SAFE - vitamins.gr · οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί...

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΠΟΣΙΩΠΗΜΕΝΑ ΝΕΑ ΥΓΕΙΑΣ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ FR

EE

PR

ES

SSAFEΔιανέμεται Δωρεάν

Έκδοση της Holistic Life

Αποτελεσματικέςεναλλακτικές λύσειςγια τον καρκίνο

Τεύχος 8 • Απρίλιος - Μάιος 2010 • www.safemagazine.gr

THE FOOD IS OUT THERE

Codex AlimentariusΟι παλιές καλές εποχές της διατροφής... τελείωσαν;

SAFE

REP

OR

T

Δοκιμάζουμε υποκατάστατα γάλακτος

IMPORTANT

Κατασκευάζοντας την κατάθλιψη: Η μυστική ιστορία μιας μοντέρνας ασθένειας

[Πάρκινσον] Αιτία τα φυτοφάρμακα;Μέθοδοι προφύλαξης

Έρευνα σε 20Ελληνικά γιαούρτια:Πόσο “ζωντανά” είναι;

[NutriSOS]Μπορούν τα «καλά» βακτήρια να προστατεύσουν την υγεία του στήθους σας;

SAFE �

Safe areaΠεριοδικό για τα αποσιωπημένα νέα υγείας

Εκδότης - Ιδιοκτήτης:Γεράσιμος Κατραμάδος - Etra PublishingΕυεργετών 7, Π. Φάληρο, 1756�Τηλ/Fax: 210 981175�www.etra.gre-mail: [email protected]

Υπεύθυνος έκδοσης:Γεράσιμος Κατραμάδος

Υπεύθυνη ύλης - επιμέλεια:Βάλλυ Καλοζούμη

Μετάφραση:Πόπη Τσίκη

Δημοσιογραφοι:Νίκη ΤσέκουΙωάννα Χερμάρη

Υπεύθυνη διαφήμισης:Ιωάννα Χερμάρη

ΔημιουργικόEtra Graphic Design

Image banksshutterstockistockfotolia

ΣυνεργάστηκανΠάνος ΑζακίδηςΣοφία ΠαπαδοπούλουΝίκη ΤσέκουΒασίλης ΦρατζολάςΟμάδα tvxs.gr

web: www.safemagazine.grΤο περιοδικό SAFE μπορείτε να το αποκτήσετε σε μορφή pdf εντελώς δωρεάν από το site:www.safemagazine.gre-mail: [email protected]

ΣυνδρομήΕσωτερικού 25€

Οι απόψεις των αρθρογράφων δεν αποτελούν κατ’ανάγκη και θέσεις του ιδιοκτήτη, εκδότη και υπεύθυνου έκδοσης του περιοδικού. Οι πληροφορίες που παρέχονται δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη γνωμάτευση ιατρού ή άλλου ειδικού της υγείας.

SAFE Τεύχος 8Απρίλιος - Μάιος 2010

Περιεχόμενα

Safeproductreport

Έρευνα αγοράς και δοκιμής

σε 5 υποκατάστατα

γάλακτος

Editorial σελ. 4

Στα ψιλά γράμματα σελ. 6

Καρκίνος: Αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις σελ. 14

Μπορούν τα «καλά» βακτήρια να προστατεύσουν την υγεία του στήθους σας; σελ. 24

Codex Alimentarius: Οι παλιές καλές εποχές της διατροφής τελείωσαν; σελ. 26

Με αφορμή ένα λουκάνικο -

Φυσικοί τρόποι συντήρησης των τροφίμων σελ. 32

Πάρκινσον: Αιτία τα φυτοφάρμακα; σελ. 34

Τα Ελληνικά γιαούρτια: Πόσο “ζωντανά” είναι; σελ. 38

Υποκατάστατα γάλακτος: Είναι ίδιας αξίας σε καθημερινή χρήση; σελ. 40

Κατασκευάζοντας την κατάθλιψη: Η μυστική ιστορία μιας μοντέρνας ασθένειας σελ. 43

� SAFE

Ημερολόγιο του SAFE2010

Editorial

Corega Ultra : Ο ΕΟΦ ενημερώνει τους καταναλωτές και τους επαγγελματίες υγείας σχετικά με τον πιθανό κίνδυνο για την υγεία από τη μακροχρόνια υπερβολική χρήση της στερεωτικής κρέμας οδοντοστοιχι-ών Corega Ultra, η οποία περιέχει ψευδάργυρο. [Ε.Ο.Φ- 22/2/2010]

Πολιτισμός είναιο ασταμάτητος πολλαπλασιασμός μη αναγκαίων αναγκών. Mark Twain

Βιοανιχνευτές εντοπίζουν όγκους απο το DNA τους. Αμερικανοί ερευνητές δημιούργησαν βιοανιχνευτές που εντοπίζουν τις διάφο-ρες μορφές καρκίνου που παρουσιάζουν οι ασθενείς, χρησιμοποιώντας το DNA των καρκινικών όγκων, πράγμα το οποίο επιτρέπει την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή τους, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που παρουσιάστηκε σήμερα στις ΗΠΑ. [ΑΠΕ -ΜΠΕ]

19/2: Εντοπίστηκαν γονίδια που κάνουν τους ανθρώπους πιο ευάλωτους στους ιούς Ιταλοί επιστήμονες ανα-κάλυψαν νέα στοιχεία στα γονίδια του ανθρώπου, τα οποία επιβεβαιώνουν ότι οι ιοί έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πορεία της ανθρώπινης εξέλιξης. Παράλληλα, εντό-πισαν γενετικές μεταλλάξεις που κάνουν τους ανθρώπους πιο ευάλωτους στις μολύν-σεις από ιούς, μια ανακάλυψη η οποία μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη καλύτερων φαρμάκων και εμβολίων στο μέλλον. [Καθημερινή]

22/2: Προειδοποιούν για τις τράπεζες βλαστοκυττά-ρων οι επιστήμονες Οι κλινικές που προσφέρουν υπηρεσίες «φύλαξης» βλα-στοκυττάρων από τον ομφά-λιο λώρο του νεογέννητου παιδιού τους, για μελλοντική χρήση τους σε περίπτωση ασθένειας, είναι απάτες, σύμφωνα με τη δήλωση Αμερικανού επιστήμονα, το περασμένο Σάββατο.Ο Ίρβινγκ Βάισμαν, διευθυ-ντής του Ινστιτούτου Βλα-στοκυτταρική Βιολογίας και Αναγεννητικής Ιατρικής του πανεπιστημίου Στάνφορντ

στην Καλιφόρνα, δήλωσε ότι οι καλές προθέσεις των γονέων γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τις τρά-πεζες βλαστοκυττάρων.[www.kathimerini.gr]

[CODEX ;] 2/�: Η Επιτροπή ενέκρινε την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένης πατάταςΗ Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι ενέκρινε την καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένης πατάτας του γερμανικού ομίλου BASF, δίνοντας το πρώτο τέτοιου είδους πράσινο φως εδώ και δώδεκα χρόνια στην ΕΕ, όπου οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί (ΓΤΟ) προκαλούν έντονη αμφισβήτηση. [ΑΠΕ -ΜΠΕ]

22/�: Νανο-συσκευή μετατρέπει σε πόσιμο το θαλασσινό νερό Επιστήμονες στις ΗΠΑ κατάφεραν, για πρώτη φορά, να κατασκευάσουν μια μικροσκοπική συσκευή που αφαιρεί το αλάτι από το θαλασσινό νερό, ανοίγοντας το δρόμο για τη δημιουργία φτηνών μικρής κλίμακας φορητών εγκαταστάσεων αφαλάτωσης, που θα μπο-ρούν να δουλεύουν ακόμα και με μπαταρίες. Κάτι τέτοιο θα ήταν πολύτιμο για περιοχές που πλήττονται από ξηρασία ή σε περι-πτώσεις καταστροφών του δικτύου ύδρευσης, κυρίως σε φτωχές χώρες.[Καθημερινή]

16/�: Τυφλός στρατιώτης «βλέπει» με τη γλώσσα του Ένας 2�χρονος βρετανός στρατιώτης που τυφλώθηκε από χειροβομβίδα στο Ιράκ, μπορεί να «δει» ξανά με τη βοήθεια της γλώσσας του, χάρη σε μια αμερικανική και-νοτομική τεχνολογία, με την

ονομασία BrainPort, που του προσδίδει ένα είδος «γλωσ-σικής όρασης», η οποία του επιτρέπει να διαβάζει λέξεις, να διακρίνει σχήματα και να περπατά χωρίς βοήθεια.[Καθημερινή]

16/�: Νέα μέθοδος ταυτο-ποίησης με τη βοήθεια των μικροβίων Οι ερευνητές στα εγκλημα-τολογικά εργαστήρια θα έχουν σύντομα στη διάθεσή τους μια ακόμη… χείρα βοηθείας, καθώς Αμερικανοί επιστήμονες ανέπτυξαν μια νέα τεχνική ταυτοποίησης εγκληματιών και θυμάτων χάρη στην ανάλυση των ξεχωριστών ιχνών που αφή-νουν τα μικρόβια στα χέρια κάθε ανθρώπου. [ΑΠΕ -ΜΠΕ]

[CODEX ;] 29/�: Μόνο απο φαρμακεία τα συμπληρώ-ματα διατροφήςΗ διάθεση των συμπληρωμά-των διατροφής πρέπει να γί-νεται αποκλειστικά και μόνο από τα φαρμακεία για λόγους δημοσίου συμφέροντος που ανάγονται στην προστασία της ανθρώπινης υγείας. Αυτό έκρινε το Συμβούλιο της Επι-κρατείας με την υπ’αριθμόν 9�1/2010 απόφαση του...[Ελεύθερος]

1/�: Η έκθεση μιας γυναί-κας σε χημικά μέχρι τα 35 της μπορεί να τριπλασιάσει τον κίνδυνο για καρκίνο Η έκθεση μίας γυναίκας σε συγκεκριμένα χημικά και ρυπαντικές ουσίες μέχρι τα �5 χρόνια της μπορεί να τριπλασιάσει τον κίνδυνο να εμφανίσει καρκίνο του μαστού μετά την εμμηνό-παυση, ανακοίνωσαν σήμερα καναδοί επιστήμονες. [Βρετανική ιατρική επιθε-ώρηση Occupational and Environmental Medicine]

6 SAFE

Safe Στα ψιλά γράμματα...

Κοινό αγριόχορτο καταπολεμά τον καρκίνο, ανακαλύπτει η βιομηχανία φαρμάκων

Ένα από τα μυστικά της βιομηχα-νίας του καρκίνου αποκαλύπτε-

ται. Ένα κοινό ζιζάνιο που βρέθηκε σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες φαί-νεται να είναι το ενεργό συστατικό σε μια νέα γενιά ισχυρών φαρμάκων κατά του καρκίνου.Το αμερικανικό και το ινδικό κοινό αγριόχορτο mayapple πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στην παρα-γωγή φαρμάκων για τον καρκίνο του πνεύμονα και των όρχεων, και για τους όγκους του εγκεφάλου. Το μαγικό συστατικό του ζιζάνιου αυτού είναι η ποδοφυλλοτοξίνη, ένα συστατικό που είναι αναγκαίο για την παραγωγή του αντικαρκινι-κού φαρμάκου etoposide. Επίσης

χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ψωρίασης και της ελονοσίας, και βρίσκονται σε εξέλιξη δοκιμές για να δούμε αν βοηθάει και στη ρευμα-τοειδή αρθρίτιδα. Ερευνητές από το πανεπιστήμιου της πολιτείας του Mississippi ανακά-λυψαν την ιδιότητα του αγριόχορ-του mayapple στην καταπολέμηση του καρκίνου όταν ένα άλλο φυτό που παράγει ποδοφυλλοτοξίνη στην Ασία, έφτασε σχεδόν σε εξαφάνιση μετά από την υπερσυγκομιδή του. Εξέτασαν τα φύλλα των ζιζανίων που είχαν συλλεχθεί από 18 πολιτεί-ες στο ανατολικό τμήμα των ΗΠΑ.Πηγή: HortScience, 2009; ��: ��9-5�.

Podophyllum peltatum L

8 SAFE


[Διαβήτης]Τα συμπτώματα του δια-βήτη αναστρέφονται από μόριο στο κόκκινο κρασί

Ένα μόριο που βρέθηκε στη φλού-δα των σταφυλιών και το κόκκινο

κρασί θα μπορούσε να αντιστρέψει το διαβήτη, μειώνοντας τα επίπεδα ινσουλίνης, ακόμη και μεταξύ πα-σχόντων που ακολουθούν διατροφή υψηλή σε λιπαρά.Όπως ανακάλυψε εργαστηριακή με-λέτη σε πειραματόζωα, το μόριο της ρεσβερατρόλης, ομαλοποιεί τα επί-πεδα της ινσουλίνης μετά από χρήση πέντε εβδομάδων, ακόμα και όταν δεν υπήρχε καμία αλλαγή στη διατροφή ή το σωματικό βάρος.Ωστόσο, οι επιστήμονες προειδο-ποιούν τους διαβητικούς να μην βι-αστούν για το κόκκινο κρασί. Τα πει-ράματα με τα ποντίκια περιλάμβαναν απευθείας ενέσεις ρεσβερατρόλης στον εγκέφαλό τους, και συνήθως το μόριο διασχίζει δύσκολα το φράγμα αίματος-εγκεφάλου. Φαίνεται ότι το ποσό του αλκοόλ που απαιτείται για κατανάλωση, ώστε να έχουν παρό-μοιες επιπτώσεις θα είναι επιζήμιο για την υγεία ενός ατόμου.Πηγή: Endocrinology, 2009; doi: 10.1210/en.2009-0528.

[Καρκίνος μαστού]Oι γυναίκες που υπο-βλήθηκαν σε θεραπεία ορμονικής υποκατάστα-σης αύξησαν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού

Όλες οι γυναίκες που υποβλήθηκαν σε θεραπεία ορμονικής υποκα-

τάστασης αυξάνουν την πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο στο στήθος. Στο παρελθόν, υπήρχε η άποψη ότι βρίσκονταν σε κίνδυνο μόνο εκείνες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου.Ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Rochester Medical Center στη Νέα

Υόρκη ανέτρεψαν αυτή την άποψη μετά την παρακολούθηση της υγείας 16.698 γυναικών που βρίσκονταν σε στάδιο μετά την εμμηνόπαυση, ηλι-κίας από 50-79 ετών, που είχαν πάρει είτε φάρμακα για θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης ή χάπια placebo με-ταξύ του 199� και του 2002. Μέσα σε αυτή την χρονική περίοδο, ��9 γυναί-κες εμφάνισαν καρκίνο του στήθους, αν και οι ερευνητές δεν μπορούσαν να τον συσχετίσουν με κάποια κλη-ρονομικότητα λόγω οικογενειακού ιστορικού.Πηγή: Εpidemiology, 2009:doi:10.1097/EDE.0b013e3181a71279.

[Παρασιτοκτόνα]Τα παρασιτοκτόνα ίσως είναι η αιτία προβλημά-των υγείας σε παιδιά

Αν το παιδί σας έχει ένα πρόβλη-μα υγείας ή κάποια αναπτυξιακή

διαταραχή, θα μπορούσε να οφείλε-ται στα παρασιτοκτόνα. Επιστήμονες ανακάλυψαν ότι αυτές οι ρυπαντικές ουσίες μπορούν να επηρεάσουν την υγεία των παιδιών μετά την ηλικία των 7 ετών- πέντε χρόνια μετά από ότι πί-στευαν παλαιότερα. Στο παρελθόν, επιστήμονες συμβού-λευαν τις κυβερνητικές επιτροπές ότι τα παιδιά πάνω από την ηλικία των 2 ετών έχουν ανοσοποιητικό σύστημα που είναι ικανό να ανταπεξέλθει στα παρασιτοκτόνα, όμως νέα έρευνα αποκάλυψε ότι πολλά παιδιά ηλικίας 7 ετών ήταν ακόμη ευαίσθητα σε αυτά.

Γενικά, τα παιδιά είναι πάνω από πέντε φορές πιο ευάλωτα από τους ενήλικες στα οργανοφωσφορικά των παρασι-τοκτόνων.Η νέα μελέτη, που περιλάβανε �58 παιδιά που ζουν σε αγροτικές περι-οχές, βρήκε ότι η δυνατότητα του σώματος να αποτοξινώνεται δεν έχει ολοκληρωθεί στην ηλικία των 7 ετών. Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ξε-κάθαρα ότι υπάρχει ανάγκη για λε-πτομερή επιθεώρηση των κανόνων ασφαλείας τόσο για τα παρασιτο-κτόνα και τα εντομοκτόνα που επι-τρέπονται για οικιακή χρήση όσο και για αυτά που χρησιμοποιούνται στη γεωργία. Επιπλέον, οι γιατροί πρέπει τώρα να μελετήσουν τις τοξίνες ως πιθανή αιτία προβλημάτων υγείας και αναπτυξιακών διαταραχών σε παιδιά ηλικίας πάνω από επτά ετών.Πηγή: UC Berckeley News press release http://berkeley.edu/news/media/releases/2009/06/22_pesticide.shtml.

[Διατροφή]H ξεθυμασμένη cola χει-ροτερεύει τις στομαχικές διαταραχές

Αν έχετε στομαχικές διαταραχές, μην πίνετε ένα ποτήρι ξεθυμα-

σμένης cola ή λεμονάδας – απλά θα το κάνει χειρότερο. Ειδικοί υγείας λένε ότι αυτό το «φάρ-μακο» δεν είναι παρά ένας μύθος και όποιος υποφέρει από στομαχικά προ-βλήματα θα έπρεπε αντί για αυτό να ενυδατώσει τον οργανισμό του με ένα ποτό χωρίς ζάχαρη. Οι γονείς πρέπει να έχουν το νου τους για σημάδια αφυδάτωσης αν τα παιδιά τους έχουν κάποιο στομαχικό πρόβλημα που οδηγεί σε εμετούς ή διάρροια. Τα συμπτώματα που μαρτυρούν μία τέτοια κατάσταση περιλαμβάνουν βυθισμένα μάτια, χλωμό ή διάστικτο δέρμα και κρύα άκρα κ.α. Πηγή: BBC, April 22, 2009; http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/8010346.stm).

10 SAFE


[Οστεοπόρωση]«Μαγικό φυτό» δίνει ελπίδα για τους πάσχο-ντες από οστεοπόρωση

Ένα φυτό που οι επιστήμονες τον 16ο αιώνα πίστευαν ότι είχε μα-

γικές δυνάμεις θα μπορούσε να απο-δειχθεί μια αποτελεσματική θεραπεία για την οστεοπόρωση, την νόσο της αποδυνάμωσης των οστών.Γνωστό ως ‘Σκύθης αμνών’ (Cibotium Βarmoetz), αυτή η φτέρη εξακολου-θεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παραδοσιακή ιατρική του Βιετ-νάμ - και τώρα φαίνεται ότι μπορεί να βοηθήσει τους πάσχοντες από οστε-οπόρωση στην ανάπτυξη ισχυρών οστών.Σύμφωνα με μια μελέτη, το φυτό μπλοκάρει τα κύτταρα που καταστρέ-φουν τα οστά χωρίς να βλάπτει άλλα κύτταρα. Αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που σε αυτό το φυτό δίνονται μαγικές ιδιότητες - τον 16ο και 17ο αιώνα, ένας δημοφιλής μύθος ισχυρί-στηκε ότι ο καρπός της φτέρης μετα-τραπεί σε μικρό πρόβατο.Πηγή: Journal of Natural Products, 2009; 72: 1673.

[Διατροφή]Οι επιστήμονες ανακα-λύπτουν τελικά πώς το λευκό ψωμί προκαλεί ασθένειες της καρδιάς

Το λευκό ψωμί, τα δημητριακά και άλλα τρόφιμα υψηλά σε υδατάν-

θρακες μπορούν να προκαλέσουν καρδιακές ασθένειες – και τώρα πια οι επιστήμονες γνωρίζουν γιατί συμβαί-νει αυτό.Τα επεξεργασμένα «λευκά» τρόφιμα και ποτά όπως η σόδα έχουν ψηλό γλυκαιμικό δείκτη (GI) και επηρεά-ζουν τις αρτηρίες για πολλές ώρες μετά την κατανάλωσή τους. Με τον καιρό η ελαστικότητα των αρτηριών μειώνεται, κάτι που μπορεί να οδηγή-

σει σε καρδιακή ασθένεια ή ακόμη και ξαφνικό θάνατο ως αποτέλεσμα καρ-διακής προσβολής.Ερευνητές στο ιατρικό κέντρο Chaim Sheba του Tel Hashomer στο Ισραήλ, μπόρεσαν να προσδιορίσουν πώς ο υψηλός γλυκαιμικός δείκτης επηρε-άζει την υγεία των αρτηριών όταν έδωσαν διάφορες τροφές σε τέσσε-ρις ομάδες εθελοντών. Στους συμ-μετέχοντες στην έρευνα δόθηκαν είτε cornflakes, ζάχαρη, bran flakes ή νερό (ως placebo) – και μόνο εκείνοι που ήπιαν το νερό έδειξαν στη συνέ-χεια φυσιολογική διαστολή αρτηριών. Οι άλλοι εθελοντές εμφάνισαν όλοι μειωμένη ελαστικότητα στις αρτηρί-ες που διήρκησε για αρκετές ώρες. Τέτοιο πρόβλημα στις αρτηρίες εμ-φανίστηκε κυρίως σε όσους έφαγαν corn flakes και ζάχαρη, που και τα δύο έχουν υψηλό γλυκαιμικό δείκτη.Πηγή: J Am Coll Cardiol, 2009;53:2283-7.

[Εξετάσεις]Ένα στα τέσσερα ανησυ-χητικά αποτελέσματα σε ιατρικές εξετάσεις δεν αποκαλύπτεται στους ασθενείς.

Μία μελέτη αποκάλυψε ότι πάνω από ένα στα τέσσερα αποτελέ-

σματα σε ιατρικές εξετάσεις που δεν είναι φυσιολογικά, δεν συζητιόνται ποτέ με τον ασθενή και αγνοούνται από τους γιατρούς. “Η έλλειψη ανα-φοράς των μη φυσιολογικών απο-τελεσμάτων σε μία εξέταση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές, ακόμη και

μοιραίες συνέπειες για τον ασθενή”, αναφέρει ο Dr Laurence Casalino από το Weil Cornwell Medical College στη Νέα Υόρκη, οποίος πραγματοποίησε την έρευνα.Ο Dr Casalino και η ομάδα του ανέλυ-σαν 5�� ιστορικά ασθενών από 2� ιατρικά κέντρα στις ΗΠΑ και βρήκαν ότι ένα μεγάλο ποσοστό ανησυχη-τικών αποτελεσμάτων δεν λήφθηκε ποτέ υπόψη. Ο δείκτης μέσου όρου ήταν ένα στα 1� μη φυσιολογικά απο-τελέσματα που συζητήθηκαν, ενώ ήταν υψηλός ως και ένα στα τέσσερα σε κάποια ιατρικά κέντρα.Πηγή: Arch Intern Med, 2009;69:1123-9.

[Εγκυμοσύνη]Αντιβιοτικά προκαλούν εκ γενετής ανωμαλίες στο έμβρυο

Οι έγκυες προειδοποιούνται ότι μερικά αντιβιοτικά μπορεί να

προκαλέσουν σοβαρές γενετικές ανωμαλίες. Η χρήση αντιβιοτικών εί-ναι συχνή μεταξύ των εγκύων, και οι γιατροί είχαν πιστέψει ότι δεν επηρε-άζεται το αναπτυσσόμενο έμβρυο, αλλά μια νέα μελέτη από το Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών (CDC), ανακάλυψε ότι δύο είδη του φαρμάκου μπορούν να προκαλέσουν διάφορες σοβαρές γενετικές ανωμαλίες. Μια ομάδα αντιβιοτικών, τα nitrofurantoins, δίνονται τακτικά σε έγκυες γυναίκες που είναι ανθεκτικές σε άλλα αντιβιοτικά, και περιλαμβά-νουν το φάρμακο Furadantin. Η άλλη ομάδα, οι σουλφοναμίδες, περιλαμ-βάνουν διουρητικά όπως Bumetanide και Clopamide, και παυσίπονα COX-2, όπως το celecoxib.Άλλα αντιβιοτικά, όπως η πενικιλίνη, συσχετίστηκαν επί-σης με γενετικές ανωμαλίες, αλλά τα αποτελέσματα ήταν αμελητέα, λένε οι ερευνητές. Η ανακάλυψη έγινε μετά την ανάλυση των αρχείων 1�.155 γυ-ναικών που γέννησαν ένα παιδί με ένα ή περισσότερα προβλήματα.Πηγή: Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 2009; 163: 978.

SAFE 11


[Φάρμακα]Αναλγητικό φάρμακό συνδέεται με άσθμα

Ένα από τα πιο ευρέως χρησιμο-ποιούμενα αναλγητικά μπορεί να

προκαλέσει άσθμα και συριγμό τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες, όπως αποκαλύπτει μια σημαντική νέα με-λέτη. Το Tylenol (ακεταμινοφαίνη), το οποίο χρησιμοποιείται συνήθως για την ανακούφιση από τον πόνο και τη μείωση του πυρετού, διπλασιάζει σχε-δόν τις πιθανότητες για άσθμα, όπως έχουν ανακαλύψει ερευνητές από το Πανεπιστήμιο British Columbia στο Βανκούβερ. Οι μετα-αναλύσεις σε 19 μελέτες, στις οποίες συμμετείχαν πε-ρισσότερα από �25.000 άτομα που εμφάνισαν άσθμα ή συριγμό, ανακά-λυψαν σύνδεση με το φάρμακο. Πολλοί είχαν χρησιμοποιήσει Tylenol μέσα στο έτος πριν ξεκινήσει το άσθμα. Επίσης ανακάλυψαν ότι οι μη-

τέρες που χρησιμοποίησαν το φάρ-μακο ενώ ήταν έγκυες είχαν περισ-σότερες πιθανότητες να αποκτήσουν παιδί που έχει αναπτύξει τη νόσο.Πηγή: CHEST, 2009; 36: 1316-23.

[Οικοπροστασία]Πώς να αντιμετωπίζετε τους επικίνδυνους ατμο-σφαιρικούς ρύπους στο σπίτι και το γραφείο σας

Ερευνητές ανακάλυψαν ότι υπάρ-χει ένας πολύ απλός τρόπος που

μπορείτε να αντιμετωπίσετε τους επι-κίνδυνους ατμοσφαιρικούς ρύπους στο σπίτι ή το γραφείο σας - και είναι τόσο αποτελεσματικός, που μπορεί να αφαιρέσει μέχρι και 90 τοις εκατό από αυτούς.Στην πραγματικότητα, οι γλάστρες με φυτά σε όλο το σπίτι ή το γραφείο σας

μπορούν να εξαλείψουν περισσότερες πτητικές οργανικές ενώσεις, οι οποίες εκπέμπονται από χρώματα, βερνίκια, κόλλες, έπιπλα, ενδύματα, διαλύτες, οικοδομικά υλικά, και ακόμη και από το νερό της βρύσης. Απίστευτο, όμως οι ρύποι των κλει-στών χώρων σκοτώνουν περίπου 1,6 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, όπως υπολογίζει ο Παγκόσμιος Οργα-νισμός Υγείας.Τα πιο αποτελεσματικά φυτά είναι ο κόκκινος κισσός (Hemigraphis alternate), ο Αγγλικός κισσός (Hedera helix), η χόγια (Hoya Carnosa) και ο ασπάραγος (densiflons Asparagus), τα οποία εξάλειψαν το 90 τοις εκατό των πτητικών οργανικών ενώσεων, αν και οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Γεωργίας ανακάλυψαν ότι το σύ-νολο σχεδόν των υπό δοκιμή 28 φυ-τών ήταν σε θέση να απορροφήσουν πολλούς από τους ρύπους.Πηγή: HortScience, 2009? 44: 1377-81.

