Ολυµπιάδα 2004

Αθήνα

Ε� Τάξη Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων «Αθηνά», Park Ridge Σικάγο Ιλλινόις Η.Π.Α. � Σχολικόν Έτος 2002-2003

2

Το βιβλίο αυτό δηµιουργήθηκε από τους µαθητές και τις µαθήτριες της Ε� Τάξης των Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων «Αθηνά» στο Park Ridge Σικάγο, σαν απαντήση στα ερωτήµατα που είχαν για τους Ολυµπιακούς αγώνες. Τα παιδιά συζήτησαν για τους Ολυµπιακούς αγώνες και είπαν τι ξέρουν και τι θέλουν να µάθουν για αυτό το θεσµό. Από τις ερωτήσεις τους, σχηµατίστηκαν τέσσερις ενότητες και τα παιδιά χωρίστηκαν σε τέσσερις οµάδες για να τις εξερεύνησουν. Οι ενότητες µε τις οποίες ασχολήθηκαν ήταν: - Η Εκκίνηση � Οι Ολυµπιακοί αγώνες στην αρχαιότητα. - Τα Αθλήµατα � Από την αρχαία εποχή µέχρι σήµερα. - Τα Στάδια των Ολυµπιακών Αγώνων - Οι Φίλαθλοι των Ολυµπιακών Αγώνων Για να βρουν τις πληροφορίες που θα απαντούσαν στις ερωτήσεις τους τα παιδιά έψαξαν στο ηλεκτρονικό διαδίκτυο και σε τεύχη του «GO», της τριµηνιαίας ειδικής έκδοσης για τους Ολυµπιακούς αγώνες που κυκλοφορεί µε την Κυριακάτικη «Καθηµερινή». Κάνοντας αυτή την έρευνα βρήκαν και άλλες πληροφορίες που δεν ήταν το αντικείµενο µελέτης της οµάδας τους και αυτές τις έδωσαν στις ανάλογες οµάδες. Όσες πληροφορίες δεν ταίριαζαν σε καµιά ενότητα, αλλά οι µαθητές έκριναν ότι είναι αρκετά σηµαντικές ώστε να συµπεριληφθούν σε αυτό το βιβλίο, έχουν ενταχθεί ανάµεσα στις ενότητες. Τα κείµενα των τεσσάρων ενοτήτων τα έγραψαν τα παιδιά και τα έφεραν στο σχολείο. Τα διαβάσαµε στη τάξη και όλοι µαζί τα διορθώσαµε και τα εµπλουτίσαµε µε περισσότερες πληροφορίες και µε πιο εξιδικευµένο λεξιλόγιο. Οι συγγραφείς αυτού του βιβλίου είναι κατα αλφαβητική σειρά: Γιώργος Αυγουστάκης, Ζαχαρίας ∆εµερτζής, Μαρία ∆όλωµα, Αλέξανδρος Καραχάλιος, Σωκράτης Κόκκορης, Σπύρος Λουκόπουλος, Ουρανία Μοιράγια, Τριαντάφυλλη Μποζίκη, Ελένη-Φωτεινή Παντελιά, Πώλα Παπαϊωάννου, ∆ηµήτρης Σιµητζής, Ευανθία Τσάκου και Τάσος Χρηστάκος. Εκδοτικός συντάκτης: Σταµάτης Μοίρας

3

Park Ridge, Μάιος 2003

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Η Εκκίνηση ............................................................ σελ. 4 � 6 Ολυµπιακά Σύµβολα .............................................. σελ. 7 � 13 2. Τα αθλήµατα ........................................................ σελ. 14 � 16 Ολυµπιονίκες ......................................................... σελ. 17 � 23 3. Τα στάδια ............................................................. σελ. 24 � 26 4. Οι φίλαθλοι ........................................................... σελ. 27 � 33

Οι Ολυµπιακοί κύκλοι. Σκίτσο της οµάδας Α�

4

5

Οι πρώτοι γνωστοί Ολυµπιακοί Αγώνες έγιναν το 776 π.Χ. στην Ολυµπία. Οι αγώνες γίνονταν για θρησκευτικούς λόγους για να τιµήσουν το θεό ∆ία. Στο αρχαίο χρονολογικό σύστηµα, η λέξη «Ολυµπιάδα» σήµαινε περίοδο τεσσάρων χρόνων. Κατά την διάρκεια των Ολυµπιακών αγώνων σταµατούσαν οι πόλεµοι και όλες οι πόλεις που λάµβαναν µέρος στους Ολυµπιακούς αγώνες σεβόντουσαν την εκεχειρία.

