ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ …...3 ΑΕΦ 510 ΕΠΟΣ ΤΗΣ...

1

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ακαδημαϊκού έτους 2015-2016

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ…………………………………… 3-16

ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ………………………………………………………. 17-20

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ…………………………………………… 21-24

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ……………………………………………….. 25-53

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ…………………………………………………. 54-57

3

ΑΕΦ 510

ΕΠΟΣ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ: ΚΟΪΝΤΟΣ ΣΜΥΡΝΑΙΟΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΟΜΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. ΓΕΝΙΚΑ

ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ.Π.Θ.

ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ

ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΕΦ

510 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Α’ Κύκλος

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΠΟΣ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ: ΚΟΪΝΤΟΣ

ΣΜΥΡΝΑΙΟΣ

ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

σε περίπτωση που οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται σε

διακριτά μέρη του μαθήματος π.χ. Διαλέξεις, Εργαστηριακές Ασκήσεις κ.λπ. Αν οι πιστωτικές μονάδες

απονέμονται ενιαία για το σύνολο του μαθήματος αναγράψτε τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας και το

σύνολο των πιστωτικών μονάδων

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ

ΩΡΕΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ

ΜΟΝΑΔΕΣ

3 10

Προσθέστε σειρές αν χρειαστεί. Η οργάνωση διδασκαλίας

και οι διδακτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται περιγράφονται αναλυτικά στο 4.

ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Υποβάθρου , Γενικών Γνώσεων,

Επιστημονικής Περιοχής,

Ανάπτυξης Δεξιοτήτων

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

ΚΑΝΕΝΑ

ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

και ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ:

ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ

ΦΟΙΤΗΤΕΣ ERASMUS

ΝΑΙ (ΣΤΑ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (URL)

ΟΧΙ

2. ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μαθησιακά Αποτελέσματα Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες

και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση

του μαθήματος.

Συμβουλευτείτε το Παράρτημα Α

Περιγραφή του Επιπέδου των Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για κάθε ένα κύκλο σπουδών

σύμφωνα με Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης

Περιγραφικοί Δείκτες Επιπέδων 6, 7 & 8 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων Διά Βίου

Μάθησης

4

και Παράρτημα Β

Περιληπτικός Οδηγός συγγραφής Μαθησιακών Αποτελεσμάτων

Γενικός στόχος του μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους μεταπτυχιακούς φοιτητές με την

ηρωϊκή επική ποίηση της ύστερης περιόδου και πιο συγκεκριμένα με το έπος Τὰ μεθ’ Ὅμηρον

του ποιητή Κόιντου Σμυρναίου (3ος αι. μ.Χ.)

Αναλυτικότερα, με την ολοκλήρωση του μαθήματος αυτού οι φοιτητές θα πρέπει να είναι σε

θέση:

Να γνωρίζουν στοιχεία για την ανάπτυξη και διαμόρφωση του έπους στην ύστερη

αρχαιότητα, τα είδη και τους εκπροσώπους του

Να γνωρίζουν λεπτομερώς το περιεχόμενο του υπό μελέτη έπους

Να διαβάζουν στο πρωτότυπο το έπος αυτό, να κατανοούν και να αποδίδουν σε σωστά

Νέα Ελληνικά μεγάλα αποσπάσματα από το έπος αυτό.

Να αναγνωρίζουν, να αναλύουν και να προχωρούν σε προτάσεις σχετικά με ερμηνευτικά

ζητήματα δομής και περιεχομένου

Να αναγνωρίζουν την ιδιαίτερη καλλιτεχνική δημιουργία του ποιητή, τις ιδιαιτερότητες,

τη δυναμική των λογοτεχνικών υπαινιγμών, την προέλευση παλαιότερων ποιητικών

μοτίβων στο έπος του και τις καινοτομίες του, στοιχεία που θα μπορούσε να επισημάνει

και να κατανοήσει μόνο ένα πεπαιδευμένο κοινό που ενεργοποιεί τις γνώσεις του, τις

επιθυμίες του, ακόμα και τις προσδοκίες του κατά την ανάγνωση του έργου.

Να εκπονούν πρωτότυπες εργασίες πάνω σε θέματα που αφορούν στην ποιητική των

Μεθ’ Ὅμηρον

Να αξιοποιούν κριτικά έργα της ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας.

Γενικές Ικανότητες

Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές

αναγράφονται στο Παράρτημα Διπλώματος και παρατίθενται ακολούθως) σε ποια / ποιες από αυτές αποσκοπεί το μάθημα;.

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων

και πληροφοριών, με τη χρήση και των

απαραίτητων τεχνολογιών

Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις Λήψη αποφάσεων

Αυτόνομη εργασία

Ομαδική εργασία Εργασία σε διεθνές περιβάλλον

Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

Σχεδιασμός και διαχείριση έργων

Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην

πολυπολιτισμικότητα

Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής

υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου

Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και

επαγωγικής σκέψης

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των



Ομαδική εργασία

Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις

Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

-Τα Μεθ’ Ὅμηρον του Κόιντου Σμυρναίου είναι ένα επικό ποίημα, το οποίο αποτελείται από 14

λόγους (βιβλία) και διηγείται τα γεγονότα του Τρωϊκού πολέμου, τα οποία διαδραματίζονται

μεταξύ της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, γνωστά από τα κύκλια έπη (Αἰθιοπίς, Μικρὰ Ἰλιάς, Ἰλίου

πέρσις και Νόστοι). Η σύνθεση ενός μεγάλου έπους, το οποίο θα αντικαθιστούσε τα κύκλια έπη,

ποιητικές συνθέσεις, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν μπορούσαν να συγκριθούν λογοτεχνικά

5

με τα ομηρικά έπη, σήμαινε για τον Κόιντο «aemulatio» («ζήλωσις») όχι μόνο με αυτά τα έπη

αλλά και με τον ίδιο τον Όμηρο.

Συγκεκριμένα:

-Επιλογή μεγάλων αποσπασμάτων προς μετάφραση, ερμηνεία και ανάλυση βάσει

εσωκειμενικών, εξωκειμενικών και διακειμενικών αρχών

-Διακειμενικότητα και αφηγηματολογία στα Μεθ’ Ὅμηρον

-Ομηρική Ποιητική και Κόιντος Σμυρναίος: Το κείμενο, το γενικότερο πλαίσιο και η ποιητική

διάταξη είναι ομηρική αλλά ταυτόχρονα με τα μεθομηρικά στοιχεία που αφορούν στη δομή, τη

γλώσσα τη φιλοσοφία, την ηθική και τις ιδέες, γίνεται το έπος μεθομηρικό στην προσπάθεια του

ποιητή να επικαιροποιήσει, θα λέγαμε, τον Όμηρο και να συμβιβάσει τα ομηρικά έπη με τις

φιλοσοφικές και κοινωνικές επιρροές της εποχής του

-Ελληνιστικό Έπος και Κόιντος Σμυρναίος

-Συζήτηση επί των επιστημονικών εργασιών που έχουν αναλάβει οι φοιτητές

4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ Πρόσωπο με πρόσωπο, Εξ

αποστάσεως εκπαίδευση κ.λπ.

Στην τάξη

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην

Επικοινωνία με τους φοιτητές

Χρήση βάσεων δεδομένων

Παρουσιάσεις –διδασκαλία με εξειδικευμένο

λογισμικό (ppt κ.λπ.)

Eπικοινωνία μέσω email

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος

και μέθοδοι διδασκαλίας.

Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη &

ανάλυση βιβλιογραφίας,

Φροντιστήριο, Πρακτική

(Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση,

Καλλιτεχνικό Εργαστήριο, Διαδραστική διδασκαλία,

Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση μελέτης (project), Συγγραφή

εργασίας / εργασιών, Καλλιτεχνική

δημιουργία, κ.λπ.

Αναγράφονται οι ώρες μελέτης του

φοιτητή για κάθε μαθησιακή δραστηριότητα καθώς και οι ώρες μη

καθοδηγούμενης μελέτης ώστε ο συνολικός φόρτος εργασίας σε

επίπεδο εξαμήνου να αντιστοιχεί στα

standards του ECTS

Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας

Εξαμήνου

Διαλέξεις 39

Αυτοτελής μελέτη και

εκπόνηση πρωτότυπης

γραπτής εργασίας

211

Σύνολο Μαθήματος

(25 ώρες φόρτου

εργασίας ανά πιστωτική

μονάδα)

250

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Περιγραφή της διαδικασίας

αξιολόγησης

Γλώσσα Αξιολόγησης, Μέθοδοι αξιολόγησης, Διαμορφωτική ή

Συμπερασματική, Δοκιμασία

Πολλαπλής Επιλογής, Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις

Τελική Αξιολόγηση:

Εκπόνηση πρωτότυπης γραπτής εργασίας

6

Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση

Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία, Έκθεση / Αναφορά, Προφορική

Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση,

Εργαστηριακή Εργασία, Κλινική Εξέταση Ασθενούς, Καλλιτεχνική

Ερμηνεία, Άλλη / Άλλες

Αναφέρονται ρητά προσδιορισμένα

κριτήρια αξιολόγησης και εάν και που είναι προσβάσιμα από τους

φοιτητές.

5. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Προτεινόμενη Βιβλιογραφία :

-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

Appel, W.: ‘À propos de la réception de Quintus de Smyrne.’ AC 56, 1987, 250 ff.

_________: ‘Die homerischen hapax legomena bei Quintus Smyrnaeus. Adverbien.’ Glotta 71,

1993, 178 ff.

_________:. Mimesis y Kainotes. Kwestia oryginalnosci literackiej Kwintusa ze Smyrny na

przykladzie IV piesni Posthomerica. Torún 1993.

_________: Die homerischen Hapax Legomena in den Posthomerica des Quintus Smyrnaeus.

Torún 1994.

_________: ‘Grundsätzliche Bemerkungen zu den Posthomerica des Quintus Smyrnaeus.’

Prometheus 20, 1994, 1 ff.

_________: ‘Zur Frage der Interpretatio Homeri bei den späteren Dichtern.’ ZPE 101, 1994, 49

ff.

Bär, S.: ‘Quintus Smyrnaeus und die Tradition des epischen Musenanrufs.’ In: Baumbach M.;

Bär, S. (Hrsgg.): Quintus Smyrnaeus: Transforming Homer in Second Sophistic Epic. Berlin-New

York, 2007, 29 ff.

______: Quintus Smyrnaeus, “Posthomerica” 1. Die Wiedergeburt des Epos aus dem Geiste der

Amazonomachie. Mit einem Kommentar zu den Versen 1 – 219. Hypomnemata Bd. 183.

Göttingen, 2009.

Baumbach, M.: ‘Die Poetik der Schilde: Form und Funktion von Ekphraseis in den

Posthomerica des Quintus Smyrnaeus’, in: Baumbach M.; Bär, S. (Hrsgg.): Quintus Smyrnaeus:

Transforming Homer in Second Sophistic Epic. Berlin-New York, 2007, 107 ff.

_____________, Bär, S.: ‘An Introduction to Quintus Smyrnaeus’ Posthomerica.’ In: Baumbach

M.; Bär, S. (Hrsgg.): Quintus Smyrnaeus: Transforming Homer in Second Sophistic Epic.

Berlin-New York, 2007,

Becker, P.: ‘Vergil und Quintus.’ RhM 68, 1913, 68 ff.

Bezantakos, N. P.: ‘Le Philoctète de Sophocle et Néoptolème dans les Posthomerica de Quintus

de Smyrne.’ Parnassos 34, 1992, 151 ff.

_______________: ‘Ἡ φωνὴ τοῦ ποιητῆ στὴν μεταγενέστερη ἐπικὴ ποίηση (Κόιντος – Νόννος).’

7

Parnassos 43, 2001, 13 ff. Englische Zusammenfassung: 501 f.

Boyten, B.: ‘More „Parfit Gentil Knyght“ than „Hyrcanian Beast“: The Reception of

Neoptolemos in Quintus Smyrnaeus. ’ In: Baumbach M.; Bär, S. (Hrsgg.): Quintus Smyrnaeus:

Transforming Homer in Second Sophistic Epic. Berlin-New York, 2007, 307 ff.

_________: Epic Journeys: Studies in the Reception of the Hero and Heroism in Quintus

Smyrnaeus’ Posthomerica. Diss. University College London, 2010.

Campbell, M.:. A Commentary on Quintus Smyrnaeus, Posthomerica XII. Leiden: Brill, 1981.

Chryssafis, G. D.: ‘Pedantry and Elegance in Quintus Smyrnaeus, Posthomerica.’ Corolla

Londiniensis 4, 1985, 17 ff.

Gärtner, Ursula: Quintus Smyrnaeus und die Aeneis. Zur Nachwirkung Vergils in der

griechischen Literatur der Kaiserzeit. München, 2005.

______________: ‘Zur Rolle der Personifikation des Schicksals in den Posthomerica des Quintus

Smyrnaeus.’ In: Baumbach M.; Bär, S. (Hrsgg.): Quintus Smyrnaeus: Transforming Homer in

Second Sophistic Epic. Berlin-New York, 2007, 211 ff.

______________: Quintus von Smyrna. Der Untergang Trojas. 2 Bde, Griechisch und Deutsch.

Herausgegeben, übersetzt und kommentiert von Ursula Gärtner. Darmstadt, 2010.

James, A. W.: ‘Some Examples of Imitation in the Similes of Later Greek Epic.’ Antichthon 3,

1969, 77-90.

_______________: ‘Night and Day in Epic Narrative from Homer to Quintus of Smyrna.’ MPhL

3, 1978, 153-83.

_______________: Quintus of Smyrna. The Trojan Epic. Translated and edited by Alan James.

Baltimore and London. Johns Hopkins University Press, 2004.

_______________: „Quintus of Smyrna“, in: J. M. Foley (Hrsg.), A Companion to Ancient Epic,

Malden u.a.O., 2005, 364 ff.

James, A. W.; Lee K. H.: A Commentary on Quintus of Smyrna, Posthomerica V. Leiden: Brill,

2000 (Mnemosyne Suppl. 208).

Kakridis, Ph.: Κόιντος Σμυρναῖος. Γενικὴ μελέτη τῶν μεθ’ Ὅμηρον καὶ τοῦ ποιητοῦ τους.

Athens: Hestia, 1962.

Lelli, E. (Hrsg.): Quinto di Smirne. Il seguito dell'Iliade di Omero. Testo greco a fronte. Il

pensiero occidentale. Milano: Bompiani, 2013.

