sch.grlyk-irakl.ser.sch.gr/attachments/article/88/proj3.doc · Web viewΗ σωματική...

ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣΕρευνητική Εργασία

Α΄ Τάξης Γενικού Λυκείου Ηράκλειας

Των μαθητών και μαθητριών:

2ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ

Βαφέα Κωνσταντίνα

Βούλιου Μαρία

Ελευθεριάδης Αγάπιος

Εμμανουήλ Εύη

Ζαχαρίας Γιάννης

Κακαρίκας Γιάννης

Καλλιατζή Ηλιάνα

Κρικέλη Γιώτα

Υπεύθυνη καθηγήτρια:

Πατρικίου Μαρία,ΠΕ02

Ηράκλεια, Απρίλιος 2013

Μπαρακλιλής Δημήτρης

Παπάζη Αθανασία

Σάνδρου Ηρώ

Σταύρου Γιάννης

Στοϊμένου Αθανασία

Στρίκος Ζήσης

Τζίπανας Βασίλης

Τρυγούσης Γιάννης

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΑΣ


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑΠρόλογος………………………………………………………………………………………………………………………………3Περίληψη………………………………………………………………………………………………………………………………3Εισαγωγή………………………………………………………………………………………………………………………………3Συμμετέχοντες……………………………………………………………………………………………………………………..51ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΕΦΗΒΕΙΑ…………………………………………………………………………………………………….6 1.1. Εφηβεία και ήβη…………………………………………………………………………………………………………….6 1.2. Οι αναπτυξιακοί στόχοι της εφηβείας…………………………………………………………………………..7 1.3. Οι φάσεις της εφηβείας…………………………………………………………………………………………………7 1.4. Οι αλλαγές…………………………………………………………………………………………………………………….7 1.5. Οι σχέση του εφήβου με τους γονείς……………………………………………………………………………10 1.6. Η σχέση του εφήβου με τους συνομηλίκους του………………………………………………………….13 1.7. Εφηβική κατάθλιψη …………………………………………………………………………………………………….14 1.8. Εφηβεία: η κρίσιμη ηλικία……………………………………………………………………………………………15 2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ………………………………………………………………………………………………….17 2.1. Τι είναι η εξάρτηση; …………………………………………………………………………………………………….17 2.2. Τα στάδια της εξάρτησης……………………………………………………………………………………………..17 2.3. Η ανάπτυξη ανοχής………………………………………………………………………………………………………18 3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ…………………………………………………………………………….19 3.1. Εξαρτησιογόνες ουσίες: Ορισμός και κατηγοριοποίησή τους…………………………………….19 3.2. Πώς λειτουργούν τα ναρκωτικά; ………………………………………………………………………………..20 3.3.Αιτίες που οδηγούν στην εξάρτηση……………………………………………………………………………..20 3.4. Οι συνέπειες των ναρκωτικών……………………………………………………………………………………..21 3.5. Μερικά είδη ναρκωτικών…………………………………………………………………………………………….22 4ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ…………………………………………………………..35 4.1.Εθισμός στο διαδίκτυο………………………………………………………………………………………………….35 4.2. Εθισμός στα ηλεκτρονικά παιχνίδια…………………………………………………………………………….37 4.3. Εθισμός στον ηλεκτρονικό τζόγο………………………………………………………………………………….37 5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ …………………………………………………………………..41 5.1. Η πρόληψη…………………………………………………………………………………………………………………..41 5.2. Κέντρα πρόληψης και απεξάρτησης……………………………………………………………………………42 6ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ………………………………………………………………………………….45 6.1. Σκοπός έρευνας…………………………………………………………………………………………………………..45 6.2. Διαδικασία έρευνας………………………………………………………………………………………………...…45 6.3.Συμπεράσματα έρευνας……………………………………………………………………………………………...45 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ –ΕΠΙΛΟΓΟΣ ……………………………………………………………………………………………46 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ- ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ …………………………………………………………………………………………….47 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ……………………………………………………………………………………………………………………..48



ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η εφηβεία είναι μια φάση της ανάπτυξης του ανθρώπου, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις. Για κάποιους ανθρώπους αποτελεί τη χειρότερη περίοδο της ζωής τους, γεμάτη από αμηχανία, πόνο και αγωνία για το μέλλον. Για άλλους είναι μια περίοδος έντονων συγκρούσεων, ριψοκίνδυνων συμπεριφορών και επιλογών, που μπορεί να οδηγήσουν σε αδιέξοδες καταστάσεις, οι οποίες βέβαια αργά ή γρήγορα θα ξεπεραστούν ή θα ξεχαστούν. Κάποιοι άλλοι, ευτυχώς πολύ λίγοι, όπως δείχνουν οι έρευνες, μπορεί να ζήσουν εμπειρίες που θα σημαδέψουν ανεξίτηλα την περαιτέρω εξέλιξη τους. Κάθε έφηβος ανάλογα με το χαρακτήρα του και την σχέση του με το οικογενειακό του περιβάλλον ζει με το δικό του τρόπο αυτή την τόσο δύσκολη αλλά και γοητευτική συνάμα ηλικία. Όλοι, όμως, έχουν το κοινό γνώρισμα ότι είναι ευάλωτοι και εκτεθειμένοι λόγω της απειρίας τους και της ηλικιακής τους ιδιαιτερότητας σε διάφορους κινδύνους, όπως είναι η ανάπτυξη εξαρτήσεων.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η εφηβεία είναι μια κρίσιμη μεταβατική περίοδος στη ζωή του νέου, η οποία περιλαμβάνει σημαντικές αλλαγές σε βιολογικό, γνωστικό και συναισθηματικό- ψυχολογικό επίπεδο. Οι αλλαγές αυτές και ο τρόπος με τον οποίο επιδρούν στις σχέσεις του νέου με τον εαυτό του, τους γονείς του και τους συνομηλίκους του, συχνά δημιουργούν εντάσεις, συγκρούσεις και απογοητεύσεις που τον καθιστούν ευάλωτο στη χρήση ουσιών και στην ανάπτυξη εξαρτησιογόνων δραστηριοτήτων. Αφού εξηγήσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι ουσίες και οι εθιστικές δραστηριότητες επηρεάζουν τον εφηβικό εγκέφαλο δημιουργώντας εξαρτήσεις, είναι χρήσιμο να δώσουμε έμφαση στις δραματικές επιπτώσεις που μπορούν να προκληθούν. Ωστόσο, η πρόληψη του φαινομένου είναι εφικτή. Συνίσταται στην εκπαίδευση των νέων σε κοινωνικές δεξιότητες, για να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες και δεν αποτελεί υπόθεση μόνο των ειδικών. Βέβαια , όταν μια εξάρτηση εκδηλωθεί, ο νέος και η οικογένειά του επιβάλλεται να αναζητήσουν στήριξη σε εξειδικευμένα θεραπευτικά κέντρα.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Από τις στατιστικές έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι η εφηβεία είναι η ηλικία έναρξης των περισσότερων εξαρτήσεων, που συνεχίζονται στην ενήλικη ζωή. Το δεδομένο αυτό καθώς και η έκταση που λαμβάνει το φαινόμενο της εξάρτησης πολλών εφήβων τόσο από ουσίες (αλκοόλ, νικοτίνη, φαγητό αλλά και ναρκωτικές ουσίες) όσο και από δραστηριότητες (ηλεκτρονικά παιχνίδια, υπερβολική χρήση



του κινητού τηλεφώνου, σερφάρισμα στο διαδίκτυο) αποτέλεσε την αφορμή για τον προβληματισμό μας. Έτσι αποφασίσαμε να διερευνήσουμε τη σχέση εφηβείας και εξαρτήσεων, για να κατανοήσουμε τους λόγους που καθιστούν τον έφηβο ευάλωτο στις διάφορες μορφές εξάρτησης. Ανάμεσα στους στόχους της εργασίας μας ήταν να διαπιστώσουμε τις αλλαγές, βιολογικές και σωματικές, που συμβαίνουν στην εφηβεία και επηρεάζουν τη διάθεση και τη συμπεριφορά του εφήβου, αλλά και να διερευνήσουμε τις αιτίες που ευνοούν την ανάπτυξη των εξαρτήσεων. Ακόμη, θέλαμε να συνειδητοποιήσουμε τις επιπτώσεις της κάθε εξάρτησης και να πληροφορηθούμε σχετικά με τους διάφορους τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου. Παράλληλα, θέλαμε να ανιχνεύσουμε τις στάσεις των μαθητών του σχολείου μας αναφορικά με την ουσιοεξάρτηση. Ωστόσο, πρωταρχικός στόχος της εργασίας μας ήταν η ευαισθητοποίηση των μαθητών πάνω στο θέμα και η κατά το δυνατόν καλύτερη πληροφόρησή τους. Χωριστήκαμε σε τέσσερις υποομάδες κάθε μία από τις οποίες ανέλαβε να ερευνήσει μία από τις τέσσερις βασικές διαστάσεις του θέματός μας. Έτσι η πρώτη υποομάδα διερεύνησε τη φύση της εφηβείας, τις αλλαγές και τις προκλήσεις που τη συνοδεύουν αλλά και τα προβλήματα που μπορεί να ανακύψουν κατά τη διάρκειά της. Η δεύτερη και η τρίτη υποομάδα ανέλαβαν την έρευνα σχετικά με τις διάφορες μορφές εξαρτήσεων, αφού τις διέκριναν σε εξαρτησιογόνες ουσίες και εξαρτησιογόνες δραστηριότητες. Τέλος, η τέταρτη υποομάδα ασχολήθηκε με θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης των εξαρτήσεων και ανέλαβε την έρευνα που διεξήχθη στο σχολείο με θέμα τη στάση των νέων απέναντι στις εξαρτήσεις. Κατά την έρευνά μας αναζητήσαμε πληροφορίες στη βιβλιοθήκη του σχολείου μας και στο διαδίκτυο. Ο καθηγητής της Βιολογίας, ο κύριος Σταύρος Κουταντώνης, μας μίλησε για τον τρόπου με τον οποίο οι ουσίες επιδρούν στον εγκέφαλο και για το μηχανισμό δημιουργίας της εξάρτησης. Η εισήγησή του μας βοήθησε να κατανοήσουμε καλύτερα τη φύση των εξαρτήσεων και να προσανατολιστούμε στην έρευνά μας και γι’ αυτό θα θέλαμε να τον ευχαριστήσουμε.



Οι συμμετέχοντες

Α΄ Υπόθεμα: Η εφηβεία, οι αλλαγές και οι προκλήσεις της.Α΄ Υποομάδα :Τζίπανας Βασίλης, Α3Παπάζη Αθανασία,Α3Βούλιου Μαρία, Α1Μπαρακλιλής Δημήτρης,Α2

Β΄ Υπόθεμα: Εξαρτησιογόνες ουσίεςΒ΄ Υποομάδα :Κακαρίκας Γιάννης Α1Ελευθεριάδης Αγάπιος Α1Εμμανουήλ Εύη, Α1Κρικέλη Γιώτα, Α2

Γ΄ Υπόθεμα: Εξαρτησιογόνες δραστηριότητεςΓ΄ Υποομάδα :Στρίκος Ζήσης, Α3Ζαχαρίας Γιάννης, Α1Στοϊμένου Αθανασία, Α3Τρυγούσης Γιάννης,Α3

Δ΄ Υπόθεμα : Πρόληψη και αντιμετώπιση των εξαρτήσεωνΔ΄ Υποομάδα:Βαφέα Κωνσταντίνα, Α1Καλλιαντζή Ηλιάνα, Α1Σάνδρου Ηρώ, Α3Σταύρου Γιάννης Α3

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Πατρικίου Μαρία, Φιλόλογος



1Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΕΦΗΒΕΙΑ

1.1 . Εφηβεία και ήβη

Η εφηβεία είναι το διάστημα ανάμεσα στην παιδική ηλικία και στην ενηλικίωση. Είναι εκείνη η περίοδος ζωής κατά την οποία το άτομο πρέπει να περάσει από την εξάρτηση στην ανεξαρτησία, στην αυτονομία και στην ωριμότητα. Το νέο άτομο δεν είναι πια μόνο ένα μέλος της οικογένειάς του, αλλά σταδιακά γίνεται και μέλος της ομάδας των συνομηλίκων του και μαθαίνει να στέκεται μόνος του σαν ενήλικας.

Ο ερχομός της εφηβείας προαναγγέλλεται από τις βιοσωματικές αλλαγές της ήβης. Ωστόσο, η εφηβεία δεν μπορεί να ταυτιστεί με την ήβη. Η ήβη είναι ένα αναπόφευκτο βιολογικό φαινόμενο, ενώ η εφηβεία είναι, κατά μια έννοια, δημιούργημα του βιομηχανικού (δυτικού) πολιτισμού μας. Ένας λόγος για τον οποίο έπρεπε να εφευρεθεί ήταν και το ότι έπρεπε να μετατεθεί αργότερα εκείνο το σημείο της ζωής, στο οποίο το παιδί αναλαμβάνει το ρόλο και τις ευθύνες του ενηλίκου. Στις πρωτόγονες κοινωνίες αντίθετα, τα παιδιά, μόλις φθάσουν στην ήβη – σε οποιαδήποτε ηλικία και αν συμβεί αυτό – αντιμετωπίζονται ως ενήλικοι και



τυχαίνουν ανάλογης μεταχείρισης. Από κοινωνιολογικές μελέτες έχει προκύψει ότι όσο πιο πολύπλοκη είναι μια κοινωνία τόσο μεγαλύτερη είναι η χρονική διάρκεια της εφηβείας και τόσο εντονότερες οι συγκρούσεις της.

Ο όρος εφηβεία ουσιαστικά αναφέρεται στην ψυχολογική ανάπτυξη του ατόμου η οποία σχετίζεται εν μέρει με τις βιοσωματικές αναπτυξιακές διαδικασίες, με αυτό δηλαδή που ονομάζουμε «ήβη». Πιο συγκεκριμένα με τον όρο «ήβη» εννοούμε τις βιολογικές εξελίξεις που μεταμορφώνουν τα άτομα από την κατάσταση της φυσικής ανωριμότητας σε μια κατάσταση, στην οποία είναι βιολογικά ώριμα και ικανά για σεξουαλική αναπαραγωγή. Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι η εφηβεία αρχίζει με την έναρξη της ήβης και ολοκληρώνεται όταν ο νέος ή η νέα έχουν αποκτήσει έναν ικανοποιητικό βαθμό ψυχολογικής ανεξαρτησίας από τους γονείς τους.

1.2. Οι αναπτυξιακοί στόχοι της εφηβείας

Οι αναπτυξιακοί στόχοι που πρέπει να επιτευχθούν κατά τη διάρκεια της εφηβείας είναι:•η αποδοχή του σώματος και της σεξουαλικότητας του•η δημιουργία σχέσεων με συνομηλίκους και των δύο φύλων•επίτευξη συναισθηματικής ανεξαρτησίας από τους γονείς•επιλογή και προετοιμασία για εύρεση επαγγέλματος•ανάπτυξη των απαραίτητων γνωστικών δεξιοτήτων, αναγκαίες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κοινωνίας•απόκτηση κοινωνικά υπεύθυνων προτύπων συμπεριφοράς•διαμόρφωση των αξιών σε συμφωνία με τις αντίστοιχες της κοινωνίας

1.3.ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ•Προεφηβεία:9-10 ετών •ΕφηβείαΠρώτη εφηβική φάση: Αλλαγές στην εμφάνιση και στην συμπεριφορά(11-12 ετών)Μέση εφηβική φάση: Απομόνωση, κατανόηση της σημασίας της ομάδας(13-15 ετών)Όψιμη εφηβική φάση: Αρχή του τέλους(15-18 ετών)•Μετεφηβική περίοδος:18-22 ετών•Ενηλικίωση: από τα 22 και μετά.

1.4. Οι αλλαγές

Οι αλλαγές τις οποίες υφίσταται ένα έφηβο άτομο είναι:



Α. Βιολογικές: Κατά την διάρκεια της εφηβείας συντελούνται οι βιολογικές αλλαγές που οδηγούν στη σεξουαλική ωρίμανση. Τα αγόρια και τα κορίτσια φτάνουν περίπου στο 98% του ενήλικου μεγέθους τους. Τόσο γενετικοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν την έναρξη της ήβης. Η ηλικία στην οποία παρατηρείται η βιολογική ωρίμανση επηρεάζει την κοινωνική θέση του παιδιού απέναντι στους συνομηλίκους και στους ενήλικες.•Παρατηρούνται αλλαγές στο σώμα και στην εμφάνιση αγοριών και κοριτσιών.•Παρατηρείται αύξηση της σεξουαλικής επιθυμίας και της σεξουαλικής διέγερσης, αλλαγή στα αναπαραγωγικά όργανα, ορμονικές αλλαγές.

Β. Συναισθηματικές αλλαγές: αποδίδονται στις ορμονικές αλλαγές που βιώνει ο/η έφηβος αλλά και σε άλλες σημαντικές που συμβαίνουν και αφορούν τις κοινωνικές του σχέσεις, τις στάσεις του και τις απόψεις του και την αντίληψη του εαυτού του. (συναισθήματα κατάθλιψης, άγχους για το μέλλον, αμφισβήτηση του κοινωνικού συστήματος, προσπάθεια να αρέσει στο άλλο φύλο, λόγω απειρίας πληγώνεται και έτσι επηρεάζεται η αυτοεκτίμησή του)

Γ. Γνωστικές αλλαγές:•Ανάπτυξη της ικανότητας της αφηρημένης σκέψης: ο έφηβος μπορεί να κατανοήσει και να επεξεργαστεί αφηρημένες έννοιες, θεωρίες και ιδέες.•Σκέφτονται ότι είναι μοναδικοί, άτρωτοι, παντοδύναμοι και ότι δεν μπορούν να πάθουν τίποτα ούτε να πληγωθούν.•Οι έφηβοι διαμορφώνουν νέους και πιο σύνθετους τρόπους επεξεργασίας πληροφοριών. Ένας από αυτούς είναι η ανάπτυξη τυπικής νόησης. Σύμφωνα με αυτή το άτομο αποκτά την ικανότητα να σκέφτεται συστηματικά όλες τις λογικές λύσεις ενός προβλήματος.



