2

Τα πρώτα βήματα

ΣTH ΔΕΚΑΕΤΙΑ του 80 οι αίγες στην κεντρική Ελλάδα αποτελούσαν ένα σημαντι-κό κλάδο της κτηνοτροφίας, δεδομένου ότι περισσότερα από 700.000 ζώαεκτρέφονταν στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές της.

Τα έξοδα για την εκτροφή τους ήταν λίγα, αφού η διατροφή τους στηριζόταν στηφυσική βλάστηση που διαφορετικά θα έμενε χωρίς αξία, ενώ ο ενσταυλισμός τουςήταν χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις και γινόταν με πρωτόγονα μέσα των οποίων τοκόστος ήταν ασήμαντο.Οι αποδόσεις των ζώων αυτών ήταν χαμηλές, κατά μέσο όρο 110 lt γάλα και 1,10κατσίκια ετησίως. Γι΄ αυτό δημιουργήθηκε ενδιαφέρον για ουσιαστική αύξησή τουςπου θα προέκυπτε, κατά κύριο λόγο, από τη γενετική αναβάθμιση του πληθυσμού.Οι κτηνοτρόφοι για την γενετική αναβάθμιση των ντόπιων αιγών, στράφηκαν σεελληνικές φυλές και συγκεκριμένα στην αίγα φυλής Σκοπέλου, που από το 1981 τοΚέντρο Γενετικής Βελτίωσης Ζώων Καρδίτσας σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Αγρο-τικής Ανάπτυξης Μαγνησίας και το γεωπόνο Γεωργικής Ανάπτυξης Σκοπέλου κ. Χρή-στο Βασιλούδη είχε αρχίσει το πρόγραμμα ελέγχου αποδόσεων των αιγών φυλήςΣκοπέλου με πολύ καλά αποτελέσματα.Έτσι από τις αρχές της δεκαετίας του 80 οι έλεγχοι αποδόσεων συνεχίστηκαν μέχρισήμερα, τα τελευταία αποτελέσματα για την γαλακτική περίοδο 2009-2010 με συνο-λικό αριθμό αιγών 2021, έδωσαν 270 ± 128 lt σε 150 ± 49 ημέρες άμελξης.

Κτηνοτροφικός Συνεταιρισμόςεκτροφέων αιγών φυλής Σκοπέλου

ΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ εκτροφέων αιγών φυλής Σκοπέλου ιδρύθη-κε το 1998 με έδρα το νησί της Σκοπέλου, με σκοπό την ανάπτυξη δραστη-ριοτήτων, οι οποίες καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της γενετικής βελτίωσης

και προώθησης αιγών φυλής Σκοπέλου.Ο Συνεταιρισμός από το Μάιο του 2003 έως τον Ιούνιο του 2008 εφάρμοσε έναπρόγραμμα γενετικής βελτίωσης στα πλαίσια του Μέτρου 5.1 «Ολοκληρωμένοπρόγραμμα υπηρεσιών στήριξης των κτηνοτρόφων της Ελληνικής υπαίθρου για

3

την παραγωγή και χρησιμοποίηση του κατάλληλου για την κάθε περιοχή ζωικούκαι αναπαραγωγικού κεφαλαίου». Ο Συνεταιρισμός από το Φεβρουάριο του 2009 ανέλαβε την εφαρμογή ενός νέουπρογράμματος τριετούς διάρκειας που εντάσσεται στη Δράση 3.4 «Διατήρηση γενε-τικών πόρων στην κτηνοτροφία» Μέτρο 214 του Άξονα 2, του Προγράμματος Αγρο-τικής Ανάπτυξης 2007-2013 “ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ”.Το πρόγραμμα αυτό που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαικό Γεωργικό ΤαμείοΑγροτικής Ανάπτυξης (Ε.Γ.Τ.Α.Α.) και το Ελληνικό Δημόσιο, υλοποιείται υπό τονέλεγχο και την παρακολούθηση του Κέντρου Γενετικής Βελτίωσης Ζώων Καρδίτσαςκαι περιλαμβάνει τα παρακάτω έργα:Τη συλλογή – τήρηση στοιχείων γενεαλογίας των ζώων και καθιέρωση – διατήρησηγενεαλογικών βιβλίων και μητρώων.Τον ατομικό έλεγχο της ποιοτικής και ποσοτικής απόδοσης των ζώων και τον προσ-διορισμό της γενετικής ποιότητάς τους.Την ενημέρωση και παροχή συμβουλών στο Συνεταιρισμό Εκτροφέων Αιγών ΦυλήςΣκοπέλου για την υλοποίηση των παραπάνω έργων καθώς και τη διάδοση και προ-ώθηση ζώων αναπαραγωγής της φυλής.