12 SAFE


[Τοξίνες]2 εκατομμύρια επιβάτες αεροπορικών εταιρειών εκτίθενται σε τοξικές αναθυμιάσεις κάθε χρόνο

Πάνω από 2 εκατομμύρια επιβάτες αεροπορικών εταιρειών στις ΗΠΑ

και το Ηνωμένο Βασίλειο ίσως εκτε-θούν κάθε χρόνο σε τοξίνες και ανα-θυμιάσεις που μπορούν να προκαλέ-σουν νευρολογικές βλάβες. Οι αναθυμιάσεις από χημικά που προ-έρχονται από τα καυσαέρια του κινη-τήρα εισέρχονται στην καμπίνα – κάτι που συμβαίνει σε περίπου 1� πτήσεις την ημέρα στις ΗΠΑ, και σε τρεις στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 200.000 επιβάτες από το Ηνωμένο Βασίλειο και περισσότεροι από 2 εκατομμύρια επιβάτες από τις ΗΠΑ εκτίθενται σε επιβλαβείς αναθυ-μιάσεις και τοξίνες κάθε χρόνο. Οι γιατροί ανακαλύπτουν ότι τα καυ-σαέρια αυτά αποτελούν κίνδυνο για τους πιλότους και το πλήρωμα του θαλάμου επιβατών, και πολλοί υποφέ-ρουν από κόπωση, απώλεια μνήμης και μυϊκούς σπασμούς. Ο νευροφυ-σιολόγος Peter Julu από το Βασιλικό Νοσοκομείο του Λονδίνου εξέτασε 18 πιλότους από τις ΗΠΑ και τη Βρε-τανία, και εντόπισε νευρολογικές βλάβες που προκαλούνται από χημι-κές ουσίες, όπως το TCP / IP (tricresyl phosphate), ένα συστατικό που χρη-σιμοποιείται σε νευροτοξικές ουσίες και στα φυτοφάρμακα. Μία μελέτη που περιλάμβανε τρεις καναδικές εταιρείες το 2002 εκτιμά ότι τέσσερις στις 1.000 πτήσεις εμφα-νίζουν αυτό το φαινόμενο αναθυμιά-σεων στην καμπίνα, ενώ η βρετανική επιτροπή για την τοξικότητα (UK’s Committee on Toxicity) αναφέρει ότι χειριστές ανέφεραν περιστατικά στο 1 τοις εκατό των πτήσεων. Αυτό θα σήμαινε ότι 28 πτήσεις την ημέρα στις ΗΠΑ υποφέρουν από αυτό το πρό-βλημα. Οι γιατροί τονίζουν ότι σε μια τέτοια πτήση δεν σημαίνει ότι κάθε επιβά-

της θα υποστεί νευρολογικές βλάβες. Εξαρτάται από το ανοσοποιητικό σύ-στημα του ατόμου, τα επίπεδα ενζύ-μων και το ιατρικό ιστορικό, συμπερι-λαμβανομένων των φαρμακευτικών αγωγών.Πηγή: BBC, CNN.

[Άσκηση]Περπατήστε μια ώρα την ημέρα για να ζήσετε πολλά χρόνια με υγεία

Περπατήστε μια ώρα κάθε μέρα και όχι μόνο θα διορθώσετε τα περισ-

σότερα προβλήματα υγείας αλλά και θα ζήσετε περισσότερο, επιβεβαιώνει μια νέα μελέτη.Αν και πολλές μελέτες πριν είχαν υπο-γραμμίσει τη σημασία της άσκησης, μια νέα μελέτη από το ιατρικό κέντρο του Εβραϊκού πανεπιστημίου δείχνει ότι δεν χρειάζεται πολλά για να ζει κα-νείς περισσότερο και υγιέστερα.Ακόμη και ένας περίπατος μόλις μια ώρα κάθε μέρα είναι αρκετός για να αυξήσει τις πιθανότητές σας να ζήσε-τε πολλά χρόνια. Η μελέτη διαπίστω-σε ότι τα άτομα που παρέμεναν ενερ-γά είχαν 17 τοις εκατό περισσότερες πιθανότητες να φτάσουν την ώριμη ηλικία των 88, σε σύγκριση με εκεί-να που ακολουθούσαν μία καθιστική ζωή. Συνολικά, σημείο κλειδί φαίνε-ται να είναι τέσσερις ώρες σωματικής

άσκησης την εβδομάδα, ή τρέξιμο ή κολύμπι δύο φορές την εβδομάδα, ή περπάτημα κάθε μέρα.Η μελέτη περιλάμβανε την εξέταση της ζωής 1.861 ανθρώπων που είχε γεννηθεί το 1920 ή 1921, καθώς και του τρόπου ζωής τους σε σχέση με την υγεία και τη μακροζωία.Πηγή: Archives of Internal Medicine, 2009; 169: 1476-83.

[Καρκίνος]Η εξέταση PSA κάνει «υπερδιάγνωση του καρκίνου του προστάτη»

Οι σύγχρονες τεχνικές ανίχνευσης είναι υπεύθυνες για υπερδιάγνω-

ση του καρκίνου του προστάτη, που έχει οδηγήσει περισσότερους από 1 εκατομμύριο άνδρες να υποβάλλο-νται σε θεραπεία χωρίς λόγο. Η εξέταση PSA, έχει υπερδιαγνώσει περίπου 1,� εκατομμύρια άτομα από το 1987. Ως αποτέλεσμα, “όλοι οι ασθενείς στους οποίους έγινε υπερδι-άγνωση εκτίθενται άσκοπα στους πα-ράγοντες ταλαιπωρίας της θεραπείας, τις οικονομικές συνέπειες της διάγνω-σης, καθώς και τις αγωνίες ενός ασθε-νή με διαγνωσμένο καρκίνο”, αναφέ-ρει ο ερευνητής H.Gilbert Welch, από το Ινστιτούτο πολιτικής της υγείας & κλινικής πρακτικής του Dartmouth. Από την εισαγωγή του PSA, ο αριθμός των ανδρών ηλικίας μεταξύ 50 και 59 στους οποίους έχει διαγνωστεί καρκί-νος του προστάτη έχει τριπλασιαστεί, ενώ έχουν επίσης διαγνωστεί επτά φορές περισσότεροι άνδρες ηλικίας κάτω των 50. Ο Otis W Brawley, επικεφαλής ιατρός-σύμβουλος του Αμερικανικού σω-ματείου για τον καρκίνο (American Cancer Society), αναφέρει ότι η ανί-χνευση του καρκίνου του προστάτη σημείωσε άνοδο κατά τα τελευταία 20 χρόνια, και όμως υπάρχουν λίγες ενδείξεις ότι όντως έσωσε ζωές.Πηγή: Journal of the National Cancer Institute, 2009.

SAFE 1�


[Υγεία της καρδιάς]Η βιταμίνη C βοηθά στην αντιμετώπιση της υπέρτασης.

Η βιταμίνη C μπορεί να συμβάλει στη μείωση της υπέρτα-σης, σύμφωνα με νέα μελέτγ.

Μία πρόσφατη μελέτη έχει δείξει ότι οι υπερτασικοί ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν από τα συμπληρώματα με βιταμίνη C. Η τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη διαπίστωσε ότι η αρτηριακή πίεση μειώθη-κε σημαντικά μετά από συνεχή χορήγηση συμπληρώματος βιταμίνης C. Οι ασθενείς της μελέτης χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, η μία εκ των οποίων έλαβε μία αρχική δόση των 2g ασκορβικού οξέ-ος και η άλλη εικονικό φάρμακο. Δύο ώρες μετά την αρχική δόση, οι μετρήσεις της μέσης διαστολικής και συστολικής πί-εσης ήταν περίπου ίδιες και στις δύο ομάδες. Μετά την συμπλήρωση ενός μήνα με 500mg βιταμίνης C ημε-ρησίως, η ομάδα θεραπείας παρουσίασε πτώση της μέσης αρτηριακής πίεσης κατά μέσο όρο από 110 έως 100 mmHg. Η συστολική πίεση μειώθηκε κατά μέσο όρο 155 με 1�2 mmHg και η διαστολική μειώθηκε από 85 έως 80 mmHg. Δεν παρα-τηρήθηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες.Πηγή: Lancet, 354: 1999: 2048-9.

[Μακροζωία]Βιταμίνη C για μακροζωία

Ακόμη και μια μικρή αύξηση στην ημερήσια πρόσληψη βι-ταμίνης C μπορεί να μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες

πρόωρου θανάτου από κάθε αιτία. Σε μια μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο, ερευνητές συνέλεξαν στοιχεία για 19.�96 άνδρες και γυναίκες, �5-79 ετών, και τους χώρισαν σε πέντε ομάδες συγκεκριμένου φύλου με βάση τις συγκεντρώσεις βιταμίνης C στο αίμα τους. Παρακολουθή-θηκαν για περίπου τέσσερα χρόνια, ενώ γινόταν καταγραφή των αίτιων θανάτου. Τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες με τα υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης C στο αίμα τους, ο κίνδυνος θνησιμότητας από κάθε αιτία, καρδιαγγειακή και ισχαιμική καρδιοπάθεια ήταν περίπου 25 τοις εκατό χαμηλότερος από τον αντίστοιχο εκείνων με τα χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης C στο αίμα. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι οι υψηλές συγκεντρώσεις βι-ταμίνης C οδήγησαν σε χαμηλότερα ποσοστά θανάτου από καρκίνο στους άνδρες, αν και δεν συνέβη το ίδιο στις γυναί-κες. Συνολικά, βρήκαν μία μείωση κατά 20% όλων των κινδύνων θνησιμότητας με κάθε αύξηση των συγκεντρώσεων της βιτα-μίνης C στο αίμα από 20 mmol / L - που ισοδυναμεί με αύξη-ση της ημερήσιας πρόσληψης φρούτων και λαχανικών από περίπου 50g Πηγή: Lancet, 2001; 357: 657-63.

1� SAFE

Safe Focus: Καρκίνος: Αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις

Νέα χρηματοδότηση για τις ιατρικές δοκιμές πάνω σε εναλλακτικές μεθόδους που δίνουν νέες ελπίδες για τη θεραπεία του καρκίνου.

/ Bryan Hubbard, WDDTY

Καρκίνος: Αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις

IMPORTANT

SAFE 15

Safe Focus

Το 200�, ο Δόκτωρ Άντριου Βί-κερς υποστήριξε ότι οι εναλλα-κτικές μέθοδοι θεραπείας του

καρκίνου έπαψαν να είναι αναπόδει-κτες —μιας και αποδείχτηκαν ψευ-δείς. Η δήλωση αυτή, πραγματοποι-ήθηκε μετά από λεπτομερή εξέταση των κλινικών αποδείξεων μιας σειράς εναλλακτικών μέσων θεραπείας για τον καρκίνο, όπως είναι η βιταμίνη C, η θειική υδραζίνη, η λετρίνη και η αντινεοπλαστική θεραπεία. Ο Βίκερς, ερευνητής στο Αντικαρκινι-κό Κέντρο της Νέας Υόρκης, Μεμόρι-αλ Σλόαν Κέτερινγκ, έγραψε ότι υπήρ-χε ένας επαρκής αριθμός καλά-ελεγ-χόμενων δοκιμών που περιλάμβαναν μια σειρά εναλλακτικών θεραπειών κατά του καρκίνου και που μας επιτρέ-πει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο χαρακτηρισμός «αναπόδεικτες» είναι ακατάλληλος για τέτοιου είδους θεραπείες˙ είναι καιρός να αποδε-χτούμε ότι πολλές εναλλακτικές θερα-πείες είναι «αποδεδειγμένα ψευδείς» (CA Cancer J Clin, 2004; 54: 110-8). Παρόλα αυτά, το συμπέρασμά του τέ-θηκε υπό αμφισβήτηση τα τελευταία τέσσερα χρόνια μετά από νέες έρευ-νες για μια σειρά θεραπειών— συ-μπεριλαμβανομένων και αυτών που ερεύνησε ο Βίκερς— που ανακάλυ-ψαν την ύπαρξη τρόπων θεραπείας του καρκίνου που προσφέρουν μια πραγματική και αποτελεσματική εναλ-λακτική επιλογή αντί των συμβατικών μεθόδων όπως η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία και οι χειρουργικές επεμβάσεις.

Αναθεώρηση της θεραπείας με βιταμίνη C

Παράδειγμα αποτελεί η χρήση της βιταμίνης C και του ασκορβικού για τη θεραπεία του καρκίνου. Κάθε δο-κιμασία που διεξαγόταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια χρησιμοποιούσε το ασκορβικό σε μορφή ταμπλέτας μόνο για κατάποση και σε αυτές συμπερι-λαμβάνεται και μία δοκιμασία— στην οποία αναφέρεται και ο Βίκερς— που περιλαμβάνει 150 ασθενείς με καρ-κίνο σε προχωρημένο στάδιο. Στους

μισούς από αυτούς χορηγήθηκε βιτα-μίνη C, ενώ στους υπόλοιπους κάποιο placebo (ψευδοφάρμακο). Σχεδόν το 80% των συμμετεχόντων και στις δύο ομάδες πέθαναν μέσα σε 12 εβδομά-δες (N Engl J Med, 1079; 301: 687-90). Παρόλα αυτά, μέσα στα τελευταία χρόνια οι ερευνητές συνειδητοποί-ησαν κάτι που ακόμα και ο Λάινους Πόλινγκ, ο οποίος άνοιξε το δρόμο για τη θεραπεία με βιταμίνη C δεν είχε καταλάβει— το γεγονός ότι η βιταμί-νη C πρέπει να χορηγείται ενδοφλέ-βια για να είναι αποτελεσματική. Το σώμα δυσκολεύεται να απορροφήσει μεγάλες ποσότητες βιταμίνης C και εί-ναι αδύνατο να προσλάβει τα υψηλά επίπεδα που απαιτούνται για τη θε-ραπεία, όταν η βιταμίνη λαμβάνεται στοματικά μέσω των τροφών ή των συμπληρωμάτων.«Όταν καταναλώνετε τροφές που πε-ριέχουν περισσότερα από 200mg βι-ταμίνης C, την ημέρα —για παράδειγ-μα δύο πορτοκάλια και μια μερίδα μπρόκολο –το σώμα σας εμποδίζει τα επίπεδα του ασκορβικού στο αίμα να υπερβούν κάποια καθορισμένα όρια», υποστηρίζει ο Mαρκ Λέβιν, επικεφα-λής του Τομέα Μοριακής και Κλινικής Διατροφής του Αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου Διαβήτη και Νοσημάτων Πεπτικού Συστήματος και Νεφρών (NIDDK). «Δεν είχε γίνει κατανοητό εκείνη τη στιγμή το γεγονός ότι μόνο το ενέσιμο ασκορβικό θα μπορούσε να προσφέρει τις απαιτούμενες συ-γκεντρώσεις για να υπάρξει κάποιο θετικό αποτέλεσμα στη θεραπεία κατά του καρκίνου».Για την ακρίβεια, τώρα τελευταία έχουν αρχίσει οι επιστήμονες να κατα-λαβαίνουν τις διαδικασίες που λαμβά-νουν χώρα όταν η βιταμίνη C εισάγε-ται σε υψηλές δόσεις στον οργανισμό. Κανονικά, η βιταμίνη C αποτελεί ένα αντιοξειδωτικό που προστατεύει τα κύτταρα από την καταστροφή εξαι-τίας των ελεύθερων ριζών. Παρόλα αυτά, ο Λέβιν και οι συνάδελφοί του, εξέτασαν και την υπόθεση ότι το ασκορβικό, όταν εισάγεται ενέσιμα σε υψηλές δόσεις, μπορεί να μετατραπεί

σε προοξειδωτικό. Πρόκειται για πα-ράγοντα που προάγει τη δημιουργία ελεύθερων ριζών, αλλά επίσης παρά-γει υπεροξείδιο του υδρογόνου και έχει αντικαρκινικές ιδιότητες.Στις πρώτες εργαστηριακές δοκιμές με καρκινικά κύτταρα, που πραγματο-ποίησαν ο Λέβιν και η ομάδα του, ανα-κάλυψαν ότι οι υψηλές συγκεντρώσεις ασκορβικού εμφανίζουν αντικαρκι-νικές ιδιότητες σε ποσοστό 75% των περιπτώσεων, καθώς διαφυλάσσουν τα φυσιολογικά, υγιή κύτταρα.Επόμενο βήμα τους, ήταν η εισαγω-γή δόσης ασκορβικού σε ποντίκια με ανεπάρκεια ανοσοποιητικού, που εμ-φάνιζαν όγκους στις ωοθήκες και το πάγκρεας καθώς επίσης και γλοιωβα-στώματα (εγκεφαλικοί όγκοι). Το απο-τέλεσμα ήταν η μείωση της ανάπτυ-ξης των όγκων καθώς και του μεγέ-θους τους από �1 έως και 5�%. «Αυτά τα δεδομένα αποτελούν την πρώτη σταθερή βάση για να στηριχτούμε και να προχωρήσουμε στην χρήση του ασκορβικού ως φάρμακο για τη θεραπεία του καρκίνου στους ανθρώ-πους», συμπέρανε ο Λέβιν (Proc Natl Acad Sci USA, 2008; 105: 11105-9). Βασιζόμενη στα ευρήματα του Λέ-βιν και στη νέα χρηματοδότηση μη φαρμακευτικής εταιρίας που δόθηκε εν τέλει στους ερευνητές, μπήκε στα άμεσα σχέδια η πραγματοποίηση πιο κατάλληλων κλινικών δοκιμασιών, που περιλαμβάνουν και ανθρώπους που πάσχουν από καρκίνο. Συνήθως, τα κονδύλια για έρευνες που αφορούσαν τον καρκίνο προέρχονταν είτε από τη βιομηχανία φαρμάκων, είτε από τον κόσμο που συμμετείχε γενναιόδωρα σε φιλανθρωπίες που πραγματοποιούσαν ιδρύματα και ορ-γανώσεις όπως ο «Βρετανικός Οργανι-σμός κατά του καρκίνου». Δυστυχώς, τέτοιες οργανώσεις έχουν παραδοσι-ακά μια πιο συντηρητική στάση και χρηματοδοτούν μελέτες πάνω σε πιο συμβατικές μεθόδους θεραπείας.Παρόλα αυτά, καθώς βρέθηκαν νέοι χρηματοδότες, τώρα πια τα κονδύλια πηγαίνουν κατευθείαν στην έρευνα

(Συνέχεια σελ. 17)

16 SAFE


Ο ειδικός στις καρκινοπάθειες, Τζορ-τζ Μαθέ είπε κάποτε: «Αν νοσούσα

από καρκίνο, δεν υπήρχε περίπτωση να πάω σε κάποιο κλασσικό αντικαρκινι-κό κέντρο. Μόνο οι καρκινοπαθείς που ζουν μακριά από τέτοιου είδους κέντρα έχουν κάποια ελπίδα να σωθούν».Είναι απίστευτο, αλλά αυτή η άποψη εί-ναι κοινή για τους περισσότερους ογκο-λόγους. Μια έρευνα για τους ειδικούς στον καρκίνο στον Καναδά, αποκάλυψε ότι οι περισσότεροι από αυτούς δε θα χρησιμοποιούσαν τη χημειοθεραπεία, καθώς τη θεωρούν ιδιαίτερα τοξική και αναποτελεσματική μέθοδο.Οι ειδικοί στο Πανεπιστήμιο της Κολού-μπια υπογράμμισαν το γεγονός ότι οι συμβατικές θεραπείες για τον καρκίνο αποτυγχάνουν σε περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις (βλ. www.rosenthal.hs.columbia.edu/cancer/info/ctrials.html). Κάθε χρόνο, τα επίπεδα θνησι-μότητας εξαιτίας καρκίνου αυξάνονται και σήμερα, ο καρκίνος ευθύνεται για το 1�% του συνολικού αριθμού θανά-των (σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Ορ-γανισμό Υγείας, Φεβρουάριος 2006 ˙ βλ. www.who.int/mediacentre/news/releases/2006/pr06/en/index.html) – παρά την χορήγηση των 2τρις δολα-ρίων (2.000.000.000.000) που έχει δοθεί για την θεραπεία του καρκίνου από τότε που ο Νίξον, ως πρόεδρος των ΗΠΑ κή-ρυξε την έναρξη «πολέμου με τον καρκί-νο» το 1971.Αν και υπάρχουν περίπου 200 διαφορε-τικές μορφές καρκίνου, η συμβατική ια-τρική συνεχίζει να τις αντιμετωπίζει όλες με τρεις τρόπους: χημειοθεραπεία, ακτι-νοθεραπεία και χειρουργική επέμβαση. Όλες του προσπαθούν να μειώσουν ή να εξαλείψουν τους όγκους.Παρόλο που η ιατρική επισημαίνει την επιτυχία της να ελέγξει και κάποιες φο-

ρές ακόμα και να εξολοθρεύσει καρκί-νους που βρίσκονται ακόμα σε πρώτο στάδιο καθώς και σπάνιες μορφές της ασθένειας, οι θεραπευτικές της μέθο-δοι δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές όσον αφορά τη μελλοντική εξέλιξη των περισσότερων καρκινοπαθών. Ο αεί-μνηστος Δρ Χάρντιν Τζόουνς, του Πα-νεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρ-κλεϋ, είπε κάποτε: «υπάρχει πιθανότητα οι μέθοδοι θεραπείας να χειροτερεύουν την ήδη υπάρχουσα κατάσταση». Αμφι-λεγόμενο είναι το γεγονός ότι μετά από μελέτες των στατιστικών δεδομένων και της κλίμακας επιβίωσης, που διήρκησαν για δεκαετίες, ανακοίνωσε ότι «οι ασθε-νείς είναι το ίδιο καλά ή και καλύτερα χωρίς θεραπεία».Παρόλο που αυτό ειπώθηκε το 1975, δεν έχει διαψευστεί μέσω της έρευνας μέχρι σήμερα. Το χειρουργείο για την αφαίρεση όγκων θεωρείται ως η λιγότερο αμφιλεγόμε-νη θεραπεία από τις τρεις παραπάνω. Επιπλέον, είναι πιθανό να αυξήσει τον κίνδυνο επανεμφάνισης καρκίνου και θανάτου (Lancet, 1996: 347: 260).Ο ερευνητής του Πανεπιστημίου Χάρ-βαρντ, Δρ Τζούντα Φόκμαν ισχυρίστηκε ότι η αγγειογένεση— διαδικασία κατά την οποία σχηματίζονται τα καινούργια αιμαγγεία – επιτρέπει την εξάπλωση του καρκίνου, παρέχοντας «ένα σύστη-μα τροφοδότησης» στον όγκο. Καθώς η παραπάνω διαδικασία λαμβάνει χώρα κάθε φορά που το σώμα τραυματίζεται, είναι πιθανό ότι μια χειρουργική επέμ-βαση μπορεί ακόμα και να πυροδοτεί την ανάπτυξη του καρκίνου. Η Ακτινοθεραπεία έχει σαν αποτέλε-σμα ο ασθενής να εκτίθεται σε υψηλές δόσεις ακτινοβολίας που υποτίθεται ότι κατευθύνονται μόνο στα καρκινικά κύτ-ταρα. Δυστυχώς, η θεραπεία εκτείνεται

σε μεγαλύτερο κομμάτι του σώματος και έτσι, το 60% των γυναικών που ακτι-νοβολούνται για καρκίνο στο στήθος, εμφανίζουν κάποιες δεκαετίες αργότε-ρα, καρκίνο στους πνεύμονες (Med On-col, 1994; 11: 121-5).Η ακτινοθεραπεία μπορεί επίσης να προκαλέσει τη δημιουργία σπάνιων και επιθετικών μορφών καρκίνου, γνωστών ως «αγγειοσαρκώματα», τα οποία σχε-δόν πάντα είναι θανατηφόρα (J Am Acad Dermatol, 2003; 49: 532-8). Έτσι κι αλλιώς, είναι πολύ πιθανό η ακτι-νοβολία τελικά να προκαλεί περισσότε-ρο κακό, παρά καλό. Σε μια μελέτη σε ασθενείς με καρκίνο στον πνεύμονα, ο κίνδυνος θανάτου ήταν μεγαλύτερος κατά 21% σε εκείνους που χρησιμοποι-ούσαν την ακτινοθεραπεία ως μέθοδο κατά του καρκίνου (Cochrane Database Syst Rev, 2003; 1: CD002142).Η Χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί φάρ-μακα που είναι σχεδιασμένα να κατα-στρέφουν όλα τα κύτταρα που βρίσκο-νται στη φάση της διαίρεσης (πολλα-πλασιασμός). Τα αποτελέσματα αυτών των φαρμάκων, μπορούν να γίνουν τρομακτικά, σχεδόν αφόρητα— με πλε-ονεκτήματα που παραμένουν υπό αμφι-σβήτηση. Μια μελέτη ανακάλυψε ότι η χημει-οθεραπεία, όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με την ακτινοθεραπεία δεν αυξάνει καθόλου το ποσοστό επιβίωσης των ασθενών. Ένα χρόνο αργότερα, ο ειδικός στον καρκίνο Δρ Ούλριχ ‘Ειμπελ, διεξήγαγε μια μετα-ανάλυση πάνω στα ποσοστά αποθεραπείας ασθενών με καρκινώματα σε προχωρημένα στάδια, στους οποίους εφαρμόστηκε η μέθοδος της χημειοθεραπείας και συμπέρανε ότι τα φάρμακα δεν παρατείνουν το διάστη-μα επιβίωσης (Biomed Pharmacother, 1992; 46: 439-52).

Προσέγγιση του καρκίνου από την ιατρική

SAFE 17

Safe Focus

(Συνέχεια από σελ. 15) για εναλλακτικές θεραπείες. Παρά-δειγμα αποτελεί το Αντικαρκινικό Εκ-παιδευτικό Ίδρυμα Κάρολ Αν Σβάρτς, που πήρε το όνομά του από μια 56χρονη γυναίκα που πέθανε το 199� από καρκίνο στους πνεύμονες αφό-του ανακάλυψε –πλέον αργά— ότι υπήρχαν εναλλακτικές θεραπείες που θα μπορούσαν να την έχουν βοηθή-σει.Το ίδρυμα, αυτή τη στιγμή, χρηματο-δοτεί τρεις κλινικές δοκιμασίες που πραγματοποιούνται από το Πανεπι-στήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης και ασχολούνται με την αντινεοπλα-στική θεραπεία, η οποία κατά τον Βίκερς θεωρείται «αναπόδεικτη»˙ το πρόγραμμα διατροφής για τον καρκί-νο του παγκρέατος, του Δόκτορα Νί-κολας Γκονζάλες˙ και τέλος, τη θερα-πεία με χόνδρο οστών καρχαρία, για όγκους σε πνεύμονες, στήθος, παχύ έντερο, προστάτη, κύστη, εγκέφαλο καθώς και λεμφώματα, του Δόκτορα Τσαρλς Σιμόν.Αυτές οι νέες έρευνες είναι ζωτικής σημασίας αν θέλουμε να ανακαλύ-ψουμε έναν πιο αποτελεσματικό τρό-πο αντιμετώπισης του καρκίνου, ισχυ-ρίζεται η Ντέμπορα Ντέιλι του Πανε-πιστημίου Κολούμπια. «Μακροπρόθε-σμα, οι μισοί περίπου καρκινοπαθείς είτε αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στις συμβατικές μεθόδους θεραπείας, είτε μετά από κάποια πρώτα, φαινο-μενικά θετικά αποτελέσματα, ξανα-νοσούν και τελικά πεθαίνουν εξαιτίας μετάστασης (εξάπλωσης) ή προχωρη-μένου σταδίου της ασθένειας.»Αλλά τώρα, χάρη σε αυτά τα μη φαρ-μακευτικά κονδύλια που πλέον χορη-γούνται, οι ερευνητές «αφοσιώνονται στο στόχο τους και καταβάλλουν με-γαλύτερες προσπάθειες για την ανα-κάλυψη αποτελεσματικότερων μεθό-δων θεραπείας του καρκίνου που θα είναι καλύτερες από τις ήδη υπάρχου-σες».

Δοκιμές στο μέλλονΑκολουθούν κάποιες από τις μελέτες που έχουν δημοσιευτεί μετά τη σύ-

νοψη των αποτελεσμάτων της ήδη υπάρχουσας έρευνας από τον Βίκερς το 200� και όλες τους υποδεικνύουν ότι ένας καρκινοπαθής έχει περισ-σότερες επιλογές από αυτές που του προσφέρει η συμβατική ιατρική.Όλες αυτές οι δοκιμασίες, έχουν φτά-σει στο στάδιο δοκιμής πάνω σε ζώα, κάτι που σημαίνει ότι έχουν περάσει με επιτυχία τις εργαστηριακές δοκι-μές. Έχοντας αποδειχτεί ότι είναι απο-τελεσματικές στη θεραπεία του καρ-κίνου σε ζωικά μοντέλα, το επόμενο στάδιο είναι η δοκιμή σε ανθρώπους. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και κάποιες που έχουν ήδη αποδειχθεί επιτυχείς στις κλινικές δοκιμασίες σε καρκινο-παθείς.

Αμυγδαλίνη (λετρίνη)Λετρίνη ονομάζεται η πυκνή μορφή μιας φυσικής ουσίας, καθαρή από προσμίξεις, που λέγεται «αμυγδαλί-νη» και προέρχεται από το κουκούτσι του βερίκοκου. Συνήθως χορηγείται ενδοφλέβια στα πρώτα στάδια θεραπείας του ασθε-νούς και έπειτα, ανάλογα με την αντα-πόκριση, ξεκινάει η στοματική λήψη. Σε μια μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο Ζουν Χι, της νότιας Κορέας, η αμυγδαλίνη κατέστρεψε τα καρκινικά κύτταρα σε ασθενείς με καρκίνο στον προστάτη. Οι ερευνητές την αποκάλεσαν «πολύτιμη επιλογή» για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη (Biol Pharm Bull, 2006; 29: 1597-602).Σε άλλη γενετική μελέτη σε δοκιμα-στικό σωλήνα που πραγματοποιή-

θηκε από διαφορετική ομάδα, όμως διεξήχθη στο ίδιο κορεατικό πανε-πιστήμιο, βρέθηκε ότι η αμυγδαλίνη καθυστερεί την ανάπτυξη των καρκι-νικών κυττάρων στο κόλον.

