BIS SERTATIO

\

O Ε

PRETIO A.MORIS IN PATRIAM

' ( -lt >

, _ %;_ >

CUJUS PARTEM' PRIOREM

CONS. AMPL. FACULT. PHIL. UPS,

PUBLICO EXA^MINI SUBJICIUNT

JONAS KJELLANDERΡ Η PL» MAG.

I

ET

SVEKO OTTERBORGVEST RÖGOTHI

IN AUDIT. GUST. MAJ. D. VIII DEC. MDCCIV.H, M. S.

U Ρ S A L I JE

Typis Edmannianis.

IN

SA CR AM REG JA Μ MA JE-STATEM

SPECTATA2 FIDEI VIRO

MAXIME REVERENDO ET CELEBERRIMO

S. S. TK. DOCTORI

OLAVOW ΕS ΤΑ Ν

niOECESEOS SCARENSIS ARCHIPR^FOSITO

SAGRUM

debuit et voluit

SVENO OTTERBORG.

A

MONSIEUR

GENTILHGMME DE LA CHi^IMBRE

ET

A M4DAME SON EPOUSE

Daignez regarder l'bffre de ces feuilles, comme titte 'marquc dela plus vive riconnoisfance, et du refpeffi le plus profond, avec >

le quelje fuis/

MONSIEUR ET MADAME

Votre tres hurnble ServitpurS. OTTEUBORG.

XXe

PK ETIO AMORIS IN ΡATRIAM.

[I ncie ab Honiero, cui Uiysfes, immenfo prope ab error©, adpenates dcos redux, glebam terra: a vitas oipulatur, mos futt

vatibus oratoribusque communis, tantis amorem in patriam ex-toliere iaudibos, ut eundem virta-tum fe re omnium icaturiginemhabere vifi fint. Nec riefuere fhilpfophi, asgrius quidem, acilli, veniam hyρ erb oks impetraturi, qui, quuin fundamentum,civilium maxime, officiorum, in humana ingenia efiicax, quasfi-verunt, in amore hoc idem crediderint le invenisfe. At debe¬tur tandem nofiras astatis indoli , novas tjujs Jucis facern usque-quaque circumferendo, nihil pras vetufiate fandum, intadun»prte nomine ni i esk patitur, quod prjetium laudati amoris patriiin fufpicione faltim poni coeptum eft. Opinionem vero exa-minando, in contrariarn haud raro curritur. Ita noftratiumquidam, qui jus (amoris in patriam fuperbum tam inter virtu-tös tenendi locum in dubiutn vocarunt, finceram, ex naturamentis humanae eruendis, principiis adfiridam, disquifitioneminfuper hv.bentes, novitatis gioriolam primam, opinor, aucufatifunt, atqu-ε adeo in diverfa prorfus rapti, nihil ferme viiioris,ac amorem hunc , momenti inveirervif. Quapropter , quuinnondum effedum videatur, ut de his quasrenti alfatim flat fa»tis, :b re haut alienum duxirous, quia aliquid utique difpu-tandum ésfeh, mareriam hane a.liis piasoprare, eulpam periculifaciendi, pofimodum fadi, mitiori Legentium judiciö redi-mentes. -

Cuivis, de amore in patriam difiinde cogitanti, Iiis ver-bis intelligendum eft intemum aliquid menti inhåerens, prinei-

A ρ ium

" Vir-—ft-f '

pium posfibilium a&ionum externarum. Quum vero ab indolaeffecfiuum , quaies iJiiin ferie retum ad experientiam pertinen-tium,fefe fifiant confpiciendos, ad indoiem causfas, ferifibus nonfubjecibe, tuta non valeat confequentia, necesfb efl, ut, de pre"tio amoris in patriam quasfituri, in interne hoc ita maneamus,ut, exemplis, non probandi, iiiuilrandi tantummodo gratia,adhibitis, potius videatur, annon illud, inter altius quoddamabfeonditum fundamemum et externem effi&ionem interjeéhim,ad discretam fui Cognitionen), requirat , ut ab extremo hoc fön¬te res fit repetenda. Quocirca in negotio fuscepto obeundo itaverfabimur, ut primum brevibus indicetur, quid fibi velie pre-tium iiiud, de quo jam agitur; deinde potisfiniii dabuntur, qua?,ex indole rei et Hifiorias exempiis defumta, aiferri foient, o-innem digiiitatem amoris in patriam infrachira, argumenta; tumexquirendo örtum et vim amoris in genere, et figendo fignifi-cationem verbi patriae, venietur ad infimum fpecialis hujus no-firi amoris genus, cui, ut fumma obtineatur ejusdem idea , no-va accedit differentia fpecifica , notio libertatis. Quibus demumefficitur, ut, jufium caritati patrias fiatuendo pretium, quasftioprinceps foluta, öppugnationuin prasmisforum ad fuum quamqutdejeget tribunal discernendam.

A men te fimplicisfimi cujusque haud longe abeft perfva-fio, nullos confiiiorum niotus esfe vere asfiknabiles, nifi quiin exceptionis nefcia honefti reverentia jaceanf. Divitias, forti-fudo, gloria, prudentia posfunt quidem affetflari, amari, fu-ipici, in admirationem fui rapere; pretium autem fincerum ea-tenu$ tant um ipfis tribuendum fentimus, quoatf ufus eorum legihonefiatis fubjiciatur, Ita videnfur quidem bonitas, fympathia^•ftudium felicitatis, aliaeve hujus generis affe&iones animi, lau-

dand as

dand» niu ltarum utilium rerunv procreatrices. At, licet, quodprobis omnibus cum Socrate dolebif, mos invaluerit utilitatemåb honéAate feparandi, haud fenne ullius deprehendes, in re-bus hujus monetae asftimandis, fenfum eo usque adulteratum,cujus, vel invira, non laturus ilt cundla fuffragia is folus , qui,ii vel artem Gygis calleret, aiFedibus rationi lucro datis, netransverfum quidem digitum a reda confcientia h. e. ab unafequenda hone/H lege discederet. Quurn itaque nihil niii hone«flum folum honeflique reverentia abfolutum habeat pretium,perfpacdu facile eil, omnem de pretio amoris in patriam dis-quiiitionem ad illam fua fponte reduci de pretio ejusdem mo-rali. Nam, lieet primo obtuitui videretur amori patrio inesfeposfe pretium politicum, ab ethico diverfum plane atque fepara-tum, rei attentisiimo cuique aufertur mox opiniohaec, intimumfatis pervidenti nexum, qui intér Ethicam ofrtinet Politicamque,ejus fcililet indolis, ut, Γι fin is fpedetur univerfalis, non nifiab illa tota hxcce pendeat, in ipfaque radices quaii imas ha¬beat defixas Cum enim civitatum , quarum inftituendarum pri¬mat causfas haud in magno difcrimine heic ponimus, jam inilLrtutarum nullus alius, a ratione fancitus, rite intelligatur iinifultimus, ac is, ut honeiium provehatur, et quidem ita, ut ei-vitates univerf*, non aliter ac iingula jam individua, in omni¬bus, fui, cum tempore, juris fiant; mulfo absque negotio pa-tet, Politicam , utpote prudentiam ad res publicas gubernandasnecesfariam, nullas admittere posfe viäs, qu* in hunc ultimum,licet proxime per fines Juri Natur* proprios eundo, non ten-dant fcopum, certe quae illum, ut volunt, negative non refpi-ciant. Quam ob rem, qui, aut ipfe, aut cives exhortando , of-ficia, ut apparet, vel fumma, at veritatis honeflatisque dispea-dio , in civitatem contulerit, bonus adeo non habebitur rei mo¬derator public*, ut contra, jufli rerum asflimatoris judicio,commodi minus ac detrimenti regno feratur adtulisfe, quippequi modos rem communejn augendi jfini abfoluto, numquam re-

A ζ cu-

4

cufando, muneris fui non alligaverif. Qui Luc pertinerent, fin-guiarium cafuum, tam in utroque Jure Gentium, quam in pri*mis in Jure Naturse Publice posfibile exfifientium, exempla quac-dara dare nofira parum refert. Indicasfe fblummodo juvaf fu-premam, licet vulgi opinioni faepius male inteliedlam , reguh.m,in rebus etjbm politicis cenfendis, oculis numqu. m nun obver-faturam. Qua iudicata,· itidem" liquet, diverfium diveifis rebusmerito posfe addici pretium relativum, qu tenus ipfse, iacilita-te fua aut vi, propiora vel remotiora fummi finis atringendi ad-minicula fieri posfint. Adeo ut quodeumque pretium , in» jusminusve, quod amori r cujus menrio fit, inesfe videretur, exfola honeftatis iance pendendum. At, cum, ut res fine ira etjfludio agatur, in. utramque partem disferenduin fit, argumentaeorum, qui amorem in patriam omni pr^tio privatum veiint,jam inferamus.

Nemini ferme, qui ad astatem provedliorem venerit, ine«·moria primae pueritias, fine fenfu quodam voluptatis, dtfideriöfeneriori mixtse, tangit anitmim. Qui bis arrident annis, vigoret fnnoceiitia* fcetitiae felicitatkque uai creatore« , Omnibus; qüvfetum evenere er adfuére, lumen, nefcio quod, magicuin, jam inmentem revocatis, i'uperfundunt., Non posfunt ita k)ca, irbi pri-mas intimaeque, ex natura et confvetudine, contradias funt amicr-tias, ubi jueundisfimi, foilicitudinum expertes , deiluxere dies,ubi animuin molleni, pulcri cujusvis capacem, vilium terrena-rumque curarum cälio nondum obdudlum, concentus naturxharmonier primüm perteiitarunt; loca, quas adhuc homines iio·bis carisfimi,. affinitatis vineulo juneli, tenent: non pssfunt, in-quam, loca htcc , per cecerum vitas curriculum, nifi amoenisfi-mas inenti referre imagines , nifi fvavisfima phantafias obvenire.Ita communem. fuperanti femper dueimur aifedtione erga hominis

; Λ ' eo-

eodeni, ac nosmet ipii folo oriundos. Obtinet hoc pracipue in i is,qul per iongius tempus a dömeAicie patriisque laribus fueruntitcluii. Cuivis peregrinanti co«lpt<Aus popularis eft jucundisfi-njus. ConAat exerrplum Afri , qni,quum arborein fui climatisin folo exrero invenerit^ pras gsudio Aacrimis non temperaret.Af affecAus hi , cum naturas bcneficio fint concesfi, nec ab uliaopera nofira pendeant, etjamii nec origine nec in confcientiaΠ bi aijmixtum quid haberent cupidinis proprii commodi, tan-tum abeA, ut prétium Tibi, quaie Ethica poftulat, adicifcant ,ut contra cavendum ilt, ne a juAi regula animum abducant,quippe quos extra termmos vagari patiendo, ratio, quod ipiicompetit, dominium fummum tegre tenere posiif. Cognita be-ne funt et vis et deliramentum hujus affecAus in vostxÅyiot illa,cui fubmittuntur, prae ceteris, -animi Heivetiorum, BatavorunijGroenlandicorum, Lapponum, quorum exemplis, unn iumtis, lu-cide commonAratur, ainorem hunc non tam a fano^udicio pui-critudinis vel commodi cujusdam locorum defideratorum, quampotius ab inAincAu quodam et confvetudine proficifci, Confve-tudincm in primis, fuipicamur, J'o cum tenere rationibus amorisin foium natale penes eos, qui parum auf numquam ab hocabfuerunt, certe in iis, quorum fors non fuerit alias regionesearumque indoles cognofcere. Videtur obtinere heic vetus illud:ignoti nuiia cupido. Nil nifi quod cognofcitur, placetj cogno-fcitur vero nil nifi quod proxime adeA, Huic autenv fenfuiamoris tanto minus pretium fanum tribuendum, quanto apertiuseiucet, eum ne qukiem fpontaxteum esfe, verum potius ab ingeniorerurn circumAantium quafi obtruiüm.

Aliis oboritur folita major in patriam „ omneque quod pa-trsc eA, affeiAio ex opinione quadam, plerumque licet praqudi-ca'ta , de pratrogativis, commodis feu decoribus, quae sin imperii,aut imperantis, auf populi, aut denique regionis ipfius indoleset habitus civibus conciliare creduntur. Ita forma regiminis de-mocratica, quse an ceteris palmam pr&ripiat,, noftrum jam non

Ä 3. eriis

6

^rit dijudicare, aut vidrtx framea Principis, cujus cetera guher-nandi ars nOn numquam vix excufari potuerit, id haud raro ci-vibus excitavit amoris in patriam, ut pro ipfa vel mortem ορ·petere, aliis non dudi causfis, gefliverinf. Ejusmodi vero amor,quum ignorantite vel infoientias potisfimum luam debeat origi-nem, adeo non nobis videtur laude dignus, ut ne comprobariquidem merito queat.

Confht quoque, commodi gloriscve fiudium ubivie folierterperibnam gerere amoris in patriam. Neque enim facile ilbi pcr-ivadebit quisquam, vocem, qua i»ilus publica altisfime depoici-tur, amantisumi femper esfe patriae. Totjugi et exempiorumcopia erudimur, Pöliticam, jam fuipicatricem, jam credulam, ea-dem unius civis fnolimina, quas modo laudabat et condemnabat,paullo poil condemnasfe et iaudasfe. Quod quidem, licet fate-amur , maximc ufu venire in iis civitatibus, quibus adpinifhatioimperii eil ejusmocii , qua Talus civium a commodo Principis nonposfit non discreparc; adeoque a mutata rerum politicarum faciepluries, quam ab iudole facinorüm lfiorum jam primum Vera de-t^cla penderej attamcn inde. colligitur, natura? communis vulgiopinionis inesfe rationem, cur, confidens ilbi ut fit, concédattarnen, fieri posfe, ut decipiatur et erret. Hinc nec ad eo mirumeft, fuisfe, qui, quum utraque hasc, fiudia loquor publici com·modi et privati, quatenus ipfa, in filvn rerum, fenfuum judicioaddidaium, nobis prtebeantur vldenda, fiepisfime perquam fit alia

'ab aliis dignotu difficile, in errorem, genti mortalium probra af¬ferentem, adi, diditare haud religioni duxerint, nulla hominumfada ex fonte tam fordido, quatn egoifmo, crasfiori vel politi-ori, non proficifci. Quibus, qui humanam naturam ad jufiitiamfadam effidamque profiteamur, quamvis adfentiri nulli posfimus,fundamentum tarnen, cui inniteretur talis ratiocinatio, icrutantes,callidam philautias disfimulandi artem, quas, haud fine magna o-ptimi cujusque indignatione, fuperbo patrii amoris titulo gloria-rnr, non ignoravimus.

—w-^ϊ-τ 7

Nec demum fympathia illa, pulcra, immo generofa, ut fit,€jua aliorum faiufe iastamur, qua incolumitati eorum , quo gau-aium ipfi percipiamus, operam damus, fi vel eo procesferit, utmaxima et eivitati utilisfinija , i ρ fa »l/figante, efilcdui dcntur con-iiiia, veri amoris in ρ a tri am ηomen nobis videtur mercri. Ubivero nulla ceterarum, q«as muporavimus, rationum amoris qua-iiscumque in patriam ad ii t, bxc cérte una, frequens , haud ma->xime contemncnda, manet. Quid Γι tic ? aufcrtur tum ömne genui-num , fummse honeftatis legi proprium , pretium nofiro amori.-At dixerit quis, foiam apud antiquifatem amorem hunc, purum,culpa alienum, deprehendi. Agedum. Hiftoriam fequamur.