•Ικανότητα κριτικής σκέψης.•Αύξηση δημιουργικής σκέψης.

Δ. Ψυχολογικές αλλαγές:Διαμόρφωση της προσωπικής ταυτότητας: Η ανάπτυξη της ταυτότητας του εγώ θεωρείται ουσιώδης προϋπόθεσης για να μπορέσει το άτομο στη συνέχεια, να διαμορφώσει ουσιαστικές και σε βάθος διαπροσωπικές σχέσεις. Αρχίζει με το έντονο ενδιαφέρον του εφήβου να βρει και να ανακαλύψει τη φύση του εαυτού του, και τελειώνει όταν πλέον έχει διαμορφώσει την έννοια του εαυτού ως ένα ενιαίο σύνολο και την προσωπική του ταυτότητα. Αυτός ο αναπτυξιακός στόχος –η σταδιακή διαμόρφωση της ατομικότητας- ολοκληρώνεται συνήθως στις ηλικίες μεταξύ 18 και 22 ετών.

Ε. Κοινωνικές αλλαγές: αφορούν τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης η οποία συνδέεται με την ένταξη του εφήβου στο κοινωνικό σύνολο. Στην πραγματικότητα η διαδικασία της διαμόρφωσης της προσωπικής ταυτότητας και η διαδικασία της κοινωνικοποίησης είναι άμεσα συνδεδεμένες και αλληλοεξαρτώμενες. Η κοινωνία, οι γονείς, η οικογένεια και οι συνομήλικοι έχουν προσδοκίες από τον έφηβο. Αυτές οι προσδοκίες βασίζονται στην υπόθεση ότι ο έφηβος γίνεται τώρα ένα άτομο ικανό να αλλάξει τη συμπεριφορά του σε συνδυασμό με τις ψυχολογικές

και γνωστικές αλλαγές που βιώνει. Κατά την εφηβεία σημειώνονται 4 κύριες αλλαγές ως μέρος της αναδιοργάνωσης της κοινωνικής ζωής: 1. Οι έφηβοι περνούν περισσότερο χρόνο με τους συνομήλικούς τους 2. Η καθοδήγηση των ενηλίκων μειώνεται και γίνεται πιο έμμεση 3. Οι συναλλαγές μεταξύ των δύο φύλων αυξάνονται αισθητά 4. Η συμμετοχή σε μεγάλες κοινωνικές ομάδες αποκτά σπουδαιότητα.

Η επιρρέπεια στην κοινωνική πίεση των συνομηλίκων , ιδιαίτερα η πίεση για αντικοινωνική συμπεριφορά, πιστεύεται ότι χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά των εφήβων. Βέβαια, οι περισσότεροι έφηβοι δηλώνουν ότι είναι πιο πιθανόν να υποκύψουν στην πίεση των συνομηλίκων, όταν πρόκειται για κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά παρά όταν πρόκειται για αντικοινωνική συμπεριφορά. Όσο μεγαλύτερη, όμως, πίεση βιώνουν οι έφηβοι, τόσο πιο πιθανό είναι να υποκύψουν σε αυτή. Η ευαισθησία στην πίεση των συνομηλίκων φαίνεται να κορυφώνεται στην ηλικία των 15 ετών.



1.5. Η σχέση του εφήβου με τους γονείς

Οι γονείς ασκούν μια αξιοσημείωτη επιρροή στον αγώνα των παιδιών τους για την επίτευξη ενός από τους σημαντικού στόχου της εφηβείας : την κατάκτηση της ανεξαρτησίας. Η υγιής ανάπτυξη της αυτονομίας ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο της γονεϊκής εξουσίας που ασκείται συνήθως καθημερινά στο σπίτι. Δεσποτικές οικογένειες, όπου οι γονείς απλά λένε στο παιδί τι να κάνει, φαίνεται να παράγουν το μικρότερο βαθμό αυτονομίας. Παραχωρητικοί γονείς τείνουν να έχουν εφήβους που δείχνουν τη μεγαλύτερη αυτονομία, ιδιαίτερα, όταν οι γονείς υποκαθιστούν τα διάφορα μέσα πειθαρχίας με τη συζήτηση και την ερμηνεία. Οι μελέτες για τις σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών έχουν περιορίσει την ποικιλία των γονεϊκών στάσεων σε τέσσερις βασικούς τύπους:

Α. Γονείς που συνδυάζουν τη «θερμότητα» (αγάπη) με τον «έλεγχο»(περιορισμοί). Αυτοί οι γονείς έχουν την τάση να είναι υπερπροστατευτικοί, κτητικοί ή υπερ-υποχωρητικοί προς το παιδί.

Β. Γονείς που συνδυάζουν τη «θερμότητα» (αγάπη) με την «παραχωρητικότητα» (ενθάρρυνση της αυτονομίας ). Χαρακτηρίζονται από μια στάση αποδοχής προς το παιδί, συνεργατικότητα και δημοκρατικότητα.

Γ. Γονείς που συνδυάζουν την « απόρριψη» (εχθρότητα) με τον «έλεγχο» (περιορισμοί). Αυτοί οι γονείς συμπεριφέρονται αυταρχικά , απολυταρχικά και είναι απαιτητικοί ή ανταγωνιστικοί προς τα παιδιά τους.

Δ. Γονείς που συνδυάζουν την «απόρριψη» (εχθρότητα) με την "παραχωρητικότητα" (ενθάρρυνση της αυτονομίας). Οι γονείς που ανήκουν σ’ αυτό τον τύπο είναι απόμακροι, αδιάφοροι, συμπεριφέρονται με περιφρόνηση ή εχθρότητα προς τα παιδιά τους.



Στη συνέχεια θα εξετάσουμε καθεμιά από τις παραπάνω γονεϊκές στάσεις ξεχωριστά παρουσιάζοντας παράλληλα τα αποτελέσματά τους στη συμπεριφορά παιδιών και εφήβων.

Οι υπερπροστατευτικοί γονείς παρουσιάζουν συχνά εναλλαγές στη συμπεριφορά τους. Άλλοτε έχουν την τάση να κυριαρχούν στα παιδιά τους και άλλοτε να υποτάσσονται σ’ αυτά. Μια κυριαρχική στάση μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολικά εξαρτημένη, παθητική και υποτακτική συμπεριφορά εκ μέρους του εφήβου. Πιστεύεται ότι οι νέοι αποθαρρύνονται από την ανεξάρτητη δράση, την εξερεύνηση και τον πειραματισμό, αναπτύσσουν φοβίες, αδεξιότητες και έλλειψη αυθορμητισμού.

Οι παραχωρητικοί γονείς, οι οποίοι συνδυάζουν τη ζεστασιά με την ενθάρρυνση της αυτονομίας στη στάση τους απέναντι στους εφήβους, προσπαθούν να μην είναι τιμωρητικοί και δείχνουν να αποδέχονται και να κατανοούν τις ορμές, τις επιθυμίες και τις ενέργειες των παιδιών τους. Συσκέπτονται μαζί τους, για να αποφασίσουν τι είναι πιο φρόνιμο να γίνει και δίνουν ερμηνείες για τους οικογενειακούς κανόνες. Ακόμη, επιτρέπουν στους νέους να ρυθμίζουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις προσωπικές τους δραστηριότητες και αποφεύγουν την υπερβολική άσκηση ελέγχου. Τέλος, δεν ενθαρρύνουν τη συμμόρφωση με εξωτερικά πρότυπα.

Οι έφηβοι των οποίων οι γονείς είναι αυταρχικοί και προτιμούν τη σωματική τιμωρία, για να επιβάλλουν τους αυστηρούς τους κανόνες (οι οποίοι δεν έχουν συζητηθεί καθόλου με τους ίδιους τους εφήβους ), τείνουν να είναι πιο εξαρτημένοι και ταυτόχρονα πιο επαναστατικοί. Οι περιοριστικοί, αυταρχικοί γονείς προσπαθούν να διαμορφώνουν, να ελέγχουν και να αξιολογούν τη συμπεριφορά του παιδιού σύμφωνα με έναν άκαμπτο κώδικα διαγωγής. Η υπακοή εκλαμβάνεται ως αρετή και επιβάλλονται συνήθως αυστηρές τιμωρίες προκειμένου να χαλιναγωγηθεί η ισχυρογνωμοσύνη του παιδιού (κι αργότερα του εφήβου). Τέλος, ο διάλογος αποθαρρύνεται, γιατί ο έφηβος πρέπει να αποδεχτεί το γονεϊκό λόγο ως το μόνο σωστό και απόλυτο. Τα παιδιά κυριαρχικών γονέων έχουν συχνά έλλειψη αυτοπεποίθησης και αργότερα μπορεί να αποτύχουν ή να αργήσουν να αποδεχτούν τις ευθύνες του ενηλίκου. Έχουν την τάση να αποσύρονται από καταστάσεις που θεωρούν δύσκολες και συχνά εξελίσσονται σε άτομα που ψυχολογικά τουλάχιστον «δε φεύγουν ποτέ από το σπίτι».

Στο αντίθετο άκρο βρίσκονται γονείς που το ενδιαφέρον τους είναι ελάχιστο και των οποίων οι στάσεις απέναντι στο παιδί είναι υπερβολικά φιλελεύθερες ή ακόμα και αδιάφορες. Στη συμπεριφορά αυτών των γονέων συνυπάρχει η απόρριψη του παιδιού με την παντελή έλλειψη ελέγχου η οποία αγγίζει τα όρια της παραμέλησης. Έτσι, οι έφηβοι συχνά φτάνουν στο σημείο να πιστέψουν ότι δεν αξίζουν, ότι η ίδια η ύπαρξή τους κάνει τους γονείς τους δυστυχείς. Επιπλέον, οι απορριπτικοί γονείς αγνοούν την ανάγκη του παιδιού τους για καθοδήγηση. Όταν όμως οι γονείς δε



δείχνουν ή είναι φειδωλοί σε προσοχή και καθοδήγηση, είναι πολύ πιθανό να εντείνουν την ανάγκη του εφήβου για προσοχή και καθοδήγηση και έτσι η ψυχολογική ανεξαρτησία του βρίσκεται σε κίνδυνο.

Η έρευνα σχετικά με τις μεθόδους ανατροφής των παιδιών προτείνει την ανάγκη μιας προσέγγισης, την οποία δεν είναι πάντα εύκολο για τους γονείς να την πετύχουν στην πράξη. Ένα προσεγμένο «μείγμα» παραχωρητικότητας και ελέγχου από τη μια και μια θερμή ενθαρρυντική στάση αποδοχής από την άλλη οδηγεί, με μεγαλύτερη πιθανότητα, στη δημιουργία προσωπικότητας νέων ανθρώπων που να είναι ανοιχτοί στην κοινωνία, φιλικοί, δημιουργικοί και σε λογικά πλαίσια, ανεξάρτητοι και διεκδικητικοί. Σίγουρα γνωρίζουμε πως οι υπερβολές της παραχωρητικότητας και των περιορισμών συνεπάγονται κινδύνους. Γονείς, οι οποίοι είναι καθοδηγητικοί μάλλον παρά αυταρχικοί, προσπαθούν να καθοδηγούν τις συζητήσεις σε θέματα πειθαρχίας του παιδιού τους μ’ ένα τρόπο που βασίζεται στην ανάλυση βασικών αρχών. Ενθαρρύνουν το διάλογο και φωτίζουν τους λογικούς ισχυρισμούς που βρίσκονται πίσω από τις στάσεις τους. Έφηβοι , που οι οικογένειές τους χαρακτηρίζονται από τέτοιου είδους δημοκρατικές αλληλεπιδράσεις, ανήκουν σε μια ψυχολογικά «υγιέστερη» ομάδα ατόμων, ικανών να παλέψουν μόνοι τους στην ενήλικη ζωή.

Η εφηβεία είναι μια περίοδος δοκιμασίας και για τους γονείς. Είναι φυσιολογικό οι έφηβοι να έχουν διλήμματα στο ηθικό πεδίο, να αμφισβητούν αρχές και αξίες και όσους τις επικαλούνται. Οι γονείς οφείλουν να μείνουν ψύχραιμοι και να μην επιστρατεύσουν απαγορεύσεις και τιμωρίες εφ’ όλης της ύλης, γιατί το παιδί θα επαναστατήσει και θα χάσει την εμπιστοσύνη στους γονείς του με αποτέλεσμα να μην τους κοινοποιεί τα προβλήματά του. Παράλληλα , με επιμονή και υπομονή θα πρέπει να προασπίζουν τα όριά τους και να τα προβάλλουν σαν μια σταθερή βάση στην οποία ο έφηβος μπορεί να στηριχτεί για να πάει παραπέρα. Στην εφηβεία οι συγκρούσεις είναι απαραίτητες και η απουσία συγκρούσεων μάλλον είναι αυτή που θα πρέπει να μας θορυβήσει. Οι γονείς πρέπει να είναι συναισθηματικά κοντά στους εφήβους και να έχουν την ικανότητα να αντέξουν την επιθετικότητα και όλα τα αρνητικά συναισθήματα που προβάλλουν επάνω τους δείχνοντας μια σταθερή αλλά και ευέλικτη στάση απέναντί τους.

Κατά τη διάρκεια της εφηβείας ο γονιός παραμένει ένας πολύτιμος σύμβουλος στις αναζητήσεις και τα προβλήματα του εφήβου και η σχέση του εφήβου με τους γονείς παρ’ όλες τις αναταράξεις στο τέλος γίνονται αρμονικές.



1.6. Η σχέση του εφήβου με τους συνομηλίκους του.

Η φιλία κατέχει ξεχωριστή θέση στη ζωή του εφήβου. Κατά την περίοδο της εφηβείας, οι σχέσεις του εφήβου με τους συνομηλίκους είναι πολύ σημαντικές και επηρεάζουν σημαντικά την κοινωνική και συναισθηματική του ανάπτυξη.

Με τον όρο φιλία, ο έφηβος εννοεί την στενή σχέση που δημιουργεί με άτομα της ίδιας ηλικίας ή και λίγο μεγαλύτερα από εκείνον, η οποία χαρακτηρίζεται από υποστήριξη, εμπιστοσύνη, δέσμευση, μοίρασμα εμπειριών και συναισθημάτων, στοργή και αμοιβαιότητα. Τα στοιχεία που βοηθούν τον έφηβο να δημιουργήσει φιλικές σχέσεις, είναι η ομοιότητα με τους φίλους του, καθώς επιθυμεί να μοιάζει, να έχει τα ίδια ενδιαφέροντα, τα ίδια γούστα μ’ εκείνους και συγχρόνως να βρίσκεται συνέχεια μαζί με την παρέα του. Οι φιλίες που αναπτύσσονται ανάμεσα σε εφήβους του ίδιου φύλου είναι συνήθως πολύ στενές και επιτρέπουν στη συνέχεια τη δημιουργία μίας στενής σχέσης με άτομα του αντίθετου φύλου.

Η φιλία φαίνεται να είναι πολύ σημαντική για τον έφηβο, καθώς τον βοηθά να ανεξαρτητοποιηθεί από την οικογένεια του και να εξερευνήσει τον κόσμο έξω από αυτήν. Μέσα από την φιλία, αρχίζει να μαθαίνει πράγματα για τον εαυτό του, τους άλλους και τον κόσμο γύρω του. Αρχίζει να συναναστρέφεται με άλλα άτομα, να συζητά τις ανάγκες του, τις ανησυχίες του και τα θέματα που τον απασχολούν με άτομα που φαίνεται ότι μπορούν να τον καταλάβουν περισσότερο απ’ ό,τι οι γονείς του και οι άλλοι ενήλικες. Αυτός ο κοινός χρόνος που αφιερώνει με τους φίλους του δίνει μεγάλη ευχαρίστηση. Είναι πολύ σημαντικό για τον έφηβο να αισθάνεται ότι τον αποδέχονται οι φίλοι του, έτσι όπως είναι, και ότι ανήκει σε μια ομάδα. Έτσι, με την βοήθεια τους ενισχύει την αυτοεκτίμηση του και την εικόνα του εαυτού του.

Συχνά, οι φίλοι, που επιλέγει ο έφηβος να κάνει παρέα, φαίνεται να έχουν παρόμοιους στόχους και σχέδια για το μέλλον. Συχνά προσπαθεί και ο ίδιος να τους μιμηθεί και να ταυτίσει τα πιστεύω του με τα δικά τους, με σκοπό να γίνει αποδεκτός από την ομάδα και να ενταχθεί πιο εύκολα σ’ αυτήν. Παράλληλα, επειδή ο έφηβος δεν μπορεί να πάρει κάποιες αποστάσεις από τους φίλους του, η σχέση του μαζί τους είναι τόσο στενή και σημαντική για εκείνον, που τον εμποδίζει να σχηματίσει αντικειμενική γνώμη γι’ αυτούς. Στα μάτια του φίλου του βλέπει τον ιδανικό φίλο που πάντα ήθελε να έχει, χωρίς αυτό βέβαια να είναι πολλές φορές αληθινό. Καθώς ο έφηβος παρατηρεί στο φίλο τον ίδιο του τον εαυτό, αγαπά περισσότερο την εικόνα που έχει σχηματίσει για εκείνον- και όχι αυτό που πραγματικά είναι. Από την άλλη, οι συγκρούσεις αποτελούν συνηθισμένο φαινόμενο στις σχέσεις των εφήβων. Όταν λοιπόν υπάρχουν αυτές οι συγκρούσεις



μέσα στις παρέες των συνομηλίκων, συχνά τα μέλη απορρίπτουν εκείνον που τις δημιουργεί και στην θέση του μπορεί να πάρουν κάποιον άλλο.

