Rickettsiaceae

Rickettsia

Coxiella burnetii

Rickettsia

25 είδη και ένα αριθμό “candidatus” (ασαφής)

Μετάδοση με αρθρόποδα

Ομάδα εξανθηματικών τύφων: 3 είδη

R. prowasekii: με την ψείρα του σώματος

R. typhi & R. felis: με τους ψύλλους

Ομάδα κηλιδοβλατιδωδών πυρετών (Ο.Κ.Π): 26 είδη

Με κρότωνες

Ομάδα τύφου των θάμνων ή της λόχμης (scrub typhus)

Orientia tsutsugamusi: με ακάρεα

Amblyomma hebraeum

Parola P et al., CMR, 2013

Οικογένεια Rickettsia: Το γένος Rickettsiae (1906, Ricketts)

περιλαμβάνει 25 είδη και ένα

αριθμό “candidatus” (ασαφής)

Το γένος Orienta tsutsugamusi

MSF

Typhus group

Rickettsia Gram (-) coccobacilli

Υποχρ. ενδοκυττάρια βακτήρια που πολ/ζονται στα ενδοθηλιακά κύτταρα μικρών αγγείων αγγειίτιδα

Μετάδοση μέσω αρθροπόδων (τσιμπούρια, ψύλλοι, ψείρα, ακάρεα)

SFG

ATBF

RMSF

Ancestral group

Tick borne Rickettsioses Flea borne Rickettsioses Lice borne Rickettsioses

Ομάδα κηλιδώδους

πυρετού

Ομάδα τύφου

Μεσογειακός ΚΠ

ΚΠ των βραχωδών

ορέων

Babalis T et al., Am J Trop Med Hyg, 1994; Psaroulaki A et al., Ann NY Acad Sci,2006 Parola P et al., CMR, 2013

Ελλάδα

R. conorii (1% Rhipicephalus)

R. massiliae (1.5% » ) R. aeschlimannii

R. sib. mongolοtimonae

R. slovaca R. rhipicephali

Οι λοιμώξεις που προκαλούν τα κυριότερα είδη ρικετσιών και η επιδημιολογία

Είδος Λοίμωξη Φορέας Υποδόχο Γεωγραφική κατανομή

R. prowazekii Επιδημικός εξανθηματικός

τύφος

Ψείρα του

σώματος

Άνθρωπος Κοσμοπολίτικη

R. typhi Ενδημικός εξανθηματικός

τύφος

Ψύλλοι Τρωκτικά Κοσμοπολίτικη [κυρίως

(υπο)τροπικές χώρες]

R. rickettsii Κηλιδοβλατιδώδης πυρετός

των βραχωδών ορέων

Κρότωνες

(τσιμπούρια)

Σκύλος, πτηνά,

τρωκτικά

ΗΠΑ

R. sibirica Βορειοασιάτικος

κηλιδοβλατιδώδης πυρετός

Κρότωνες Τρωκτικά Βόρειος και Κεντρική Ασία

R. conorii Μεσογειακός

κηλιδοβλατιδώδης πυρετός

Κρότωνες Σκύλος, τρωκτικά Μεσόγειος

R. australis Πυρετός Queensland Κρότωνες Τρωκτικά,

μαρσιποφόρα

Αυστραλία

R. africae African tick bite fever Κρότωνες Τρωκτικά Αφρική

R. slovaca &

R. raoultii

SELNAT (scalp eschar and

neck lemphadenopathy after

tick bite)

Κρότωνες Οικιακά

(μυρικαστικά)και

άγρια ζώα

Ευρώπη

R. akari Φλυκταινώδης πυρετός Ακάρεα Τρωκτικά Κοσμοπολίτικη

Parola P et al., CMR, 2013

Επιδημικός τύφος

R. prowazekii

Υπόδοχο:

άνθρωπος

ιπτάμενος σκίουρος

Μετάδοση από Α σε Α (περίοδοι πολέμου…)

