Project

1O ΕΠΑΛ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ –Τμήμα 2o, Β΄ τετράμηνο 2013-2014

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Αναστασοπούλου Χριστίνα

Τεχνολογική υποστήριξη: Τσίτος Χρήστος

Θέμα: Ουσίες-Εθισμός-Κοινωνικός αποκλεισμός

1

Στο πλαίσιο του σχολικού μαθήματος της ερευνητικής εργασίας, κατά την διάρκεια του Β’ τετράμηνου της φετινής χρονιάς, επιλέξαμε να ασχοληθούμε με ένα ιδιαίτερα επίκαιρο και φλέγον ζήτημα που απασχολεί σε μεγάλο βαθμό τη νέα γενιά και έχει τον τίτλο «ΟΥΣΙΕΣ-ΕΘΙΣΜΟΣ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ». Το συγκεκριμένο θέμα επιλέχθηκε έπειτα από πρόταση των ιδίων των μαθητών που διαθέτουν εμφανείς ευαισθησίες για το συγκεκριμένο θέμα και φυσικά την κριτική σκέψη και το αναπτυγμένο νοητικό επίπεδο για να εισχωρήσουν στα βαθύτερα πλαίσια του φαινομένου που αφορά τις διάφορες εξαρτήσεις των νέων από προϊόντα ή συνήθειες που βλάπτουν κατά βάση την υγεία τους και δευτερευόντως την κοινωνική τους υπόσταση. Πρόκειται λοιπόν, για ένα αδιαμφισβήτητα ενδιαφέρον θεματικό κύκλο που καλύπτει ένα μεγάλο μέρος της καθημερινής ζωής όλων μας και κυρίως των νέων που τα τελευταία χρόνια τείνουν να υποκύπτουν ευκολότερα σε προκλήσεις που μετατρέπονται σε εθισμό ή ψυχοσωματική εξάρτηση. Ύστερα από την επιλογή του θέματος πρωταρχικός στόχος στάθηκε ο καταμερισμός του σε υποενότητες και φυσικά ο χωρισμός των ομάδων και η διανομή των θεματικών υποενοτήτων σε αυτές.

Κατά αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν οι εξής ομάδες:

1. Καλυβιώτης Βάϊος, Κατσιγιάννης Βασίλειος,Καραχάλιος Γεώργιος,Καράι Εράλντο,Κόρακας Δημήτριος,Κούλα Τζόνι,Γουλόπουλος Δημήτριος.

2.Καρρά Μάρθα, Κοντοκώστας Δημήτριος,Μαγνήσαλης Αθανάσιος ,Κρομμύδας Αλέξανδρος,Κόντεβ Μιχαήλ,Καρακατσάνης Δημήτριος.

3.Καούρας Βασίλειος,Καούρας Προκόπιος,Κούκι Παναγιώτης,Κούσι ¨Ενριξ,Μπούκης Απόστολος,Κάτσιανος Αλέξανδρος,Κουκουμτζής Σταύρος.

Αφού καταμερίστηκαν οι ομάδες , η κάθε μία σύνταξε την προσωπική της εργασία όπου περιείχε τα εξής: ορισμός εθισμού και εξάρτησης αντίστοιχα, είδη εξάρτησης, αίτια, συνέπειες ανά τον χρόνο εξάρτησης και ενδεχομένως μέθοδοι πρόληψης. Εν τέλει ο βασικότερος σκοπός της έρευνας μας ήταν η κάλυψη σε επίπεδο πληροφοριών των υποενοτήτων και η απάντηση σε κάθε ερώτημα που θα μπορούσε να τεθεί σχετικά με τις διάφορες εξαρτήσεις στην ζωή μας που ταλαιπωρούν ιδιαίτερα τους νέους στις μέρες μας και οι λόγοι που μετατρέπουν αυτές τις συνήθειες από μια απόλαυση της στιγμής στον κίνδυνο ψυχικού και σωματικού εγκλωβισμού με αλλά λόγια σε διαταραχή της ψυχικής ή πνευματικής μας υγείας. Αξιοσημείωτες ήταν οι πληροφορίες σχετικά με τα αίτια και τις βασικότερες συνέπειες των διαφόρων ειδών εξαρτήσεων που κρατούν δέσμιους πολλούς ανθρώπους. Τι είναι εξάρτηση;

Η εξάρτηση χαρακτηρίζεται από την έντονη προσήλωση ενός ατόμου προς ένα αντικείμενο ή άλλο άτομο. Ο εξαρτημένος δημιουργεί και επικεντρώνει τη ζωή του γύρω από το αντικείμενο της εξάρτησής του.

2

Εξάρτηση από ουσίες είναι η κατάσταση απόλυτου εθισμού του ανθρώπου, κατά την οποία κυριαρχείται από την έντονη ανάγκη λήψης κάποιας ουσίας. Η σωματική εξάρτηση εμφανίζεται όταν το σώμα του ανθρώπου έχει προσαρμοστεί στην ουσία και αναπτύσσει συμπτώματα αφού σταματήσει τη χρήση ( στερητικό σύνδρομο).

Η ψυχολογική εξάρτηση εμφανίζεται όταν ο άνθρωπος έχει ανάγκη από τη χρήση ουσίας για να νιώσει καλά, να διώξει το άγχος ή την ψυχική πίεση ή απλά για να νιώθει φυσιολογικός και να μπορεί να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής. Η ψυχολογική εξάρτηση, σε σύγκριση με τη σωματική, είναι πιο σημαντική και είναι αυτή που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο για να αντιμετωπιστεί. Δε δημιουργούν όλες οι ουσίες και τις δυο μορφές εξάρτησης. απεξάρτησης με παραπομπές σε ειδικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα.

Τι είναι εθισμός;

Εθισμός είναι το φαινόμενο της προοδευτικής μεταβολής της ευαισθησίας ενός βιολογικού συστήματος σε μια ουσία όταν αυτή λαμβάνεται κατ' επανάληψη με τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται το αυτό αποτέλεσμα μόνο μετά από προοδευτική αύξηση της δόσης. Όταν είσαι εθισμένος, για παράδειγμα στη χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών, στο κάπνισμα, στο σεξ, στη χαρτοπαιξία, είσαι (σωματικά ή πνευματικά) εξαρτημένος σ' αυτή τη χρήση ή τη συμπεριφορά. Παρουσιάζεις συμπτώματα στερητικού συνδρόμου ή ανοχής όταν δεν κάνεις χρήση της ουσίας. Ανοχή σημαίνει ότι κάποιος χρειάζεται υψηλότερες ποσότητες μιας ουσίας κάθε φορά για να πλησιάσει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Τα συμπτώματα στερητικού συνδρόμου είναι δυσάρεστες σωματικές αντιδράσεις που λαμβάνουν χώρα όταν η χρήση των ουσιών είναι μειωμένη ή ασυνεχής. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ναυτία, μυϊκοί πόνοι, προβλήματα συγκέντρωσης, αϋπνία, άγχος και εφιάλτες.

Ωστόσο και άνθρωποι που δεν βιώνουν συμπτώματα ανοχής ή συμπτώματα στερητικού συνδρόμου, μπορεί να είναι εξαρτημένοι από την ουσία. Κάνουν επαναλαμβανόμενες και ανεπιτυχείς προσπάθειες να περιορίσουν ή να ελέγξουν τη χρήση της ουσίας, ή κάνουν χρήση της ουσίας για μεγαλύτερη χρονική διάρκεια ή σε μεγαλύτερη ποσότητα απ' ότι αρχικά είχαν σχεδιάσει. Για να προμηθευτούν την ουσία, να κάνουν χρήση της και να απαλλαγούν από τις συνέπειές της απαιτείται πολύς χρόνος. Έτσι, παραμελούν σημαντικές δραστηριότητες όπως την εργασία, το σχολείο, τις κοινωνικές επαφές ή σταματούν τελείως αυτές τις δραστηριότητες.

Ένα χαρακτηριστικό της εξάρτησης αποτελεί το να μη μπορεί κανείς να ελέγξει τη χρήση της ουσίας ή να τη διακόψει. Υπάρχει μια συγκεκριμένη πίεση, μια σχεδόν ακαταμάχητη ανάγκη να κάνει χρήση της ουσίας.

Για να μπορεί να οριστεί εάν κάποιος είναι εξαρτημένος πρέπει να πληροί κάποια κριτήρια που έχουν οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μεταξύ άλλων. Οι ακόλουθες είναι καταστάσεις που χαρακτηρίζουν την εξάρτηση.

3

Για να θεωρηθεί κάποιος εξαρτημένος αρκεί να παρουσιάζει μόνο κάποια από τα ακόλουθα:

• Ανοχή (ανάγκη για περαιτέρω αίσθηση των αποτελεσμάτων).

• Ψυχολογική εξάρτηση (επιθυμία, που ποικίλει από πολύ μικρή μέχρι πολύ έντονη) .

• Συμπτώματα στερητικού συνδρόμου (αποκτά όλους τους τύπους σωματικών

αντιδράσεων μόλις σταματήσει τη χρήση).

• Χρήση της ουσίας ή υιοθέτηση συγκεκριμένης συμπεριφοράς για τον περιορισμό των στερητικών συμπτωμάτων.

• Αποτυχημένες προσπάθειες για να ελέγξει τη χρήση ή τη συμπεριφορά του.

• Σπατάλη χρόνου τόσο για τη χρήση (ουσιών)η την επανάληψη της

συμπεριφοράς στην οποία είναι εθισμένος όσο και κατά την διαδικασία ανάρρωσης.

• Καταστροφικές συνέπειες εξαιτίας της χρήσης τόσο στους ίδιους τους

εθισμένους όσο και στους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους (προβλήματα στη δουλειά ή στο σχολείο, συγκρούσεις με τους ανθρώπους που βρίσκονται στο κοντινό περιβάλλον, αφιέρωση λιγότερου χρόνου για χόμπι, ασθένειες κλπ.)