Ο αποκλειστικός χαρακτήρας της φιλίας προκαλεί κάποιες φορές ανησυχία στους γονείς, ιδιαίτερα όταν ο φίλος ή η φίλη είναι άτομο που δεν εγκρίνουν ή δεν γνωρίζουν. Ο έφηβος πολλές φορές αρνείται να συνοδεύσει τους γονείς του σε εξόδους ή να συμμετάσχει σε οικογενειακές εκδηλώσεις, καθώς επιλέγει να βρίσκεται και να περνάει πολύ χρόνο με την παρέα του. Αυτή η συμπεριφορά του εφήβου ταράζει τους γονείς, οι οποίοι αισθάνονται ότι χάνουν το παιδί τους και συχνά οδηγούνται σε αδικαιολόγητες πράξεις και τιμωρίες, σε έντονες παρεμβάσεις, προσπαθώντας να επιβάλλουν την δική τους γνώμη και να ελέγξουν την κατάσταση.

Η στάση της παρέας του νέου απέναντι στα ναρκωτικά

Η στάση των φίλων απέναντι στις ουσίες φαίνεται να συνιστά καθοριστικό παράγοντα για τη σχέση του νέου με αυτές. Σε πολλές περιπτώσεις η χρήση μιας ουσίας αποτελεί βασική απαίτηση μιας κοινωνικής ομάδας για την είσοδο ενός νέου μέλους στην ομάδα αυτή. Οι υιοθετημένες απόψεις μιας κοινωνικής ομάδας είναι συχνά σε θέση να τροποποιήσουν και να κατευθύνουν τη συμπεριφορά ενός νέου μέλους, και ειδικότερα κατά την εφηβική περίοδο, όπου η γονική επίδραση αρχίζει να εξασθενεί , εν αντιθέσει με την επίδραση του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος, που συνεχώς αυξάνεται. Μάλιστα οι διαβεβαιώσεις της ομάδας ότι η λήψη της ουσίας είναι δήθεν ακίνδυνη και η άποψή της ότι η χρήση είναι ιδιαίτερο προσόν και δείγμα «δύναμης» ή «απελευθέρωσης» μπορούν να επηρεάσουν το νέο και να οδηγήσουν στον πειραματισμό με τις ουσίες, ιδιαίτερα, αν αυτός έχει αυξημένες ανάγκες για αναγνώριση και αποδοχή. ( Γιάννης Λάππας, Ναρκωτικά)

1.7. Εφηβική κατάθλιψη

Οι νέες ευθύνες της ενηλικίωσης που πλησιάζει και οι δυσκολίες της σεξουαλικής προσαρμογής προκαλούν στον έφηβο αυξημένη συναισθηματική ένταση, άγχος και εσωτερικές συγκρούσεις που συχνά συνοδεύονται από αντιλήψεις εσωτερικής ανασφάλειας και αβεβαιότητας . Αυτά τα συναισθήματα είναι αρκετά συνηθισμένα κατά τη διάρκεια της εφηβείας, όμως για μερικούς εφήβους εξελίσσονται σε πιο σοβαρές ψυχικές διαταραχές με συχνότερη την κατάθλιψη.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης εκτείνονται σε όλους σχεδόν τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και περιλαμβάνουν : λύπη, θλίψη, ευερεθιστικότητα, άγχος, εχθρότητα, θυμό, εκνευρισμό, αργή ομιλία και σκέψη, κλάμα, απόπειρες



αυτοκτονίας, σκέψεις αναξιότητας, ανημποριά, απαισιοδοξία, απελπισία, σκέψεις θανάτου, αδυναμία συγκέντρωσης, μειωμένη ικανότητα σκέψης, απώλεια ευχαρίστησης, διαταραχές ύπνου, απώλεια ενέργειας και εξάντληση, απώλεια όρεξης και απώλεια ενδιαφέροντος. Στους εφήβους εντοπίζουμε μερικά επιπλέον συμπτώματα: πτώση της σχολικής επίδοσης, εγκατάλειψη σπουδών, απάθεια, μη ασφαλείς σεξουαλικές πρακτικές, καθώς και παραβατική και αντικοινωνική συμπεριφορά, όπως είναι η χρήση ψυχότροπων ουσιών και η επιθετικότητα

Η κατάθλιψη μπορεί να καλύπτεται στην εφηβεία και έτσι να μη γίνεται εύκολα αντιληπτή. Εξάλλου, καθένα από τα παραπάνω συμπτώματα ενδέχεται να εμφανισθεί φυσιολογικά στην εφηβεία, δίχως να υποδηλώνει μια καταθλιπτική διαταραχή. Άλλωστε πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι έφηβοι οδεύουν προς την ενηλικίωση ομαλά, χωρίς μεγάλους κλυδωνισμούς και αναστατώσεις. Η συχνή εμφάνιση και η μεγάλη διάρκεια παραμονής αυτών των συμπτωμάτων, η δυσχέρεια που προκαλούν στην εξέλιξη του νέου προς την ωριμότητα και στις σχέσεις του με τους συνομηλίκους και τους ενήλικες, μαρτυρούν την εφηβική κατάθλιψη.

Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εφηβική κατάθλιψη σχετίζονται τόσο με τον ίδιο τον έφηβο όσο και με τον κοινωνικό του περίγυρο. Τέτοιοι παράγοντες είναι η ιδιοσυγκρασία του εφήβου, ο τρόπος ανατροφής του, η ποιότητα της συζυγικής σχέσης, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο της οικογένειας, τα στρεσσογόνα γεγονότα, γενετικοί παράγοντες καθώς και παράγοντες που σχετίζονται με το περιβάλλον του σχολείου και των συνομηλίκων. Πολλές φορές οι υψηλοί στόχοι που οι έφηβοι θέτουν για τον εαυτό τους και τα υψηλά κριτήρια αυτοεκτίμησης, δυσκολεύουν τη ζωή τους καθώς οι ίδιοι προβαίνουν σε πολύ αυστηρή αυτοκριτική και δημιουργούν μεγάλη απόσταση ανάμεσα στην πραγματική και ιδεώδη εικόνα του εαυτού τους.

1.8. Εφηβεία : Η κρίσιμη ηλικία

Οι έφηβοι μπορεί να εμπλακούν με το αλκοόλ και τα ναρκωτικά με διάφορους τρόπους. Δυστυχώς, οι έφηβοι δεν καταλαβαίνουν τη σχέση αυτών που κάνουν σήμερα και τις συνέπειες που πιθανόν να προκύψουν στο μέλλον. Στην ηλικία αυτή ο πειραματισμός με το αλκοόλ και άλλα ναρκωτικά είναι αρκετά συχνός. Οι έφηβοι έχουν την τάση να νιώθουν ότι τίποτα δεν μπορεί να τους συμβεί και ότι τα προβλήματα που επηρεάζουν τους άλλους δεν θα συμβούν σε αυτούς. Η χρήση του αλκοόλ και το κάπνισμα που αρχίζουν από μια νεαρή ηλικία αυξάνουν τις πιθανότητες χρήσης άλλων ναρκωτικών σε μια μεγαλύτερη ηλικία. Ορισμένοι έφηβοι θα δοκιμάσουν, θα πειραματιστούν και θα σταματήσουν. Άλλοι όμως θα συνεχίσουν να τα χρησιμοποιούν περιστασιακά. Μερικοί άλλοι θα αναπτύξουν



εθισμό με αποτέλεσμα να αναζητήσουν και άλλα περισσότερο επικίνδυνα ναρκωτικά που θα προκαλέσουν σημαντικές βλάβες στον δικό τους οργανισμό και πιθανόν και σε άλλους.

Η εφηβεία είναι μια κρίσιμη περίοδος που τα παιδιά θέλουν να δοκιμάζουν νέα πράγματα. Οι έφηβοι χρησιμοποιούν αλκοόλ και ναρκωτικά για πολλούς λόγους, όπως για παράδειγμα από περιέργεια ή γιατί τους κάνει να νιώθουν σαν μεγάλοι. Επίσης, μπορεί να νομίζουν ότι μειώνει το στρες είτε γιατί τους κάνει να νιώθουν καλά ή ακόμη γιατί και οι άλλοι το κάνουν.

Είναι πολύ δύσκολο κάποιος να προβλέψει ποιοι έφηβοι απλά θα δοκιμάσουν και θα σταματήσουν και ποιοι θα συνεχίσουν αναπτύσσοντας εθισμό και σοβαρά προβλήματα. Οι έφηβοι που έχουν ψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν σοβαρά προβλήματα σε σχέση με τη χρήση του αλκοόλ και τα ναρκωτικά είναι αυτοί που έχουν ένα οικογενειακό ιστορικό χρήσης ναρκωτικών ή αυτοί που πάσχουν από κατάθλιψη. Επίσης, αυτοί που έχουν χαμηλό αίσθημα αυτοεκτίμησης ή που νιώθουν ότι δεν ταιριάζουν στο κοινωνικό σύνολο και νιώθουν περιθωριακοί. Δυστυχώς, η χρήση των παράνομων ουσιών από τους νέους αυξάνεται, ιδιαίτερα μεταξύ των νεαρότερων εφήβων.



2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ : ΟΙ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ

2.1. Τι είναι η εξάρτηση;Γενικά : Η εξάρτηση χαρακτηρίζεται από την έντονη προσήλωση ενός ατόμου προς ένα αντικείμενο ή άλλο άτομο. Ο εξαρτημένος δημιουργεί/επικεντρώνει τη ζωή του γύρω από το αντικείμενο της εξάρτησής του.

Εξάρτηση από ουσίες: Εξάρτηση από ουσίες είναι η κατάσταση απόλυτου εθισμού του ανθρώπου, κατά την οποία κυριαρχείται από την έντονη ανάγκη λήψης της ουσίας. Η σωματική εξάρτηση εμφανίζεται, όταν το σώμα του ανθρώπου έχει προσαρμοστεί στην ουσία και αναπτύσσει συμπτώματα όταν σταματήσει τη χρήση (το ονομαζόμενο στερητικό σύνδρομο). Η ψυχολογική εξάρτηση εμφανίζεται όταν ο άνθρωπος έχει ανάγκη από τη χρήση της ουσίας για να νιώσει καλά, να διώξει το άγχος ή την ψυχική πίεση ή απλά για να νιώθει φυσιολογικός και να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής. Η ψυχολογική εξάρτηση, σε σύγκριση με τη σωματική, είναι πιο σημαντική και είναι αυτή που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο για να αντιμετωπιστεί. Δε δημιουργούν όλες οι ουσίες και τις δυο μορφές εξάρτησης.

Άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές Ο άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει συμπεριφορές εξάρτησης όχι μόνο με ουσίες. Εξαρτητικές μπορεί να είναι και οι σχέσεις με άλλους ανθρώπους, με μέλη της οικογένειας, με τη δουλειά, με το υπερβολικό φαγητό, με τα τυχερά παιχνίδια, με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Όταν ερχόμαστε στη ζωή και για τα πρώτα χρόνια, βιώνουμε καταστάσεις εξάρτησης που είναι λειτουργικές και εξυπηρετούν ανάγκες της εκάστοτε ηλικιακής φάσης. Έχει σημασία μέσα από αυτή τη πορεία το άτομο να έχει τη δυνατότητα να καλλιεργήσει και να αναπτύξει χαρακτηριστικά που θα του επιτρέψουν να ζει αυτόνομα, μέσα από σχέσεις λειτουργικές που εμπεριέχουν την αλληλεξάρτηση αλλά όχι την απόλυτη εξάρτηση.

2.2.Τα στάδια της εξάρτησης

Η πορεία ενός ατόμου προς την εξάρτηση περιλαμβάνει τέσσερα βασικά στάδια. Η πορεία αυτή δεν είναι προδιαγεγραμμένη ή δεδομένη. Το άτομο μπορεί να σταματήσει αυτή την εξέλιξη σε κάθε ένα από τα στάδια που αναφέρονται στη συνέχεια, ιδιαίτερα αν λάβει υποστήριξη.1.Πειραματισμός (Μύηση)Η χρήση γίνεται μαζί με άλλους ή μόνος. Συνήθως, όμως, η ουσία προσφέρεται από άλλους. Η περιέργεια και η πίεση της ομάδας λειτουργούν ενισχυτικά σ’ αυτή τη φάση. Τομείς, όπως η εργασία, το σχολείο, η υγεία, τα οικονομικά, δεν



επηρεάζονται. Το να δοκιμάσει κάποιος δεν σημαίνει ότι θα εξαρτηθεί. Όλοι, όμως, οι εξαρτημένοι ξεκίνησαν από μια δοκιμή. 2.Ενεργή αναζήτησηΜιλάμε πια για συναναστροφή με χρήστες ουσιών και αναζήτηση της ουσίας με στόχο την αλλαγή της διάθεσης. Αρχίζουν να φαίνονται μικρές επιπτώσεις στα οικονομικά αλλά και σε τομείς όπως η εργασία και η υγεία. Σημειώνεται αλλαγή στις παρέες και πιθανά στις σχολικές επιδόσεις.3.ΕνασχόλησηΠαρουσιάζεται σημαντική αύξηση της χρήσης. Η ψυχική ή και η σωματική εξάρτηση κάνουν την εμφάνισή τους. Άμεσες είναι οι επιπτώσεις στα οικονομικά. Παρουσιάζονται προβλήματα διατροφής και διαταραχές στον ύπνο. Το άτομο θέτει τη ζωή του σε πολλούς κινδύνους (ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, τροχαία ατυχήματα). Το άτομο που κάνει χρήση χαρακτηρίζεται από ασυνέπεια και χαμηλή απόδοση σε ό,τι σχετίζεται με την οικογένεια, την εργασία, ή το σχολείο. Οι σχέσεις με τους γύρω του διαταράσσονται, το άτομο αρχίζει να απομονώνεται.4.Εξάρτηση Η χρήση είναι πλέον το επίκεντρο της ζωής του ατόμου. Οι φίλοι είναι κυρίως χρήστες. Βρίσκεται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για εμπλοκή σε παράνομες δραστηριότητες και νομικά προβλήματα. Κάνει χρήση μόνος του και παίρνει υψηλές δόσεις. Είναι πολλά πλέον τα συμπτώματα στην υγεία (σωματική - διανοητική - ψυχική - κοινωνική).

2.3. Η ανάπτυξη ανοχής Η ανοχή είναι η κατάσταση κατά την οποία ο οργανισμός συνηθίζει την ουσία με αποτέλεσμα οι ψυχότροπες δράσεις της (π.χ. συναισθήματα ευφορίας) να επιτυγχάνονται μόνο με μεγαλύτερες δόσεις. Το πρόβλημα της ανάπτυξης ανοχής είναι σημαντικό, γιατί ο χρήστης, στην προσπάθειά του να επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, αυξάνει σταδιακά τη δόση κινδυνεύοντας να κάνει χρήση υπερβολικής δόσης που θα τον οδηγήσει στο θάνατο.

Η ποσότητα που απαιτείται για να προκληθεί εθισμός/εξάρτηση στην χρησιμοποιούμενη ουσία εξαρτάται τόσο από την ουσία όσο και από την ιδιοσυγκρασία του χρήστη και για αυτό δεν δύναται να καθοριστεί ιατρικώς μία γενική ‘ασφαλής, μη εθιστική’ δόση. Η παντελής αποχή είναι η μόνη ασφαλής οδός αποφυγής της ανάπτυξης εθισμού.



3Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

3.1. Εξαρτησιογόνες ουσίες: Ορισμός και κατηγοριοποίησή τους

Με τον όρο εξαρτησιογόνες ουσίες ή ναρκωτικά εννοούμε όλες εκείνες τις χημικές ουσίες που προκαλούν μεταβολές στο επίπεδο της νοητικής σφαίρας , του συναισθήματος ή της συμπεριφοράς του ατόμου και έχουν εξαρτησιογόνες ιδιότητες, δηλαδή προκαλούν εθισμό. Εθισμός είναι μία κατάσταση όπου ο χρήστης διακατέχεται από μία μη ελεγχόμενη επιθυμία χρησιμοποίησης των ουσιών αυτών, που οδηγεί σε μία ψυχική και σωματική κατάπτωση και συνοδεύεται από πολύπλοκα συμπτώματα δυσφορίας, πόνου και εξαθλίωσης

Στις εξαρτησιογόνες ουσίες συγκαταλέγονται το αλκοόλ, η νικοτίνη, η καφεΐνη, το χασίς, το όπιο, η μορφίνη, η ηρωίνη, οι αμφεταμίνες, το LSD, οι βενζοδιαζεπίνες, τα βαρβιτουρικά.Η παγκόσμια οργάνωση υγείας έχει χωρίσει τα ναρκωτικά σε 2 κατηγορίες:• Στα «βαριά», εκείνα που προκαλούν σοβαρή βλαπτική επίδραση στο άτομο,

όπως το όπιο, η μορφίνη, η κοκαΐνη, η ηρωίνη, οι αμφεταμίνες, η μαριχουάνα (χασίς), το LSD, και άλλα.

• Στα «ελαφριά», σε ουσίες που δεν δημιουργούν υποχρεωτικά εθισμό, όπως τα βαρβιτουρικά και τα «ανώδυνα» (καπνός, καφές, κ.α.).

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) ιατρικά τα διάφορα είδη ναρκωτικών κατατάσσονται στις παρακάτω κατηγορίες:

Ψευδαισθησιογόνα : LSD και όμοια, προϊόντα χασίς

Διεγερτικά του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος: Κοκαΐνη, κρακ, καφεΐνη, αμφεταμίνες

Κατασταλτικά του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος : Οινοπνευματώδη και ηρεμιστικά, αγχολυτικά κλπ.

Διαλύτες, κόλλες, ατμοί : Φρέον, κηροζίνη, βενζόλιο, ασετόνη, γκαζάκια κ.τ.λ.