Μεταβιβαστής: ψείρα σώματος

Δεν ενδιαφέρει επιδημιολογικά την Ελλάδα

Ενδημικός τύφος

R. typhi

Ελλάδα

1932 από τους Lepine & Lorandos

1948 από τον Dimissas (1420 περιπτώσεις με 17 θανάτους)

1986 στην Εύβοια 49 περιπτώσεις

1993-97: 83 περιστατικά στα Χανιά

Σε οροεπιδημιολογική 14χρονη μελέτη στα Ανώγια της

Κρήτης,

3.8% των εξετασθέντων το 1998, έναντι κανενός το 1985,

είχαν αντισώματα έναντι της R. typhi.

Κρούσματα παγκοσμίως όχι πολλά (στις ΗΠΑ

δηλώνονται περίπου 100 ανά έτος)

Η συχνότητα μάλλον υποεκτιμάται.

Ενδημικός τύφος

Κλασικά υπόδοχα: αρουραίοι

Μεταβιβαστής: ψύλλος των αρουραίων Xenopsyla cheopis.

Μετάδοση με εισπνοή σκόνης κοπράνων ψύλλου.

Οι ψύλλοι είναι μολυσματικοί δια βίου και μεταβιβάζουν το λοιμογόνο παράγοντα από γενεά σε γενεά μέσω των ωών τους.

Εύβοια: 226 ψύλλοι X. cheopis και 53 αρουραίοι Rattus norvegicus

Συχνότητα λοίμωξης των ψύλλων 4%

Αρουραίοι: 18% ήταν μολυσμένοι και 92% είχαν αντισώματα

Υποκατάσταση κλασικού κύκλου σε ορισμένες περιοχές (Καλλιφόρνια) από περιοικιακά ζώα

γάτες, σκύλοι, το μαρσιποφόρο ζώο opossum και από τους ψύλλους τους.

R. felis, είναι αιτιολογικός παράγοντας του ενδημικού τύφου.

Υπόδοχό της είναι το opossum με μεταβιβαστή το ψύλλο της γάτας (Ctenocephalides felis)

Κηλιδοβλατιδώδεις πυρετοί

Μετάδοση: διάφορα είδη κροτώνων (τσιμπούρια)

από γενιά σε γενιά διωοθηκικά (transovarial transmission) και

από στάδιο σε στάδιο (transtadial transmission).

Το ίδιο είδος κρότωνα μπορεί να μεταβιβάσει πολλά είδη ρικετσιών και αντίστροφα,

η ίδια ρικέτσια να μεταβιβαστεί από περισσότερα του ενός είδη κροτώνων.

Τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά των ρικετσιώσεων αυτών προσδιορίζονται

από τη σχέση κρότωνα-ρικέτσιας και

από τη συμπεριφορά των εκτεθειμένων στους κρότωνες πληθυσμιακών ομάδων.

Κηλιδοβλατιδώδεις πυρετοί

Μετάδοση: διάφορα είδη κροτώνων (τσιμπούρια)

από γενιά σε γενιά διωοθηκικά (transovarial transmission) και

από στάδιο σε στάδιο (transtadial transmission).

Το ίδιο είδος κρότωνα μπορεί να μεταβιβάσει πολλά είδη ρικετσιών και αντίστροφα,

η ίδια ρικέτσια να μεταβιβαστεί από περισσότερα του ενός είδη κροτώνων.

Τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά των ρικετσιώσεων αυτών προσδιορίζονται

από τη σχέση κρότωνα-ρικέτσιας και

από τη συμπεριφορά των εκτεθειμένων στους κρότωνες πληθυσμιακών ομάδων.