Maciver, C. A.: Quintus Smyrnaeus’ Posthomerica. Engaging Homer in Late Antiquity. Leiden

u. Boston, 2012.

Pompella, G.: Quinto Smirneo, Le Postomeriche. Testo, trad., comm. Napoli 1979 (libri I-II),

Cassino: Ed. Garigliano, 1987 (libri III-VII;), 1993 (libri VIII-XIV).

___________: Index in Quintum Smyrnaeum. Hildesheim: Olms, 1981 (Alpha-Omega, Reihe A,

49).

___________: Quinti Smyrnaei Posthomerica. Hildesheim & New York: Olms, 2002

(Bibliotheca Weidmanniana 7).

Schmitz, Th. A.: Moderne Literaturtheorie und antike Texte. Eine Einführung. Darmstadt, 2002.

______________: ‘The Use of Analepses and Prolepses in Quintus Smyrnaeus’ Posthomerica.’

8

In: Baumbach M.; Bär, S. (Hrsgg.): Quintus Smyrnaeus: Transforming Homer in Second

Sophistic Epic. Berlin-New York, 2007, 65 ff.

Vian, F.: ‘Les comparaisons de Quintus de Smyrne.’ RPh 28, 1954, 30-51 & 235-43.

_______: Histoire de la tradition manuscrite de Quintus de Smyrne. Paris: Presses Universitaires

de France, 1959 (Publications de la Faculté des Lettres de l’Université de Clermont II.7).

________: Recherches sur les Posthomerica de Quintus de Smyrne. Paris: Klincksieck, 1959

(Études et commentaires 31).

________: Quintus de Smyrne, La suite d’Homère. Texte établi et traduit par V. F. Paris: Les

Belles Lettres (Collection des universités de France). Tome I: Livres I-IV (1963); Tome II: Livres

V-IX (1966); Tome III: Livres X-XIV (1969).

_________: ‘Nouvelles remarques sur les manuscrits de Quintus de Smyrne.’ REG 79, 1966, 48

ff.

_________: ‘L’extraction de la poix et le sens de „daos“ chez Quintus de Smyrne.’ REG 79,

1966, 655-9.

_________:. Nonnos de Panopolis: Les Dionysiaques (Ausg.). I. Bd. Chants I-II. Paris, 1976.

_________: ‘L’épopée grecque.’ In: Actes du Xe congrès de l’Association Guillaume Budé

(Toulouse, 8-12 avril 1978). Paris 1980, 49 ff.

_________: ‘A propos de la Vision de Dorothéos.’ ZPE 60, 1985, 45 ff.

_________: ‘L’épopée grecque, de Quintus de Smyrne à Nonnos de Panopolis.’ BAGB 1986, 333

ff.

_________:‘Echoes and Imitations of Apollonius Rhodius in Late Greek Epic.’ In: Theodore

Papanghelis & Antonios Rengakos (edd.). A Companion to Apollonius Rhodius. Leiden: Brill,

2001 (Mnemosyne Suppl. 217), 285 ff.

Vian, F.; Battegay, É.: Lexique sur les Posthomerica de Quintus de Smyrne. Paris: Les Belles

Lettres, 1984 (Collection d’études anciennes 101).

Way, A.S.: Quintus Smyrnaeus, The Fall of Troy. Edited with an English translation by

A.S.Way. London: Heinemann & New York: Macmillan, 1913 (Loeb Classical Library 19).

9

ΑΕΦ 521

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

ΔΙΔΑΣΚ.: ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ

ΓΕΝΙΚΑ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΜΟ

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΟΣ

ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ




521

ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Χειμερινό

Α΄ κύκλος ΠΜΣ

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ σε περίπτωση που οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται σε

διακριτά μέρη του μαθήματος π.χ. Διαλέξεις,

Εργαστηριακές Ασκήσεις κ.λπ. Αν οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται ενιαία για το σύνολο του μαθήματος

αναγράψτε τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας και το



ΩΡΕΣ



ΜΟΝΑΔΕΣ

3 10






Υποβάθρου, Επιστημονικής Περιοχής, Ανάπτυξης δεξιοτήτων


ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

Κανένα



Ελληνικά

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ



Ναι (στην ελληνική γλώσσα)



https://eclass.duth.gr/courses/KOM04314/


Μαθησιακά Αποτελέσματα Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση






10

Μάθησης



Γενικός στόχος των σεμιναρίων είναι η γνωριμία με το αρχαίο θέατρο και τα είδη του ως

παραστατική τέχνη μέσω της μελέτης της δραματουργικής τεχνικής υπό την οπτική της σκηνικής

παρουσίασης του έργου των Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αριστοφάνη και Μενάνδρου και σε

σχέση με τη γένεση και την εξέλιξη των δραματικών ειδών ως θεατρικών ειδών.

Πιο αναλυτικά, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές με την ολοκλήρωση των σεμιναρίων θα είναι σε θέση:

Α) να γνωρίζουν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του αρχαιoελληνικού δράματος και

Β) να γνωρίζουν τις σύγχρονες τάσεις στην ερμηνεία και στην ανάλυσή του. Παράλληλα

Γ) να μπορούν να εμβαθύνουν στην κατανόηση του θεατρικού φαινομένου στην αρχαιότητα,

Δ) να έχουν αποκτήσει ευχέρεια στην κατάκτηση του δραματικού λεξιλογίου και στην

αναγνώριση των δραματουργικών γνωρισμάτων των κλασικών τραγικών και κωμικών ποιητών

(Αισχύλου, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αριστοφάνη, Μενάνδρου).

Οι γνώσεις αυτές, απαραίτητες σε και απαιτούμενες από κάθε μεταπτυχιακό φοιτητή τμήματος

Φιλολογίας θα τους ξεδιαλύνουν ζητήματα σχετικά με το δράμα σε ερευνητικό επίπεδο με

γνώμονα την περαιτέρω εξ ειδίκευση των σπουδών τους και παράλληλα θα τους συνδράμουν στη

διδασκαλία της σχετικής ύλης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αλλά και στην αξιοποίησή της σε

πολιτιστικούς οργανισμούς.


Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές αναγράφονται στο Παράρτημα Διπλώματος και παρατίθενται ακολούθως) σε ποια / ποιες από αυτές

αποσκοπεί το μάθημα;.



απαραίτητων τεχνολογιών Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις

Λήψη αποφάσεων Αυτόνομη εργασία


Εργασία σε διεθνές περιβάλλον Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον

Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών



πολυπολιτισμικότητα Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον

Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου

Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής


Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και

των απαραίτητων τεχνολογιών




Διεπιστημονική μελέτη


Άσκηση κριτικής

Προαγωγή της ελεύθερης, κριτικής, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης


Τι σήμαινε θέατρο στην αρχαιότητα, πώς μπορούμε να κατανοήσουμε σήμερα το αρχαίο θέατρο,

τι ξεχώριζε κάθε συνθέτη/ποιητή από τον άλλο, γιατί ο αριθμός των υποκριτών ήταν 3, γιατί ο

Χορός απαρτιζόταν από 12-15 μέλη στην τραγωδία και 24 στην αρχαία κωμωδία, ποιος ο ρόλος

του Χορού, τι είναι ο Άγγελος, ποια η μορφή ενός θεατρικού οικοδομήματος της κλασικής

εποχής, ήταν ο Αριστοφάνης ολιγαρχικός, τι σημαίνει κωμωδία ηθών... μια σειρά από ερωτήματα που θα έπρεπε να είναι σε θέση να γνωρίζει κάθε μεταπτυχιακός φοιτητής κλασικής φιλολογίας.