Ab initio rerum, q uando homines nondum fiatu feritatisegresfi, quo viverent, ubique im\infcbant, nullibi vero fedes fixas-habebant, amor in patriam vix aut ne vix quidem eogitari po-tili t. Qucd fi quis fuerit, conrinebatur prascipue inträ afifecfio-nem quandam erga res, quas fecum portabant, quibusque ab in-fantiii asrate fuerant circumcindli 5 eonfvetudini potisfimum adeoadfcribendus. Hie vero amor omnis efi gentis vagabundas.

Sed jam focietates jcmgebantur civiles. Primi, quibus ad cui-tum ferebatur ingenium humanuni, njius non ni il circa fuperfii-tionem verfabantur. Dii creabantur tutelares. Hi ioli boni et

potentes, Exterorum crudelts Dii, dira animantia. Ita metusexterorum, a lup'erilitione profeclus, hoc tempore, quod pueri-tia quafi fuit human® gentis, amorem patrias coniiituit.

Sequitur te tas florenfis Giasc;®, cujus ad ingenia fubigendaet ad fenfum omnis pulcri effingenda, irnrjiane quantum, junctavi, contulerunt ciima, forma regiminis, lingua, religio, con-fuetudines, quin et ipfe, a Perfis facrius , in iibertafem ejus im-petusj quo fub eodem tempore fin i· im® gentes auf per iyxumin miferiam, aut per negligentiam in barbari em erant delapiar.Amabant itaque Giaeci patriam > ut juvenis piiellam.' Graecum··

S_<4...... Τ£·_^_Τ

quodvis erat pulcrum et fapiens: exterimi omne b rbarum, inil-pidum, impolitum. Amorem hunc a ienfu quodam pulcri, cuitarnen adjefh erat Ii au d levis pars arrogant;» et oflentationis,ut novislima fcaturigine, deducimus.

Ut tota mens Romanorum, ita amor eorum patrius, fornsquidem , at juxca durus, nec raro crudelis. A (ludio , fanis ju-diciis fulto, faiutisiiominum, vel patriae foiius*, minime ortus,confvetudine et glorias imineulo cupidine fiilinebatur. Nec li-berior, nec fcientiis iiulrudlior erat Roma, ac Veji. Contra bar¬bariet ab initio procul dubio crasfioris obvoluta tenebris, ac re-iiqua Etruria. Non potuit binc amor in patriam, qui heic con-fpicitur, ad dignationem honeftatis esfe evtdlus. Nec poft hascJibertatis vindicandas causfa, vanas potius foiius glorias vei vidtorias'reportandi gratia, Confules Romani quotannis hliquem libe-rorum populorum adjacentium fubegerunt.

Quod fi vel diverfos ordines popuii hujus fpedlaverimus,fatis apparet, apud Plebejos amorem patriae, Γι quis erat, niidetinere nifi rcverentiam fervilem erga patrios focos patriosqueritus; in Patricijs autem, nil niil fuas res fortunasque confervan-di atque augendi fludium·, quippe quorum in poteilate opes, tan-tum non omnes , civitatis erant.

Pofl debellatam vero orbem terrarum, res Rom an a prasdaquail reli&a eil, fummis diripienda ducibus. Exflitit inde Iin-peratoria Majeilas, qua durante, amor in patriam alias non fe·re esfe potuit, ac quem cupiditas glorias et prasrogativac iflius ,qua: nomini Romano inesfe putabatur, et copi» fuperbis inter-veniendi fpedtaculis Urbis gignebat.

Pergimas ad prasdabundas, feptemtrionibus egresfas, gentes,quse finem Imperii Romaiii feccrunt, His fi quid amoris ines-fet patrii, conftabat certe iiltid non afFedlu quodam erga folutnnatale, erga ioca vafia, intulta, falebcofa, fiivcfiria, qua: pa¬

rentes

/

j-Ai— 9

renies ipforum peragraveraiqt. Communis gloria belli, commu-neque odiuni in communes hörtes praecipua erant vincula, qui-bus homines irtarum gentium continebantur. In vidis vero, quifervorum naturam induerunt, fenfus ille liberior et altiora fpi-rans, qui amori in patriam proprius ert, nequidquam quaeretur.Sublucet quidem ille, porthaee, in facinoribus equertris ordinismedii asvi, at iuperrtitionum farragine et ruditate rteculi adeo de-formis, ufuumque huma'nitatis adeo fere nefeius, ut dubium iit,utrum amor in intermundium, fomniis fidum , monrtrofum, anin patriam jurtius ille dicatur. Quum vero equites, cflm Prin-cipibus , ad expeditiones, cruciatae audiunt, profedi, domumnon rediere, fundamentis Syrtematis Feudalis jam conqvasfatis ,ordo in rebus exfurgebat publicis novus, mereatorius, cujus mem-brn in unom fe colligentia, urbes ftruere, rtrudasque munireincipiebant. Poll id tempus in hoc ordine, ii alicubi, petendus a-nimus, qui fanditatem furium fuorum perfentifcens, jam diu prs>valenti Principum dominandi cupidini rcTifteret; atque ita amo-ris quidquam in patriam adhuc fpirare diceretur. Verum amorhie quisfuit? profedo non nirt coecus affcdus in pagum exigu-ura na.talem, inque flatuta majorum, maxime adeo confpicien-dus in odio in novum quodvis, in quolibet rtatum rerum mu-tandi corrigendique periculo detreduto. Chaos haud laudandosc-jusdem effedus, in multis Germaniae eivitatibus, reeentiori etjamtempore, videre licuit.

Hsec, hisque fimilia, fere funt, qua; dici folenf, ad pre-tium houefli amori patriae auferendum, argumenta, cum ex na¬tura amoris hujus, tum quoque ex iis deeerpta, quae Hirtoria,praecipua, in genere fuppeditat, exemplis, Quae ii jam utraqueattentiori perfecuti oculo, intellexerimus, amorem patriae ex iiecmanare fontibus, qui legi honertatis adeo non fubjedi esfeposfunt, ut potius cidern plane contrarientwr, quaertio nortra ada

B fer«

fcre omnis et dijudicata videtur. Quid ergo amor in" patriamniii Audium proprii commodi, vanitas, confvetudo aliique idgenus affetAus mentis parum honeAae ? Supereid ita virtutis hu-jus palmaris, tantopeie omnis svi Scriptoribus collaüdatse, niiniii dida phalerata, Sirenum inAar canoris , ad mulcendas au-res idonea, blandas auditoribus adfercntk mortes, a via una7

gravius contenta, redi juAique, per prata nempe affeduum, fio-ribus lieta, eos abducentia. Ruit tum columen iAud rerum

publicarum, alio, ac jure, non fuperflruendarum fundamcnto %iis numquam induiturarum rationibus, qus fini omni um fupre-mo renitantur.

Faciles· non adeo erimus. Videmur nobis vid-ere, quodumbratiii cuique homuncioip , prae arrogantia aut inerfia null©ituro fcrutationis tramite, cui non ab. imis ludorum iubielifis as-fveverit, nodus hic, ut Gordius iilc ab Alexandro, folveretur,nobilem in iubfidium Aagitando diAmdrionem inter amorem mo-ralem et pathologicum. Cui vero diAincAioni heic tanto· minuslocus eA admitteuHus , quanto incertiorem adhuc hagrere exuli-mamus quseiiioncm, quse jam fub judice eß, an amor fua natura posiit esfe moralis. Nobis igitur, tricas, in quas tarn fejun-<Aio hasc, quam quodvis ex calculi Angularis forte litern diri-msndi periculum non poteil non inpcere fcrutatorem , evitandtcopia aiiunde fuppetere quidem non videtur, ac, ex Aatione, quanexus illius cum ceteris humans mentis dotibus perfpici queat,inveAigando primum ac ftabiliendo notionem amoris , generat:oifpedla'ti, quo faclo, ad naturam hujus fpeciatim noAri amoriseognafceiidam, expcditior evadet via.

Ar-