Αρχαιολογικός χώρος Ολυµπίας � Φωτ. Ε.Ο.Τ. Οι Ολυµπιονίκες νικητές έπαιρναν για έπαθλο µόνο ένα κλαδί ελιάς, τον κότινο, αλλά οι τιµές που γνώριζαν από την πόλη τους µετά την νίκη τους ήταν εντυπωσιακές. Οι πόλεις εκείνη την εποχή είχαν τείχη για λόγους ασφαλείας. Κάθε φορά που κάποιος ολυµπιονίκης γύριζε στην πόλη του, οι συµπαντριώτες του γκρέµιζαν ένα κοµµάτι του τείχους για να µπει στην πόλη. Έτσι έδειχναν ότι δεν χρειάζονται τα τείχη όταν έχουν τόσο γενναίους πολίτες.

Εκεχειρία Λίγο καιρό πριν αρχίσουν οι Ολυµπιακοί, τρεις σπονδοφόροι που φορούσαν στεφάνια ελιάς έφευγαν από την Ήλιδα για να αναγγείλουν την εκεχειρία. Αυτή στην αρχή διαρκούσε ένα µήνα και αργότερα (από τον 5ο αιώνα π.Χ.), τρεις µήνες (υπολογίζοντας από την ηµέρα αναχώρησης των σπονδοφόρων). Κατά τη διάρκεια της ιερής εκεχειρίας, όλοι οι αθλητές και οι θεατές µπορούσαν να µεταβούν ανενόχλητοι στην Ολυµπία. Στην περιοχή της Ήλιδας απαγορεύονταν οι εχθροπραξίες, και κανείς δεν µπορούσε να µπει µε όπλα. Εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, η εκεχειρία τηρούνταν γιατί ήταν ιερή και γιατί οι Έλληνες απέδιδαν µεγάλη σηµασία στις αθλητικές γιορτές. Η παραβίασή της θεωρούνταν ασέβεια προς τον ίδιο τον ∆ία, στον οποίο ήταν αφιερωµένη η γιορτή. Αναφέρεται ότι ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Β΄, πατέρας του Μ. Αλεξάνδρου, ζήτησε συγνώµη και πλήρωσε το σχετικό πρόστιµο, όταν ένας µισθοφόρος του εµπόδισε τον Αθηναίο Φρύνωνα να πάει στην Ολυµπία για να παρακολουθήσει τη γιορτή.

6

Οι Ολυµπιονίκες αγωνίζονταν για ευγενή άµιλλα και όχι για χρήµατα. ∆ηλαδή αγωνίζονταν από αγάπη για το άθληµα και τη χαρά του ανταγωνισµού.

Ολυµπιακός δίσκος, αρχαιολογικό µουσείο Ολυµπίας. ∆ιακρίνεται η επιγραφή «Πόπλιος Ασκληπιάδης» της Κορίνθου» µε ηµεροµηνία 225ο Ολυµπιακό έτος (241 µ.Χ.). Τα ένθετα �Εκεχειρία� και �Βραβεία, τιµές, ποινές� είναι από τις ιστοσελίδες Youth 2004: οι Ολυµπιακοί αγωνες για τους Νέους του Κόσµου. (http://www.olympiceducation.gr/intro/intro.asp)

Βραβεία, τιµές, ποινές Το έπαθλο στους Πανελλήνιους αγώνες ήταν ένα στεφάνι (αγριελιάς, πεύκου, αγριοσέλινου, δάφνης). Στους Ολυµπιακούς Αγώνες, εκτός από το στεφάνι αγριελιάς, η πόλη αντάµειβε γενναιόδωρα το νικητή. Σε αρκετές πόλεις ο νικητής είχε το προνόµιο να γευµατίζει µε δαπάνες της πολιτείας στο Πρυτανείο -σε µερικές µάλιστα περιπτώσεις για όλη του τη ζωή- και να παρακολουθεί τους Αγώνες από τις θέσεις των επισήµων. Οι τιµές προς το νικητή που επέστρεφε από τους µεγάλους αγώνες στην ιδιαίτερη πατρίδα του ήταν εντυπωσιακές. Οι συµπατριώτες του γκρέµιζαν ένα µέρος από τα τείχη για να περάσει, καθώς πίστευαν ότι οι πόλεις δεν έχουν ανάγκη τα τείχη όταν υπάρχουν τέτοιοι άνδρες να τις προστατεύουν. Πολλοί από τους νικητές λατρεύονταν σαν ήρωες µετά το θάνατό τους. Προς τιµήν των Ολυµπιονικών στήνονταν αγάλµατα στην κεντρική αγορά της πόλης τους, σε κάποιες περιπτώσεις και στην Ολυµπία. Τα κατορθώµατα του νικητή και ο αγώνας στον οποίο νίκησε γράφονταν σε αναµνηστικές πέτρινες ή µαρµάρινες πλάκες. Το αγωνιστικό πνεύµα, τη σωµατική οµορφιά και τη ρώµη των νικητών τραγούδησαν µε επινίκιους ύµνους και ωδές σπουδαίοι ποιητές. Σε πολλές περιπτώσεις, µάλιστα, οι νικητές δέχονταν χρηµατικά βραβεία από την ιδιαίτερη πατρίδα τους. Τα πρόστιµα που επέβαλλαν οι κριτές των Αγώνων σε όσους αθλητές παραβίαζαν τους κανόνες του ευ αγωνίζεσθαι ήταν µερικές φορές τόσο µεγάλα, που οι αθλητές δεν µπορούσαν να τα ξεπληρώσουν. Τότε, την υποχρέωση αναλάµβανε η πόλη τους και µε τα χρήµατα αυτά κατασκευάζονταν µικρά αγάλµατα του ∆ία, γνωστά ως Ζάνες. Τέτοιες τιµωρίες είναι πολύ λίγες στην ιστορία των Αγώνων. Η σύνδεση της Ολυµπιακής γιορτής µε τη θρησκεία, οι όρκοι των αθλητών, η αυστηρότητα των ελλανοδικών και η αγάπη για την ευγενή αθλητική άµιλλα είχαν ως αποτέλεσµα την καθαρότητα των αρχαίων Ολυµπιακών Αγώνων.

