30V.

Q■ Β· ν.DISSERTATIO ACADEMIGA,

DE

SUPERSTITIOSAveterum

GRTCORUMROMANORUMQVEnavigatione;

QVA.VIEX SUFFRAGIO AMPLISS. FACULT.PHILOS.

IN REGIA ACADEMIA UPSAL.

PR/TSIDEVIRO CELEBERRIMO,

MAG. Ρ Ε T R OEKERMAN,

Eloquent. PROFESS'. Reg. et Ord.PURLICO EXAMIΝ lMODESTE

BARTHOLDUS J. FALSTRÖM,OSl RO-GO Ί HUS-

IN AUDITORIO GUSTAVIANO DIE XXVIII.NOVEMBRIS Anni MDCCLIX.

Η. A. M. S.

U Ρ S A L I £ //) Τ)γλ /C·'? 1

vJlborne herren,

HerrADAM JOHAN

Att med fina råtta fårgor afikildra de marg-falldiga vålgerningar, fom Välborne Her¬ren mig, ifrån ipådafte åren, täckts bevi-

fa, voro en åtven få formaten, fom fåfäng tan¬ke- Anfe dock med blida ögon, Välborne Her¬re, att jag detta ringa Academifka arbete, tillvedermåle af ett vordnadsfuilt tinne Eder tilläg¬nar. Vinner mitt upfåt fin onikan, och jag låbådan efter, fom hit tills får uti Våiborne Her¬ren fågna mig af ett ädelmodigt gynnande, fkat-tar jag mig mer ån lyckelig. Forofrigit, att Väl¬borne Herren uti fitt fålla, och från lyckansfformar fria lefnads fått, till fin fornåma Fami-lies hugnad måtte få råkna få många, fom gla¬da dagar, onikar den, fom, med ouphorlig vörd¬nad, till fitt ytterfta, framhårdar

e

HERRE TIL UTALA &c. &c.

välborne herrens

låmiukafle tjenare,BARTH. JOH. FALSTRÖM,

VIROAdtnoäum Reverendo atque Clarifftm,1D'-no MAGNO

EKSTRAND,PASTOR! in Sund Vigilantiifimo,

AVUNCULI LOCO COLENDO.ViRO

Admodum Reverendo atque Clarijfimo,

d-m johanni dvrjeo,Ecelefite, quas Deo in Asby colligitur, PASTORI

Adcuratiffimo.AVUNCULO HONORATISSIMO.

Mihi, ultimam pueritiae recordanti memoriam,tanta, ab iis usque temporibus, Veftra inme, Avunculi Honoratiffimi, exftant pro-

merita, ut obruatur, in commemorando, multi-tudine beneficiorum qualiscunque mea dicendi fa.eultas. Nec eft, quod follicitior elaborem, permukös verborum maeandros eundo, ut ea poifemcelebrare pr&coniis. Anfam tarnen publice decla-randi, quantum vobis debeam, debeo autemmuka, non intermiffurus, hafce perleves Acade-micorum laborum primitias, in pignus gratae men-tis, omnigena cum felicitatis adprecatione, Veitrignomkiibus fa cra tas voluiAdmodwn Reverendorum atque Clarijßmorum

NGMINUM VESTRORUM,eultor obfervantifflmut,

BARTH. JOH, FALSTRÖM.

Handelsmannen uti Stockholm,Högaehtad,

Herr NILS FALK,Kongl. Hbf-Slagtaren och Åldermannen vid det lofl.

Slsgtare-Åmbetet uti Stockholm,Högaehtad,

Herr JACOB ASKER,Kongl. Hof-Stolmakaren och Åldermannen vid det lofl.

Stolmakare-Ämbetet i Stockholm,Högaehtad^

Herr OLOF HÖGLÄNDER,Kåiiare-Måftaren i Stockholm,

Högaehtad,Herr JONAS ENBOM,

Vachtmåftaren uti^Kongl Slotts-Cancelliet,Vålbe trodde,Herr MAGNUS FREDR1C BERG,MINE HÖGTÅRADE HERRAR och GYNNARE,

Till att betyga min ärkånjla och bbgacbtmng, för denogemena gunfl, ömhet och förtroende, hvilket y,Mine gunftige Herrar och Välgörare, under den tiden jaghaft äran vara uti Edra Hedervärda hus bekant, emot migä daga lagt ^ blifva de/fe ringa bladen Eder tillfkrifna, un¬der bnfkan till all uptänkehg välgång och fällhet, afMINE HÖGTÅRADE HERRARS och GYNNARES

bdmiuke tjenare,BARTHOLD JOH, FALSTRÖM.

/

D. D.

$. I.ummusornnium rerum Conditor, totlicet argumentis, quot patentiifimohujus mundi ambitu res creata? con-tinentur, fefe hominibus manifefta-verit; famen nihilo minus haudpaucos fuiffe, qui nulium aliud Nu-men, horreo dicere, agnoverint,quam, quod vel oculis, vel aliis fen-fibus, vel opinione praejudicata per-

ceptum, contemplarentur, monumenta annalium edo-cent Fontem ejuseemodi perverfitatis ii quaerimus, eum exprimorum Parentum tantopere depjpranda labe, nullo eflerepetendum negotio conftabit. Ifta, inquam , lues ho¬minis, miferandum inmodum, depravavit naturam, at.que in illa, non minus fecunda, quam multa, calamitatummalorumque fparfit femina, qua?, ab eo usque memento,fruétus efferunt uberiores, at pofteritati omni longe acer-biffimos. Hinc, in intelleélu» ignorantia, ejusque comeserror, hinc, in voluntate, odium atque averfatio boni,nec nonj a(i malum proelivitas , hinc denique fexcentitartarei vulturis fcetus, örtum trahunt fuum. Pagani ita-que, quorum mentes largiore Iuce, verus animorum fol,

A Deusiv.

# )2 (ΦDeös O- Μ. non complevit, ita Cimmeriis obvoluti accircumfepti fuerimt tenebris, ut, tota quamvis natura,Creatoris perfectiones adteitanfe atque demonftrante ,baud aiiterac noctuse, interdiu caligantes, hane non per-viderint veritarem. Unde fa61um eft, ut culturn,Creatori unice, debltum , ad res traduxerint creatas,eo infanise progreili, ut non folum animatis, verum et-jam examinis,divinum adtribueilnt noir.en atque honorem*Nutu autemae voluntate eorum omnia fieri gubernariquetnalefani crediderunt j quare in fingulis, quas fufeiperent»majoris rnomenti expeditionibus, prius, quomodo Deo-rurn ex indubitatis fignis explorare poiTent voluntatem,,quam quidquam ad faciendum fint adgrefii, folicite Iabo-rarunt. Iiisec veterum cura, quse tota, quanfa, ad fuper-ftitiones abiit atque ineptias, omnia prope» quibus effenrfunéturi, munia, penetravit, nec bis quidern pagellis pote/tcogi & coéreeri, quippe quse tantummodo ad quandamillius particulam, fuperititioney loquor navigantium , de-lineandam fint deftinatse.Noitras vero bac in materie qua»lescunque meditationes, ut asqua judicii ponderes lanceB. L., oramus atque fumme contendimus»

$. Ii.Inftituto non erit, crediderim, alienum de näviga-

tionis ortu , & navium itruendarum atque gubernanda»rum primis au6toribus perpauca fubmonere; verum enimvéro, fimul atque oculos ad veterum advertimus feripta,e quibus i (fa utique forent depromenda , ea fiatim tamobfeuris invenimus convefiita interpretamentis atque hal-lucinationibus ineptis , nihil ut certi inde poffit haurirhNimis ergo antiqua miiTa faciendo, ea intelllgo, quae deMinerva , Neptuno, Baccho , Jano , Prometheo, Deu-calione, Noacho etc. ad navigationis exordia fpeciantia,commemorari fölent, ita tamen, ut non fine voluptatelegi poffint, quce Cl. Magifter Magnus Olavus Beronius

# ) J t #/

In DifTeriafcione heic, Anno I7f7· hablfa^ingeniofe difle-rit de Antiquitatibus Ket nautic<e> e fabulis erutis; inHellada atque Latium curfum dirigirnus, ibi, quoad fl«»eri poteft, quoe tra&ent Ipfi Hiftoriei de clgilibus, in me¬dium vocaturi. Quidquid eft, ingenue profiteamur opor¬tet cum Horatio:

