OpenDocument (40)1lyk-filipp.pre.sch.gr/.../B_GRADE/Project_2.pdfπολιτική διάσταση,...

street art – graffiti: µια εναλλακτική µορφή τέχνης 2

1o ΓΕΛ ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑΣ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013

ΤΑΞΗ Β΄

ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Street art

Graffiti Μια εναλλακτική µορφή τέχνης

ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ

Καψάλη Αναστασία- ΠΕ02

Παπαδιώτης Θεόδωρος -ΠΕ02

ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

Αθανασίου Λάμπρος

Γεωργάνου Ευτυχία

Δημουλιά Ευδοκία

Έλρζι Έλσα

Ευθυμίου Ναυσικά

Ζανίκα Ελευθερία

Ζέρβα Λαμπρινή

Ζήκος Κωνσταντίνος

Θάνος Ευάγγελος

Θειοπούλου Χρυσούλα

Καράλη Κυριακή

Καρβούνης Σπυρίδων

Κονιτσιώτη Δήμητρα

Μιχάλη Μαρία

Ρυακωτάκη Ασπασία

Σακαγιάννης Γεώργιος

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012 - ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 213


περιεχόµενα

Πρόλογος.......................................................................................................... 4

Street- art.......................................................................................................... 5

Tι είναι το graffiti............................................................................................... 5

Iστορική αναδρομή. Πρόδρομες ή πρόγονες μορφές....................................... 6

Είδη και χαρακτηριστικά των graffiti.................................................................. 8

Πότε και πού γεννήθηκε το graffiti..................................................................... 9

Το graffiti στην Ευρώπη..................................................................................... 11

Το graffiti στην Ελλάδα...................................................................................... 11

Ποια ή ποιες ανάγκες ωθούν τους writers........................................................ 14

Λόγος και αντίλογος. Υπέρμαχοι και πολέμιοι.................................................. 15

Αντιμέτωποι με τη νομοθεσία........................................................................... 17

Συμπεράσματα...................................................................................................18

Παράρτημα: Το graffiti στο σινεμά ....................................................................19

Βιβλιογραφία......................................................................................................20

Λεξικό όρων........................................................................................................21


πρόλογος

ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑ – 1ο ΓΕΛ – GRAFFITI ΣΤΟΥΣ ΤΟΙΧΟΥΣ

Ολο και περισσότεροι τοίχοι σε πόλεις και χωριά “φιλοξενούν” επιγραφές “χρηστικές” και “μη χρηστικές”. Χαρακτηριστικό παρά-δειγμα για την πρώτη κατηγορία, η διαφήμιση, ενώ για τη δεύτερη η πλέον συνήθης είναι το graffiti. Τι είναι όμως το graffiti; Ποιο είναι το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του; Ποια ανάγκη το γέννησε; Πού απευθύνεται; Είναι τέχνη ή υποκουλτούρα, μια παιδική ασχολία ή ένας εναλλακτικός τρόπος ζω-ής; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα στα οποία επιχειρεί να δώ-σει απαντήσεις η παρούσα μελέτη στο πλαίσιο του μαθήματος Ερευ-νητική Εργασία για τη δεύτερη τάξη του Λυκείου.Και είναι εύλογο ότι ως τέτοια, μαθητική δηλαδή εργασία – δεδομένων και των συνθη-κών, που είναι βεβαίως αντικείμενο μιας άλλης συζήτησης -- δε διεκ-δικεί τις αρετές της πληρότητας ούτε (της σχετικής, έστω) εγκυρότη-τας. Ας αντιμετωπιστεί λοιπόν με κατανόηση, ως μαθητεία στην έ-ρευνα και στη συνεργασία


street artΤο graffiti εντάσσεται στα δρώμενα που στη διεθνή γλώσσα ο-

νομάζονται street art. H street art είναι η τέχνη του δρόμου, εικαστική έκφραση που

αναπτύσσεται σε δημόσιους χώρους και περιλαμβάνει ποικιλία μορ-φών.

Εκτός από το γκράφιτι, υπάρχουν ακόμα το stencil1, μια τεχνική που γίνεται σε χαρτί , χαρτόνι ,λεπτή λαμαρίνα ή ξύλο και μετά κό-βονται και αφαιρούνται οι περιοχές που θα περάσει το χρώμα, τα poster, η installation art, εικαστικές εγκαταστάσεις σε γκαλερί ή δη-μόσιους χώρους, στις οποίες ο θεατής καλείται να συμμετάσχει και να βιώσει τα δρώμενα με όλες του τις αισθήσεις, η προβολή video... Διάφορες δηλαδή δράσεις καλλιτεχνικές που γίνονται «στο δρόμο».

ΑΘΗΝΑ, ΕΠΣΤ – INSTALLATION ART- ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΛΗΘΕΙΝΟΥ (ΦΕΒ 2013)

Τι είναι το graffitiΣταχυολογώντας διάφορες φράσεις που είδαμε στις πηγές που

ανατρέξαμε να πούμε ότι το γκράφιτι δεν είναι τοιχογραφία και δεν είναι σύνθημα. Είναι τέχνη , μαζί και γλώσσα΄ οπτική επένδυση της γλώσσας. Είναι παιδί του δρόμου. Είναι μια δυναμική επέμβαση πά-νω στην αρχιτεκτονική των πόλεων

Στο λεξικό του Τεγόπουλου Φυτράκη2 βλέπουμε την πορεία της λέξης, μιας λέξης που είναι ξεκίνησε από την ελληνική ρίζα του γρά-φω (γραφείον στην αρχαία ελληνική ήταν το όργανο γραφής) για να περάσει στα λατινικά, τα ιταλικά και τα αγγλικά, για να επιστρέψει

1 O πιο διάσηµος καλλιτέχνης του στένσιλ γκράφιτι είναι ο Βρετανός Bansky

2 Τεγόπουλου – Φυτράκη Μείζον ελληνικό λεξικό


ως αντιδάνειο πλέον στην ελληνικήΑπό την πλευρά του, ο Μπαμπινιώτης1 ορίζει τη λέξη ως κάθε

σχέδιο (ζωγραφικών παραστάσεων, αρχικών γραμμάτων ή συνθη-μάτων) που ζωγραφίζεται με ψεκαστήρα (σπρέι) κυρίως πάνω σε χτισμένες επιφάνειες, τοίχους ή πεζοδρόμια και αποτελεί συνήθως τρόπο προσωπικής έκφρασης ή διαμαρτυρίας.

Αναδροµή στο χρόνο. Πρόγονες ή πρόδροµες µορφές.Το γκράφιτι είναι δημόσια γραφή.Κι η ιστορία της δημόσιας γραφής είναι τόσο παλιά όσο κι η

ιστορία του ανθρώπου . Η τάση του να επεμβαίνει στο περιβάλλον του, σε μια προσπάθεια άλλοτε να το οικειοποιηθεί, άλλοτε να το προσωποποιήσει ή ακόμη και να το οριοθετήσει, μπορεί να χαρακτη-ριστεί έμφυτη2

Πρόγονες ή πρόδρομες μορφές μπορεί να χαρακτηριστούν οι αναπαραστάσεις ανθρώπων και ζώων στα προιστορικά σπήλαια της Ευρώπης, όπως είναι το Lauscox και το Chauvet στην Γαλλία, το Alta-mira στην Ισπανία κ.α.

ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΛΤΑΜΙΡΑ, ΙΣΠΑΝΙΑ - ΒΡΑΧΟΓΡΑΦΙΑ

Αναλογίες ακόμη μπορούν να εντοπιστούν στις τοιχογραφίες που η αρχαιολογική σκαπάνη διέσωσε στα μινωικά και μυκηναικά κέντρα ή στις επιγραφές και παραστάσεις που καλύπτουν τους τοί-χους της Αρχαίας Πομπηίας.

1 Μπαµπινώτης, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας

2 Graffiti υποκουλτούρα: η σηµασία του χώρου στο δρόµο προς τη φήµη. Αβραµίδης Κωνσταντίνος. 2009


ΑΝΑΚΤΟΡΟ ΤΗΣ ΚΝΩΣΣΟΥ - ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ

Προχωρώντας στο χρόνο αντικρύζουμε κάτι από graffiti στα καλλιγραφικά κείμενα στους τοίχους των θρησκευτικών και των κο-σμικών κτιρίων του ισλαμικού κόσμου. .

Το σύγχρονο graffiti προαναγγέλλουν η μεξικανική δημόσια τοι-χογραφία, στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν χρησιμοποιήθηκε η δη-μόσια γραφή για να εκφράσει το πολιτικό πνεύμα της εποχής με υλικά παρόμοια με αυτά που χρησιμοποιηθήκαν από τους μεγάλους ζωγράφους της Αναγέννησης, δηλαδή τις τέμπερες και τα χρώματα, και οι στυλιζαρισμένες τοιχογραφίες της αμερικάνικης σχολής που μιμήθηκε τη μεξικανική.

DIEGO RIVERA: ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ “Graffiti” είναι και η προπαγάνδα των Ναζί στους τοίχους , αλλά και η όμοια αντίσταση προς αυτούς, τα συνθήματα των φοιτητικών εξεγέρσεων στο Παρίσι και άλλες πόλεις τη δεκαετία του ’60 ' ακόμη

και η γραφή εντός των αποχωρητηρίων Τα παραπάνω μπορεί να μην έχουν άμεση μορφολογική συγγέ-

νεια με το στερεοτυπικό ύφος του σημερινού graffiti. Είναι φανερό ότι έγιναν από άλλους ανθρώπους, σε άλλες εποχές και με εντελώς


διαφορετικούς σκοπούς1

Μπορούμε όμως να εντοπίσουμε ένα κοινό παρονομαστή: τη διάθεση να αφεθούν ίχνη στο δημόσιο χώρο ή να διατυπωθούν κοινωνικές - ακόμη και πολιτικές – ιδέες.

