PROYPOLOG-3200MV

194

Πρακτικά της Βουλής των Αντιπροσώπων

Ζ΄ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ – ΣΥΝΟΔΟΣ Δ΄

Συνεδρίαση 3ης Φεβρουαρίου 2000

(Ώρα έναρξης: 10.15 π.μ.)

(Αρ. 17)

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

(Α. ΑΝΤΩΝΙΟΥ)

Κηρύσσω την έναρξη των εργασιών της σημερινής συνεδρίας της Βουλής. Συνεχίζουμε τη συζήτηση επί των προϋπολογισμών του 2000 και με βάση τον κατάλογο που έχω μπροστά μου πρώτος ομιλητής είναι ο κ. Ανδρέας Μούσκος. Παρακαλώ τον κ. Μούσκο να πάρει το βήμα.

Α. ΜΟΥΣΚΟΣ:

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Σας καλημερίζω και αρχίζω.

Όπως και πέρσι, έτσι και φέτος θα ασχοληθώ με τα σημαντικά θέματα των υπηρεσιών και των υπεράκτιων εταιρειών. Τομείς που χρειάζονται συνεχή παρακολούθηση, διότι πιστεύω ότι λόγω των πολλών πλεονεκτημάτων που έχει η Κύπρος, προσφέρουν πολλά περιθώρια για την περαιτέρω ανάπτυξή τους, προς όφελος της κυπριακής οικονομίας.

Θα ήταν πιστεύω παράληψή μου, εάν δεν ασχολούμουν και με έναν άλλο πολύ σημαντικό τομέα, που η κυβέρνηση αποφάσισε μέσα στα πλαίσια της νέας βιομηχανικής της πολιτικής να αναπτύξει για πρώτη φορά στην Κύπρο, τις βιομηχανίες ψηλής τεχνολογίας.

Οι υπεράκτιες εταιρείες ή όπως ονομάζονται σήμερα «επιχειρήσεις διεθνών δραστηριοτήτων», παρουσίασαν πολύ ραγδαία ανάπτυξη μετά το 1974. Σήμερα η συνεισφορά τους στα συναλλαγματικά έσοδα ξεπερνά τα διακόσια είκοσι εκατομμύρια λίρες ή το 10% του συνόλου των εσόδων από τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών.

Περαιτέρω, οι επιχειρήσεις διεθνών δραστηριοτήτων (υπεράκτιες εταιρείες) συνεισφέρουν στη δημιουργία σημαντικού αριθμού θέσεων απασχόλησης, κυρίως για τους αποφοίτους πανεπιστημίων και κολεγίων, καθώς επίσης και στην προώθηση σύγχρονων συστημάτων διεύθυνσης των επιχειρήσεων, οργάνωσης της παραγωγής και εμπορίας.

Λαμβάνοντας υπόψη την πραγματικά πολύ μεγάλη σημασία του τομέα των επιχειρήσεων διεθνών δραστηριοτήτων, η κυβέρνηση στοχεύει όχι μόνο στη διατήρηση αλλά και στην περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου που διαδραματίζει στην οικονομία.

Αυτό προϋποθέτει, μεταξύ άλλων:

1. Τη διατήρηση ενός ευνοϊκού επιχειρηματικού κλίματος και ενός ανταγωνιστικού, από διεθνούς σκοπιάς, φορολογικού καθεστώτος. Όλοι γνωρίζουμε τη σημασία αυτού του παράγοντα για την προσέλκυση διεθνών επιχειρηματικών μονάδων.

2. Την επέκταση των συμβάσεων για αποφυγή διπλής φορολογίας, που ήδη καλύπτει έναν πολύ μεγάλο αριθμό χωρών, κυρίως της Κεντρικής-Ανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.

3.Τη συνεχή επιμόρφωση και περαιτέρω αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της Κύπρου που αποτελεί κατά την άποψή μου το σημαντικότερο πλεονέκτημα που η Κύπρος διαθέτει έναντι των ανταγωνιστών της.

4. Το συνεχή εκσυγχρονισμό της υποδομής σε οδικό δίκτυο, αεροδρόμια, λιμάνια και επίσης τηλεπικοινωνίες. Για την ανάπτυξη του οδικού δικτύου και των αεροδρομίων διατίθενται σημαντικές πιστώσεις μέσω των προϋπολογισμών αναπτύξεως του κράτους. Σ’ ό,τι αφορά ειδικότερα τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, είμαι της άποψης ότι η πρόσφατη απόφαση της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου για μείωση των τελών για διεθνείς διασυνδέσεις αποτελεί πολύ σημαντικό βήμα προς την ορθή κατεύθυνση και θα βοηθήσει ουσιαστικά την περαιτέρω αναβάθμιση του ρόλου που διαδραματίζει η Κύπρος ως διεθνές επιχειρηματικό κέντρο.

Επίσης πολύ σημαντικός παράγοντας για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου των διεθνών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων είναι η εντατικοποίηση των διαφημιστικών εκστρατειών στο εξωτερικό. Η Κύπρος διαθέτει πολλά πλεονεκτήματα ως διεθνές επιχειρηματικό κέντρο, που πρέπει να προβάλλονται με συστηματικό και επαγγελματικό τρόπο.

Η κυβέρνηση ήδη δραστηριοποιήθηκε σε πολύ αξιόλογο βαθμό προς αυτή την κατεύθυνση.

Ένας άλλος παράγοντας που θα αποδειχθεί, πιστεύω, καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη του τομέα των διεθνών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην Κύπρο είναι η εξέλιξη του χρηματιστηρίου. Η παραχώρηση της δυνατότητας σε διεθνείς επιχειρήσεις να επενδύουν στο κυπριακό χρηματιστήριο, προβλέπεται ότι θα βοηθήσει σημαντικά στη διεύρυνση των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο.

Στα πλαίσια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, που προχωρούν με πολύ γοργό ρυθμό, και το γεγονός αυτό το χαιρετίζουμε ιδιαίτερα, αποδίδεται τεράστια, θα έλεγα πρωταρχική, σημασία στο θέμα των διεθνών επιχειρήσεων. Πρόθεση της κυβέρνησης, την οποία ο Δημοκρατικός Συναγερμός επικροτεί, είναι να διαπραγματευθεί με επιμονή τη διατήρηση όλων εκείνων των στοιχείων που επέτρεψαν τη ραγδαία ανέλιξη της Κύπρου σε διεθνές επιχειρηματικό κέντρο τις τελευταίες δεκαετίες. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι, όπως ήδη τόνισα, το θέμα της διατήρησης ενός χαμηλού και ανταγωνιστικού διεθνώς φορολογικού καθεστώτος.

Έχουμε πολλά επιχειρήματα να προβάλουμε υπέρ των θέσεών μας και γι’ αυτό είμαι αισιόδοξος ότι οι προσπάθειες της κυβέρνησης θα καρποφορήσουν.

Κύριε Πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι,

Θα αναφερθώ τώρα πιο γενικά στον τομέα των υπηρεσιών.

Η συνεισφορά του τομέα των υπηρεσιών διευρύνεται συνεχώς. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μελλοντική πορεία της οικονομίας μας, θα εξαρτηθεί καθοριστικά από το βαθμό αξιοποίησης των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων στον τομέα των υπηρεσιών. Τονίζω αυτό το σημείο, χωρίς φυσικά να παραγνωρίζω τη σημασία και των υπολοίπων τομέων και ιδιαίτερα της γεωργίας και της μεταποίησης.

Ο τομέας των υπηρεσιών συνεισφέρει το 75% της παραγωγής και τα 2/3 των θέσεων απασχόλησης.

Λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχώς αυξανόμενη σημασία του τομέα των υπηρεσιών, η κυβέρνηση επεξεργάστηκε και προωθεί, μετά από διάλογο με εμπλεκόμενους φορείς του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα, πρόγραμμα δράσης για τη στήριξη και ενίσχυσή του. Το πρόγραμμα δράσης καλύπτει πολύ σημαντικούς κλάδους για την οικονομία, όπως είναι οι συμβουλευτικές υπηρεσίες, η τριτοβάθμια παιδεία και η υγεία.

Το πρόγραμμα δράσης υλοποιείται υπό την εποπτεία ειδικής τεχνικής επιτροπής υπό την προεδρία του γραφείου προγραμματισμού, στην οποία συμμετέχουν ενεργά και φορείς του ιδιωτικού τομέα. Το γεγονός αυτό, δηλαδή η συνεργασία μεταξύ κυβερνητικών υπηρεσιών και οργανώσεων του ιδιωτικού τομέα, αποτελεί μία ορθή προσέγγιση που πρέπει να υιοθετηθεί σε ευρύτερη κλίμακα.

Σημαντικά μέτρα που προνοεί το σχέδιο βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο επεξεργασίας. Ενδεικτικά αναφέρω την επεξεργασία νομοσχεδίου για τον εκσυγχρονισμό του φορολογικού συστήματος που διέπει την εξαγωγή υπηρεσιών και την προώθηση σχεδίου για τεχνολογική αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό των επιχειρηματικών μονάδων που είναι δραστηριοποιημένες στον τομέα των υπηρεσιών. Αναμένουμε ότι τα μέτρα στα οποία αναφέρθηκα θα υλοποιηθούν σύντομα.

Κύριε Πρόεδρε,

Πιστεύω ότι ένα άλλο θέμα που είναι σχετικό με την αξιοποίηση της γεωγραφικής θέσης της Κύπρου, με στόχο την εισαγωγή ξένου συναλλάγματος και την αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής, είναι η γρήγορη αναζωογόνηση της μοναδικής ελεύθερης βιομηχανικής ζώνης της Κύπρου που βρίσκεται στη Λάρνακα.

Η βιομηχανική αυτή περιοχή λειτούργησε το 1980 και είχαν εγκατασταθεί σ’ αυτή τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της δεκαέξι μονάδες. Σήμερα, δυστυχώς, λειτουργούν μόνο επτά. Γι’ αυτό το έργο έχει δαπανηθεί ποσό πέραν του ενός εκατομμυρίου λιρών και λυπούμαι να παρατηρήσω ότι οι στόχοι που είχαν τεθεί αρχικά δεν έχουν επιτευχθεί, με αποτέλεσμα να ζημιώνει η κυπριακή οικονομία. Οι στόχοι αυτοί ήταν:

α.Η προσέλκυση ξένων επενδύσεων σε τομείς προηγμένης τεχνολογίας.

β.Η δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης σε τομείς που παρατηρείται ανεργία, όπως για αποφοίτους πανεπιστημίων και η αύξηση των εξαγωγών κυπριακών βιομηχανικών προϊόντων .

Μερικοί από τους λόγους που συνέβαλαν στο να μη γίνει πλήρης εκμετάλλευση αυτής της περιοχής είναι βασικά η μη ύπαρξη ουσιαστικών φορολογικών και άλλων κινήτρων, όπως συμβαίνει σε άλλες γειτονικές μας χώρες όπου παραχωρούνται φορολογικά κίνητρα, ως επίσης και η ελεύθερη απασχόληση φθηνού εργατικού δυναμικού. Δεν έγινε επίσης επαρκής και σε οργανωμένη βάση διαφημιστική εκστρατεία για προβολή αυτής της ελεύθερης ζώνης στο εξωτερικό.

Επειδή έχω εγγράψει το θέμα για λεπτομερή συζήτησή του στην Επιτροπή Εμπορίου και Βιομηχανίας της Βουλής, δε θα ήθελα να επεκταθώ περισσότερο. Θα ήθελα όμως να σημειώσω ότι έχω πληροφορηθεί ότι το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, μέσα στα πλαίσια της νέας βιομηχανικής πολιτικής, έχει αποφασίσει για νέα κίνητρα που θα πρέπει να παραχωρηθούν για ανάπτυξη αυτής της ελεύθερης βιομηχανικής ζώνης. Θα αναμένω ότι αυτά τα κίνητρα θα εγκριθούν από το Υπουργικό Συμβούλιο και θα ανακοινωθούν χωρίς άλλη καθυστέρηση.

Πιστεύω ότι μέσα στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας αναζωογόνησης, θα πρέπει πέραν των άλλων κινήτρων να αποφασισθεί η χρησιμοποίηση της ελεύθερης ζώνης για την ανέγερση των εκκολαπτηρίων ψηλής τεχνολογίας και εγκατάσταση σ’ αυτή μονάδων ψηλής τεχνολογίας, μετά την έξοδό τους από τα εκκολαπτήρια, που αναμένεται ότι θα αναπτυχθούν σύντομα, μέσα στα πλαίσια της απόφασης της κυβέρνησης για την εισαγωγή στην Κύπρο της ψηλής τεχνολογίας, θέμα με το οποίο θα ασχοληθώ πιο κάτω, διότι το θεωρώ σα μια πολύ σημαντική εξέλιξη, που θα βοηθήσει αποφασιστικά στην αναζωογόνηση της κυπριακής βιομηχανίας.

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Όπως είναι γνωστό, η κυπριακή βιομηχανία αντιμετωπίζει τα τελευταία είκοσι χρόνια σοβαρά προβλήματα. Ενώ ο διεθνής ανταγωνισμός οξύνεται συνεχώς, η ανταγωνιστικότητα του τομέα έχει διαβρωθεί και έχουν χαθεί σημαντικές εξαγωγικές αγορές. Η συνεισφορά του τομέα στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν μειώθηκε σταδιακά από 18% το 1980 σε 11,5% σήμερα.

Είναι πια φανερό ότι για αναζωογόνηση της βιομηχανίας απαιτούνται νέες προσεγγίσεις και πρέπει να αναζητηθούν νέοι κλάδοι, όπου η Κύπρος έχει ή μπορεί να δημιουργήσει συγκριτικό πλεονέκτημα. Γι’ αυτό το λόγο, πέρα από τις προσπάθειες για στήριξη της παραδοσιακής βιομηχανίας, η νέα βιομηχανική πολιτική της κυβέρνησης έχει ως έναν από τους βασικούς της άξονες την ανάπτυξη της ψηλής τεχνολογίας.

Η ψηλή τεχνολογία ήταν βασικός μοχλός ανάπτυξης των περισσότερων πετυχημένων οικονομικά χωρών τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι γι’ αυτό το λόγο που πολλές αναπτυγμένες χώρες, αλλά και ορισμένες αναπτυσσόμενες, δίνουν ολοένα μεγαλύτερη σημασία στη βιομηχανική έρευνα και ανάπτυξη.

Η Κύπρος, παρά το ψηλό επίπεδο ανάπτυξης που έχει πετύχει, έχει υστερήσει στον τομέα της ψηλής τεχνολογίας.

Κανονικά θα έπρεπε να είχε αρχίσει τη δεκαετία του ογδόντα. Το γεγονός αυτό εγκυμονεί κινδύνους για τις μελλοντικές προοπτικές ανάπτυξης της χώρας, σε μια περίοδο αλματώδους τεχνολογικής προόδου.

Είναι προς τιμή της κυβέρνησης και του αρμόδιου υπουργείου που είχε τη διορατικότητα να αναγνωρίσει τη σημασία της ψηλής τεχνολογίας και να εισάξει συγκεκριμένα μέτρα για την εισαγωγή της και αυτά αναφέρονται στα πρώτα δύο κεφάλαια της νέας βιομηχανικής πολιτικής που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον περασμένο Ιούνιο, μετά από πρόταση του Υπουργού Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού.

Το πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στη δημιουργία εκκολαπτηρίου επιχειρήσεων. Μέσω του θεσμού αυτού παρέχεται υποστήριξη σε επινοητές, επιστήμονες και επιχειρηματίες να αναπτύξουν νέες καινοτόμες ιδέες, ενώ παράλληλα υποβοηθούνται στη δημιουργία και οργάνωση μιας νέας εταιρείας, η οποία θα αξιοποιήσει τα νέα προϊόντα που θα προκύψουν. Το εκκολαπτήριο θα προσφέρει πλήρη γραφειακή υποστήριξη (γραφειακό χώρο, εργαστηριακό χώρο, στοιχειώδη επίπλωση, τηλέφωνο, τηλεομοιότυπο, σύνδεση με διαδίκτυο, ηλεκτρονικό και συμβατό ταχυδρομείο).

Θα προσφέρει επίσης δικαίωμα χρήσης βάσεων δεδομένων, δικαίωμα χρήσης δικτύου μεταφοράς τεχνολογίας και επιστημονική και συμβουλευτική υποστήριξη. Η κυβέρνηση θα στηρίξει την επιχείρηση με ποσό μέχρι εκατό χιλιάδων λιρών, νοουμένου ότι η εταιρεία θα καταθέσει κεφάλαιο δέκα χιλιάδων λιρών.

Το δεύτερο κεφάλαιο της νέας βιομηχανικής πολιτικής αφορά την ίδρυση ενός κέντρου στο οποίο θα διεξάγεται εφαρμοσμένη έρευνα και ανάπτυξη σε συγκεκριμένους τομείς ψηλής τεχνολογίας, στους οποίους η Κύπρος εμφανίζει συγκριτικό πλεονέκτημα, ώστε να υποβοηθηθεί περαιτέρω η ανάπτυξη των προϊόντων ψηλής τεχνολογίας στην Κύπρο.

Η λεπτομερής μελέτη των νέων θεσμών ανατέθηκε σε τεχνική επιτροπή, η οποία προεδρεύεται από το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού και στην οποία συμμετέχουν το Γραφείο Προγραμματισμού, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων Κύπρου, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και το Ίδρυμα προώθησης Έρευνας.

Σύμφωνα με τους όρους εντολής της, η τεχνική επιτροπή έχει ήδη πραγματοποιήσει επισκέψεις σε χώρες του εξωτερικού, για μελέτη των θεσμών των εκκολαπτηρίων και των κέντρων έρευνας και ανάπτυξης και ετοίμασε σχετικές λεπτομερείς εκθέσεις. Η τεχνική επιτροπή για τις επισκέψεις επέλεξε την Ελλάδα, Ιρλανδία και Ισραήλ, χώρες με μικρή πληθυσμιακή βάση, όπου η βιομηχανική ανάπτυξη και ειδικότερα η ανάπτυξη της βιομηχανίας ψηλής τεχνολογίας είναι σχετικά πρόσφατη, και των οποίων η εμπειρία κρίθηκε ότι είναι πιο σχετική και κατ’ επέκταση πιο χρήσιμη για την Κύπρο.

Με σκοπό την ενημέρωση και ανταλλαγή απόψεων όλων των ενδιαφερομένων μερών (ερευνητών, επιχειρηματιών, χρηματοδοτικών οργανισμών, δημόσιων υπηρεσιών) σχετικά με την προώθηση βιομηχανιών ψηλής τεχνολογίας μέσω του εκκολαπτηρίου επιχειρήσεων και της έρευνας και ανάπτυξης, διοργανώθηκε ημερίδα στις 12 Νοεμβρίου 1999 στη Λευκωσία. Η ημερίδα αυτή αποτελεί ορόσημο, στο ότι για πρώτη φορά συναντήθηκαν τόσο διαφορετικοί φορείς, για να συζητήσουν το σημαντικό αυτό θέμα, στο οποίο όλοι έχουν να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο.

Η τεχνική επιτροπή διερεύνησε επίσης το ενδιαφέρον ιδιωτών για συνεργασία με την κυβέρνηση στην ίδρυση και λειτουργία εκκολαπτηρίου επιχειρήσεων. Σε σχετική πρόσκληση για δήλωση ενδιαφέροντος υποβλήθηκαν συνολικά οκτώ αιτήσεις, οι οποίες αξιολογούνται από επιτροπή στην οποία συμμετέχουν λειτουργοί του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού και του Γραφείου Προγραμματισμού.

Σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση της νέας βιομηχανικής πολιτικής για την ψηλή τεχνολογία θα διαδραματίσει η συνεργασία με άλλες χώρες. Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια διοργανώνονται ημερίδες και επαφές στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και η Ρωσία, που θα επιδιώξουν να φέρουν σε επαφή Κύπριους επιχειρηματίες με επιστήμονες/εφευρέτες των χωρών αυτών, με στόχο την προσέλκυσή τους στο υπό ίδρυση κυπριακό εκκολαπτήριο επιχειρήσεων, για την ανάπτυξη και εμπορική αξιοποίηση νέων καινοτόμων ιδεών. Διοργανώνεται εξάλλου συνάντηση μεταξύ Ισραηλινών και Κυπρίων επιχειρηματιών στη Λευκωσία, που θα καλύψει μεταξύ άλλων τη συνεργασία μεταξύ τους στον τομέα της ψηλής τεχνολογίας.

Παράλληλα με όλες τις πιο πάνω ενέργειες, η τεχνική επιτροπή ετοιμάζει την έκθεσή της, η οποία θα πάρει την τελική μορφή της μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης των προτάσεων ιδιωτών, για συνεργασία με την κυβέρνηση, για την ίδρυση και λειτουργία εκκολαπτηρίου επιχειρήσεων. Σημειώνεται ότι το έργο αυτό της τεχνικής επιτροπής είναι εξαιρετικά ευρύ και πολύπλοκο, νοουμένου ότι αφορά την ανάπτυξη νέου βιομηχανικού τομέα, σε συνάρτηση με τον αναπροσανατολισμό της ερευνητικής εργασίας που διεξάγεται στην Κύπρο. Στην ενδιάμεση έκθεση της τεχνικής επιτροπής, που υπολογίζεται ότι θα ολοκληρωθεί σύντομα, θα καταγράφονται τα συμπεράσματά της από τη μέχρι σήμερα μελέτη του θέματος, ιδιαίτερα τις επισκέψεις στην Ελλάδα, Ιρλανδία και Ισραήλ, με εισηγήσεις για περαιτέρω ενέργειες για την προώθηση του θέματος.

Ολοκληρώνοντας, κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα ήθελα να εκφράσω τη βεβαιότητα του κόμματός μου, ότι με την υιοθέτηση των πιο πάνω μέτρων και με τη συνεργασία όλων των κοινωνικών εταίρων, η κυβέρνηση θα πετύχει τους ακόλουθους στόχους:

α.Τη δημιουργία και ανάπτυξη ενός νέου βιομηχανικού τομέα, προϊόντα του οποίου θα είναι ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά.

β. Τη μείωση της εξάρτησης της οικονομίας από τους τριτογενείς τομείς που μπορεί να αποδειχθούν λιγότερο σταθεροί.

γ.Τη δημιουργία δυνατοτήτων απασχόλησης σε μεγάλο αριθμό Κυπρίων επιστημόνων που σήμερα αναγκάζονται να απασχολούνται στο εξωτερικό ή να υποαπασχολούνται, εκμεταλλευόμενη έτσι τον πιο πολύτιμο πόρο που διαθέτει η Κύπρος, το ανθρώπινο κεφάλαιο.

Σας ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Ο κ. Μαυροκορδάτος Χρίστος έχει το λόγο, παρακαλώ.

ΧΡ. ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ:

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Καλούμαστε να συζητήσουμε τον έβδομο προϋπολογισμό του κράτους που έχει προετοιμάσει και καταθέσει στη Βουλή η κυβέρνηση Γλαύκου Κληρίδη.

Αν αναφερθούμε μόνο στα κονδύλια που περιλαμβάνουν οι υπό συζήτηση προϋπολογισμοί -περιοριζόμενοι στα θέματα αγροτικής οικονομίας- απλώς θα επαναλάβουμε εαυτούς για έβδομη συνεχή χρονιά. Και μόνο η ανάγνωση των προϋπολογιζόμενων κονδυλιών για αναπτυξιακές δαπάνες του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος και η σύγκρισή τους με τα προηγούμενα χρόνια αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Αλλά στη συνέχεια θα επανέλθουμε σ’ αυτά με στοιχεία, για να αποδειχθεί η μη ύπαρξης αναπτυξιακής αγροτικής πολιτικής από αυτή την κυβέρνηση.

Ο έντιμος Υπουργός Οικονομικών, μιλώντας ενώπιον του σώματος, για να παρουσιάσει τον ενοποιημένο προϋπολογισμό για το 2000, μίλησε για δυο επιλογές· μια προοδευτική και μια συντηρητική. Τόνισε όμως ότι ουσιαστικά έχουμε μόνο μια επιλογή, την προοδευτική, την οποία καθόρισε με το τρίπτυχο αλλαγές, εκσυγχρονισμός, τομές. Υποτίθεται λοιπόν ότι η κυβερνητική οικονομική πολιτική καλείται να υπηρετήσει αυτές τις αρχές.

Αναμφίβολα στην αγροτική οικονομία προωθούνται αλλαγές και καταβάλλονται προσπάθειες να γίνουν τομές. Η πραγματοποίηση όμως αλλαγών και τομών δε σημαίνει ότι η επιλογή μας είναι και προοδευτική, γιατί απλούστατα η κινητικότητα αυτή μπορεί να κατευθύνεται και προς την αντίθετη κατεύθυνση, να είναι δηλαδή συντηρητική. Και στην πράξη η επιλογή της παρούσας κυβέρνησης είναι συντηρητική και όχι μόνον στην αγροτική οικονομία.

Πραγματοποιούνται για παράδειγμα αλλαγές στα φυλλοβόλα, με την ύπαρξη του σχεδίου αναδιάρθρωσης καλλιεργειών. Οι αλλαγές που προωθούνται, με τα παρεχόμενα κίνητρα οδηγούν ουσιαστικά στην εκρίζωση των φρουτόδενδρων και στην επαναφύτευση των απελευθερωθεισών εκτάσεων με δασικά δένδρα.

Είναι μήπως αυτή η επιλογή προοδευτική;

Ταυτόχρονα η κυβέρνηση εισηγείται αλλαγές στην αμπελοκαλλιέργεια. Αλλαγές οι οποίες βασικά στοχεύουν στην παραπέρα μείωση της παραγωγής σταφυλιών με την εκρίζωση 30.000 δεκαρίων αμπελώνων.

Μήπως είναι και αυτή μια προοδευτική επιλογή;

Η κυβέρνηση έχει εισηγηθεί να πραγματοποιηθούν τομές και στην σιτοκαλλιέργεια, με τη μηχανιστική ουσιαστικά μεταφορά του υφιστάμενου συστήματος για τα σιτηρά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο προνοεί εκταρικές επιδοτήσεις αντί της στήριξης της τιμής του παραγωγού.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε αυτό το θεσμό με βασικό στόχο να περιορίσει τις παραγόμενες ποσότητες σιτηρών και να μειώσει τα αποθέματα που υπήρχαν. Η Κύπρος είναι χώρα ελλειμματική στην παραγωγή σιτηρών, γι’ αυτό και εισάγονται πολύ περισσότερες ποσότητες απ’ όσες παράγονται. Με την εισαγωγή του νέου συστήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. θα αυξήσουμε ακόμα περισσότερο το έλλειμμα στα σιτηρά, που αποτελούν ένα από τα βασικά στρατηγικά προϊόντα στη διατροφή του πληθυσμού.

Άραγε η τομή αυτή μπορεί να θεωρηθεί προοδευτική;

Θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε και άλλες παρόμοιες περιπτώσεις. Το ζητούμενο όμως δεν θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί. Βλέπουμε λοιπόν ότι η επιλογή της κυβέρνησης δεν είναι προοδευτική, παρά το γεγονός ότι κάποιοι καταβάλλουν προσπάθειες να αποδείξουν το αντίθετο. Η επιλογή λοιπόν της κυβέρνησης για το γεωργικό τομέα είναι συντηρητική. Βασικός της άξονας είναι η λύση των εμφανιζόμενων προβλημάτων διάθεσης αγροτικών προϊόντων να επιτυγχάνεται με τη μείωση των παραγόμενων ποσοτήτων.

Η μείωση αυτή προωθείται κύρια με τα σχέδια αναδιάρθρωσης καλλιεργειών, τα οποία υποτίθεται έχουν σαν στόχο τον εκσυγχρονισμό της παραγωγικής διαδικασίας. Αντί λοιπόν πρόοδος προς τα μπρος, παρατηρούμε πισωγυρίσματα και συντήρηση. Αντί αναδιάρθρωση καλλιεργειών, παρατηρούμε εκριζώσεις και μείωση των παραδοσιακά καλλιεργούμενων εκτάσεων. Ο συντηρητισμός αυτός παρουσιάζεται σε μια περίοδο όπου η συνεισφορά του γεωργοκτηνοτροφικού τομέα στη διαμόρφωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος συνεχώς συρρικνώνεται, για να κατέλθει σήμερα γύρω στο 4%, ενώ ο αριθμός των απασχολούμενων στο γεωργικό τομέα επίσης έχει καθοδική τάση.

Από 12,6% το 1990, στο 9,8% το 1996 και στο 8,9% το 1997 και το 1998.

Το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι οι κυβερνώντες δηλώνουν ότι αυτό τάχατες (η μείωση των ποσοστών συνεισφοράς και απασχόλησης) είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Πέραν αυτού, δηλώνεται με επισημότητα ότι τα ποσοστά αυτά θα πρέπει να μειωθούν ακόμα περισσότερο, ώστε να εξισωθούν με τα αντίστοιχα των ανεπτυγμένων χωρών της Βόρειας Ευρώπης, των οποίων τα ποσοστά αυτά κυμαίνονται από 1% - 3%. Το ζητούμενο όμως είναι, με ποιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος πραγματοποιείται αυτή η διαδικασία. Δυστυχώς παρατηρούμε ότι το κόστος αυτό καταβάλλεται από τους ίδιους τους αγρότες. Το ξεκλήρισμα της αγροτικής τάξης θα συνεχίσει με την ακολουθούμενη κυβερνητική πολιτική, παρά το στόχο που έθεσε η παρούσα κυβέρνηση μέσω του Υπουργού Οικονομικών για δήθεν «κοινωνική συνοχή». Η συνοχή αυτή άραγε επιτυγχάνεται με την μείωση του αγροτικού πληθυσμού και το ξεκλήρισμα της υπαίθρου; Εμείς επιμένουμε ότι η κοινωνική συνοχή δεν επιτυγχάνεται με το ξεκλήρισμα του αγροτικού κόσμου αλλά με την ουσιαστική στήριξή του, για να συνεχίσει απρόσκοπτα τις καλλιεργητικές του ασχολίες και εξασφαλίζοντάς του σταθερό εισόδημα.

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Με την κατάθεση των υπό συζήτηση προϋπολογισμών παρατηρούμε ότι η διακυβέρνηση Κληρίδη συνεχίζει τις συντηρητικές της επιλογές και οι προϋπολογιζόμενες αναπτυξιακές δαπάνες σε τρεχούμενες τιμές κυμαίνονται στα επίπεδα των προηγούμενων χρόνων. Η ίδια στασιμότητα που για εφτά τόσα χρόνια καταγγέλλουμε, παρουσιάζεται και φέτος.

Η κυβερνητική αυταρχικότητα σ’ αυτόν τον τομέα διαφαίνεται και από το γεγονός ότι οι κυβερνώντες δε λαμβάνουν υπόψη την άποψη των άλλων κομμάτων, ούτε ακόμα αυτής της ίδιας της Βουλής των Αντιπροσώπων. Δε θα σας κουράσω με την παράθεση αριθμών, αλλά ενδεικτικά θα πρέπει να αναφερθεί ότι σε σημαντικούς τομείς της αγροτικής οικονομίας για αναπτυξιακές δαπάνες προϋπολογίζονται τα ακόλουθα ποσά:

-Για το Τμήμα Γεωργίας £6.340.380, ενώ το 1993 το αντίστοιχο ποσό ήταν £5.904.500.

-Για το Τμήμα Κτηνοτροφίας £1.789.300, ενώ το 1993 το αντίστοιχο ποσό ήταν £753.800.

-Για το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών £1.372.080, ενώ το 1993 το αντίστοιχο ποσό ήταν £2.347.573.

Το σύνολο των αναπτυξιακών δαπανών για το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, για το 2000 είναι £41.239.325, ενώ το 1993 ήταν £33.678.931. Δηλαδή παρατηρείται μια αύξηση σε τρέχουσες τιμές της τάξης του 22,5%.

Σε σταθερές τιμές όμως, αν αποπληθωρίσουμε τα ποσά, παρατηρείται στασιμότητα. Αν δε εκτιμήσουμε και το ποσοστό χρησιμοποίησης των κονδυλίων αυτών, η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο τραγική, γιατί σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία ουσιαστικά το 1998 η χρησιμοποίηση κονδυλίων ήταν του ύψους του 1993 σε τρέχουσες τιμές. Επομένως, στην πραγματικότητα υπάρχει οπισθοδρόμηση, αν τα ποσά αυτά υπολογιστούν σε σταθερές τιμές.

Οι προϋπολογισμοί του 2000 δεν είναι αναπτυξιακοί. Κινούνται όχι με βήμα σημειωτόν, αλλά στην πράξη κρατούν καθηλωμένη την αγροτική οικονομία. Και αυτό σε μια εποχή, όπως έχουμε τονίσει πλείστες όσες φορές, κατά την οποία απαιτείται εκσυγχρονισμός και αναδόμηση, αναδιάρθρωση και αναβάθμιση στην αγροτική οικονομία. Μια εποχή, όπου η γεωργική έρευνα και αναζήτηση θα έπρεπε να βρίσκεται στο ζενίθ της. Εκεί λοιπόν που έπρεπε να υπάρχει οργασμός κεφαλαιουχικών επενδύσεων για έργα υποδομής, ώστε να δημιουργηθούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις για αύξηση τις παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας των κυπριακών αγροτικών προϊόντων, παρατηρείται στασιμότητα και καθήλωση. Γίνεται λόγος για το έτος 2000, αλλά τα κονδύλια του προϋπολογισμού βασικά παραμένουν στα επίπεδα του 1992-1993. Η παρούσα κυβέρνηση δε θέλει να αντιληφθεί το λανθασμένο των επιλογών της. Δεν επιθυμεί να αλλάξει τακτική.

Θέλουμε να τονίσουμε για πολλοστή φορά ότι τα δημόσια οικονομικά, ούτε διορθώνονται ούτε καλυτερεύουν με τη μείωση των αναπτυξιακών δαπανών. Οι περικοπές για διόρθωση των δημόσιων οικονομικών πρέπει να γίνονται εκεί που αρμόζει και εκεί που πρέπει να γίνουν. Η Κυβέρνηση όμως συνεχίζει να αναπαράγει σε ρυθμούς «ρελαντί», αυτό που ήταν επίκαιρο ή αναγκαίο πριν εφτά χρόνια, ανεξάρτητα αν οι ανάγκες της αγροτικής οικονομίας και της παραγωγής έχουν διαφοροποιηθεί.

Εφ’ όσον οι κυβερνώντες δε θέλουν ή δεν επιθυμούν να αντιληφθούν αυτά που για εφτά χρόνια τους λέμε, θα πρέπει λοιπόν να διαφοροποιήσουμε εμείς την τοποθέτησή μας έναντι των προϋπολογισμών. Και ευελπιστούμε ότι έστω και αργά θα πάρουν τα μηνύματα των καιρών. Αν υπήρχε λοιπόν έστω και λίγη ευθιξία από τους κυβερνώντες, τα αναπτυξιακά κονδύλια για την αγροτική οικονομία θα αποσύρονταν αμέσως, για να κατατεθούν νέα, αυξημένα, ουσιαστικά, ορθολογιστικά. Η Κυβέρνηση όμως του Γλαύκου Κληρίδη, όχι μόνο δεν μας έχει συνηθίσει σε τέτοια ευθιξία, αλλά ανερυθρίαστα μιλά και για φιλοαγροτική πολιτική.

Για ένα διάστημα ακούγετο η προσφιλής επωδός των τριακόσιων εκατομμυρίων λιρών που δόθηκαν στον αγροτικό κόσμο για στήριξη στα χρόνια της διακυβέρνησης Γλαύκου Κληρίδη. Αφού λοιπόν επαναλήφθηκε η επωδός μερικές φορές, τελικά οι τόνοι χαμήλωσαν, γιατί η ταχυδακτυλουργική χρήση των αριθμών, για να αποδειχθεί ότι τάχατες υπάρχει αναπτυξιακή πολιτική δεν πείθει.

Γι’ αυτό ο έντιμος Υπουργός των Οικονομικών, μιλώντας ενώπιον του σώματος έκανε αναφορά μόνο για το 1999, τονίζοντας ότι «συνολικά για τη γεωργοκτηνοτροφία το 1999 δαπανήθηκαν εξήντα ένα εκατομμύρια λίρες» και απαρίθμησε τους κλάδους που ωφελήθηκαν από τα ποσά αυτά. Ο κ. υπουργός όμως δε διευκρίνισε κατά πόσο μέσα στα εξήντα ένα εκατομμύρια λίρες που δαπανήθηκαν για τη γεωργοκτηνοτροφία συμπεριλαμβάνεται και η γενικότερη επιδότηση του κτηνοτροφικού κριθαριού, του σανού και της σιταροπούλλας (καλαμποκιού), που είναι βασικά επιδοτήσεις προς τους καταναλωτές. Δε διευκρινίστηκε επίσης κατά πόσο μέσα στα ποσά αυτά συμπεριλαμβάνεται το μέρος της τιμής των οινοποιήσιμων σταφυλιών που επιδοτείται από το κράτος. Δηλαδή ουσιαστικά έχουν συμπεριλάβει δυο βασικές επιδοτήσεις που εδίδοντο από όλες τις διακυβερνήσεις για δεκαετίες τώρα και μάλιστα σε εποχές που υπήρχε πλήρης προστατευτισμός της κυπριακής αγροτικής παραγωγής, για να αποδείξουν την «φιλοαγροτική» πολιτική τους.

Δεν είναι λοιπόν κατόρθωμα της παρούσας κυβέρνησης η συνέχιση της παροχής αυτών των επιδοτήσεων μέσα σε ένα μεταλλασσόμενο περιβάλλον, όπου ο κυπριακός γεωργικός τομέας αντιμετωπίζει, όπως τόνισε ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών, «έντονο ανταγωνισμό ως αποτέλεσμα της εναρμόνισης και της φιλελευθεροποίησης της γεωργίας που συντελείται στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου».

Θα ήταν κατόρθωμα της παρούσας κυβέρνησης αν συνέβαλλε στην αύξηση αυτών των επιδοτήσεων ή αν είχε την πολιτική βούληση να εισάξει νέες. Αντί αυτού όμως μεθοδεύει μείωση και κατάργησή τους είτε με τη μείωση της παραγωγής μέσο των εκριζώσεων στα αμπέλια είτε με την αύξηση της τιμής του κτηνοτροφικού κριθαριού και την κατάργηση της επιδότησης του σανού, με την απορρόφηση βασικά του αυξημένου κόστους από τους παραγωγούς, πράγμα που θα μειώσει περισσότερο την ανταγωνιστικότητα των ντόπιων κτηνοτροφικών προϊόντων. Όταν λοιπόν αναφέρονται κάποιοι απλοί αριθμοί, θα ήταν καλά να δίνονται αναλυτικά και με λεπτομέρειες, ώστε ο κάθε πολίτης να ενημερώνεται ορθά και να μην δημιουργείται η εντύπωση ότι υπάρχει ορθολογιστική αγροτική πολιτική.

Παράλληλα με τα πιο πάνω θα πρέπει να τονιστεί ότι οι παραγωγοί μιας σειράς κλάδων έχουν τύχει βοήθειας, για να αναπληρώσουν μέρος του απολεσθέντος εισοδήματός τους που προήλθε είτε ένεκα αντίξοων καιρικών συνθηκών είτε ένεκα αρνητικών αποτελεσμάτων της εμπορίας στις διεθνείς αγορές είτε ένεκα του έντονου ανταγωνισμού που είχαν στην ντόπια αγορά από τα εισαγόμενα ομοειδή προϊόντα.

Η παραχωρηθείσα βοήθεια είναι καλοδεχούμενη. Αποτελεί υποχρέωση του κράτους προς τον αγροτικό κόσμο και θα έπρεπε να ήταν μεγαλύτερη. Απλώς, παραστατικά να αναφερθεί ότι το απολεσθέν εισόδημα στην πατατοκαλλιέργεια ήταν της τάξης των δεκατριών εκατομμυρίων λιρών, ενώ η βοήθεια που δόθηκε ήταν μόνον οκτώ εκατομμυρίων λιρών. Δηλαδή οι πατατοπαραγωγοί έχουν απώλεια εισοδήματος πέντε εκατομμυρίων λιρών.

Οι εσπεριδοκαλλιεργητές αποτελούν ακόμα ένα παράδειγμα. Αναφέρονται μέσα στους κλάδους που έτυχαν βοήθειας. Επιδοτήθηκε η εξαγωγή εσπεριδοειδών προς τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Για τα βαλέντσια όμως ο εσπεριδοκαλλιεργητής πληρώθηκε £50 τον τόνο μόνο, ενώ το κόστος παραγωγής του ανέρχεται στις £120 τον τόνο. Τα δε γκρέιπ-φρουτ δεν εξασφάλισαν ούτε τα έξοδα εκκοπής. Επομένως, η εσπεριδοκαλλιέργεια και με την παραχωρηθείσα επιδότηση δεν μπόρεσε να καλύψει ούτε το 50%, στην καλύτερη περίπτωση, των κόστων παραγωγής, πράγμα που οδηγεί τον κλάδο στη χρεοκοπία και την εγκατάλειψη.

Το ίδιο συνέβη με τους αμυγδαλοπαραγωγούς, φυστικοπαραγωγούς, φρουτοκαλλιεργητές, μπανανοπαραγωγούς, σιτοκαλλιεργητές, χοιροτρόφους κ.ά. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια τα γεωργικά χρέη υπερδιπλασιάστηκαν και τα πιστωτικά περιθώρια των παραγωγών στις διάφορες Συνεργατικές Πιστωτικές Εταιρείες έχουν εξαντληθεί.

Επομένως, η βοήθεια αυτή η οποία δεν καλύπτει καν τα πραγματοποιηθέντα κόστα παραγωγής δεν μπορεί να συμβάλει και δεν πρέπει να παρουσιάζεται ότι συμβάλλει στην αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμό της παραγωγικής διαδικασίας. Η αγροτική οικονομία χρειάζεται ουσιαστική στήριξη, όχι για να αντέξει ακόμα λίγο, όχι για να βηματίζει σημειωτόν, αναμένοντας την πλήρη συνθηκολόγησή της έναντι των εισαγωγών, αλλά για να εκσυγχρονιστεί πραγματικά, για να οδηγηθεί σε ουσιαστικές αναδιαρθρώσεις, ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητά της, να μειωθεί το κόστος παραγωγής και να γίνει ανταγωνιστική και στην ντόπια, αλλά πολύ περισσότερο στη διεθνή αγορά.

Για πολλοστή φορά τονίζουμε την αναγκαιότητα των ταμείων στήριξης, τα οποία πρέπει να είναι θεσμοθετημένα, να εξασφαλίζουν τιμές ασφάλειας και να τίθενται σε λειτουργία αυτεπάγγελτα. Μόνον έτσι θα στηριχθεί το αγροτικό εισόδημα, θα έχει τη δυνατότητα ο αγρότης να προγραμματίσει και να προβεί σε κεφαλαιουχικές επενδύσεις, ώστε να εκσυγχρονίσει και αναβαθμίσει την παραγωγική διαδικασία. Μόνον έτσι δημιουργούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις ο Κύπριος αγρότης να γίνει ανταγωνιστικός και να αντεπεξέλθει των πιέσεων που δέχεται από τη διεθνή αγορά και τις φιλελευθεροποιήσεις. Τα υφιστάμενα ταμεία, όπως εξαγγέλθηκαν και λειτουργούν, δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σ’ αυτό το ρόλο, γιατί απλώς είναι ταμεία επαιτείας και στόχο έχουν να αναπληρώσουν προσωρινά μέρος του απολεσθέντος αγροτικού εισοδήματος για κάποια προϊόντα, αν λάβουμε υπόψη μας και το πενιχρό ποσό με το οποίο προικοδοτούνται.

Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Τα ζητήματα περιβάλλοντος, ενώ έχουν ύψιστη σημασία για την Κύπρο, εντούτοις είναι υποβαθμισμένα. Δεν τους δίνεται η πρέπουσα σημασία και αποτελούν έρμαιο σε πολιτικές σκοπιμότητες των κυβερνώντων. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι, εδώ και έξι χρόνια ο Υπουργός Περιβάλλοντος δήλωσε στη Βουλή ότι θα καταθέσει το νόμο πλαίσιο για το περιβάλλον. Μέχρι σήμερα, παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις, όχι μόνο δεν έχει κατατεθεί ο νόμος πλαίσιο, αλλά επειδή ερίζουν τα εμπλεκόμενα υπουργεία, γίνονται σκέψεις να τον κατατεμαχίσουν σε δυο ή και τρία μέρη, ώστε να ικανοποιηθούν όλοι.

Ενώ για άλλα θέματα που σχετίζονται με την εναρμόνιση και με το κοινοτικό κεκτημένο, οι επιπτώσεις των οποίων είναι αρνητικές, επιδεικνύεται από τους αρμοδίους ιδιαίτερη σπουδή για προώθησή τους, ενώ για τα ζητήματα περιβάλλοντος που θα υπάρξουν θετικές επιπτώσεις για τον λαό βρισκόμαστε στα σπάργανα.

Επίσης παρά τις διεθνείς δεσμεύσεις της κυβέρνησης να δημιουργήσει το Εθνικό Δασικό Πάρκο του Ακάμα και παρά το ότι το σχέδιο έχει εκπονηθεί εδώ και τέσσερα χρόνια, εντούτοις η κυβέρνηση έχει επιδείξει ατολμία και αναβλητικότητα στην υλοποίησή του, με αποτέλεσμα σήμερα να συζητείται η αλλαγή βασικών προνοιών του σχεδίου, υποκύπτοντας στις πιέσεις του μεγάλου ιδιωτικού κεφαλαίου.

Δεν μπορούσε να είναι διαφορετικά τα πράγματα με την παρούσα διακυβέρνηση, η οποία με την ακολουθούμενη πολιτική εξωθεί τους αγρότες στο ξεκλήρισμα και στην περαιτέρω αποψίλωση της υπαίθρου από ανθρώπινο δυναμικό. Για ποια όμως περιβαλλοντική πολιτική μπορεί να γίνει λόγος, όταν η ακολουθούμενη κυβερνητική αγροτική πολιτική στοχεύει στη μείωση του αγροτικού κόσμου, που θέσει και φύσει είναι ο κηδεμόνας και ο προστάτης του φυσικού περιβάλλοντος, όπως χαρακτηρίζεται στην Ευρώπη;

Η κυβέρνηση Γλαύκου Κληρίδη έχει υποχρέωση να αφουγκραστεί τον παλμό του αγροτικού κόσμου και της υπαίθρου. Έχει υποχρέωση έστω και την ύστατη στιγμή να αλλάξει την ακολουθούμενη οικονομική πολιτική της, αν θέλει να τεθεί η αγροτική οικονομία σε τροχιά σωτηρίας και ανάπτυξης. Η αριστερά είναι έτοιμη να στηρίξει τέτοιες προσπάθειες, αλλά δεν μπορεί να στηρίξει παρόμοιους προϋπολογισμούς, οι οποίοι έχουν ζεσταθεί και ξαναζεσταθεί εφτά φορές μέχρι τώρα. Οι κυβερνώντες ας αναλογιστούν επιτέλους τις ευθύνες τους.

Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

(Στο σημείο αυτό τον προεδρεύοντα κ. Αβραάμ Αντωνίου αντικαθιστά στην έδρα ο κ. Γιαννάκης Αγαπίου.)

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

(Γ. ΑΓΑΠΙΟΥ)

Ευχαριστώ, κύριε Μαυροκορδάτε.

Ελπίζω η ομιλία σας να μεταφραστεί.

ΧΡ. ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ:

Για όσους δεν την κατάλαβαν. Εκτός αν είσαστε εσείς που δεν την καταλάβατε.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Από γαλλικά στα ελληνικά.

(Γέλια.)

ΧΡ. ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ:

Κύριε Πρόεδρε, ο κ. υπουργός πάντως την κατάλαβε.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Ο επόμενος ομιλητής είναι ο κ. Συλλούρης.

Μα κύριε Συλλούρη, δε σας ανακοίνωσα, πώς βρεθήκατε στο βήμα, χωρίς να σας ανακοινώσει το προεδρείο;

Ν. ΠΙΤΤΟΚΟΠΙΤΗΣ:

Θα ήθελα να μου μεταφράσει το κομμάτι για τον Ακάμα.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Θα έχετε την ευκαιρία, κύριε Πιττοκοπίτη, να απαντήσετε για τον Ακάμα, όταν θα έρθει η ώρα σας.

Ν. ΠΙΤΤΟΚΟΠΙΤΗΣ:

Επειδή ήταν δύσκολο, θα ήθελα να μου το μεταφράσει.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Εντάξει, αντιλήφθηκα την αντίδρασή σας και το ενδιαφέρον σας. Όταν θα έρθει η ώρα σας, ελπίζω να ασχοληθείτε με το θέμα.

Ο κ. Συλλούρης, παρακαλώ.

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Κύριε Πρόεδρε, έντιμοι κύριοι συνάδελφοι,

Ελπίζω να με παρακολουθήσετε με την ίδια προσοχή που θα σας παρακολουθήσω και εγώ μετά.

(Γέλια)

Νομίζω ότι μια πιο παλιά διαπίστωση ότι οι εξελίξεις μας ξεπερνούν είναι σωστή. Γι’ αυτό το λόγο πρέπει με όραμα, αλλά και με ορθολογισμό, με τεχνοκρατική νοοτροπία, με πολιτικό θάρρος και αποτελεσματικότητα να ξεφύγουμε από τις διαπιστώσεις, να αξιοποιήσουμε, θα έλεγα, καλύτερα τις διαπιστώσεις, ώστε να δώσουμε λύσεις στα πραγματικά προβλήματα, να αξιοποιήσουμε προοπτικές, αφού πρώτα καθορίσουμε με ειλικρίνεια καθαρούς στόχους.

Το σημερινό περιβάλλον χαρακτηρίζεται κατά πρώτο από την παγκοσμιοποίηση, δεύτερο από την απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου, τρίτο από τον έντονο ανταγωνισμό, τέταρτο την ανάπτυξη της ψηλής τεχνολογίας, πέμπτο από την επανάσταση στις επικοινωνίες και την ηλεκτρονική, έκτο από την αναδιάταξη των συμμαχιών και έβδομο από την αύξηση της σημασίας της ενέργειας.

Εμείς καθορίσαμε ως στόχο την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέσα σ’ αυτές τις παραμέτρους, το νέο περιβάλλον, πρέπει να καθορίσουμε το νέο όραμα της Κύπρου, αλλά και τις επιμέρους πολιτικές και στρατηγικές για πρακτική εφαρμογή και αποτελεσματικότητα. Μεγαλοστομίες, διακηρύξεις, γενικότητες και θεωρητικές διαπιστώσεις δε θα μας βοηθούν πλέον. Γι’ αυτό θα πρέπει να αρχίσουμε να γινόμαστε συγκεκριμένοι.

Αν εξετάσουμε ειδικά τη λειτουργία του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχει και σε επίπεδο υπουργού αλλά και στελεχών του υπουργείου αντίληψη των νέων δεδομένων και εγρήγορση για εναρμόνιση και προσαρμογή. Αν έμενα μέχρι εδώ θα παρέβαινα τον κανόνα που ο ίδιος έθεσα, δηλαδή να είμαστε συγκεκριμένοι αλλά και θα παρεξηγούμουν, και δικαιολογημένα, για φιλοφρονήσεις. Δε συνηθίζω εύκολα να χειροκροτώ ή να εκθειάζω, όμως πρέπει να πιστώνουμε τους ανθρώπους που φέρνουν αποτελέσματα. Το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού φαίνεται καθαρά να έχει συγκεκριμένο σχεδιασμό που εδράζεται στην αντίληψη των πραγματικοτήτων σε όλους τους τομείς. Στον τουρισμό προχωρεί με την υλοποίηση των έργων υποδομής, όπως π.χ. γήπεδα γκολφ, θεματικά πάρκα, μαρίνες κ.λπ. που θα εμπλουτίσουν το τουριστικό προϊόν και θα αναβαθμίσουν την Κύπρο ως τουριστικό προορισμό. Τα αποτελέσματα είναι ήδη συγκεκριμένα και μετρήσιμα. Η άφιξης περιηγητών το 1999 ήταν 2,4 εκ. σε σύγκριση με 2,2 το 1998, αυξήθηκαν δηλαδή κατά 9,5 %. Φέτος αναμένεται τουριστικό ρεύμα αυξημένο κατά 8% περίπου σε σχέση με το 1999. Η άφιξη περιηγητών τα τελευταία δύο χρόνια αυξήθηκαν κατά τετρακόσιες περίπου χιλιάδες ή κατά είκοσι περίπου τοις εκατόν. Τα έσοδα από τον τουρισμό το 1999 ανήλθαν στο 1 εκ. και 22 χιλιάδες κατακρίβειαν.

Γ. ΑΓΑΠΙΟΥ:

Ένα δις.

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Με συγχωρείτε;

Γ. ΑΓΑΠΙΟΥ:

Ένα δις

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Με συγχωρείτε, ναι. Από τα 878 εκ. το 1998. Σημειώνοντας αύξηση 16,4%. Στον τομέα του τουρισμού απασχολούνται σήμερα σαράντα χιλιάδες περίπου άτομα και αντιστοιχούν προς 14% του επικερδώς απασχολούμενου πληθυσμού. Οι επενδύσεις στον τουρισμό ανέρχονται σε δισεκατομμύρια λίρες και περιλαμβάνουν οκτακόσιες πενήντα περίπου αδειούχες μονάδες και τρεις χιλιάδες κέντρα αναψυχής.

Για αρκετό καιρό τώρα, περίπου τα τελευταία είκοσι χρόνια, παρακολουθούμε την κυπριακή μεταποιητική βιομηχανία να παρουσιάζει ποικιλία διαρθρωτικών αδυναμιών οι οποίες σε τελευταία ανάλυση απολήγουν στη σταδιακή διάβρωση της ανταγωνιστικότητάς της. Διάφοροι παράγοντες, τόσο εσωγενείς όσο και εξωγενείς έχουν οδηγήσει την κυπριακή βιομηχανία σε μια κρίσιμη καμπή. Παράγοντες όπως η καθυστέρηση εκσυγχρονισμού, η ελευθεροποίηση του διεθνούς εμπορίου, η χαμηλή παραγωγικότητα που έχουν ως συνέπεια τη μειωμένη ανταγωνιστικότητα των κυπριακών βιομηχανικών προϊόντων κρατούν σε στασιμότητα τις εξαγωγές. Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω προβλημάτων έχει παρουσιαστεί μια ουσιαστική μείωση του ρόλου και της αποτελεσματικότητας του μεταποιητικού τομέα. Το μερίδιο του προϊόντος στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν μειώθηκε από 18% περίπου το 1982 σε 11,5% το 1998, ενώ το μερίδιό του στην απασχόληση έχει μειωθεί επίσης από 18% το 1981 σε 14% περίπου το 1998. Νομίζω ότι υπάρχει το 1988, είναι το 1998. Παρά τα πιο πάνω προβλήματα και την κατάσταση που σήμερα παρουσιάζει ο μεταποιητικός μας τομέας, η κυπριακή οικονομία διαθέτει αριθμό σημαντικών πλεονεκτημάτων πάνω στα οποία πρέπει να βασιστεί η προσπάθεια για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του μεταποιητικού τομέα. Ορισμένα από αυτά είναι το ψηλό επίπεδο κατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτουμε, η νευραλγική γεωγραφική μας θέση, οι εξαίρετες τηλεπικοινωνίες και η προσφορά όλων των επαγγελματικών υπηρεσιών όπως για παράδειγμα τραπεζικών, ξενοδοχειακών, νομικών, λογισμικών, ελεγκτικών, εκπαιδευτικών, ναυτιλιακών και άλλων. Η κυβέρνηση κατά τα τελευταία χρόνια αναγνωρίζοντας τον ιδιαίτερο ρόλο που έχει να διαδραματίσει για την οικονομική ανάπτυξη του τόπου ο μεταποιητικός τομέας της βιομηχανίας υιοθέτησε σειρά μέτρων και κινήτρων με σκοπό να συγκρατήσει τη φθίνουσα πορεία του και να βοηθήσει για την ανασυγκρότηση και ανάπτυξή του. Στα πλαίσια της προσπάθειάς της αυτής εντάσσονται τα σχέδια χορηγιών και επιδότησης επιτοκίου των δανείων για αγορά καινούριων μηχανημάτων νέας τεχνολογίας, η ενίσχυση και ενδυνάμωση του ιδρύματος τεχνολογίας η δημιουργία του κέντρου μόδας και σχεδιασμού για τον τομέα της ένδυσης, η εισαγωγή κινήτρων για ενίσχυση της εξαγωγικής προσπάθειας, η δημιουργία και επέκταση βιομηχανικών περιοχών και άλλα των οποίων το συνολικό κόστος υπολογίζεται σε £25 εκ. περίπου.

Η κυβέρνηση Κληρίδη μέσα στο 1999, μέσω του αρμόδιου Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, αφού επανεξέτασε σε βάθος όλα τα προβλήματα και προοπτικές του τομέα της μεταποίησης και αφού έλαβε υπόψη τις απόψεις και εισηγήσεις του ίδιου του εμποροβιομηχανικού κόσμου καθόρισε και αποφάσισε τη νέα βιομηχανική της πολιτική που ήδη τέθηκε σε εφαρμογή και η οποία στοχεύει στα ακόλουθα: Πρώτο, στην προσέλκυση και ανάπτυξη νέων βιομηχανιών ψηλής τεχνολογίας. Δεύτερο, στην ανασυγκρότηση και στήριξη της παραδοσιακής μεταποιητικής βιομηχανίας. Τρίτο, στη βελτίωση της παραγωγικότητας και τέταρτο, στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων κυρίως εντάσεως κεφαλαίου. Για την επίτευξη των πιο πάνω στόχων η νέα βιομηχανική πολιτική της κυβέρνησης περιλαμβάνει σε συντομία τα ακόλουθα: Πρώτο, την εισαγωγή του θεσμού των εκκολαπτηρίων επιχειρήσεων στην Κύπρο και τη δημιουργία κέντρου έρευνας και ανάπτυξης τα οποία αναμένεται να συμβάλουν ουσιαστικά στην ανάπτυξη νέων προϊόντων ψηλής τεχνολογίας στην Κύπρο. Δεύτερο, τη δημιουργία κέντρου εξυπηρέτησης επενδυτών (one stop shop) -δεν ξέρω τι σημαίνει τούτο, κύριε υπουργέ, να μας το εξηγήσεις στα ελληνικά καλύτερα-

Θ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ:

Πάλι θα θέλουμε μετάφραση;

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Το οποίο… θα θέλουμε μετάφραση…

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Και για σας θα χρειαστούμε μετάφραση, κύριε Συλλούρη, αλλά αργότερα.

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Με συγχωρείς.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Και για σας θα χρειαστούμε μετάφραση της ομιλίας σας αλλά αργότερα.

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Εν τω μεταξύ φωτογραφίες πιάνουν τζειαμαί;

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Δεν ξέρω.

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Το οποίο θα αποτελεί την κεντρική υπηρεσία παροχής πληροφοριών, εξυπηρέτησης, καθοδήγησης και προσέλκυσης επενδυτών από το εξωτερικό αλλά και για εξυπηρέτηση Κυπρίων επενδυτών. Τρίτο, σχέδιο χορηγιών για προώθηση των συγχωνεύσεων κοινοπραξιών. Τέταρτο, σχέδιο χορηγιών για τη διεξαγωγή εργαστηριακών ελέγχων στο εξωτερικό και τη δημιουργία εργαστηρίων στην Κύπρο για τον έλεγχο των προϊόντων. Πέμπτο, σχέδιο παροχής κυβερνητικών εγγυήσεων για διευκόλυνση της δανειοδότησης μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Έκτο, επιδοτήσεις διάφορων μελετών που αφορούν τη μεταποιητική βιομηχανία. Έβδομο, σχέδιο παροχής κινήτρων για εξοικονόμηση ενέργειας. Όγδοο, διάφορα κίνητρα για προώθηση των για εξαγωγή βιομηχανικών προϊόντων. Ένατο, κίνητρα για ανάπτυξη της ελεύθερης ζώνης Λάρνακας. Δέκατο, σχέδιο παροχής χορηγιών για τεχνολογική αναβάθμιση του μεταποιητικού τομέα. Εντέκατο, σχέδιο παροχής χορηγιών για μετακίνηση βιοτεχνιών-εργαστηρίων σε βιοτεχνικές περιοχές των δήμων και κοινοτικών συμβουλίων. Δωδέκατο, άλλα υφιστάμενα σχέδια που ανανεώθηκαν, όπως χορηγίες για εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου της βιομηχανικής ρύπανσης, χορηγίες για ανάπτυξη βιομηχανιών σε αγροτικές περιοχές και άλλα. Το κόστος των πιο πάνω σχεδίων και κινήτρων μόνο για το έτος 2000 αναμένεται να ξεπεράσει τα £10 εκ. Όλα τα πιο πάνω μέτρα και κίνητρα για την ανασυγκρότηση και ανάπτυξη του μεταποιητικού τομέα από μόνα τους δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα χωρίς την ανάληψη πρωτοβουλιών και την απαιτούμενη δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα και των ίδιων των επιχειρηματιών. Ο ρόλος του κράτους περιορίζεται στη δημιουργία του κατάλληλου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και στην υιοθέτηση εκείνων των μέτρων στήριξης που θα βοηθήσουν την κυπριακή μεταποιητική βιομηχανία να προσαρμοστεί και να αναπτυχθεί στο νέο διεθνές περιβάλλον. Οι δικές μας εκτιμήσεις είναι ότι με την υιοθέτηση της νέας βιομηχανικής πολιτικής του κράτους και με την αρμονική συνεργασία όλων όσοι έχουν να διαδραματίσουν το δικό τους ρόλο περιλαμβανομένων των εργοδοτών και εργοδοτουμένων θα ανακόψουμε τη φθίνουσα πορεία του μεταποιητικού τομέα και θα προχωρήσουμε με επιτυχία στην πορεία μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να τονίσω τη σημασία και τις θετικές προεκτάσεις που θα έχει η διοργάνωση της 3ης Ευρωμεσογειακής Διάσκεψης των Υπουργών Βιομηχανίας στη Λεμεσό στις 22 Ιουνίου του τρέχοντος έτους, στην οποία θα λάβουν μέρος οι υπουργοί βιομηχανίας των δεκαπέντε χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων δώδεκα χωρών της Μεσογείου. Το γεγονός αυτό που εξασφαλίστηκε από τον Υπουργό Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού κ. Ρολάνδη στην Αυστρία το 1998 αντανακλά την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει η Κύπρος ως ένα πλήρες μέλος της. Το έτος 2000 θα παραμείνει στη βιομηχανική ιστορία της Κύπρου ως ο χρόνος έναρξης της ψηλής τεχνολογίας στην Κύπρο, ενός τομέα που αναμένεται να καταστεί από τους πιο σημαντικούς στο σύνολο της κυπριακής οικονομίας. Για τον τομέα αυτό έχει εκτενώς αναφερθεί ο συνάδελφος κ. Ανδρέας Μούσκος, έτσι θα πάω στο συνεργατικό κίνημα το οποίο ελέγχεται από το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού και αποτελεί έναν από τους βασικούς συντελεστές της κυπριακής οικονομίας…

Κ. ΚΑΖΑΜΙΑΣ:

Κύριε Συλλούρη,

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Με συγχωρείτε

Κ. ΚΑΖΑΜΙΑΣ:

Θα ενδιαφέρεστε σίγουρα για μια βασική διόρθωση, δεν ελέγχεται, εποπτεύεται.

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Ναι, πολύ σωστά, να το διορθώσω, κύριε Καζαμία.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Βλέπετε, κύριε Συλλούρη, έπρεπε να ρωτάτε τους ειδικούς πριν ασχολείστε με εξειδικευμένα θέματα.

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Πάντως δεν είναι πρόθεσή μου να εξαγγείλω πρόθεση της κυβέρνησης για έλεγχο του συνεργατισμού. Εποπτεύεται ή περισσότερο θα έλεγα βοηθείται από το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού και αποτελεί έναν από τους βασικούς συντελεστές της κυπριακής οικονομίας και κοινωνίας. Σε ομιλίες του ο Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού κ. Ρολάνδης περιέγραψε το κίνημα ως το μεγαλύτερο κοινωνικό επίτευγμα του κυπριακού λαού κατά τον εικοστό αιώνα και είναι με αυτή την προσέγγιση που αντιμετωπίζει το κίνημα και η κυβέρνηση. Στο χρόνο που πέρασε σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις για το συνεργατικό κίνημα αναμένονται όμως σημαντικότερες και πιο καθοριστικές κατά τον τρέχοντα χρόνο. Η ελευθεροποίηση των επιτοκίων και γενικά του νομισματοπιστωτικού συστήματος, η ραγδαία ανάπτυξη του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου αλλά και η πορεία ένταξής μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτούν τη μετεξέλιξη του συνεργατικού κινήματος, ώστε να ανταποκρίνεται στα νέα δεδομένα, για να εξακολουθήσει να διαδραματίζει το σημαντικό του ρόλο στην οικονομική αλλά και πρώτιστα την κοινωνική ανάπτυξη του τόπου. Λίγες μέρες πριν την αλλαγή της χιλιετίας το συνεργατικό κίνημα πήρε με τη σοβαρότητα και υπευθυνότητα που το χαρακτηρίζει πάντα την απόφαση να ιδρύσει τη δημόσια επενδυτική εταιρεία "Δήμητρα", ανταποκρινόμενο στις προκλήσεις των ημερών μας, του έντονου ανταγωνισμού και των σύγχρονων αντιλήψεων και απαιτήσεων του κοινού. Η είσοδος του συνεργατισμού στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου είναι ένα μεγάλο και πολυσήμαντο βήμα που αποδεικνύει έμπρακτα ότι το συνεργατικό κίνημα μπορεί να δημιουργεί τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες για την καλύτερη δυνατή επένδυση και απόδοση των καταθέσεων του απλού πολίτη. Μια άλλη επιδίωξη του συνεργατικού κινήματος είναι η δημιουργία ασφαλιστικής δημόσιας μετοχικής εταιρείας, καθώς και η επέκτασή του στον τομέα των αμοιβαίων κεφαλαίων. Η επιδίωξη του συνεργατικού κινήματος…

Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ:

…

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Εννά πάρω ιδιωτική τοποθέτηση για τούτη τη διαφήμιση που τους κάμνω, να το ξέρετε.

(Γέλια)

Εν συμφωνημένο τούτο.

Α. ΦΙΛΙΠΠΟΥ:

Ε, μετά που τόση διαφήμιση, νομίζω, άξιος ο καρπός των κόπων σου.

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Το δικαιούμαι, έτσι; Με απόφαση της Βουλής.

Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ:

Φαίνεται ότι δεν επήρετε είδηση ότι μιλούμε τζαι ακούμε όσοι ακούμε μόνο δαμαί.

Δ. ΣΥΛΛΟΥΡΗΣ:

Εμένα ακούει με τζαι ο πρόεδρος.

Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ:

Εν τζαι μεταδίδεται τίποτε. Με διαφήμιση έσει με τίποτε.

ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ:

Τον ακούει ο πρόεδρος.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Παρακολουθούμε με…

Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ:

Ε, όσοι ακούουν.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Είναι εδώ είκοσι δημοσιογράφοι, κύριε Θεοδώρου, ασφαλώς θα μεταδώσουν αυτή την ενδιαφέρουσα παρέμβαση του κ. Συλλούρη.

Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ:

Αν θέλουν θα τη μεταδώσουν, κύριε Πρόεδρε. Αν θέλουν, διότι εμπορούσαμε αν εσεβόμαστε πλήρως το ρόλο της Βουλής και των Βουλευτών να είχαμε απαιτήσει ότι το ΡΙΚ, τουλάχιστον το ένα το κανάλι στο ραδιόφωνο, θα την εμετέδιδε ζωντανή. Δε μεταδίδεται τίποτε. Βγήκα έξω και άνοιξα το ραδιόφωνο του αυτοκινήτου μου, διότι δε βρήκα άλλο ραδιόφωνο μέσα στη Βουλή, άλλο τούτο, και δε μεταδίδεται ούτε από το πρώτο ούτε από το τρίτο. Μιλάμε τζαι ακούμε μόνοι μας και συνήθως ακούμε τον εαυτό μας μόνο.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Παρακαλώ, παρακαλώ, παρακαλώ, καταρχήν δεν ακολουθείται ο κανονισμός που ζητείται η άδεια από τον ομιλητή και τον πρόεδρο, για να διακοπεί ο ομιλητής. Παρακαλώ, ο κ. Χριστοδουλίδης τι θέλει;

Δ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ:

Κύριε πρόεδρε, με την άδειά σας και την άδεια του κ. Συλλούρη, αν επιτρέπετε, μισό λεπτό.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Όχι, γιατί θα μιλήσετε, να ξέρω πρώτα.

Δ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ:

Για τις…

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ:

Είναι για θέμα τάξης; Για θέμα διαδικασίας;

Δ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ:

Δυσκολεύομαι να το εντάξω. Θέμα αξιοπρέπειας θα το έλεγα αυτού του Σώματος, αν μου επιτρέπετε. Υπενθυμίζω δύο συνεχείς χρονιές κατά τη συζήτηση των προϋπολογισμών αναλήφθηκε δεσμευτική από τους προέδρους της Βουλής, αναλήφθηκε δεσμευτική υποχρέωση για επιβολή του δικαιώματος της Βουλής να καθίσταται στο κοινό, στο λαό της Κύπρου, εκείνους που ενδιαφέρονται άμεσα, η γνώμη της Βουλής μας