Παράγωγα του οπίου: Όπιο, μορφίνη, κωδεΐνη,ηρωίνη

Όλα τα παραπάνω χαρακτηρίζονται ως ψυχότροπες ουσίες, δηλαδή ουσίες που στην ελάχιστη ποσότητά τους τρέπουν – αλλάζουν τον ψυχισμό του ατόμου. Όσες ουσίες ανήκουν στα διεγερτικά του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος προκαλούν υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος, υπερκινητικότητα και έντονη διάθεση για φυσική δραστηριότητα. Αντίθετα, όσες ανήκουν στα κατασταλτικά του Κ.Ν.Σ.



ταυτόχρονα με την ευφορία προκαλούν και ένα «μούδιασμα», καταστέλλουν την κινητικότητα και κάνουν το χρήστη άτονο και νωχελικό.

3.2. Πώς λειτουργούν τα ναρκωτικά;

Η λειτουργία των εξαρτησιογόνων ουσιών στηρίζεται στην απομίμηση των φυσικών ναρκωτικών του οργανισμού μας , δηλαδή των ορμονών του εγκεφάλου μας. Αυτές οι ορμόνες ονομάζονται νευροδιαβιβαστές , επειδή εκκρίνονται στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Μερικές από αυτές τις ορμόνες είναι η ενδορφίνη (αντι-stress, φυσικής αναλγησίας), η σερετονίνη (χαρά, ηρεμία), η ντοπαμίνη και νοραδρεναλίνη. Η πιο γνωστή από αυτές τις ουσίες είναι η ντοπαμίνη εξαιτίας της σχέσης της με τα αναβολικά φάρμακα και είναι υπεύθυνη για το αίσθημα της έντονης ευχαρίστησης.

Σε φυσιολογικές συνθήκες η ντοπαμίνη απελευθερώνεται στον οργανισμό σε μικρές σταθερές ποσότητες με αργό ρυθμό, ώστε η διάθεσή μας να παραμένει σταθερή. Υπό την επίδραση διεγερτικών ναρκωτικών ουσιών, όπως η κοκαΐνη, τα επίπεδα της ντοπαμίνης που απελευθερώνεται αυξάνονται κατακόρυφα και προκαλούν απότομη κορύφωση της διάθεσης και της ενεργητικότητας. Ο χρήστης επιδιώκει να ξαναζήσει την εμπειρία και αργά ή γρήγορα οδηγείται στην εξάρτηση. Η εξάρτηση οφείλεται στο γεγονός ότι, όταν κανείς κάνει συχνά χρήση μιας ψυχοτρόπου ουσίας, ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται την ικανοποίηση της λειτουργίας αυτής και σταματά να παράγει τις δικές του ουσίες. Έτσι, δεν μπορεί να λειτουργήσει κανονικά στην καθημερινότητά του χωρίς τη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών.

3.3. Αιτίες που οδηγούν στην εξάρτηση

Η εξάρτηση είναι ένα φαινόμενο που συνδέεται με πολλούς παράγοντες. Ανάμεσα στις αιτίες που οδηγούν τον έφηβο στην εξάρτηση υπάρχουν εκείνες που συνδέονται με την ηλικία του αλλά και εκείνες που εντοπίζονται στο οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον. Ως αιτίες, λοιπόν, που οδηγούν στην εξάρτηση και σχετίζονται με την εφηβεία μπορούμε να αναφέρουμε:

• την περιέργεια



• την τάση για λήψη ρίσκου ως εκδήλωση της εφηβικής επαναστατικότητας και ανάγκης για ανεξαρτησία

• Την πίεση των συνομήλικων του, στην οποία ενδίδει λόγω της αυξημένης ανάγκης του για αποδοχή και συναναστροφή

• Τη χαμηλή αυτοεκτίμηση που έχουν οι περισσότεροι έφηβοι εξαιτίας της τελειομανίας τους και της ασταμάτητης αυτοκριτικής τους.

• Το άγχος που προκαλεί η σχολική επίδοση, αφού για πολλούς εφήβους η σχολική επιτυχία αποτελεί σημαντικό παράγοντα αυτό-επιβεβαίωσης.

Άλλες αιτίες που οδηγούν στην εξάρτηση αλλά δεν απορρέουν από την εφηβεία είναι:

• η αδυναμία της οικογένειας να καθοδηγήσει τον έφηβο λόγω υπερβολικής αυταρχικότητας ή έλλειψης ορίων. Επιπλέον, στις μέρες μας η ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή γίνεται όλο και πιο σπάνια. Τα παιδιά αφήνονται χωρίς καθοδήγηση και αγάπη. Μερικές φορές η οικογενειακή κατάσταση βαραίνει τόσο πολύ πάνω στην καρδιά των μικρών, ώστε επιθυμούν να ξεφύγουν από αυτές τις καταστάσεις με πράξεις αυτό-καταστροφής.

2. τα κοινωνικά πρότυπα ζωής που προβάλλονται από τα ΜΜΕ, όπως είναι, για παράδειγμα, τα μουσικά είδωλα.

3.4. Η συνέπειες των ναρκωτικών

Α)Η οξεία δηλητηρίαση απ' τα ναρκωτικά είναι μια απ' τις συνηθισμένες αιτίες θανάτου των τοξικομανών.Β)Η τοξικομανία(η χρόνια δηλητηρίαση) αναπτύχθηκε στην αρχή.Γ)Οι γενικές λοιμώξεις, όπως το AIDS, η ηπατίτιδα, ο τέτανος, οι πνευμονικές επιπλοκές, η σηψαιμία, η ενδοκαρδίτιδα κτλ., προκαλούνται από άγνοια ή αδυναμία τήρησης των συνθηκών ασηψίας, όταν γίνεται χρήση με ενέσεις.Δ) Ο κίνδυνος από την πρόσμειξη των ναρκωτικών με άλλες ουσίες είναι μεγάλος.Ε) Η λήψη ναρκωτικών στη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι ολέθρια για το παιδί Τα ναρκωτικά διαπερνούν τον πλακούντα. Αυτό σημαίνει ότι, αν μια γυναίκα ναρκομανής μείνει έγκυος, το έμβρυο θα δεχτεί την επίδραση του ναρκωτικού και θ' αναπτύξει σωματική εξάρτηση. Επομένως, σύντομα μετά τη γέννησή του, το βρέφος θα παρουσιάζει το φοβερό πόνο της εξάρτησης από το ναρκωτικό. Στ) Το κοινωνικό κόστος από την κατάχρηση τοξικών ουσιών είναι υπερβολικό, κυρίως όταν υπολογίσει κανείς τα εγκλήματα και τη βία, όπως επίσης και τη διάβρωση των ηθικών αξιών που προκαλούν.Ζ) Τροχαία ατυχήματαΗ) Ψυχιατρικά συμπτώματα



3.5. Μερικά είδη ναρκωτικών:

3.5.1. ΧΑΣΙΣ: Με τον όρο Χασίς εννοείται το συμπυκνωμένο στερεό παρασκεύασμα που προέρχεται από το φυτό Ινδική Κάνναβη. Πολλές φορές με το ίδιο όνομα χαρακτηρίζονται και τα προϊόντα του φυτού αυτού που είναι τριών ειδών: ο ανθός(κορυφές) μαζί με φύλλα του φυτού (κοινώς Φούντα), η ρητίνη του φυτού καθώς και διάφορα σύνθετα μίγματα των προηγουμένων, αν και συνήθως το φυτό αναφέρεται ως Χασισόδεντρο ή Χασισιά.ΠαρασκευήΠαρασκευάζεται με διάφορους τρόπους, που σε γενικές γραμμές περιλαμβάνουν την των ανθών, το τρίψιμο και τους, και στη συνέχεια τη συμπύκνωσή τους σε "πλάκες". Το τελικό προϊόν έχει που ποικίλλει από σκούρο σε ή , ανάλογα με τη συγκεκριμένη τεχνική παρασκευής του, τον τόπο προέλευσης και την ποιότητά του. Η του κυμαίνεται μεταξύ πλαστελίνης και ξύλου, ενώ με ελαφρά θέρμανση, μαλακώνει και θρυμματίζεται εύκολα στο κονίαμα από το οποία προήλθε. Χρήση Η χρήση του χασίς γίνεται καπνίζοντάς το σε , ή διάφορα είδη πίπας αλλά και με θέρμανσή του σε κάποιο κλειστό δοχείο (σπιρτόκουτο, ποτήρι κλπ.) και εισπνοή των ατμών. Επίσης το χασίς μπορεί να παρασκευαστεί σε τσάι καθώς και να χρησιμοποιηθεί ως συστατικό σε διάφορα φαγητά και γλυκά.Χημική σύστασηΗ δραστική ουσία της Ινδικής Κάνναβης είναι η ή αλλιώς THC.Η κάνναβη και οι επιπτώσεις στην υγεία:


http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%8C%CF%82


Η κάνναβη περιέχει τετραϋδροκανναβινόλη (ΤΗC). Η ουσία αυτή επηρεάζει τις ψυχικές μας λειτουργίες (είναι ψυχοδραστική), δηλαδή επιδρά στις σκέψεις μας και στα συναισθήματά μας. Το αν η εμπειρία αυτή θα είναι ευχάριστη ή δυσάρεστη εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.Η ΤΗC απορροφάται από το βλεννογόνο των πνευμόνων, αν την καπνίσουμε, ή από το βλεννογόνο του εντέρου, αν την φάμε ή την πιούμε. Μέσω της κυκλοφορίας του αίματος φτάνει σε όλα τα όργανα του σώματος, ενώ ίχνη της ανιχνεύονται στα ούρα ακόμη και εβδομάδες μετά τη χρήση.Όταν η ΤΗC φτάσει στον εγκέφαλο, επιδρά στις περιοχές εκείνες που ρυθμίζουν την απομνημόνευση νέων πληροφοριών και την αυτόματη εκτέλεση συγκεκριμένων κινήσεων. Αυτό εξηγεί γιατί όσοι είναι υπό την επήρεια της κάνναβης δεν μπορούν γενικά να θυμηθούν καινούρια πράγματα, έχουν εσφαλμένη αντίληψη του χρόνου και δύσκολα ελέγχουν τις κινήσεις τους. Η επίδραση στη μνήμη τους εξακολουθεί να υφίσταται για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.

Το πώς θα νιώσει κανείς μετά από χρήση κάνναβης διαφέρει από άτομο σε άτομο. Η επίδραση εξαρτάται από την ποσότητα που καταναλώνεται, από τις εμπειρίες του ατόμου, από τις εξωτερικές συνθήκες και, σε πολύ μεγάλο βαθμό, από το πώς περιμένει ο ίδιος ότι θα νιώσει. Μπορεί, δηλαδή, ή να μην αισθανθεί τίποτε το ιδιαίτερο τις πρώτες φορές ή να του έρθει τάση για εμετό ή πανικός με την πρώτη φορά.Η κάνναβη λειτουργεί ψυχοδραστικά. Αυτό σημαίνει ότι επηρεάζει τα συναισθήματα, τις σκέψεις, την αντίληψη και την εκτίμηση του όποιου κινδύνου.Συνήθως ο χρήστης αισθάνεται κεφάτος και χαλαρός μετά τη χρήση, γελά περισσότερο και ακούει τη μουσική πιο έντονα. Αντιλαμβάνεται το χρόνο και το χώρο γύρω του διαφορετικά. Αυτό αρέσει σε κάποιους, ενώ άλλοι γίνονται αδίστακτοι και άλλοι βιώνουν πανικό ή ψευδαισθήσεις. Όταν κάποιος βρίσκεται υπό την επήρεια της κάνναβης δεν μπορεί να συγκεντρωθεί στις εξωτερικές περιστάσεις ούτε να θυμηθεί νέες πληροφορίες. Αυτό διαρκεί γενικά μία με δύο ώρες και φεύγει σιγά-σιγά. Στη συνέχεια, το άτομο αισθάνεται υπνηλία και αδυναμία.Η κάνναβη κάνει τα μάτια να κοκκινίζουν, ανεβάζει τους καρδιακούς παλμούς και προκαλεί ξηροστομία. Τα πόδια και τα χέρια βαραίνουν και ο συντονισμός των κινήσεων δυσκολεύει. Η κατάσταση αυτή γίνεται πολύ πιο έντονη με την ταυτόχρονη κατανάλωση αλκοόλ. Πολύ συχνά εμφανίζεται και ένα έντονο αίσθημα πείνας (κυρίως για γλυκά).Πρόσφατα αποδείχτηκε ότι η κάνναβη έχει αρνητικές επιπτώσεις στη νοημοσύνη. Ειδικά εκείνοι που δεν έχουν και τις καλύτερες νοητικές επιδόσεις και κάνουν τακτικά χρήση κάνναβης αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες με τις γνωστικές τους λειτουργίες (π.χ. ικανότητα απομνημόνευσης αντίδρασης), οι οποίες μπορεί να εξακολουθήσουν έως και ένα μήνα μετά τη διακοπή της χρήσης.

Κίνδυνοι που πρέπει να γνωρίζουμε• Αφού τα αποτελέσματα της χρήσης μπορεί να διαφέρουν τόσο πολύ,

υπάρχει πάντα ο κίνδυνος μιας πολύ κακής εμπειρίας μετά τη χρήση. Ειδικά όσοι αισθάνονται θλίψη και άγχος και όσοι έχουν ψυχικά προβλήματα δεν πρέπει να κάνουν χρήση κάνναβης. Η κάνναβη επιδεινώνει τα



συναισθήματα αυτά και η εμπειρία μπορεί τελικά να είναι εξαιρετικά δυσάρεστη.

• Η χρήση κάνναβης μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογική εξάρτηση. Μπορεί, δηλαδή, το άτομο να αισθάνεται ότι πρέπει να πάρει κάνναβη για να μπορέσει να ηρεμήσει, να διασκεδάσει, να νιώσει χαρούμενο, να ζήσει έντονες συγκινήσεις, να αισθανθεί άνετα. Μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην κυκλοφορία του αίματος (ζάλη ή και λιποθυμία).

• Ο άνθρωπος υπό την επήρεια της κάνναβης είναι πιο επιρρεπής σε ατυχήματα, γιατί παύει να αντιλαμβάνεται και να εκτιμά σωστά τον κίνδυνο. Η ΤΗC επηρεάζει την προσοχή, τη μνήμη και τη συγκέντρωση. Η καθημερινή χρήση μπορεί να προκαλέσει μεγάλα προβλήματα στις σχολικές επιδόσεις, να περιορίσει τις δραστηριότητες του χρήστη και να τον κάνει να χάσει το ενδιαφέρον του για πράγματα που του άρεσαν στο παρελθόν.

• Η κάνναβη κάνει τον χρήστη να επικεντρώνεται περισσότερο στις εσωτερικές διεργασίες, δηλαδή στις προσωπικές του σκέψεις και στα προσωπικά του συναισθήματα. Ορισμένοι αποκόβονται εντελώς από τους άλλους όταν κάνουν χρήση κάνναβης. Υπό αυτή την έννοια, παίρνοντας κάνναβη δεν μπορεί να είσαι η «ψυχή της παρέας» ούτε να έχεις ικανοποιητικές επαφές με τους άλλους.

• Καπνίζοντας κάνναβη, αυξάνεται ο κίνδυνος για αναπνευστικά προβλήματα (βρογχίτιδα, λοιμώξεις της τραχείας και των πνευμόνων). Όπως συμβαίνει και με το τσιγάρο, η φυσική κατάσταση και οι επιδόσεις στον αθλητισμό χειροτερεύουν.

• Επειδή ο χρήστης εισπνέει πιο βαθιά τον καπνό και τον κρατά περισσότερο στους πνεύμονές του, ένα τσιγαριλίκι κάνει τη ζημιά που κάνουν τρία με πέντε τσιγάρα (αν μιλήσουμε για το μονοξείδιο του άνθρακα και την πίσσα).

• Αν κάποιος φάει ή πιει κάνναβη, η επίδραση είναι ισχυρότερη αλλά επέρχεται αργότερα (σε μία ώρα περίπου). Η λήψη από το στόμα προκαλεί συχνότερα ψευδαισθήσεις.

• Η χρήση χασίς ή μαριχουάνας είναι παράνομη στις πιο πολλές χώρες και κοινωνικά μη αποδεκτή. Αν κάποιος συλληφθεί να κάνει χρήση κάνναβης μπορεί να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα.

• Σήμερα τα προϊόντα της κάνναβης είναι πιο δραστικά (δηλαδή περιέχουν πολύ περισσότερη THC) από ό,τι πριν από μερικά χρόνια. Αυτό συνεπάγεται και περισσότερα προβλήματα και μεγαλύτερους κινδύνους. Πολλοί νέοι άνθρωποι εισάγονται σε ψυχιατρικές κλινικές λόγω του προβλήματος που έχουν με την κάνναβη. Ιδιαίτερα θα πρέπει να προσέξουν όσοι κάνουν χρήση κάνναβης για να τους περάσει η νευρικότητα και η ένταση που αισθάνονται.



