ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

1

Παιχνίδι

Κοινωνικοποίησηή

Περιθωριοποίηση

2

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ

Τάξη:Α1Αγγελάκης ΚώσταςΑγοραστάκη ΚάλλιαΑθανασούδη Ειρήνη

Αλεξανδρή ΛίαΑλεφάντη Δήμητρα

Αλίεβα ΕλένηΑναστασάκη Όλγα

Αποστολάκης ΣτέλιοςΑράπη Μάριος

Αρβανιτάκη ΑγνήΑρτζουχαλτζή Μπέττυ

Αυγέρου ΝεφέληΒασιλειάδης Ανταίος

Βεργανελάκη ΈλιαΒουβάκης ΜανόληςΒουβάκης Μάνος

Γιακουμάκη ΤζορτζήναΓκέκα Κατερίνα

Δημητριάδης ΑλέξανδροςΔρακάκης Μιχάλης

Δρουβαλάκης Γιώργος

3

ΥΠΕΥΘΗΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΤΣΟΥΒΑΛΑΚΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ11

ΠΕΡΙΛΗΨΗΕΙΣΑΓΩΓΗ Α ΜΕΡΟΣΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣΚΕΦΑΛΑΙΟ 10

1.ΠΑΙΧΝΙΔΙ 1.1 Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ1.2 Η ΛΕΞΗ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ1.3 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΜΑΔΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 2.1 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ2.2 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΜΗ2.3 ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΑ ΠΑΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ2.4. ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3.Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ ΣΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ 3.1 ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ3.2 ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ3.3 ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΙΣΣΟΡΟΠΙΑ3.4 ΑΠΟΥΣΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ3.5 ΤΙ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙΚΕΦΑΛΑΙΟ 44. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΠΟΙΗΣΗ4.1 ΑΡΧΗΓΟΣ ΣΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ4.2 ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Β ΜΕΡΟΣΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ1. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ-ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ2. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΧΩΡΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΠΙΤΕΣ4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΕΠΙΛΟΓΟΣ

4

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Α ΜΕΡΟΣΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

5

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Με το ξεκίνημα της νέας σχολικής χρονιάς 2012-2013 το τμήμα Α’1 του Γενικού Σχολείου Σούδας, αποφάσισε να ασχοληθεί με το παιχνίδι στο μάθημα της Ερευνητικής Εργασίας. Τα κείμενα, τα στοιχεία είναι γραμμένα από εμάς. Οι πληροφορίες που περιέχει η εργασία μας προέρχονται από απόψεις δικές μας, του οικογενειακού περιβάλλοντος, αφηγήσεις ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας. Αναφερόμαστε στην αρχαιότητα, στα μετέπειτα, στα παραδοσιακά παιχνίδια και καταλήγουμε στην σημερινή εποχή. Επίσης δίνουμε βαρύτητα στο ρόλο του παιχνιδιού, ειδικότερα του ομαδικού παιχνιδιού, την ανάπτυξη, της προσωπικότητας του ανθρώπου και να επιτευχθεί η ψυχική ισορροπία του παιδιού. Από απόψεις και σχόλια δικά μας διαπιστώσαμε τη σημασία του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής στα παιδιά της σχολικής ηλικίας από το Δημοτικό έως και το Λύκειο και τη σχέση του με το ομαδικό παιχνίδι. Ακόμα την αρνητική επίδραση που μπορεί να παρουσιάζουν κάποια σύγχρονα παιχνίδια στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ανθρώπου.

6

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η συγκεκριμένη εργασία έγινε για να κατανοήσουμε τον ψυχικό κόσμο του παιδιού αλλά και πόσο σημαντικά είναι τα ομαδικά παιχνίδια στη ζωή του ανθρώπου. Την τεράστια σημασία τους. Επίσης το ρόλο που παίζει το παιχνίδι στην κοινωνική εξέλιξη καθώς και την συναισθηματική και ψυχική ισορροπία του. Τη σχέση του παιχνιδιού ως μέσο εκτόνωσης και χαλάρωσης με το μάθημα της Φυσικής Αγωγής στο σχολείο. Η έρευνα βασίστηκε σε κείμενα από βιβλία σχετικά με το παιχνίδι, σε έρευνες που έχουν γίνει στο διαδίκτυο και σε αφηγήσεις λογογράφων και ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς και σε ερωτηματολόγια μέσα στο χώρο του σχολείου.