Αντινεοπλαστική θεραπείαΑυτή η πρωτοποριακή θεραπεία του Δρ Στανισλάβ Μπουρζίνσκι, ενός πο-λωνού παθολόγου και επιστήμονα, ο οποίος εργάζεται στο Χιούστον των ΗΠΑ, βασίζεται στην παρατήρηση ότι οι καρκινοπαθείς έχουν ελλείψεις σε ενώσεις αμινοξέων που ονομάζονται «πεπτίδια». Ο Μπουρζίνσκι ανακάλυ-ψε μια τεχνολογία για την κατασκευή πεπτιδίων, τα οποία έπειτα εισάγονται σε καρκινοπαθείς με την πεποίθηση ότι αυτά τα πεπτίδια θα μετατρέψουν τα καρκινικά κύτταρα και πάλι σε φυ-σιολογικά.Σε μια μελέτη, το 7�% των παιδιών με μικρού βαθμού γλοιώματα (εγκε-φαλικοί όγκοι) παρουσίασαν φανερή βελτίωση της κατάστασής τους, ενώ το 91%των ασθενών με καρκίνο στο κόλον, οι οποίοι ακολούθησαν αυτή τη θεραπεία παρέμεναν ζωντανοί μετά από πέντε χρόνια συγκριτικά με το μόλις �9% αυτών που είχαν ακο-λουθήσει τη συνηθισμένη μέθοδο της χημειοθεραπείας (Integr Cancer Ther, 2004; 3: 47-58).Σε μια αναφορά περιστατικού, έχουμε ένα σαραντάχρονο άνδρα με εγκεφα-λικό καρκίνο, του οποίου τα προγνω-στικά δεν ήταν καθόλου ευνοϊκά. Συ-νέχισε να λαμβάνει αντινεοπλαστικά για 655 συνεχόμενες ημέρες, παρόλο που η απόκριση του οργανισμού του έγινε απόλυτα φανερή μετά από ένα χρόνο. Επιπλέον, τέσσερα χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας, ο ασθενής δεν έχει παρουσιάσει κανέναν όγκο (Integr Cancer Ther, 2004; 3: 257-61).

Ελλαγικό οξύΤο ελλαγικό οξύ αποτελεί μια σχε-τικά καινούργια μέθοδο θεραπείας του καρκίνου και προέρχεται από τα ρόδια και τα κόκκινα βατόμουρα. Σε μια μελέτη σε δοκιμαστικό σωλήνα, σε δοσολογίες από 10 έως 50mmol/L

18 SAFE


εξολόθρευσε τα καρκινικά κύτταρα που είχαν παρουσιαστεί στο πάγκρε-ας, ενώ σε δόσεις των 50mmol/L κα-τάφερε να καθυστερήσει την ανάπτυ-ξη των καρκινικών κυττάρων κατά 20 φορές (World J Gastroenterol, 2008; 14: 3672-80).Σε μια άλλη μελέτη για τον καρκίνο του προστάτη, στην οποία χρησιμο-ποιήθηκαν ποντίκια, το ελλαγικό οξύ του ροδιού σταμάτησε την ανάπτυ-ξη των καρκινικών κυττάρων (J Agric Food Chem, 2007; 55: 7732-7). Αυτά τα θετικά αποτελέσματα δικαιολογούν τις περεταίρω μελέτες για τον καρκίνο του προστάτη.

Ηλεκτρονική θεραπείαΑυτή η μορφή θεραπείας έχει χρησι-μοποιηθεί με διάφορους τρόπους για τη θεραπεία του καρκίνου, συμπερι-λαμβανομένης της ηλεκτροθεραπεί-ας, του μαγνητικού συντονισμού, των ραδιοκυμάτων, της «γεννήτριας συ-χνοτήτων» (η οποία δημιουργήθηκε από τον Δρ Ρόγιαλ Ράιφ τη δεκαετία του 19�0) και της ηλεκτρονικής κα-τασκευής «zapper» (Εκκαθαριστής), της Δρ Χούλντα Κλαρκ. Οι θεραπείες που χρησιμοποιούν εναλλακτικά ηλε-κτρικά πεδία, όπως έχει αποδειχτεί σε εργαστηριακές μελέτες σε ζώα και ανθρώπους, καθυστερούν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων του εγκεφάλου. Σε μια μελέτη-πιλό-το (προκαταρκτική), 10 ασθενείς με εγκεφαλικούς όγκους— και προγνω-στικά επιβίωσης για 15 μήνες— ήταν ζωντανοί ακόμα και μετά από 70 μή-νες. Η μοναδική παρενέργεια ήταν μια ελαφρά ως μέση δερματίτιδα (εξάν-θημα) στο σημείο που είχαν τοποθε-τηθεί τα ηλεκτρόδια (Proc Natl Acad Sci USA, 2007; 104: 10152-7).

Θεραπεία ενζύμωνΗ θεραπεία με ένζυμα συνήθως απο-τελείται από δύο είδη: τα ένζυμα των τροφίμων και τα πρωτεολυτικά ένζυ-μα (πρωτεάσες). Και τα δύο βασίζο-νται στη θεωρία που αναπτύχθηκε από τους Τζον Μπιρντ, Ερνστ Κρε-μπς και Ντιν Μπερκ, ότι ένα καρκινι-

κό κύτταρο επικαλύπτεται από μια πρωτεΐνη που το προστατεύει από τις φυσικές άμυνες του οργανισμού. Παρόλα αυτά, κάποια συγκεκριμένα ένζυμα μπορούν να διαλύσουν αυτό το προστατευτικό κάλυμμα και έτσι να επιτρέψουν στα λευκοκύτταρα να καταστρέψουν τα καρκινικά. Το πα-ρασκεύασμα Wobe-Mugos E (αποτε-λείται από έναν συνδυασμό ενζύμων, όπως βρομελαίνη, τρυψίνη, χυμοτρυ-ψίνη και άλλα αντιοξειδωτικά φλαβο-νοειδή) αποτελεί τη μοναδική ανα-γνωρισμένη και εγκεκριμένη από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων, θεραπεία με ένζυμα και έχει αποδειχθεί ότι είναι αναπο-τελεσματικό όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία (Strahlenther Onkol, 2007; 183: 121-7).

ΛινέλαιοΗ δίαιτα με λινέλαιο ξεκίνησε από την γερμανικής καταγωγής βιοχημικό Δρ Γιοχάνα Μπάντγουιγκ το 1951. Η δίαι-τα αυτή περιλαμβάνει την προσθήκη δύο κουταλιών λινελαίου σε Ό του φλιτζανιού τυρί cottage με χαμηλά λιπαρά ή κάποια άλλη τροφή που περιέχει θειικά και είναι σχεδιασμένη για την τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος και την καθυστέρηση της ανάπτυξης των καρκινικών κυτ-τάρων.Σύμφωνα με δύο πρόσφατες μελέτες, είναι μια στρατηγική που φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Στην μία, σε πειράματα που πραγματοποι-ήθηκαν σε ποντίκια, το λινέλαιο, όχι μόνο καθυστέρησε την ανάπτυξη του όγκου στο στήθος, αλλά επίσης

εξουδετέρωσε και τις καρκινογόνες αντιδράσεις της πρωτεΐνης της σόγι-ας (J Toxicol Environ Health A, 2007; 70: 1888-96). Η άλλη μελέτη, στην οποία και πάλι χρησιμοποιήθηκαν ποντίκια, έδειξε ότι το έλαιο καθυστέρησε την ανάπτυ-ξη των καρκινικών κυττάρων μέσω της αντιοιστρογονικής του δράσης σε καρκίνο του στήθους θετικό σε οι-στρογονικούς υποδοχείς (Clin Cancer Res, 2007; 13: 1061-7).

Iscador (παρασκεύασμα από Γκι)Το Iscador (Viscum album) είναι ένα φαρμακευτικό βότανο που θεωρεί-ται ότι έχει αντικαρκινικές ιδιότητες, σύμφωνα με τη Σχολή Ανθρωποσο-φικής Ιατρικής του Ρούντολφ Στάινερ. Συνήθως εισάγεται ενέσιμα. Παρόλα αυτά, καθώς η χρήση του παραμέ-νει αμφιλεγόμενο θέμα, περιορίζεται σε ευρωπαϊκά και κυρίως γερμανικά κέντρα. Έχει απαγορευτεί στις ΗΠΑ, όπου ακόμα και η εισαγωγή του έχει διακοπεί.Το λιγότερο τρεις νέες μελέτες υπο-δεικνύουν ότι μπορεί να βοηθήσει στην καθυστέρηση της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων, όπως ακρι-βώς προέβλεψε ο Στάινερ. Σε μια σειρά από τέσσερεις κλινικές μελέτες, όλες οι ασθενείς με καρκίνο στις ωοθήκες που χρησιμοποιούσαν Iscador επέζησαν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τα αντίστοιχα υποκείμενα ελέγχου— άσχετα με το αν ο καρκίνος είχε εξαπλωθεί ή όχι (Arzneim Forsch, 2007; 57: 665-78). Το Iscador είχε παρόμοια προστατευτικά αποτελέσματα σε ασθενείς με καρκί-νο στον τράχηλο (Forsch Komplemen-tarmed, 2007; 14: 140-7).Τέλος, σε μια αναφορά περιστατικού ενός 68χρονου άνδρα με κακοήθες μελάνωμα, το Iscador ήταν το μονα-δικό μέσο θεραπείας του από το 1999 και το 2002, ο καρκίνος που είχε εξα-πλωθεί στο συκώτι του, εξαφανίστηκε εντελώς. Μάλιστα, δεν πραγματοποι-ήθηκε καμία μετάσταση από τότε (J Altern Complement Med, 2007; 13: 443-5).

20 SAFE


Λάδι ΚριλΤο λάδι κριλ (Krill oil) που προέρχεται από τα μικροσκοπικά καρκινοειδή θαλασσινά που αποτελούν την κύρια τροφή των φαλαινών, είναι πλούσιο σε ωμέγα-� λιπαρά οξέα και ειδικά σε δοσοεξανοικό οξύ, DHA. Οι υποστη-ρικτές του ισχυρίζονται ότι μπορεί να καθυστερήσει, ακόμα και να ανα-στρέψει, την παρουσία καρκίνου στο κόλον, ενώ βρίσκεται στα πρώτα του στάδια και μπορεί να επεκτείνει την διάρκεια ζωής ασθενών με καρκίνο στο στήθος. Σε μια μελέτη σε ποντίκια— και έτσι, ίσως να μη μπορεί να εφαρμοστεί σε ανθρώπους— καθυστέρησε επιτυχώς τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών

κυττάρων στο κόλον (Lipids health Dis, 2008; 7: 30).

Αληθές ή ψευδές;Όταν ο Άντριου Βίκερς κατέληξε στο γεγονός ότι οι εναλλακτικές θεραπεί-ες κατά του καρκίνου είναι αποδε-δειγμένα ψευδείς, δεν ήταν ιδιαίτερα ακριβής. Στην προσωπική του ανα-φορά, δέχεται ότι το πρόγραμμα δι-ατροφής του Νίκολας Γκονζάλες είχε θετικά αποτελέσματα— τόσα ώστε το επόμενο βήμα του ήταν η δοκιμασία σε στάδιο ΙΙΙ (εκτεταμένες ελεγχόμε-νες και μη, δοκιμασίες) σε ασθενείς.Ο Βίκερς επίσης δέχεται ότι κάποια κέντρα εναλλακτικών αντικαρκινικών μεθόδων έχουν κάποια βάσιμα κλινι-

Ένας λόγος για τις συνεχείς αποτυχίες της συμβατικής ιατρικής να κερδίσει τον πόλεμο ενάντια στον καρ-

κίνο, θα μπορούσε να είναι ο τρόπος με τον οποίο αντι-μετωπίζει την ασθένεια. Οι θεραπείες της επικεντρώ-νονται στους όγκους αυτούς καθαυτούς και δεν τους βλέπουν σαν εκδήλωση μιας γενικότερης διαδικασίας που συμβαίνει εκείνη τη στιγμή. Έτσι, ο καρκίνος συχνά επιστρέφει— και είναι πιο θανάσιμος από ποτέ.Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρ-κλεϋ, ανακάλυψαν ότι ο καρκίνος δεν αποτελεί γενετική ασθένεια, αλλά ασθένεια κατά την οποία παρουσιάζεται διαταραχή του φυσιολογικού κυτταρικού πολλαπλα-σιασμού από εξωτερικούς παράγοντες όπως είναι τα χημικά, η ακτινοβολία, το άγχος ή ο σύγχρονος τρόπος διατροφής που ακολουθούμε.Ο ερευνητής Μορίς Λ. Εμέκα, συγγραφέας του βιβλίου «Fear Cancer No More» (Μη φοβάστε πια τον καρκίνο) και του «Cancer’s Best Medicine» (H καλύτερη ιατρική για τον καρκίνο) περιγράφει τον καρκίνο ως μια δυσλει-τουργική διαδικασία που οδηγεί σε έναν κακοήθη όγκο. Όπως το θέτει και ο ίδιος: «Σκεφτείτε τον κακοήθη όγκο έτσι όπως είναι: μια ένδειξη ότι κάτι πήγε στραβά. Με άλλα λόγια, ο όγκος είναι ένα ορατό σημάδι που δείχνει ότι ο μεταβολισμός του σώματος δεν λειτουργεί σω-στά».Ο Λόθαρ Αιρνίζ, ιδρυτής και επικεφαλής του «Άνθρω-ποι Ενάντια στον Καρκίνο», στη Γερμανία, υποστηρίζει ότι το μεγαλύτερο σφάλμα της συμβατικής ιατρικής εί-ναι η πεποίθηση ότι η κυτταρική προσαρμογή αποτελεί

την αιτία του καρκίνου. Όπως περιγράφει, «Είναι σα να παίζεις ντόμινο και να υποστηρίζεις ότι το έβδομο ντό-μινο έπεσε διότι έπεσε και το έκτο. Παρόλα αυτά, αλή-θεια είναι ότι έπεσε διότι έπεσε το πέμπτο, κ.ο.κ. Στην αλλοπάθεια, αιτία όλων θεωρείται το έκτο ντόμινο και έτσι παράγοντες όπως γονίδια και τοξίνες θεωρείται ότι αποτελούν την αιτία του καρκίνου. Είναι μικρό αλλά σημαντικό εννοιολογικό λάθος που κοστίζει τη ζωή σε εκατοντάδες ανθρώπους καθημερινά.Οι αμέτρητες περιπτώσεις απρόσμενης απαλλαγής από τον καρκίνο, ίσως αποτελούν τη λύση για τη θεραπεία του και για πιο ολιστικές μεθόδους αντιμετώπισής του. Ο Βρετανός καθηγητής βιολογίας Μπράιαν Γκούντγουιν σχολιάζει: «Το φαινόμενο απαλλαγής από τον καρκίνο, όπου το άτομο θεραπεύεται από μόνο του, θα πρέπει να διερευ-νηθεί πιο λεπτομερώς. Τέτοιου είδος απαλλαγές μπορεί να συμβούν μετά από διάφορα ερεθίσματα, όπως είναι η αλλαγή της διατροφής ή του τρόπου ζωής, καθώς επί-σης και άλλες αόριστες επιρροές που μπορεί να δεχό-μαστε».Στην αναφορά του 199� «Αυθόρμητη απαλλαγή: Βιβλι-ογραφία με σχόλια», που πραγματοποιήθηκε από τον ιατρικό ερευνητή Μπρένταν Ο’Ρέγκαν για το Ινστιτούτο Νοητικών Επιστημών, που βρίσκεται στο Σοσαλίτο, της Καλιφόρνια, καταγράφηκαν πάνω από 1000 περιστατι-κά ξαφνικής αποθεραπείας από καρκίνο, που δεν μπο-ρούν να εξηγηθούν από κάποια ιατρική ή άλλου είδους παρέμβαση.

Τι είναι ο καρκίνος;

SAFE 21

Safe Focus.

κά στοιχεία, τα οποία θα μπορούσαν εύκολα να χρησιμο-ποιηθούν σε μια δοκιμασία αλλά, καθώς οι εναλλακτικοί ειδικοί συχνά δεν εμπιστεύονται τα κίνητρα των ερευνη-τών, αυτά τα πολύτιμα δεδομένα δεν έχουν φτάσει στους δεύτερους. Αυτό ίσως και να μην είναι τόσο παράξενο, αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι οι περισσότερες δοκι-μασίες χρηματοδοτούνται ή σχετίζονται με κάποιο άλλο τρόπο, με τις φαρμακευτικές εταιρίες. Παρόλα αυτά, τώρα που είναι διαθέσιμα κονδύλια από πιο αμερόλη-πτες πηγές, ίσως υπάρξει μια πιο θετική αντιμετώπιση των δοκιμών εναλλακτικής θεραπείας στο μέλλον.Αυτό που είναι φανερό, εδώ και καιρό, είναι ότι οι συμβα-τικές προσεγγίσεις δεν μπορούν να κερδίσουν τον πόλε-μο ενάντια στον καρκίνο. Κάθε χρόνο, περίπου 7,6 εκα-τομμύρια άνθρωποι στον κόσμο πεθαίνουν εξαιτίας του καρκίνου και σίγουρα όλοι τους θα έχουν δεχτεί κάποια μορφή συμβατικής θεραπείας. Αυτό σημαίνει ότι, πέρα από την αποσιώπηση, την απαγόρευση και τη γελοιο-ποίηση κάθε εναλλακτικής προσέγγισης, επιβάλλεται να ανακαλύψουμε -με ανοιχτό μυαλό- το τι ακριβώς είναι ο καρκίνος και το πώς μπορούμε να τον θεραπεύσουμε αποτελεσματικά, ανεξάρτητα με το αν η απάντηση θα ωφελήσει ή όχι τις φαρμακευτικές εταιρίες.

Aν ο καρκινοπαθής δε βελτιώνεται μέσω της συμβατι-κής θεραπευτικής μεθόδου, σίγουρα υπάρχει κάποι-

ος άλλος που επωφελείται: η βιομηχανία των φαρμάκων. Μέχρι το 2012, τα έσοδα της παγκόσμιας αγοράς που σχετίζεται με τον καρκίνο θα έχουν ξεπεράσει τα 65 δις δολάρια.Η Ρος, η γιγάντια φαρμακευτική που βρίσκεται στη Σουη-δία, είναι από τους πιο επωφελημένους της αποκαλούμε-νης «βιομηχανίας του καρκίνου», όπως λέει ο βετεράνος στον τομέα της υγείας, Ραλφ Μος. Τα δυο φάρμακα που έχει για χημειοθεραπεία— το Avastin για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και το Herceptin, για τον καρκίνο του στήθους— συνεισφέρουν σημαντικά, στην άνοδο των κερδών της εταιρίας που αγγίζει το �8% και στις πωλή-σεις φαρμάκων που συνεχίζουν να αυξάνονται κατά 10% κάθε χρόνο. Επιπλέον, η αξία των ετησίων πωλήσεων του Avastin αγγίζει τα 2,�δις, μόνο στις ΗΠΑ.Παρόλο που η αύξηση των κερδών οφείλεται στην ευ-ρύτερη χρήση τους, κυρίως είναι αποτέλεσμα του κλι-μακούμενου κόστους των φαρμάκων. Μια συνταγή για Avastin μπορεί να κοστίσει από �.�00 δολάρια έως και 8.800 το μήνα και σύμφωνα με τις ειδήσεις του CBS, υπάρχει μια αύξηση 15% στην τιμή του από πέρυσι, κάτι που ακολουθεί την ίδια γραμμή με φάρμακα για χημειο-θεραπεία άλλων εταιριών, τα οποία κοστίζουν γύρω στα 10.000 δολάρια.

Ποιοι ωφελούνται από την πώληση φαρμάκων

22 SAFE


Ανοσοθεραπεία σημαίνει να αντι-μετωπίζεις τις ασθένειες, χρη-

σιμοποιώντας τους ανοσολογικούς μηχανισμούς που ενεργοποιούν την ανοσία του οργανισμού.Τα nk-κύτταρα, είναι μια υποομάδα των λεμφοκυττάρων που παράγο-νται στο μυελό των οστών. Η παρα-γωγή αυτών των αμυντικών κυττά-ρων αυξάνονται από την παρουσία νεοπλασιακών κυττάρων. Από όλους τους μηχανισμούς του ανοσιακού μας συστήματος, τα nk-κύτταρα («nk»: «natural killers»: «φυσικοί φονείς»), είναι το πιο δυναμικά. Τα κύτταρα αυτά δεν έχουν καμιά ανο-σολογική μνήμη και είναι μέρη του αρχέγονου ανοσιακού μας συστήμα-τος. Είναι αυστηρώς προ-εντεταλμέ-να να δρουν καθαρά ενστικτωδώς, προγραμματισμένα να καταστρέ-φουν κάθε ξένο κύτταρο που εισέρ-χεται στον οργανισμό μας.Έχει παρατηρηθεί, πως ασθενείς με σοβαρές κακοήθειες, έχουν μειω-μένη δράση nk-κυττάρων. Χαμηλή δράση τους, είναι συνδεδεμένη με ανάπτυξη μετάστασης. Σε ασθενείς με μεταστατικές ασθένειες, ο χρόνος επιβίωσής τους είναι άρρηκτα συν-δεδεμένος με το επίπεδο ενεργοποί-ησης τους.H Αραβινοξυλάνη, είναι ένα φυσικό διατροφικό συμπλήρωμα φτιαγμένο από πίτουρο ρυζιού επεξεργασμέ-νο από ένζυμα μανιταριού Shiitake. Μπορεί να αυξάνει τη δραστικότητα ενός αδύναμου ανοσιακού συστή-ματος. Ενεργοποιεί τη δραστικότητα των nk-κυττάρων μέσω της παραγω-γή κυτοκινών - μορίων αγγελιοφό-ρων-, που ελέγχουν αυτή τη δραστι-κότητα του ανοσιακού συστήματος.Η δραστικότητα των nk-κυττάρων από την Αραβινοξυλάνη μετρήθηκε δείχνοντας ότι για την ομάδα μιας χαμηλής δόσης, περίπου διπλασιά-ζεται ένα μήνα μετά το ξεκίνημα της

λήψης ενώ σε άλλες ομάδες αυξάνε-ται περίπου τρεις φορές. Μετά από δύο μήνες, η μέση αύξηση φτάνει περίπου πέντε φορές. Ακόμη μετρήθηκε πως τα υγιή nk-κύτταρα, αυξάνουν την παραγωγή ιντερφερόνης-γ, ουσίας που βελ-τιώνει την ικανότητα του σώματος να μάχεται τις επιμολύνσεις και τις ασθένειες. Βρέθηκε πως nk- κύτταρα που τους χορηγήθηκε Αραβινοξυλάνη, είχαν δύο με πέντε φορές περισσότερη αποτελεσματικότητα στο να μάχο-νται καρκινικά κύτταρα μόλις σε 16 ώρες από την στιγμή που ήρθαν σε επαφή μαζί τους. Η παραγωγή της ιντερφερόνης αυξήθηκε δέκα φο-ρές. Οι μακροφάγοι, ο σημαντικότε-ρος ίσως τύπος κυττάρων στο ανο-σιακό σύστημα παράγουν μόρια που δρουν σαν κυτταρικοί ενδιάμεσοι. Μελέτη προσδιόρισε την αποτελε-σματικότητα της Αραβινοξυλάνης στην κινητοποίηση των μακρο-φάγων να παράγουν αυτούς τους ενδιάμεσους. Δοκιμές επίσης ολο-κληρώθηκαν με δύο παρόμοια αντι-καρκινικά φάρμακα χημειοθεραπεί-ας, το Cisplatin και το Adriamycin. Τα ποντίκια που πήραν τα φάρμακα μαζί με την Αραβινοξυλάνη πήραν περισσότερο σωματικό βάρος και είχαν ηπιότερα συμπτώματα.Η Αραβινοξυλάνη έχει καταταχθεί στα λειτουργικά τρόφιμα σαν δια-τροφικός ανοσοϋποκινητής. Επι-πρόσθετα έρευνες δείχνουν πως το προϊόν έχει χρησιμοποιηθεί από τους γιατρούς για ένα αρκετά μεγα-λύτερο εύρος λειτουργιών του όπως: αντιοξειδωτική εξουδετέρωση, βελ-τίωση εξισορρόπησης της γλυκόζης, αύξηση παγκρεατικής λειτουργίας, αύξηση ηπατικής λειτουργίας, μεί-ωση των παρενεργειών της χημειο-θεραπείας, βελτίωση της ποιότητας ζωής.

ΑραβινοξυλάνηH Αραβινοξυλάνη, μπορεί να αυξάνει τη δραστικότητα ενός αδύναμου ανοσιακού συστήματος.

2� SAFE

Safe Health / Σοφία Παπαδοπούλου, Χημικός, Πρόεδρος Ayurveda Hellas A.E. , σε συνεργασία με το R&D της VRP

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοι-χεία, μία στις οκτώ γυναίκες θα νοσήσει από καρκίνο του μα-

στού σε κάποια φάση της ζωής της. Ωστόσο, από τη λίστα με τους γνω-στούς παράγοντες κινδύνου, οι οποί-οι κυμαίνονται από την ηλικία μέχρι την υπερκατανάλωση αλκοόλ, μία τουλάχιστον πιθανή αιτία συχνά πα-ραβλέπεται, και η οποία, μάλιστα, ξε-κινάει από το πιο ασυνήθιστο μέρος: τα έντερα.Έρευνες που έχουν γίνει σε ζώα έχουν συνδέσει την υψηλή σε λίπη διατρο-φή με την εμφάνιση όγκων του μα-στού - για να μην αναφέρουμε τις δύο φορές συχνότερη εμφάνιση και αριθμό των πολλαπλών νεοπλασμά-των1. Ομοίως, οι έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες που καταναλώνουν πολύ λιπαρά τρόφιμα έχουν σχεδόν τέσσε-ρις φορές περισσότερες πιθανότητες να τους διαγνωστεί καρκίνος του μα-στού σε σύγκριση με τις γυναίκες που δεν ακολουθούν υπερβολικά λιπα-ρή διατροφή2. Όμως, δεν είναι μόνο αυτό: η έρευνα έχει επίσης δείξει ότι τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε λί-πος μπορεί να μεταβάλλουν αρνητικά τη σύνθεση της εντερικής χλωρίδας – πράγμα το οποίο υποδηλώνει ενδε-χόμενο μοιραίο συσχετισμό μεταξύ της υγείας του στήθους και της διατα-ραγμένης ισορροπίας της εντερικής χλωρίδας.�-5

Ένας άλλος εξαιρετικά κρίσιμος πα-ράγοντας είναι ο μεταβολισμός των οιστρογόνων - μια ζωτική λειτουργία η οποία επίσης βασίζεται στο υγιές γαστρεντερικό περιβάλλον. Τα φιλι-κά εντερικά βακτήρια απομονώνουν τα χολικά οξέα με ορμονικό φορτίο και εξασφαλίζουν την σωστή απο-μάκρυνσή τους και την μη-επανεισα-γωγή τους στην κυκλοφορία6-7. Και δεδομένου ότι η αυξημένη έκθεση στα οιστρογόνα αποτελεί έναν επίσης

γνωστό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού, εύ-κολα μπορούμε να καταλάβουμε με ποιο τρόπο η ελαττωματική εντερική χλωρίδα μπορεί να προετοιμάσει το έδαφος για μια τέτοια δυσάρεστη δι-άγνωση.Στην πραγματικότητα, υπάρχουν εν-δείξεις ότι και οι δύο παραπάνω παρά-γοντες – διατροφή υψηλή σε λίπη και υψηλή έκθεση σε οιστρογόνα – μπο-ρεί να συνδέονται άμεσα μεταξύ τους. Σε μια μελέτη για το συσχετισμό μετα-ξύ διατροφικού λίπους/φυτικών ινών και μεταβολισμού των οιστρογόνων, οι ερευνητές παρατήρησαν σημαντι-κά αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων στα ούρα γυναικών που ακολουθού-σαν μια διατροφή με υψηλά λιπαρά και ανεπαρκείς ποσότητες φυτικών ινών – μια διαπίστωση την οποία συ-νέδεσαν με την αυξημένη επαναπορ-ρόφηση των οιστρογόνων στο πεπτι-κό σύστημα, στην οποία συνέβαλε η υπερβολική πρόσληψη λίπους8.Φυσικά, όσο αφορά τον κίνδυνο καρ-κίνου του μαστού, τα οιστρογόνα δεν αποτελούν τη μόνη ανησυχία: μεγά-λο ρόλο παίζουν και διάφορες άλλες καρκινογόνες τοξίνες, πολλές από τις οποίες εισάγονται στον οργανισμό μέσω της πεπτικής οδού. Ευτυχώς, ωστόσο, στην περίπτωση αυτή μας προστατεύουν ορισμένα φιλικά βα-κτήρια, όπως τα δισχιδοβακτήρια (bifidobacteria) και οι γαλακτοβάκιλ-λοι (Lactobacillus rhamnosus GG). Η έρευνα δείχνει ότι αυτά τα προβιοτικά βακτήρια περιορίζουν τις λειτουργίες των ενζύμων που συμμετέχουν στη μεταβολική ενεργοποίηση ορισμέ-νων χημικών μετατρέποντάς τα σε καρκινογόνα, και ότι εμποδίζουν την ανάπτυξη του καρκίνου, μειώνοντας ουσιαστικά τα επίπεδα αυτών των δυνητικά καρκινογόνων χημικών ου-σιών στο έντερο9-10.