3.5.2. L.S.D.

Το LSD είναι η πιο γνωστή παραισθησιογόνος ουσία. Προέρχεται από ένα μύκητα, την ερυσιβώδη ολύρα που είναι παράσιτο της σίκαλης και άλλων δημητριακών. Ανακαλύφθηκε από τον Άλμπερτ Χόφμαν, ένα νεαρό χημικό, στη δεκαετία του ’20 στην Ελβετία, αλλά τα ψυχοτρόπα αποτελέσματά του έγιναν αντιληπτά το 1943 όταν κατά λάθος ο ίδιος ο Χόφμαν πήρε μια ελάχιστη δόση της ουσίας. Ανακαλύφθηκε έτσι ότι το LSD ήταν ένα ισχυρό ψυχωσιομιμητικό. Μια ουσία δηλαδή που θα μπορούσε να προκαλέσει εργαστηριακά «ψύχωση», η μελέτη της οποίας θα αποκάλυπτε τους μηχανισμούς της σχιζοφρένειας και άλλων ψυχικών παθήσεων. Ακολούθησε ένας πειραματισμός προς αυτή την κατεύθυνση από πολλούς επιστήμονες σε διάφορα μέρη του κόσμου, αλλά η χρήση του εγκαταλείφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Ξαναεμφανίστηκε πριν από μερικά χρόνια μέσα από το κίνημα της Rave μουσικής. Το LSD τώρα παρασκευάζεται παράνομα, κυρίως στις ΗΠΑ και την Ολλανδία. Το καθαρό LSD είναι μια άσπρη, διαλυτή, κρυσταλλική σκόνη –απίστευτα δραστική- πράγμα που καθιστά απαραίτητα την αραίωσή του. Μικρές ποσότητες LSD τοποθετούνται επάνω σε χάπια, κάψουλες, κύβους ζάχαρης, στυπόχαρτο, κ.α. ή σε αυτοκόλλητα με σχέδια που διαφοροποιούν το είδος τους.ΑΜΕΣΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ LSD Το «ταξίδι» (trip) του LSD ξεκινά περίπου μία ώρα μετά τη λήψη της ουσίας, φτάνει στο απόγειό του μετά δύο ως τρεις ώρες, και διαρκεί γύρω στις 12 με 15 ώρες. Τα αποτελέσματα είναι δύσκολο να προβλεφθούν μιας και εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την προσωπικότητα του χρήστη, από την εμπειρία του, από τις προσδοκίες του και από το περιβάλλον μέσα στο οποίο γίνεται η χρήση. Μερικά σωματικά αποτελέσματα είναι η αύξηση του ρυθμού της καρδιάς και της πίεσης, συστολή της κόρης των ματιών και αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος. Τα ψυχολογικά αποτελέσματα, που είναι πιο έντονα, περιλαμβάνουν αλλοιώσεις στην εικόνα του σώματος, αλλοιώσεις στο σχήμα και στο μέγεθος των αντικειμένων και έντονη αίσθηση των χρωμάτων. Αλλοιώσεις παρουσιάζονται και στην ακοή, ενώ η αίσθηση του χρόνου και του χώρου μεταβάλλονται. Παρουσιάζονται συναισθηματικές μεταβολές, που μπορεί να είναι τρομακτικές, ευχάριστες ή δυσάρεστες, οι οποίες μπορεί να εναλλάσσονται κατά τη διάρκεια του «ταξιδιού». Ο χρήστης κάτω από την επίδραση του παραισθησιογόνου- μπορεί να δράσει ασυλλόγιστα και να προκαλέσει βλάβες στον ίδιο αλλά και σε άλλους, νομίζοντας



ότι η εμπειρία της ουσίας ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Μερικές φορές εμφανίζεται μελαγχολία και άγχος, που μπορούν να διαρκέσουν και 24 ώρες μετά τη λήψη της ουσίας, και σ’ αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει κίνδυνος για αυτοκτονία.

3.5.3. ΚΟΚΑΪΝΗ

Η κοκαΐνη είναι μία διεγερτική ουσία η οποία, στην καθαρή μορφή της, είναι μια άσπρη κρυστάλλινη σκόνη με μια πικρή γεύση. Αυτή η σκόνη καλείται υδροχλώριο της κοκαΐνης και παράγεται με την επεξεργασία των φύλλων του φυτού κόκα που βρίσκεται κυρίως Νότια Αμερική. Η κοκαΐνη είναι ένα από τα ευρύτατα χρησιμοποιημένα παράνομα ναρκωτικά στις ΗΠΑ και σε άλλα μέρη του κόσμου.

Bραχυπρόθεσμες δράσεις Οι επιδράσεις της κοκαΐνης, όπως έντονη ευχαρίστηση, εγρήγορση, αυτοπεποίθηση και σεξουαλική διέγερση είναι πολύ σύντομες (λιγότερο από 30 λεπτά). Χρησιμοποιείται ως ναρκωτικό διασκέδασης αλλά και ως βοηθητικό στην απόδοση εργασιών που απαιτούν πολλές ώρες σε εγρήγορση. Οι χρήστες ενέσιμης κοκαΐνης επιδιώκουν την αυτοπεποίθηση και τις διεγερτικές δράσεις της κοκαΐνης.

Οι βραχυπρόθεσμες δράσεις περιλάβουν: • ευφορία και ευημερία • αυξανόμενη επαγρύπνηση • αυξανόμενη αυτοπεποίθηση • μείωση της όρεξης • μειωμένη κούραση • πονοκέφαλος • αδυναμία στον ύπνο

Μακροχρόνιες δράσειςΟι μακροχρόνιες δράσεις της τακτικής χρήσης κοκαΐνης περιλαμβάνουν:• διαταραχές ύπνου • σεξουαλικά προβλήματα, συχνά ανικανότητα • διάτρηση των ρινικών μεμβρανών και του διαφράγματος • χρόνια ρινική καταρροή • ρινική αιμορραγία • απώλεια της αίσθησης της όσφρησης • σπασμούς του προσώπου ή ακούσιο τράνταγμα του σώματος • ψύχωση



• καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά και αναπνευστικές διαταραχές • κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα • εθισμός

Το ναρκωτικό αυτό προκαλεί πολύ υψηλή πίεση και στη συνέχεια οδηγεί σε οξεία και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Αυτό οδηγεί στην αιμοκάθαρση και σε μια μόνιμη μορφή αναπηρίας με απρόβλεπτο και δύσκολο μέλλον.

Θεραπείες για την εξάρτηση της κοκαΐνης Η χρόνια χρήση κοκαΐνης μπορεί να επιφέρει αλλαγές στις διαβάσεις του εγκεφάλου προκαλώντας τις φυσικές πτυχές του εθισμού, συμπεριλαμβανομένης της ανοχής στις υψηλές δόσεις και τα συμπτώματα στέρησης στην απότομη διακοπή της χρήσης. Ένας συνδυασμός φυσικών, ψυχολογικών και συμπεριφοριστικών καταστάσεων κάνει τον εθισμό κοκαΐνης μία σύνθετη και δύσκολη κατάσταση να θεραπευθεί. Η έντονη επιθυμία για κοκαΐνη προκαλεί την υποτροπή. Τα φάρμακα που βοηθούν τους ασθενείς σε αυτές τις καταστάσεις θα ήταν πολύτιμα στην προσέλκυση και παραμονή τους στην παροχή συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας που απαιτείται για να τους βοηθήσει να διαχειριστούν τις σκέψεις και τις συμπεριφορές σχετιζόμενες με την κοκαΐνη.

3.5.4. ΗΡΩΙΝΗ

Η επίδραση της ηρωίνης είναι κυρίως κατασταλτική. Η αγχολυτική δράση της μπορεί να προκαλέσει αίσθημα ευφορίας. Σε μεγάλη δόση η κατασταλτική δράση είναι ισχυρότερη της ευφορικής. Η επίδραση της, στην ενέσιμη μορφή, διαρκεί από 6 έως 12 ώρες.

ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΔΟΣΗ Όταν λαμβάνεται με ενδοφλέβια ένεση, ο κίνδυνος υπερβολικής δόσης είναι μεγάλος και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Ο κίνδυνος πολλαπλασιάζεται όταν δεν γνωρίζουμε την περιεκτικότητα της δόσης. Σε περίπτωση που χρησιμοποιούνται μεταχειρισμένες σύριγγες υπάρχει κίνδυνος μολύνσεων [AIDS, Ηπατίτιδα, ενδοκαρδίτιδα, τέτανος]. Η μακροχρόνια χρήση της ηρωίνης δεν προκαλεί μόνιμες βλάβες. Με την ανάπτυξη της ανοχής στο ναρκωτικό, οι τακτικοί χρήστες ηρωίνης έχουν συχνά κακή υγεία λόγω του κακού διαιτολόγου τους, επειδή προκαλείται



μείωση της όρεξης. Ακόμη, μειώνει τη σεξουαλικότητα, προκαλεί δυσκοιλιότητα και σε μερικές περιπτώσεις βλάβες στα πνευμόνια.

ΕΞΑΡΤΗΣΗ Η σωματική εξάρτηση αρχίζει, όταν η ουσία χρησιμοποιείται τουλάχιστον μια φορά την ημέρα για διάστημα μιας ή δύο εβδομάδων. Η σοβαρότητα της εξάρτησης είναι ανάλογη με την περίοδο χρήσης και τη δοσολογία. Τα στερητικά σύνδρομα εμφανίζονται με πόνους στις κλειδώσεις, πυρετό, αϋπνία και εφίδρωση. Το κύριο πρόβλημα με την ηρωίνη είναι να ξεπεραστεί η ψυχολογική εξάρτηση, γι’ αυτό και η απεξάρτησή της είναι από της πιο δύσκολες στην αντιμετώπιση τους.

3.5.5. ΝΕΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ: ΤΟ SHISHA

Το shisha είναι ένα νέο ναρκωτικό τρεις φορές ισχυρότερο από την ηρωίνη και μπορεί να σκοτώσει τους χρήστες σε διάστημα λίγων μηνών , ενώ ευθύνεται για την αύξηση της μόλυνσης από τον ιό του ΑIDS. Εξελκώσεις και λύση του δέρματος, φλεγμονές, απώλεια βάρους είναι μερικές από τις επιπτώσεις της τοξικής ουσίας στον οργανισμό των χρηστών. Το σώμα του χρήστη γεμίζει πληγές και διαλύεται, τα δόντια σαπίζουν και πέφτουν, με αποτέλεσμα νέοι άνθρωποι να έχουν μια χαρακτηριστικά κατεστραμμένη και γερασμένη όψη. Η «κοκαΐνη των φτωχών», όπως αποκαλείται το νέο παραισθησιογόνο ναρκωτικό, είναι ευρέως διαθέσιμη και «προσαρμοσμένη» στα οικονομικά δεδομένα της εποχής, αφού η τιμή της δόσης δεν ξεπερνά τα 3 με 5 ευρώ. Το shisa αποτελεί αντιγραφή του crystal meth, ενός πιο ακριβού, και ως εκ τούτου, δυσεύρετου, αυτήν την εποχή, ναρκωτικού. Παρασκευάζεται σε αυτοσχέδια εργαστήρια που στήνονται γύρω από την πλατεία Βικτώριας, με βασικά συστατικά του την αιθανόλη, τη χλωρίνη και τα υγρά μπαταρίας. «Η οικονομική αποδυνάμωση των χρηστών τους κάνει να χρησιμοποιούν την ουσία ανεξέλεγκτα και πολλές φορές σε συνδυασμό με άλλα ναρκωτικά». Πρόκειται για ναρκωτικό με ιστορία πάνω από 500 χρόνια, το οποίο, σύμφωνα με τους επιστήμονες του ΚΕΕΛΠΝΟ, ήρθε στη χώρα μας πριν από έναν χρόνο. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε το ΚΕΘΕΑ σε διάφορα σημεία του κέντρου της Αθήνας και στην οποία συμμετείχαν περίπου 150 εξαρτημένοι χρήστες, το 95% γνωρίζει την ύπαρξη της ουσίας και το 68,5% την έχει δοκιμάσει. Το shisa καταναλώνεται , κυρίως , με κάπνισμα, μέσω ειδικού εξαρτήματος, όπως δήλωσε το 68,8% από τους ερωτηθέντες που το έχουν χρησιμοποιήσει, αλλά και με ένεση, όπως δήλωσε το 15,5%. Έχει έντονη διεγερτική δράση, προκαλεί αϋπνία, επιθετικότητα, νευρικότητα και διάθεση για σεξουαλική δραστηριότητα. Μάλιστα, όπως σημειώνουν οι επιστήμονες του ΚΕΘΕΑ, πιθανώς η διάδοση της ουσίας να συνδέεται με την πρόσφατη αύξηση της μόλυνσης των χρηστών από τον ιό HIV. Υπάρχει η υπόνοια ότι η διεγερτική δράση του shisa διαμορφώνει μια τάση



σεξουαλικής δραστηριότητας χωρίς καμία προφύλαξη, ενώ και η ενέσιμη χρήση του γίνεται χωρίς προφυλάξεις. Το γεγονός αυτό πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα τους ιθύνοντες καθώς υπάρχουν φόβοι για δεκάδες νεκρούς, κυρίως νεαρής ηλικίας. Εκτός από το shisa, όμως, την είσοδο του στους κύκλους των χρηστών έχει κάνει και το ταϊ, εξίσου επικίνδυνο και φθηνό ναρκωτικό. Στοιχίζει 5-6 ευρώ η δόση, αποτελεί παράγωγο της μορφίνης, μοιάζει με πλαστελίνη και η χρήση του, σύμφωνα με τους επιστήμονες του ΚΕΕΛΠΝΟ, είναι μόνο ενδοφλέβια. Αντίγραφα κοκαΐνης, ηρωίνης και αμφεταμίνης και πολλές ακόμα «απομιμήσεις» γνωστών ναρκωτικών συνθέτουν το «παζλ της εξάρτησης» στο κέντρο της Αθήνας, σε μια εποχή που σχεδόν τα πάντα… προσαρμόζονται και θυσιάζονται στον βωμό του κέρδους και των εκπτώσεων.

3.6. Το κάπνισμα

Το κάπνισμα του τσιγάρου είναι η πιο διαδεδομένη μορφή κατανάλωσης του καπνού. Πρόκειται για μια συνήθεια που σε αρχικό στάδιο «ξαφνιάζει» και αναστατώνει τον ανθρώπινο οργανισμό. Ανάμεσα στις περίπου 4.000 ουσίες που ο οργανισμός των καπνιστών λαμβάνει με το κάπνισμα, εμπεριέχονται βλαβερές και καρκινογόνες ουσίες, όπως η γνωστή σε όλους μας πίσσα, η νικοτίνη, αμμωνία, ασετόν, καθώς επίσης και μονοξείδιο του άνθρακα. Με το κάπνισμα λοιπόν, ο ανθρώπινος οργανισμός αρχικά δυσκολεύεται να συνηθίσει τις ξένες ουσίες που εμπεριέχει ο καπνός. Με το πέρασμα του καιρού, ο ανθρώπινος οργανισμός αναγκάζεται να συμβιβαστεί και στην συνέχεια να αποδεχτεί όλο και περισσότερο τον καπνό. Παράλληλα, η πράξη του καπνίσματος αρχίζει να δημιουργεί εθισμό και κατά συνέπεια ο ίδιος ο καπνιστής πιστεύει πως ο οργανισμός του χρειάζεται το κάπνισμα! Παρόλο που οι περισσότεροι καπνιστές φτάνουν στο σημείο να θεωρούν το τσιγάρο «απαραίτητο», είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε πως ο μόνος λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι το γεγονός πως οι ίδιοι οι καπνιστές πλέον είναι εθισμένοι στο κάπνισμα καθώς επίσης και στις βλαβερές ουσίες του



καπνού. Το κάπνισμα αποτελεί κύριο παράγοντα στην εμφάνιση σοβαρών ασθενειών που μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και τον θάνατο! Οι παράγοντες που οδηγούν κυρίως τα παιδιά στο κάπνισμα είναι πολλοί και δρουν σε πολλαπλά επίπεδα: περιέργεια, αίσθηση ανεξαρτησίας, προσπάθεια αυτοεπιβεβαίωσης, εξασφάλιση εκτίμησης από την παρέα, κοινωνικοποίηση, άγχος, συνήθεια. Τα περισσότερα παιδιά καπνίζουν διότι αυτό τα βοηθά να ξεπερνούν το stress της εφηβικής ηλικίας. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, να παρουσιάσει ο γονιός εναλλακτικούς μηχανισμούς απόρριψης του τσιγάρου στο παιδί του. Πρέπει να του εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους του απαγορεύει το κάπνισμα και να το προειδοποιήσει για τις συνέπειες που θα έχει εκ μέρους του εάν συνεχίσει αυτή του τη συνήθεια. Επομένως μερικές από τις συνέπειες του καπνίσματος είναι: διατάραξη της όρασης, φαρυγγίτιδα, αλλοίωση της γεύσης, της ακοής και της όσφρησης, μείωση της αντοχής, τρεμούλιασμα των άκρων, εγκεφαλική υπεραιμία με βάρος και ζάλη, νευραλγίες, παλμούς, πόνους στομάχου και εντέρων, τοπικός ερεθισμός στα χείλη, στο στόμα και στη γλώσσα, καρκίνος, καρδιακές παθήσεις. Η παρουσίαση ενημερωτικού βίντεο για τις επιπτώσεις του καπνίσματος, οι αφίσες με αντικαπνιστικά μηνύματα, ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για τις συνέπειες του καπνίσματος, ένα φυλλάδιο οδηγό διακοπής του καπνίσματος είναι τρόποι με τους οποίους μπορεί να προληφθεί το κάπνισμα. Επίσης η πρόληψη του καπνίσματος στους έφηβους μπορεί να προωθηθεί με μεθόδους που έχουν σχέση με την προσωπική ζωή, την έγκυρη ενημέρωση, την παρουσίαση αληθινών περιπτώσεων πασχόντων από τις συνέπειες του καπνίσματος, την προώθηση και ανάδειξη του κοινωνικού στερεότυπου του μη καπνιστή ως του φυσιολογικού και σύγχρονου, ανεξάρτητου και πετυχημένου νέου. Με μέτρα όπως είναι η υψηλή φορολόγηση του καπνού, η απαγόρευση της αγοράς καπνού από άτομα νεαρής ηλικίας, η ενθάρρυνση ανάπτυξης αντικαπνιστικών χώρων ψυχαγωγίας κ.α. Μία ενδιαφέρουσα ερώτηση είναι «Γιατί κάποιος δεν καπνίζει ποτέ;» και φυσικά η απάντηση είναι: επειδή γνωρίζει ότι το κάπνισμα δεν είναι της μόδας, δεν βοηθά στο να διατηρήσει ή να χάσει βάρος, δεν δίνει λύση στα προβλήματα, αντίθετα προστίθεται, αποτελεί πρόβλημα και έχει



3.6. Το αλκοόλ

Η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών δεν είναι υπόθεση της σύγχρονης κοινωνίας. Είναι συνήθεια τόσο παλιά όσο και η κοινωνική ζωή των ανθρώπων. Η κατανάλωση χαμηλών ποσοτήτων οινοπνευματωδών ποτών, συνήθως δεν προκαλεί ιδιαίτερα προβλήματα υγείας. Προβλήματα υπάρχουν από τη στιγμή που υπάρχει εξάρτηση ενός ατόμου από το αλκοόλ. Εξάρτηση υπάρχει, όταν το άτομο ικανοποιείται μόνο με τη συνεχή και σε μεγάλη ποσότητα κατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Το αλκοόλ γίνεται επικίνδυνο όταν χρειάζεσαι μεγαλύτερη ποσότητα για να αισθανθείς καλά. Όταν δεν μπορείς να κάνεις αυτό πια από μόνος σου και καταναλώνεις αλκοόλ για να το πετύχεις, σε κάποια στιγμή διατρέχεις τον κίνδυνο να αρχίσεις να πίνεις περισσότερη ποσότητα κάθε φορά, για να εξακολουθείς να βιώνεις τις συνέπειες του αλκοόλ. Αυτό μπορεί να προκαλέσει την αρχή μιας εξάρτησης. Οι έφηβοι είναι περισσότερο επιρρεπείς να αναπτύξουν πραγματικό εθισμό, διότι η μετάβαση από τη χρήση στην κατάχρηση και από την κατάχρηση στην εξάρτηση επιταχύνεται με πολύ γρηγορότερο ρυθμό συγκριτικά με τους ενήλικες.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ

Η έναρξη, η χρήση και τα πρώτα στάδια κατάχρησης αλκοόλ έχουν τις ρίζες τους στην εφηβεία, όταν ο νέος εξακολουθεί να μένει στην οικογένεια. Οι παράγοντες που προδιαθέτουν στη χρήση αλκοόλ είναι..