Αποθήκη παθογόνου: τρωκτικά και σκύλος Άνθρωπος τυχαίο θύμα Μετάδοση: τσίμπημα, σύνθλιψη μολυσμένου κρότωνα

Κηλιδοβλατιδώδεις πυρετοί

Ο μεσογειακός κηλιδοβλατιδώδης πυρετός (Mediterranean Spotted Fever, MSF) [ “boutonneuse fever”] ο μόνος που ενδιέφερε την Ευρώπη

R. conorii

μετάδοση με τον καφέ κρότωνα του σκύλου (Rhipicephalus sanguineus).

Τελευταία δεκαετία περιγράφηκαν στην Ευρώπη πέντε νέα είδη: R. mongolotimonae στη νότια Γαλλία,

R. slovaca και R. helvetica σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης,

R. conorii Israel strain σε Σικελία και Πορτογαλία και

R. conorii Astrakhan strain σε Astrakhan (περιοχή της Ρωσίας κοντά στην Κασπία θάλασσα) και Κόσσοβο.

R. africae, που προκαλεί τον αφρικανικό πυρετό (African tick-bite fever, ATBF), αναγνωρίζεται ως αίτιο πυρετού ταξιδιωτών από την Αφρική που επιστρέφουν στην Ευρώπη.

Έχουν απομονωθεί από κρότωνες διάφορα άλλα είδη ρικετσιών που ακόμη δεν έχουν συσχετιστεί με την πρόκληση νόσου στον άνθρωπο.

Κηλιδοβλατιδώδεις πυρετοί

Οροεπιδημιολογική μελέτη στη Φωκίδα

45.3% των ατόμων να έχουν αντισώματα έναντι της R. conorii (115 θετικοί σε σύνολο 254)

2003: απομόνωση από κρότωνες της Φωκίδας της R. conorii

Για πρώτη φορά το 2005 από ασθενή στην Κρήτη

Σε οροεπιδημιολογική 14χρονη μελέτη στα Ανώγια της Κρήτης,

5.6% το 1985 και 7.6% το 1998 είχαν αντισώματα έναντι της R. conorii.

Κρήτη: απομονώθηκε ταυτόχρονα από ασθενή και τον κρότωνα Hyalomma anatolicum excavatum που παρασιτούσε πάνω του, η R. mongolotimonae

Από κρότωνες του είδους Rhipicephalus απομονώθηκαν

R. rhipicephali και ποικιλία της R. massiliae

Παθογόνος δράση

Τυπική κλινική εικόνα των ρικετσιώσεων

πυρετός,

πονοκέφαλος μετωπιαίος και οπισθοκογχικός,

κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα, που καταλαμβάνει παλάμες και πέλματα, και

εκδηλώσεις από πεπτικό, πνεύμονες και ΚΝΣ

Κλινικές μορφές χωρίς εξάνθημα

Βαριές μορφές με κακή πρόγνωση.

Στο σημείο ενοφθαλμισμού των ρικετσιών στην περίπτωση του MSF αναπτύσσεται εσχάρα, γνωστή ως “tache noir”.

Παθογόνος δράση

Τυπική κλινική εικόνα των ρικετσιώσεων

πυρετός,

πονοκέφαλος μετωπιαίος και οπισθοκογχικός,

κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα, που καταλαμβάνει παλάμες και πέλματα, και

εκδηλώσεις από πεπτικό, πνεύμονες και ΚΝΣ

Κλινικές μορφές χωρίς εξάνθημα

Βαριές μορφές με κακή πρόγνωση.

Στο σημείο ενοφθαλμισμού των ρικετσιών στην περίπτωση του MSF αναπτύσσεται εσχάρα, γνωστή ως “tache noir”.