Εάν δεν παίρνετε ήδη προβιοτικά για την υγεία του γαστρεντερικού συστή-ματος, υπάρχει σοβαρός λόγος να ξε-κινήσετε να το κάνετε αμέσως τώρα.

Αναφορές:1. Khalid S, Hwang D, Babichev Y, et al. Evidence for a tumor promoting effect of high-fat diet inde-pendent of insulin resistance in HER2/Neu mam-mary carcinogenesis. Breast Cancer Res Treat. 2009 Oct 23. Published Online Ahead of Print.2. Kamarudin R, Shah SA, Hidayah N. Lifestyle factors and breast cancer: a case-control study in Kuala Lumpur, Malaysia. Asian Pac J Cancer Prev. 2006 Jan-Mar;7(1):51-4.3. Mozes S, Bujnαkovα D, Sefcνkovα Z, et al. Devel-opmental changes of gut microflora and enzyme activity in rat pups exposed to fat-rich diet. Obe-sity (Silver Spring). 2008 Dec;16(12):2610-5.4. Hildebrandt MA, Hoffmann C, Sherrill-Mix SA, et al. High-fat diet determines the composition of the murine gut microbiome independently of obesity. Gastroenterology. 2009 Nov;137(5):1716-24.e1-25. Byrne J. Gut bacteria link to breast cancer probed. Available at: http://www.nutraingredi-ents-usa.com/Research/Gut-bacteria-link-to-breast-cancer-probed. Accessed on: 01-10-10.6. Ridlon JM, Kang DJ, Hylemon PB. Bile salt bio-transformations by human intestinal bacteria. J Lipid Res. 2006 Feb;47(2):241-59.7. Usman, Hosono A. Effect of administration of Lactobacillus gasseri on serum lipids and fecal steroids in hypercholesterolemic rats. J Dairy Sci. 2000 Aug;83(8):1705-11.8. Aubertin-Leheudre M, Gorbach S, Woods M, et al. Fat/fiber intakes and sex hormones in healthy premenopausal women in USA. J Steroid Biochem Mol Biol. 2008 Nov;112(1-3):32-9.9. Roberfroid MB. Prebiotics and probiot-ics: are they functional foods? Am J Clin Nutr. 2000;71:1682S-7S.10. de Moreno de LeBlanc A, Matar C, Perdigσn G. The application of probiotics in cancer. Br J Nutr. 2007 Oct;98 Suppl 1:S105-10.11. D’Argenio G, Mazzacca G. Short-chain fatty acid in the human colon. Relation to inflamma-tory bowel diseases and colon cancer. Adv Exp Med Biol. 1999;472:149-58.12. Cherbut C, Aubι AC, Blottiθre HM, n et al. Effects of short-chain fatty acids on gastroin-testinal motility. Scand J Gastroenterol Suppl. 1997;222:58-61.13. Shimotoyodome A, Meguro S, Hase T, et al. Short chain fatty acids but not lactate or suc-cinate stimulate mucus release in the rat colon. Comp Biochem Physiol A Mol Integr Physiol. 2000 Apr;125(4):525-31.

Μπορούν τα «καλά» βακτήρια να προστατεύσουν την υγεία του στήθους σας;

26 SAFE

Safe Διατροφή

Στα πλαίσια της έρευνας που ξε-κινήσαμε σχετικά με τον Codex Alimentarius, θεωρήσαμε απα-

ραίτητο να σας μεταφέρουμε απο-σπάσματα από την ομιλία της Rima E. Laibow M.D. (Natural Solutions Foundation, www.healthfreedomusa.org) με τον τίτλο «Codex and Nutricide», όπως είναι αναρτημένη στο αποκα-λυπτικό video που κυκλοφορεί στο youtube [πηγή: http://www.youtube.com/watch?v=9RAxMZofQME]. Και αυτό γιατί στην προσπάθεια μας να ενημερωθούν όσο το δυνατόν περισ-σότεροι συμπολίτες και καταναλωτές, θεωρήσαμε ότι το διαδίκτυο δεν εί-ναι ακόμη στην χώρα μας μια από τις πρώτες πηγές ενημέρωσης. Η ομιλία διεξήχθη το 2005 στο συνέ-δριο της Εθνικής Ένωσης Επαγγελμα-τιών Διατροφής (National Association of Nutrition Professionals [NANP], www.nanp.org).H Dr Rima E. Laibow λοιπόν, μεταξύ

άλλων αναφέρει: “Ας μιλήσουμε για τον διατροφικό κώ-δικα. Επιτρέψτε μου να τον προσδιο-ρίσω, να σας βοηθήσω να κατανοή-σετε τον εχθρό. Και σας διαβεβαιώνω ότι σε τίποτα από αυτά που πρόκειται να σας αναφέρω… δεν υπάρχει η πα-ραμικρή υπερβολή, διαστρέβλωση ή φαντασιοπληξία. Όλα όσα πρόκειται να σας πω είναι πιστοποιημένα με έγ-γραφα, τα περισσότερα από τα οποία μπορείτε να τα βρείτε και στην ιστο-σελίδα μου: www.healthfreedomusa.org.Τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια, παρακολουθώ τον κώδικα να υλοποι-είται βήμα προς βήμα. Παρακολουθώ τις ψηφοφορίες στο Κογκρέσο, που υποτίθεται ότι είναι ο εγγυητής της υπεράσπισής μας και η προστασία μας ενάντια στον Διατροφικό Κώδικα (Δ.Κ.).Παρακολουθώ τις ψήφους που προα-σπίζονται την ελευθερία μας να λιγο-

στεύουν, ώσπου τελικά στο 109ο Κο-γκρέσο, δεν είχαμε τις ψήφους που θα μας προστάτευαν. Παρακολουθώντας τον Δ.Κ. να επιταχύνεται και να επε-κτείνεται. ανησυχούσα όλο και περισ-σότερο. Ακούστε λοιπόν μια σύντομη περίληψη της ιστορίας του Δ.Κ..Μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έγινε η Δίκη της Νυρεμβέργης στην οποία οι άνθρωποι που είχαν διαπρά-ξει εγκλήματα κατά της ανθρωπό-τητας, κρίθηκαν από την παγκόσμια κοινότητα σε ένα δικαστήριο υπό τον έλεγχο των Η.Π.Α και της Αγγλίας. Κα-ταδικάστηκαν σε φυλάκιση εφόσον κρίθηκαν ένοχοι. Ένας από εκείνους που κρίθηκαν ένοχοι για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ήταν ο πρό-εδρος μιας τεράστιας εταιρείας, της I.G.Farben, η οποία παρήγαγε το αέ-ριο που χρησιμοποιούσαν στους θα-λάμους αερίων. Παρήγαγε επίσης το ατσάλι στα στρατόπεδα συγκέντρω-σης για τις σιδηροδρομικές γραμμές…

THE FOOD IS OUT THERE

Codex AlimentariusΟι παλιές καλές εποχές της διατροφής... τελείωσαν;

/ Αποσπάσματα από την ομιλία της Rima E. Laibow M.D.

SAFE 27


παρήγαγε πολεμοφόδια, χημικά και άλλα. Παρήγαγε και φαρμακευτικά προϊόντα… Ήταν μια πραγματικά τερά-στια φαρμακευτική εταιρεία. Ο πρόεδρος της I.G. Farben καταδικάστηκε για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ήταν σχετικά καλλιτεχνικός τύπος με δημιουργικότητα. Ήταν αυτός που είχε επινοήσει το σλόγκαν που έβλεπαν όσοι έμπαιναν στο Άουσβιτς, συνήθως για μια και τελευ-ταία φορά: «Arbeit Macht Frei» («Η εργασία απελευθε-ρώνει»).Καθώς λοιπόν βρισκόταν στη φυλακή, είπε: «Δεν τα κα-ταφέραμε»… «τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε;». «Το βρήκα… Φαγητό»! «Όποιος ελέγχει το φαγητό ελέγ-χει όλο τον κόσμο.»Όταν λοιπόν αποφυλακίστηκε πήγε στους φίλους του στον Ο.Η.Ε. και τους είπε: «Σας έχω μια καταπληκτική ιδέα!» Αν ελέγξουμε το φαγητό παγκοσμίως… έχουμε εξουσία παγκοσμίως. Και οι φίλοι του είπαν… «φοβερή ιδέα»! Και δημιούργησαν μια επιτροπή εμπορίου. Πρέ-πει να το τονίσουμε: επιτροπή ΕΜΠΟΡΙΟΥ με το όνομα Codex Alimentarius (επιτροπή του Διατροφικού Κώδι-κα). Δεν είναι επιτροπή δημόσιας υγείας, δεν είναι επιτροπή προστασίας των καταναλωτών. Είναι μια επιτροπή εμπο-ρίου. Και το εμπόριο έχει να κάνει με ένα πράγμα: το χρή-μα! Το εμπόριο έχει να κάνει με το κέρδος. Από το 1962 είπαν λοιπόν ότι θα σχεδιάσουν την πλήρη εφαρμογή του (Δ.Κ) για τις �1 Δεκεμβρίου 2009. Μακρο-πρόθεσμο σχέδιο. Και δημιούργησαν μερικές επιτροπές, για τα ψάρια και την αλιεία, τα λιπαρά, τα έλαια, τα φρού-τα και τα λαχανικά, τους καρπούς που βγαίνουν από τη γη, τη διατροφή και τα τρόφιμα για ειδικές διατροφικές χρήσεις κ.ο.κ.Αυτή τη στιγμή (ας μην ξεχνάμε ότι η ομιλία έχει γίνει το 2005) υπάρχουν περίπου 27 επιτροπές του (Δ.Κ.), υπάρ-χουν τοπικές επιτροπές, οργανισμοί, ομάδες επέμβασης κ.α. Πρόκειται για ένα… τεράστιο γραφειοκρατικό τερα-τούργημα.Ο (Δ.Κ.) έχει θεσπίσει πάνω από �000 οδηγίες, ανώτατα όρια και ρυθμίσεις… καθορίζοντας τα πάντα, οποιοδή-ποτε είδος μπορεί κανείς να φάει… εκτός από φάρμακα. Αυτά δεν περιλαμβάνονται στον Κώδικα. Αυτό είναι ση-μαντικό.Τα επίπεδα που ορίζει ο (Δ.Κ.) δεν έχουν καμία νομική ισχύ. Απολύτως καμία. «Λοιπόν τι μας νοιάζει; Δεν είναι τίποτα περισσότερο από όρια». Πρόκειται λοιπόν για έναν οργανισμό που καθορίζεται από τους όρους των βιομηχανιών για τον οποίο δεν υπάρχει λόγος να ασχο-λούμαστε, εφόσον δεν έχει νομική υπόσταση. Έτσι δεν είναι; Αυτή είναι η ιστορία του (Δ.Κ.) πριν από το 1962. Η Αυ-στρο-ουγγρική αυτοκρατορία είπε: «Χρειαζόμαστε κα-νόνες, με βάση τους οποίους θα εκδικάζουμε υποθέ-σεις που έχουν να κάνουν με το φαγητό. Επομένως θα

28 SAFE


θεσπίσουμε νόμους και κανονισμούς που θα επιβάλλονται από τα δικαστή-ρια…»Έτσι τους επέβαλαν. Αυτό ονομά-στηκε (Δ.Κ.), θεσπίστηκε το 189� και διήρκεσε έως το τέλος της αυτοκρα-τορίας στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλε-μο. Επομένως η ιδέα υπήρχε ήδη στη γερμανική παράδοση… «Χρειαζό-μαστε κανόνες. Ας θέσουμε κανόνες για οτιδήποτε έχει να κάνει με το φα-γητό». Ήταν λοιπόν φυσικό επόμενο για τους γερμανούς βιομήχανους να θελήσουν να επιστρέψουν στις παλι-ές καλές εποχές του (Δ.Κ.) που υπήρχε την εποχή της Αυστρο-ουγγρικής αυ-τοκρατορίας.Άρχισαν λοιπόν να θεσπίζουν νό-μους και κανονισμούς, οι οποίοι ήταν προαιρετικοί σαν ένα είδος οδηγι-ών. Η επιτροπή του (Δ.Κ.) υπάγεται στον Ο.Η.Ε και τον F.A.O (Οργανισμό Αγροτικής Παραγωγής & Τροφίμων) οι οποίοι χρηματοδοτούν τον (Δ.Κ.) και τον διαχειρίζονται κατά τις επι-θυμίες του Ο.Η.Ε. Είναι κάτι σαν μαμά και μπαμπάς του (Δ.Κ.). Και αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί υποτίθεται ότι έχουν να κάνουν με τη διατροφή και την υγεία παγκοσμίως, κάποιου εί-δους σύγκρουση συμφερόντων στην οποία όμως θα αναφερθούμε αργό-τερα. Ο κώδικας λοιπόν άρχισε να θεσπίζει νόμους και κανονισμούς και αυτό γίνεται ως εξής:Η επιτροπή επινοεί έναν κανονισμό, νόμο κ.λ.π και τον προωθούν στο λε-γόμενο επίπεδο 8, το οποίο είναι το ανώτερο στάδιο της διαχειριστικής τους διαδικασίας. Στην συνέχεια τον παρουσιάζουν στην επιτροπή του κώ-δικα για επικύρωση. Αυτό συνέβη και με την οδηγία για τις βιταμίνες και τα μέταλλα, η οποία έφτασε στα χέρια της επιτροπής στις � Ιουλίου, το περασμένο καλοκαίρι. Επικυρώθηκε κατά πλειοψηφία και αντίθετα με τα όσα προπαγανδιστικά ίσως ακούσετε από τα ΜΜΕ – αν το ακούσετε ποτέ -, σήμερα είναι υπο-χρεωτικά σε όλα τα κράτη μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (Π.Ο.Ε.). Τι αρμοδιότητα έχουν αυτοί

σε κάτι τέτοιο; Έχουν κάθε αρμοδιότη-τα! Βλέπετε όταν ο Π.Ο.Ε. δημιουργή-θηκε το 199�, αποδέχτηκε τον (Δ.Κ.). Αναρωτήθηκαν πώς θα μπορούσαν να επιλύσουν τις εμπορικές διαφωνί-ες αναφορικά με τα τρόφιμα, αν δεν έχουν ένα νομικό πλαίσιο.Οπότε θα αποδεχτούμε τους κανόνες του (Δ.Κ.)! Και όλα τα μέλη του Π.Ο.Ε θα εναρμονιστούν (ένας όρος του Όργουελ)… με τα όρια που προτείνει ο (Δ.Κ.). Μια εναρμόνιση που θα βλά-ψει του πολίτες. Όταν όλοι θα έχουν εναρμονιστεί, αν τεθούν από τον ΠΟΕ σε διαδικασία επίλυσης διαφορών θα έχουν κάποιες πιθανότητες να κερδί-σουν. Εάν δυο χώρες εισέλθουν στην διαδικασία επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ και η μία από αυτές έχει εφαρμό-σει τον (Δ.Κ.), ενώ η άλλη δεν το έχει κάνει, κερδίζει αυτόματα την προ-σφυγή η χώρα που έχει υπακούσει στις διατάξεις του (Δ.Κ.), άσχετα με το εάν έχει δίκιο ή άδικο.Χρησιμοποιούν την υποταγή στον (Δ.Κ.) σαν ένα είδος όπλου σε μια πολύ ευρύτερη οικονομική μάχη. Κάθε χώρα στο κόσμο τρέχει να συμ-βιβαστεί με τους όρους του κώδικα. Στις ΗΠΑ το ζήτημα έχει ως εξής: Πώς γίνεται να υπογράφουμε στον Κώδικα όταν έχουμε νόμους που μας προστα-τεύουν; Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Κώδικας δεν υπηρετεί την ευημερία των καταναλωτών. Δεν υπηρετεί την υγεία. Υπηρετεί τις πέντε μεγάλες βι-ομηχανίες, τις μεγάλες φαρμακευτι-κές, τις μεγάλες χημικές... τις μεγάλες βιοτεχνικές, τις μεγάλες αγρό-βιομη-χανίες και το μεγάλο ιατρικό κατεστη-μένο. Εσείς κι εγώ,… οι απλοί πολίτες, δεν ωφελούμαστε από τον κώδικα ούτε στο ελάχιστο. Όμως τι ακριβώς κάνει ο Κώδικας;Μάλλον όλοι σας γνωρίζετε για την οδηγία για τις βιταμίνες και τα μέταλ-λα που επικυρώθηκε την �η Ιουλίου. Ίσως όμως να μην γνωρίζετε ότι πα-ρόλο που λέγεται ότι οι ρυθμίσεις, οι κανονισμοί και τα όρια του κώδικα που έχουν επικυρωθεί είναι προαιρε-τικά… στην πραγματικότητα δεν εί-

ναι. Αυτό είναι ψέμα.Οι κανονισμοί του κώδικα είναι υπο-χρεωτικοί. Όμως η υποχρεωτική τους εφαρμογή αρχίζει την �1 Δεκεμβρίου 2009. Είναι κατά κάποιο τρόπο, «λίγο υποχρεωτικοί» τώρα και θα γίνουν ολοκληρωτικά υποχρεωτικοί τότε. Τι κάνει λοιπόν ο κώδικας;. Γιατί ασχο-λήθηκα σε τέτοιο βαθμό με το ζήτημα αυτό ώστε να σταματήσω να εξασκώ την ιατρική; Ας μιλήσουμε όμως πρώτα για την οδηγία για τα μέταλλα.Το 199� ψηφίστηκε στις ΗΠΑ το διά-ταγμα για την υγεία και την επιμόρ-φωση αναφορικά με τα διατροφικά συμπληρώματα, το οποίο κατηγοριο-ποιεί τα θρεπτικά στοιχεία και τα βό-τανα ως τρόφιμα. Ως τρόφιμα, δεν μπορείς να θέσεις σε αυτά ανώτατα όρια. Μας επιτρέπεται να πάρουμε όλα τα θρεπτικά στοιχεία που θέλου-με, επειδή – κι αυτό είναι πολύ σημα-ντικό - σύμφωνα με τον κανονισμό, οτιδήποτε δεν απαγορεύεται είναι νόμιμο. Αντίθετα ο κώδικας είναι Να-πολεόντειου τύπου νόμος. Σύμφωνα με τους νόμους αυτούς οτιδήποτε δεν επιτρέπεται είναι απαγορευμένο. Αυτό ονομάζεται «θετική λίστα». Λοιπόν, σχετικά με τις βιταμίνες και τα μέταλ-λα, το 199�, περάσαμε ένα νόμο ότι θα μπορούσαμε να τα παίρνουμε χω-ρίς περιορισμούς. Το 199� ο κώδικας χωρίς την παραμικρή ανακοίνωση ή προειδοποίηση στη χώρα, ανακήρυξε τα θρεπτικά στοιχεία ως τοξίνες, επι-κίνδυνα βιομηχανικά δηλητήρια. Ως δηλητήρια πρέπει να προστατευόμα-στε από αυτά. Και πώς το κάνεις αυτό; Χρησιμοποιείς την τοξικολογία. Χρη-σιμοποιείς μια πρακτική που αποκα-λείται «Αξιολόγηση κινδύνου». Πρώτα παίρνεις μια δηλητηριώδη ουσία, την δίνεις σε ζώα και καθορίζεις τη δόση που σκοτώνει το 50% από αυτά. Αυτή η δόση αποκαλείται «Θανάσιμη Δόση 50». Και αναλογικά βρίσκεις ποια θα ήταν η Θ.Δ. 50 για τους ανθρώπους.Τότε πας στο άλλο άκρο της δοσολο-γίας και αρχίζεις να χορηγείς ελάχιστε δόσεις σε ζώα.. προσδιορίζοντας τη μεγαλύτερη δόση, το ανώτατο επι-

�0 SAFE


τρεπτό όριο που μπορεί να δοθεί σε ζώο πριν να φανεί κάποια ευδιάκριτη επίδραση. Τότε διαιρείς τη δόση αυτή προς 100. Έτσι γίνεται η αξιολόγηση κινδύνου. Τώρα έχεις ένα όριο ασφα-λείας. Αυτό είναι το 1/100 της ανώτε-ρης δόσης που μπορεί να δοθεί χωρίς φανερή επίδραση.Τα θρεπτικά στοιχεία σύμφωνα με τον κώδικα, όχι μόνο περιορίζονται σε αυτά που αναφέρονται στη «θετική λί-στα»,… φαίνεται ότι θα εγκριθούν 18 τέτοια στοιχεία στα οποία δεν θα πε-ριλαμβάνεται η γλυκοσαμίνη, η θειϊκή χονδροϊτίνη. Περιλαμβάνουν ωστόσο το φθόριο το οποίο δεν προσφέρει κανένα απολύτως όφελος στην υγεία. Κάνει όμως τους ανθρώπους συγκα-ταβατικούς. Το φθόριο πρωτοχρη-σιμοποιήθηκε στα Γκούλαγκ, επειδή ανακαλύφθηκε ότι οι κρατούμενοι που έπιναν νερό με φθόριο, ήταν συ-γκαταβατικοί και μπορούσες να τους κάνεις ό,τι ήθελες. Ήταν εύκολοι στην χειραγώγηση. Έχουμε λοιπόν 18 μόνο θρεπτικά στοιχεία, έχουμε μικροσκοπικές, ελά-χιστες, ανύπαρκτες δόσεις που είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι δεν έχουν καμία επίδραση σε οποιονδή-ποτε άνθρωπο. Στις ΗΠΑ θα πρέπει να ξεφορτωθούμε τη διάταξη για τα διατροφικά συμπληρώματα προκει-μένου να «εναρμονιστούμε» με τον κώδικα. Αυτό λοιπόν που θα συμβεί, θα είναι να ξυπνήσουμε ένα πρωινό και να διαπιστώσουμε έκπληκτοι ότι υψηλής αποτελεσματικότητας, με θε-ραπευτική δράση και σημαντικότατα – από κλινική άποψη – θρεπτικά συ-στατικά, είναι πλέον ΠΑΡΑΝΟΜΑ, με τον ίδιο τρόπο που είναι παράνομη και η ηρωίνη.Τα θρεπτικά συστατικά δεν θα είναι διαθέσιμα ούτε με συνταγή ιατρού. Και αυτή είναι απλά η οδηγία για τις βιταμίνες και τα μέταλλα. Ας μιλήσου-με τώρα για το γάλα. Αυτή τη στιγμή έχουμε τη χρήση αυξητικής ορμόνης στα βοοειδή. Μπορούμε να επιλέξου-με την αγορά γάλακτος ή βουτύρου με ή χωρίς ορμόνες. Όχι όμως όταν εφαρμοστεί ο κώδικας, διότι σύμφωνα

με τον κώδικα, κάθε αγελάδα που θα παράγει γάλα στον πλανήτη, θα πρέ-πει υποχρεωτικά να υφίσταται αγωγή με την αυξητική ορμόνη της εταιρείας Μοσάντο. Επίσης κάθε ζώο που θα χρησιμοποιείται για τροφή στον πλα-νήτη, ανεξαρτήτως αν έχει πτερύγια, πόδια ή φτερά, πρέπει να υφίσταται αγωγή με υποκλινικά αντιβιοτικά. Και πρέπει να του χορηγούνται εξωγενείς αυξητικές ορμόνες. Ο κώδικας απαιτεί για κάθε είδος τροφής να υφίσταται επεξεργασία με ακτινοβολία, εκτός και αν καταναλώνεται ωμό (φρέσκο) και σε τοπικό επίπεδο. Κάθε είδος τροφής, συμπεριλαμβανομένων, φυ-σικά και των βιολογικών προϊόντων.

Μετά από αυτό θα συνεχίσουν άραγε να είναι βιολογικά; Φυσικά τα κριτήρια για να θεωρηθεί ένα προϊόν βιολογικό είναι υπερβολικά χαμηλά. Τα κριτήρια αυτά επιτρέπουν σε έναν παραγωγό να χρησιμοποιεί κτηνιατρικά φάρμα-κα συμπεριλαμβανομένων και αυξη-τικών ορμονών, αντιβιοτικών κλπ. σε ζώα τα οποία θα μπορεί αργότερα κατά το καπρίτσιο του να τα χαρακτη-ρίζει ως βιολογικά. Οι αγρότες όμως είναι φίλοι μας και δεν θα έκαναν ποτέ κάτι τέτοιο, έτσι δεν είναι;Ο κώδικας θέτει όρια στα επικίνδυνα βιομηχανικά χημικά που θα μπορού-με να έχουμε στην τροφή μας… και τα όρια αυτά είναι απίστευτα υψηλά (κάντε μια έρευνα μόνοι σας μπαί-νοντας στο site του κώδικα- www.

codexalimentarius.net- και κοιτάξτε τα επίπεδα που αναφέρονται στις το-ξίνες και τα κτηνιατρικά χημικά).Σύμφωνα με τα κοινά σχέδια του ΠΟΕ και του Οργανισμού Τροφίμων και Αγροτικής παραγωγής, αν υπολογίσε-τε τους αριθμούς σύμφωνα με τα σχέ-δια των δύο οργανισμών όσον αφορά στις επιδημιολογικές επιπτώσεις, θα δείτε ότι από μόνη της η οδηγία για τις Βιταμίνες και τα Μέταλλα όταν εφαρμοστεί παγκοσμίως θα επιφέρει τουλάχιστον � δισεκατομμύρια θανά-τους. Το ένα δισεκατομμύριο από αυτούς θα οφείλεται σε απλή πείνα. Οι άνθρωποι αυτοί που θα πεθάνουν δεν είναι και τόσο επιτυχημένοι οικονομικά, όσον αφορά στις πολυεθνικές. Όταν λιμο-κτονείς τι αξία έχεις για κάποιον που σε κρίνει με βάση την αγοραστική σου ικανότητα;Όμως τα επόμενα 2 δις θα πεθάνουν από ασθένειες που θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί, και οφείλονται στην υπο-διατροφή (έλλειψη θρεπτικών στοιχείων).Καρκίνος: η πλέον επικερδής (για το ιατρικό κατεστημένο) πάθηση που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα! Καρδι-αγγειακές παθήσεις: κατέχουν επάξια τη δεύτερη θέση. Διαβήτης: Αρκετά καλός παραγωγός κερδών. Και ακο-λουθεί μια ολόκληρη ομάδα ασθε-νειών που θα μπορούσαν πλήρως να έχουν προληφθεί. «Ποιος θα πεθά-νει;»…. κανείς δεν γνωρίζει. «Ποιος θα επιβιώσει;»… μάλλον όσοι είναι αρκε-τά πλούσιοι και ισχυροί ώστε να έχουν τους δικούς τους προμηθευτές καθα-ρής τροφής και θρεπτικών στοιχείων.Μιλάμε λοιπόν για ρυθμίσεις στον τομέα της διατροφής που αποτελούν ουσιαστικά τη νομιμοποίηση της επιβεβλημένης τοξικότητας και υπο-διατροφής. Θα είναι παράνομο, αν υπάρχει ένας λιμός – όπου υπάρξει λι-μός- να στείλουμε μπισκότα με υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία.Ο Κώδικας δεν είναι άτρωτος. Το ζή-τημα λοιπόν είναι να προστατέψουμε τον εαυτό μας και κατά την γνώμη μου πρέπει να ανακτήσουμε την εξουσία

Βιντεοσκοπημένη ομιλία της μαχητικής αυτής ιατρού

(σε 5 μέρη) αναφορικά με τον Κώδικα Διατροφής στην

ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.youtube.com/watch?v=fTtW1Dm4ouw

SAFE �1

την οποία, σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουμε χάσει, ξεπουλήσει, ή μας έχει κλαπεί.Τι ακριβώς σημαίνει η αποδοχή του Κώδικα;Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υιοθετή-σουμε αυτά που ορίζει ο κώδικας ως εθνικά κριτήρια και ανώτατα όρια. Όμως αυτό δεν ισχύει, ακριβώς όπως και το γεγονός ότι δεν είμαστε πραγματικά στον ΠΟΕ. Αυτό που ση-μαίνει, είναι ότι η μορφοποίηση, τα ζητήματα και τα θέματα που καλύ-πτονται από τις οδηγίες του Κώδικα, τα επίπεδα και τους κανονισμούς πρέπει να αναφέρονται στους αντί-στοιχους κανονισμούς - οδηγίες και επίπεδα των επιμέρους χωρών.Έτσι λοιπόν τα μέλη του NNFA (Εθνι-κός Οργανισμός Διατροφής & Τροφί-μων) δεν είναι απλώς καταστήματα υγιεινών τροφών και κατασκευα-στές, αλλά περιλαμβάνουν και (φαρ-μακευτικές) εταιρίες τα ονόματα των οποίων ίσως να έχετε ακούσει: Pfizer,

Merck, Monsanto, Bayer, BASF, ADM, Chemit, Eastman Chemical, Glaxo…Γιατί ενέχονται αυτές οι εταιρείες; Γιατί αφού πέρασε το διάστημα με το οποίο οι Βιταμίνες εξομοιώνονταν με τα τρόφιμα και άνοιξε η αγορά για τα θρεπτικά στοιχεία, οι φαρμα-κευτικές εταιρίες είδαν ότι υπάρχει περιθώριο κέρδους στα σκευάσμα-τα και εξαγόρασαν τα μέσα παραγω-γής πολλών εταιρειών καθώς και τις ίδιες τις εταιρείες. Βρίσκονται λοιπόν στην αγορά των θρεπτικών στοιχεί-ων.“

Η επικεφαλής του ιατρικού τμήμα-τος της δρ. Ρίμα, έχει ήδη καταθέσει αγωγές εναντίον της Αμερικανικής Κυβέρνησης και αντιμάχεται την εφαρμογή του Κώδικα σε κάθε χώρα όπου πραγματοποιούνται οι τακτι-κές συνεδριάσεις της επιτροπής, ενημερώνοντας κοινό και εκλεγμέ-νους αντιπροσώπους για τις ολέθρι-ες επιπτώσεις.


Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα είναι μέλος του FAO από το 1991, και έπειτα από πολύχρονες διαπραγματεύσεις, τον Νοέμβριο του 200� έγινε και μέλος του Codex (Απόφαση 2003/822/ΕΚ του Συμβουλίου).Σύμφωνα με την Απόφαση αυτή, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα αντιπρο-σωπεύει όλα τα κράτη-μέλη σε θέματα αρμοδιότητάς της. Με την ίδια απόφαση καθορίζεται και η κατανομή των αρμοδιοτήτων με-ταξύ Ευρωπαϊκής Κοινότητας και κρατών μελών. Οι κοινοτικές και οι κοινές θέσεις όπως διαμορφώ-νονται για διάφορα θέματα των επιτροπών του Codex ανακοινώνο-νται στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊ-κής Επιτροπής.

Ο Codex Alimentarius αποτελεί συλ-λογή διεθνώς υιοθετημένων προτύ-πων για τα τρόφιμα. Στόχος είναι η προστασία της υγείας του κατανα-λωτή και η διασφάλιση δίκαιων πρα-κτικών στο εμπόριο των τροφίμων. Ο Codex Alimentarius περιλαμβάνει επίσης διατάξεις συμβουλευτικής φύσης με τη μορφή κωδίκων πρα-κτικής, κατευθυντήριων γραμμών και άλλων μέτρων που μπορούν να βοηθήσουν στην επίτευξη των σκο-πών του. Η δράση του δεν περιορί-ζεται μόνο στη δημιουργία προτύ-πων για τα τρόφιμα. Ένα άλλο πολύ σημαντικό επίτευγμα του Codex Alimentarius είναι η ευαισθητοποίη-ση της διεθνούς κοινότητας σχετικά με τους κινδύνους που προέρχονται από τα τρόφιμα. (Ο ΕΦΕΤ, με την ΚΥΑ 349 ΦΕΚ183/Β’/11-2-2005, ορίσθηκε ως Εθνικό Σημείο Επαφής του Codex Alimentarius) .

Η άποψη του ΕΦΕΤ

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ως μέλος του Codex Alimentarius

�2 SAFE

Safe Voice / Γράφει η Νίκη Τσέκου, δημοσιογράφος - συγγραφέας

Προχτές μου έστειλε η μάνα μου σαντορινιό λουκάνικο. Δεν το έφαγα ακόμη γιατί αυτό τον

καιρό δεν τρώω κρέας. Θα το φάω αργότερα, αν και είναι μεγάλος πειρα-σμός για μένα, αφού μου αρέσει πολύ! Το έβαλα στην κατάψυξη παρ’ όλο που δεν χρειάζεται και πολλή συντή-ρηση. Έχει φυσικά συντηρητικά αυτό το λουκάνικο, «εκ κατασκευής» όπως έλεγε ένας καθηγητής μου.Στη Σαντορίνη, παλιά, ήταν πανηγύρι η παρασκευή του λουκάνικου. Δεν αγο-ράζαμε το κρέας από το κρεοπωλείο. Κάθε σπίτι έτρεφε τουλάχιστον ένα γουρούνι για να εξασφαλίσει το κρέ-ας της χρονιάς. Το εκτρεφόμενο κου-νέλι ή το αγριοκούνελο, που έφερνε ο κυνηγός μπαμπάς, ήταν συχνά στο πιάτο μας. Τρώγαμε και αγριοπούλια που έκαναν στάση στο νησί μας ταξι-

δεύοντας για την Αφρική το φθινόπω-ρο. Όταν έπιανε ο πατέρας μου πολλά πουλιά, ορτύκια κυρίως, τα πάστωνε η μάνα μου σε πήλινο κιούπι. Η κότα ή ο κόκορας της αυλής μας θυσιαζόταν σπάνια, όταν ήταν κανείς άρρωστος και του δίναμε το ζουμί τους, ή όταν ερχόταν κανένας υψηλός επισκέπτης, ή στην γιορτή του μπαμπά. Το αρνί ή το κατσίκι θυσιαζόταν το Πάσχα. Τον υπόλοιπο καιρό και κυρίως το χειμώ-να, τρώγαμε το συντηρημένο κρέας του γουρουνιού. Όπως έλεγε και ο Ιπποκράτης, το χειμώνα μπορούμε να τρώμε κρέας γιατί κάνει κρύο και το καλοκαίρι να το αποφεύγουμε, αφού να τρώμε τα δροσιστικά καλοκαιρινά φρούτα και τα λαχανικά που μας προσφέρει η σο-φία της φύσης. Για το σφάξιμο του γουρουνιού μαζευ-

όταν όλη η οικογένεια και οι γείτονες. Εμείς τα παιδιά καθόμαστε μακριά την ώρα της σφαγής. Αφού το καθάριζαν και το τοποθετούσαν στο μεγάλο ξύ-λινο τραπέζι μέσα στο σπίτι, η μάνα τηγάνιζε κομμάτια από τη συκωταριά του χοίρου, που τα βουτούσαμε σε ξύδι με αλατοπίπερο για να τα φάμε. Μασουλώντας το μεζέ οι άντρες, πίνο-ντας και καμιά γουλιά κρασί, άρχιζαν το κόψιμο του ζώου σε κομμάτια. Τα πειράγματα και τα αστεία, έδιναν και έπαιρναν. Έφτανε το βράδυ και έβρι-σκε τους άντρες μεθυσμένους να τρα-γουδάνε και τις γυναίκες να τηγανί-ζουν τα συκώτια που είχαν απομείνει, να τηγανίζουν και μεγάλα κομμάτια κρέατος που μέσα είχαν μπήξει σκόρ-δο και αλατοπίπερο. Μετά έλιωναν το λίπος του γουρουνιού και μέσα εκεί έχωναν τα τηγανισμένα μέρη του ζώου κι έτσι μπορούσαν να συντηρη-θούν όλο το χειμώνα. Εμείς τα παιδιά αναλαμβάναμε να μοιράσουμε πιάτα με κομμάτια από κρέας και κυρίως τα κόκκαλα του ζώου σε όλα τα σπίτια του χωριού για να φτιάξουν μια σού-πα. Το ίδιο έκαναν και οι συγχωριανοί μας όταν έσφαζαν το δικό τους γου-ρούνι. Επίσης βοηθούσαμε να κοπεί ένα μεγάλο μέρος του ψαχνού μαζί με λίγο λίπος σε μικρά κομματάκια. Τα ρίχναμε σε μεγάλη πήλινη λεκάνη και η μάνα μου τα ζύμωνε με μπόλικο ξύδι, θρούμπι, κανέλλα και αλατοπί-περο. Αυτά τα φυσικά συντηρητικά δεν επέτρεπαν στο κρέας να χαλάσει. Το άφηνε να το πιάσει το ξύδι για τα καλά για μια μέρα και μετά οι γυναίκες γέμιζαν τα καλοπλυμένα έντερα του χοίρου. Μετά τα κρεμούσαν στον ήλιο δυο-τρεις μέρες. Εμείς προσέχαμε μην πάει καμιά γάτα και αρπάξει κανένα λουκάνικο . Αφού στέγνωναν, τα έκο-βε η μάνα μου κομμάτια τα περνούσε ελαφρά από το τηγάνι και τα έχωνε σε λιωμένο λίπος μέσα σε κιούπι. Το λου-κάνικο με πατάτες τηγανητές και αυγά ήταν ένα εύκολο κολατσιό.Το ξύδι το θρούμπι, η κανέλλα και το αλατοπίπερο, εκτός από τη νοστιμιά που προσδίδουν στο σαντορινιό λου-κάνικο, το συντηρούν κιόλας. Οι πα-

Με αφορμή ένα λουκάνικοΦυσικοί τρόποι συντήρησης των τροφίμων

SAFE ��

Safe Voice

ραδοσιακές συνταγές είναι απόσταγ-μα εμπειρίας από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας. Εκτός από συντηρητικά τα καρυκεύματα αυτά έχουν και άλλες ιδιότητες. Το θρούμπι είναι χωνευτι-κό, βοηθά στη γαστρική ατονία και τη νευρική δυσπεψία. Έχει και άλλες θε-ραπευτικές ιδιότητες. Στο λουκάνικο όμως το πρόσθεταν και γιατί διώχνει τις τοξίνες. Τίποτα δεν είναι τυχαίο στις παραδοσιακές συνταγές. Η κανέλ-λα βοηθά επίσης την πέψη ,εμποδίζει την δημιουργία αερίων και όπως και το θρούμπι καταπολεμά τα παράσιτα των εντέρων. Μαζί τρώγαμε συνήθως βρασμένα άγρια χόρτα που υπήρχαν άφθονα. Τα ραδίκια αποτοξινώνουν. Καθαρίζουν το συκώτι, βοηθούν σε προβλήματα της χολής, σε δυσπεψία, το διαβήτη κ.α. Άλλες φορές το λου-κάνικο το τρώγαμε με κάπαρη που είναι κατά της αρτηριοσκλήρωσης, καθαρίζει τα νεφρά κλπ. Εμείς δεν τα ξέραμε όλα αυτά. Εμείς τρώγαμε το νόστιμο μεζέ χωρίς να γνωρίζουμε τη ρήση του Ιπποκράτη ότι η τροφή μας είναι το φάρμακό μας. Αυτό το

λουκάνικο είχε συντηρητικά που ωφε-λούν τη υγεία, αντί να την βλάπτουν. Ακούω στις διαφημίσεις να τονίζουν το: «Χωρίς συντηρητικά». Προφανώς εννοούν: «Χωρίς επιβλαβή συντηρη-τικά», γιατί συντηρητικό από συντη-ρητικό έχει διαφορά. Συντηρητικό ήταν το αλάτι που έβαζε η μάνα μου και πάστωνε τα ψάρια για να έχουμε να τρώμε όταν οι φουρτούνες δεν επέτρεπαν στους ψαράδες να πάνε για ψάρεμα. Συντηρητικό και το λάδι που έβαζε μέσα τις λιαστές ντομάτες ή το ξύδι που έβαζε στην κάπαρη, τις μελιτζάνες και τα έκανε τουρσί. Στις μέρες μας, πολλά από τα βιομη-χανοποιημένα τρόφιμα που αγορά-ζουμε περιέχουν συντηρητικά και άλλα πρόσθετα τα οποία όχι μόνο δεν ωφελούν, αλλά αντιθέτως έχουν κα-τηγορηθεί ότι προκαλούν διάφορες ασθένειες όπως υπερκινητικότητα στα παιδιά, αλλεργίες, άσθμα, ερυθή-ματα. Αυτά τα «Ε..» είναι υποχρεωτικό να αναγράφονται στην ετικέτα του προϊόντος. Όμως, για παράδειγμα, ποιος διαβάζει την ετικέτα της τσί-

χλας, της καραμέλας, της σοκολάτας ή του παγωτού; Έχει υπολογιστεί ότι καταναλώνουμε μέσω των βιομηχα-νοποιημένων τροφίμων περίπου �-5 κιλά συντηρητικά και πρόσθετα το χρόνο!!! Το έλεγα αυτό σε μια φίλη μου τις προάλλες και το κοριτσάκι της με ρώτησε με αφέλεια: «Δηλαδή, με τα πολλά συντηρητικά γινόμαστε συντη-ρητικοί ή συντηρημένοι;» Χαμογέλα-σα και για να μην το τρομάξω, δεν του είπα ότι χωρίς να το συνειδητοποι-ούμε, μπουκώνουμε τον οργανισμό μας με ουσίες που έχουν κατηγορηθεί ότι προκαλούν καρκίνο, αλτσχάιμερ, πάρκινσον, ιλίγγους, ταχυπαλμίες, έλκη του εντέρου και άλλες όχι και τόσο ευχάριστες καταστάσεις. Του είπα γενικώς ότι πρέπει να τρώει σπι-τικά φαγητά, φρέσκα φρούτα, κανένα παστέλι για γλυκό και άλλα τέτοια. Τι να πω του παιδιού; Να του πω ότι το βιομηχανοποιημένο τρόφιμο το τρως και σε τρώει, που λένε;Για όσους δεν προσέχουν τι τρώνε, η τροφή τους δεν είναι φάρμακο, αλλά φαρμάκι!

�� SAFE

Safe Περιβάλλον / Γράφει η Joanna Evans- WDDTY

Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια εκφυλιστική ασθένεια του εγκεφάλου. Αν και συνδέεται

με τα γηρατειά, νέα στοιχεία έρχονται στο φως για να δείξουν ότι κοινοί ρυ-παντές του περιβάλλοντος, όπως τα φυτοφάρμακα, μπορεί να συνεισφέ-ρουν σημαντικά στην εμφάνισή της.Σύμφωνα με μια νέα έρευνα που μας έρχεται από τις ΗΠΑ, σε περίπτωση που ζείτε στην εξοχή, έχετε τέσσερεις φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσήσετε από Πάρκινσον. Φαίνεται πως το πρόβλημα είναι τα φυτοφάρ-μακα. Ερευνητές από την Σχολή Δη-μόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, στο Λος Άντζελες, ανακά-λυψαν ότι οι άνθρωποι που ζουν μέσα σε ακτίνα 500 μέτρων από κάποιο κομμάτι γης που έχει ψεκαστεί με φυτοφάρμακα έχουν πιθανότητες αυ-

ξημένες κατά 75% να παρουσιάσουν τη νόσο κάποια στιγμή στη ζωή τους. Όσο για εκείνους που εκτέθηκαν κατά τη διάρκεια της παιδικής ή εφηβικής τους ηλικίας, ο κίνδυνος είναι ακόμα μεγαλύτερος.Τα ευρήματα αυτά, βασίζονται σε στοιχεία για πάνω από 700 μόνιμους κατοίκους της Κεντρικής Κοιλάδας της Καλιφόρνια, μιας από τις μεγα-λύτερες καλλιεργήσιμες εκτάσεις της Αμερικής. Με τη βοήθεια ενός συστή-ματος, που βασίζεται σε γεωγραφικά στοιχεία σε συνδυασμό με χάρτες των καλλιεργημένων εκτάσεων καθώς και δεδομένα αναφοράς για τη χρήση φυτοφαρμάκων, οι ερευνητές υπο-λόγισαν τη συνολική έκθεση σε δύο φυτοφάρμακα ευρείας χρήσης— τα Maneb και Paraquat—από το 197� έως το 1999.

Ανακάλυψαν ότι η έκθεση στο κάθε ένα από αυτά, σχετιζόταν άμεσα με το Πάρκινσον. Οι άνθρωποι που εκτίθο-νταν σε ένα συνδυασμό και των δύο και κυρίως αυτοί που βρίσκονταν σε νεαρή ηλικία, κινδύνευαν περισσότε-ρο από όλους - σχεδόν τέσσερεις φο-ρές περισσότερο από αυτούς που δεν εκτίθονταν καθόλου (Am J Epidimiol, 2009; 169: 919-26).Τα αποτελέσματα σοκάρουν, αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που τα φυτο-φάρμακα συνδέονται με τη νόσο του Πάρκινσον. Στην πραγματικότητα, παρόλο που το Πάρκινσον είναι ασθέ-νεια των γηρατειών, υπάρχουν πλέον πειστικά στοιχεία που στηρίζουν την άποψη ότι η έκθεση σε φυτοφάρμακα μπορεί να αποτελεί την κύρια αιτία.Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γε-γονός ότι δεν εμπλέκονται μόνο τα

Πάρκινσον: Αιτία τα φυτοφάρμακα;

SAFE �5

Safe Περιβάλλον

γεωργικά φυτοφάρμακα. Διάφορες μελέτες δείχνουν ότι ακόμα και τα διάφορα ζιζανιοκτόνα που χρησιμο-ποιούμε στα σπίτια και τους κήπους μας, μπορούν να αυξήσουν σε μεγάλο βαθμό τις πιθανότητες να εμφανίζου-με τη νόσο.

Δηλητηριώδη φυτοφάρμακαΊσως τα πιο σημαντικά στοιχεία να προέρχονται από μια μελέτη πάνω στα μέλη μιας οικογένειας, που διεξήχθη από ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Ντιουκ και της Ια-τρικής Σχολής Μίλερ του Πανεπιστη-μίου του Μαϊάμι. Οι περισσότερες με-λέτες που εξέταζαν τη σχέση μεταξύ της έκθεσης σε φυτοφάρμακα και της νόσου του Πάρκινσον, πραγματοποι-ήθηκαν σε άτομα που δε σχετίζονταν μεταξύ τους, αλλά αυτή η πολυκεντρι-κή μελέτη εστίασε στη σχέση μεταξύ ατόμων της ίδιας οικογένειας— μια ιδέα που καταρρίπτει εν μέρει την άποψη ότι κάποιοι παράγοντες που δε λήφθηκαν υπόψη θα μπορούσαν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα.Με τη βοήθεια τηλεφωνικών συνε-ντεύξεων, οι ερευνητές έκαναν ερω-τήσεις σχετικά με τη χρήση φυτοφαρ-μάκων σε �10 άτομα με Πάρκινσον και έπειτα σύγκριναν τις απαντήσεις τους με εκείνες των 296 συγγενών τους και κάποιων άλλων σχετιζόμενων υποκει-μένων ελέγχου, που δε είχαν τη νόσο. Βρήκαν ότι τα άτομα με Πάρκινσον ανέφεραν πιο συχνά τη χρήση φυτο-φαρμάκων— είτε στο σπίτι, είτε στη δουλειά— σε σχέση με τους υγιείς συγγενείς τους. Γενικότερα, ο κίνδυνος αυξήθηκε κατά 60%, αλλά διέφερε σε βαθμό, ανάλογα με τη συχνότητα χρήσης του φυτοφαρμάκου και τη διάρκεια έκθε-σης σε αυτό. Εκείνοι με τη μεγαλύτε-ρη έκθεση, διέτρεχαν και τον υψηλό-τερο κίνδυνο, αλλά ακόμα και αυτοί, που ανήκαν στην κατηγορία χαμηλής έκθεσης είχαν περισσότερες πιθανό-τητες να παρουσιάσουν Πάρκινσον. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι η χρήση προστατευτικού εξοπλισμού κατά τη διάρκεια του ψεκασμού δεν

είχε κανένα αποτέλεσμα (BMC Neurol, 2008; 8:6).Μια άλλη αμερικανική μελέτη ανέφε-ρε παρόμοια ευρήματα. Ερευνητές του Επιστημονικού Κέντρου Υγείας του Πανεπιστημίου του Τέξας εξέτα-σαν την έκθεση σε ζιζανιοκτόνα ενός πληθυσμού στο ανατολικό Τέξας και ανακάλυψαν ότι οποιαδήποτε μορ-φή έκθεσης σχετιζόταν άμεσα με το Πάρκινσον. Παρόλα αυτά, η ομάδα ασχολήθηκε και με την οικιακή χρήση των φυτοφαρμάκων. Βρήκαν ότι εκεί-νοι που χρησιμοποιούσαν ροτενόνη ή άλλα φυτοφάρμακα στους κήπους τους, είχαν 10 φορές περισσότερες πι-θανότητες να εμφανίσουν Πάρκινσον (J Agromedicine, 2008; 13: 37-48).

Τα ευρήματά τους ενισχύονται και από προηγούμενα στοιχεία που συν-δέουν τα οικιακά φυτοφάρμακα με το Πάρκινσον. Ο Λόρενς Νέλσον και οι συνάδελφοί του στο Πανεπιστή-μιο του Στάνφορντ της Καλιφόρνια, ανέφεραν πριν από σχεδόν μια δεκα-ετία ότι η χρήση εντομοκτόνων και φυτοκτόνων στο σπίτι ή τον κήπο, μπορεί να διπλασιάσει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου (Lancet, 2000; 355:1701; http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/738020.stm). Η μελέτη τους περιλάμβανε περισσότερα από 1000 άτομα και ήταν η πρώτη που έδειξε ότι δεν κινδυνεύουν από Πάρκινσον μόνο εκείνοι που δουλεύουν με φυτο-φάρμακα.

Στοιχεία από το ζωικό βασίλειοΟι μελέτες αυτές, που πραγματοποι-ούνται σε ανθρώπους, αποτελούν

μόνο ένα μικρό δείγμα από τον πλού-το στοιχείων που συνδέουν τα φυτο-φάρμακα με αυτή τη νευροεκφυλιστι-κή διαταραχή. Μάλιστα, μια αναφορά του 2006, που διεξήγαγαν βρετανοί επιστήμονες, εντόπισε ένα σύνολο �0 μελετών που επικεντρώνονταν στη σχέση Πάρκινσον-φυτοφαρμάκων. Αυτές οι μελέτες προέρχονταν από ολόκληρο τον κόσμο και συνεχώς παρουσίαζαν τα φυτοφάρμακα ως σημαντικό παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση Πάρκινσον (Environ Health Perspect, 2006; 114:156-64).Πέρα από τα στοιχεία που αφορούν τους ανθρώπους, υπάρχει επίσης και μια μεγάλη σειρά εργαστηριακών δε-δομένων και στοιχείων που αφορούν ζώα και υποδεικνύουν ότι τα φυτο-φάρμακα έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν τη νόσο αυτή.Αντικατοπτρίζοντας τα αποτελέσμα-τα της πρόσφατης μελέτης του Πα-νεπιστημίου της Καλιφόρνια, τόσο το maneb όσο και το paraquat, βρέθηκε ότι προκαλούν τοξικές επιδράσεις παρόμοιες με το Πάρκινσον στα πο-ντίκια (Eur J Neurosci, 2003; 18: 589-600). Όπως παρατηρήθηκε στους αν-θρώπους, η έκθεση και στα δύο αυτά φυτοφάρμακα μαζί, έχει μεγαλύτερη νευροτοξική επίδραση απ’ ότι στο κα-θένα ξεχωριστά (Environ Health Per-spect, 2006; 114: 156-64).Επίσης, η χρονική διάρκεια της έκθε-σης φαίνεται να είναι σημαντική. Μια μελέτη δεν σημείωσε καμιά άμεση αλλαγή σε ποντίκια που εκτέθηκαν είτε στο ένα, είτε στο άλλο από τα παραπάνω φυτοφάρμακα, όταν ήταν ακόμα μικρά. Παρόλα αυτά, όταν επα-νεκτέθηκαν στα φυτοφάρμακα, ως ενήλικες πλέον, ανέπτυξαν μόνιμη και προοδευτική απώλεια εγκεφαλικών κυττάρων, παρόμοια με εκείνη του Πάρκινσον. Οι ερευνητές παρατή-ρησαν ότι η αυξανόμενη έκθεση σε νευροτοξικές ουσίες, όπως είναι τα φυτοφάρμακα, μπορεί να πυροδοτεί τη δημιουργία νευροεκφυλιστικών διαταραχών, ακόμα και να τροποποι-εί την κανονική διαδικασία γήρανσης (Neurotoxicology, 2002; 23: 621-33).

�6 SAFE


Άλλα φυτοφάρμακα, συμπεριλαμβα-νομένης της ροτενόνης— ενός φυτο-φαρμάκου φυσικής προέλευσης που χρησιμοποιείται ευρέως στην κηπου-ρική— έχει επίσης εμφανίσει νευρο-τοξική δράση που θα μπορούσε να παίξει κάποιο ρόλο στην εμφάνιση Πάρκινσον. Έχουν προταθεί διάφοροι αληθοφα-νείς βιολογικοί μηχανισμοί, αν και πρωταρχικά φαίνεται ότι τα φυτο-φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν επιλεκτική εκφύλιση των ντοπαμινερ-γικών νευρώνων της μέλαινας ουσί-ας (σκουρόχρωμη γκρίζα ουσία) στο μέσο του εγκεφάλου, ένα χαρακτη-ριστικό σημάδι της νόσου του Πάρ-κινσον (Environ Health Perspect, 2006; 114: 156-64; Nippon Yakurigaku Zasshi, 2002; 119: 15-20; Nature Neuroscience, 2000; 3: 1301-6). Αν και τέτοια εργαστηριακά δεδομένα μπορεί να μην αφορούν τους ανθρώ-πους, σε συνδυασμό με τις πολυάριθ-μες μελέτες που συνδέουν την έκθεση των ανθρώπων σε φυτοφάρμακα με

το Πάρκινσον, υποδεικνύει ότι η απο-φυγή τέτοιων τοξικών χημικών ουσι-ών μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παρεμπόδιση του Πάρκιν-σον— και πιθανότατα και σε άλλες νευροεκφυλιστικές διαταραχές.

Και άλλα χημικά είναι ένοχαΗ ιστορία μας όμως δεν τελειώνει εκεί. Εκτός από τα φυτοφάρμακα, μια σειρά άλλων ρυπαντών του περιβάλ-λοντος φαίνεται επίσης να σχετίζεται με την εμφάνιση του Πάρκινσον. Τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs), για παράδειγμα, είναι οργα-νικές ενώσεις, φτιαγμένες από τον άνθρωπο, που παλιότερα —και σε ευρεία κλίμακα— χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή ηλεκτρικού και υδραυλικού εξοπλισμού. Έχουν συν-δεθεί με τη νόσο του Πάρκινσον σε δύο μελέτες για εργαζόμενους, που έρχονται από τις ΗΠΑ και δείχνουν ότι οι γυναίκες εργαζόμενες που εκτίθο-νταν σε αυτά, είχαν περίπου δύο με τρεις φορές περισσότερες πιθανότη-

τες να πεθάνουν από Πάρκινσον, συ-γκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό (Environ Health, 2006; 5: 13; Epidemiol-ogy, 2006; 17: 8-13).Επιπλέον, όσον αφορά τα φυτοφάρ-μακα, υπάρχουν επίσης πολλά στοι-χεία και από τα ζώα αλλά και από εργαστηριακές δοκιμές, που ενισχύ-ουν την άποψη αυτή. Φαίνεται πως ακόμα και χαμηλά επίπεδα έκθεσης σε PCB—όπως συμβαίνει με τον απλό κόσμο— μπορούν να διαταράξουν την κανονική λειτουργία των κυττά-ρων ντοπαμίνης του εγκεφάλου, κάτι το οποίο, σταδιακά, θα οδηγήσει σε Πάρκινσον (Toxicol Sci, 2006; 92: 490-9).Εκτός από τα PCB, βαρέα μέταλλα, όπως ο μόλυβδος και το μαγγάνιο έχουν επίσης συσχετιστεί με το Πάρ-κινσον (Environ Health Perspect, 2006; 114: 1872-6). Σε μια μελέτη, εκείνοι με τη μεγαλύτερη έκθεση σε μόλυβδο κατά τη διάρκεια της ζωής τους, είχαν τις διπλάσιες πιθανότητες να παρου-σιάσουν Πάρκινσον από τους υπό-

SAFE �7


λοιπους. Σε μια άλλη μελέτη, εργάτες με μακροχρόνια έκθεση σε μαγγάνιο, παρουσίασαν διάφορα σημάδια εκ-φύλισης των εγκεφαλικών κυττάρων, όπως φάνηκε σε μια σειρά τεστ για την εγκεφαλική λειτουργία (Environ Res, 1994; 64: 151-80).Άλλα μέταλλα, όπως το αλουμίνιο, ο υδράργυρος, ο χαλκός και ο σίδηρος, επίσης συνδέονται με το Πάρκινσον. Είναι πολύ πιθανό ότι, όπως τα φυτο-φάρμακα, έτσι και τα βαρέα μέταλλα μπορούν να προκαλέσουν μόνιμες νευροτοξικές επιδράσεις που είναι πι-θανό να συνεισφέρουν στην ανάπτυ-ξη της νόσου.

