Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

39
Καβάλα 30 Μαίου 2007 Ρουδομέτωφ Νικόλαος Παρουσίαση του Ιστορικού & Λογοτεχνικού Αρχείου Καβάλας και επ’ ευκαιρία, παρουσίαση λίγων εκ των αταξινόμητων Θρακικών θησαυρών του *** Η έδρα του Αρχείου μας είναι στην αγαπημένη μας πόλη ΚΑΒΑΛΑ, την αρχαία Θρακική ΑΝΤΙΣΑΡΑ. Λίγα λόγια για την ιστορία της από την δική μας οπτική γωνιά. Μια από τις αρχαιότερες, ίσως η αρχαιότερη, παραλιακή πόλη της Βόρειας Ελλάδας είναι η σημερινή Καβάλα. Τα ίχνη της χάνονται στα βάθη της προϊστορίας. Η πόλη μας ιστορικά ταυτίζεται με την Αρχαία Νεάπολη, της οποίας οι επίσημες καταγραφές, δεν είναι παλαιότερες από τον 7 ο αιώνα π.Χ. Αυτό, όμως, είναι ένα επαναλαμβανόμενο λάθος, καθώς η σημερινή πόλη της Καβάλας περιλαμβάνει στον ιστό της, εκτός από την χερσόνησο της Νεαπόλεως και την χερσόνησο της 1

description

Ιστορικό Αρχείο Καβάλας

Transcript of Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Page 1: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Καβάλα 30 Μαίου 2007

Ρουδομέτωφ Νικόλαος

Παρουσίαση του Ιστορικού & Λογοτεχνικού Αρχείου

Καβάλας και επ’ ευκαιρία, παρουσίαση λίγων εκ των

αταξινόμητων Θρακικών θησαυρών του***

Η έδρα του Αρχείου μας είναι στην αγαπημένη μας πόλη ΚΑΒΑΛΑ, την αρχαία Θρακική ΑΝΤΙΣΑΡΑ. Λίγα λόγια για την ιστορία της από την δική μας οπτική γωνιά.

Μια από τις αρχαιότερες, ίσως η αρχαιότερη, παραλιακή πόλη της Βόρειας Ελλάδας είναι η σημερινή Καβάλα. Τα ίχνη της χάνονται στα βάθη της προϊστορίας. Η πόλη μας ιστορικά ταυτίζεται με την Αρχαία Νεάπολη, της οποίας οι επίσημες καταγραφές, δεν είναι παλαιότερες από τον 7ο αιώνα π.Χ. Αυτό, όμως, είναι ένα επαναλαμβανόμενο λάθος, καθώς η σημερινή πόλη της Καβάλας περιλαμβάνει στον ιστό της, εκτός από την χερσόνησο της Νεαπόλεως και την χερσόνησο της αρχαίας Θρακικής Αντισάρας, η οποία είναι κατά πολύ αρχαιότερη και δεν είναι γνωστή καν η χρονολογία της ίδρυσής της. Μπορούμε λοιπόν να θεωρήσουμε ότι η ιστορία της σημερινής Καβάλας χάνεται στα βάθη της προ Ομηρικής εποχής, έχοντας αφετηρία την Θρακική Αντισάρα. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η εθνολογική μελέτη της ευρύτερης περιοχής. Από τους αυτόχθονες αρχαίους Θράκες Ηδωνούς, τους ιδρυτές της Αντισάρας στους Πάριους έποικους της Θάσου του 7ου

αιώνα π.Χ. και από τους Μακεδόνες του Φιλίππου του Β' και την επίκτητη Μακεδονία, στους Ρωμαίους απόμαχους λεγεωνάριους των Φιλίππων. Από την Ρωμαιοκρατία στο Χριστιανικό Βυζάντιο και από

1

Page 2: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

τις επιδρομές των Σλάβων στην Τουρκοκρατία. Από τις διεκδικήσεις των γειτόνων της, μέχρι τους βαλκανικούς πολέμους και τον εποικισμό με τους πρόσφυγες αδελφούς από τα μαρτυρικά εδάφη της Μικρασίας της Ανατολικής Ρωμυλίας και της Ανατολικής Θράκης. Από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στον Β' με ένα διάλειμμα μόλις είκοσι ετών. Από το Έπος του 1940 στον Εμφύλιο και από την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και τους ομογενείς που επανακάμπτουν στην πατρώα γη, στους οικονομικούς μετανάστες που τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια άρχισαν να εγκαθίστανται και να ζουν στον τόπο μας. Μια διαδρομή 30-40 αιώνων στη διάρκεια των οποίων αρκετές φορές ο πανέμορφος τόπος μας ερημώθηκε, καθώς οι ισχυροί της κάθε εποχής εποφθαλμιούσαν την στρατηγική θέση του για να ελέγχουν την μεγάλη στρατιωτική και εμπορική λεωφόρο ανατολής-δύσης, Ευρώπης-Ασίας.Η Ιστορία της χαρακτηρίζεται από τους επικούς αγώνες για επιβίωση, από γεγονότα που επηρέασαν τον ρου της Ευρωπαϊκής Ιστορίας, από το κορυφαίο γεγονός της έναρξης της εξάπλωσης της Χριστιανικής θρησκείας στην Ευρώπη και από την ανάδειξή της Καβάλας, μαζί με την Ξάνθη, σε Μέκκα της παγκόσμιας παραγωγής και εμπορίας "ευγενών ανατολικών καπνών". Ένα εθνολογικό υπόβαθρο με εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστορία, Ελληνικότατη, με τα κοσμήματα και τις μουντζούρες της. Όλοι μας αισθανόμαστε ότι η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη υπάρχουν στο περιθώριο της Ελληνικής Ιστορίας καθώς οι χαρακτηρισμοί «τουρκόσποροι» και «βουλγαρόσποροι», παρ’ ότι δεν έχει πλέον την παλιά οξύτητα, εν τούτοις υπάρχει στην ατμόσφαιρα και εξακολουθεί να μας πληγώνει Το αξεπέραστο χάσμα των «μη Ελλήνων, βαρβάρων Θρακών» ανάγκασε τους παλιούς μελετητές της τοπικής μας ιστορίας να επικαλούνται τους Πάριους εποίκους της Θάσου και κατ’ επέκταση της Καβάλας και να επιμένουν στην ονομασία της Καβάλας ως Νεάπολης για να μην φαίνεται πολύ το «βαρβαρικό» Θρακιώτικο της Αντισάρας. Τα λίγα που σας ανέφερα φανερώνουν πόσο χρειάζεται η πόλη της Καβάλας ένα Μουσείο Ιστορίας, Εθνολογίας και Πολιτισμού. Αυτό φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε, καθώς κάθε μέρα διαπιστώνουμε ότι στερούμεθα σημαντικών γνώσεων της τοπικής ιστορίας, και τα ελλείμματα εξακολουθούν να είναι πολύ μεγάλα. To συναρπαστικό παρελθόν των περιοχών μας περιμένει τους ερευνητές και τους μελετητές. Παρήγορο, πάντως, στοιχείο είναι το γεγονός ότι τον τελευταίο καιρό οι σχετικές εκδόσεις τοπικής ιστορίας είναι αξιόλογα περισσότερες. Ζητώντας συγνώμη για την μικρή και φαινομενικά άσχετη εισαγωγή, έρχομαι στο κυρίως θέμα της σημερινής παρουσίασης.

2

Page 3: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Το Ιστορικό & Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας ξεκίνησε ως προσωπική άτυπη δραστηριότητα του δική μου γύρω στα 1965. Πιθανόν ως αποτέλεσμα της στέρησης κάθε ελληνικού εντύπου κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής στα 1941-44, καθώς η πλουσιότατη βιβλιοθήκη της οικογένειάς μου, με αρκετές χιλιάδες εξαίρετα βιβλία, καταστράφηκε από τις αρχές κατοχής κατά τη διάρκεια των πρώτων ακόμη ερευνών στα σπίτια, στα 1941. Θυμάμαι ακόμη τη δραματική σκηνή, όταν ο Βούλγαρος βαθμοφόρος αστυνομικός διέταξε με σκαιό τρόπο τον πατέρα μου να καταστρέψει μέσα σε πέντε ημέρες, τον πνευματικό θησαυρό που κοσμούσε το σπίτι μας και στον οποίο εντρυφούσαμε οικογενειακώς σχεδόν κάθε μέρα. Τα λόγια του τα συνόδευσε με οργισμένη επίδειξη σχετικά με τον τρόπο που θα έπρεπε να γίνει η καταστροφή, ξεσκίζοντας μπροστά μας αρκετά βιβλία, ώστε να μην είναι πλέον δυνατή η οποιαδήποτε χρήση τους. Δεν παρέλειψε να απειλήσει τον πατέρα μου με άμεση μεταφορά του στα μπουντρούμια της περιβόητης «Οχράνα», αν δεν συμμορφώνονταν επακριβώς με τις οδηγίες του. Ακόμη θυμάμαι την γενική οικογενειακή κατήφεια και το απελπισμένο βλέμμα του πατέρα μου, καθώς δεν μπορούσε να εκδηλώσει την αγανάκτησή του, αντιδρώντας σε μια τόσο βάρβαρη διαταγή. Μετά την καταστροφή της βιβλιοθήκης μας, η στέρηση που αισθανθήκαμε ήταν χειρότερη ακόμη και από τη στέρηση του καθημερινού φαγητού. Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς την δίψα μας για καβαλιώτικα έντυπα, μόλις απελευθερωθήκαμε στα 1944, αλλά και τον άμετρο πόνο μας, όταν δεν μπορούσαμε πλέον να βρούμε τίποτε από τον πνευματικό πλούτο της πόλης μας. Συνειδητοποιήσαμε με πολύ οδυνηρό τρόπο ότι οι Βούλγαροι είχαν εξαφανίσει την αγαπημένη μας τοπική μικροϊστορία. Συνειδητοποιήσαμε πόσο οδυνηρό ήταν αυτό το αίσθημα της στέρησης, το οποίο πολύ πιθανό να με οδήγησε μετά από πολλά στάδια εξέλιξης, στην σημερινή δραστηριότητα του Ιστορικού & Λογοτεχνικού Αρχείου Καβάλας. Οι πρώτες μικροσυλλογές έγιναν στην αρχή της δεκαετίας του 1960. Ακολούθησαν πιο οργανωμένα βήματα και στην δεκαετία του 1970 υπήρχε ένα ολόκληρο δίκτυο, στις σημαντικότερες πόλεις της Δυτικής Ευρώπης και στην Αμερική, το οποίο γνώριζε την ύπαρξή μας και το ενδιαφέρον μας για άμεση αγορά κάθε είδους αρχειακού υλικού ή βιβλίου που αφορούσε την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ήταν πλέον φανερό ότι το κάθε είδους αρχειακό υλικό που είχε συγκεντρωθεί, ήταν τόσο σημαντικό, ώστε έπρεπε να λάβει μια σύγχρονη και ευέλικτη νομική μορφή, επάνω σε πρότυπα που τότε μόλις είχαν αρχίσει να διαμορφώνονται στην χώρα μας. Μετά από μελέτη του θέματος, στα 1996 έλαβε την σημερινή οριστική νομική μορφή του ως Αστική Εταιρεία-Ίδρυμα, Πολιτισμού,