Είδη και χαρακτηριστικά του graffitiΣύμφωνα με την καθιερωμένη βιβλιογραφικά κατηγοριοποίηση

της Susan Philips2 το γκράφιτι διακρίνεται σε λαικό και κοινοτικόΤο λαϊκό-κοινό (popular) είναι το graffiti του καθημερινού αν-

θρώπου: σπιρτόζικα σχόλια, φαλλικά σύμβολα, αστεία, δηλώσεις αγάπης αλλά και μίσους, επιγραφές του τύπου «ο τάδε ήταν εδώ».

“Κοινοτικό (community-based) graffiti” είναι αυτό που παράγε-ται από και για κοινότητες ατόμων που μοιράζονται κοινά ενδιαφέ-ροντα, και είναι: . 1) το πολιτικό, σκίτσα - συνθήματα δηλαδή με πολιτικό περιεχόμενο

2) το συμμοριακό (gang) από μέλη συμμοριών με σκοπό να σημαδέ-ψουν την περιοχή και τον τόπο δράσης τους, να “μαρκάρουν” τη γει-τονιά τους3. Και 3) το hiphop graffiti : το οπτικό προϊόν της hip-hip υποκουλτούρας. Χωρίζεται σε τρεις υποκατηγορίες γραφής: tagging, δηλαδή η περίτεχνη γραφή του ονόματος- υπογραφής, bombing (throwups), παράνομα και γρήγορα εκτελεσμένα κομμάτια piecing τοιχογραφίες με μεγάλο βαθμό πολυπλοκότητας και χρωμα- τικό πλούτο, νόμιμα ή παράνομα.


2 S. Phillips, Wallbangin’: Graffiti and Gangs in L.A., Σικάγο: University of Chicago Press, 1999 σελ 47-56

3 Στην Ελλάδα µαλλον δεν έχουµε τέτοια γκράφιτι. Αντίστοιχα θεωρούνται τα οπαδικά


TAGGING PIECING

Στο γκράφιτι μπορούμε να αναγνωρίσουμε μια διάσταση εικα-στική ή αλλιώς αυτό που λέμε προσωπικό στυλ . Παράλληλα έχει και πολιτική διάσταση, αφού βάζει τους πεζούς σε σκέψεις για το τι μπο-ρεί να θέλουν να πουν όλα αυτά τα ονόματα και σχήματα η εξαι-ρετικά1

Αλλά χαρακτηριστικά2 του είναι η εφήμερη διάσταση, αφού το γκράφιτι που γράφεται σήμερα αύριο κιόλας μπορεί να σβηστεί ή να μουντζουρωθεί. Παράλληλα, η ανωνυμία του δημιουργού επιτρέπει την αυθόρμητη έκφραση, χωρίς το φόβο της κριτικής και της λογο-κρισίας. Δεδομένη επίσης είναι η παραβατικότητα και η ομαδοποίηση όταν οι γκραφιτάδες δημιουργούν ομάδες με δικό τους κώδικα ενδυ-μασίας, γλώσσας κλπ

Πότε και πού γεννήθηκε το graffiti ;

To graffiti είναι γέννημα της μεταπολεμικής κοινωνίας με τις μεγάλες οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές και πολιτισμικές αλλα-γές, με τα νέα κινήματα ιδεών και τις ραγδαίες επιστημονικές, τεχνο-λογικές και επικοινωνιακές εξελίξεις, που προκάλεσαν νέα εκφρα-στικά ήθη , νέα ρεύματα δημιουργίας στην τέχνη και τον πολιτισμό. Γέννημα μιας εποχής που είχε ανάγκη μια τέχνη ελεύθερη, χωρίς


2 Ανδριωτάκης Μανώλης (2005), «Σχέδια πόλης, Τέχνη, διαµαρτυρία και διαφήµιση στους δηµόσιους χώρους των

µητροπόλεων», Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα σελ 18-19


φραγμούς και όρια, λαϊκή. Μια τέχνη των προκλήσεων. Από τα ξεχασμένα κομμάτια της πόλης, από τις υποβαθμισμέ-

νες γειτονιές των μαύρων, από το Bronx, οι writers αρχίζουν να δι-εκδικούν την παρουσία τους το δικαίωμα να ξεφύγουν, να γίνουν «κάτι», να γίνουν γνωστοί, να γίνουν κάτι άλλο από αυτό στο οποίο καταδικάστηκαν.1

Η Φιλαδέλφεια διεκδικεί την “τιμή” της γενέτειρας του γκρά-φιτι, αφού σ΄αυτήν ο πατέρας του σύγχρονου graffiti, ο writer με το όνομα Cornbread ξεκίνησε να γράφει το όνομά του αρχές του 1967

Αλλά αμερικανική και παγκόσμια πρωτεύουσα του graffiti έγι-νε η Νέα Υόρκη

Ορόσημο της εξέλιξης η 21η Ιουλίου 1971, όταν η εφημερίδα New York Times αφιέρωσε το εξώφυλλό της και ένα αντίστοιχο άρθρο στον ελληνικής καταγωγής writer Taki1832. .

Από τον απλό ανεξίτηλο μαρκαδόρο του Taki, σε νέα σύνεργα και τεχνικές...από την Αμερική σε όλο τον κόσμο...από τους δρόμους του Bronx και την παρανομία στις μεγαλύτερες γκαλερί ... σήμερα, όπου υπάρχει μεγαλούπολη, με παρόμοια χαρακτηριστικά με εκείνα των δυτικών μητροπόλεων, υπάρχει και graffiti.

Η διάδοση σε αυτές τις χώρες έγινε τόσο μέσω των κινηματο-γραφικών ταινιών της εποχής όσο και της hiphop3 υποκουλτούρας, κυρίως μέσω της μουσικής rap.

1 Κουτσοµάλης Κουτσοµάλλης Κυριάκος (2005), «Όταν το κοινότοπο µεταλλάσσεται σε τέχνη», εφηµερίδα

το Βήµα, Πολιτισµός, 26/06/2005, διαθέσιµο στην ιστοσελίδα http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=166948

2 Ο Taki διαµόρφωσε την υπογραφή του συνδυάζοντας το όνοµά του µε τον αριθµό της οδού του σπιτιού του

3 Εικάζεται ότι ο όρος hip hop προέκυψε από την αυτοσχέδια επανάληψη του «hip/hop/hip/hop» που µιµείται το ρυθ-

µό των στρατιωτών όταν κάνουν άσκηση.Το Rapping είναι η ρυθµική έκφραση λόγου που κάνει ρίµες.


το graffiti στην ΕυρώπηΤο Βερολίνο θεωρείται μέχρι και σήμερα μία από τις μητροπό-

λεις του ευρωπαϊκού graffiti, κάτι το οποίο δικαιολογείται και από την ύπαρξη του τείχους που χώριζε το ανατολικό από το δυτικό, και ήταν κατεξοχήν τόπος δράσης των writers. ΤΕΙΧΟΣ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ

Ομοίως, το Παρίσι έχει μεγάλη graffiti ιστορία και παρουσιάζει ένα πολύ ιδιαίτερο στιλιστικό ύφος. Οι φοιτητικές εξεγέρσεις του Μάη του 68 άφησαν μια πλούσια παρακαταθήκη στους writers.

Στην Αγγλία, και πιο συγκεκριμένα στο Λονδίνο, το γκράφιτι στα μέσα της δεκαετίας του ΄70, συνδέθηκε με την punk υποκουλ-τούρα και συγκροτήματα, όπως οι Clash και οι Sex Pistols

το graffiti στην Ελλάδα1

Στην Ελλάδα το γκράφιτι δε φυτεύτηκε στο κενό. Ακούμπησε στη μεγάλη παράδοση της τοιχογραφίας (μυκηναικά κέντρα, μακε-

1 Πηγή: http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathglobal_2_10/04/2005_1283927


δονικοί τάφοι, νωπογραφίες στους βυζαντινούς ναούς , οι λαϊκές ζω-γραφιές - τοιχογραφίες του Θεόφιλου κλπ) ΒΕΡΓΙΝΑ “ΤΑΦΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ” Ο ΠΛΟΥΤΩΝ

ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΛΑΙΚΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΥ

Έχουμε μεγάλη παράδοση και στην αναγραφή συνθημάτων. Στην κατοχική Ελλάδα, στη μεταπολεμική περίοδο και ιδιαίτερα στη

δικτατορική επταετία, το σύνθημα πήρε τη μορφή της αντίστασης.

Σήμερα ρατσιστικά, οικολογικά, αναρχικά συνθήματα, συνθή-ματα γηπέδου, θρησκευτικά, συνεχίζουν την παρουσία τους, στους


τοίχους των πόλεων ανά την Ελλάδα.

To σύγχρονο, κατ' επίδραση του αμερικάνικου, graffiti ανδρώ-

θηκε στην Ελλάδα σε κλειστές ομάδες (crew), που θα δημιουργή-σουν και τα πρώτα Graffiti στα τρένα των ΗΣΑΠ και του ΟΣΕ το 1989 με 1990.

Τα πρώτα ακούσματα της ραπ μουσικής, τα πρώτα hiphop συ-

γκροτήματα1, η έλευση περιοδικών και βιβλίων («Spraycan Art») και των σπρέι, η δημιουργία ομάδων2 έδωσαν τη δυνατότητα στους “γκραφιτάδες” να αποκτήσουν ένα ακόμη δέλεαρ.

Τα σχολικά κτίρια, επίσης, πρόσφεραν ιδανικές και προσιτές ε-πιφάνειες για τη δημιουργία και παρουσίαση των έργων. .

1 Πρωτοπόροι του είδους θεωρούνται οι Terror ex Crew

2 Carpe diem κ.α.Η οµάδα Carpe Diem συστήθηκε από τον Κυριάκο Ιωσηφίδη το 1998, φέρνοντας κοντά writers από όλη την Ελλάδα. Σκοπός

της οµάδας είναι η ανεύρεση τοίχων για graffiti δηµιουργίες, µε απώτερο στόχο την προώθηση του graffiti στην Ελλάδα


Σήμερα, το μεγαλύτερο δέλεαρ για τους παράνομους writers είναι το μετρό. Τα έργα τους όμως δεν θα εμφανιστούν ποτέ μπροστά στα μάτια των χιλιάδων επιβατών, μιας και τα βαγόνια αποσύρονται και καθαρίζονται άμεσα. Γίνονται επίσης φεστιβάλ1 με νόμιμες άδειες σε χώρους συγκε-κριμένους, συνήθως με χορηγίες εταιρειών και στήριξη από τις εκά-στοτε τοπικές δημοτικές αρχές.

Πέρα απ΄αυτά το graffiti άνοιξε και στην Ελλάδα καινούργιους δρόμους: Σε ιδιώτες να δημιουργήσουν στους χώρους τους τοιχογρα-φίες, σε ορισμένους writers να παρουσιάσουν μια πιο εμπορική δου-λειά με εκθέσεις, σε εταιρείες και σε διαφημιστικές να προωθήσουν τα προϊόντα τους.

ΤΟ GRAFFITI ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

Ακόμα θεατρικές παραστάσεις, σίριαλ, προϊόντα, μουσικές εκ-δηλώσεις (π.χ. eurovision), χώροι club «ντύνονται» με έργα από wri-ters.

Όλο και περισσότερη γνώση συσσωρεύεται από τους νέους καλλιτέχνες και το graffiti μετά από μια σχετική κόπωση συνεχίζει δυναμικά να διεκδικεί τη θέση του στον αστικό, και όχι μόνον, χώρο.

Ποια ή ποιες ανάγκες ωθούν τους writers; Ποια είναι όμως η ανάγκη και ποιοι οι λόγοι που ωθούν τους wri-ters στην επιλογή αυτού του τρόπου έκφρασης;

Εδώ θα δώσουμε το λόγο στους writerς που άλλωστε ξέρουν καλύτερα από τον καθένα την απάντηση.

Ο Cornbread, που θεωρείται ο πατέρας του σύγχρονου graffiti (1967) δήλωσε κάποτε ότι “όλοι μιλούσαν για μένα […] όσο περισ-

1 Μεγάλη ώθηση στο γκράφιτι έδωσε το φεστιβάλ Chromopolis στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Ολυµπιάδας 2002-4


σότερο μιλούσαν, τόσο περισσότερο έγραφα”. Κινητήρια δύναμη λοιπόν για τον πρωτοπόρο Αμερικανό και πολλούς άλλους ήταν η ανάγκη για φήμη και δόξα

Ο διάσημος καλλιτέχνης Blek le Rat σημείωσε την ανάγκη να εξωτερικεύσει την υπαρξιακή του αγωνία, να σπάσει τα φράγματα της μοναξιάς, να επικοινωνήσει: «...αφήνω εικόνες μου στο δρόμο και γράφω από κάτω το όνομά μου. Οι χιλιάδες άνθρωποι που βλέπουν τα έργα μου, είναι για μένα η καλύτερη θεραπεία της ανωνυμίας και της απομόνωσης που νιώθω ανάμεσα στα πλήθη. Δεν αγνοώ τους υπόλοιπους ανθρώπους, τους φωνάζω μ'αυτό τον τρόπο, τους μιλώ. Με τα stencils μου, δείχνω σε όλους ότι είμαι εδώ, ζωντανός και μαζί τους»

ΣΤΕΝΣΙΛ ΜΕ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΜΠΟΜΠ ΜΑΡΛΕΥ

Ο Stormie από την Αυστραλία δίνει στο graffiti το χαρακτήρα μιας ατομικής επανάστασης. Το graffiti, λέει, είναι η φωνή μου, είναι ο τρόπος με τον οποίο ουρλιάζω για τις αηδίες. Τα χρησιμοποιώ για να καταγράφω την μαύρη πλευρά και μου επιτρέπει να τα βγάζω πέ-ρα με την κατεστραμμένη ομορφιά του κόσμου».

Λόγος και αντίλογος. Υπέρµαχοι και πολέµιοι

Και ενώ οι ίδιοι οι γκραφιτάδες θεωρούν το έργο τους φωνή ύ-παρξης και αντίδρασης στην ανωνυμία της πόλης και στην αισθητι-κή της βαρβαρότητα, πράξη αγανάκτησης, θυμού και διαμαρτυρίας στα κοινωνικά αδιέξοδα, το graffiti προκαλεί και θα συνεχίσει να προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις


Απέναντι στις φωνές που βλέπουν στο γκράφιτι μια “τέχνη ζω-ντανή, δυναμική και σύγχρονη...πού έχει φτάσει πλέον σε υψηλά αι-σθητικά επίπεδα...δίνοντας χρώμα και ζωή στους γκρίζους τοίχους των μεγαλουπόλεων” και που θεωρούν πως “η δημόσια τέχνη απο-τελεί επιτακτικό ζητούμενο στις σύγχρονες προοδευτικές πόλεις και δεν πρέπει να αποτελεί είδος προς εξαφάνιση ή ποινικοποίηση' του-ναντίον, η νεανική έκφραση πρέπει να υποστηρίζεται και όχι να διώ-κεται1” ορθώνεται απόψεις, συχνά, μα όχι πάντα, υπερβολικές: “Οι εξωτερικοί τοίχοι των κατοικιών και των κτιρίων...εδώ και χρόνια προσφέρονται ή υφαρπάζονται για βανδαλισμούς και βρομιές, που κάποιοι βάφτισαν graffities...Χρόνια τώρα αγανακτούμε για την απί-στευτη αισθητική ρύπανση που γίνεται σε κάθε ελεύθερη επιφάνεια με αυτά τα σχηματοειδή ιδιότροπα γράμματα, με τα οποία κάποιοι εκτονώνονται, ιδίως παράγοντας έτσι έργα τέχνης μιας, τελικά, μηδε-νικής πρωτοτυπίας. Είναι απλώς μια νευρωτική μόδα κάποιων ανα-σφαλών ανθρώπων; Eίναι μήπως αποκαλυπτικό μιας βαθύτερης τά-σης σαδιστικής ρύπανσης στο μέτρο που όσοι περισσότερο κάποιοι από μας αγανακτούμε, τόσο οι δράστες κρυφτοχαμογελούν;...Τα συνθήματα, τα σκαριφήματα, τα σχέδια πάνω στους απαγορευμέ-νους τοίχους είναι τα απελπισμένα σημάδια κατοχής που αφήνει ο εκμηδενισμένος καλλιτέχνης πάνω στην πόλη που τον περιβάλλει, χωρίς νου του επιτρέπει να τη ζει».

Το ερώτημα αν το graffiti είναι τέχνη ή βανδαλισμός δεν είναι εύκολο να απαντηθεί

1 Τα αποσπάσµατα των συνεντεύξεων προέρχονται από τις εργασίες των Τσουµάνη και Μάινα και την ιστοσελίδα της

Καθηµερινής (∆ες βιβλιογραφία)


Αντιµέτωποι µε τη νοµοθεσία

Οι αντιδράσεις της κοινωνίας απέναντι στο γκράφιτι είναι θετι-κές αλλά και αρνητικές. Αλλά πως αντιμετωπίζεται από το επίσημο κράτος;

Ο «καλλιτέχνης του δρόμου», σύμφωνα με την ελληνική νομο-θεσία, διώκεται για «φθορά ξένης ιδιοκτησίας», όταν το γκράφιτι γίνεται σε ιδιωτική περιουσία χωρίς την άδεια του ιδιοκτήτη (κατη-γορία σε βαθμό πλημμελήματος για την οποία προβλέπεται ποινή μέχρι πέντε χρόνια). Το αδίκημα αυτό θεωρείται πιο επιβαρυντικό όταν γίνεται πάνω σε δημόσια περιουσία1.

Με την υπάρχουσα κατάσταση (από πλευράς νόμου), το δικα-στήριο καλείται να εντοπίσει τα κίνητρα του δημιουργού του γκρά-φιτι. Αν δηλαδή συντρέχει το στοιχείο του δόλου ή της διάθεσης κα-ταστροφής στην ξένη ή στην ιδιωτική περιουσία, τότε μπορεί και να συνιστά φθορά (βανδαλισμό). Εμμέσως δηλαδή πρέπει να απαντή-σει και στο ερώτημα αν το γκραφίτι είναι τέχνη ή βανδαλισμός2

ΕΞΑΡΧΕΙΑ : ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΟΙΧΟ – ΤΟ ΓΚΡΑΦΙΤΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΑΠΌ ΤΗΝ “ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ” ΑΛΛΩΝ “ΓΚΡΑΦΙΤΑΔΩΝ”

1 Το graffiti ως αδίκηµα εντάσσεται στην κατηγορία των λεγόµενων Crimes of style (Εγκλήµατα µε στυλ). Σε αυτήν την κατηγορία

υπάγονται αδικήµατα που εµπεριέχουν µια συγκεκριµένη σπουδή (στυλ), όπως αυτό του κλεπταποδόχου κοκ.

2 www.kathimerini.gr (ο.π.)


ΣυμπεράσματαΤι μας έμεινε λοιπόν από το ταξίδι μας στον κόσμο του γκράφι-

τι;Ηταν σίγουρα ένα ταξίδι σε έναν χώρο που ταιριάζει στη φύση

της ηλικίας μας και στα ενδιαφέροντά μας, σε νέες εμπειρίες, γνώ-σεις, στην ομορφιά και στην ασχήμια, σε σκέψεις και προβληματι-σμούς

Έτσι, πολλοί από τους στόχους που θέσαμε επιτεύχθηκαν σε ικανοποιητικό βαθμό, με πρώτο και καλύτερο να υποδυθούμε εμείς το ρόλο του writer.

Αλλά υπήρχαν και άλλες πτυχές που θέλαμε να διερευνήσουμε, αλλά δεν κατέστη δυνατό και λόγω της έλλειψης χρόνου, αλλά και γιατί, βήμα προς βήμα, συνειδητοποιούσαμε ότι το εύρος του θέμα-τος είναι πολύ μεγάλο. Κάποιες πάντως παράμετρους, όπως η σχέση του με το Hip hop ή άλλα μουσικά ρεύματα και άλλες εναλλακτικές μορφές τέχνης, υπολογίζουμε πως θα μπορέσουμε να εξετάσουμε στο δεύτερο τετράμηνο

Ξεκινήσαμε με την εντύπωση ότι το γκράφιτι είναι οικείο και εύκολο, αλλά νιώσαμε και νιώθουμε πλέον ότι δεν είναι “παιδική ασχολία”. Είναι ένα κίνημα που για τους δικούς του φαν δεν είναι μια δραστηριότητα του ελεύθερου χρόνου, αλλά ένας τρόπος ζωής.

Δεν είναι απλώς σχέδια και υπογραφές΄ είναι μηνύματα που η κοινωνία πρέπει να αποκρυπτογραφήσει

Δεν είναι πάντοτε τέχνη, καθώς δεν είναι τέχνη και το οποιοδή-ποτε σχέδιο κάνει ο καθένας από μας. Είμαστε όμως βέβαιοι ότι πολ-λά από τα έργα που είδαμε θα δικαιωθούν στο χρόνο ως αυθεντικά έργα τέχνης.

Eνέχει, από την άλλη πλευρά, και το στοιχείο του βανδαλισμού, όταν στρέφεται κατά της ατομικής ιδιοκτησίας, όταν βεβηλώνει μνη-μεία πολιτισμού, όταν ο ένας δημιουργός δε σέβεται το μόχθο του άλλου...

Αλλά, είτε τέχνη- είτε βανδαλισμός, τα γκράφιτι θα είναι αυτό που μας είπαν οι συμμαθητές μας όταν τους ζητήσαμε να το χαρα-κτηρίσουν με ένα επίθετο: πρωτοποριακό, επαναστατικό, ευφά-νταστο, νεανικό, δημιουργικό...


Παράρτημα

Το graffiti στο σινεμά

Gary Weiss, «80 blocks from Tiffany's»Σε αντίθεση με όλες τις εμπορικές ταινίες του '80, εδώ ο σκηνοθέτης κατεβαίνει με την κάμερα στο δρόμο και καταγράφει τη Νέα Υόρκη το 1979. Συμμορίες Λατίνων και μαύρων, μπάτσοι, όλοι από το Σάουθ Μπρονξ, μιλάνε στην κάμερα για την άγρια καθημερινότητα στην οποία τα γκράφιτι παίζουν σημαντικό ρόλο.

Jon Reiss, «Bomb it»Τριάντα χρόνια μετά το «80 blocks from Tiffany's», το 2009, ο Τζον Ρέις καταγράφει με την κάμερα τα γκράφιτι στους δρόμους πέντε μητροπόλεων, του Κέιπ Τάουν, του Παρισιού, του Λονδίνου, του Αμστερνταμ και του Σάο Πάολο. Στην κάμερά του μιλάνε ράπερ και graffiti artists, εστιάζοντας στη μάχη που δίνεται ανάμεσα στην εξουσία και στους αρνητές της για τον δημόσιο χώρο. «Exit Τhrough the Gift Shop». Πρόκειται για μια ταινία που έχει σκη-νοθετήσει ο ίδιος ο Banksy. Με αναφορές τόσο στο δικό του έργο και την εξέλιξή του όσο και σε διάφορες street art ομάδες, παρουσιάζει τις απαρχές, τα ρεύματα, τις προκλήσεις, τα εμπόδια αλλά και την «προδοσία» που μπορεί να βιώσει ένας καλλιτέχνης στην προσπά-θειά του να «ανοίξει» και να επικοινωνήσει την τέχνη.


Βιβλιογραφία1. http://stoupaspainting.pblogs.gr/tags/graffiti.html 2. http://www.artmag.gr/articles/art-articles/about-art/item/2093-street art (Γ. Δρακάκης Η Τέχνη του Δρόμου) 3.http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathglobal2_10/04/2005_12839274.Ηλεκτρονικό αρχείο διπλωματικών εργασιών courses.arch.ntua.gr/.. Αβραμίδης Κωνσταντίνος: Η graffiti υποκουλτούρα: Η σημασία του χώρου στο δρόμο προς τη φήμη5. Άννα Μάινα: Το Γκράφιτι ως ενεργό στοιχείο του αστικού χώρου courses.arch.ntua.gr/fsr/116332/Maina.pdf 6. http://7gelgraffiti.wikispaces.com /file/view/TSOUMANI.pdf- Street art: από το δημόσιο χώρο στο χώρο του μουσείου. Διπλωμ. εργασία της Τσουμάνη Στεφανίας στο ΕΑΠ 7. Ανδριωτάκης Μανώλης (2005), «Σχέδια πόλης, Τέχνη, διαμαρτυρία και διαφήμιση στους δημόσιους χώρους των μητροπόλεων», Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα.8. Ιωσηφίδης Κυριάκος (2007), «Στο δρόμο», Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα.9. Κουτσομάλης Κυριάκος (2005), «Όταν το κοινότοπο μεταλλάσσε-ται σε τέχνη», εφημερίδα το Βήμα, Πολιτισμός,26/06/2005, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=16694810. Καθημερινή 7 ημέρες 10-4-2005 Γκράφιτι η Τέxνη του Δρόμου11. http://www.dinfo.gr/graffiti12. 1epal-esp-tavrou.att.sch.gr/projects/etos11.../graffiti.pd..ΚΑΙ ΟΙ ΤΟΙΧΟΙ… ΜΙΛΑΝΕ: street art and graffiti


Λεξικό όρωνAll city: Ο writer, η δουλειά του οποίου βρίσκεται σε πολλά και διαφορετικά µέρη.Battle: Ο ανταγωνισµός µεταξύ των writers, χρησιµοποιώντας tags ή piecesBite: Η αντιγραφή του style ενός writer από κάποιον άλλο.Black book: Το βιβλίο-φάκελος του writer που φυλάει τα σχέδιά του.Block style ή Blockbuster: Στυλ graffiti γραφής µε ευανάγνωστα γράµµατα.Bomb: Παράνοµο κοµµάτι graffiti (σε τραίνα, τοίχους κτλ).Bubble style: Στυλ graffiti γραφής που παραπέµπει σε φούσκα (γνωστό και ως New York Style).Caps (fat, skinny): Οι βαλβίδες που εφαρµόζονται στα σπρέι. Fat λέγονται αυτές που γράφουν χοντρή γραµµή και Skinny αυτές που γράφουν λεπτή.Crew: Οµάδα από writers (γνωστό και ως clan ή clique).Cross out ή Line out: Η τοποθέτηση µιας γραµµής (σβήσιµο) πάνω στη δουλειά κάποιου writer από κάποιον άλλο. Υπέρτατη ένδειξη ασέβειας.Cross over: Η µερική ή ολοκληρωτική κάλυψη ενός graffiti από ένα άλλο. Ένδειξη ασέβειας.Fill-in: Το γέµισµα, η διακόσµηση (µε χρώµα, εφέ κτλ ) του εσωτερικού του περιγράµµατος των γραµµάτων.Hall of fame: Μια νόµιµη, ή οικειοποιηµένη ως τέτοια, περιοχή-τοίχος που φιλοξενεί graffitiGetting up: Το να γράφει ένας writer το όνοµά του σε όσο το δυνατόν περισσότερα σηµεία.Hit: Επιθετικός προσδιορισµός του βαψίµατος (συνήθως για παράνοµα).King: Ο παραγωγικός και άριστος writer.Married couple: ∆ύο βαγόνια βαµµένα στη σειρά από τον ίδιο writer ή crew.New school: Νέα γενιά από writers.Old school: Παλιά γενιά από writers.Outline: Εξωτερικό περίγραµµα γραµµάτων σε ένα κοµµάτι ή απλό περίγραµµα χωρίς fill-in, όταν πρόκειται για παράνοµο κοµµάτι.Piece: Νόµιµο κοµµάτι graffiti µε αυξηµένη δυσκολία, πολυπλοκότητα και χρώµα.Punishment: Επαναληπτική γραφή του tag σε µικρή χωρικά περιοχή. Το όνοµα προέρχεται από τη γνωστή σχολική «τιµωρία» της επαναληπτικής γραφής µιας συγκεκριµένης φράσης.Roll out: Τεχνική γραφής, χρησιµοποιώντας µπογιά και ρολό.Rooftop: Κοµµάτι µε τον writer να βρίσκεται σε ταράτσα. Εξαιρετικά ορατό σηµείο.Silver piece: Bomb µε ασηµί fill-in. Το ασηµί είναι το κατεξοχήν παράνοµο χρώµα του graffiti γιατί προσφέρει µεγάλη καλυπτικότητα και είναι ένα χρώµα που δεν απαντάται στο αστικό τοπίο, οπότε προκαλεί την προσοχή.Style: Το στυλ που επιλέγει ο κάθε writer για να παρουσιάσει το έργο του και είναι καθαρά προσωπικό.Tag: Η υπογραφή, το όνοµα του writer.Top to bottom: Κοµµάτι σε τρένο που εκτείνεται από πάνω µέχρι κάτω.Throwup: Γρήγορα εκτελεσµένο παράνοµο κοµµάτι που γράφει το όνοµα του writer (συνήθως δίχρωµο).Toy: Ο νέος, άπειρος ή ανίκανος writer.Whole car: Κοµµάτι σε τρένο που καλύπτει ολόκληρο βαγόνι.Wild style: Στυλ graffiti γραφής µε ηθεληµένα δυσανάγνωστα και περίπλοκαγράµµατα.Windows down: Κοµµάτι σε βαγόνι που εκτείνεται κάτω από τα παράθυρα.Writer: Αυτός που κάνει graffiti. Το µέλος της υποκουλτούρας.

ΠΗΓΗ: Graffiti υποκουλτούρα: η σηµασία του χώρου στο δρόµο προς τη φήµη. Αβραµίδης Κωνσταντίνος. 2009

OpenDocument (40)1lyk-filipp.pre.sch.gr/.../B_GRADE/Project_2.pdfπολιτική διάσταση,...

Documents

Transcript of OpenDocument (40)1lyk-filipp.pre.sch.gr/.../B_GRADE/Project_2.pdfπολιτική διάσταση,...