Uli robur , & <zs triplettCirca pe&us erat, qui fragilem truci

Commiftt pelago ruternPrimus - - a)*

Nec difparilem fenfum fondunt verba Juvenalis, quibuSacriter objurgat amicum» quod efTet $ιψοι4ΐν&>ίίοε & mare,pofl: nauFragiurn fa&um , denuo ingredi haud verereturfui nimkim prodigus, ita vero fatur:

/ nunc t & ventis animarn committe, dola tβCon'fjfus ligtto , digitis a morte remotusQuatttor 5 ac Jeptem, fi (it latiffima ttda b).

Incrernenta vero artis navigandi, iive flumina intellexe*ris, five maria, eleganter perfequitur, ideo heic infe-renda, Claudianus in prseFat. Raptus Proferpince :lnventa fecuit primus qui näve profundum*

Et rudibus remis follicitavit aquas: k7ranquillts primum trepiåus Je credidit undis,

Litcra fecuro tramite Jumma logens.Mox longos tentare (mus, (f tinqttere terras

Et lent cocpit pandere vela noto.Afl, tibi paulatim pr^ceps audacia crevit,

Cordaque languentem dedidicere metutn:Jam vagns irrupit pelago, coelumque feentus

JEgeas byemes, Joniwmque domat.a) L Od. 3. b) Satyr. XII. v. fj*

§. III.ΕtiamΓι haud ignoramus Pompo»iurn Melam &9

qui curn ipfo facia%t,plurimos gloriam inventionis nauti-Ai cse

# ) 4 C &cae ad- Phoenkes eile deferendam judicaffe, tamen nonriefunt alii, qui, majori argumentorum pondere inftruéti,Cretenfium Regem, Minoem, quod claitem omnium , &quidem Gnecorum primus inftituerit, maritimumque Tibiadrogaverit imperium, hoc nomine celebrent, Ita enimPlinius: Minos princeps clajje depugnavit a), nec nonStrabo: memoria prodi tum eft, Minoem , bonum ßiijje le¬gislatorem , primumque in mari imperium obtinmjje b).cuijiisdem fere verbis3adfentitur Diodorus Siculus c). Hincfa<itum efie creditur, ut Cretenfes, quibus ejusmodi con-tigit Rex, tantam iibi adquifiverint nominis famam in ar¬te navigandi, ut proverbium: Cretenfis mare iqnorat dJ,tjfurpaium, quando quis id fimularet fuana fugere feienti-tlam, quod tamen probe haberet cognitum, inde origi-fiem ducat. Reftat, quis Romulidarum primus fcientianavicularia inclaruerit, ut enarremus : illieo autem eitconfitendum, nos, nondum cuidam fingulatim, in ho-rum geftis, quorum fama totum propemodum orbem ter-rarum admiratione pervafit, hujusce rei praeeonium ad-fignatum vidifie, nec eft, quod folicitius id nunc per-<quiramus ; ioret enim, ut dicunt, aureo pifcari hämo.A t vero de tota fi agamus Republ, Romana, conftat feroanfam, in re navali, fuatn declarandi dexteritatem fuifTeoblatam; quippe qui, hoites, quibuscum terreftria gere-bantur bella, devincend©, nec non terminos imperii di-latando, dilatatos vero defenfitando, diftenti, non priusmari dimicaverint,quam,primo bello Punico,tantum praslioin navali fpecimen fuae induitriae tum edentes, ut hoites fepriuf viétos, tefte Floro e), quam illos confpicerent, con-titorentur : juxta licet non fit diffitendum a Romanis,dum mari dimicabant, parta effe de Antio fpolia, in fug-geftuque fori,capta hoftium clafle,publice fuifTe adfix2,uq«de illud manavit pro roßris dicere $ nam roftratac fex tan-tum fuerunt naves f).

a) Hiß.

# -) 5 ( ❖

α) Hiß. Natural V1L c. b) Geograph. X. c)L· V. d) L II. c. 2. e) Flor* T. c. //. cfr. Liv. VIII. r,14. IX. c, jo,

§. IV.Materia differendi propofitae manus admofuris, ob-fervanda occurrunt, qute, circa confcenfionem , noflro

inftituto infervitura funt. Heic videre licet, quam infe-rorum tlle princeps ftolidorum perftränxerit mentes oeu-losque: etenim Deorum vifibilium (fi Dii fint nuncupan-di) non vifibilem, ubique prsefentem, ac omnium, prolubitu, fata dirigentem, credebant poteftatem, quo fa-&um eft, ut, tanquam ex equo Trojano homines, itafcinc, prodierint errores, inter quos principem fibi vin-dicat locum hic , quem extemplo erimus adumbraturl.Toto tempore, quo fe ad näves confcendendas adpara-rent, in rebus quibuscunque obviis, quam dlligentiffimeadnofeandis occupati fueruntj ex quibus de conatorumeventu, ut fibi perfuadebant > certo futuro., judicabant-Iis vero, quae maximi faciebant, ominibus iternutamen-ta iunt adnumeranda, quas fi, a dextra, in multitudinecxaudirentur, quaevis faufta atque felicia fibi pollicebanturjfin, a Iseva, quis fternutaret, peite quavis habebatur te-trius, atque efficiebat, ut confcendendi facerent moram,quod oftendit Polysenus bis verbis : Timotheus folvebattum univerfa claße, forte quis fternutabat, tum quberna-ter juffit quieftere, nec nauta triremes tonfcendere ande-hänt a). Ceterum heic fubmonendum eft, quod, omnesapud gentes & nationes,de finiftris atque dextris portentisnon una iuerit fententia; quia Grasci, ex dextris, fibil&ta prasfagiebant, contra ea Romani, ex iiniftris b). E-nim vero, quumhaec, uti plura, de fuperftitionibus ve¬terum Dn. Johan Äbrah. Strandberg O-Goth. in diflertati-one,(ub AmpliiT. Preefide, nuper ventilata, de Aufpicils Ro¬manorum ad fonnulam legis; de taelo Jervare, copiofe

A 3 demon-

■# ) 12 ( ψ#ernonftravérlt; ne aéla videamur agere, fufficit noblsea tantummodo. nominaiTe. Deinde perquam funeilumac dirum judicarunt prcefagium, ii hirundines in navibusprofe&uris confiderent, quippe quod multis, teile Schef-iero, ciadem denuntiaverit atque interitum c). Hls ob-fervatis, aves confuluerunt, quod nullis in negotiis obe-undis, in primis apud Romanos, intermittebatur, ex qui-fcus, Γι optata eaptabant omina, non recufarunt, quominus mox portu folverent. Sed prius facrificia fecerunt,quse, quoniam haud multum a fuperilitionibus, quibus fecontaminarunt paggni , csteris abhofreant, paudflWisdelineanda ducimus. Exftruehant caeruleas in Ikore aras,eo modo, ut fluéluantes atque murmurantes, qu& venti-labant, undse earum plangerent exiremitatem,quare etiamfacerdotio funéluri, niari, neceiTe erat ftarent. in bis pri-mum Neptuno immolabant, utpote cul imperium pelagidatum arbitrabantur, unde illud Horatianum:

- me tabula facertVotiva parks inäicat uvida

Sufpendiße potentiVeßimenta maris Deo. d)

Apollini autern tauros, variis exornatos fertis atque vit-tis, confecrabant. Hinc canit Po£ta:

lum Uti datuunt aras tibi recior aquarum,Summus honor tibi cxritleis in litore vittis é?c. e)

Idem probat Virgilius:meritos aris maclanit honores,

Ίaurum Neptuno, taurum tibi, pulcer Apollo f).Deinde ventos, viåimas maélando, ut placarent, adver-fis, uti tempeilatibus, ne refiando, vel aliis turbidis pro-cellis atque nimbis, conatibus obilarent ac officerens fuis,nigrum obtulerunt agnum; fecundis, vero ut zephyris,album gO, quo, in perpetuum, pleniffimis navigarent velis.Tum Caftor & Pollux, qui Grsece vocaqtur Διοσκύξα i. e.

# } 7 ( #Jovis filii, fumma cum] veneratione colebanfurj afquepro iacrificio, candldiifimis propitiabanturagnis hj. Ete-nim hos credebant navigationen* a piratis atque mariti-mis prffidonibus tufam praeilare ac Iiberam. Denique imils fuerunt habiti, quos vulgo adpellabant Apotropseos,h. e. malorum depulfores,quemadmödum /Eliano audiunfeνωτη-ςες, ccyaSroi πεξί^άτοα, ©soι μεγάλοι &C. i) Quafpedlat iliud Petrooianum .* quicquid erat, ego in altumcompow, adoratis ßdsribus, zVi'rö navigium k), vide-licet digitum intendit ad Caflorem ac Poliucem, ouminainter navigandum vere tutelaria, fratres He lerne , lucidaßdera, uti Horatius /) cecinit, quseque, teile Statio, 7/2)implorabantur bis quidern precibus.·

proferte benignaSidera ef antenns gemiw confißite cornu.

Tandem ipfam Dianam, reginam undarurn , uti Infcriptioquiedam apud Gruterum p. $9. habet, nec non rnare tran-quiilum immolatione mitigaverunt n). Summo ve-ro Imperator i erat injunélum maélatoe pecudis perluftrarevifcera atque, ut Feiert Virgiiius, cum vino in fiuétusporrieere inteilina 0), ex quibus haud raro omina capie-banf. Pfius vero 9 quam hoc oerageret, ter circum clas-fem, una com facraiis vifceribus, fcapha, vellembo,vel alio rninori navigioio, oleaginea redimitus Corona,uti mos erat, vehebatur, &, Tub hoc, Deos Deasque"rna-ris, portuurn ac ventorum, de felici rerum fucceiTu com«precabatur p). Sed non folus prasfeélus hoc fecit ·, caeterienim duces, nec non milites libamenta Otis obtulerunt ,atque eos precibus adierunt, ut iibi, contra hoites depu-gnaturis/uppetlas venkent. Idem etjam fpedlantem in H-tore mukftudinem egiffe teilatur Thucydides: fimnl votafaciebat ξβ cetera turba, qu<z erat in litore tam civium,quam aliorum, fi quis bencvolus ipßs aderat q). Addi-rous, quod iito tempore, &portus, & naves in eo im-

moran-

ί?7~7 (***-£< t^e-y-c-e^Jp·;Scsri 3-cJ-j i^ri—tiJtnn oe-^c€~r C^K tvt^»rw <LJtL ckn

θί^α-C >-» ir-C-VX^-e-C-tf· fCX^~e-cr~> 7 -ί-τΤ'Ζ- //X^Ji^fCL^

(f&4 ij-i £ey\ £&&* r-n-AΆ^τ,C&-? 0Lf!*4>£Lc>

o-ßj^Sl· ^-öL/ t^js^- via. ❖ ; 8 c

yVt·

O

.1t*v

v

Kv*

ρT-\

Ί'

<3i

morantes, fulgore^colluxerint magno: portus, inquam,crateribus aureisque fcyphis, nec non acerris, in quibus,ftansin litore plebs, Deorum honori odores iocendebat ;näves vero miiitum armis, quibus prorse erant ornatae r).Et haec de facris. Jam ad propofitum revertimur. Prius-quam vela ventis darent veteres, columbam e navibusabituris emiierunt, eum credo in finem, ut optatum omi-naretur reditum atque felicem s). Etenim haec volucrisfic eft comparata, ut, maxima & permira anxietate, ve¬terem quserat repetatque fedeculam.

a) L, III. b) Cicer. de Divin. L· II. c.39. c) p. ig?tä) L I* Od.j. é) Fläcci L. I. Arg. f) L. IIP Alneii. v.117, g) Virg.e.l. b) Halm# L II. c. 4. i) Halmahc.k) Pag.113. 1) LVlI.Od,3. m) LJILSih. n) Appianide B.C. 0) /Eneid.L. Wv.776. p) Livii L XXIX. c. 37, q)L>IV. r) Diod. SiculiL.XI1L s) Appollonii F.. II. Arg.

i. v,Veterum follicitudo in prodigiis, ante prselium na-

vale, quod committeretur, adparentibus, jam fequitur,enucleanda; prius tamen fcrtis atque coronis näves coro-nandi morem fumus perftridluri: eos enirn hoc non e-

giflfe tantum , ut fpeciem prce fe ferrervt elegantiorem ,

fed ut prsefenti fundlioni felices fauftosque portenderetprogreifus, inde conüat» quod antiqui coronis femperindicatum voluerint quid lacti ac perfedti. Huc fpedfatillud Virgilianum :

Vela vocant, tumidoque inflatus carbafus av(tro ,

Puppibus & Uti nauta impofuere Coronas a).Noftram inde corroborari putamus mentem, quod hse ita fu-erint neceilarise, ut,iliis omiffis,omni fere dcftituerentur fpeoptati eventus. Neque aliter Scholiaftes in Ariftophanem:Corona ac Berta adßnt iis, qui confcenftonem perant bene-que navigarevolunt b). At ne nodum, utloquuntur, in fcir-po judiceraur quserere, ad promiflum exfequendum prope¬

ramus

& ) Ρ ( ❖ramus. Sed, uti in omnibus, apud iuperfliiiofos5 obeun·disfundionibus» baud parum valuere omina , ita heiequid efficere potuerint, ut opinor , lucide adparebit*Etenim in esm opinionem indudi, fore , ut Dii is fu-am teflatam facerent vcluntatem , omnibus idls id pre-tii ftatueruni, ut, fi qusedam» ex eorum fententia , fau-ita oculis obverfarentur , tantus eis acceilerit aniraus ,ut maxima vi atque impetu in hoites irruperints nuliidubitantes, quin defideratameilenr reportaturi vidoriam §fin f e contrario, dira atque infelicia occurriilent, omniSpe vincendi deftituti, iliico animo defecerint, rnagisquefugam, quam vidorism > mente agitarintj hinc folebantguberaatores emundioris naris, quidquid eveniffet, inmeliorem interpretari partem. Certa quaedam rerurn fu-turarum indicia, hoc tempore, obfervanda, praeter fter-nutationes atque fulroina, a .Jove in claffern excufTa, exvquibus utrisque malorum veiuti Iliada fibi praedicebant 5quo minus pofiimus åatuere, impedimento eft ingens ii-la , ne dicam innumera, porfentorum rnuititudo , quaetoties variarunt, quoties, diverfis temporibus, atque in dis«paribus circumftantiis ac cafibus, fefe illisconfpicier.da ob-tulerunt. Etenim fi aqullse, in navibus, ante proeiii con-cuifom, federent, certo paimarn fibi prsefagiebant. Säcenim narratur ab Arriano: fperabat tum aliis de caus-fis GrcecofJuperiores fore, tum vel eo pr<ecipue, quod a-quila a puppi clafftsAlexandri, in litore Jubßftensjuifa effet c).Nempe ut aquila , inter volucres, maxime habetur ftre-nua, cui aviculse robore ac agilitate cedant necefle eft,ita ejus in navi confe/Tus fignum eilet vidoriac indubita-tum. Aquilarum confpedum , alias quoque , prodigiafuifle magni ponderis, atque femper quidem keta, tefta-tur Livius, di cum de L. TarquinioRege commemorat,quod aquila de ejus capite, Romarn commigraturi, pi-leum abitulertf > ätque eundem rurfus repofuerit. En! o-

B men

# ) 10 ( &men futuri ejus imperii atque dignitatis. Refert itidemSvetonius de Augufto Csefare , navale pugnam propesSi-ciliam commifTuro, quod deambtdanti in litore pijcis e ma-ri exjiluerit, & ad pedes jacuerit \ apud AHium defeen-denti in aciem, afellus cum afinario occurrerit. Eutychus,bominiy beßisey Nicon erat nomén ej. Hasc ambo aufpiciajudicavit Auguitus perquam optata atque felicia, idemexitus, fatis fuperque declaravit, dum hoftes ita pro-ftravit, ut, in perpetuum , refurgendi potentia fuerintdenudati. Hinc , ut opinor, prifcorum ante confli&io-nem praefagia , uti alias, seque incerta, ac multa fuifie,pervidemusj, quippe qua; femper augeri novis potuerint.

a) G orgie. L v.303. b) Arachn. AcL ii. fc. 3. c)L> L d) h L c. 34. e) Vit. Anguß, c. oO.

9. VI.Reliquum eft, ut veierum, in defcenfione navium,ob-

fervandas fimus ftriftim depi&uri fuperilitiones* In hac»inquam, haud minora, ac fupra indicavimus, denfa erro-rum caligine te&ae mentis elucent documenta. Etenimheic non fternutamenta > non fulmina de cceio jadfa, nonvolucrum adfpedtus, volatusac garritus, fed loci vel te-diiicii cujusdam in litore, ad quem näves eiTent adpellen-ds adparentis nomen , tantum perfepe apud fuperftitiofospotuit * ut totum irritum fecerit navigaftdi confiliurii.Hoec enim curaeosmaximefollicitabat angebatque, quomo-do uniuscujusque rei fibl, navibus egreffuris,obverfantis,cognofcerent nomen, dein futura denuntiaturi. Itaquefl quid, cujus de nomine fauftos fibi ipondebant fucceilus,ante oculos fuißet verfatum , confeftim lasti e navibus ex-feenderunt: Egregium hujus rei teftimoniurn apud Livi-um habemus: Scipio, quod eβet proximum Promontorium,percunciatus, cum PulchriPromontorium id vocari audivißet,placet omen, inquit, bac diriqite näves a). Prius tarnen,quam quis terram pede tangeret, fi in. hoftili effet

# } Ί ( #foJo, jaculum , non iine ominis melioris caufTa , in idemittebat prsefedtus clailis, qui, Diis ejusdem terraefupplicans, ut iibi fuisque faverent, primus e navi profi-luit. Quo faélo, Diis, in primis vere Δη άποβοίτν\ξίω h. e.jfovi dejcenjori bj, hoftias immolabant modo , quem fu-pra commemoravimus. Et hsec de iauftis portenris·; Ve¬rum en!m cero, ii quid contra ea, ex quo di» tim quid at-qtie infaufturn divinare, ut opinabantur, poffent, iliis ob-fervando occupatis contigiilet ; infraiti animo, rerumprogreilus propemodum defperantes, locum exfcenfurn enavibus faciendi quaefiverunt alium$ quam ad rem pro-bandam hseece Valerii Max. verba fufficianV Sermo eftde Pompejo Magno; adpellens ad oppidum Paphum, cumlonfpexfßet in litore fpcciofum ßdificium , gnbernatorem in-terrogavit, quod ei nomen ejjet, qui refpondit, Canohafileavorari t qihe vox Jpem ejus, quantulacunque reßabat %

comminuit. Ncque id diffimulanter tuiit: avertit enimoculos ab Ulis teffis, ac dolorem, quem ex diro nomineconceperat, gemitu patefecit c). Ceterum, partim tem¬poris, partim rei familiaris, & quidein adtenuatis·

fiiiise, anguftia quod fumus circumfcripti,Hic teneat noftvas anföra jafla råtes,

a) L· XXIX,c. 27* b) Scbejfer.Mtltt. NavaLp, 20^c) i. L c.

S. D, G·

MONSIEUR.

Z'amitie que vous avés daigné ?ne temoigner, de-puis le premier moment, que j di eu l honusurde vous voir, ne me permet point de pajfer en filen-ce Γ occafton qui fe prefente de ld difjertation quevous allés donner au public, dans la quelle vous tj al¬tes des fuperflitions des andens dans Navigation,jp aurois heau vouloir Vous donner des LouangesMonfieur Votre propre ouvrage parle ajfes en^ \ otrefaveur. Ρermettés ?noifeule?nent Monfieur, je vousprie, que je vous enfelicite, aujfi fiinceremmt, quepeut /' exiger la vraie atnitié que je vous conferveé3 la part que je prends a tout ce quivous interejfe.Je vous retnercie Monfieur des marques que Vousm" avés donné de la Votre, je ferai plus que ravi fila fortune vous etoit aufii favörable que je le defire,& que vous foyés perfuadé, que je fuis

MONSIEUR

Votre trés hmnble ·

& ajfeäionnéferviteur,Ε- WETTERGREN.