• Χρήση ουσιών πιο συχνή και σε μεγαλύτερες δόσεις απ' ότι σχεδιάζεται.

• Εξακολούθηση της χρήσης ακόμα κι αν το άτομο γνωρίζει ότι αυτό είναι καταστροφικό για τον εαυτό του.

ΟΙ ΠΙΟ ΔΙΑΔΕΔΟΜΕΝΟΙ ΤΥΠΟΙ ΕΘΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞΗΣ : Αλκοόλ:

4

Τι μας οδηγεί σε αυτό; Νεύρα, οικονομικά αδιέξοδα, άγχος. Ναρκωτικά:

Περιέργεια, φίλοι, ψυχολογική πίεση και στο τέλος το σύνδρομο στέρησης. Τσιγάρο

Νικοτίνη, άγχος, φίλοι, κατάθλιψη.

5

ΚΑΠΝΙΣΜΑ-ΤΣΙΓΑΡΟ ΟΡΙΣΜΟΣ:

Το τσιγάρο αποτελείται από μικρά κομμάτια επεξεργασμένου καπνού που είναι τυλιγμένα σε χαρτί. Έχει κυλινδρικό σχήμα και μπορεί να έχει στο ένα του

6

άκρο επιστόμιο με φίλτρο. Το μήκος του δεν υπερβαίνει τα 120 χιλιοστά και η διάμετρός του τα 10 χιλιοστά. Το τσιγάρο χρησιμοποιείται για το κάπνισμα. Για αυτόν το σκοπό το ένα του (άφιλτρο) άκρο αναφλέγεται καθώς το άλλο τοποθετείται στο στόμα του καπνιστή, από όπου εισπνέεται περιστασιακά ο καπνός που παράγεται. Το κάπνισμα τσιγάρων αυξάνει την πιθανότητα για προβλήματα υγείας, όπως είδη καρκίνων, με σημαντικότερο αυτόν του πνεύμονα, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν στο θάνατο ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ:

Το κυριότερο προϊόν της καύσης είναι η πίσσα, αλλά έχει βρεθεί ότι στους πνεύμονες του καπνιστή μεταφέρονται εκτός από την πίσσα και άλλες 4.000 περίπου χημικές ενώσεις, τοξικές ή μη. Ο όρος τσιγάρο συνήθως αναφέρεται στα τσιγάρα που περιέχουν καπνό, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αναφορά σε παρόμοια αντικείμενα καπνίσματος που περιέχουν και άλλα φυτά όπως το χασίς. Εκτιμήσεις ειδικών επιστημόνων ανέφεραν στις αρχές του 2008 ότι νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα αποτελούν την αιτία θανάτου για 20.000 Έλληνες ετησίως . ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΤΣΙΓΑΡΟ:

4000 χημικές ουσίες περιέχει το τσιγάρο, οι περισσότερες έχουν αρκετά δηλητηριώδης δράση, ενώ τουλάχιστον οι 43 από αυτές τις ουσίες, ευθύνονται για τη δημιουργία καρκίνου στον οργανισμό.

Οι πιο γνωστές χημικές ουσίες (δηλητήρια) που περιέχονται στα τσιγάρα, συνοψίζονται παρακάτω:

• Μονοξείδιο του Άνθρακα: Βασικό συστατικό των καυσαερίων, που δεσμεύει την αιμοσφαιρίνη και στερεί οξυγόνο από τα κύτταρα.

• Πίσσα: Επιφάνεια δρόμων – Άσφαλτος • Νικοτίνη: Εντομοκτόνο • Ακετόνη: Ουσία που υπάρχει και στα καθαριστικά των νυχιών, το γνωστό

ασετόν - Διαλυτικό χρωμάτων • Αμμωνία: Χρησιμοποιείται στα καθαριστικά πατωμάτων και προστίθεται

στα τσιγάρα για να αυξήσει την απορρόφηση της νικοτίνης. • Αρσενικό: Γνωστό δηλητήριο, που χρησιμοποιείται και για τα

ποντικοφάρμακα • Βενζίνη: Πετρέλαιο κίνησης. • Βουτάνιο: Υγρό αναπτήρων • Φορμαλδεΰδη: Υγρό ταρίχευσης (βαλσάμωμα) - Γνωστή καρκινογόνος

ουσία • Κυανικό Υδρογόνο: Δηλητήριο στους αγωγούς αέρος. • Μεθανόλη: Καύσιμο στα πυραυλικά συστήματα • Τολουένιο: Βιομηχανικό διαλυτικό- DDT: Εντομοκτόνο. • Ράδιο: Ραδιενεργό αέριο. • Πολλώνιο: Ραδιενεργή σκόνη στην ατμόσφαιρα • Ανιλίνη: Βασικό χημικό συστατικό χρωμάτων

7

• Ναφθαλίνη: Γνωστή ουσία που χρησιμοποιούμε για την προστασία των ρούχων από το σκώρο.

• Κυανιούχες Ενώσεις: Χρησιμοποιούνται στα φυτοφάρμακα • Προπάνιο: Χρησιμοποιείται σε λάμπες αερίου / γκαζάκια • Ραδιενεργά Κατάλοιπα: Παράγονται από την μόλυνση των καλλιεργειών

Η ΝΙΚΟΤΙΝΗ ΟΡΙΣΜΟΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ

Νικοτίνη ονομάζεται το αλκαλοειδές, το οποίο απαντάται σε σχετικά μεγάλες ποσότητες στα φύλλα του καπνού (Nicotiana tabacum) και σε πολύ μικρότερες ποσότητες στα φυτά της οικογένειας των σολανιδών (Solenacae), όπως η τομάτα, η πατάτα και η μελιτζάνα. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ

Είναι υγρό άχρωμο, λιπαρό και ισχυρά δηλητηριώδες, με έντονη οσμή και ιδιαίτερα πικρή γεύση. Διαλύεται στο νερό, στην αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα) και στον αιθέρα. Με θέρμανση αναδίδει ατμούς ισχυρά δηλητηριώδεις και αναφλέξιμους, ενώ σε θερμοκρασίες άνω των 55 οC μπορεί να σχηματίσει με τον αέρα εκρηκτικά μίγματα. Το γεγονός ότι η νικοτίνη καίγεται στον αέρα είναι αυτό που κάνει δυνατό το κάπνισμα, καθώς από τα 20 mg περίπου που περιέχει ένα τσιγάρο μόνο το 1 mg περίπου εισπνέεται. ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ

Η νικοτίνη, όταν εισέλθει στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω του κυκλοφορικού συστήματος, απορροφάται ταχέως και υπερβαίνει τον αιματεγκεφαλικό φραγμό. Η ημιπερίοδος ζωής της νικοτίνης στον οργανισμό είναι περίπου δύο ώρες. Από φυσιολογικής απόψεως είναι ένα από τα ισχυρότερα δηλητήρια και προσβάλλει τόσο το κεντρικό όσο και το περιφερικό νευρικό σύστημα. Είναι, επίσης, ουσία η οποία προκαλεί ισχυρότατο εθισμό. Σε πολύ μικρές ποσότητες αποτελεί ισχυρό διεγερτικό και συνεπώς προκαλεί αύξηση των καρδιακών παλμών και της αρτηριακής πίεσης. Προκαλεί, επίσης, ζάλη και ναυτία καθώς και ανορεξία. Ο εθισμός που προκαλεί στους καπνιστές είναι ιδιαίτερα ισχυρός, καθώς μόνο το 20% των συστηματικά καπνιστών καταφέρνουν να κόψουν το κάπνισμα με την πρώτη προσπάθεια. Η αποχή από το κάπνισμα συνήθως προκαλεί, εκτός των συμπτωμάτων στέρησης, ισχυρή αύξηση της όρεξης, με συνέπεια οι καπνιστές να εμφανίζουν έντονη αύξηση σωματικού βάρους ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες της διακοπής

Η νικοτίνη που περιέχει το τσιγάρο ενέχεται για την εμφάνιση πολλαπλών παθήσεων, που εμφανίζονται είτε στη στοματική κοιλότητα είτε σε βλεννογόνους. Η δράση της είναι πολυσχιδής και εκτείνεται από αλλοιώσεις επιφανειακού χαρακτήρα, όπως λ.χ. η νικοτινική στοματίτιδα, έως την πρόκληση χρόνιων καταστάσεων, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, αλλά, το χειρότερο, οδηγεί στην εμφάνιση κακοήθων όγκων, με κυριότερους τον καρκίνο του λάρυγγα και του πνεύμονα. Παράλληλα, ισχυρή είναι η έξη που δημιουργείται, πέραν δηλαδή του φαρμακευτικού εθισμού, αφού το κάπνισμα συνδέεται με καθημερινές

8

δραστηριότητες, αλλά και αποκτά συμβολικό χαρακτήρα έχοντας πολλές φορές σχέση με τη συναισθηματική φόρτιση του ατόμου. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

Όλες οι στατιστικές αποδεικνύουν αφενός μεν τη διασύνδεση του καπνίσματος με τις κυριότερες από τις παθολογικές καταστάσεις που αναφέρθηκαν, αφετέρου δε την απαλλαγή από αυτές σε περίπτωση διακοπής του. Ένας χρόνιος καπνιστής έχει 20 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβληθεί και να πεθάνει από καρκίνο του πνεύμονα, από έναν μη καπνιστή. Από την άλλη, έπειτα από διακοπή του καπνίσματος, οι πιθανότητες αυτές μειώνονται αισθητά, χρειάζεται όμως μεγάλο χρονικό διάστημα, έως ότου οι πνεύμονές του «καθαρίσουν» από τις εναποθέσεις μικροσωματιδίων και τις άλλες αλλοιώσεις που έχουν στο μεταξύ προκληθεί. ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Η πρόληψη του καπνίσματος στους νέους γίνεται συνήθως με ενημέρωση μέσω προληπτικών προγραμμάτων που οργανώνουν αρμόδιοι φορείς. Ωστόσο, κάποιες φορές τα προγράμματα δεν κατάφερναν να αλλάξουν γνώμη στους νέους. Ευτυχώς υπάρχουν αρκετά που είχαν ικανοποιητικά αποτελέσματα. Ένα από αυτά είναι το παρόν προληπτικό πρόγραμμα, όπου ο σχεδιασμός του βασίστηκε στο θεωρητικό μοντέλο του DR. Jody Corey-Bloom. Το ακόλουθο πρόγραμμα απευθύνεται σε φοιτητικό πληθυσμό και στοχεύει σε αλλαγή της στάσης των νέων για το κάπνισμα, σε αποτροπή από το κάπνισμα για τους μη καπνιστές(πρωτογενής πρόληψη) και σε μείωση ή διακοπή του καπνίσματος για τους καπνιστές (δευτερογενής πρόληψη). ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ: Την παρουσίαση ενημερωτικού βίντεο για τις επιπτώσεις του καπνίσματος και την πολιτική των καπνοβιομηχανιών.

• Αφίσες με αντικαπνιστικά μηνύματα. • Ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για τις συνέπειες του καπνίσματος. • Ένα φυλλάδιο οδηγό διακοπής του καπνίσματος.

Περιλαμβάνει πληροφορίες οι οποίες είναι σχετικές με το θέμα. Έτσι οι αφίσες

και το ενημερωτικό φυλλάδιο δίνουν έμφαση σε άμεσες αρνητικές συνέπιες του καπνίσματος: η άσχημη μυρωδιά στο στόμα, η μείωση της φυσικής κατάστασης, η ανδρική ανικανότητα είναι επιπτώσεις που είναι πολύ πιο πιθανό να ανησυχήσουν ένα νεαρό άτομο από το πιο απόμακρο, χρονικά, κίνδυνο θανάτου από καρδιακή προσβολή. Επίσης οι αφίσες και τα φυλλάδια δίνουν έμφαση στην αυτοκαθοδηγούμενη αλλαγή της συμπεριφοράς (π.χ. την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της αίσθησης προσωπικότητας) και την λήψη αποφάσεων με βάση την κριτική και ανεξάρτητη σκέψη. ΑΝΟΙΓΕΙΣ ΔΡΟΜΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΟΒΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΣΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ.

9

Αυτή τη στιγμή λειτουργούν ένα σωρό ιατρεία σε γνωστές κλινικές που οργανωμένα βοηθούν τους καπνιστές να απεξαρτηθούν από το τσιγάρο. Ακολουθούνται από τους καπνιστές κάποια σταδιακά βήματα για να απεξαρτηθούν σωματικά αλλά και ψυχολογικά. Αυτό επιτυγχάνεται με την φαρμακευτική αγωγή και ψυχολογική υποστήριξη από ειδικευμένους ιατρούς. Τα ιατρεία αυτά είναι είτε δημόσια είτε ιδιωτικά κέντρα απεξάρτησης από το κάπνισμα και υπάγονται στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων, τα οποία στελεχώνονται από πνευμονολόγους, ψυχολόγους ή ψυχιάτρους, νοσηλευτές και κοινωνικούς λειτουργούς. Ωστόσο, στα κέντρα απεξάρτησης από το κάπνισμα μπορεί κανείς να ενημερωθεί για τους κινδύνους που ελλοχεύει το τσιγάρο και πώς να κινηθεί σωστά για τη διακοπή του καπνίσματος και θα λάβει ένα χρονοδιάγραμμα με τη βοήθεια του γιατρού του. Ειδικότερα, η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει:

• Έτη καπνίσματος, αριθμός τσιγάρων, βαθμός εξάρτησης με βάση το ερωτηματολόγιο Fagerstrom, και αξιολόγηση της πραγματικής διάθεσης για διακοπή καπνίσματος. Αυτό διαπιστώνεται με τη βοήθεια ενός ερωτηματολογίου.

• Καταγραφή του ιατρικού ιστορικού, το οποίο πιθανώς να καταδεικνύει και το είδος της θεραπείας που πρέπει να ακολουθηθεί (π.χ. αν φάρμακα που ήδη παίρνει κάποιος μπορεί να επηρεάσουν την μεταβολή των ενδεδειγμένων για τη διακοπή του καπνίσματος και αν υπάρχουν ήδη προβλήματα υγείας).

• Εάν νομίζει ότι ίσως δεν χρειάζεσαι την διακοπή του τσιγάρου θα ενημερωθεί λεπτομερώς το πόσο βλαπτικό είναι καθώς και τις 4000 χημικές ουσίες που καθιστούν βέβαιο ότι προκαλεί την τύχη του.

• Θα αναλυθούν οι λόγοι επιθυμίας της διακοπής του καπνίσματος, θα ενημερωθεί σχετικά με το πόσο βλαβερό είναι το τσιγάρο και το πόσο, επίσης, καλό θα κάνει στον εαυτό του κόβοντάς το και θα ορίσει ημερομηνία διακοπής του καπνίσματος.

• Θα τονώσουν το άτομο αυτό να συνεχίσει απτόητο την προσπάθειά του καθώς θα ενημερωθεί για το στερητικό στάδιο που θα περάσει.

• Θα λάβει φάρμακα αναλόγως το βαθμό και τον χρόνο που κάπνιζε αλλά και πως αντιμετωπίζει το στερητικό σύνδρομο. Θα ληφθούν υπόψη το πόσο θέλει να διακόψει, το πόσο θετικός και συνειδητοποιημένος είναι, αν πρώτα έπαιρνε παρόμοια φάρμακα-βοηθήματα, οι αντενδείξεις, η πιθανότητα παρενεργειών και η προσωπική του προτίμηση.

• Αν το επιθυμεί θα του προταθεί φιλικά η ψυχολογική υποστήριξη που παρέχεται από ειδικό ψυχολόγο.

• Θα του δοθεί εγχειρίδιο σχετικά με το κάπνισμα και τη διακοπή του. Θα μελετηθεί η δική του καθαρά προσωπική ανάγκη όσον αφορά τη συχνότητα εξέτασης από τον ιατρό.

• Σε ορισμένα ιατρεία διακοπής καπνίσματος, όταν ξεκινά κανείς την θεραπεία γίνεται ένας λειτουργικός έλεγχος της αναπνοής, ο οποίος επαναλαμβάνεται ανά 3μηνο και για διάστημα ενός έτους, μετράται επίσης το μονοξειδίου του άνθρακα (CO) που εκπνέει, καταγραφή του βάρους και της αρτηριακής πίεσης, έλεγχος που επαναλαμβάνεται στις εβδομαδιαίες

10

επισκέψεις των καπνιστών και ανά 3μηνο ακόμα και μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.

Τα πιο αναγνωρισμένα κέντρα απεξάρτησης από το κάπνισμα είναι:

• Συμβουλευτικό κέντρο ΔΙΑΔΡΟΜΗ , το οποίο έχει εγκαταστάσεις σε Ελλάδα και Αγγλία. Οι Ελληνικές κτιριακές εγκαταστάσεις βρίσκονται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

• Δημόσιο συμβουλευτικό τμήμα απεξάρτησης από το κάπνισμα λειτουργεί και στο Βενιζέλειο και στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ).

Καταληκτικά, αυτό που αποκομίζουμε από την εργασία και την έρευνα την

οποία ολοκληρώσαμε σχετικά με το κάπνισμα και την εξάρτηση που αυτό προκαλεί, είναι ότι το κάπνισμα για τους νέους αποτελεί μια συνήθεια η οποία προσφέρει απόλαυση που δεν διαρκεί πολύ ,παρά μόνο λίγες στιγμές. Συγκεκριμένα, συνειδητά επιλέγουν να καπνίζουν το «θάνατο» αφού το τσιγάρο περιέχει περίπου 4.000 χημικές ενώσεις, εκ των οποίων πολλές είναι τοξικές. Τέλος, αναζητήσαμε τρόπους με τους οποίους κάποιος μπορεί να απεξαρτηθεί από το κάπνισμα και τα ειδικά συμβουλευτικά κέντρα στα οποία μπορεί να απευθυνθεί. Σαν ατάκα μπορούμε να πούμε:

« ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΑ ΜΙΑ ΑΘΩΑ

ΣΥΝΗΘΕΙΑ…ΣΚΟΤΩΝΕΙ »

11

12

ΑΛΚΟΟΛ

Αλκοολούχο ποτό γενικά ονομάζεται οποιοδήποτε υγρό που περιέχει αλκοόλη. Συνηθέστερα όμως με τον προσδιορισμό αυτό ονομάζεται το ποτό του οποίου συστατικό είναι η αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα, CH3-CH2-OH). Τα αλκοολούχα ποτά ονομάζονται, επίσης, και οινοπνευματώδη και, λαϊκότερα, σπίρτα (από παραφθορά της λατινικής λέξεως spirit=οινόπνευμα).

Το αλκοόλ επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα ως καταπραϋντικό. Η δράση του είναι ηρεμιστική, επιβραδύνει τον κινητικό συντονισμό και τον χρόνο αντίδρασης. Παράλληλα μειώνει την ικανότητα κρίσης, τον αυτοέλεγχο, προκαλεί διαταραχές στην μνήμη και επηρεάζει την ικανότητα παραγωγής λογικών σκέψεων και πράξεων. Παραδόξως, με την υποχώρηση των επιδράσεών του, το αλκοόλ προκαλεί διαταραχές και στον ύπνο και θεωρείται μια σημαντική αιτία αϋπνίας.

Δύο σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται το αλκοόλ είναι ο σωματότυπος και ο ρυθμός της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών· ένα μεγαλόσωμο άτομο μεθάει πιο αργά συγκριτικά με ένα μικρόσωμο άτομο ακόμη και όταν πίνουν τις ίδιες ποσότητες αλκοολούχου ποτού εξαιτίας της μεγαλύτερης ποσότητας αίματος που έχει στον οργανισμό του. Από την άλλη μεριά, το φαγητό μπορεί να επηρεάσει την μέθη αφού επιβραδύνει την ταχύτητα με την οποία το αλκοόλ απορροφάται από το αίμα. Οι επιδράσεις της μέθης μειώνονται όταν έχει προηγηθεί γεύμα. ΣΤΑΔΙΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ:

• Χρήση • Κατάχρηση • Εθισμός • Εξάρτηση

Χρήση: «κοινωνικά αποδεκτή» χρήση του αλκοόλ σε «κατάλληλες» συγκεκριμένες περιστάσεις και περιβάλλον. Κατάχρηση: αρχική φάση: συνειδητοποίηση της κατάχρησης. Αποτυχημένες προσπάθειες επανόδου σε παλαιότερες συνήθειες. Αναζήτηση ευκαιριών χρήσης. . Εθισμός: κρίσιμη φάση. Απώλεια ελέγχου της χρήσης. Έναρξη σωματικών, ψυχολογικών και κοινωνικών επιπτώσεων.

13

Εξάρτηση: χρόνια φάση. Καθημερινή χρήση. Η χρήση είναι ο βασικός άξονας της συμπεριφοράς. Οι επιπτώσεις μεγιστοποιούνται. Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ

Η πρώτη χρήση- δοκιμή γίνεται συνήθως από περιέργεια: την τάση της έντονης επιθυμίας να δει, να μάθει κάποιος κάτι, η οποία διακατέχει τον άνθρωπο σε διάφορες διαβαθμίσεις, κυρίως τον νέο, που τον ωθεί να εξερευνήσει μέσω της προσωπικής εμπειρίας κάτι το άγνωστο, το μυστηριώδες και στις μέρες μας, το πολυσυζητημένο.

Συνυπάρχουν βέβαια και άλλοι παράγοντες όπως λ.χ. το Περιβάλλον: ανεκτικό στην παρουσία της ουσίας και η Χαλάρωση των δισταγμών: που μπορεί να διακατέχει το άτομο εκείνη τη στιγμή. ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ

Ο Αλκοολισμός είναι μια πρωτογενής και χρόνια ασθένεια, της οποίας η εξέλιξη και οι εκδηλώσεις επηρεάζονται από γενετικούς, ψυχο-κοινωνικούς και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες. Η εν λόγω ασθένεια είναι συχνά προϊούσα και θανατηφόρα. Χαρακτηρίζεται, σε συνεχή ή περιοδική βάση, από μειωμένη ικανότητα ελέγχου χρήσης της ουσίας, έντονη και συνεχή πνευματική ενασχόληση με το «ναρκωτικό» αλκοόλ, τη χρήση αλκοόλ παρόλες τις δυσμενείς συνέπειες, όπως επίσης διαστρεβλωμένο τρόπο σκέψης και ιδιαίτερα άρνηση.

Πιο συγκεκριμένα, η φύση του αλκοολισμού ως μια νοσολογική οντότητα, τον διαχωρίζει περαιτέρω από άλλες παθοφυσιολογικές καταστάσεις που πιθανόν να συνδέονται με αυτήν, καθώς επίσης υπάρχει ανικανότητα να περιορίσει κάποιος τη χρήση αλκοόλ ή να περιορίσει, κάθε φορά που πίνει, τη διάρκεια ενός επεισοδίου λήψης του ποτού, τις ποσότητες οινοπνεύματος που καταναλώνει και τις συνέπειες που προκύπτουν από διάφορες συμπεριφορές της πόσης. Η έντονη και συνεχής πνευματική ενασχόληση με τη χρήση αλκοόλ σημαίνει ότι το άτομο εστιάζει την προσοχή του στο «ναρκωτικό» αλκοόλ, στη ψυχοτρόπο δράση του και στη χρήση του. Ως εκ τούτου, η ανάλογη σπουδαιότητα που αποδίδει το άτομο στην ουσία συχνά το κάνει να διοχετεύει όλη του τη ενέργεια στη χρήση και να παραβλέπει σημαντικές υποχρεώσεις στη ζωή του.

14

ΑΙΤΙΑ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ

Παράλληλα, τα αίτια που προκαλούν τη διάδοση του αλκοολισμού ανάμεσα στα φτωχά στρώματα του πληθυσμού είναι, κυρίως, οικονομικά. Οι ακατάλληλες συνθήκες κατοικίας, η ανεπαρκής και ομοιόμορφη διατροφή, η έλλειψη δυνατοτήτων για πολιτιστική ψυχαγωγία, οι αδιέξοδες καταστάσεις είναι τα αίτια της βαριάς μορφής μέθης, στην οποία καταφεύγουν οι άνθρωποι ως μέσο λησμονιάς ή σαν υποκατάστατο τροφής

Με την αύξηση του πληθυσμού των πόλεων, διευρύνονται οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων, διαδίδονται ευχερέστερα οι κακές συνήθειες και οξύνεται η νευροψυχική ένταση, ενώ χαλαρώνει ο ηθικός έλεγχος, αφού στις συνθήκες της ζωής της μεγάλης πόλης η συμπεριφορά των ανθρώπων υποβάλλεται λιγότερο σε κοινωνικό έλεγχο απ' ότι σ' ένα χωριό.

Κοινωνικές είναι και οι ψυχολογικές αιτίες της μέθης. Με τον όρο ψυχολογικές αιτίες εννοούμε το σύνολο των κινήτρων που ωθούν ορισμένα άτομα στη χρήση οινοπνευματωδών ποτών. Οι δυσκολίες προσαρμογής στο εξωτερικό περιβάλλον, οι συγκρούσεις στα πλαίσια του στενότερου περίγυρου, η δυσαρέσκεια, η μοναξιά, η έλλειψη κατανόησης, η κόπωση, η αναποφασιστικότητα, η συναίσθηση ότι μειονεκτεί σε κάτι και πολλά άλλα προκαλούν στο άτομο μια ψυχική κατάσταση δυσφορίας και με την επίδραση του αλκοόλ ανακουφίζεται προσωρινά. Ωστόσο, στη βοήθεια του αλκοόλ δεν καταφεύγουν πάντοτε όλοι όσοι βρίσκονται, σε μια ορισμένη στιγμή ή περίοδο, σε δυσάρεστη θέση. Αυτό εξαρτάται από την ατομική πείρα, από την ατομική σχέση με το αλκοόλ, καθώς κι από τον τρόπο που γίνεται ο κοινωνικός έλεγχος. Οι κοινωνικές συνθήκες μπορούν όχι μόνο να δημιουργούν τις προϋποθέσεις για τη χρήση του αλκοόλ, αλλά και να περιορίζουν τη χρησιμοποίηση του. Ο περιορισμός αυτός μπορεί να είναι τυπικός (νομοθετικός) ή μη τυπικός (ηθικός). Ο τελευταίος εξαρτάται, κυρίως, από τη σχέση του ανθρώπου προς τις καθιερωμένες, από την κοινωνία, αρχές και από την κοινωνική ηθική. Όσο λιγότερες δυνατότητες έχει το άτομο να ξεπεράσει μια δύσκολη κατάσταση, τόσο ευκολότερα καταφεύγει στο αλκοόλ και τόσο μικρότερη πιθανότητα υπάρχει να σταματήσει με τη θέλησή του τη χρήση οινοπνευματωδών ποτών. Όμως, τα άτομα που δεν είναι σε θέση να αντιδράσουν με τη θέλησή τους αποτελούν ασήμαντο τμήμα των αλκοολικών και έχουν ανάγκη όχι τόσο από κοινωνικό έλεγχο, όσο από ψυχιατρική και ψυχοθεραπευτική βοήθεια.

Σοβαρή σημασία στο πρόβλημα του αλκοολισμού έχει η επίδραση του στενού περιβάλλοντος (γονέων, φίλων) που σε σημαντικό βαθμό διαμορφώνει την προσωπικότητα και την τοποθέτηση των νέων απέναντι στο αλκοόλ. Από έρευνες που έχουν γίνει, σχετικά με το ρόλο της οικογένειας στην εμφάνιση και διάδοση του αλκοολισμού, διαπιστώθηκε η επίδραση που έχει η υπέρμετρη χρήση αλκοόλ από έναν από τους γονείς και η λαθεμένη διαπαιδαγώγηση του ατόμου κατά την παιδική του ηλικία.

Τέλος, άλλες αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν κάποιον στον αλκοολισμό είναι ότι πίνει για το κέφι, για να αλλάξει η διάθεση του, να «φτιαχτεί», να ηρεμήσει, να χαλαρώσει και επειδή έχει αϋπνία ή προβλήματα στις σχέσεις του με τους άλλους.

15

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ

Οι επιπτώσεις από την κατανάλωση οινοπνεύματος δεν επιβαρύνουν μόνο τον πότη (με συχνή εμφάνιση νοσημάτων όπως αλκοολική γαστρίτιδα, πεπτικό έλκος, κίρρωση του ήπατος και αύξηση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, των κακοηθών νεοπλασμάτων και των ψυχιατρικών διαταραχών), αλλά και το άμεσο κοινωνικό του περιβάλλον. Επίσης, η εξάπλωση των μηχανικών μέσων μεταφοράς (αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, κ.ά.), καθώς και της αυτοματοποιημένης εργασίας, διευρύνουν το πεδίο των επιπτώσεων που μπορεί να έχουν τα οινοπνευματώδη ποτά. Ένας άλλος επιβαρυντικός παράγοντας είναι η κατανάλωση φαρμάκων, πολλά από τα οποία συνεργούν με τη δράση του οινοπνεύματος. Ορισμένα από αυτά, καθώς και ορισμένες χημικές ουσίες, γίνονται ιδιαίτερα επικίνδυνα όταν καταναλώνονται μαζί με οινόπνευμα.

Σε ότι αφορά τα κοινωνικά προβλήματα που δημιουργεί ή επιδεινώνει η κατανάλωση οινοπνεύματος, πιο συχνά αναφέρονται η διατάραξη των συζυγικών και οικογενειακών σχέσεων, τα προβλήματα στην εργασία (αύξηση των απουσιών από την εργασία, αύξηση των εργατικών ατυχημάτων, μείωση της παραγωγικότητας), καθώς και η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης του ατόμου και ο κοινωνικός στιγματισμός. Στη Μ. Βρετανία η αυξημένη κατανάλωση οινοπνεύματος θεωρείται η αιτία για το 60% των αποπειρών αυτοκτονίας, το 30% των διαζυγίων, το 40% της ενδοοικογενειακής βίας, και το 20% της κακοποίησης παιδιών. Επίσης, έχει διαπιστωθεί ότι το 44% της συνολικής άσκησης βίας οφείλεται στο οινόπνευμα.

Από έρευνες σχετικές με τη θνησιμότητα και την κατανάλωση οινοπνεύματος έχει διαπιστωθεί ότι στους χρόνιους πότες η θνησιμότητα είναι σχεδόν τριπλάσια απ' ότι στους μη πότες. Στον Καναδά υπολογίστηκε ότι το 6% του συνόλου των θανάτων για τα άτομα ηλικίας 1-70 ετών οφειλόταν στην αυξημένη κατανάλωση οινοπνεύματος, ενώ στις ΗΠΑ το ποσοστό αυτό εκτιμάται σε 8%. Οι τρεις βασικότερες αιτίες θανάτου που σχετίζονται με τα οινοπνευματώδη ποτά είναι τα κακοήθη νεοπλάσματα, τα εγκεφαλικά επεισόδια και η κίρρωση του ήπατος. Από τα αποτελέσματα 150 περίπου επιδημιολογικών μελετών προκύπτει ότι ο σχετικός κίνδυνος θανάτου (απ' όλα τα αίτια) για όσους πίνουν σε σχέση με αυτούς που δεν πίνουν, είναι 1.1 (δηλαδή 10% περισσότερο) όταν η κατανάλωση κυμαίνεται από 3-4 ποτά ημερησίως, ενώ αυξάνεται στο 1.4 περίπου (40%), όταν τα ημερήσια ποτά ξεπερνούν τα 6. ΝΕΟΙ & ΑΛΚΟΟΛ

Οι νέοι από την Ελλάδα πίνουν σε εβδομαδιαία βάση περισσότερο σε σχέση με τους νέους των υπολοίπων χωρών . Μεταξύ του 1975 και του 1980 υπήρξε μια απότομη αύξηση της κατανάλωσης από 5,3 στα 10,2 λίτρα ανά άτομο. Από τότε η κατανάλωση έπεσε για το 1996 στα 8,7. Η κατανάλωση της μπίρας αυξήθηκε κατακόρυφα και από αμελητέες ποσότητες που καταναλώνονταν στη χώρα το 1990 , έφθασε στα 40 λίτρα ανά άτομο. Στην Ελλάδα σημειώνεται μια από τις μεγαλύτερες καταναλώσεις «πυκνών ποτών» (τζιν ,ουίσκι ,βότκα….) από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η χώρα έρχεται πρώτη σε κατανάλωση αλκοόλ στους νέους ηλικίας 15 χρόνων –αγόρια και κορίτσια.

16

Ταυτόχρονα εκτιμάται ότι είναι πρώτη στη νοθεία των «πυκνών ποτών» με μεθυλική αλκοόλη ,ουσία που βλάπτει το οπτικό νεύρο και προκαλεί τύφλωση.

Αντιθέτως, οι νέοι από την Ιρλανδία πίνουν λιγότερο. Σημειώνεται στην έρευνα ότι στην Ιρλανδία μόνο στο 2% των αγοριών και στο 1% των κοριτσιών ηλικίας 13 και 15 ετών καταγράφηκε εβδομαδιαία πόση παρόμοια με αυτή της Ελλάδας.

Επιπλέον, οι έφηβοι φαίνεται να προτιμούν συγκεκριμένους τύπους ποτών, με την μπίρα να κατέχει την υψηλότερη θέση σε καταναλωτική προτίμηση, τα «σκληρά ποτά» να ακολουθούν στις περισσότερες περιπτώσεις και τελευταίο στην κατανάλωση να έρχεται το κρασί. Στον ευρωπαϊκό χώρο, έχει αρχίσει να αναπτύσσεται μεταξύ των νέων μια επικίνδυνη πρακτική κατανάλωσης, η οποία συνίσταται στη στοχευμένη και εντατική κατανάλωση αλκοόλ («binge drinking» - στο εξής «βαριά χρήση αλκοόλ»), η οποία αντιπροσωπεύει μια νέα απειλή, που πρέπει να αντιμετωπισθεί.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ

Σε ότι αφορά την πρόληψη, σημαντική είναι η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση, σχετικά με θέματα που αφορούν το αλκοόλ, τη δράση του και την εξάρτηση που αυτό προκαλεί, κυρίως από τα μέσα κοινωνικοποίησης του ανθρώπου όπως η οικογένεια, τα ΜΜΕ και το σχολείο. Η πρόληψη, όμως, αναφέρεται κυρίως στη διαμόρφωση μιας θετικής στάσης ζωής, σύμφωνα με την οποία τα άτομα ανταπεξέρχονται στις δυσκολίες και προσαρμόζονται στις αλλαγές, αναπτύσσοντας υγιείς και δημιουργικούς τρόπους συμπεριφοράς στην καθημερινότητά τους – μένοντας έτσι μακριά από τις εξαρτήσεις.

Οι βασικές πολιτικές πρόληψης που εφαρμόζονται στην Ελλάδα αφορούν σε τρεις τομείς: στον ποιοτικό έλεγχο της παραγωγής αλκοολούχων ποτών, στην απαγόρευση πώλησης αλκοολούχων σε νέους και στην απαγόρευση της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ. Ο έλεγχος και η αδειοδότηση της παραγωγής αλκοολούχων ποτών υλοποιείται με τη θέσπιση άδειας για την παραγωγή αλκοολούχων ποτών. Εντούτοις, ο προσανατολισμός του μέτρου σχετίζεται περισσότερο με τη διασφάλιση των φορολογικών εσόδων του κράτους και όχι με την προστασία της Δημόσιας Υγείας.

Η απαγόρευση της πώλησης ποτών σε νέους αφορά στην πώληση σε άτομα ηλικίας κάτω των 17 ετών. Παρ’ όλα αυτά, η εφαρμογή του υφιστάμενου νόμου δεν επιτηρείται καθόλου, με αποτέλεσμα το μέτρο να είναι ουσιαστικά ανενεργό. Η απαγόρευση της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ, με ανώτατη επιτρεπτή συγκέντρωση αλκοόλης στο αίμα το 0,5%, είναι ένα μέτρο η τήρηση του οποίου κατά περιόδους εποπτεύεται ικανοποιητικά, ενώ σε άλλες περιόδους υστερεί. Παρ’ όλα αυτά, η Ελλάδα έχει την υψηλότερη στη Δυτική Ευρώπη θνησιμότητα από τροχαία ατυχήματα, γεγονός που υποδηλώνει τη σημασία της αυστηρής εφαρμογής του μέτρου.

17

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ & ΑΠΟΤΟΞΙΝΩΣΗ

Η θεραπεία ξεκινάει από τον ίδιο τον ασθενή. Η αποδοχή του προβλήματος είναι το σημαντικότερο βήμα. Είναι μια προσπάθεια επίπονη, μακροχρόνια και με πολλές στιγμές αδυναμίας. Η θεραπεία αποτοξίνωσης των αλκοολικών γίνεται με ψυχοθεραπεία και με φάρμακα σε ψυχιατρικές κλινικές. Παρουσιάζει δυστυχώς τεράστιες δυσκολίες. Οι αλκοολικοί συνήθως αρνούνται ότι έχουν πρόβλημα εθισμού στο αλκοόλ και δεν ζητούν βοήθεια από ειδικούς, πιστεύοντας ότι έτσι οι υπόλοιποι τους λυπούνται. Υπάρχουν βεβαίως κρατικά και δημόσια ιδρύματα όπου άτομα που πάσχουν από αλκοολισμό μπορούν να μιλήσουν για τα προβλήματά τους και να βοηθηθούν από ειδήμονες. Οι άνθρωποι αυτοί χρήζουν βοήθειας εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού. Οι βασικές παράμετροι που θα μπορούσαν να συμβάλουν θετικά σε οποιοδήποτε θεραπευτικό πρόγραμμα είναι οι εξής :

• Αναγνώριση και αξιολόγηση του προβλήματος. Μεγάλη σημασία έχει η στάση στη πρώτη επαφή με τον προβληματικό πότη. Χρειάζεται επίμονη προσπάθεια για τη λεπτομερή αξιολόγηση κάθε πτυχής της γενικότερης υγείας και των δραστηριοτήτων του ατόμου.

• Κατάρτιση θεραπευτικού προγράμματος. Με βάση το δεδομένο ότι όλοι οι αλκοολικοί ΔΕΝ παρουσιάζουν την αυτή κλινική εικόνα ( π.χ. συμπτώματα, βαθμό εξάρτησης κ.λπ.), η κατάρτιση του θεραπευτικού προγράμματος απαιτεί δύο βασικά στοιχεία : Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης που προαναφέρθηκαν και την ενεργό συμμετοχή του ασθενούν στις αποφάσεις σχετικά με τη θεραπευτική διαδικασία.

• Ανάλογα με την κλινική εικόνα του προβληματικού πότη, τα πρώτα στάδια ενός θεραπευτικού προγράμματος μπορεί να απαιτήσουν:

i. Αποτοξίνωση. Η αποτοξίνωση δεν είναι θεραπεία για αλκοολισμό αλλά είναι μια περίοδο αποχής από το αλκοόλ με στόχο την προετοιμασία του ατόμου για απεξάρτηση και ανάρρωση. ii. Αντιμετώπιση οργανικών ή και ψυχιατρικών διαταραχών. Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση , ανάγκη εισαγωγής σε νοσοκομείο ή ψυχιατρείο για την αντιμετώπιση πιθανών διαταραχών εξαρτάται από την κατάσταση που βρίσκεται ο αλκοολικός. Συνήθως πολλά από τα προβλήματα που παρουσιάζουν οι προβληματικοί πότες μπορούν να αντιμετωπιστούν στα εξωτερικά ιατρεία και όχι στα νοσοκομεία και στις κλινικές.

• Θεραπευτικό πρόγραμμα. Θα πρέπει η σχέση του θεράποντος και του θεραπευόμενου να είναι ειλικρινής και να υπάρχει μεταξύ τους εμπιστοσύνη. Δεν θα πρέπει ο θεράπων να λέει ψέματα στον θεραπευόμενο αλλά να του λέει την αλήθεια. Επίσης κάθε θεραπευτική παρέμβαση πρέπει να εμπεριέχει κατάρτιση εφικτών θεραπευτικών στόχων. Επιπλέον απαραίτητη είναι η υποστήριξη της οικογένειας του αλκοολικού.

• Διαχρονική παρακολούθηση. Η διαχρονική παρακολούθηση του προβληματικού πότη και η συνεχής υποστήριξη του ίδιου και της οικογένειας του επιβάλλεται για διάστημα τουλάχιστον ενός έτους.

18

Κυριότερα κέντρα απεξάρτησης είναι:

• Ελληνικός σύλλογος κλαμπ οικογενειών με προβλήματα από το αλκοόλ Ηρακλείου.

• Website: www.escopa.gr

Αλκοολικοί ανώνυμοι Ελλάδα.

• Website: www.aa-greece.gr Βοήθεια σε παιδιά αλκοολικών. Tηλέφωνο: 210 5239161

Επίλογος: Συνοψίζοντας το αλκοόλ καταλαμβάνει σημαντική θέση στην καθημερινή ζωή των νέων και σίγουρα είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει όλους σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Καλό θα ήταν να συνειδητοποιήσουν ότι η μεγάλη και συχνή κατανάλωση αλκοόλ μόνο προβλήματα επιφέρει και δεν συνεισφέρει πουθενά, αφού αποτελεί μία ευχαρίστηση της στιγμής και ένα μέσο επίδειξης. Ωστόσο, ακόμα και για αυτούς που μπαίνουν στο δύσκολο δρόμο του αλκοολισμού , υπάρχουν διέξοδοι. Αρχικά, ο ίδιος ο νέος πρέπει να καταλάβει σε τι κατάσταση βρίσκεται και στη συνέχεια , να συμβουλευτεί και να ζητήσει βοήθεια από κάποιο ειδικό κέντρο απεξάρτησης, που θα του προσφέρει ψυχική και σωματική στήριξη μέσα από ειδικά προγράμματα. Τέλος, πρέπει να τονίσουμε ότι το αλκοόλ είναι ένας κακός σύντροφος στην ζωή μας αν γίνεται υπερβολική και συχνή χρήση αυτού και συνδέεται με ψυχικές και σωματικές διαταραχές.

19

‘’ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ’’

20

Τα ναρκωτικά είναι τοξικές ουσίες φυτικές ή χημικές που προκαλούν στον οργανισμό διάφορες καταστάσεις : νάρκη, τάση για ύπνο, διέγερση, ένα αίσθημα ευφορίας, αλλά φέρνουν και εξασθένιση στις φυσιολογικές λειτουργίες του νευρικού συστήματος και προκαλούν στους χρήστες εθισμό, μια εξάρτηση και στο τέλος όταν τα στερηθεί ο οργανισμός μας επιφέρουν το στερητικό σύνδρομο. Διαιρούνται σε ήπια, μαλακά (παράγωγα της ινδικής κάνναβης) και σκληρά (παράγωγα του οπίου) και είναι μεγάλη απειλή για τη νεολαία. Τα ναρκωτικά είναι το καταφύγιο των αδυνάτων και των νικημένων.

Τα ναρκωτικά χωρίζονται σε δυο κατηγορίες όπως προαναφέραμε. Η πρώτη κατηγορία είναι τα:

• Ελαφρά ναρκωτικά (ψυχεδελικά) στα οποία ανήκει:

Η Μαριχουάνα και το Χασίς που είναι παράγωγα της ινδικής κάνναβης. Καπνίζεται το άνθος (μαριχουάνα) ή η ρητίνη (χασίς) που παρασκευάζεται σε πλακίδια ή κυλίνδρους χρώματος σκούρου καφέ. Το χασίς έχει περιεκτικότητα σε καθαρό ναρκωτικό 40%, ενώ η μαριχουάνα δεν ξεπερνάει το 12%. Δίνουν ένα συναίσθημα ευεξίας, ηρεμίας και εσωτερικής ικανοποίησης. Οι έννοιες του χώρου και του χρόνου αλλοιώνονται. Αποτελούν κοινωνικό κίνδυνο γιατί ανοίγουν το δρόμο στη δοκιμή των σκληρών ναρκωτικών όπως η ηρωίνη και η μορφίνη. Είναι πολύ διαδεδομένα ειδικά στις ανατολικές χώρες.

Και η δεύτερη κατηγορία τα;

• Σκληρά ναρκωτικά (οπιώδη, αμφεταμίνες) στα οποία συμπεριλαμβάνονται:

Η Ηρωίνη και η Μορφίνη: Ναρκωτικά που προκαλούν γρήγορη εξάρτηση και

εθισμό. Οι χρήστες τους γίνονται σκλάβοι των ναρκωτικών αυτών, μέσα σε λίγες μέρες και κάνουν τα πάντα για να τα προμηθευτούν από τους εμπόρους ναρκωτικών. Η ευεξία και η υποτιθέμενη ευτυχία που προσφέρουν πληρώνονται με τρόπο φοβερό: με γρήγορη ψυχοσωματική καταστροφή και με απώλεια κάθε ηθικής αξίας.

Η Κοκαΐνη: Η κοκαΐνη παράγεται από τα φύλλα του φυτού κόκα. Είναι διεγερτικό και δημιουργεί μεγάλη ευφορία, ακόμη και παραισθήσεις. Στις επιδράσεις περιλαμβάνονται διαστολή των ματιών, τρεμούλα και αϋπνία. Η συχνή εισπνοή από τη μύτη μπορεί να τη βλάψει.

Το LSD: (Λυσεργικό οξύ). Το πιο γνωστό παραισθησιογόνο. Το ναρκωτικό που διαστέλλει τη συνείδηση. Ένας μεγάλος κίνδυνος για τους νέους, που δεν είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις επιδράσεις του. Η λήψη του προκαλεί τροποποίηση στην αντίληψη της πραγματικότητας.

Οι Αμφεταμίνες: Από τις πιο επικίνδυνες κατηγορίες χημικών ουσιών που κυκλοφορούν. Διεγείρουν το κεντρικό νευρικό σύστημα, δημιουργούν περιορισμό της πνευματικής και μυϊκής κόπωσης και βελτίωση της διάθεσης του ανθρώπου και διάθεση για εργασία. Ακόμη προκαλούν αύξηση των μυϊκών δυνάμεων. Χρησιμοποιούνται ευρύτατα από άτομα που θέλουν να μην κοιμηθούν τη νύχτα για να εργαστούν, από αθλητές για να αυξήσουν τις δυνάμεις και τις επιδόσεις

21

τους (ντοπάρισμα), από γυναίκες για να μειώσουν την όρεξη του φαγητού και να μην παχαίνουν, από κακοποιούς για να έχουν θάρρος και ψυχραιμία κατά τη διάπραξη εγκλημάτων .

Τα Βαρβιτουρικά: Επιδρούν ως καταπραϋντικά και υπνωτικά. Χρησιμοποιούνται για την καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος. Γίνονται εύκολα συνήθεια και απαιτούν όλο και μεγαλύτερες δόσεις. Έτσι μετατρέπονται σε ναρκωτικά και γίνονται επικίνδυνα. Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος όταν η λήψη τους συνδυάζεται με οινοπνευματώδη ποτά ή άλλα ναρκωτικά. Χορηγούνται κατόπιν οδηγίας γιατρού και κυκλοφορούν σε ταμπλέτες, κάψουλες και ενέσεις. Από τη χρήση τους έχουν προκληθεί πολλοί θάνατοι. ΧΟΡΗΓΗΣΗ: Τα ναρκωτικά μπορούν να χορηγηθούν με διάφορους τρόπους. Στα πλαίσια ιατρικής χρήσης λαμβάνονται στοματικά, επιδερμικά (τσιρότα), σε ενέσιμη μορφή ή ως υπόθετα. Στα πλαίσια ψυχαγωγικής χρήσης λαμβάνονται στοματικά, επίσης σε μορφή καπνού, ρινικά σε μορφή σκόνης, ενέσιμα (υποδόρια ή ενδοφλέβια), ανάλογα με την εκάστοτε ουσία. Η ψυχαγωγική χρήση υπόθετων δεν είναι συνήθης. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΥΣΙΩΝ:

Τα αποτελέσματα της χρήσης ναρκωτικών εξαρτώνται κυρίως από τη δόση, τον τρόπο χορήγησης, προηγούμενη έκθεση στην ουσία και τις προσδοκίες του χρήστη. Εκτός από την χρήση τους σε κλινικό περιβάλλον για την αντιμετώπιση του πόνου, του βήχα και της οξείας διάρροιας, τα ναρκωτικά προκαλούν μια γενική αίσθηση ευφορίας και μειώνουν την ένταση, το άγχος και την επιθετικότητα. Αυτά τα αποτελέσματα είναι χρήσιμα σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο και συνεισφέρουν στη διάδοσή τους ως ψυχαγωγικά φάρμακα, καθώς και στην πρόκληση εθισμού.

Η χρήση ναρκωτικών συνδέεται συχνά με ποικιλία παρενεργειών, οι οποίες περιλαμβάνουν ζάλη, κνησμό, αϋπνία, αδυναμία συγκέντρωσης, απάθεια, μειωμένη φυσική δραστηριότητα, συστολή ή διαστολή της κόρης αναλόγως της χορηγούμενης ουσίας, διαστολή των υποδόριων αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα κοκκίνισμα του προσώπου και του λαιμού, δυσκοιλιότητα, ναυτία, εμετό και κυρίως καταστολή της αναπνευστικής λειτουργίας. Καθώς η δόση αυξάνεται, τα υποκειμενικά αναλγητικά και τοξικά αποτελέσματα γίνονται πιο έντονα. Εκτός από περιπτώσεις οξείας επιρροής των ουσιών, δεν υπάρχει απώλεια ελέγχου των κινήσεων ή ακατάληπτος λόγος, όπως συμβαίνει με πολλές αντικαταθλιπτικές ουσίες, όπως το αλκοόλ και τα βαρβιτουρικά. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΟΥΣΙΩΝ:

Ανάμεσα στους κινδύνους της απρόσεκτης ή υπερβολικής χρήσης ναρκωτικών είναι ο αυξανόμενος κίνδυνος μολύνσεων, ασθενειών και θανάτου από υπερβολική δόση. Οι πιο συχνές ιατρικές επιπλοκές ανάμεσα στους ψυχαγωγικούς χρήστες ναρκωτικών οφείλονται κυρίως στις μη στείρες διαδικασίες χορήγησης. Πυώδεις μολύνσεις σε δέρμα , πνεύμονες και εγκέφαλο ,

22

ενδοκαρδίτιδα , ηπατίτιδα και AIDS , είναι από τις επιπλοκές που συναντώνται συχνά σε άτομα τα οποία μοιράζονται σύριγγες ή αναπνέουν το ναρκωτικό. Γίνεται εκτεταμένη συζήτηση σχετικά με τους κινδύνους από τις ουσίες που χρησιμοποιούνται στην αραίωση των ναρκωτικών που πωλούνται στους δρόμους, π.χ. τριμμένο γυαλί, ταλκ, ποντικοφάρμακο, απορρυπαντικές σκόνες και άλλες διαλυτικές ουσίες. Καθώς δεν υπάρχει απλός τρόπος για να καθοριστεί η καθαρότητα ενός ναρκωτικού που πωλείται στο δρόμο, τα αποτελέσματα της χρήσης του είναι απρόβλεπτα.

Παρόλα αυτά μέσω της ενδοφλέβιας διαδικασίας χορήγησης κάποιων ουσιών που είναι δυνατόν να ληφθούν έτσι, θεωρείται πως το μεγαλύτερο ποσοστό των ξένων ουσιών που περιέχονται στη συγκεκριμένη ποσότητα, διαλύονται ή αποβάλλονται στο σημείο βρασμού του εκάστοτε διαλύματος. Δεν είναι γνωστές έρευνες που να κατηγοριοποιούν συνδυασμούς ουσιών και ανάλογα αποτελέσματα. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ:

Πολλές χώρες στην Ευρώπη κινήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες στη νομιμοποίηση υπό όρους κάποιων ουσιών. Στην Ελβετία, η φιλελεύθερη κυβερνητική πολιτική περί ναρκωτικών, που περιλαμβάνει και διανομή ηρωίνης από το κράτος, συνάντησε τη στήριξη των ψηφοφόρων σε διπλό δημοψήφισμα που έγινε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1997. Περίπου το 71% των ψηφοφόρων απέρριψαν την πρόταση «Νεολαία χωρίς ναρκωτικά», που θα περιόριζε τη χρήση ναρκωτικών στη χώρα. ΑΡΧΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΕΙΝΑΙ:

• Ανορεξία ή αύξηση της όρεξης, αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, ανεξήγητη απώλεια ή απόκτηση σωματικού βάρους.

• Δυσκολία ξυπνήματος.

• Τα μάτια είναι κόκκινα, υπερβολικά υγρά, οι κόρες των ματιών είναι μικρότερες ή μεγαλύτερες από ότι συνήθως, απλανές βλέμμα.

• Κρύες, ιδρωμένες παλάμες των χεριών, τρέμουλο χεριών. • Πρόσωπο με χλομάδα. • Ακραία υπερδραστηριότητα, υπερβολική ομιλητικότητα. • Τρέξιμο της μύτης, ξερόβηχας. • Σημάδια χρήσης βελονών από ενέσεις στα χέρια, στους βραχίονες, στα

πόδια ή στα πέλματα. • Αναγούλες, εμετοί ή υπερβολική εφίδρωση. • Πτώση των βαθμών στο σχολείο ή της απόδοσης στην εργασία. • Ανεξήγητη ανάγκη χρημάτων, κλοπή χρημάτων. • Ανειλικρίνεια. • Μείωση αυτοέλεγχου σκέψης, αισθημάτων και συμπεριφοράς. • Αλλαγές των συνηθειών στο σπίτι, απώλεια ενδιαφέροντος για την

οικογένεια και τις οικογενειακές δραστηριότητες. • Υψηλά επίπεδα άγχους.

23

• Αλλαγές στους φίλους, νέοι χώροι στους οποίους συχνάζει, αποφυγή των παλιών φίλων, αποφυγή συνομιλιών σχετικά με τους νέους φίλους και ύπαρξη φίλων που είναι γνωστοί χρήστες ναρκωτικών.

• Αλλαγές των δραστηριοτήτων ή των χόμπι. • Αλλαγές στις συνήθειες προσωπικής περιποίησης. • Κατάθλιψη, απογοήτευση. • Ανεξέλεγκτος παρορμητισμός επιθετικότητα. • Μυστικοπάθεια ή ύποπτη συμπεριφορά. • Ενοχή, ντροπή, χαμηλή αυτοεκτίμηση. • Εμπλοκή σε αυτοκινητιστικά δυστυχήματα. • Προβλήματα ύπνου. • Προβλήματα συγκέντρωσης, προσοχής και μνήμης. • Διαταραχή διαπροσωπικών σχέσεων. • Αποφυγή της πραγματικότητας. • Δυσκολία σχεδιασμού και επιδίωξης μακροπρόθεσμων στόχων. Εστίαση

στην ευχαρίστηση εδώ και τώρα. • Ερμηνεία της πραγματικότητας ως άσπρο-μαύρο. Προσέγγιση όλα ή

τίποτα. • Υπερβολική ανάγκη για απομόνωση.

ΜΕΡΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞΗΣ:

• Απλή δοκιμή-περιέργεια. • Απάντηση στην ύπαρξη της μοναξιάς και έλλειψη αυτοπεποίθησης . • Οι γονείς δείχνουν έντονα την ανησυχία τους στα παιδιά ακόμη κι αν αυτά

δεν είναι χρήστες ναρκωτικών. Πριν μιλήσετε με το παιδί σας βεβαιωθείτε καλά αν κάνει χρήση ναρκωτικών.

• Η χρήση ναρκωτικών μπορεί να θεωρηθεί τολμηρή και συναρπαστική πράξη και ο νέος μπορεί αντί να αποτραπεί από τις προειδοποιήσεις για τους κινδύνους να τα δοκιμάσει.

• Τα οικογενειακά προβλήματα που υπάρχουν μέσα στο σπίτι ωθούν τους νέους να χρησιμοποιούν ναρκωτικά για να τα αντιμετωπίσουν.

• Η χρήση ναρκωτικών λύνει προσωρινά τα προβλήματα των νέων κάνοντάς τους να ξεχαστούν, αλλά στην ουσία τα κάνουν χειρότερα. Αυτό το διαπιστώνουν αργότερα.

• Οι γονείς δε δείχνουν την αγάπη τους στα παιδιά τους. Δεν τους λένε ποτέ πως ό,τι και αν συμβεί θα έχουν για πάντα την αγάπη τους.

ΠΡΟΛΗΨΗ

Η πρόληψη απαιτεί την εμπλοκή όλων των θεσμών και φορέων που συμβάλλουν στην κοινωνικοποίηση των νέων (πχ. οικογένεια, σχολείο, ευρύτερη κοινότητα.)

Στόχος των μέτρων πρόληψης των ναρκωτικών είναι η μείωση αριθμού των ατόμων που αρχίζουν τη χρήση ουσιών ή συχνότερα η καθυστέρηση της

24

χρήσης ναρκωτικών σε μεταγενέστερη ηλικία, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό το μέγεθος της μάστιγας των ναρκωτικών ουσιών. Οι αποτελεσματικές στρατηγικές συνδυάζουν την πληροφόρηση σχετικά με τις ουσίες μαζί με επιλεγμένες συμπεριφοριστικές και γνωστικές τεχνικές, οι οποίες λειτουργούν προληπτικά.

Η πρόληψη ταξινομείται ανάλογα με την ομάδα – στόχο. Η καθολική πρόληψη απευθύνεται στο γενικό πληθυσμό, συνήθως στους νέους (πχ. στα σχολεία). Αντίθετα , η επικεντρωμένη πρόληψη στοχεύει σε ευπαθείς ομάδες, καθώς και η εξειδικευμένη πρόληψη που απευθύνεται στα ευάλωτα άτομα. Η πρωτογενής πρόληψη έχει ως στόχο την ενημέρωση των νέων για τα ναρκωτικά μέσω ειδικών σχολικών και κοινοτικών προγραμμάτων , τα οποία εφαρμόζονται στα σχολεία και στους χώρους ψυχαγωγίας. Η πληροφόρηση δεν αφόρα μονό την νεολαία αλλά και τους γονείς, οι οποίοι είναι απαραίτητο να γνωρίζουν τις αρνητικές συνέπειες των ουσιών αυτών και της εξάρτησης από αυτές. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Τα ναρκωτικά μπορούν ν’ αποσπάσουν ένα εξαιρετικά βαρύ τίμημα από το χρήστη τους αν προσπαθήσει ποτέ να τα κόψει, όπως είδαμε παραπάνω. Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους μπορούμε να προσεγγίσουμε το πρόβλημα των συμπτωμάτων στέρησης, εκ των οποίων και οι δύο θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν:

• Πειράματα διαιτολόγων δείχνουν ότι οι βιταμίνες και τα μέταλλα βοηθούν στη διακοπή των ναρκωτικών

• Ελαφρά αντικειμενικά πρόσες κάνουν λιγότερο επώδυνη τη βαθμιαία διακοπή των ναρκωτικών και την καθιστούν δυνατή.

Ένα Πρόσες είναι μια ακριβής σειρά οδηγιών ή μια αλληλουχία ενεργειών που

γίνονται για την επίτευξη ενός επιθυμητού αποτελέσματος. Η εφαρμογή του ονομάζεται πρόσεσινγκ. Στην ύλη της Σαηεντολογίας περιέχονται πολλά πρόσες τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν ένα άτομο να απομακρύνει την προσοχή του από τον εαυτό του και να τη στρέψει στο περιβάλλον του, στους ανθρώπους και στα πράγματα μέσα σ’ αυτό , μια πράξη που είναι πολύ ευεργετική για κάποιον που αποτοξινώνεται από τα ναρκωτικά. Αυτά ονομάζονται αντικειμενικά πρόσες. Όταν χρησιμοποιούνται σωστά, απαλύνουν τα συμπτώματα του ατόμου και καθιστούν δυνατή τη διακοπή των ναρκωτικών με την ελάχιστη ενόχληση.

Η λέξη αντικειμενικός αναφέρεται στον έξω κόσμο, όχι στις σκέψεις και στα συναισθήματα του ατόμου. Τα Αντικειμενικά Πρόσες ασχολούνται με το πραγματικό και παρατηρήσιμο. Ζητούν από το άτομο να εντοπίσει ή να βρει κάτι εξωτερικό σε σχέση με τον εαυτό του, προκειμένου να φέρει σε πέρας τη διαδικασία.

Τα Αντικειμενικά Πρόσες που αναφέρονται εδώ ονομάζονται «ελαφρά» Αντικειμενικά Πρόσες, επειδή είναι πιο απλά και λιγότερο προχωρημένα από άλλα Αντικειμενικά Πρόσες που υπάρχουν στη Σαηεντολογία.

Ο εθισμός στα ναρκωτικά είναι σοβαρός, θα πρέπει να σταλθεί το άτομο για εξέταση στον κατάλληλο γιατρό για ν’ αποφανθεί αν χρειάζεται να ληφθούν ειδικές προφυλάξεις γι’ αυτό το συγκεκριμένο άτομο.

25

ΚΕΝΤΡΑ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΠΟ ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

Στη χώρα μας πολλοί οργανισμοί και ειδικά κέντρα απεξάρτησης από τα ναρκωτικά έχουν κινητοποιηθεί ώστε να βοηθήσουν άτομα που έχουν ανάγκη την βοήθεια, την δύναμη και την στήριξη των ειδικών για να καταφέρουν να πάρουν ξανά την ζωή στα χέρια τους. Ορισμένα από αυτά τα κέντρα απεξάρτησης από ναρκωτικά είναι:

• ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ (κέντρο απεξάρτησης aytognosia.com) • ΟΚΑΝΑ (οργανισμός κατά των ναρκωτικών www.okana.gr) • ΚΕΘΕΑ (κέντρο θεραπείας εξαρτημένων ατόμων www.kethea.gr)

Τέλος, μετά από αυτή την ερεύνα που πραγματοποιήσαμε και την κατάλληλη

σοβαρότητα που δώσαμε στο θέμα αυτό, συμπεράναμε πως η μάστιγα των ναρκωτικών στις μέρες μας απειλεί… όχι μόνο τους νέους της εποχής αυτής που όλο και πιο συχνά πέφτουν θύματα των ναρκωτικών, αγνοώντας τον θανάσιμο κίνδυνο που διατρέχουν, αλλά και όλη την ανθρωπότητα. Το θέμα των ναρκωτικών πρέπει να ενδιαφέρει περισσότερο τους γονείς που μεγαλώνουν τα παιδιά τους, να είναι δίπλα τους, να επικοινωνούν και να νοιάζονται για τα θέματα που αφορούν τα σπλάχνα τους. Να μην μένουν άπραγοι θεατές όταν την ίδια στιγμή τα παιδιά τους παίζουν με τον θάνατο, ώσπου κάποια μέρα να τα βρουν νεκρά ολομόναχα σε κάποιο υπόγειο ή τρώγλη, σ’ ένα γιαπί, με μια σύριγγα δίπλα τους.

26

ΤΕΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Καταληκτικά, αυτά που αποκομίζουμε συνολικά από την εργασία και την έρευνα την οποία ολοκληρώσαμε είναι τα εξής:

• το κάπνισμα για τους νέους αποτελεί μια συνήθεια η οποία προσφέρει απόλαυση που δεν διαρκεί πολύ ,παρά μόνο λίγες στιγμές. Καλό θα ήταν να συνειδητοποιήσουν ότι επιλέγουν να καπνίζουν το θάνατο αφού το τσιγάρο περιέχει περίπου 4.000 χημικές ενώσεις, εκ των οποίων πολλές είναι τοξικές.

• το αλκοόλ καταλαμβάνει σημαντική θέση στην καθημερινή ζωή των νέων

και σίγουρα είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει όλους σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Καλό θα ήταν να συνειδητοποιήσουν ότι η μεγάλη και συχνή κατανάλωση αλκοόλ μόνο προβλήματα επιφέρει και δεν συνεισφέρει πουθενά, αφού αποτελεί μία ευχαρίστηση της στιγμής και ένα μέσο επίδειξης.

• τα ναρκωτικά στις μέρες μας αποτελούν μάστιγα… όχι μόνο για τους

νέους της εποχής, αυτών που όλο και πιο συχνά πέφτουν θύματα των ναρκωτικών αγνοώντας τον θανάσιμο κίνδυνο που διατρέχουν, αλλά και για όλη την ανθρωπότητα. Το θέμα των ναρκωτικών πρέπει να ενδιαφέρει περισσότερο τους γονείς που μεγαλώνουν τα παιδιά τους, να είναι δίπλα τους, να επικοινωνούν και να νοιάζονται για τα θέματα που αφορούν τα σπλάχνα τους. Να μην μένουν άπραγοι θεατές.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Έπειτα από την ολοκλήρωση διεξαγωγής της έρευνας μας σχετικά με τα είδη εξαρτήσεων των νέων, συνειδητοποιήσαμε όλοι μας την σοβαρότητα της βλάβης που μπορεί να προκαλέσει μία ψυχοσωματική εξάρτηση στον οργανισμό ξεκινώντας ως απλά μια ιδιαίτερα ευχάριστη συνήθεια. Επηρεασμένοι, λοιπόν, από γνωστούς , καταστάσεις ή κάποιου είδους προπαγάνδα οι ευάλωτοι νέοι εθίζουν σταδιακά τους εαυτούς τους σε βλαβερές συνήθειες αγνοώντας τους κινδύνους που καραδοκούν.

Συνεπώς, ευελπιστούμε πως οι νέοι αφού λάβουν τα κατάλληλα ερεθίσματα , θα ευαισθητοποιηθούν σε αυτό το φαινόμενο που καθημερινά λαμβάνει μεγαλύτερες διαστάσεις σε κοινωνικό επίπεδο και επίπεδο υγείας και θα απαλλαγούν από κάθε είδους συνήθεια (κάπνισμα, ναρκωτικά, αλκοόλ, κ.α.) που τους καθιστά δέσμιους σε μια αρρωστημένη κατάσταση και τους απομακρύνει από τις πραγματικές χαρές που τους προσφέρει απλόχερα η ζωή.

27

Εμείς, μέσω της έρευνας, αναθεωρήσαμε ήδη πολλές από τις συνήθειες μας και μπορέσαμε να δούμε με διαύγεια και καθαρότητα τους κινδύνους που κρύβει κάθε είδους εξάρτηση και για το ίδιο το σώμα αλλά και για την ψυχική μας ισορροπία. Ως νέοι και ελεύθερα πνεύματα δεν είναι δυνατόν να γινόμαστε τόσο εύκολα δέσμιοι απλών προϊόντων και συνηθειών όταν ταυτόχρονα ονειρευόμαστε να αλλάξουμε τον κόσμο. Το μέλλον είναι στα χέρια των ελεύθερων και συνειδητοποιημένων πολιτών και όχι των ευάλωτων ανθρωπάκων που κυριεύονται από πάθη και αδυναμίες και υποβαθμίζουν τον ίδιο τους τον εαυτό βλάπτοντας με κάθε τρόπο την υγεία τους.

28