3

Page 4: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Ιστορίας και Λογοτεχνίας, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με έδρα την Καβάλα. Σήμερα στεγάζεται σε ιδιόκτητο χώρο εκτάσεως 150 τετραγωνικών, στον πρώτο όροφο πολυκατοικίας επί της οδού Ομονοίας 183, έναντι 11ου

Δημοτικού Σχολείου Ποταμουδίων. Επειδή ο χώρος αυτός είναι τελείως ανεπαρκής, χρησιμοποιούμε άλλους δυο χώρους. Μια, επίσης ιδιόκτητη, αποθήκη 350 τετραγωνικών, όπου έχουμε εναποθέσει το νεότερο, και μεγάλου όγκου Αρχείο Τύπου και ακόμη μια αίθουσα πάνω από την κατοικία μου στην οδό Βενιζέλου, όπου στεγάζεται ένα μέρος της Βιβλιοθήκης, ενώ το υπόλοιπο ευρίσκεται στην κυρίως έδρα μας στην οδό Ομονοίας 183. Λειτουργούμε στην διεύθυνση που αναφέραμε, καθημερινώς τις ώρες 9,30΄- 14,30΄ και 18,00 – 21,00, εξυπηρετώντας πανεπιστημιακούς, καθηγητές κάθε βαθμίδας και ειδικότητας, φοιτητές, μεταπτυχιακούς φοιτητές, ερευνητές, οργανισμούς, μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων και κάθε άλλον ενδιαφερόμενο. Συνεχής είναι η προσπάθεια ανάπτυξης σχέσεων και συνεργασιών με συγγενή Ιδρύματα του εσωτερικού και εξωτερικού, καθώς και Πανεπιστήμια, Ελληνικά και ξένα. Καρπός αυτής της προσπάθειας είναι τα δυο Διεθνή Συνέδρια Βαλκανικών Ιστορικών Σπουδών, με τη συνδιοργάνωση του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, τα οποία έγιναν με μεγάλη επιτυχία στην Καβάλα, στα 2001 και 2005 με πλούσια συμμετοχή Πανεπιστημιακών και ερευνητών απ’ όλες τις Βαλκανικές χώρες και την Ευρώπη. Τα Συνέδρια αυτά ολοκληρώθηκαν με την έκδοση των Πρακτικών τους. Του πρώτου ήταν δυο τόμοι περίπου 1000 σελίδες, του δε δεύτερου θα είναι τέσσερες οι τόμοι, εκ των οποίων έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα δυο και οι υπόλοιποι δυο είναι στο στάδιο των διορθώσεων και σύντομα θα εκδοθούν. Οι εκδόσεις του Ιστορικού & Λογοτεχνικού Αρχείου Καβάλας είναι αρκετές, ο πλήρης πίνακας τώρα ενημερώνεται και η συνεισφορά του στην ιστορική γνώση της τοπικής ιστορίας και όχι μόνον, είναι σημαντική.Σημερινή συγκυρία Ξεκινώντας από την διαπίστωση ότι το Ιστορικό & Λογοτεχνικό Αρχείο Καβάλας είναι ήδη ένα ολόκληρο Μουσείο με σπάνιους πολιτιστικούς θησαυρούς, αισθανόμαστε απέραντη θλίψη, καθώς δεν μπορούμε να θέσουμε στη διάθεση των μελετητών και των επισκεπτών τις πλούσιες συλλογές του, λόγω έλλειψης κατάλληλης στέγης, και μέσων προστασίας του πολύτιμου υλικού που διασώζει. Έχουμε σήμερα την σπάνια ευκαιρία να στήσουμε ένα ολόκληρο νέο Μουσείο στην πόλη μας το οποίο θα μπορούσε να ανεβάσει το πολιτιστικό επίπεδο της ευρύτερης περιοχής. Ένα Μουσείο απαραίτητο σ' όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Η ανεκτίμητη χρησιμότητά του γίνεται

4

Page 5: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

φανερή όταν διαβάζουμε τι θα μπορούσε απλώς να εκθέτει, μονίμως ή περιοδικώς, από τις μοναδικές Συλλογές που διαθέτει. Η αναφορά και μόνον των δραστηριοτήτων των τμημάτων, αρκεί για να αντιληφθούμε ότι το Μουσείο μας θα αποτελέσει μια εξέχουσα μονάδα στον τομέα του Πολιτισμού, όχι βεβαίως μόνον σε τοπικό επίπεδο.

ΜΕΓΑΛΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΥ ΕΓΓΡΑΦΩΝ Περιλαμβάνει αρχεία εκατοντάδων χιλιάδων λυτών

και μη εγγράφων μεγάλου ιστορικού ενδιαφέροντος για την ευρύτερη περιοχή μας. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται :

α) Έγγραφα που έχουν σχέση με την ιστορία του τόπου μας

β) Πάρα πολλά Αρχεία κάθε είδους επιχειρήσεων, Σωματείων, υπηρεσιών κλπ., όπως βιβλία, καταστατικά, τιμολόγια, αλληλογραφίες, πιστοποιητικά, άδειες λειτουργίας και εργασίας, φάκελοι κλπ.

γ) Οικογενειακά Αρχεία κάθε είδους, όπως δικαιοπρακτικά έγγραφα, πιστοποιητικά, αλληλογραφίες, αποδείξεις διαφόρων πληρωμών κλπ.

δ) Αρχεία Αντιστασιακών Οργανώσεων και ατόμων που είχαν σχέση με την Αντίσταση της περιοχής μας κατά του κατακτητή, στην περίοδο της κατοχής 1941-44.

ε) Αρχειακό υλικό διαφόρων εκλογών. Περιλαμβάνει : α) Ψηφοδέλτια διαφόρων βουλευτικών εκλογών. β) Ψηφοδέλτια διαφόρων Δημοτικών εκλογών. γ) Ψηφοδέλτια εκλογών Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. δ) Ψηφοδέλτια άλλων εκλογών (Οργανισμών κλπ.). ε) Φυλλάδια μονόφυλλα ή πολύπτυχα με προγράμματα

διαφόρων πολιτικών κομμάτων. στ) Φυλλάδια και φέϋ-βολλάν διαφόρων υποψηφίων. ζ) Αφίσες και αφισέτες κομμάτων, αρχηγών,

συνδυασμών και μεμονωμένων υποψηφίων. η) Ρουσφέτια και έγγραφες προεκλογικές

εξυπηρετήσεις πολιτών από τους υποψηφίους. θ) Φωτογραφίες εκλογικών κέντρων και

προεκλογικών συγκεντρώσεων.Στ) Αρχείο Εβραίων Καβάλας.Περιλαμβάνει : α) Βουλγαρικό επίσημο κατάλογο στον οποίο

κατέγραφαν τους Εβραίους της Καβάλας, κατά

5

Page 6: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

την περίοδο 1941-42, με όλα τα στοιχεία τους, όπως όνομα, επώνυμο, επάγγελμα, ηλικία, φύλο, ύψος, χρώμα ματιών, φωτογραφία, κλπ.

β) Συλλεγόμενα διάφορα στοιχεία για τους Εβραίους της Καβάλας.

γ) Φωτογραφικό υλικό (Χάβρα κλπ.).

6

Page 7: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ Η βιβλιοθήκη περιέχει σήμερα περισσότερους από 30.000

τόμους βιβλίων, περιοδικών, ημερολογίων κλπ. επικεντρωμένων στην Ιστορία και στη Λογοτεχνία της ευρύτερης περιοχής της Ανατ. Μακεδονίας και της Θράκης. Η αξία της βιβλιοθήκης είναι πολύ υψηλή καθώς περιλαμβάνει πάρα πολλά σπανιότατα παλαιά βιβλία, εξαιρετικά δυσεύρετα στις βιβλιοθήκες της χώρας μας, ιστορικού, λαογραφικού, λογοτεχνικού και νομισματολογικού περιεχομένου. Είναι από τις αξιολογότερες βιβλιοθήκες της ευρύτερης περιοχής και αποτελεί παράδεισο για τους ερευνητές πανεπιστημιακούς και μη. Οι παλιότερες εκδόσεις χρονολογούνται από το 1521 και η ενημέρωσή της συνεχίζεται μέχρι σήμερα και καλύπτει τους θεματικούς της προσανατολισμούς, ιδιαίτερα στον χώρο της Μακεδονίας και της Θράκης.

ΤΜΗΜΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟΥ & ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Περιλαμβάνει δεκάδες χιλιάδων φωτογραφιών και καρτ

ποστάλ Καβάλας και άλλων πόλεων της Μακεδονίας και της Θράκης, από το 1875 μέχρι σήμερα. Επίσης Αρχείο μη φωτογραφικών απεικονίσεων της πόλης και του Νομού Καβάλας, όπως, χρωμολιθόγραφες απεικονίσεις γεγονότων και τοπίων, γκραβούρες, ζωγραφικών απεικονίσεων κλπ. Ειδικότερα υπάρχουν τα αρχεία :

Α) Αρχεία φωτογραφιών καβαλιωτών Φωτογράφων από το 1875 μέχρι σήμερα

Β) Αρχείο φωτογραφιών με απόψεις της πόλεως Καβάλας από το 1875 μέχρι σήμερα.

Γ) Αρχείο φωτογραφιών των αρχών του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα, από τις πόλεις και τους οικισμούς του Νομού Καβάλας.

Δ) Αρχείο ταχυδρομικών καρτών (Cart-postal), πόλεως Καβάλας, από τον προπερασμένο αιώνα μέχρι σήμερα.

Ε) Αρχείο ταχυδρομικών καρτών (Cart-postal), πόλεων και οικισμών Νομού Καβάλας.

Στ) Αρχείο φωτογραφιών άλλων Ελληνικών πόλεων.Ζ) Αρχείο ταχυδρομικών καρτών άλλων Ελληνικών

πόλεων.

7

Page 8: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Η) Αρχείο φωτογραφιών και ταχυδρομικών καρτών μη Ελληνικών πόλεων.

8

Page 9: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

ΤΜΗΜΑ ΤΥΠΟΥ Περιέχει :α) Εφημερίδες Καβάλας, Δράμας και Σερρών διαφόρων

περιόδων, από το έτος 1910 μέχρι σήμερα.β) Περιοδικά Καβάλας και Δράμας, ομοίως.γ) Εφημερίδες της Θράκης ομοίως.δ) Εφημερίδες της Θεσσαλονίκης και της υπόλοιπης

Ελλάδας, από τον προπερασμένο αιώνα μέχρι σήμερα.

ΤΜΗΜΑ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Ασχολείται με την ηλεκτρονική επεξεργασία – γραφιστική

επιμέλεια και έκδοση βιβλίων σχετικών με την Ιστορία και τη Λογοτεχνία της Μακεδονίας και της Θράκης, καθώς και με την επανέκδοση σπανίων βιβλίων που δεν υπάρχουν από πολλά χρόνια στην κυκλοφορία. Ασχολείται επίσης με την μετάφραση στην Ελληνική γλώσσα ξένων σημαντικών εκδόσεων που έχουν σχέση με την Ιστορία και τη Λογοτεχνία του Βορρά της πατρίδας μας.

Στις εκδόσεις περιλαμβάνονται και ανατυπώσεις - αναπαραγωγές από τις αυθεντικές και σπάνιες γκραβούρες, λιθογραφίες, ξυλογραφίες κλπ που φυλάσσονται στο Αρχείο, όπως και ανατυπώσεις σπανίων καρτ-ποστάλ και φωτογραφιών του 19ου και του 20ου αιώνα.

ΤΜΗΜΑ ΜΕΛΕΤΩΝ και ΕΡΕΥΝΑΣ – ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟΑσχολείται με την αναζήτηση και μελέτη αρχείων,

Ελληνικών και ξένων, καθώς και με την αξιοποίηση των δικών μας Αρχείων. Αντλεί και καταγράφει στοιχεία γνωστών και άγνωστων ιστορικών γεγονότων της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Ειδικότερα στοχεύει στην : α) Επίμονη έρευνα στα Αρχεία ξένων χωρών και σε

εγχώριες πηγές για τον συνεχή εμπλουτισμό των Αρχείων του Ιδρύματος με νέο πρωτογενές αρχειακό υλικό.

β) Μελέτη του αρχειακού υλικού του Ι.Λ.Α.Κ.

9

Page 10: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

γ) Επισήμανση των νέων πληροφοριών οι οποίες μπορούν να αντληθούν από το αρχειακό υλικό.

δ) Συγγραφή, ή την ανάθεση συγγραφής, επιστημονικών με-

μελετών επί τη βάσει των στοιχείων που διασώζονται στο Αρχείο.

ε) Συλλογή, καταγραφή και διάσωση προφορικών μαρτυριών σημαντικών γεγονότων της ευρύτερης περιοχής μας

στ) Συλλογή καταγραφή και διάσωση λαογραφικών στοιχείων της ευρύτερης περιοχής μας, όπως τραγούδια, παροιμίες, παραμύθια, έθιμα κάθε είδους κλπ.

ΤΜΗΜΑ ΧΑΡΤΟΘΗΚΗΣ (Συλλογή γεωγραφικών Χαρτών 14ου – 20ου αιώνα)Περιλαμβάνει αρκετές εκατοντάδες χάρτες, κυρίως

Ελλάδος και Αρχιπελάγους, καθώς και πορτολάνους Ελληνικών λιμένων. Αρκετοί είναι εξαιρετικά σπάνιοι και οι περισσότε-ροι εξαιρετικά δυσεύρετοι. Μόνον το Τμήμα της Χαρτοθήκης θα μπορούσε να αποτελέσει ένα αυτοτελές Μουσείο εξαιρετικού ενδιαφέροντος.

ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ & ΑΦΙΣΑΣΊσως το μοναδικό στην Ελλάδα. Περιλαμβάνει

πλουσιότατο Αρχείο διαφημιστικών φυλλαδίων (φεϋγ-βολάν) και αφισών, που κυκλοφόρησαν στην Καβάλα και σε άλλες πόλεις, από τις αρχές του 20ου αιώνα. Περιλαμβάνει επίσης και πλουσιότατο αρχείο άλλων μορφών διαφήμισης.

ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΧΑΡΤΙΟΥΛειτουργεί με μειωμένη δραστηριότητα λόγω έλλειψης

χώρου και ειδικού εξοπλισμού. Επί του παρόντος περιορίζεται σε στοιχειώδεις, σωστικές συντηρήσεις λυτών εγγράφων και εφημερίδων. Οι υπηρεσίες αυτές προσφέρονται δωρεάν σ’ όσους συμπολίτες μας προσφέυγουν σ’ αυτές για την σωτηρίου κάποιου σημαντικού εγγράφου ή εντύπου.

ΤΜΗΜΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ

10

Page 11: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Περιλαμβάνει συλλογές σπανίων ελληνικών και ξένων νομισμάτων, έργων τέχνης, ζωγραφικής κλπ. Ειδικότερα περιλαμβάνει :

α) ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ Εξαιρετικά σπανίων εκδόσεων των

Ελληνορθοδόξων Κοινοτήτων του Βορειοελλαδικού χώρου κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας 1880-1910.

Πρόκειται για συλλογή ανεκτίμητης ιστορικής αξίας και αποτελείται από 400 και πλέον νομίσματα, μερικά των οποίων είναι μοναδικά παγκοσμίως.

β) ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ Πρόκειται για συλλογή σπάνιων ελληνικών

νομισμάτων της περιόδου 1828-940 και νεωτέρων, δηλαδή από τα πρώτα νομίσματα τα οποία εξέδωσε ο Καποδίστριας, μέχρι τα νομίσματα της Μεταξικής περιόδου, πριν από τον Β’ Πα-γκόσμιο πόλεμο. Πρόκειται για πολύ σημαντική συλλογή μεγάλης ιστορικής αξίας και αποτελείται από εκατοντάδες νομίσματα.

γ) ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ Σπανίων ελληνικών χαρτονομισμάτων, από των

πρώτων εκδόσεων των Ιονίων Νήσων, μέχρι του Β’ παγκόσμιου πολέμου στα 1940. Έξοχη συλλογή πολύ μεγάλης ιστορικής αξίας, μέσω της οποίας παρακολουθεί κανείς την οικονομική συγκρότηση και ανασυγκρότηση του νέου ελληνικού κράτους, μετά την επανάσταση του 1821, μέχρι του 1940. Αποτελείται από εκατοντάδες χαρτονομίσματα τα οποία έχουν διασωθεί σε άριστη κατάσταση.

* ΤΜΗΜΑ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ Είναι το νέο Τμήμα που μόλις άρχισε να αναπτύσσει τις

δραστηριότητές του. Καλύπτει δυο τομείς. Ο πρώτος αφορά την παραγωγή ντοκιμαντέρ Ιστορικού και Τουριστικού περιεχομένου, με τρόπο απολύτως αυτάρκη (με μηχανικό εξοπλισμό άρτιο και

11

Page 12: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

ειδικευμένο προσωπικό, όλους Καβαλιώτες), την παραγωγή ταινιών μικρού και μεγαλύτερου μήκους κλπ. Ήδη τα πρώτα ντοκιμαντέρ είναι έτοιμα, διάρκειας 48 έως 90 λεπτών και έπεται συνέχεια …

Ο δεύτερος τομέας είναι η παραγωγή CD και DVD ήχου. Ήδη έχουν κυκλοφορήσει δυο CD με μελοποιημένους τους στίχους του τοπικού μας λαϊκού σατιρικού ποιητή Αντρίκου Βέττα, ο οποίος έζησε στον 19ο

αιώνα και στις αρχές του 20ου.

Τουριστικοί λόγοιΗ πόλη της Καβάλας έχει άμεση ανάγκη τόνωσης της τουριστικής

κίνησης, η οποία τα τελευταία 20 χρόνια ακολουθεί φθίνουσα πορεία, παρ' ότι οι φυσικές καλλονές και οι αρχαιότητες είναι από τις σημαντικότερες της χώρας. Ένας εκ των λόγων της φθίνουσας πορείας, είναι το μεγάλο έλλειμμα Πολιτιστικής υποδομής, όπως είναι η έλλειψη Μουσείων. Το Αρχαιολογικό Μουσείο, το ετοιμόρροπο μικρό Λαογραφικό του Δήμου με το υπό συγκρότηση Μουσείο Καπνού είναι απολύτως ανεπαρκή για μία τουριστική πόλη 80.000 κατοίκων. Είναι γενική απαίτηση η αναβάθμιση του πολιτιστικού τοπίου και η ίδρυση νέων Μουσείων-πολιτιστικών κέντρων.

Η δημιουργία του Μουσείου Ιστορίας, Εθνολογίας και Πολιτισμού θα δώσει τη δυνατότητα της παράτασης της παραμονής των τουριστών στην πόλη μας, καθώς η επίσκεψή του θα προστεθεί αμέσως στα τουριστικά αξιοθέατα και η αξιοποίηση θα είναι άμεση. Θα δώσει επίσης την δυνατότητα προσέλευσης απ' όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, μελετητών, προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών, μαθητών όλων των βαθμίδων, φιλιστόρων κλπ. Θα μπορούσε επίσης, με πολύ μεγαλύτερη ευχέρεια, να υποστηρίζει υποψηφίους διδάκτορες Ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων κλπ. κλπ. χωρίς να επεκταθούμε στις μόνιμες εκθέσεις που θα διατηρούσε και σε μια μεγάλη γκάμα εκδηλώσεων που θα προσέφερε σ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Οι σχεδιασμοί μας για το Μουσείο Ιστορίας-Εθνολογίας και Πολιτισμού περιλαμβάνονται σε ακόλουθο παράρτημα-προμελέτη, όπου αναλύονται και οι απαραίτητοι χώροι, με τα απαιτούμενα εμβαδά, για να φιλοξενηθούν οι συλλογές και να αναπτυχθούν οι δραστηριότητες του αντικειμένου του.

*** ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ – ΠΡΟΜΕΛΕΤΗ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

12

Page 13: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

***1. Αμφιθέατρο 200 θέσεων, για την φιλοξενία

επιστημονικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων. Απαιτούμενο εμβαδό 500 μ2

2. Βιβλιοθήκη για την ανάπτυξη 30.000 τόμων βιβλίων, με προοπτική φιλοξενίας 50.000 τόμων. Απαιτούμενο εμβαδό 400 μ2

3. Αρχειοφυλακείο για την φιλοξενία των εκατοντάδων αρχείων, αλλά και 100-150.000 λυτών εγγράφων Απαιτούμενο εμβαδό 200 μ2

4. Αίθουσας εκθέσεων, όπου θα εκτίθενται ενότητες του σπάνιου υλικού του Ι.Λ.Α.Κ. και θα φιλοξενούνται εκθέσεις άλλων Αρχείων Ελληνικών και ξένων. Απαιτούμενο εμβαδό 300 μ2.

5. Εργαστήριο συντήρησης χαρτιού. Το μοναδικό στην ευρύτερη περιοχή μας. Η πλήρης ανάπτυξη θα δώσει την δυνατότητα να συντηρούνται χαρτώοι και μη θησαυροί που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή της Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης. Απαιτούμενο εμβαδό 100 μ2.

6. Τμήμα μελετών και έρευνας. Επί τέλους ένα βήμα στην ανάπτυξη της έρευνας στην περιοχή μας. Πλήρως εξοπλισμένο τμήμα για την ανάπτυξη της έρευνας. Απαιτούμενο εμβαδό 100 μ2

7. Τμήμα Συλλογών, για την φιλοξενία, μόνιμη έκθεση και ανάπτυξη των υφιστάμενων πολύτιμων συλλογών Απαιτούμενο εμβαδό 250 μ2

8. Εκδοτικός Οίκος, Βιβλιοπωλείο, για την οργάνωση των εκδόσεων του Μουσείου, αλλά και για την πώληση αναπαραγωγών των θησαυρών του Μουσείου (σπάνιων φωτογραφιών, χρωμολιθόγραφων, βιβλίων κλπ.), καθώς και ποιοτικών ξένων εκδόσεων. Απαιτούμενο εμβαδό 100 μ2

9. Γραφεία διοίκησης, για τις λειτουργικές ανάγκες του Μουσείου ……………….Απαιτούμενο εμβαδό 80 μ2

13

Page 14: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

______________ Άθροισμα επιφανειών …………… 2.030 μ2

14

Page 15: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Νομίζω ότι σας έδωσα μια αρκετά σαφή εικόνα του Ιστορικού & Λογοτεχνικού Αρχείου Καβάλας. Προτού προχωρήσουμε παρακάτω, θα ήθελα να προσθέσω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που μας απασχολεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια, περισσότερο και από το ζήτημα της στέγης, είναι η έλλειψη ψηφιοποίησης του Αρχείου μας. Δεν θα σταθώ στα τεράστια ποσά που δαπανήσαμε από την προσωπική μας περιουσία στα τελευταία 35 χρόνια για την αγορά αρχειακού υλικού και στις ατέλειωτες ώρες δουλειάς. Αυτά τα προσφέραμε με ενθουσιασμό και πολύ αγάπη στον τόπο μας. Πιστεύουμε ότι ο γιός μας, ο οποίος είναι Ιστορικός και Κοινωνιολόγος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου, θα συνεχίσει το έργο του Αρχείου στις προσεχείς δεκαετίες, ώστε το Αρχείο μας να αποδώσει το μέγιστο των δυνατοτήτων του. Εκείνο που μας στεναχωρεί είναι ότι παρά τις προσπάθειές που καταβάλουμε, δεν κατορθώσαμε να μπούμε σε κάποιο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα ψηφιοποίησης Αρχείων και οι κίνδυνοι κάποιας ξαφνικής καταστροφής εξακολουθούν να μας κρατούν σε συνεχή αγωνία. Η συμπαράσταση των Αρχών περιορίζεται στην πληρωμή κάποιων τιμολογίων κυρίως τυπογραφείων κλπ., όταν οργανώνουμε τα Ιστορικά μας Συνέδρια. Επανειλημμένως θέσαμε τα προβλήματα της ψηφιοποίησης και της στέγασης του Αρχείου, αλλά οι υποσχέσεις που μας δόθηκαν δεν έχουν υλοποιηθεί, αν και πέρασε αρκετός καιρός. Προ ολίγων ετών, ένα μεγάλο Πανεπιστήμιο της χώρας μας προσφέρθηκε να αγοράσει το Αρχείο μας, πληρώνοντας ένα πολύ μεγάλο ποσό και υποσχόμενο να διατηρήσει το Αρχείο ως έχει στην έδρα του (Πανεπιστημίου) όπου θα το στέγαζε και θα το λειτουργούσε κάτω από ιδανικές συνθήκες, τιμώντας μάλιστα το όνομα του ιδρυτού. Την πρότασή του την επανέλαβε και προ ολίγων μηνών. Η απάντησή μας ήταν βεβαίως αρνητική, με την προσθήκη ότι το Αρχείο έχει για μας την αξία της μάνας μας, της πατρίδας, της οικογένειας. Είναι αδιαπραγμάτευτο και πρέπει να παραμείνει στον τόπο μας. Αισθανόμαστε μεγάλη πίκρα όταν μας αντιμετωπίζουν οι Αρχές του τόπου μας ως ενοχλητικούς κουλτουριάρηδες που τους προσθέτουν προβλήματα. Σφίγγουμε τα δόντια, καταπίνουμε την προσβλητική τους, πολλές φορές, συμπεριφορά και συνεχίζουμε απτόητοι. Γιατί γνωρίζουμε την αξία του έργου μας, γιατί γνωρίζουμε ότι εργαζόμαστε για την αγαπημένη μας πατρίδα, τον αγώνα τον καλό. Και αυτό μας φθάνει και μας περισσεύει ως ανταμοιβή των κόπων μιας ολόκληρης ζωής.

Σας ζητώ συγνώμη για την συναισθηματική φόρτιση και αμέσως θα περάσουμε στην παρουσίαση λίγων από τους Θρακιώτικους θησαυρούς του Αρχείου μας.Ξεκινούμε με το υπ’ αρίθ. 9 έγγραφο.

Έγγραφο 9ο : Τετρασέλιδο έντυπο της Εταιρείας Θρακικών Μελετών με ημερομηνία 7-1-1955, με το οποίο απευθύνει έκκληση

15

Page 16: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

προς τους απανταχού Θράκας για τον σχηματισμό Αρχείου γεγονότων των ετών 1910-1950, με αναφορές του κάθε πρόσφυγα Θράκα, των συνθηκών κάτω από τις οποίες έγινε ο ξεριζωμός της οικογένειάς του από τις πατρογονικές εστίες, με όσες περισσότερες λεπτομέρειες θυμούνται. Στις επόμενες δυο σελίδες, υπάρχει χώρος για την αναγραφή όσων προαναφέραμε, καθώς και των στοιχείων του πρόσφυγα που θα συμπλήρωνε το έντυπο. Τέλος, στην τέταρτη σελίδα εικονίζεται το έγγραφο με το οποίο η Ακαδημία Αθηνών βράβευσε την Εταιρεία Θρακικών Μελετών, με ημερομηνία 20 Δεκεμβρίου 1954.

Έγγραφο 10ο : Πρόκειται για μονόφυλλη προκήρυξη της Επιτροπής Εθνικής Αναδημιουργίας Ξάνθης, πολιτικού σχηματισμού του Γεωργίου Γρίβα Διγενή με την οποία καλεί τον λαό της Ξάνθης να παραστεί σε συγκεντρώσεις που θα γίνουν στην πόλη και στον Νομό Ξάνθης. Αναφέρει ημερομηνία, τις 3 Δεκεμβρίου, όχι όμως και το έτος, κάπου στο τέλος της δεκαετίας του 1950.

Έγγραφο 11 : Πρόκειται για Πράξη της Εκτιμητικής Επιτροπής της Διευθύνσεως Διαχειρίσεως Κτημάτων εξ’ Ανταλλαγής της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, με την οποία δίδονται εις την δικαιούχο πρόσφυγα Ιπατία Κωνσταντή Πατίνιατζη από την Κοινότητα Τσανδή της Εκκλησιαστικής Επαρχίας Συληβρίας Ανατ. Θράκης, 32 ομολογίες των 1.000 δρχ. καθώς και 7.785 δρχ. σε μετρητά. Ημερομηνία 16-4-1937.

Έγραφο 12 : Πρόσκληση του Θιάσου του Γ΄ Σώματος Στρατού, προς το κοινό της Ξάνθης, για την παρακολούθηση Θεατρικής παράστασης στο κινηματοθέατρο «Ολύμπια», με εισιτήριο 5.000 δρχ. Αναφέρει τον αριθμό των παραστάσεων, τους τίτλους των έργων εκ των οποίων δυο είναι επιθεωρήσεις και το ένα κωμωδία. Υπάρχει ακόμη και πλήρης κατάλογος των ηθοποιών. Χρονολογία 1953.

Έγγραφο 14 : Τετρασέλιδος «‘Υμνος των Ομήρων Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης», σε ποίηση Νέστορα Παπαδημητρίου και μουσική Ι. Βαϊου. Έκδοση του Βιβλιοπωλείου Αδελφών Βαγουρδή. Το ομηρικό ζήτημα είχε λάβει μεγάλες διαστάσεις στο τέλος της δεκαετίας του 1920. Αφορούσε τους Έλληνες που εδικαιούντο αποζημειώσεων για τις ομηρίες κλπ. που υπέστησαν κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κυρίως από τους Βούλγαρους, αλλά και από τις Κεντρικές αυτοκρατορίες.

Έγγραφο 15 : Έγγραφο του Μητροπολίτου Μαρωνείας Ιωακείμ Σγουρού, με ημερομηνία 8 Φεβρουαρίου 1899, προς τον

16

Page 17: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Αιδεσιμότατο Ιερέα, του χωριού Σωτήρος της Θάσου, Παπαστυλιανό, με υπηρεσιακό περιεχόμενο.

Έγγραφο 16 : Άλλο παρόμοιο έγγραφο, με ημερομηνία 11-12-1898.Έγγραφο 17 & 17α : Έγγραφο του Μητροπολίτου Μαρωνείας

Χρυσάνθου, με ημερομηνία 15-12-1892, προς τον Αιδεσιμότατο Παπαστηλιανό του χωριού Σωτήρος της Θάσου.

Έγγραφο 18 : Επιστολή του Μητροπολίτου Μαρωνείας Ιερωνύμου, προς τον Παπαστυλιανό, με ημερομηνία 31-8-1884.

Έγγραφο 19 : Ομοίως του Μητροπολίτου Μαρωνείας Άνθιμου, με ημερομηνία 15-6-1868.

Έγγραφο 20 : Επιστολική Εγκύκλιος του Μαρωνείας Ανθίμου προς του κατοίκους Σωτήρος Θάσου, με ημερομηνία 25-5-1872.

Έγγραφο 21 & 21α : Διαθήκη δυο αδελφών εκ Θάσου, συνταχθείσα από τον Μητροπολίτη Μαρωνείας Κύριλλο, με ημερομηνία 16-6-1848.

Έγγραφο 22 : Επιστολική Εγκύκλιος του Μητροπολίτη Μαρωνείας Κυρίλλου προς Προεστώτας και Χριστιανούς της Επαρχίας Μαρωνείας, με ημερομηνία 15 Ιουνίου 1851.

Έγγραφο 23 & 23α : Διαθήκη χριστιανού εκ Σωτήρος Θάσου, συνταχθείσα υπό Μητροπολίτου Μαρωνείας Κυρίλλου, με ημερομηνία 9 Ιουνίου 1854.

Έγγραφο 24 & 24α : Ένας τόμος δεμένος, στον οποίο περιέχεται η αλληλογραφία του υποκαταστήματος Ξάνθης της καπνεμπορικής επιχειρήσεως Α. & Η. Κορασσαντζιάν, με το κεντρικό της εταιρείας στην Κωνσταντινούπολη. Αφορά την περίοδο από 25/8 Μαϊου 1912, έως 30/13 Μαϊου 1913.

Πρόκειται για ενδιαφέρουσα αλληλογραφία, η οποία θα πρέπει να μελετηθεί ιδιαιτέρως.

Έγγραφο 25 – 25α -25β : Ένα εξαιρετικά όμορφο δίπτυχο εύρημα του Ελληνικού Μουσικο Γυμναστικού Συλλόγου Ξάνθης «Ορφεύς». Περιέχει κείμενο το οποίο απευθύνεται προς το Φιλόμουσον και Φιλόπατρι κοινόν της Ξάνθης, με ημερομηνίαν 24 Οκτωβρίου 1908. Στο κείμενο ζητεί την υλική συμπαράσταση των συμπολιτών για την συγκέντρωση χρημάτων απαραιτήτων για την μίσθωση γραφείων, αγορά μουσικών οργάνων, πρόσληψη δασκάλων μουσικής και γυμναστικής και διαμόρφωση του γηπέδου με την κατασκευή υποστέγων κλπ. εργασιών. Αναφέρει επίσης ότι ο Σύλλογος είχε ιδρυθεί μόλις προ δυο μηνών, δηλαδή τον

17

Page 18: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Αύγουστο του 1908. Τέλος το καλαίσθητο έντυπο είχε τυπωθεί στο περίφημο τυπογραφείο «Ερμής» του Μιχαήλ Δ. Τόκκου στην Καβάλα, όμοιο του οποίου μετά βίας υπήρχε στην Θεσσαλονίκη.

Έγγραφο 26 & 26α : Τετράπτυχο του Συλλόγου Ορφεύς, με το οποίο αγγέλλει το πρόγραμμα των πρώτων αθλητικών αγώνων, οι οποίοι θα διεξήγοντο στο Γυμναστήριο του Συλλόγου στην Ξάνθη στις 31 Μαϊου 1909, ώραν 7ην τουρκιστί. Είναι εκπληκτική η ποικιλία των αγώνων. Στην δεύτερη και τρίτη σελίδα υπάρχει αναλυτικό το πρόγραμμα των αγωνισμάτων κλασικού αθλητισμού της εποχής, ενώ στην τρίτη σελίδα αναφέρεται δρόμος αντοχής τεσσάρων χιλιομέτρων εκ Κουγιούν Κιόϊ, καθώς και βραβείο «δίκανου κυνηγίου». Το πρόγραμμα τυπώθηκε στο τυπογραφείο της εφημερίδας «Αλήθεια»της Θεσσαλονίκης.

Έγγραφο 27 : Στο Αρχείο μας βρήκαμε και μια απόδειξη είσπραξης συνδρομών του Μουσικο Γυμναστικού Συλλόγου «Ορφεύς» σε αργυρά γρόσια.

Έγγραφο 28 : Έντυπο έγγραφο του Ελληνικού Μουσικογυμναστικού Συλλόγου «Ορφεύς» της Ξάνθης, με ημερομηνία 1η

Μαρτίου 1909. Είναι γραμμένο υπό τύπον επιστολής και απευθύνεται προς τα μέλη που είχαν εκλεγεί στις εκλογές που είχαν διεξαχθεί στον Σύλλογο στις 25 Φεβρουαρίου 1909. Αγγέλλει ότι η επιστολή αποτελεί το δίπλωμα της εκλογής του παραλήπτη, ως τακτικού μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου.

Έγγραφο 29 : Προκήρυξη μονόφυλλη της εφημερίδας «Δημοκρατικός Αστήρ». Απευθύνεται προς τον λαό της Ξάνθης για το φλέγον τότε ζήτημα των Ομήρων και πολεμοπαθών, τον καλεί σε εγρήγορση για επικείμενους αγώνες.

Έγγραφο 30 : Πληρεξούσιο του υποψήφιου Γερουσιαστή Μεχμέτ Σαλή Ογλού, του Ενιαίου Μετώπου Εργατών Αγροτών, με το οποίο διορίζει τακτικό αντιπρόσωπο για το Εκλογικό Τμήμα Σελέρου τον κ. Ευάγγελο Ζαφειράκη και αναπληρωματικό τον κ. Δημήτριο Αλεξίου. Πρόκειται για τις Γερουσιαστικές Εκλογές της 3ης Μαρτίου 1929.

Έγγραφο 31 : Μονόφυλλη προκήρυξη της Εθνικής Οργάνωσης Δημοκρατικού Αγώνος Ε.Ο.Δ.Α. και απευθύνεται προς τον λαό του Νομού Ροδόπης με εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο, στο οποίο αναφέρεται σε άλλη προκήρυξη που κυκλοφόρησαν οι βασιλόφρονες της Ροδόπης στην οποία παραδέχονται ότι «στα 1920 διώξαμε τον Βενιζέλο και

18

Page 19: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

βγάλαμε τα μάτια μας». Η Ε.Ο.Δ.Α. καταλήγει με την απειλή «Το 1920 οι βασιλικοί διώξανε τον Βενιζέλο για να φέρουμε τον Βασιλιά. Και μας κατέστρεψαν. Τώρα θα κάμωμε το ίδιο. Πιθανόν να υπονοούσαν ότι θα ψηφίσουν κατά της παλινόρθωσης της Μοναρχίας, οπότε η προκήρυξη χρονολογείται στα 1946, και αφορά το Δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου.

Έγγραφο 32 : Αφορά διορισμό Αντιπροσώπου της Δικαστικής Αρχής στο Εκλογικό Τμήμα Ιάσμου, για το Δημοψήφισμα της 1ης

Σεπτεμβρίου 1946. Το έγγραφο έχει εκδοθεί στην Κομοτηνή στις 31 Αυγούστου 1946 από τον Έφορο των Δικαστικών Αντιπροσώπων.

