Questioni biografiche stesicoree - Altervista · PAOLO CIPOLLA Questioni biografiche stesicoree...
Transcript of Questioni biografiche stesicoree - Altervista · PAOLO CIPOLLA Questioni biografiche stesicoree...
-
PAOLO CIPOLLA
Questioni biografiche stesicoree Catania, Dipartimento di Scienze Umanistiche, 29 aprile 2014
1) Sud. s 1095 Στησίίχορος, Εὐφόόρβου ἢ Εὐφήήµμου, ὡς δὲ ἄλλοι Εὐκλείίδου ἢ Εὐέέτους1 ἢ Ἡσιόόδου·∙ ἐκ πόόλεως Ἱµμέέρας τῆς Σικελίίας·∙ καλεῖται γοῦν Ἱµμεραῖος. οἱ δὲ ἀπὸ Ματαυρίίας τῆς ἐν Ἰταλίίᾳ·∙ οἱ δὲ ἀπὸ Παλλαντίίου τῆς Ἀρκαδίίας φυγόόντα αὐτὸν ἐλθεῖν φασιν εἰς Κατάάνην κἀκεῖ τελευτῆσαι καὶ ταφῆναι πρὸ τῆς πύύλης ἥτις ἐξ αὐτοῦ Στησιχόόρειος προσηγόόρευται. (...) εἶχε δὲ ἀδελφὸν γεωµμετρίίας ἔµμπειρον Μαµμερτῖνον, καὶ ἕτερον Ἠλιάάνακτα νοµμοθέέτην.
2) Steph. Byz. p. 437, 3-‐‑5 Meineke Μάάταυρος·∙ πόόλις Σικελίίας Λοκρῶν κτίίσµμα·∙ τὸ ἐθνικὸν Ματαυρῖνος. Στησίίχορος Εὐφήήµμου παῖς Ματαυρῖνος γέένος ὁ τῶν µμελῶν ποιητήής.
3) Strab. VI 2, 9 οἱ Παλικοὶ δὲ κρατῆρας ἔχουσιν ἀναβάάλλοντας ὕδωρ εἰς θολοειδὲς ἀναφύύσηµμα καὶ πάάλιν εἰς τὸν αὐτὸν δεχοµμέένους µμυχόόν. τὸ δὲ περὶ Μάάταυρον σπήήλαιον ἐντὸς ἔχει σύύριγγα εὐµμεγέέθη καὶ ποταµμὸν δι᾿ αὐτῆς ῥέέοντα ἀφανῆ µμέέχρι πολλοῦ διαστήήµματος, εἶτ᾿ ἀνακύύπτοντα πρὸς τὴν ἐπιφάάνειαν.
4) Id. VI 1, 5 ἐν δὲ τῷ παράάπλῳ τούύτῳ Μέέδµμα πόόλις Λοκρῶν τῶν αὐτῶν, ὁµμώώνυµμος κρήήνῃ µμεγάάλῃ, πλησίίον ἔχουσα ἐπίίνειον καλούύµμενον Ἐµμπόόριον·∙ ἐγγὺς δὲ καὶ Μέέταυρος ποταµμὸς καὶ ὕφορµμος ὁµμώώνυµμος.
5) Cato fr. 4 Chassignet (= ps. Prob. In Verg. Bucol. p. 326 Hagen) Item Cato Originum III: Thesunti (M; -‐‑seunti V, -‐‑lunti P) Tauriani vocantur de fluvio, qui propter fluit. Id oppidum Aurunci primo possiderunt, inde Achaei Troia domum redeuntes. In eorum agro fluvii sunt sex; septimus fines Rheginum atque Taurinum dispescit: fluvii nomen est Pecoli. Eo Orestem cum Iphigenia atque Pylade dicunt maternam necem expiatum venisse, et non longinqua memoria est, cum in arbore ensem viderint, quem Orestes abiens reliquisse dicitur.
6) Varr. Rer. hum. fr. 11 Mirsch (= ps. Prob. l. cit.) huius autem fluminis, apud quod purgatus est Orestes, Varro meminit Humanarum XI sic: iuxta Rhegium fluvii sunt continui septem: Latapadon, Micotes, Eugiton, Stracteos, Polie, Molee, Argeades. in his matris nece purgatus dicitur Orestes ibique ahenum eius diu fuisse ensem et ab eo aedificatum Apollinis templum, e cuius luco Rheginos, cum Delphos proficiscerentur, re divina facta lauream decerpere solitos, quam ferrent secum.
1 Corr. Wilamowitz 1913, 236; ῾Υέτους codd.
-
7) Antip. Sid. (?) AP VII 75 (GPh I 58, 483-‐‑486)
Στασίίχορον ζαπληθὲς ἀµμέέτρητον στόόµμα Μούύσας ἐκτέέρισεν Κατάάνας αἰθαλόόεν δάάπεδον
οὗ, κατὰ Πυθαγόόρεω φυσικὰν φάάτιν, ἁ πρίίν Ὁµμήήρου ψυχὰ ἐνὶ στέέρνοις δεύύτερον ᾠκίίσατο.
8) G. Walther, Siciliae obiacientium insularum et Bruttiorum antiquae tabulae, Messanae 1624, inscr. 71
Ops ego Stesichori Aetnaeis hic ossibus ossa clausa tego vatis; cetera mundus habet.
Cfr. P. Carrera, Memorie historiche della città di Catania, Catania 1639, 265; G.B. Ferreti, Musae Lapidariae. Antiquorum in Marmoribus Carmina, Seu Deorum Donaria, Hominumque Illustrium oblitterata Monumenta, & deperdita Epitaphia (...) auctore Ioanne Baptista Ferretio Cassinensi, Veronae 1672, V 36, p. 354.
9) Suet. p. paid. 1, 20-‐‑22 (67 Taillardat) εἰσὶ δὲ αἱ σύύµμπασαι τῶν ἀστραγάάλων πτώώσεις ὁµμοῦ
τεσσάάρων παραλαµμβανοµμέένων πέέντε καὶ τριάάκοντα ... λέέγεται δέέ τις ἐν αὐταῖς Στησίίχορος καὶ ἑτέέρα Εὐριπίίδης, Στησίίχορος µμὲν ὁ σηµμαίίνων τὴν ὀκτάάδα, ἐπεὶ ὁ ἐν Ἰµμέέρᾳ τῇ Σικελικῇ τοῦ µμελοποιοῦ τάάφος ἐξ ὀκτὼ γωνιῶν συνέέκειτο, Εὐριπίίδης δὲ ὁ τὸν µμ'ʹ. εἷς γὰρ Εὐριπίίδης τῶν τεσσαράάκοντα Ἀθήήνῃσι προστατῶν µμετὰ τὴν τῶν λ'ʹ τυράάννων κατασταθέέντων κατάάλυσιν.
10) Poll. IX 100 καὶ µμὴν καὶ Στησίίχορος ἐκαλεῖτόό τις παρὰ τοῖς ἀστραγαλίίζουσιν ἀριθµμόός, ὃς ἐδήήλου τὰ ὀκτώώ·∙ τὸν γὰρ ἐν Ἰµμέέρᾳ τοῦ ποιητοῦ τάάφον ἐξ ὀκτὼ πάάντων συντεθέέντα πεποιηκέέναι τὴν ῾πάάντ᾿ ὀκτώώ᾿ φασι παροιµμίίαν.
11) Syn. auct. (Phot. 378, 24-‐‑379, 3 P.; Suda p 225 A.; Ps.-‐‑Eudem. 159, 20-‐‑23 Niese [1922]; Apostol. XIII 93 [II 601 L.-‐‑S.]) fort. ex Paus. Att. (cf. Erbse 1950, 203, 13-‐‑16) πάάντα ὀκτώώ·∙ οἱ µμὲν Στησίίχορόόν φασιν ἐν Κατάάνῃ ταφῆναι πολυτελῶς πρὸς ταῖς ἀπ᾿ αὐτοῦ Στησιχορείίος λεγοµμέέναις πύύλαις καὶ τοῦ µμνηµμείίου ἔχοντος ὀκτὼ κίίονας καὶ ὀκτὼ βαθµμοὺς καὶ ὀκτὼ γωνίίας. οἱ δὲ ὅτι Ἀλήήτης κατὰ χρησµμὸν τοὺς Κορινθίίους συνοικίίζων ὀκτὼ φυλὰς ἐποίίησε τοὺς πολίίτας καὶ ὀκτὼ µμέέρη τὴν πόόλιν.
‘Ossa della terra’: cfr. Eust. In Il. II 637, p. 309, 43-‐‑44 VdV. τετόόλµμηται δὲ καὶ γῆς ὀστᾶ τοὺς λίίθους εἰπεῖν, ὡς δηλοῖ τὸ ῾γῆς ὀστέέοισιν ἐγχριµμφθεὶς πόόδα᾿ (= Choeril. Trag. fr. 2 Sn.-‐‑K.; si veda anche Id. F3 Sn.-‐‑K. ap. Anon. epit. rhet. III 650, 21 Walz); in ambito latino, Ov. met. I 383 ossa … post tergum magnae iactate parentis, cfr. 387, 394; Aug. civ. VII 23 lapides…ut ossa dei; Tert. carn. IX 1, 12 ossa ut saxa).
Ops = terra: ThlL IX 2, 810 s.v. e gli esempi ivi citati: Varro ling. V 64 terra ops, quod hic omne opus et hac opus ad vivendum, ed ideo dicitur ops mater, quod terra mater; cfr. Tert. nat. II 2, 15 e 19; frg. Aug. civ. VII 24, p. 304,29 D. Tellurem … esse opem [quod opere fiat melior add. Isid. orig. VIII 11, 59] Macr. Sat. I 10, 20; Isid. orig. X 145, XIV 1,1.