7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο

1. ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Παιχνίδι! Είναι τρόπος έκφρασης, ψυχαγωγίας και διασκέδασης. Δίνει ενέργεια. Το παιχνίδι δεν έχει όρια, ούτε φραγμούς. Είναι για κάθε ηλικία και για κάθε άνθρωπο. Άρχισε την παλιά εποχή των αρχαίων χρόνων και συνεχίζεται ακόμα και σήμερα. Επίσης δεν έχει ώρα. Σε κάθε στιγμή όταν έχουμε ελεύθερο χρόνο μπορεί να υπάρξει το παιχνίδι. Είναι ένας τρόπος εκτόνωσης και χαλάρωσης. Ξεχνάς αυτά που σε απασχολούν και όλα τα προβλήματα και προσηλώνεσαι σε αυτό που κάνεις για να ευχαριστηθείς και να περάσεις καλά. Αποδράς από τις καθημερινές ασχολίες σου και την καθημερινή ρουτίνα. Τέλος μέσα από το παιχνίδι μαθαίνεις να τηρείς νόμους και να υπακούς σε κανόνες, μαθαίνεις και αναγνωρίζεις τα λάθη σου. Λειτουργείς μέσα σε ένα σύνολο και όχι μόνος σου, συναναστρέφεσαι και συνεργάζεσαι με άλλους, μαθαίνεις να συμπεριφέρεσαι σωστά αποδέχοντας την διαφορετικότητα του άλλου. Είναι ένας τρόπος να διορθώσεις τον εαυτό σου.Παιχνίδι είναι καθορισμένοι κινητικοί συνδυασμοί και σχηματισμοί εδώ και εκεί. Το παιχνίδι είναι η δουλειά του μικρού παιδιού. Δε νοείται παιδί χωρίς παιχνίδι. Είναι παγκόσμιο, δεν έχει εθνικά ή πολιτιστικά όρια και είναι χαρακτηριστικό όλων των ηλικιών και όλων των φυλών.

1.1 Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ

Η λέξη παιχνίδι έχει τις ρίζες της στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Προέρχεται από τις λέξεις παίς, παίζω, παιδεία. Γίνεται λοιπόν εύκολα αντιληπτό ότι το παιχνίδι συμβάλλει στη διασκέδαση, την πνευματική καλλιέργεια και την εκπαίδευση του παιδιού.

1.2 Η ΛΕΞΗ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ

1.Νορβηγικά – spillet2.Ολλανδικά – spel3.Πορτογαλικά – jogo4.Αζέρικα – oyun5.Αγγλικά – game/toy6.Γαλλικά – jeu7.Γερμανικά – spiel8.Δανικά – spil9.Ισπανικά – juego10.Ιταλικά – gioco

8

1.3 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΜΑΔΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Όταν ακούω τη λέξη συνεργατικά παιχνίδια σκέφτομαι τη λέξη συνεργασία η οποία αποτελείται από τις λέξεις (συν+εργασία), δηλαδή εργασία κατά την οποία χρειάζονται πολλοί για να έρθει εις πέρας. Επομένως η φράση συνεργατικά παιχνίδια είναι αυτά που παίζονται από πολλούς και όχι μόνο από έναν, δηλαδή τα ομαδικά παιχνίδια.Eίναι τα παιχνίδια, που μέσα από αυτά τα παιδιά συνεργάζονται. Πιο αναλυτικά μαθαίνουν να επικοινωνούν και να συνεννοούνται με τους συμπαίκτες τους. Ακόμα μέσα από τα παιχνίδια αυτού του είδους , τα παιδιά προετοιμάζονται για το μέλλον. Η φράση συνεργατικά παιχνίδια είναι τα παιχνίδια που παίζονται από πολλούς και όχι μόνον από έναν. Παιχνίδια τέτοια είναι τα μήλα, το κρυφτό, τα επιτραπέζια όπως τα χαρτιά, τάβλι, σκάκι και αθλητικά όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ κλπ.

9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο

2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Από την αρχαιότητα ως σήμερα η αξία του παιχνιδιού είναι τεράστια .Οι άνθρωποι θεωρούσαν το παιχνίδι απαραίτητο εργαλείο για την ομαλή και φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού.

2.1 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΤα παιχνίδια τα έπαιζαν στο δρόμο και στις αυλές, γιατί στην αρχαία Ελλάδα το παιχνίδι ήταν ένα μεγάλο αγαθό, το οποίο ασκούσε το σώμα και καλλιεργούσε το πνεύμα. Ήταν ανάγκη των παιδιών να παίζουν τα παιχνίδια όπως αυτά ήθελαν, έτσι ώστε να τους δώσουν κάποια επαγγελματική κατεύθυνση, την οποία θα διδαχθούν και θα ασχολούνται με αυτό σε όλη τους τη ζωή. Ο Αριστοτέλης συμβούλευε τους μεγάλους να τρέχουν με τον κρίκο για να διατηρήσουν τη φόρμα τους και τους μικρούς για να παίζουν. Τα αγόρια έπαιζαν στην ύπαιθρο ομαδικά παιχνίδια, ενώ τα κορίτσια έπαιζαν μέσα στο σπίτι με αυτοσχέδιες πήλινες ή κέρινες κούκλες. Οι Αρχαίοι Έλληνες καταλάβαιναν πρώτοι την αξία του παιχνιδιού, γι’ αυτό και την εντάξανε στο πρόγραμμα αγωγής.

2.2 ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΟΥ ΠΑΙΖΟΤΑΝ

Πλαταγή - κουδουνίστρα για τα μωρά.Άθυρμα - αλογάκι με ρόδες για μικρά παιδιά. Χαλκή Μυία - τυφλόμυγα. Ακινητίδα - τα σημερινά αγαλματάκιαΜπάλαΠεντέλιθα – πεντόβολα( σήμερα δεν παίζεται, υπάρχει μόνο στα βιβλία)Η αποδιδασκρίνδα- κλέφτικο-κρυφτόΤο κολλαβίζεινΑσκωλιασμός (Ασκί)- παιχνίδι ισορροπίας σε ασκίΓιο – γιο – παίζεται ακόμα σήμεραΗ σκαπέρδαΤο αστραγαλίζειν – παιχνίδι με κότσια ζώων

2.3 ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΟΥ ΠΑΙΖΟΤΑΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΜΗ

Tali : Ήταν ζάρια που είχε μόνο τους αριθμούς 1,3,4 και 6.Υπήρχαν δυο επίπεδες πλευρές και δυο καμπύλες πλευρές η μία κυρτή και η άλλη κοίλη.

Pilae : Παιζόταν με 3 παίχτες και μια μπάλα. Βασίζεται σε δυο ομάδες που προσπαθούν να πάρουν την μπάλα από το αντίπαλο τέρμα.

10

Par Impar : Είναι το αντίστοιχο Ελληνικό μονά ή ζυγά. Παίζόταν με πέτρες ή ξηρούς καρπούς. Άμα χάσει πρέπει να δώσει ότι είχαν στοιχηματίσει ή και το αντίστροφο.

Micatio : Ήταν ένα παιχνίδι με δυο αντιπάλους που προσπαθούσαν να δημιουργήσουν 0-5 με τα δάχτυλά τους και πρέπει ο καθένας να μαντέψει το άθροισμα των δυο χεριών ή αν το αποτέλεσμα είναι μονό ή ζυγό.

2.4 ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΑ ΠΑΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

Τα παιδιά έφτιαχναν δικά τους παιχνίδια, μάθαιναν και τραγουδούσαν και προσπαθούσαν να αντιγράψουν τους γονείς τους. Το παιχνίδι από τα παλιά χρόνια ήταν πολύ σημαντικό για τα παιδιά. Τα κορίτσια έπαιζαν τυφλόμυγα και τραγουδούσαν διάφορα τραγουδάκια, χόρευαν, έπαιζαν με τις κουκλίτσες τους που έφτιαχναν οι ίδιες με τα κομμάτια από τα ρούχα τους, μάθαιναν να μαγειρεύουν και να κεντάνε από πολύ μικρή ηλικία.Τα αγόρια έκαναν αγώνες τρεξίματος, έκαναν σκοποβολή, έπαιζαν αμπάρα, φτυστό, πεντόβολα, αμπάριζα, αμάδες, τραμπαλέματα, ψείρες, μάθαιναν να ψαρεύουν να κυνηγούν και να βόσκουν τα ζώα. Με την εξέλιξη των παιχνιδιών δημιουργήθηκαν καινούργια παιχνίδια όπως ντάμα, σκάκι, πιγκ-πογκ, ποδοσφαιράκι, σκοινάκι, σβούρα, κολοκυθιά και σφτεντόνα.

2.5 ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

Η ιστορία των βιντεοπαιχνιδιών ξεκινάει την δεκαετία του 40. Το πρώτο ηλεκτρονικό παιχνίδι ήταν το Coptuter Space στις ΗΠΑ. Τα επόμενα βιντεοπαιχνίδια που δημιουργήθηκαν ήταν το ηλ.τάβλι, η τρίλιζα, το τένις, τα παιχνίδια με ψεύτικα όπλα, πακ μαν και τα παιχνίδια γρίφων. Τα πλεονεκτήματα των βιντεοπαιχνιδιών είναι ότι προσφέρουν τεράστιες ευκαιρίες διασκέδασης, κάνουν τον άνθρωπο να νοιώθει πιο άνετα με την τεχνολογία, αυξάνουν την αυτοπεποίθηση του, αναπτύσσονται οι ικανότητες της ανάγνωσης και της λύσης προβλημάτων και βελτιώνεται ο συντονισμός χεριού-ματιού και ο προσανατολισμός του ανθρώπου στον χώρο. Τα μειονεκτήματα των βιντεοπαιχνιδιών είναι η αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας η οποία δημιουργείται επειδή τα παιδιά δεν ασχολούνται με την άθληση, καταστρέφουν

11

την κοινωνική συμπεριφορά των παιδιών δίνοντας τους βανδαλικές συμπεριφορές και εθίζονται με αυτά. Επίσης προκαλούν επιθετική συμπεριφορά και επιθετικές σκέψεις, μειώνουν την εμπιστοσύνη και αυξάνουν τον φόβο. Οι σχολικές επιδόσεις των παιδιών μειώνονται επειδή τα παιδιά μένουν μπροστά από μία οθόνη αδρανεί στον ελεύθερο τους χρόνο χωρίς να τον περνάνε εφευρετικά.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο

3.Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ ΣΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που αναφέρονται στο παιχνίδι. Σύμφωνα με τη θεωρία της Πλεονάζουσας ενέργειας ο άνθρωπος έχει τεράστια ενέργεια μέσα του η οποία δεν εξαντλείται με την προσπάθειά του να αυτοσυντηρηθεί. Έτσι η πλεονάζουσα ενέργεια διοχετεύεται στο παιχνίδι. Κάποια άλλη θεωρία λέει ότι το παιδί δεν μπορεί να περιμένει για να χαρεί από τις επιτυχίες της ζωής στο σχολείο ή αλλού, διότι απαιτείται χρόνος και προπάντων μόχθος. Έτσι λοιπόν καταφεύγει στο παιχνίδι όπου έχει εύκολες επιτυχίες. Το παιχνίδι τονώνει το αυτοσυναίσθημα, την χαρά και την αισιοδοξία του.