Σκύλος και τρωκτικά

ασυμπτωματικά

Κλινική εικόνα

Ελαφρά ή ασυμπτωματική

Υψηλός πυρετός

Κεφαλαλγία

Έντονη μυαλγία

Χαρακτηριστικό εξάνθημα (tache noir): μαύρη εσχάρα στο

σημείο δήγματος

Σπάνια βαρειά κλινική εικόνα πολυσυστηματική

•Καρδιαγγειακές επιπλοκές (μυοκαρδίτιδα) •Νευρολογικές μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, πολυνευρίτιδα, νευροαισθητήρια απώλεια ακοής, •Πολυοργανική ανεπάρκεια: αναπν., πάγκρεας, σπλήνας, νεφρός… •Οφθαλμός: ραγοειδίτιδα, αμφιβληστρoειδίτιδα

Parola P et al., CMR, 2013

Διάγνωση

Άμεση σε αίμα και βιοψικό υλικό (βιοψία δέρματος)

Κυτταροκαλλιέργεια

σε διάφορες κυτταρικές σειρές (τουλάχιστον 3)

ινοβλάστες και εμβρυοφόρα αβγά όρνιθας

Άμεσο ανοσοφθορισμό - DFA (με χρήση ειδικού

IgM & IgG ορού)

PCR μετά από απομόνωση του DNA από

κυκλοφορούντα μονοκύτταρα

Χρώση Giminez

Διάγνωση

Έμμεση: ανίχνευση αντισωμάτων

Με ακέραιες ρικέτσιες (αντισώματα έναντι αντιγόνων πάνω στην επιφάνεια κυττάρων)

Weil-Felix (ιστορική αξία)

ανοσοφθορισμός

Μικροσυγκόλληση

Αντιγονικά εκχυλίσματα (λιποπολυσακχαρίτες)

Σύνδεση συμπληρώματος

Παθητική αιμοσυγκόλληση

Latex

Εκχυλίσματα ρικετσιών

Ανοσοαποτύπωση (western-blot)

Elisa

Δείγμα αίματος

Αντιπηκτικό

Κυτταροκαλλιέργεια σε shell vials

Μοριακές μέθοδοι (PCR)

Oρολογικές μέθοδοι (-20oC)

Ορός

EDTA (-20oC)

•Ανοσοφθορισμός •Giemsa ή Gimenez

Βιοψία δέρματος (εσχάρας) (-70oC)

Ανοσοανίχνευση

Brouqui P, et al.,CMI, 2004 (ESCMID STUDY GROUP)

Guidelines for the diagnosis of tick-borne rickettsioses in Europe

Hπαρίνη/ Κιτρικό (-70oC)

Δεύτερο δείγμα λαμβάνεται 2-3 εβδομάδες αργότερα. Σε περίπτωση που δεν παρατηρείται αύξηση του τίτλου των αντισωμάτων 4 φορές, μπορεί να ληφθεί και τρίτο δείγμα 4-6 εβδομάδες αργότερα.

Richards A., FEMS, 2011

Eschar

Fever

Rash

Συνήθως IgM και IgG Abs εμφανίζονται 7-10 ημ. μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, ενώ για επιβεβαίωση απαιτείται μια 2o δείγμα, 14-21 ημ. μετά.

Κυτταροκαλλιέργεια

Βιοασφάλεια ΙΙΙ //εργαστήρια αναφοράς (HEL, MRC5)

Τεχνική κυτταροκαλλιέργειας σε shell vial Απομόνωση R. conorii 48-72 h μετά τον εμβολιασμό (FA, PCR)

Αν FA (-) μετά τις 3-4w (-) καλλιέργεια (-)

Χαμηλή ευαισθησία

Δείγματα πριν την έναρξη της αγωγής και νωρίς στην πορεία νόσου

Histochemical and immunohistochemical methods

Giemsa ή Gimenez χρώση σε βιοψία ( sens/spec) ή σε κ/α

Μοριακός έλεγχος (PCR)

Ψευδώς (+) από επιμόλυνση

Αρνητικό αποτέλεσμα δεν αποκλείει τη λοίμωξη

Επίχρισμα δερματικής βλάβης ή εσχάρας

Sequencing

Διάγνωση

Parola P et al., CMR, 2013; Brouqui P, et al.,CMI, 2004 (ESCMID STUDY GROUP)