Η οικογένεια: Δυσάρεστα γεγονότα όπως η οικονομική κατάρρευση, οι χαλαρές οικογενειακές σχέσεις ή το διαζύγιο των γονέων, η ύπαρξη ασθένειας ή θανάτου στην οικογένεια και ο αλκοολικός γονέας, προδιαθέτουν στη χρήση αλκοόλ.Οι συνομήλικοι: Πολλοί έφηβοι πίνουν για λόγους προσαρμογής στην παρέα, γιατί αισθάνονται ως ενήλικοι, από περιέργεια, ή γιατί είναι της μόδας, ή ακόμα στο πλαίσιο μιας αποκλίνουσας συμπεριφοράς, όπως κακή επίδοση στα μαθήματα, έλλειψη στόχων, απαισιοδοξία, μοναξιά. Η διαφήμιση: Η διαφήμιση αποτελεί σημαντικό ενθαρρυντικό παράγοντα, αφού οι έφηβοι στις περισσότερες χώρες βομβαρδίζονται κυριολεκτικά από διαφημιστικά σποτ για μπύρες και κάθε είδους ποτά. Γενετικοί παράγοντες : Τέλος, στην κατάχρηση αλκοόλ φαίνεται πως ενέχονται και γενετικοί παράγοντες. Σε μελέτες έχει βρεθεί ότι υιοθετημένα παιδιά αλκοολικών γονέων που μεγαλώνουν σε μη αλκοολικό περιβάλλον, έχουν 3-4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να γίνουν αλκοολικοί, παρά το γεγονός ότι ανατράφηκαν από μη αλκοολικούς γονείς.

ΠΟΥ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΠΙΝΟΥΝ ΟΙ ΝΕΟΙ

Πολλοί και περίπλοκοι λόγοι ερμηνεύουν το γιατί πίνουν οι νέοι. Από έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι από τους πιο σημαντικούς λόγους που οδηγούν τους εφήβους στη χρήση αλκοόλ είναι η διευκόλυνση της κοινωνικοποίησης τους και η σεξουαλική αποδοχή. Γι’ αυτό βλέπουμε ότι πίνουν κυρίως σε πάρτι με φίλους, στις εξόδους του Σαββατοκύριακου και στο σπίτι κάποιου φίλου, όταν λείπουν οι γονείς του. Ένας ακόμη λόγος που ωθεί τους νέους να πίνουν είναι η άποψη ότι η χρήση αλκοόλ είναι δράση ενάντια στην αυστηρότητα των γονιών . Επίσης, πίνουν για διασκέδαση, για κοινωνικοποίηση, αποδοχή, συμμόρφωση κ.ά. Ύστερα, το κάνουν για ευχαρίστηση, για δοκιμή, ρίσκο, για να επιδείξουν σεξουαλικό θάρρος, για να μειώσουν το άγχος, για να ανακουφιστούν από την ανησυχία, την κατάθλιψη και το φόβο, για να ξεφύγουν από την πλήξη, για να ανακουφιστούν από τον πόνο ενός οικογενειακού προβλήματος και, τέλος, για να λύσουν προσωπικά προβλήματα.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ-ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ

Ο τρόπος που το αλκοόλ επηρεάζει τον οργανισμό εξαρτάται από την πυκνότητά του στο αίμα, που είναι υψηλότερη, όταν κάποιος πίνει γρήγορα. Ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ απορροφώνται γρηγορότερα. Το αλκοόλ στο αίμα αυξάνει μετά από κάθε ποτό. Το οινόπνευμα απορροφάται από το στομάχι και το λεπτό έντερο. Η απορρόφησή του αρχίζει 10 λεπτά μετά την λήψη του και επηρεάζεται από την παρουσία ή όχι τροφής. Δύο σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται το αλκοόλ είναι ο σωματότυπος και ο ρυθμός της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών. Η υψηλότερη στάθμη στο αίμα παρατηρείται σε 40-60 λεπτά. Οι κίνδυνοι από την κατάχρηση αλκοόλ στους εφήβους περιλαμβάνουν την αντικοινωνική και ριψοκίνδυνη συμπεριφορά. Η συχνή κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ μπορεί να βλάψει το ήπαρ, την καρδιά και τον εγκέφαλο. Οι κίνδυνοι για τη σωματική υγεία εξαρτώνται από την ποσότητα της κατανάλωσης. Το



αλκοόλ είναι κατασταλτικό του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Σε μικρές δόσεις προκαλεί χαλάρωση και διέγερση, με εμφανή επίδραση στην κρίση. Σε μεγαλύτερες ποσότητες προκαλούνται διαταραχές της άρθρωσης, της ομιλίας, του βαδίσματος, της συμπεριφοράς και της επαφής με το περιβάλλον. Λήθαργος και κώμα είναι επιπλοκές που συνοδεύουν πυκνότητες οινοπνεύματος πολύ υψηλές. Ο θάνατος στην οξεία μέθη οφείλεται στην καταστολή της αναπνοής. Επίσης, μπορεί να προκαλέσει προσωρινή αμνησία. Πυκνότητα οινοπνεύματος στο αίμα 0,1g% θεωρείται και νομικά ότι προκαλεί τοξίκωση και είναι σημείο ενοχής σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος. Έντονη τοξίκωση και ακολούθως κώμα επέρχονται με πυκνότητα οινοπνεύματος στο αίμα 0,2 – 0,3g%. Ο έλεγχος της αναπνοής παρέχει ακριβή εικόνα της πυκνότητας του οινοπνεύματος στο αίμα και χρησιμεύει για τον καταλογισμό ευθυνών από το δικαστήριο.

Οι βλάβες που μπορεί να προκαλέσει το αλκοόλ είναι:

• αφυδάτωση • στομαχικές διαταραχές • υψηλή αρτηριακή πίεση • έλλειψη βιταμινών • εγκεφαλικές βλάβες • αρρώστιες των μυών • προβλήματα στο νευρικό σύστημα • καρκίνο στόματος, λάρυγγα και οισοφάγου • περισσότερες επιπλοκές στους διαβητικούς • έκπτωση των διανοητικών ικανοτήτων.

ΧΡΟΝΙΟΣ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ Ο αλκοολισμός είναι χρόνια νόσος με γενετικούς, ψυχοκοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η νόσος είναι προοδευτική και μοιραία. Χαρακτηρίζεται από συνεχή ή περιοδική εξασθένιση του ελέγχου της χρήσης αλκοόλ, συνεχή χρήση παρά τις ανεπιθύμητες συνέπειες και διαταραχές στη σκέψη. Οι χρόνιοι αλκοολικοί έφηβοι παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα. Η προοδευτικά αυξανόμενη ποσότητα κατανάλωσης αλκοόλ τους οδηγεί σε συμπεριφορά συνεχούς αναζήτησης, γίνονται πιο εσωστρεφείς και ανειλικρινείς και ξεκινά μια διαδικασία απομάκρυνσης από την οικογένεια, ενώ προοδευτικά η ανάγκη εξεύρεσης αλκοόλ κυριαρχεί στη ζωή τους. Συχνά οι έφηβοι αλκοολικοί πίνουν περισσότερο απ’ ό,τι είχαν σκοπό και η χρήση αλκοόλ συνεχίζεται παρά τις επιβλαβείς συνέπειες που μπορεί να είναι ψυχολογικές, κοινωνικές, νομικές, οικονομικές ή να αφορούν στην πνευματική τους αντίληψη. Τέλος, οι έφηβοι αλκοολικοί υποτιμούν την επίδραση που έχει το αλκοόλ στην υγεία τους και στερούνται της επίγνωσης , της αποδοχής και της κατανόησης για τη φύση και τη βαρύτητα του προβλήματός τους. Ο έφηβος αλκοολικός σκέφτεται κάπως έτσι: «Δεν πίνω περισσότερο από τους φίλους μου και μπορώ να σταματήσω τη λήψη αλκοόλ όποτε θελήσω».



Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ του μέσου πότη και του ανθρώπου που έχει εξαρτηθεί από το αλκοόλ ή αυτού που βλάπτει την υγεία του πίνοντας υπερβολικά είναι πολύ λεπτή. Όσο περισσότερες είναι οι θετικές απαντήσεις στις ερωτήσεις του παρακάτω πίνακα, τόσο η πιθανότητα ύπαρξης προβλήματος αλκοολισμού είναι μεγαλύτερη:

ΥΠΟΠΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ-Πίνεις, όταν είσαι μόνος στο σπίτι σου ή στο μπαρ-Όταν αδειάσει το ποτήρι σου, το ξαναγεμίζεις -Συνεχίζεις τη χρήση, ενώ έπαθες ατύχημα υπό την επήρεια αλκοόλ-Διαπληκτίζεσαι στο σπίτι σου όταν έχεις πιει μερικά ποτηράκια-Νιώθεις άσχημα, αν δεν πιεις μια μέρα καθόλου ακοόλ-Καθυστερείς στη δουλειά σου , επειδή έχεις πιει πολύ-Εξακολουθείς να πίνεις, όταν οι άλλοι έχουν σταματήσει-Πίνεις για να χαλαρώσεις ή να νοιώσεις ευχάριστα στο τέλος της ημέρας-Έχεις τρεμούλα ή νιώθεις έντονη επιθυμία να πιεις ένα ποτό, όταν σηκώνεσαι το πρωί ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ-ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ

Το πρόβλημα του αλκοολικού εφήβου απαιτεί την ατομική, θεραπευτική προσέγγισή του, με σκοπό την αποτοξίνωσή του και τη βαθμιαία αποκατάστασή του. Η θεραπευτική προσπάθεια επικεντρώνεται στην αλλαγή της συμπεριφοράς του εφήβου, με αποχή από το οινόπνευμα ή και άλλα φάρμακα, τη διακοπή των σχέσεων με τα άτομα που κάνουν χρήση οινοπνεύματος και την εντατική παρακολούθηση, ψυχιατρική, κλινική και εργαστηριακή του νέου ατόμου, ώστε να πετύχει στην προσπάθεια που καταβάλλεται να παραμείνει ελεύθερος από το οινόπνευμα. Η οικογένεια, ως κύτταρο φροντίδας, χρειάζεται θεραπεία, όταν οποιοδήποτε μέλος της κάνει κατάχρηση ουσιών, ώστε να βοηθηθεί να σηκώσει το φορτίο. Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις που περιλαμβάνουν την οικογενειακή μονάδα για τα προβλήματα κατάχρησης ουσιών, θεωρούνται πιο αποτελεσματικές από τις ατομικές προσεγγίσεις. Από έρευνα που έγινε στην Αθήνα, διαπιστώθηκε ότι το 94% των εφήβων που ρωτήθηκαν είχαν μερική γνώση των κινδύνων από το αλκοόλ, ενώ το 6% δεν γνώριζαν τους κινδύνους. Φορείς ενημέρωσής τους διαπιστώθηκε ότι στο 55% ήταν γονείς, στο 20% τα ΜΜΕ και στο 19% το σχολείο. Επειδή τα προβλήματα κατάχρησης ουσιών είναι τόσο συνηθισμένα στους εφήβους και επειδή οι επισκέψεις τους στους ιατρούς είναι σπάνιες, είναι ουσιώδες σε κάθε επίσκεψη στον παιδίατρο να περιλαμβάνεται και συζήτηση για το κάπνισμα, το αλκοόλ και άλλα φάρμακα, ειδικά αν αποκαλυφθεί θετικό οικογενειακό ιστορικό.



4Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

4.1.Εθισμός στο Διαδίκτυο

Το διαδίκτυο είναι η επανάσταση της εποχής μας. Μας εισάγει σ’ έναν κόσμο απίστευτων δυνατοτήτων για ενημέρωση, επικοινωνία, ψυχαγωγία και αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο που διευκολύνει τη ζωή μας. Παρόλα αυτά η μη συνετή χρήση του εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Ένας από αυτούς είναι ο εθισμός.

Ολοένα και περισσότερες είναι οι περιπτώσεις ανθρώπων, ενηλίκων και ανηλίκων, που ασχολούνται με το διαδίκτυο σε τόσο μεγάλο βαθμό ώστε τελικά να επηρεάζεται αρνητικά τόσο η λειτουργικότητά τους, όσο και η σωματική και ψυχική τους υγεία.

Μερικά από τα σημάδια εθισμού είναι να θέλει κανείς να περνά όλο και περισσότερο χρόνο μπροστά στον υπολογιστή, να παραμελεί τους φίλους, την οικογένειά του και τις υποχρεώσεις του για να ασχοληθεί με το διαδίκτυο και πολλές φορές να ξενυχτά για να μένει συνδεδεμένος. Επίσης το άτομο που έχει εθιστεί αισθάνεται ευφορία όση ώρα βρίσκεται στον υπολογιστή ενώ σε αντίθετη περίπτωση νιώθει θλιμμένος, κενός ή οξύθυμος. Αντιδρά με θυμό όταν κάποιος τον διακόπτει από την διαδικτυακή του ενασχόληση, λέει ψέματα για το πόσες ώρες περνά στο διαδίκτυο και ενώ έχει πει ότι θα μειώσει τον χρόνο που ασχολείται με αυτό, δεν καταφέρνει να το κάνει στην πράξη.

Η παθολογική ενασχόληση με το διαδίκτυο προκαλεί και μια σειρά άλλων προβλημάτων όπως αλλαγή των συνηθειών ύπνου, μυοσκελετικές παθήσεις, ξηροφθαλμία, μειωμένη αθλητική δραστηριότητα, παραμέληση της προσωπικής υγιεινής. Παράλληλα έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με την κατάθλιψη, χωρίς όμως να



έχει αποδειχθεί αν ο εθισμός προκαλεί την κατάθλιψη ή αν οι άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη είναι πιο επιρρεπείς στον εθισμό. Το πρόβλημα πάντως είναι συχνότερο στα αγόρια και σε άτομα που είναι πιο εσωστρεφή, με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Δυστυχώς στη χώρα μας μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει αρκετές έρευνες πάνω στο θέμα αυτό. Όσες έχουν γίνει αφορούν εφήβους (Σιώμος, 2008) και φοιτητές (Φράγκος, 2009) και αναφέρουν ποσοστά εξάρτησης που αγγίζουν το 8,2% και το 7,2% αντίστοιχα. Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποσοστά αυτά είναι υψηλότερα από τα ποσοστά άλλων χωρών, όπως π.χ. της Νορβηγίας, στις οποίες το ποσοστό δικτύωσης του γενικού πληθυσμού στο διαδίκτυο είναι πολύ μεγαλύτερο.

Αυτό πιθανώς οφείλεται στο γεγονός ότι στις χώρες αυτές η γνωριμία με το διαδίκτυο έγινε στο πλαίσιο μιας συντονισμένης μαθησιακής διαδικασίας μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας, μέσα από το οποίο τα παιδιά μαθαίνουν να χρησιμοποιούν σωστά τα διαδίκτυο, γνωρίζοντας τους κινδύνους που εγκυμονεί η κατάχρηση. Αντίθετα στη χώρα μας η ενασχόληση με το διαδίκτυο βασιζόταν στην ατομική ενασχόληση του κάθε χρήστη με αποτέλεσμα να είναι πιο εύκολο ο χρήστης να πέσει θύμα του εθισμού.

Το μεγάλο εμπόδιο για τους γονείς ως προς το να ελέγξουν και να οριοθετήσουν την ενασχόληση των παιδιών τους με το διαδίκτυο είναι το «τεχνολογικό» χάσμα γενεών που υπάρχει, αφού πολλοί από τους γονείς είναι «ψηφιακά αναλφάβητοι» και δεν γνωρίζουν πώς να προστατεύσουν τα παιδιά τους.

Παρόλα αυτά υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να κάνουν όπως: οριοθέτηση ως προς τον αριθμό των ωρών που ασχολείται το παιδί τους με τον υπολογιστή (όχι πάνω από δυο ώρες την ημέρα σύμφωνα με την Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία), ο υπολογιστής να τοποθετείται σε κοινόχρηστο χώρο (σαλόνι) ώστε να μην απομονώνεται το παιδί και να υπάρχει έλεγχος, να χρησιμοποιούνται ειδικά φίλτρα από τους γονείς ώστε να μην υπάρχει πρόσβαση σε ακατάλληλες ιστοσελίδες (με πορνογραφικό υλικό, βία κ.τ.λ.), ενασχόληση και ενημέρωση των γονέων για θέματα διαδικτύου, να συζητάνε με τα παιδιά τους για τις διαδικτυακές τους δραστηριότητες όπως θα έκαναν και για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα.