7

Ολυµπιακά

Σύµβολα

8

Η δύναµη των συµβόλων

Στα πρώτα χρόνια της αναβίωσης των Ολυµπιακών Αγώνων, οι αναφορές στο ∆ιεθνή Τύπο ήταν µάλλον "λακωνικές". Από το 1920, χρονιά που καθιερώθηκε η Ολυµπιακή σηµαία, οι Αγώνες συνδέθηκαν αναπόσπαστα µε τους πέντε Ολυµπιακούς κύκλους. Εδώ και περισσότερα από 100 χρόνια, τα Ολυµπιακά Σύµβολα είναι γνωστά σε κάθε γωνιά του Πλανήτη, και εκφράζουν τη φιλοσοφία και τους στόχους του Ολυµπισµού. Τα σύµβολα αυτά φανερώνουν ότι το Ολυµπιακό πνεύµα ξεπερνά τα στενά όρια του αθλητικού συναγωνισµού και γίνεται τρόπος ζωής, µε ρίζες βαθιές στην παγκόσµια Ιστορία.

1. Ολυµπιακός Όρκος "Στο όνοµα όλων των αθλητών, ορκίζοµαι ότι θα συµµετέχουµε σε αυτούς τους Ολυµπιακούς Αγώνες, σεβόµενοι και µένοντας πιστοί στους Κανόνες που τους διέπουν, αφιερώνοντας τους εαυτούς µας στην άθληση χωρίς φαρµακοδιέγερση και χωρίς χηµικά υποκατάστατα, µέσα στο πλαίσιο του αληθινού φίλαθλου πνεύµατος, για τη δόξα των Aγώνων και την τιµή των οµάδων µας." Το χρυσό µετάλλιο και η επίσηµη αφίσα της 12ης Ολυµπιάδας στην Αµβέρσα του Βελγίου

Η ∆ιεθνής Ολυµπιακή Επιτροπή εισήγαγε για πρώτη φορά τον όρκο των αθλητών στο πρόγραµµα των Ολυµπιακών Αγώνων του 1920, στην Αµβέρσα του Βελγίου.

9

2. Ολυµπιακός Ύµνος

�Αρχαίο Πνεύµ' αθάνατο, αγνέ πατέρα του ωραίου, του µεγάλου και τ΄αληθινού, κατέβα, φανερώσου κι άστραψ' εδώ πέρα στη δόξα της δικής σου γης και τ΄ουρανού. Στο δρόµο και στο πάλεµα και στο λιθάρι, στων ευγενών αγώνων λάµψε την ορµή και µε τ΄αµάραντο στεφάνωσε κλωνάρι και σιδερένιο πλάσε και άξιο το κορµί. Κάµποι, βουνά και πέλαγα φέγγουν µαζί σου σαν ένας λευκοπόρφυρος µέγας ναός, και τρέχει στο ναό εδώ προσκυνητής σου, Αρχαίο Πνεύµ' αθάνατο, κάθε λαός.�

Το χρυσό µετάλλιο και η επίσηµη αφίσα της 1ης Ολυµπιάδας στην Αθήνα

Tον Ολυµπιακό Ύµνο έγραψε ο ποιητής Κωστής Παλαµάς και τη µουσική συνέθεσε ο Σπύρος Σαµάρας. Εκτελέστηκε για πρώτη φορά από φιλαρµονική οµάδα, που είχε συσταθεί από όλους τους µουσικούς συλλόγους της Ελλάδας, στις 25 Μαρτίου 1896, κατά την τελετή έναρξης των πρώτων σύγχρονων Ολυµπιακών Αγώνων στο Καλλιµάρµαρο Στάδιο της Αθήνας. Η ανάκρουσή του προκάλεσε τέτοια συγκίνηση και ενθουσιασµό, που επαναλήφθηκε. Το 1958 καθιερώθηκε ως επίσηµος ύµνος του ∆ιεθνούς Ολυµπιακού Κινήµατος.

10

3. Ολυµπιακή Σηµαία

Η Ολυµπιακή Σηµαία παρουσιάστηκε από τον ίδιο τον ντε Κουµπερτέν το 1914 στο συνέδριο της ∆.Ο.Ε. και κυµάτισε για πρώτη φορά στους Ολυµπιακούς Αγώνες της Αµβέρσας το 1920. Αποτελείται από πέντε ενωµένους κύκλους, τρεις επάνω και δύο κάτω, σε λευκό φόντο. Ένα τουλάχιστον από τα χρώµατα των κύκλων (από αριστερά προς τα δεξιά: µπλε, µαύρο, κόκκινο, κίτρινο και πράσινο) υπάρχει οπωσδήποτε στη σηµαία κάθε κράτους. Η ένωση των κύκλων συµβολίζει τις πέντε ηπείρους και τη συνάντηση των αθλητών σε ατµόσφαιρα ευγενούς άµιλλας, συναδέλφωσης και φιλίας.

11

4. Ολυµπιακό Σύνθηµα

«Citius, altius, fortius» (Πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά)

Το χρυσό µετάλλιο και η επίσηµη αφίσα της 8ης Ολυµπιάδας στο Παρίσι της Γαλλίας.

∆ιατυπώθηκε από το δοµινικανό ιερέα Ερρίκο Ντιντόν. Από τους Ολυµπιακούς Αγώνες στο Παρίσι το 1924 υιοθετήθηκε, µε πρόταση του Κουµπερτέν, ως επίσηµο σύνθηµα του Ολυµπιακού Κινήµατος. Το σύνθηµα αυτό προτρέπει τους αθλητές να ξεπεράσουν τον εαυτό τους, σε πνεύµα ευγενούς άµιλλας.

12

5. Ολυµπιακή Λαµπαδηδροµία

Το χρυσό µετάλλιο και η επίσηµη αφίσα της 13ης Ολυµπιάδας στο Βερολίνο της Γερµανίας. Πληροφορίες και εικόνες από τις ιστοσελίδες Youth 2004: οι Ολυµπιακοί αγωνες για τους Νέους του Κόσµου. (http://www.olympiceducation.gr/intro/intro.asp) και Ολυµπιακό Κίνηµα (http://www.olympic.org)

H Ολυµπιακή Λαµπαδηδροµία είναι η µεταφορά της Ολυµπιακής Φλόγας, µέσω δροµέων από την Ολυµπία έως το στάδιο τέλεσης των Ολυµπιακών Αγώνων. Η τελετή της αφής πραγµατοποιείται στον ιερό χώρο της Αρχαίας Ολυµπίας. Η Πρωθιέρεια λαµβάνει την Ολυµπιακή Φλόγα από τις ακτίνες του ήλιου, οι οποίες εστιάζονται σε ένα κάτοπτρο. Στη συνέχεια ακολουθεί το τελετουργικό µέρος και η παράδοση της φλόγας στον πρώτο Λαµπαδηδρόµο. Το ταξίδι της Ολυµπιακής Φλόγας ξεκινά. Η Ολυµπιακή Λαµπαδηδροµία έγινε για πρώτη φορά το 1936 και συµβολίζει το δεσµό της Ελλάδας και της Αρχαίας Ολυµπίας µε τους σύγχρονους Ολυµπιακούς Αγώνες. Πρώτος λαµπαδηδοδρόµος ήταν ο Κώστας Κονδύλης.

13

Οι Ολυµπιακές δάδες

1936 � Βερολίνο 1948 � Λονδίνο 1952 � Ελσίνκι 1956 � Μελβούρνη 1960 � Ρώµη

1964 � Τόκυο 1968 � Μεξικό 1976 � Μοντρεάλ 1980 � Μόσχα 1984 � Λος Άντζελες

1988 � Σεούλ 1992 � Βαρκελώνη 1996 � Ατλάντα 2000 � Σύδνεϋ 2004 � Αθήνα