Διάγνωση

Ορολογικός έλεγχος

Ανίχνευση: 7-15 d μετά τη έναρξη της νόσου (25-28 d στη R. africae)

Παραμονή Ab για μήνες ή χρόνια

Διασταυρούμενες σε είδη της ίδιας ομάδας ** // Legionella, Borrelia

[Weil-Felix test (ανίχνευση Ab σε Ag Proteus)]

IFA (MIF-microimmunofluorescence)

Μέθοδος αναφοράς (IgM και IgG)

Δεν είναι ακριβής για την αναγνώριση του αιτιολογικού παράγοντα

Μικρός αριθμός Ag (εμπορικά kit)

Elisa (standardized)

Western blot [ανίχνευση νωρίς] και Cross-absorption

** panel με αρκετά Ag: (+) όταν τίτλος IgM ή και IgG για ένα Ag ≥ 2 αραιώσεων

από τους τίτλους των άλλων Ag

Brouqui P, et al.,CMI, 2004 (ESCMID STUDY GROUP)

Συγκολλητινοαντίδραση μη ειδική Συγκόλληση με Αg Πρωτέα • Οx19 : Ομάδα τύφου • Οx2 : Kηλιδοβλατιδώδους πυρετού

Διάγνωση

Ορολογικός έλεγχος

Ανίχνευση: 7-15 d μετά τη έναρξη της νόσου (25-28 d στη R. africae)

Παραμονή Ab για μήνες ή χρόνια

Διασταυρούμενες σε είδη της ίδιας ομάδας ** // Legionella, Borrelia

[Weil-Felix test (ανίχνευση Ab σε Ag Proteus)]

IFA (MIF-microimmunofluorescence)

Μέθοδος αναφοράς (IgM και IgG)

Δεν είναι ακριβής για την αναγνώριση του αιτιολογικού παράγοντα

Μικρός αριθμός Ag (εμπορικά kit)

Elisa (standardized)

Western blot [ανίχνευση νωρίς] και Cross-absorption

R. conorii IgM ≥64 IgG ≥128

Rickettsia spp IgM ≥32 IgG ≥64

** panel με αρκετά Ag: (+) όταν τίτλος IgM ή και IgG για ένα Ag ≥ 2 αραιώσεων

από τους τίτλους των άλλων Ag

Brouqui P, et al.,CMI, 2004 (ESCMID STUDY GROUP)

Θεραπεία

Δοξυκυκλίνη (φάρμακο εκλογής)

Διάρκεια: 2-5 ημέρες, μέχρι 24 ώρες μετά την

απυρεξία

Τετρακυκλίνη: οδοντικές διχρωμίες και

υποπλασίες σε < 8 ετών

Χλωραμφαινικόλη: απλασία, υποτροπές

Κινολόνες (σιπλοφλοξασίνη)

Προφύλαξη

Μείωση υπερπληθυσμού τρωκτικών

Αποφυγή επαφής με τον μεταδότη

κρότωνα

Αντιπαρασιτικά για την καταπολέμηση

των κροτώνων στους σκύλους

Coxiella burnetii

Αίτιο του πυρετού Q

Μοναδική σε ότι αφορά μερικές από τις βιολογικές της

ιδιότητες:

α) ζει μέσα στο φαγολυσσόσωμα των κυττάρων (ενδοκυττάριο)

β) εμφανίζει μορφή σπορίου στο εξωτερικό περιβάλλον

γ) παρουσιάζει το φαινόμενο της αλλαγής φάσης (φάση Ι και ΙΙ)

δ) έχει μεγάλη λοιμογόνο δύναμη (αρκεί και ένας

μικροοργανισμός για να προκαλέσει λοίμωξη)

Κατατάσσεται από το CDC στην ομάδα Β των

παραγόντων βιοτρομοκρατίας.

Coxiella burnetii

Αίτιο του πυρετού Q

Μοναδική σε ότι αφορά μερικές από τις βιολογικές της

ιδιότητες:

α) ζει μέσα στο φαγολυσσόσωμα των κυττάρων (ενδοκυττάριο)

β) εμφανίζει μορφή σπορίου στο εξωτερικό περιβάλλον

γ) παρουσιάζει το φαινόμενο της αλλαγής φάσης (φάση Ι και ΙΙ)

δ) έχει μεγάλη λοιμογόνο δύναμη (αρκεί και ένας

μικροοργανισμός για να προκαλέσει λοίμωξη)

Κατατάσσεται από το CDC στην ομάδα Β των

παραγόντων βιοτρομοκρατίας.

3 μορφές: βακιλλοειδής, κοκκοειδής, σποριοειδής

Φάση Ι: στον κρότωνα ή στο ζώο Φάση ΙΙ: μη λοιμογόνος φάση (in vitro)

Οικολογία - Επιδημιολογία Η νόσος έχει κοσμοπολίτικη κατανομή

Η C. burnetii ενδημεί σε φυσικές εστίες, το βακτήριο ανακυκλώνεται συνεχώς μεταξύ θηλαστικών (βοοειδή, αιγοπρόβατα) και

κροτώνων

Ομάδα υψηλού κινδύνου: άτομα που ασχολούνται με την κτηνοτροφία (επιδημίες σε σφαγείς μολυσμένων ζώων)

Μόλυνση με: εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων ή σκόνης (άχυρο, μαλλί)

το νωπό γάλα και απαστερίωτα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Μετάδοση: κρότωνες (από τα άγρια στα οικιακά ζώα, όχι στον άνθρωπο)

από άνθρωπο σε άνθρωπο με πλακούντα

μετάγγιση

επαφή με τον άρρωστο

σπάνια

Οικολογία - Επιδημιολογία Η νόσος έχει κοσμοπολίτικη κατανομή

Η C. burnetii ενδημεί σε φυσικές εστίες, το βακτήριο ανακυκλώνεται συνεχώς μεταξύ θηλαστικών (βοοειδή, αιγοπρόβατα) και

κροτώνων

Ομάδα υψηλού κινδύνου: άτομα που ασχολούνται με την κτηνοτροφία (επιδημίες σε σφαγείς μολυσμένων ζώων)

Μόλυνση με: εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων ή σκόνης (άχυρο, μαλλί)

το νωπό γάλα και απαστερίωτα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Μετάδοση: κρότωνες (από τα άγρια στα οικιακά ζώα, όχι στον άνθρωπο)

από άνθρωπο σε άνθρωπο με πλακούντα

μετάγγιση

επαφή με τον άρρωστο

σπάνια

•Περιοχές ενδημικές: •Σουηδία, •Αυστραλία 2000 περιστατικά 1979-1980 •Αγγλία: 100 περιστατικά/έτος

•Πραγματική συχνότητα άγνωστη

•Μηρυκαστικά: αποθήκη παθογόνου παράγοντα

Στο χώμα: μέχρι και 6 μήνες μετά την απομάκρυνση των ζώων

Πυρετός Q Κοσμοπολίτικη κατανομή C. burnetii: ενδημεί σε φυσικές εστίες, συνεχής ανακύκλωση

μεταξύ θηλαστικών (βοοειδή, αιγοπρόβατα) και κροτώνων

Ομάδα υψηλού κινδύνου: άτομα που ασχολού- νται με την κτηνοτροφία (επιδημίες σε σφαγείς μολυσμένων ζώων)

Μόλυνση με: εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων ή σκόνης (άχυρο, μαλλί) νωπό γάλα και απαστερίωτα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Μετάδοση: κρότωνες (από τα άγρια στα οικιακά ζώα, όχι στον άνθρωπο) Σπάνια από άνθρωπο σε άνθρωπο με μετάγγιση επαφή με τον άρρωστο

Επιδημιολογία Ο πυρετός Q ενδιαφέρει την Ελλάδα

Πρώτη αναφορά: 1946 από τον Caminopetros, όπου έγινε ανίχνευση αντισώματων της νόσου σε ορό Γερμανών στρατιωτών.

Ο επιπολασμός της νόσου είναι υψηλός, ιδίως σε αγροτο-κτηνοτροφικές περιοχές, όπως αυτή της Κρήτης.

Σε οροεπιδημιολογική 14χρονη μελέτη στα Ανώγια της Κρήτης 34.6% των εξετασθέντων το 1985 και 42% το 1998 είχαν αντισώματα.

Σε διάστημα πέντε ετών (1989-1993) από την Κρήτη, βρέθηκαν 98 περιστατικά της νόσου σε σύνολο 1,298 ασθενών ύποπτων για πυρετό Q (7.5%)

Μελέτη από δύο χωριά της Κρήτης το 1985 και 1987 σε πληθυσμό ενηλίκων: 18.6% του πληθυσμού είχαν αντισώματα.

Παιδιά που νοσηλεύτηκαν στο Νοσοκομείο Παίδων «Π & Α Κυριακού» το διάστημα 2000-2001: επιπολασμός της οξείας νόσου στον παιδικό πληθυσμό μικρός (0,67%)

1998, Κρήτη: απομόνωση της C. burnetii από κλινικά δείγματα επτά ασθενών με οξεία νόσο και μοριακή τυποποίηση (όχι διαφορά από τα τυπικά στελέχη Nine Mile και Q212)

Παθογόνος δράση

Οξεία και χρόνια μορφή του πυρετού Q.

Η κλινική εικόνα της οξείας μορφής (επώαση 14-39 ημέρες):

οπισθοκογχική κεφαλαλγία

πυρετός με μυαλγίες

ανορεξία

πνευμονία

ηπατίτιδα

μηνιγγοεγκεφαλίτιδα

Ελλάδα: μορφή τμηματικής πνευμονίας (όχι ηπατίτιδας)

Πρόγνωση της οξείας μορφής είναι γενικώς καλή.

Παθογόνος δράση

Περίπου 1-10% των οξειών μορφών μεταπίπτουν σε χρόνιες

Χρόνια μορφή της νόσου:

ενδοκαρδίτιδα (συνήθως θανατηφόρα)

λοιμώξεις αγγειακών ανευρυσμάτων και προσθετικών υλικών

οστεΐτιδες

χρόνια ηπατίτιδα (αν και σήμερα αμφισβητείται, είναι πολύ σπάνια)

Η πρόγνωση της χρόνιας μορφής είναι αμφίβολη με θνητότητα 15%

Παθογένεια – κλινική εικόνα

Raoult D et al., Lancet Infecti Dis 2005;5,:219

Ελλάδα: μορφή πνευμονίας (όχι ηπατίτιδας)

Πρόγνωση της οξείας μ.: καλή.

επώαση 14-39 ημ.

1-10% των οξειών μ.

Πρόγνωση αμφίβολη, θνητότητα 15%

Παθογόνος δράση στα ζώα

Ασυμπτωματική λοίμωξη

Μηρυκαστικά:

βακτηριαιμία, μαστός, μαστ. λεμφογάγγλια,

πλακούντας

αποβολές (σπάνια)

Διάγνωση

Άμεση σε αίμα και βιοπτικό υλικό (βαλβίδες, προσθ. υλικά)

Κυτταροκαλλιέργεια

σε εμβρυικά ανθρώπινα κύτταρα πνεύμονα (Human

Embryonic Lung, HEL) με την τεχνική των shell vials

και η ανίχνευση ύπαρξης παθογόνου παράγοντα,

ρικέτσιας ή Coxiella, θα γίνει με ανοσοφθορισμό, με

τη χρήση ανάλογων αντισωμάτων, και PCR.