Σε καμία περίπτωση όμως οι γονείς δεν θα πρέπει να δαιμονοποιήσουν το διαδίκτυο και να απαγορεύσουν στα παιδιά τους να ασχολούνται με αυτό. Αντίθετα θα πρέπει να τα εκπαιδεύσουν για το πώς να το χρησιμοποιούν σωστά



4.2.Εθισμός στα ηλεκτρονικά παιχνίδια

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μονοπωλούν το ενδιαφέρον των νέων. Έτσι, από το να είναι μία ψυχαγωγία, τείνουν να γίνουν ένα νέο είδος εθισμού στον σημερινό τρόπο ζωής.Η εικόνα των παιδιών που επιστρέφουν ύστερα από τα υπαίθρια παιχνίδια τους, με λασπωμένα ρούχα και ματωμένα γόνατα, έχει αντικατασταθεί από την εικόνα των παιδιών με τα κουρασμένα μάτια, για ώρες κολλημένα μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή.

Εντούτοις, η υπερβολική ενασχόληση με το νέο αυτό ελκυστικό κόσμο, συχνά, έχει δυσάρεστες συνέπειες. Οι ίδιοι οι χρήστες αποξενώνονται στον «ψηφιακό κόσμο», αγνοώντας ακόμη και τις στοιχειώδεις ανάγκες. Ένα σημαντικό ποσοστό της νεολαίας οδηγείται στον εθισμό, δημιουργώντας προβλήματα στους εαυτούς τους όπως επίσης και στις οικογένειές τους.

Παρά το γεγονός ότι ο εθισμός στο ηλεκτρονικό παιχνίδι δεν έχει αναγνωριστεί επίσημα ως ασθένεια, αντιμετωπίζεται ως τέτοια σε ειδικά διαμορφωμένα κέντρα θεραπείας. Την ίδια στιγμή, οι ειδικοί παρέχουν πολύτιμες συμβουλές και αποκαλύπτουν πληροφορίες σχετικά με τα συμπτώματα και τις συνέπειες αυτής της σύγχρονης «ασθένειας».

4.3. Εθισμός των εφήβων στον ηλεκτρονικό τζόγο

Το 69% των παιδιών ηλικίας 14-16 ετών δηλώνει ότι παίζει τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο. Το ποσοστό μπορεί να φαίνεται μικρό, αλλά, πρώτον, είναι παράνομο και, δεύτερον εμφανίζει αυξητικές τάσεις, δηλώνουν οι ειδικοί. Την ιδία στιγμή θραύση κάνουν στους νέους και οι πορνογραφικές ιστοσελίδες.

Στον ηλεκτρονικό τζόγο, λοιπόν, ενδίδουν ολοένα και περισσότερο οι έφηβοι, ανακαλύπτοντας πριν ακόμη ενηλικιωθούν την αδρεναλίνη της ρουλέτας, των κάθε λογής στοιχημάτων και της χαρτοπαιξίας μέσα από την οθόνη του υπολογιστή τους.

Την ιδία στιγμή θραύση κάνουν οι πορνογραφικές ιστοσελίδες στους νέους 14-16 ετών, πολλοί από τους οποίους δηλώνουν συχνότατη χρήση πορνογραφικών σαιτ, σε βαθμό που παραπέμπει ακόμα και σε φαινόμενα εθισμού.

Τα αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της β Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών σε παιδιά 14-16 χρονών σε μαθητές δηλαδή Γυμνασίου και Λυκείου, έδειξαν πως η πορνογραφία αλλά και ο τζόγος –αν και σε μικρότερο ποσοστό- εισβάλουν στη ζωή των εφήβων μέσα από τον κόσμο του διαδικτύου.

Όπως επισημαίνεται στην έρευνα, το 6% των παιδιών ηλικίας 14-16 ετών μετά από έρευνα που έγινε σε σχολεία της Αττικής δηλώνει πως παίζει στο διαδίκτυο διάφορα τυχερά παιχνίδια και στοιχήματα ακόμη και παιχνίδια ηλεκτρονικών καζίνων.



Παίζουν κυρίως με δυο τρόπους, χρησιμοποιώντας στα κρυφά τις πιστωτικές κάρτες των γονιών τους η με προπληρωμένες κάρτες, τις οποίες παλιότερα τις εξέδιδαν οι ίδιες οι τράπεζες, αλλά τώρα τις βρίσκεις ακόμη και στα ψιλικατζίδικα. Το παιδί παίρνει αυτήν την κάρτα για να πληρώσει τη συνδρομή του στο διαδικτυακό παιχνίδι που παίζει, αλλά μετά τη χρησιμοποιεί για να παίζει καζίνο και να τζογαρει σε διάφορες ιστοσελίδες.

Υπάρχει για παράδειγμα μια εφαρμογή του δημοφιλέστατου πλέον Face book μέσω της οποίας μπορεί κανείς να παίξει πόκερ δωρεάν. Κάπως έτσι μαθαίνουν τα παιδιά από μικρή ηλικία και παίζουν πόκερ. Επειδή εκεί παίζεις δωρεάν είναι πολύ πιο εύκολο.

Το 6% δεν είναι μικρό ποσοστό. Κατ΄ αρχας είναι παράνομο, απαγορεύεται να παίζουν οι ανήλικοι τυχερά παιχνίδια και αποδεικνύεται πως 6 στα 100 παιδιά παίζουν παράνομα. Δεύτερον πρόκειται για ένα ποσοστό που επιδεικνύει αυξητικές τάσεις και αυτό από μόνο του είναι ανησυχητικό.

Αυτό που φοβούνται οι ειδικοί είναι η πιθανότητα ορισμένα παιδιά να εμφανίσουν στοιχεία εξάρτησης από τον τζόγο. Γι αυτό και εφιστούν την προσοχή των γονιών. Η γραμμή βοήθειας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ 800 11 800 15 δέχεται αναφορές από γονείς.

Αν δείτε ξαφνικά και αδικαιολόγητα να φουσκώνουν οι πιστωτικές σας κάρτες ίσως ανακαλύψετε ότι τα παιδιά σας παίζουν σε ηλεκτρονικά καζίνα.

Σε κάθε περίπτωση ο ηλεκτρονικός τζόγος φαίνεται πως είναι καθαρά αντρικό φαινόμενο, αφού πολύ μεγάλο ποσοστό όσων δηλώσαν πως παίζουν στο ιντερνετ τυχερά παιχνίδια είναι αγόρια. Σχεδόν το ίδιο ισχύει και για τα πορνογραφικά σαιτ, που έχουν μεγάλη διείσδυση στις ηλικίες 14-16

Σύμφωνα με την ιδία έρευνα το 20%των μαθητών Γυμνασίου-Λυκείου επισκέπτεται ιστοσελίδες με πορνογραφικό περιεχόμενο. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς το 44.6% κάνει συχνή χρήση, πράγμα που σημαίνει πάνω από 2-3 ώρες την ημέρα.

Τα αγόρια κάνουν χρήση αυτών των σαιτ 11 φορές περισσότερο από τα κορίτσια.

Ο επιστημονικός συνεργάτης της Μονάδας Εφηβικής Υγείας τονίζει:

Η συχνή χρήση πορνό μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρη σεξουαλική ζωή, υπερερωτισμο, μίμηση του πορνογραφικού περιεχομένου, όπως επίσης αυξημένη επιθετικότητα.

Γι αυτό και βλέπουμε συχνά πυκνά στο διαδίκτυο περίεργα βιντεακια σεξουαλικού περιεχομένου από έφηβους, οι οποίοι υιοθετούν συμπεριφορές που βλέπουν σε τέτοιες ιστοσελίδες.

Το πόσο μεγάλη μερίδα της πίτας του διαδικτύου καλύπτει η πορνογραφία και ο ηλεκτρονικός τζόγος φαίνεται άλλωστε από τον λογαριασμό.

Αρκεί να αναφέρει κανείς πως το 40% του τζίρου που κινείται στο ιντερνέτ σχετίζεται με ηλεκτρονικά καζίνο, στοιχημάτιζες σελίδες και άλλα τυχερά παιχνίδια, το 30% ανήκει στην πορνογραφία και μόλις το υπόλοιπο 30% στο ηλεκτρονικό εμπόριο και σε οποιαδηποτε3 άλλη συναλλαγή που λαμβάνει χώρα στον ψηφιακό κόσμο του υπολογιστή μας.

Σε εποχές οικονομικής κρίσης, μάλιστα, όπως αυτή που διανύουμε τζόγος και πορνογραφία ανθούν.



Τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς.

Για παιδιά του δημοτικού.

• Να σερφάρουν μαζί με τα παιδιά τους και να κατευθύνουν σε ιστοσελίδες ωφέλιμου περιεχομένου.

• Να χρησιμοποιούν φίλτρα προστασίας από τα πορνογραφικά σετ.

• Να τοποθετούν τον υπολογιστή σε κοινόχρηστο χώρο του σπιτιού, όπου θα βλέπουν την οθόνη και όχι στο δωμάτιο του παιδιού.

• Να εκπαιδεύσουν τα παιδιά να σερφαρουν με ασφάλεια στο ιντερνετ.

• Να βάζουν όριο στον χρόνο χρήσης –όχι πάνω από μια ώρα την ημέρα τηλεόραση και υπολογιστή.

Για παιδιά του γυμνασίου.

• Να έχουν δίαυλο επικοινωνίας με τα παιδιά όσον αφορά το περιεχόμενο του διαδικτύου.

• Να τους επισημαίνουν πως δεν πρέπει ποτέ να συναντούν αγνώστους με ραντεβού από το διαδίκτυο.

• Να τους επισημαίνουν πως δεν πρέπει ποτέ να δίνουν προσωπικές πληροφορίες στο διαδίκτυο.

• Να ελέγχουν τον χρόνο χρήσης του διαδικτύου από τα παιδιά τους και σε περίπτωση που παρατηρήσουν αλλαγή συμπεριφοράς και παραμέληση δραστηριοτήτων να απευθυνθούν σε ειδικούς.

• Να ενισχύσουν τις δραστηριότητες των παιδιών που έχουν να κάνουν με τον αθλητισμό, τον πολιτισμό και τις διαπροσωπικές σχέσεις.

• Να συνειδητοποιήσουν πως δεν βοηθούν οι αστυνομικού τύπου απαγορεύσεις, καθώς το διαδίκτυο είναι παντού.

• Να κατευθύνουν το παιδί σε δημιουργικά μονοπάτια, ώστε να χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο προς όφελος του και προς όφελος της οικογένειας, όπως για παράδειγμα να πληρώνει μέσω του υπολογιστή λογαριασμούς ΔΕΚΟ.

Και μαθητές Δημοτικού κολλημένοι με το ιντερνετ.

Οκτώ στους δέκα μαθητές της πέμπτης και έκτης τάξης του Δημοτικού χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό υπολογιστή και περίπου το 65% έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο έδειξε πρόσφατη ερεύνα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της β! Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστήμιον Αθηνών.

Στο διαδίκτυο τα παιδιά αναπτύσσουν πλέον την προσωπικότητα τους σημειώνει ο επιστημονικός συνεργάτης της μονάδας, εξηγώντας πως ένα παιδί που τσακώνεται με τους γονείς του η βιώνει μια απόρριψη στο σχολείο του καταφεύγει συχνά στο διαδίκτυο για να ηρεμήσει. Αναπτύσσει έτσι μια προσωπικότητα που συνδέεται στενά με το ιντερνετ.

78%των μαθητών πέμπτης και έκτης τάξης του Δημοτικού χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή και 65% των μαθητών έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο.



13% των μαθητών πέμπτης και έκτης τάξης του δημοτικού χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή σε ιντερνετ καφέ.

62% χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι, 18% στο σπίτι φίλων και 22% στο σχολείο.

25%των μαθητών χρησιμοποιεί υπολογιστή και ιντερνετ 2-3 ώρες καθημερινά και 34% μέχρι μια ώρα καθημερινά.

38% των μαθητών χρησιμοποιεί το ιντερνετ μόνο του χωρίς καμιά παρουσία των γονέων του.

28% των μαθητών χρησιμοποιούν το ιντερνετ συχνά με την παρουσία των γονέων του, ενώ μόνο το 7%παντα με την παρουσία των γονέων.

35% των μαθητών έχει τον ηλεκτρονικό υπολογιστή στο δωμάτιο του.

66%των μαθητών (34% αγόρια, 32% κορίτσια) παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια (on line, κονσόλα).

39%των μαθητών συνομιλεί με άλλα παιδιά στο διαδίκτυο.

9%των μαθητών δίνει προσωπικές πληροφορίες στο διαδίκτυο.

38%των μαθητών έχει ακούσει για μαγνητοσκόπηση ξυλοδαρμού.

20% των παιδιών έχει μάθει να χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή μόνο του.



5Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

5.1. Η πρόληψη

Πρόληψη είναι μια διαδικασία εκπαίδευσης των παιδιών και των νέων σε προσωπικές και κοινωνικές δεξιότητες για να ανταπεξέρχονται στις προκλήσεις και τις δυσκολίες της ζωής. Η εκπαίδευση αυτή ενδυναμώνει τα άτομα ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται καθημερινές δύσκολες καταστάσεις, να αντιστέκονται στις πιέσεις, να αναγνωρίζουν τις ικανότητες τους και να επιλέγουν θετικές στάσεις ζωής. Τέλος, σκοπός της πρόληψης είναι να ενισχύει τις συνθήκες που προάγουν υγιείς συμπεριφορές και τρόπους ζωής.

Η πρόληψη δεν είναι υπόθεση μόνο των ειδικών. Όλοι μπορούμε με τον τρόπο μας και από τη δική μας θέση να συμβάλλουμε στην πρόληψη έχοντας το πόλο του ενήλικα –υποστηρικτική για τα παιδιά και τους νέους. Με άλλα λόγια, να τους επιτρέπουμε να βρουν τη θέση τους στον κόσμο. Να τους ενθαρρύνουμε να παίρνουν την ζωή τους στα χέρια τους και να πιστεύουν στον εαυτό τους. Αφορά όλους μας γιατί δυστυχώς ή ευτυχώς κανείς από εμάς δεν μπορεί να προστατέψει τα παιδιά και τους νέους από το να νιώσουν μοναξιά, αγωνία και στενοχώρια. Μπορούμε όμως να τους βοηθήσουμε να πιστέψουν στον εαυτό τους και να δώσουν νόημα στις ζωές τους.

Σύμφωνα με τον ορισμό της πρόληψης το άτομο για να αποφύγει κάποια εξάρτηση χρειάζεται να έχει κάποιες δεξιότητες. Τις έξης:-Να αποδέχεται και να αντιμετωπίζει με σεβασμό τον εαυτό του.-Να ανακαλύπτει τα ενδιαφέροντα του και να τα αξιοποιεί δημιουργικά.-Να μάθει να παίρνει αποφάσεις.-Να αναζητά εναλλακτικές λύσεις για τα προβλήματα του.-Να αναγνωρίζει τις αξίες και τα πιστεύω του.-Να επικοινωνεί και να συνεργάζεται.-Να δημιουργεί και να διακόπτει μία σχέση όταν χρειάζεται.-Να αποδέχεται και να εκφράζει τα συναισθήματα του.-Να χειρίζεται συγκρούσεις.-Να λέει όχι και να διεκδικεί τα δικαιώματα του.-Να βρίσκει πληροφορίες και στήριξη.



5.2. Κέντρα πρόληψης και απεξάρτησης

ΣΕΙΡΙΟΣ

Κέντρο Πρόληψης για τις Εξαρτησιογόνες Ουσίες

ΚΕΘΕΑ : Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων ΑτόμωνΣυμβουλευτικό Κέντρο

Το ΚΕΘΕΑ είναι το μεγαλύτερο δίκτυο υπηρεσιών απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης στη χώρα μας. Βρίσκεται δίπλα στους χρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους από την ίδρυση της ΙΘΑΚΗΣ, της πρώτης ελληνικής Θεραπευτικής Κοινότητας, το 1983. Όλες οι υπηρεσίες του παρέχονται δωρεάν και χωρίς λίστες αναμονής: στο δρόμο, στα σωφρονιστικά καταστήματα, σε μονάδες σε όλη την Ελλάδα. To KEΘΕΑ απευθύνεται επίσης σε όσους αντιμετωπίζουν πρόβλημα με άλλες μορφές εξάρτησης, όπως το αλκοόλ, ο τζόγος και το διαδίκτυο.

Τα προγράμματα του ΚΕΘΕΑ αντιμετωπίζουν ολοκληρωμένα την εξάρτηση και τα προβλήματα που τη συνοδεύουν, παρέχοντας συμβουλευτική και θεραπεία απεξάρτησης, υποστήριξη της οικογένειας, φροντίδα για θέματα υγείας και νομικές εκκρεμότητες, εκπαίδευση και κατάρτιση, επανένταξη στην κοινωνία και τον κόσμο της εργασίας. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας δεν χορηγούνται υποκατάστατα ή φάρμακα. Στόχος είναι η πλήρης και σταθερή αποχή από τις ουσίες και η ισότιμη επανένταξη του ατόμου στην κοινωνία.

Το ΚΕΘΕΑ εφαρμόζει επίσης προγράμματα πρόληψης και αγωγής υγείας σε εκπαιδευτικές κοινότητες όλων των βαθμίδων, ομάδες υψηλού κινδύνου για χρήση ουσιών και τις τοπικές κοινωνίες. Αποτελεί δραστήριο οργανισμό εκπαίδευσης και έρευνας στον τομέα των εξαρτήσεων με προγράμματα και δραστηριότητες που αποσκοπούν στην καλύτερη κατανόηση του φαινομένου, στην προώθηση της επιστημονικής γνώσης και στη διαρκή βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται στα εξαρτημένα άτομα και τις οικογένειές τους.



ΠΝΟΗ Κέντρο πρόληψης για τα ναρκωτικά

ΟΚΑΝΑΟργανισμός κατά των ναρκωτικών

Ο Οργανισμός Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) ιδρύθηκε με το Νόμο 2161/93 που ψηφίστηκε από το σύνολο του Κοινοβουλευτικού Σώματος και η λειτουργία του ξεκίνησε το 1995. Είναι ένα αυτοδιοικούμενο νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου που τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Σύμφωνα με τον ιδρυτικό του νόμο, ο ΟΚΑΝΑ έχει ως κύριους σκοπούς:

• το σχεδιασμό, την προώθηση, το διυπουργικό συντονισμό και την εφαρμογή εθνικής πολιτικής σχετικά με την πρόληψη, τη θεραπεία και την αποκατάσταση των ουσιοεξαρτημένων ατόμων

• τη μελέτη του προβλήματος των ουσιοεξαρτήσεων σε εθνικό επίπεδο, την παροχή έγκυρων και εμπεριστατωμένων πληροφοριών και την ευαισθητοποίηση του κοινού

• την ίδρυση και την αποτελεσματική λειτουργία κέντρων πρόληψης, θεραπευτικών μονάδων και κέντρων κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης.

• Ο ΟΚΑΝΑ από την ίδρυσή του έως σήμερα επιδιώκει να ανταποκριθεί στο διττό του ρόλο ως εθνικού συντονιστικού φορέα και ως φορέα ανάπτυξης υπηρεσιών και προγραμμάτων πρόληψης, θεραπείας και επανένταξης.• Για τη χάραξη και το συντονισμό της εθνικής πολιτικής για τα ναρκωτικά, ο ΟΚΑΝΑ συνεργάζεται με φορείς της χώρας καθώς και με ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς ενώ για τη μελέτη του προβλήματος των ναρκωτικών σε εθνικό επίπεδο, συνεργάζεται στενά με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία (ΕΚΤΕΠΝ).

• Τα Θεραπευτικά Προγράμματα Υποκατάστασης, του ΟΚΑΝΑ παρέχουν ολοκληρωμένη θεραπεία σε άτομα εξαρτημένα από τα οπιοειδή, η οποία περιλαμβάνει την αποκατάσταση της σωματικής και ψυχικής υγείας των εξαρτημένων ατόμων αλλά και την κοινωνική τους ενσωμάτωση.

• Αυτό που διαφοροποιεί τα Θεραπευτικά Προγράμματα Υποκατάστασης από τα υπόλοιπα θεραπευτικά προγράμματα (στεγνά), είναι η χορήγηση οπιοειδών ουσιών, όπως η μεθαδόνη και η βουπρενορφίνη.

• Τα φάρμακα αυτά έχουν βοηθήσει πολλούς ανθρώπους να ελέγξουν ή και να διακόψουν τη χρήση της ηρωίνης και των άλλων οπιοειδών (σιρόπια, παυσίπονα χάπια) και να βελτιώσουν την κατάσταση της υγείας τους. Με τη χορήγησή τους είναι δυνατό να διακόψει κάποιος τη χρήση της ηρωίνης, χωρίς να εμφανίσει στερητικό σύνδρομο και χωρίς να βασανίζεται από την ακατανίκητη επιθυμία να κάνει χρήση ηρωίνης. Η δράση τους διαρκεί πολλές ώρες (ή και μέρες) και εξαφανίζονται οι γρήγορες και απότομες μεταβολές διάθεσης που προκαλεί η ηρωίνη. Επίσης, δεν έχουν την ευφορική δράση της ηρωίνης, έχουν την ιδιότητα να


http://www.vrisko.gr/details/7eaid32621dfb6_icg0f3025ch75b5c_?what=%CE%9C%CE%BF%CE%BD%CE%AC%CE%B4%CE%B5%CF%82%20%CE%91%CF%80%CE%B5%CE%BE%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82&where=

http://www.vrisko.gr/details/cbc4a031_c0cc1ce237_3_07bh45a7b0?what=%CE%9C%CE%BF%CE%BD%CE%AC%CE%B4%CE%B5%CF%82%20%CE%91%CF%80%CE%B5%CE%BE%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82&where=


εμποδίζουν την έξαρση της ψυχικής διάθεσης που αυτή προκαλεί και μειώνουν σημαντικά την επιθυμία για χρήση.

• Επιπλέον, τα φάρμακα αυτά:• είναι ελεγμένα και χορηγούνται υπό ιατρική παρακολούθηση, δεν υπάρχει

περίπτωση νοθείας με αδρανείς ή επικίνδυνες ουσίες και μηδενίζεται ο κίνδυνος υπερδοσολογίας (οverdose).

• χορηγούνται δωρεάν και δε χρειάζεται να καταφεύγει κανείς στην παρανομία για να τα εξασφαλίσει. Δίνεται έτσι η ευκαιρία να διακοπούν οι δεσμοί με τον κόσμο των ναρκωτικών.

• χορηγούνται υπό μορφή πόσιμου διαλύματος ή ταμπλέτας. Έτσι μειώνονται οι κίνδυνοι από την ενδοφλέβια ή ενδομυϊκή χρήση της ηρωίνης (αποστήματα, θρομβώσεις, μετάδοση ασθενειών κλπ).

• Στις θεραπευτικές μονάδες υποκατάστασης, παράλληλα με τη χορήγηση του υποκατάστατου, παρέχεται και ψυχοκοινωνική υποστήριξη από τους ψυχίατρους, τους ψυχολόγους και τους κοινωνικούς λειτουργούς που στελεχώνουν τις μονάδες, ενώ αντιμετωπίζονται και τα ιατρικά προβλήματα των ασθενών. Ειδικότερα, παρέχονται:

• Ιατρικές Υπηρεσίες: Βασική ιατρική φροντίδα, ιατρική παρακολούθηση χρόνιων νοσημάτων (AIDS, ηπατίτιδα κλπ), ψυχιατρική περίθαλψη, χορήγηση μεθαδόνης

• Ψυχολογικές Υπηρεσίες: Ατομική συμβουλευτική, ομάδα αυτοεκτίμησης, πρόληψη υποτροπής

• Ψυχοθεραπεία: ατομική, ομαδική και οικογενειακή θεραπεία

• Κοινωνικές Υπηρεσίες: Ομάδα κοινωνικών δεξιοτήτων, ψυχοκοινωνική υποστήριξη, συμβουλευτική σε θέματα εργασίας

• Νομικές Υπηρεσίες: Συμβουλές νομικής φύσης.

Στα προγράμματα υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ γίνονται δεκτά άτομα άνω των 20 ετών, που κάνουν μακροχρόνια χρήση ηρωίνης και έχουν προηγούμενη προσπάθεια απεξάρτησης σε «στεγνό» θεραπευτικό πρόγραμμα. Μακροχρόνιοι ενδοφλέβιοι χρήστες ηρωίνης άνω των 35 ετών μπορεί να γίνουν δεκτοί, έστω κι αν δεν υπάρχει προηγούμενη προσπάθεια απεξάρτησης.

ALLEN CARR'S EASY WAYΚέντρο Απεξάρτησης Καπνίσματος

ΝΗΡΕΑΣΚέντρο πρόληψης χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών


http://www.vrisko.gr/details/3hcf0g_a05266e077b72ah57ba__77ac?what=%CE%9C%CE%BF%CE%BD%CE%AC%CE%B4%CE%B5%CF%82%20%CE%91%CF%80%CE%B5%CE%BE%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82&where=

http://www.vrisko.gr/details/_h6k772jab6e4ed7_4a025aabe_6df1_?what=%CE%9C%CE%BF%CE%BD%CE%AC%CE%B4%CE%B5%CF%82%20%CE%91%CF%80%CE%B5%CE%BE%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82&where=


6Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ : Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

6.1. Σκοπός της έρευνας

Το Φεβρουάριο του 2013 διενεργήσαμε έρευνα στο σχολείο μα με σκοπό να ανιχνεύσουμε τις στάσεις των μαθητών απέναντι στις διάφορες μορφές εξαρτήσεων. Συγκεκριμένα , θέλαμε να διαπιστώσουμε ποιες είναι οι σχέσεις τους με τις εξαρτήσεις, ποια είναι η άποψή τους για τα εξαρτημένα άτομα και ποιες οι γνώσεις τους σχετικά με τις δυνατότητες πρόληψης και θεραπείας.

6.2. Διαδικασία της έρευνας

Απευθυνθήκαμε σε ένα τυχαίο δείγμα 40 μαθητών του σχολείου μας και χρησιμοποιήσαμε ως ερευνητικό εργαλείο ένα ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις κλειστού τύπου. Όταν συλλέξαμε και καταγράψαμε τις απαντήσεις αποτυπώσαμε τα αποτελέσματα της έρευνας σε γραφήματα.

6.3. Συμπεράσματα της έρευνας

Από την έρευνά μας διαπιστώσαμε τα εξής:

Αρχικά, όσον αφορά το αλκοόλ, το καταναλώνει το 87% των μαθητών που ρωτήθηκαν και το 77% πίνει από2-3 ποτά το μήνα μέχρι 2 ποτά την εβδομάδα. Τα επικρατέστερα στις προτιμήσεις των μαθητών είναι τα σφηνάκια και τα εμφιαλωμένα αλκοολούχα. Το 65% ομολογεί ότι έχει πέσει στη παγίδα της μέθης έστω και μία φορά. Οι περισσότεροι από τους μαθητές που ρωτήθηκαν υποστήριξαν ότι ο κύριος λόγος που πίνουν είναι για να κάνουν εντύπωση στους άλλους, και αυτό εξηγεί γιατί όλοι πίνουν με παρέα. Όσον αφορά το κάπνισμα, ένα μικρό ποσοστό, το 17% ,δήλωσαν ότι καπνίζουν και μάλιστα εν γνώσει των γονιών τους. Θλιβερό αποτελεί το γεγονός ότι η πλειοψηφία όσων δηλώνουν καπνιστές καπνίζουν 10 με 20 τσιγάρα την ημέρα. Σχετικά με τους παράγοντες που τους οδήγησαν στην έναρξη του καπνίσματος η πλειοψηφία των μαθητών απάντησε ότι ο ισχυρότεροι παράγοντες είναι τα συναισθηματικά προβλήματα και η πίεση από τις παρέες των συνομηλίκων. Τέλος, η πλειονότητα των εφήβων καπνιστών υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να απαγορεύεται το κάπνισμα στο σχολείο.

Σχετικά με τα υπόλοιπα είδη ναρκωτικών, το 93% δήλωσε ότι δεν τα έχει δοκιμάσει και το 82% ότι ηθικοί λόγοι είναι κυρίως αυτοί που τους κρατάνε μακριά από αυτά.

Ολοκληρώνοντας το ερωτηματολόγιο οι ερωτηθέντες απάντησαν σε δύο γενικές ερωτήσεις. Η πρώτη αφορούσε τη γνώση των συνεπειών των προαναφερόμενων



εξαρτησιογόνων ουσιών και ένα μεγάλο ποσοστό το 92% απάντησε θετικά. Η δεύτερη και η τελευταία ερώτηση του ερωτηματολογίου αναφερόταν στην ενημέρωση που γίνεται στα σχολεία για τα είδη εξαρτήσεων και οι περισσότεροι υποστήριξαν ότι είναι ανεπαρκής.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η ερευνητική εργασία που εκπονήσαμε μας βοήθησε να κατανοήσουμε καλύτερα τις ιδιαιτερότητες της εφηβείας και τη σχέση της με τους παράγοντες που οδηγούν σε διάφορες μορφές εξάρτησης. Οι κίνδυνοι που παραμονεύουν πίσω αυτές είναι τα ισχυρότερα επιχειρήματα εναντίον τους. Ο δρόμος που οδηγεί από την ανωριμότητα στην ενηλικίωση και από την ανευθυνότητα στις ευθύνες είναι συχνά αρκετά δύσβατος και γι’ αυτό οι νέοι πρέπει από πολύ νωρίς να αναπτύξουν όλες εκείνες τις προσωπικές και κοινωνικές δεξιότητές που είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση των δυσκολιών και των προκλήσεων που θα συναντούν στη ζωή τους.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

• Φρανσουάζ Ντολτό – Κατρίν Ντολτό – Τολίτς, « Έφηβοι »,εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 1990

• Χέρμπερτ Μάρτιν, « Ψυχολογικά προβλήματα εφηβικής ηλικίας», εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1999.

• Λάππας Γιάννης, «Ναρκωτικά, εθιστικές ουσίες, κλινικά προβλήματα και αντιμετώπιση », εκδ.Πατάκη, Αθήνα 1999.

• Γουώλτον Φ. Ξ., « Κερδίστε τους εφήβους από 13-19 στο σπίτι και σχολείο», εκδ. Θυμάρι, Αθήνα 1993

• Alexandra Vallejo-Nagera, « Εφηβεία, η άγρια ηλικία», εκδ. Ενάλιος, Αθήνα 2001.

• Εύη Μακρή- Μπότσαρη, «Σύγχρονα προβλήματα εφηβείας», Παιδαγωγική επιμόρφωση εκπαιδευτικών του ΟΑΕΔ, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

• Εφημερίδα «Παραπολιτικά»

• www.iatrikionline.gr

• www.helmedica.gr

• www.childmentalhealth.gr

• www.epipsi.gr

• www.Psychologyinfo.gr

• Iatronet.gr


http://www.Psychologyinfo.gr/

http://www.epipsi.gr/

http://www.childmentalhealth.gr/

http://www.helmedica.gr/

http://www.iatrikionline.gr/


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ




ΤΑΞΗ: ΑΘεμα: Εφηβεία και εξαρτήσεις

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

1. Φύλο: α) Αγόρι β) Κορίτσι

2. Ηλικία: α) 15-16 β) 17-18 γ) 19 & πάνω

3. Οικογενειακή κατάσταση: α) Δύο γονείς β) Μόνο τον ένα γ) Κανέναν

4. Ασχολείστε με τον αθλητισμό: α) Ναι β) Όχι

5. Καταναλώνετε αλκοόλ ; α) Ναι β) Όχι

6. Αν πίνετε, τι είδους ποτά καταναλώνετε στις περισσότερες εξόδους σας ;α) Μπύρα β) Σφηνάκια γ) Εμφιαλωμένα αλκοολούχα δ) Κρασίε) Άλλο: (αναφέρετε).....................................................

7. Αν πίνετε, πόσα ποτά καταναλώνετε ; α) 2-3 ποτά το μήνα β) 1-2 ποτά την εβδομάδα γ 3-4 ποτά την εβδομάδα δ) πάνω από τέσσερα ποτά την εβδομάδα

8. Έχετε μεθύσει ποτέ; α) Ναι β) Όχι

9. Πίνετε περισσότερο όταν είστε: α) Μόνοι β) Με παρέα

10. Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι πίνουν οι νέοι; α) Τους αρέσει η γεύση του ποτού β) Για να κάνουν εντύπωση στους άλλους γ) Για να μειώσουν το άγχος

11. Θεωρείτε σωστό το κάπνισμα; α) Ναι β) Όχι



12. Καπνίζει κανείς από το οικογενειακό σας περιβάλλον; α) Ναι β) Όχι

13. Καπνίζετε; α) Ναι β) Όχι

14. Πόσα τσιγάρα καπνίζετε α) 3-4 την εβδομάδα β) 1-5 την ημέρα γ) 5-10 την ημέρα δ)10-20 την ημερα ε) πάνω από 20 τσιγάρα την ημέρα

15. Αν καπνίζεις το ξέρουν οι γονείς σου; α) Ναι β) Όχι

16. Ποιος ήταν ο λόγος που άρχισες το κάπνισμα; α) Η επίδραση των συγγενών μου μου β) Η επίδραση των φίλων μου γ) Είχα συναισθηματικά προβλήματα δ) Για να δείξω ότι μεγάλωσα ε) Για άλλο λόγο. ( αναφέρετε )..........................................................................

17. Πιστεύετε ότι πρέπει να απαγορεύεται το κάπνισμα στο σχολείο; α) Ναι β) Όχι

18. Έχετε δοκιμάσει κάποιο είδος ναρκωτικού (εκτός από αλκοόλ και νικοτίνη); α) Ναι β) Όχι

19. Αν δεν είσαι χρήστης ναρκωτικών τι σε κρατάει μακριά από αυτά; α) Ηθικοί λόγοι β) Οικονομικοί λόγοι γ) Δεν μπορώ να τα βρω

20. Πιστεύεις ότι οι μαθητές κινδυνεύουν από τα ναρκωτικά στο σχολείο σου;α) Ναι β) Όχι

21. Αν ήσουν χρήστης ναρκωτικών και ήθελες να απαλλαγείς από αυτή την εξάρτηση, σε ποιον θα απευθυνόσουν; α) Οικογενειακό περιβάλλον β) Φίλους γ) Κέντρα πρόληψης και θεραπείας

22. Γνωρίζετε τις συνέπειες των παραπάνω εξαρτησιογόνων ουσιών; α) Ναι β) Όχι

23. Πιστεύετε ότι είναι επαρκής η ενημέρωση του γίνεται στα σχολεία για τα διάφορα είδη εξαρτήσεωνα) Ναι β) Όχι



* Οι ερωτήσεις 14, 15 και 16 θα απαντηθούν μόνο από όσους απάντησαν "Ναι" στην ερώτηση 13


sch.grlyk-irakl.ser.sch.gr/attachments/article/88/proj3.doc · Web viewΗ σωματική...

Documents

Transcript of sch.grlyk-irakl.ser.sch.gr/attachments/article/88/proj3.doc · Web viewΗ σωματική...