Έγγραφο 33 : Είναι δυο διαφορετικά διοριστήρια εκπροσώπων κλπ. στις βουλευτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946. Το ένα είναι του κόμματος των Φιλελευθέρων, απευθύνεται στην Εφορευτική Επιτροπή του Εκλογικού Τμήματος του χωριού Σάλπη της Κομοτηνής και γνωστοποιεί το όνομα του αντιπροσώπου. Το άλλο διοριστήριο απευθύνεται προς φυσικό πρόσωπο και του γνωστοποιεί ότι ορίστηκε μέλος της επιτροπής αγώνος, αλλά και αντιπροσώπου στο εκλογικό τμήμα του χωριού Σάλπη, του Συνδυασμού της Εθνικής & Πολιτικής Ένωσης Κομοτηνής – Ξάνθης.

Έγγραφο 34 : Είναι μια μονόφυλλη προκήρυξη της Εθνικής Νεολαίας Ξάνθης, η οποία, ως φαίνεται, ήταν φιλοβασιλική. Δηλώνει ότι δεν ανήκει σε καμία κομματική παράταξη και απευθύνεται στον Θρακικό λαό, τον οποίο και καλεί να ψηφίσει υπέρ της επανόδου του Βασιλέως Γεωργίου του Β΄, στο Δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου 1946. Άνω αριστερά έχει τον αριθμό πρωτ. 220.

Έγγραφο 35 : Είναι μονόφυλλη προκήρυξη του πολιτικού συνασπισμού κομμάτων Ε.Α.Μ. και απευθύνεται στους πολίτες της Κομοτηνής και της περιφέρειας, τους οποίους και καλεί να ψηφίσουν κατά της επανόδου του Βασιλέως στο Δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου 1946.

Εγγραφο 36 : Είναι μια μονόφυλλη προκήρυξη του Νομαρχιακού Συμβουλίου της Ε.Π.Ο.Ν. Ροδόπης, η οποία καλεί τον λαό να καταψηφίσει την επάνοδο του Βασιλέως, ρίχνοντας στην κάλπη λευκό ψηφοδέλτιο κατά το Δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου 1946.

Έγγραφο 37 : Είναι δυο ψηφοδέλτια δυο διαφορετικών εκλογών. Το ένα αφορά βουλευτικές εκλογές και είναι του κόμματος των Φιλελευθέρων. Το άλλο είναι του συνασπισμού των ακόλουθων κομμάτων :

19

Page 20: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Βενιζελικών-Φιλελευθέρων, Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού κόμματος Γ. Παπανδρέου και του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος. Πιθανότατα πρόκειται για τις βουλευτικές εκλογές της 31ης

Μαρτίου 1946.Έγγραφο 38 : Πρόκειται για μια προεκλογική αφισέτα των τριών

συμπραττόντων κομμάτων που προαναφέραμε.Έγγραφο 39 : Πρόκειται για αποδεικτικό διορισμού αντιπροσώπου του

Συνδυασμού της Ενωμένης Παράταξης Εθνικοφρόνων, του Λαϊκού Κόμματος-Εθνικών Φιλελευθέρων και των Συνεργαζομένων Κομμάτων, στο ελληνικό εκλογικό τμήμα Σάλπης για τις βουλευτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946.

Έγγραφο 40 : Πρόκειται για το ψηφοδέλτιο εκλογής Γερουσιαστών, κατά τις Γερουσιαστικές εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου 1932 και αφορά τον μειονοτικό υποψήφιο Μουσταφά Χασάν Αγά Ζαδέ.

Έγγραφο 41 : Πρόκειται για ψηφοδέλτιο του Κόμματος των Φιλελευθέρων για την εκλογή βουλευτών. Δεν ερευνήσαμε ποιες εκλογές αφορά.

Έγγραφο 42 : Πρόκειται για ψηφοδέλτια βουλευτικών εκλογών. Το ένα είναι της Ένωσης Αγροτικών Κομμάτων και το άλλο της Ενώσεως Βασιλοφρόνων του Νομού Ροδόπης. Δεν ερευνήσαμε ποιες εκλογές αφορούν.

Έγγραφο 43 : Πρόκειται για ψηφοδέλτια που αφορούν διαφορετικές εκλογές. Το ένα το αναφέραμε προηγουμένως, το άλλο είναι ψηφοδέλτιο Εκλογής Πληρεξουσίων και αφορά τον Συνδυασμό Συμπραττόντων Κυβερνητικών Κομμάτων. Πιθανόν να πρόκειται για εκλογές του 1935. Οι μικρές χειρόγραφες αναφορές δίπλα στα ονόματα των υποψηφίων αναφέρουν ότι εκ των οκτώ οι τέσσερες προέρχονται από την Ξάνθη και οι υπόλοιποι τέσσερες από την Κομοτηνή.

Έγγραφο 44 : Πρόκειται για δυο διαφορετικά ψηφοδέλτια. Το ένα αφορά την εκλογή Πληρεξουσίων του Ενιαίου Μετώπου Εργατών Αγροτών, σαφώς αριστερού προσανατολισμού με σήμα το σφυροδρέπανο και το άλλο την εκλογή Γερουσιαστών, του Κόμματος των Φιλελευθέρων για τις Γερουσιαστικές εκλογές του 1932.

Έγγραφο 45 : Πρόκειται για μονόφυλλη προκήρυξη προφανώς των Φιλελευθέρων, η οποία στρέφεται κατά συγκεκριμένου υποψηφίου στις εκλογές της

Έγγραφο 46 : Είναι το Πρωτόκολλο σφράγισης των Πρακτικών Εκλογής Βουλευτών, Έχει ημερομηνία 25 Σεπτεμβρίου 1932 και

20

Page 21: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

αφορά το εκλογικό Τμήμα Σελέρου, για τις εκλογές της ίδιας ημερομηνίας.

Έγγραφο 47, 47α & 47β : Πρόκειται για το Πρόγραμμα Εκλογής Βουλευτών της Κοινότητας Σελέρου, των βουλευτικών εκλογών της 25ης Σεπτεμβρίου 1932. Αναφέρει τον τρόπο εκλογής των Χριστιανών και των Μουσουλμάνων υποψηφίων, καθώς και πλήρη κατάλογο των συμμετεχόντων Συνδυασμών και των ονομάτων όλων των υποψηφίων.

Έγγραφο 48 : Πρόκειται για μονόφυλλο Ανακοινωθέν της Κόμματος Βασιλοφρόνων Ξάνθης, με το οποίο δηλώνει ότι στις επικείμενες εκλογές δεν θα λάβει μέρος με δικό του υποψήφιο και για τον λόγο αυτό υποδεικνύει στους οπαδούς του κόμματος να ψηφίσουν υπέρ άλλου συγκεκριμένου υποψηφίου, ο οποίος κατά τη γνώμη τους συγκεντρώνει τα απαιτούμενα προσόντα.

Έγγραφο 49 : Δίπτυχο του Κόμματος των Φιλελευθέρων, με γνωστοποίηση και παρότρυνση του Βενιζέλου προς τους προέδρους Συλλόγων, τον Δήμαρχο Ξάνθης και τους εκλογείς του Νομού Ροδόπης, ώστε στις επικείμενες Γερουσιαστικές Εκλογές να ψηφίσουν τους Κυβερνητικούς υποψήφιους και στην Ξάνθη τον κ. Αχιλλέα Καλεύρα, Γενικό Διοικητή Ηπείρου. Το δίπτυχο έχει την ημερομηνία του τηλεγραφήματος του Βενιζέλου 16-4-1929.

Έγγραφο 50 : Μονόφυλλη προκήρυξη του Πολιτικού Συλλόγου Φιλελευθέρων Προσφύγων Ξάνθης, με το περιεχόμενο τηλεγραφήματος του βουλευτού Ιασωνίδη, απευθυνόμενο ουσιαστικά προς τους ψηφοφόρους της Θράκης, σχετικά με την υπερψήφιση της υποψηφιότητας του Αριστείδη Πιαλόγλου στις επικείμενες Γερουσιαστικές εκλογές και την καταψήφιση του Αχιλλέα Καλεύρα, τον οποίο συνιστά ο Ελευθέριο Βενιζέλος.

Έγγραφο 51 : Έγγραφο της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, με το οποίο διορίζεται ο δικηγόρος Διονυσίου ως αντιπρόσωπος της Δικαστικής Αρχής στο εκλογικό τμήμα Σελέρου, των Μουσουλμάνων εκλογέων, για τις Γερουσιαστικές εκλογές της 3ης Μαρτίου 1929.

Έγγραφο 52 : Πρόκειται για την πολύ γνωστή στους Ξανθιώτες, άδεια ταξιδίου, με την οποία έπρεπε να εφοδιάζονται όλοι όσοι θα ταξίδευαν από την Ξάνθη προς διάφορες κατευθύνσεις ιδιαίτερα προς τα ορεινά, κατά την περίοδο του εμφυλίου. Ιδιαίτερα για τις παραμεθόριες περιοχές και μέχρις ότου καταργήθηκε η περίφημη «μπάρα», ίσχυε το καθεστώς της άδειας σχεδόν μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1980. Η

21

Page 22: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

άδεια που παρουσιάζουμε εκδόθηκε από το Τμήμα Ασφαλείας της Ξάνθης στις 13 Αυγούστου 1949 και είχε ισχύ 30 ημερών.

Έγγραφο 53 : Πρόκειται για σπάραγμα της εφημερίδας «Μακεδονικά Νέα», με ημερομηνία 9 Ιανουαρίου 1929. Έχει δυο μεγάλες φωτογραφίες των μαθητριών του Εθνικού Ορφανοτροφείου Θηλέων Ξάνθης, με την επικεφαλίδα : Η Αγαθοεργία εις τας Επαρχίας. Στην λεζάντα, κάτω από τις φωτογραφίες αναφέρει ότι εικονίζονται «αι μαθήτριαι του Εθνικού Ορφανοτροφείου Θηλέων Ξάνθης μετά της ελλογίμου Διευθυντρίας και του αιδεδεσιμολ. Πρωθιερέως Παπά Παύλου.

Έγγραφο 54 : Πρόκειται για σπάραγμα της εφημερίδας «Μακεδονικά Νέα», με ημερομηνία 22 Ιανουαρίου 1930. Εικονίζει μεγάλη ομάδα παιδιών της Ξάνθης υπό τον τίτλο «Αι πρόοδοι των επαρχιών». Στην λεζάντα αναφέρει «Η παιδική σχολή ραψίματος Ξάνθης. Αι μικραί διδάσκονται με τας παγκοσμίου φήμης ραπτομηχανάς Σίγγερ».

Έγγραφο 55. Πρόκειται για σπαράγματα δυο εφημερίδων. Το ένα είναι της εφημερίδας «Πρώτη», με ημερομηνία 13 Μαίου 1931 και αναφέρεται στην καπνική κρίση, την εξαγωγή των ανεπεξέργαστων καπνών, θέμα τεράστιο για την εποχή για το οποίο και χύθηκε αίμα, ενώ παρέχει και αρκετές πληροφορίες για την γενική κατάσταση στα καπνικά πράγματα της Ξάνθης, καθώς η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1928 είχε τις επιπτώσεις της και στις περιοχές μας.

Το δεύτερο σπάραγμα είναι της εφημερίδας «Μακεδονικά Νέα», έχει ημερομηνία 7 Νοεμβρίου 1927 και αναφέρεται στην επέκταση του ηλεκτροφωτισμού στις συνοικίες της Ξάνθης. Στην δεύτερη παράγραφο αναφέρεται στις πολύ ικανοποιητικές τιμές των καπνών στα χωριά της Ξάνθης που έφταναν τις 200 δραχμές την οκά, στο ύψος της ετήσιας παραγωγής κλπ.

Έγγραφο 56 : Ακόμη ένα σπάραγμα της εφημερίδας «Μακεδονικά Νέα», με ημερομηνία 30 Οκτωβρίου 1930 και αφορά τις γιορτές στην Ξάνθη για τον εορτασμό της εκατονταετίας του Αγώνα της Παλιγγενεσίας. Έχει τρεις φωτογραφίες από τις εκδηλώσεις με τον τίτλο : «Η Ξάνθη εόρτασε τα εκατό χρόνια της Ελληνικής Ελευθερίας». Ακολουθεί άρθρο με περιγραφή του εορτασμού, του γενικού σημαιοστολισμού της πόλης, την πανηγυρική Δοξολογία, τις καταθέσεις στεφάνων, όπου μεταξύ των άλλων κατέθεσε στεφάνι και η

22

Page 23: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Μουσουλμανική Κοινότητα, την παρέλαση που ακολούθησε, την δεξίωση στο Δημαρχείο, τις γυμναστικές επιδείξεις και τέλος την βραδινή λαμπαδηφορία μέσα από τους φωταγωγημένους κεντρικούς δρόμους, με επικεφαλής την μπάντα της χιι Μεραρχίας και του Συλλόγου «Παν».

Έγγραφο 57 & 57α : Έγγραφο της «Ένωσης Ζημιωθέντων Πολέμου, Ξάνθης», με ημερομηνία 9 Μαρτίου 1927. Απευθύνεται προς τον Δήμαρχο Σερρών και τον παρακινεί να οργανώσει στις Σέρρες Ένωση Ζημιωθέντων Πολέμου όπως

ήδη έχει γίνει σ’ ολόκληρη τη Θράκη. Έχει αρκετά στοιχεία για το ζήτημα αυτό το οποίο κυριαρχούσε στα χρόνια εκείνα και για το οποίο έχουμε πάρα πολλά στοιχεία στο Αρχείο μας.

Έγγραφο 58 : Γνωστοποίηση της Γενικής Διοίκησης Θράκης με ημερομηνία 20 Φεβρουαρίου 1929, στην οποία αναφέρονται όλα τα σχετικά με την εκλογή Γερουσιαστών κατά τις επικείμενες εκλογές της 3ης Μαρτίου 1929, καθώς και όλα τα ονόματα των ανακηρυχθέντων υποψηφίων Ελλήνων και Μουσουλμάνων.

Έγγραφο 59 : Πρόκειται για αίτηση κατοίκου Ξάνθης προς τον πρόεδρο του Συλλόγου ή Σωματείου «Πολεμοπαθών και Ομήρων Σερρών», με ημερομηνία 12 Δεκεμβρίου 1929. Με την αίτηση ζητά να του χορηγηθεί πιστοποιητικό Ομηρίας σύμφωνα με την τότε ισχύουσα νομοθεσία. Απευθύνεται στις Σέρρες διότι στην πόλη αυτή συνελήφθη υπό των Βουλγάρων κατά την κατοχή 1916-18 και απεστάλη στην Βουλγαρία ως όμηρος τον οποίο υποχρέωσαν να εργασθεί σε καταναγκαστικά έργα. Από το κείμενο φαίνεται ότι στις Σέρρες υπήρχε άριστη οργάνωση, με πλήρη αρχεία όπου ήταν καταγεγραμμένα τα ον΄0οματα των ομήρων, τον χρόνο της ομηρίας και άλλα πολλά στοιχεία εξαιρετικά χρήσιμα για τους δικαιούμενους αποζημιώσεως.

Έγγραφο 60 και 60α : Δίπτυχο Βουλγαρικής ανακοίνωσης που εκδόθηκε στην Ξάνθη στις αρχές της κατοχής, στα 1941, με την οποία αγγέλλεται η έναρξη της εισβολής των Γερμανικών στρατευμάτων στην Σοβιετική Ένωση, τέως σύμμαχο της Γερμανίας. Το κείμενο έχει ανάγκη καλής μετάφρασης και μελέτης, καθώς περιέχει χρήσιμα στοιχεία.

Στο άλλο φύλλο υπάρχει διαφήμιση της βουλγαρικής εφημερίδας που εκδίδονταν στην Ξάνθη με τον τίτλο «Μπελομόρσκα Μπουλγκάρια» και μεταφρασμένο «Βουλγαρία της Άσπρης Θάλασσας». Το κείμενο προτρέπει την καθημερινή ανάγνωση της εφημερίδας η οποία θα έχει

23

Page 24: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

και όλα τις πληροφορίες για τον νέο πόλεμο. Εννοεί τον Γερμανο-ρωσικό που μόλις είχε αρχίσει.

Έγγραφο 61 : Αυτό είναι ένα πραγματικό κειμήλιο. Πρόκειται για ένα χειροποίητο Πρόγραμμα Αγώνων του ιστορικού Ελληνικού Μουσικογυμναστικού Συλλόγου «Ορφεύς» της Ξάνθης. Όλες οι διακοσμήσεις του προγράμματος είναι χειροποίητες ή μεταφερμένες με κάποιο είδος σφραγίδας, γεγονός πρωτοφανές για την επιμέλεια και την φροντίδα της κατασκευής του. Στο κείμενο αναφέρει ότι οι αγώνες αποτελούν συνέχεια των προηγούμενων της 31ης Μαΐου και θα τελεστούν (κατόπιν εμφανών αναβολών) την Δευτέρα 29 Ιουνίου. Αναφέρει ότι θα γίνει η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δρόμου αντοχής Κουίν-Κιόϊ, καθώς και οι απονομές βραβείων. Και τέλος ότι την τελετή των βραβείων θα επισφραγίσει ο χορός των μαθητών. Οι έχοντες το παλιό εισιτήριο δεν θα πληρώσουν είσοδο. Οι μη έχοντες θα πληρώσουν 5 γρόσια. Στην δεξιά άκρη του προγράμματος υπάρχει το απαραίτητο για την κυκλοφορία τουρκικό ένσημο.

Έγγραφο 62 : Αυτό είναι ένα από τα κανονικά Διπλώματα του ιστορικού «Ορφέα», όπως διαμορφώθηκαν με την εξέλιξη της τυπογραφίας τα επόμενα χρόνια. Όπως βλέπουμε είναι προτυπωμένο με κενά τα ονόματα των νικητών, τα οποία συμπληρώνονταν με τη λήξη του Αγώνα.

Έγγραφο 63 : Τελειώνουμε με τα έγγραφα, παρουσιάζοντας ένα μονόφυλλο διαφημιστικό της προσεχούς κυκλοφορίας ενός λογοτεχνικού περιοδικού-λευκώματος στο Σουφλί! Το μονόφυλλο έχει τυπωθεί στο τυπογραφείο του Μήτκα στο Διδυμότειχο. Στο κείμενο καλούνται οι ενδιαφερόμενοι φιλότεχνοι να γραφτούν συνδρομητές με την υπόσχεση ότι θα μπορούν να δημοσιεύουν λογοτεχνικά τους κείμενα κλπ.. Πρωταγωνιστές φαίνονται ο Θαλής Προδρόμου και ο Στ. Τσιακίρης και κάπου γράφει ότι το πρώτο τεύχος θα κυκλοφορήσει στα τέλη του Μάη χωρίς να αναφέρεται το έτος. Η συνδρομή είχε ορισθεί στις 25 δραχμές. Το καταθέτουμε γιατί πιθανόν η διαφήμιση να είναι πριν το 1940 και ίσως αποτελεί ένα πρώιμο δείγμα μιας ηρωικής προσπάθειας έκδοσης λογοτεχνικού περιοδικού σε μικρή επαρχιακή πόλη της Θράκης.

Τώρα προχωρούμε στο τελευταίο μέρος των παρουσιάσεων, με λίγες από τις προπολεμικές Βουλγαρικές εφημερίδες που έχουμε στο Αρχείο μας και οι οποίες έχουν αναφορές στην Θράκη.

24

Page 25: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Εφημερίδα 1(11) : Τίτλος «LA MACEDOINE», τόπος έκδοσης η Γενεύη. Διευθυντής Συμεών Εφτύμωφ. Γλώσσα η γαλλική. Στην προμετωπίδα έχει χάρτη της Μακεδονίας ο οποίος περιλαμβάνει και την Ελληνική Μακεδονία. Πρόκειται για το υπ΄ αριθ. 138 φύλλο της εφημερίδας, με ημερομηνία έκδοσης 30 Απριλίου 1930.

Εφημερίδα 2(14) : Τίτλος «Μακεντόνια» με σλαβική γραφή. Τόπος έκδοσης η Σόφια.. Διευθυντής ο Ντημήτρη Τάλεφ. Στην προμετωπίδα αναφέρει ότι είναι όργανο των Μακεδόνων εμιγκρέδων της Βουλγαρίας. Η ημερομηνία έκδοσης είναι η 20η Μαΐου 1930. Πρόκειται για καθημερινή εφημερίδα, με αριθμό φύλλου 1075 και έτος κυκλοφορίας 4ο .

Εφημερίδα 3(15) : Πρόκειται για την ίδια εφημερίδα με την προηγούμενη, με ημερομηνία 24 Οκτωβρίου 1929 και αριθμό φύλλου 910.

Εφημερίδα 4(16) : Τίτλος «Νεζαβίσιμα Μακεντόνια» με σλαβική γραφή. Τόπος έκδοσης Σόφια Όργανο των φυγάδων προσφύγων «Μακεδόνων» στη Βουλγαρία. Ημερομηνία 13 Μαρτίου 1925, φύλλο 101. Στην προμετωπίδα έχει τον χάρτη της αυτόνομης Μακεδονίας η οποία περιλαμβάνει και την Ελληνική Μακεδονία.

Εφημερίδα 5(17) : Τίτλος «Βαρντάρ», με σλαβική γραφή. Τόπος έκδοσης Σόφια. Ημερομηνία 5 Νοεμβρίου 1911. Το κύριο άρθρο της πρέπει να μεταφρασθεί προσεκτικά γιατί υπάρχουν αναφορές ενδιαφέρουσες για την Μακεδονία, δεδομένου ότι είμαστε στις παραμονές του πρώτου Βαλκανικού πολέμου. Πρόκειται για δεκαπενθήμερη εφημερίδα. Δεν συναντήσαμε ονόματα εκδότη και διευθυντή.

Εφημερίδα 6(18) : Τίτλος «Αυτόνομνα Μακεντόνια» στα ελληνικά θα την ονομάζαμε «Αυτόνομη Μακεδονία». Τόπος έκδοσης Σόφια. Ημερομηνία 4 Νοεμβρίου 1922. Στην προμετωπίδα αναφέρει ότι είναι «Όργανο του Βουλγαρικού Ομοσπονδιακού Οργανισμού των Μακεδόνων Προσφύγων-φυγάδων». Πρόκειται για εβδομαδιαίο φύλλο, το οποίο διανύει το δεύτερο έτος της έκδοσης. Στο δεξί άκρο της προμετωπίδας έχει τον χάρτη της «αυτόνομης Μακεδονίας», στον οποίο βεβαίως περιλαμβάνει και την Ελληνική Μακεδονία. Υπάρχουν αναφορές στην Θράκη τις οποίες θα πρέπει να μεταφράσουμε.

Επειδή οι Βουλγαρικές εφημερίδες με αναφορές στην Θράκη είναι αρκετές, για την οικονομία του χρόνου θα περάσουμε στην παρουσίαση λίγων παλιών Θρακικών εφημερίδων.

25

Page 26: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Εφημερίδα 7(20) : Τίτλος : «Ελευθέρα Σκέψις». Υπότιτλος : «Πολιτική και Οικονομική Εφημερίς Θράκης, Φιλελευθέρων Αρχών». Τόπος έκδοσης είναι η Κομοτηνή και τα γραφεία είναι στην οδό Κιλκίς. Υπάρχουν όμως γραφεία και στην Ξάνθη, στην οδό Κωνσταντινουπόλεως. Η εφημερίδα που παρουσιάζουμε είναι της Τρίτης 20 Σεπτεμβρίου 1932, με αριθμό φύλλου 98. Πρόκειται για καθημερινή εφημερίδα η οποία διανύει το πρώτο έτος της έκδοσης. Διευθυντής και ιδιοκτήτης φέρεται ο Μαρίνος Δ. Χατζημιχαήλ. Από τον αριθμό των φύλλων συμπεραίνουμε ότι η έκδοση είχε αρχίσει κάπου στις αρχές Ιουνίου του 1932.

Εφημερίδα 8(22) : Τίτλος «Νίκη». Υπότιτλος : «15ήμερο όργανο των πολεμιστών της Θράκης 1912-1949». Ημερομηνία 7 Ιουλίου 1950. Έτος πρώτο, φύλλο 7. Τόπος έκδοσης είναι η Αλεξανδρούπολη και διευθύνεται, όπως αναφέρει, από επιτροπή. Ως ιδιοκτήτης φέρεται η Εθνική Ένωση Πολεμιστών Έβρου. Τα γραφεία της εφημερίδας ήταν στην οδό Ρούζβελτ 2α , στην Αλεξανδρούπολη.

Εφημερίδα 9(23) : Τίτλος «Ανόρθωσις». Υπότιτλος : «Όργανο του Πολιτικού Συνασπισμού των Κομμάτων του Ε.Α.Μ. Νομού Ροδόπης». Ημερομηνία, Παρασκευή 29 Μαρτίου 1946. Τόπος έκδοσης Κομοτηνή. Διευθύνεται από Συντακτική Επιτροπή, υπεύθυνος Θ. Νούλιας. Περίοδος Β΄. Αριθ. Φύλλου 250. Γραφεία και τυπογραφεία στην οδό Ελευθερίας 20, στην Κομοτηνή.

Εφημερίδα 10(24) : Τίτλος «Εβρος». Υπότιτλος : «Φιλαγροτική Ανεξάρτητος Εφημερίς εν Διδυμοτείχω». Ημερομηνία Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 1932. Αριθ. φύλλου 274, έτος 5ο. Εβδομαδιαίο φύλλο. Ιδιοκτήτης Γεώργιος Ι. Αποστολίδης. Γραφεία και τυπογραφείο, οδός Βενιζέλου 99, Διδυμότειχο. Όπως βλέπετε είναι διασωθέν σπάραγμα, αλλά δεδομένης της σπανιότητας των εφημερίδων της εποχής, έχει διαφυλαχθεί στο Αρχείο μας.

Εφημερίδα 11(25) : Τίτλος «Ελευθέρα Σκέψις». Υπότιτλος : «Εθνική Εφημερίς Θράκης Εκδιδομένη εν Κομοτηνή». Ημερομηνία : Τετάρτη 27 Μαρτίου 1946. Έτος 6ο Περίοδος Β΄, αριθ. φύλλου 27. Ιδιοκτήτης-Διευθυντής Μαρίνος Χατζημιχαήλ. Διαχειριστής Ευτ. Δασκαλάκης. Γραφεία, πλατεία Βασ. Κωνσταντίνου 45, Κομοτηνή.

Εφημερίδα 12(30) : Τίτλος «Ροδόπη». Υπότιτλος «Καθημερινή ανεξάρτητος τοπική εφημερίς, όργανο των συμφερόντων του Θρακικού λαού». Ημερομηνία Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 1932. Γραφεία-Τυπογραφεία, οδός

26

Page 27: Roudometof_Εισήγηση Ξάνθης

Κωνσταντινουπόλεως 15 Κομοτηνή. Δεν αναγράφει στο συγκεκριμένο φύλλο το όνομα του ιδιοκτήτη ή του διευθυντή. Έτος κυκλοφορίας 5ο, αριθ. φύλλου 1170.

Εφημερίδα 13(31) : Τίτλος: «Πρωία». Υπότιτλος : «Εφημερίς των τοπικών συμφερόντων». Ημερομηνία Τετάρτη 14 Ιουλίου 1948. Ιδρυτής-Ιδιοκτήτης Απόστ. Κ. Αντωνιάδης. Γραφεία-Τυπογραφεία ιδιόκτητα, Βενιζέλου 18, Κομοτηνή. Έτος έκδοσης 22ο, περίοδος Β΄, φύλλο 101.

Εφημερίδα 14(33) : Τίτλος : «Πρωία». Υπότιτλος : «Εφημερίς των τοπικών συμφερόντων» Ημερομηνία, Πέμπτη 6 Ιουνίου 1935. Διευθυντής-Ιδιοκτήτης, Αποστ. Κ. Αντωνιάδης. Έτος κυκλοφορίας 9ον, αριθ. φύλλου 2059. Γραφεία & Τυπογραφεία, οδός Γ. Κονδύλη 18, Κομοτηνή.

Εφημερίδα 15η (34) : Τίτλος : «Κήρυξ της Κομοτηνής». Υπότιτλος : «Εβδομαδιαία Ανεξάρτητος Τοπική Εφημερίς εν Κομοτηνή, Όργανον των Επαγγελματικών, Εργατικών και Αγροτικών συμφερόντων». Ημερομηνία : Πέμπτη 30 Νοεμβρίου 1933. Διευθυντής και υπεύθυνος Α. Κόκκινος. Γραφεία οδός Διοικητηρίου. Έτος 1ο , αριθ. φύλλου 28.

Στο σημείο αυτό τελειώνει η παρουσίαση και με την ελπίδα ότι δεν σας έχω κουράσει, είμαι στη διάθεσή σας για όποια ερώτηση έχετε.

27