Γονίδια ή περιβάλλον;Όλα αυτά τα στοιχεία μαζί, υπογραμ-μίζουν το σπουδαίο ρόλο που παίζει το περιβάλλον για τις νευρολογικές διαταραχές όπως είναι το Πάρκινσον. Οι ειδικοί, τώρα εκτιμούν ότι τα γονί-δια από μόνα τους είναι υπεύθυνα για λιγότερο από το 10% των περιπτώσε-ων Πάρκινσον— και ακόμα και εκεί είναι πιθανό να σχετίζονται κάποιοι περιβαλλοντικοί παράγοντες (Environ Health Perspect, 2009; 117: 117-21).Το πιο πιθανό σενάριο για τη συντρι-πτική πλειοψηφία των περιπτώσεων Πάρκινσον είναι ότι περιβαλλοντικοί παράγοντες αλληλεπιδρούν με τη γε-νετική σύνθεση ενός ατόμου και έτσι εμφανίζεται το Πάρκινσον. Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να διαπιστώ-σουμε τον ακριβή τρόπο με τον οποίο γίνεται όλο αυτό, αλλά είναι πιθανό ότι η έκθεση σε κάποια συγκεκριμένα περιβαλλοντικά τοξικά, όπως είναι τα φυτοφάρμακα— και κυρίως σε νεαρή ηλικία— παίζει σημαντικό και καθό-λου ευνοϊκό για την υγεία ρόλο.Τελικά, όλα αυτά μας δείχνουν ότι το Πάρκινσον δεν είναι απλά μια ασθέ-νεια των γηρατειών. Καθώς είναι μια περίπτωση με πολλές συνθήκες, είναι πιθανό ότι το Πάρκινσον, καθώς και άλλου είδους άνοιες θα μπορούσαν να εμποδιστούν καθαρίζοντας τον περιβάλλοντα χώρο μας και ζώντας στις λιγότερο, κατά το δυνατό, τοξικές συνθήκες.

• Αποφεύγετε τα ζιζανιοκτόνα. Προτιμείστε κάποιες μεθόδους προφύλαξης από τα ζιζάνια ή εναλλακτικές μη-τοξικές λύσεις αντί για τα δηλητηριώδη ζιζανι-οκτόνα. Για παράδειγμα μπορεί-τε να φτιάξετε ένα εντομοκτόνο σπρέι για όλες τις χρήσεις, αναμει-γνύοντας μια σκελίδα σκόρδου, ένα κρεμμύδι, μια κουταλιά πιπέρι καγιέν και � φλιτζάνια νερό. Περ-νάτε το μίγμα από ένα φίλτρο του καφέ, έπειτα προσθέτετε μια κου-ταλιά υγρό σαπούνι και το βάζετε σε ένα μπουκάλι για σπρέι.

• Περιορίστε την κατανάλωση λιπαρού κρέατος και ψαριών, τα οποία αποτελούν κύριες πηγές βαρέων μετάλλων και PCB.

• Άσκηση. Μια αμερικανική μελέτη μεγάλης κλίμακας ανέφερε ότι τα υψηλά επίπεδα μέτριας-γρήγορης άσκησης— όπως το τρέξιμο, η ποδηλασία ή η αεροβική— σχετί-ζονταν με την ύπαρξη μικρότερου κινδύνου για εμφάνιση Πάρκινσον (Mov Disord, 2008; 23: 69-74).

• Διατήρηση σωστού βάρους. Τα στοιχεία δείχνουν ότι άνθρωποι με μεγαλύτερο δείκτη μάζας σώ-ματος, διατρέχουν και μεγαλύτε-ρο κίνδυνο εμφάνισης Πάρκινσον (Neurology, 2006; 67: 1955-9).

• Πίνετε τσάι. Στοιχεία για ανθρώ-πους και ζώα δείχνουν ότι η κα-τανάλωση τσαγιού μπορεί να μει-ώσει τον κίνδυνο εμφάνισης μιας σειράς νευρολογικών διαταρα-χών, συμπεριλαμβανομένου του Πάρκινσον, του Αλτσχάιμερ και άλλων μορφών άνοιας (CNS Neu-rosci Ther, 2008; 14: 352-65).

• Περιορίστε την κατανάλωση γαλακτοκομικών. Η αυξημένη κατανάλωση γαλακτοκομικών σχεδόν διπλασίασε τον κίνδυνο εμφάνισης Πάρκινσον, ιδίως στους άνδρες (Ann Neurol, 2002; 52: 793-

801). Μια άλλη μελέτη ανέφερε παρόμοια αποτελέσματα και ανα-κάλυψε ότι και για στις γυναίκες ο κίνδυνος αυξάνεται ελαφρά (Am J Epidimiol, 2007; 165: 998-1006).

• Χρησιμοποιείτε συμπληρώμα-τα. Διάφορα θρεπτικά συστατικά φαίνεται να έχουν προστατευτικό ρόλο απέναντι στο Πάρκινσον, συ-μπεριλαμβανομένων των βιταμι-νών Ε και Β6 καθώς επίσης και του συνένζυμου Q10 (Lancet Neurol, 2005; 4: 362-5; Neurology, 2006; 67: 315-8; Nervenartz, 2007; 78: 1378-82). Συστήνεται προς όλες τις ομά-δες υψηλού κινδύνου να λαμβά-νουν ένα πολλαπλό αντιοξειδωτι-κό συμπλήρωμα— το οποίο δε θα πρέπει να περιέχει σίδηρο, χαλκό ή μαγγάνιο σε καμία περίπτωση.

Στις ομάδες υψηλού κινδύνου ανήκουν τα άτομα άνω των 65 ετών, όσοι που έχουν υποστεί κάποιο εγκεφαλικό τραύμα, όσοι έχουν εκτεθεί σε υψηλά επίπεδα εντομοκτόνων ή φυτοκτόνων και όσοι έχουν τη νόσο του Πάρκινσον στο οικογενειακό τους ιστορικό (J Am Coll Nutr, 1999; 18: 413-23).

Εμποδίστε το Πάρκινσον

�8 SAFE

Safe Διατροφή / Γράφει ο Βασίλης Φραντζολάς, Food Policy M.Sc, Εκπρόσωπος Δικτύου Καταναλωτών NutriSOS

Το γιαούρτι μπορούμε να πούμε ότι είναι το πρώτο “λειτουργι-κό” τρόφιμο, όπως ονομάζουμε

σήμερα τα τρόφιμα στα οποία αποδί-δονται ειδικές ιδιότητες που ωφελούν την υγεία. Παρόλο που το γιαούρτι αναφέρεται ήδη από τον Ηρόδοτο και τον Γαληνό, έγινε στη Δύση ευρύτε-ρα γνωστό από τον Ρώσο βιολόγο E. Metchnikov ο οποίος το 1908 έγραψε στο βιβλίο του “Η παράταση της ζωής” ότι η μακροζωία που παρατήρησε στους κατοίκους αυτών των περιοχών στα ρωσικά βουνά οφείλεται στο για-ούρτι που συστηματικά παρασκεύα-ζαν και κατανάλωναν. Τι αποκαλούμε όμως σήμερα “γιαούρτι”; Σύμφωνα με το πρότυπο ταυτότητας όπως έχει καθοριστεί από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), ονομάζονται τα γαλακτοκομι-κά προϊόντα που παρασκευάζονται

από την καλλιέργεια βακτηρίων σε γάλα ή κρέμα ή αποβουτυρωμένο γάλα τα οποία περιέχουν οπωσδή-ποτε δύο συγκεκριμένα είδη βακτη-ρίων, τα Lactobacillus bulgaricus και Streptococcus thermophilus. Εκτός όμως από αυτά τα δύο συγκεκριμένα βακτήρια υπάρχουν και άλλα βακτή-ρια τα οποία εφόσον κρίνονται ασφα-λή και κατάλληλα μπορεί και αυτά να προστεθούν από τον παρασκευαστή στα γιαούρτια που παρασκευάζει. Ο αριθμός των ενεργών βακτηρίων που υπάρχουν στο γιαούρτι όταν ολοκλη-ρωθεί η παρασκευή του, είναι ίσως η σημαντικότερη παράμετρος που χα-ρακτηρίζει την ποιότητα ενός γιαουρ-τιού. Διεθνώς έχει επικρατήσει σαν ελάχιστος αποδεκτός αριθμός βακτη-ρίων το όριο των 100 εκατομμυρίων ανά γραμμάριο που έχει θέσει στην Αμερική η National Yogurt Association,

ενώ συνήθως ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος και κυμαίνεται μεταξύ 100 και 1.000 εκατομμυρίων (ένα δι-σεκατομμύριο) ανά γραμμάριο. Μόνο στην περίπτωση αυτή το γιαούρτι μπορεί να ισχυρίζεται στη συσκευα-σία του ότι περιέχει “ενεργά και ζω-ντανά βακτήρια”, κάτι βέβαια που ενδιαφέρει τον καταναλωτή εφόσον χαρακτηρίζει την ποιότητά του. Γιατί όμως ενδιαφέρει να είναι μεγάλος ο αριθμός των ζωντανών βακτηρίων; Το στομάχι είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού κατά των πιθανών νοσογόνων οργανισμών. Τα υγρά του στομάχου με την υψηλή οξύτητα (χαμηλό pH) που τα χαρα-κτηρίζει δημιουργούν ένα περιβάλ-λον όπου τα ξένα βακτήρια που μπαί-νουν στον οργανισμό δεν μπορούν να παραμείνουν ενεργά μεταφερόμενα στη συνέχεια στο έντερο. Εάν αυτό δεν ήταν έτσι, θα είμασταν άρρωστοι πολύ πιο συχνά. Βεβαίως το στομάχι δεν μπορεί να διακρίνει τα φιλικά (π.χ. τα προερχόμενα από το γιαούρτι) από τα μη φιλικά (νοσογόνα) βακτήρια και έτσι από τα βακτήρια του γιαουρτιού ένα μικρό ποσοστό επιβιώνουν και δι-έρχονται το στομάχι. Έτσι, όσο περισ-σότερα ζωντανά βακτήρια υπάρχουν στο γιαούρτι τόσο περισσότερα επιβι-ώνουν και φθάνουν μέχρι το έντερο, συμβάλλοντας με την παρουσία και παραμονή τους στην καλύτερη υγεία του οργανισμού. Δεν πρέπει να παρα-λείψουμε να αναφέρουμε ότι το για-ούρτι όπως και το τυρί είναι δύο γα-λακτοκομικά προϊόντα τα οποία μπο-ρούν να καταναλωθούν από άτομα τα οποία έχουν δυσανεξία στην λακτόζη καθ΄ όσον τα βακτήριά τους διασπούν αμέσως τα ενζυμα της λακτάσης βοη-θώντας στην χωρίς προβλήματα αφο-μοίωσή τους από τον οργανισμό.

Ευεργετικές ιδιότητες του γιαουρτιού

1. Προβιοτική δράση. Είναι η ευ-εργετική παραμονή και δράση των ωφέλιμων βακτηρίων στον εντερικό σωλήνα, μεταβάλλοντας και ενισχύο-ντας την εντερική μικροβιακή χλωρί-

Τα Ελληνικά γιαούρτια: Πόσο “ζωντανά” είναι;

SAFE �9


δα συμβάλλοντας στην ανοσολογική προστασία.2. Αντικαρκινική δράση. Όσον αφο-ρά την αντι-μεταλλαξιακή (αντικαρ-κινική δράση) του γιαουρτιού, αυτή οφείλεται στα προϊόντα του μεταβολι-σμού κατά τη διαδικασία της ζύμωσης των Streptococcus thermophilus και Lactobacillus bulgaricus και την επα-κόλουθη παραγωγή αμινοξέων από την καζεΐνη του γιαουρτιού. Σημαντι-κό ρόλο στην αντιμετώπιση καρκινο-γόνων ίσως να παίζει και η παραγωγή αντιοξειδωτικών κατά τη διάρκεια των γαλακτικών καλλιεργειών που λαμβάνουν χώρα κατά την διαδικασία της ζύμωσης μέχρι να παραχθεί το γι-αούρτι. (Antimutagenic Activity of Milk Fermented by Streptococcus thermoph-ilus and Lactobacillus bulgaricus, A.R. Bodana and D. R. Rαο Alabama,A&M University, 1992). Ειδικότερα για τον καρκίνο του στήθους σε μελέτη στην Ολλανδία το 1989 με τίτλο “Consump-tion of Fermented Milk Products and Breast Cancer: A Case-Control Study in the Netherlands” των Pieter van’t Veer et al, 1989 καταγράφηκε σημαντική μείωση περιστατικών καρκίνου του στήθους σε όσες γυναίκες κατανά-λωναν συστηματικά τουλάχιστον 250 γραμμάρια γιαούρτι καθημερινά.�. Μείωση της Χοληστερίνης. Πάρα

πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση γιαουρτιού συμβάλλει και στην πτώση της ολικής αλλά και στην άνοδο της καλής χοληστερίνης (αυτή είναι μία ιδιότητα του γιαουρ-τιού η οποία δεν είναι ευρύτερα γνω-στή για ευνόητους λόγους). Η μελέτη των Kiessling G, Schneider J, Jahreis G. με τίτλο “Long-term consumption of fermented dairy products over 6 months increases HDL cholesterol” (Journal Εur J Clin Nutr. 2002 Sep;56(9):843-9) από το Friedrich Schiller University, Institute of Nutritional Science, Jena, Germany κατέγραψε σημαντική βελτίωση του αθηρωματικού δείκτη γυναικών κατά 2�% μετά από κατανάλωση ζωντα-νού γιαουρτιού επί 21 εβδομάδες. O μηχανισμός που οδηγεί τελικά στην μείωση της χοληστερίνης βασίζεται στην δέσμευση χολικών υγρών από τις καλλιέργειες των δύο βασικών βα-κτηρίων του γιαουρτιού οδηγώντας τα σε έξοδο από τον οργανισμό.

Μέτρηση 20 ελληνικών γιαουρτιώνΌπως έχει ήδη ανακοινωθεί από το 5ο τεύχος, έρευνες που διεξάγονται σχε-τικά με την ποιότητα των τροφίμων από το “Δίκτυο Ενημέρωσης Κατανα-λωτών για την Διατροφή και την Υγεία NutriSOS” θα δημοσιεύονται στο SAFE προσφέροντας στους αναγνώ-

στες του περιοδικού τη δυνατότητα να αξιολογούν καλύτερα τρόφιμα κα-θημερινής χρήσης. Σε αυτό το τεύχος δημοσιεύουμε τα αποτελέσματα των μετρήσεων που αφορούν τούς μύκη-τες των γιαουρτιών, Streptococcus thermophilus και Lactobacillus bulgaricus. Όλα τα γιαούρτια αγο-ράστηκαν από το supermarket Θα-νόπουλος στον σταθμό του τραίνου της Κηφισιάς στις 8/10/2009 και αφού επανατοποθετήθηκαν προσεκτικά σε αριθμημένα όμοια μικρά πλαστικά κύπελλα (για να τηρηθεί η ανωνυμία), μεταφέρθηκαν την ίδια μέρα συντη-ρημένα σε φορητό ψυγείο στο πιστο-ποιημένο εργαστήριο Sky-Lab Med στο Χαλάνδρι, όπου και παρέμειναν για καλλιέργεια των βακτηρίων μέ-χρι τις 15/10/2009. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων παραδόθηκαν στις 19/10/2009 στον Βασ. Φραντζολά, εκ-πρόσωπο του Δικτύου Καταναλωτών NutriSOS. Από τα αποτελέσματα που φαίνονται αναλυτικά στον Πίνακα εί-ναι προφανές ότι η μεγάλη πλειοψη-φία των γιαουρτιών που εξετάστηκαν έχουν πολύ ικανοποιητικό αριθμό (μεγαλύτερο των 100.000.000/γραμμ μέχρι και 5,6 δισεκατομμύρια/γραμμ ) από τους δύο κύριους μύκητες Streptococcus thermophilus και Lactobacillus bulgaricus που θεωρού-νται ότι είναι και οι πλέον επωφελείς για την υγεία. Τα δύο πρώτα γιαούρ-τια ξεχωρίζουν από όλα τα υπόλοιπα, με το NOYNOY CLASSIC να παίρνει με διαφορά τον τίτλο του καλύτερου γι-αουρτιού από απόψεως αριθμού των δύο βασικών μυκήτων. Τα τρία τελευ-ταία γιαούρτια φαίνεται ότι θα πρέπει να ενισχύσουν σημαντικά τους μύκη-τές τους καθόσον δεν πληρούν ούτε το ελάχιστο όριο των 100 εκατομμυ-ρίων ανά γραμμάριο. Τέλος, πρέπει να διευκρινισθεί ότι οι μετρήσεις που έγιναν αφορούσαν αποκλειστικά τους δύο αυτούς βασικούς τύπους μυκή-των χωρίς να αποκλείεται να συνυ-πάρχουν και άλλοι εξειδικευμένοι μύκητες κυρίως στα γιαούρτια που έχουν ενισχυμένη προβιοτική δράση (π.χ. ACTIVIA DANONE).

1. ΝΟΥΝΟΥ CLASSIC 5.600.000.0002. ΔΕΛΤΑ LACTIVA ΑΓΕΛΑΔΟΣ 2% �.�00.000.000�. ΝΟΥΝΟΥ WHITE 2% 1.�00.000.000�. ΟΛΥΜΠΟΣ ΠΝΟΗ 2% ΜΕ ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ 900.000.0005. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ 8�0.000.0006. ΝΑTURAL ΔΕΛΤΑ 680.000.0007. ΟΛΥΜΠΟΣ ΑΓΕΛΑΔΟΣ 620.000.0008. ΚΡΙ-ΚΡΙ ΣΕΡΡΩΝ ΓΙΑΟΥΡΤΙ ΑΓΕΛΑΔΟΣ 2% 570.000.0009. ΜΕΒΓΑΛ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΑΓΕΛΑΔΟΣ 5�0.000.00010. ΦΑΓΕ ΤΟTAL 520.000.00011. BAΡΣΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΑΓΕΛΑΔΟΣ �60.000.00012. ΣΤΑΜΟΥ ΓΙΑΟΥΡΤΙ ΑΓΕΛΆΔΟΣ �70.000.0001�. ΦΑΡΜΑ ΚΟΥΚΑΚΗ ΑΓΕΛΑΔΟΣ �50.000.0001�. ΒΑΡΣΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΠΡΟΒΕΙΟ �50.000.00015. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΓΕΛΑΔΟΣ �,5% 2�0.000.00016. ACTIVIA DANONE 190.000.00017. ΦΑΓΕ ΑΓΕΛΑΔΙΤΣΑ 160.000.00018. Γ. ΒΑΛΚΑΝΙΩΤΗΣ ΠΡΟΒΕΙΟ 52.000.00019. Η ΣΤΑΝΗ ΤΣΑΚΑΛΙΚΑΣ �6.000.00020. ΕΡΙΦΙ 21.000.000

Απ

οτελ

έσμ

ατα

μετ

ρή

σεω

ν St

rept

ococ

cus t

herm

ophi

lus κ

αι

Lact

obac

illus

bul

garic

us

Επικοινωνία με το συντάκτη του άρθρου: [email protected]

�0 SAFE

Safe Product Report

Το SAFE συνεχίζει την ενότητα για την έρευνα και τη δοκιμή προϊόντων. Σε αυτό το τεύχος επιλέξαμε να δοκιμάσουμε 5 υποκατάστατα γάλακτος.

Safe Report:

R E P O RT

PR

ODUCT

S A F E

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που το γάλα θεωρήθηκε

μια υγιεινή διατροφή και η καλύτερη πηγή ασβεστίου – υποστηρίζοντας ότι όσο περισσότερο έπινες, τόσο δυ-νατότερα δόντια και οστά είχες. Όμως σήμερα, γνωρίζουμε ότι ένα ευρύ φά-σμα συμπτωμάτων μπορεί να αποδο-θεί στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα και, για πολλούς, η εξάλειψη ή ο περιορισμός των γαλακτοκομικών προϊόντων στη διατροφή μπορεί να είναι υγιεινή συνήθεια, με την προϋ-πόθεση ότι καταναλώνεται ακόμη η επαρκής ποσότητα ασβεστίου.Υπάρχουν δύο μεγάλα προβλήματα που συνδέονται με το γάλα - η δυσα-νεξία στη λακτόζη και η αλλεργία στο γάλα. Είναι σημαντικό να προσδιορί-σετε σε ποια κατηγορία ανήκετε.Δυσανεξία στη λακτόζη Η λακτάση μεταβολίζει τη λακτόζη (σάκχαρο του γάλακτος) στο λεπτό

έντερο, αλλά, σε ανθρώπους που δεν παράγουν το ένζυμο, η λακτόζη ει-σέρχεται αχώνευτη στο παχύ έντερο, όπου η ζύμωση από τα βακτήρια σε οργανικά οξέα και φυσικό αέριο, προ-καλούν φούσκωμα, κράμπες και διάρ-ροια. Για τη διάγνωση της δυσανεξίας στη λακτόζη, το άτομο παίρνει ένα με-γάλο μέρος της λακτόζης σε νερό και στη συνέχεια με την αναπνοή ελέγχε-ται η παρουσία υδρογόνου. Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι πιο κοινή σε αυτούς της αφρικανικής ή ασιατικής καταγωγής, και σε άλλους μη-Ευρωπαίους. Μία μελέτη εκτιμά ότι το 79% των ιθαγενών Αμερικανών, το 75% των μαύρων, το 51% των Ισπα-νών και το 21% των Καυκάσιων έχουν αυτό το πρόβλημα. Ωστόσο, υπάρ-χουν ενδείξεις ότι σε πολλούς είτε έγι-νε κακή διάγνωση είτε αυτο-διέγνω-σαν το πρόβλημα, και μπορεί να φταί-ει τελικά το σύνδρομο ευερέθιστου

εντέρου ή άλλα πεπτικά προβλήματα. Όταν �0 άτομα που ανέφεραν σοβα-ρή δυσανεξία στη λακτόζη έλαβαν μέ-ρος σε μία μελέτη, διαπιστώθηκε ότι συμπτώματα από το γαστρεντερικό τους δεν πρέπει τελικά να οφείλονταν σε δυσανεξία στη λακτόζη (Am J Clin Nutr, 1988; 48 [4 suppl]: 1079-159). Μερικά γαλακτοκομικά προϊόντα αφομοιώνονται πιο εύκολα από όσους έχουν πρόβλημα με τη λακτό-ζη. Το ελβετικό τυρί, η Μοτσαρέλα, το cheddar, το βούτυρο έχουν πολύ χα-μηλότερη περιεκτικότητα σε λακτόζη από το γάλα. Εκείνοι που δεν είναι ιδι-αίτερα ανεκτικοί πρέπει να εξετάζουν προσεκτικά τα συστατικά των επε-ξεργασμένων τροφίμων για να δουν αν έχει προστεθεί λακτόζη (μείγματα σε σκόνη, σάλτσες για σαλάτα, κέικ, μπισκότα, φάρμακα, και ακόμη και οι βιταμίνες και τα μέταλλα είναι κοινές πηγές).

Υποκατάστατα γάλακτος:Είναι ίδιας αξίας σε καθημερινή χρήση;

SAFE �1

Safe Product Report

Για πολλούς η δυσανεξία στη λακτόζη είναι μια κατάσταση που χρειάζεται προσεκτική διαχείριση είτε μειώνο-ντας την ποσότητα του γάλακτος που καταναλώνεται ή κόβοντάς το με από-λυτο τρόπο. Εναλλακτικά, είναι διαθέ-σιμα από αξιόπιστους κατασκευαστές σταγόνες λακτάσης, κάψουλες και δι-σκία που μπορούν να ληφθούν με τα γαλακτοκομικά προϊόντα για να επι-τρέψουν την πέψη της λακτόζης.Αλλεργία στο γάλα Το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊ-όντα είναι τα πιο πιθανά τρόφιμα για την πρόκληση αλλεργικών αντιδρά-σεων, αφού περίπου 20 ουσίες στο αγελαδινό γάλα είναι ανθρώπινα αλ-λεργιογόνα (Clin Ecol, 1985; 3: 50-4). Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι η κύρια πρωτεΐνη του γάλακτος, η καζε-ΐνη, είναι η κύρια αιτία των αλλεργιών στο γάλα (Allergy, 1996; 51: 412-6) Ακραία ευαισθησία στο γάλα ανα-πτύσσεται συνήθως όταν το αγελαδι-νό γάλα δοθεί σε ένα βρέφος (Allergy, 1990; 45: 587-96), το οποίο συνηγορεί επίσης υπέρ της άποψης ότι «το γάλα θηλασμού είναι καλύτερο». Συχνά υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ατο-πίας (JR Soc Med, 1997; 90 [Suppl 30]: 34-9), και άλλες καταστάσεις, όπως το αλλεργικό συνάχι και το έκζεμα. Στα περισσότερα βρέφη, η αλλερ-γία στο γάλα έχει φεύγει στην ηλικία των τριών ετών. Όμως, σε ορισμένα άτομα, μπορεί να οδηγήσει σε πιο σο-βαρά συμπτώματα, ακόμη και στην παρεμπόδιση της σωστής ανάπτυξης του παιδιού. (Pediatr Allergy Immunol, 1994; 5 [5 Suppl]: 1-36).Τα παιδιά που τρέφονται με τυπο-ποιημένο τεχνητό γάλα έχουν επτά φορές περισσότερες πιθανότητες να είναι αλλεργικά στο αγελαδινό (Law-rence R, Breastfeeding: A Guide for the Medical Profession, 4th edn. St Louis: Mosby, 1994), ενώ αυτά που θηλάζουν έχουν λιγότερες αλλεργίες τροφίμων ως την εφηβεία (Clin Pediatr, 1982; 21: 486-91). Αυτό συμβαίνει επειδή το μητρικό γάλα περνά αντισώματα από την μητέρα, και αυτό σημαίνει ότι το μωρό δεν είναι εκτεθειμένο σε

πιθανές αλλεργιογόνες ουσίες πριν το ανοσοποιητικό του σύστημα μπορεί να τις αντιμετωπίσει. Πήρατε ασβέστιο; Η συνιστώμενη ημερήσια δόση ασβε-στίου είναι 600mg για ένα παιδί και 800mg για έναν ενήλικα (αν και αυτές είναι συντηρητικές δόσεις που προο-ρίζονται απλώς για να αποφευχθεί η έλλειψη). Σε αυτούς που βασίζονται στα γαλακτοκομικά προϊόντα για το μεγαλύτερο μέρος του ασβεστίου τους, η εξαίρεσή τους μπορεί να οδη-γήσει σε έλλειψη ασβεστίου, γι ‘αυτό είναι σκόπιμο να ληφθεί διατροφο-λογική ή ιατρική συμβουλή πριν από τη λήψη τέτοιων αποφάσεων. Τα υπο-κατάστατα γάλακτος δεν περιέχουν πάντα ασβέστιο και βιταμίνη D, που απαιτείται για την απορρόφηση του ασβεστίου. Αυτοί που πραγματικά δεν μπορούν να ανεχθούν το γάλα ίσως πρέπει να χρησιμοποιήσουν συμπλη-ρώματα με ασβέστιο που περιέχει βι-ταμίνη D. Τα προϊόντα Το γάλα σόγιας και το γάλα ρυζιού είναι πλέον στα περισσότερα σούπερ μάρκετ, όμως άλλα υποκατάστατα γάλακτος που προέρχονται από φου-ντούκια, αμύγδαλα, ακόμα και από μπιζέλια είναι πιο πιθανό να βρείτε μόνο σε καταστήματα υγιεινών τρο-φών – βιολογικών προϊόντων. Από τεχνικής άποψης, τα γάλατα αυτά δεν είναι ακριβώς γάλατα, διότι δεν προ-έρχονται από άρμεγμα των ζώων. Επιλέξαμε τυπικά υποκατάστατα γά-λακτος -χωρίς γαλακτοκομικά- από μία ευρεία γκάμα πηγών και ζητή-σαμε από μέλη της ομάδας να τα χρησιμοποιήσουν όπως ακριβώς θα χρησιμοποιούσαν το γάλα. Τα προϊό-ντα κρίθηκαν με βάση τη συσκευασία και την παρουσίαση πληροφοριών, τα συστατικά, τη γεύση, την εμφάνιση και οσμή, και το αν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στο μαγείρεμα, σε ζεστά ροφήματα ή ποτά. Τέλος, ζη-τήθηκε να σημειώσουν οποιαδήποτε οφέλη για την υγεία από τη χρήση αυ-τών των προϊόντων. Οι απόψεις ποικίλλουν σε μεγάλο

βαθμό. Δύο μέλη της ομάδας εξέφρα-σαν τις ανησυχίες τους όσον αφορά την υπερκατανάλωση της σόγιας που έχει υποστεί ζύμωση και των πιθανών κινδύνων για την υγεία (όπως υπολει-τουργικός θυρεοειδής και υπερβολικά πολλά φυτικά οιστρογόνα). Τα γάλατα από καρπούς φάνηκαν λιγότερο «ευ-έλικτα» από τα υπόλοιπα, ίσως λόγω της γλυκύτητάς τους και της έντονης γεύσης, αν και σε μερικούς άρεσαν για τα δημητριακά. Τα σχόλια κυμαί-νονταν από “όμορφο” σε “εξαιρετικά επεξεργασμένο” και “αραιό και ωχρό ή γκρι“. Για τα οφέλη για την υγεία, υπήρχαν μόνο μία ή δύο θετικές απα-ντήσεις, αλλά αυτό μπορεί να οφείλε-ται στο σύντομο χρονικό διάστημα που χρησιμοποιήθηκε κάθε προϊόν. Τα περισσότερα προϊόντα σκόραραν λογικά όσον αφορά τη συσκευασία και τις πληροφορίες που αφορούσαν τα συστατικά. Οι δοκιμαστές ήταν εν γένει βέβαιοι για τα φυσικά συστατικά, αλλά υπήρ-χαν ερωτήσεις σχετικά με τα φυσικά «γλυκαντικά» που χρησιμοποιούνται, όπως τα agave syrup και μαλτοδεξτρί-νη. Ένας γονέας, ωστόσο, προτείνει ότι οι μικρότερες συσκευασίες του γάλακτος από καρπούς θα μπορού-σαν να είναι ένα καλό υποκατάστατο χυμού για το γεύμα των παιδιών στο σχολείο. Τα Οργανικά συστατικά και οι πιστοποιήσεις ενέπνευσαν εμπι-στοσύνη. Σε σύγκριση με το πλήρες γάλα, τα περισσότερα από αυτά τα υποκατά-στατα γάλακτος είχαν χαμηλότερη συνολική περιεκτικότητα σε λίπος, αν και μόνο το γάλα σόγιας είχε σημα-ντικά λιγότερες θερμίδες: �6/100mL έναντι 6�/100mL. Όλα σχεδόν τα υπο-κατάστατα είχαν σημαντικά περισ-σότερους υδρογονάνθρακες/100mL από το πλήρες γάλα. Αν και σε κανένα προϊόν δεν αναφέρεται η περιεκτικό-τητα σε ασβέστιο στην ετικέτα - σε σύγκριση με το πλήρες γάλα, ωστόσο, πολλές από τις μάρκες που εξετάστη-καν έχουν προϊόντα εμπλουτισμένα με ασβέστιο. Όλα ήταν πολύ πιο ακρι-βά από το κανονικό βιολογικό γάλα.