4

Ο Συνεταιρισμός συλλέγει και καταχωρεί σε ειδικό λογισμικό πρόγραμμα τα γενεα-λογικά στοιχεία όλων των ζώων αναπαραγωγής τα οποία και εγγράφονται στο γενε-αλογικό βιβλίο της φυλής που τηρείται στο Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης Ζώων Καρ-δίτσας. Συμμετέχει σε ζωοτεχνικές εκθέσεις για τη διάδοση της Αίγας Φυλής Σκοπέ-λου και τη προώθηση ζώων αναπαραγωγής με σκοπό την αύξηση της παραγωγικό-τητας της αιγοτροφίας και τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων.

Καταγωγή

HΑΙΓΑ ΣΚΟΠΕΛΟΥ εκτρέφεται στα νησιά Σκόπελος, Αλόννησος, Σκιάθος, καισυναντάτε στα ερημονήσια Κυρα Παναγιά, Περιστέρα ή Ξηρό, Γιούρα, Σκά-τζουρα και σε μικρά ξερονήσια όπως Πιπέρι και Ψαθούρα.

Όσον αφορά την καταγωγή της δεν υπάρχουν βιβλιογραφικές αναφορές, πιθανόννα προέκυψε από τη διασταύρωση με την άγρια αίγα που εκτρέφεται στη νήσο Γιού-ρα, κοντά στην Αλόννησο. Μαρτυρίες Σκοπελιτών αναφέρουν ότι δημιουργήθηκεαπό τις τοπικές περιβαλλοντικές - καιρικές συνθήκες του νησιού και με την ελεγχό-μενη αναπαραγωγή επί σειρά ετών από προοδευτικούς κτηνοτρόφους που έγκαιρα

5

ξεχώρισαν τα ζώα εκείνα που έπρεπε να χρησιμοποιήσουν για τη βελτίωση τωνκοπαδιών τους.

Μορφολογικά χαρακτηριστικάτης Αίγας φυλής Σκοπέλου

HΑΙΓΑ ΣΚΟΠΕΛΟΥ είναι μεγαλόσωμο ζώο, το μέσο βάρος των ενήλικων αρσενι-κών είναι 70 - 75 kg περίπου, ενώ εκείνο των ενήλικων θηλυκών είναι 56 - 60kg περίπου. Το σώμα της καλύπτεται από κοντό και λείο τρίχωμα όπου

κυριαρχεί το ερυθρόφαιο (κάλμπινο) χρώμα με λευκές ή όχι κηλίδες. Το σχήμα τηςκεφαλής είναι τριγωνικό με ευθείες γραμμές και το μεγαλύτερο ποσοστό φέρεικέρατα σπαθοειδή και ελαφρώς ελικοειδή, τα αυτιά της είναι μικρά και όρθια. Έχεισώμα ογκώδες, με ισχυρά άκρα. Ο μαστός είναι κανονικός, διχαλωτός, σφιχτά δεμέ-νος με τους κοιλιακούς μύες (μήκος θηλής: 3,9 cm).

Αναπαραγωγικά και παραγωγικά χαρακτηριστικά

EΙΝΑΙ ΖΩΑ ΠΡΩΙΜΑ, τα θηλυκά εμφανίζουν τον πρώτο οίστρο στον 5-6 μήνα αλλάοι συζεύξεις αρχίζουν αφού έχουν συμπληρώσει τον 7-8 μήνα (ζώων βάρος ίσομε το 65-70% των ενήλικων θηλυκών). Τα αρσενικά εμφανίζουν ενήβωση

(παραγωγή σπερματοζωαρίων) γύρω στην ηλικία των 5 μηνών αλλά οι πρώτεςσυζεύξεις πραγματοποιούνται στην ηλικία των 15-16 μηνών.