3.1 ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ

Δεν είναι φυσιολογικό να υπάρξει παιδί χωρίς παιχνίδι. Είναι το σημαντικότερο εργαλείο για τη σωματική, γλωσσική, νοηματική, πνευματική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Συμβάλλουν στη σωματική ανάπτυξη των παιδιών. Δυναμώνουν το νευρικό τους σύστημα, διευκολύνουν τη λειτουργία της αναπνοής και την κυκλοφορία του αίματος και προσφέρουν στα παιδιά μια ισορροπία χαλάρωσης. Καλλιεργείται και η πνευματική ανάπτυξη του παιδιού, αφού συγκεντρώνεται η προσοχή του, αναπτύσσεται η κρίση, ο συλλογισμός, η φαντασία και η μνήμη. Παράλληλα συμβάλλει στην συναισθηματική του ανάπτυξη, εφόσον αποτελεί τρόπο έκφρασης της συναισθηματικής ζωής και μέσο εκτόνωσης του άγχους και της ψυχικής υπερέντασης. Βοηθάει στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού. Το ενθαρρύνει να χρησιμοποιεί τη περιγραφική γλώσσα και να επικοινωνεί με ιδέες και συναισθήματα. Ακόμα το παιδί εξωτερικεύει στο παιχνίδι όλα τα τυχόν αρνητικά συναισθήματά του, όπως είναι η οργή, ο φόβος, το μίσος και η ζηλοτυπία και έτσι δημιουργείται μια συναισθηματική ισορροπία στο παιδί. Καλλιεργούνται οι αρετές όπως η αμοιβαία εκτίμηση, ο αλληλοσεβασμός, η συνεργασία, ο αλτρουισμός, η δικαιοσύνη. Ακόμα η γενναιότητα, η ειλικρίνεια ,η τιμή και η αυτοθυσία. Έτσι δημιουργείται μια ηθική προσωπικότητα. Παιχνίδια όπως οι κούκλες, τα αρκουδάκια, τα λαγουδάκια κ.τ.λ. συντελούν στον συναισθηματικό κόσμο των παιδιών. Τα ομαδικά παιχνίδια και τα επιτραπέζια αναπτύσσουν την ικανότητα προσαρμογής σε κανόνες. Ακόμα τα εκπαιδευτικά παιχνίδια συντελούν στο να κατακτά

12

τη διδακτική διαδικασία. Τέλος το παιχνίδι όχι μόνο αποτελεί μια ουσιαστική λειτουργία στη ζωή του παιδιού αλλά καθοδηγεί και τη σκέψη του.

3.2 ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

Το παιχνίδι είναι ο σημαντικότερος παράγοντας ψυχικής ισορροπίας. Αυτό συμβαίνει διότι μέσα από το παιχνίδι ξεσπάς, εκτονώνεσαι, εξωτερικεύεις αισθήματα και χαλαρώνεις. Ξεχνάς τα προβλήματά σου και νιώθεις ελεύθερος. Για να βγει μέσα από το παιχνίδι ένα θετικό αποτέλεσμα θα πρέπει όλα τα παιδιά να συνυπάρξουν και να συνεργαστούν. Ακόμα, αν υπάρχει ψυχική ισορροπία βοηθάει στην ομαλή εξέλιξη του παιχνιδιού, δηλαδή στο να παίζεται σωστά ένα παιχνίδι.

Το παιχνίδι από τη μια πλευρά, είναι ένας τρόπος απόδρασης από την ρουτίνα της καθημερινότητας. Το άτομο συμμετέχει στο παιχνίδι μιλώντας, συνεργάζοντας και γνωρίζοντας άλλα παιδιά. Δηλαδή ξεκινά να κοινωνικοποιείται μέσα από ένα διαφορετικό τρόπο ζωής. Συγχρόνως μαθαίνει πώς να φέρεται στην κάθε περίπτωση, να μιλά, να υποστηρίζει και να συμπαραστέκεται στους συμπαίκτες του. Με άλλα λόγια, μαθαίνει να ζει σε μια μικρή ομάδα που κοινό σκοπό έχουν το παιχνίδι.

3.3 ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

Ο έφηβος παίζοντας βάζει το μυαλό του σε λειτουργία, σκέφτεται, δρα, κινείται και δεν σπαταλά το χρόνο του ανούσια, αλλά διασκεδαστικά που αμέσως – αμέσως βελτιώνει την ψυχική του υγεία. Στη συνέχεια είναι και ένας καλός τρόπος εκτόνωσης γι’ αυτόν ή ένα ευχάριστο διάλλειμα από τις υποχρεώσεις που έχει φορτωθεί και προσπαθεί να ανταπεξέλθει. Με αυτόν τον τρόπο, «αλαφρώνει» από τα βάρη του. Επιπλέον, διδάσκεται πετυχημένα αρχές, όπως η συνεργασία, η αλληλοβοήθεια, η μοιρασιά που το βοηθούν να αναπτύσσεται πιο συνειδητοποιημένο, ώριμο και ισορροπημένο. Γνωρίζει μέσα από αυτό καινούρια άτομα ή αντιλαμβάνεται τα χαρακτηριστικά των παλιών φίλων του καλύτερα. Γίνεται κοινωνικός, και δεν αντιμετωπίζει προβλήματα όπως μοναξιά, μελαγχολία και ανασφάλεια που περικυκλώνουν αυτήν την ηλικία. Όταν απουσιάζει πάλι το παιχνίδι από την καθημερινότητα του παιδιού, όλα τα παραπάνω συναντούνται λιγότερο και επομένως τα παιδιά μεγαλώνουν δίχως όλα αυτά τα καλά που το παιχνίδι μπορεί να προσφέρει. Το παιχνίδι συντελεί στην ψυχική ισορροπία του εφήβου. Πολλοί έφηβοι διασκεδάζουν παίζοντας κάποιο παιχνίδι αλλά και άλλοι που ξεσπούν τα προβλήματά τους πάνω σε αυτό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αποτελεί διασκέδαση αλλά και τρόπο χαλάρωσης και εκτόνωσης για τους έφηβους, μιας και εξωτερικεύουν τα προβλήματά τους εν ώρα παιχνιδιού. Αν και υπάρχουν έφηβοι που λόγω της πίεσης της καθημερινότητας έχουν ξεχάσει τι θα πει παιχνίδι. Αυτό έχει αρνητική επίδραση προς αυτά, αφού ξεχνούν πως είναι παιδιά, συνεπώς ελεύθερα.

3.4 ΑΠΟΥΣΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

Πολλοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι το παιχνίδι είναι εξίσου σημαντικό με τα τρόφιμα και τον ύπνο στην ανάπτυξη του παιδιού. Η απουσία ψυχαγωγίας κατά την παιδική

13

ηλικία γίνεται εύκολα αντιληπτή. Η έλλειψη του παιχνιδιού κρύβεται πίσω από την παιδική εγκληματικότητα. Το παιδί μέσα από το παιχνίδι μαθαίνει να ζει, να εκφράζεται, να συνεργάζεται, να ανακαλύπτει, να προσφέρει και να βοηθά. Διαμορφώνει την προσωπικότητά του με τη βοήθεια αυτού. Τα παιδιά που μεγαλώνουν στις πόλεις ιδιαίτερα αυτά που έχουν περιορισμένο χώρο για διασκέδαση, θα παρατηρήσουμε αξιοσημείωτα στοιχεία για την ισορροπία και διαμόρφωση του χαρακτήρα τους. Τα σημερινά παιδιά που έχουν έλλειψη χρόνου για ψυχαγωγία, οδηγούνται εύκολα στην απομόνωση, στη μοναξιά και στην απουσία επικοινωνίας με άλλα άτομα. Από έρευνα που έχει γίνει, το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους ελαττώνει τις πιθανότητες ενός παιδιού να αποκτήσει μυωπία. Επίσης στα παιδιά που έχουν προδιάθεση στον αυτισμό παρατηρούνται τα συμπτώματα της έλλειψης παιχνιδιού. Αν το παιχνίδι απουσιάζει από τη ζωή ενός παιδιού, δεν είναι καλό διότι κλίνεται στον εαυτό του και ασχολείται με άλλα διάφορα πράγματα που μερικές φορές μπορεί να το βλάψουν.

4. ΤΙ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Το παιχνίδι είναι αυτό που θα τα κάνει να κατανοήσουν κάποιες μελλοντικές έννοιες, όπως τη λέξη κοινωνικοποίηση, συνεργασία, συμφέρον. Πιο αναλυτικά, τα παιδιά κοινωνικοποιούνται μέσα από ένα παιχνίδι, συνεργάζονται, αναπτύσσουν μακροχρόνιες σχέσεις, δημιουργούν νέους φίλους. Επίσης, κερδίζουν εμπειρίες και βιώματα που θα τους φανούν χρήσιμα στην μελλοντική τους ζωή. Μαθαίνουν από τα λάθη των συμπαικτών τους και προσπαθούν να βελτιώσουν τους χαρακτήρες τους. Το παιχνίδι βοηθάει το παιδί να αποκτήσει δική του γνώμη και συγχρόνως να την υποστηρίζει αλλά και να την εκφράζει. Την ίδια στιγμή, το παιχνίδι είναι αυτό που μαθαίνει κάποιους κανόνες στα παιδί.

14

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο

5.1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΠΟΙΗΣΗ

Όταν οι άλλοι δεν νοιάζονται για σένα και δεν ασχολούνται μαζί σου, δεν σε κάνουν παρέα και είσαι μόνος σου…

Είναι ο κοινωνικός αποκλεισμός ενός ή περισσότερων ατόμων από μια συλλογική ενέργεια ή κοινωνική ενέργεια. Παρατηρείται πολύ συχνά στις μέρες μας. Άτομα που κανείς δεν τα κάνει παρέα λόγω των διαφορετικών χαρακτηριστικών τους και τα τοποθετούν στο περιθώριο. Η απόρριψη από μια ομάδα κάποιων ατόμων που δεν συμπαθούμε ή που διαφέρουν από εμάς, λόγω κάποιας συμπεριφοράς ή αντιπάθειας από άλλα άτομα με σκοπό την απομόνωση και την απομάκρυνση. Εδώ κατατάσσουμε παιδιά ντροπαλά, εσωστρεφή, με διαφορετικό χρώμα, φυλή, θρησκεία, διαφορετική συμπεριφορά. Παιδιά που αντιπαθούμε, χαμηλών τόνων, υπέρβαρα, με κινητικά προβλήματα και με αναπηρία. Τα εσωτερικά πρωταθλήματα και γενικά το μάθημα της Φυσικής Αγωγής έχουν βοηθήσει πολύ παιδιά που βρίσκονται στο περιθώριο και δεν συμμετέχουν σε πολλές δραστηριότητες. Δίνουν την ευκαιρία στα ντροπαλά, αντιπαθή παιδιά ή στα παιδιά με διάφορα προβλήματα (κινητικά, υπέρβαρα) να αποδείξουν ότι αξίζουν. Επίσης τους δίνεται η ευκαιρίας να δείξουν στα άλλα παιδιά ότι άδικα τα είχαν υποτιμήσει και δεν τα υπολόγιζαν. Δηλαδή όλα τα παιδιά είναι καλά. Ρατσισμός είναι κοινωνικό πρόβλημα. Υπάρχει παντού. Είναι κάθε είδος αρνητικής άποψης απέναντι στο διαφορετικό-ξένο. Ο ρατσισμός θεωρείται παράβαση του θεμελιώδους δικαιώματος του ανθρώπου στην ισότητα σε διάφορους τομείς εργασία, πολιτική, οικονομία και άλλοι παράγοντες καθημερινότητας. Ο ρατσισμός οδηγεί σε άδικες και λανθασμένες συμπεριφορές κρίνοντας χωρίς αμεροληψία. Περιθωριοποίηση και ρατσισμός έχουν κοινές ρίζες.

5.2 ΑΡΧΗΓΕΙΑ ΣΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

15

Τα παιδιά από μικρή ηλικία πολλές φορές εμφανίζουν αρχηγική συμπεριφορά και θέλουν πάντα να είναι οι καλύτεροι και οι αρχηγοί σε ότι κάνουν. Συνήθως η αρχηγική τους συμπεριφορά γίνεται εμφανής στα ομαδικά παιχνίδια. Καθώς συχνά κάποια παιδιά θέλουν να «βγαίνουν από πάνω» παίζοντας τους αρχηγούς. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε αρνητικά αποτελέσματα. Καθώς κάποια παιδιά παίζοντας τους αρχηγούς υποβιβάζουν κάποια άλλα, τα οποία είναι αδύναμα ή και πιθανών χαμηλών τόνων.

5.3 ΠΟΙΑ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

Η σχέση του παιχνιδιού και της Φυσικής Αγωγής είναι αλληλένδετη. Γενικότερα, ο όρος «Φυσική Αγωγή» χρησιμοποιείται για να δηλώσει εκείνη τη δραστηριότητα που αποσκοπεί στην άσκηση και τη βελτίωση της ψυχοσωματικής διάπλασης του μαθητή, στην καλλιέργεια των κινητικών του δραστηριοτήτων και στην ένταξη ως δημιουργικό μέλος της κοινωνίας. Πολλές φορές, κυρίως στις μικρές ηλικίες, οι αθλητικές δραστηριότητες και ο αθλητισμός αντιμετωπίζεται γενικότερα ως παιχνίδι. Οι μαθητές κάθε τάξης, είτε Δημοτικού, είτε Γυμνασίου ακόμα και του Λυκείου, η μόνη ώρα που περιμένουν πώς και πώς να έρθει είναι εκείνη της Γυμναστικής. Αυτό συμβαίνει, διότι η Φυσική Αγωγή αποτελεί γι’ αυτούς ένα ευχάριστο διάλλειμα, έναν τρόπο διαφυγής από την καθημερινή πίεση και κούραση των μαθημάτων, γεμάτο παιχνίδι και ξεγνοιασιά. Και όταν λέμε παιχνίδι δεν εννοούμε επιτραπέζια ή ηλεκτρονικά. Εννοούμε παιχνίδι με κίνηση, ένταση, ευχάριστη κούραση, γέλιο και απαλλαγή από τα βάσανα που ένας μαθητής μπορεί να έχει. Σύμφωνα με την ονομασία του μαθήματος, σκοπός του και περιεχόμενο του είναι τα άτομα να γυμνάζονται και να αθλούνται κατά τη διάρκεια του. Μέσα από την Φυσική Αγωγή εξελίσσεται και αναδεικνύεται η παιδική δράση του καθενός και κατά πόσο είναι διαθέσιμος να μοιράζεται και να συνεργάζεται. Αυτό συμβαίνει μέσα από τα παιχνίδια. Δεν επιτυγχάνεται όμως μονάχα η σωματική εκγύμναση. Το παιδί αναπτύσσεται νοητικά, πνευματικά, βελτιώνει την συμπεριφορά του και καλυτερεύει την επικοινωνία μεταξύ αυτών που συμμετέχουν. Κοινωνικοποιείται και ασκείται ταυτόχρονα. Επιτυγχάνεται η ικανοποίηση βασικών ανθρωπίνων αναγκών, ψυχαγωγίας, ξεκούρασης και κίνησης. Αυτή η σχέση του παιχνιδιού και την Φυσικής Αγωγής δεν μειώνει καθόλου την αξία και την σημασία του μαθήματος. Αντίθετα αναδεικνύεται η αξία του. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι το παιχνίδι υπάρχει μέσα στην Φυσική Αγωγή. Αποτελεί ένα πετυχημένο τρόπο γυμναστικής. Το ένα προέρχεται και συμπληρώνει το άλλο με ένα όμορφο και αρμονικό τρόπο.

16

Β ΜΕΡΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

17

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

Η διαδικασία που ακολουθήσαμε, ήταν. Το τμήμα χωρίστηκε σε τρεις ισοδύναμες ομάδες και κάθε ομάδα είχε το δικό της ερευνητικό ερώτημα. Τα ερευνητικά ερωτήματα ήταν Α. Ποια είναι η ιστορική αναδρομή του παιχνιδιού περιληπτικάΒ. Είναι το παιχνίδι παράγοντας ψυχικής ισορροπίας; Γ. Είναι το παιχνίδι παράγοντας κοινωνικοποίησης;Η έρευνα είχε τρία στάδια.1. Ερωτηματολόγιο προς τους μαθητές της τάξης 2. Ερωτηματολόγιο προς το οικογενειακό περιβάλλον των μαθητών του τμήματος, κυρίως μέσης και λίγο μεγαλύτερης ηλικίας, με μορφή συνέντευξης3. Ερωτηματολόγιο προς το σύνολο των μαθητών της Α Λυκείου του σχολείου.

18

Ερωτηματολόγιο σε μαθητές της Α Λυκείου του σχολείου μας.

Αγόρι:… Κορίτσι:…Ηλικία:…Τάξη:..

Ερωτήσεις1. Το παιχνίδι σου προσφέρει ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση και ψυχαγωγία;

Ναι:.. Όχι:...2. Η συνεργασία των ατόμων αναπτύσσεται μέσα από το παιχνίδι; Ναι:.. Όχι:…3. Κατά την συμμετοχή σας σε ένα ομαδικό παιχνίδι (με ρόλους) μαθαίνεις να

τηρείς κάποιους κανόνες; Ναι:.. Όχι:..4. Η λέξη παιχνίδι, τι συναισθήματα σας δημιουργεί;

…………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………..

5. Πιστεύετε ότι τα παιχνίδια είναι για οποιαδήποτε ηλικία;Α. Παιδιά Ναι:.. Όχι:…Β. Έφηβοι Ναι:.. Όχι:…Γ. Ενήλικες Ναι:.. Όχι:…Δ. Ηλικιωμένοι Ναι:.. Όχι:…

6. Πως αξιοποιείς τον ελεύθερο χρόνο σου;Α. Παίζεις ένα παιχνίδι στον υπολογιστή.Β. Βρίσκεσαι με τους φίλους σου.Γ. Κάνεις κάποια δραστηριότητα(π.χ. μπάσκετ, ποδήλατο)

7. Ποια παιχνίδια σου αρέσουν περισσότερο;Α. ΑτομικάΒ. Ομαδικά

8. Συμμετέχεις σε σχολικές ομάδες; Ναι:.. Όχι:..9. Μπορεί ένα παιχνίδι να διαμορφώσει βίαιους χαρακτήρες; Ναι:… Όχι:…

19

Το παιχνίδι προσφέρει ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση

97%

3%

ναι

όχι

20

Ερωτηματολόγιο

46%

54%

αγόρια

κορίτσια

Κατα την συμμετοχή σας σε έν α ομαδικό παιχν ίδι με ρόλους μαθαίν εις ν α τηρείς κάποιους καν όν ες

95%

5%

ναι

όχι

Πιστεύετε ότι τα παιχν ίδια είν αι για οποιαδήποτε ηλικία;

93%

7%ναι

όχι

Μπορεί ένα παιχνίδι να διαμορφέσει βίαιους χαρακτήρες;

86%

14%

ναι

όχι

Ποιά παιχνίδια σου αρέσουν περισσότερο;

21%

79%

Α.Ατομικά

Β.Ομαδικά

Συμμετέχεις σε σχολικές ομάδες;

40%

60%

ναι

όχι

Πώς αξιποιείς τον ελεύθερο σου χρόν ο;

26%

39%

35%Α.Παίζεις ένα παιχνίδι στονυπολογιστή σου

Β.Βρίσκεσαι με τουςφίλους σου

Γ.Κάνεις κάποιαδραστηριότητα (πχμπάσκετ/ποδήλατο)

21

Η λέξη παιχνίδι ποιά συναισθήματα σου δημιουργεί

49%

6%7%

19%

9%7% 3% χαρά

ανεμελία

ομαδοποίηση

διασκέδαση

ξεκούραση

ελευθερία

γέλιο

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Αποτελέσματα από ερωτηματολόγιο με μορφή συνέντευξης προς τους ενήλικες

Οι ενήλικοι προέρχονται από το οικογενειακό περιβάλλον των μαθητών και είναι μέσης ηλικίας και ελάχιστοι μεγαλύτερης. Από αυτούς, οι δώδεκα ήταν γυναίκες και ήταν πρόθυμες να απαντήσουν και οι έξι ήταν άνδρες, που δεν έδειχναν τόση μεγάλη προθυμία να απαντήσουν. Από τις δώδεκα γυναίκες, οι τέσσερις τώρα ή δεν έχουν διάθεση ή δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με μια δραστηριότητα.

Στην παιδική τους ηλικία έπαιζαν παιχνίδια περισσότερο κινητικά, όπως κυνηγητό, μήλα, ρακέτες, λάστιχο, κρυφτό, πεντόβολα, κλέφτες και αστυνόμους κ.τ.λ.

Πολλά από αυτά τα παιχνίδια δεν έχουν αλλάξει και παίζονται ακόμα και τώρα. Άλλα πάλι, έχουν σταματήσει να παίζονται.

Οι οκτώ γυναίκες απασχολούνται στον ελεύθερό τους χρόνο με επιτραπέζια παιχνίδια και η μία από αυτές κάνει μια κινητική δραστηριότητα (ποδήλατο).

Από τους έξι άνδρες που απάντησαν, οι δύο δεν έχουν χρόνο ή διάθεση να ασχοληθούν με τίποτα.

Στην παιδική τους ηλικία έπαιζαν παιχνίδια κινητικά, όπως ποδόσφαιρο, πόλεμο, μήλα, κρυφτό, αμπάριζα, βόλους, καρύδια, ξυλίκι – καμάκι κ.τ.λ.

Οι υπόλοιποι ασχολούνται με χαρτιά, επιτραπέζια και μόνο ένας με κινητική δραστηριότητα (ποδήλατο).

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο άνδρας και η γυναίκα που ασχολούνται με κινητική δραστηριότητα ανήκουν στο ίδιο οικογενειακό περιβάλλον.

22

Συμπεράσματα από ερωτηματολόγιο στο σύνολο των μαθητών της Α Λυκείου του σχολείου και των μαθητών του τμήματος

Τα συμπεράσματα προέρχονται από ερωτηματολόγιο στην τάξη και από εργασίες στα

πλαίσια της Διερευνητικής Εργασίας στο σπίτι. Στο ερωτηματολόγιο προς τους μαθητές

της Α Λυκείου απάντησαν αγόρια και κορίτσια.

Το παιχνίδι είναι για όλες τις ηλικίες.

Τα παιδιά στην περίοδο της εφηβείας προτιμούν τα ομαδικά παιχνίδια.

Στις μικρότερες ηλικίες παρατηρούμε επανάληψη των παραδοσιακών παιχνιδιών με άλλη ονομασία.

Οι ώρες για παιγνιώδη δραστηριότητα περιορίστηκαν μετά το Γυμνάσιο και ελαττώνονται ακόμα περισσότερο κατά την περίοδο της εφηβείας. Έχουν περιοριστεί οι κινητικές δραστηριότητες των περισσότερων μαθητών.

Έχουν αλλάξει τα ενδιαφέροντα των μαθητών και προτιμούν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Οι υποχρεώσεις και τα μαθήματα στην ηλικία αυτή είναι αυξημένες και τις ελεύθερες ώρες τους τις περνούν με τους φίλους τους ακούγοντας μουσική, ενώ τα αγόρια παίζοντας διαδικτυακά παιχνίδια.

Το σχολείο δίνει την ευκαιρία στον μαθητή να παίξει και να συμμετάσχει σε ομαδικά παιχνίδια κυρίως μέσα από το μάθημα της Φυσικής Αγωγής, σε σχολικούς αγώνες, με τη μορφή εσωτερικών πρωταθλημάτων ακόμη και σε παιδιά περιθωριοποιημένα.

Η πλειοψηφία των μαθητών πιστεύει ότι το παιχνίδι είναι μέσο κοινωνικοποίησης.

Με τη συμμετοχή των παιδιών σε ομαδικά παιχνίδια μαθαίνουν να τηρούν κανόνες και να αναλαμβάνουν ρόλους.

Η συμμετοχή των παιδιών σε παιχνίδια δημιουργεί πολλά συναισθήματα χαράς, επίσης ανεμελιά ,προσφέρει διασκέδαση, ξεκούραση, ελευθερία, γέλιο, ομαδικότητα.

Σε μεγάλο ποσοστό οι μαθητές πιστεύουν ότι η συμμετοχή των παιδιών σε διαδικτυακά παιχνίδια πολεμικά ,και επιθετικά χωρίς περιορισμούς είναι ικανά να διαμορφώσουν βίαιους χαρακτήρες.

23

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Με το παιχνίδι εκτονώνεσαι καθώς και ξεφεύγεις από τις καθημερινές ασχολίες και την ρουτίνα της καθημερινότητας. Μέσα από το παιχνίδι επίσης μαθαίνεις να εκφράζεσαι συναισθηματικά, να τηρείς, να υπακούς νόμους, να κάνεις φιλίες, να συνεργάζεσαι με άλλα άτομα, να μαθαίνεις από τα λάθη σου και τα λάθη των άλλων, καθώς και να μαθαίνεις να υποστηρίζεις, να κρίνεις, να συμπαραστέκεσαι

και το σημαντικότερο να βάζεις στόχους!

Αυτό όμως που έχει σημασία είναι ότι παίζοντας περνάς καλά και χαίρεσαι. Το παιχνίδι είναι κάτι που δεν θα

σταματήσει εφόσον υπάρχεις!!!

24

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Οφείλουμε να πούμε ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ στους ανθρώπους που μας βοήθησαν για την επίτευξη της εργασίας μας. Την καθηγήτριά μας κα. Μαρία Τσουβαλάκη, τους αξιότιμους λαογράφους που μας μίλησαν για τα βιώματα και τις εμπειρίες τους τον κύριο Σταμάτη Αποστολάκη και την κυρία Μαρία Κοντογιάννη. Μετά από συλλογική και αδιάκοπη προσπάθεια βγήκε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα.

25