1

2

1

2

Το project του Β’ Τετραμήνου έχει να κάνει με τις σπουδαιότερες και μεγαλύτερες 3

προσωπικότητες που πέρασαν από την Κρήτη. Επιλέξαμε λοιπόν σαν ομάδα να ασχοληθούμε 4

με τον πολύ σπουδαίο και ξακουστό συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη ο οποίος είναι φημισμένος 5

για τα πολλά βιβλία του που έχουν μεταφραστεί και διαβαστεί παγκοσμίως. 6

Σαφέστατα σαν μαθητές γνωρίζαμε αρκετά για αυτόν τον μεγάλο συγγραφέα αλλά θελήσαμε 7

να μάθουμε και λεπτομέρειες για την ζωή του και να εμβαθύνουμε στο έργο του. Με την 8

ευκαιρία να κατανοήσουμε την ταυτότητα του τόπου μας και την ιστορία που διαμόρφωσε 9

αυτός ο διανοούμενος άνθρωπος που έχει συγκλονίσει όλο τον κόσμο με το σημαντικό του 10

έργο. 11

Η εργασία μας είναι πολύ απαιτητική και αρκετά δύσκολη αλλά με τη βοήθεια της 12

καθηγήτριάς μας, με σωστή συνεννόηση και καλή συνεργασία μεταξύ μας θα επιτύχουμε ένα 13

ικανοποιητικό τελικό αποτέλεσμα. 14

15

16

17

3

1

2

Ο Νίκος Καζαντζάκης θεωρείτε ο μεγαλύτερος Έλληνας συγγραφέας των νεώτερων χρόνων. 3

Το έργο του Νίκου Καζαντζάκη έχει σημειώσει ευρεία διάδοση και έχει βρει μεγάλη απήχηση 4

στις ψυχές των ανθρώπων. Υπήρξε επίσης φιλόσοφος, ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. 5

Πιο γνωστός για τα έργα του: « Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται», « Βίος και Πολιτεία του 6

Αλέξη Ζορμπά» και «Ο Τελευταίος Πειρασμός». Έργα τα οποία έχουν μεταφερθεί και στον 7

κινηματογράφο. Ο Νίκος Καζαντζάκης προτάθηκε τρεις φορές για το βραβείο Νόμπελ. 8

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου και έβγαλε το γυμνάσιο και το 1902 9

εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου ξεκίνησε νομικές σπουδές. Το 1910 εγκαταστάθηκε με την 10

πρώτη του γυναίκα τη Γαλάτεια στην Αθήνα την οποία παντρεύτηκε τον επόμενο χρόνο και 11

πήρε μέρος στην ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Ως το 1915 ασχολήθηκε με τη 12

μετάφραση έργων, στρατεύτηκε εθελοντικά στους βαλκανικούς πολέμους και υπηρέτησε στο 13

γραφείο του Βενιζέλου και έγραψε αναγνωστικά για το δημοτικό σχολείο. Ταξίδεψε ανά την 14

Ευρώπη και την Ελλάδα. Από τον Οκτώβριο του 1925 ως το Φεβρουάριο του 1926 έμεινε 15

στη Ρωσία ως απεσταλμένος της εφημερίδας "Ελεύθερος Λόγος". Το 1928 διώχτηκε 16

δικαστικά με αφορμή τη διοργάνωση συγκέντρωσης για τη Σοβιετική Ένωση και κατά τη 17

διάρκεια του καλοκαιρινού ταξιδιού του στη Ρωσία συνέχισε να ασχολείται με τη συγγραφή. 18

Εν τω μεταξύ ταξιδέψε σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες με ενδιάμεσες επιστροφές στην 19

Αθήνα μέχρι και το 1946 όπου εγκαταστάθηκε στη Γαλλία. Στη Γαλλία έγραψε τις 20

«Αδερφοφάδες» και τον «Καπετάν Μιχάλη» . Επίσης το 1953 ολοκλήρωσε το μυθιστόρημα 21

«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», το οποίο κίνησε τις αντιδράσεις της ελληνικής Εκκλησίας και 22

του Βατικανού. Την ίδια χρονιά νοσηλεύτηκε στο Παρίσι λόγω ανωμαλίας της λέμφου. Το 23

1954 το μυθιστόρημα «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» τιμήθηκε με το βραβείο του 24

καλύτερου ξενόγλωσσου βιβλίου στη Γαλλία. Το 1955 ταξίδεψε στο Λουγκάνο όπου ξεκίνησε 25

να γράφει την «Αναφορά στο Γκρέκο», που εκδόθηκε μετά το θάνατό του. Το καλοκαίρι του 26

1956 το "Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο" του Μάνου Κατράκη παρέστησε με επιτυχία τη θεατρική 27

διασκευή του "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται" και το 1957 προβλήθηκε στις Κάννες το, επίσης 28

βασισμένο στο προηγούμενο έργο "Εκείνος που πρέπει να πεθάνει". Το καλοκαίρι ταξίδεψε 29

στην Κίνα και κατά την επιστροφή μέσω Ιαπωνίας εμβολιάστηκε με αποτέλεσμα να 30

προσβληθεί από γάγγραινα. Νοσηλεύτηκε αρχικά στην Κοπεγχάγη και στη συνέχεια στο 31

Φράιμπουργκ, όπου προσβλήθηκε από Ασιατική γρίπη και πέθανε στις 26 Οκτώβριου του 32

1957 σε ηλικία εβδομήντα τεσσάρων χρόνων. 33

4

1

2

ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ 3

Ο Ν. Καζαντζάκης γεννήθηκε στης 18 Φεβρουαρίου 1883 (την εποχή της Τουρκοκρατίας) 4

στο Ηράκλειο Κρήτης. Ήταν γιός του καταγόμενου από το χωριό Βαρβάροι (Μυρτιά) έμπορου 5

γεωργικών προϊόντων και κρασιού, Μιχάλη Καζαντζάκη και της Μαρίας Χριστοδουλάκη με 6

καταγωγή από το χωριό Ασσυρρώτοι το σημερινό Κρυονέρι Μυλοπόταμου Ρεθύμνης και 7

έχει δύο αδερφές. Στο Ηράκλειο τελείωσε το γυμνάσιο και το 1902 εγκαταστάθηκε στην 8

Αθήνα, όπου ξεκίνησε νομικές σπουδές. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1906 9

δημοσιεύοντας το δοκίμιο Η Αρρώστια του Αιώνος και το πρώτο του μυθιστόρημα Όφις και 10

Κρίνο (με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβάμη). 11

ΟΙ ΣΠΟΥΔΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΟΥ 12

Τον επόμενο χρόνο (1907) ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Παράλληλα, 13

σημαντική επίδραση για τον Ν. Καζαντζάκη είχαν οι διαλέξεις του Ανρί Μπεργκσόν, τις 14

οποίες παρακολουθούσε. Την εποχή αυτή αρχίζει η συστηματική του ενασχόληση με τα 15

γράμματα πραγματοποίησε πλήθος ταξιδιών στο εξωτερικό, αρκετές φορές ως ανταποκριτής 16

εφημερίδων. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, δημοσίευσε αρκετές κριτικές μελέτες σε 17

διάφορα περιοδικά και το 1909 εξέδωσε τη διατριβή του επί υφηγεσία Ο Φρειδερίκος Νίτσε 18

εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας. 19

Ο ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΓΝΩΡΙΜΙΕΣ ΤΟΥ 20

Το 1910 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και το 1911 παντρεύτηκε τη Γαλάτεια Αλεξίου, στην 21

εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, στο νεκροταφείο Ηρακλείου, κι αυτό γιατί φοβόταν τον 22

πατέρα του, επειδή δεν ήθελε για νύφη του τη Γαλάτεια. Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, 23

το 1912, κατατάχτηκε εθελοντής, αποσπασμένος στο γραφείο του πρωθυπουργού 24

Ελευθερίου Βενιζέλου. Στη συνέχεια, πρωτοστάτησε στην κίνηση για την ίδρυση 25

του Εκπαιδευτικού Ομίλου, μέσω του οποίου συνδέθηκε φιλικά, (το 1914), με τον 26

ποιητή Άγγελο Σικελιανό. Μαζί ταξίδεψαν στο Άγιον Όρος, όπου διέμειναν περίπου σαράντα 27

ημέρες, ενώ περιηγήθηκαν και σε πολλά ακόμα μέρη της Ελλάδας. Την περίοδο αυτή ήρθε σε 28

επαφή και με το έργο του Δάντη, τον οποίο ο ίδιος χαρακτηρίζει στα ημερολόγια του ως έναν 29

από τους δασκάλους του, μαζί με τον Όμηρο και τον Μπεργκσόν. Το 1915 μαζί με τον 30

Ιωάννη Σκορδίλη άρχισε μια επιχείρηση ξυλείας στο Άγιο Όρος, η οποία απέτυχε. 31

32

5

1

ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ 2

Το 1919 ο Καζαντζάκης διορίστηκε από το Ε. Βενιζέλο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου 3

Περιθάλψεως με αποστολή τον επαναπατρισμό των Ελλήνων από την περιοχή του Καυκάσου. 4

Οι εμπειρίες που αποκόμισε αξιοποιήθηκαν αργότερα στο μυθιστόρημα του Ο Χριστός 5

Ξανασταυρώνεται. Τον επόμενο χρόνο, μετά την ήττα του κόμματος των Φιλελευθέρων, ο 6

Καζαντζάκης αποχώρησε από το Υπουργείο Περιθάλψεως και πραγματοποίησε αρκετά 7

ταξίδια στην Ευρώπη. 8

ΤΑ ΤΑΞΙΔΙΑ,ΟΙ ΓΝΩΡΙΜΙΕΣ ΚΑΙ Ο 20ς ΓΑΜΟΣ ΤΟΥ 9

Το 1922 επισκέφτηκε τη Βιέννη, όπου ήρθε σε επαφή με το έργο του Φρόυντ και 10

τις βουδιστικές γραφές. Επισκέφτηκε ακόμα τη Γερμανία, ενώ το 1924 έμεινε για τρεις 11

μήνες στην Ιταλία. Την περίοδο 1923-1926 πραγματοποίησε επίσης αρκετά δημοσιογραφικά 12

ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση, την Παλαιστίνη, την Κύπρο και την Ισπανία, όπου του 13

παραχώρησε συνέντευξη ο δικτάτορας Πρίμο ντε Ριβέρα. Τον Οκτώβριο του 1926 πήγε στη 14

Ρώμη και πήρε συνέντευξη από τον Μπενίτο Μουσολίνι. Επίσης, εργάστηκε ως ανταποκριτής 15

των εφημερίδων Ελεύθερος Τύπος και Η Καθημερινή. Είχε, βέβαια, γνωριστεί με την Ελένη 16

Σαμίου, το 1924, - το διαζύγιο με την Γαλάτεια εκδόθηκε το 1926 - με την οποία έζησε 21 17

χρόνια χωρίς γάμο. Παντρεύτηκαν το 1945 κι αυτό γιατί με τον καλό του φίλο, τον Άγγελο 18

Σικελιανό και τη δεύτερη γυναίκα του, θα πήγαιναν στις ΗΠΑ. To 1931 επέστρεψε στην 19

Ελλάδα και εγκαταστάθηκε εκ νέου στην Αίγινα, όπου ανέλαβε τη συγγραφή ενός 20

γαλλοελληνικού λεξικού. Mετέφρασε ακόμα τη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Επίσης, έγραψε ένα 21

μέρος των ωδών, που τα ονόμασε "κάντα". Αυτά ενσωματώθηκαν, αργότερα, σ' έναν τόμο με 22

τον τίτλο Τερτσίνες (1960). Αργότερα, ταξίδεψε στην Ισπανία ξεκινώντας παράλληλα τη 23

μετάφραση έργων Ισπανών ποιητών. Το 1935 πραγματοποίησε ταξίδι στην Ιαπωνία και την 24

Κίνα εμπλουτίζοντας τα ταξιδιωτικά του κείμενα. Το 1938 ολοκλήρωσε την Οδύσσεια, ένα 25

επικό ποίημα στα πρότυπα της Οδύσσειας του Ομήρου, αποτελούμενο από συνολικά 33.333 26

στίχους και 24ραψωδίες. Η «Οδύσσεια» είχε φτάσει τους 42.000 στίχους. Αφαίρεσε, όμως, 27

μερικές χιλιάδες ο Καζαντζάκης, γιατί θεωρούσε γούρικο αριθμό το 3. Για το έργο αυτό ο 28

Καζαντζάκης εργαζόταν για δεκατρία χρόνια και πριν την τελική του μορφή προηγήθηκαν 29

οκτώ αναθεωρημένες γραφές. Η πρώτη αυτοέκδοση της «Οδύσσειας» έγινε στην Αθήνα τον 30

Οκτώβρη του 1938 με χρήματα της Αμερικανίδας Joe MacLeod. Το ίδιο διάστημα, πλήθος 31

κειμένων του δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες ή περιοδικά, ενώ το μυθιστόρημά του ‘’Ο 32

Βραχόκηπος’’, που το είχε γράψει στα Γαλλικά, εκδόθηκε στην Ολλανδία και τη Χιλή. Κατά 33

την περίοδο της κατοχής, συνεργάστηκε με τον Ιωάννη Κακριδήγια την μετάφραση 34

της Ιλιάδας. Το 1943 ολοκλήρωσε το γράψιμο του μυθιστορήματός του «Ο βίος και η 35

πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». 36

6

1

2

Η ΦΥΛΑΚΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΚΕΣ ΤΟΥ Ν.ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ 3

Τον Αύγουστο του 1924, ο Καζαντζάκης φυλακίστηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, επειδή είχε 4

αναλάβει την πνευματική ηγεσία μιας κομμουνιστικής οργάνωσης δυσαρεστημένων 5

προσφύγων. Τον Μάιο του 1927 απομονώθηκε στην Αίγινα με σκοπό την ολοκλήρωση 6

της Οδύσσειας. Τον ίδιο χρόνο ξεκίνησε την ανθολογία των ταξιδιωτικών του άρθρων για 7

την έκδοση του πρώτου τόμου του Ταξιδεύοντας, ενώ το περιοδικό Αναγέννηση, του 8

Δημήτρη Γλυνού, δημοσίευσε την Ασκητική, το φιλοσοφικό του έργο. Τον Οκτώβριο του 9

1927, ο Καζαντζάκης φεύγει για τη Μόσχα προσκαλεσμένος από την κυβέρνηση της 10

Σοβιετικής Ένωσης, για να πάρει μέρος στις γιορτές για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής 11

Επανάστασης. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναΐτ Ιστράτι, μαζί με 12

τον οποίον επέστρεψε στην Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 1928 στο θέατρο «Αλάμπρα», στην 13

Αθήνα, μιλάνε εξυμνώντας τη Σοβιετική Ένωση, ο Καζαντζάκης και ο Ιστράτι. Στο τέλος 14

της ομιλίας έγινε και διαδήλωση. Τόσο ο Καζαντζάκης όσο και ο συνδιοργανωτής της 15

εκδήλωσης Δημήτρης Γληνός διώχθηκαν δικαστικά. Η δίκη ορίσθηκε στις 3 Απριλίου, 16

αναβλήθηκε μερικές φορές και δεν έγινε ποτέ. Ο Καζαντζάκης, ξαναβρέθηκε στη Ρωσία, 17

όπου ολοκλήρωσε ένα κινηματογραφικό σενάριο με θέμα τη Ρωσική Επανάσταση. Τον Μάιο 18

του 1929 απομονώθηκε σε ένα αγρόκτημα στην Τσεχοσλοβακία, όπου ολοκλήρωσε 19

στα γαλλικά τα μυθιστορήματα Toda-Raba και Kapetan Elia. Τα έργα αυτά εντάσσονταν στην 20

προσπάθεια του Καζαντζάκη να καταξιωθεί διεθνώς ως συγγραφέας. Η γαλλική έκδοση του 21

μυθιστορήματος Toda-Raba έγινε με το ψευδώνυμο Νικολάι Καζάν. Το 1930 θα δικαζόταν, 22

πάλι, ο Καζαντζάκης για αθεϊσμό, για την «Ασκητική». Η δίκη ορίσθηκε για τις 10 Ιουνίου, 23

αλλά κι αυτή δεν έγινε ποτέ. 24

25

7

1

8

1

Μετά τον πόλεμο 2

Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, δραστηριοποιήθηκε έντονα στην ελληνική πολιτική 3

ζωή, αναλαμβάνοντας την προεδρία της Σοσιαλιστικής Εργατικής Κίνησης, ενώ διετέλεσε και 4

υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου της κυβέρνησης του Σοφούλη από τις 26 5

Νοεμβρίου του 1945 έως τις 11 Ιανουαρίου του 1946. Παραιτήθηκε από το αξίωμά του μετά 6

από την ένωση των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων. Το Μάρτιο του 1945 προσπαθεί να 7

πάρει μια θέση στην Ακαδημία της Αθήνας, αλλά αποτυγχάνει για δύο ψήφους. Τον Νοέμβριο 8

του ίδιου χρόνου παντρεύεται την Ελένη Σαμίου, στον Αι - Γιώργη τον Καρύτση, με 9

κουμπάρους τον Άγγελο και την Άννα Σικελιανού. Τρεις φορές προτάθηκε ο Καζαντζάκης 10

για το Βραβείο Νόμπελ. Την πρώτη απ' την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, που τον έχει 11

Πρόεδρο, έχοντας συνυποψήφιό του τον Άγγελο Σικελιανό. Επίσης δυο φορές προτάθηκε, το 12

1952 και 1953, απ' τη Νορβηγική Εταιρεία Λογοτεχνών, ποτέ όμως απ' την Ακαδημία της 13

Αθήνας. Τον επόμενο χρόνο διορίστηκε στην UNESCO με αποστολή την προώθηση 14

μεταφράσεων κλασικών λογοτεχνικών έργων, με απώτερο στόχο τη γεφύρωση των 15

διαφορετικών πολιτισμών. Παραιτήθηκε τελικά το 1948, προκειμένου να αφοσιωθεί στο 16

λογοτεχνικό του έργο. Για τον σκοπό αυτό εγκαταστάθηκε στην Αντίμπ της Γαλλίας, όπου τα 17

επόμενα χρόνια ακολούθησε μία ιδιαίτερα παραγωγική περίοδος, κατά την οποία ολοκλήρωσε 18

το μεγαλύτερο μέρος του πεζογραφικού του έργου. Το 1953 προσβλήθηκε από μία μόλυνση 19

στο μάτι, γεγονός που τον υποχρέωσε να νοσηλευτεί αρχικά στην Ολλανδία και αργότερα 20

στο Παρίσι. Τελικά έχασε την όρασή του από το δεξί μάτι. 21

Η σύγκρουση με την εκκλησία 22

Ενώ ο Καζαντζάκης είχε επιστρέψει από την Αντίμπ στην Ελλάδα, η Ορθόδοξη 23

Εκκλησία εκκινούσε τη δίωξή του. Κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος, με βάση αποσπάσματα από 24

τον Kαπετάν Mιχάλη και το σύνολο του περιεχομένου του Τελευταίου Πειρασμού (1953), 25

έργο το οποίο δεν είχε ακόμη κυκλοφορήσει στην Ελλάδα. Το 1954 η Ιερά Σύνοδος με 26

έγγραφό της ζητούσε από την κυβέρνηση την απαγόρευση των βιβλίων του Νίκου 27

Καζαντζάκη. 28

Οι αντιδράσεις του ιδίου στην εκκλησία 29

Ο ίδιος ο Καζαντζάκης, απαντώντας στις απειλές της εκκλησίας για τον αφορισμό του, 30

έγραψε σε επιστολή του: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας 31

εύχομαι να 'ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή όσο η δική μου και να 'στε τόσο ηθικοί και 32

θρήσκοι όσο είμαι εγώ». Τελικά η Εκκλησία της Ελλάδος δεν τόλμησε να προχωρήσει στον 33

αφορισμό του Νίκου Καζαντζάκη, καθώς ήταν αντίθετος σε κάτι τέτοιο ο οικουμενικός 34

πατριάρχης Αθηναγόρας. Η Εκκλησία της Ελλάδας είναι αυτοκέφαλη και υπάγεται στο 35

Οικουμενικό Πατριαρχείο μόνο δογματικά. Επομένως, για τις οποιεσδήποτε ποινές που θα 36

επιβάλλει δε χρειάζεται την έγκριση του Πατριαρχείου. Βέβαια, τελικά δεν αφορίστηκε ο 37

Καζαντζάκης, αλλά η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας τον κατέκρινε και το όνομά του 38

εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να φέρει το στίγμα αυτό της εκκλησίας. Επίσης, ο Τελευταίος 39

Πειρασμός καταγράφτηκε στον Κατάλογο των Απαγορευμένων Βιβλίων της Ρωμαιοκαθολικής 40

Εκκλησίας. Ο Καζαντζάκης απέστειλε τότε σχετικό τηλεγράφημα «στο Δικαστήριό σου, 41

Κύριε, κάνω έφεση». 42

43

9

1

Οι μεγάλες διακρίσεις και το τέλος 2

Ο «Ζορμπάς» του Καζαντζάκη, εκδόθηκε στο Παρίσι το 1947 και με την επανέκδοση του, το 3

1954, βραβεύτηκε, ως το καλύτερο ξένο βιβλίο της χρονιάς. Το 1955, ο συγγραφέας μαζί με 4

τον Κακριδή αυτοχρηματοδότησαν την έκδοση της μετάφρασης της Ιλιάδας, ενώ την ίδια 5

χρονιά κυκλοφόρησε τελικά στην Ελλάδα ο Τελευταίος Πειρασμός. Τον επόμενο χρόνο, 6

τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης στη Βιέννη, ένα βραβείο το οποίο προερχόταν από το 7

σύνολο των τότε Σοσιαλιστικών χωρών. Καθώς μια από αυτές ήταν η Κίνα επιχείρησε 8

δεύτερο ταξίδι εκεί τον Ιούνιο του 1957, προσκεκλημένος της κινεζικής κυβέρνησης. 9

Επέστρεψε με κλονισμένη την υγεία του προσβληθείς από λευχαιμία. Νοσηλεύτηκε 10

στην Κοπεγχάγη της Δανίας και το Φράιμπουργκ (Freiburg im Breisgau) της Γερμανίας, 11

όπου τελικά κατέληξε στις 26 Οκτωβρίου του 1957 σε ηλικία 74 ετών. Εντούτοις, σύμφωνα 12

με άλλες μαρτυρίες, η λευχαιμία εμφανίστηκε στον Καζαντζάκη κατά το χειμώνα του 1938, 13

19 χρόνια πριν απ' το τέλος του, το οποίο αποδίδεται σε βαριάς μορφής ασιατική γρίπη. Η 14

σορός του μεταφέρθηκε στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Η Ελένη Καζαντζάκη 15

ζήτησε από την Εκκλησία της Ελλάδος να τεθεί η σορός του σε λαϊκό προσκύνημα, επιθυμία 16

την οποία ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Θεόκλητος απέρριψε. Έτσι, η σορός 17

του συγγραφέα μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο. Έπειτα από μεγάλη λειτουργία στον Ναό του 18

Αγίου Μηνά, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγενίου και 17 ακόμη ιερέων, έγινε η 19

ταφή του Νίκου Καζαντζάκη, στην οποία όμως εκείνοι δεν συμμετείχαν κατόπιν απαγόρευσης 20

του Αρχιεπισκόπου. Η ταφή έγινε στην ντάπια Μαρτινέγκο, πάνω στα Βενετσάνικα τείχη, 21

διότι η ταφή του σε νεκροταφείο απαγορεύτηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος. 22

Τη σορό συνόδευσαν ο τότε υπουργός Παιδείας Αχιλλέας Γεροκωστόπουλος και ο ιερέας 23

Σταύρος Καρπαθιωτάκης, ο οποίος αργότερα τιμωρήθηκε. 24

Στον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη χαράχθηκε, όπως το θέλησε ο ίδιος, η επιγραφή: 25

Δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβάμαι τίποτα είμαι λέυτερος! 26

27

10

1

2

Κεφάλαιο 1ο –Μυθιστορήματα 3

Αναφορά στον Γκρέκο 4

Ένα είδος πνευματικής αυτοβιογραφίας ή, όπως τη χαρακτηρίζει ο ίδιος ο Καζαντζάκης, μια 5

«αναφορά» με τη στρατιωτική έννοια του όρου, σχετικά με τους στόχους του και τις 6

προσπάθειές του. Ο συγγραφέας ξεκινά από τα παιδικά του χρόνια (αφού προηγουμένως 7

αναφέρεται στους προγόνους και τους γονείς του) και σταματά στην ημέρα της «κρητικής 8

ματιάς» και στη σύλληψη της Οδύσσειας. Δεν αφηγείται το σύνολο της ζωής του, αλλά 9

παρουσιάζει τους σταθμούς της πνευματικής του πορείας, χωρίς να ακολουθεί την αυστηρή 10

χρονολογική σειρά της πραγματικής του βιογραφίας. 11

Βίος και πολιτεία του Α. Ζορμπά 12

Το χρονικό της φιλίας του Καζαντζάκη και του Ζορμπά και της επιχείρησης λιγνίτη που 13

οργάνωσαν στην Πραστοβά της Μάνης. Στο μυθιστόρημα, ο Γιώργης Ζορμπάς μετονομάζεται 14

σε Αλέξη Ζορμπά και η δράση μεταφέρεται στην Κρήτη. Οι δυο τους συναντιούνται στον 15

Πειραιά· εντυπωσιασμένος από το πάθος και τον αντισυμβατικό χαρακτήρα του Ζορμπά, ο 16

αφηγητής τον προσλαμβάνει ως επιστάτη. Στην Κρήτη, εγκαθίστανται στο ξενοδοχείο της 17

Μαντάμ Ορτάνς, μιας ξεπεσμένης σαντέζας, που δεν αργεί να γίνει ερωμένη του Ζορμπά. 18

Σύντομα αποδεικνύεται ότι το λιγνιτωρυχείο ήταν ένα πρόσχημα· ο αφηγητής δεν 19

ενδιαφέρεται για κέρδη και επιχειρήσεις, αλλά αναζητεί απαντήσεις στα φιλοσοφικά 20

ερωτήματα που τον τυραννούν. Με την απλή λογική του και την πείρα του πολύτάραχου βίου 21

του, ο Ζορμπάς του δείχνει ότι οι απαντήσεις - αν υπάρχουν - δεν βρίσκονται στα βιβλία, 22

αλλά μέσα στην ίδια τη ζωή, αρκεί να τη ζει κανείς με πάθος, λυτρωμένος από ελπίδες και 23

προσδοκίες. 24

Οι αδερφάδες 25

Η ιστορία τοποθετείται στον Κάστελο, ένα απομονωμένο χωριό της Μακεδονίας, στα χρόνια 26

του Εμφυλίου. Το χωριό βρίσκεται υπό τον έλεγχο του στρατού και πολιορκείται από τους 27

αντάρτες. Ο ιερέας του, ο παπά-Γιάνναρος, στέκεται ανάμεσα στις δύο παρατάξεις και 28

προσπαθεί να τις συμφιλιώσει. Ο παπά-Γιάνναρος αναρωτιέται πού βρίσκεται το δίκιο· παρ' 29

όλο που το κοινωνικό όραμα των ανταρτών του φαίνεται σωστό σε κάποια σημεία, τον 30

προβληματίζει η απάνθρωπη συμπεριφορά τους. Ενώ η κατάσταση στον Κάστελο είναι 31

τραγική, παίρνει τη μεγάλη απόφαση: συναντά τον αρχηγό των ανταρτών, τον καπετάν Δράκο 32

(που είναι γιος του) και συμφωνεί να του παραδώσει το χωριό, με τον όρο να μην πειράξει 33

κανέναν. Στη συνέχεια, απευθύνεται στους χωρικούς και τους πείθει να δεχτούν τη 34

συμφιλίωση. Όμως, μόλις οι αντάρτες μπαίνουν στον Κάστελο, ο καπετάν Δράκος εκτελεί 12 35

άτομα. Θεωρώντας τον εαυτό του υπεύθυνο για το θάνατό τους, ο παπα-Γιάνναρος δηλώνει 36

ότι θα γυρίσει όλα τα χωριά για να συμφιλιώσει τους ανθρώπους και να τους πει να μην 37

πιστεύουν ούτε τους «μαύρους» ούτε τους «κόκκινους». Έχει ήδη αρχίσει να απομακρύνεται, 38

όταν ο καπετάν Δράκος διατάζει να τον σκοτώσουν. 39

11

1

Ο Καπετάν Μιχάλης 2

Η υπόθεση τοποθετείται στην κρητική επανάσταση του 1889. Ο κεντρικός ήρωας, ο καπετάν 3

Μιχάλης, ένας άγριος και ανυπότακτος πολεμιστής, έχει ορκιστεί να είναι μαυροντυμένος, 4

αξύριστος και αγέλαστος μέχρι να ελευθερωθεί η Κρήτη. Όταν όμως συναντά την Εμινέ, τη 5

γυναίκα του αδελφοποιτού του, του Νουρήμπεη, τον κυριεύει «ένας δαίμονας»· παρά τις 6

προσπάθειές του δεν καταφέρνει να τη βγάλει από το μυαλό του. Ενώ ο καπετάν Μιχάλης 7

παλεύει με το δαίμονά του, ο Νουρήμπεης μονομαχεί με τον Μανούσακα, για να εκδικηθεί το 8

θάνατο του πατέρα του, και τον σκοτώνει· ο ίδιος, όμως, τραυματίζεται στα γεννητικά 9

όργανα. Η πληγή του επουλώνεται, αλλά εκείνος αυτοκτονεί, αδυνατώντας ν' αντέξει την 10

περιφρόνηση και τον οίκτο της Εμινές (που εν τω μεταξύ έχει γίνει ερωμένη του καπετάν 11

Πολυξίγκη) για τον ακρωτηριασμό του. Η είδηση του θανάτου του επιβαρύνει το ήδη 12

τεταμένο κλίμα στο Μεγάλο Κάστρο, όπου καθημερινά φτάνουν μαντάτα για αψιμαχίες και 13

ταραχές σ' όλο το νησί. Με την παρακίνηση των αγάδων, Τούρκοι στρατιώτες ξεχύνονται 14

στους δρόμους της πόλης σφάζοντας και πυρπολώντας. Λίγες μέρες αργότερα, ξεσπά η 15

επανάσταση. Ο πόλεμος μαίνεται και οι Τούρκοι πολιορκούν το μοναστήρι του Αφέντη 16

Χριστού. Την ίδια εποχή, η Εμινέ ετοιμάζεται να βαφτιστεί χριστιανή και να παντρευτεί τον 17

Πολύξίγκη, αλλά ο καπετάν Μιχάλης οργανώνει την απαγωγή της και την κρύβει σε 18

συγγενικό του σπίτι. Την πιο κρίσιμη νύχτα της πολιορκίας, φεύγει από το μοναστήρι για να 19

σκοτώσει την Εμινέ· επιστρέφοντας το βλέπει πυρπολημένο. Λίγο αργότερα, φτάνει στην 20

Κρήτη ο Κοσμάς, γιος του Μανούσακα και ανιψιός του καπετάν Μιχάλη, φέρνοντας στους 21

επαναστατημένους το μήνυμα της συνθηκολόγησης. Ένας μετά τον άλλον, οι καπεταναίοι 22

καταθέτουν τα όπλα, αλλά ο καπετάν Μιχάλης αρνείται να υποκύψει. Ο Κοσμάς πηγαίνει στο 23

λημέρι του για να τον πείσει, αλλά τελικά μένει και ο ίδιος, νιώθοντας τον ίσκιο του πατέρα 24

του να ορθώνεται μέσα του. Μέσα στον πυρετό της μάχης, καταλαβαίνει ότι ο καπετάν 25

Μιχάλης έχει πια λυτρωθεί από κάθε φόβο κι ελπίδα. Σύντομα, θείος και ανιψιός πέφτουν 26

νεκροί στην τελευταία έφοδο του Τούρκων. 27

Ο τελευταίος πειρασμός 28

Αφήγηση της ιστορίας του Ιησού, εστιασμένη στα τελευταία χρόνια της ζωής του. Ο Ιησούς 29

παρουσιάζεται ως ένας απλός ξυλουργός, κατασκευαστής μάλιστα των σταυρών που 30

χρησιμοποιούν οι Ρωμαίοι για τις εκτελέσεις των Εβραίων επαναστατών. Αρνείται να επίμονα 31

να αναλάβει την αποστολή της ανθρώπινης σωτηρίας, αλλά τελικά αποφασίζει να υποταχτεί 32

στο θείο θέλημα. Η ιστορία εξελίσσεται λίγο-πολύ σύμφωνα με τις ευαγγελικές αφηγήσεις, 33

μέχρι τη στιγμή της σταύρωσης. Ενώ βρίσκεται στο σταυρό, ο Ιησούς ανοίγει τα μάτια του και 34

βλέπει ότι έχει μεταφερθεί κάτω από ένα ανθισμένο δέντρο· ένας άγγελος του λέει ότι ο 35

Θεός αποφάσισε να τον σώσει και να του επιτρέψει να ζήσει μια φυσιολογική ανθρώπινη ζωή. 36

Καιρό αργότερα, ο Παύλος φτάνει στο σπίτι του Ιησού και του μιλά για τη σταύρωση και την 37

ανάσταση του Μεσσία καθώς και για τη νέα θρησκεία. Ο Ιησούς εξοργίζεται και του ομολογεί 38

την αλήθεια και ο Παύλος αναχωρεί αποφασισμένος να συνεχίσει το κήρυγμά του, ακόμη κι 39

αν στηρίζεται σε ένα ψεύδος. Μετά από αρκετά χρόνια, ο γέρος πια Ιησούς έρχεται 40

αντιμέτωπος με τους μαθητές του, που τον κατηγορούν για προδοσία και λιποταξία, και 41

συνειδητοποιεί ότι ο άγγελος που του ανήγγειλε τη σωτηρία από το σταυρό ήταν ο Σατανάς - 42

ο τελευταίος πειρασμός. Εκείνη τη στιγμή ανοίγει τα μάτια του και, βλέποντας ότι είναι ακόμη 43

επάνω στο σταυρό, καταλαβαίνει ότι όλα ήταν ένα όνειρο. 44

45

12

1

Ο φτωχούλης του Θέου 2

Μυθιστορηματική βιογραφία του Αγίου Φραγκίσκου της Ασσίζης. Αφηγητής είναι ο φράτε 3

Λεόνε, ένας ταπεινός ζητιάνος που περιπλανιέται στον κόσμο ζητώντας το Θεό. Όταν 4

φτάνει στην Ασίζη, συναντά τον Φραγκίσκο, ένα πλούσιο αρχοντόπουλο που βασανίζεται από 5

παρόμοιες αναζητήσεις. Ο Φραγκίσκος πιστεύει ότι μέσα από τον Λεόνε του μιλά ο Θεός. 6

Εγκαταλείπει, λοιπόν, την πλούσια ζωή του, συγκρούεται με τον πατέρα του και, 7

ακολουθώντας τις θεϊκές επιταγές, βγαίνει στον κόσμο για να κηρύξει την αγάπη, το ιδανικό 8

της πενίας και την απάρνηση των υλικών αγαθών. Ο Λεόνε τον ακολουθεί και του 9

συμπαραστέκεται μέχρι το θάνατό του. 10

Ο Χριστός ξανασταυρώνεται 11

Στη Λυκόβρυση, ένα ελληνικό χωριό της Ανατολής, υπάρχει το έθιμο να γίνεται η 12

αναπαράσταση των Παθών κάθε επτά χρόνια. Ο παπα-Γρηγόρης με τους προεστούς 13

επιλέγουν τα πρόσωπα που θα λάβουν μέρος: το Χριστό θα υποδυθεί ο Μανολιός, ένας 14

απλός βοσκός· τον Ιωάννη, ο Μιχελής, ο γιος του άρχοντα Πατριαρχέα· τον Ιούδα, ο 15

Παναγιώταρος· τη Μαγδαληνή, η χήρα Κατερίνα. Αργά το απόγευμα, καταφθάνουν 16

πρόσφυγες από ένα άλλο χωριό, καταδιωγμένοι από τους Τούρκους. Ζητούν βοήθεια, αλλά ο 17

παπα-Γρηγόρης τους διώχνει, λέγοντας ότι φέρνουν μαζί τους επιδημία χολέρας. Οι 18

πρόσφυγες, με επικεφαλής τον παπα-Φώτη, καταφεύγουν στο άγριο βουνό της Σαρακήνας. 19

Τους βοηθούν μόνον ο Μανολιός, ο Μιχελής, η Κατερίνα, ο Γιαννακός και ο Κωνσταντής (οι 20

δύο τελευταίοι επρόκειτο να υποδυθούν τους αποστόλους Πέτρο και Ιάκωβο). Μετά από την 21

επιλογή του στο ρόλο του Χριστού, ο Μανολιός αλλάζει μέρα με τη μέρα. Χωρίζει την 22

αρραβωνιαστικιά του και αποφασίζει να φτάσει σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πνευματική, 23

ψυχική και σωματική αγνότητα, με οδηγό τον παπα-Φώτη. Μάλιστα, στο πανηγύρι του 24

προφήτη Ηλία υπερασίζεται τους πρόσφυγες και μιλά για την αξία της αγάπης και του 25

ελέους, προκαλώντας την αντίδραση των συγχωριανών του και την οργή του παπα-Γρηγόρη. 26

Στο μεταξύ πεθαίνει ο Πατριαρχέας και ο Μιχελής αποφασίζει να μοιράσει την περιουσία 27

του στους πρόσφυγες. Όταν εκείνοι έρχονται στη Λυκόβρυση να παραλάβουν τα κτήματα, ο 28

παπα-Γρηγόρης κηρύσσει το Μιχελή ανισόρροπο και ξεσηκώνει τους ντόπιους. Μετά το βίαιο 29

θάνατο του αδελφού του στη σύγκρουση που ακολουθεί, ο παπα-Γρηγόρης υποδεικνύει στον 30

αγά το Μανολιό ως υπαίτιο όλων των συμφορών. Το φανατισμένο πλήθος συγκεντρώνεται 31

στην εκκλησία, όπου ο παπα-Γρηγόρης αφορίζει τον Μανολιό και δίνει το σύνθημα στους 32

πιστούς να τον εκτελέσουν μέσα στον ιερό χώρο¨. 33

Όφις και κρίνο 34

Σπασμένες ψυχές 35

Στα παλάτια της Κνωσού 36

Συμπόσιον 37

Τόντα - Ράμπα 38

Μέγας Αλέξανδρος 39

Ο βραχόκηπος 40

41

13

1

Κεφάλαιο 2ο – Ταξιδιωτικά 2

Κρήτη 3

Σκίτσα από το Άγιον Όρος 4

Ταξιδεύοντας ( Ισπανία, Ιταλία, Αίγυπτος, Σινά ) 5

Ταξιδεύοντας (Ιταλία, Αίγυπτος, Σινά, Ιερουσαλήμ, Κύπρος, ο Μορίας ) 6

Ταξιδεύοντας Α’. Ισπανία 7

Ταξιδεύοντας Β’.Ιαπωνία & Κίνα 8

Ταξισεύοντας Γ’. Αγγλία 9

Ταξιδεύοντας. Ρουσία 10

Τι είδα στη Ρουσία (από τα ταξίδια μου) 11

Κεφάλαιο 3ο – Ποίηση 12

Οδύσσεια 13

Τερτσίνες 14

Κεφάλαιο 4ο – Θέατρο 15

Βούδας 16

Έως πότε; 17

Ιουλιανός ο Παραβάτης 18

Καποδίστριας 19

Κούρος ή Θησέας 20

Κωμωδία. Τραγωδία μονόπρακτη 21

Κωνσταντίνος Παλαιολόγος 22

Μέλισσα 23

Νικηφόρος Φωκάς 24

Ξημερώνει 25

Ο Οθέλλος ξαναγυρίζει 26

Ο Πρωτομάστορας 27

Οδυσσέας 28

Προμηθέας (τριλογία) 29

Σόδομα και Γόμορρα 30

Φασγά 31

Χριστός 32

Χριστόφορος Κολόμβος 33

34

14

1

Πέρα από αυτά ο Νίκος Καζαντζάκης ασχολήθηκε με τις μεταφράσεις ποικίλων 2

αριστουργημάτων καθώς και με την φιλοσοφία. Διατύπωσε γνωμικά που συζητιούνται και 3

σήμερα με μεγάλο ενδιαφέρον μέσα στα έγγραφα Φιλοσοφίας του : 4

Ασκητική 5

Ιστορία της ρωσικής λογοτεχνίας 6

Μπερξόν 7

Ο Φρειδερίκος Νίτσε 8

9

Κεφάλαιο 6ο - Αποφθέγματα / Γνωμικά που άφησαν 10

Ιστορία 11

Δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβάμαι τίποτα είμαι λέυτερος! 12

Μια αστραπή η ζωή μας …μα προλαβαίνουμε! 13

Ό,τι δεν συνέβη ποτέ είναι ότι δεν ποθήσαμε αρκετά! 14

Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα ,ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα! 15

Ν’ αγαπάς την ευθύνη ,να λες εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο. 16

Αν χαθεί εγώ φταίω! 17

Αν μια γυναίκα κοιμηθεί μόνη , ντροπιάζει όλους τους άνδρες! 18

Ο σωστός δρόμος είναι ο ανήφορος! 19

Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο , καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο, το 20

ενδιάμεσο φωτεινό διάστημα το λέμε ζωή! 21

Η πέτρα, το σίδερο ,το ατσάλι δεν αντέχουν. Ο άνθρωπος αντέχει. 22

Αγάπα τον άνθρωπο γιατί είσαι εσύ! 23

Τα τετραθέμελα του κόσμου τούτου : ψωμί, κρασί, φωτιά, γυναίκα. 24

Σωτηρία θα πει να λυτρωθείς απ’ όλους τους σωτήρες, αυτή’ ναι η ανώτερη 25

λευτεριά, η πιο αψηλή, όπου με δυσκολία αναπνέει ο άνθρωπος. Αντέχεις; 26

Τι θα πει λεύτερος ; Αυτός που δεν φοβάται τον θάνατο. 27

Ήταν μια ωραία καταστροφή. 28

Η ζωή όλη είναι μια φασαρία. Μόνο ο θάνατος δεν είναι. Η ζωή είναι όταν λύνεις το 29

ζωνάρι σου και ζητάς φασαρίες. 30

Καβάλα απάνω σε ίσκινα άλογα τους ίσκιος κυνηγούμε ίσκιος κι ο θάνατος, και 31

κυνηγάει τον ίσκιο της ζωής μας. 32

Ω! Πολυφίλητο κορμί, το πιο κρουφό ‘σαι μονοπάτι. 33

34

15

1

2

http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Page 3

http://www.kazantzakis-museum.gr/index.php?level=0&id=623&lang=el 4

http://www.biblionet.gr/author/50/%CE%9D%CE%AF%CE%BA%CE%BF5

%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B6%C6

E%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82 7

http://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=36 8

CD-Νίκος Καζαντζάκης 9

Εγκυκλοπαίδεια- Η ζωή και το έργο μεγάλων ελλήνων 10

11

12

13

16

1

2

3

4

Ολοκληρώνοντας λοιπόν την εργασία μας ευχαριστούμε την καθηγήτριά μας, 5

κα Νταμπάκη για την πολύτιμη βοήθειά της και τις καταπληκτικές ιδέες της 6

στο να βγει στο φως ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα. 7

Σε αυτή την εργασία μάθαμε πώς να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας, να ακούμε 8

και να δεχόμαστε την γνώμη του άλλου και να είμαστε συνεπείς στις 9

υποχρεώσεις μας. 10

Η εργασία μας δυσκόλεψε αρκετά διότι αναλάβαμε μία προσωπικότητα για την 11

οποία συνεχώς βρίσκαμε και περισσότερες πληροφορίες για την ζωή του και 12

το θεσπέσιο έργο του και έπρεπε κάπως να τα τροποποιήσουμε και να τα 13

συνδυάσουμε σωστά και όμορφα ώστε να μη βγει κάτι χωρίς νόημα. 14

Τέλος, αν και απαιτητική εργασία, όλες μας εργαστήκαμε σκληρά για να 15

τελειώσουμε και να παραδοθεί η εργασία στην ώρα της και όλες μας παλέψαμε 16

για ένα σωστό αποτέλεσμα. 17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

17

1

2

3

Πρόλογος………………………………………………………………………………… σελ. 2 4

Εισαγωγή………………………………………………………………………………… σελ. 3 5

Μέρος Α’ – Η ζωή του Ν. Καζαντζάκη……………………………………… σελ. 4-8 6

Μέρος Β’ – Το έργο του Ν. Καζαντζάκη………………………………….. σελ. 9-13 7

Βιβλιογραφία ……………………………………………………………………….. σελ. 14 8

Επίλογος……………………………………………………………………………….. σελ. 15 9

10