PCR μετά από απομόνωση του DNA από τη

στιβάδα των λευκών

Διάγνωση

Έμμεση: ανίχνευση αντισωμάτων

ανοσοενζυμική μέθοδο ELISA

έμμεσος ανοσοφθορισμός (IFA) [μέθοδος

αναφοράς]

Οξεία μορφή: αντιγόνα φάσης ΙΙ

Χρόνια μορφή: αντιγόνα φάσης Ι & ΙΙ

Οξύ πυρετό Q:

•IgM αντισώματα έναντι αντιγόνων ΙΙ: την 21η ημ. μέχρι 3-6 μήνες

•IgG αντισώματα έναντι αντιγόνων ΙΙ : μακρά διάρκεια (έτη)

Χρόνια λοίμωξη: υψηλοί τίτλοι IgA και IgG αντισωμάτων έναντι αντιγόνων Ι

Ερμηνεία ορολογικών αποτελεσμάτων

17/10/2014 Τριήμερο Σεμινάριο στις Λοιμώξεις 37

Τίτλος Ερμηνεία

≥ 1:16 και των δύο

φάσεων

Θετικό αποτέλεσμα. Ισχυρή ένδειξη για λοίμωξη από C. burnetii

Φάση ΙΙ > Φάση Ι: Οξεία λοίμωξη

Φάση ΙΙ ≤ Φάση Ι: Χρόνια λοίμωξη ή ανάρρωση

< 1:16 και των δύο

φάσεων

Αρνητικό αποτέλεσμα

Αν ισχυρή κλινική υποψία, έλεγχος για IgM και επανέλεγχος σε 2-3

εβδομάδες με νέο δείγμα

IgG

φά

ση

ς Ι κ

αι

ΙΙ

Τίτλος Ερμηνεία

≥ 1:16 και των δύο

φάσεων

Θετικό αποτέλεσμα. Ένδειξη ισχυρή για λοίμωξη από C. burnetii

Φάση ΙΙ > Φάση Ι: Οξεία λοίμωξη

Φάση ΙΙ ≤ Φάση Ι: χρόνια λοίμωξη ή ανάρρωση

< 1:16 και των δύο

φάσεων

Αρνητικό αποτέλεσμα, όχι πρόσφατη λοίμωξη

IgΜ

φά

ση

ς Ι κ

αι

ΙΙ

Νωρίς μετά την έναρξη της νόσου. IgG φάσης ΙΙ σε μέγιστες τιμές την 8η εβδ. και παραμένουν υψηλά μέχρι και 1 έτος. IgM φάσης ΙΙ σε μέγιστες τιμές την 3η εβδ. και ↓ σταδιακά μέχρι τη 14η εβδ. Φάσης Ι IgG και IgM, αν και ακολουθούν την ίδια πορεία, είναι χαμηλότερων επιπέδων και μπορεί να μην ανιχνεύονται μετά την ανάρρωση του ασθενούς.

Θεραπεία

Αυτοΐαση

Οξεία λοίμωξη:

τετρακυκλίνη, δοξυκυκλίνη (3 εβδομάδες μετά την

απυρεξία)

μηνιγγοεγκεφαλίτιδα: κινολόνες

Χρόνιες μορφές:

συνδυασμός δοξυκυκλίνης & κινολόνες (ή ριφαμπικίνη)

Διάρκεια: > 3 ετών (σε υποτροπή: δια βίου)

Πρόληψη

Εμβολιασμός:

αντιγόνο φάσης Ι (formalin inactivated)

Ποιοι: ασθενείς με εμφυτεύματα καρδιακών βαλβίδων

εργαζόμενοι σε εργαστήρια, σφαγεία, εργοστάσια επεξεργασίας μαλλιού

Απομόνωση εγκύων μηρυκαστικών

Ενταφιασμός ή αποτέφρωση πλακούντων και άλλων μολυσματικών υλικών

Όχι κατανάλωση απαστερίωτου γάλακτος