�2 SAFE

Safe Product Report / Έρευνα αγοράς: Γεράσιμος Κατραμάδος

EcoMil AlmondΠληροφορίες: Βιο-Υγεία Ε.Π.Ε. (τηλ. 210 28�8522)Τιμή: �,78€ (1L)

EcoMil HazelnutΠληροφορίες: Βιο-Υγεία Ε.Π.Ε. (τηλ. 210 28�8522)Τιμή: �,8�€ (1 L)

Alpro Soya VanillaΠληροφορίες: Leader A.E. (τηλ. 210-5580590)Τιμή: 2,90€ (1L)

Rice & RiceΠληροφορίες: ΣΕΒΙΣΕ Α.Ε. (τηλ.: 800800��)Τιμή: 2,92€ (1 L)

Το πακέτο γράφει ότι δεν περιέχει γενετικά τροποποιημένη σόγια. Στους μισούς από τους δοκιμαστές άρεσε σε πολλά διαφορετικά τρόφιμα και ποτά - τσάι, καφέ, δημητριακά, σάλτσες και μαγείρεμα - αλλά και άλλοι το περιέγραψαν ως «ήπιο», «φρέσκο» και «τεχνητό», και «μόνο αποδεκτό σε χυλό». Ανησυχίες σχετικά με τη σόγια που έχει υποστεί ζύμωση και τις πιθανές συνέπειες για την υγεία επηρέασαν δύο άτομα της ομάδας, λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα είπε ότι βελτιώθηκε η καταρροή του, ενώ ένας άλλος είπε ότι τον έκανε να αισθάνεται ναυτία.

Το αμύγδαλο είναι μια επίκτητη γεύση και είτε άρεσε στον δοκιμαστή είτε όχι. Ακόμη και μεταξύ εκείνων που το είχαν απολαύσει, υπήρχαν εκείνοι που πίστευαν ότι η γεύση ίσως να είναι πολύ δυνατή για να αποδεχθεί από τα παιδιά.

Οι γνώμες κυμαίνονται από “φρικτό στο τσάι”, “πολύ γλυκό”, “απαίσια γεύση και οσμή” και “υπερβολικά δυνατό για τον καφέ”, “καλό για τα γλυκά”, “υπέροχο σε κακάο”. Και πάλι, οι απόψεις αυτές φαίνεται ότι σε μεγάλο βαθμό εξαρτώνται από το αν στο δοκιμαστή άρεσε η γεύση του φουντουκιού ή όχι. Ένας δοκιμαστής πίστευε ότι είχε αυξημένη παραγωγή βλέννας.

Όπως και τα άλλα γάλατα ρυζιού, αυτό επαινέθηκε από μερικούς και αντιπαθήθηκε από άλλους. Ειδικότερα, ορισμένοι το βρήκαν πολύ γλυκό, αν και δεν περιέχονται γλυκαντικά. Έχει επικριθεί για γεύση όπως το ρύζι, ότι διαχωρίζεται στο τσάι και πήζει στα ζεστά ροφήματα και το μαγείρεμα. Για έναν δοκιμαστή όμως, είχε περιορίσει την παραγωγή βλέννας.

Bio Rice DrinkΠληροφορίες: Φυσιοθεραπευτική (τηλ. 210 5155�7�)Τιμή: 2,92€ (1 L)Χωρίς συντηρητικά

Χωρίς τεχνήτα χρώματα & αρώματαΧωρίς λακτόζηΚατάλληλο για χορτοφάγουςΠιστοποιημένο βιολογικό προϊόν

Χωρίς γλυκαντικές ουσίεςΧωρίς γλουτένηΧωρίς λακτόζηΠιστοποιημένο βιολογικό προϊόν

Γλυκαντικές ουσίες: σιρόπι αγάβης, μαλτοδεξτρίνη καλαμποκιούΧωρίς γλουτένηΧωρίς λακτόζηΠιστοποιημένο βιολογικό προϊόν

Χωρίς γλυκαντικές ουσίεςΧωρίς λακτόζηΧωρίς γλουτένηΠιστοποιημένο βιολογικό προϊόν

Χωρίς πρόσθετα γλυκαντικάΧωρίς λακτόζηΠιστοποιημένο βιολογικό προϊόν

Ορισμένοι το βρήκαν γλυκό αν και δεν περιέχο-νται γλυκαντικά. Δεν διαχωρίζεται στον καφέ ή το τσάι.

SAFE ��

Απο την ομάδα του tvxs.gr

Δημοσίευση στο tvxs στις 2/3/2010

Ο Φυσιοθεραπευτής και συγγραφέας Gary Greenberg διαπραγματεύεται στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Manufacturing Depression: The Secret History of

a Modern Disease», τη σύγχρονη ιστορία της κατάθλιψης ενώ θέτει ταυτόχρονα το ερώτημα για το αν η εν λόγω ασθένεια είναι κατασκευασμένη.Ο συγγραφέας στα πλαίσια της έρευνας για το βιβλίο του, έκανε διάφορα τεστ σε ειδικές κλινικές και διαπίστωσε πως τις περισσότερες φορές τα φάρμακα απέτυχαν να ξεπερά-σουν τα placebos. Ο κ. Greenberg παραχώρησε συνέντευ-ξη στο http://www.democracynow.org όπου μιλάει για το τελευταίο του βιβλίο.Δύο δεκαετίες μετά την διοχέτευση των αντικαταθλιπτι-κών φαρμάκων στην αγορά, έχει γίνει στερεότυπη πλέον η άποψη πως η θλίψη μας είναι η ασθένεια της κατάθλιψης. Γύρω από αυτόν τον ιατρικό όρο έχει στηθεί η αγορά των αντικαταθλιπτικών η οποία εκτιμάται πως έχει ετήσιο τζίρο περίπου δέκα δισεκατομμύρια δολάρια.Ο κ. Greenberg πιστεύει πως η κατάθλιψη κατασκευάζεται κατά ένα μεγάλο μέρος από τους γιατρούς και τις φαρμα-κευτικές εταιρείες και την εμφανίζουν ως μια ασθένεια με βιολογική αιτία η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί με φαρ-μακευτική αγωγή. Κατά τη διάρκεια των αρκετών εξετάσε-

ων που έκανε οι γιατροί του διέγνωσαν βαριά κατάθλιψη και του συνέστησαν να ακολουθήσει φαρμακευτική αγω-γή η οποία φυσικά κόστιζε αρκετά χρήματα. Διαπίστωσε όμως πως τα καταπραϋντικά που έπαιρνε δεν είχαν μεγάλη διαφορά από τα λεγόμενα placebos (ψευδοφάρμακα).Στο βιβλίο ο συγγραφέας μοιράζεται τις εμπειρίες του επι-κεντρώνοντας τις προσπάθειές του στο να πληροφορήσει το αναγνωστικό κοινό για την ευκολία με την οποία οι γι-ατροί συνιστούν στους ασθενείς τη φαρμακευτική αγωγή προς όφελος τόσο των ίδιων όσο και των φαρμακευτικών εταιριών.Παράλληλα προτείνει σε οποιονδήποτε αισθάνεται συ-ναισθήματα δυστυχίας να μη θεωρεί παράλληλα πως έχει κατάθλιψη. Πολλές φορές οι ιατροί προς προσωπικό τους όφελος λένε στον ασθενή πως πάσχει από κάποια βιοχη-μική ασθένεια που χρίζει αντιμετώπιση με φάρμακα χωρίς να είναι απόλυτα σίγουρο αυτό.Το «Manufacturing Depression: The Secret History of a Modern Disease» αποτελεί μια επιστημονική, ιατρική, ιστο-ρική και πολιτιστική εξερεύνηση για την «επανάσταση των αντικαταθλιπτικών», η οποία ρίχνει φως σε πολλές άγνω-στες πτυχές της «βιομηχανίας της κατάθλιψης» που έχει στηθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια στις ΗΠΑ.

Κατασκευάζοντας την κατάθλιψη: Η μυστική ιστορία μιας μοντέρνας ασθένειας

�� SAFE

Products Details

ΑΓΓΕΛΙΚΑ ΕΛΟΒΑΡΗ &ΣΙΑ ΟΕ: Τηλ.:2310 856233

MINIAMI NUTRITION GREECE: Τηλ.: 210 5136008

BALANCE - ΝUTRICOSMETICS: Τηλ.:210 2692551Dormatone από την

Nature’s AnswerΉπιο ηρεμιστικό, υπνωτικό, χαλαρωτικό. Η Βαλεριάνα παραδοσιακά έχει χρησιμο-ποιηθεί ως αγχολυτικό, ήπιο ηρεμιστικό, υπνωτικό και σπασμολυτικό. Ο Λυκίσκος, που δίνει το χαρακτηριστικό άρωμα στην μπύρα, παραδοσιακά χρησιμοποιείται ως

υπνωτικό, ήπιο ηρεμιστικό, σπασμολυτικό και πικρό τονωτικό. Η Σκουτελάρια παραδοσιακά έχει χρησι-μοποιηθεί ως τονωτικό του νευρικού συστήματος, σπασμολυτικό και ήπιο ηρεμιστικό. Η Πασιφλώρα έχει χρησιμοποιηθεί ως αγχολυτικό, σπασμολυτικό, ήπιο ηρεμιστικό και υπνωτικό.

GREENWAVE: Τηλ.:210 4823213

Εμπιστευτείτε την ομορφιά και την υγεία των δοντιών σας, στον ευγενικό, αλλά αποτελεσματικό καθαρι-

σμό που προσφέρει το SUPER ZAHNWEISS της NaturGut. Απαλλάσσει από τις επικαθί-σεις στα δόντια, δίνοντάς σας αστραφτερή, λευκή οδοντοστοιχία, μέσα σε λίγες ημέρες. Τα υψηλής ποιότητας συστατικά του, είναι εντελώς ασφαλή, ενώ η αναζωογονητική του γεύση θα σας προσφέρει δροσερή και ευχά-ριστη αναπνοή.Περιέχει: Πυρίτιο, καολίνη, ανθρακικό ασβέ-στιο, αιθέριο έλαιο, λιμονένιο. (Συσκευασία για χρήση πλέον των 6 μηνών!)

Ιατρικά δοκιμασμένο, βασισμένο σε φυτικά συστατικά.

SUPER WHITE:

Οδοντικός καλλωπισμός για λευκότερα δόντια

DOUNI Health Products: τηλ. 210 9916815

ΠΑΝΤΑΛΕΩΝ Herbal Products: τηλ. 2310 222156

Για θέματα καρδιάς... Οmega 3 της Nordic NaturalsΗ πολυαναμενόμενη διάθε-ση και στην ελληνική αγορά των Omega � της εταιρείας Nordic Naturals, είναι πια γεγονός. Το Nordic Naturals Omega-�, αποτελεί μια άρι-στη πηγή ωμέγα-� λιπαρών

οξέων. Πρόκειται για καθαρό ιχθυέλαιο βαθιάς θάλασσας από αντσούγιες και σαρδέλες. Δεν έχει βρεθεί κάποιο ανταγωνιστικό προϊόν που να συναγωνίζεται τη Nordic Naturals στη φρε-σκάδα και τα επίπεδα καθαρότητας. Τα Omega-� συμβάλλουν στην αποτελεσματική προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος, αφού κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι - μειώνουν τον κίνδυνο της στεφανιαίας νόσου,- συμβάλλουν στη μείωση των λιπιδίων (μείωση των τριγλυκεριδίων και των επιπέδων της αρτη-ριακής πίεσης, με προοδευτική αύξηση της HDL -καλής -χοληστερόλης) και -αποτελούν ιδανικό σύμμαχο σε άτομα που έχουν υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Ξεκινήστε δυναμικά την άνοιξη χωρίς κυτταρίτιδα!

Άμεσα, ορατά και πάντα βιολογι-κά με τη δύναμη φρέσκων φύλ-λων σημύδας από την Weleda!Βοηθήστε το σώμα σας να απαλ-λαγεί από όσα ο χειμώνας το έχει επιβαρύνει τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Με τρία απλά βή-

ματα, χυμός σημύδας για αποτοξίνωση, peeling σημύδας για λείανση και λάδι σημύδας για σύ-σφιξη. Mέσα σε � μόλις βδομάδες θα βιώσετε το αναζωογονητικό αποτέλεσμα της σημύδας στο σώμα σας. Ιδανική θεραπεία τόσο για πρόληψη όσο και για αντιμετώπιση της κυτταρίτιδας.Μέσα σε 28 μόλις μέρες παρατηρείται σύσφιξη του δέρματος κατά 22% και λείανση κατά 21%!Τα προϊόντα φέρουν την βιολογική πιστοποίηση του διεθνή Γερμανικού Οργανισμού Πιστοποιή-σεων BDIH.

Πείτε ΑΝΤΙΟ στις μυρμηγκιές γρήγορα, φυσικά και ανώδυνα!

Το «Αντίο Μυρμηγκιά!» είναι ένα καινοτόμο και πρωτοποριακό προ-ϊόν σε μορφή κρέμας για την φυ-σική και ανώδυνη θεραπεία όλων των τύπων μυρμηγκιάς (συμπερι-

λαμβανομένης της μυρμηγκιάς του νερού). Δη-μιουργεί μια αδιάβροχη προστατευτική μεμβρά-νη επάνω από την μυρμηγκιά προστατεύοντας έτσι από τις αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις, αποτρέποντας την εκ νέου μόλυνση και ενθαρ-ρύνοντας παράλληλα την γρήγορη θεραπεία. Τα φυσικά αιθέρια έλαια (αμυγδαλέλαιο, έλαιο γερανιού, έλαιο τσαγιόδενδρου, έλαιο λεμονιού και έλαιο θούγιας) με τις ενυδατικές και αντιση-πτικές τους ιδιότητες συμβάλλουν και αυτά με τον δικό τους τρόπο στην εξάλειψη της μυρμη-γκιάς.

Αυτό το μοναδικό συμπλήρωμα διατροφής συνδιάζεται άριστα με τη γυμναστική και τα

καλλυντικά σας για ομορφιά, σωματική και πνευματική υγεία. Το pluskenko είναι μια πηγή Ω-� από μικρά ψάρια ανοικτής θαλάσσης, Ω-� από το λάδι σπόρων του φυτού kiwi και γ-Λινολεϊκό οξύ (GLA) από το λάδι του (borage) μαζί με ψευδάργυρο για μέγιστη προστασία του δέρματος. Το μοναδικό αυτό καλλυντικό από το στόμα είναι ένα συμπλήρωμα διατροφής, που σας κάνει να νιώθετε υγιής εσωτερικά και όμορφη εξωτερικά. Μια κάψουλα περιέ-χει:•76% Omega-� (595mg), �89 mg EPA, 120 mg DHA, �0 mg SDA, 15 mg ETA, 15mg ALA (Alpha Linolenic Acid) και 26 mg άλλα Ω-�. •11% Omega-6 (90mg), ��mg GLA(Gamma Linoleic Acid), 15mg AA(Arachidonic Acid) και

�1mg άλλα Οmega-6, 0.�mg Omega-7, 9.5mg Omega-9 και extra 5mg ψευδάργυρος (Zinc). Αντι-οξειδωτική προστασία:4mg μείγμα τοκοφερολών. Άρωμα: Φυσικό άρωμα πορτοκαλιού.

PlusKenkOΤΜ

Το συμπλήρωμα διατροφής Cell Life της Quest σχεδιάστη-κε για να αποτελεί δραστικό συνδυασμό των κυριότερων υδατο- και λιπο-διαλυτών αντιοξειδωτικών θρεπτικών συστατικών. Ο συνδυασμός αυτός προ-στατεύει τα κύτταρα και τα

όργανα από οξειδωτικές βλάβες που προκαλού-νται από τοξίνες και από το περιβάλλον. Το Cell-Life είναι ιδανικό για καπνιστές, ανθρώ-πους με έντονη σωματική άσκηση, κατοίκους της πόλης και οποιονδήποτε δεν ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή και έχει υψηλές απαι-

τήσεις σε αντιοξειδωτικά. Επίσης, προσφέρει αντιοξειδωτική προστασία για τα μάτια.Χαρακτηριστικά Σύνθεσης:- Περιέχει μέγιστα επίπεδα 12 αντιοξειδωτικών θρεπτικών συστατικών- Δραστικός συνδυασμός υδατο- και λιπο-διαλυ-τών αντιοξειδωτικών θρεπτικών συστατικών- Ο ψευδάργυρος, ο χαλκός και το μαγγάνιο συμβάλλουν στη δόμηση του αντιοξειδωτικού ενζύμου υπεροξειδική δισμουτάση- Περιέχει φυσική πηγή βιταμίνης E και μίγμα καροτενοειδών- Η συνεργιστική κερκετίνη προάγει την απορ-ρόφηση και δραστηριότητα της βιταμίνης C- Η χηλική ένωση μετάλλων με αμινοξέα μεγι-στοποιεί την απορρόφηση.

Cell-Life

SAFE �5

Τα αυθεντικά Κορεάτικα αποτοξι-νωτικά επιθέματα Chi και BioHeel που περιέχουν μόνο φυσικά συ-στατικά, εκπληρώνουν την υπό-σχεσή τους και σας βοηθούν να απαλλαγείτε από πολλά δυσά-ρεστα συμπτώματα που έχουν

σχέση με την υγεία σας. Με τη χρήση των επιθεμάτων Chi και BioHeel επιτυγχάνεται: 1. Απο-μάκρυνση τοξινών από τον οργανισμό, μέσω της απορρό-φησής τους από το δέρμα 2.

Μείωση σωματικών πόνων και πρηξιμάτων. 3. Βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος 4. Κα-θαρισμός του αίματος 5. Βελτίωση της ποιότη-τας του ύπνου 6. Επανάκτηση του αισθήματος ευεξίας. Θα τα βρείτε σε επιλεγμένα Φαρμακεία και καταστήματα βιολογικών προϊόντων .

Αποτοξινωτικά επιθέματα με ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία

HELLENIZE : Τηλ.: 210 7219320

BioHeel Foot Patches & Chi patches

ISO PLUS: Τηλ.: 210 9579707

Vita Force®Πολυβιταμινούχο τονωτικό αποκατάστασης με μοναδική 100% φυσική σύνθεση Σύμφωνα με τη συνταγή του διά-σημου Ελβετού γιατρού A.Vogel,

για γρήγορο ενεργειακό εφοδιασμό, κατάλληλο για ενήλικες και παιδιά. Συνδυάζει χυμό ιππο-φαούς, φυτικά εκχυλίσματα βύνης, φυσικό μέλι, συμπυκνωμένο χυμό χουρμάδων, εκχύλισμα γύ-ρης, φύτρα σιταριού, ζύμη μαγιάς, καρπούς άγρι-ας τριανταφυλλιάς, χυμό του τροπικού φρούτου durian, φυσική βιταμίνη Ε και συμπυκνωμένο χυμό πορτοκαλιού. Παρασκευάζεται αποκλει-στικά από φυτικές βιοδραστικές ουσίες και είναι απαλλαγμένο από τεχνητά πρόσθετα, χρωστικές και χημικά συντηρητικά. Κατά τη διαδικασία της σύνθεσής του προστατεύονται τα πολύτιμα και ευαίσθητα βιολογικά συστατικά του.

ICP - A.VOGEL: Τηλ.: 210 9408880

AYURVEDA HELLAS A.E: Τηλ.: 210 3632350 - 2310 887679

tο νέο προϊόν AYURVEDIC GREEN TEA περιέχει εκχύλισμα φύλλων πράσινου τσα-γιού και το οποίο παρασκευάζεται με μια ειδική διεργασία που του επιτρέπει να διατηρεί την υψηλή συγκέντρωσή του σε πολυφαινόλες, ουσίες που έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Από τις πολυφαινόλες αυτές, σημαντικότερες είναι τα φλα-βανοειδή και πιο συγκεκριμένα οι κατεχίνες, επιγαλλοκατεχίνες και επικατεχίνες, συστατικά που το καθιστούν ισχυρό αντιοξειδωτικό μέσο.

AYURVEDIC GREEN TEA

Products Details

To Sweetest Dreams από τη Solgar υπόσχεται όνειρα γλυκά και έναν ήσυχο και ξεκούραστο ύπνο, αφού παρέχει έναν μονα-δικό συνδυασμό μελατονίνης

και θεανίνης. Η μελατονίνη είναι μία ορμόνη την οποία παράγει ο οργανισμός προκείμενου να μεταφέρει σε κάθε κύτταρο μας το μήνυμα του σκοταδιού που είναι απαραίτητο για τον οργα-νισμό μας αφού αυτό δίνει το σήμα στα όργανα και στους ιστούς ότι είναι ώρα να ξεκουραστούν, να ηρεμήσουν και να αναδομηθούν. H θεανίνη είναι ένα αμινοξύ φυσικά ευρισκόμενο στο πρά-σινο τσάι. Περιορίζει δραστικά την ψυχολογική ένταση τονώνοντας το νευρικό σύστημα. Σε περι-πτώσεις άγχους και ανησυχίας, η L – Θεανίνη έχει την δυνατότητα βελτίωσης της ποιότητας του ύπνου. Επίσης βοηθά την νοητική συγκέντρωση και απόδοση χωρίς να προκαλεί υπερδιέγερση ή υποτονικότητα .Το Sweetest Dreams από τη Solgar μπορεί να βο-ηθήσει αποτελεσματικά σε περιπτώσεις αϋπνίας, ανήσυχου ύπνου, jet lag, ενώ παράλληλα συμβά-λει θετικά στην βελτίωση της διάθεσης και σε μία ήρεμη ψυχολογική κατάσταση.

Όνειρα γλυκά από τη SOLGAR

Το πράσινο σαπούνι με ελαιόλαδο ήταν ο μόνος σύμμαχος στο νοικοκυριό της για-γιάς.Με λίγη από την σοφία του παρελθόντος μπορούμε να βρεθούμε κοντά στις ανά-γκες του σύγχρονου σπιτιού .Το πράσινο σαπούνι «Αρκάδι» είναι φυσι-κό προϊόν, οικονομικό και πάνω από όλα οικολογικό.Με μια πλάκα φυσικό σαπούνι «Αρκάδι» ή με λίγες φυσικές νιφάδες «Αρκάδι» έχουμε εκπληκτικά αποτελέσματα προστατεύο-ντας όλους αυτούς που αγαπάμε και το πε-ριβάλλον που ζούμε.Τρίβοντας μια πλάκα πράσινο σαπούνι «Αρκάδι» στο σφουγγάρι πλένουμε τα φρούτα και τα λαχανικά. Μπορούμε να καθαρίσουμε όλα τα σκεύη του μωρού με ασφάλεια χωρίς να μένουν βλαβερά κατάλοιπαΜε τον ίδιο τρόπο μπορούμε να καθαρί-σουμε και την κεραμική εστία της κουζί-νας.Με διαλυμένες νιφάδες «Αρκάδι» στο νερό, φροντίζουμε όλες τις μαρμάρινες και ξύλι-νες επιφάνειες ακόμα και τα πατώματα.Τα πλακάκια και οι μπαταρίες της κουζίνας και του μπάνιου παραμένουν αστραφτερά χωρίς ίχνη από άλατα. Βάλτε μια πλάκα σαπούνι «Αρκάδι» στην ντουλάπα των ρούχων και ξενοιάστε με το φύλαγμά τους όλες τις εποχές. Τα μυστικά της γιαγιάς βρίσκουν εφαρμο-γές σε όλο το σύγχρονο νοικοκυριό και μας απαλλάσσουν από τον πονοκέφαλο των πολλών καθαριστικών. Δοκιμάστε τα!ΜΑΛΙΚΟΥΤΗΣ ΕΒΣ Α.Ε. Τηλ.: 210 3211057

Γενική καθαριότητα (Χρήσεις εντός σπιτιού)

ΜΟΡΦΕΑΣ ΕΛΛΑΣ : Τηλ.: 210 2846948

Κρατάει το ζάχαρο σε χαμηλά επίπεδα χωρίς να προσθέτει θερμίδες. Φιλικό για τα δόντια, μειώνει την τερηδόνα. Βοηθάει στην πέψηΕίναι 150 έως και �00 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, το ίδιο γλυκιά με τις συνθετικές γλυκα-ντικές ουσίες, αλλά με σχεδόν μηδέν θερμιδική περιεκτικότητα. Κυκλοφορεί σε:σε δισκία - �1gr (σε ατομικό κουτάκι)σε σταγόνες - 100mlσε κρυσταλλική σκόνη - 100grΓΚΡΟΥΒΙΑ (GROOVIA) σε μορφή ζάχαρης για ρο-φήματα και γλυκά, ενισχυμένο γλυκαντικό υψη-λής σημασίας με πρόσθετη “erythritol” (γλυκαντι-κή ουσία από φρούτα)

ΣΤΕΒΙΑ αντί για ζάχαρη

�6 SAFE

Σημεία διανομής

ΔΙΑΝΟΜΗ.www.safemagazine.gr

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ (16):ΑΤΤΙΚΗΑΘΗΝΑ: Ιανός, Σταδίου 2� Αιώνιος Ηνίοχος, Σόλωνος 97 Πύρινος Κόσμος, Ιπποκράτους & Σόλωνος Πολιτεία: Ασκληπιού 1-� Εκδό-σεις «Κέδρος» Πεσμαζόγλου 5 & Σταδίου, Στοά βιβλίου ΑΜΠΕΛΟΚΗ-ΠΟΙ: Δαβάκη �-5 ΚΗΦΙΣΙΑ: Ελευθερουδάκης, Κηφισίας 268 ΜΑΡΟΥ-ΣΙ: Ιανός: Golden Hall, Λεωφόρος Κηφίσιας �7Α ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ : The Βook store, Μεσολογγίου �9 ΨΥΧΙΚΟ: Ελευθερουδάκης, Κηφισίας 29�ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Ιανός, Πλατεία Αριστοτέλους 7 Ιανός: Μετα-μορφώσεως 2�, Καλαμαριά Ιανός, Φιλιππουπόλεως 57, Αμπελό-κηποι Ιανός, 25ης Μαρτίου �5 Ντεπώ Ιανός, Εμπορικό κέντρο ΜediteraneanCosmos Ψάρας, Φιλικής Εταιρείας �9

ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΑ (37)ΑΤΤΙΚΗΑΘΗΝΑ: Life Up, Ιδρομενέως 112 ΑΓ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ:Power Gym Fitness Club, Ελ. Βενιζέλου 107 ΑΙΓΑΛΕΩ: Entasis, Κων/λεως 16:17 ΑΝΩ ΠΑΤΗ-ΣΙΑ : Corpus Gym 2, Ιαλέμου �8 ΒΥΡΩΝΑΣ: Byron Gym, Χειμάρας 19 & Κολοκοτρώνη • Kouros Fitness Club, Αναλήψεως �8 ΓΛΥΦΑΔΑ: Iron Gym, Ανθέων 22 • Gym Tonic, Λεωφ. Βουλιαγμένης 96 • Planet world of fitness, Αθ. Διάκου 2� ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Champions Gym, Νυμφών �9 • Universal Ladies, Ρήγα Φεραίου 7 • Άθλος, Ηρούς Κωνσταντοπούλου 27 • Sports club, Ποσειδώνος 20 ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ: Καισάρειον, Δημαρχιακό Μέγαρο Καισαριανής, Βρυούλων & Κλαζομενών ΚΡΥΟΝΕΡΙ: Αίαντας Fitness Club, Λεωφ. Κρυονερίου 5� ΛΥΚΟΒΡΥΣΗ: Joe Weider, Γρηγο-ρίου Λαμπράκη �9:�1 ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ: Corpus Gym 1, Αγ. Σοφίας 1� & Πολυκάρπου • Shape Health Club, Eλ. Βενιζέλου 5Α • Contours Express 2, Σαράντα Εκκλησιών 1 & Αιγαίου • Center Gym, Ομήρου 2�:26 • Aloe Fitness, Αιγαίου 77 • Studio, Ιωνίας 1 • Reflex gym, Διγενή Ακρίτα �7 • Εν σώματι, Αρτάκης 1�5 ΠΑΓΚΡΑΤΙ: Παγκράτιον Γυμναστήριο Ο.Ε, Υμητ-τού 271 ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ: Υγεία & Διάπλαση, Μ. Μπότσαρη 26:28 • Life Line, Αγ. Βαρβάρας 102 • Peak Fitness, Ζησιμοπούλου 68 • Physical Gym, Ζησιμοπούλου 6� • Sportesse fitness club, Αγγελίδου 19 ΠΕΙΡΑΙ-ΑΣ: Δίαθλον, Δεληγιάννη 50 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ: Health & Fitness, Αγ. Ιεροθέου �6Β Α.ΠΑΤΗΣΙΑ:Corpus Gym 2, Ιαλέμου �8 ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Head studio Καρβέλα, Εθν. Αντιστάσεως 8�

CAFE -ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ- ΜΙΚΡΟΓΕΥΜΑΤΑ (47)ΑΤΤΙΚΗΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: Lavmi, Ελβετίας 21 (Πλ. Αγ. Ιωάννου) ΑΘΗΝΑ: Everest, Μαρασλή 19-21 • Everest, Πειραιώς 1�1-1�� • Ιφιγένεια μι-κρογεύματα, Πειραιώς 1�1-1�� • Costa Coffee, Κοραή � & Σταδίου �0 • Bakaro, Σοφοκλέους 1 • Παραδοσιακό καφέ, Απ. Παύλου 29 • Καφέ Αλεξάνδρας, Λ. Αλεξάνδρας 221 • Βενζινάδικο Elin, Λ.Κηφισίας 205 • Γρηγόρης, Πανόρμου 7� • Flocafe, Πατησίων 27 & Καποδιστρί-ου ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: T.G.I. Friday’s, Λ. Αλεξάνδρας 1-� ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ: Flocafe, Λ.Πεντέλης 112-11� ΓΚΑΖΙ: Millenium Gold, Βουτάδων 60 ΓΛΥΦΑΔΑ: Lis, Αγ. Μεταξά �0 & Ζησιμοπούλου ΕΞΑΡΧΕΙΑ: Floral, Θε-μιστοκλέους 80 • Διπλό cafe, Θεμιστόκλεους 70 ΖΩΓΡΑΦΟΥ: Modo, Ηρώων Πολυτεχνείου 80 ΘΗΣΕΙΟ: Στάβλος, Ηρακλειδών 10 • Συν Αθή-ναι, Ηρακλειδών 12 ΙΛΙΟΝ: Flocafe, Λ.Δημοκρατίας (Escape Center) ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ: Οσονούπω, Πλατεία Αναγεννήσεως 2 ΚΗΦΙΣΙΑ: T.G.I. Friday’s, Κολοκοτρώνη �5 ΚΟΛΩΝΑΚΙ: Σκουφάκι, Σκουφά �7-�9 • Εν Δελφοίς, Δελφών 5 • Costa Coffee, Ηροδότου 15 ΜΑΡΟΥΣΙ: Hooters, The Mall Athens • Ruby Tuesday, The Mall Athens • Atrina, Λ. Κηφισί-ας �2 • Καφέ Γρηγόρης, Κηφισίας 10-12 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ: Φούρνος Στεργίου, Κλεισούρας � & Τατοΐου Ν.ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ: Palmie: Δεκελεί-ας 59 ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ: Everest, Λ. Τζώρτζ 28 ΠΑΓΚΡΑΤΙ: Τransit cafe, Υμμητού 7 • Caprice cafe, Υμμητού 101-10� ΠΑΠΑΓΟΥ: Piu Verde, Κορυτσάς & Πεντέλης (Άλσος) ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Okio Cafe, Καραΐσκου 117 • Καφέ Χουρδάκης, Καραΐσκου 117 ΠΕΙΡΑΪΚΗ: Cafe Famous, Ακτή Θεμι-στοκλέους 1�� ΠΕΥΚΗ: Flocafe, Ελ.Βενιζέλου 15 ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ: Cafe Βυζαντινό, 25η Μαρτίου 110 ΣΥΝΤΑΓΜΑ: Στυλ cafe, Ευαγγελιστρίας 1 ΦΙΛΟΘΕΗ: Παλιά Αγορά, Κεχαγιά 26 & Μ.Βενιέρη ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Μικρός Κοραής, Παπάγου 7 & Αριστοφάνους • Warner, Στοά Ανδρέα Παπαν-δρέου ΧΟΛΑΡΓΟΣ: La Fee, Hobby Crafts, ΕΜΠ Χολαργού ΨΥΧΙΚΟ: Πατρόν, Δη. Βασιλείου 10

ΚΕΝΤΡΑ YOGA (39)ΑΤΤΙΚΗΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ:Αnahat yoga center, Ολυμπίας 16 • ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ :Anima Soma, Αιόλου 7 • Cocoon Urban Spa, Σουλίου 9 • ΑΘΗΝΑ: Brahma Koumaris, Θάσου 12Α • Essennce Human Space, Παλλάδος �2, Πλατεία Ψυρρή • Iyangar Yoga Centre, Καλαμιώτου 12 • Nysy Studios, Νίκης 25 • Satyananda Yoga Centre Athens, Αγ. Δημητρίου 26, Πλ. Ηρώ-ων • Studio Υγείας & Ευεξίας, Αριστοτέλους 67 • Studio Yoga Arhata, Λεωφ. Αλεξάνδρας & Βαρβάκη 10 ΑΝΩ ΠΑΤΗΣΙΑ : ΑΙΩΝ, Αγ. Λαύρας 21 ΑΝΟΙΞΗ : Raja Yoga Center, Ελαίας 99 ΒΥΡΩΝΑΣ :Α.Γ.Σ. Εμπεδο-κλής, Αδ. Κοραή ��:�6 ΔΑΦΝΗ : Βιοανέλιξη, Δημοσθένους 21 ΖΩΓΡΑ-ΦΟΥ : Σύλλογος Vitality, Παπαδιαμαντοπούλου 52 ΚΗΦΙΣΙΑ : OmYoga 5Δ, Αιγίνης �7 • Λωτος, Μακεδονίας 1� ΚΟΡΩΠΙ : Samanti, Χαλκηδόνος & Πύργου, Καρελάς, ΜΑΡΟΥΣΙ : Prana Yoga, ΟΑΚΑ:Ανοικτό κολυμβη-τήριο, Κηφισίας �7 • Walk to the Sun, Επαλόφου � ΜΕΤΣ : Α.Γ.Σ.. Shakti Yoga Studio, Λάμπρου Φωτιάδου 17:19 ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ : Sitaram, Μίλωνος 1� ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ : Ιαθείην, Ορθοδ. Χριστ. Ενώσεως 12:1� & Δαρδανελίων 19 ΠΕΙΡΑΙΑΣ : Ομακοείο Πειραιώς, Μπουμπουλίνας 28 & Καραΐσκου 122 ΧΑΛΑΝΔΡΙ : Harantiniotis Konstantinos, Μπιζανίου � • Αρμονική Ζωή, Γρίβα 2� • Κέντρο εσωτέρας θεραπευτικής:Hatha Yoga,

Κέας 22, Πλατ. Κέννεντυ • Shantom, Τριπόλεως �5α & ΕυβοίαςΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑΑΜΟΡΓΟΣ : Εναλλακτικό κέντρο Iris, Παραλία:Αιγιάλη ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ : Yoga place, Λ.Πετράκη �� ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ : Armonia Yoga Club, Κερκύρας 8 • Yoga arts, Πλατεία ΧΑΝΘ • Yoga Dhara, Εθν. Αμύνης 9 ΚΑΛΑΜΑΤΑ : Namaste, Αριστοδήμου 1�7 ΚΙΛΚΙΣ : Kinesis Gym, 25ης Μαρτίου & Τσιρογιάννη ΛΑΡΙΣΑ : My Gym, θυμάτων Κατοχής 19 ΜΥΤΙΛΗΝΗ : Κέντρο Ολιστικής Yoga Λέσβου, Δαμδούμη 12 ΠΑΤΡΑ : Asthanga Yoga:Agni Vinyasa Yoga, Μιλτιάδου 1� ΤΡΙΚΑΛΑ: Ομακοεία Τρικάλων & Θεσσαλονίκης, Αθ. Διάκου �2

ΣΥΛΛΟΓΟΙ - ΣΧΟΛΕΣ -ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ (26): ΑΤΤΙΚΗΑΘΗΝΑ: Σύλλογος Ομοιοπαθητικών Ελλάδος, Αριστοτέλους �� Ιπποκράτειο Κέντρο Κλασσικής Ομοιοπαθητικής, Αριστοτέλους �� Κέντρο Έρευνας και Εφαρμογής Βελονισμού, Αλκμάνος 2 & Πα-παδιαμαντοπούλου Μαργαρίτα Παπαδημητρίου Boulenger, Ηρο-δότου 19 ΟΜ, Ερμού 86 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: Όλον, Κηφισίας 102 ΕΛΛΗΝΙΚΟ: Φ=1,618 : Αθ. Διάκου 26 ΚΑΛΛΙΘΕΑ: Φιλοσοφική ένωση Δράκος – Αετός, Σοφοκλέους �7 Κ. ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Shantom, Τριπόλεως �5Α & Ευβοίας ΚΑΡΕΑΣ: Πολυχώρος Ομοιοπ/κης Αθηνών, Λεωφ. Καρέα & Σουλιωτών 1 ΚΗΦΙΣΙΑ: Ακαδημία Αρχαίας Ελληνικής & Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής, Σωκράτους 2� ΜΑΡΟΥΣΙ : Natural Helath Science:Χατζηιωάννου 1� & Δ. Ράλλη ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ: Νίκος Γεραμάνης, Δεληγιάννη 17 & Γ. Παπανδρέου ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ:Κασάνδρα Μουγιάκου, Λεωφ. Μεσογείων 259 ΠΕΝΤΕΛΗ: Γεώργιος Λουκάς, Πα-παφλέσσα 1� Π. ΦΑΛΗΡΟ: Κέντρο Ρεφλεξολογίας & Έρευνας, Αμφι-τρίτης 28 Natural Health Science, Πανδρόσου �1 Natural Health Science, Λεωφ. Αμφιθέας 78 & Ανδρομάχης 8• ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Αρμονική Ζωή, Γρίβα 2�.ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ: ΒΟΛΟΣ: Β. Τριτάκης, Ροστώβ 56, Νέα Δημητριάς ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Life Therapy Academy : Αιγαίου 5� & Θερμαϊκού Μπαρμπουνάκης: Αρι-στοτέλους � & Παπανικολάου 75 ΚΕΡΚΥΡΑ: Χρήστος Κόντης : Δελβινι-ώτη 6:8 ΛΕΣΒΟΣ: Κέντρο Υγείας: Πλωμάρι

ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ (75):ΑΤΤΙΚΗΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ: Αν. Μαντζάκου Κεφαλληνίας 98 Δημ. Πανταζής, Νικ. Πλαστήρα 102 Δημ. Πανταζής, Νικ. Πλαστήρα 102 ΑΓ. ΠΑ-ΡΑΣΚΕΥΗ: Aικ.Μουζά, Αγίας Τριάδας 21 ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ: Γ.Τσέρτου, Βασ. Αλεξάνδρου � ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ: Ευσ. Μήτσου, Παπάγου �� ΑΓ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ: Στ. Κάγιος, Τσούντα �� ΑΘΗΝΑ: Ηλ. Πετρογιάννης, Πα-νεπιστημίου 10 Μ. Σισμανόγλου, Διον. Αρεοπαγίτου 10, Ακρόπολη Κ. Σπανίδου, Αχαρνών 189 I. Δρίβας, �ης Σεπτεμβρίου 72 Μαρ. Ζήση, Σόλωνος 20 Ά.Χατζοπούλου-Σ.Νικολάου, Σόλωνος 5� Β. Καλύβα, Ηρακλείτου �, Κολωνάκι Α. Φιλίππου, Πατησίων 271 Γ. Κοντογιώργος, Μαρασλής 7 & Υψηλάντου, Ευαγγελισμός Ζάγκος –Βαΐδάκη, Κλεισθένους 11, Ομόνοια Ευγ. Πάλογλου, Πανεπιστημίου 16, & Αμερικής (Στοά) Ν. Σακελάρης, Νίκης � Π. Στελλάκη, Πλ. Μητροπόλεως 16 Κ. Μακρή, Φιλελλήνων 20 & Κυδαθηναίων 15, Σύνταγμα Ι. Καραμανώλης, Σωκράτους �6 Χ. Ερωτοκρίτου, Ευαλκίδου �, Πλ. Αττικής Ν. Κουτέλης, Λένορμαν 2�9 ΑΙΓΑΛΕΩ: Ασ. Μαύρου, Ν. Πλαστήρα 12 Δ. Διμελής & Σια Ο.Ε. Μεσογείων 5 ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑ: Γ. Σπανόπουλος, Ελ. Βενιζέλου 1�0 ΑΛΙΜΟΣ: Παπά – Προυτζοπούλου, Θουκιδίδου 29 Α. Καζαντζιάν, Θεμιστοκλέους 62 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: Καλογερογιάννης, Πανόρμου 71-7� Σ. Απο-στολοπούλου, Μεσογείων 29 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ: Ε.Καραμάνη - Σκαρπα-θάκη, Κολοκοτρώνη 79 ΓΕΡΑΚΑΣ: Ειρ. Χονδρογιάννη, Ηγουμενίτσας 2 ΔΑΣΟΣ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ: Θ. Σακκόπουλος, Γ. Παπανδρέου � ΖΩΓΡΑΦΟΥ: Ευ. Χρονοπούλου, Γρ. Αυξεντίου 71 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Στ. Κακαγιάνης, Αρχιμήδους 6� ΚΑΡΕΑΣ: Φ. Σταματάκη, Λ. Καρέα 7� ΚΗΦΙΣΙΑ: Γ. Παπαδημητρόπουλος, Αργυροπούλου 9 ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ: Π. Ντάβος, Δ. Διαμαντίδη �� ΜΑΡΟΥΣΙ: Μ.Προβατά, Περικλέους 1 ΝΕΑ ΙΩΝΙΑ: Γιάννα Περγαντά, Μεσολογγίου �6 ΝΕΑ ΜΑΚΡΗ: Π. Δημητροπούλου, Ν. Πλαστήρα & Σαράφη 19 ΠΑΓΚΡΑΤΙ: Ν. Ζαννάκης, Ερατοσθένους 22 Π. ΦΑΛΗΡΟ: Αθ. Σκούτζου, Αχιλλέως �1 ΧΑΛΑΝΔΡΙ: Αντ. Τζίφα, Αγ. Παρασκευής 77 Κ. Μπούρα, Λεωφ. Πεντέλης 77-79ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑΕΥΒΟΙΑ: Ρουσοδήμου, Αβάντων ��, Ψαχνά ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Σαρδέ-λης, Φιλίππου �8, Περαία Ειρ. Καχπάνη, Αλεξανδρίας 79 Σπ. Νικολαΐδης, 25ης Μαρτίου 66 Χ. Παντελίδης, Πλ. Δημοκρατίας 2, Σίνδος Συλιγνάκης - Σταυρακάκης, Εγνατίας 1�2 Μ. Σιταρίδου, Καραβαγγέλη 11 Θ. Μεγαλίδου, Δ. Γούναρη 56 Α. Ραπτούλη, Β. Γεωργίου 9 Λ. Μαλαθονιάδου, Φιλιππουπόλεως 1�, Αμπελόκηποι Δ. Χριστοδούλου, Μ. Αλεξάνδρου �1, Αμπελόκηποι Κ. Σουβατζίδης, Εγνατίας 11� ΘΗΒΑ: Σ. Βεΐζης, Μουρίκι ΚΑΛΥΜΝΟΣ: Κ. Πατέλη & ΣΙΑ ΟΕ, Μαξίμου 15 ΚΕΡΚΥΡΑ: Ν. Τριβιζάς, Ε. Βουλγάρεως 5� Χ. Πανδή, Σολωμού 2 Η. Μπουζούκη, Στ. Δεσύλλα 16 Ν. Μπουζούκης, Σαμάρα 7-9 Π. Σταύρου, Δ. Δημουλίτσα 20 Σ. Κοσκινάς, Ι. Αν-δρεάδη 28 Μ. Γρίμα, Πλ. Θεοτόκη 29 ΚΙΑΤΟ: Φ. Σκαρμούτσου, Εθν. Αθηνών - Πατρών 20 ΛΑΡΙΣΑ: Π. Σταυρακάκης, Σκοπάδων 7 ΜΕΓΑΡΑ: Θ. Μπεκιάρης, 2 χλμ Λεωφ. Αλεποχωρίου ΠΑΤΡΑ: Π. Παπαδόπουλος, Γιαννιτσών � Μ. Αγγελοπούλου, Πανεπιστημίου 1�8 ΡΕΘΥΜΝΟ: Ελ. Καλοειδά Βαρδιάμπαση, Δημοκρατίας 9 Κ. Βαρδιάμπασης, Αγ. Ανδρέας Δ. Νικηφόρου Φωκά ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ: Θ. Αργυρού, Θήρα ΧΑΛ-ΚΙΔΑ: Π. Δημητρίου, Ελ. Βενιζέλου 77 A.Αρτσίτα, Φύλλα Χαλκίδας.

ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓ. ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (139)ΑΤΤΙΚΗΑΛΙΜΟΣ: Τα δώρα της Φύσης, Πινδάρου 5 ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ: Προ-σγείων Γεύσεις, Αγαθουπόλεως 5 • Βανίλια:Κανέλα, Λ. Ριανκούρ 71:7� AΝΟΙΞΗ: Λωτός, Λεωφ. Μαραθωνος �9 ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ: Ναραγιε-να, Αιγαίου Πελάγους 85 • Green Farm, Λεωφ. Μεσογείων �65 ΑΘΗ-ΝΑ: Lena’s : Νίκης 11, Σύνταγμα Κουτσουμάνη Ελένη, Αιόλου 102 Aura Vitae: Ιπποκράτους 2 • Τέσσερις Εποχές, Νίκης �0 • Health Food Store, Γέλωνος 1 & Δεινοκράτους, Κολωνάκι • Οικοζήν, Εμμανου-ήλ Μπενάκη 26 • Οικοζήν, Στουρνάρα �6 • Οικολόγοι Ελλάδας, Πανε-πιστημίου 57 • Ακρίταμα, Μιχαήλ Νομικού 9 • Εστρέλα, Δημητρίου Σούτσου 18 • Έλληνες οικολόγοι χωρίς σύνορα, Σανταρόζα � • Αλόη, Παπαδιαμαντοπούλου 52 • Green Farm, Δημοκρίτου 1�, Κολωνάκι • Άρκευθος, Γ Σεπτεμβρίου 8�, Πλ. Βικτωρίας Αyurveda Hellas, Σόλω-νος 51 • Διατροφολογική, Πατησίων 2� Άντα, Ζήνωνος 18 ΒΟΥΛΑ Βιολογικό χωριό, Αγ. Ιωάννου 28 ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ Αγνή Γη, Λεωφ. Πεντέ-λης 10� ΒΥΡΩΝΑΣ: Γεύσεις Ζωής, Παναγή Τσαλδάρη 15 & Κύπρου ΓΑΛΑΤΣΙ: Θησαυρός Υγείας, Παπαφλέσσα 26 & Τραλλεών ΓΕΡΑΚΑΣ: Αιθέριο, Λ. Μαραθώνος 176 ΓΛΥΦΑΔΑ: Βιοαγορά, Γούναρη 88 ΔΡΑ-ΠΕΤΣΩΝΑ: Στάση Ζωής, Αγ. Παντελεήμονος 59 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ: Νέα Ζωή, Πρωτοπαπά �8 Lieke Peters, Μ. Αντύπα 8� Μυρσίνη, Σ. Βενιζέλου 1�5Α ΗΡΑΚΛΕΙΟ: Μορφέας,Αλεξ. Διάκου 11 (Ν. Ηράκλειο) ΙΛΙΣΙΑ: Αλόη, Παπαδιαμαντοπούλου 52 ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ: Περί ορέξεως, υψηλάντου 10 ΚΗΦΙΣΙΑ: Ηλιοσταλα, Βασιλ. Όθωνος �1 • Υγείας Χάριν, Γ. Δροσίνη 7 • Πράσινο Μήλο, Μακεδονίας 26 • Τα σκαλάκια, Αργυρο-πούλου 9 Αμάραντο, Ελαιών 15 ΚΟΡΥΔΑΛΟΣ: Αμάραντο, Καυκά-σου 6� ΚΥΨΕΛΗ: Βιολογική Κυψέλη, Aγ. Ζώνης �0 • Bιοεποχή, Κυψέ-λης 82 • Μελισσάνθη, Καυκάσου 1�2 ΜΑΡΟΥΣΙ: Nature, Διονύσου � • Βιο-Υγεία, Πλ. Ευτέρπης � • Green Farm, Δ. Ράλλη 8 & Χατζηαντωνίου • Πανάγαθον, Ροδοδάφνης 52-5� Παν-άγαθον, Ροδοδάφνης 52-5�, Πολύδροσο ΜΕΛΙΣΙΑ: Ραγιάν: Λεωφ. Δημοκρατίας 2 Ν.ΙΩΝΙΑ: Βιόπο-λις, Λ. Ηρακλείου 295 & Αγ. Σοφίας Καρπός, Πλατεία Πανετωλείου 8, Αλσούπολη Ν. ΣΜΥΡΝΗ: Beauty Green, Σοφούλη 60 ΠΕΙΡΑΙΑΣ: Green Farm, Μπουμπουλίνας �0 Α Π. ΦΑΛΗΡΟ: Βιόκηπος, Αχιλλέως 72 & Λεωφ. Αμφιθέας ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ: Βιόκοσμος, Ορφέως 51 ΠΕΥΚΗ: Βιολογι-κή γη, Πίνδου �8-�0ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ: Α.Δεμενούδη, Ί. Δραγούμη 7 ΒΟΛΟΣ: Υγεία, 28ης Οκτωβρίου 159 ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ: Κυλικείο 2ου Ενιαίου Λυκείου, Λαδοχώρι ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Βοτανοπωλείο ο Νίκος, Κομνηνών �2 • Το Ελληνικόν, Βατικιώτου 28 • Το Ελληνικόν, Σοφούλη ��, Καλαμαριά • Εντροπία, Παπαμάρκου 8, Πλ. Άθωνος • Το Βάλσαμο, Χαλκέων 16 • Ζωή & Υγεία, Τσιμισκή 120 • Ζωή & Υγεία, Καρδίτσας 8 • Botanica, Αλ. Σβώλου �6 • Tre Marie: Π.Π. Γερμανού 1� Drops my bioskin, Π. Ιω-ακείμ 10 Το Κρίταμο, Κλεισούρας 8 Επιστροφή στη φύση, Μεγ. Αλεξάνδρου �1, Εύοσμος • Βιο Θυσαυρός, Αν. Θράκης ��, Τούμπα Εν Ζωή, Σόλωνος �6 Φρουτογέννεση, Π.Π. Γερμανού �0 Ανάσα Ζωής, Ν. Πλαστήρα 17, Αμπελόκηποι Global Bionatura, Ελ. Βενιζέ-λου 10�, Νεάπολη Green House, Πόντου 91, Καλαμαριά Selfish, Ταβάκη 6-8, Θέρμη Βιολογικές νοστιμιές, Βυθηνίας 25, Καλαμαριά Εκ φύσεως, Γεννηματά �9, Καλαμαριά Αγορά βιοκαλλιεργητών, Δαβάκη �7, Καλαμαριά Μοντε Φρούιτ, Δημοκρίτου 10, Καλαμαριά Περί φύσεως, Επιδαύρου 9, Τούμπα Οικολογία, Ζωή γεμάτη υγεία, Κανάρη 66, Κ. Τούμπα Οι θυσαυροί της φύσης, Ναυπλίου 27, Κ. Τούμπα Βιοδώρα, Αμπελοκήπων 21Α, Περαία Ωμέγα �, Αλ. Παραφεντίδου 1�, Πυλαία Καφές Ερκέκογλου, 28ης Οκτωβρίου 60, Καλοχώρι Ψίθυρος, Καρακάση 27 Ζωτικότις, Αγ. Δημητρίου 160 Ισις, Αγ. Σοφίας �9 Flora mama, Αλ. Παπαδιαμάντη 1� Βio Cafe Magenta, Αλ Σβώλου �2 Βιο-πορεία, Αναλήψεως 17 Η δύ-ναμη της φύσης, Αρχ. Μουσείου �5 Αμάλθεια, Βασ. Ηρακλείου 26 Φάρμα, Βενιζέλου 61 Από τον τόπο μας, Θ. Σοφούλη �� Σουσάμι άνοιξε, Ιουστινιανού �� Η πηγή, Ιωάννου Μιχαήλ � Λεβέντης, Κασ-σάνδρου 151 Μάνα Γη, Κίμωνος Βόγα 52 Εντελβάις, Λασσάνη � Βιο Βιο, Μητρ. Ιωσήφ 6 Βιολογικόν, Μιαούλη 27 Γαία, Π. Ιωακείμ 1� Ευζωϊα, Αλ. Σβώλου 6 Μάνα εξ ουρανού, Φιλιππουπόλεως ��, Αμπελόκηποι Βιοπωλείον, Φιλίππου �7, Περαία Ελιά από μέλι, Μιαούλη �, Πλαγιάρι Οικολογία, Ζωή γεμάτη υγεία, Μερκουρίου 10, Ντεπώ Μ. Σαβίδου, Μαυρομιχάλη 59, Πολίχνη Aqua Vero, Μακρυγιάννη 15, Ηλιούπολη Βιο Ζωή, Καραολή & Δημητρίου 175Β, Εύοσμος Το χοντρό μπιζέλι, Κ. Παλαμά 12Α, Φύλιρο Green House, Iωνίας 9Α, Περαία Βιοιδέα, Επ. οδός Ωραιοκάστρου Θεσσ/κης 115Α Το μαγαζάκι της Σοφίας, Εθν. Αντιστάσεως 88, Εύοσμος Βοτανολόγιον, Εθν. Αντιστάσεως 27, Αμπελόκηποι Βιοπωλείο, Γρηγ. Λαμπράκη 25, Α. Ηλιούπολη Ελλήνων γεύσεις, Γ. Αγγέλου 5, Χαριλάου Βιο-γη, Β. Κωνσταντίνου �0, Νεάπολη Εστιατόριο Inn Roubino, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης, Ασκληπιού 10, Πυλαία Αyurveda Hellas, Β. Όλγας 159 • Ελοβάρη, Γ. Παράσχου 7 Lady Green, Ι. Ντέκα 7 ΚΑΒΑΛΑ: Bio bio, Βενιζέλου �5 ΚΑΛΑΜΑΤΑ: Βιόκοσμος, Φαρών 20� Πράσινος καρπός, Α. Σκιά 18 Βοτανοπω-λείο Β.Βακάλης, Αριστομένους 109 ΚΑΡΔΙΤΣΑ: Το Βάλσαμο, Δημοτι-κή Αγορά Ι7 ΚΡΗΤΗ: Διώνη, Σμύρνης ��, Ηράκλειο Άρκευθος, Μ. Μουσούρου 11, Ρέθυμνο Β. Πλεύρη, Ηγ. Γαβριήλ 26 , Ρέθυμνο Biorythm, Κ. Γιαμπουδάκη �2, Ρέθυμνο Κρητών Γη, Φουνταλίδου 29, Σητεία ΛΑΜΙΑ: Plus Bio, Παλαμά 5 ΛΑΡΙΣΑ: Πρόπολις, Παναγούλη 19 Σταυράκη Μ., Σκοπάδων 7, Νεράιδα ΜΥΤΙΛΗΝΗ: Μυρτιά, Αγ. Θεράπο-ντος 22 ΠΑΤΡΑ: Botanica, Ρήγα Φεραίου �7 ΠΥΡΓΟΣ: 28ης Οκτωβρίου 50 • Βιόκυκλος, Κοκκίνου 15 ΣΥΡΟΣ: Ευεξία, Σταματίου Πρωΐου 51

Το περιοδικό SAFEμπορείτε να βρείτε σε

379 σημεία

Φάρμακα, εμβόλια, καρκίνος, πόλεμος κατά της φύσης και της υγείας,

ψυχοδικτατορία και η ανάγκη για ένα νέο μοντέλο εξανθρωπισμένης ιατρικής

SAFE - vitamins.gr · οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί...

Documents

Transcript of SAFE - vitamins.gr · οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί...