ω ν . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α έ ν α κυ κ λ ι κό ο ι κο δ ό μ η μ α π ο υ δ ι α ρ θ ρ ώ ν ε τ α ι γ ύ ρ ω α π ό έ ν α ν κ ε ν τ ρ ι κό π ύ ρ γ ο . Το κυ ρ ί ω ς κ τ ί ρ ι ο δ ι α ι ρ ε ί τ α ι σ ε π ε ρ ι μ ε τ ρ ι κά κ ε λ ι ά , τ α ο π ο ί α τ ο δ ι α τ ρ έ χ ο υ ν , ε π ι τ ρ έ π ο ν τ α ς τ ην ύ π α ρ ξ η ε ξ ω τ ε ρ ι κο ύ κα ι ε σ ω τ ε ρ ι κο ύ π α ρ α θ ύ ρ ο υ γ ι α κά θ ε κ ε λ ί . Η ύ π α ρ ξ η κα ι τ ω ν δ ύ ο α υ τ ώ ν π α ρ α θ ύ ρ ω ν ε ί ν α ι α π α ρ α ί τ η τ η έ τ σ ι ώ σ τ ε τ ο κά θ ε κ ε λ ί ν α φ ω τ ί ζ ε τ α ι π λ ή ρ ω ς μ έ σ ω τ ο υ π α ρ α θ ύ ρ ο υ π ο υ β λ έ π ε ι έ ξ ω , κα ι ν α ε π ι τ η ρ ε ί τ α ι μ έ σ ω τ ο υ δ ε ύ τ ε ρ ο υ π α ρ α θ ύ ρ ο υ , τ ο ο π ο ί ο α ν τ ι σ τ ο ι χ ε ί σ ε έ ν α τ ρ ί τ ο τ ο υ κ ε ν τ ρ ι κο ύ π ύ ρ γ ο υ . Η α ρ κ ε τ ά α π λ ή δ ι ά τ α ξ η τ ω ν χ ώ ρ ω ν κα ι τ ω ν π α ρ α θ ύ ρ ω ν σ υ μ π λ η ρ ώ ν ε τ α ι α π ό μ ι α σ ε ι ρ ά δ ι α δ ρ ό μ ω ν κα ι ο π τ ι κώ ν ε μ π ο δ ί ω ν σ τ ο ε σ ω τ ε ρ ι κό τ ο υ π ύ ρ γ ο υ , ώ σ τ ε ο ι έ γ κ λ ε ι σ τ ο ι ν α ε ί ν α ι ο ρ α τ ο ί δ ι α ρ κώ ς , α λ λ ά ο ι ί δ ι ο ι ν α μ η ν μ π ο ρ ο ύ ν ν α δ ο υ ν μ έ σ α σ τ ο ν π ύ ρ γ ο . Η ε υ φ υ ή ς α υ τ ή δ ι ά τ α ξ η , ο χ ε ι ρ ι σ μ ό ς τ ω ν ό γ κω ν κα ι κυ ρ ί ω ς τ α π λ ή ρ η κα ι τ α κ ε ν ά , π α ρ έ χ ο υ ν τ ο ε π ι θ υ μ η τ ό γ ι α τ ο ν B e n t h a m α π ο τ έ λ ε σ μ α , π ο υ δ ε ν ε ί ν α ι ά λ λ ο α π ό τ ην α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ ε ρ η δ υ ν α τ ή ε π ι τ ή ρ η σ η κα ι π ε ι θ ά ρ χ η σ η τ ω ν ε γ κ λ ε ί σ τ ω ν . Το β α σ ι κό τ ε ρ ο σ τ ο ι χ ε ί ο α υ τ ή ς τ η ς α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή ς σ ύλ λ η ψ η ς , ε ί ν α ι η δ ι α χ ε ί ρ ι σ η τ ο υ β λ έ μ μ α τ ο ς . Δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ο ν τ α ι δ ύ ο χ ώ ρ ο ι π ο υ έ χ ο υ ν α κ ρ ι β ώ ς α ν τ ί σ τ ρ ο φ η λ ο γ ι κ ή κα ι λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α . Α π ό τ η μ ί α τ ο δ α κ τ υλ ι ο ε ι δ έ ς κ τ ί ρ ι ο μ ε τ α κ ε λ ι ά , τ ο υ ο π ο ί ο υ η κά θ ε σ π ι θ α μ ή ε ί ν α ι ο ρ α τ ή , α λ λ ά α π ό τ ο ο π ο ί ο δ ε ν μ π ο ρ ε ί ς ν α δ ε ι ς μ έ σ α σ τ ο ν π ύ ρ γ ο , κα ι α π ό τ η ν ά λ λ η ο π ύ ρ γ ο ς , α δ ι α π έ ρ α σ τ ο ς α π ό τ ο β λ έ μ μ α τ ω ν ε γ κ λ ε ί σ τ ω ν , α λ λ ά τ α υ τ ό χ ρ ο ν α δ ι α μ ο ρ φ ω μ έ ν ο ς ώ σ τ ε ν α ε π ι τ ρ έ π ε ι σ τ ο χ ρ ή σ τ η τ ο υ τ ην ο π τ ι κ ή π ρ ο σ π έ λ α σ η τ ο υ π ε ρ ι μ ε τ ρ ι κο ύ κ τ ι ρ ί ο υ . Ο ι θ έ σ ε ι ς κα ι ο ι ρ ό λ ο ι ε ί ν α ι ξ ε κά θ α ρ ο ι : α π ό τ η μ ί α ο π α ρ α τ η ρ η τ ή ς σ τ ο ν π ύ ρ γ ο κα ι α π ό τ η ν ά λ λ η τ α α ν τ ι κ ε ί μ ε ν α τ η ς π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η ς κα ι τ η ς π ε ι θ α ρ χ ί α ς σ τ α γ ύ ρ ω κ ε λ ι ά . Ο ι κ ρ α τ ο ύ μ ε ν ο ι δ ε ν ε ί ν α ι α π λ ά ο ρ α τ ο ί , ό λ ο ι μ α ζ ί κα ι ο κα θ έ ν α ς ξ ε χ ω ρ ι σ τ ά . Κ α θ ί σ τ α ν τ α ι κα ι “ τ υ φ λ ο ί ”, κα θ ώ ς δ ε ν έ χ ο υ ν τ η δ υ ν α τ ό τ η τ α ν α δ ο υ ν τ ο ε σ ω τ ε ρ ι κό τ ο υ π ύ ρ γ ο υ . Έ τ σ ι , η δ ι α χ ε ί ρ ι σ η τ ο υ β λ έ μ μ α τ ο ς , τ ο π ο ι ό ς π α ρ α τ η ρ ε ί κα ι π ο ι ό ς π α ρ α τ η ρ ε ί τ α ι ε μ φ α ν ί ζ ε τ α ι ω ς κ ρ ί σ ι μ ο κο μ μ ά τ ι τ ο υ σ χ ε δ ι α σ μ ο ύ τ ο υ π α ν ο π τ ι κο ύ . “ Το Π α ν ο π τ ι κό ν ε ί ν α ι μ ί α μ η χα ν ή δ ι α χ ω ρ ι σ μ ο ύ τ ο υ ζε ύ γ μ α τ ο ς « β λ έ π ω - μ ε

β λ έ π ο υ ν » : σ τ ό π ε ρ ι φ ε ρ ι κό κ υ κ λ ι κό ο ι κο δ ό μ η μ α ε ί ν α ι κα ν ε ί ς α π ό λ υ τ α ο ρ α τ ό ς , χ ω ρ ί ς π ο τ έ ο ί δ ι ο ς ν α β λ έ π ε ι · α π ό τ ο ν κ ε ν τ ρ ι κό π ύ ρ γ ο β λ έ π ε ι κα ν ε ί ς τ α π ά ν τ α , χ ω ρ ί ς π ο τ έ ν α τ ο ν β λ έ π ο υ ν ” ( F o u c a u l t , 1 9 8 9 : 2 6 7 ) . Η σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η δ ι α χ ε ί ρ ι σ η δ ε ν ε ί ν α ι β έ β α ι α τ υ χα ί α , ο ύ τ ε κο μ μ ά τ ι κά π ο ι α ς τ ι μ ω ρ ί α ς , ό π ω ς ή τ α ν γ ι α π α ρ ά δ ε ι γ μ α τ ο σ κο τ ά δ ι σ τ α μ ε σ α ι ω ν ι κά μ π ο υ ν τ ρ ο ύ μ ι α . Α π ο τ ε λ ε ί μ ι α σ υ ν θ ή κ η κα λ ά μ ε λ ε τ η μ έ ν η κα ι π ρ ο γ ρ α μ μ α τ ι σ μ έ ν η α π ό τ ο ν α ρ χ ι τ έ κ τ ο ν α τ ο υ κ τ ι ρ ί ο υ κα ι σ κο π ό ς τ η ς ε ί ν α ι , ό π ω ς ε ι π ώ θ η κ ε κα ι π ρ ο ηγ ο υ μ έ ν ω ς η κα λ ύ τ ε ρ η δ υ ν α τ ή π ε ι θ ά ρ χ η σ η , μ ε τ η μ ι κ ρ ό τ ε ρ η δ υ ν α τ ή α π ώ λ ε ι α δ υ ν ά μ ε ω ν . Σ τ ο Π α ν ο π τ ι κό ν α ρ κ ε ί έ ν α ς ε π ι τ η ρ η τ ή ς , τ ο π ο θ ε τ η μ έ ν ο ς σ τ ο ν κ ε ν τ ρ ι κό π ύ ρ γ ο , ώ σ τ ε ν α μ π ο ρ ε ί ν α ε λ έ γ ξ ε ι ό λ ο υ ς τ ο υ ς ε γ κ λ ε ί σ τ ο υ ς . Μ ά λ ι σ τ α , τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι ο ι έ γ κ λ ε ι σ τ ο ι γ ν ω ρ ί ζ ο υ ν ό τ ι π α ρ α κο λ ο υ θ ο ύ ν τ α ι , α λ λ ά ό χ ι π ό τ ε , κα θ ι σ τ ά τ ο ν ε π ι τ η ρ η τ ή σ χ ε δ ό ν π ε ρ ι τ τ ό . Τ ε λ ι κά , α ρ κ ε ί η υ π ο ψ ί α ό τ ι κά π ο ι ο ς β λ έ π ε ι , ώ σ τ ε τ α σ ώ μ α τ α ν α π ε ι θ α ρ χ ο ύ ν . Θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε κα ν ε ί ς ν α π ε ι ό τ ι μ ι α τ έ τ ο ι α μ έ θ ο δ ο ς , ε π ι φ έ ρ ε ι τ ε λ ι κά τ ην π ε ι θ ά ρ χ η σ η τ ο υ μ υ α λ ο ύ , π ά ν τ α μ ε τ ην ε λ ά χ ι σ τ η δ υ ν α τ ή α π ώ λ ε ι α δ υ ν ά μ ε ω ν , σ α ν μ ι α κα λ ο κο υ ρ δ ι σ μ έ ν η μ η χα ν ή . Α υ τ ή ε ί ν α ι κα ι η β α σ ι κ ή κα ι ν ο τ ο μ ί α π ο υ έ φ ε ρ ε σ τ α μ ο ν τ έ λ α τ ω ν φ υλ α κώ ν η μ ο ρ φ ή τ ο υ Π α ν ο π τ ι κο ύ . Α ν κα ι τ ο Π α ν ο π τ ι κό μ π ο ρ ε ί ε ύ κο λ α ν α γ ί ν ε ι α ν τ ι λ η π τ ό σ α ν έ ν α ί δ ρ υ μ α ε σ ω σ τ ρ ε φ έ ς κα ι π ε ρ ί κ λ ε ι σ τ ο , α υ τ ή ε ί ν α ι μ ό ν ο η μ ι σ ή τ ο υ α λ ή θ ε ι α . Θ α π ρ έ π ε ι τ α υ τ ό χ ρ ο ν α ν α ν ο ε ί τ α ι ω ς έ ν α γ ε ν ι κ ε ύ σ ι μ ο π ρ ό τ υ π ο λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς - ώ ς ε ν α ς τ ρ ό π ο ς κα θ ο ρ ι σ μ ο ύ τ ώ ν σ χ έ σ ε ω ν τ η ς ε ξ ο υ σ ί α ς μ e τ ην κα θ η μ ε ρ ι ν ή ζω ή τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν . Το Π α ν ο π τ ι κό λ ε ι τ ο υ ρ γ ε ί σ α ν έ ν α ε ί δ ο ς ε ρ γ α σ τ η ρ ί ο υ ε ξ ο υ σ ί α ς . Έ τ σ ι , μ έ σ ω τ ω ν μ η χ α ν ι σ μ ώ ν ε π ι τ ή ρ η σ ή ς τ ο υ α π ο κ τ ά ό λ ο κα ι μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ η τ α , κα θ ώ ς κα θ ί σ τ α τ α ι ι κα ν ό ν α δ ι ε ι σ δ ύ ε ι σ τ η σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά τ ω ν α τ ό μ ω ν . Έ τ σ ι , ό π ω ς δ ι α τ υ π ώ ν ε τ α ι α π ό τ ο ν F o u c a u l t , μ ι α ό ρ ι σ μ έ ν η ε π α ύ ξ η σ η γ ν ώ σ ε ω ν ε γ κα θ ί σ τ α τ α ι λ ί γ ο λ ί γ ο σ ε ό λ α τ α π ρ ο χ ω ρ η μ έ ν α φ υλ ά κ ι α τ η ς ε ξ ο υ σ ί α ς , κα ι α ν α κα λ ύ π τ ε ι ν έ α α ν τ ι κ ε ί μ ε ν α σ ε ό λ α τ α π ε δ ί α ό π ο υ α υ τ ή α σ κ ε ί τ α ι . ( F o u c a u l t , 1 9 8 9 : 27 0 ) Α π ό τ η μ ο ρ φ ή ε ν ό ς ο υ τ ο π ι κο ύ ο ι κο δ ο μ ή μ α τ ο ς , π ε ρ ν ά μ ε λ ο ι π ό ν σ τ ο δ ι ά γ ρ α μ μ α ε ν ό ς τ ε λ ε ι ο π ο ι η μ έ ν ο υ μ η χα ν ι σ μ ο ύ ε ξ ο υ σ ί α ς π ο υ λ ε ι τ ο υ ρ γ ε ί χ ω ρ ί ς ε μ π ό δ ι α κα ι α σ τ ο χ ί ε ς . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α έ ν α ε ί δ ο ς ε γ κα τ ά σ τ α σ η ς τ ω ν σ ω μ ά τ ω ν σ τ ο χ ώ ρ ο γ ι α τ ην ι ε ρ α ρ χ ι κ ή ο ρ γ ά ν ω σ η τ ω ν α τ ό μ ω ν κα ι τ ω ν μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς σ χ έ σ ε ω ν . Π ρ ο π ά ν τ ω ν π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α τ ο ν κα θ ο ρ ι σ μ ό τ ω ν χ ώ ρ ω ν κα ι τ ω ν τ ρ ό π ω ν τ η ς ε ξ ο υ σ ί α ς , τ ω ν ο ρ γ ά ν ω ν τ η ς κα ι τ ω ν π α ρ ε μ β ά σ ε ώ ν τ η ς . Δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α ξ ε χ ν ά μ ε π ω ς τ ο Π α ν ο π τ ι κό δ ε ν α ν α φ έ ρ ε τ α ι μ ό ν ο σ ε φ υλ α κ έ ς , α λ λ ά μ π ο ρ ε ί ν α ε φ α ρ μ ο σ τ ε ί ε ξ ί σ ο υ α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κά σ ε σ χ ο λ ε ί α , ν ο σ ο κο μ ε ί α , ε ρ γ ο σ τ ά σ ι α . Μ π ο ρ ε ί ν α ε φ α ρ μ ο σ τ ε ί κά θ ε φ ο ρ ά π ο υ ο χ ώ ρ ο ς π ρ έ π ε ι ν α ο ρ γ α ν ω θ ε ί ώ σ τ ε ν α υ π ο δ ε χ θ ε ί έ ν α σ ύ ν ο λ ο α τ ό μ ω ν σ τ α ο π ο ί α έ χ ε ι ε π ι β λ η θ ε ί κά π ο ι ο κα θ ή κο ν ή κά π ο ι ο ς σ κο π ό ς , ό π ω ς ν α α ν α μ ο ρ φ ω θ ο ύ ν , ν α ε κ π α ι δ ε υ τ ο ύ ν , ν α γ ί ν ο υ ν υ γ ι ε ί ς , ν α π α ρ ά ξ ο υ ν . Τ έ τ ο ι α π λ ή θ η , χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι ν α β ρ ί σ κο ν τ α ι υ π ό ε π ι τ ή ρ η σ η . Ε κ ε ί έ ρ χ ε τ α ι τ ο Π α ν ο π τ ι κό γ ι α ν α τ ε λ ε ι ο π ο ι ή σ ε ι τ η ν ά σ κ η σ η τ η ς ε ξ ο υ σ ί α ς . Γ ι α τ ί ε π ι τ ρ έ π ε ι τ η ν π α ρ έ μ β α σ η α ν α π ά σ α σ τ ι γ μ ή κα ι κυ ρ ί ω ς γ ι α τ ί η μ ο ρ φ ή τ ο υ σ υ ν τ ε λ ε ί σ τ η δ ι α ρ κ ή ά σ κ η σ η ε ξ ο υ σ ί α ς κα ι σ τ η δ ι α ρ κ ή π ί ε σ η , σ ε μ ι α ο ρ ι σ μ έ ν η π ρ ό β λ ε ψ η , ώ σ τ ε ν α ε ν ε ρ γ ε ί π ρ ι ν γ ί ν ο υ ν λ ά θ η ή π α ρ α λ ή ψ ε ι ς . Μ ε τ ο ν τ ρ ό π ο α υ τ ό η δ ύ ν α μ η τ η ς ε ξ ο υ σ ί α ς δ ε ν π α ρ ε μ β α ί ν ε ι , α λ λ ά α σ κ ε ί τ α ι α υ τ ό μ α τ α κα ι α θ ό ρ υ β α , χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ώ ν τ α ς μ ό ν ο τ ην α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή κα ι τ η γ ε ω μ ε τ ρ ί α γ ι α ν α ε ν ε ρ γ ή σ ε ι π ά ν ω σ τ α σ ώ μ α τ α κα ι σ τ α μ υ α λ ά , ε ξ α σ φ α λ ί ζ ο ν τ α ς τ η ν ο ι κο ν ο μ ί α κα ι τ ην α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ η τ α . ( F o u c a u l t , 1 9 8 9 : 27 1 ) Α ν α κ ε φ α λ α ι ώ ν ο ν τ α ς λ ο ι π ό ν , κ ρ α τ ά μ ε δ ύ ο β α σ ι κά σ τ ο ι χ ε ί α , τ η σ η μ α σ ί α τ η ς α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ η τ α ς κα ι τ ο υ β λ έ μ μ α τ ο ς . Α π ό τ η μ ι α δ ε μ ι λ ά μ ε π λ έ ο ν γ ι α τ ι μ ω ρ ί α α λ λ ά γ ι α σ ω φ ρ ο ν ι σ μ ό κα ι η ε π ι σ τ ή μ η μ έ σ α σ τ ι ς π α ν ο π τ ι κ έ ς δ ο μ έ ς

β ρ ί σ κ ε ι τ ο υ ς χ ώ ρ ο υ ς ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι γ ι α ν α π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι τ α σ υ γ κ ε ν τ ρ ω μ έ ν α σ ώ μ α τ α , ν α τ α κα τ α ν ε ί μ ε ι , ν α κα τ α γ ρ ά ψ ε ι κα ι ν α κα τ ηγ ο ρ ι ο π ο ι ή σ ε ι , ν α ε ρ μ η ν ε ύ σ ε ι κα ι ν α β ε λτ ι ώ σ ε ι , σ τ α π ρ ό τ υ π α μ ι α ς κα λ ο κο υ ρ δ ι σ μ έ ν η ς μ η χ α ν ή ς , μ ε σ τ ό χ ο μ ι α π α ρ α γ ω γ ι κ ή κα ν ο ν ι κό τ η τ α . Α π ό τ ην ά λ λ η β ρ ί σ κ ε ι τ ο υ ς χ ώ ρ ο υ ς ε κ ε ί ν ο υ ς π ο υ τ ο β λ έ μ μ α α υ τ ο ύ π ο υ π α ρ α κο λ ο υ θ ε ί ε ί ν α ι π α ν τ α χ ο ύ π α ρ ό ν κα ι δ ι α ρ κ έ ς , α κό μ α κα ι ό τ α ν σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α δ ε ν π α ρ α κο λ ο υ θ ε ί . Α υ τ ό α π ό τ η μ ί α ε π ι τ ρ έ π ε ι σ τ ι ς ε π ι σ τ ή μ ε ς ν α α ν α π τ υ χ θ ο ύ ν π ά ν ω σ τ α σ ώ μ α τ α τ ω ν ε π ι τ η ρ ο ύ μ ε ν ω ν σ τ ι ς φ υλ α κ έ ς , σ τ α ψ υ χ ι α τ ρ ε ί α , σ τ α ν ο σ ο κο μ ε ί α , σ τ α σ χ ο λ ε ί α , σ τ α ε ρ γ ο σ τ ά σ ι α κα ι α π ό τ ην ά λ λ η μ ε τ α τ ρ έ π ε ι τ ο υ ς ε π ι τ η ρ ο ύ μ ε ν ο υ ς σ ε α υ τ ο ε π ι τ η ρ ο ύ μ ε ν ο υ ς , α κ ρ ι β ώ ς ε π ε ι δ ή ο ι ί δ ι ο ι δ ε ν β λ έ π ο υ ν π ό τ ε ε π ι τ η ρ ο ύ ν τ α ι . Έ χ ο υ μ ε α σ φ ά λ ε ι α γ ι α τ ο υ ς ε π ι τ η ρ η τ έ ς κα ι α ν α σ φ ά λ ε ι α γ ι α τ ο υ ς ε π ι τ η ρ ο ύ μ ε ν ο υ ς . Έ τ σ ι τ ο Π α ν ο π τ ι κό γ ί ν ε τ α ι τ ο ι δ ε α τ ό μ ο ν τ έ λ ο ε ν ό ς τ ό π ο υ χ ω ρ ί ς σ κο τ ε ι ν ά σ η μ ε ί α , τ ο υ κα τ ε ξ ο χ ή ν τ ό π ο υ τ η ς β ι ο μ η χα ν ο π ο ι η μ έ ν η ς κο ι ν ω ν ί α ς π ο υ θ υ σ ι ά ζ ε ι τ η ν ε λ ε υ θ ε ρ ί α γ ι α χά ρ η τ η ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ι κό τ η τ α ς κα ι τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ . Ό π α ν ο π τ ι σ μ ό ς έ χ ε ι τ ή ν ι κα ν ό τ ητ α ν ά « ά ν α μ ο ρ φ ώ ν ε ι τ ή ν η θ ι κ ή , ν ά δ ι α φ υλ ά τ τ ε ι τ ήν ύ γ ε ί α , ν ά α ν α ζω ο γ ο ν ε ί τ ή β ι ο μ η χα ν ί α , ν ά δ ι α δ ί δ ε ι τ ή μ ά θ η - σ η , ν ά μ ε τ ρ ι ά ζε ι τ ί ς δ η μ ό σ ι ε ς δ α π ά ν ε ς , ν ά σ τ α θ ε ρ ο π ο ι ε ί τ ή ν ο ι - κο ν ο μ ί α , ν ά λ ύ ν ε ι α ν τ ί ν ά τ έ μ ν ε ι τ ό ν γ ό ρ δ ι ο δ ε σ μ ό τ ώ ν ν ό μ ω ν γ ι ά τ ο υ ς φ τ ω χ ο ύ ς - κ ι ό λ α τ ο ύ τ α χ ά ρ η σ έ μ ι ά ν ά π λ ή ά ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή ι δ έ α " J . B e n t h a m , Π α ν ο π τ ι κό ν έ ν α ν τ ί ο ν Ν έ α ς Ν ό τ ι α ς Ο υ α λ λ ί α ς . Έ ρ γ α ( P a n o p t i c o n v e rs u s N e w S o u t h Wa l e s . Wo r k s ) , έ κδ . B o w r i n g , τ ό μ . I V, ο ε λ . 37 , α π ό F o u c a u l t ( 1 9 8 9 )

3 . 2 . O ι π ε ι θ α ρ χ ι κ έ ς κο ι ν ω ν ί ε ς κα ι ο ι κο ι ν ω ν ί ε ς τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ Π έ ρ α α π ό α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή μ ο ρ φ ή , τ ο Π α ν ο π τ ι κό α π ο τ ε λ ε ί μ ι α π ο λ ι τ ι κ ή ε π ι λ ο γ ή . Ο ί δ ι ο ς ο ε μ π ν ε υ σ τ ή ς τ ο υ τ ο π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε ι ω ς τ έ τ ο ι α , ω ς έ ν α ό ρ α μ α γ ι α μ ι α δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ή κο ι ν ω ν ί α , ω ς μ ι α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ι μ η ο υ τ ο π ί α . Γ ί ν ε τ α ι λ ο ι π ό ν ξ ε κά θ α ρ ο π ω ς μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α μ ι λ ά μ ε γ ι α μ ι α λ ο γ ι κ ή κα ι ό χ ι α π λ ά γ ι α έ ν α κ τ ι ρ ι ο λ ο γ ι κό π ρ ό γ ρ α μ μ α . Α ν κα ι η ί δ ι α η μ ο ρ φ ή τ ο υ Π α ν ο π τ ι κο ύ , σ ε δ ι ά φ ο ρ ε ς π α ρ α λ λ α γ έ ς τ η ς χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή θ η κ ε σ ε μ ε τ α γ ε ν έ σ τ ε ρ α κ τ ί ρ ι α φ υλ α κώ ν , σ χ ο λ ε ί ω ν , ν ο σ ο κο μ ε ί ω ν , τ ε λ ι κά ε ί ν α ι η λ ο γ ι κ ή τ ο υ π ο υ έ χ ε ι τ η μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η σ η μ α σ ί α κα ι α υ τ ό ς ε ί ν α ι ο λ ό γ ο ς π ο υ μ έ χ ρ ι σ ή μ ε ρ α μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α μ ι λ ά μ ε γ ι α τ ο ν π α ν ο π τ ι σ μ ό . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α μ ι α τ ο μ ή σ τ η ν α ν τ ί λ η ψ η γ ι α τ ο υ ς χ ώ ρ ο υ ς α υ τ ο ύ ς , η ο π ο ί α α π ο τ έ λ ε σ ε κα ι έ ν α σ υ ν ο λ ι κό τ ε ρ ο π α ρ ά δ ε ι γ μ α μ ι α ς ο λ ό κ λ η ρ η ς κο ι ν ω ν ί α ς . Ο ι μ ο ρ φ έ ς π ο υ π ή ρ α ν ο ι κο ι ν ω ν ί ε ς τ ο υ 2 0 ο υ α ι ώ ν α , μ π ο ρ ο ύ ν ν α γ ί ν ο υ ν α ν τ ι λ η π τ έ ς μ έ σ α α π ό α υ τ ό τ ο π α ρ ά δ ε ι γ μ α . Α ν α φ ε ρ ό μ α σ τ ε σ τ ι ς κο ι ν ω ν ί ε ς τ η ς π ε ι θ α ρ χ ί α ς , ό π ω ς τ ι ς π ε ρ ι έ γ ρ α ψ ε ο F o u c a u l t . Έ τ σ ι λ ο ι π ό ν α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε π ω ς η δ ι ά χ υ σ η τ η ς α ρ χ ή ς τ ο υ π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ σ ε δ ι ά φ ο ρ ο υ ς θ ε σ μ ο ύ ς , α υ τ ό π ο υ γ ι α τ ο ν B e n t h a m ή τ α ν φ ι λ ο δ ο ξ ί α , γ ι α τ ο ν F o u c a u l t ή τ α ν μ ι α κο ι ν ω ν ι κ ή π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α . Η ε μ φ ά ν ι σ η τ η ς π ε ι θ α ρ χ ι κ ή ς κο ι ν ω ν ί α ς β α σ ί ζ ε τ α ι σ ε μ ι α ι σ τ ο ρ ι κ ή α λ λ α γ ή . Σ τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ ο υ 1 7 ο υ κα ι τ ο υ 1 8 ο υ α ι ώ ν α β λ έ π ο υ μ ε ν α π ο λ λ α π λ α σ ι ά ζ ο ν τ α ι ε κ θ ε τ ι κά τ α π ε ι θ α ρ χ ι κά ό ρ γ α ν α σ ε ο λ ό κ λ η ρ ο τ ο κο ι ν ω ν ι κό σ ώ μ α κα ι η π ε ι θ α ρ χ ί α ν α μ ε τ α τ ρ έ π ε τ α ι σ ε μ η χ α ν ι σ μ ό α θ ό ρ υ β ο , δ ι α ρ κ ή κα ι π ο λ λ α π λ ό π ο υ μ έ σ ω τ ο υ π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ κα θ ι σ τ ά τ ην ά σ κ η σ η τ η ς ε ξ ο υ σ ί α ς τ α χ ύ τ ε ρ η κα ι α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ ε ρ η , έ ν α “ σ χ έ δ ι ο έ ν τ ε χ ν ω ν κα τ α ν α γ κα σ μ ώ ν π ο υ π ρ ο ο ρ ί ζ ε τ α ι γ ι α μ ι α μ ε λ λ ο ύ μ ε ν η κο ι ν ω ν ί α ” ( 1 9 8 9 : 276 ) . Έ τ σ ι , ε ν ώ ό π ω ς ε ί π α μ ε τ α π ε ι θ α ρ χ ι κά ι δ ρ ύ μ α τ α π ο λ λ α π λ α σ ι ά ζ ο ν τ α ι , ο ι μ η χα ν ι σ μ ο ί τ ο υ ς δ ε ί χ ν ο υ ν μ ι α τ ά σ η ν α φ ε ύ γ ο υ ν α π ό τ α κ λ ε ι σ τ ά φ ρ ο ύ ρ ι α κα ι ν α δ ι α χ έ ο ν τ α ι σ τ η ν κο ι ν ω ν ί α . Η ε π ι τ ή ρ η σ η μ ε τ α τ ρ έ π ε τ α ι σ ε έ ν α α π ρ ό σ ω π ο β λ έ μ μ α π ο υ κα θ ι σ τ ά ό λ ο τ ο κο ι ν ω ν ι κό σ ώ μ α α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο ε π ό π τ ε υ σ η ς , μ έ σ α α π ό έ ν α ε υ ρ ύ ι ε ρ α ρ χ η μ έ ν ο δ ί κ τ υ ο ε ξ ο υ σ ί α ς . Σ ε α υ τ ό π ε ρ ι λ α μ β ά ν ο ν τ α ι τ α δ ι ά φ ο ρ α ι δ ρ ύ μ α τ α , ο ι π ρ ο ϋ π ά ρ χ ο υ σ ε ς α ρ χ έ ς κα ι θ ε σ μ ο ί , α λ λ ά κα ι δ ι ά φ ο ρ ο ι κ ρ α τ ι κο ί μ η χ α ν ι σ μ ο ί π ο υ μ ε τ α β ά λ λ ο ν τ α ι γ ι α ν α σ υ μ π ε ρ ι λ ά β ο υ ν σ τ ο π ρ ό γ ρ α μ μ ά τ ο υ ς κα ι σ τ ο υ ς σ τ ό χ ο υ ς τ ο υ ς τ η ν ε π ι β ο λ ή τ η ς π ε ι θ α ρ χ ί α ς σ ε μ ι α κ λ ί μ α κα κο ι ν ω ν ί α ς . ( 1 9 8 9 : 2 8 3 - 2 8 4 ) “ Α λ λ ά ο ι π ε ι θ α ρ χ ή σ ε ι ς γ ν ώ ρ ι σ α ν μ ε τ η σ ε ι ρ ά τ ο υ ς τ η ν κ ρ ί σ η π ρ ο ς ό φ ε λ ο ς τ ω ν ν έ ω ν δ υ ν ά μ ε ω ν π ο υ έ μ π α ι ν α ν α ρ γ ά σ τ η θ έ σ η τ ο υ ς , ε π ι τ α χ υ ν ό μ ε ν ε ς μ ε τ ά τ ο ν Β ' Π α γ κό σ μ ι ο Π ό λ ε μ ο : ο ι π ε ι θ α ρ χ ι κ έ ς κο ι ν ω ν ί ε ς ε ί ν α ι ή δ η κά τ ι π ο υ δ ε ν υ π ά ρ χ ε ι , κά τ ι π ο υ σ τ α μ ά τ η σ ε ν α υ π ά ρ χ ε ι . Β ρ ι σ κό μ α σ τ ε σ ε μ ι α γ ε ν ι κ ε υ μ έ ν η κ ρ ί σ η ό λ ω ν τ ω ν χ ώ ρ ω ν ε γ κ λ ε ι σ μ ο ύ , φ υλ α κ ή , ν ο σ ο κο μ ε ί ο , ε ρ γ ο σ τ ά σ ι ο , σ χ ο λ ε ί ο κα ι ο ι κο γ έ ν ε ι α . " ( D e l e u ze , 2 0 0 1 : 9 - 1 0 ) . Ο D e l e u ze , α ν τ λ ώ ν τ α ς α π ό μ ι α φ ο υ κω ι κ ή α ν ά λ υ σ η , μ ι λ ώ ν τ α ς γ ι α τ ι ς σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς κο ι ν ω ν ί ε ς , τ ι ς π ε ρ ι γ ρ ά φ ε ι ω ς κο ι ν ω ν ί ε ς τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ . Σ ύ μ φ ω ν α μ ε α υ τ ή τ ην α ν ά λ υ σ η , κο ι ν ω ν ί ε ς ό π ω ς ο ι μ ε σ α ι ω ν ι κέ ς , ε ί ν α ι κο ι ν ω ν ί ε ς η γ ε μ ο ν ί α ς , δ ι ό τ ι φ ο ρ ο λ ο γ ο ύ ν α ν τ ί ν α ε λ έ γ χ ο υ ν τ η ν π α ρ α γ ω γ ή , α π ο φ α σ ί ζ ο υ ν γ ι α τ ο θ ά ν α τ ο α ν τ ί ν α δ ι α χ ε ι ρ ί ζ ο ν τ α ι τ η ζω ή . Α κο λ ο υ θ ο ύ ν ο ι κο ι ν ω ν ί ε ς τ η ς π ε ι θ α ρ χ ί α ς , μ ε τ α ξ ύ τ ο υ 1 8 ο υ κα ι 2 0 ο υ α ι ώ ν α , ο ι ο π ο ί ε ς ο ρ γ ά ν ω σ α ν τ ο υ ς χ ώ ρ ο υ ς ε γ κ λ ε ι σ μ ο ύ μ ε κύ ρ ι α χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά π ω ς σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ ν ο υ ν , κα τ α ν έ μ ο υ ν σ τ ο χ ώ ρ ο κα ι ο ρ γ α ν ώ ν ο υ ν σ τ ο χ ρ ό ν ο . Μ ε τ ά τ ο Β ΄ Π α γ κό σ μ ι ο Π ό λ ε μ ο ο ι κο ι ν ω ν ί ε ς π ε ι θ α ρ χ ί α ς π ε ρ ν ο ύ ν κ ρ ί σ η κα ι σ τ α δ ι α κά δ ί ν ο υ ν τ η θ έ σ η τ ο υ ς σ τ ι ς κο ι ν ω ν ί ε ς τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ ο ι ο π ο ί ε ς δ ε ν ε λ έ γ χ ο υ ν μ έ σ ω τ η ς σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η ς , α λ λ ά δ ι α σ π ο ύ ν σ τ ο

χ ώ ρ ο κα ι ε λ έ γ χ ο υ ν σ υ ν ε χ ώ ς σ τ ο χ ρ ό ν ο . Έ τ σ ι , σ ύ μ φ ω ν α μ ε α υ τ ή τ ην α ν ά λ υ σ η , α ν σ τ ι ς κο ι ν ω ν ί ε ς π ε ι θ α ρ χ ί α ς τ ο ά τ ο μ ο π ρ ο σ δ ι ο ρ ί ζ ε τ α ι α π ό τ η ν υ π ο γ ρ α φ ή τ ο υ κα ι τ ο ν α ρ ι θ μ ό τ α υ τ ό τ η τ ά ς τ ο υ , σ τ ι ς κο ι ν ω ν ί ε ς τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ ε ί ν α ι ο κω δ ι κό ς π ρ ό σ β α σ η ς π ο υ έ χ ε ι σ η μ α σ ί α . Α ν σ τ ι ς κο ι ν ω ν ί ε ς π ε ι θ α ρ χ ί α ς τ ο π ρ ό τ υ π ο μ η χα ν ή ς ε ί ν α ι η μ η χα ν ή ε ν έ ρ γ ε ι α ς π ο υ ε ν έ χ ε ι τ ο φ ό β ο τ η ς ε ν τ ρ ο π ί α ς κα ι τ ο υ σ α μ π ο τ ά ζ , σ τ ι ς κο ι ν ω ν ί ε ς τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ έ ρ χ ο ν τ α ι σ τ ο π ρ ο σ κ ήν ι ο ο ι μ η χα ν έ ς δ ι α χ ε ί ρ ι σ η ς τ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς μ ε φ ό β ο τ ο υ ς ι ο ύ ς κα ι τ ο h a c k i n g . Α ν τ ί σ τ ο ι χ α , α π ό τ ο ν ά ν θ ρ ω π ο δ ι α ρ κ ή π α ρ α γ ω γ ό ε ν έ ρ γ ε ι α ς π ο υ ζ ε ι ε ν τ ό ς ε ν ό ς σ τ ι β α ρ ο ύ κ ρ ά τ ο υ ς π ρ ό ν ο ι α ς , π ε ρ ν ά μ ε σ τ ο ν ά ν θ ρ ω π ο α γ γ ε λ ι ο φ ό ρ ο σ ε σ υ ν ε χ ή δ ι κ τ ύ ω σ η , κά τ ο ι κο τ ο υ π α γ κο σ μ ι ο π ο ι η μ έ ν ο υ ν ε ο φ ι λ ε λ ε ύ θ ε ρ ο υ χ ώ ρ ο υ . " Ο ι ε γ κ λ ε ι σ μ ο ί ε ί ν α ι κα λ ο ύ π ι α , ε υ δ ι ά κ ρ ι τ α π ρ ο π λ ά σ μ α τ α , ε ν ώ ο ι έ λ ε γ χ ο ι ε ί ν α ι έ ν α ς μ ε τ α τ ο ν ι σ μ ό ς , σ α ν έ ν α α υ τ ο π α ρ α μ ο ρ φ ο ύ μ ε ν ο π ρ ό π λ α σ μ α π ο υ α λ λ ά ζ ε ι σ υ ν ε χ ώ ς α π ό τ η μ ι α σ τ ι γ μ ή σ τ ην ά λ λ η , ή σ α ν έ ν α κό σ κ ι ν ο τ ο υ ο π ο ί ο υ ο ι τ ρ ύ π ε ς δ ι α φ έ ρ ο υ ν η μ ί α α π ό τ ην ά λ λ η " ( D e l e u ze , 2 0 0 1 : 1 1 )

3 . 3 . Η η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ή ε π ι τ ή ρ η σ η ω ς π α ν ο π τ ι σ μ ό ς Ό πως ε ί δ αμ ε πρ ο ηγο υμέ νως , ο Fou c au l t δε ί χ ν ε ι τ η σύ ν δεσ η τ ου Π αν ο πτ ι κού μ ε τ η νε ωτ ερ ικό τη τα , α ποδ ε ι κ νύο ν τ ας ό τ ι α πο τε λε ί το σημ ε ί ο κα μ πής με τ αξύ τ ω ν τ ιμ ωρ ητ ι κώ ν κα ι τ ων σω φρ ον ιστ ι κώ ν πε ι θ αρ χ ι κών συσ τ ημ άτ ων . Μέ σα σ τ η ν αν ά λυ σ ή τ ου α ν α δύ ετ α ι τ ο θ έμ α τ η ς ε κμ ετ ά λλευσ ης τ ης αβε β α ι ότ η τ ας ως μ έσο ε λέ γχου , α ν τ η χώ ν τα ς σ τ ο σή με ρ α στ η δ ι ακ ρ ι τ ι κ ή κα τ α γρ αφ ής τ ην ο πο ί α μ πο ρού ν ν α ε π ι τε λού ν ο ι η λεκ τ ρο ν ι κές τ ε χ ν ο λογ ί ε ς . Αυτ ή λο ι πόν η θ εω ρ ί α τ ης δ ιά χυ ση ς τ ου πα νο πτ ι σμού σ το σύ νο λο τ ης κο ιν ων ί ας θ α πρ έ πε ι ν α ε πα ν αδ ι ατυ πωθ ε ί μέ σα σ τ α πλα ίσ ι α τ ης η λε κ τρ ον ι κής ε π ι τή ρ ησ ης . Ο ί δ ιος ο Fou c au l t δε ν ε ί χ ε ασ χο ληθε ί καθ ό λου με τ η σ χέσ η τ ης πα ν ο πτ ι κής πε ιθ ά ρχ η σ ης μ ε τους τ ρό πους που η δ ι ο ι κ η τ ι κ ή εξουσ ία γ ι γ α ντ ώθ η κε κα ι ε ν ισ χύθ η κ ε α πό το υς η λε κ τρ ον ικού ς υ πο λο γ ι στ ές , κυρ ί ως μ ετ ά τ ο 1 96 0 . Ω σ τό σο ε δώ δε β λέπο υμε τ ί πο τα λ ι γ ό τε ρο α πό τ ην τ ε λε ι οπο ί ησ η σ χ εδ ό ν τ ης α ρ χ ής τω ν πε ι θ αρ χή σ εω ν μ έσω τ ης αόρ α τ ης ε π ι θεώ ρ ησ ης που ε π ι τε λε ί τ α ι με τ η συ λλο γή πληρ οφ ορ ιώ ν ( Lyo n , 1 99 4 : 67 ) . Μ πορ ούμ ε λο ι πό ν ν α σκ εφ τού με τ η ν η λε κτ ρο ν ι κ ή επ ι τ ήρ η ση ως πα νο πτ ι κ ή ε ξου σ ί α ; Μι α εύσ το χ η α πά ντ ησ η σ ε αυ τό τ ο ερ ώτ ημ α πα ρέ χ ετ α ι μ έσα α πό τ η δου λε ι ά τ ου D avi d Lyo n , κα θ η γ ητ ή κο ι νω ν ι ολο γ ία ς στ ο Qu e e n ' s U n i ve r s i t y σ τ ο Kin gs to n του Ont a r i o 7. Μ ε πο ιού ς τ ρό πους κα ι σε πο ι έ ς συ ν θή κ ες μ πορ ε ί η η λ εκ τ ρο ν ι κή ε π ι τ ήρ ηση ν α π α ρου σ ι άσ ε ι π αν ο πτ ι κά χαρ α κτ η ρ ισ τ ι κά ; Δε ν υ πάρ χε ι ομ οφω ν ία πά νω σε α υ τή τη ν ερ ώ τη ση , ω στ όσ ο αμ έσως β λέ πουμ ε κά πο ι ε ς ομο ιό τ ητ ες των χα ρ α κτ η ρ ι στ ι κώ ν τη ς η λε κτ ρο ν ικ ής επ ι τ ήρ η σης μ ε τ ο Π α ν ο πτ ι κό , ό πως το πε ρ ι γρ άψ αμ ε προη γ ουμ έν ως . Η α ό ρ ατ η ε π ι θε ώρ ησ η , ο αυ τόμ α τος χα ρ α κτ ή ρ ας της , η συμμε τ οχ ή τω ν υ πο κ ε ιμ έ νω ν σ τ ην παρ α κολούθ η σή τ ους , δ ε ί χ ν ουν πως μ πο ρε ί ν α υ πάρ χ ε ι κά πο ι α σ χέ ση . Α κόμ η δ ι ακ ρ ί ν ον τα ι δ ι αφ ορ ετ ι κές σφ αίρ ες λ ε ι του ργ ί ας τ ης σύγ χ ρο ν ης ε π ι τήρ η ση ς που θ α πρ έ πε ι ν α ε ξε τ ασ τού ν , ώ στ ε ν α μ πο ρε ί καν ε ί ς να μ ι λή σε ι γ ι α πα νο πτ ισμ ό : στ η ν ο ρ γ άν ωσ η του χώρο υ δου λε ι άς , σ τ ην η λε κ τρ ο ν ι κ ή κα τ αγρ α φή μέ σω κάμ ερ ας , σ τ α π ο ι ν ι κά α ρχ ε ί α κα ι σ τ η ν ασ τυ νόμ ευσ η , σ τ η συμ πε ρ ιφ ορ ά των κα τ α ν α λω τώ ν κα ι τ ι ς συν α λλα γές κα ι σ τ ι ς χ ιλ ι ά δε ς δ ιο ικ η τ ι κ ές δ ρ ασ τ ηρ ιό τ ητ ες τ ου κρ ά τους . Αν τ ι λαμ βα ν όμ ασ τε λο ι πόν πως η σύγ χ ρο νη ε π ι τή ρ ησ η ε ί ν α ι έν α ζή τη μα αρ κ ετ ά πο λύ πλοκο , του ο πο ίου η πλή ρης κα τ α ν ό ησ η ξ εφ εύ γε ι α πό τ α πλα ί σ ι α τ ης πα ρού σ ας ερ ευ ν ητ ι κ ής . Ω σ τό σο , συ νο ψ ί ζοντ α ς τ η δου λε ι ά του Lyo n , θ α λέ γα με πως η oυτ ο π ί α του Be n th a m και δυσ τ οπ ί α γ ι α με τ α γε ν έσ τε ρου ς με λε τη τ ές ε νό ς ο λο κ ληρω τ ι κού πα ν ο πτ ι κού μο ν τέ λο υ , σ ί γου ρα δ ε μ πορ ε ί ν α περ ι γ ρά ψε ι πλή ρ ως τη σύ γ χρο νη π ρ α γμ α τ ι κό τ ητ α . Ωσ τ όσ ο τ α χαρ α κ τ ηρ ισ τ ι κά που μ ο ιρ άζ ε τ α ι ο ση μερ ι νός η λε κ τρ ο ν ι κός πο λι τ ι σμό ς κα ι π ι ο σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α η η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ή ε π ι τ ή ρ η σ η μ ε τ ο Π α ν ο π τ ι κό , μ α ς ο δ η γ ο ύ ν σ τ η ν α ν ά γ κ η ε π α ν ε ξ έ τ α σ ή ς τ ο υ μ έ σ α σ τ α σ η μ ε ρ ι ν ά π λ α ί σ ι α κα ι δ ε δ ο μ έ ν α . Δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α ξ ε χ ν ά μ ε π ω ς ο σ υ ν ε χ ή ς έ λ ε γ χ ο ς , α π α ρ α ί τ η τ ο ς γ ι α τ ι ς σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς κο ι ν ω ν ί ε ς , μ π ο ρ ε ί ν α υ φ ί σ τ α τ α ι μ έ σ ω τ ω ν ν έ ω ν 7 Για μια σύντομη παρουσίαση της άποψης του Lyon σχετικά με το θέμα αυτό βλέπε Παράρτημα II.

τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν κα ι κυ ρ ί ω ς μ έ σ ω τ ο υ δ ι α δ ι κ τ ύ ο υ . Ο π ρ ο σ ω π ι κό ς η λ ε κ τ ρ ο ν ι κό ς υ π ο λ ο γ ι σ τ ή ς , μ ε τ α τ ρ έ π ε τ α ι σ ε έ ν α π α ρ ά θ υ ρ ο π ο υ μ α ς ε π ι τ ρ έ π ε ι ν α β λ έ π ο υ μ ε τ ο ν ο ρ ί ζ ο ν τ α τ η ς π α γ κο σ μ ι ο π ο ί η σ η ς , ό π ω ς ε ύ σ τ ο χα δ ι α τ υ π ώ ν ε ι ο V i r i l i o ( 2 0 0 0 : 1 6 ) , α λ λ ά δ ε ν π ρ έ π ε ι ν α ξ ε χ ν ά μ ε π ω ς τ ο π α ρ ά θ υ ρ ο έ χ ε ι δ ύ ο ό ψ ε ι ς . Έ τ σ ι η ο π τ ι κ ή μ α ς γ ι α τ η γ η δ ε ν π ε ρ ι ο ρ ί ζ ε τ α ι σ ε α υ τ ό π ο υ σ υλ λ α μ β ά ν ε ι τ ο μ ά τ ι , α φ ο ύ μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α τ ην ε π ι θ ε ω ρ ο ύ μ ε δ ι α ρ κώ ς μ έ σ α α π ό α υ τ ό τ ο μ ι κ ρ ό π α ρ ά θ υ ρ ο . Σ υ ν ε π ώ ς , η π α γ κο σ μ ι ο π ο ί η σ η γ ί ν ε τ α ι “ π α γ κο σ μ ι ο π ο ί η σ η τ ο υ β λ έ μ μ α τ ο ς , τ ο υ μ ο ν α δ ι κο ύ μ α τ ι ο ύ τ ο υ κύ κ λ ω π α π ο υ κυ β ε ρ ν ά τ η σ π η λ ι ά , τ ο μ α ύ ρ ο κο υ τ ί π ο υ ό λ ο κα ι λ ι γ ό τ ε ρ ο μ π ο ρ ε ί ν α σ υ γ κα λ ύ π τ ε ι τ η ν ε π ι τ α χ υ ν ό μ ε ν η α υ τ ή σ τ ι γ μ ή τ η ς ι σ τ ο ρ ί α ς ”. ( V i r i l l i o , 2 0 0 0 ) 3 . 4 .To K υ β ε ρ ν ο π τ ι κό - Υ π ε ρ π α ν ο π τ ι κό

“ Σ τ η ν π α ν ο π τ ι κ ή μ η χ α ν ή - ε ί τ ε ε ί ν α ι κα τ α σ κ ε υ α σ μ έ ν η α π ό τ ο ύ β λ α κα ι λ ά σ π η ε ί τ ε δ ι α μ έ σ ο υ τ ω ν η λ ε κ τ ρ ο ν ι κώ ν σ υ ν δ έ σ ε ω ν - η κ ι ν ητ ο π ο ί η σ η ε π ι τ υ γ χ ά ν ε τ α ι μ ε τ α μ έ σ α τ η ς ( σ ε ι ρ ι α κ ή ς , κ υ ψ ε λ ω τ ή ς ) α π ο μ ό ν ω σ η ς τ ω ν α τ ό μ ω ν , σ υ ν δ υ α ζ ό μ ε ν η μ ε τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς κα ι τ ω ν μ υ σ τ ι κώ ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν τ ω ν κ ε ν τ ρ ι κώ ν υ π η ρ ε σ ι ώ ν … Α ν κα ι “ η ε ξ έ λ ι ξ η τ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν τ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς κα ι τ η ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς … δ ε ν ά λ λ α ξ α ν τ ο κ ύ ρ ι ο π ρ ό τ υ π ο ε λ έ γ χ ο υ , … ο υ π ο λ ο γ ι σ τ ή ς σ υ ν ε ι σ έ φ ε ρ ε σ τ ην ε π έ κ τ α σ η κα ι σ τ η ν ε ν τ α τ ι κο π ο ί η σ η τ ο υ π α ν ο π τ ι κο ύ ε λ έ γ χ ο υ . Κ α τ έ σ τ η σ ε τ ο ν κο ι ν ω ν ι κό έ λ ε γ χ ο π ι ο δ ι ε ι σ δ υ τ ι κό, π ι ο ε π ι θ ε τ ι κό π ι ο ο λ ο κ λ η ρ ω τ ι κό, α λ λ ά κα ι π ι ο κα θ η μ ε ρ ι ν ό, ε γ κό σ μ ι ο κα ι α ν α π ό φ ε υ κ τ ο . Σ τ η β ά σ η τ ω ν ν έ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν , η ε π ι τ ή ρ η σ η γ ί ν ε τ α ι σ υ ν ε χ ή ς κα ι π ε ρ ι ρ ρ έ ο υ σ α , ‘ έ ν α δ ι ά χ υ τ ο π α ν ο π τ ι κό ό ρ α μ α ’ ” ( Ρ ό μ π ι ν ς & Ο υ έ μ π ε σ τ ε ρ 2 0 0 2 : 1 8 6 , 2 6 4 ) .

Σ ή μ ε ρ α , ο π α ν ο π τ ι σ μ ό ς , κα θ ώ ς κα ι σ υ ν ο λ ι κό τ ε ρ α ο ι δ ι α δ ι κα σ ί ε ς π ε ι θ α ρ χ ί α ς , ε λ έ γ χ ο υ κα ι ε π ι τ ή ρ η σ η ς , ξ ε φ ε ύ γ ο υ ν α π ό τ α σ τ ε ν ά π λ α ί σ ι α τ ο υ έ θ ν ο υ ς κ ρ ά τ ο υ ς κα ι ε ι σ έ ρ χ ο ν τ α ι σ τ ο π λ α ί σ ι ο τ ο υ π α γ κο σ μ ι ο π ο ι η μ έ ν ο υ χ ώ ρ ο υ . Μ έ σ α σ τ ι ς ρ ο έ ς δ ε δ ο μ έ ν ω ν τ ο υ π λ η ρ ο φ ο ρ ι α κο ύ κα π ι τ α λ ι σ μ ο ύ , ο ν έ ο ς η λ ε κ τ ρ ο ν ι κό ς π λ έ ο ν π α ν ο π τ ι σ μ ό ς β ρ ί σ κ ε ι έ ν α δ ι ε υ ρ υ μ έ ν ο κα ι π ρ ο σ ο δ ο φ ό ρ ο π ε δ ί ο σ υλ λ ο γ ή ς κα ι ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν . Δ ε ν π ε ρ ι ο ρ ί ζ ε τ α ι α π λ ώ ς σ τ ην π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η κα ι π ε ι θ ά ρ χ η σ η τ ω ν α τ ό μ ω ν , α λ λ ά α ν τ ί θ ε τ α έ χ ε ι τ η δ υ ν α τ ό τ η τ α ν α σ υλ λ έ γ ε ι , ν α α π ο θ η κ ε ύ ε ι κα ι ν α ε π ε ξ ε ρ γ ά ζ ε τ α ι τ α χ ύ τ α τ α έ ν α τ ε ρ ά σ τ ι ο ό γ κο π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , μ έ σ α α π ό π ο λ λ α π λ ά κ έ ν τ ρ α κα ι κό μ β ο υ ς , ξ ε π ε ρ ν ώ ν τ α ς κά θ ε ε ί δ ο υ ς ε θ ν ι κά , χ ω ρ ι κά κα ι χ ρ ο ν ι κά ό ρ ι α κα ι δ η μ ι ο υ ρ γ ώ ν τ α ς τ α υ τ ό χ ρ ο ν α τ ε ρ ά σ τ ι ε ς β ά σ ε ι ς δ ε δ ο μ έ ν ω ν , η ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α τ ω ν ο π ο ί ω ν ε π ι τ ρ έ π ε ι α κό μ η κα ι τ ην π ρ ό β λ ε ψ η μ ε λ λ ο ν τ ι κώ ν ύ π ο π τ ω ν σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ώ ν ( Ly o n 2 0 0 1 : 1 1 4 - 1 1 5 ) . Π α ύ ε ι ν α α φ ο ρ ά τ ο ν α π ο κ λ ε ι σ τ ι κό έ λ ε γ χ ο τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς κα ι ξ ε φ ε ύ γ ε ι α π ό κα θ α ρ ά π ο λ ι τ ι κο ύ ς σ κο π ο ύ ς , ε ν τ α σ σ ό μ ε ν ο ς σ τ η ν ε λ ε ύ θ ε ρ η α γ ο ρ ά κα ι τ ι ς α π α ι τ ή σ ε ι ς τ η ς , ε ν ώ π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς φ α ν τ ά ζ ε ι σ υ μ μ ε τ ο χ ι κό ς , α κό μ η κα ι ψ υ χα γ ω γ ι κό ς . Ό σ ο ο ι π α γ κό σ μ ι ε ς ρ ο έ ς τ η ς τ ε χ ν ο λ ο γ ί α ς , τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν , τ ω ν

ε ι κό ν ω ν κα ι τ ω ν σ υ μ β ό λ ω ν α υ ξ ά ν ε τ α ι σ ε ό γ κο , τ ό σ ο η ε π ι τ ή ρ η σ η α ν α π τ ύ σ σ ε τ α ι γ ι α ν α ι χ ν η λ α τ ε ί κα ι ν α π α ρ α κο λ ο υ θ ε ί α υ τ έ ς τ ι ς κ ι ν ή σ ε ι ς ( Ly o n 2 0 0 1 : 8 9 ) .

Α ν τ ι λ α μ β α ν ό μ α σ τ ε λ ο ι π ό ν , π ω ς α κο λ ο υ θ ώ ν τ α ς τ α σ ύ γ χ ρ ο ν α δ ε δ ο μ έ ν α , η ε π ι τ ή ρ η σ η κα ι ο ι μ η χ α ν ι σ μ ο ί τ η ς π ρ ο σ α ρ μ ό ζ ο ν τ α ι π ρ ο ς δ ύ ο κα τ ε υ θ ύ ν σ ε ι ς . Α π ό τ η μ ί α π ρ ο ς τ ο μ α κ ρ ο ε π ί π ε δ ο τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς τ ω ν ρ ο ώ ν σ ε π α γ κό σ μ ι ο ε π ί π ε δ ο κα ι α π ό τ ην ά λ λ η π ρ ο ς τ ο μ ι κ ρ ο ε π ί π ε δ ο τ ω ν ρ ο ώ ν σ ε τ ο π ι κό ε π ί π ε δ ο , φ τ ά ν ο ν τ α ς μ έ χ ρ ι τ ο ν α ν ο ε π ί π ε δ ο τ ω ν σ ω μ ά τ ω ν τ ω ν υ π ο κ ε ι μ έ ν ω ν . Α υ τ ό σ υ μ β α ί ν ε ι δ ι ό τ ι τ ό σ ο σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς ε ρ γ α σ ί α ς , ό σ ο κα ι σ ε α υ τ ά τ η ς κα τ α ν ά λ ω σ η ς , η ε π ι τ ή ρ η σ η δ ι ε ξ ά γ ε τ α ι μ έ σ α α π ό τ ι ς π α γ κό σ μ ι ε ς ρ ο έ ς δ ε δ ο μ έ ν ω ν , α λ λ ά τ α υ τ ό χ ρ ο ν α η ε σ ω τ ε ρ ί κ ε υ σ η κα ι υλ ο π ο ί η σ η τ ω ν μ η χα ν ι σ μ ώ ν τ η ς π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ε ί τ α ι π ά ν τ α τ ο π ι κά ( Σ α ρ α φ ί δ η ς , 2 0 0 9 : 1 6 0 ) . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α μ ι α π α γ κο σ μ ι ο τ ο π ι κό τ η τ α 8 ( g l o c a l i z a t i o n ) τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς . Α υ τ ή λ ε ι τ ο υ ρ γ ε ί ι χ ν η λ α τ ώ ν τ α ς τ ι ς π α ρ ε λ θ ο ν τ ι κ έ ς κ ι ν ή σ ε ι ς τ ω ν υ π ο κ ε ι μ έ ν ω ν κα ι π ρ ο σ π α θ ώ ν τ α ς ν α π ρ ο β λ έ ψ ε ι τ ι ς μ ε λ λ ο ν τ ι κ έ ς ρ ο έ ς τ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς ( Ly o n 2 0 0 1 : 8 9 , 1 2 2 ) . Έ τ σ ι η ε ξ ο υ σ ί α δ ε ν σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ ν ε τ α ι π λ έ ο ν σ ε έ ν α τ ε ρ μ α τ ι κό σ η μ ε ί ο , α λ λ ά ε ν τ ο π ί ζ ε τ α ι σ τ ο ν έ λ ε γ χ ο τ ω ν κό μ β ω ν τ ω ν δ ι κ τ ύ ω ν , μ έ σ α σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς δ ι κ τ υ α κ ή ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς ( Σ α ρ α φ ί δ η ς , 2 0 0 9 : 1 6 1 ) .

Γ ι α τ ο ν M a r k P o s t e r ( 1 9 9 4 , 1 9 9 6 ) , α υ τ ό ς ο κό σ μ ο ς τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς α ν ά γ ε τ α ι σ ε έ ν α “ Υ π ε ρ π α ν ο π τ ι κό ”, κα θ ώ ς ο π α ν ο π τ ι σ μ ό ς σ τ ο σ ή μ ε ρ α δ ε ν σ υ ν α ν τ ά τ ε χ ν ι κο ύ ς π ε ρ ι ο ρ ι σ μ ο ύ ς . Το Υ π ε ρ π α ν ο π τ ι κό λ ε ι τ ο υ ρ γ ε ί ε π ι β ά λ λ ο ν τ α ς κα ν ό ν ε ς , π ε ι θ α ρ χ ώ ν τ α ς τ α α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ά τ ο υ ώ σ τ ε ν α σ υ μ μ ε τ έ χ ο υ ν σ τ ην ε π ι τ ή ρ η σ ή τ ο υ ς , σ υ μ π λ η ρ ώ ν ο ν τ α ς φ ό ρ μ ε ς , π α ρ έ χ ο ν τ α ς τ ο υ ς α ρ ι θ μ ο ύ ς κο ι ν ω ν ι κ ή ς α σ φ ά λ ι σ ή ς τ ο υ ς , χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ώ ν τ α ς π ι σ τ ω τ ι κ έ ς κά ρ τ ε ς . Τ α υ τ ό χ ρ ο ν α ό μ ω ς β ο η θ ά σ τ η σ υ γ κ ρ ό τ η σ η “ σ υ μ π λ η ρ ω μ α τ ι κώ ν ε α υ τ ώ ν ” τ ω ν υ π ο κ ε ι μ έ ν ω ν , ο ι ο π ο ί ο ι δ ε ν ε ί ν α ι ά λ λ ο ι π α ρ ά τ ο ά θ ρ ο ι σ μ α τ ω ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν τ ο υ ς . Δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ι έ τ σ ι ν έ α ά τ ο μ α , τ α ο π ο ί α μ ο ι ρ ά ζ ο ν τ α ι τ ο ί δ ι ο ό ν ο μ α , α λ λ ά α π ο γ υ μ ν ώ ν ο ν τ α ι ψ η φ ι α κά α π ό τ ι ς α ν θ ρ ώ π ι ν ε ς α μ φ ι σ η μ ί ε ς τ ο υ ς κα ι τ ω ν ο π ο ί ω ν ο ι π ρ ο σ ω π ι κό τ η τ ε ς χ τ ί ζ ο ν τ α ι τ ε χ ν η τ ά α π ό π ρ ο σ α ρ μ ο σ μ έ ν α δ ε δ ο μ έ ν α . Κ α ι ε ν ώ μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι τ ε χ ν η τ ο ί , α υ τ ο ί ο ι ψ η φ ι α κο ί “ ε α υ τ ο ί ” λ α μ β ά ν ο υ ν κά π ο ι ο ρ ό λ ο σ τ ο ν κα θ ο ρ ι σ μ ό τ ω ν ε υ κα ι ρ ι ώ ν τ ω ν σ υ ν ο ν ό μ α τ ώ ν τ ο υ ς . Έ τ σ ι δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ι τ α υ π ο κ ε ί μ ε ν α κα ι κα θ ο ρ ί ζ ο ν τ α ι ο ι α π ο κ λ ί ν ο ν τ ε ς μ έ σ α σ τ ο Υ π ε ρ π α ν ο π τ ι κό ( Ly o n , 1 9 9 4 ) . Β λ έ π ο υ μ ε λ ο ι π ό ν π ω ς σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο ν P o s t e r ο ι ν έ ε ς τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς φ έ ρ ν ο υ ν τ ι ς α ρ χ έ ς τ ο υ ς π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ α π ό τ ι ς φ υλ α κ έ ς μ έ σ α σ τ ην κο ι ν ω ν ί α , δ ι α τ η ρ ώ ν τ α ς ό μ ω ς τ ο ν ί δ ι ο σ τ ό χ ο : τ ην α ν α μ ό ρ φ ω σ η τ ω ν υ π ο κ ε ι μ έ ν ω ν .

“ Η π ρ ο σ ο μ ο ί ω σ η τ ω ν ε π ι τ η ρ η σ ι α κώ ν δ ι α δ ι κα σ ι ώ ν , μ ε τ η ν τ α υ τ ό χ ρ ο ν η μ ε τ α τ ρ ο π ή τ ο υ σ ώ μ α τ ο ς π ο υ ε π ι τ η ρ ο ύ ν σ ε έ ν α κυ β ε ρ ν ο σ ώ μ α , ό π ο υ μ η χ α ν ι κά , ο ρ γ α ν ι κά κα ι π λ η ρ ο φ ο ρ ι α κά μ έ ρ η γ ί ν ο ν τ α ι δ υ σ δ ι ά κ ρ ι τ α , μ ε τ α λ λ ά σ σ ο υ ν τ ε λ ι κά τ ο π α ν ο π τ ι κό σ ε μ ι α κυ β ε ρ ν η τ ι κ ή μ η χα ν ή ε λ έ γ χ ο υ . Α υ τ ό ε ί ν α ι τ ο Κ υ β ε ρ ν ο π τ ι κό .” ( Σ α ρ α φ ί δ η ς , 2 0 0 9 : 1 6 5 )

8 Ο όρος παγκοσμιοτοπικότητα θα εξεταστεί στο επόμενο κεφάλαιο.

4) Η επ ιτήρηση σήμερ α:τόπος , χώρος και χρόνος Μετασχηματισμοί Λ α μ β ά ν ο ν τ α ς υ π ό ψ η τ α π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α κα τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε π ω ς η ε π ι τ ή ρ η σ η θ ε ω ρ ε ί τ α ι β α σ ι κό κο μ μ ά τ ι τ ω ν σ η μ ε ρ ι ν ώ ν κο ι ν ω ν ι ώ ν . Ο ι σ χ έ σ ε ι ς ε ξ ο υ σ ί α ς κα ι ε λ έ γ χ ο υ π ο υ π α ρ ά γ ο ν τ α ι κα ι α ν α π α ρ ά γ ο ν τ α ι σ τ ο σ ή μ ε ρ α κα θ ο ρ ί ζ ο υ ν μ έ σ α α π ό μ ι α δ ι α λ ε κ τ ι κ ή σ χ έ σ η , π έ ρ α α π ό τ ην κο ι ν ω ν ί α μ έ σ α σ τ η ν ο π ο ί α ζ ο ύ μ ε κα ι τ ο υ ς χ ώ ρ ο υ ς κα ι τ ο υ ς χ ρ ό ν ο υ ς μ α ς , τ α σ ώ μ α τ ά μ α ς , τ ι ς σ κ έ ψ ε ι ς μ α ς κα ι ε ν τ έ λ ε ι ε μ ά ς τ ο υ ς ί δ ι ο υ ς . Π α ρ ά τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι μ ι λ ά μ ε σ ε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό γ ι α π ρ ά γ μ α τ α ά υλ α , δ ε ν θ α π ρ έ π ε ι ν α ξ ε χ ν ά μ ε τ ι ς υλ ι κ έ ς τ ο υ ς π ρ ο ε κ τ ά σ ε ι ς . Έ τ σ ι , μ ε τ ά α π ό τ η σ ύ ν τ ο μ η π α ρ έ ν θ ε σ η γ ι α τ η σ η μ α σ ί α τ ο υ π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ δ ι α χ ρ ο ν ι κά α λ λ ά κα ι σ ή μ ε ρ α , σ τ ο π α ρ ό ν κ ε φ ά λ α ι ο θ α ε ν τ ο π ί σ ο υ μ ε τ η ν έ ν ν ο ι α α υ τ ή σ τ α θ έ μ α τ α π ο υ α φ ο ρ ο ύ ν τ ο χ ώ ρ ο , χ ω ρ ί ς β έ β α ι α ν α ξ ε χ ν ά μ ε τ η σ χ έ σ η τ ο υ μ ε τ ι ς κο ι ν ω ν ι κ έ ς ε π ι σ τ ή μ ε ς . Έ χ ο ν τ α ς α ν α γ ν ω ρ ί σ ε ι λ ο ι π ό ν π ω ς η δ ι ε ί σ δ υ σ η π λ η ρ ο φ ο ρ ι α κώ ν κα ι ψ η φ ι α κώ ν ε ρ γ α λ ε ί ω ν , α λ λ ά κα ι έ ξ υ π ν ω ν η λ ε κ τ ρ ο ν ι κώ ν σ υ σ τ η μ ά τ ω ν κα ι σ υ σ κ ε υ ώ ν σ τ ην ο ι κο ν ο μ ί α , σ τ η ν ε κ π α ί δ ε υ σ η , σ τ ην υ γ ε ί α , σ τ ην ψ υ χα γ ω γ ί α , σ τ η ν ε π ι κο ι ν ω ν ί α , α λ λ ά κα ι σ τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο σ υ ν ο λ ι κά , σ υ ν ε π ά γ ε τ α ι μ ι α π α ν ο π τ ι κο π ο ί η σ η τ η ς σ ύ γ χ ρ ο ν η ς μ ε τ α ν ε ω τ ε ρ ι κ ή ς κο ι ν ω ν ί α ς ( Σ α μ α τ ά ς , 2 0 0 2 ) , θ α π ρ ο σ π α θ ή σ ο υ μ ε ν α ε ν τ ο π ί σ ο υ μ ε τ ι ς π ρ ο ε κ τ ά σ ε ι ς τ η ς σ ε π ι ο “ α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κά ” ζ η τ ή μ α τ α . Γ ι α τ ί , ο ι τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ έ ς α λ λ α γ έ ς δ ε ν μ ε τ α μ ο ρ φ ώ ν ο υ ν μ ό ν ο τ ι ς κο ι ν ω ν ί ε ς σ τ ι ς ο π ο ί ε ς π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ο ύ ν τ α ι , α λ λ ά κα ι τ ο υ ς τ ό π ο υ ς σ τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς ο ι κο ι ν ω ν ί ε ς α υ τ έ ς β ρ ί σ κο υ ν τ ο χ ώ ρ ο έ κφ ρ α σ ή ς τ ο υ ς . Έ τ σ ι , σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α θ ε ω ρ ώ ν τ α ς δ ε δ ο μ έ ν α τ α β α σ ι κά χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά α υ τ ώ ν τ ω ν κο ι ν ω ν ι ώ ν 9 ό π ω ς έ χ ο υ ν π ε ρ ι γ ρ α φ ε ί τ α τ ε λ ε υ τ α ί α χ ρ ό ν ι α σ τ ην ε υ ρ ύ τ ε ρ η α κα δ η μ α ϊ κ ή σ υ ζ ή τ η σ η π ο υ π ρ ο σ π α θ ε ί ν α π ρ ο σ δ ι ο ρ ί σ ε ι τ ι ς σ η μ ε ρ ι ν έ ς κο ι ν ω ν ί ε ς , θ α π ρ ο χ ω ρ ή σ ο υ μ ε σ τ ην κα τ α ν ό η σ η τ ω ν μ ε τ α σ χ η μ α τ ι σ μ ώ ν π ο υ σ υ μ β α ί ν ο υ ν σ τ α π λ α ί σ ι ά τ ο υ ς , σ τ ο ν τ ό π ο ,

9 Για μια σύντομη περιγραφή της δικτυακής κοινωνίας βλέπε Παράρτημα III.

σ τ ο χ ρ ό ν ο κα ι σ τ ο σ ώ μ α . 4.1. Η κοινωνία της επιτήρησης Π λ ή θ ο ς π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ μ ώ ν α κο λ ο υ θ ο ύ μ ε ν ω ν α π ό τ η λ έ ξ η κο ι ν ω ν ί α έ χ ο υ ν ε μ φ α ν ι σ τ ε ί σ τ ο ν δ η μ ό σ ι ο κα ι α κα δ η μ α ϊ κό δ ι ά λ ο γ ο π ρ ο σ π α θ ώ ν τ α ς ν α π ε ρ ι γ ρ ά ψ ο υ ν τ ι ς σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς κο ι ν ω ν ί ε ς κα ι τ α β α σ ι κά χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά τ ο υ ς . Σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α , θ α μ α ς α π α σ χ ο λ ή σ ε ι έ ν α ς τ έ τ ο ι ο ς π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ μ ό ς τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς , ο ο π ο ί ο ς α φ ο ρ ά τ α α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α τ ω ν π ο λ ύ π λ ο κω ν τ ρ ό π ω ν μ ε τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς δ ο μ ο ύ ν τ α ι ο ι π ο λ ι τ ι κ έ ς κα ι ο ι κο ν ο μ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς σ τ α π λ α ί σ ι ά τ ω ν σ ύ γ χ ρ ο ν ω ν κο ι ν ω ν ι ώ ν . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α τ ην “ κο ι ν ω ν ί α τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς ” 10 τ ο υ D av i d Ly o n . Η κα τ α ν ό η σ η τ η ς έ ν ν ο ι α ς α υ τ ή ς ε ί ν α ι α π α ρ α ί τ η τ η γ ι α ο π ο ι α δ ή π ο τ ε π ρ ο σ π ά θ ε ι α α ν ά λ υ σ η ς τ ω ν μ ο ρ φ ώ ν π ο υ π α ί ρ ν ο υ ν ο ι σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς π ό λ ε ι ς κα ι σ υ ν ο λ ι κό τ ε ρ α ο χ ώ ρ ο ς σ τ ο ν 2 1 ο α ι ώ ν α , ε ι δ ι κά ό τ α ν ε ξ ε τ ά ζ ο ν τ α ι ο ι σ χ έ σ ε ι ς ε ξ ο υ σ ί α ς σ ε α υ τ ό ν . Μ έ σ α σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς δ ι κ τ υ α κ ή ς κο ι ν ω ν ί α ς σ α ν τ ην ά λ λ η ό ψ η τ ο υ ί δ ι ο υ ν ο μ ί σ μ α τ ο ς ε μ φ α ν ί ζ ε τ α ι κα ι η κο ι ν ω ν ί α τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς . Η ά ν ο δ ό ς τ η ς δ ε ί χ ν ε ι τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς μ ε τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς ο ι τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς κα ι ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς ε ν τ ε ί ν ο υ ν τ ι ς π ρ α κ τ ι κ έ ς κα ι δ ι α δ ι κα σ ί ε ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς , π ο υ ή δ η α π ο τ ε λ ο ύ ν β α σ ι κό κο μ μ ά τ ι τ ω ν μ ο ν τ έ ρ ν ω ν κο ι ν ω ν ι ώ ν . Δ ε ν α π α ι τ ε ί τ α ι μ ε γ ά λ η π ρ ο σ π ά θ ε ι α γ ι α ν α α ν τ ι λ η φ θ ε ί κα ν ε ί ς π ω ς σ τ η ν κα θ η μ ε ρ ι ν ό τ η τ α τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν σ τ ο ν α ν ε π τ υ γ μ έ ν ο κα ι α ν α π τ υ σ σ ό μ ε ν ο κό σ μ ο ε π ι κ ρ α τ ε ί η π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η κα ι ο δ ι α ρ κ ή ς έ λ ε γ χ ο ς , μ έ σ α α π ό σ υ σ κ ε υ έ ς ε ν τ ο π ι σ μ ο ύ , π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η ς , α κ ρ ό α σ η ς , κα τ α γ ρ α φ ή ς , τ α ξ ι ν ό μ η σ η ς κα ι ε π α λ ή θ ε υ σ η ς . Ό λ α α υ τ ά ε ί ν α ι π α ρ α δ ε ί γ μ α τ α ε π ι τ ή ρ η σ η ς κα ι ό λ ε ς ο ι κο ι ν ω ν ί ε ς π ο υ σ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ι σ ε τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς κα ι ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς γ ι α τ ι ς δ ι ο ι κ η τ ι κ έ ς τ ο υ ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ί ε ς κα ι τ ι ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ί ε ς ε λ έ γ χ ο υ , ε ί ν α ι κο ι ν ω ν ί ε ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς ( Ly o n , 2 0 0 1 : 1 ) . Τ ι ε ί ν α ι ό μ ω ς η ε π ι τ ή ρ η σ η ; Ε ί ν α ι κά θ ε σ υλ λ ο γ ή κα ι ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α π ρ ο σ ω π ι κώ ν δ ε δ ο μ έ ν ω ν , ε ί τ ε α υ τ ά ε ί ν α ι α ν α γ ν ω ρ ί σ ι μ α ε ί τ ε ό χ ι , μ ε σ κο π ό τ ην ε π ι ρ ρ ο ή ή τ η ν δ ι α χ ε ί ρ ι σ η α υ τ ώ ν τ ω ν ο π ο ί ω ν τ α δ ε δ ο μ έ ν α σ υλ λ έ γ ο ν τ α ι ( Ly o n 2 0 0 1 : 1 ) . Η ε π ι τ ή ρ η σ η α υ τ ή δ ε ν π ε ρ ι λ α μ β ά ν ε ι σ υ ν ή θ ω ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς π ο υ π α ρ α κο λ ο υ θ ο ύ ν ο έ ν α ς τ ο ν ά λ λ ο , α λ λ ά α ν α ζ η τ ά κα ι σ υλ λ έ γ ε ι θ ρ α ύ σ μ α τ α π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , ε ν τ ο π ι σ μ έ ν α σ τ α ά τ ο μ α . Έ τ σ ι , τ α σ η μ α ν τ ι κό τ ε ρ α μ έ σ α ε π ι τ ή ρ η σ η ς σ ή μ ε ρ α β ρ ί σ κο ν τ α ι σ τ ο υ ς η λ ε κ τ ρ ο ν ι κο ύ ς υ π ο λ ο γ ι σ τ έ ς , κα θ ώ ς η υ π ο λ ο γ ι σ τ ι κ ή τ ο υ ς δ ύ ν α μ η ε ί ν α ι α υ τ ή π ο υ ε π ι τ ρ έ π ε ι τ ην α π ο θ ή κ ε υ σ η , ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α , σ ύ γ κ ρ ι σ η , α ν ά κ τ η σ η κα ι μ ε τ ά δ ο σ η τ ω ν σ υλ λ ε χ θ έ ν τ ω ν δ ε δ ο μ έ ν ω ν . Έ τ σ ι λ ο ι π ό ν , η τ ε ρ ά σ τ ι α α ν ά π τ υ ξ η τ ω ν ε φ α ρ μ ο γ ώ ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς , μ α ζ ί μ ε τ ι ς τ ε χ ν ι κ έ ς β ε λτ ι ώ σ ε ι ς , ε ί ν α ι ο ι σ υ ν τ ε λ ε σ τ έ ς π ο υ φ έ ρ ν ο υ ν τ ι ς Τ Π Ε σ τ ο κ έ ν τ ρ ο τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς , κα θ ι σ τ ώ ν τ α ς τ ην β α σ ι κό σ τ ο ι χ ε ί ο τ η ς σ ύ γ χ ρ ο ν η ς ζω ή ς .

10 Ο όρος εισήχθη από τον κοινωνιολόγο Gary T. Marx το 1985, αναφερόμενος σε αυτό που όπως υποστήριζε ήταν

μια Οργουελική κατάσταση κατά την οποία “με τις τεχνολογίες των υπολογιστών, ένα από τα τελευταία φράγματα στον απόλυτο κοινωνικό έλεγχο πέφτει” . Ωστόσο εδώ θα αναφερθούμε σε μια πιο μετριοπαθή χρήση του όρου όπως γίνεται από τον David Lyon, στο βιβλιο του “Surveillance society-Monitoring everyday life”.

Ό μ ω ς η ε π ι τ ή ρ η σ η σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο ν Ly o n , π α ρ ά τ ο γ ε γ ο ν ό ς ό τ ι ε ί ν α ι π α ν τ α χ ο ύ π α ρ ο ύ σ α σ τ η σ ύ γ χ ρ ο ν η ζω ή , δ ε ν ε ί ν α ι έ ν α α π λ ό ζ ή τ η μ α π ο υ μ π ο ρ ε ί ε ύ κο λ α ν α γ ί ν ε ι α ν τ ι λ η π τ ό . Α υ τ ό σ υ μ β α ί ν ε ι γ ι α τ ί π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε ι δ ύ ο π ρ ό σ ω π α . Η ί δ ι α δ ι α δ ι κα σ ί α , η ε π ι τ ή ρ η σ η , μ π ο ρ ε ί ν α π ε ρ ι λ α μ β ά ν ε ι π ρ ο σ τ α σ ί α α λ λ ά κα ι έ λ ε γ χ ο , π α ρ έ χ ο ν τ α ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς κα ι π ε ρ ι ο ρ ί ζ ο ν τ α ς τ α υ τ ό χ ρ ο ν α . Ε π ί σ η ς , η π α ρ ο υ σ ί α τ η ς π ά ν τ α σ υ ν ο δ ε ύ ε τ α ι α π ό μ ι α π ο λ ύ κα λ ή α ι τ ι ο λ ό γ η σ η , μ ε α π ο τ έ λ ε σ μ α ό λ ο ι ν α ε ί ν α ι π ρ ό θ υ μ ο ι ν α σ υ μ μ ο ρ φ ω θ ο ύ ν μ ε α υ τ ή . Ο ι ε υ κο λ ί ε ς π ο υ π α ρ έ χ ο ν τ α ι , ο ι υ π ο σ χ έ σ ε ι ς α σ φ ά λ ε ι α ς , τ α π λ ε ο ν ε κ τ ή μ α τ α π ο υ έ ρ χ ο ν τ α ι μ α ζ ί μ ε τ ην ε π ι τ ή ρ η σ η , κά ν ο υ ν τ α μ ε ι ο ν ε κ τ ή μ α τ ά τ η ς ν α ξ ε θ ω ρ ι ά ζ ο υ ν . Α λ λ ά τ ο ά λ λ ο π ρ ό σ ω π ό τ η ς ε ί ν α ι η δ υ ν α τ ό τ η τ ά τ η ς ν α ε π ι β ά λ ε ι κα ι ν α ε ν ι σ χ ύ ε ι τ ι ς κο ι ν ω ν ι κ έ ς κα ι ο ι κο ν ο μ ι κ έ ς α ν ι σ ό τ η τ ε ς , ν α κα θ ο δ ηγ ε ί τ ι ς ε π ι λ ο γ έ ς κα ι τ ι ς ε π ι θ υ μ ί ε ς , α κό μ η κα ι ν α π ε ρ ι ο ρ ί ζ ε ι κα ι ν α ε λ έ γ χ ε ι . Κ α θ ώ ς ο ι δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς α υ ξ ή θ η κα ν τ ι ς τ ε λ ε υ τ α ί ε ς δ ε κα ε τ ί ε ς , ε ξ α ι τ ί α ς τ η ς α ν ά π τ υ ξ η ς υ π ο δ ο μ ώ ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς , α υ ξ ή θ η κα ν κα ι ο ι δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς τ α ξ ι ν ό μ η σ η ς κα ι λ ε π τ ο μ ε ρ ο ύ ς ε ξ έ τ α σ η ς κα ι κα τ ηγ ο ρ ι ο π ο ί η σ η ς ο λ ό κ λ η ρ ω ν π λ η θ υ σ μ ώ ν . Ο ι μ η χα ν ι σ μ ο ί ε π ι τ ή ρ η σ η ς , π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ο ύ ν α υ τ έ ς τ ι ς ε ν έ ρ γ ε ι ε ς α ν ά λ ο γ α μ ε τ ο ν τ ρ ό π ο π ο υ π ρ ο γ ρ α μ μ α τ ί ζ ο ν τ α ι κα ι σ χ ε δ ι ά ζ ο ν τ α ι . Α λ λ ά τ ο σ υ ν ο λ ι κό τ ο υ ς α π ο τ έ λ ε σ μ α ε ί ν α ι ν α ε ν ι σ χ ύ ο υ ν σ ε κά θ ε π ε ρ ί π τ ω σ η τ ο κα θ ε σ τ ώ ς π ο υ β ρ ί σ κ ε τ α ι π ί σ ω α π ό τ ο ν σ χ ε δ ι α σ μ ό τ ο υ ς ( Ly o n , 2 0 0 1 : 4 ) . Α υ τ ά ε ί ν α ι κα ι τ α χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς π ο υ θ α π ρ έ π ε ι ν α δ ι ε ρ ε υ ν η θ ο ύ ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο . Η κο ι ν ω ν ί α τ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς , η δ ι κ τ υ α κ ή κο ι ν ω ν ί α , η μ ε τ α ν ε ω τ ε ρ ι κ ή κο ι ν ω ν ί α , ε ί ν α ι έ ν ν ο ι ε ς π ο υ έ χ ο υ ν κο ι ν ή α ν α φ ο ρ ά , κα θ ώ ς π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α π ε ρ ι γ ρ ά ψ ο υ ν τ ο υ ς β α σ ι κο ύ ς κο ι ν ω ν ι κο ύ ς μ ε τ α σ χ η μ α τ ι σ μ ο ύ ς τ ο υ π α ρ ό ν τ ο ς . Η κο ι ν ω ν ί α τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς , π ι ά ν ε ι έ ν α σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ο σ ύ ν ο λ ο δ ι α δ ι κα σ ι ώ ν , π ο υ σ χ ε τ ί ζ ε τ α ι ά μ ε σ α μ ε α υ τ έ ς τ ι ς α λ λ α γ έ ς , κα θ ώ ς π ρ ο κύ π τ ε ι α π ό α υ τ έ ς , α λ λ ά τ α υ τ ό χ ρ ο ν α τ ι ς ε ν ι σ χ ύ ε ι . Ε ί ν α ι γ ε γ ο ν ό ς π ω ς ο ι π ρ α κ τ ι κ έ ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς α υ ξ ά ν ο ν τ α ι ε κ θ ε τ ι κά , ό π ο υ δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ι υ π ο δ ο μ έ ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς κα ι ε γ κα θ ι δ ρ ύ ο ν τ α ι ο ι κο ν ο μ ί ε ς β α σ ι ζ ό μ ε ν ε ς σ τ η γ ν ώ σ η . Έ ν α ε γ γ ε ν έ ς χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κό τ ω ν α π ο κα λ ο ύ μ ε ν ω ν κο ι ν ω ν ι ώ ν τ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς , ε ί ν α ι ό τ ι ε ί ν α ι κα ι κο ι ν ω ν ί ε ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς ( Ly o n , 2 0 0 1 : 5 ) . Σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α , γ ι α ν α τ ι ς κα τ α ν ο ή σ ο υ μ ε κα λ ύ τ ε ρ α θ α ε ξ ε τ ά σ ο υ μ ε κά π ο ι α ε π ι π λ έ ο ν χ ω ρ ι κά χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά τ ο υ ς . Το Δ ί κ τ υ ο Μ ε λ ε τ ώ ν Ε π ι τ ή ρ η σ η ς ( S u r v e i l l a n c e S t u d i e s N e t w o r k ) ο ρ ί ζ ε ι τ ην κο ι ν ω ν ί α τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς ω ς : " Κο ι ν ω ν ί ε ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς ε ί ν α ι ο ι κο ι ν ω ν ί ε ς π ο υ λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ύ ν , ε ν μ έ ρ ε ι , μ έ σ ω τ η ς ε κ τ ε τ α μ έ ν η ς σ υλ λ ο γ ή ς , κα τ α γ ρ α φ ή ς , α π ο θ ή κ ε υ σ η ς , α ν ά λ υ σ η ς κα ι ε φ α ρ μ ο γ ή ς τ ω ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν σ χ ε τ ι κά μ ε ά τ ο μ α κα ι ο μ ά δ ε ς σ ε α υ τ έ ς τ ι ς κο ι ν ω ν ί ε ς κα θ ώ ς ζ ο υ ν τ η κα θ η μ ε ρ ι ν ό τ η τ ά τ ο υ ς . Π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ α π ι σ τ ό τ η τ α ς λ ι α ν ι κ ή ς , c o o k i e s ι σ τ ο σ ε λ ί δ ω ν , ε θ ν ι κά σ υ σ τ ή μ α τ α τ α υ τ ό τ η τ α ς , έ λ ε γ χ ο ι ρ ο υ τ ί ν α ς γ ι α τ ην υ γ ε ί α κα ι λ ί σ τ ε ς α π α γ ό ρ ε υ σ η ς π τ ή σ ε ω ν ό λ α μ π ο ρ ο ύ ν ν α χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ο ύ ν ω ς ε π ι τ ή ρ η σ η . Κ ά θ ε έ ν α α π ό α υ τ ά π ε ρ ι λ α μ β ά ν ε ι , σ ε δ ι α φ ο ρ ε τ ι κό β α θ μ ό , τ η σ υ σ τ η μ α τ ι κ ή σ υλ λ ο γ ή δ ε δ ο μ έ ν ω ν α τ ό μ ω ν , μ ε τ ο σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ο σ κο π ό τ η ς δ ι α κυ β έ ρ ν η σ η ς , ρ ύ θ μ ι σ η ς , δ ι α χ ε ί ρ ι σ η ς ή ε π ι ρ ρ ο ή ς τ ο υ τ ι θ α κά ν ο υ ν σ τ ο μ έ λ λ ο ν . "

4.2.Το σώμα (ή αλλιώς πως “άυλοι” διαχωρισμοί και διασυνδέσεις επανεμφανίζονται και “υλικοποιούνται” στο πρόσωπο της επιτήρησης)) “ Σ κ ε φ τ ε ί τ ε , α ν θ έ λ ε τ ε , Ε μ έ ν α + + . Α π ο τ ε λ ο ύ μ α ι α π ό έ ν α β ι ο λ ο γ ι κό π υ ρ ή ν α π ο υ π ε ρ ι β ά λ λ ε τ α ι α π ό ε κ τ ε τ α μ έ ν α , κα τ α σ κ ε υ α σ μ έ ν α σ υ σ τ ή μ α τ α ο ρ ί ω ν κα ι δ ι κ τ ύ ω ν . Α υ τ έ ς ο ι δ ο μ έ ς ο ρ ί ω ν κα ι δ ι κ τ ύ ω ν ε ί ν α ι τ ο π ο λ ο γ ι κά κα ι λ ε ι τ ο υ ρ γ ι κά δ υ α δ ι κ έ ς μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς . Τ α ό ρ ι α ο ρ ί ζ ο υ ν έ ν α χ ώ ρ ο δ ο χ ε ί ω ν κα ι χ ώ ρ ω ν ( τ ο ν π α ρ α δ ο σ ι α κό τ ο μ έ α τ η ς α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή ς ) , ε ν ώ τ α δ ί κ τ υ α δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν έ ν α χ ώ ρ ο σ υ ν δ έ σ μ ω ν κα ι ρ ο ώ ν . Ο ι τ ο ί χ ο ι , ο ι φ ρ ά χ τ ε ς , κα ι τ ο δ έ ρ μ α χ ω ρ ί ζ ο υ ν , τ α μ ο ν ο π ά τ ι α ( p a t h s ) , ο ι σ ω λ ήν ε ς ( t u b e s ) κα ι τ α κα λ ώ δ ι α σ υ ν δ έ ο υ ν .” ( M i t c h e l , 2 0 0 4 : 7 ) Σ ή μ ε ρ α , σ τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν π ο υ π ε ρ ι γ ρ ά ψ α μ ε π ρ ο ηγ ο υ μ έ ν ω ς χ ρ ε ι ά ζ ε τ α ι ν α ξ α ν α σ κ ε φ τ ο ύ μ ε τ ο σ ώ μ α . Το σ ύ γ χ ρ ο ν ο α ν θ ρ ώ π ι ν ο σ ώ μ α π ε ρ ι β ά λ λ ε τ α ι δ ι α ρ κ ώ ς κα ι μ ε δ ι ά φ ο ρ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς α π ό σ υ σ τ ή μ α τ α δ ι κ τ ύ ω ν . Α υ τ ά δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ο υ ν ό ρ ι α π ο υ μ π ο ρ ο ύ ν ν α γ ί ν ο υ ν α ν τ ι λ η π τ ά ω ς ε π ι π λ έ ο ν σ τ ρ ώ σ ε ι ς τ ε χ ν η τ ο ύ δ έ ρ μ α τ ο ς , τ ι ς ο π ο ί ε ς φ ο ρ ά μ ε ή α φ α ι ρ ο ύ μ ε , α ν ά λ ο γ α μ ε τ ι ς α ν ά γ κ ε ς κα ι τ ι ς π ε ρ ι σ τ ά σ ε ι ς . Τ α ρ ο ύ χ α μ α ς μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι τ έ τ ο ι α ό ρ ι α , τ α έ π ι π λ ά μ α ς , τ α σ π ί τ ι α μ α ς , ο ι φ ρ ά χ τ ε ς τ ω ν χ ω ρ ώ ν σ τ ι ς ο π ο ί ε ς ζ ο ύ μ ε κ λ π . Π έ ρ α ό μ ω ς α π ό τ α ό ρ ι α κα ι τ ο υ ς δ ι α χ ω ρ ι σ μ ο ύ ς , υ π ά ρ χ ο υ ν κα ι ο ι σ υ ν δ έ σ ε ι ς , κα θ ώ ς τ α π ε ρ ι β λ ή μ α τ α α υ τ ά έ χ ο υ ν δ ι α ρ ρ ο έ ς . Δ ι α σ χ ί ζ ο ν τ α ς τ α δ ι ά φ ο ρ α ό ρ ι α π ο υ μ α ς π ε ρ ι β ά λ λ ο υ ν υ π ά ρ χ ο υ ν μ ο ν ο π ά τ ι α , σ ω λ ή ν ε ς , κα λ ώ δ ι α , κα ι ά λ λ α κα ν ά λ ι α π ο υ σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ ν ο υ ν χ ω ρ ι κά ε ι σ ρ ο έ ς κα ι ε κ ρ ο έ ς α ν θ ρ ώ π ω ν , ά λ λ α ζω ν τ α ν ά π λ ά σ μ α τ α , δ ι α κ ρ ι τ ά α γ α θ ά , α έ ρ ι α κα ι υ γ ρ ά , τ η ν ε ν έ ρ γ ε ι α , τ ι ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς , κα ι τ α χ ρ ή μ α τ α . Ε ί μ α σ τ ε ά ρ ρ η κ τ α σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν ο ι μ ε τ α δ ί κ τ υ α δ ι ά θ ε σ η ς ν ε ρ ο ύ , μ ε τ α δ ί κ τ υ α α π ο β λ ή τ ω ν , ε ν έ ρ γ ε ι α ς , μ ε τ α φ ο ρ ώ ν κα ι π α ρ ο χ ή ς υ π η ρ ε σ ι ώ ν I n t e r n e t . ( M i t c h e l , 2 0 0 4 : 8 ) Π ρ ο φ α ν ώ ς λ ο ι π ό ν , π ο λ λ έ ς φ ο ρ έ ς τ ο σ ώ μ α μ α ς δ ε ν δ ι α χ ω ρ ί ζ ε τ α ι μ ό ν ο , α λ λ ά ε π ί σ η ς σ υ ν δ έ ε τ α ι κα ι ε ν ι σ χ ύ ε τ α ι , μ έ σ α α π ό α υ τ ά τ α σ υ σ τ ή μ α τ α δ ι κ τ ύ ω ν . Γ ι α π α ρ ά δ ε ι γ μ α έ ν α έ ξ υ π ν ο κ ι ν η τ ό π ο υ β ρ ί σ κ ε τ α ι σ τ α χ έ ρ ι α μ α ς μ π ο ρ ε ί ν α ε π ι τ ρ έ π ε ι ν α υ π ε ρ β ο ύ μ ε τ α ό ρ ι α τ ο υ φ υ σ ι κο ύ μ α ς σ ώ μ α τ ο ς κα ι ν α “ τ α ξ ι δ έ ψ ο υ μ ε ” σ ε έ ν α μ α κ ρ ι ν ό μ έ ρ ο ς , ν α ε π ι κο ι ν ω ν ή σ ο υ μ ε μ ε α ν θ ρ ώ π ο υ ς π ο υ δ ε β ρ ί σ κο ν τ α ι κο ν τ ά μ α ς , ω σ τ ό σ ο τ ο φ υ σ ι κό σ ώ μ α ε ξ α κο λ ο υ θ ε ί ν α υ π ά ρ χ ε ι κα ι ν α μ α ς ο ρ ί ζ ε ι . Ε ξ ά λ λ ο υ μ έ σ α α π ό α υ τ ό α ν τ ι λ α μ β α ν ό μ α σ τ ε τ ο ν κό σ μ ο γ ύ ρ ω μ α ς . Η ε ι κο ν ι κ ή π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α , α ν κα ι α π ο τ έ λ ε ι μ ι α ι σ χ υ ρ ή μ ε τ α φ ο ρ ά δ ε ν ε ί ν α ι η μ ό ν η π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ ά μ α ς , ο ύ τ ε θ α έ π ρ ε π ε ν α γ ί ν ε τ α ι α ν τ ι λ η π τ ή ω ς τ έ τ ο ι α . Α υ τ ό π ο υ έ χ ε ι ν ό η μ α ε ί ν α ι ν α α ν τ ι λ α μ β α ν ό μ α σ τ ε ό λ η α υ τ ή τ ην α ό ρ α τ η π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ω ς κά τ ι π ο υ π ε ρ ι γ ρ ά φ ε ι π ρ α γ μ α τ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς ( ω σ τ ό σ ο μ ε ά λ λ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς α π ό α υ τ ο ύ ς π ο υ γ ν ω ρ ί ζ α μ ε ) σ τ ο ν φ υ σ ι κό κό σ μ ο . Τ α b i t s κα ι τ α b y t e s έ χ ο υ ν π ρ α γ μ α τ ι κ έ ς π ρ ο ε κ τ ά σ ε ι ς , α π ό λ υ τ α υλ ι κ έ ς κα ι α π ό λ υ τ α χ ω ρ ι κ έ ς . Έ τ σ ι , μ έ σ α σ τ ο σ χ ε τ ι κά σ τ α θ ε ρ ό π λ α ί σ ι ο τ ω ν δ ι α σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν ω ν , α λ λ η λ ε π ι κα λ υ π τ ό μ ε ν ω ν κα ι μ ε ρ ι κ έ ς φ ο ρ έ ς κο ι ν ώ ν δ ι κ τ ύ ω ν , ο ι π ρ ο σ π ά θ ε ι έ ς μ α ς ν α ε π η ρ ε ά ζ ο υ μ ε κα ι ν α ε λ έ γ χ ο υ μ ε τ ι ς σ υ ν α λ λ α γ έ ς μ ε τ α ξ ύ τ ω ν δ ι α φ ό ρ ω ν π ε ρ ι φ ρ ά ξ ε ω ν κα θ ώ ς κα ι ο α ν τ α γ ω ν ι σ μ ό ς γ ι α τ ο υ ς π ό ρ ο υ ς τ ω ν δ ι κ τ ύ ω ν , δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν ε ν α λ λ α σ σ ό μ ε ν ε ς κα ι κυ μ α ι ν ό μ ε ν ε ς

σ υ ν θ ή κ ε ς ε λ ε υ θ ε ρ ί α ς κα ι π ε ρ ι ο ρ ι σ μ ώ ν . Δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν σ χ έ σ ε ι ς ε λ έ γ χ ο υ μ έ σ α σ τ ι ς ο π ο ί ε ς σ υ μ μ ε τ έ χ ο υ μ ε ό λ ο ι . “ Τ ώ ρ α ο ι μ ε τ α φ ο ρ έ ς σ ώ μ α τ ο ς / π ό λ η ς έ χ ο υ ν γ ί ν ε ι σ υ μ π α γ ε ί ς κα ι κ υ ρ ι ο λ ε κ τ ι κ έ ς . Ε ν σ ω μ α τ ω μ έ ν α μ έ σ α σ ε μ ι α τ ε ρ ά σ τ ι α δ ο μ ή έ ν θ ε τ ω ν ο ρ ί ω ν κα ι δ ι α κ λ α δ ω μ έ ν ω ν δ ι κ τ ύ ω ν , τ ο μ υ ϊ κό , τ ο σ κ ε λ ε τ ι κό , κα ι τ ο ν ε υ ρ ι κό μ ο υ σ ύ σ τ η μ α έ χ ο υ ν τ ε χ ν η τ ά ε π α υ ξ η θ ε ί κα ι ε π ε κ τ α θ ε ί . Η α π ό σ τ α σ η π ο υ μ π ο ρ ώ ν α φ τ ά σ ω ε κ τ ε ί ν ε τ α ι ε π ' α ό ρ ι σ τ ο ν κα ι α λ λ η λ ε π ι δ ρ ά μ ε τ ην π α ρ ό μ ο ι α ε κ τ ε τ α μ έ ν η ρ ο υ τ ω ν ά λ λ ω ν γ ι α ν α π α ρ ά ξ ο υ μ ε έ ν α π α γ κό σ μ ι ο σ ύ σ τ η μ α μ ε τ α φ ο ρ ώ ν , κ ι ν ή σ ε ω ν , α ν ί χ ν ε υ σ η ς , κα ι ε λ έ γ χ ο υ . Το β ι ο λ ο γ ι κό σ ώ μ α μ ο υ μ π λ έ κ ε τ α ι μ ε τ η ν π ό λ η . Η ί δ ι α η π ό λ η έ χ ε ι γ ί ν ε ι ό χ ι α π λ ώ ς ο τ ό π ο ς δ ρ ά σ η ς τ ο υ δ ι κ τ υ ω μ έ ν ο υ μ ο υ γ ν ω σ τ ι κο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς , α λ λ ά ε π ί σ η ς , κα ι α υ τ ό ε ί ν α ι κ ρ ί σ ι μ ο , η χ ω ρ ι κ ή κα ι υλ ι κ ή ε ν σ ά ρ κ ω σ η τ ο υ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς α υ τ ο ύ .” ( M i t c h e l , 2 0 0 4 : 3 0 ) Π έ ρ α α π ό τ α π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α , π ο υ α φ ο ρ ο ύ ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο τ ο ν έ λ ε γ χ ο , ε ν τ ο π ί ζ ε τ α ι κα ι μ ι α α λ λ α γ ή σ ε ό τ ι α φ ο ρ ά τ α σ ώ μ α τ α , π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α σ υ σ χ ε τ ι σ τ ε ί μ ε τ η ν ε π ι τ ή ρ η σ η . Η α ν ά δ υ σ η τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς ε ί ν α ι ά μ ε σ α σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν η μ ε τ α “ υ π ο ε ξ α φ ά ν ι σ η σ ώ μ α τ α ”. Τ α σ ώ μ α τ α ε ξ α φ α ν ί ζ ο ν τ α ι ό τ α ν κά ν ο υ μ ε π ρ ά γ μ α τ α α π ό α π ό σ τ α σ η . Γ ι α π α ρ ά δ ε ι γ μ α τ ο τ η λ έ φ ω ν ο μ ε τ α φ έ ρ ε ι τ η φ ω ν ή α λ λ ά τ ο υ π ό λ ο ι π ο σ ώ μ α χ ά ν ε τ α ι . Έ τ σ ι κα ι τ α ά μ ε σ α μ η ν ύ μ α τ α ή τ α e - m a i l , ε ξ α φ α ν ί ζ ο υ ν τ ο σ ώ μ α , κα ι τ ο α ν τ ι κα θ ι σ τ ο ύ ν μ ε ε ι κο ν ί δ ι α . Ό σ ο η ε π ι κο ι ν ω ν ί α τ ε λ ε ί τ α ι α π ό α π ό σ τ α σ η , τ α σ ώ μ α τ α ε ξ α φ α ν ί ζ ο ν τ α ι . Α π ό τ ο 1 9 6 0 κα ι μ ε τ ά τ α σ ώ μ α τ α ε ξ α φ α ν ί ζ ο ν τ α ι ό λ ο κα ι π ι ο γ ρ ή γ ο ρ α . Το σ ώ μ α κα ι η π ρ ο σ ω π ι κ ή ε μ π ε ι ρ ί α ξ α φ ν ι κά α ρ χ ί ζ ο υ ν ν α χ ω ρ ί ζ ο υ ν , τ ο ί δ ι ο κα ι η κο ι ν ω ν ι κ ή ε μ π ε ι ρ ί α α π ό τ ο σ ώ μ α . Ο ι σ χ έ σ ε ι ς π α ύ ο υ ν ν α ε ν τ ο π ί ζ ο ν τ α ι σ τ η μ ν ή μ η κα ι β ρ ί σ κο ν τ α ι π λ έ ο ν σ ε δ ι κ τ υ ω μ έ ν α υ π ο λ ο γ ι σ τ ι κά σ υ σ τ ή μ α τ α κα ι σ ε β ά σ ε ι ς δ ε δ ο μ έ ν ω ν , π ο υ π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α σ υ ν δ έ σ ο υ ν τ α π ρ ό σ ω π α μ ε τ α δ ε δ ο μ έ ν α , ν α ε π α ν α σ ω μ α τ ι κο π ο ι ή σ ο υ ν τ η ν ά υλ η , α π ο μ α κ ρ υ σ μ έ ν η ε π ι κο ι ν ω ν ί α . Το π ρ ο σ ε κ τ ι κό κα ι ε κο ύ σ ι ο β λ έ μ μ α κα ι η π ρ ο σ ο χ ή σ τ ι ς π ρ ο σ ω π ι κ έ ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς π ο υ α π ο κα λ ο ύ μ ε ε π ι τ ή ρ η σ η , ε ί ν α ι έ ν α β α σ ι κό μ έ σ ο π ο υ β ο η θ ά σ τ ο ν α π α ρ α μ έ ν ο υ ν μ α ζ ί ο ι ά υλ ε ς σ χ έ σ ε ι ς .

Μ ε γ ά λ ε ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς γ ί ν ο ν τ α ι λ ο ι π ό ν σ ή μ ε ρ α γ ι α τ η ν ε π α ν ε μ φ ά ν ι σ η τ ω ν σ ω μ ά τ ω ν σ τ η ν ε ξ α π ο σ τ ά σ ε ω ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α , ω σ τ ό σ ο , σ τ η ν π λ ε ι ο ψ η φ ί α τ η ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς μ έ σ ω η λ ε κ τ ρ ο ν ι κώ ν υ π ο λ ο γ ι σ τ ώ ν , τ α ε ν σ ώ μ α τ α π ρ ό σ ω π α έ χ ο υ ν χ α θ ε ί . Ε π ε ι δ ή ό μ ω ς η ε π ι τ ή ρ η σ η β α σ ί ζ ε τ α ι σ ε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό σ τ ην π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η τ ω ν π ρ α γ μ α τ ι κώ ν σ ω μ ά τ ω ν , γ ι α ν α μ π ο ρ έ σ ε ι ν α α ν τ ι σ τ α θ μ ι σ τ ε ί η ε ξ α φ ά ν ι σ ή τ ο υ ς , ε μ φ α ν ί ζ ε τ α ι π λ ή θ ο ς φ ο ρ έ ω ν π ο υ κα τ α γ ρ ά φ ο υ ν π ρ ο σ ω π ι κά ί χ ν η , σ ε μ ι α π ρ ο σ π ά θ ε ι α ν α σ υ γ κ ρ ο τ η θ ο ύ ν κα ι ν α σ υ ν τ ο ν ι σ τ ο ύ ν ό λ α α υ τ ά τ α σ τ ο ι χ ε ί α π ο υ ε ί ν α ι κα τ α κ ε ρ μ α τ ι σ μ έ ν α , ε φ ή μ ε ρ α κα ι σ υ ν ε π ώ ς δ υ σ ν ό η τ α . Η ε π ι τ ή ρ η σ η , μ έ σ ω α υ τ ώ ν τ ω ν φ ο ρ έ ω ν π ρ ο σ π α θ ε ί ν α κα τ α σ τ ή σ ε ι ο ρ α τ ό ξ α ν ά α υ τ ό π ο υ έ χ ε ι χ α θ ε ί α π ό τ ο β λ έ μ μ α . Η τ ε χ ν ο λ ο γ ί α κ ι ν ε ί τ α ι π ρ ο ς μ ι α π ρ ο σ π ά θ ε ι α ν α ξ α ν α ε μ φ α ν ί σ ε ι τ α σ ώ μ α τ α μ έ σ ω β ί ν τ ε ο - κ λ ί σ ε ω ν κ λ π . Ω σ τ ό σ ο γ ι α τ η σ υ ν τ ρ ι π τ ι κ ή π λ ε ι ο ψ η φ ί α τ η ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς μ έ σ ω υ π ο λ ο γ ι σ τ ή , τ α “ ε ν σ ώ μ α τ α ” ά τ ο μ α έ χ ο υ ν ε ξ α φ α ν ι σ τ ε ί . Γ ι α ν α μ π ο ρ έ σ ε ι η ε π ι τ ή ρ η σ η ν α α ν τ ι σ τ α θ μ ί σ ε ι τ ην α π ώ λ ε ι α τ ω ν σ ω μ ά τ ω ν , α φ ο ύ μ έ χ ρ ι σ τ ι γ μ ή ς β α σ ί ζ ε τ α ι σ τ η ά μ ε σ η π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ ή τ ο υ ς , έ χ ο υ ν α ν α δ υ θ ε ί δ ι ά φ ο ρ α κο ι ν ω ν ι κά μ έ σ α π ο υ π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α σ υ γ κ ρ α τ ή σ ο υ ν τ α δ ι ά φ ο ρ α π ρ ο σ ω π ι κά ί χ ν η τ ω ν α τ ό μ ω ν . Α υ τ ά π ρ ο σ π α θ ο ύ ν ν α σ υ γ κ ρ α τ ή σ ο υ ν ε ν ω μ έ ν α ό λ α α υ τ ά π ο υ ε ί ν α ι κα τ α κ ε ρ μ α τ ι σ μ έ ν α κα ι ε φ ή μ ε ρ α , κα θ ι σ τ ώ ν τ α ς ο ρ α τ ά ό σ α έ χ ο υ ν χ α θ ε ί α π ό τ ο β λ έ μ μ α : τ α σ ώ μ α τ ά μ α ς κα ι τ α σ ώ μ α τ α α υ τ ώ ν μ ε τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς ε π ι κο ι ν ω ν ο ύ μ ε . ( Ly o n , 2 0 0 1 : 1 5 - 1 7 )

4.3. Ο χώρος και ο χρόνος (ή αλλιώς όλο το φάσμα της ανθρώπινης εμπειρίας συγκεντρωμένο για ανάλυση και επεξεργασία μέσα σε κόμβους) Η έ ν ν ο ι α τ ο υ χ ώ ρ ο υ κά π ο τ ε , κα θ ώ ς θ ε ω ρ ο ύ ν τ α ν α π λ ώ ς μ α θ η μ α τ ι κ ή ή γ ε ω μ ε τ ρ ι κ ή , α ν ή κ ε σ ε μ ι α κα ρ τ ε σ ι α ν ή α ν τ ί λ η ψ η τ η ς π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α ς , ω ς κά τ ι α π ό λ υ τ ο . Σ ή μ ε ρ α , α ν τ ι λ α μ β α ν ό μ α σ τ ε τ ο χ ώ ρ ο ω ς π ρ ο ϊ ό ν δ ι ά φ ο ρ ω ν α λ λ η λ ο σ υ σ χ ε τ ι σ μ ώ ν κα ι α λ λ η λ ε π ι δ ρ ά σ ε ω ν , σ ε κά θ ε κ λ ί μ α κα , α π ό τ ο π α γ κό σ μ ι ο σ τ ο τ ο π ι κό κα ι α π ό τ ο τ ε ρ ά σ τ ι ο μ έ χ ρ ι τ ο π ι ο μ ι κ ρ ο σ κο π ι κό . Α κό μ η τ ο ν α ν τ ι λ α μ β α ν ό μ α σ τ ε ω ς τ η σ φ α ί ρ α σ τ η ν ο π ο ί α ε π ι κ ρ α τ ο ύ ν τ α υ τ ό χ ρ ο ν η π ο λ λ α π λ ό τ η τ α κα ι σ υ ν υ π ά ρ χ ο υ σ α ε τ ε ρ ο γ έ ν ε ι α . Ο χ ώ ρ ο ς α ν α γ ν ω ρ ί ζ ε τ α ι ω ς κά τ ι π ο υ β ρ ί σ κ ε τ α ι σ υ ν ε χ ώ ς υ π ό κα τ α σ κ ε υ ή ( M a s s e y, 2 0 0 5 ) . Δ ε ν μ π ο ρ ο ύ μ ε , λ ο ι π ό ν σ ή μ ε ρ α σ ε κα μ ί α π ε ρ ί π τ ω σ η ν α α ν τ ι λ η φ θ ο ύ μ ε τ ο χ ώ ρ ο σ α ν κά τ ι κ λ ε ι σ τ ό , σ τ α τ ι κό κα ι π α γ ι ω μ έ ν ο . Τ α υ τ ό χ ρ ο ν α , σ τ η ν α ν τ ί λ η ψ ή μ α ς έ χ ε ι α λ λ ά ξ ε ι ρ ι ζ ι κά κα ι η σ χ έ σ η τ ο υ μ ε τ ο χ ρ ό ν ο , κα θ ώ ς ο χ ώ ρ ο ς κα ι ο χ ρ ό ν ο ς ε ί ν α ι δ ε μ έ ν ο ι μ α ζ ί ω ς β α σ ι κέ ς δ ι α σ τ ά σ ε ι ς τ η ς κο ιν ω ν ι κ ή ς ζω ή ς . Μ έ σ α σ τ ι ς κο ιν ω ν ί ε ς τ η ς ε π ιτ ή ρ η σ η ς , ό πω ς θ α δ ο ύ μ ε σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α , κά ν ο υ ν τ ην ε μ φ ά ν ι σ ή το υ ς δ ι α φ ο ρ ε τ ι κέ ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ α ξ ύ τ ω ν δ ύ ο . Γ ι α τ ο μ ο ν τ έ ρ ν ο ά ν θ ρ ω π ο , π έ ρ α α π ό τ ο χ ώ ρ ο ο ο π ο ί ο ς γ ι ν ό τ α ν α ν τ ι λ η π τ ό ς ο ρ θ ο λ ο γ ι κά , ω ς ο ρ ι ο θ ε τ η μ έ ν η π ε ρ ι ο χ ή κα ι ο χ ρ ό ν ο ς μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α ε ι δ ω θ ε ί α ν τ ί σ τ ο ι χα μ ό ν ο ω ς μ ε τ ρ ή σ ι μ η δ ι ά ρ κ ε ι α . Σ υ ν ε π ώ ς κα ι η κο ι ν ω ν ι κ ή ζω ή ο ρ γ α ν ώ θ η κ ε μ ε α ν ά λ ο γ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς , μ έ σ α α π ό τ α τ ό τ ε π λ α ί σ ι α ε μ π ε ι ρ ί α ς ( Ly o n , 2 0 0 1 : 1 7 - 1 9 ) . Μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α κα τ α ν ο ή σ ο υ μ ε μ ι α τ έ τ ο ι α σ υ ν θ ή κ η α ν σ κ ε φ τ ο ύ μ ε τ ο π α ρ ά δ ε ι γ μ α τ ο υ τ ρ ό π ο υ ο ρ γ ά ν ω σ η ς τ ο υ ε ρ γ ο σ τ α σ ί ο υ , μ ε τ ο ρ ο λ ό ι , τ ο ν α υ σ τ η ρ ό π ρ ο γ ρ α μ μ α τ ι σ μ ό τ η ς ε ρ γ α σ ί α ς κα ι μ ε τ η χ ω ρ ι κ ή σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η κα ι κα τ α ν ο μ ή τ ω ν ε ρ γ α τ ώ ν γ ι α α υ σ τ η ρ ά ο ρ ι σ μ έ ν ο υ ς χ ρ ό ν ο υ ς . Τ α χ ρ ο ν ο δ ι α γ ρ ά μ μ α τ α ό μ ω ς , δ ε ν ε φ α ρ μ ό σ τ η κα μ ό ν ο σ τ α ε ρ γ ο σ τ ά σ ι α , α λ λ ά ή ρ θ α ν ν α π λ α ι σ ι ώ σ ο υ ν κα ι ν α ο ρ γ α ν ώ σ ο υ ν σ υ ν ο λ ι κά τ η μ ο ν τ έ ρ ν α ζω ή , ω ς μ έ σ α σ υ ν τ ο ν ι σ μ ο ύ τ ω ν κο ι ν ω ν ι κώ ν δ ρ α σ τ η ρ ι ο τ ή τ ω ν , α π ο τ ε λ ώ ν τ α ς α ν α π ό σ π α σ τ ο κο μ μ ά τ ι τ ω ν μ ε τ α κ ι ν ή σ ε ω ν , τ ω ν ε π ι κο ι ν ω ν ι ώ ν , τ ο υ σ χ ο λ ε ί ο υ , τ ω ν ν ο σ ο κο μ ε ί ω ν , κ λ π . Ή δ η α π ό τ α τ έ λ η τ ο υ 2 0 ο υ α ι ώ ν α α υ τ ό α ρ χ ί ζ ε ι ν α α λ λ ά ζ ε ι κα ι τ α υ π ο λ ο γ ι σ τ ι κά σ υ σ τ ή μ α τ α α ρ χ ί ζ ο υ ν ν α α μ φ ι σ β η τ ο ύ ν τ ην π ρ ω τ ο κα θ ε δ ρ ί α τ ο υ ρ ο λ ο γ ι ο ύ κα ι τ ω ν χ ρ ο ν ο δ ι α γ ρ α μ μ ά τ ω ν ω ς μ έ σ ω ν σ υ ν τ ο ν ι σ μ ο ύ κα ι ε λ έ γ χ ο υ . Η έ μ φ α σ η π λ έ ο ν δ ί ν ε τ α ι σ τ η ν τ α χ ύ τ η τ α τ ο υ υ π ο λ ο γ ι σ μ ο ύ κα ι τ ω ν ε π ι κο ι ν ω ν ι ώ ν , μ ε τ ρ ό π ο π ο υ η μ ε ί ω σ η τ ο υ χ ρ ό ν ο υ σ υ ν ε π ά γ ε τ α ι τ η ν ε κ μ η δ έ ν ι σ η τ ω ν α π ο σ τ ά σ ε ω ν τ ο υ χ ώ ρ ο υ ( Ly o n , 2 0 0 1 : 1 7 - 1 9 ) . Ε π ι π λ έ ο ν , κα θ ώ ς ό σ ο π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ α σ υ μ β ά ν τ α κα ι δ ι α δ ι κα σ ί ε ς δ ι α π λ έ κο ν τ α ι μ έ σ α σ τ ο χ ώ ρ ο , τ ό σ ο π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ο τ α υ τ ο χ ρ ο ν ι σ μ ό ς ε π ι β ά λ λ ε τ α ι σ τ η δ ι α δ ο χ ι κό τ η τ α τ ο υ χ ρ ό ν ο υ . Ο χ ρ ό ν ο ς έ τ σ ι δ ε ν π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι ω ς έ ν α π ρ ά γ μ α μ ε τ ά τ ο ά λ λ ο , α λ λ ά ω ς μ ι α δ ο μ ή π ο λ λ α π λ ώ ν , π α ρ ά λ λ η λ ω ν κα ι μ ε ρ ι κ έ ς φ ο ρ έ ς δ ι α σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν ω ν κα ι σ υ ν υ φ α σ μ έ ν ω ν , χ ω ρ ι κά κα τ α ν ε μ η μ έ ν ω ν δ ι α δ ι κα σ ι ώ ν π ο υ π λ η μ μ υ ρ ί ζ ο υ ν τ ο ν κό σ μ ο μ έ σ α α π ό δ ί κ τ υ α . Κ ά π ο τ ε υ π ή ρ χ ε έ ν α ς χ ώ ρ ο ς κα ι έ ν α ς

τ ό π ο ς γ ι α κά θ ε τ ί , σ ή μ ε ρ α τ α π ρ ά γ μ α τ α α π λ ώ ν ο ν τ α ι π ά ν ω σ ε π ο λ λ α π λ έ ς τ ο π ο θ ε σ ί ε ς κα ι σ τ ι γ μ έ ς , μ έ σ α α π ό π ε ρ ί π λ ο κο ύ ς κα ι σ υ χ ν ά α π ρ ο σ δ ι ό ρ ι σ τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς ( M i t c h e l , 2 0 0 4 ) . Ο N i g e l T h r i f t ( 1 9 9 6 : 27 9 - 2 8 4 ) υ π ο σ τ η ρ ί ζ ε ι π ω ς η κο ι ν ω ν ι κ ή ε μ π ε ι ρ ί α π ο υ π ρ ο έ κυ ψ ε α π ό α υ τ ή τ η ρ ι ζ ι κ ή α λ λ α γ ή σ τ ην α ν τ ί λ η ψ η τ η ς σ χ έ σ η ς τ ο υ χ ώ ρ ο υ μ ε τ ο χ ρ ό ν ο χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ε τ α ι α π ό τ η ν κ ι ν η τ ι κό τ η τ α ( m o b i l i t y ) . Μ ι α ά λ λ η έ ν ν ο ι α π ο υ π ρ ο κ ύ π τ ε ι α π ό τ ι ς α λ λ α γ έ ς π ο υ ε π έ φ ε ρ α ν σ τ η ν σ χ έ σ η χ ώ ρ ο υ - χ ρ ό ν ο υ ο ι ν έ ε ς τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς κα ι π ε ρ ι γ ρ ά φ ε ι τ η ν ί δ ι α σ υ ν θ ή κ η σ τ η ν ο π ο ί α α ν α φ ε ρ θ ή κα μ ε κα ι π ρ ο ηγ ο υ μ έ ν ω ς ε ί ν α ι η “ χ ω ρ ο χ ρ ο ν ι κ ή σ υ μ π ύ κ ν ω σ η ”. Μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α κα τ α ν ο ή σ ο υ μ ε τ ι σ η μ α ί ν ε ι α υ τ ή η έ ν ν ο ι α α ν σ κ ε φ τ ο ύ μ ε π ω ς π α ρ α δ ε ί γ μ α τ ο ς χ ά ρ ι ν η α τ μ ο μ η χ α ν ή ά λ λ α ξ ε τ ο ν τ ρ ό π ο π ο υ α ν τ ι λ α μ β α ν ό μ α σ τ ε τ ο ν κό σ μ ο κα ι τ ι ς α π ο σ τ ά σ ε ι ς , τ ο ί δ ι ο κα ι τ ο τ η λ έ φ ω ν ο , τ ο ί ν τ ε ρ ν ε τ κ . ο . κ . Η σ η μ α σ ί α τ η ς μ π ο ρ ε ί ε ύ κο λ α ν α γ ί ν ε ι α ν τ ι λ η π τ ή α ν α ν α λ ο γ ι σ τ ο ύ μ ε π ό σ ο σ υ χ ν ή ε ί ν α ι σ τ η σ ύ γ χ ρ ο ν η β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α η χ ρ ή σ η ό ρ ω ν ό π ω ς ε π ι τ ά χ υ ν σ η , π α γ κό σ μ ι ο χ ω ρ ι ό , υ π έ ρ β α σ η τ ω ν χ ρ ο ν ι κώ ν φ ρ α γ μ ά τ ω ν . ( M a s s e y, 1 9 9 4 ) Ό σ ο α φ ο ρ ά τ η ν ε π ι τ ή ρ η σ η , τ ο ε ρ ώ τ η μ α τ η ς σ χ έ σ η ς τ ο υ χ ώ ρ ο υ μ ε τ ο χ ρ ό ν ο ε ί ν α ι κ ε ν τ ρ ι κό , κα θ ώ ς θ έ τ ε ι ζ η τ ή μ α τ α σ ω μ ά τ ω ν σ ε κ ί ν η σ η . Το τ ι μ π ο ρ ε ί κα ν ε ί ς ν α δ ε ι , τ ο π ο ι ό ς ή τ ι β λ έ π ε ι κα ι γ ι α π ο ι ο ύ ς σ κο π ο ύ ς , σ ε έ ν α κό σ μ ο σ τ ι γ μ ι α ί α ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς μ έ σ α α π ό π α γ κό σ μ ι ε ς ρ ο έ ς δ ε δ ο μ έ ν ω ν , ε ί ν α ι π ο λ ύ σ η μ α ν τ ι κό . Α υ τ ό τ ο ε ρ ώ τ η μ α , ε μ π λ ο υ τ ί ζ ε τ α ι μ έ σ α α π ό τ η θ ε ω ρ ί α τ ο υ C a s t e l s γ ι α τ ο “ χ ώ ρ ο τ ω ν τ ό π ω ν ” κα ι τ ο “ χ ώ ρ ο τ ω ν ρ ο ώ ν ”, π ο υ π ε ρ ι γ ρ ά φ ε ι τ ι ς α λ λ α γ έ ς σ τ ο χ ώ ρ ο κα ι τ ο χ ρ ό ν ο τ η ς α ν θ ρ ώ π ι ν η ς ε μ π ε ι ρ ί α ς . Σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο ν C a s t e l s υ π ά ρ χ ε ι έ ν α ς δ ι α χ ω ρ ι σ μ ό ς τ ο υ “ χ ώ ρ ο υ τ ω ν τ ό π ω ν ” κα ι τ ο υ “ χ ώ ρ ο υ τ ω ν ρ ο ώ ν ”. Α υ τ ό ς ο δ ι α χ ω ρ ι σ μ ό ς π ρ ο ϋ π ο θ έ τ ε ι ό π ω ς ε ι π ώ θ η κ ε κα ι π ρ ο η γ ο υ μ έ ν ω ς ν α α ν τ ι λ η φ θ ο ύ μ ε τ ο χ ώ ρ ο κο ι ν ω ν ι κά κα ι ό χ ι σ α ν μ ι α α π τ ή π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α . Ο χ ώ ρ ο ς ο ρ ί ζ ε ι τ ο χ ρ ο ν ι κό π λ α ί σ ι ο τ ω ν κο ι ν ω ν ι κώ ν σ χ έ σ ε ω ν γ ι α τ ί α π ο τ ε λ ε ί τ η ν υλ ι κ ή υ π ο σ τ ή ρ ι ξ η τ ο υ τ α υ τ ο χ ρ ο ν ι σ μ ο ύ σ τ ι ς κο ι ν ω ν ι κ έ ς π ρ α κ τ ι κ έ ς . Π ο λ ύ α π λ ά , ο ι κο ι ν ω ν ι κ έ ς π ρ α κ τ ι κ έ ς χ ρ ε ι ά ζ ο ν τ α ι χ ώ ρ ο γ ι α ν α υ π ά ρ ξ ο υ ν κα ι κο ι ν ό - τ α υ τ ό χ ρ ο ν ο χ ώ ρ ο γ ι α ν α σ υ ν υ π ά ρ ξ ο υ ν , ν α σ υ ν α ν τ η θ ο ύ ν . Α υ τ ό ς ε ί ν α ι κα ι ο λ ό γ ο ς π ο υ ο ι π ό λ ε ι ς γ ε ν ν ή θ η κα ν α π ό τ η σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η τ ω ν λ ε ι τ ο υ ρ γ ι ώ ν τ η ς δ ι ο ί κ η σ η ς κα ι τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ , τ ο υ σ υ ν τ ο ν ι σ μ ο ύ , τ η ς α ν τ α λ λ α γ ή ς α γ α θ ώ ν κα ι υ π η ρ ε σ ι ώ ν , τ η ς π ο ι κ ί λ η ς κα ι δ ι α δ ρ α σ τ ι κ ή ς κο ι ν ω ν ι κ ή ς ζω ή ς . Σ τ ην ο υ σ ί α ο ι π ό λ ε ι ς ε ί ν α ι α π ό τ η ν δ η μ ι ο υ ρ γ ί α τ ο υ ς σ υ σ τ ή μ α τ α ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς , π ο υ α υ ξ ά ν ο υ ν τ ι ς δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς μ έ σ ω τ η ς χ ω ρ ι κ ή ς γ ε ι τ ν ί α σ η ς - ε γ γ ύ τ η τ α ς . Μ ε τ έ τ ο ι ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ε τ α ι ο χ ώ ρ ο ς τ ω ν τ ό π ω ν ή α λ λ ι ώ ς ο χ ώ ρ ο ς τ η ς ε γ γ ύ τ η τ α ς . Α π ό τ η ν ά λ λ η , ο ι κο ι ν ω ν ι κ έ ς π ρ α κ τ ι κ έ ς κα ι η ε π ι κο ι ν ω ν ί α μ π ο ρ ο ύ ν ν α σ υ μ β α ί ν ο υ ν σ ε α π ό σ τ α σ η μ έ σ ω τ ω ν μ ε τ α κ ι ν ή σ ε ω ν κα ι τ ω ν μ ην υ μ ά τ ω ν . Ε π ι π λ έ ο ν , μ ε τ η ν ε ι σ α γ ω γ ή τ ω ν δ ι α φ ό ρ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν , κά θ ε φ ο ρ ά ε ι σ ά γ ε τ α ι σ τ ι ς κο ι ν ω ν ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς έ ν α ς τ α υ τ ο χ ρ ο ν ι σ μ ό ς ά λ λ ο υ τ ύ π ο υ . Α π ο κο ρ ύ φ ω μ α α υ τ ή ς τ η ς δ ι ε ρ γ α σ ί α ς , α π ο τ ε λ ε ί η α ν ά π τ υ ξ η τ η ς ψ η φ ι α κ ή ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς π ο υ β α σ ί ζ ε τ α ι σ ε μ ι κ ρ ο η λ ε κ τ ρ ο ν ι κά σ υ σ τ ή μ α τ α κα ι ε ξ ε λ ι γ μ έ ν α τ η λ ε π ι κο ι ν ω ν ι α κά δ ί κ τ υ α . Α υ τ ή η ε ξ έ λ ι ξ η μ ε τ α μ ό ρ φ ω σ ε τ η χ ω ρ ι κό τ η τ α τ ω ν κο ι ν ω ν ι κώ ν σ υ ν α ν α σ τ ρ ο φ ώ ν ε ι σ ά γ ο ν τ α ς τ ο ν τ α υ τ ο χ ρ ο ν ι σ μ ό σ ε ό λ ε ς τ ι ς κο ι ν ω ν ι κ έ ς π ρ α κ τ ι κ έ ς , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α α π ό τ ην τ ο π ο θ ε σ ί α τ ω ν σ υ μ μ ε τ ε χ ό ν τ ω ν σ τ η ν ε π ι κο ι ν ω ν ί α . Α υ τ ή τ η ν έ α μ ο ρ φ ή χ ω ρ ι κό τ η τ α ς π ο υ σ υ μ π ε ρ ι λ α μ β ά ν ε ι κα ι τ η ν π α ρ α γ ω γ ή , μ ε τ ά δ ο σ η κα ι ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α τ ω ν ρ ο ώ ν π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς , α ν α φ έ ρ ε ι ο Κ α σ τ ε λ ς ω ς χ ώ ρ ο τ ω ν ρ ο ώ ν . Α υ τ ό ς β α σ ί ζ ε τ α ι σ τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ ω ν τ ο π ι κο τ ή τ ω ν σ ε κό μ β ο υ ς τ ω ν δ ι κ τ ύ ω ν ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς κα ι σ τ η σ ύ ν δ ε σ η τ ω ν δ ρ α σ τ η ρ ι ο τ ή τ ω ν π ο υ β ρ ί σ κο ν τ α ι μ έ σ α σ ε α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς κό μ β ο υ ς α π ό γ ρ ή γ ο ρ α δ ί κ τ υ α μ ε τ α κ ί ν η σ η ς π ο υ λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ύ ν μ ε ρ ο έ ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν . Α υ τ έ ς ο ι ρ ο έ ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , α π α ρ α ί τ η τ ε ς γ ι α τ ην ε π ι κο ι ν ω ν ί α , π ο υ κα θ ο ρ ί ζ ο υ ν τ ο χ ώ ρ ο

κα ι τ ο χ ρ ό ν ο σ ή μ ε ρ α , α π ο τ ε λ ο ύ ν κα ι α ν α π ό σ π α σ τ ο κο μ μ ά τ ι τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς , ό π ω ς ε ί δ α μ ε π ρ ο ηγ ο υ μ έ ν ω ς . Θ α μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α π ο ύ μ ε α κό μ η κα ι π ω ς ο χ ώ ρ ο ς τ ω ν ρ ο ώ ν , ε ί ν α ι σ ε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό έ ν α ς χ ώ ρ ο ς ε π ι τ η ρ ο ύ μ ε ν ο ς . Το μ ύ ν η μ α ε ί ν α ι σ α φ έ ς . Κ α ν έ ν α ς τ ό π ο ς δ ε ν ξ ε φ ε ύ γ ε ι α π ό τ ο δ ί κ τ υ ο . Έ ν α ς χά ρ τ η ς μ ε ό λ ο υ ς τ ο υ ς ι σ τ ο ύ ς π ο υ δ ι α π ε ρ ν ο ύ ν τ ο κά θ ε σ η μ ε ί ο θ α ή τ α ν α π ί σ τ ε υ τ α π υ κ ν ό ς . Α ό ρ α τ α δ ί κ τ υ α φ α ί ν ε τ α ι ν α α π ε ι λ ο ύ ν τ ο υ ς ο ρ α τ ο ύ ς τ ρ ό π ο υ ς κα θ ο ρ ι σ μ ο ύ τ ο υ χ ώ ρ ο υ , δ ι α λ ύ ο ν τ α ς τ ο υ ς τ ο ί χ ο υ ς τ ω ν κ τ ι ρ ί ω ν . Η α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή τ ω ν σ υ ν ό ρ ω ν , τ ω ν τ ο ί χ ω ν , τ ω ν π ο ρ τ ώ ν κα ι τ ω ν κ λ ε ι δ α ρ ι ώ ν α ν ο ί γ ε ι χ ώ ρ ο γ ι α α υ τ ή τ ω ν κ ω δ ι κώ ν , τ ω ν τ ο ί χ ω ν π ρ ο σ τ α σ ί α ς τ ο υ υ π ο λ ο γ ι σ τ ή ( f i r e w a l l s ) , τ η ς κ ρ υ π τ ο γ ρ ά φ η σ η ς τ ω ν δ η μ ο σ ί ω ν κ λ ε ι δ ι ώ ν ( pu b l i c k e y enc ryp t ion ) κα ι τ ω ν π ι σ τ ο π ο ι η τ ι κώ ν α σ φ α λ ε ί α ς . Wigley (2001) 4.4.Το τοπικό και το παγκόσμιο (ή αλλιώς πόσο μπορούμε σήμερα να συμμετέχουμε στο τοπικό όταν δε μπορούμε να ελέγξουμε το παγκόσμιο;) Η ε μ π ε ι ρ ί α ε ί ν α ι π ά ν τ α τ ο π ι κ ή . Το σ ώ μ α μ α ς μ έ σ ω τ ο υ ο π ο ί ο υ α ι σ θ α ν ό μ α σ τ ε β ρ ί σ κ ε τ α ι κά θ ε σ τ ι γ μ ή σ ε έ ν α σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ο μ έ ρ ο ς . Γ ι α α υ τ ό τ ο λ ό γ ο ό σ ο ε ξ ε λ ι γ μ έ ν ε ς κα ι α ν ε ί ν α ι ο ι τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς μ α ς η τ ο π ι κό τ η τ α π α ρ α μ έ ν ε ι π ά ν τ α π ο λ ύ σ η μ α ν τ ι κ ή . Ό π ω ς ε ύ σ τ ο χα δ ι α τ υ π ώ ν ε τ α ι α π ό τ ο ν M e y r o w i t z ( 2 0 0 4 ) , “ η τ ο π ι κό τ η τ α τ η ς ε μ π ε ι ρ ί α ς α π ο τ ε λ ε ί σ τ α θ ε ρ ά . Κ α ι η σ η μ α σ ί α τ η ς τ ο π ι κό τ η τ α ς π α ρ α μ έ ν ε ι , α κό μ η κα ι μ π ρ ο σ τ ά σ ε τ ε ρ ά σ τ ι ε ς κο ι ν ω ν ι κ έ ς κα ι τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ έ ς α λ λ α γ έ ς ”. Η α ν α γ ν ώ ρ ι σ η ό μ ω ς τ η ς σ η μ α σ ί α ς τ η ς τ ο π ι κό τ η τ α ς δ ε μ π ο ρ ε ί ν α α ν α ι ρ έ σ ε ι τ η σ ύ γ χ ρ ο ν η π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α , ο ύ τ ε τ ο ν κό σ μ ο ό π ω ς τ ο ν β ι ώ ν ο υ μ ε σ ή μ ε ρ α : έ ν α κό σ μ ο π α γ κό σ μ ι ο κα ι δ ι κ τ υ ω μ έ ν ο . Ο ι μ ο ρ φ έ ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς π ο υ έ χ ο υ ν ε π ι κ ρ α τ ή σ ε ι τ α τ ε λ ε υ τ α ί α χ ρ ό ν ι α ξ ε π ε ρ ν ο ύ ν κα τ ά π ο λ ύ τ α ό ρ ι α τ η ς τ ο π ι κό τ η τ α ς , τ α ό ρ ι α τ ω ν τ ο ί χ ω ν , τ ω ν π ό λ ε ω ν , τ ω ν κ ρ α τ ώ ν , τ ω ν η π ε ί ρ ω ν . Τ α ε ρ ε θ ί σ μ α τ α π ο υ β ι ώ ν ο υ μ ε , τ α β ι ώ ν ο υ μ ε τ ο π ι κά , α λ λ ά η π ρ ο έ λ ε υ σ ή τ ο υ ς μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι α π ό κά θ ε ά κ ρ η τ ο υ π λ α ν ή τ η . Τ α μ έ σ α ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς π ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ μ ε μ α ς δ ί ν ο υ ν έ τ σ ι τ η δ υ ν α τ ό τ η τ α ν α α ν τ ι λ α μ β α ν ό μ α σ τ ε τ ο ν τ ό π ο κα ι τ ο ν ε α υ τ ό μ α ς κα τ ά κά π ο ι ο τ ρ ό π ο “ α π έ ξ ω ”. Α υ τ ό σ υ μ β α ί ν ε ι γ ι α τ ί σ τ ην π α ρ α γ ω γ ή ν ο ή μ α τ ο ς κα ι σ τ ην π α ρ α γ ω γ ή τ α υ τ ό τ η τ α ς π α ί ζ ο υ ν ρ ό λ ο κα ι ό λ α α υ τ ά τ α δ ε δ ο μ έ ν α π ο υ σ ί γ ο υ ρ α δ ε ν ε ί ν α ι τ ο π ι κά . Ο ε α υ τ ό ς ε ί ν α ι κο ι ν ω ν ι κά κα τ α σ κ ε υ α σ μ έ ν ο ς κα ι σ ε κα μ ί α π ε ρ ί π τ ω σ η δ ε ν α π ο τ ε λ ε ί α π λ ή α ν τ α π ό κ ρ ι σ η σ ε ε ρ ε θ ί σ μ α τ α τ ο υ π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς . Έ τ σ ι σ ή μ ε ρ α , ο ι κο ι ν ω ν ι κ έ ς ο μ ά δ ε ς κα ι τ α ά τ ο μ α π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α ε π η ρ ε ά σ ο υ ν κα ι ν α κα θ ο ρ ί σ ο υ ν τ η ν π α ρ α γ ω γ ή τ α υ τ ό τ η τ α ς , δ ε ν ε ί ν α ι α π α ρ α ί τ η τ α δ ε μ έ ν ε ς μ ε τ ο χ ώ ρ ο , μ ε τ ο ν τ ρ ό π ο π ο υ ή τ α ν σ ε ά λ λ ε ς ε π ο χ έ ς . Το ί δ ι ο σ υ μ β α ί ν ε ι κα ι μ ε τ ι ς α ν τ ι λ ή ψ ε ι ς π ο υ έ χ ο υ μ ε γ ι α τ ο ν τ ό π ο . Δ ε ν α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ο υ μ ε τ ο μ έ ρ ο ς π ο υ ζ ο ύ μ ε ω ς τ ο κ έ ν τ ρ ο τ ο υ σ ύ μ π α ν τ ο ς κα ι ω ς τ η μ ο ν α δ ι κ ή π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α , α λ λ ά ω ς έ ν α α ν ά μ ε σ α σ ε ά λ λ α μ έ ρ η μ ε τ α ο π ο ί α μ π ο ρ ε ί ν α σ υ γ κ ρ ι θ ε ί . Έ τ σ ι δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ε τ α ι η π α γ κο σ μ ι ο τ ο π ι κό τ η τ α ( g l o c a l i t y ) : η τ α υ τ ό χ ρ ο ν η α ν τ ί λ η ψ η τ ο υ χ ώ ρ ο υ σ τ ο ν ο π ο ί ο ζ ο ύ μ ε κα ι α π ό μ έ σ α α λ λ ά κα ι α π ό έ ξ ω ω ς ε ξ ω τ ε ρ ι κο ί π α ρ α τ η ρ η τ έ ς . Μ π ο ρ ε ί δ η λ α δ ή σ ω μ α τ ι κά ν α β ρ ι σ κό μ α σ τ ε ε ν τ ό ς τ ο υ , α λ λ ά π ν ε υ μ α τ ι κά β ρ ι σ κό μ α σ τ ε ε κ τ ό ς . ( M e y r o z i t z , 2 0 0 4 : 2 )

Ε π ο μ έ ν ω ς , π ρ ο κύ π τ ε ι τ ο ε ρ ώ τ η μ α τ ι ε ν ν ο ο ύ μ ε σ ή μ ε ρ α ό τ α ν μ ι λ ά μ ε γ ι α τ ό π ο κα ι π ώ ς σ υ ν δ ε ό μ α σ τ ε μ ε α υ τ ό ν . Σ ί γ ο υ ρ α δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α μ ι λ ά μ ε γ ι α σ α φ ε ί ς , σ υ ν ε κ τ ι κ έ ς κα ι ο μ ο ι ο γ ε ν ε ί ς κο ι ν ό τ η τ ε ς ( α ν κα ι κά π ο ι ο ι μ π ο ρ ε ί ν α α ν α ζ η τ ο ύ ν τ έ τ ο ι ο υ ς τ ό π ο υ ς ) . Γ ι α ν α α π α ν τ ή σ ο υ μ ε σ ε α υ τ ό τ ο ε ρ ώ τ η μ α θ α π ρ έ π ε ι ν α σ κ ε φ τ ο ύ μ ε ξ α ν ά σ τ η σ χ έ σ η χ ρ ό ν ο υ κα ι τ ο υ χ ώ ρ ο υ , ό π ω ς τ έ θ η κ ε π ρ ο ηγ ο υ μ έ ν ω ς . Η χ ω ρ ο χ ρ ο ν ι κ ή σ υ μ π ύ κ ν ω σ η δ ε ν α π ο τ ε λ ε ί μ ι α ε ν ι α ί α ε μ π ε ι ρ ί α γ ι α ό λ ο υ ς , ο π ό τ ε κα ι η α ν τ ί λ η ψ η τ η ς τ ο π ι κό τ η τ α ς δ ε μ π ο ρ ε ί ν α α π ο τ ε λ έ σ ε ι ε ν ι α ί α ε μ π ε ι ρ ί α . Ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι α ν ά λ ο γ α μ ε τ η θ έ σ η τ ο υ ς σ τ ην π α ρ α γ ω γ ή , τ η ν κο ι ν ω ν ι κ ή τ ο υ ς θ έ σ η , τ ο φ ύλ ο τ ο υ ς , α ν τ ι λ α μ β ά ν ο ν τ α ι π ο λ ύ δ ι α φ ο ρ ε τ ι κά τ ο ν τ ό π ο . Π ά ν ω σ ε α υ τ ή τ η δ ι α π ί σ τ ω σ η , τ ί θ ε τ α ι κα ι τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς σ χ έ σ η ς τ ο υ τ ό π ο υ μ ε τ ο ν έ λ ε γ χ ο . Α ρ χ ι κά θ α π ρ έ π ε ι ν α σ κ ε φ τ ο ύ μ ε τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς π ρ ό σ β α σ η ς σ τ α τ ε χ ν ο λ ο γ ι κά μ έ σ α , π ο υ ε ί ν α ι κα ι α υ τ ά π ο υ α λ λ ά ζ ο υ ν τ η σ χ έ σ η μ α ς μ ε τ ο χ ώ ρ ο . Τ α δ ι ά φ ο ρ α τ ε χ ν ο λ ο γ ι κά μ έ σ α λ ο ι π ό ν , μ π ο ρ ε ί ν α έ χ ο υ ν α λ λ ά ξ ε ι τ ο ν κό σ μ ο σ τ ο ν ο π ο ί ο ζ ο ύ μ ε μ ε ό λ ο υ ς τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ π ο υ έ χ ο υ ν π ε ρ ι γ ρ α φ ε ί , ω σ τ ό σ ο η π ρ ό σ β α σ η σ ε α υ τ ά δ ε ν ε ί ν α ι ε ξ ί σ ο υ κα θ ο λ ι κ ή μ ε τ ι ς ε π ι π τ ώ σ ε ι ς τ ο υ ς . Γ ι α π α ρ ά δ ε ι γ μ α , μ π ο ρ ε ί ν α μ ι λ ά μ ε γ ι α α ε ρ ο π λ ά ν α , υ π ε ρ τ α χ ε ί ε ς κ λ π . α λ λ ά μ ι α γ υ ν α ί κα σ τ ην υ π ο σ α χ ά ρ ι ο Α φ ρ ι κ ή π ε ρ ν ά ε ι π ο λ λ έ ς ώ ρ ε ς τ η ν η μ έ ρ α β α δ ί ζ ο ν τ α ς μ ε τ α π ό δ ι α γ ι α ν α σ υλ λ έ ξ ε ι ν ε ρ ό . Τ α σ ύ γ χ ρ ο ν α δ ί κ τ υ α μ π ο ρ ε ί ν α ε π η ρ ε ά ζ ο υ ν τ ο ν κό σ μ ο σ τ ο ν ο π ο ί ο ζ ε ι , α λ λ ά η σ υ μ μ ε τ ο χ ή τ η ς σ ε α υ τ ά ε ί ν α ι α ν ύ π α ρ κ τ η . Ε σ τ ι ά ζ ο ν τ α ς λ ο ι π ό ν σ τ η γ ε ω μ ε τ ρ ί α τ η ς δ ύ ν α μ η ς σ ε σ χ έ σ η μ ε τ η χ ω ρ ο χ ρ ο ν ι κ ή σ υ μ π ύ κ ν ω σ η , μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α π ο ύ μ ε π ω ς δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς ο μ ά δ ε ς α τ ό μ ω ν β ρ ί σ κο ν τ α ι σ ε τ ε λ ε ί ω ς δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς σ ε σ χ έ σ η μ ε τ α ρ ε ύ μ α τ α κα ι τ η δ ι α σ ύ ν δ ε σ η ( π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , α γ α θ ώ ν κ λ π . ) . Α υ τ ό δ ε ν α φ ο ρ ά μ ό ν ο τ ο π ο ι ό ς κ ι ν ε ί τ α ι κα ι π ο ι ό ς ό χ ι , α λ λ ά κα ι τ η σ χ έ σ η τ ο υ ς μ ε τ η δ ύ ν α μ η π ο υ φ έ ρ ν ο υ ν μ α ζ ί α υ τ ά τ α ρ ε ύ μ α τ α κα ι η κ ί ν η σ η . Ο ι δ ι ά φ ο ρ ε ς κο ι ν ω ν ι κ έ ς ο μ ά δ ε ς έ χ ο υ ν π ο λ ύ σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ε ς κα ι δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς μ ε ό λ η α υ τ ή τ ην κ ι ν η τ ι κό τ η τ α : μ ε ρ ι κο ί ά ν θ ρ ω π ο ι έ χ ο υ ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ η δ ύ ν α μ η π ά ν ω σ ε α υ τ ή α π ό ά λ λ ο υ ς , κά π ο ι ο ι ε κ κ ι ν ο ύ ν τ α ρ ε ύ μ α τ α κα ι τ η ν κ ί ν η σ η , ά λ λ ο ι ό χ ι . Κ ά π ο ι ο ι ε ί ν α ι α π λ ώ ς δ έ κ τ ε ς . Κ ά π ο ι ο ι ε ί ν α ι φ υλ α κ ι σ μ έ ν ο ι α π ό α υ τ ή . Η δ ύ ν α μ η π ο υ έ χ ο υ ν κά π ο ι ο ι π ά ν ω τ η ς μ ε ι ώ ν ε ι τ η δ ύ ν α μ η τ ω ν ά λ λ ω ν ( M a s s e y, 1 9 9 4 ) . Θ α μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α ξ α ν α σ κ ε φ τ ο ύ μ ε σ ή μ ε ρ α τ ην τ ο π ι κό τ η τ α μ ε ά λ λ ο υ ς ό ρ ο υ ς , σ α ν μ ι α π α γ κό σ μ ι α τ ο π ι κό τ η τ α , ω ς τ α δ ί κ τ υ α τ ω ν α ν θ ρ ώ π ι ν ω ν σ χ έ σ ε ω ν , τ ο π ι κά κα ι π α γ κό σ μ ι α , μ ε τ ο κά θ ε μ έ ρ ο ς ν α α π ο τ ε λ ε ί έ ν α σ τ ι γ μ ι ό τ υ π ο α υ τ ώ ν τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν κα ι τ ο υ ς τ ό π ο υ ς ν α ε ί ν α ι δ ι α δ ι κα σ ί ε ς , χ ω ρ ί ς σ ύ ν ο ρ α , χ ω ρ ί ς α π ο κ λ ε ι σ τ ι κ έ ς τ α υ τ ό τ η τ ε ς , ό π ω ς π ρ ο τ ε ί ν ε ι η M a s s e y ( 1 9 9 4 ) . Α λ λ ά α κό μ η κα ι α ν τ η σ κ ε φ τ ο ύ μ ε ω ς τ έ τ ο ι α , δ ε θ α μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α μ η ν α ν α γ ν ω ρ ί σ ο υ μ ε ω ς α ν α π ό σ π α σ τ ο κο μ μ ά τ ι τ ο υ σ ή μ ε ρ α τ η ν κά θ ε ά λ λ ο π α ρ ά ι σ ό τ ι μ η σ υ μ μ ε τ ο χ ή ό λ ω ν τ ω ν τ ο π ι κο τ ή τ ω ν σ τ ην π ρ ό σ β α σ η , σ τ ο ν έ λ ε γ χ ο κα ι σ τ η δ ι α χ ε ί ρ ι σ η τ ω ν π α γ κό σ μ ι ω ν δ ι κ τ ύ ω ν π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς ( κα ι ό χ ι μ ό ν ο ) .

5) Η δυσ τοπ ία των έξυπ νων πόλεων Έ χ ο ν τ α ς κά ν ε ι μ ι α ε π ι σ κό π η σ η τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ π λ α ι σ ί ο υ ο ρ γ ά ν ω σ η ς τ η ς ζω ή ς κα ι τ η σ χ έ σ η τ ω ν ε ξ ε λ ί ξ ε ω ν σ ε π α γ κό σ μ ι ο ε π ί π ε δ ο μ ε τ η ν ε π ι τ ή ρ η σ η , θ α ε π ι σ τ ρ έ ψ ο υ μ ε σ τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς , ώ σ τ ε ν α κα τ α ν ο ή σ ο υ μ ε τ η δ ι κ ή τ ο υ ς σ χ έ σ η μ ε τ ο ν έ λ ε γ χ ο , τ ην ε π ι τ ή ρ η σ η κα ι τ ην ε ξ ο υ σ ί α . Ε ί δ α μ ε λ ο ι π ό ν τ ο ν τ ρ ό π ο π ο υ π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς κα ι τ ο υ ς σ τ ό χ ο υ ς π ο υ θ έ τ ο υ ν . Ε ί δ α μ ε ε π ί σ η ς π ό σ ο ε π ί κα ι ρ η ε ί ν α ι η έ ν ν ο ι α τ ο υ π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ , κα θ ώ ς κα ι τ η ν α ν ά γ κ η ε π α ν α π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ μ ο ύ τ η ς σ τ ο σ ή μ ε ρ α . Τ έ λ ο ς , α ν α γ ν ω ρ ί σ α μ ε τ ο υ ς β α σ ι κο ύ ς μ ε τ α σ χ η μ α τ ι σ μ ο ύ ς π ο υ υ φ ί σ τ α τ α ι ο χ ρ ό ν ο ς κα ι ο χ ώ ρ ο ς τ η ς α ν θ ρ ώ π ι ν η ς ε μ π ε ι ρ ί α ς σ τ ι ς σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς κο ι ν ω ν ί ε ς . Ό λ α τ α π α ρ α π ά ν ω ε ί ν α ι α π α ρ α ί τ η τ α γ ι α μ ι α κ ρ ι τ ι κ ή α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ η τ η ς ε ι σ α γ ω γ ή ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν σ τ α π λ α ί σ ι α τ ω ν π ό λ ε ω ν κα ι τ ω ν α λ λ α γ ώ ν π ο υ φ έ ρ ν ο υ ν μ α ζ ί τ ο υ ς . Γ υ ρ ν ώ ν τ α ς λ ο ι π ό ν π ί σ ω σ τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς θ α α φ η γ η θ ο ύ μ ε μ ι α ά λ λ η δ υ σ τ ο π ι κ ή π λ ε υ ρ ά τ ο υ ς . “Η πόλη υπάρχει μόνο σαν μια λειτουργία κυκλοφορίας και δικτύων, είναι ένα μοναδιαίο σημείο στα δίκτυα που τη δημιουργούν και σ’ αυτά που η ίδια δημιουργεί. Ορίζεται από εισαγωγές και εξαγωγές, κάτι πρέπει να εισαχθεί και κάτι πρέπει να εξαχθεί στη δομή της. Κάτι που δημιουργεί μια περιοδικότητα. Επηρεάζει την πόλωση της ύλης, της αδράνειας, της ζωής, ή το ανθρώπινο’ προκαλεί το φύλο (phylum), την ροή να περάσει από συγκεκριμένα μέρη, κατά μήκος οριζόντιων γραμμών.” Gilles Deleuze & Felix Guattari (1987:432)

5.1.Η επιτήρηση στην έξυπνη πόλη Το ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν γ ι α τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς α υ ξ ά ν ε τ α ι σ υ ν ε χ ώ ς κα ι ε ι κό ν ε ς α π ό τ ο π ρ ο σ ε χ έ ς μ έ λ λ ο ν τ ω ν π ό λ ε ω ν π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι σ ε μ ε γ ά λ α σ υ ν έ δ ρ ι α π α γ κο σ μ ί ω ς , α λ λ ά κα ι σ ε τ ο π ι κ έ ς , δ η μ ο τ ι κ έ ς ε κδ η λ ώ σ ε ι ς δ ι α φ ό ρ ω ν π ό λ ε ω ν . Π ρ ά σ ι ν α σ υ σ τ ή μ α τ α γ ι α τ η ν π ό λ η , έ ξ υ π ν α σ υ σ τ ή μ α τ α ρ ύ θ μ ι σ η ς τ η ς κ υ κ λ ο φ ο ρ ί α ς κα ι γ ε ν ι κό τ ε ρ α ο τ ι δ ή π ο τ ε α κο λ ο υ θ ε ί τ α ι α π ό τ η λ έ ξ η “ έ ξ υ π ν ο ”, ε π ι σ τ ρ α τ ε ύ ε τ α ι γ ι α ν α α π ο δ ε ί ξ ε ι τ ο “ λ α μ π ρ ό ” κο ι ν ό μ α ς μ έ λ λ ο ν ή α κό μ η σ υ χ ν ό τ ε ρ α , γ ι α ν α ε π ι β ε β α ι ώ σ ε ι π ω ς η μ ι α π ό λ η ε ί ν α ι π ι ο “ έ ξ υ π ν η ” α π ό τ η ν ά λ λ η , μ έ σ α σ τ ο ε υ ρ ύ τ ε ρ ο π λ α ί σ ι ο α ν τ α γ ω ν ι σ μ ο ύ τ ω ν π ό λ ε ω ν . Σ τ η σ υ ζ ή τ η σ η π ο υ α ν ο ί γ ε ι , ο ι α κα δ η μ α ϊ κ έ ς ε ρ ω τ ή σ ε ι ς κα ι α π α ν τ ή σ ε ι ς δ ί ν ο ν τ α ι α π ό τ ο υ ς τ ο μ ε ί ς τ η ς τ ε χ ν ο λ ο γ ί α ς , τ η ς ο ι κο ν ο μ ί α ς , τ η ς κο ι ν ω ν ι ο λ ο γ ί α ς , τ ω ν α σ τ ι κώ ν κα ι π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κώ ν μ ε λ ε τ ώ ν , α κό μ η κα ι α π ό τ ι ς ν ο μ ι κ έ ς ε π ι σ τ ή μ ε ς ( Ε d w a r d s , 2 0 1 5 ) , α λ λ ά ο π ο ι α δ ή π ο τ ε ο λ ο κ λ η ρ ω μ έ ν η θ έ α σ η α υ τ ο ύ τ ο υ μ ο ν τ έ λ ο υ α ν ά π τ υ ξ η ς τ ο υ α σ τ ι κο ύ χ ώ ρ ο υ , θ α π ρ έ π ε ι ν α ε ί ν α ι δ ι α τ ο μ ε α κ ή , λ α μ β ά ν τ α ς υ π ό ψ η ό λ ε ς τ ι ς π ο λ υ σ ύ ν θ ε τ ε ς π ρ ο κ λ ή σ ε ι ς π ο υ ε μ φ α ν ί ζ ο ν τ α ι . Μ ε τ α ξ ύ ό μ ω ς τ ω ν π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κώ ν ο φ ε λ ώ ν , τ ω ν κο ι ν ω ν ι κώ ν θ ε τ ι κώ ν ( ό π ω ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι ) ε ξ ε λ ί ξ ε ω ν κα ι τ ω ν ο ι κο ν ο μ ι κώ ν δ ι α γ ρ α μ μ ά τ ω ν , κά ν ε ι τ ην ε μ φ ά ν ι σ ή τ η ς κα ι μ ι α α υ ξ α ν ό μ ε ν η α ν τ ί δ ρ α σ η π ο υ π ρ ο έ ρ χ ε τ α ι α π ό τ ι ς π ι θ α ν έ ς α π ε ι λ έ ς π ο υ δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ε ι ο ε π ι τ η ρ ο ύ μ ε ν ο ς χ ώ ρ ο ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν . Ό π ω ς ε ί δ α μ ε ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς ε π ι δ ι ώ κο υ ν τ η ν ε φ α ρ μ ο γ ή τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν κα ι ε π ι κο ι ν ω ν ι ώ ν ( Τ Π Ε ) γ ι α τ η β ε λτ ί ω σ η τ η ς α π ο δ ο τ ι κό τ η τ α ς κα ι τ η ς β ι ω σ ι μ ό τ η τ α ς τ ω ν α σ τ ι κώ ν χ ώ ρ ω ν . Π ρ ό κ ε ι τ α ι σ τ ην ο υ σ ί α γ ι α τ η σ υλ λ ο γ ή κα ι ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α τ ε ρ ά σ τ ι ω ν ό γ κω ν δ ε δ ο μ έ ν ω ν π ο υ π ρ ο έ ρ χ ο ν τ α ι α π ό τ ην κα θ η μ ε ρ ι ν ή ζω ή τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν π ο υ ζ ο υ ν σ ε α υ τ έ ς . Σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α , μ έ σ α σ τ α α σ τ ι κά έ ξ υ π ν α π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ α ο ι π ο λ ί τ ε ς π α ρ α κο λ ο υ θ ο ύ ν τ α ι μ έ σ ω σ τ ρ α τ η γ ι κά τ ο π ο θ ε τ η μ έ ν ω ν α ι σ θ η τ ή ρ ω ν , δ ι ά σ π α ρ τ ω ν σ τ ο α σ τ ι κό τ ο π ί ο , ο ι ο π ο ί ο ι σ υλ λ έ γ ο υ ν δ ι α ρ κώ ς δ ε δ ο μ έ ν α γ ι α κά θ ε π α ρ ά γ ο ν τ α τ η ς α σ τ ι κ ή ς ζω ή ς . Τ α δ ε δ ο μ έ ν α α υ τ ά , μ π ο ρ ο ύ ν ν α σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ ν ο ν τ α ι κα ι ν α α ν α λ ύ ο ν τ α ι , τ ό σ ο α π ό τ ι ς κυ β ε ρ ν ή σ ε ι ς μ ε σ κο π ό τ η χ ρ ή σ η τ ω ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν γ ι α τ η χ ά ρ α ξ η α π ο δ ο τ ι κό τ ε ρ ω ν σ τ ρ α τ η γ ι κώ ν , γ ι α τ η β ε λτ ί ω σ η τ ο υ π ο λ ε ο δ ο μ ι κο ύ σ χ ε δ ι α σ μ ο ύ κα ι τ η ν π α ρ ο χ ή κα λ ύ τ ε ρ ω ν δ η μ ό σ ι ω ν υ π η ρ ε σ ι ώ ν , ό σ ο κα ι α π ό ε τ α ι ρ ε ί ε ς , γ ι α τ η ν π ρ ο σ α ρ μ ο γ ή τ ω ν υ π η ρ ε σ ι ώ ν κα ι π ρ ο ϊ ό ν τ ω ν π ο υ π ρ ο σ φ έ ρ ο υ ν , α λ λ ά κα ι γ ι α τ η ν κα λ ύ τ ε ρ η π ρ ο ώ θ η σ ή τ ο υ ς . Η σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η κα ι μ ό ν ο τ ό σ ο μ ε γ ά λ ο υ ό γ κο υ π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , σ χ ε τ ι κά μ ε κά θ ε π τ υ χ ή τ η ς ζω ή ς τ ω ν π ο λ ι τ ώ ν κα ι η δ ύ ν α μ η π ο υ α υ τ ή σ υ ν ε π ά γ ε τ α ι γ ι α τ ο υ ς κα τ ό χ ο υ ς τ η ς ε ί ν α ι τ ο λ ι γ ό τ ε ρ ο α ν η σ υ χ η τ ι κ ή . Ε δ ώ α κ ρ ι β ώ ς ε ί ν α ι π ο υ φ α ί ν ε τ α ι κα ι η σ χ έ σ η τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν , μ ε τ ην ε π ι τ ή ρ η σ η κα ι ό π ω ς γ ρ ά φ ε ι ο π ο λ ε ο δ ό μ ο ς κα ι σ υ γ γ ρ α φ έ α ς A d a m G r e e n f i e l d σ τ ο b l o g τ ο υ S p e e d b i r d , “ η έ ξ υ π ν η π ό λ η ( . . . ) π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε ι μ ι α σ ε ι ρ ά δ υ ν α μ ι κώ ν π ο υ σ υ ν ά δ ο υ ν α ν η σ υ χ η τ ι κά μ ε τ ην ά σ κ η σ η τ ο υ α υ τ α ρ χ ι σ μ ο ύ ” ( 2 0 1 2 ) .

Μ ι α τ έ τ ο ι α σ υ ν ε χ ή ς κα ι π α ν τ α χ ο ύ π α ρ ο ύ σ α σ υλ λ ο γ ή κα ι μ ε τ α β ί β α σ η τ ω ν δ ε δ ο μ έ ν ω ν α π ό ό λ ε ς α υ τ έ ς τ ι ς π η γ έ ς π ο υ α π α ρ τ ί ζ ο υ ν τ η ν α σ τ ι κ ή ζω ή π ρ ο ς μ ι α ε ν ι α ί α κ ρ α τ ι κ ή ο ν τ ό τ η τ α κα ι π ρ ο ς μ ε ρ ι κ έ ς μ ε γ ά λ ε ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς , ε ί ν α ι κα ι α υ τ ή π ο υ ο δ ηγ ε ί σ τ ι ς α ν η σ υ χ ί ε ς π ο υ ε κφ ρ ά ζ ο ν τ α ι κα ι μ π ο ρ ο ύ ν ν α σ υ γ κ ε ν τ ρ ω θ ο ύ ν κά τ ω α π ό τ ην έ ν ν ο ι α τ ο υ κυ β ε ρ ν ο π τ ι κο ύ . Δ ι ό τ ι π ρ ο κύ π τ ε ι μ έ σ α α π ό τ α π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α τ ο ε ν δ ε χ ό μ ε ν ο τ η ς χ ρ ή σ η ς α υ τ ώ ν τ ω ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν κα ι δ ε δ ο μ έ ν ω ν μ ε σ τ ό χ ο τ ην α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ ε ρ η ε π ο π τ ε ί α τ ω ν π ο λ ι τ ώ ν , ε ί τ ε α υ τ ή έ χ ε ι ω ς γ ν ώ μ ο ν α π ο λ ι τ ι κά σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α , ε ί τ ε ο ι κο ν ο μ ι κά . Ε π ι π λ έ ο ν , δ ε ν θ α π ρ έ π ε ι ν α ξ ε χ ν ά μ ε π ω ς η σ υ ν τ ρ ι π τ ι κ ή π λ ε ι ο ψ η φ ί α τ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν έ χ ε ι σ χ ε δ ι α σ τ ε ί α π ό ε τ α ι ρ ε ί ε ς γ ί γ α ν τ ε ς τ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς ό π ω ς η I B M κα ι η S i e m e n s , μ ε α π ο τ έ λ ε σ μ α ο ι ί δ ι ε ς ν α μ ε τ α τ ρ έ π ο ν τ α ι σ ε σ χ ε δ ι α σ τ έ ς κα ι ο ρ γ α ν ω τ έ ς τ ω ν β α σ ι κώ ν λ ε ι τ ο υ ρ γ ι ώ ν τ η ς α σ τ ι κ ή ς ζω ή ς ( K i r k l a n d , 2 0 1 5 ) . Κ α τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε λ ο ι π ό ν π ω ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι έ ν α β α σ ι κό ζ ή τ η μ α σ τ ι ς π ρ ω τ ο β ο υλ ί ε ς ( ό π ω ς σ υ χ ν ά α π ο κα λ ο ύ ν τ α ι ) τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν , σ χ ε τ ι κά μ ε α υ τ ο ύ ς π ο υ τ ι ς ο ρ γ α ν ώ ν ο υ ν , τ ι ς ε λ έ γ χ ο υ ν κα ι σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α α π ο κ τ ο ύ ν κα ι δ ι α χ ε ι ρ ί ζ ο ν τ α ι τ α π α ρ α γ ό μ ε ν α δ ε δ ο μ έ ν α . Ζ ο ύ μ ε σ ε μ ι α ε π ο χ ή π ο υ ψ ω ν ί ζ ο υ μ ε σ τ ο σ ο ύ π ε ρ μ ά ρ κ ε τ κα ι τ ο λ ο γ ι σ μ ι κό π ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ί τ α ι , γ ν ω ρ ί ζ ε ι π ο ι ο ί ε ί μ α σ τ ε , α λ λ ά κα ι τ ι ς κα τ α ν α λ ω τ ι κ έ ς μ α ς σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ έ ς , π ο υ ο πά ρ ο χ ο ς η λ ε κ τ ρ ο ν ι κο ύ τ α χ υ δ ρ ο μ ί ο υ π ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ μ ε μ π ο ρ ε ί ν α μ α ς σ τ έ λν ε ι δ ι α φ η μ ί σ ε ι ς μ έ σ α σ τ α π ρ ο σ ω π ι κά μ ην ύ μ α τ α π ο υ α ν τ α λ λ ά σ ο υ μ ε , κα ι μ ά λ ι σ τ α σ τ ο χ ε υ μ έ ν ε ς α ν ά λ ο γ α μ ε λ έ ξ ε ι ς κ λ ε ι δ ι ά π ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ μ ε σ υ χ ν ά . Α λ λ ά τ α θ έ μ α τ α π ο υ π ρ ο κ ύ π τ ο υ ν α π ό τ ην ε μ φ ά ν ι σ η τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν υ π ε ρ β α ί ν ο υ ν α υ τ ά τ η ς ι δ ι ω τ ι κό τ η τ α ς κα ι μ π ο ρ ο ύ ν ν α φ τ ά σ ο υ ν σ ε ζ η τ ή μ α τ α ε λ έ γ χ ο υ κα ι έ κ θ ε σ η ς τ η ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς ( M a s o n , 2 0 1 5 ) . Ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς λ ο ι π ό ν , δ ε θ α ε ί ν α ι α π α ρ α ί τ η τ α κα λ ύ τ ε ρ ε ς π ό λ ε ι ς , ό π ω ς σ π ε ύ δ ο υ ν ν α μ α ς δ ι α β ε β α ι ώ σ ο υ ν ο ι υ π ο σ τ η ρ ι κ τ έ ς τ ο υ ς , κα θ ώ ς α ν τ ί ν α μ ε τ α τ ρ α π ο ύ ν σ ε π λ α τ φ ό ρ μ ε ς ε ν ί σ χ υ σ η ς τ ω ν δ η μ ο κ ρ α τ ι κώ ν ε λ ε υ θ ε ρ ι ώ ν κα ι έ κφ ρ α σ η ς τ ω ν π ο λ ι τ ι κώ ν ε π ι λ ο γ ώ ν τ ω ν π ο λ ι τ ώ ν , θ α μ π ο ρ ο ύ σ α ν ε ξ ί σ ο υ ν α μ ε τ α τ ρ α π ο ύ ν σ ε σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς π α ν ο π τ ι κ έ ς μ η χ α ν έ ς , μ έ σ α σ τ ι ς ο π ο ί ε ς κα τ α γ ρ ά φ ο ν τ α ι , α ξ ι ο λ ο γ ο ύ ν τ α ι κα ι μ ε τ έ π ε ι τ α ε λ έ γ χ ο ν τ α ι ο ι α ν θ ρ ώ π ι ν ε ς σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ έ ς . Μ ι α τ έ τ ο ι α α ν τ ί λ η ψ η τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι σ ε ά ρ θ ρ ο τ η ς ε φ η μ ε ρ ί δ α ς G u a r d i a n σ τ ο ο π ο ί ο ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς υ π ο σ τ η ρ ί ζ ε ι π ω ς μ έ χ ρ ι σ τ ι γ μ ή ς , ο ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ι α π ό ε μ ά ς ο ι κ ε ι ο θ ε λ ώ ς φ ο ρ ά μ ε μ ι α σ υ σ κ ε υ ή α ν ί χ ν ε υ σ η ς - τ ο “ έ ξ υ π ν ο ” κ ι ν η τ ό μ α ς τ η λ έ φ ω ν ο . Ω σ τ ό σ ο τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α ι δ ι ω τ ι κό τ η τ α ς α π ό τ η χ ρ ή σ η τ ο υ , α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ο ν τ α ι μ έ σ ω τ ο υ π ε ρ ι ο ρ ι σ μ ο ύ τ η ς μ ε τ α β ί β α σ η ς δ ε δ ο μ έ ν ω ν α π ό τ ο ν ι δ ι ω τ ι κό σ τ ο ν δ η μ ό σ ι ο τ ο μ έ α κα ι α ν τ ί σ τ ρ ο φ α . Ό μ ω ς , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο ά ρ θ ρ ο σ τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ η ς έ ξ υ π ν η ς π ό λ η ς τ α δ ε δ ο μ έ ν α μ ε τ α β ι β ά ζ ο ν τ α ι μ ε τ α ξ ύ τ ω ν δ ι α φ ο ρ ε τ ι κώ ν τ ο μ έ ω ν α ν ε μ π ό δ ι σ τ α . Γ ι α π α ρ ά δ ε ι γ μ α τ α σ υ σ τ ή μ α τ α ε ν έ ρ γ ε ι α ς π ρ έ π ε ι ν α γ ν ω ρ ί ζ ο υ ν τ ι κά ν ο υ ν τ α σ υ σ τ ή μ α τ α μ ε τ α κ ί ν η σ η ς κα ι ό λ α μ α ζ ί τ α σ υ σ τ ή μ α τ α τ η ς π ό λ η ς θ α π ρ έ π ε ι ν α λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ύ ν σ α ν έ ν α “ π α ι χ ν ί δ ι π ρ ο σ ο μ ο ί ω σ η ς τ ο υ Θ ε ο ύ ” 11, μ ε τ η ν κυ β έ ρ ν η σ η ν α έ χ ε ι τ ο ν έ λ ε γ χο α υ τ ο ύ τ ο υ π α ι χ ν ι δ ι ο ύ . Έ τ σ ι , κα τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε π ω ς ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς μ π ο ρ ο ύ ν ν α λ ε ι τ ο υ ρ γ ή σ ο υ ν μ ό ν ο μ ε έ ν α ν έ ο ε ί δ ο ς δ ι α κυ β έ ρ ν η σ η ς , κα θ ώ ς θ α π ρ έ π ε ι ο λ ό κ λ η ρ η η π ό λ η ν α λ ε ι τ ο υ ρ γ ε ί σ α ν έ ν α ο λ ο κ λ η ρ ω μ έ ν ο σ ύ σ τ η μ α π ο υ θ α σ υ ν θ έ τ ε ι μ έ σ α τ ο υ ό λ α τ α ε π ι μ έ ρ ο υ ς . Σ ε α υ τ ό κά θ ε α λ λ α γ ή θ α κα τ α γ ρ ά φ ε τ α ι κα ι θ α ε π α ν α δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ε ι τ ι ς δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ ε ς κά π ο υ α λ λ ο ύ ( M a s o n , 2 0 1 5 ) . Μ έ σ α α π ό τ α π α ρ α π ά ν ω β λ έ π ο υ μ ε μ ι α δ υ ν η τ ι κ ή δ ι ά χ υ σ η τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς τ η ς 11 Αναλογιζόμενοι τη θεωρία του David Lyon μπορούμε να σκεφτούμε την έξυπνη πόλη σαν το δημοφιλές

ηλεκτρονικό παιχνίδι Sim City. Για περισσότερες πληροφορίες βλέπε: Lyon, D. (2001). Surveillance Society: Monitoring everyday life, Open University Press.

ε π ι τ ή ρ η σ η ς , μ έ σ α α π ό ν έ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς χ ρ ή σ η ς τ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν σ τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο , π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α έ χ ε ι α π ρ ό β λ ε π τ α α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α . Έ τ σ ι , η ε π ι τ ή ρ η σ η β ρ ί σ κ ε ι ν έ ο έ δ α φ ο ς ν α α ν α π τ υ χ θ ε ί . Δ ε ν α ν α φ ε ρ ό μ α σ τ ε ό μ ω ς σ τ η ν κυ ρ ι ο λ ε κ τ ι κ ή έ ν ν ο ι α τ ο υ ε δ ά φ ο υ ς , δ η λ α δ ή δ ε μ ι λ ά μ ε γ ι α ν έ ο υ ς τ ό π ο υ ς , κα θ ώ ς η π ό λ η α π ο τ ε λ ε ί ε δ ώ κα ι α ι ώ ν ε ς τ ο ν β α σ ι κό χ ώ ρ ο π ο υ β ρ ί σ κο υ ν ε φ α ρ μ ο γ ή ο ι π ρ α κ τ ι κ έ ς ε λ έ γ χ ο υ , ε π ι τ ή ρ η σ η ς κα ι π ε ι θ α ρ χ ί α ς . Μ π ο ρ ο ύ μ ε ό τ α ν α ν α φ ε ρ ό μ α σ τ ε σ τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς ν α μ ι λ ά μ ε γ ι α μ ι α ν έ α γ ε ω γ ρ α φ ί α τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς , σ τ ο β α θ μ ό π ο υ α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε π ω ς α υ τ ή β ρ ί σ κ ε ι ν έ ε ς π ηγ έ ς δ ε δ ο μ έ ν ω ν κα ι π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , μ έ σ α σ τ ο χ ώ ρ ο τ ω ν ρ ο ώ ν , π ο υ π ά ν τ α ό μ ω ς α ν τ ι σ τ ο ι χ ο ύ ν σ ε σ η μ ε ί α κα ι σ χ έ σ ε ι ς σ α φ ώ ς ο ρ ι σ μ έ ν ω ν σ τ ο ν χ ώ ρ ο τ ω ν τ ό π ω ν ( κα ι σ τ η σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η π ε ρ ί π τ ω σ η σ τ ο χ ώ ρ ο τ η ς π ό λ η ς ) . Μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α μ ι λ ά μ ε σ τ ην π ε ρ ί π τ ω σ η α υ τ ή γ ι α μ ι α μ ε τ α τ ό π ι σ η τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς π ο υ ό μ ω ς δ ε ν ε ί ν α ι τ ο π ι κ ή , α λ λ ά π ο ι ο τ ι κ ή κα ι π ο σ ο τ ι κ ή . Σ τ η ν έ ξ υ π ν η π ό λ η , σ ε έ ν α τ ό π ο π ο υ χα ρ α κ τ η ρ ί ζ ε τ α ι α π ό τ η ν δ ι α ρ κ ή κ ι ν η τ ι κό τ η τ α κα ι τ α υ τ ό χ ρ ο ν α α π α ι τ ε ί τ η ν σ υ ν ε χ ή ε ι σ α γ ω γ ή δ ε δ ο μ έ ν ω ν α π ό τ ο υ ς π ο λ ί τ ε ς , τ ο σ ώ μ α ε π α ν ε μ φ α ν ί ζ ε τ α ι σ τ ο π ρ ό σ ω π ο τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς μ έ σ α α π ό τ ην α π α ί τ η σ η γ ι α δ ι α π ι σ τ ε ύ μ α τ α τ ο υ δ ι κα ι ώ μ α τ ό ς τ ο υ σ τ η σ υ μ μ ε τ ο χ ή . Έ ν α π α ρ ά δ ε ι γ μ α α υ τ ή ς τ η ς σ υ ν θ ή κ η ς α π ο τ ε λ ε ί η χ ρ ή σ η κα ρ τ ώ ν γ ι α τ ην ε ί σ ο δ ο σ τ α μ έ σ α μ ε τ α φ ο ρ ά ς . Α ν τ ί σ τ ο ι χα , η σ τ ι γ μ ι α ί α κα τ α γ ρ α φ ή κ ί ν η σ η ς σ ε έ ν α δ ρ ό μ ο , μ π ο ρ ε ί ν α α λ λ ά ξ ε ι π ρ ο σ ω ρ ι ν ά τ α δ ρ ο μ ο λ ό γ ι α τ ω ν λ ε ω φ ο ρ ε ί ω ν κα ι ν α τ ρ ο π ο π ο ι ή σ ε ι τ μ ή μ α τ ο υ ο δ ι κο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς , α κό μ α κα ι ν α κ λ ε ί σ ε ι δ ρ ό μ ο υ ς α π α γ ο ρ ε ύ ο ν τ α ς τ η ν π ρ ο σ π έ λ α σ ή τ ο υ ς . Α ν π ά μ ε έ ν α β ή μ α π α ρ α π έ ρ α , μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α α ν τ ι λ η φ θ ο ύ μ ε π ω ς μ ι α τ έ τ ο ι ο υ τ ύ π ο υ κα τ α γ ρ α φ ή μ π ο ρ ε ί ν α ε ν τ ο π ί σ ε ι π ι θ α ν ο ύ ς κ ι ν δ ύ ν ο υ ς , ύ π ο π τ ε ς σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ έ ς κα ι “ ε π ι κ ί ν δ υ ν η ” σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η π λ ή θ ο υ ς κα ι σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α ν α α π α γ ο ρ ε υ θ ε ί α κό μ α κα ι η π ε ζ ή δ ι έ λ ε υ σ η α π ό ο ρ ι σ μ έ ν α σ η μ ε ί α τ η ς π ό λ η ς . Τ α π α ρ α δ ε ί γ μ α τ α α υ τ ά μ α ς δ ε ί χ ν ο υ ν μ ε έ ν α α π λ ό τ ρ ό π ο π ω ς ο ι ά υλ ε ς σ χ έ σ ε ι ς , τ α δ ε δ ο μ έ ν α π ο υ κ υ κ λ ο φ ο ρ ο ύ ν ε λ ε ύ θ ε ρ α σ τ ο χ ώ ρ ο τ ω ν ρ ο ώ ν , έ χ ο υ ν π ο λ ύ υλ ι κ έ ς π ρ ο ε κ τ ά σ ε ι ς σ τ η σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η π ε ρ ί π τ ω σ η π ρ ό σ β α σ η ή α π ο κ λ ε ι σ μ ό . Έ τ σ ι , μ π ο ρ ε ί η έ ξ υ π ν η π ό λ η κα ι η ε π ι τ ή ρ η σ η π ο υ τ η ν α κο λ ο υ θ ε ί , ν α λ ε ι τ ο υ ρ γ ε ί μ ε κα ι ν ο ύ ρ ι ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς κα ι μ ε γ ν ώ μ ο ν α ά υλ α δ ε δ ο μ έ ν α , α λ λ ά δ ε ν υ φ ί σ τ α τ α ι σ ε έ ν α π α ρ ά λ λ η λ ο σ ύ μ π α ν , ο ύ τ ε δ η μ ι ο υ ρ γ ε ί κά τ ι τ έ τ ο ι ο . Α ν τ ι θ έ τ ω ς , ε ί ν α ι π ρ ο ϊ ό ν τ ω ν κο ι ν ω ν ι ώ ν σ τ ι ς ο π ο ί ε ς ζ ο ύ μ ε σ ή μ ε ρ α κα ι ε π ο μ έ ν ω ς μ π ο ρ ε ί ν α ε ν ι σ χ ύ ε ι τ α γ ν ω σ τ ά σ ε ό λ ο υ ς μ α ς π ρ ο β λ ή μ α τ α κα ι τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς ε ξ ο υ σ ί α ς π ο υ β α σ ί ζ ο ν τ α ι σ ε π α ρ ά γ ο ν τ ε ς ό π ω ς ο ι κο ι ν ω ν ι κ έ ς τ ά ξ ε ι ς , η φ υλ ή , η θ ρ η σ κ ε ί α , η ε θ ν ι κό τ η τ α , τ ο φ ύλ ο , η σ ε ξ ο υ α λ ι κό τ η τ α κ λ π . Η α σ τ ι κ ή ε μ π ε ι ρ ί α π ε ρ ι λ α μ β ά ν ε ι τ ο ν έ λ ε γ χ ο τ η ς κα θ η μ ε ρ ι ν ή ς ζω ή ς ( Ly o n , 2 0 0 1 : 5 1 ) . Α υ τ ό ε ί ν α ι κά τ ι α δ ι α μ φ ι σ β ή τ η τ ο κα ι σ ε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό α ν α π ό τ ρ ε π τ ο . Ε π ι π λ έ ο ν , ο σ χ ε δ ι α σ μ ό ς τ η ς π ό λ η ς ώ σ τ ε ν α ε ί ν α ι έ ν α ς χ ώ ρ ο ς α σ φ ά λ ε ι α ς κα ι δ η μ ό σ ι α τ ά ξ η ς , δ ε ν ε ί ν α ι κά τ ι κα ι ν ο ύ ρ ι ο ( Ly o n , 2 0 0 1 : 5 2 ) . Μ π ο ρ ε ί μ ά λ ι σ τ α σ ε ο ρ ι σ μ έ ν ε ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς ν α ε ι δ ω θ ε ί μ έ σ α α π ό μ ι α ά λ λ η μ α τ ι ά , λ ι γ ό τ ε ρ ο κα χ ύ π ο π τ η , α υ τ ή τ η ς α σ φ ά λ ε ι α ς κα ι π ρ ο σ τ α σ ί α ς τ ω ν π ο λ ι τ ώ ν κα ι τ η ς π ρ ο σ φ ο ρ ά ς ε ν ό ς σ υ ν ο λ ι κά κα λ ύ τ ε ρ ο υ π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς ζω ή ς . Ε ί ν α ι γ ε γ ο ν ό ς π ω ς η π λ ε ι ο ψ η φ ί α τ ω ν π ο λ ι τ ώ ν θ α ή θ ε λ ε ν α π ε ρ π α τ ά ε ι μ ε α σ φ ά λ ε ι α σ τ η ν π ό λ η σ τ η ν ο π ο ί α ζ ε ι , χ ω ρ ί ς ν α α ν η σ υ χ ε ί ό τ α ν κυ κ λ ο φ ο ρ ε ί σ τ ο δ ρ ό μ ο , σ ε ό λ η τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς μ έ ρ α ς , ό π ω ς ε π ί σ η ς θ α ή θ ε λ ε ν α ζ ε ι σ ε έ ν α α ι σ θ η τ ι κά ε υ χ ά ρ ι σ τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν . Π ο λ λ έ ς α π ό τ ι ς ε φ α ρ μ ο γ έ ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν έ χ ο υ ν ό ν τ ω ς ω ς σ τ ό χ ο μ ι α β ε λτ ι ω μ έ ν η α σ τ ι κ ή ε μ π ε ι ρ ί α κα ι γ ι α τ ο λ ό γ ο α υ τ ό ε ί ν α ι κο ι ν ώ ς α π ο δ ε κ τ έ ς ω ς κά τ ι θ ε τ ι κό . Ω σ τ ό σ ο τ ο ε ρ ώ τ η μ α π α ρ α μ έ ν ε ι , π ο ι ά ά λ λ α α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α α κο λ ο υ θ ο ύ ν τ ι ς υ π ο σ χ έ σ ε ι ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν κα ι α κό μ η π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο , ό λ α α υ τ ά τ α α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α τ ο υ ς α φ ο ρ ο ύ ν ό λ ο υ ς μ ε τ ο ν ί δ ι ο τ ρ ό π ο ;

5.2.Η πρόβλεψη στην έξυπνη πόλη “Κινούμαστε προς τις κοινωνίες του ελέγχου, που δε λειτουργούν πλέον μέσα από τον περιορισμό των ανθρώπων, αλλά μέσα από το διαρκή έλεγχο και την άμεση επικοινωνία. ” (Deleuze, 1995:174) Μ ι λ ώ ν τ α ς γ ι α τ η ν έ ξ υ π ν η π ό λ η φ α ν τ α ζ ό μ α σ τ ε μ ι α π ό λ η π ο υ π α ρ α κο λ ο υ θ ε ί κα ι ε ν σ ω μ α τ ώ ν ε ι τ ι ς σ υ ν θ ή κ ε ς ό λ ω ν τ ω ν κ ρ ί σ ι μ ω ν υ π ο δ ο μ ώ ν τ η ς , σ υ μ π ε ρ ι λ α μ β ά ν ο ν τ α ς δ ρ ό μ ο υ ς , γ έ φ υ ρ ε ς , σ ή ρ α γ γ ε ς , σ ι δ η ρ ο δ ρ ό μ ο υ ς , υ π ό γ ε ι ε ς δ ι α β ά σ ε ι ς , α ε ρ ο δ ρ ό μ ι α , λ ι μ ά ν ι α , ε π ι κο ι ν ω ν ί ε ς , ν ε ρ ό , ε ν έ ρ γ ε ι α , α κό μ η κα ι μ ε γ ά λ α κ τ ί ρ ι α , κα ι π ο υ μ π ο ρ ε ί μ έ σ α α π ό α υ τ ή τ η ν π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η ν α β ε λτ ι σ τ ο π ο ι ή σ ε ι τ ο υ ς π ό ρ ο υ ς τ η ς , π ρ ο γ ρ α μ μ α τ ί ζ ο ν τ α ς τ ι ς δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ έ ς π ρ ο λ η π τ ι κ ή ς σ υ ν τ ή ρ η σ η κα ι π α ρ α κο λ ο υ θ ώ ν τ α ς κά θ ε π τ υ χ ή τ η ς α σ φ ά λ ε ι α ς σ ε α υ τ ή β ε λτ ι ώ ν ο ν τ α ς π α ρ ά λ λ η λ α τ ι ς υ π η ρ ε σ ί ε ς π ρ ο ς τ ο υ ς π ο λ ί τ ε ς τ η ς . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α τ η ν α π ά ν τ η σ η π ο υ δ ί ν ε τ α ι σ τ η δ ι α χ ε ί ρ ι σ η τ ό σ ο τ ω ν φ υ σ ι κώ ν ό σ ο κα ι α ν θ ρ ω π ο γ ε ν ώ ν π ρ ο κ λ ή σ ε ω ν σ τ ο σ ύ σ τ η μ α , μ ι α α π ά ν τ η σ η τ α χ ε ί α κα ι σ υ ν ε χ ή . Μ ε τ α π ρ ο η γ μ έ ν α σ υ σ τ ή μ α τ α π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η ς κα ι τ ο υ ς ε ν σ ω μ α τ ω μ έ ν ο υ ς έ ξ υ π ν ο υ ς α ι σ θ η τ ή ρ ε ς , τ α δ ε δ ο μ έ ν α μ π ο ρ ο ύ ν ν α σ υλ λ έ γ ο ν τ α ι κα ι ν α α ξ ι ο λ ο γ ο ύ ν τ α ι σ ε π ρ α γ μ α τ ι κό χ ρ ό ν ο , γ ι α τ η ν ε ν ί σ χ υ σ η τ η ς λ ή ψ η ς α π ο φ ά σ ε ω ν δ ι α χ ε ί ρ ι σ η ς τ η ς π ό λ η ς . Μ α κ ρ ο π ρ ό θ ε σ μ α τ ο ό ρ α μ α τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν π ρ ο σ φ έ ρ ε ι τ ο σ υ σ τ ή μ α τ α κα ι τ ι ς δ ο μ έ ς π ο υ θ α ε λ έ γ χ ο υ ν τ ι ς δ ι κ έ ς τ ο υ ς π ρ ο ϋ π ο θ έ σ ε ι ς κα ι σ υ ν θ ή κ ε ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς ώ σ τ ε τ ε λ ι κά ν α α υ τ ό - ε λ έ γ χ ο ν τ α ι κα ι ν α π ρ ο σ α ρ μ ό ζ ο ν τ α ι σ τ ι ς ε κά σ τ ο τ ε α π α ι τ ή σ ε ι ς ( H a l l , 2 0 0 0 ) . Β λ έ π ο υ μ ε μ έ σ α σ ε α υ τ ό τ ο π λ α ί σ ι ο τ ην π ρ ό β λ ε ψ η κα ι τ ην α υ τ ο ρ ρ ύ θ μ ι σ η ω ς κ ε ν τ ρ ι κά σ η μ ε ί α τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν . Σ α ν δ ι α δ ι κα σ ί ε ς α ξ ι ο λ ο γ ο ύ ν τ α ι ω ς θ ε τ ι κ έ ς α ν λ η φ θ ο ύ ν ω ς ε π ι θ υ μ η τ έ ς μ ο ν ά δ ε ς μ έ τ ρ η σ η ς η α π ο δ ο τ ι κό τ η τ α , η α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ η τ α κα ι η λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α τ η ς π ό λ η ς κα ι τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν π ο υ ζ ο υ ν κα ι κ ι ν ο ύ ν τ α ι μ έ σ α σ ε α υ τ ή μ έ σ α σ ε σ α φ ώ ς ο ρ ι σ μ έ ν α κά θ ε φ ο ρ ά π λ α ί σ ι α . Α π ό τ ην ά λ λ η α ν σ κ ε φ τ ο ύ μ ε τ ι ς ν έ ε ς μ ο ρ φ έ ς ε λ έ γ χ ο υ π ο υ ε π ι β ά λ λ ο ν τ α ι μ έ σ α σ ε τ έ τ ο ι ε ς σ υ ν θ ή κ ε ς η α ξ ι ο λ ό γ η σ η α υ τ ή α λ λ ά ζ ε ι π ρ ό σ η μ ο . Μ ι λ ά μ ε ό ν τ ω ς γ ι α λ ι γ ό τ ε ρ ο κά θ ε τ ε ς κα ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο “ δ η μ ο κ ρ α τ ι κ έ ς ” μ ο ρ φ έ ς ε λ έ γ χ ο υ , ο ι ο π ο ί ε ς σ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ι σ τ η ν π ρ ό β λ ε ψ η σ τ η π ρ ό λ η ψ η κα ι σ τ ο ν α υ τ ο έ λ ε γ χ ο κα ι ό χ ι σ τ ην ε π ι β ο λ ή . Έ χ ο υ μ ε ξ α ν ά ε δ ώ έ ν α π ε ρ ί ε ρ γ ο α ί σ θ η μ α d é j à v u τ ο ο π ο ί ο φ έ ρ ν ε ι σ τ ο μ υ α λ ό μ α ς ξ α ν ά τ ο P a n o c t i c o n . Ο ά ν θ ρ ω π ο ς τ η ς έ ξ υ π ν η ς π ό λ η ς , σ ε α ν α λ ο γ ί α μ ε τ ο ν τ ρ ό φ ι μ ο τ η ς φ υλ α κ ή ς τ ο υ B e n t h a m σ υ μ μ ε τ έ χ ε ι σ τ ην ε π ι τ ή ρ η σ ή τ ο υ κα ι κα θ ί σ τ α τ α ι ο π ρ ω τ α ρ χ ι κό ς π α ρ ά γ ο ν τ α ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς τ ο υ ε α υ τ ο ύ τ ο υ . Το ί δ ι ο κά ν ε ι κα ι ο λ ό κ λ η ρ η η π ό λ η κα ι ο λ ό κ λ η ρ η η κο ι ν ω ν ί α η ο π ο ί α ζ ε ι μ έ σ α σ ε α υ τ ή . Έ χ ο ν τ α ς δ ι α ν ύ σ ε ι μ ε γ ά λ η α π ό σ τ α σ η α π ό τ ι ς κο ι ν ω ν ί ε ς τ η ς π ε ι θ α ρ χ ί α ς , η ε ξ ο υ σ ί α δ ε ν ε κφ ρ ά ζ ε τ α ι μ έ σ ω τ η ς φ υλ ά κ ι σ η ς α λ λ ά μ έ σ ω τ η ς α ν ι χ ν ε υ σ ι μ ό τ η τ α ς κα ι τ ο υ α λγ ο ρ ι θ μ ι κο ύ π ρ ο φ ί λ . Σ τ η ν κο ι ν ω ν ί α τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς , τ α κ λ ε ι σ τ ά κυ κ λ ώ μ α τ α π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η ς , ο ι α ι σ θ η τ ή ρ ε ς , ο ι κ ω δ ι κο ί π ρ ό σ β α σ η ς κα ι τ α ψ η φ ι α κά α π ο τ υ π ώ μ α τ α δ ε ν υ π ά ρ χ ο υ ν

γ ι α ν α ε ν τ ο π ί ζ ο υ ν κα ι ν α τ ι μ ω ρ ο ύ ν τ ο υ ς π α ρ α β ά τ ε ς , α λ λ ά γ ι α ν α π ρ ο λ α μ β ά ν ο υ ν ν α π ρ ο β λ έ π ο υ ν κα ι ν α α π ο τ ρ έ π ο υ ν τ η ν π α ρ ά β α σ η , ν α υ π ο χ ρ ε ώ ν ο υ ν τ α υ π ο κ ε ί μ ε ν α ν α λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ύ ν μ έ σ α σ ε α υ σ τ η ρ ά κα θ ο ρ ι σ μ έ ν α π λ α ί σ ι α , κά τ ω α π ό τ ο π α ν τ α χ ο ύ π α ρ ό ν ψ η φ ι α κό β λ έ μ μ α . Ε ί ν α ι ε ύ κο λ ο ν α φ α ν τ α σ τ ε ί κα ν ε ί ς π ω ς τ ο α π ο τ έ λ ε σ μ α τ η ς ε φ α ρ μ ο γ ή ς ε ν ό ς τ έ τ ο ι ο υ μ ο ν τ έ λ ο υ ε λ έ γ χ ο υ μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι μ ι α ο λ ο κ λ η ρ ω τ ι κ ή κο ι ν ω ν ί α σ τ ην ο π ο ί α κα μ ί α δ ι α φ ω ν ί α δ ε μ π ο ρ ε ί ν α ε κ φ ρ α σ τ ε ί , ή κα λ ύ τ ε ρ α μ ό ν ο σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ε ς δ ι α φ ω ν ί ε ς θ α μ π ο ρ ο ύ ν ν α ε κφ ρ α σ τ ο ύ ν . Τ α υ π ο κ ε ί μ ε ν α τ η ς έ ξ υ π ν η ς π ό λ η ς θ α ο δ ηγ ο ύ ν τ α ι π ρ ο ς τ η μ έ γ ι σ τ η π α ρ α γ ω γ ι κό τ η τ α κα ι α π ο δ ο τ ι κό τ η τ α , μ ε σ π ά ν ι ε ς η κα θ ό λ ο υ ε υ κα ι ρ ί ε ς ν α ξ α ν α σ κ ε φ τ ο ύ ν κα ι ν α α μ φ ι σ β η τ ή σ ο υ ν τ ι ς ε υ κα ι ρ ί ε ς τ ο υ ς κα ι τ ι ς φ ι λ ο δ ο ξ ί ε ς τ ο υ ς ( N a t h a n S a d o w s k i a n d F r a n k P a s q u a l e , 2 0 1 5 ) . Ό τ α ν τ α “ μ ε γ ά λ α δ ε δ ο μ έ ν α ” 12 γ ί ν ο ν τ α ι ο δ ηγ ο ί ε ν ό ς τ ρ ό π ο υ κα τ α ν ό η σ η ς κα ι ε λ έ γ χ ο υ τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς , χ ω ρ ί ς τ η ν α π α ρ α ί τ η τ η π ρ ο σ ο χ ή σ τ η ν ι σ τ ο ρ ί α κα ι σ τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς σ κ έ ψ η ς κα ι α ν τ ί λ η ψ η ς π ο υ έ φ ε ρ α ν α υ τ ά τ α δ ε δ ο μ έ ν α σ τ ο π ρ ο σ κ ή ν ι ο , τ ο α π ο τ έ λ ε σ μ α θ α ε ί ν α ι η ε ξ ο ρ θ ο λ ο γ ι κό π ο ί η σ η ά δ ι κω ν π ρ ο τ ύ π ω ν α π ο κ λ ε ι σ μ ο ύ κα ι π ε ι θ ά ρ χ η σ η ς μ ε γ ά λ ω ν κο μ μ α τ ι ώ ν τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς . Φ υ σ ι κά ο ι δ ι ά φ ο ρ ε ς ο λ ο κ λ η ρ ω τ ι κ έ ς τ ά σ ε ι ς π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι κα ι ν α ε ν ι σ χ ύ ο ν τ α ι σ ε τ έ τ ο ι ε ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς δ ε ν α π ο τ ε λ ο ύ ν κά π ο ι ο ε ι δ ι κό χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κό τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν . Ω σ τ ό σ ο , ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς μ π ο ρ ε ί ν α ε ν τ ε ί ν ο υ ν κα ι ν α ε δ ρ α ι ώ ν ο υ ν τ ά σ ε ι ς α π ο κ λ ε ι σ μ ο ύ δ ι ά φ ο ρ ω ν κο ι ν ω ν ι κώ ν ο μ ά δ ω ν κα ι α π ο σ ι ώ π η σ η ς τ ω ν δ ι α φ ω ν ι ώ ν κα ι τ ω ν ε ν τ ά σ ε ω ν π ο υ π α ρ α δ ο σ ι α κά λ α μ β ά ν ο υ ν χ ώ ρ α σ τ ι ς π ό λ ε ι ς , κα ι τ α υ τ ό χ ρ ο ν α ν α π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο υ ν τ ι ς π ρ α κ τ ι κ έ ς ε λ έ γ χ ο υ κα ι ε π ι τ ή ρ η σ η ς ω ς τ ι ς μ ό ν ε ς α ν α γ κα ί ε ς κα ι ε π ι θ υ μ η τ έ ς λ ύ σ ε ι ς σ τ α σ ύ γ χ ρ ο ν α π ρ ο β λ ή μ α τ α .

12 Αναφερόμαστε στον όρο “big data”, έναν όρο που αφορά σύνολα δεδομένων τόσο μεγάλα που οι παραδοσιακοί

τρόποι ανάλυσής τους δεν επαρκούν. Ωστόσο η χρήση του δεν γίνεται τόσο για να δηλώσει τον όγκο των δεδομένων αλλά πολύ περισσότερο τη σημασία των σύγχρονων μεθόδων ανάλυσής τους, καθώς μέσω αυτών, εξάγεται από τα δεδομένα αξία. To Gartner το 2012 έδωσε τον εξής ορισμό: «Τα big data είναι υψηλού όγκου, υψηλής ταχύτητας ή υψηλής ποικιλίας στοιχεία που απαιτούν αποδοτικές και καινοτόμες μορφές επεξεργασίας πληροφοριών». Στα «μεγάλα δεδομένα» συγκαταλέγονται όλες οι πληροφορίες των social media που είναι προσβάσιμες σε όλους μας και βρίσκονται στο Διαδίκτυο, δηλαδή φωτογραφίες, video και κείμενα, καθώς και όλα τα «κλειστά δεδομένα» των διαφόρων εταιριών αλλά και των κυβερνήσεων. Πηγή: http://www.gartner.com/it-glossary/big-data/

5.3.Η έξυπνη πόλη ως πραγματικότητα Όλα τα προηγούμενα βέβαια, δεν αποτελούν απλώς μια κριτική θέαση των προοπτικών των έξυπνων πόλεων. Όπως διαπιστώθηκε ήδη από την αρχή της παρούσας ερευνητικής, οι έξυπνες πόλεις είναι κομμάτι του παρόντος της θεωρίας αλλά και των πρακτικών της πολεοδομίας, είναι δηλαδή τόποι υπό κατασκευή. Αυτό μας επιτρέπει να ξεπεράσουμε τις υποθέσεις και να δούμε στην πράξη κάποια από τα χαρακτηριστικά αυτά που περιγράφηκαν προηγουμένως. Στη συνέχεια λοιπόν, θα εξετάσουμε κάποιες έξυπνες πόλεις και πιο συγκεκριμένα, ορισμένα χαρακτηριστικά τους που αφορούν τα κομμάτια που αναλύθηκαν, δηλαδή την επιτήρηση, την πρόβλεψη και τις συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές. Όταν μιλάμε για έξυπνες πόλεις δε μπορούμε να μην αναφερθούμε στη Songdo, στη Νότιο Κορέα. Η πόλη αυτή αναφέρεται τόσο από τους Κορεάτες πολεοδόμους, όσο και από την εταιρεία πληροφορικής Cisco ως το απόλυτο παράδειγμα της έξυπνης πόλης. Πράγματι, πρόκειται για μια καινούρια πόλη που εξαρχής έχει χτιστεί ώστε κάθε πτυχή της αστικής ζωής σε αυτή να ελέγχεται από δικτυωμένα υπολογιστικά συστήματα (Williamson, 2013). Το master plan της περιλαμβάνει την κάθε λεπτομέρεια: σχολεία, καταστήματα, γραφεία, πάρκα, μουσεία και ένα νοσοκομείο. Πρόκειται για ένα μέρος στο οποίο επανασχεδιάζεται η ίδια η έννοια της πόλης και καθορίζονται ξανά από την αρχή οι τρόποι με τους οποίους ζουν οι άνθρωποι (Kirkland, 2015). Αξίζει να αναφερθεί πως πέρα από έξυπνη πόλη αποτελεί και την πρώτη “πόλη σε κουτί”, δηλαδή μια πόλη που ολόκληρη, από τα πόμολα μέχρι τα σπίτια, τις υπηρεσίες και τις τεχνολογίες που αξιοποιεί μπορεί να αναπαραχθεί σε χρόνο ρεκορ και να πουληθεί για το ποσό των 40 δισεκατομμυρίων. Το γεγονός αυτό σε συνδιασμό με την καθοριστική εμπλοκή διαφόρων εταιρειών στο σχεδιασμό της, αλλά και τη στρατηγική τοποθέτησή της μόλις 15 λεπτά από το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της Νοτίου Κορέας και σε ζώνη ελευθέρου εμπορίου, αποδεικνύουν και την σχέση της ίδιας της πόλης με την επιχειρηματικότητα. Πρόκειται για μια πόλη που από άκρη σε άκρη αποτελεί μια επένδυση, επιβεβαιώνοντας τον Antony Μ. Townsend (2013), πως η Songdo από την αρχή είχε σχεδιαστεί ως “ένα όπλο στον πολέμο του εμπορίου" και πως η ιδέα ήταν “να προσελκύσει πολυεθνικές ώστε να δημιουργήσουν ασιατικές επιχειρήσεις στη Σόνγκντο ... με χαμηλότερους φόρους και λιγότερες ρυθμίσεις”. Βλέπουμε λοιπόν εξαρχής μια πόλη εξολοκλήρου σχεδιασμένη όχι με γνώμονα τους κατοίκους της, αλλά την προσέλκυση κεφαλαίου. Αξίζει όμως να δούμε, μερικές από τις υπηρεσίες που προσφέρει η πολυδιαφημισμένη αυτή πόλη στους κατοίκους της. Τα κτίρια της έχουν αυτόματο έλεγχο του κλίματος και ηλεκτρονική πρόσβαση, ενώ οι δρόμοι και τα δίκτυα νερού και ηλεκτρικής ενέργειας λειτουργούν με ηλεκτρονικούς αισθητήρες. Περίπου 3000 εθελοντές δοκιμάζουν ένα σύστημα όπου χρησιμοποιούν οθόνες τηλεδιάσκεψης της Cisco για να αλληλεπιδρούν με τους γιατρούς τους, τους δασκάλους τους ή τις οικογένειές τους. Τα δάπεδα σε κάθε διαμέρισμα μέσω ειδικών αισθητήρων ανταποκρίνονται στις αλλαγές στην κατανομή του βάρους και καλούν τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης αν καταγραφεί μια ξαφνική πτώση. Ιδιαίτερα περίφανοι είναι για το σύστημα συλλογής απορριμμάτων της πόλης, ένα σύστημα που συλλέγει τα σκουπίδια κατευθείαν από τα διαμερίσματα και τα προωθεί σε ένα υπόγειο δίκτυο που τα επεξεργάζεται. Πρόκειται για μια διαδικασία τόσο αυτοματοποιημένη που απαιτούνται μόνο επτά εργαζόμενοι για να εξυπηρετήσουν τις τρέχουσες ανάγκες των 35.000 κατοίκων. Αυτού του είδους η απόδοση είναι αδιανόητη στις περισσότερες πόλεις. Επιπλέον, αν και δεν αποτελεί μια βασική πτυχή του έξυπνου σχεδιασμού της πόλης, η Songdo είναι επίσης πιο ευρύχωρη και πιο πράσινη από πολλές πολυσύχναστες πόλεις της Νότιας Κορέας, παρέχοντας στους πολίτες δημόσια πάρκα, ποδηλασία, μονοπάτια και χώρους αναψυχής. Πρόκειται σαφώς για λειτουργίες και υπηρεσίες που φαίνονται κάθε άλλο παρά προβληματικές. Ωστόσο δε θα πρέπει να ξεχνάμε πως δεν

απευθύνονται στον μέσο Κορεάτη και σίγουρα η πλειοψηφία δεν έχει τα οικονομικά μέσα για να ζήσει σε μια τέτοια πόλη, ούτε καν για να αποκτήσει όλα αυτά τα μέσα που στις έξυπνες πόλεις θεωρούνται δεδομένα, όπως φορητούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές, έξυπνα κινητά τηλέφωνα κλπ. Η Songdo λοιπόν μπορεί με όλα αυτά να αποτελεί μια ελκυστική επιλογή για ξένους και εγχώριους επενδυτές, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τέτοιες επιλογές επιδεινώνουν τους χωροταξικούς διαχωρισμούς. Μια άλλη πτυχή της σύγχρονης ανάπτυξης των έξυπνων πόλεων όπως είδαμε είναι η επικράτηση της έννοιας της ασφάλειας στην αστική αφήγηση. Αυτό συμβαίνει και στη Songdo. Πέρα από ζητήματα απόλυτου καθορισμού του χώρου από υποκείμενα που ούτε ζουν, ούτε κινούνται σε αυτόν, αναγνωρίζεται αμέσως τοσο σε αισθητικό επίπεδο όσο και σε πρακτικό ένας αποστηρωμένος τόπος που μοιάζει να απευθύνεται πολύ περισσότερο σε άβουλους ανθρώπους, καταναλωτές του αστικού χώρου, παρά σε ενεργούς πολίτες, ικανούς να διαμορφώσουν οι ίδιοι την πόλη τους και να κάνουν τις δικές τους επιλογές. Η αίσθηση του απόλυτου ελέγχου είναι διάχυτη στην πόλη της Songdo και χρησιμοποιείται ώστε να της προσδόσει ένα αίσθημα ασφάλειας. Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και διάφορες υπηρεσίες που παρέχονται και καθιστούν την Songo έναν καθόλα επιτηρούμενο χώρο. Κάθε κάτοικος έχει μια κάρτα που χρησιμοποιείται για να ξεκλειδώσει το σπίτι του, να χρησιμοποιήσει τα μέσα μαζικής μεταφοράς, να πληρώσει ένα παρκόμετρο, να δει μια ταινία στον κινηματογράφο, να δανειστεί ένα δημόσιο ποδήλατο και ούτω καθεξής. Χαρακτηριστικό είναι πως υπάρχει και ένα πιλοτικό πρόγραμμα στο οποίο τα παιδιά φορούν βραχιόλια με GPS (Παγκόσμιο Σύστημα Στιγματοθέτησης), ώστε να μπορούν να εντοπιστούν ανα πάσα στιγμή από τους γονείς τους (Keeton, 2015).Φυσικά, από την πόλη δεν λείπουν τα κλειστά κυκλώματα παρακολούθησης (CCTV). Σε ένα κτίριο που ονομάζεται U-Life Centre, ένας τοίχος οθονών προβάλει σε πραγματικό χρόνο πλάνα από τις κάμερες που βρίσκονται σε όλη τη Songdo, έτσι ώστε κυβερνητικοί αξιωματούχοι μπορούν να παρακολουθούν την κυκλοφορία και να εντοπίζουν παραβατικές και εγκληματικές συμπεριφορές. (Arbes & Bethea, 2014). Όλα τα παραπάνω σκιαγραφούν μια άκαμπτη, απρόσωπη πόλη απόλυτα επιτηρούμενη και διαρκώς ελεγχόμενη. Το πόλη της Songdo είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα έξυπνων πόλεων που ξεφυτρώνουν ξαφνικά στον χάρτη της Ασίας αλλά και της Αφρικής. Σε μια δημοσίευση13 για τις έξυπνες πόλεις που έγινε το 2013 από το Τμήμα για την Επιχειρηματικότητα την Καινοτομία και τις Δεξιότητες, του Ηνωμένου Βασιλείου , εκτιμάται πως η παγκόσμια αγορά για τα έξυπνα αστικά συστήματα θα ανέλθει σε περίπου 400 δισεκατομμύρια δολλάρια ανά έτος μέχρι το 2020. Στο σημερινό περιβάλλον ανταγωνιστικότητας μεταξύ των πόλεων και με τέτοια ποσά στις αστικές επενδύσεις, δεν παρουσιάζεται μόνο το φαινόμενο της δημιουργίας νέων πόλεων, αλλά ακόμη και καταξιωμένες και ήδη ανταγωνιστικές μεγάλες πόλεις τόσο της Ευρώπης όσο και της Αμερικής, φιλοδοξούν να προσθέσουν στο όνομά τους τον όρο “έξυπνη πόλη”. Έτσι, παρουσιάζονται και σε αυτές τα φαινόμενα που απαντώνται στη Songdo. Χωρίς να εξετάσουμε συνολικά τις στρατηγικές που ακολουθεί η κάθε μια πόλη, θα αναφερθούμε σε μερικά απλά παραδείγματα εφαρμογών έξυπνων πόλεων, τα οποία μάλιστα είναι και αρκετά διαδεδομένα και παρουσιάζουν χαρακτηριστικά επιτήρησης, ελέγχου και αυταρχισμού. Κάποιες αστυνομικές δυνάμεων των ΗΠΑ χρησιμοποιούν πλέον την ανάλυση δεδομένων για να προβλέψουν τη θέση των μελλοντικών εγκλημάτων και να κατευθύνουν τους αστυνομικούς ώστε να αυξηθούν οι περιπολίες στις περιοχές αυτές. Για παράδειγμα, η αστυνομία του Σικάγο παράγει τόσο ευρύτερα προφίλ για τον εντοπισμό δυνητικά επικίνδυνων περιοχών, αλλά και πιο ειδικά προφίλ που προσδιορίζουν τα άτομα που κινούνται σε αυτές τις περιοχές. Για να το επιτύχει αυτό χρησιμοποιεί οτιδήποτε στο οποίο μπορεί να έχει πρόσβαση: από αρχεία σύλληψης και αρχεία τηλεφώνου, μέχρι μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλα δεδομένα. Μέσα από αυτά, τελικά αναγνωρίζει τα κοινωνικά δίκτυα των εκάστοτε συλληφθέντων ώστε να προσδιορίσει ποιος στο δίκτυό τους, είναι πιο πιθανό να διαπράξει ένα έγκλημα στο μέλλον. Αυτοί χαρακτηρίζονται “προ-εγκληματίες” και στη συνέχεια ενημερώνονται ότι έχουν επισημανθεί στο σύστημα ως δυνητική απειλή (Stroud 2014). Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα δεδομένων ενός ατόμου δεν το ακολουθούν απλώς, αλλά προηγούνται. Η επεξεργασία αυτών των δεδομένων μέσα από τα παραπάνω έξυπνα συστήματα, προσθέτει άλλη μια διάσταση στον κοινωνικό διαχωρισμό τόσο σε χωροταξικό επίπεδο όσο και σε ατομικό, καθώς έχει τη δυνατότητα να υποβαθμίσει ολόκληρες περιοχές, καθώς και να δημιουργήσει πλήθος προβλημάτων στους κατοίκους τους. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πως σε μια πόλη με έξυπνες λειτουργίες, η επίκληση στην ασφάλεια κάποιων κατοίκων

13 Πηγή: https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/246019/bis-13-1209-smart-

cities-background-paper-digital.pdf

μπορεί να έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στις δυνατότητες και στις προοπτικές κάποιων άλλων. Στο Λονδίνο, προσφέρεται στους πολίτες ένα σύστημα ποδηλάτων που είναι δημόσιο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τη χρήση μιας κάρτας αναγνώρισης. Έτσι ο καθένας μπορεί να βγάλει μια κάρτα στις αρμόδιες υπηρεσίες και να χρησιμοποιεί κάθε μέρα τα ποδήλατα που παρέχονται, να τα πάρει από συγκεκριμένους σταθμούς και να τα αφήσει σε άλλους. Πρόκειται για μια υπηρεσία ιδιαίτερα δημοφιλή σε πολλές Ευρωπαϊκές πόλεις, που μάλιστα φαίνεται πολύ πιο αθώα από το πρωηγούμενο παράδειγμα. Όμως, τα ποδήλατα αυτά έχουν ενσωματωμένο ένα σύστημα GPS που επιτρέπει την διαρκή παρακολούθησή τους. Έτσι η υπηρεσία αυτή μπορεί να έχει στη διάεσή της δεδομένα για το σύνολο των μετακινήσεων ενός ατόμου: από τον τόπο κατοικίας του, τη δουλειά του, τα σπίτια των φίλων του, τις επισκέψεις του στο νοσοκομείο, στο σούπερ μάρκετ και τους τόπους που επιλέγει για να διασκεδάσει. Τα δεδομένα για την τοποθεσία των ποδηλάτων δεν καταγράφονται απλά, αλλά αποθηκεύονται σε ένα σύστημα στο οποίο ο καθένας μπορεί να έχει πρόσβαση μέσω διαδικτύου. Έτσι πέρα από το ερώτημα της χρήσης του συνόλου των πληροφοριών από την ίδια την υπηρεσία, προκύπτει και το ζήτημα της παρακολούθησης όλων αυτών των συμπεριφορών μετακίνησης και από τρίτους14. Ένα άλλο παράδειγμα επιτήρησης του αστικού χώρου είναι αυτό των Αστικών Προειδοποιήσεων (City Alerts15) του Αμστερνταμ. Πρόκειται για ένα σύστημα που έχει ως στόχο την ανταλλαγή πληροφοριών, μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών, δηλαδή ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των έξυπνων πόλεων, τη σύνθεση και ενοποίηση των ξεχωριστών αστικών υπηρεσιών. Παρουσιάζεται πως χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, αλλά στην πραγμματικότητα αφορά την κάθε επέμβαση της αστυνομίας, της πυροσβεστικής και των υπηρεσιών υγείας (ασθενοφόρα κλπ.). Η βασική ιδέα είναι πως υπάρχουν αυτή τη στιγμή πληροφορίες στις οποίες δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση όλες αυτές οι υπηρεσίες, λόγω πρακτικών προβλημάτων αλλά και λόγω της υπάρχουσας νομοθεσίας για την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Αυτές όμως είναι χρήσιμες σε διάφορες περιπτώσεις, όχι τόσο για τους πολίτες, όσο για τους αστυνομικούς, νοσοκόμους και πυροσβέστες που καλούνται να επέμβουν σε περιπτώσεις κινδύνου. Ωστόσο, αυτή η πρόσβαση σε προσωπικές πληροφορίες σχετικά με την υγεία και την ψυχική υγεία των πολιτών, αλλά και το ποινικό τους μητρώο είναι το λιγότερο ανησυχητικές. Ακόμη πιο ανησυχητικοί είναι όμως οι πιθανοί τρόποι χρήσης τους. Άραγε, δε θα μπορούσαμε να φανταστούμε τις αστυνομικές δυνάμεις να ασκούν περιττή βία σε ένα άτομο διαγνωσμένο με ψυχική ασθένεια, λόγω άγνοιας; Δε θα μπορούσαμε να φανταστούμε τις υπηρεσίες υγείας να δίνουν προτεραιότητα σε ορισμένους ασθενείς και ενδεχομένως να παραμελούν άλλους; Βεβαίως όλα αυτά μπορούν να συμβούν και εκτός του περιβάλλοντος των έξυπνων πόλεων, το ζήτημα όμως είναι μέχρι που μπορούν να φτάσουν οι προσωπικές μας πληροφορίες που δε θα θέλαμε να μοιραστούμε και τι αποτελέσματα μπορεί να έχει αυτό στις ζωές μας.

14 Πηγή: https://vartree.blogspot.gr/2014/04/i-know-where-you-were-last-summer.html 15 Πηγή: https://amsterdamsmartcity.com/projects/city-alerts/visit

5.4.Η έξυπνη πόλη ως πολιτική επιλογή Ε ί δ α μ ε σ τ ο δ ε ύ τ ε ρ ο κ ε φ ά λ α ι ο τ η ς π α ρ ο ύ σ α ς ε ρ ε υ ν η τ ι κ ή ς , τ ην ε ι σ α γ ω γ ή τ ω ν Τ Π Ε σ τ ο α σ τ ι κό π ε ρ ι β ά λ λ ο ν ν α π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε τ α ι ω ς κα τ α λ ύ τ η ς σ τ η β ε λτ ί ω σ η τ η ς α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ η τ α ς κα ι α π ο δ ο τ ι κό τ η τ α ς τ ω ν π ό λ ε ω ν κα ι σ τ η ν ε π ί λ υ σ η ό λ ω ν τ ω ν α σ τ ι κώ ν π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν . Β λ έ π ο ν τ α ς σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α τ ο ν τ ρ ό π ο μ ε τ ο ν ο π ο ί ο ο B e n t h a m μ ι λ ο ύ σ ε γ ι α τ ο P a n o p t i c o n , δ ε μ π ο ρ ο ύ μ ε π α ρ ά ν α δ ο ύ μ ε κο ι ν ά σ η μ ε ί α , υ π ο σ χ έ σ ε ι ς γ ι α μ ι α κα λ ύ τ ε ρ η ζω ή , α π α λ λ α γ μ έ ν η α π ό τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α π ο υ μ α σ τ ί ζ ο υ ν τ η ν ε κά σ τ ο τ ε ε π ο χ ή . Ο τ ρ ό π ο ς ε κφ ο ρ ά ς τ ο υ λ ό γ ο υ μ π ο ρ ε ί ν α α λ λ ά ζ ε ι , τ ο ί δ ι ο κα ι ο ρ ι σ μ έ ν α α π ό τ α π ρ ο β λ ή μ α τ α υ π ό ε π ί λ υ σ η , ω σ τ ό σ ο τ ο ν ό η μ α π α ρ α μ έ ν ε ι ί δ ι ο . Η λ ύ σ η π ο υ π ρ ο τ ε ί ν ε τ α ι κα ι σ τ ι ς δ ύ ο π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς φ α ν τ ά ζ ε ι μ έ σ α α π ό τ ο ν τ ρ ό π ο π ε ρ ι γ ρ α φ ή ς τ η ς ω ς ο υ δ έ τ ε ρ η κα ι ρ ε α λ ι σ τ ι κ ή ε ν ο λ ί γ ο ι ς μ η ι δ ε ο λ ο γ ι κ ή κα ι α ν τ ι κ ε ι μ ε ν ι κ ή . Ω ς τ έ τ ο ι α δ ε μ π ο ρ ε ί π α ρ ά ν α γ ί ν ε ι α π ο δ ε κ τ ή α π ό ό λ ο υ ς . Σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α ό μ ω ς , ό π ω ς ε ί δ α μ ε γ ι α τ ο P a n o p t i c o n κα ι ό π ω ς θ α δ ο ύ μ ε κα ι σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α γ ι α τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς , π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α β α θ ι ά π ο λ ι τ ι κ έ ς ε π ι λ ο γ έ ς . Ξ ε κ ι ν ώ ν τ α ς , θ α π ρ έ π ε ι ν α π ο ύ μ ε π ω ς κά θ ε ε π ι λ ο γ ή γ ι α τ ο ν μ έ λ λ ο ν τ ο υ α σ τ ι κο ύ χ ώ ρ ο υ δ ε μ π ο ρ ε ί π α ρ ά ν α ε ί ν α ι π ο λ ι τ ι κ ή , κα θ ώ ς π ρ ο ϋ π ο θ έ τ ε ι μ ι α σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η π ά ν τ α α ν ά λ υ σ η κα ι π ε ρ ι γ ρ α φ ή τ ω ν π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν σ τ α ο π ο ί α κα λ ε ί τ α ι ν α α π α ν τ ή σ ε ι , α λ λ ά κα ι τ ω ν λ ύ σ ε ω ν π ο υ α υ τ ά α π α ι τ ο ύ ν . Α υ τ ό κα θ ι σ τ ά α υ τ ό μ α τ α τ ο ν σ χ ε δ ι α σ μ ό κα ι τ ο υ ς α σ τ ι κο ύ ς μ ε τ α σ χ η μ α τ ι σ μ ο ύ ς π ο υ α υ τ ό ς σ υ ν ε π ά γ ε τ α ι , π ο λ ι τ ι κο ύ ς . Τ έ τ ο ι ε ς ε ί ν α ι κα ι ο ι ε π ι λ ο γ έ ς γ ι α τ ο π ω ς κα ι π ο ύ σ χ ε δ ι ά ζ ο ν τ α ι κα ι χ τ ί ζ ο ν τ α ι ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς , ό π ω ς ε ί δ α μ ε κα ι μ έ σ α α π ό τ α π ρ ο ηγ ο ύ μ ε ν α π α ρ α δ ε ί γ μ α τ α , κα ι σ ε κα μ ί α π ε ρ ί π τ ω σ η δ ε ν μ π ο ρ ε ί ν α π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι ω ς α ν τ ι κ ε ι μ ε ν ι κ έ ς . Π ε ρ ι λ α μ β ά ν ο υ ν ε π ι λ ο γ έ ς π ο υ έ χ ο υ ν ά μ ε σ η σ χ έ σ η μ ε τ ι ς α ξ ί ε ς γ η ς , τ α δ ι ά φ ο ρ α α ν τ α γ ω ν ι σ τ ι κά σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α κα ι τ ι ς δ υ ν α μ ι κ έ ς τ η ς ε ξ ο υ σ ί α ς , α ν τ α ν α κ λ ώ ν τ α ς κα ι ε ν ι σ χ ύ ο ν τ α ς δ ύ ο ι δ ε ο λ ο γ ί ε ς : τ η ς τ ε χ ν ο κ ρ α τ ί α ς κα ι τ ο υ ν ε ο φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ι σ μ ο ύ ( S a d o w s k i & P a s q u a l e , 2 0 1 5 ) . Μ α ζί μ ε α υ τ ά β λ έ π ο υ μ ε κα ι μ ι α λ ο γ ι κ ή τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ , η ο π ο ί α κα τ α σ κ ε υ ά ζ ε ι τ η ν π ό λ η ω ς έ ν α " σ ύ σ τ η μ α σ υ σ τ η μ ά τ ω ν " , μ ι α μ ο ρ φ ή δ ι κ τ υ ω μ έ ν η ς π ο λ ε ο δ ο μ ί α ς σ τ ην ο π ο ί α ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι κα ι τ α μ έ ρ η μ π ο ρ ο ύ ν ν α ε ί ν α ι α π ό λ υ τ α σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν α , κα ι π ά ν τ α ο ρ α τ ά . Έ ν α σ ύ σ τ η μ α π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η ς , τ ο ο π ο ί ο κα τ α γ ρ ά φ ε ι κα ι μ ε τ ρ ά ε ι , τ α ξ ι ν ο μ ε ί κα ι χ ε ι ρ α γ ω γ ε ί , π ρ ο β λ έ π ε ι κα ι α σ τ υ ν ο μ ε ύ ε ι π ά ν τ α κα ι π α ν τ ο ύ . Ο ι κά τ ο ι κο ι τ ω ν π ό λ ε ω ν μ ε τ α τ ρ έ π ο ν τ α ι σ ε α ν θ ρ ώ π ι ν ο υ ς κό μ β ο υ ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς , μ ε τ α τ ρ έ π ο ν τ α ι ο ι ί δ ι ο ι σ ε α ι σ θ η τ ή ρ ε ς κα ι η π ό λ η ε π α ν α ο ρ ί ζ ε τ α ι κα ι ε π α ν α κα τ α σ κ ε υ ά ζ ε τ α ι σ α ν μ ι α μ η χ α ν ή π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς , η ο π ο ί α κα ι μ π ο ρ ε ί κα ι π ρ έ π ε ι ν α ε ί ν α ι δ ι α ρ κώ ς ε λ ε γ χ ό μ ε ν η . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α μ ι α π ο λ ύ σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η θ ε ώ ρ η σ η τ η ς π ό λ η ς π ο υ δ έ χ ε τ α ι τ η ν π ο λ υ π λ ο κό τ η τ ά τ η ς κα ι τ ην ε λ ε υ θ ε ρ ί α τ ω ν κα τ ο ί κω ν τ η ς , σ τ ο β α θ μ ό π ο υ α υ τ έ ς ε ί ν α ι ε ν τ ό ς τ ω ν ο ρ ί ω ν π ο υ η ί δ ι α θ έ τ ε ι κα ι

π ά ν τ α π ρ ο β λ έ ψ ι μ ε ς κα ι δ ι α χ ε ι ρ ί σ ι μ ε ς , α λ λ ά κα ι κ ε ρ δ ο φ ό ρ ε ς . Σ ε α ν τ ι σ τ ο ι χ ί α μ ε τ ην έ ν ν ο ι α τ ο υ g o v e r n m e n t a l i t y ( κυ β ε ρ ν η σ ι μ ό τ η τ α ς ) τ ο υ F o u c a u l t , α υ τ ό ς ο τ ύ π ο ς π ε ι θ ά ρ χ η σ η ς α ν α φ έ ρ ε τ α ι ω ς s m a r t m e n t a l i t y ( Va n o l o , 2 0 1 4 ) . Η έ ξ υ π ν η π ό λ η μ π ο ρ ε ί ν α μ ε τ α τ ρ α π ε ί λ ο ι π ό ν σ ε μ ι α ηγ ε μ ο ν ι κ ή α ν τ ί λ η ψ η τ η ς α σ τ ι κ ή ς δ ι α κυ β έ ρ ν η σ η ς . Μ ι α α ν τ ί λ η ψ η σ τ ην ο π ο ί α ο ι ά τ υ π ε ς χ ρ ή σ ε ι ς κα ι μ ε τ α σ χ η μ α τ ι σ μ ο ί τ ο υ α σ τ ι κο ύ χ ώ ρ ο υ δ ε ν χ ω ρ ά ν ε , σ τ ην ο π ο ί α τ ο ο ι κο ν ο μ ι κό ό φ ε λ ο ς κα ι τ ο ε τ α ι ρ ι κό σ υ μ φ έ ρ ο ν τ ο π ο θ ε τ ο ύ ν τ α ι σ ε π ρ ώ τ ο π λ ά ν ο , σ τ ην ο π ο ί α ο ι κο ι ν ω ν ι κ έ ς α ν ι σ ό τ η τ ε ς ό χ ι μ ό ν ο δ ε ν α μ β λ ύ ν ο ν τ α ι α λ λ ά α ν α π α ρ ά γ ο ν τ α ι κα ι ε ν ι σ χ ύ ο ν τ α ι . Ε ί ν α ι μ ι α α ν τ ί λ η ψ η π ο υ σ ί γ ο υ ρ α θ α π ρ έ π ε ι ν α ε κ λ α μ β ά ν ε τ α ι ω ς κο μ μ ά τ ι τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς κα ι τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ . Σ ε μ ι α ε π ο χ ή σ τ η ν ο π ο ί α ο ι α σ τ ι κ έ ς π ε ρ ι ο χ έ ς α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ο υ ν π ο λ ύ π λ ο κ ε ς α β ε β α ι ό τ η τ ε ς κα ι α γ ω ν ι ζ ο ν τ α ι γ ι α ν α γ ί ν ο υ ν π ι ο β ι ώ σ ι μ ε ς κα ι α ν θ ε κ τ ι κ έ ς , ο ι π ο λ ι τ ι κ έ ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν π ρ ο ω θ ο ύ ν μ ι α π ο λ ύ σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η κα ι ι δ ι α ί τ ε ρ α ο μ ο ι ό μ ο ρ φ η α ν ά π τ υ ξ η . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α έ ν α δ ρ ό μ ο π ο υ σ τ ην π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α τ ε ί ν ε ι ν α π ε ρ ι θ ω ρ ι ο π ο ι ή σ ε ι κά θ ε σ υ μ π λ η ρ ω μ α τ ι κό σ τ ό χ ο , κά θ ε ε ν α λ λ α κ τ ι κ ή π ρ ο σ έ γ γ ί σ η , κα θ ώ ς κα ι ν α α π ο σ ι ω π ή σ ε ι κά θ ε π ι θ α ν ό α ρ ν η τ ι κό α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α , ε ν ώ τ α υ τ ό χ ρ ο ν α ε γ ε ί ρ ε ι ε ρ ω τ ή μ α τ α γ ι α τ ο α ν κα ι π ώ ς η λ ο γ ι κ ή π ρ ο ώ θ η σ η ς τ ω ν σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ω ν τ ο μ έ ω ν ε φ α ρ μ ο γ ώ ν κα ι τ ε χ ν ο λ ο γ ί α ς μ π ο ρ ε ί ν α ξ ε π ε ρ α σ τ ε ί , γ ε γ ο ν ό ς π ο υ δ η μ ι ο υ ρ γ ε ί τ ο ν κ ί ν δ υ ν ο ε γ κ λ ο β ι σ μ ο ύ σ τ ο σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ο μ ο ν τ έ λ ο κα ι α π ο τ ρ ο π ή ς π ι ο ρ ι ζ ο σ π α σ τ ι κώ ν α σ τ ι κώ ν μ ε τ α σ χ η μ α τ ι σ μ ώ ν ( Wo l f r a m , 2 0 1 2 ) . Ε ν τ έ λ ε ι , ό τ α ν μ ι α τ έ τ ο ι α ε π ι λ ο γ ή , έ ν α τ έ τ ο ι ο μ ο ν τ έ λ ο υ π ο δ ο μ ώ ν κα ι σ τ ι κ ή ς ε μ π ε ι ρ ί α ς υ π ε ρ ι σ χ ύ ε ι , τ ο π ρ ο ηγ ο ύ μ ε ν ο π ε θ α ί ν ε ι . Έ τ σ ι ; ό π ω ς λ έ ε ι σ ε σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η τ η ς σ τ ο η λ ε κ τ ρ ο ν ι κό π ε ρ ι ο δ ι κό “ a l t e r n e t ” η C a t h e r i n e Tu m b e r 16, τ ο κα ι ν ο ύ ρ ι ο ( μ ο ν τ έ λ ο ) κα τ α λ ήγ ε ι σ ε κα τ α ν α γ κα σ μ ό , κα θ ώ ς κά θ ε λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α τ η ς π ό λ η ς π ε ρ ν ά μ έ σ α α π ό α υ τ ό , ε ί τ ε μ ι λ ά μ ε γ ι α τ ην ε π ι κο ι ν ω ν ί α , ε ί τ ε γ ι α τ ην ψ υ χα γ ω γ ί α , τ ι ς δ η μ ό σ ι ε ς υ π η ρ ε σ ί ε ς , τ η ν μ ε τ α φ ο ρ ά ή τ ην ε ν έ ρ γ ε ι α κα ι ο ι π ο λ ί τ ε ς ή θ α π ρ έ π ε ι ν α σ υ μ μ ε τ έ χ ο υ ν σ ε α υ τ ό ή α λ λ ι ώ ς α π ο κ λ ε ί ο ν τ α ι α π ό τ ι ς ε ν λ ό γ ω λ ε ι τ ο υ ρ γ ί ε ς ( K i r k l a n d , 2 0 1 5 ) . Ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς λ ο ι π ό ν α π ο τ ε λ ο ύ ν μ ι α π ο λ ι τ ι κ ή π ο υ μ ο ι ά ζ ε ι α ν α π ό δ ρ α σ τ η , ω σ τ ό σ ο μ έ χ ρ ι ο ι ε φ α ρ μ ο γ έ ς τ ο υ ς ν α κα τ α κ λ ύ σ ο υ ν τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο , η σ υ μ μ ε τ ο χ ή ή μ η τ ω ν π ο λ ι τ ώ ν σ ε α υ τ έ ς , μ π ο ρ ε ί ν α α λ λ ά ξ ε ι π ο λ λ ά . H π ό λ η S o n g d o π ο υ ε ξ ε τ ά σ α μ ε π ρ ο η γ ο υ μ έ ν ω ς γ ι α π α ρ ά δ ε ι γ μ α , δ ε ν κα τ ά φ ε ρ ε ν α π ρ ο σ ε λ κύ σ ε ι τ ο ν κό σ μ ο π ο υ φ ι λ ο δ ο ξ ο ύ σ α ν ο ι σ χ ε δ ι α σ τ έ ς τ η ς μ ε α π ο τ έ λ ε σ μ α ν α ε ί ν α ι σ χ ε τ ι κά ά δ ε ι α ( W i l l i a m s o n , 2 0 1 3 ) . Ε π ί σ η ς , π ο λ λ έ ς π ι λ ο τ ι κ έ ς ε φ α ρ μ ο γ έ ς έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν δ ε ν τ υ γ χά ν ο υ ν τ η ς ε π ι θ υ μ η τ ή ς σ υ μ μ ε τ ο χ ή ς α π ό τ ο υ ς π ο λ ί τ ε ς μ ε α π ο τ έ λ ε σ μ α ν α ε γ κα τ α λ ε ί π ο ν τ α ι . Π έ ρ α α π ό τ α π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α , ε μ φ α ν ί ζ ε τ α ι μ έ σ α α π ό τ η ν δ ρ α σ τ η ρ ι ο π ο ί η σ η τ ω ν λ ε γ ό μ ε ν ω ν h a c ke r κα ι η δ υ ν α τ ό τ η τ α ε ξ ω θ ε σ μ ι κ ή ς π α ρ ά κα μ ψ η ς ή α κό μ η κα ι ε κ τ ρ ο π ή ς τ η ς έ ξ υ π ν η ς π ό λ η ς . Ό σ ο κα ι α ν τ έ τ ο ι ε ς π ρ α κ τ ι κ έ ς π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο ν τ α ι ω ς τ ρ ο μ ο κ ρ α τ ι κ έ ς α π ό δ ι ά φ ο ρ ε ς π λ ε υ ρ έ ς , ν ο μ ι μ ο π ο ι ο ύ ν τ α ι κο ι ν ω ν ι κά μ έ σ α σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς α ν α γ ν ώ ρ ι σ η ς τ η ς ε π ι β ο λ ή ς κα ι τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ π ο υ α σ κ ε ί τ α ι σ τ α έ ξ υ π ν α π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ α . Ό π ω ς μ α ς λ έ ε ι η S a s k i a S a s s e n ο χ ώ ρ ο ς τ η ς π ό λ η ς ε ί ν α ι ο τ ό π ο ς π ο υ α ν ε π ί σ η μ ο ι π ο λ ι τ ι κο ί φ ο ρ ε ί ς μ π ο ρ ο ύ ν ν α λ ά β ο υ ν μ έ ρ ο ς σ τ ο π ο λ ι τ ι κό σ κ η ν ι κό μ ε τ ρ ό π ο υ ς π ο υ δ ε ν τ ο υ ς ε π ι τ ρ έ π ο ν τ α ι σ ε ε θ ν ι κό ε π ί π ε δ ο ( S a s s e n , 2 0 0 6 ) . Ό τ α ν α υ τ ή η δ υ ν α τ ό τ η τ α , μ α ζ ί μ ε τ ην ο ρ α τ ό τ η τ α τ έ τ ο ι ω ν υ π ο κ ε ι μ έ ν ω ν π ε ρ ι ο ρ ί ζ ε τ α ι μ έ σ α α π ό τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς ε φ α ρ μ ο γ έ ς κα ι τ ο ν α υ σ τ η ρ ό έ λ ε γ χ ο τ ο υ α σ τ ι κο ύ χ ώ ρ ο υ , τ ο h a c k i n g π ρ ο σ φ έ ρ ε ι έ ν α π ε δ ί ο ε π α ν ε ι σ ό δ ο υ τ η ς φ ω ν ή ς τ ω ν κα τ α π ι ε σ μ έ ν ω ν σ τ ο α σ τ ι κό τ ο π ί ο . Έ τ σ ι ο ι

16 Η ιστορικός και δημοσιογράφος Catherine Tumber είναι Επισκέπτρια Ακαδημαϊκός στο School of Public Policy

and Urban Affairs του Northeastern University’s, μέλος του Massachusetts Institute for a New Commonwealth's Gateway Cities Innovation Institute, και πρώην Ερευνήτρια στο MIT Department of Urban Studies and Planning’s Community Innovators Lab.

π ο λ ι τ ι κο ί α κ τ ι β ι σ τ έ ς μ π ο ρ ο ύ ν ν α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή σ ο υ ν τ ι ς ; ί δ ι ε ς τ ι ς υ π ο δ ο μ έ ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν γ ι α ν α π ρ ο ω θ ή σ ο υ ν τ α δ ι κά τ ο υ ς σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α , ε ν ά ν τ ι α σ τ α ο ι κο ν ο μ ι κά σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α τ ω ν μ ε γ ά λ ω ν ε τ α ι ρ ε ι ώ ν κα ι τ ι ς π ο λ ι τ ι κ έ ς ε π ι β ο λ ή ς κα ι ε λ έ γ χ ο υ τ ω ν ε κά σ τ ο τ ε κυ β ε ρ ν ή σ ε ω ν . Σ υ ν ο ψ ί ζ ο ν τ α ς τ ο υ ς κ ι ν δ ύ ν ο υ ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς κα ι ε λ έ γ χ ο υ σ τ η ν έ ξ υ π ν η π ό λ η η τ ε χ ν ο λ ο γ ί α : - ε κ τ ε τ α μ έ ν η χ ρ ή σ η τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η ς κα ι ε π ι τ ή ρ η σ η ς σ ε π ρ α γ μ α τ ι κό χ ρ ό ν ο : C C T V, G P S , α ι σ θ η τ ή ρ ε ς κά θ ε ε ί δ ο υ ς - χ ρ ή σ η π ρ ο ηγ μ έ ν ω ν σ υ σ τ η μ ά τ ω ν π ο υ λ α μ β ά ν ο ν τ α ς σ υ ν ε χ ώ ς δ ε δ ο μ έ ν α α υ τ ο ε λ έ γ χ ο ν τ α ι κα ι π ρ ο σ α ρ μ ό ζ ο ν τ α ι σ τ ι ς δ ι κ έ ς τ ο υ ς α π α ι τ ή σ ε ι ς - τ ε χ ν ο λ ο γ ι κά σ υ σ τ ή μ α τ α π ο υ έ χ ο υ ν τ η δ υ ν α τ ό τ η τ α ν α α π ο θ η κ ε ύ ο υ ν , ν α ε π ε ξ ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ι κα ι ν α α ν τ α π ο κ ρ ί ν ο ν τ α ι σ ε τ ε ρ ά σ τ ι ο ό γ κο π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , κα θ ι σ τ ώ ν τ α ς κά θ ε π λ η ρ ο φ ο ρ ί α α ξ ι ο π ο ι ή σ ι μ η , μ ε ε λ ά χ ι σ τ α ε ω ς μ η δ ε ν ι κά κ ε ν ά σ τ η ρ ο ή π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν - τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς π ο υ σ υ ν δ έ ο ν τ α ι μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς ε π ι τ ρ έ π ο ν τ α ς τ η σ υ ν ε χ ή π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η τ ω ν υ π ο κ ε ι μ έ ν ω ν , τ ό σ ο μ α ζ ι κά ό σ ο κα ι ε ξ α τ ο μ ι κ ε υ μ έ ν α , μ έ σ α α π ό τ ο ψ η φ ι α κό τ ο υ ς σ τ ί γ μ α , α λ λ ά κα ι μ έ σ α α π ό τ η ν φ υ σ ι κ ή τ ο υ ς π α ρ ο υ σ ί α σ τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο - ε π ι μ έ ρ ο υ ς σ υ σ τ ή μ α τ α π ο υ μ έ σ ω τ η ς σ ύ ν δ ε σ ή ς τ ο υ ς δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν έ ν α ε ν ι α ί ο π α ν τ α χ ο ύ π α ρ ό ν σ ύ σ τ η μ α π ο υ π ο τ έ δ ε σ τ α μ α τ ά ν α λ ε ι τ ο υ ρ γ ε ί κα ι π ο υ ό χ ι μ ό ν ο α κο ύ ε ι κα ι β λ έ π ε ι , α λ λ ά τ α υ τ ό χ ρ ο ν α α π ο φ α σ ί ζ ε ι κα ι π ρ ά τ τ ε ι τ α δ ε δ ο μ έ ν α : - σ υλ λ ο γ ή , α π ο θ ή κ ε υ σ η κα ι ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α τ ε ρ ά σ τ ι ο υ ό γ κο υ δ ε δ ο μ έ ν ω ν , π ο υ π ρ ο έ ρ χ ο ν τ α ι α π ό τ ην κα θ η μ ε ρ ι ν ή ζω ή τ ω ν α ν θ ρ ώ π ω ν , τ ό σ ο τ η δ η μ ό σ ι α ό σ ο κα ι τ ην ι δ ι ω τ ι κ ή - μ ε τ α β ί β α σ η κά θ ε τ ύ π ο υ δ ε δ ο μ έ ν ω ν μ ε τ α ξ ύ δ ι α φ ο ρ ε τ ι κώ ν φ ο ρ έ ω ν κα ι α π ό τ ο ν ι δ ι ω τ ι κό σ τ ο δ η μ ό σ ι ο τ ο μ έ α κα ι α ν τ ί σ τ ρ ο φ α - δ η μ ι ο υ ρ γ ί α ν έ ω ν π η γ ώ ν δ ε δ ο μ έ ν ω ν κα ι π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν - α π α ί τ η σ η σ υ ν ε χ ο ύ ς ε ι σ α γ ω γ ή ς δ ε δ ο μ έ ν ω ν α π ό τ ο υ ς π ο λ ί τ ε ς , ώ σ τ ε ν α μ π ο ρ ο ύ ν ν α έ χ ο υ ν π ρ ό σ β α σ η σ ε β α σ ι κ έ ς υ π η ρ ε σ ί ε ς τ η ς π ό λ η ς η ε ξ ο υ σ ί α : - ο ι κά τ ο χ ο ι τ ω ν π α ρ α γ ό μ ε ν ω ν δ ε δ ο μ έ ν ω ν , α π ο κ τ ο ύ ν κα ι τ η ν α ν τ ί σ τ ο ι χ η δ ύ ν α μ η - η δ ι α χ ε ί ρ ι σ η τ ό σ ο τ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν ό σ ο κα ι τ ω ν δ ε δ ο μ έ ν ω ν ε π α φ ί ε τ α ι ( σ υ ν ή θ ω ς ) σ ε μ ί α ε ν ι α ί α κ ρ α τ ι κ ή ο ν τ ό τ η τ α κα ι σ ε μ ε ρ ι κ έ ς μ ε γ ά λ ε ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς - η χ ρ ή σ η τ ω ν π α ρ α π ά ν ω μ π ο ρ ε ί ν α γ ί ν ε τ α ι μ ε σ τ ό χ ο τ η ν α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κό τ ε ρ η ε π ο π τ ε ί α τ ω ν π ο λ ι τ ώ ν - π ρ ο κύ π τ ε ι τ ο ε ν δ ε χ ό μ ε ν ο τ η ς μ ε τ α τ ρ ο π ή ς τ ω ν ε τ α ι ρ ε ι ώ ν σ ε σ χ ε δ ι α σ τ έ ς κα ι ο ρ γ α ν ω τ έ ς τ ω ν β α σ ι κώ ν λ ε ι τ ο υ ρ γ ι ώ ν τ η ς π ό λ η ς - δ ί ν ε τ α ι η δ υ ν α τ ό τ η τ α τ η ς α δ ι ά κο π η ς α ξ ι ο λ ό γ η σ η ς κα ι τ ο υ σ υ ν ο λ ι κο ύ ε λ έ γ χ ο υ τ ω ν α ν θ ρ ώ π ι ν ω ν σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ώ ν , μ έ σ α α π ό π ρ ό τ υ π α π ο υ δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ο ν τ α ι κα ι

ε π ι β ά λ ο ν τ α ι μ ε τ ρ ό π ο υ ς π ο υ ο ι π ο λ ί τ ε ς α γ ν ο ο ύ ν - τ α π λ α ί σ ι α δ ρ ά σ η ς κα ι α σ τ ι κ ή ς ε μ π ε ι ρ ί α ς ο ρ ι ο θ ε τ ο ύ ν τ α ι α υ σ τ η ρ ά η ι δ ε ο λ ο γ ί α κα ι η π ο λ ι τ ι κ ή - τ ί θ ε τ α ι ω ς α π ό λ υ τ η π ρ ο τ ε ρ α ι ό τ η τ α ο σ χ ε δ ι α σ μ ό ς τ η ς π ό λ η ς ω ς χ ώ ρ ο υ δ η μ ό σ ι α ς τ ά ξ η ς κα ι α π ό λ υ τ η ς α σ φ ά λ ε ι α ς - π α ρ α μ ε ρ ί ζ ο ν τ α ι κα ι α π ο σ ι ω π ο ύ ν τ α ι δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς ο π τ ι κ έ ς σ τ ην α σ τ ι κ ή α φ ή γ η σ η - η π ρ ό β λ ε ψ η , η π ρ ό λ η ψ η κα ι ο α υ τ ο έ λ ε γ χ ο ς γ ί ν ο ν τ α ι β α σ ι κ έ ς σ υ ν ε ι σ τ ώ σ ε ς τ η ς α σ τ ι κ ή ς ε μ π ε ι ρ ί α ς - ο π ο λ ί τ η ς σ υ μ μ ε τ έ χ ε ι σ τ η ν ε π ι τ ή ρ η σ ή τ ο υ κα ι κα θ ί σ τ α τ α ι μ ά λ ι σ τ α ο π ρ ω τ α ρ χ ι κό ς π α ρ ά γ ο ν τ α ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς τ ο υ ε α υ τ ο ύ τ ο υ - α κό μ α κα ι ο ι δ ι α φ ω ν ί ε ς ( κά π ο ι ε ς α π ό α υ τ έ ς ) μ π ο ρ ο ύ ν ν α ε κφ ρ α σ τ ο ύ ν μ ό ν ο μ έ σ α α π ό α υ σ τ η ρ ά ο ρ ι σ μ έ ν α π λ α ί σ ι α - ε ξ ο ρ θ ο λ ο γ ι κό π ο ι ο ύ ν τ α ι ά δ ι κα π ρ ό τ υ π α α π ο κ λ ε ι σ μ ο ύ κα ι π ε ι θ ά ρ χ η σ η ς μ ε γ ά λ ω ν κο μ μ α τ ι ώ ν τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς - ο ι π ρ α κ τ ι κ έ ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς κα ι ε λ έ γ χ ο υ π ρ ο β ά λ ο ν τ α ι ω ς ο ι μ ό ν ε ς α ν α γ κα ί ε ς κα ι ε π ι θ υ μ η τ έ ς λ ύ σ ε ι ς σ τ α σ ύ γ χ ρ ο ν α π ρ ο β λ ή μ α τ α

Επίλογος Πέρα από ουτοπίες και δυστοπίες Έ χ ο ν τ α ς δ ε ι λ ο ι π ό ν τ ι ε ί ν α ι ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς , μ α ζ ί μ ε τ ην ο υ τ ο π ί α π ο υ τ ι ς α κο λ ο υ θ ε ί , έ χ ο ν τ α ς δ ε ι τ ι ή τ α ν κα ι τ ι ε ί ν α ι σ ή μ ε ρ α ο π α ν ο π τ ι σ μ ό ς κα ι έ χ ο ν τ α ς κά ν ε ι μ ι α π ρ ο σ π ά θ ε ι α ν α κα τ α ν ο ή σ ο υ μ ε τ ι ς σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς α λ λ α γ έ ς τ ο υ χ ώ ρ ο υ κα ι τ ο υ χ ρ ό ν ο υ τ ω ν π ό λ ε ω ν , κα λ ο ύ μ α σ τ ε ν α α π α ν τ ή σ ο υ μ ε σ τ ο ε ρ ώ τ η μ α π ο υ θ έ σ α μ ε . Μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α π ε ρ ι μ έ ν ο υ μ ε έ ν α κα λ ύ τ ε ρ ο γ ι α ό λ ο υ ς μ έ λ λ ο ν τ ω ν π ό λ ε ω ν ; Ή μ ή π ω ς θ α π α γ ι δ ε υ τ ο ύ μ ε μ έ σ α σ ε έ ν α ν ο ρ γ ο υ ε λ ι α ν ό ε φ ι ά λτ η ; Τ ε λ ι κά ε ί ν α ι ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς κ υ β ε ρ ν ο π τ ι κ έ ς μ η χα ν έ ς ; Α π ό τ η μ ι α λ ο ι π ό ν , σ α φ ώ ς , ο ι τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν έ χ ο υ ν τ η δ υ ν α τ ό τ η τ α ν α β ε λτ ι ώ σ ο υ ν τ η ν ε μ π ε ι ρ ί α κα ι τ ην π ο ι ό τ η τ α τ η ς α σ τ ι κ ή ς ζω ή ς , ω σ τ ό σ ο η β ε λτ ί ω σ η α υ τ ή ε ί ν α ι β έ β α ι ο π ω ς δ ε μ π ο ρ ε ί ν α μ α ς α φ ο ρ ά ό λ ο υ ς κα ι μ ε τ ο ν ί δ ι ο τ ρ ό π ο . Α π ό τ ην ά λ λ η , ε ί ν α ι α σ φ α λ έ ς ν α π ο ύ μ ε π ω ς μ ε τ ι ς τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς α υ τ έ ς , α ν ο ί γ ο ν τ α ι δ υ ν α τ ό τ η τ ε ς γ ι α ν έ ε ς μ ο ρ φ έ ς ε λ έ γ χ ο υ κα ι ε π ι τ ή ρ η σ η ς . Θ α μ π ο ρ ο ύ σ α ν λ ο ι π ό ν ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς ν α ε ί ν α ι π ρ ά σ ι ν ε ς κα ι α σ φ α λ ε ί ς κα ι ο ι κά τ ο ι κο ί τ ο υ ς θ α μ π ο ρ ο ύ σ α ν ν α ε ί ν α ι ε υ τ υ χ ι σ μ έ ν ο ι κα ι ν α ζ ο υ ν α ρ μ ο ν ι κά μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς , ό σ ο π ο τ έ ά λ λ ο τ ε . Α ν τ ί σ τ ο ι χ α , θ α μ π ο ρ ο ύ σ α ν ν α π α ρ α λ ύ σ ο υ ν α π ό κ υ β ε ρ ν ο -τ ρ ο μ ο κ ρ ά τ ε ς , ν α α π ο κ λ ε ί σ ο υ ν π ε ρ ε τ α ί ρ ω τ ο υ ς φ τ ω χ ο ύ ς , α κό μ α κα ι ν α κα τ α σ τ ρ έ ψ ο υ ν τ ε λ ι κά ό λ η α υ τ ή τ η δ η μ ι ο υ ρ γ ι κό τ η τ α π ο υ π ά ν τ α σ υ ν δ έ ε τ α ι μ ε τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο . Σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α κα λ ο ύ μ α σ τ ε ν α α π α ν τ ή σ ο υ μ ε σ τ ο ε ρ ώ τ η μ α α ν η τ ε χ ν ο λ ο γ ί α π α ρ ά γ ε ι α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η ή υ π ο δ ο ύλ ω σ η , ε ν ώ α π ό μ ό ν η τ η ς δ ε ν π α ρ ά γ ε ι τ ί π ο τ α α π ό τ α δ ύ ο . Α ν τ ί σ τ ο ι χ α , ο ι έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς δ ε θ α μ π ο ρ ο ύ σ α ν ν α α π ο τ ε λ έ σ ο υ ν ο ύ τ ε ο υ τ ο π ί α , α λ λ ά ο ύ τ ε κα ι δ υ σ τ ο π ί α . Η π ό λ η , μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι χ ώ ρ ο ς έ κ φ ρ α σ η ς τ ω ν κ υ ρ ί α ρ χ ω ν δ υ ν ά μ ε ω ν , α λ λ ά τ α υ τ ό χ ρ ο ν α π ά ν τ α ή τ α ν κα ι θ α ε ί ν α ι κα ι ο χ ώ ρ ο ς π ο υ ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι σ υ ν α ν τ ι ο ύ ν τ α ι , π α ρ ά γ ο ν τ α ς τ α υ τ ό χ ρ ο ν α τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο κα ι τ ι ς π ρ ο ϋ π ο θ έ σ ε ι ς α π ό λ α υ σ ή ς τ ο υ α π ό τ ο υ ς ί δ ι ο υ ς . Ο τ ρ ό π ο ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς τ η ς κα ι ο ι π ο ι ό τ η τ έ ς τ η ς ε ί ν α ι α π ο τ έ λ ε σ μ α τ η ς κο ι ν ω ν ι κό τ η τ α ς τ ω ν κα τ ο ί κω ν τ η ς , τ η ς κο υλτ ο ύ ρ α ς τ ο υ ς , τ ω ν κο ι ν ω ν ι κώ ν π ρ α κ τ ι κώ ν π ο υ α ν α π τ ύ σ σ ο υ ν κα ι τ ω ν α γ ώ ν ω ν τ ο υ ς γ ι α τ η β ε λτ ί ω σ η τ ω ν ζω ώ ν τ ο υ ς . Α κό μ α λ ο ι π ό ν κα ι α ν π α ρ α τ η ρ ο ύ μ ε π ω ς η ε ι σ α γ ω γ ή τ ω ν Τ Π Ε σ τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο μ π ο ρ ε ί ν α α κο λ ο υ θ η θ ε ί α π ό μ ι α δ ι ά χ υ σ η τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ κα ι τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς , δ ε θ α μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α σ κ ε φ τ ο ύ μ ε τ η ν π ό λ η σ α ν έ ν α δ ι ε υ ρ υ μ έ ν ο π α ν ο π τ ι κό . Α κό μ α κα ι α ν τ η φ α ν τ α ζ ό μ α σ τ α ν έ τ σ ι , α ν α ν α λ ο γ ι σ τ ο ύ μ ε τ ι ς θ ε ω ρ ί ε ς τ ω ν σ ύ γ χ ρ ο ν ω ν α ν θ ρ ω π ο λ ό γ ω ν τ η ς π ό λ η ς ό π ω ς ο A g i e r, ν έ ε ς έ ν ν ο ι ε ς τ ο υ α σ τ ι κο ύ

κα ι ν έ ο ι τ ρ ό π ο ι ν α τ ο ζ ο ύ μ ε δ ε ν π α ύ ο υ ν ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ι σ τ α π ε ρ ι θ ώ ρ ι α τ η ς π ό λ η ς , σ τ ο υ ς ε ν δ ι ά μ ε σ ο υ ς χ ώ ρ ο υ ς , ε κ ε ί ό π ο υ ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι δ ι α π ρ α γ μ α τ ε ύ ο ν τ α ι έ μ π ρ α κ τ α τ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς π ο υ σ υ ν υ π ά ρ χ ο υ ν κα ι σ υ ν ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ι , τ ρ ό π ο υ ς π ο υ π ο τ έ δ ε ν υ π α κο ύ ο υ ν α π ό λ υ τ α σ τ ι ς τ ε λ ι κό τ η τ ε ς τ ω ν π ο λ ι τ ι κο - ο ι κο ν ο μ ι κώ ν ρ υ θ μ ί σ ε ω ν . Μ έ σ α σ ε α υ τ ά τ α π ε ρ ι θ ώ ρ ι α μ π ο ρ ε ί ν α ξ α ν α γ ε ν ν ι έ τ α ι η α σ τ ι κό τ η τ α , ε κ ε ί π ο υ η π ό λ η δ ι α λ ύ ε τ α ι , ν α ξ α ν α γ ε ν ν ι έ τ α ι « Α ν ο χ ώ ρ ο ς ε ί ν α ι η σ φ α ί ρ α τ η ς π ο λ υ π λ ο κό τ ητ α ς , τ ο π ρ ο ϊ ό ν τ ω ν κο ι ν ω ν ι κώ ν σ χ έ σ ε ω ν κα ι α υ τ έ ς ο ι σ χ έ σ ε ι ς ε ί ν α ι π ρ α γ μ α τ ι κ έ ς , υλ ι κ έ ς π ρ α κ τ ι κ έ ς , κα ι π ά ν τ α σ ε ε ξ έ λ ι ξ η , τ ό τ ε ο χ ώ ρ ο ς δ ε ν μ π ο ρ ε ί π ο τ έ ν α ε ί ν α ι κ λ ε ι σ τ ό ς , θ α υ π ά ρ χ ο υ ν π ά ν τ α ε κ κ ρ ε μ ό τ ητ ε ς , π ά ν τ α σ χ έ σ ε ι ς μ ε τ ο μ ε τ ά κα ι π ά ν τ α π ι θ α ν ά σ τ ο ι χ ε ί α τ ύ χ η ς » ( M a s s e y, 2 0 0 5 : 9 5 ) Μ π ο ρ ε ί ό σ ο ι π ρ ο ά γ ο υ ν τ η ν έ ξ υ π ν η π ό λ η ν α μ ι λ ο ύ ν γ ι α έ ν α ά ψ ο γ ο , ο λ ο κ λ η ρ ω μ έ ν ο , α λ ά ν θ α σ τ ο , α π ό λ υ τ α α π ο δ ο τ ι κό κα ι κα λ ο κο υ ρ δ ι σ μ έ ν ο σ ύ σ τ η μ α , χ ω ρ ί ς π ε ρ ι θ ώ ρ ι α λ ά θ ο υ ς κα ι σ α μ π ο τ ά ζ , α λ λ ά σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α , α υ τ ό π ο υ π α ρ ο υ σ ι ά ζ ο υ ν ε ί ν α ι έ ν α ά κα μ π τ ο σ ύ σ τ η μ α , τ ο ο π ο ί ο φ ι λ ο δ ο ξ ε ί ν α ε ξ α ι ρ έ σ ε ι τ ο υ ς δ ι α φ ω ν ο ύ ν τ ε ς , α π ο σ ι ω π ώ ν τ α ς κα ι κα τ α π ν ί γ ο ν τ α ς τ ι ς ό π ο ι ε ς α ν τ ι ρ ρ ή σ ε ι ς , μ ε μ ο ν α δ ι κό γ ν ώ μ ο ν α τ ο ο ι κο ν ο μ ι κό κα ι π ο λ ι τ ι κό κ έ ρ δ ο ς . Το ί δ ι ο α υ τ ό σ ύ σ τ η μ α ό μ ω ς , μ π ο ρ ε ί ό ν τ ω ς ν α α π ο κ τ ή σ ε ι ν ό η μ α , μ έ σ α α π ό τ η θ ε ω ρ ί α κα ι τ ι ς π ρ α κ τ ι κ έ ς ό σ ω ν π ρ ά γ μ α τ ι ο ρ α μ α τ ί ζ ο ν τ α ι τ ο ν α σ τ ι κό χ ώ ρ ο ω ς δ ι κα ί ω μ α κα ι ε υ θ ύ ν η τ ο υ σ υ ν ό λ ο υ τ ω ν υ π ο κ ε ι μ έ ν ω ν π ο υ τ ο ν α π α ρ τ ί ζ ο υ ν . Δ ι ό τ ι ε ί ν α ι ο ι ί δ ι ο ι ο ι π ο λ ί τ ε ς π ο υ α ξ ι ο π ο ι ώ ν τ α ς τ ην τ ε χ ν ο λ ο γ ί α ( κα ι ό χ ι η τ ε χ ν ο λ ο γ ί α α π ό μ ό ν η τ η ς ) π ο υ μ π ο ρ ο ύ ν ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ο υ ν μ ι α π ρ α γ μ α τ ι κά έ ξ υ π ν η α σ τ ι κό τ η τ α . Α ν α φ ε ρ θ ή κα μ ε π ρ ο η γ ο υ μ έ ν ω ς σ τ ο h a c k i n g μ ε τ η ν κυ ρ ι ο λ ε κ τ ι κ ή τ ο υ έ ν ν ο ι α κα ι σ τ ο σ η μ ε ί ο α υ τ ό θ α θ έ λ α μ ε ν α τ ο ε π α ν α φ έ ρ ο υ μ ε μ έ σ α α π ό μ ι α ά λ λ η ο π τ ι κ ή , π ο υ μ α ς ε π ι τ ρ έ π ε ι ν α ξ α ν α σ κ ε φ τ ο ύ μ ε τ ο β α σ ι κό ε ρ ώ τ η μ ά μ α ς . Α υ τ ή η ο π τ ι κ ή ε κφ ρ ά ζ ε τ α ι μ ε τ ο ν κα λ ύ τ ε ρ ο δ υ ν α τ ό τ ρ ό π ο μ έ σ α α π ό τ ην ε ρ ώ τ η σ η π ο υ έ κα ν ε η S a s k i a S a s s e n , ό τ α ν α ν έ β η κ ε σ τ η σ κ ην ή τ ο υ T E D 2 0 1 3 17: “ Μ π ο ρ ε ί η τ ε χ ν ο λ ο γ ί α ν α “ χ α κά ρ ε ι ” τ η ν π ό λ η , ή μ ή π ω ς μ π ο ρ ο ύ ν ο ι π ό λ ε ι ς ν α “ χα κά ρ ο υ ν ” τ ην τ ε χ ν ο λ ο γ ί α ; ” Η S a s s e n α ν α φ έ ρ ε τ α ι σ τ η ν α π ε λ ε υ θ ε ρ ω τ ι κ ή δ υ ν α τ ό τ η τ α π ο υ έ χ ο υ ν ο ι π ό λ ε ι ς ε γ γ ε ν ώ ς . Φ υ σ ι κά ε ί ν α ι έ ν α τ ε ρ ά σ τ ι ο ζ ή τ η μ α κα ι δ ε ν μ π ο ρ ε ί ν α α ν α λ υ θ ε ί σ τ α π λ α ί σ ι α τ η ς π α ρ ο ύ σ α ς ε ρ ε υ ν η τ ι κ ή ς , ω σ τ ό σ ο δ ε θ α μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α μ ην τ ο θ ί ξ ο υ μ ε κα ι ν α μ ην α ν α λ ο γ ι σ τ ο ύ μ ε π ά ν ω σ ε α υ τ ό , ό τ α ν σ υ ζ η τ ά μ ε τ έ τ ο ι ο υ ε ί δ ο υ ς θ έ μ α τ α . Ε ν κα τ α κ λ ε ί δ ι , δ ε ν τ ί θ ε τ α ι ζ ή τ η μ α γ ι α τ ο π ω ς ο ι τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς θ α δ ι α μ ο ρ φ ώ σ ο υ ν τ ι ς π ό λ ε ι ς , α λ λ ά γ ι α τ ο π ώ ς ε μ ε ί ς θ α τ ι ς δ ι α μ ο ρ φ ώ σ ο υ μ ε . Ε ί ν α ι ε π ε ί γ ο ν λ ο ι π ό ν , μ έ σ α σ ε α υ τ ά τ α π λ α ί σ ι α τ ω ν ε π ι τ α χ υ ν ό μ ε ν ω ν α λ λ α γ ώ ν , ν α ξ α ν α σ κ ε φ τ ο ύ μ ε τ ι ς π ό λ ε ι ς μ α ς κα ι τ ι ς κο ι ν ω ν ί ε ς μ α ς . Ε π α ν α φ έ ρ ο ν τ α ς ξ α ν ά κα ι π ι ο ε π ι τ α κ τ ι κά α υ τ ό π ο υ ο L e fe b v r e ο ν ό μ α σ ε “ δ ι κα ί ω μ α σ τ ην π ό λ η ” ( 2 0 0 7 ) . Έ τ σ ι , σ κ ε π τ ό μ ε ν ο ι τ ι ε ί δ ο υ ς π ό λ ε ι ς θ έ λ ο υ μ ε δ ε θ α μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α μ ην ξ α ν α σ κ ε φ τ ο ύ μ ε κα ι τ ο υ ς κο ι ν ω ν ι κο ύ ς δ ε σ μ ο ύ ς μ α ς , τ ο ν τ ρ ό π ο ζω ή ς μ α ς , τ η σ χ έ σ η μ α ς μ ε τ η φ ύ σ η , τ ι ς τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ έ ς κα ι α ι σ θ η τ ι κ έ ς μ α ς α ξ ί ε ς . Γ ι α τ ί τ ο δ ι κα ί ω μ α σ τ η ν π ό λ η δ ε ν έ γ κ ε ι τ α ι μ ό ν ο σ τ ην π ρ ό σ β α σ η σ τ ο υ ς α σ τ ι κο ύ ς π ό ρ ο υ ς , α λ λ ά σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α ε ί ν α ι τ ο δ ι κα ί ω μ α ν α α λ λ ά ζ ο υ μ ε τ ο υ ς ε α υ τ ο ύ ς μ α ς , α λ λ ά ζ ο ν τ α ς τ η ν π ό λ η . ( H a r v e y, 2 0 0 8 )

17 Πηγή: http://blog.ted.com/can-a-city-be-too-technological-saskia-sassen-at-ted2013/

Παραρτημα Ι Η ε τ α ι ρ ε ί α ε ρ ε υ ν ώ ν I D C ( I n t e r n a t i o n a l D a t a C o r p o r a t i o n ) δ ι ε ξ ή γ α γ ε τ ο 2 0 1 5 μ ι α έ ρ ε υ ν α γ ι α τ ο μ έ λ λ ο ν τ ω ν έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν , κα τ α λ ή γ ο ν τ α ς σ ε 1 0 σ η μ ε ί α . 18

1 . Μ έ χ ρ ι τ ο 2 0 1 7 , τ ο υλ ά χ ι σ τ ο ν 2 0 α π ό τ ι ς μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ε ς χ ώ ρ ε ς τ ο υ κό σ μ ο υ θ α έ χ ο υ ν δ η μ ι ο υ ρ γ ή σ ε ι ε θ ν ι κ έ ς σ τ ρ α τ ηγ ι κ έ ς έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν .

2 . Μ έ σ α σ τ α ε π ό μ ε ν α 2 χ ρ ό ν ι α , τ ο 1/3 τ ω ν μ ε σ α ί ο υ κα ι μ ε γ ά λ ο υ μ ε γ έ θ ο υ ς π ό λ ε ω ν θ α κα θ ο ρ ί σ ε ι σ τ ρ α τ η γ ι κ έ ς έ ξ υ π ν ω ν π ό λ ε ω ν .

3 . Μ έ σ α σ τ ο 2 0 1 8 , τ ο 9 0 % τ ω ν ε π ε ν δ ύ σ ε ω ν σ ε Τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς Π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν κα ι Ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς γ ι α έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς σ τ η ν Α σ ί α κα ι σ τ ο ν Ε ι ρ η ν ι κό , θ α ε ν ι σ χ ύ σ ε ι κο ι ν ω ν ι κο ο ι κο ν ο μ ι κ έ ς π ρ ω τ ο β ο υλ ί ε ς γ ι α μ ε ί ω σ η τ ο υ ο ι κο ν ο μ ι κο ύ χ ά σ μ α τ ο ς , α ν ά π τ υ ξ η ε γ χ ώ ρ ι ω ν β ι ο μ η χ α ν ι ώ ν κα ι π ρ ο σ έ λ κυ σ η ε ι δ ι κ ε υ μ έ ν ω ν ε ρ γ α τ ώ ν .

4 . Μ έ χ ρ ι τ ο 2 0 1 8 , τ ο 7 5 % τ ω ν κ ρ α τ ι κώ ν κα ι τ ο π ι κώ ν ο ρ γ α ν ι σ μ ώ ν , θ α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ί δ ε δ ο μ έ ν α γ ι α τ ο υ ς π ο λ ί τ ε ς π α ρ α γ ό μ ε ν α α π ό τ ρ ί τ ο υ ς , γ ι α τ η δ ι α χ ε ί ρ ι σ η τ ω ν μ ε τ α φ ο ρ ώ ν κα ι γ ι α τ η λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α κ έ ν τ ρ ω ν α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ η ς ε γ κ λ ή μ α τ ο ς σ ε π ρ α γ μ α τ ι κό χ ρ ό ν ο .

5 . Μ έ σ α σ τ ο 2 0 1 6 τ ο 6 0 % τ ω ν ε φ α ρ μ ο γ ώ ν γ ι α κ ι ν η τ ά τ η λ έ φ ω ν α π ο υ σ χ ε τ ί ζ ο ν τ α ι μ ε τ ην ε μ π ε ι ρ ί α τ η ς π ό λ η ς , θ α σ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ι σ ε α ν ο ι χ τ ά δ ε δ ο μ έ ν α μ α ζ ί μ ε π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς σ υ γ κ ε ν τ ρ ω μ έ ν ε ς α π ό τ ο κο ι ν ό , π ο υ ό μ ω ς θ α π α ρ έ χ ο ν τ α ι α π ό ε μ π ο ρ ι κο ύ ς ο ρ γ α ν ι σ μ ο ύ ς .

6 . Μ έ σ α σ τ ο 2 0 1 6 , τ ο 9 0 % τ ω ν π ό λ ε ω ν π α γ κο σ μ ί ω ς δ ε θ α έ χ ο υ ν α ν α π τ ύ ξ ε ι π ε ρ ι ε κ τ ι κ έ ς σ τ ρ α τ ηγ ι κ έ ς γ ι α τ ην δ η μ ό σ ι α κα ι ι δ ι ω τ ι κ ή χ ρ ή σ η τ ω ν d r o n e s , τ ω ν δ ι α φ ό ρ ω ν α ι σ θ η τ ή ρ ω ν κα ι ά λ λ ω ν α ν τ ί σ τ ο ι χ ω ν μ η χα ν ι σ μ ώ ν , μ ε α π ο τ έ λ ε σ μ α α υ ξ η μ έ ν ο υ ς κ ι ν δ ύ ν ο υ ς ι δ ι ω τ ι κό τ η τ α ς κα ι α σ φ ά λ ε ι α ς .

7 . Ό σ ο τ ο έ γ κ λ η μ α γ ί ν ε τ α ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ε υ κ ί ν η τ ο κα ι α ό ρ α τ ο , κα ι τ α υ τ ό χ ρ ο ν α τ ο π α γ κό σ μ ι ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν α π ε ι λ ώ ν π ι ο π ε ρ ί π λ ο κο , ο ι τ ο π ι κο ί δ η μ ό σ ι ο ι ο ρ γ α ν ι σ μ ο ί α σ φ α λ ε ί α ς θ α ξ ο δ έ ψ ο υ ν σ υ ν ο λ ι κά μ έ σ α σ τ ο 2 0 1 6 κα τ ά π ρ ο σ έ γ γ ι σ η 2 0 . 7 δ ι σ ε κα τ ο μ μ ύ ρ ι α δ ο λ ά ρ ι α σ ε λ ύ σ ε ι ς π ο υ π ρ ο σ φ έ ρ ο ν τ α ι α π ό τ ο Ι n t e r n e t o f T h i n g s ( δ ι α δ ί κ τ υ ο τ ω ν π ρ α γ μ ά τ ω ν ) .

8 . Μ έ χ ρ ι τ ο 2 0 1 8 , τ ο 6 0 % τ η ς χ ρ ή σ η ς τ η ς ρ ο μ π ο τ ι κ ή ς κα ι τ η ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς μ η χ α ν ώ ν - υ π ο δ ο μ ώ ν σ τ ι ς μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ε ς π ό λ ε ι ς τ ο υ κό σ μ ο υ , θ α σ χ ε τ ί ζ ε τ α ι μ ε “ σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν α α υ τ ο κ ί ν η τ α ” κα ι ο χ ή μ α τ α η μ ι α υ τ ό μ α τ α ή χ ω ρ ί ς ο δ ηγ ό .

9 . Μ έ σ α σ τ ο 2 0 1 7 , τ α δ η μ ό σ ι α έ ρ γ α θ α ε ί ν α ι ο τ ρ ί τ ο ς μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο ς τ ο μ έ α ς ε π ε ν δ ύ σ ε ω ν σ τ ι ς έ ξ υ π ν ε ς π ό λ ε ι ς , κα θ ώ ς η ε π α γ γ ε λ μ α τ ι κ ή υ π ό θ ε σ η τ ο υ “ σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν ο υ φ ω τ ι σ μ ο ύ ” κα ι τ ο υ “ έ ξ υ π ν ο υ ν ε ρ ο ύ ” γ ί ν ο ν τ α ι α δ ι α μ φ ι σ β ή τ η τ ε ς .

18 Πηγή:http://www.urenio.org/2015/12/21/idc-worldwide-smart-city-2016-predictions/ προσπελάστηκε στις:9/7/2016

1 0 . Μ έ σ α σ τ ο 2 0 1 8 , τ ο 5 0 % τ ω ν ε ι δ ο π ο ι ή σ ε ω ν , υ π ε ν θ υ μ ί σ ε ω ν , π ρ ό β λ ε ψ η ς κα ι α υ τ ο μ α τ ι σ μ ο ύ τ ω ν “ έ ξ υ π ν ω ν σ π ι τ ι ώ ν ”, θ α β α σ ί ζ ε τ α ι σ ε ε ι σ ό δ ο υ ς κα ι ε ν τ ο λ έ ς α π ό τ ι ς τ ο π ι κ έ ς δ ι ο ι κ ή σ ε ι ς .

Παραρτημα ΙΙ ( Μια συμπυκνωμένη παρουσίαση αναφορών σε σχέση με το ζήτημα του σύγχρονου πανοπτισμού: πηγή David Lyon) Λ αμβ ά ν ον τ ας υ πόψ η τ η δου λε ι ά του Gi dd e ns ( 19 85 ,1 9 95 ) μ πορ ούμε να δ ι α κρ ίν ουμε δύο ά ξον ες σ τ ην ε π ι τ ήρ η ση . Π ρώ το ν , η ε π ι τ ήρ η ση ε ί να ι η συ σσ ώρευ σ η κω δ ικο πο ι ημ έ νης πληρ οφο ρ ί ας , που π αρ α τ ηρ ε ί τ α ι σ ε αυ τό που α π ο κα λε ί “ εσ ωτ ερ ικ ή εγ κα θ ί δρυ σ η τη ς ε ι ρή ν ης ” τω ν κρ α τώ ν -ε θν ώ ν . Αυτή ε ί ν α ι σ τ εν ά συνυ φα σμ έ νη με τ ην α ν άπτ υξ η τ ης γρ α φε ι οκ ρ α τ ι κ ής δ ι ο ί κ ησ ης , τ η ς ά μυν ας , κα ι της ασ τυ νόμ ευσ ης . Δε ύτ ερ ον , η ε π ι τ ήρ ησ η α ν αφέ ρε τ α ι στ ην ά μ εσ η παρ α κο λού θ η ση τω ν υφ ισ τα μ έν ων μ έσ α σ το ν κα π ι τ α λι στ ι κά ο ρ γ αν ωμέ νο χώ ρο ε ργ α σ ί ας , ο ο πο ίο ς έ χε ι γ ί ν ε ι τ ο κ λε ιδ ί γ ι α τη συ ν ολ ι κό τε ρη δ ι αχε ίρ ισ η μ έσ α στ ο ν ε ι κο στ ό α ι ών α . Μό ν ο ό τ α ν κα νε ί ς τα σ κ έφ τε τ α ι αυτ ά μα ζ ί μ πο ρε ί ν α κα τ α ν ο ήσε ι τ ο “ ι στ ο ρ ι κό δ έσ ιμο τ ης σύ μβ ασ ης τ ης κα π ι τ α λ ισ τ ι κ ής ερ γ ασ ίας μ ε το μ ο νο πώ λιο τ η ς κρ α τ ι κ ής β ί ας ” . Θ α πρ έ πε ι λο ι πό ν πρώ τ α ν α α ν α λο γ ι στ ούμε τ η με τ αχ ε ί ρ ι ση της ε γ κ λημ α τ ι κό τ ητ ας κα ι π α ρ αβ α τ ι κό τ ητα ς ω ς κ ε ντ ρ ι κ ή ό ψη τ ης κρ α τ ι κ ής ε π ι τή ρ ησ ης κα ι σ τ η συ νέ χε ι α ν α α ν α γν ωρ ίσου με τ ο Π α ν ο πτ ικό τ ου κα π ι τ α λισ μού ε κ κ ιν ώ ντ ας α πό το χώρ ο ερ γ ασ ί ας . Δ ε ν πρ έ πε ι ωσ τό σο ν α ξ εχ ν άμ ε πω ς ο κα π ι τ α λι σμός σ το ν ύσ τε ρο 2 0ο και σ το ν 2 1 ο α ι ών α ε στ ι άζ ε ι τ ου λά χ ι στ ο ν εξ ίσ ου σ τ ο μ άν α τ ζμε ν τ σ τ η ν αγ ορ ά όσο κα ι στ ους χώ ρους ε ρ γα σ ί ας κα ι η ε φ αρμ ογ ή τ ων τ εχ ν ο λογ ιώ ν πληρ οφο ρ ι κ ής μ πο ρε ί να ε ν θ αρρύ ν ε ι τ ην σύ γ κ λι ση δ ι αφο ρετ ι κώ ν δ ρα σ τη ρ ι οτή τ ω ν ε π ι τ ή ρη σ ης κα θ ισ τώ ν τα ς τ α όρ ια τ ης κρ α τ ι κ ής κα ι τ η ς κα π ι τ α λι στ ι κή ς ε π ι τ ήρ η ση ς ( αυ τής δ η λα δ ή π ου εμφα ν ί ζε τ α ι στ ο χώρ ο ερ γ α σ ί ας α λλά κα ι σ το χώρο κα τ α ν ά λω σ ης ) δυσ δ ι ά κ ρ ι τ α . . Ό σ ο αφ ορ ά τ ην κρα τ ι κ ή ε π ι τ ήρ ησ η , πο υ εμφ α ν ί ζ ετ α ι μέ σ α α πό τ α πλα ί σ ια δ ι α χε ίρ ισ ης τη ς πα ρ α βα τ ικότ η τ ας κα ι τ ου ε γ κ λήμ ατ ος , η δ ου λε ιά τ ου Sta n l e y C oh e n (1 98 5 ) μ ε λε τ ά κα ι ε ν το π ί ζε ι τη με τ α τό π ισ η τ ου ε λέ γχου του ε γ κ λήμ α τος μ έσ α σ τ ι ς κο ι νό τ ητ ες , μ ε τ ρό πους που συμ περ ι λαμ β άν ου ν κα ι δ ε ν α πο κ λε ίου ν τ ους παρ α βά τ ες . Έ τ σ ι παρ α τ ηρ ε ί πως ο ι ι δέ ες τ ου πα ν ο πτ ι σμού ε ί να ι παρ ούσ ες σε μ εθ όδ ους τ ε χν ο λογ ι κ ής α ν ι κά ν ωσ ης ,

φ έρ νο ν τ ας ω ς π αρά δ ε ι γμ α τ ο β ρ α χ ι ολά κ ι . Ε π ι πλέο ν , ο G a r y T. M a rx (1 98 8) μ ε λε τώ ν τα ς τ η ν δ ου λε ι ά τ ης μυ σ τ ι κ ής ασ τυ νομ ί ας σ τ ην Αμ ερ ικ ή , ε ν το π ί ζ ε ι δ ι άφ ορ ους τ ρό πους μ ε τ ους ο πο ίου ς ο ι η λεκ τ ρο ν ι κές τ ε χ νο λο γ ί ε ς πρ ομ η νύου ν τη ν “ νέ α ε π ι τ ήρ ησ η ” . Δια κ ρ ίν ε ι το πα ρ αδ οσ ι α κό μο νο π ώ λιο τ ου κ ρ ά του ς σ τ α μέ σ α τ ης β ία ς ν α δ ί νε ι τη θέ σ η τ ου σε ν έους ε λέγ χου ς : χ ε ιρ α γώ γ ησ η κα ι ό χ ι ε ξα ν α γ κασμ ός , τ σ ι π υ πο λο γ ι σ τών α ν τ ί γ ι α κά γ κε λα φυ λα κώ ν , α πομ α κρυ σμέ ν α κα ι α όρα τ α δ εσμ ά α ντ ί γ ι α χε ιρ ο πέ δες κα ι ζο υρ λομ αν δύε ς . Π ρο ε ι δ ο πο ι ε ί πως αυτ ές ο ι πα νο πτ ικ ές α λλα γ ές μ πο ρε ί ν α δ ι α χέ ο ντ α ι σ τ η ν κο ι νω ν ία ευ ρέ ως . Ό σ ο αφ ορ ά τ ους χώρ ους ερ γ ασ ί ας ε νδ ε ι κ τ ι κ ή ε ί ν α ι η δου λε ι ά τ ης Sh osh a n a Zu b o ff ( 19 88 ) που δ ε ί χ ν ε ι πως ο ι η λε κτ ρ ον ικο ί υ πο λο γ ισ τέ ς στ ους χώ ρους ε ρ γα σ ί ας έ χουν με τα μ ορφω τ ικ ές δυ ν α τό τ η τες . Τον ί ζε ι τ η σ ημ α σ ί α που έ χε ι η πλή ρ ης ο ρ ατ ότ η τ α τ ω ν κ ι ν ήσ εω ν κα ι τη ς κα θ ημε ρ ι νή ς ρ ου τ ί ν ας τω ν ερ γ α τώ ν , π ο υ γ ί νε τ α ι ε φ ι κ τή μ έσω της δ ι αρ κο ύς η λε κ τρ ο ν ι κ ής πα ρακο λούθ ησ ης . Ε π ι π λέ ο ν μ ι λά γ ι α τ η ν υ πο τ ι θέμ ε νη αντ ι κε ιμ εν ικό τη τ α των δε δο μέ νω ν που πα ρ ά γο ν τ α ι με τ έ το ι ους τ ρό πους κα ι τη συγ κ ρ ί νε ι μ ε τ η ν “ β εβ α ι ό τη τ α τ ης πο ι νή ς” του Π α νο πτ ι κου . Τέ λος εξ η γε ί τ η σ χέ σ η τη ς συμμό ρφω σ ης τω ν ε ρ γα τ ών ό τ α ν γν ωρ ί ζου ν ό τ ι πα ρ ακο λουθ ού ντ α ι δ ι αρ κώς , μ ε τ ην αν τ ίσ το ιχ η λε ι του ργ ί α του Π α νο πτ ικού . Α υτ ή τ η ν πα ρ ατ ή ρησ η π ηγ α ίν ουν α κόμα πα ρ α πέρ α ο ι Fr a nk Web s t e r κα ι K e vi n Ro b in s ( 20 02 ) που υ πο στ η ρ ί ζουν πως ο ι πλη ρο φο ρ ικ ές τε χ νο λογ ί ε ς δ ι ευκο λύ νου ν τ η μαζι κ ή ε πέκ τ ασ η τ ω ν α ρ χώ ν τ ου Τεϋ λο ρ ισ μού τ ου ε π ισ τ ημο ν ικού μ ά να τ ζ με ν τ α πό το χώρο τη ς παρ α γω γ ής στ ο χώρ ο τ ης κα τ α ν ά λω σ ης . Στ η ν ουσ ί α περ ιγ ρ άφουν μ ε αυ τό το ν τρ ό πο τη συ λλο γή πλη ρ οφ ορ ι ών μ έσω τ ων συ ν α λλαγ ών κα ι τ η σ το χ ευμέ ν η χρ ή ση τους γ ι α τ η δ ι α χε ίρ ισ η τ ης συμπε ρ ι φορ άς τω ν κα τα ν α λω τώ ν . Π ρό κ ε ι τα ι γ ι α τ ο “ κο ι ν ων ικό μ ά ν α τ ζμ εν τ ” μ ι α δρ α στ η ρ ιό τ η τ α που δε ί χν ε ι έν α ν α πό τ ους τ ρ ό πους που η παρα κο λούθ ησ η κα ι η ε π ι τή ρ ησ η δ ι α χ έο ν τα ι σ το σύ ν ο λο τ ης κο ιν ων ί ας . Ο Os c a r G a nd y ( 1 98 9 ) μ έσα α πό αυ τό το αν τ ικ ε ίμε ν ο έρ ευν ας α ν α δ ε ι κ νύε ι τους τρ ό που ς που ο ι προ σω π ι κές πληρ οφο ρ ί ες τ ων κατ α ν α λω τώ ν γ ί νο ν τ α ι σ ήμε ρ α ένα ζω τ ι κό “ πληρ οφορ ι ακό προ ϊό ν ” . “ σ τ η β άσ η τ ης “ πλη ρ οφο ρ ι α κ ής ε πα νάσ τ ασ ης ” , ό χ ι μό νο η φυ λα κ ή ή το ε ρ γο στ ά σ ιο , α λλά η κο ι νω ν ι κ ή ο λό τ η τ α έρ χ ετ α ι ν α λε ι το υργ ή σε ι ως μ ι α ι ερ α ρ χ ι κ ή κα ι πε ιθα ρ χ ικ ή π αν ο πτ ι κ ή μη χα ν ή . ” Σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ α π α ρ α π ά ν ω μ π ο ρ ο ύ μ ε σ ί γ ο υ ρ α ν α α ν α γ ν ω ρ ί σ ο υ μ ε τ ο Π α ν ο π τ ι κό σ α ν μ ι α μ ε τ α φ ο ρ ά π ο υ β ο η θ ά ν α κα τ α ν ο ή σ ο υ μ ε τ η ν η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ή ε π ι τ ή ρ η σ η . Ω σ τ ό σ ο , α υ τ ό δ ε ν α ρ κ ε ί , κα θ ώ ς ο π α ν ο π τ ι σ μ ό ς α π ο τ ε λ ε ί έ ν α μ ο ν τ έ λ ο ε ξ ο υ σ ί α ς . Η π ε ι θ α ρ χ ί α π ο υ κα ν ο ν ι κο π ο ι ε ί , η υ π έ ρ μ ε τ ρ η ο ρ α τ ό τ η τ α τ ο υ υ π ο κ ε ι μ έ ν ο υ , η α δ υ ν α μ ί α ε π α λ ή θ ε υ σ η ς τ η ς π α ρ α κο λ ο ύ θ η σ η ς , τ ο υ π ο κ ε ί μ ε ν ο ω ς φ ο ρ έ α ς τ η ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς , η α ν α ζ ή τ η σ η γ ι α β α σ ι σ μ έ ν η σ ε δ ε δ ο μ έ ν α β ε β α ι ό τ η τ α , ό λ α α π ο τ ε λ ο ύ ν ι δ ι α ί τ ε ρ α σ η μ α ν τ ι κο ύ ς π α ρ ά γ ο ν τ ε ς τ ο υ π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ ω ς μ ο ν τ έ λ ο υ ε ξ ο υ σ ί α ς . Ε ί ν α ι ό μ ω ς π α ρ ό ν τ α ό λ α α υ τ ά σ ε κά θ ε π λ α ί σ ι ο τ η ς η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ή ς ε π ι τ ή ρ η σ η ς ; Κο ι ν ω ν ι ο λ ο γ ι κά μ π ο ρ ε ί ν α θ ε ω ρ η θ ε ί η η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ή ε π ι τ ή ρ η σ η π α ν ο π τ ι κ ή ε ξ ο υ σ ί α ; Μ έ σ α σ τ η θ ε ω ρ ί α τ ο υ Ly o n ( 1 9 9 4 : 67 - 7 1 ) β ρ ί σ κ ε τ α ι μ ι α α π ά ν τ η σ η σ ε α υ τ ό τ ο ε ρ ώ τ η μ α μ έ σ α α π ό τ ρ ί α σ η μ ε ί α . Π ρ ώ τ ο ν , ο π α ν ο π τ ι σ μ ό ς δ ε μ π ο ρ ε ί ν α γ ε ν ι κ ε υ θ ε ί π ά ν ω σ ε δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς κο ι ν ω ν ι κ έ ς σ φ α ί ρ ε ς . Π α ρ ά τ ο γ ε γ ο ν ό ς π ω ς η τ ε χ ν ο λ ο γ ί α θ ο λ ώ ν ε ι τ α ό ρ ι α τ ω ν δ ι α κ ρ ι τ ώ ν π ε ι θ α ρ χ ή σ ε ω ν , ε ι σ ά γ ο ν τ α ς τ α υ τ ό χ ρ ο ν α μ ι α ν έ α δ ι ε ί σ δ υ σ η τ ο υ ς σ τ ην

κα θ η μ ε ρ ι ν ό τ η τ α τ ω ν υ π ο κ ε ι μ έ ν ω ν κα ι ν έ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς κα τ η γ ο ρ ι ο π ο ί η σ ή ς τ ο υ ς , ο ρ γ α ν ώ ν ο ν τ α ς κα λ ύ τ ε ρ α κα ι ε ν τ ε ί ν ο ν τ α ς ε ν τ έ λ ε ι τ ο ν κο ι ν ω ν ι κό έ λ ε γ χ ο , θ α ή τ α ν υ π ε ρ α π λ ο ύ σ τ ε υ σ η ν α υ π ο σ τ η ρ ί ξ ε ι κα ν ε ί ς π ω ς ζ ο ύ μ ε σ ε μ ι α κα θ ό λ α π α ν ο π τ ι κ ή κο ι ν ω ν ί α . Γ ι α π α ρ ά δ ε ι γ μ α ο G i d d e n s , ό π ω ς π ρ ο α ν α φ έ ρ θ η κ ε , ε ν τ ο π ί ζ ε ι μ ι α δ ι α φ ο ρ ο π ο ί η σ η μ ε τ α ξ ύ τ ω ν μ έ σ ω ν τ η ς ο ι κο ν ο μ ι κ ή ς π α ρ α γ ω γ ή ς κα ι τ ω ν π ο λ ι τ ι κώ ν μ έ σ ω ν δ ι ο ί κ η σ η ς κα ι ε π ι π λ έ ο ν τ ο ν ί ζ ε ι π ω ς ο ι φ υλ α κ έ ς ε ί ν α ι π ο ι ο τ ι κά δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς α π ό ά λ λ ο υ ς θ ε σ μ ο ύ ς . Μ π ο ρ ο ύ μ ε , λ ο ι π ό ν ν α ι σ χ υ ρ ι σ τ ο ύ μ ε π ω ς α ν κα ι η ε ρ γ α σ ί α κα ι τ ο κ ρ ά τ ο ς μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι π α ρ α π λ ή σ ι α σ τ η ν π ε ι θ α ρ χ ι κ ή τ ο υ ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α , δ ε θ α μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε ν α τ α τ α υ τ ί σ ο υ μ ε , κα θ ώ ς σ τ η ν ε ρ γ α σ ί α κυ ρ ι α ρ χ ε ί η κ ρ υ φ ή ε κ μ ε τ ά λ λ ε υ σ η , ε ν ώ η κ ρ α τ ι κ ή ε ξ ο υ σ ί α σ τ η ρ ί ζ ε τ α ι σ τ ην ε π ι β ο λ ή . Ό σ ο α φ ο ρ ά τ ι ς φ υλ α κ έ ς , ο G i d d e n s δ ι α φ ω ν ε ί μ ε τ η ν π ρ ο σ έ γ γ ι σ η τ ο υ F o u c a u l t π ο υ θ ε ω ρ ε ί τ ην π ε ι θ α ρ χ ι κ ή - π α ν ο π τ ι κ ή ε ξ ο υ σ ί α π ο υ ε π ι β ά λ ο υ ν ω ς ε κφ ρ α σ τ ή τ η ς γ ε ν ι κ ε υ μ έ ν η ς δ ι ο ι κ η τ ι κ ή ς ε ξ ο υ σ ί α ς τ ο υ μ ο ν τ έ ρ ν ο υ κ ρ ά τ ο υ ς . Γ ι α τ ο ν ί δ ι ο ο ι φ υλ α κ έ ς δ ι α φ έ ρ ο υ ν α π ό τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς θ ε σ μ ο ύ ς , κα θ ώ ς α π ο τ ε λ ο ύ ν ο λ ο π α γ ή ι δ ρ ύ μ α τ α 19 σ τ α ο π ο ί α ο ι τ ρ ό φ ι μ ο ι π ε ρ ν ο ύ ν ό λ ο τ ο υ ς τ ο χ ρ ό ν ο , ε ν ώ σ τ ο σ χ ο λ ε ί ο , σ τ ι ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς κ λ π . , α ν τ ι σ τ ο ι χ ε ί έ ν α τ μ ή μ α τ ο υ χ ρ ό ν ο υ τ ω ν υ π ο κ ε ι μ έ ν ω ν κα ι η π ε ι θ α ρ χ ι κ ή ε ξ ο υ σ ί α δ ι α χ έ ε τ α ι . Δ ε ύ τ ε ρ ο ν , η α ν α π α ρ α γ ω γ ή τ η ς κο ι ν ω ν ι κ ή ς τ ά ξ η ς σ τ ι ς σ η μ ε ρ ι ν έ ς κο ι ν ω ν ί ε ς , δ ε ν μ π ο ρ ε ί ν α α ν α λ υ θ ε ί μ ό ν ο μ έ σ α α π ό μ ι α α ν τ ί λ η ψ η τ ο υ Π α ν ο π τ ι κο ύ ω ς ε ν ό ς μ ο ν τ έ λ ο υ π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α κά ν ε ι τ ην κο ι ν ω ν ί α ν α μ ο ι ά ζ ε ι μ ε φ υλ α κ ή . Α ν τ ί θ ε τ α σ τ η δ ι α τ ή ρ η σ ή τ η ς π ο λ ύ σ η μ α ν τ ι κό ρ ό λ ο π α ί ζ ε ι ο κα τ α ν α λ ω τ ι σ μ ό ς κα ι τ ο Π α ν o π τ ι κό α φ ο ρ ά μ ά λ λ ο ν π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ό σ ο υ ς γ ι α δ ι ά φ ο ρ ο υ ς λ ό γ ο υ ς έ χ ο υ ν β ρ ε θ ε ί έ ξ ω α π ό τ ην α γ ο ρ ά . Ο Zy g m u n t B a u m a n σ υ ν ε ι σ φ έ ρ ε ι σ ε α υ τ ή τ η σ υ ζ ή τ η σ η μ έ σ α α π ό τ η δ υ ϊ σ τ ι κ ή τ ο υ κα τ η γ ο ρ ι ο π ο ί η σ η τ ω ν υ π ο κε ι μ έ ν ω ν σ ε “ α π ο π λ α ν η μ έ ν ο υ ς ” ( s e d u c e d ) κα ι “ κα τ α π ι ε σ μ έ ν ο υ ς ” ( r e p r e s s e d ) . 20 Η ε ξ ά ρ τ η σ η α π ό τ ην α γ ο ρ ά ο δ ηγ ε ί σ ε κο ι ν ω ν ι κ ή ε ν σ ω μ ά τ ω σ η τ ο υ ς “ α π ο π λ α ν η μ έ ν ο υ ς ” κα ι σ ε α π ο β ο λ ή τ ο υ ς “ κα τ α π ι ε σ μ έ ν ο υ ς ”. Α ν κα ι α υ τ ή η “ α π ο π λ ά ν η σ η ” β α σ ί ζ ε τ α ι σ ε σ η μ α ν τ ι κό β α θ μ ό σ ε μ ι α ε μ π ο ρ ι κ ή - δ ι α φ η μ ι σ τ ι κ ή ε π ι τ ή ρ η σ η , η ι σ χ ύ ς τ η ς δ ε ν β ρ ί σ κ ε τ α ι σ ε μ ι α π α ν ο π τ ι κ ή ε π ι β ο λ ή π ρ ο τ ύ π ω ν κα ι κα ν ο ν ι κό τ η τ α ς , α λ λ ά π α ρ έ χ ε ι έ ν α π λ α ί σ ι ο κα θ ο δ ή γ η σ η ς σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ώ ν , ε π ι τ ρ έ π ο ν τ α ς ω σ τ ό σ ο τ η δ υ ν α τ ό τ η τ α ε π ι λ ο γ ώ ν . Σ η με ιώ νε τ α ι ωσ τό σο πως , η έ ν ν ο ι α τ ο υ Π α ν ο π τ ι κο ύ μ π ο ρ ε ί ν α β ο η θ ή σ ε ι σ τ ην α ν ά λ υ σ ή μ α ς , α ν σ κ ε φ τ ο ύ μ ε τ η ν ε ν σ ω μ α τ ω μ έ ν η φ ύ σ η τ η ς π ε ι θ α ρ χ ί α ς τ ο υ , π ο υ δ ε ν π ρ ο έ ρ χ ε τ α ι “ α π ό τ α π ά ν ω ”, ό π ω ς η μ ο ν α ρ χ ι κ ή ε ξ ο υ σ ί α , α λ λ ά β ρ ί σ κ ε τ α ι σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς π ο υ α π α ρ τ ί ζ ο υ ν τ ην κο ι ν ω ν ί α . Τ ρ ί τ ο ν , α ν κα ι ο ι δ υ σ τ ο π ι κ έ ς θ ε ω ρ ί ε ς π ε ρ ί σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ μ ι λ ο ύ ν γ ι α τ ην α π ό λ υ τ η ε π ι β ο λ ή τ ο υ μ έ σ ω τ η ς τ ε χ ν ο λ ο γ ί α ς , σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κό τ η τ α , δ ε ν θ α π ρ έ π ε ι ν α ξ ε χ ν ά μ ε π ω ς ο ι μ ε τ α β α λ λ ό μ ε ν ε ς δ ι α δ ι κα σ ί ε ς κο ι ν ω ν ι κο ύ ε λ έ γ χ ο υ ε ν τ ο π ί ζ ο ν τ α ι ι σ τ ο ρ ι κά μ έ σ α σ ε π λ α ί σ ι α α γ ώ ν ω ν . Έ τ σ ι ο ι π ρ ο ν ο ι α κ έ ς π ο λ ι τ ι κ έ ς σ τ ι ς ν ε ω τ ε ρ ι κ έ ς κο ι ν ω ν ί ε ς σ υ ν ο δ ε ύ τ η κα ν α π ό μ ι α γ ρ α φ ε ι ο κ ρ α τ ι κ ή μ ε γ έ θ υ ν σ η ι κα ν ή ν α τ ι ς ε φ α ρ μ ό σ ε ι κα ι η γ ι γ ά ν τ ω σ η τ ο υ π α ν ο π τ ι σ μ ο ύ τ ω ν θ ε σ μ ώ ν τ ο υ 1 9 ο υ α ι ώ ν α α ν α δ ύ θ η κ ε τ α υ τ ό χ ρ ο ν α μ ε τ α κο ι ν ω ν ι κά δ ι κα ι ώ μ α τ α . Α υ τ ά α π ο τ ε λ ο ύ ν κο μ μ ά τ ι τ η ς “ δ ι α λ ε κ τ ι κ ή ς τ ο υ ε λ έ γ χ ο υ ” τ ο υ G i d d e n s , σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ην ο π ο ί α ό λ ε ς ο ι σ τ ρ α τ η γ ι κ έ ς ε λ έ γ χ ο υ π ρ ο κα λ ο ύ ν “ α ν τ ι σ τ ρ α τ η γ ι κ έ ς ”, α π ό τ η ν π λ ε υ ρ ά τ ω ν α π ο δ ε κ τ ώ ν τ ο υ ς . Σ ύ μ φ ω ν α μ ε α υ τ ή τ η θ ε ω ρ ί α σ ε κά θ ε π ε ρ ί π τ ω σ η π ο υ η

19 Για ολοπαγή ιδρύματα βλέπε: Goffman, E. (1961), Asylums: essays on the social situation of mental patients and

other inmates, New York: Anchor books 20 Η αποπλάνηση αναφέρεται στον ανταγωνισμό, στις ευκαιρείες και στη διακυβέρνηση μέσα στο χώρο της αγοράς

και αντικαθιστά την καταστολή καθώς “η επαφή καθίσταται διαχειρήσιμη, προβλέψιμη και για αυτό το λόγο μη απειλητική μέσω του πολλαπλασιασμού των αναγκών αντί της ενίσχυσης των κανόνων” (Bauman, 1987:168)

ε π ι τ ή ρ η σ η γ ί ν ε τ α ι α ν τ ι λ η π τ ή ω ς ε ξ α ν α γ κα σ μ ό ς , θ α π ε ρ ι μ έ ν α μ ε ν α σ υ ν α ν τ ή σ ο υ μ ε π ρ α κ τ ι κ έ ς π ο υ ν α τ ην α ν τ ι μ ά χ ο ν τ α ι ε π ι χ ε ι ρ ώ ν τ α ς ν α α ν τ ι σ τ α θ μ ί σ ο υ ν τ ην ε ξ ο υ σ ί α π ο υ π α ρ ά γ ε ι . Π ρ ά γ μ α τ ι , ο ι φ ό β ο ι κα ι ο ι α ν η σ υ χ ί ε ς γ ι α τ ην η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ή ε π ι τ ή ρ η σ η , η κ ρ ι τ ι κ ή τ η ς κα ι η α ν τ ί σ τ α σ η σ ε α υ τ ή , π ρ ο έ ρ χ ο ν τ α ι μ ε τ α ξ ύ ά λ λ ω ν κα ι α π ό τ α π α ν ο π τ ι κά χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά τ η ς . Ο ι α ν τ ι ρ ρ ή σ ε ι ς κα ι η ε ν α ν τ ί ω σ η σ τ ο ν η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ή ε π ι τ ή ρ η σ η δ ε ν θ α π ρ έ π ε ι ν α π α ρ α β λ έ π ο ν τ α ι ό τ α ν μ ε λ ε τ ά κα ν ε ί ς τ α χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά τ η ς . Παράρτημα III Η δικτυακή κοινωνία21 Τ α δ ί κ τ υ α δ ε ν ε ί ν α ι κά τ ι κα ι ν ο ύ ρ ι ο γ ι α τ η ν α ν θ ρ ώ π ι ν η ε μ π ε ι ρ ί α κα ι ε π ι κο ι ν ω ν ί α , α ν τ ι θ έ τ ω ς π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α μ ι α μ ο ρ φ ή κο ι ν ω ν ι κ ή ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς π ο λ ύ π α λ ι ά . Η ο ρ γ ά ν ω σ η τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς μ έ σ α σ ε α υ τ ά , α ν κα ι π ρ ό σ φ α τ α ά ρ χ ι σ ε ν α γ ί ν ε τ α ι α ν τ ι λ η π τ ή κα ι ν α α ν α λ ύ ε τ α ι ω ς τ έ τ ο ι α , ή τ α ν π ά ν τ α π α ρ ο ύ σ α μ έ σ α σ τ ην ι σ τ ο ρ ί α . Γ ι α τ ί ό μ ω ς ν α α ν α φ έ ρ ο υ μ ε μ ό ν ο τ ι ς σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς κο ι ν ω ν ί ε ς ω ς δ ι κ τ υ α κ έ ς ; Ό π ω ς έ χ ε ι δ ι α τ υ π ω θ ε ί , η κ ρ ί σ η σ τ η β ι ο μ η χα ν ι κ ή ο ρ γ ά ν ω σ η τ η ς π α ρ α γ ω γ ή ς κα ι τ η ς κο ι ν ω ν ί α ς , κα ι η α ν ά δ υ σ η τ ω ν ν έ ω ν τ ε χ ν ο λ ο γ ι ώ ν τ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι κ ή ς έ χ ε ι ο δ η γ ή σ ε ι σ τ ο ξ ε π έ ρ α σ μ α τ η ς β ι ο μ η χ α ν ι κ ή ς ε π ο χ ή ς κα ι σ τ ην α ν ά δ υ σ η μ ι α ς ά λ λ η ς , τ η ς λ ε γ ό μ ε ν η ς ε π ο χ ή ς τ η ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς ( C a s t e l l s , 2 0 0 0 a , 2 0 0 0 b ) . Α ν κα ι σ ε α υ τ ή τ η ν έ α ε π ο χ ή , τ ό σ ο τ ο π α ρ α γ ω γ ι κό σ ύ σ τ η μ α ό σ ο κα ι ο ι κο ι ν ω ν ί ε ς π α ρ α μ έ ν ο υ ν κα π ι τ α λ ι σ τ ι κ έ ς , μ π ο ρ ε ί ν α π α ρ α τ η ρ η θ ε ί μ ι α μ ε τ α τ ό π ι σ η τ η ς β ά σ η ς τ ο υ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς , α π ό τ ην ε ν έ ρ γ ε ι α σ τ η ν π λ η ρ ο φ ο ρ ί α . Β α σ ι κά χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά α υ τ ή ς τ η ς μ ε τ α τ ό π ι σ η ς ε ί ν α ι η ε κ μ η δ έ ν ι σ η τ ο υ χ ώ ρ ο υ , η π α γ κο σ μ ι ο π ο ί η σ η , ο π α ρ α γ κω ν ι σ μ ό ς τ ω ν ι ε ρ α ρ χ ι κώ ν δ ο μ ώ ν κα ι η ε π ι κ ρ ά τ η σ η ά λ λ ω ν μ ε χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά ο ρ ι ζ ο ν τ ι ό τ η τ α ς . Η δ ύ ν α μ η π λ έ ο ν β ρ ί σ κ ε τ α ι σ τ α δ ί κ τ υ α . 21 Αν και ο όρος καθιερώθηκε από τον Manuel Castels αξίζει να αναφερθεί πως έχει μια ιστορία πίσω του.

Ο όρος δικτυακή κοινωνία, αναφερόμενος σήμερα στις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και πολιτισμικές αλλαγές που επιφέρονται μέσω της διάδοσης των τεχνολογιών δικτυακής και ψηφιακής πληροφορίας και των τεχνολογιών επικοινωνίας, εισήχθει ήδη το 1981 από τον Νορβηγό κοινωνιολόγο και κοινωνικό ψυχολόγο Stein Braten, στο βιβλίο του “Modeller av menneske og samfunn”(Μοντέλα του ανθρώπου και της κοινωνίας). Ήδη λοιπόν, πριν την εμφάνιση του διαδικτύου, έχουμε αναφορές για μια δικτυακή οργάνωση των κοινωνιών. Οι αναφορές αυτές δεν περιορίζονται στον Braten. Ο Barry Wellman,κοινωνιολόγος στο πανεπιστήμιο του Toronto, από το 1973 ξεκινά να γράφει για “τη δικτυακή πόλη” (The Network City), ενώ από το 1979 υποστηρίζει πως οι κοινωνίες οποιασδήποτε κλίμακας μπορούν να ειδωθούν ως δίκτυα ή δίκτυα μέσα σε δίκτυα, παρά σαν ομάδες με ιεραρχικές δομές (Wellman, 1979:1201-31). Πάνω σε αυτή την ανάλυση στηρίζονται οι Roxanne Hiltz και Murray Turoff, προβλέποντας τη σημερινή κατάσταση, διατυπώνοντας τέσσερεις δεκαετίες πριν πως η επικοινωνία μέσω της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών θα μπορούσε να μετασχηματίσει την κοινωνία (Hiltz&Turoff, 1978), όπως πράγματι έγινε.

Έ τ σ ι , μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α μ ι λ ά μ ε γ ι α μ ι α σ ύ γ χ ρ ο ν η , δ ι κ τ υ α κ ή κο ι ν ω ν ί α , μ ι α κο ι ν ω ν ί α τ η ς ο π ο ί α ς η κο ι ν ω ν ι κ ή δ ο μ ή α π ο τ ε λ ε ί τ α ι α π ό δ ί κ τ υ α π ο υ β α σ ί ζ ο ν τ α ι σ τ η μ ι κ ρ ο η λ ε κ τ ρ ο ν ι κ ή κα ι τ ρ ο φ ο δ ο τ ο ύ ν τ α ι α π ό τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς κα ι ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς . O C a s t e l l s μ ι λ ά γ ι α κο ι ν ω ν ι κ ή δ ο μ ή ε ν ν ο ώ ν τ α ς τ ο υ ς σ χ η μ α τ ι σ μ ο ύ ς α υ τ ο ύ ς μ έ σ α σ τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς ο ρ γ α ν ώ ν ο ν τ α ι ο ι ά ν θ ρ ω π ο ι σ ε σ χ έ σ ε ι ς π α ρ α γ ω γ ή ς , α ν α π α ρ α γ ω γ ή ς , κα τ α ν ά λ ω σ η ς , ε μ π ε ι ρ ί α ς κα ι ε ξ ο υ σ ί α ς κα ι ο ι ο π ο ί ο ι ε κφ ρ ά ζ ο ν τ α ι κα ι γ ί ν ο ν τ α ι κα τ α ν ο η τ ο ί μ έ σ ω τ η ς ε π ι κο ι ν ω ν ί α ς . Μ ι λ ά γ ι α δ ί κ τ υ α , π ε ρ ι γ ρ ά φ ο ν τ α ς τ ο υ ς σ χ η μ α τ ι σ μ ο ύ ς α υ τ ο ύ ς ω ς μ ο ν ά δ ε ς χ ω ρ ί ς κ έ ν τ ρ ο , α π ο τ ε λ ο ύ μ ε ν ε ς α π ό έ ν α σ ύ ν ο λ ο κό μ β ω ν π ο υ α λ λ η λ ε π ι δ ρ ο ύ ν , π α ρ ά γ ο ν τ α ς , α π ο ρ ρ ο φ ώ ν τ α ς κα ι ε π ε ξ ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς . ( C a s t e l l s , 2 0 0 4 : 2 ) Π ρ ο λ ο γ ί ζ ο ν τ α ς τ η δ ε ύ τ ε ρ η έ κδ ο σ η τ ο υ T h e r i s e o f t h e n e t w o r k s o c i e t y ο C a s t e l s ε ξ ηγ ε ί μ ε έ ν α π ε ρ ι ε κ τ ι κό τ ρ ό π ο τ η δ ι κ τ υ α κ ή κο ι ν ω ν ί α . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ι α μ ι α α ν α δ υ ό μ ε ν η ν έ α κο ι ν ω ν ι κ ή δ ο μ ή , κα θ ώ ς α π ο τ ε λ ε ί τ α ι α π ό δ ί κ τ υ α σ ε ό λ ε ς τ ι ς β α σ ι κ έ ς δ ι α σ τ ά σ ε ι ς τ η ς κο ι ν ω ν ι κ ή ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς κα ι π ρ α κ τ ι κ ή ς . Ε π ι π λ έ ο ν , ε ν ώ τ α δ ί κ τ υ α ε ί ν α ι μ ι α π α λ ι ά μ ο ρ φ ή ο ρ γ ά ν ω σ η ς σ τ η ν α ν θ ρ ώ π ι ν η ε μ π ε ι ρ ί α ς , ο ι τ ε χ ν ο λ ο γ ί ε ς ψ η φ ι α κ ή ς δ ι κ τ ύ ω σ η ς , χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ έ ς τ η ς Ε π ο χ ή ς τ η ς Π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς , ε ν ί σ χ υ σ α ν τ α κο ι ν ω ν ι κά κα ι ο ρ γ α ν ω τ ι κά δ ί κ τ υ α μ ε τ ρ ό π ο υ ς π ο υ ε π έ τ ρ ε ψ α ν τ ην α έ ν α η ε π έ κ τ α σ η κα ι α ν α δ ι α μ ό ρ φ ω σ ή τ ο υ ς , υ π ε ρ β α ί ν ο ν τ α ς τ ο υ ς π α ρ α δ ο σ ι α κο ύ ς π ε ρ ι ο ρ ι σ μ ο ύ ς τ ω ν δ ι κ τ υ α κώ ν μ ο ρ φ ώ ν ο ρ γ ά ν ω σ η ς , έ τ σ ι ώ σ τ ε ν α μ π ο ρ ο ύ ν ν α δ ι α χ ε ι ρ ί ζ ο ν τ α ι τ η ν π ο λ υ π λ ο κό τ η τ α π έ ρ α α π ό έ ν α ο ρ ι σ μ έ ν ο μ έ γ ε θ ο ς τ ο υ δ ι κ τ ύ ο υ . Έ ν α ά λ λ ο χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κό τ ω ν σ ύ γ χ ρ ο ν ω ν δ ι κ τ ύ ω ν ε ί ν α ι ό τ ι δ ε σ τ α μ α τ ο ύ ν σ τ α σ ύ ν ο ρ α τ ο υ έ θ ν ο υ ς - κ ρ ά τ ο υ ς κα ι έ τ σ ι η δ ι κ τ υ α κ ή κο ι ν ω ν ί α σ υ ν ι σ τ ά έ ν α π α γ κό σ μ ι ο σ ύ σ τ η μ α , ε γ κα ι ν ι ά ζ ο ν τ α ς τ η χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ή τ η ς ε π ο χ ή ς μ α ς , ν έ α μ ο ρ φ ή π α γ κο σ μ ι ο π ο ί η σ η ς . Ω σ τ ό σ ο , ε ν ώ ό λ α κα ι ό λ ο ι σ τ ο ν π λ α ν ή τ η έ ν ι ω σ α ν τ α α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α α υ τ ή ς τ η ς ν έ α ς κο ι ν ω ν ι κ ή ς δ ο μ ή ς , τ α π α γ κό σ μ ι α δ ί κ τ υ α σ υ μ π ε ρ ι έ λ α β α ν κά π ο ι ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς κα ι π ε ρ ι ο χ έ ς , ε ν ώ α π έ κ λ ε ι σ α ν ά λ λ ο υ ς , ε π ι φ έ ρ ο ν τ α ς μ ι α γ ε ω γ ρ α φ ί α κο ι ν ω ν ι κ ή ς , ο ι κο ν ο μ ι κ ή ς κα ι τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ ή ς α ν ι σ ό τ η τ α ς . Π α ρ ά λ λ η λ α , τ α κο ι ν ω ν ι κά κ ι ν ή μ α τ α κα ι ο ι γ ε ω π ο λ ι τ ι κ έ ς σ τ ρ α τ ηγ ι κ έ ς έ γ ι ν α ν σ ε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό π α γ κό σ μ ι ε ς ώ σ τ ε ν α δ ρ ο υ ν π ά ν ω σ τ ι ς π α γ κό σ μ ι ε ς π ηγ έ ς τ η ς δ ύ ν α μ η ς , ε ν ώ ο ι θ ε σ μ ο ί τ ο υ έ θ ν ο υ ς - κ ρ ά τ ο υ ς , κ λ η ρ ο ν ο μ η μ έ ν ο ι α π ό τ ην μ ο ν τ έ ρ ν α ε π ο χ ή κα ι α π ό τ ην β ι ο μ η χ α ν ι κ ή κο ι ν ω ν ί α , σ τ α δ ι α κά έ χ α σ α ν τ η δ υ ν α τ ό τ η τ ά τ ο υ ς ν α ε λ έ γ χ ο υ ν κα ι ν α ρ υ θ μ ί ζ ο υ ν τ ι ς π α γ κό σ μ ι ε ς ρ ο έ ς π λ ο ύ τ ο υ κα ι π λ η ρ ο φ ο ρ ί α ς ( C a s t e l l s , 2 0 0 4 ) . Α υ τ ά ε ί ν α ι κα ι τ α χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά π ο υ δ ι α φ ο ρ ο π ο ι ο ύ ν τ ι ς σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς κο ι ν ω ν ί ε ς α π ό π α λ α ι ό τ ε ρ ε ς π ο υ ε π ί σ η ς δ ι α μ ό ρ φ ω ν α ν δ ι κ τ υ α κ έ ς μ ο ρ φ έ ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς . Σ ύ μ φ ω ν α μ ε μ ι α τ έ τ ο ι α α ν ά λ υ σ η , α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο ν τ α ς τ α β α σ ι κά χα ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κά τ η ς δ ι κ τ υ α κ ή ς κο ι ν ω ν ί α ς , κα τ α λ α β α ί ν ο υ μ ε π ω ς ε π ι φ έ ρ ε ι τ ε ρ ά σ τ ι ε ς α λ λ α γ έ ς τ ό σ ο σ τ η ν α ν ά π τ υ ξ η τ ο υ κυ ρ ί α ρ χ ο υ ο ι κο ν ο μ ι κο ύ μ ο ν τ έ λ ο υ ( π α γ κό σ μ ι α α γ ο ρ ά , ν ε ο φ ι λ ε λ ε υ θ ε ρ ι σ μ ό ς , ά υλ η ο ι κο ν ο μ ί α ) , σ τ η ν ε ρ γ α σ ί α σ ε ό λ ε ς τ η ς τ ι ς ε κφ ά ν σ ε ι ς , σ τ ι ς ε π ι κο ι ν ω ν ί ε ς , σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς ε ξ ο υ σ ί α ς κα ι ε λ έ γ χ ο υ , α λ λ ά κα ι σ τ ο χ ώ ρ ο κα ι τ ο χ ρ ό ν ο τ η ς α ν θ ρ ώ π ι ν η ς ε μ π ε ι ρ ί α ς .

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Rauterberg, H. (2015). Smart City: Sie sieht, sie hört, sie lebt. Die Zeit, 48/2015, 26. November 2015 http://www.zeit.de/2015/48/smart-city-sicherheit-terror-digital-vernetzung. Castells, M. (2000a). Materials for an exploratory theory of the network society. British Journal of Sociology 51(1),5-24. Castells, M. (2000b). The rise of the network society (2nd ed.). U.S.: Blackwell Publishing. Castells M. (2004). The network society: a cross-cultural perspective. MA: Edward Elgar, Northampton. Lefebvre, H. (1991). The Production of Space. Oxford: Blackwell, trans. Donald Nicholson-Smith. Sassen, S. (1991). The global city. Princeton University Press. Μπάουμαν, Ζ. (2009) Ρευστοί καιροί:Η ζωή την εποχή της αβεβαιότητας. Μεταίχμιο. Chourabi, H., Nam, T., Walker, S., Gil-Garcia, J. R., Mellouli, S., Nahon, K., Pardo, T. A., & Scholl, H. J. (2012). Understanding smart cities: an integrative framework. 45th Hawaii International Conference on System Sciences (pp. 2289–2297). IEEE Xplore. Batty, M., Axhausen, K.W., Giannotti, F., Pozdnoukhov, A., Bazzani, A., Wachowicz, M., Ouzounis, G. & Portugali, Y.(2012). Smart Cities of the Future. European Physical Journal Special Topics Vol.214, No.1, pp. 481-518 Caragliu, A., Del Bo, C. & P Nijkamp(2011) Smart cities in Europe, Journal of urban technology 18 (2), 65-82 Coe, A., Paquet, G. & Roy, J. (2001). E-governance and smart communities: a social learning challenge. Social Science Computer Review, 19 (1), 80-93. Florida, R. L (2002). The rise of the creative class: and how it's transforming work, leisure, community and everyday life, New York: Basic Books.

Harrison, C. , Eckman , B., Hamilton, R. , Hartswick, P. , Kalagnanam, J., Paraszczak, J. & Williams, P. (2010). Foundations for smarter cities. IBM Journal of Research and Development,54 (1),16. Kuhn, T. (2008). Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων. (Μτφρ. Γ.Γεωργακόπουλος, Β. Κάλφας) Αθήνα: Σύγχρονα Θέματα. Hall, R.E. (2000). The Vision of A Smart City. Proceedings of the 2nd International Life Extension Technology Workshop Προσπελάστηκε στις 10/07/2016 από http://www.osti.gov/scitech/servlets/purl/773961 Hollands, R. G.(2008). Will the real smart city please stand up?. City, 12 (3), 303- 320. Watson, V. (2015). The allure of ‘smart city’ rhetoric. India and Africa Dialogues in Human Geography,5(1), 36–3. Harvey D. (2000). Spaces of Hope. California: Univercity of California Press. Foucault, M. (1989). Επιτήρηση και τιμωρία - η γέννηση της φυλακής. Aθήνα:Ραππα. Deleuze, G. (2001) Η κοινωνία του ελέγχου. Eλευθεριακή Kουλτούρα. Giddens, A. (1985). The Nation-State and Violence: Volume Two of a Contemporary Critique of Historical Materialism. Cambridge: Polity Press. Giddens, A. (1995). A Contemporary Critique of Historical Materialism. Stanford: Stanford University Press.

Stanley C. (1985). Visions of Social Control: Crime, Punishment and Classification. Glasgow:Polity Press.

Marx, G. (1988). Undercover: Police Surveillance in America. University of California Press. Zuboff, S. (1988). In the Age of the Smart Machine:The Future of Work and Power. New York:Basic. Bauman, Z. (1987) Legislators and Interpreters. Cambridge: Polity Press. Ρόμπινς, Κ. & Ουέμπστερ, Φ. (2002). Η Εποχή του Τεχνοπολιτισμού, Καστανιώτης, Gandy, O. (1989). The sueveillance society: information technology and bureaucratic social control. The Journal of Communication, 39 (3). Goffman, E. (1961). Asylums: essays on the social situation of mental patients and other inmates. New York: Anchor book Virilio, P. (2001). The Information Bomb. London: Verso. Σαραφίδης, Θ. (2009). Η Δικτυακή Θέσμιση του ελέγχου της πολυπλοκότητας. Η περίπτωση της εταιρείας λογισμικού ασφαλείας “Surf Control”. Διδακτορική Διατριβή, Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Ψυχολογίας. Poster M. (1996). Database as Discourse or Electronic Interpellations. In Lyon D. & Zureik E. eds. Computers , Surveillance and Privacy. Univ. of Minnesota Press.

Poster, M. (1990). The Mode of Information, Oxford, Polity Press. Lyon, D. (1994). The Electronic Eye: The Rise of Surveillance Society, Cambridge, Polity Press. Lyon, D. (2001). Surveillance Soceity: Monitoring everyday life, Open University Press. Lyon, D. & Zureik E. (1996). Computers , Surveillance and Privacy, Univ. of Minnesota Press Hiltz, S. R. & Turoff, M. (1978). The Network Nation-Human Communication via Computer. Reading, Massachusetts: Addison-Wesley. Wellman, B. (1979). The Community Question: The Intimate Networks of East Yorkers. American Journal of Sociology 84(5), 1201-1231. Mitchel, W. J. (2003). Me ++ THE CYBORG SELF AND THE NETWORKED CITY. Massachusetts:The MIT Press. Massey, D. B. (2005). For Space. London:Sage Publication Ltd. Massey, D.B. (1994) Space, place, and gender. Minneapolis: University of Minnesota Press Thrift, N. (1996). Spatial Formations, London: Sage. Wigley, M. (2001). Network Fever. Grey Room, 4, 82–122. Meyrowitz, J. (2005). The rise of glocality. New senses of place and identity in the global village in K. Nyiri (Ed.) A sense of place: The global and the local in mobile communication. Vienna: Passagen, 21-30. Deleuze, G. & Guattari, F. (1987). A thousand plateaus : capitalism and schizophrenia. Minneapolis: University of Minnesota Press. Deleuze, G. (1995). Negotiations, 1972-1990. New York: Columbia University Press. Sadowski, N. & Pasquale, F. (2015). The spectrum of control: A social theory of the smart city. First Monday, 20(7) Προσπελάστηκε στις 14/08/2016 από http://firstmonday.org/ojs/index.php/fm/article/view/5903/4660 Vanolo, A. (2014). Smart mentality: the smart city as disciplinary strategy. Urban Studies, 51(5), 883-898. Lefebvre, H. (2007). Δικαίωμα στην πόλη: Χώρος και Πολιτική, μτφρ. Παναγιώτης Τουρνικιώτης,Αθήνα: Κουκκίδα. Greenfield, A. (2012). The City Is Here For You To Use: 100 easy pieces. Web blog post. Adam Greenfield's Speedbird. Wordpress. 3 Dec. 2012. Προσπελάστηκε στις 8/10/2016 από: https://speedbird.wordpress.com/2012/12/ Kirkland, A. (2015). The Terrifying “Smart” City of the Future. Alternet. March 2015. Προσπελάστηκε στις 8/10/2016 από: http://www3.alternet.org/civil-liberties/terrifying-smart-city-future Mason, P. (2015). We can't allow the tech giants to rule smart cities. The Guardian.. October 2015. Προσπελάστηκε στις 8/10/2016 από https://www.theguardian.com/commentisfree/2015/oct/25/we-cant-allow-the-tech-giants-to-rule-smart-cities

Williamson, L. (2013). Tomorrow's cities:Just how smart is Songdo?. BBC News. Seoul. September 2013. Προσπελάστηκε στις 10/10/2016 από http://www.bbc.com/news/technology-23757738

Townsend, A. M. (2013). Smart Cities. Big data, civic hackers, and the quest for a new utopia. New York, W.W. Norton & Company. Keeton, R. (2015). When smart cities are stupid. My Liveable City:The How and Why of Creating Smart Cities. Apr-Jun 2015 Arbes, R. & Bethea, C. (2014). Songdo, South Korea: City of the Future? The thrills and disappointments of Asia's half finishes “high-tech-utopia”. The Atlantic. Προσπελάστηκε στις 11/10/2016 από http://www.theatlantic.com/international/archive/2014/09/songdo-south-korea-the-city-of-the-future/380849/ Stroud, M. (2014). The minority report: Chicago’s new police computer predicts crimes, but is it racist? The Verge, February 19th. Elmaghraby, A. S. & Michael M. Losavio, M. M.(2014). Cyber security challenges in Smart Cities:Safety, security and privacy. Journal of Advanced Research (2014) 5, 491–497

Wolfram, M. 2012. Deconstructing Smart Cities: An intertextual reading of concepts and practices for integrated urban and ICT development. In: Schrenk, M. Popovich, V., Zeile, P., Elisei, P. Eds. REALCORP 2012 Proceedings. Vienna (AT): CEIT Alanova, 171-181. Sassen, S.(2006). Making public interventions in today's massive cities. The London Consortium Static. Issue 04-Unaccomodated. November 2006.