6

Γαλακτοπαραγωγή: Η αίγα Σκοπέλου είναι ζώο με αρκετά υψηλές αποδόσεις. Ημέση γαλακτοπαραγωγή έφτασε τα 270 ± 128 lt σε 150 ± 49 ημέρες άμελξης 313 ltγια τη χρονική περίοδο 2009-2010.Οι μεγαλύτερες αποδόσεις γάλακτος παρατηρούνται στο τρίτο στάδιο γαλακτοπα-ραγωγής ενώ σε σχέση με την τοκετοομάδα τη μεγαλύτερη απόδοση δίνουν οι αίγεςμε πολύδυμο (>3) τοκετό, 435lt ακολουθούν εκείνες με δίδυμο τοκετό, 420lt καιτέλος εκείνες με μονόδυμο τοκετό, 399lt σε 210 ημέρες άλμεξης

Οχείες-Τοκετοί: Το μεγαλύτερο ποσοστό των οχειών εμφανίζεται αρχές καλοκαιρι-ού με ποσοστό πρώιμων τοκετών 70,38% (Οκτώβριο-Δεκέμβριο) ενώ οι τοκετοί πουπραγματοποιούνται μεταξύ Ιανουάριο και Απρίλιο είναι 29,62%. Οι αίγες που γεν-νούν μεταξύ Ιανουάριο και Απρίλιο σημειώνουν μεγαλύτερες αποδόσεις γάλακτος σεσχέση με εκείνες που γεννούν μεταξύ Οκτώβριο - Δεκέμβριο.

Πολυδυμία: Η πολυδυμία κυμαίνεται σε 46,59% , 51,78%, και 1,63% για μονόδυμους,δίδυμους και πολύδυμους τοκετούς. Η μέση πολυδυμία είναι της τάξεως του: 1,53%.

Βάρος γέννησης: Το ζώων βάρος των νεογέννητων εριφίων είναι γύρο στα 3,3 kg.

Ποιοτική εκτίμηση γάλακτος: Η ποιότητα του γάλακτος παρά τις μεγάλες αποδό-σεις θεωρείται ιδιαίτερα υψηλή, η χημική σύσταση είναι πολύ καλή με μέση περιε-κτικότητα σε λίπος, πρωτεΐνες και λακτόζη της τάξεως του 5,6%, 4,5% και 4,0% αντί-στοιχα.

7

Πιστοποιητικά γενεαλογίας

AΝΑΜΕΣΑ στα 5,4 εκατομμύρια αιγών που εκτρέφονται αυτή τη στιγμή στηνΕλλάδα, η Αίγα φυλής Σκοπέλου είναι το μοναδικό καθαρό Αναπαραγωγικόυλικό και το κάθε ζώο της συνοδεύεται από γενεαλογικό πιστοποιητικό.

Πως μπορεί κάποιος να προμηθευτεί ερίφια καιενήλικα αρσενικά αναπαραγωγής φυλής Σκοπέλου

OΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ εκτροφέων αιγών φυλής Σκοπέλου προμη-θεύει ερίφια και ενήλικα αρσενικά σε όλη την Ελλάδα, είναι έτσι οργανωμέ-νος, ώστε κάθε στιγμή να γνωρίζει ποιος από τους συνεταίρους έχει προς διά-

θεση ζώα για αναπαραγωγή με γνωστή γενεαλογία.Η μεταφορά από τα νησιά έως και το Βόλο γίνετε με έξοδα και ευθύνη του κτηνο-τροφικού συνεταιρισμού. Τα ζώα συνοδεύονται με πιστοποιητικό κτηνιάτρου, ενώτο πιστοποιητικό καταγωγής (pedigree) φθάνει στα χέρια των αιγοτρόφων λίγεςμέρες μετά την αγορά.Οι τιμές αγοραπωλησίας των εριφίων και των ενήλικων αρσενικών είναι προσιτέςγια τους αιγοτρόφους όλων των κατηγοριών.

ΕπικοινωνίαΔιεύθυνση: Κτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Εκτροφέων Αιγών Φυλής Σκοπέλου,Σκόπελος Μαγνησίας, Τ.Κ. 370.03Χρήσιμα τηλέφωνα: Τηλ./fax: 24240.23110, κινητό: 6974.063.401Ηλεκτρονική διεύθυνση: gidaskopelou@yahoo.grweb site: www.gidaskopelou.gr

Το φυλλάδιο επιμελήθηκε ο γεωπόνος του Συνεταιρισμού Παχής Γιώργος

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2007-2013

«ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ»ΑΞΟΝΑΣ 2

«ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ»ΜΕΤΡΟ 214

«ΓΕΩΡΓΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ»ΔΡΑΣΗ 3.4

«ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΤΗΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ»