PressCode Issue 11

42

description

Η Ρωσία επέστρεψε

Transcript of PressCode Issue 11

Page 1: PressCode Issue 11
Page 2: PressCode Issue 11

www.presscode.gr

Page 3: PressCode Issue 11
Page 4: PressCode Issue 11
Page 5: PressCode Issue 11
Page 6: PressCode Issue 11

PRESSCODE ISSUE 11

"Η Ρωσία επέστρεψε στην παγκόσμια σκηνή ως ένα υπεύθυνο κράτος, το οποίομπορεί να υπερασπιστεί τους πολίτες του. Αν κάποιοι είχαν αμφιβολίες περί αυτού,οι ενέργειές μας για να εξαναγκάσουμε τη Γεωργία να αποδεχτεί την ειρήνη, έτσιόπως διαμορφώθηκαν από τις συνθήκες και την αναγνώριση της ανεξαρτησίαςτης Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας στη συνέχεια, θα έπρεπε να τις έχουνδιαλύσει"

Sergey Lavrov

Η Ρωσία επέστρεψε

Page 7: PressCode Issue 11

Η αψυχολόγητη (;) ενέργεια του Προ-έδρου της Γεωργίας να εισβάλλει στηνΝ. Οσετία, δεν πυροδότησε μόνο τηνάμεση απάντηση της Ρωσίας, αλλά καιτην προσπάθεια επαναφοράς τουψυχροπολεμικού κλίματος, μέσα απότην επανενεργοποίηση ρωσοφοβικώνσυνδρόμων. Τη δυσάρεστη έκπληξη της Δύσης,διαδέχτηκε πλήθος αναλύσεων για ταπραγματικά κίνητρα της Μόσχας, αλλάκαι τα πιθανά επόμενα βήματά της.Μέσα στο κύμα των υπερβολών, χά-θηκαν οι ψύχραιμες φωνές που υπο-στήριζαν το αυτονόητο: η Ρωσικήαντίδραση ήταν η τυπική απάντησημιας μεγάλης δύναμης, με αμυντικόουσιαστικά προσανατολισμό, έναντιτης επιθετικότητας που αντιμετωπίζειαπό το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, την τελευταίαδεκαετία.

Μετά τη διάλυση της ΣοβιετικήςΈνωσης, Νότια Οσετία και Αμπχαζία,κέρδισαν την de facto πολιτική τουςαυτονομία από την Τιφλίδα, έχονταςτην πολιτική υποστήριξη από τη Μόσχακαι ταυτόχρονα την ανάπτυξη Ρωσικώνειρηνευτικών δυνάμεων, που θα τηνεγγυόταν. Παράλληλα, οι σχέσειςΡωσίας – Γεωργίας ήταν προβληματικέςκαι στο Κρεμλίνο σκέφτονταν πωςεκμεταλλευόμενοι τις ούτως ή άλλωςχρόνιες εντάσεις στην περιοχή,μπορούσαν να αποδυναμώσουν έναόχι φιλικό γείτονα. Οι προειδοποιήσειςήταν σαφείς και όταν ο πρόεδροςΣαακασβίλι διέταξε την επίθεση στηνπρωτεύουσα της Ν. Οσετίας, ο Ρωσικόςστρατός ήταν έτοιμος να δώσει έναμάθημα στην Τιφλίδα.

Η αντίδραση της Ρωσίας δεν διαφέρειαπό εκείνες των μεγάλων δυνάμεων -συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ –προς τις γειτονικές τους χώρες. Ηέννοια της σφαίρας επιρροής δενέπαψε ποτέ να ισχύει, μπορούμε απλάνα θυμηθούμε τις επεμβάσεις σε Αιτή,Παναμά, Γρενάδα, κλπ. Η Ρωσία δενέκανε τίποτα περισσότερο.

Αντίθετα, είδε να παραβιάζονται οισυμφωνίες με την είσοδο της Πολωνίας,Ουγγαρίας και Τσεχίας στο ΝΑΤΟ καιακόμα περισσότερο την ένταξη τωνχωρών της Βαλτικής το 2004. ΣταΒαλκάνια – μια κατεξοχήν στρατηγικήςσημασίας περιοχή για δεκαετίες, είδαντην επέμβαση σε Βοσνία, Σερβία καιΚόσσοβο με τη Ρωσική ηγεσία ναπεριορίζεται σε διαμαρτυρίες χωρίςουσιαστικό αντίκτυπο. Όμως σήμερα,αυτή η κατάσταση άλλαξε. Με τις τιμέςτου πετρελαίου στα ύψη, τα κέρδη ήτανπολλαπλά. Η οικονομία σταθεροποιήθηκε, οστρατός εκσυγχρονίστηκε – η Ρωσίαάρχισε σταδιακά να επιστρέφει. ΗΟυάσιγκτον δεν έδωσε τηναπαιτούμενη σημασία όταν λίγουςμήνες πριν, η Μόσχα έθετε ως κόκκινηγραμμή την ένταξη Γεωργίας-Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, ούτε και ότανπροειδοποιούσε Πολωνία και Τσεχία γιατην αντιπυραυλική ασπίδα.

Σήμερα η Ρωσία απαιτεί να σεβαστούντα βασικά της συμφέροντα, μέσω μιαςεμφατικής επανεπιβεβαίωσης της δικήςτης σφαίρας επιρροής. Αυτό που ζητάείναι να αντιμετωπίζεται ως μεγάληδύναμη – ειδικά από τις ΗνωμένεςΠολιτείες και το ΝΑΤΟ. Είναι γεγονόςπως ο τρόπος που επέλεξε να το κάνεισαφές ήταν σκληρός, αλλά φαίνεταιπως ήταν αποτελεσματικός. Ηυποστήριξη Μπους προς τον Σαα-κασβίλι ήταν λεκτική, η στάση τουΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσηςμετριοπαθής (η αυξανόμενη ενεργει-ακή εξάρτηση της Ευρώπης, αλλά και η

πολιτική απόφαση να μηνδιαταραχθούν οι σχέσεις με τη Ρωσία) Η κρίση στον Καύκασο έδειξε ανάγλυ-φα τις περιορισμένες δυνατότητεςαποτροπής της Ουάσιγκτον και τηςαποτυχίας της να προστατεύσει κράτη– δορυφόρους στα σύνορα με τηΡωσία, εκτός αν αποφασίσει ναδιακινδυνεύσει μια πυρηνική ανα-μέτρηση.

Όμως την ίδια στιγμή, η Ρωσία θαπρέπει να μην υπερεκτιμήσει τιςδυνατότητές της. Αυτό έγινε σαφέςόταν απευθύνθηκε στο SCO (Οργα-νισμός Συνεργασίας της Σαγκάης)ζητώντας δήλωση υποστήριξης για τηνεπέμβαση στη Γεωργία και τηνανεξαρτητοποίηση Ν. Οσετίας καιΑμπχαζίας και δεν την έλαβε. Η στάσητων Ασιατικών χωρών ήταν ανα-μενόμενη λόγω των πολλών απο-σχιστικών κινημάτων – ειδικά στην Κίναμε τα μεγάλα προβλήματα σε Θιβέτ,Σινγιάνγκ και Ταιβάν. Αυτό όμως πουφάνηκε καθαρά, ήταν οι περιορισμένεςδιπλωματικές δυνατότητες της Ρωσίας.Μπορεί να «ελέγχει» την περιοχή της,αλλά δεν μπορεί να γίνει ΣοβιετικήΈνωση.

Οι τόνοι, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείεςπρέπει να χαμηλώσουν. Οι υπερβολέςκαι οι ψυχροπολεμικές κορώνες νασταματήσουν. Η Ρωσία δεν δείχνει ναέχει επεκτατικές τάσεις, όπως πολλοίυποστηρίζουν, δεν είναι ΣοβιετικήΈνωση και φυσικά, δεν είναι η ναζιστικήΓερμανία. Όσο πιο σύντομα συνειδητοποιήσουνπως πρέπει πλέον να υπολογίζουν καιτη Ρωσία στις μεγάλες δυνάμεις και νασταματήσουν να αδιαφορούν για ταθεμελιώδη συμφέροντά της, τόσο τοκαλύτερο για τη διεθνή σταθερότητα.

***

Δημήτρης ΓιαννακόπουλοςΕκδότης

editorial

Page 8: PressCode Issue 11

PRESSCODE ISSUE 11

Page 9: PressCode Issue 11

Το τελευταίο διάστημα έχει γίνει πολύςλόγος για τους αγωγούς αερίου, τιςανάγκες της χώρας μας σε αέριο, τηνδιέλευση transit κι άλλα θέματα όπως ηδιπλωματία των αγωγών.Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι ν’απλοποιήσει λίγο το τοπίο το οποίο τοντελευταίο καιρό πάσχει κι απόεμφάνιση αυτοφυών «ειδικών» κυρίωςτηλεοπτικών. Ένα είναι βέβαιο. Ότι όπως όλη ηΕυρώπη έτσι κι η Ελλάδα εξαρτάται καιθα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τοΡωσικό αέριο. Συνεπώς το αν αυτό τοαέριο έρχεται από τον Προμαχώναμόνο ή και από ένα κλάδο του SouthStream δεν αλλάζει ουσιωδώς τηνεξάρτηση από τη Ρωσία, απλώςβελτιώνει την διαθεσιμότητα του αε-ρίου το οποίο θα έρχεται από δύοοδούς κι όχι από μία και μάλιστα η μίαοδός είναι κατ΄ ευθείαν σύνδεση με τονπαραγωγό. Οι δαπάνες για την κατα-σκευή αυτού του αγωγού θα δημι-ουργήσουν κάποιες θέσεις εργασίαςόπως επίσης και η λειτουργία του κιαυτό είναι θετικό. Είναι επίσης θετικόότι θα υπάρχουν κι έσοδα στο κράτοςαπό την διέλευση transit αλλά βέβαια

δεν πρόκειται ν’ αλλάξουν το ΑΕΠ!Τέλος το μέσω Ελλάδος εισαγόμενοαέριο θα είναι περίπου το 2% τωναναγκών της Ε.Ε. το 2016. Τοσημαντικότερο όμως είναι ότι θα ήτανπολύ άσχημο αν ο αγωγός παρέκαμπτετην Ελλάδα κι έτσι πολύ καλά έκανε ηΚυβέρνηση που συμφώνησε στηδιέλευση του, τόσο για τη χώρα όσο καιγια την Ευρώπη. Αν η Ελλάδα είναι στοπαιχνίδι των αγωγών έστω και με μικρόμερίδιο, είναι σημαντικό για τιςενεργειακές της ανάγκες.

Ας εξετάσουμε τώρα τη δεύτερη πηγήαερίου που είναι τα κοιτάσματα τηςΚασπίας και συγκεκριμένα τοΑζερμπαιζάν. Το πρώτο που πρέπει ν’ αναφέρουμε ότιμόλις εφέτος το Αζερμπαιζάν θα ισο-σκελίσει, ελπίζει, τις εισαγωγές αερίουμε τις εξαγωγές γιατί μέχρι και πέρυσιήταν ελλειμματικό και ετροφοδοτήτο κιαυτό από τη Ρωσία. Το δεύτερο που πρέπει να ξέρουμε,είναι ότι η σωστή τιμή του αερίου είναιαυτή που ισχύει στα σύνορα εισόδουτης Ελλάδας για να μην συγχέουμε τιμήστην πηγή και τιμή στα σύνορα.Το τρίτο που πρέπει να ξεκαθαρισθείείναι ότι η Τουρκία δεν θα έχει κανένα

δικαίωμα εμπορίας κι ότι θα εγγυάταιτην απρόσκοπτη μεταφορά όπωςπροβλέπει άλλωστε η συνθήκη Ino-gate.Το τέταρτο που πρέπει να γίνειαντιληπτό είναι η τεράστια επιρροήπου έχει η Μόσχα στο Αζερμπαιζάν,πρώτο μέσω ελέγχου της συμ-περιφοράς της Αρμενίας και δεύτεροδιότι εκατομμύρια Αζέροι ζουν κιεργάζονται στη Ρωσία όπου και ηαπειλή και μόνο της άρσης της Βίζαςτων (όπως έγινε στο παρελθόν ) ή τηςεντάσεως με Αρμενία είναι ικανή για νααναγκάσει το Αζερμπαιζάν ναευθυγραμμισθεί σε θέματα αερίου μετη Μόσχα.Αυτό που δεν είναι εύκολα αντιληπτόείναι γιατί πρέπει να μεσολαβήσουν οιΗΠΑ για να δεχθεί το Αζερμπαιζάν ναπουλήσει αέριο στην Ελλάδα. Εάν θαέχει διαθέσιμο, θα το πουλήσει σεόποιον πληρώνει. Εάν δεν θα έχειαρκετό διαθέσιμο το 2016, όπως καιυπάρχει η υποψία, τότε δεν υπάρχειλόγος ενεργειών. Αναμφισβήτητα είναιπρος το συμφέρον της Ελλάδας και τηςΕυρώπης ο αγωγός Μπακού –Κομοτηνή και στο μέλλον Otranto,διότι στο μέλλον θα είναι ενδεχομένωςδυνατή η σύνδεση του με το Ιράν το

Οι δρόμοιτου αερίου

Δημήτριος Κόκκινος

06 | 07

Page 10: PressCode Issue 11

οποίο έχει αξιολογότατα κοιτάσματααερίου. Το Ιράν όταν και εάνσωφρονίσει την εξωτερική του πολιτικήέχει την δυνατότητα να παίξεισημαντικότατο ρόλο στην αγοράαερίου. Η παρατήρηση αυτή μας φέρνει στηνουσία του παρόντος άρθρου. Η Τουρκίαέχοντας ήδη εν ισχύ τη συμφωνία τηςμε το Ιράν και την σύνδεση των αγωγώντης με αυτό, διαπραγματεύεται τώρααγωγό ο οποίος θα μεταφέρει αέριοαπό το Ιράκ μέσω Συρίας κι άλλουποθαλάσσιο αγωγό το οποίο θαμεταφέρει αέρια εξ Αιγύπτου. Έτσι ηΤουρκία εξελίσσεται σε σημαντικό HUBεισαγωγής αερίου, το οποίο θα μπορείνα εισάγει από Ρωσία, Αζερμπαιζάν,Ιράν, Συρία και Αίγυπτο κι επιπλέον τουγροποιημένο από τη διεθνή αγορά.Αυτό πραγματικά της δίνει κάποιεςδυνατότητες εμπορίας ορισμένων

ποσοτήτων από διάφορα πλεο-νάσματα, αν λύσει επιτυχώς το ζήτηματης αποθήκευσης αερίου. Έτσι στομέλλον η Τουρκία θα εμπορευθεί αέριομε χώρες όπως η FYROM ή η Αλβανίαγια παράδειγμα.

Η Ελλάδα από την άλλη πλευρά παίζειρόλο ως HUB εξαγωγής χρησιμο-ποιώντας η ίδια το αέριο και διο-χετεύοντας το επίσης προς Αλβανία,FYROM και ενδεχομένως Σερβία καικυρίως στην Ιταλία. Ο αγωγός SouthStream δίνει για πρώτη φορά τηδυνατότητα στην Ελλάδα νακαταναλώνει απ’ ευθείας από τηνπαραγωγή και να εξάγει η ίδια απόεισαγωγές από τον παραγωγό πουκάνει η ίδια. Υπάρχει όμως μίααδυναμία που είναι ακριβώς το σημείοστο οποίο υπερέχει Τουρκία. Αυτό είναιη σύνδεση με τα παράγωγα κράτη τηςΜ. Ανατολής.

Αποτελεί σημείο απορίας για τονγράφοντα ποιο είναι το συμφέρον καιπως θα αποσβεσθεί ένας αγωγόςΑιγύπτου – Τουρκίας ο οποίος αν μενεξάγει για να καλύπτει τουρκικήκατανάλωση δεν μπορεί να είναιανταγωνιστικότερος από τουςεπίγειους αγωγούς αν όμως προτίθεταινα συνεχίσει προς τη Δύση, τότε τίθεταιτο ερώτημα γιατί να πάει δια τηςτεθλασμένης και ακριβότερης οδού κιόχι κατ’ ευθείαν.Εδώ είναι το σημείο στο οποίο μπορεί ηΕλλάδα να παίξει σημαντικό ρόλο διότιη διασύνδεση Αιγύπτου – Ελλάδας είναισαφώς ορθολογικότερη της δια-σύνδεσης Αιγύπτου – Τουρκίας. Ηπρόταση βέβαια δεν αφορά μόνο τηνεισαγωγή φυσικού αερίου αιγυπτιακήςπροέλευσης αλλά κάτι πολύ πιοφιλόδοξο. Τη σύνδεση του αγωγούαυτού με τις χώρες του Κόλπου όπου

υπάρχουν οι τεράστιες ποσότητεςαερίου.Οι χώρες του Κόλπου πλην Ιράν έχουναποθέματα σχεδόν όσο και η Ρωσία ταοποία τώρα εξάγονται τα περισσότεραυγροποιημένα. Ένας αγωγός που θατροφοδοτείται από την παραγωγή τουΚατάρ, που είναι τρίτο στον κόσμο σεαποθέματα από την παραγωγή τωνΕμιράτων και της Σαουδικής Αραβίαςσε όποιο ποσοτικό συνδυασμό μπορείάνετα να τροφοδοτήσει έναν μερικώςυποθαλάσσιο με 8 δις. κ.μ. ετησίωςχωρίς να επηρεασθεί ούτε η προσφοράούτε η ζήτηση αερίου σε σημαντικόβαθμό.Ο αγωγός αυτός δεν είναι μακρύτεροςαπό τους αγωγούς αερίου της Ρωσίαςπου ξεκινούν από το Τουρκμενιστάνή/και την Ασιατική Ρωσία για ναδιασχίσουν την Ευρωπαϊκή Ρωσία, τηνΟυκρανία, την Πολωνία για νακαταλήξουν στις αγορές της Γερμανίας,

Γαλλίας, Ιταλίας και Αυστρίας ή ακόμηπερισσότερο τον αγωγό Blue Streamπου αφού κάνει την παραπάνωαναφερθείσα διαδρομή μέχρι τηνΕυρωπαϊκή Ρωσία κατεβαίνει στονΕύξεινο Πόντο τον οποίο και διασχίζειμέχρι βάθους 2 χιλιομέτρων για ναφθάσει μέσω Τουρκίας στην Ελλάδα καιαπό εδώ στην Ιταλία.Ο αγωγός Περσικός Κόλπος – Αίγυπτος– Ελλάς - Ευρώπη είναι εφικτός και τοκόστος κατασκευής του είναι το ίδιο μετους αντίστοιχους αγωγούς και κατάπάσα πιθανότητα μικρότερο αφού ηυποθαλάσσια διαδρομή είναι σχετικάμικρή και σε μικρότερα σχετικά βάθη. Ηυποθαλάσσια διαδρομή είναι από τηΔυτική Αίγυπτο στην Κρήτη, όπου καιλύεται το ενεργειακό πρόβλημα τηςΜεγαλονήσου, και από την Κρήτη διαΑντικυθήρων και Κυθήρων στο Γύθειο,στη Μεγαλόπολη όπου μπορείουσιαστικά να συμβάλλει στηνπαραγωγή ηλεκτρισμού και παραλ-λήλως με την Ιόνια Οδό, να φθάνει στηνΘεσπρωτία και από εκεί στην Ιταλία ήπρος Βόρεια Ελλάδα και άλλαΒαλκανικά κράτη μέσω υπαρχόντωναγωγών ή με βραχείς επεκτάσεις αυτών.Την ώρα που γράφεται το παρόνκείμενο έχουν ολοκληρωθεί οιπρομελέτες Γραφείου (Desk studies) γιατον αγωγό Αραβική Χερσόνησος –Αίγυπτος – Ελλάδα – Δυτική Ευρώπη. Οδρόμος είναι μακρύς γιατί από τηνσύλληψη έως την κατασκευή ενόςαγωγού μεσολαβούν 15-20 έτη. Όμως οαγωγός αυτός είναι ο μόνος που μπορείνα ανατρέψει τα σημερινά δεδομένακαι σταδιακά να ισορροπήσει τη θέσητης Ρωσίας από κύριο σε σημαντικόπρομηθευτή της Δύσης και δεν έχειόπως έχουν σήμερα τα πλοίαμεταφοράς υγροποιημένου αερίου απότον Περσικό Κόλπο, τον φόβο τωνΙρανών και των στενών του Ορμούζ.

***O Δημήτριος Κόκκινος είναιΔιπλωματούχος Ναυπηγός Μηχανικός,Συντονιστής του προγράμματος INO-GATE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.,Διευθύνων Εταίρος Indeurcog, ΠρόεδροςΔ.Σ. Eurobank Business Services S.A.

Η πρόταση βέβαια δεν αφορά μόνο την εισαγωγή

φυσικού αερίου αιγυπτιακής προέλευσης αλλά

κάτι πολύ πιο φιλόδοξο. Τη σύνδεση του αγωγού

αυτού με τις χώρες του Κόλπου όπου υπάρχουν οι

τεράστιες ποσότητες αερίου.

PRESSCODE ISSUE 11

Page 11: PressCode Issue 11
Page 12: PressCode Issue 11

Περισσότερο από μία δεκαετία, ταυπεράκτια χρηματοπιστωτικά κέντραβρίσκονται στο κέντρο τουενδιαφέροντος όσον αφορά τηνκαταπολέμηση του διεθνούςοικονομικού εγκλήματος. Οι υπεράκτιεςχρηματοπιστωτικές δραστηριότητεςδιενεργούνται εκτός της εθνικήςδικαιοδοσίας του δικαιούχου καιαφορούν την κανονιστική χαλαρότητα,τη διοικητική αποτελεσματικότητα, τηχαμηλή φορολογία και γενικά τηνκαλύτερη απόδοση.

Ο όρος “υπεράκτια επιχείρηση” (off-shore enterprise) αναφέρεται σε κάθενομική οντότητα της οποίας οπραγματικός δικαιούχος καθώς και οιεπιχειρηματικές δραστηριότητεςγίνονται εκτός του τόπου σύστασης καικαταχώρησης της. Υπεράκτια είναι μεάλλα λόγια μία οντότητα που διαθέτεικεφάλαια και βρίσκεται σε μίαδικαιοδοσία ξένη προς τη δική μας.Λαμβάνοντας υπόψη τον παραπάνωορισμό θα πρέπει να εξεταστεί πουοφείλεται η αρνητική στάση και πολλέςφορές η σκληρή κριτική έναντι τωνυπεράκτιων επιχειρήσεων και τωντραπεζικών τους λογαριασμών. Για να

δοθεί μία πειστική απάντηση στοερώτημα αυτό θα πρέπει να αναζητηθείένας κοινός παρονομαστής τωνσυμφερόντων εκείνων που ασκούν τηνκριτική: οι (επάκτιες) τράπεζες θέλουννα κρατήσουν τα κεφάλαια στηδικαιοδοσία τους έτσι ώστε νααποκομίζουν κέρδη από τις καταθέσειςείτε με την χορήγηση πιστώσεων ήχρεώνοντας τόκους από (λ.χ.)καταναλωτικά δάνεια και άλλεςτραπεζικές υπηρεσίες και η κυβέρνησηδεν επιθυμεί την έξοδο των κεφαλαίων,ασχέτως νομιμότητάς τους, αφού έτσιχάνουν τον έλεγχο και τη δυνατότηταεποπτείας των οικονομικώνσυναλλαγών, γεγονός που μ.ά. τουςστερεί τη δυνατότητα νόμιμηςεπιβολής φορολογίας.

Η προσφυγή στη χρήση τωνυπεράκτιων χρηματοοικονομικώνκέντρων εξυπηρετεί συγκεκριμένουςστόχους: φορολογικό σχεδιασμό,αποφυγή κρατικοποίησηςπεριουσιακών στοιχείων, έλλειψηεμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστηματης χώρας διαμονής, ανεπαρκέςτραπεζικό απόρρητο ή απλά ναοφείλεται στην μετακόμιση από μίαχώρα σε άλλη. Πράγματι ένα από τασοβαρότερα πλεονεκτήματα τωνυπεράκτιων τραπεζικών λογαριασμώνείναι το αυστηρό απόρρητο και ηαπόλυτη διακριτικότητα που

προσφέρουν στον δικαιούχο.Πολλές φορές έχει προκύψει το ζήτηματου ηθικού διλήμματος περί του κατάπόσο οι επενδύσεις στο εξωτερικό καιοι προσπάθειες μείωσης τωνφορολογικών βαρών μπορούν ναχαρακτηριστούν σαν ανήθικες ή ακόμηκαι μη πατριωτικές πράξεις. Το ζήτημαδεν φαίνεται να είναι τόσο θέμα“ηθικής” όσο θέμα “ηθών”. Υπάρχουνεκατοντάδες οικονομικές στρατηγικέςπου απαιτούν χρόνο και απασχόλησημε στόχο την αποτελεσματικότερηπροστασία των ατομικώνπεριουσιακών στοιχείων. Το οικονομικόόμως όφελος από μία τέτοιαενασχόληση μπορεί να αποδειχθείπολλαπλάσια ωφέλιμο στα μεσαία καιυψηλά εισοδήματα από πολλές άλλεςενασχολήσεις λόγω της καθιερωμένης“προοδευτικής φορολογίας”.

Διεθνές Οικονομικό Έγκλημα

και ΥπεράκτιοςΟικονομικός Κόσμος

Σταύρος Κάτσιος

PRESSCODE ISSUE 11

Page 13: PressCode Issue 11

10 | 11

Page 14: PressCode Issue 11

Προς την κατεύθυνση αυτή κατα-τείνουν μάλιστα πολλοί επαγγελματίεςπου εργάζονται σκληρά και καθ’ όλατίμια και οι οποίοι καμία σχέση έχουν με“σκοτεινές δραστηριότητες”. Και αυτόπαρά την άποψη κάποιων ότι τηνμείωση της φορολογικής επιβάρυνσηςεπιδιώκουν κατά κύριο λόγο “σκοτεινάσυμφέροντα”. Οι ίδιοι κύκλοι όμως,ανταποκρίνονται και απολαμβάνουντων “φορολογικών δώρων” πουπροσφέρονται απλόχερα και “ανέξοδα”από τις κυβερνήσεις ενόψει εκλογικώναναμετρήσεων, αποσκοπώνταςακριβώς στο ίδιο αποτέλεσμα: τηνμείωση των φορολογικών τους βαρών.

Η υπέρμετρη φορολόγηση είχε πάνταως αποτέλεσμα την τιμωρία τουατόμου, αφού αποτελεί ανασταλτικόπαράγοντα στην ατομική πρωτοβουλίακαι στην οικονομική του ανέλιξη. Μόνουποκριτική μπορεί να χαρακτηριστεί ηαπορημένη στάση μεγάλου μέρους τωνπολιτικών, απέναντι στην αντίδρασητων πολιτών σε κάθε αύξηση τωνφόρων, δεδομένου ότι αυτήδυσκολεύει ιδιαίτερα την διατήρησητου βιοτικού επιπέδου όλων τωνπολιτών, εκτός φυσικά εκείνων πουείναι οι αποδέκτες της τεχνητής αυτήςαναδιανομής. Η τρέχουσα κατάστασηεμφανίζει τους μισθωτούς και τουςκάθε είδους βιομηχανικούς εργάτες ναείναι υποχρεωμένοι να επιζήσουν μεένα (αποφορολογημένο) μέρος της ήδημέτριας αμοιβής τους, ενώ ταυψηλότερα εισοδηματικά στρώματαοδηγούνται σε μία συστηματικήπροσπάθεια μείωσης των φορολογικώνβαρών τους με κάθε νόμιμο μέσο. Αυτήη νόμιμη αποφυγή φορολόγησηςμπορεί να μην αποτελεί τρόποπεραιτέρω πλουτισμού, αλλά αποτελείμε βεβαιότητα έναν ασφαλή δρόμο γιατην διατήρηση του βιοτικού επιπέδου.

Από την έναρξη της υπεράκτιαςτραπεζικής δραστηριότητες ξεπή-δησαν μία σειρά υπεράκτιων κέντρων,από αμφίβολης φήμης όπως το Nauruμέχρι τις διεθνείς αγορές του Λονδίνου

(City of London’s international markets)και τις διεθνείς τραπεζικέςεγκαταστάσεις της Νέας Υόρκης (NewYork international banking facilities). Ηάνοδος του υπεράκτιου χρηματο-πιστωτικού τομέα δεν μπορεί παρά ναοφείλεται σε μία σειρά συγκεκριμένωνλόγων, που αφορούν την αναζήτηση, εκμέρους των μεγάλων επιχειρήσεων,χαλαρότερων ρυθμιστικών πλαισίωνγια τη διοχέτευση μη-εξειδικευμένωναποθεματικών κεφαλαίων.

Τα υπεράκτια χρηματοπιστωτικάκέντρα προσφέρουν ένα πλαίσιοδιεκπεραιωτικών ρυθμίσεων μεανυπαρξία συναλλαγματικών ελέγχων,απόλυτο τραπεζικό απόρρητο,ανυπαρξία υποχρέωσης αναφορών καιελέγχων, ελάχιστες προϋποθέσεις γιααδειοδότηση, χαμηλή ή καθόλουφορολογία και ανυπαρξίαμεταναστευτικών ελέγχων ή συμβάσειςγια έκδοση επιχειρηματιών. Τοσύγχρονο υπεράκτιο χρηματο-πιστωτικό σύστημα έχει εξελιχθεί σεένα από τα θεμέλια της σύγχρονηςπαγκόσμιας χρηματοπιστωτικήςαρχιτεκτονικής και χρησιμοποιείται απόκάθε μεγάλο κατεστημένο χρηματο-πιστωτικό κέντρο, τα οποία κατάκανόνα δραστηριοποιούνται σε δύοτροχιές: μία αυστηρά ρυθμιζόμενη γιατον εγχώριο χρηματοπιστωτικό τομέακαι επιχειρηματικό τομέα και μία πολύλιγότερο ρυθμιζόμενη για τη

συστηματική προσέλκυση διεθνώνχρηματοπιστωτικών και επιχει-ρηματικών δραστηριοτήτων.

Παρόλο ότι το “υπεράκτιο” έχεισυνδεθεί με το οικονομικό έγκλημα(νομιμοποίηση εσόδων από εγκλη-ματικές δραστηριότητες, φορο-διαφυγή, απάτες, έσοδα από εμπόριοναρκωτικών κ.ο.κ.), παραγνωρίζεται τογεγονός ότι ακόμα και η προέλευση τωνπιθανά “βρώμικών” κεφαλαίων πουκατέληξαν στα υπεράκτια χρηματο-οικονομικά κέντρα ήταν αρχικάλογαριασμοί συμβατικών “νόμιμων”επάκτιων χρηματοπιστωτικών ιδρυ-μάτων της Ευρώπης και των Η.Π.Α. Τογεγονός ότι, εγκληματικά συμφέρονταχρησιμοποιούν κατά καιρούς ή σεορισμένες περιπτώσεις και συστη-ματικά τα υπεράκτια χρηματο-οικονομικά κέντρα (όπως άλλωστεχρησιμοποιούν με την ίδια συχνότητατα επάκτια χρηματοοικονομικά κέντρα,δεν καθιστά αυτά τα κέντρα ex naturaάντρο εγκληματιών.

***

Ο Σταύρος Κάτσιος είναι ΕπίκουροςΚαθηγητής Διεθνών ΟικονομικώνΣχέσεων και Διεθνούς ΟικονομικούΕγκλήματος του Ιονίου Πανεπιστημίου. Τοπαρόν αποτελεί προδημοσίευση από τουπό έκδοση βιβλίο του «Το ΟικονομικόΈγκλημα στην Αρχιτεκτονική των ΔιεθνώνΟικονομικών Σχέσεων - Τα Πρότυπα ωςΕργαλείο της Σύγχρονης Διακυβέρ-νησης» Εκδόσεις Παπαζήση, 2008 Αθήνα.

PRESSCODE ISSUE 11

Page 15: PressCode Issue 11
Page 16: PressCode Issue 11

Ο νέος ρόλος τωνυπηρεσιών πληροφοριών

και ασφάλειας στον 21ο αιώνα

Δρ. Ιωάννης Νομικός

PRESSCODE ISSUE 11

Page 17: PressCode Issue 11

Η Κοινότητα των Πληροφοριών, έχειπλέον να αντιμετωπίσει μια σειρά νέωνπροκλήσεων στον 21ον αιώνα. Στοχαοτικό μεταψυχροπολεμικό τοπίο έχειανακύψει πλέον μια σειρά νέωνθεμάτων προς διερεύνηση και μιαποικιλία νέων απειλών που πρέπει νααντιμετωπιστούν. Η σημερινή εποχή, ηεποχή της πληροφορίας προβάλλειλίαν σοβαρές προκλήσεις για τηνπαραδοσιακή «τέχνη» της ανάλυσηςπληροφοριών.

Στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα,η τρομοκρατία παραμένει ένα μείζονζήτημα τόσο για την εθνική όσο και γιατην διεθνή ασφάλεια. Ως συνέπεια τηςαύξησης των ασύμμετρων απειλών, οικυβερνήσεις κρατών δίνουν μεγα-λύτερο βάρος πλέον στην ασφάλειατων πολιτών. Η κατανόηση του τρόπουδράσης και σκέψης των τρομοκρατών,η ιεράρχηση των απειλών και ησυνειδητοποίηση της απειλής σε όλο τοφάσμα της θα βοηθήσει ουσιαστικά τιςκυβερνήσεις να ανταποκριθούν στηνπραγματικότητα της εποχής τηςδιεθνούς τρομοκρατίας.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματαπου αντιμετώπισαν οι υπηρεσίεςπληροφοριών και ασφάλειας τόσο στιςΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη μετά την11η Σεπτεμβρίου του 2001 ήταν η αν-αποτελεσματική διανομή και ανάλυσηπληροφοριών. Η συνεργασία στουςτομείς πληροφοριών και ασφάλειαςμετά την 11η Σεπτεμβρίου συνεχίζει ναπροβληματίζει τις κυβερνήσειςαρκετών κρατών λόγω του συν-

δυασμού ενός δικτυοκεντρικού κόσμουπου διευκολύνει τις τρομοκρατικέςομάδες με μια εθνοκεντρική αντίληψηγια την ανάλυση των πληροφοριών. Στην Κοινότητα των Πληροφοριών, οιαναλυτές δίνουν δικαιολογημέναμεγάλη σημασία στην προστασία τωνπηγών τους, έχουν διαφορετικήαντίληψη για τη μυστικότητα και τηνεχεμύθεια και τείνουν να αποφεύγουντην ανταλλαγή σε μεγάλη κλίμακα τωνπληροφοριών τους. Η αρχή προστασίαςτων πηγών είναι βαθιά ριζωμένη στηνΚοινότητα των Πληροφοριών.

Επίσης, έχει παραβλεφθεί το γεγονόςότι οι υπηρεσίες πληροφοριών είναιενταγμένες στο κρατικό οικοδόμημακαι ως αποτέλεσμα υποφέρουν απόσυγγενείς γραφειοκρατικές αδυναμίες.Το δεδομένο αυτό δεν γίνεται εύκολααντιληπτό λόγω της εξ ορισμούμυστικής δράσης των συγκεκριμένωνυπηρεσιών. Ακαδημαϊκοί αναλυτές που εξ-ειδικεύονται στην δομή των υπηρεσιώνπληροφοριών και ασφάλειας όπως ηΛόρενς Λουσιγκάρτεν και ο Ιάν Λέι,

έχουν διαπιστώσει σε έρευνες τους μεστελέχη υπηρεσιών πληροφοριών ότι«πάνω από όλα οι αξιωματούχοιπληροφοριών και ασφάλειας είναιγραφειοκράτες. Ζουν με κανόνες καιδρουν βάσει επιτροπών. Οι υπηρεσίεςπληροφοριών και ασφάλειας μετα-τράπηκαν σε μεγάλες γραφειοκρατικέςοντότητες στη μεταπολεμική περίοδο.» Επίσης, όπως υπογραμμίζει ο ΜάικλΧέρμαν, βετεράνος των υπηρεσιώνπληροφοριών της Αγγλίας και ση-μερινός ακαδημαϊκός στο Πανε-πιστήμιο της Οξφόρδης, «η μεγάληαλλαγή από το 1945 είναι ότι τοανθρώπινο δυναμικό στο τομέα τωνπληροφοριών αυξήθηκε δραματικά και

πολλοί από τους εργαζόμενουςαπέκτησαν δημοσιοϋπαλληλική νοο-τροπία.»

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο στις ΗΠΑο αριθμός των στελεχών τωνυπηρεσιών πληροφοριών καιασφάλειας ανέρχεται στο αριθμό των82.000 άτομα και ο προϋπολογισμόςαυτών των υπηρεσιών σε κάτιπερισσότερο από 17 δισεκατομμύριαδολάρια. Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόντου Μάικλ Χέρμαν ότι «οι υπηρεσίεςπληροφοριών έχουν τα χαρακτηριστικάτης Βεμπεριανής Γραφειοκρατίας» ηοποία άλλαξε λόγω των τεχνολογικώνεξελίξεων, αλλά είναι πανταχούπαρούσα ως δομή.

Δηλαδή, η σύγχρονη διοικητικήμεταρρύθμιση στις υπηρεσίεςπληροφοριών και ασφάλειαςχαρακτηρίζεται από την ουσιαστικήδιαφορά της με την παραδοσιακήβεμπεριανή γραφειοκρατία κατά το ότιστηρίζει την πρακτική της στη διοίκηση

αποτελεσμάτων. Διοίκηση αποτελεσ-μάτων σημαίνει επικέντρωση τηςδιοικητικής δράσης στα αποτελέσματακαι όχι μόνο στις διαδικασίες όπωςεπιβάλει η «Βεμπεριανή Γραφειο-κρατία» που πρέπει να ακολουθούνταιγια την επέλευσή τους.

Συνεπώς δυσχεραίνεται η αποτελεσ-ματικότητα των αναλυτών στιςυπηρεσίες πληροφοριών λόγω τηςανορθοδοξίας της «ΒεμπεριανήςΓραφειοκρατίας» και των ΑσύμμετρωνΑπειλών που έχουν να αντιμετωπίσουνοι υπηρεσίες πληροφοριών στιςεπόμενες δεκαετίες.

το ανθρώπινο δυναμικό στο τομέα των πληρο-

φοριών αυξήθηκε δραματικά και πολλοί από τους

εργαζόμενους απέκτησαν δημοσιοϋπαλληλική

νοοτροπία.

14 | 15

Page 18: PressCode Issue 11

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, οιπερισσότερες υπηρεσίες πληροφοριώνκαι ασφάλειας των ευρωπαϊκώνκρατών και των ΗΠΑ έχουν προβεί σεσαρωτικές αλλαγές στον τρόπολειτουργίας και δράσης τους και στοντρόπο στρατολόγησης νέων στελεχών,με συνεχή εκπαίδευση, ενώ φροντίζουνώστε το ανθρώπινο δυναμικό τους ναπροσαρμόζεται συνεχώς στο νέοπεριβάλλον.

Όλες οι προαναφερθείσες αλλαγέςέφεραν τις διαχειριστικές πρακτικέςτων υπηρεσιών αυτών πλησιέστεραπρος τις υπάρχουσες τεχνικές τωνιδιωτικών οργανισμών και συν τοιςάλλοις υπήρξε σε πολλές περιπτώσειςκαι εκμοντερνισμός της υλικοτεχνικήςυποδομής και δημιουργία νέωνκτιριακών υποδομών.

Χάρη στις παραπάνω αλλαγές, οιυπηρεσίες πληροφοριών και ασφάλειαςευρωπαϊκών κρατών έγιναναναπόσπαστα συστατικά μέρη τουεκάστοτε κρατικού μηχανισμού και

περισσότερο αντιπροσωπευτικές τωνκοινωνιών τους.

Επίσης, είναι σημαντικό να αναφερθείότι οι αλλαγές αυτές συντελέστηκανκατά την μετάβαση στην μετα-ψυχροπολεμική εποχή, και ενώ τα νέαδεδομένα επέβαλλαν αυστηρότερηεπίβλεψη και αποτελεσματικότερηδιαχείριση των υπηρεσιών αυτών απότις κοινωνίες τους. Η σημερινή θέση της Ελλάδας στοπαγκόσμιο στερέωμα ως αναπτυγμένηςχώρας και κράτους μέλους διεθνώνοργανισμών (ΝΑΤΟ, Ευρωπαϊκή Ένωση,Ηνωμένα Έθνη), όπως επίσης καικόμβος ενεργειακών δρόμων από τηνανατολή στην δύση και λόγω τηςγεωοικονομικής της θέσης, απαιτεί έναυψηλότερο επίπεδο ικανότητας,αποτελεσματικότητας και διαχείρισηςανθρώπινων πόρων με σκοπό ναδημιουργηθεί μια Ελληνική ΚοινότηταΠληροφοριών, η οποία θα μπορέσει ναανταποκριθεί στο ρόλο της και νααντιμετωπίσει τις απειλές του 21ουαιώνα. Ο τομέας των υπηρεσιών

πληροφοριών αντιμετωπίζει όσο ποτέάλλοτε την ανάγκη προσαρμογής σεένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περι-βάλλον!

***

Ο Δρ. Ιωάννης Νομικός είναι διευθυντήςστο Ερευνητικό Ινστιτούτο Ευρωπαϊκώνκαι Αμερικανικών Μελετών(www.rieas.gr)

PRESSCODE ISSUE 11

Page 19: PressCode Issue 11

Προς ένα νέο στρατηγικό πλάνο της Βόρειο-Ατλαντικής

Συμμαχίας

Δρ. Μάριος Παναγιώτης Ευθυμιόπουλος

16 | 17

Page 20: PressCode Issue 11

Σε ένα συνεχώς μεταλλασόμενοπεριβάλλον ασφάλειας οι στρατηγικέςπροκλήσεις της Βόρειο-ΑτλαντικήςΣυμμαχίας διαφοροποιούνται τακτικά.Οι στρατηγικές αυτές προκλήσειςπροκύπτουν λόγω των συνεχώνπαγκόσμιων αλλαγών στη γεωπολιτικήκαι γεωστρατηγική σκακιέρα, καθώς καιτων ασύμμετρων απειλών, όπως έχουναυτές προκαθοριστεί από τα 26 κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ.

Με την συνεχή πολιτική μετάλλαξη πουξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2002 ωςαποτέλεσμα της συνόδου κορυφής τουΝΑΤΟ στην Πράγα, η Βόρειο-ΑτλαντικήΣυμμαχία θέτει νέους στόχους σε μιαπαγκοσμιοποιημένη και γεμάτηανασφάλεια κοινωνία. Η παρούσαμετάλλαξη που επιτελείται σε διοικη-τικό, επιχειρησιακό στρατιωτικό καιοικονομικό επίπεδο, θεωρείται πωςπρέπει να επικυρωθεί και πολιτικά,καθορίζοντας έτσι και τις νέες πολιτικέςανάγκες και προκλήσεις της Συμμαχίαςτου 21ου αιώνα, σε μακροχρόνιοεπίπεδο. Έτσι η ανάγκη ενός νέουστρατηγικού άξονα με την μορφή ενόςνέου στρατηγικού πλάνου κρίνεταιαναγκαία.

Η αποτελεσματικότητα μιας πιθανο-λογούμενης ανανεωμένης και πολιτικάΣυμμαχίας, θεωρείται πως θα πρέπει ναχαρακτηρίζεται κανονιστικά από επι-διώξεις και προοπτικές, αναβάθμισης

του ρόλου της Συμμαχίας, ώστε ναμπορεί υλοποιεί όλες τις δημοκρατικάκοινές αποφάσεις των κρατών-μελώντης.

Με τις αποφάσεις τόσο της πρόσφατηςσυνόδου κορυφής του Βουκουρεστίουτον Απρίλιο του 2008 όσο και της Ρίγατο 2006, μια πιθανή επικύρωση τηςυπάρχουσας μετάλλαξης σε διοικητικόκαι στρατιωτικό επίπεδο σε ένα νέο καιανανεωμένο στρατηγικό πλάνο το 2009είναι εφικτή.

Κατ’ αυτό τον τρόπο, η Βόρειο-Ατλαντική Συμμαχία πιστεύεται πως καιπολιτικά θα είναι έτοιμη νααντιμετωπίσει (με ένα νέο καιανανεωμένο στρατηγικό πλάνο) τιςυπάρχουσες αλλά και τις νέες

παγκόσμιες προκλήσεις γεωπολιτικέςκαι γεωστρατηγικές, με συμμετοχή τωνκρατών-μελών, συνεργαζομένων ή καινέων. Με το νέο αυτό και ανανεωμένοστρατηγικό πλάνο, θα ενισχυθεί ηπαρουσία της παγκοσμίως ως αυτό-νομος ή ανεξάρτητος μηχανισμόςδιατήρησης ειρήνης και σταθερότητας.Μια νέα στρατηγική πνοή τηςΣυμμαχίας, που πιθανώς να προκύψει,θα πρέπει να συμφωνεί και να σέβεταιωστόσο τους δημοκρατικούς όρουςαπό τους οποίους διέπεται οΚαταστατικός Χάρτης του Ο.Η.Ε.

Η ενίσχυση των στρατιωτικών,επιχειρησιακών, διοικητικών καιοικονομικών διαρθρώσεων τηςΣυμμαχίας, σε τακτικό και στρατηγικόεπίπεδο που θα οριστούν, θα αυξήσουν

PRESSCODE ISSUE 11

Page 21: PressCode Issue 11

μακροπρόθεσμα τις πολιτικό-στρατιωτικές ικανότητες, και πιθανώςνα διαμορφώσουν μια νέα πολιτικήατζέντα του ΝΑΤΟ σε παγκόσμιοεπίπεδο.

Η Συμμαχία θεωρείται πως θα πρέπει ναεπαναδεσμευθεί συνολικά πολιτικό-στρατιωτικά για τον επανα-προσδιορισμό μιας ουσιαστικότερηςκαι συμφέρουσας συνεργασίας μεταξύτων κρατών-μελών της, αλλά καιεταίρων της. Μέσω συνεχούςδιαβούλευσης με τα κράτη-μέλη της, τοΝΑΤΟ θα πρέπει να δημιουργήσει ένακοινό μνημόνιο κατανόησης, που θαενταχθεί στο ανανεωμένο στρατηγικόπλάνο, σχετικά με το σκοπό, τον ρόλο,την δράση καθώς και τις υποχρεώσειςτου απέναντι στα κράτη πουδεσμεύονται σε μακροχρόνιασυνεργασία, αλλά και τα εταιρικά πουδεσμεύονται σε μόνιμη.

Η Συμμαχία, θα πρέπει να συνεχίσει ναυλοποιεί τις αποφάσεις των 26 σήμερακρατών-μελών και να διασφαλίζει ταδιασυλλογικά συμφέροντα τους.Οφείλει επίσης, να εξασφαλίσει για τηνασφάλεια και σταθερότητα πάνω στηνβάση της αλληλοκατανόησης και τηςσυνεργασίας προς όφελος των μελώναλλά και εταίρων της σε συλλογικό ήδιμερές επίπεδο συνεργασίας.

Σε διεθνές επίπεδο πρακτικά, το ΝΑΤΟπιστεύεται πως θα αποκτήσει εν τέλειένα νέο πολιτικό ρόλο ως μοχλόςεπιρροής σε θέματα ασφάλειας αλλάκαι ως φορέας παροχής ασφάλειας.Χωρίς να προσδιορίζονται ταγεωγραφικά όρια πού θα πρέπει νασταματήσει η επιρροή του ΝΑΤΟ, ωςστρατιωτική μηχανή ειρήνης καιπολιτικής αποδοχής, και με τηνεπιχειρηματολογία πως το ΝΑΤΟμετεξελίχθηκε και θα συνεχίσει ναμετεξελίσσεται, θεωρείται πως θασκιαγραφηθεί τελικά μια νέα καιανανεωμένη στρατηγική πολιτική,κανονιστικού τύπου.

Τελικά, το πιθανό νέο και ανανεωμένοστρατηγικό πλάνο θα περιέχει όλα ταστοιχεία εναρμόνισης των νέωνπολιτικών του ΝΑΤΟ με τις ανάγκες τουσυνεχώς μεταβαλλόμενου περιβάλ-λοντος ανασφάλειας, δηλαδή 1) τηςπολιτικής της στρατιωτικής τυπο-ποίησης και διαλειτουργικότητας τωνδυνάμεων ασφάλειας σε τακτικό καιεπιχειρησιακό επίπεδο, 2) της νέαςπολιτικής βούλησης και πρωτοβουλίαςτων κρατών-μελών αλλά και εταίρωνγια νέα εμπλοκή της Συμμαχίας σεεπιχειρήσεις διεθνούς βεληνεκούςόπως αυτή στο Αφγανιστάν μέσω τηςISAF, που ορίζουν το περιβάλλονανασφάλειας τόσο περιφερειακά όσοκαι σε παγκόσμιο βεληνεκές. Σε ένα νέοκαι ανανεωμένο κανονιστικού τύπουστρατηγικό πλάνο δράσης, η Συμμαχίαέχει την υποχρέωση να ξεκαθαρίσει

τελικά τον σκοπό και τον ρόλο της ωςπαροχέας ασφάλειας τόσο εντός τουβεληνεκούς πλαισίου δράσης της όσοκαι εκτός των παραδοσιακών ορίωνπροστασίας σε μακροχρόνιο πλαίσιολειτουργίας σε μια ανασφαλήπαγκοσμιοποιημένη κοινωνία.

Το 2009, στο Κίελο και στοΣτρασβούργο όπως αναφέρεται στηναπόφαση της Συνόδου τουΒουκουρεστίου, αναμένεται ησύμφωνη απόφαση των κρατών-μελώνγια την δημιουργία του νέου αυτούανανεώμένου στρατηγικού πλάνουασφάλειας που θα αποσαφηνίζει τηννέα πολιτική της Συμμαχίας σε όλα ταβασικά, αλλά και δευτερεύοντα επίπεδαλειτουργίας του Οργανισμού.Πιθανολογείται πως βάση τωνπροαναφερθέντων, το νέο πλαίσιολειτουργίας του πλάνου, θα περιέχειστοιχεία αποτρεπτικής και προληπτικής

πολιτικής αντίδρασης της Συμμαχίας.Συνεπώς, το ΝΑΤΟ θα μπορούσαμε ναπούμε ότι βρίσκεται σε ένα νέοσταυροδρόμι διαμόρφωσης ενόςστρατιωτικό-πολιτικού «οδικού χάρτη»λειτουργίας.

***

Ο Δρ. Ευθυμιόπουλος είναι ΑριστούχοςΔιδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών τουΠανεπιστημίου Κρήτης και υπότροφοςτου Ιδρύματος Ωνάση. Το γνωστικό τουαντικείμενο είναι οι διεθνείς σχέσεις καισυγκεκριμένα οι πολιτικές του ΝΑΤΟ καιοι σχέσεις ΝΑΤΟ-Ρωσίας.

Με το νέο αυτό και ανανεωμένο στρατηγικό

πλάνο, θα ενισχυθεί η παρουσία της Συμμαχίας,

παγκοσμίως ως αυτόνομος ή ανεξάρτητος μηχα-

νισμός διατήρησης ειρήνης και σταθερότητας.

18 | 19

Page 22: PressCode Issue 11

Για δεκαετίες οι μελετητές των διεθνώνσχέσεων αγνοούσαν την παρουσία τωνμη κυβερνητικών οργανώσεων, τιςοποίες θεωρούσαν ασήμαντουςδρώντες σε σχέση με τα κράτη. Αν καιυπήρχαν μελετητές που υποστήριζανότι οι μη κυβερνητικές οργανώσεις θαέπρεπε να συνυπολογιστούν στηνανάλυση των διεθνών σχέσεων,βρίσκονταν στο «περιθώριο», καθώς ηπλειονότητα των διεθνολόγωνθεωρούσε μεν ότι οι μη κυβερνητικέςοργανώσεις είναι «ενδιαφέρουσες»,αλλά ότι πολιτικά και διπλωματικά δενσχετίζονται με τη διεθνή κρατο-κεντρική πραγματικότητα.

Η κύρια ενασχόληση των διεθνολόγωνήταν με θέματα στρατηγικής καιπολιτικής της ισχύος. Η έρευναεστιαζόταν στα κράτη και τις κυβερ-νήσεις τους, και ειδικότερα στη μελέτητης εξωτερικής πολιτικής των κρατώνστο άναρχο διεθνή χώρο και τιςστρατηγικές τους για την απόκτησηισχύος μέσω της ισορροπίας δυνάμεων,

της αποτροπής και τη σύστασηαμυντικών συνασπισμών/συμμαχιών. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα,ωστόσο, ο κόσμος άλλαξε εντυ-πωσιακά, με αποτέλεσμα σήμερα ναζούμε σε μια πολυκεντρική διεθνή κοι-νωνία, που περιλαμβάνει κυβερ-νητικούς, διακυβερνητικούς και μηκυβερνητικούς δρώντες, και όπουαντικείμενο μελέτης των διεθνώνσχέσεων δεν είναι μόνο η πολιτικήισχύος, αλλά και η συνεργασία και ηεπίλυση διενέξεων.

Επιπλέον, τα κρατικά σύνορα δεναποτελούν πλέον τροχοπέδη για τηνεπαφή, την επικοινωνία και τησυνεργασία. Αυτό που σήμερα είναιευρέως γνωστό ως παγκοσμιοποίηση,έχει πολλαπλασιάσει δραματικά τιςδιεθνείς συναλλαγές και τους τρόπουςδιάχυσης πληροφοριών, αμφισ-βητώντας το μονοπώλιο των κυβερ-νήσεων στη χάραξη πολιτικής.Υπάρχουν αρκετά ζητήματα, τα οποίαολοένα και περισσότερο μπορούν ναθεωρηθούν ως προβλήματα παγ-κόσμιας ασφάλειας.

Το κράτος, που κάποτε μας παρείχεασφάλεια, σήμερα αποδεικνύεταιατελέσφορο. Δεν είναι πλέον σε θέσηνα επωμιστεί τον ρόλο που έπαιζε.Μπροστά στο πλήθος τωνπροβλημάτων που μας απειλούν,οδηγούμαστε όλο και περισσότερο σε«μεταεθνικές» και διεθνικές μορφέςπολιτικής και συμμετοχής. Στημετακίνηση αυτή οργανώσεις όπως ηOxfam, η Greenpeace, η ΔιεθνήςΑμνηστία, η ActionAid και χιλιάδεςάλλες, προσφέρουν την απαραίτητηδιεθνική προοπτική στην αντιμετώπισηαπειλών που δεν γνωρίζουν καταγωγήή σύνορα. Αυτές οι οργανώσεις,γνωστές ως «μη κυβερνητικέςοργανώσεις», σχηματίζουν ένατεράστιο δίκτυο που διασχίζει τα εθνικάσύνορα, και εμπλέκονται σε ένα ευρύφάσμα διαδικασιών λήψης αποφάσεωνσε θέματα που εκτείνονται από τηνπαγκόσμια ασφάλεια ως τα ανθρώπιναδικαιώματα και το περιβάλλον.

Ο παγκόσμιος ρόλος

των Μ.Κ.Ο.

Χρήστος Α. Φραγκονικολόπουλος

20 | 21

Page 23: PressCode Issue 11

Αυτή η εξέλιξη έχει χαρακτηριστείπαγκοσμιοποίηση από κάτω, όπου οιμη κυβερνητικές οργανώσεις ως οικύριοι εκφραστές της παγκόσμιαςκοινωνίας των πολιτών, εκλαμβάνονταιως ρυθμιστικοί και πολιτικοί δρώντεςπου συμβάλλουν στην παγκόσμιαασφάλεια, στην εξάλειψη της βίας, στηνμεγιστοποίηση της οικονομικήςευημερίας, στην απόδοση κοινωνικήςκαι πολιτικής δικαιοσύνης και στηνπροστασία του περιβάλλοντος.

Κατά συνέπεια, όλο και περισσότεροιμελετητές των διεθνών σχέσεων(κυρίως στο εξωτερικό), εκτός από τουςπιο άκαμπτους ρεαλιστές, στρέφονταιστη μελέτη της επιρροής που ασκούν οιμη κυβερνητικές οργανώσεις στηδιαμόρφωση της παγκόσμιας πολι-τικής. Αυτή η αναγνώριση επεκτείνεταιπέρα από τους ερευνητές των διεθνώνσχέσεων, καθώς τα κράτη και οιδιακυβερνητικοί οργανισμοί ανα-γνωρίζουν τον ουσιαστικό ρόλο των μηκυβερνητικών οργανώσεων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελείτο άνοιγμα που επιχείρησε καιυλοποίησε το ελληνικό υπουργείοΕξωτερικών με τις μη κυβερνητικέςοργανώσεις στα τέλη της δεκαετίας του1990, με τη δημιουργία της ΥπηρεσίαςΔιεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας(ΥΔΑΣ). Έτσι, ενώ το 1999 η Ελλάδαήταν το μοναδικό κράτος-μέλος τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης που δεν διέθετεθεσμικό πλαίσιο για τη δράση τωνανθρωπιστικών και αναπτυξιακών μηκυβερνητικών οργανώσεων, στα τέλητου 2005 στο Ειδικό Μητρώο της ΥΔΑΣήταν εγγεγραμμένες 371 μηκυβερνητικές οργανώσεις.

Ωστόσο, παρά την τάση πουαναφέραμε, αυτή η πραγματικότητα καιθεώρηση του διεθνούς γίγνεσθαι έχειπαραμεληθεί στην Ελλάδα. Όχι μόνοαπό την πλειονότητα των ακαδημαϊκών(διεθνολόγους-πολιτικούς επιστήμονες)αλλά και από την πλειονότητα τωνΕλλήνων πολιτικών, διπλωματών καιδημοσιογράφων, με αποτέλεσμα ναεπικρατούν στις διεθνείς σχέσεις της

χώρας, ακόμη και σήμερα, υπερ-απλουστευμένα εθνοκεντρικά στερεό-τυπα της παγκόσμιας πραγματικότητας.Χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος με τονοποίο αντιμετωπίζουμε τις μηκυβερνητικές οργανώσεις στην Ελλάδα.Όταν η Διεθνής Αμνηστία, γιαπαράδειγμα, καταγγέλλει τις παρα-βιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτωνστην Τουρκία, γράφουμε την είδησηστην πρώτη σελίδα. Όταν η ίδιαοργάνωση διαμαρτύρεται για τηνκαταπίεση των Μαρτύρων του Ιεχωβάή των Μουσουλμάνων στην Ελλάδα,είναι ανθελληνική και πληρωμένη απόξένα κέντρα.

Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότιτο βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψηαντίληψης του σύγχρονου κόσμου καιτων αναγκών του. Οι σύνθετες διεθνείςσυνθήκες, το νέο είδος και ηπολυπλοκότητα των σημερινώνπροβλημάτων, απαιτούν όλο καιπερισσότερο τη συμμετοχή των μηκυβερνητικών οργανώσεων στηναντιμετώπιση ζητημάτων που δενεπιλύονται μόνο σε κρατικό επίπεδο.

Όσο περισσότερο τα κράτηενσωματώνονται σε ένα παγκόσμιοπλαίσιο, στο οποίο η διάκριση μεταξύεσωτερικού και εξωτερικού έχειαλλοιωθεί, όπου τα σύνορα είναιλιγότερο σημαντικά και η ανθρώπινηασφάλεια βασίζεται στην αλληλ-εξάρτηση και τις κοινές απειλές καιαδυναμίες, τόσο περισσότερο ευνοείταιη ανάπτυξη και παρουσία των μηκυβερνητικών οργανώσεων.

***

Ο Χρήστος Φραγκονικολόπουλοςείναι Λέκτορας Πολιτικής Επιστήμης-Διεθνών Σχέσεων, Α.Π.Θ.

PRESSCODE ISSUE 11

Page 24: PressCode Issue 11

PRESSCODE ISSUE 11

Page 25: PressCode Issue 11

Εξ αιτίας της πρόσφατης οικονομικήςδυσχέρειας και των πολιτικο-οικονομικών σκανδάλων εμφανίζονταιστον τύπο και στην τηλεόραση όλο καιπερισσότερο αμφισβητήσεις τουκοινωνικοοικονομικού μας συστήματοςτης φιλελεύθερης δημοκρατίας, δηλδήτου συστήματος που συνδυάζει τηδημοκρατία και την ελεύθερηοικονομία..

Πολλοί πολίτες αποδέχονται τοσύστημα αλλά δεν το αγαπούν,συναισθηματικά δεν ταυτίζονται μαζίτου, διότι, αφ΄ ενός μεν δεν κατανοούντην αξία του , αφ΄ ετέρου δε, αντι-λαμβάνονται ότι ορισμένοι δεν ακο-λουθούν τους κανόνες του συστήματοςμε σκοπό το ίδιον όφελος εις βάροςτων υπολοίπων. Είναι ανθρώπινηαδυναμία να εκτιμάται και να κατα-νοείται η αξία ενός αγαθού όταν αυτόβρίσκεται σε έλλειψη- τα αυτονόητακαι σε αφθονία διαφεύγουν τηςπροσοχής και εκτίμησης μας. Ηπαρεχόμενη δημοκρατία και ελεύθερη

οικονομία δεν ήταν πάντα αυτονόητααγαθά, είναι τα μεγαλύτεραεπιτεύγματα του πολιτισμού μας καικύρια πηγή της προόδου μας. Παρά ταβιώματα πολλών εξ ημών και τωνγενεών των γονέων μας σε ανελεύθερακαθεστώτα έχουμε λησμονήσει τηναθλιότητα της ζωής χωρίς τις αρχές τηςφιλελεύθερης δημοκρατίας.

Από τη φύση τους όλες οι κοινωνικέςδημιουργίες μας είναι δισυπόστατεςκαθώς εμπεριέχουν ταυτόχρονα τοκοινωνικό και το ατομικιστικό στοιχείο.Αυτή τη πραγματικότητα που έχει δυικήυπόσταση, ως προϊόν της κοινωνικήςμας ανάγκης και του ωφελιμιστικούατομικισμού μας, δυσκολευόμαστε νααναλύσουμε στις συνιστώσες της καιως εκ τούτου να οριοθετήσουμε ταμέρη της.Η κοινωνία έχει δημιουργήσει όργαναπου έχουν στο πυρήνα τους τηνεξυπηρέτηση κοινωνικών στόχων,όπως τα πολιτικά κόμματα που θέλουννα αποκτήσουν την πολιτική εξουσίακαι να εφαρμόσουν τα προγράμματατους, η εκκλησία να διακονήσει τοθρησκευτικό της μήνυμα,

ο κρατικός μηχανισμός να υπηρετήσειτους πολίτες, οι συνδικαλιστές ναυπερασπίσουν τα δικαιώματα τωνμελών του συνδικαλιστικού τουςφορέα, τα ΜΜΕ να ενημερώνουν τουςπολίτες.Υπάρχει όλο και μεγαλύτεροςπροβληματισμός για τη διαφαινόμενηαλλαγή του πνεύματος και του τρόπουλειτουργίας των κοινωνικών οργάνων,όπου το ατομικό συμφέρον τωνλειτουργών τους προέχει τουκοινωνικού σκοπού που υπηρετούν. Οισκοποί των οικονομικών μονάδων, πουείναι κατά κύριο λόγο το οικονομικόόφελος και το κέρδος, καθώς και οτρόπος λειτουργίας τους, έχουν γίνεισυνήθεις σκοποί και τρόποι λειτουργίαςτης κοινωνίας.

Η απομάκρυνση των κοινωνικώνοργάνων και διαδικασιών από τοφυσικό τους κατά τεκμήριο και κατάορισμό ρόλο στις ατραπούς τωνιδιωτικών συμφερόντων είναι η πηγήκαι συνάμα το αποτέλεσμα τωνφαινόμενων εκμαυλισμού του συστή-ματος.

Η λογική του συστήματος

της φιλελεύθερηςδημοκρατίας μας

Χαρίλαος Γκορίτσας

22 | 23

Page 26: PressCode Issue 11

Περαιτέρω μία ηθελημένα καλ-λιεργημένη θολούρα περί του τι ανήκειστην σφαίρα του κοινωνικού και τι στησφαίρα του ιδιωτικού συμφέροντος,περιπλέκει περαιτέρω τη δυσνόητηπραγματικότητα προς επιλήψιμες,δηλαδή μη κοινωνικής συμβατότηταςκαι επαρκούς αιτιολόγησης,συναλλαγές εις όφελος μερικών και ειςβάρος των υπολοίπων.

Λόγω των ανωτέρω εκφράζονταιεναλλακτικές προτάσεις στηνφιλελεύθερη δημοκρατία μας πουβρίσκουμε στα άκρα του εύρους τουεκκρεμούς «κοινωνικότητα-ατομι-κισμός». Στο ένα άκρο βρίσκουμε τηναπόλυτη υποταγή του ατόμου στοσύνολο, με παρελκόμενη την κυριαρχίατου κοινωνικού στοιχείου στοατομικιστικό να οδηγεί στη γένεση τωνδιαφόρων ειδών φασισμού, κομμου-νισμού, κρατικοπολιτικού αυταρχισμού,επιλεκτικές ή μαζικές διώξεις, εκτο-πίσεις, κάθε λογής εγκλήματα κατά τηςζωής και της περιουσίας των πολιτών.

Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ταστρατόπεδα εξόντωσης των ναζί, τασοβιετικά γκουλάγκ, τις γενοκτονίες καιτα άλλα παρακολουθήματα τωνπολιτικών των απολυταρχικών καθεσ-τώτων. Δεν πρέπει να διαφεύγει τηςπροσοχής μας η οικονομική αποτυχίακαι τα συνακόλουθα των αριστερώνλογικών και αντιπαραγωγικών πρακ-τικών καθώς και τα τραγικά απ-τελέσματα δεξιών εθνικιστικώνηθικοπλασιών. Στο άλλο άκρο τουεκκρεμούς βρίσκεται η αποξένωση τουατομικιστικού στοιχείου από τιςαναγκαίες κοινωνικές παραμέτρουςπου απαιτούνται για την ομαλή συμ-βίωση των ανθρώπων η οποία οδηγείστην αυτοαναίρεση του αγαθού τηςελευθερίας που από την φύση του είναικοινωνικό αγαθό και επικράτηση τηςαντικοινωνικότητας και της απόγνωσηςτης ανομίας και της έλλειψηςπολιτισμού.

Ο ελεύθερος, δηλαδή ο μη δέσμιος,θεμελιωδών κοινωνικών επιταγών,αυτοαναιρείται ως κοινωνικό όν καιλειτουργεί παρά φύση και ως εκ τούτουαδυνατεί να αυτοεκπληρωθεί.Επακόλουθο της αποξένωσης τουατομικιστικού από το κοινωνικόστοιχείο και του κοινωνικού από τοατομικιστικό είναι η αδυναμία ορισμούτι είναι καλό και ευκταίο και τι είναικακό και απευκταίο. Στον ατομικισμό τοκαλό συμπορεύεται με το προσωπικόσυμφέρον, σε περιβάλλοντα πουυπερισχύει το κοινωνικό στοιχείο,ατυχώς το καλό και το πρέπον τοορίζουν οι καθοδηγητές της κοινωνίας,συνήθως στο όνομα μιας ανώτερηςδύναμης ή μιας ανώτερης ιδέας προςίδιον όφελος.

Σήμερα περισσότερο από ποτέ, ζούμεσε μια κοινωνία φιλελεύθερη,πολυπολιτισμική, πολυσυλλεκτική,πολλαπλών κοινωνικά αποδεκτώνπνευματικών και μορφωτικώνεπιπέδων, οικονομικών στρωμάτων,κοινωνικών προελεύσεων όπου ηπλειονότητα των πολιτών έχει ενεργήπαρουσία και άποψη, την οποίαδιαμορφώνουν ανάλογα με τηνπροσωπική τους ποιότητα και το χώροπου δραστηριοποιούνται. Στο επίπεδοτης οικονομίας ισχύουν διαφορετικοίηθικοί κανόνες από αυτούς πουισχύουν στους ακαδημαϊκούς χώρους.

Ο ορισμός του καλού και κακού είναιδιαφορετικός για τον απαιτητικόαυτοδημιούργητο γιάπη από εκείνοντου δημοσίου υπαλλήλου. Τα κριτήριατων πιστών της εκκλησίας είναιδιαφορετικά από τα κριτήρια των μηπιστών, ο τρόπος ζωής των σεξουαλικάετερόφυλων διαφέρει από τον τρόποζωής των ομοφυλόφιλων. Οι εργολάβοι

έχουν διαφορετικό κώδικα ηθικής απότους δικαστικούς. Για ορισμένους ηκοινή συνισταμένη της πολυηθικής μαςθα έπρεπε να είναι ο μέσος όρος, ηκοινή συνισταμένη, των διαφορετικώνθέσεων.

Για άλλους ο ορισμός του πρέποντοςκαι ορθού είναι το μη ενοχλητικό,δηλαδή ο καθένας μπορεί να κάνει ότιθέλει αρκεί να μην μας ενοχλεί. Η φιλελεύθερη δημοκρατία μαςξεπερνά την λογική της ηθικής και τωναυθαίρετων επιλογών και βασίζεται σετρεις πυλώνες : a) στην δημοκρατικήεπιλογή της πολιτικής εξουσίας, β) στηνελεύθερη καταναλωτική επιλογή μέσαστο ανταγωνιστικό περιβάλλον της

οικονομίας της αγοράς και επι-βράβευση των παραγωγών, των προ-ϊόντων τους και της παραγωγικότηταςμέσω της καταναλωτικής προτίμησηςστα πλαίσια της καταναλωτικήςδυνατότητας γ) στο κράτος δικαίου. Ηκοινωνία μας βρίσκεται σε διαρκήαναζήτηση της βέλτιστης δομής καιλειτουργίας όπου μέσω τωνδημοκρατικών εκλογών και τηςελεύθερης οικονομίας, με τη μέθοδοτων διαδοχικών προσεγγίσεων,προσπαθεί να επιτύχει το συγκερασμόκοινωνίας και ατόμου. Η άσκηση αυτήείναι δύσκολη και διαρκής και οιδιαδοχικές προσεγγιστικές λύσειςδίνουν απάντηση στα εκάστοτεαναφυόμενα προβλήματα τηςκοινωνίας.

Προβλήματα έχει η λειτουργία τουσυστήματος μας, αλλά ούτε οιπρόσκαιρες οικονομικές δυσκολίες,

η ομαλή λειτουργία του συστήματος βασίζεται στο

συγκερασμό των κοινωνικών και ατομικών μας

αναγκών που εκφράζεται από την φιλελεύθερη

δημοκρατία

PRESSCODE ISSUE 11

Page 27: PressCode Issue 11

ούτε τα κατά καιρούς σκάνδαλααναιρούν την μοναδικότητα τηςεύλογης κοινωνικής δομής καιλειτουργίας του φιλελεύθερου δημο-κρατικού συστήματος.Οι νομοθέτες και οι λειτουργοί τηςδικαιοσύνης καλούνται να παίξουνπρωτεύοντα ρόλο στην διατύπωση,εμπέδωση, κατανόηση, εφαρμογή καιεκπαίδευση των αρχών τηςδημοκρατικής φιλελεύθερης κοινωνίαςμας, της κοινωνίας της διαφο-ρετικότητας και της ανοχής καισεβασμού των απόψεων των άλλων. Ηεν γένει παιδεία έχει τον σημαντικόρόλο της διαμόρφωσης σύννομηςνοοτροπίας στους πολίτες.

Στην Ελλάδα δυστυχώς η πρωτοβάθμιακαι δευτεροβάθμια παιδεία διακρίνεταιαπό έντονο ακαδημαϊσμό και έχει κύριοστόχο την προετοιμασία των μαθητώνγια την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ως εκτούτου η παρεχόμενη δημόσια καιιδιωτική παιδεία στη χώρα μας έχειπαντελώς αποτύχει στην εμπέδωσηκοινών αξιών και στην αγωγή πολιτώνσύννομης συμπεριφοράς και συλ-λογικού πνεύματος που είναι από τα

μείζονα ζητούμενα σε μια κοινωνία.Συμπερασματικά η ομαλή λειτουργίατου συστήματος βασίζεται στοσυγκερασμό των κοινωνικών καιατομικών μας αναγκών που εκφράζεταιαπό την φιλελεύθερη δημοκρατία. Είναιτο σημείο καμπής της ομαλήςλειτουργίας της ατομικότητας εν σχέσειμε την συλλογικότητα της κοινωνίαςμας.

Εμπόδιο στην εκπλήρωση αυτού τουστόχου της φιλελεύθερης δημοκρατίαςμας είναι οι κακοποιήσεις πουυφίσταται το σύστημα μας απόορισμένους που συμμετέχουν στοοικονομικό, κοινωνικό και πολιτικόγίγνεσθαι και έχουν σκοπό τονπροσπορισμό κοινωνικοπολιτικών καιοικονομικών ωφελημάτων, μεπαράνομες διεφθαρμένες ή καιδιαπλεκόμενες μεθοδεύσεις. Τοπρόβλημα προς επίλυση είναι η άρσητης αντικανονικής λειτουργίας τουσυστήματος και της ορθής λειτουργίαςτων μερικώς ανενεργών μηχανισμώνελέγχων και των ασφαλιστικώνδικλείδων καλής λειτουργίας του και όχιη προβολή νεοαριστερών βερμπα-

λισμών και αποδοχή αντιπαραγωγικώνπροτάσεων ή ακροδεξιών εθνικισμώνκαι ηθικοπλασιών που λοιδορούν τονπολιτισμό μας της ανοχής καιπολυφωνίας και την προσπάθειαδημιουργίας ενός παγκοσμιοποιημένουπεριβάλλοντος. Το σύστημα τηςφιλελεύθερης δημοκρατίας μας είναι ημοναδική συνολική κοινωνική προβολήατομικών προτάσεων και οφείλουμε ναυπεραμυνθούμε αυτού, με εμβάθυνσητης κοινωνικής μας παιδείας, τηνεμπέδωση της σύννομης συμπε-ριφοράς των πολιτών, την παραγωγικήσυμμετοχή στο παγκοσμιοποιημένοπεριβάλλον και ανταπαντώντας στουςνοσταλγούς της κυριαρχίας τωνπολιτικών άκρων ότι δεν θα δεχθούμεπισωγυρίσματα σε αντιδημοκρατικέςπολιτικές του παρελθόντος.

***

Ο Χαρίλαος Γκορίτσας είναι Πρόεδροςτου ΕλληνοΒρετανικού Επιμελητηρίου

24 | 25

Page 28: PressCode Issue 11

Η ανάλυση μου έχει σαν στόχο τηνπεριγραφή της μεθοδολογίας τωνκυριότερων ομάδων επιρροής (Lobby)που επηρεάζουν την εξωτερικήπολιτική των ΗΠΑ όπως ακριβώς τηνμελέτησα στο Διεθνές Πανεπιστήμιοτης Ουάσινγκτον κατά την παραμονήμου για αρκετά χρόνια στις ΗΠΑ. Πρώτον θα αναφερθώ σταχαρακτηριστικά του Ελληνικού,Αρμενικού του Σερβικού και τουΕβραϊκού καθώς και άλλων ΜοντέλωνΔιασποράς και την επιτυχία που έχουνσημειώσει σε πολλούς τομείς στις ΗΠΑ.Μετέπειτα, θα σας παρουσιάσωπροτάσεις και σκέψεις που αφορούντην καλύτερη οργάνωση της ΕλληνικήςΔιασποράς.

Θα ξεκινήσω θέτοντας σας έναερώτημα που μπορεί να σαςαιφνιδιάσει: Μπορεί ο Ελληνισμός τηςΔιασποράς να αποκτήσει παγκόσμιαδύναμη στο 21ον αιώνα?

Με τις ραγδαίες επαναστάσεις στοχώρο των επικοινωνιών, ο ιστορικόςχρόνος επιταχύνεται. Η οργάνωση τωνΑποδήμων στηρίζεται αποφασιστικά σεεπικοινωνιακά μέσα. Με σωστέςμορφές οργάνωσης και με τηνσύγχρονη τεχνολογία μπορούμε ναεπιτύχουμε θεαματικά αποτελέσματασε συντομότερο χρόνο.Οι Έλληνες, οι Αρμένιοι και οι Εβραίοιτης Διασποράς είναι μοναδικοί στιςδυτικές χώρες και γλωσσικά καιπολιτισμικά. Αυτή η μοναδικότητα δίνειτην δυνατότητα τόσο στους Έλληνεςόσο και στους Αρμενίους τηςΔιασποράς να ενσωματωθούν στοσύστημα χωρίς να αφομοιωθούνπολιτισμικά. Το ίδιο όμως δεν ισχύει για παράδειγμα,ούτε για τους ισπανόφωνους στις ΗΠΑ,ούτε για τους γαλλόφωνους διεθνώςούτε ασφαλώς για την κοινότητα τωνΙρλανδών, αλλά ούτε και για όλους τουςασιάτες, με χαρακτηριστική εξαίρεσητην Κινεζική Διασπορά. Είναι έναχαρακτηριστικό που περιγράφειαποκλειστικά τους Έλληνες, και τουςΑρμενίους της Διασποράς.

Σε σύγκριση όμως με την Ελληνική,Αρμενική και Σερβική Διασπορά,σημαντικό είναι να αναφέρω ότι τοΕβραϊκό Mοντέλο Διασποράςστηρίζεται στην αρχή της"Συμπυκνωμένης Δύναμης." Στηνεπέμβαση δηλαδή σε εκείνους τουμηχανισμούς διαμόρφωσης πολιτικής,ώστε να μεγιστοποιείται κάθε φορά τοεπιδιωκόμενο πολιτικό αποτέλεσμα.Από αυτή την άποψη το μοντέλο αυτόμας δίνει ένα μοναδικό πρότυπο"αξιοποίησης του πολιτικού κεφα-λαίου." Τι εννοώ με την έκφραση "ΑξιοποίησηΠολιτικού Κεφαλαίου." Λόγω τουδημοκρατικού πλουραλισμού στις ΗΠΑ,αλλά και λόγω του υψηλού βαθμούαποχής από τις εκλογικέςαναμετρήσεις, μεγάλος αριθμός εδρώνστο Κογκρέσο κρίνονται για λίγεςσχετικά ψήφους.

Επίσης, λόγω της οργιώδους παρέμ-βασης των οργανωμένων ομάδων "ειδι-κών συμφερόντων" στο στο ίδιο τοΚογκρέσο,

Η δυναμική του Ελληνισμούτης διασποράς

Δρ. Ιωάννης Νομικός

PRESSCODE ISSUE 11

Page 29: PressCode Issue 11

του υψηλού βαθμού αποκέντρωσης καιτης χαλαρότητας που παρουσιάζει ηκομματική πειθαρχία, μια σειρά απόκρίσιμες ψηφοφορίες στα νομοθετικάσώματα κρίνονται επίσης για λίγεςψήφους. Αυτό σημαίνει ότι, με λίγες σχετικάσυμπαγείς ψήφους, στρατηγικάδιατεταγμένες σε διάφορες περιφέρειεςτων ΗΠΑ, μια μικρή, σχετικά, ομάδαψηφοφόρων μπορεί να ασκείδυσανάλογα μεγάλη επιρροή στακέντρα λήψης αποφάσεων των ΗΠΑ.Αξίζει επίσης να υπογραμμιστεί και έναάλλο στοιχείο: Ένα "Εθνικό Lobby",υιοθετώντας ευέλικτη πολιτική στιςδιάφορες ψηφοφορίες του Κογκρέσου,μπορεί να υποχρεώνει διάφορουςβουλευτές ή γερουσιαστές που δενελέγχει άμεσα, και που έχουν ανάγκηυποστήριξης σε θέματα τηςπεριφέρειας τους, ώστε να κερδίζει τηνψήφο τους σε αλλά θέματα πουαφορούν το ίδιο.

Αξιοσημείωτο παράδειγμα αποτελούντα επιτεύγματα του Αρμενικού Lobbyστην Γαλλία, όπου αναγνωρίστηκε ηΓενοκτονία των Αρμενίων από τηνΓαλλική Βουλή, και το ίδιο έγινε στηνΒουλή των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ.

Δυστυχώς όμως η τελευταία εξέλιξηστο Μακεδονικό με την ονομασία τουΚράτους των Σκοπίων και η παρέμβασητων ΗΠΑ (στις τελευταίες εκλογές πουέγιναν στις ΗΠΑ και επανεξελέγη οGeorge Bush ο νεώτερος) σταΒαλκάνια για ζήτημα εθνικά ευαίσθητοβρήκαν απροετοίμαστη την ομογένειατης Αμερικής. Ταυτόχρονα αναδείχθηκετο έλλειμμα του ελληνικού λόμπι στηνΟυάσιγκτον.

Η πορεία των εθνικών θεμάτων κατά τιςτελευταίες δεκαετίες καταδεικνύουνσαφώς μια πραγματικότητα που συχνάλησμονούμε ή θέλουμε να αγνοούμε:Η Ελλάδα πρέπει να βρει τρόπους ώστενα ασκήσει επιρροή στη διαμόρφωσητης αμερικανικής πολιτικής σταΒαλκάνια.Σήμερα περισσότερο από ποτέ, γίνεταιεπιτακτική η αναθεώρηση της όλης

τακτικής προασπίσεως των εθνικώνθεμάτων. Πληθαίνουν διαρκώς οιφωνές που ζητούν ένα μακροπρόθεσμοσχεδιασμό, συστηματικό προγρα-μματισμό και πλήρη αξιοποίηση όλωντων δυνατοτήτων που παρέχει οαπανταχού γης Ελληνισμός.Όμως, σήμερα αποτελεί δαπανηρότατηπολυτέλεια η αδράνεια στο χώρο αυτό,διότι ένα λόμπι με προεκτάσεις σε όλητην Ομογένεια είναι εκ των πραγμάτωνο μόνος μοχλός δυνάμενος να δράσειαποτελεσματικά ασκώντας πίεση στοαμερικανικό πολιτικό κόσμο που δια-κρίνεται για την ξεχωριστή ψηφο-θηρική του τάση.

Πρέπει επιτέλους να βρεθεί τρόπος ναπαρακαμφθούν οι λόγοι που στοπαρελθόν επέβαλαν ίσως μια ομογένειαδιαμελισμένη και ένα λόμπι εικονικό. Απόκειται στην Ελληνική Πολιτεία, μόνηικανή να συσπειρώσει σήμερα τηνομογένεια, να λάβει πρωτοβουλίαθέτοντας τα θεμέλια ενός αληθινούλόμπι με συγκεκριμένη δομή, στόχουςκαι προοπτική.Ας δούμε εν συντομία πωςεπιτυγχάνεται η οικονομική αυτονομίατων ομάδων πίεσης στην Διασποράχωρίς την εξάρτηση άλλων παρα-γόντων, ώστε να μπορούν απο-

τελεσματικά να εκπληρώσουν τουςστόχους τους.

Μέσα από ένα ολόκληρο δίκτυοαυτοτελών οικονομικά οργανώσεων, ηΕλληνική, Σερβική και η ΕβραϊκήΔιασπορά των ΗΠΑ καταφέρνει νακινητοποιήσει τους πάντες, παίρνονταςαπό το καθένα ότι μπορεί να προσφέρει- εθελοντική εργασία, χρήματα, προ-σωπική παρουσία σε μαζικές κινητο-ποιήσεις, αποστολή τηλεγραφημάτωνσε πολιτικούς και έντυπα - καισυνδυάζει με τον καλύτερο τρόπο κάθεφορά όλα τα "εργαλεία επιρροής" πουδιαθέτει.

"Η στρατηγική λοιπόν της ΕλληνικήςΔιασποράς πρέπει να είναι πάντα έναβήμα μπροστά από τους άλλους!"Η Ελληνική Διασπορά μπορεί να μάθειαρκετά από την μεθοδολογία πουχρησιμοποιούν πολλές εθνικότητες στιςΗΠΑ, στο Καναδά, και στην Αυστραλίαπου έχουν διαφοροποιημένους μηχα-νισμούς άντλησης εσόδων από τα μέλητους ώστε να στηρίξουν τα λειτουργικάτους έξοδα. Με άλλο τρόπο, να σας τοπω, - συνήθως "ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΠΟΛΛΑΑΠΟ ΛΙΓΟΥΣ" (υψηλές εισφορές απόολιγάριθμα πλούσια μέλη τους) καιτελείως διαφορετικά

26 | 27

Page 30: PressCode Issue 11

"ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΛΙΓΑ ΑΠΟ ΠΟΛΛΟΥΣ" (μικ-ρές σχετικά εισφορές από τεράστιοαριθμό μελών τους). Τελικά οι μεγάλες εισφορές απόολίγους αθροίζουν συνήθως πολύλιγότερα από όσα οι μικρές εισφορέςαπό πολλούς. Εδώ εκμεταλλεύονταιάριστα το "νόμο των μεγάλωναριθμών."Παρά το γεγονός όμως ότι η Αρμενική,η Σερβική Διασπορά των ΗΠΑ, έχουνοικονομική άνεση, δίνουν μεγάλησημασία στο που και πως θατοποθετήσουν και το τελευταίοδολάριο. Έτσι διατηρούν την πολιτικήανεξαρτησία τους, που αποτελείπροϋπόθεση ύπαρξης για αυτούς, καικερδίζουν αξιοπιστία διαχείρισηςαπέναντι στα μέλη τους. Επειδή τα μέλητους, βλέπουν αυστηρή καιαποτελεσματική διαχείριση, για αυτόκαι προσφέρουν πρόθυμα.Τι μπορεί όμως ο Απόδημος Ελληνισμόςνα διδαχθεί από τον τρόπο Διοίκησηςτων άλλων εθνικών κοινοτήτων στιςΗΠΑ.

Αυτά τα οποία σας περιγράφω, τα έχωζήσει συμμετέχοντας στην μεθοδο-λογία αυτών των οργανώσεων, και δενείναι μόνο ακαδημαϊκή έρευνα αλλάπερισσότερο πρακτική εφαρμογή μετην αναγκαία στρατηγική πουαπαιτείται!Σε πρώτη φάση, χρειάζεται μιαπρωτοβουλία που να συνεγείρει όλεςτις δυνάμεις του Απόδημου Ελ-ληνισμού. Η μάλλον χρειάζεται μιασειρά από πρωτοβουλίες, που θααπευθύνονται ταυτόχρονα με τρόποσυμπληρωματικό σε όλα τα κέντρααποφάσεων και επιρροής, στις χώρεςφιλοξενίας του Απόδημου.

Πρώτον, θα μπορούσαμε να προ-χωρήσουμε στη συγκρότηση "ΕνώσεωνΦίλων της Ελλάδας" σε διάφορεςχώρες, όπου θα προσκαλείται ετησίωςη "αφρόκρεμα" της πολιτικής, τηςπανεπιστημιακής διανόησης και τηςδημοσιογραφίας - έντυπης καιηλεκτρονικής - από τις χώρες αυτές. Καιορισμένοι θα λαμβάνουν προσκλήσειςνα επισκεφθούν την Ελλάδα. Τέτοιες

Ενώσεις Φίλων της Ελλάδας μπορούννα γίνουν τουλάχιστον σε πρώτη φάση- στις ΗΠΑ, και στις χώρες τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης.

Ας σημειωθεί ότι την πρακτική αυτήχρησιμοποιεί ευρύτατα το ΤούρκικοLobby, κυρίως στην Αγγλία.Δεύτερον, συστηματική καταγραφή καισυσπείρωση δυο ειδικών κατηγοριώνδιακεκριμένων ομογενών: ΤωνΠανεπιστημιακών και των ΟικονομικάΕυπόρων.

Τρίτο, συσπείρωση του ΠνευματικούΚεφαλαίου σε κάθε χώρα όπουευρίσκονται Έλληνες της Διασποράς μεαπώτερο στόχο την δημιουργίαΠανεπιστημιακών Εδρών για ΕλληνικέςΣπουδές και Ερευνητικών Ινστιτούτωνπου θα μπορούν να επεξεργάζονται τηνσυναρμογή των ελληνικών συμ-φερόντων με τα συμφέροντα τωνισχυρών κρατών της Δύσης και ναπροβάλουν τον γεωπολιτικό ρόλο τηςΕλλάδας κατά τρόπο ελκυστικό προς τιςκυβερνήσεις των ισχυρών χωρών.Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι τοΩνάσειο Ίδρυμα έχει προωθήσει μεμεγάλη επιτυχία την δημιουργίαΠανεπιστημιακών Εδρών για ΕλληνικέςΣπουδές σε πολλές κοινότητες τηςΕλληνικής Διασποράς.

Πιστεύω απόλυτα ότι ακολουθώνταςαυτή την στρατηγική που περιέγραψα,η παρουσία του ΟμογενειακούΕλληνισμού θα γίνει πιο αισθητή και θαυπολογίζεται η δύναμη της ΕλληνικήςΔιασποράς από όλους όσουςεπηρεάζουν τις πολιτικές αποφάσειςκαι τη στάση της κοινής γνώμης στιςχώρες αυτές.

Τι κάνουν οι Έλληνες της Διασποράςόμως, πρακτικά για να ενημερώσουν μεγρήγορο τρόπο τους Γερουσιαστές καιΒουλευτές σε άλλες χώρες όπως καιτους πολιτικούς αναλυτές πουσχεδιάζουν την στρατηγική που θαακολουθήσουν οι κυβερνήσεις τουςστην Κύπρο, στα Βαλκάνια, και στηΜεσόγειο;

Οι απαντήσεις στο ερώτημα που μόλιςσας έθεσα είναι ότι έχουμε στηνδιάθεση του Ελληνισμού ένα σημαντικόεργαλείο το Ερευνητικό Δίκτυο ΝέωνΕλλήνων Επιστημόνων της Διασποράς(RIEAS) (www.rieas.gr) που αποστέλλεικάθε μήνα περίπου 4.5000 ηλεκτρονικάμηνύματα σε ερευνητικά ιδρύματα, καιπανεπιστήμια του εξωτερικού ώστε ναενημερώσει πολιτικούς αναλυτές γιατρέχοντα θέματα στην χώρα μας, σταΒαλκάνια, και στην ευρύτερη περιοχήτης Μεσογείου. Δηλαδή, αξιοποιούμεστο έπακρο το “Πολιτικό ΚεφάλαιοΝέων Επιστημόνων” που εργάζονται γιατις κυβερνήσεις των κρατών τους,παρέχοντας τους αντικειμενικήακαδημαϊκή ενημέρωση.

Ελπίζω ότι θα βρείτε ενδιαφέρουσες τιςιδέες αυτές και θα σας προβλη-ματίσουν. Νομίζω ότι ο χρόνος είναικατάλληλος για να κινηθούμε πιοαποτελεσματικά και να ενώσουμε τιςδυνάμεις μας με την κατάλληλη στρα-τηγική και συντονισμό - παρατηρώνταςόπως σας περιέγραψα αναλυτικώς -μερικές από τις μεθόδους πουχρησιμοποιούν οι εθνικές κοινότητεςστις ΗΠΑ, στο Καναδά, στην Αυστραλίακαι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέλος, επιτρέψτε μου να κλείσω τηνανάλυση μου με την φράση τουμεγάλου Έλληνα φιλόσοφου μας, τουΣωκράτη, που τόσο απλά έλεγε – Ηαναζήτηση της αλήθειας είναι τουπέρτατο αγαθό στη ζωή τουανθρώπου..

***

Ο Δρ. Ιωάννης Νομικός είναι διευθυντήςστο Ερευνητικό Ινστιτούτο Ευρωπαϊκώνκαι Αμερικανικών Μελετών(www.rieas.gr)

PRESSCODE ISSUE 11

Page 31: PressCode Issue 11

Διεθνής οικονομική κρίση,

γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί

και η θέση της Ελλάδας

Γιάννης Μήτσιος

28 | 29

Page 32: PressCode Issue 11

Το «τσουνάμι» της παγκόσμιας ανα-ταραχής άρχισε να διαφαίνεται στονορίζοντα και πλησιάζει δυναμωμένοαπό την καταιγίδα στις ακτές. ΟΑύγουστος με την κρίση στον Καύκασοσηματοδότησε νέες γεωπολιτικέςανακατατάξεις που προήλθαν με τηχρήση βίας, άφησαν πίσω τους χιλιάδεςνεκρούς και έφεραν για πρώτη φοράμετά την κατάρρευση του σοβιετικούμπλοκ, την ανάδυση νέων στρα-τιωτικών συνασπισμών. Το Σεπτέμβριοπαράλληλα, η σταδιακή κατάρρευσητων πυλώνων του δυτικού καπιτα-λιστικού συστήματος (τράπεζες, χρη-ματοπιστωτικοί και επενδυτικοίοργανισμοί και ασφαλιστικές εταιρείες)απέδειξε το τέλος της φιλελεύθερηςουτοπίας, του δόγματος της ελεύθερηςαγοράς και ενίσχυσε το ρόλο, τη θέσηκαι την εγγύηση των κρατικών θεσμώνόπως οι Κεντρικές Τράπεζες και τα ίδιατα κράτη. Για τους επόμενους μήνεςκανένας δεν μπορεί να προβλέψει μεασφάλεια. Το τοπίο είναι τόσο ρευστόπου και οι χειρότερες προβλέψειςμπορεί να γίνουν πραγματικότητα.

Νέες στρατιωτικο-οικονομικέςσυμμαχίες

Η κρίση στον Καύκασο, ανέδειξε με τονπιο γλαφυρό τρόπο ό,τι συζητιόταν καισχεδιαζόταν τόσα χρόνια για τηνπερικύκλωση της Ρωσίας και τηνστρατιωτική προστασία των διεθνώνενεργειακών δρόμων από το ΝΑΤΟ καιτις ΗΠΑ, χωρίς την έως τώρα Ρωσικήστρατιωτική απάντηση. Η Ρωσία,αντιλαμβανόμενη τον δυτικό εναγκα-λισμό, έδρασε αστραπιαία, στέλνονταςτο μήνυμα «ως εδώ και μη παρέκει»,

τοποθετώντας ταυτόχρονα τις κόκκινεςγραμμές. Παράλληλα, ξεκίνησε έναςαγώνας δρόμου των δύο στρατοπέδωνγια να ενισχύσουν τη θέση τους στοπαγκόσμιο στερέωμα πάντα με βάσηενεργειακές παραμέτρους. Ο πρώτοςψυχρός πόλεμος βασιζόταν στηνκούρσα των εξοπλισμών, στηνπυρηνική τεχνολογία και υπεροπλία καιστις συγκρούσεις των μεγάλων μέσωτρίτων π.χ. Ασία, Αφρική (proxy wars).Σήμερα η κατοχή, το εμπόριο, ηδιακίνηση και διάθεση τωνενεργειακών πόρων (πετρέλαιο, φυσικόαέριο, μέταλλα ) διαμορφώνει τηναίσθηση ισχύος και ασφάλειας τωνπρωταγωνιστών του διεθνούςσυστήματος.

Η Ανατολική συμμαχία

Ο κύριος πόλος της ανατολικήςσυμμαχίας, αν μπορεί να χαρακτηριστείη Ρωσία, συσπειρώνει γύρω της μιασειρά κρατών με ενεργειακάαποθέματα, καταναλωτές ενέργειας καιπρόσβαση σε θαλάσσιους και

χερσαίους δρόμους. Κύριος χαρακτήρας της συμμαχίας,πέραν του οικονομικού παράγοντα,είναι και ο στρατιωτικός, αφού και ηδιασφάλιση των δρόμων καιαποθεμάτων ενέργειας απαιτεί καιστρατιωτική υποδομή. Έτσι λοιπόν,έχουμε μια διαμορφούμενη συμμαχίαπου περιλαμβάνει μαζί με τη Ρωσία, τηνΚίνα, το Ιράν, πρώην σοβιετικέςδημοκρατίες στην Κεντρική Ασία, τηΒενεζουέλα, την Κούβα, τη Βολιβία, τηΝικαράγουα και την Ονδούρα στοαμερικάνικο ημισφαίριο. Πολλές απόαυτές τις χώρες δοκιμάστηκαν καιεξακολουθούν να δοκιμάζονται από

την οικονομική κρίση, ταυτόχρονα μετη μητρόπολη του καπιταλισμού, τιςΗΠΑ. Η διαφορά, όμως, έγκειται στογεγονός, ότι μάλλον μεσοπρόθεσμακλονίζονται, αλλά μακροπρόθεσμα, οιΗΠΑ είναι αυτές που θα δοκιμάζονταιπερισσότερο μιας και οι αναδυόμενεςχώρες θα πάψουν να εμπιστεύονται τις

PRESSCODE ISSUE 11

Page 33: PressCode Issue 11

νουθεσίες πλέον των δυτικώνχρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αφούοι ίδιες αυτοκαταστράφηκαν. Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο τηςΠροέδρου της Αργεντινής, Κίρχνερ, μεαφορμή την πρόσφατη ανακοίνωσητης Λήμαν Μπράδερς, ότι η Αργεντίνικηοικονομία θα καταρρεύσει το 2010, πουείπε πάνω από το πτώμα της ΛήμανΜπράδερς: «Θα ήταν προτιμότερο ναείχε ασχοληθεί με τους δικούς τηςλογαριασμούς παρά με τους δικούςμας».

Η Δυτική συμμαχία

Στην αντίπερα όχθη της ανατολικήςσυμμαχίας, και με ηγέτη τις ΗΠΑ,συμμετέχουν η Αγγλία, το Ισραήλ, ηΓαλλία του Σαρκοζί και αρκετέςευρωπαϊκές χώρες. Κύρια προσπάθειααυτού του στρατοπέδου είναι ναεξωθηθούν τα μέλη του ΝΑΤΟ και τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης να συμπράξουν μεαυτόν τον πόλο ενάντια στην Ρωσικήενεργειακή δυναμική. Φορείς τουπόλου, πέραν των στρατιωτικώνσυσχετισμών είναι και οι μεγάλεςδυτικές πολυεθνικές εταιρείες πετρ-ελαίου όπως η Chevron, BP κλπ. πουδραστηριοποιούνται σε χώρες ενεργει-ακά κρίσιμες. Σε οικονομικό επίπεδο, οικεντρικές τράπεζες των χωρών τωνΗΠΑ, της Βρετανίας, της Ελβετίας, τηςΙαπωνίας, του Καναδά και τηςΕυρωζώνης, ήταν αυτές που με τιςενέσεις ρευστότητας στο χρηματο-πιστωτικό σύστημα έσωσαν για τηνώρα μια παγκόσμια οικονομική κατάρ-ρευση. «Αχίλλειος πτέρνα» της δυτικήςσυμμαχίας μπορεί να θεωρηθεί οατελείωτος πόλεμος στο Αφγανιστάν, ηαποτυχία του πολέμου στο Ιράκ και ηοικονομική ύφεση των δυτικώνοικονομιών με πολύ χαμηλούς ρυθμούςανάπτυξης και την πρόσφατηχρηματοπιστωτική κρίση.

Οι ενδιάμεσοι παίκτες- μεσαίοςχώρος

Σ΄ αυτό το νέο αναδυόμενο σκηνικό,πρωταγωνιστές τόσο σε οικονομικόεπίπεδο όσο και σε πολιτικό, είναιχώρες οι οποίες έχουν συμφέροντα καιμε τις δύο συμμαχίες και η στάση τουςθα κριθεί από το βαθμό της εμπλοκήςτους σε ενδεχόμενες μείζονες κρίσειςτων δύο «συνασπισμών». Ανάμεσα σ΄αυτές μπορεί να θεωρηθούν ηΓερμανία, η Ινδία, η Τουρκία, η Ελλάδα,η Βραζιλία, η Αργεντινή, η Ουκρανίααλλά και αραβικές χώρες (ΣαουδικήΑραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα,Αίγυπτος κλπ). Οι αναδυόμενες αγορέςαπεξαρτώνται σταδιακά από τη δυτικήσυμμαχία αλλά πληρώνουν σκληρά τοτίμημα της παγκόσμιας αλληλ-εξάρτησης. Για παράδειγμα, στηνχρηματοπιστωτική κρίση που μαστίζειτις αγορές, το Ρωσικό χρηματιστήριοέχασε πάνω από 42%, κλείνοντας γιαλίγες μέρες, τα κινέζικα χρηματιστήριαέχασαν πάνω από 62% από την αρχήτης χρονιάς και της Ινδίας πάνω από36%.

…και η επερχόμενη παγκόσμιασύγκρουση;

Από όλα τα παραπάνω συνάγεται ότιεισερχόμαστε σε μια φάση ασφυξίαςτων πρωταγωνιστών του παγκοσμίουσυστήματος που μοιάζει καταπληκτικάμε το περιβάλλον προ του Α’Παγκοσμίου Πολέμου.

Εύκολα διακρίνουμε ότι μια ευρύτερηστρατιωτική σύγκρουση μπορεί ναβρίσκεται προ των πυλών. Αν οΚαύκασος και η Γεωργιανή κρίσηχειροτερέψει και το Ιράν δεχθεί επίθεσηγια τα πυρηνικά του, τότε ενδεχομένωςκαμία δύναμη δεν μπορεί νασταματήσει τις ανεξέλεγκτες δυνάμειςτης ιστορίας.

Η ελληνική θέση

Και σ΄ όλα αυτά η Ελλάδα βιώνει μιαπολύ δύσκολη φάση που θααπαιτηθούν γενναίες αποφάσεις καιθυσίες σε όλα τα επίπεδα. Με μια πολύδύσκολη οικονομική κατάσταση,εσωτερική πολιτική ρευστότητα καιαστάθεια, εμφανή αδυναμία στα εθνικάθέματα (Μακεδονικό, Θράκη, ΑιγαίοΚύπρος) και ένα κουρασμένο πολιτικόσύστημα, η Ελλάδα θα δοκιμάσει τιςαντοχές της.

***

Ο Γιάννης Μήτσιος είναι πολιτικόςεπιστήμων-διεθνολόγος, του πανεπι-στημίου Northeastern Βοστώνης

30 | 31

Page 34: PressCode Issue 11

Βιοπολιτική – Δράση για τηνοικοδόμηση μιας πράσινηςκοινωνίας

Έχουμε φτάσει στα όρια τωνδυνατοτήτων του ανθρώπινουσώματος. Πόσο πιο γρήγορα νατρέξουμε, να κολυμπήσουμε;Χρειαζόμαστε νέους ΟλυμπιακούςΑγώνες με τη συμμετοχή κάθεειδικότητας. Πολιτικοί, νομοθέτες,ιατροί, δικηγόροι, ηλεκτρολόγοι,οδοκαθαριστές, κ.ά μπορούν νασυντείνουν τα μέγιστα σε μιαπαγκόσμια κινητοποίηση για τηνπροστασία του περιβάλλοντος και τηνοικοδόμηση μιας νέας πράσινηςκοινωνίας.

Στη νέα χιλιετία που ζούμε δεν έχουμετην πολυτέλεια να επαναλάβουμε ταλάθη του παρελθόντος. Ο χρόνος μαςπιέζει και ο σημερινός ρυθμόςκαταστροφής του περιβάλλοντοςαπειλεί όχι μόνο την αρμονία αλλά καιτη διάσωση του βίου στον πλανήτη μας.Στην αναζήτηση των αξιών είναιαπαραίτητο, να στραφούμε προς τιςρίζες του πολιτισμού και ναενστερνιστούμε διαχρονικά πρότυπα,όπως ο Ολυμπισμός.

Το 1991 η Διεθνής ΟργάνωσηΒιοπολιτικής πρότεινε τον εμπλουτισμότων Ολυμπιακών Αγώνων με περιβαλ-λοντικές αξίες καθώς και την εκεχειρίακατά τη διάρκεια των Αγώνων. Ηπρόταση αυτή έγινε αποδεκτή μεενθουσιασμό από μέλη της Ολυμπιακής

Επιτροπής καθώς και διεθνείςπροσωπικότητες σε 137 χώρες. Δενπρόκειται λοιπόν για μια ιδέα μόνο. Ηαναβίωση του αρχαίου Ολυμπιακούπνεύματος μπορεί να διασώσει τοπεριβάλλον και να μας προστατεύσειιδιαίτερα από τις κλιματικές αλλαγές.

Ο Καθηγητής Donald Huisingh τουΠανεπιστημίου του Tennessee,σημείωσε σε επιστολή του προς τηνΠρόεδρο της Β.Ι.Ο, Δρ. ΑγνήΒλαβιανού- Αρβανίτη, ότι εμπνεύστηκεαπό το όραμα της οργάνωσης και, ωςειδικός σύμβουλος των ΟλυμπιακώνΑγώνων, παρότρυνε τους διοργανωτέςστο Lillehammer της Νορβηγίας το ‘94και στο Σύδνευ to 2000 ναενσωματώσουν τα ιδανικά της B.I.O.

Η κρίση των αξιών στη σημερινή κοινωνία έχει επηρεάσει και το Ολυμπιακόπνεύμα. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες προσφέρουν τη μοναδική ευκαιρία για τηβελτίωση της ποιότητας ζωής και της προστασίας κάθε μορφής ζωής στον

πλανήτη μας. Από το 1985, η Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής (Biopolitics International

Organisation – B.I.O.) προωθεί την ιδέα μίας εναλλακτικής Ολυμπιάδας, ωςφλόγα ελπίδας για τη διάσωση του περιβάλλοντος.

Οικοδόμηση μιας πράσινης

κοινωνίας

Οι νέοι ολυμπιακοί αγώνεςΣκοπό έχει να εμπλουτίσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες με περιβαλλοντικές

αξίες και να προωθήσει ένα παγκόσμιο μήνυμα ειρήνης.Ο «άθλος» δεν είναι μόνο επίτευγμα του ανθρώπινου σώματος, αλλά αφορά

κάθε ανθρώπινη προσπάθεια.

Δρ. Αγνή βλαβιανού - Αρβανίτη

PRESSCODE ISSUE 11

Page 35: PressCode Issue 11

στη διεξαγωγή των αγώνων. Γνωρίζειεπίσης πολύ καλά ότι τα περιβαλ-λοντικά κίνητρα ήταν αυτά πουαποτέλεσαν κρίσιμο στοιχείο στηνυποψηφιότητα των ΟλυμπιακώνΑγώνων του Σύδνευ. «Οι ιδέες και ταιδανικά σας αποτέλεσαν για άλλη μίαφορά πηγή έμπνευσης και συνέβαλανκαίρια στο να καταστούν οι ΟλυμπιακοίΑγώνες του Σύδνευ οι πρώτοι«πράσινοι Ολυμπιακοί Αγώνες τουαιώνα.»

Εκεχειρία

Κατά τη διεξαγωγή των ΟλυμπιακώνΑγώνων ήταν επιβεβλημένη η εκεχειρίασε όλες τις αντιτιθέμενες πλευρές πουσυμμετείχαν, καθώς το γεγονός αυτόθεωρούνταν ως ευκαιρία για συμ-φιλίωση και όχι διαίρεση.Το 1991, Η Διεθνής ΟργάνωσηΒιοπολιτικής πρότεινε οι ΟλυμπιακοίΑγώνες να γίνουν μία περίοδοςπαγκόσμιας εκεχειρίας. Η πρόταση

αυτή έχει υιοθετηθεί με ψήφισμα απότα Ηνωμένα Έθνη. Τα ΜΜΕ μπορούν νασυμβάλουν με τη σειρά τους στηδιάδοση του μηνύματος της ενότηταςτου βίου.

Οι Βιο-Ολυμπιάδες των Νέων

Η Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής έχειπραγματοποιήσει 13 Βιο-Ολυμπιάδεςτων Νέων και 45 Σχολές του Βίου στηνΑγία Πετρούπολη.

Βραβεία του Βίου

Τα βραβεία του Βίου έχουν απονεμηθείσε προσωπικότητες αναγνωρίζοντας τησημαντική τους προσφορά προς τοβιο-περιβάλλον. Το πρώτο βραβείο τουΒίου απονεμήθηκε στον JacquesCousteau το 1996. Στη συνέχειαακολούθησαν, ο Mstislav Rostropovich,o Dr. Anton Rupert, τον ιδρυτή του

Κινήματος «Πάρκα Ειρήνης» στη ΝότιαΑφρική, η Καίτη Κυριακοπούλου,εξέχουσα μορφή στην ελληνικήβιομηχανία, ο Βαρώνος Jakob vonUexkull, ο Ted Turner και ο Ruud Lub-bers που έχει διατελέσει και ωςΠρωθυπουργός της Ολλανδίας.

Σχέδιο Δράσης σε κάθε Ειδικότητα

Είναι εύκολο να καταλάβει κάνεις τοόραμα αυτό με το παρακάτωσχεδιάγραμμα. Για κάθε ειδικότηταπροτείνεται να ακολουθηθεί η ίδιαδιαδικασία:

Ο Βίος στη Νέα Χιλιετία, Παράδειγμα: Βιο- Αρχιτεκτονική

Α. Διεθνείς Εκπρόσωποι Πανεπι-στημιακών Σχολών, Οργανώσεων καιΕκπαιδευτικών Ιδρυμάτων από κάθεειδικότητα

φωτ. Στο Φεστιβάλ Ζαχάρωφ που διοργάνωσε η Β.Ι.Ο. η πρόεδρος κ. Αγνή Βλαβιανού Αρβανίτη με τον Rostropovich στο Ηρώδειο, προωθώντας το Ολυμπιακό Ιδεώδες.

32 | 33

Page 36: PressCode Issue 11

Β. Πρόεδροι Τμημάτων Πανεπιστημίων,Ακαδημιών, Οργανώσεων και επιστη-μονικών εταιριών.

Γ. 20μελής Διεθνής ΣυμβουλευτικήΕπιτροπή από διεθνείς ηγετικούς εκ-προσώπους σε κάθε ειδικότητα

Δ. Πρόεδρος της Διεθνούς Συμ-βουλευτικής Επιτροπής που αναφέρειτις αποφάσεις και προτάσεις

Η επιτυχία μιας τέτοιας Ολυμπιάδαςαφορά όχι μόνο την αθλητικήσυμμετοχή αλλά και την ενεργόπροσφορά κάθε ειδικότητας προς τοπεριβάλλον. Όλοι μπορούμε νασυμμετάσχουμε.

Ολυμπιάδα των Αξιών

Όπως προτείνει από το 1985 η ΔιεθνήςΟργάνωση Βιοπολιτικής (Β.Ι.Ο.), κάθεγωνιά της Ελλάδας, ως φάροςδιαχρονικών προτύπων μπορεί ναχρησιμεύσει σαν κέντρο επανα-προσδιορισμού των αξιών της χιλιετίας.Οι ειδικοί σε κάθε ειδικότητα θασυναντώνται για την επανεξέταση τηςπροόδου και η Ελλάδα θα αποτελείκέντρο για την πρόταση νέωνκατευθύνσεων και την ανάληψηπρωτοβουλιών με παγκόσμια εμβέλεια.Κάθε τομέας, οικονομικός, πολιτικός,επιστημονικός και καλλιτεχνικός μπορείνα συμβάλει στην προστασία του βίου.Οι παρακάτω προτάσεις αποτελούνορισμένα μόνο παραδείγματα, μεαπώτερο σκοπό να αξιοποιηθεί κάθεγωνιά της Ελληνική γης, ανάλογα με τηνιστορική και πολιτιστική τηςπροσφορά.

* Η Πάτμος, το νησί του ΑπόστολουΙωάννη, ως χώρο συνάντησης τωνθεολόγων για την επανεξέταση τωνεπιπτώσεων της τεχνολογίας στηθρησκεία.

* Η Κως, το νησί του Ιπποκράτη για τιςιατρικές επιστήμες.

* Οι Δελφοί για τις διεθνείς σχέσεις καιτη διπλωματία.* Η Επίδαυρος για τις θεατρικέςσπουδές.* Η Λέσβος, το νησί της Σαπφούς, γιατην ποίηση.* Η Σάμος, το νησί του Πυθαγόρα, γιατα μαθηματικά.* Η Θεσσαλία για τη γεωργία* Η Σπάρτη για τη νομοθεσία. * Η Ολυμπία για τον αθλητισμό.* Η Μακεδονία, η γενέτειρα τουΑριστοτέλη, για την εκπαίδευση.* Η Βοιωτία, η γενέτειρα του Ησίοδου,για την ιστορία. * Η Θράκη, η πατρίδα του Δημόκριτου,για τις φυσικές επιστήμες.* Η Αθήνα για τη φιλοσοφία.* Τα Ιόνια νησιά για τη μουσική.

Είναι ανάγκη να αντιληφθεί ηπαγκόσμια κοινωνία ότι :

- ο εμπλουτισμός των αθλητικώνΟλυμπιακών Αγώνων με τη συμμετοχήκάθε ειδικότητας προσφέρει τημοναδική ευκαιρία να αναχαιτίσουμε τιςαναρίθμητες καταστροφές τουπεριβάλλοντος.

- η άμεση ευαισθητοποίηση τωνηγετικών προσωπικοτήτων καθώς καικάθε ατόμου στον πλανήτη μας μπορείνα συμβάλει στη διάσωση του βίου.

Η συνεργασία όλων των λαών στονχώρο της ευγενούς άμιλλας είναι ηφλόγα της ελπίδας για την ανύψωσητων αξιών και την επίτευξη της ειρήνης.

***

Η Καθηγήτρια Αγνή Βλαβιανού - Αρβα-νίτη είναι Πρόεδρος της ΔιεθνούςΟργάνωσης Βιοπολιτικής. Διατελεί επισκέπτρια καθηγήτρια Βιο-ηθικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

PRESSCODE ISSUE 11

Page 37: PressCode Issue 11

Στο σημερινό άρθρο θα επιχει-ρήσουμε να κάνουμε μια ανασκόπησητης Ελληνικής εξωτερικής πολιτικήςκατά την διάρκεια της τελευταίαςπενταετίας. Αποτελεί θετική εξέλιξη τογεγονός ότι η Ελληνική διπλωματίαπήρε μια σειρά από σημαντικές νέεςπρωτοβουλίες σε διάφορα επίπεδα,χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότικατάφερε να απαλλαγεί πλήρως από τιςαγκυλώσεις και αναποτελεσματικέςπολιτικές του παρελθόντος. Αςπροσπαθήσουμε να αναλύσουμε τιςπαραμέτρους της εξωτερικής μαςπολιτικής σε σχέση με τα παραδοσιακάεθνικά μας θέματα, καθώς επίσης και σεσχέση με μία σειρά από νέεςπροκλήσεις και ασύμμετρες απειλέςπου αντιμετωπίζει η χώρα μας στηναυγή του 21ου αιώνα.Η ελληνική εξωτερική πολιτική σεσχέση με την Τουρκία τα τελευταίαχρόνια θα μπορούσε να οριστεί ως έναμείγμα πολιτικής κατευνασμού καιαποτροπής. Πιο συγκεκριμένα οιελληνικές κυβερνήσεις ακολούθησανμια πολιτική στήριξης και ενθάρρυνσηςτης ευρωπαϊκής προοπτικής τηςΤουρκίας με αποτέλεσμα την εκκίνηση

των ενταξιακών διαπραγματεύσεωντης Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωσητον Οκτώβριο του 2005. Το σκεπτικόπίσω από την υιοθέτηση αυτής τηςπολιτικής ήταν απλό: Μια ευρωπαϊκήΤουρκία η οποία θα σέβεται το ΔιεθνέςΔίκαιο και τους ευρωπαϊκούς κανόνεςμακροπρόθεσμα θα πάψει να συνιστάαπειλή για την εθνική μας ασφάλεια.Βέβαια ο αντίλογος σε αυτό το σκεπτικόείναι τι κάνουμε εμείς μέχρι ναεπιτευχθεί και αν φυσικά επιτευχθείαυτός ο μακροπρόθεσμος στόχος, οοποίος συν τοις άλλοις δεν εξαρτάταιαποκλειστικά από εμάς, αλλά πολύπερισσότερο από τις πολιτικές καικοινωνικές εξελίξεις στο εσωτερικό τηςγειτονικής χώρας, καθώς επίσης καιαπό τις πραγματικές προθέσεις τωνισχυρών της Ευρώπης(π.χ Γαλλία) .Ηεντεινόμενη σύγκρουση Κεμαλιστώνκαι Ισλαμιστών στην Τουρκική πολιτικήσκηνή αποτυπώνει ανάγλυφα αυτόντον προβληματισμό.

Μια σύγκρουση η οποία είναι αρκετάπιθανό να δρομολογήσει απρόβλεπτεςεξελίξεις τόσο στο εσωτερικό τηςχώρας όσο και στις εξωτερικές σχέσειςτης Τουρκίας με τα γειτονικά της κράτη.Μία άλλη παράμετρος η οποία ενισχύει

το επιχείρημά μου ότι ακολουθούμεκατευναστική πολιτική έναντι τηςΤουρκίας είναι το γεγονός ότι καμίαελληνική κυβέρνηση δεν έχει τολμήσειμέχρι σήμερα να επεκτείνει τα χωρικάμας ύδατα από τα 6 στα 12 ναυτικάμίλια, όπως ρητά προβλέπει η ΔιεθνήςΣύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασ-σας(1982), την οποία έχει υπογράψει ηίδια η Τουρκία και την έχει εφαρμόσειστην Μαύρη Θάλασσα ήδη από το1994.

Η Τουρκία με απόφαση της Τουρκικήςεθνοσυνέλευσης θεωρεί casus belli τηνεπέκταση των χωρικών μας υδάτων καιοι ελληνικές κυβερνήσεις υπό τον φόβομιας πιθανής σύρραξης με την γειτονικήχώρα δεν τολμούν να προχωρήσουνστην άσκηση αυτού μας του δι-καιώματος. Ωστόσο η στρατηγικήπροσέγγιση τα τελευταία χρόνια τηςκυβέρνησης Καραμανλή με την Ρωσίατου Πούτιν και η δρομολόγηση τηςκατασκευής του πετρελαϊκού αγωγούΜπουργκάς-Αλεξανδρούπολης καθώςεπίσης και του αγωγού μεταφοράςφυσικού αερίου South-Streamκαταγράφεται ως έμπρακτη προσπά-θεια άσκησης πολιτικής αποτροπήςστην ευαίσθητη περιοχή της Θράκης μεταυτόχρονη υποβάθμιση τηςστρατηγικής σημασίας των στενών

Ελληνική Διπλωματία:

ένα βήμα εμπρός καιδύο πίσωΑνδρέας Μπανούτσος

34 | 35

Page 38: PressCode Issue 11

του Βοσπόρου ως διόδου διέλευσηςτων ενεργειακών πόρων της Ρωσίας,των χωρών του Καυκάσου και τηςΚεντρικής Ασίας στις διεθνείςαγορές.Αναφορικά τώρα με το ζήτηματης οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδαςμε την Τουρκία και των προσπαθειώνγια την επίλυση του Κυπριακού ηελληνική εξωτερική πολιτική δεν έχεισημειώσει καμία ουσιαστική πρωτο-βουλία προς αυτή την κατεύθυνση.

Στο μεν πρώτο ζήτημα δεν έχειυπογραφεί ακόμη συνυποσχετικό γιαπαραπομπή της μοναδικής διμερούςδιαφοράς που αναγνωρίζει η Ελλάδαστο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης καιστο δεύτερο, δηλαδή στο Κυπριακό,μετά την απόρριψη του Σχεδίου Ανάντον Απρίλιο του 2004 από τους Ελληνο-Κυπρίους δεν έχει σημειωθεί καμίαπρόοδος προς την κατεύθυνση τηςυιοθέτησης μιας Διζωνικής-Δι-κοινοτικής Κυπριακής Ομοσπονδίας.Θετική εξέλιξη αποτελεί βέβαια δίχωςαμφιβολία η ένταξη της ΚυπριακήςΔημοκρατίας τον Μάιο του 2004 στηνΕυρωπαϊκή Ένωση. Μια εξέλιξη πουενισχύει την διεθνή και ευρωπαϊκήθέση του Κυπριακού Ελληνισμού καιενισχύει την αποτρεπτική ικανότητατης Κύπρου έναντι της οποιασδήποτεμελλοντικής Τουρκικής απειλής καιεπιθετικότητας.

Ένα άλλο μέτωπο της εξωτερικής μαςπολιτικής το οποίο είχε “ξεχαστεί” απότην ελληνική πολιτική επικαιρότητααπό την εποχή της υπογραφής τηςενδιάμεσης συμφωνίας μεταξύ Ελλάδοςκαι Σκοπίων (FYROM) το 1995 είναι τοπερίφημο ζήτημα της ονομασίας τουκράτους των Σκοπίων. Το τελευταίοέτος και εν όψει της δεδηλωμένηςβούλησης των Η.Π.Α για ένταξη στοΝΑΤΟ των χωρών των ΔυτικώνΒαλκανίων επανεμφανίστηκε στηνπολιτική επικαιρότητα το ζήτημα τηςαναγνώρισης του κράτους των Σκο-πίων με την συνταγματική του ονο-μασία, δηλαδή με την επωνυμία “Δημοκρατία της Μακεδονίας”.

Η Ελλάδα μέσα στα πλαίσια του Ο.Η.Εεπιδιώκει την εξεύρεση ενός έντιμουσυμβιβασμού με τα Σκόπια και την απόκοινού χρήση μιας σύνθετη επωνυμίαςμε γεωγραφικό προσδιορισμό. ΗΕλλάδα εκτιμά ότι η υιοθέτηση τουονόματος Μακεδονία από το κράτοςτων Σκοπίων πέρα από τον σφετερισμότης ιστορικής μας κληρονομιάςυποκρύπτει αλυτρωτικές βλέψεις ειςβάρος της Ελληνικής Μακεδονίας καιγια αυτούς τους λόγους δεν έχειαναγνωρίσει το κράτος των Σκοπίων μετην συνταγματική του ονομασία.

Δυστυχώς η διεθνής πραγματικότητακατέγραφε ότι μέχρι τον Σεπτέμβριοτου 2007, εκατο-δεκαοκτω (118) κράτημέλη του Ο.Η.Ε είχαν αναγνωρίσει ταΣκόπια με την συνταγματική τουςεπωνυμία. Ωστόσο παρά τον διεθνήαρνητικό συσχετισμό η ελληνικήεξωτερική πολιτική ύστερα από χρόνιααν όχι δεκαετίες αδράνειας επί τουσυγκεκριμένου ζητήματος έδρασεαποτελεσματικά και προέβαλλε βέτοστην ένταξη των Σκοπίων κατά τηΣύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στοΒουκουρέστι τον Απρίλιο του 2008, μετο αιτιολογικό ότι δεν μπορεί ναενταχθεί στην Ατλαντική Συμμαχία μίαχώρα που υπονομεύει τις σχέσεις καλής

γειτονίας με την Ελλάδα, η οποία είναιμέλος αυτής της Συμμαχίας ήδη από το1952. Η κυβέρνηση των Σκοπίων όχιμόνο δεν έχει κάνει καμία απολύτωςπροσπάθεια προκειμένου να επιτευχθείμια έντιμη και αμοιβαία αποδεκτήσυμβιβαστική λύση στο ζήτημα τηςονομασίας, αλλά επιπρόσθετα εγείρεικαι θέμα ύπαρξης “Μακεδονικήςμειονότητας” και “Μακεδονικώνπεριουσιών” στην περιοχή της ΒορείουΕλλάδος. Η Ελλάδα μακροπρόθεσμαυποστηρίζει την ένταξη των Σκοπίωνστις Εύρω-Ατλαντικές δομές, αλλά δεν

μπορεί να συναινέσει σε αυτήν τηνπροοπτική όσο δεν επιτυγχάνεται μιααμοιβαία αποδεκτή λύση, η οποία θαλαμβάνει υπόψη τις εθνικές μαςευαισθησίες, στο ζήτημα της ονομασίαςτου γειτονικού κράτους.

Οι ελληνο-αμερικανικές σχέσειςενισχύθηκαν περαιτέρω την τελευταίαπενταετία, καθώς η Ελλάδα αποτέλεσεέναν αξιόπιστο εταίρο στον πόλεμοκατά της διεθνούς τρομοκρατίας με τηνσημαντική συμμετοχή της στη δύναμητου ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν καθώςεπίσης και με την αποτελεσματικήκαταπολέμηση της εγχώριας τρομο-κρατίας.

PRESSCODE ISSUE 11

Page 39: PressCode Issue 11

Βέβαια δεν έλειψαν και σημεία τριβώνμεταξύ των δύο συμμάχων χωρών μεπιο χαρακτηριστικό ίσως τηνστρατηγική αναβάθμιση των σχέσεωνΕλλάδος-Ρωσίας και την συνεργασίατους σε ζητήματα ενεργειακήςασφάλειας. Η Ουάσινγκτον στηρίζειεπισήμως τις συμφωνίες μεταξύΕλλάδος και Ρωσίας, χωρίς ναπαραλείψει όμως να επισημάνει ότι ημεγάλη ενεργειακή εξάρτηση που θαέχει η Ελλάδα από την Ρωσία ταπροσεχή χρόνια ενδέχεται να αποβείεις βάρος των εθνικών συμφερόντωντης Ελλάδος. Για αυτό τον λόγοτάσσεται υπέρ μιας στρατηγικήςδιαφοροποίησης των ενεργειακώνπρομηθειών της χώρας μας (προμήθειαφυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν)προκειμένου να μην ενισχυθεί ακόμαπερισσότερο το μονοπώλιο τηςΡωσικής Gazprom.Η ελληνική εξωτερική πολιτική τώρα σεσχέση με το ζήτημα της ανεξαρτησίαςτου Κοσσόβου ακολούθησε μιαεπαμφοτερίζουσα τακτική μηναναγνωρίζοντας από την μια πλευράτην ανεξαρτησία του Κοσσόβου, μηαποκλείοντας όμως από την άλλη να τοαναγνωρίσει στο προσεχές μέλλον. Ηπολιτική μας αυτή υπαγορεύεται απότην ανάγκη του να μηνδυσαρεστήσουμε ούτε την Σερβία ούτεκαι τις Η.Π.Α. Βέβαια η ελληνικήδιπλωματία μέχρι σήμερα έχω τηναίσθηση ότι αγνοεί την ολοένα καιαυξανόμενη επιρροή του σερβικούλόμπι στην Ουάσινγκτον και την στενήτου συνεργασία με το Ισραηλινό λόμπι,πράγμα το οποίο πρακτικά σημαίνει ότιμπορεί να γίνουμε μάρτυρες μιαςαλλαγής πλεύσης της αμερικανικήςεξωτερικής πολιτικής στο ζήτημα τουΚοσσόβου στο προσεχές μέλλον. Γιααυτό τον λόγο εκτιμώ ότι η ελληνικήδιπλωματία θα πρέπει να ταχθείξεκάθαρα κατά της αναγνώρισης τουΚοσσόβου ενισχύοντας τιςπαραδοσιακά πολύ καλές σχέσεις πουέχει με την Σερβία. Στο σημείο αυτό θα ήθελα νααναφερθώ στο σοβαρό έλλειμμα πουαντιμετωπίζει η ελληνική εξωτερικήπολιτική αναφορικά με την αντι-

μετώπιση του αυξανόμενου κινδύνουπου συνιστά η δραστηριοποίησητρομοκρατικών ομάδων τουριζοσπαστικού Ισλάμ στα Βαλκάνια καιπιο συγκεκριμένα στις γειτονικέςΑλβανία και FYROM καθώς επίσης στηΒοσνία και στο νεότευκτο κράτος τουΚοσσόβου. Πρώτο και κύριοχαρακτηριστικό αυτού του ελλείμματοςείναι η υποτίμηση του κινδύνου πουσυνιστά το ριζοσπαστικό Ισλάμ για τηνμέσο-μακροπρόθεσμη εθνική μαςασφάλεια. Δυστυχώς η κυρίαρχηάποψη που επικρατεί τόσο σε έναμεγάλο μέρος της ελληνικής πολιτικήςτάξης όσο και στην ελληνική κοινήγνώμη είναι ότι η Ελλάδα επειδή

έχει παραδοσιακά καλές σχέσεις με τοναραβικό κόσμο δεν πρόκειται να γίνειποτέ στόχος του ριζοσπαστικού Ισλάμ.Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του“The Coming Balkan Caliphate” οChristopher Deliso Αμερικανόςερευνητής-δημοσιογράφος ανα-φέρεται διεξοδικά στο πως το ριζο-σπαστικό Ισλάμ επωφελήθηκε ταμέγιστα από την διάλυση της πρώηνΓιουγκοσλαβίας και δραστηριο-ποιήθηκε στους πολέμους που ακο-λούθησαν στα Βαλκάνια με απώτεροστόχο να ριζοσπαστικοποιήσει τουςμουσουλμανικούς πληθυσμούς τηςΒαλκανικής Χερσονήσου.

Δεδομένου ότι στην Ελλάδα κατοικούνήδη πολλοί μουσουλμάνοι, τόσο στηΔυτική Θράκη όσο και αστικά κέντρακαι την υπόλοιπη ύπαιθρο ωςαποτέλεσμα της λαθρομετανάστευσης,αντιλαμβάνεται κανείς το τι μπορεί νασημάνει αυτό για την εθνική μαςασφάλεια. Οι μεγάλες φωτιές τουπερσινού καλοκαιριού στην Ελλάδαπρέπει μας προβληματίσουν.

Η λεγόμενη πυροτρομοκρατία απ-οτελεί ίσως το νέο όπλο στην φαρέτρατης Τζιχάντ (Ιερού Πολέμου) πού έχεικηρύξει το Ριζοσπαστικού Ισλάμ κατάτης Δύσης.Κλείνοντας θα ήθελα να αναφερθώ σεμία σημαντική κατά τη γνώμη μουεξέλιξη και μάλιστα πολύ πρόσφατηστην ελληνική εξωτερική πολιτική. Τηνενεργοποίηση ύστερα από 14 χρόνιαπερίπου της αμυντικής συμφωνίας πουείχε υπογράψει η κυβέρνηση του

Ανδρέα Γ.Παπανδρέου με το Ισραήλ τοΔεκέμβριο του 1994. Η στρατιωτικήεπιχείρηση “Ένδοξος Σπαρτιάτης” πουπραγματοποιήθηκε τον Μάιο –Ιούνιοτου 2008 μεταξύ της ΕλληνικήςΠολεμικής Αεροπορίας και τηςΠολεμικής Αεροπορίας του Ισραήλσηματοδοτεί μία νέα περίοδο στιςσχέσεις της Ελλάδος με το ισχυρότεροκράτος της Μέσης Ανατολής, εξέλιξηπου θα ενισχύσει κατά τη γνώμη μουτην εθνική μας ασφάλεια.

***

Ο Ανδρέας Μπανούτσος είναι αναλυτήςτου Ερευνητικού Ινστιτούτου Ευρω-παϊκών και Αμερικανικών Μελετών(www.rieas.gr)

Αποτελεί θετική εξέλιξη το γεγονός ότι η Ελληνική διπλωματία πήρεμια σειρά από σημαντικές νέες πρωτοβουλίες σε διάφορα επίπεδα,χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι κατάφερε να απαλλαγεί πλήρωςαπό τις αγκυλώσεις και αναποτελεσματικές πολιτικές τουπαρελθόντος.

36 | 37

Page 40: PressCode Issue 11

Το ταξίδιείναι η ανταμοιβή

Συνέντευξη με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της AQUIS,

Πάνο Κατσαρίδη

Η Aquis Hotels and Resorts έκανε δυναμική εμφάνιση στο χώρο του ελληνικού τουρισμού και διαθέτονταςσημαντικά κεφάλαια έχει ήδη αποκτήσει 5 ξενοδοχειακές μονάδες, ενώ τους επόμενους μήνες προχωράσε νέες επενδύσεις σε Ελλάδα και Ν.Α. Μεσόγειο. Στο τιμόνι της, ένας πρώην συνάδελφος, ο κ. ΠάνοςΚατσαρίδης. Είναι αλήθεια πως οι συνεντεύξεις με ανθρώπους που έχουν περάσει από το χώρο τηςδημοσιογραφίας, είναι πάντα ιδιαίτερες και ενδιαφέρουσες και ο κ. Κατσαρίδης έχει ήδη διαγράψει μιααξιοζήλευτη πορεία στο χώρο των ΜΜΕ, περνώντας από γραφεία τύπου, εφημερίδες και την τηλεόραση.Στην πρώτη του συνέντευξη ως Διευθύνων Σύμβουλος της AQUIS, εξηγεί γιατί άλλαξε «πορεία», για νααναλάβει την ευθύνη μιας εταιρείας με τόσο υψηλές απαιτήσεις και προσδοκίες. Αισιόδοξος και μεαυτοπεποίθηση, δηλώνει έτοιμος να αγωνιστεί, για να δικαιώσει τον εαυτό του και εκείνους που τονεμπιστεύθηκαν.

PRESSCODE ISSUE 11

Page 41: PressCode Issue 11

Από τη δημοσιογραφία και μιασίγουρη καριέρα, στον αβέβαιοκόσμο των επιχειρήσεων, γιατί;

Όλα κάνουν κάποια στιγμή τον κύκλοτους. Ξεκινώντας από την έντυπηδημοσιογραφία, πέρασα στην τηλε-όραση που για μένα ήταν ένα μεγάλοστοίχημα. Σήμερα και μετά απότέσσερις σεζόν, θεωρώ πως το κέρδισα.Είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ μεανθρώπους που θαύμαζα, όπως και μεανθρώπους που στην πορεία με απο-γοήτευσαν. Είναι αλήθεια πως ο χώροςτης τηλεόρασης είναι σκληρός καιαπαιτητικός, όμως μπορώ να πω πωςτον αφήνω σε μια στιγμή που η καριέραμου ήταν στο καλύτερο σημείο. Αλλάβρέθηκα στο «σταυροδρόμι». Μια νέαπρόκληση, τάραξε τα νερά. Η πρότασηπου δέχθηκα από την AQUIS. Έπρεπε νααποφασίσω, και έκανα την επιλογή μου. Το νέο μεγάλο στοίχημα, που προσ-φέρει το όραμα και τη δημιουργία. Θα αγωνιστώ να το κερδίσω και πάλι.

Αυτά όμως αρκούν; θέλω να πω πωςοι ευθύνες που αναλαμβάνετε είναιμεγάλες, θέλετε να μας πείτε για ταεφόδια που πιστεύετε πως θα σαςενισχύουν σε αυτή την πορεία;

Μέχρι σήμερα, είχα την τύχη ναγνωρίσω πολλούς ανθρώπους, πουεκτίμησαν τόσο τις ικανότητες, όσο καιτην προσωπικότητά μου. Στόχος μου,και ελπίζω να τον πετύχω, είναι να μηντους απογοητεύσω. Ξέρετε, δουλεύωπολλά χρόνια και ο χώρος τουτουρισμού δεν μου είναι άγνωστος. Ηενασχόλησή μου παλαιότερα σεξενοδοχειακή μονάδα, αλλά και μέσααπό το οικονομικό ρεπορτάζ, με έφερεσε επαφή με τα προβλήματα, τις δυ-νατότητες και τις ευκαιρίες που προσ-φέρει ο συγκεκριμένος τομέας.

Γιατί πιστεύετε πως επέλεξαν εσάς;ποια είναι η φιλοσοφία της AQUIS;

Οι άνθρωποι που στηρίζουν το νέοαυτό εγχείρημα θέλουν κάτικαινούργιο, φρέσκο. Δεν ακολουθούν,με απλά λόγια, την... πεπατημένη.Ξέρουν πολύ καλά τη δουλειά και, πάνωαπ’ όλα, τι θέλουν. Πριν πάρουν την απόφαση να μεεμπιστευτούν πέρασα από διάφορατέστ. Και τα κατάφερα. Έτσι βρίσκομαι εδώ, στο «τιμόνι» τηςAQUIS για μια νέα πορεία και μεανθρώπους με γνώσεις, εμπειρία, καιόρεξη για το... διαφορετικό. Όλα αυτά μου δίνουν δύναμη καικυρίως το ότι δεν νοιώθω μόνος. Ηομάδα είναι η καλύτερη, με καινοτόμεςιδέες και γρήγορες κινήσεις προχωράστο αύριο. Οι προκλήσεις μας τρέφουν.Έχουμε κάνει πολλά και ετοιμαζόμαστεγια ακόμα περισσότερα. Όλα βέβαιαγίνονται μεθοδικά, με βήματαμελετημένα και σίγουρα.

Θέλετε να μας πείτε ποιοι αποτελούναυτή την ομάδα;

Όπως θα δείτε, πρόκειται για τουςκορυφαίους στον τομέα τους.Πρόεδρος του Δ.Σ. είναι ο David How-ell – μορφή του παγκόσμιου τουρισμούκαι επίτιμος πρόεδρος της Western &Oriental, ο John Kent CEO τηςyoutravel.com, ο οποίος ήταν ο ιδρυτήςτης Medhotels.com και έχει διατελέσειΔιευθύνων Σύμβουλος της LastminuteUK, ο καθηγητής Δημήτριος Μπού-χαλης που θεωρείται από τους πιοειδικευμένους στον τομέα του e-tourism, ο καθηγητής νομικής ΝικόλαςΚουλάδης από το πανεπιστήμιο τουHertfordshire, ο Ανδρέας Βασιλείουγενικός διευθυντής της Amathus UKLtd, και ο γνωστός αρχιτέκτονας Αντώ-νης Μπάφης.

38 | 39

Page 42: PressCode Issue 11

Πως γεννήθηκε αυτή η ιδέα και ποιοείναι το καινούργιο που φέρνει ηAquis Hotels and Resorts;

Πρόκειται για μια νέα εταιρεία διεθνώνκεφαλαίων που ιδρύθηκε μόλις πρινδυο μήνες, με στόχο τη δημιουργία μιαςαλυσίδας ξενοδοχείων 4 και 5 αστέρωνστην Ανατολική Μεσόγειο. Η ιδέα, προέκυψε μέσα από τηδιαπίστωση της έλλειψης ξενο-δοχειακών ομίλων και αλυσίδων ποιο-τικού μαζικού τουρισμού στην περιοχή(Ελλάδα, Τουρκία, Αίγυπτος, Κύπρος) σεαντίθεση με τη Δυτική Μεσόγειο(Ισπανία, Πορτογαλία), όπου τηντελευταία δεκαετία έχουν δημιουργηθείπολλοί και μεγάλοι ξενοδοχειακοίόμιλοι, μετά από συγχωνεύσεις καιαγοραπωλησίες μεμονωμένωνμονάδων. Εμείς ερχόμαστε νακαλύψουμε αυτό ακριβώς το κενό,προσφέροντας ολοκληρωμένα πακέταυπηρεσιών, ποιοτικού all inclusive.

Ποια ξενοδοχεία ανήκουν ήδη στηνAquis;

Έχουμε προχωρήσει στην απόκτησηπέντε ξενοδοχειακών μονάδων, τριώνστην Κέρκυρα: Agios Gordios BeachHotel, Pelekas Beach και Sandy Beach,στην Κω το Aqua Marina και στηνΚρήτη το Zorbas, του οποίου ηεκμετάλλευση θα αρχίσει με βάση τησυμφωνία από το 2011. Όλα τα ξενοδοχεία θα ανακαινιστούνεσωτερικά και εξωτερικά, προσ-φέροντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες.Αυτή είναι μόνο η αρχή, είμαστε σεαναζήτηση πολλών ξενοδοχείων ακόμασε όλους τους δημοφιλείς τουριστικούςπροορισμούς της Ανατολικής Μεσο-γείου και σε διαπραγματεύσεις που δενθα ήθελα να αναφερθώ προς το παρών.Ξεκινήσαμε δυνατά και θέλουμε ναπάμε ακόμα πιο γρήγορα.

Η οικονομική κρίση χτύπησε φέτοςκαι τον τουρισμό..

Ομολογουμένως ήταν μια δύσκοληχρονιά για τον ελληνικό τουρισμό καιόχι μόνο. Είμαστε αισιόδοξοι όμως καισυνδυάζοντας την αισιοδοξία με τηνεμπειρία προηγούμενων ετών, είμαστεσίγουροι πως η επόμενη, θα είναι μιακαλή χρονιά. Άγγλοι και Γερμανοί, πουείναι και οι κυριότεροι πελάτες μας,θεωρούν επιβεβλημένη ανάγκη τιςδιακοπές και όσοι τις στερήθηκανφέτος, είναι βέβαιο πως θα τιςαναζητήσουν του χρόνου.

PRESSCODE ISSUE 11