Σκοπός των σεμιναρίων είναι μια διαφορετικής υφής εισαγωγή στο αρχαίο θέατρο: μέσω των

11

πηγών, μέσω της έρευνας, μέσω του διαλόγου και της αμφισβήτησης/ελέγχου των πληροφοριών

και των μέχρι τώρα γνώσεων των φοιτητών, έτσι ώστε η σχέση με το θεατρικό φαινόμενο να

αποσυνδεθεί από τα σχολικά βιβλία και να βασιστεί στα πορίσματα της σύγχρονης επιστήμης σε

ένα πεδίο που δεν έχει ακόμη πεθάνει. Πέρα από την εξελικτική εξέταση πτυχών του αρχαίου

θεάτρου, τα σεμινάρια εστιάζουν στα εξής αντιπροσωπευτικά έργα: Αισχύλου, Πέρσες- Σοφοκλή,

Οιδίπους Τύραννος - Ευριπίδη, Ιππόλυτος– Αριστοφάνη, Όρνιθες – Μένανδρος, Σαμία.

Λέξεις Κλειδιά: Θέατρο, Δράμα, Τραγωδία, Κωμωδία (Αρχαία-Μέση-Νέα), Αισχύλος,

Σοφοκλής, Ευριπίδης, Αριστοφάνης, Μένανδρος, μίμοι, σατυρικό δράμα, δραματουργικά

γνωρίσματα, σκηνική παρουσίαση.

Περιεχόμενα μαθήματος:

1. Η καταγωγή και η γένεση του θεατρικού φαινομένου, θέατρο, δράμα, τραγωδία και κωμωδία,

η Ποιητική του Αριστοτέλη

2. Θεωρίες και πηγές για τη γένεση του αρχαίου θεάτρου

3. Προτραγικά, πρωτοτραγικά και τραγικά στάδια (πηγές και ερμηνεία)

4. Οι συντελεστές μιας αρχαίας παράστασης και το θεατρικό οικοδόμημα (αρχική μορφή,

εξέλιξη, κριτική πηγών και απόψεων)

5. Κριτική βιβλιογραφίας για τη γένεση του αρχαίου θεάτρου (προφορική εργασία)

6. Αισχύλος, ο δημιουργός της τραγωδίας

7. Οι Πέρσες του Αισχύλου ως θεατρική παράσταση

8. Σοφοκλής, ο δραματουργός

9. Ο Οιδίπους Τύραννος και η τεχνική του παραλογισμού του θεάτρου

10. Ευριπίδης, ο νεωτεριστής

11. Ο Ιππόλυτος, το ειρωνικό δράμα και το σκηνικό πάθος

12. Η αρχαία (ή πολιτική κωμωδία), θεωρίες γένεσης και η θεατρική σκηνή της κωμωδίας

13. Ο Αριστοφάνης ως δραματουργός

14. Οι Όρνιθες ως μαρτυρία για τις ιδιαιτερότητες της κωμωδίας στο θέατρο

15. Η Νέα Κωμωδία (η Μέση κωμωδία στη θεατρική σκηνή) και ο Μένανδρος ως ανανεωτής, το

αστικό δράμα

16. Η Σαμία και η σκηνική παρουσίαση γυναικών στη Νέα Κωμωδία (τύποι και όψις)


ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Πρόσωπο με πρόσωπο, Εξ


Πρόσωπο με πρόσωπο και εξ αποστάσεως εκπαίδευση

(σύγχρονη τηλεδιάσκεψη μέσω skype)



ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην

Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές



λογισμικό (PowerPoint κλπ)

Διδακτικό Υλικό, ανακοινώσεις & επικοινωνία

μέσω της πλατφόρμας eClass

Χρήση διαδικτυακών πηγών και

περιοδικών/βιβλίων/οπτικού υλικού ελεύθερης

πρόσβασης

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος και μέθοδοι διδασκαλίας.

Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή

Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας,

Φροντιστήριο, Πρακτική (Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση,

Καλλιτεχνικό Εργαστήριο,

Διαδραστική διδασκαλία,


Εξαμήνου

Σεμινάρια 50

Μελέτη και ανάλυση

βιβλιογραφίας

50

Παρουσίαση προφορικής

εργασίας

30

Αυτοτελής μελέτη 70

Εκπόνηση 50

12

Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση

μελέτης (project), Συγγραφή εργασίας / εργασιών, Καλλιτεχνική




καθοδηγούμενης μελέτης ώστε ο

συνολικός φόρτος εργασίας σε επίπεδο εξαμήνου να αντιστοιχεί στα


μελέτης/γραπτής εργασίας




μονάδα)

250

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ Περιγραφή της διαδικασίας


Γλώσσα Αξιολόγησης, Μέθοδοι

αξιολόγησης, Διαμορφωτική ή Συμπερασματική, Δοκιμασία

Πολλαπλής Επιλογής, Ερωτήσεις

Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση

Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία,

Έκθεση / Αναφορά, Προφορική Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση,





φοιτητές.

Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνικά

1) Σύντομες προφορικές εργασίες

2) Κατάθεση τελικής γραπτής εργασίας/μελέτης

Κριτήρια Αξιολόγησης:

Στα «΄Εγγραφα» του eClass έχουν αναρτηθεί και σε

ξεχωριστή συνάντηση εξηγήθηκαν ο τρόπος συγγραφής

ακαδ. εργασιών, τα κριτήρια αξιολόγησης (π.χ. «δελτίο

αξιολόγησης φοιτητή»), ο τρόπος έρευνας, η μορφή των

παραθεμάτων, των υποσημειώσεων και της

βιβλιογραφίας, η αποφυγή της λογοκλοπής κ.α.



Σε κάθε σεμινάριο/συνάντηση δίνεται αναλυτική βιβλιογραφία έκτασης τουλάχιστον 1 σελίδας

και σε κάθε φοιτητή δίνεται προτεινόμενη βιβλιογραφία βάσει του θέματος/αντικειμένου της

εργασίας που επέλεξε.

Επίσης, ως προετοιμασία, για κάθε συνάντηση, οι φοιτητές ενημερώνονται για τη μελέτη

συγκεκριμένων πηγών (π.χ. άρθρα, μονογραφίες, διαδικτυακό υλικό, παρακολούθηση

βιντεοσκοπημένων παραστάσεως αρχαίου δράματος).

13

ΑΕΦ 556

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΡΙΚΗ

ΔΙΔΑΣΚ.: ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ


1. ΓΕΝΙΚΑ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΜΟ


ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ





556

ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Εαρινό

Α΄ κύκλος ΠΜΣ

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΡΙΚΗ







ΩΡΕΣ



ΜΟΝΑΔΕΣ

3 10




Επιστημονικής Περιοχής, Ανάπτυξης Δεξιοτήτων

Υποβάθρου, Επιστημονικής Περιοχής, Ανάπτυξης δεξιοτήτων


ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

Κανένα



Ελληνικά

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ



Ναι (στην ελληνική γλώσσα)



https://eclass.duth.gr/courses/KOM04326/





14



Περιγραφικοί Δείκτες Επιπέδων 6, 7 & 8 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων Διά Βίου Μάθησης



Σκοπός των σεμιναρίων είναι η απόκτηση ενδελεχών γνώσεων μετρικής και προσωδιακής

ανάγνωσης και η εξάσκηση των μεταπτυχιακών φοιτητών στην αναγνώριση όλων των ειδών των

στίχων με παράλληλη γνωριμία με τα είδη των αρχαιοελληνικών ρυθμών και της μουσικής.

Λέξεις Κλειδιά: Μέτρο, Ρυθμός, Μουσική, Προσωδία, αδόμενοι και απαγγελλόμενοι στίχοι.

Πιο αναλυτικά, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές με την ολοκλήρωση των σεμιναρίων θα είναι σε θέση:

1) να γνωρίζουν και να χρησιμοποιούν με άνεση τα βασικά μέτρα

2) να είναι σε θέση να γνωρίζουν τα πιο πολύπλοκα μετρικά συστήματα

3) να αναλύουν, σχολιάζουν και ερμηνεύουν ένα ποιητικό κείμενο βάσει και του μέτρου

του

4) να εξασκηθούν στη χρήση του κριτικού υπομνήματος ως «εργαλείου» για την ορθή

γραφή/ανάγνωση με τη βοήθεια και των ιδιαίτερων μετρικών γνωρισμάτων ενός ποιητή

5) να κατανοούν τη σχέση μέτρου-ρυθμού-μέλους-μουσικής

6) να εκφωνούν έμμετρα τον αρχαίο ποιητικό λόγο

7) να εξοικειωθούν με τα τονικά συστήματα της αρχαιότητας

8) να αναγνωρίζουν βασικά αρχαία μουσικά όργανα και το διατονικό σύστημα

9) να συζητήσουν για τα διασωζόμενα κείμενα περί της αρχαίας μουσικής και τις εκεί

πληροφορίες περί μέτρου

10) να αξιοποιήσουν τις αποκτηθείσες γνώσεις τους στην παπυρολογία και την

παλαιογραφία




Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των


Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις Λήψη αποφάσεων

Αυτόνομη εργασία Ομαδική εργασία

Εργασία σε διεθνές περιβάλλον


Σχεδιασμός και διαχείριση έργων Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην

πολυπολιτισμικότητα

Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής

υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής

Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και


Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και

των απαραίτητων τεχνολογιών




Διεπιστημονική μελέτη


Άσκηση κριτικής

Προαγωγή της ελεύθερης, κριτικής, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης


Αντικείμενο του μαθήματος συνιστά η θεώρηση της αρχαίας μετρικής και κατ' επέκτασιν της

μουσικής συνολικά, δηλαδή των διαφόρων μέτρων (απαγγελλόμενων και αδόμενων) ως

αναπόσπαστο μέρος και ιδιαίτερο γνώρισμα της αρχαίας ποίησης αλλά και της μουσικής ως

15

λειτουργικό μέρος της εκπαίδευσης και των ποικίλων εκδηλώσεων της αρχαίας ελληνικής

κοινωνίας. Η μελέτη θα στηριχθεί σε πηγές με οπτικοακουστική υποστήριξη.




Πρόσωπο με πρόσωπο και εξ αποστάσεως εκπαίδευση

(σύγχρονη τηλεδιάσκεψη μέσω skype)








λογισμικό (PowerPoint κλπ)


μέσω της πλατφόρμας eClass

Χρήση διαδικτυακών πηγών και

περιοδικών/βιβλίων/οπτικού υλικού ελεύθερης

πρόσβασης


και μέθοδοι διδασκαλίας. Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή

Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη &

ανάλυση βιβλιογραφίας, Φροντιστήριο, Πρακτική

(Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση, Καλλιτεχνικό Εργαστήριο,





Αναγράφονται οι ώρες μελέτης του φοιτητή για κάθε μαθησιακή

δραστηριότητα καθώς και οι ώρες μη


επίπεδο εξαμήνου να αντιστοιχεί στα standards του ECTS


Εξαμήνου


Μελέτη και ανάλυση


50

Παρουσίαση προφορικών

εργασιών

30

Αυτοτελής μελέτη 50

Τελική γραπτή εξέταση 70




μονάδα)

250


Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης




Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία,

Έκθεση / Αναφορά, Προφορική

Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση, Εργαστηριακή Εργασία, Κλινική

Εξέταση Ασθενούς, Καλλιτεχνική



Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνικά

3) Σύντομες προφορικές εργασίες

4) Τελική γραπτή εξέταση

Κριτήρια Αξιολόγησης:

Στα «΄Εγγραφα» του eClass αναρτώνται τα κριτήρια

αξιολόγησης και στην προφορική εργασία (ακαδ. λόγος,

αποφυγή λογοκλοπής κ.λπ.) και της γραπτής εξέτασης.

16

κριτήρια αξιολόγησης και εάν και

που είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές.



Σε κάθε σεμινάριο/συνάντηση δίνεται αναλυτική βιβλιογραφία και σε κάθε φοιτητή δίνεται

προτεινόμενη βιβλιογραφία βάσει του θέματος/αντικειμένου της εργασίας που επέλεξε.

Επίσης, ως προετοιμασία, για κάθε συνάντηση, οι φοιτητές ενημερώνονται για τη μελέτη

αποσπασμάτων κειμένων που θα προσεγγιστούν και θα ερμηνευθούν μετρικά (με αξιοποίηση και

του apparatus criticus) και τη σχετική βιβλιογραφία.

Ενδεικτική βιβλιογραφία (στα Ελληνικά):

Θ. Γεωργιάδης, Ο ελληνικός ρυθμός, Αθήνα 2001.

Ν. Καζάζης (επιμ.), Αρχαία Ελληνική Μετρική, Συναγωγή Μελετών, Θεσσαλονίκη 1998.

Δ. Λυπουρλής, Αρχαία Ελληνική Μετρική, μια πρώτη προσέγγιση, Θεσσαλονίκη 2007.

Σ. Μιχαηλίδης, Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής, Αθήνα 1999.

Π. Παπαδημητρίου, Ιστορική διερεύνηση των αρχαιοελληνικών αντιλήψεων για τον ρυθμό και το

μέτρο, διδ. διατρ. ΑΠΘ, 1997. http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/10557#page/1/mode/2up

Ε. Πέλμαν, Δράμα και Μουσική στην Αρχαιότητα (μτφρ. Α. Δεληβορριάς), Αθήνα 2002.

Β. Snell, Μετρική της αρχαίας ελληνικής ποιήσεως (μτφρ. Α. Νικήτας), Αθήνα 1972.

M.L. West, Εισαγωγή στην αρχαία ελληνική μετρική (μτφρ. Μ. Ξάνθου-Τ. Τυφλόπουλος),

Θεσσαλονίκη 2004.

M.L. West, Αρχαία Ελληνική Μουσική (μτφρ. Στ. Κομνηνός), Αθήνα 2010.

http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/10557#page/1/mode/2up

17

ΛΦΙ 630

ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΠΑΛΑΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΤΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ


1. ΓΕΝΙΚΑ




ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΛΦΙ630 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 1ο

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΛΑΤΙΝΙΚΗ

ΠΑΛΑΙΟΓΡΑΦΙΑ







ΩΡΕΣ



ΜΟΝΑΔΕΣ

ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ 2 10



ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Υποβάθρου , Γενικών

Γνώσεων, Επιστημονικής

Περιοχής, Ανάπτυξης

Δεξιοτήτων



ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

ΚΑΝΕΝΑ



ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ



ΝΑΙ



---------



και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος.


Περιγραφή του Επιπέδου των Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για κάθε ένα κύκλο σπουδών σύμφωνα με Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης


Μάθησης



18

Γενικός στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με το αντικείμενο της Λατινικής

Παλαιογραφίας σε συνάρτηση με το αντικείμενο της Ιστοριογραφίας. Οι φοιτητές εκτίθενται σε

διάφορα είδη λατινικών γραφών από τον 1ο-2ο αι. μ.Χ. έως και τον 15ο αι. μέσω ενδεικτικών

παραδειγμάτων από χειρόγραφους κώδικες και αρχέτυπες εκδόσεις, με περιεχόμενο επί το

πλείστον ιστοριογραφικό από έργα των σημαντικότερων Ρωμαίων ιστορικών (Λίβιος, Τάκιτος,

Σαλλούστιος, Σουητώνιος κ. ά.). Η εβδομαδιαία πρακτική εξάσκηση των φοιτητών στην

μεταγραφή κειμένων με εφαρμογή των σύγχρονων παλαιογραφικών κριτηρίων, καθώς και στην

παλαιογραφική και κωδικολογική περιγραφή, τους παρέχει τις γνώσεις και τις δεξιότητες για την

επιστημονική ενασχόλησή τους με το αντικείμενο.

Αναλυτικότερα, με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα πρέπει να είναι σε θέση:

- Να γνωρίζουν και να χρησιμοποιούν βασικά εγχειρίδια για τη μελέτη του αντικειμένου της

Λατινικής Παλαιογραφίας και Κωδικολογίας (σε συμβατική ή ηλεκτρονική μορφή)

- Να αναγνωρίζουν και να περιγράφουν τα βασικά είδη της λατινικής γραφής, βραχυγραφίες,

στίξη, διάστιχα και άλλα σχόλια, μικρογραφίες, κτλ., χειρόγραφων κωδίκων και αρχέτυπων

εκδόσεων

- Να περιγράφουν παλαιογραφικά και κωδικολογικά χειρόγραφους κώδικες εφαρμόζοντας τα

σύγχρονα παλαιογραφικά και κωδικολογικά κριτήρια

- Να χρονολογούν χονδρικά βάσει της γραφής και άλλων ενδείξεων χειρόγραφους κώδικες






Λήψη αποφάσεων






Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής


Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και


- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των


- Αυτόνομη εργασία

- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον

- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής

- Σχεδιασμός και διαχείριση έργων

- Προαγωγή της ελεύθερης δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης


Το περιεχόμενο του μαθήματος έχει τετραμερή δομή και συνοπτικά περιλαμβάνει:

Α) Εισαγωγή στην Λατινική Παλαιογραφία-Κωδικολογία και στην Λατινική Ιστοριογραφία.

Β) Εξέταση και λεπτομερή περιγραφή των ειδών της λατινικής γραφής (ηπειρωτικών και

νησιωτικών), πρακτική άσκηση στη μεταγραφή και περιγραφή στην τάξη, ανάλυση

βραχυγραφιών, στίξης, μικρογραφιών, κτλ.

Γ) Παλαιογραφική και κωδικολογική περιγραφή χειρόγραφων κωδίκων.

Δ) Εβδομαδιαίες ασκήσεις μεταγραφής και περιγραφής.

19



Πρόσωπο με πρόσωπο, Εξ αποστάσεως εκπαίδευση κ.λπ.

Διαλέξεις και ασκήσεις στην τάξη




Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην


ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΧΕΤΙΚΟΥ ΜΕ

ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΜΕΣΩ



Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή

Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας,



Διαδραστική διδασκαλία, Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση






επίπεδο εξαμήνου να αντιστοιχεί στα standards του ECTS


Εξαμήνου

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ

26

ΑΥΤΟΤΕΛΗΣ ΜΕΛΕΤΗ

ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

78

ΑΥΤΟΤΕΛΗΣ ΜΕΛΕΤΗ

ΚΑΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

143

ΤΕΛΙΚΗ ΓΡΑΠΤΗ

ΕΞΕΤΑΣΗ

3

ΣΥΝΟΛΟ

ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (25

ΩΡΕΣ ΦΟΡΤΟΥ

ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑ

ΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ)

250


Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης








Ερμηνεία, Άλλη / Άλλες Αναφέρονται ρητά προσδιορισμένα

κριτήρια αξιολόγησης και εάν και

που είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές.

Διαμορφωτική Αξιολόγηση (30%):

Εβδομαδιαίες Ασκήσεις μεταγραφής και

παλαιογραφικής/κωδικολογικής περιγραφής

Τελική Αξιολόγηση (70%):

Τρίωρη Γραπτή Εξέταση στα Ελληνικά, η οποία

περιλαμβάνει:

Ι. Μεταγραφή κειμένων από χειρόγραφους κώδικες

ΙΙ. Παλαιογραφική περιγραφή

ΙΙΙ. Κωδικολογική περιγραφή

ΙV. Χρονολόγηση


- BATELLI, Giulio. Lezioni di paleografia, 3rd ed. Vatican City 1949, repr. 1978.

- BISCHOFF, Bernhard. Latin Palaeography. Antiquity & the Middle Ages. Translated by David

Ganz & Dáibhí Ó Cróinín, Cambridge University Press, 1990. Στα γερμανικά: Bernhard Bischoff,

20

Paläographie des römischen Altertums und des abendländischen Mittelalters, Berlin 1979, 2nd ed.

Berlin 1986, και στα γαλλικά: Bernhard Bischoff, Paléographie de l'Antiquité romaine et du

Moyen Âge occidental, traduit par Hartmut Atsma et Jean Vezin, Paris 1985.

- BROWN, M.P. A Guide to Western Historical Scripts from Antiquity to 1600. London 1990.

- CANELLAS LÓPEZ, Ángel. Exempla scriptarum latinarum. Zaragoza 1949.

- CAPELLI, Adriano. Lexicon abbreviaturarum. Dizionario di abbreviature latine. Milan 1979.

- CLEMENS, R. and GRAHAM, T. Introduction to Manuscript Studies. Ithaca and London,

2007.

- DE LA MARE, A.C. The Handwriting of Italian Humanists. Oxford 1973.

- DEROLEZ, Albert. The Palaeography of Gothic manuscript books: From the twelfth to early sixteenth century. Cambridge 2003.

- DIRINGER, David. The book before pinting. New York 1982.

- DROGIN, Marc. Medieval Calligraphy. Its history and Technique. New York. 1980

- EHRLE, F. and LIBAERT, P. Specimina Codicum Latinorum Vaticanorum. Berlin 1932.

- FAIRBANK, A. A Book of Scripts. Harmondsworth 1952.

- HARRISON THOMSON, S. Latin Bookhands of the Later Middle Ages 1100 – 1500.

Cambridge 1969.

- JOHNSTON, Harold W. Latin manuscripts. Chicago 1897.

- LOWE, E.A. (ed) Codices Latini Antiquiores: A Palaeographical Guide to Latin Manuscripts prior to the ninth century. Oxford 1934-1966.

- MALLON, Jean. Paléographie Romaine. Madrid 1952.

- NESBITT, Alexander. The history and technique of lettering. New York 1957, repr. 1998.

- NUÑEZ CONTRERAS, Luis. Manual de Paleografía. Fundamentos e Historia de la escritura

latina hasta el siglo VIII. Madrid 1994.

- PROU, Maurice. Manuel de paléographie latine et française du VIe au XVIIe siècle. Paris 1889,

repr. 1924.

- SCHIAPARELLI, Luigi. La scrittura latina nell'età romana. Como 1921.

- STEFFENS, F. Lateinische Paläographie. Berlin and Leipzig 1929.

- THOMPSON, Edward Maunde. An introduction to Greek and Latin Palaeography. Oxford

1912. repr. New York 1975. Εγχειρίδιον Ελληνικής και Λατινικής Παλαιογραφίας υπό Εδουάρδου

Θόμψωνος κατά μετάφρασιν Σπυρίδωνος Π. Λάμπρου, Εν Αθήναις τύποις Π. Δ. Σακελλαρίου,

1903.

- WATSON, A.G. Catalogue of Dated and Datable Manuscripts c.700 - 1600 in the Department

of Manuscripts, The British Library 2 volumes, London 1979.

DIGITAL RESOURCES ON CD/DVD

- Bernard J. Muir and Nicholas Kennedy. DUCTUS. Digital Latin Paleography. Version 2.0,

June 2008.

21

ΜΕΦ 835

Η ΛΟΓΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ 12ΟΥ ΚΑΙ 13ΟΥ ΑΙ.

ΔΙΔΑΣΚ.: ΜΑΡΙΑ ΤΖΙΑΤΖΗ


1. ΓΕΝΙΚΑ

ΣΧΟΛΗ Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών

ΤΜΗΜΑ Ελληνικής Φιλολογίας

ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Μεταπτυχιακό

ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΕΦ

835


ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η λόγια βυζαντινή ποίηση του 12ου και 13ου αιώνα


σε περίπτωση που οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται σε διακριτά μέρη του μαθήματος π.χ. Διαλέξεις,

Εργαστηριακές Ασκήσεις κ.λπ. Αν οι πιστωτικές μονάδες

απονέμονται ενιαία για το σύνολο του μαθήματος αναγράψτε τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας και το



ΩΡΕΣ



ΜΟΝΑΔΕΣ

Σεμινάριο 3 10






Επιστημονικής Περιοχής


ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

κανένα



ελληνική

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ



ναι



https:// eclass.duth.gr/courses/KOM04320/









Μάθησης

22



Το μάθημα αποβλέπει στο να παρουσιάσει στους μεταπτυχιακούς φοιτητές το ποιητικό έργο δύο

από τους σημαντικότερους Βυζαντινούς ποιητές του 12ου και 13ου αιώνα (Θεοδώρου Προδρόμου

και Μιχαήλ Χωνιάτη) καθώς και τα κριτικά, ερμηνευτικά και εκδοτικά προβλήματα κάποιων

ποιημάτων τους.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα έχουν εμβαθύνει στην ποίηση

των δύο αυτών μεγάλων ποιητών του Βυζαντίου και θα έχουν προχωρήσει στην κατανόηση

σημαντικών ιστορικών γεγονότων που εμπνέουν αυτήν την ποίηση

Θα έχουν εξασκηθεί στη μετάφραση και τον ιστορικό, πραγματολογικό και γλωσσικό

σχολιασμό των κατά κανόνα απαιτητικών αυτών λογοτεχνικών κειμένων

Θα έχουν κυρίως εξασκηθεί στην παλαιογραφία και την κριτική του κειμένου, καθώς θα δοθεί

έμφαση στον κριτικό σχολιασμό και τα εκδοτικά προβλήματα αυτών των ποιημάτων


Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές

αναγράφονται στο Παράρτημα Διπλώματος και παρατίθενται ακολούθως) σε ποια / ποιες από αυτές



και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών



Ομαδική εργασία Εργασία σε διεθνές περιβάλλον

Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον



Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον


Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και


• Άσκηση κριτικής

• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης


Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών


Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές καλούνται να μεταφράσουν, να ερμηνεύσουν και να σχολιάσουν

κριτικά θρησκευτικά και ιστορικά επιγράμματα του σημαντικότερου ποιητή του 12ου αιώνα

Θεοδώρου Προδρόμου, καθώς και ποιήματα θρησκευτικού και θύραθεν περιεχομένου του

Μιχαήλ Χωνιάτη, σημαντικού λογίου και ποιητή του 12ου-13ου αιώνα. Οι φοιτητές

συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα και προετοιμάζονται απαραίτητα γι' αυτό.




Στην τάξη





Υποστήριξη Μαθησιακής διαδικασίας μέσω της

ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class

Eπικοινωνία μέσω e-mail

23

















Εξαμήνου

Σεμινάρια 39 ώρες

Αυτοτελής μελέτη και

προετοιμασία για τα

μαθήματα

111 ώρες

Συγγραφή απαλλακτικής

εργασίας

100 ώρες




μονάδα)

250 ώρες






Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις








φοιτητές.

Συμμετοχή στο μάθημα με προετοιμασία

Γραπτή εργασία που πιστοποιεί:

- την εμπέδωση γνώσεων

- την κριτική ανασύνθεση πληροφοριών



-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

Grigorios Papagiannis, Theodoros Prodromos. Jambische und hexametrische Tetrasticha auf die

Haupterzählungen des Alten und des Neuen Testaments. Einleitung, kritischer Text, Indices,

Wiesbaden 1997 (Meletemata 7 /1, 7/2)

Wolfram Hörandner, Theodoros Prodromos. Historische Gedichte, Wien 1974 (WBS XI)

24

Athanasios Kambylis, Prodromea. Textkritische Beiträge zu den historischen Gedichten des

Theodoros Prodromos, Wien 1984 (WBS XI/Suppl.)

Grigorios Papagiannis, Philoprodromica. Beiträge zur Textkonstitution und Quellenforschung der

historischen Gedichte des Theodoros Prodromos, Wien 2012 (WBS XXIX)

Σπ. Π. Λάμπρου, Μιχαὴλ Ἀκομινάτου τοῦ Χωνιάτου τὰ σωζόμενα, τ. Β΄, Ἀθῆναι 1879/1880,

σελ. 375-398.

Μαρία Τζιάτζη, Παρατηρήσεις στο ποίημα του Μιχαήλ Χωνιάτη «Εἰς τὴν σταύρωσιν», στον

τιμητικό τόμο στη μνήμη της Μάρθας Πύλια «Αναπαραστάσεις και αποχωρισμοί», Κομοτηνή

2015, σελ. 383-389.

Φωτεινὴ Χ. Κολοβοῦ, Μιχαὴλ Χωνιάτης. Συμβολὴ στὴ μελέτη τοῦ βίου καὶ τοῦ ἔργου του. Τὸ

Corpus τῶν ἐπιστολῶν, Ἀθῆναι 1999

H. Hunger, Βυζαντινή Λογοτεχνία. Η λόγια κοσμική γραμματεία των Βυζαντινών, τόμ. Β΄,

Αθήνα 1997 (Μ.Ι.Ε.Τ.), σελ. 479-611

Michael J. Angold, Η βυζαντινή αυτοκρατορία από το 1025 έως το 1204. Μια πολιτική ιστορία,

Αθήνα 2008 (εκδ. Παπαδήμα)

25

ΝΕΦ 913

ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ. ΜΙΑ ΣΥΓΚΡΙΤΟΛΟΓΙΚΗ

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΔΙΔΑΣΚ.: ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ


1. ΓΕΝΙΚΑ

ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ.Π.Θ.



ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΝΕΦ

913

ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ χειμερινό

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Όψεις του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Μια συγκριτολογική

προσέγγιση




αναγράψτε τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας και το σύνολο των πιστωτικών μονάδων


ΩΡΕΣ



ΜΟΝΑΔΕΣ

3 10








ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

ΚΑΝΕΝΑ



ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ



Μόνον αν υπάρξουν μεταπτυχιακοί φοιτητές Erasmus





Περιγραφή του Επιπέδου των Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για κάθε ένα κύκλο σπουδών σύμφωνα με Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης


Μάθησης


26


Το μάθημα επιχειρεί να δώσει τους μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος την ορμή εκείνη και

τα βασικά εργαλεία, που θα τους επιτρέψουν να αναλάβουν ερευνητικές πρωτοβουλίες στο

γνωστικό πεδίο της Νεοελληνικής Φιλολογίας και ειδικότερα στην περιοχή του Νεοελληνικού

Διαφωτισμού, όπως αυτό συνδιαλέγεται με τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό.

Γενικές Ικανότητες Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές




και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών








Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον




Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση των απαραίτητων

τεχνολογιών

Αυτόνομη εργασία/ομαδική εργασία


Κριτική και αυτοκριτική




Το μάθημα αναπτύσσεται ως τρίπτυχο:

Α. Το έργο του Ρήγα Σχολείον των ντελικάτων εραστών ως διασκευή της συλλογής διηγημάτων

του Rétif de la Bretonne Les Contemporaines B. Η μετάφραση, από τον Ευγένιο Βούλγαρη του φανταστικού παραμυθιού του Voltaire, που

έχει τίτλο ‘Memnon’

Γ. Το Υπόμνημα του Κοραή (Mémoire) που παρουσιάστηκε στην Εταιρεία των

Ανθρωποτηρητών Παρισίων και η σύνδεσή του με το έργο του Condorcet Esquisse d’un tableau

historique des progrès de l’esprit humain




Σεμινάριο.

Η διδάσκουσα παρουσιάζει το περιεχόμενο, ταυτόχρονα

οι μεταπτυχιακοί φοιτητές καλούνται να συμβάλουν σε

27

κάθε μάθημα με σύντομες εργασίες, τις οποίες

παρουσιάζουν.

Διάλογος






Στην αναζήτηση του υλικού/ Ιστοσελίδες, βιβλιοθήκες,

ψηφιακές συλλογές τεκμηρίων

Στην επικοινωνία, με e mail

Στις διορθώσεις εργασιών : ηλεκτρονικά







Διαδραστική διδασκαλία, Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση









Εξαμήνου


Επιμέρους εργασίες 80

Τελική εργασία 110

Παρουσιάσεις εργασιών 5

Παρακολουθήσεις

συμποσίων, ημερίδων κ.ά.

25

Σύνολο μαθήματος

250







Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία,

Έκθεση / Αναφορά, Προφορική Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση,





φοιτητές.

Γλώσσα αξιολόγησης είναι η ελληνική, ταυτόχρονα όμως

αξιολογούνται οι ικανότητες ερευνητικών αναζητήσεων

των φοιτητών σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες.

Αξιολογούνται για τον βαθμό οι επιμέρους εργασίες, τις

οποίες οι φοιτητές παρουσιάζουν κατά τη διάρκεια του

σεμιναριακού μαθήματος.

Τέλος αξιολογείται η τελική εργασία , την οποία πρώτα

παρουσιάζουν στη διδάσκουσα και τους συναδέλφους

τους, ενώ κατόπιν καταθέτουν σε έντυπη μορφή.

28

5. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (ενδεικτική)

Ρήγα Βελεστινλή Άπαντα τα σωζόμενα, τ. Α’- Ε’, Βουλή των Ελλήνων, Αθήνα

2000-2001

Πολιτικά φυλλάδια (1798-1831) του Αδ.Κοραή, επιμ. Λ.Δρούλια, Κ.Ν.Ε./Ε.Ι.Ε.,

Αθήνα 1983

Αδ.Κοραή, Προλεγόμενα στους αρχαίους έλληνες συγγραφείς, τ.Α’- Δ΄, Μ.Ι.Ε.Τ.,

Αθήνα 1986-1995

----- Αλληλογραφία, τ. Α’- Στ’, Αθήνα 1964-1984

Δημαράς, Κ.Θ., Ιστορικά Φροντίσματα, τ. Α’ και Β΄, Πορεία, Αθήνα 1996

Μισμαγιά Ανθολόγιο φαναριώτικης ποίησης κατά την έκδοση Ζήση Δαούτη (1818),

επιμ.Άντεια Φραντζή, Βιβλιοπωλείον της ‘Εστίας’ , Αθήνα 1993

Ευγένιος Βούλγαρης Πρακτικά διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου, Ιόνιο

Πανεπιστήμιο, εκδόσεις Κανάκη, Αθήνα 2009

Rétif de la Bretonne, Les Contemporaines ou Avantures des plus jolies femmes de

l’âge présent….(ιστότοπος Gallica BNF Fr)

Voltaire, Romans et Contes, édit.établie par René Pomeau, GF Flammarion, Paris

1966

Condorcet, Esquisse d’un tableau historique des progrès de l’esprit humain.

Fragments sur l’Atlantide ,introduction, chronologie et bibliographie par A. Pons,

GF Flammarion, Paris 1988

Schandeler, J.-P., Les Interprétations de Condorcet Symboles et concepts (1794-

1894), Voltaire Foundation, Oxford 2000

29

ΝΕΦ 986

ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΑΡΣΕΝΙΟΥ


1. ΓΕΝΙΚΑ

ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ


ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ


ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΑΡΣΕΝΙΟΥ


ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΝΕΦ

986


ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ







ΩΡΕΣ



ΜΟΝΑΔΕΣ

Διαλέξεις – παρουσιάσεις 3 10

Προσθέστε σειρές αν χρειαστεί. Η οργάνωση διδασκαλίας και οι διδακτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται

περιγράφονται αναλυτικά στο 4.






ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

ΚΑΝΕΝΑ



ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ



ΝΑΙ (ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ)



Η ελλιπής πρόσβαση όλων των φοιτητών στο e-class

δημιούργησε την ανάγκη ανταλλαγής αρχείων μέσω e-mail







30


Μάθησης



Εξοικείωση των φοιτητών ερευνητικά και βιβλιογραφικά με τις σύγχρονες συζητήσεις που

αφορούν τις σχέσεις της ποίησης με την ιστορία. Πιο συγκεκριμένα οι μεταπτυχιακοί φοιτητές:

Εξοικειώνονται με τις πιο πρόσφατες ελληνικές και διεθνείς θεωρητικές μελέτες που

αφορούν την σχέση ποίησης και ιστορίας.

Επικαιροποιούν την γνώση τους στο πεδίο της νεοελληνικής φιλολογίας αναφορικά με

το θέμα αυτό.

Επικεντρώνονται στο αναλυτικότερα μελετημένο παράδειγμα νεοελληνικού ποιητικού

έργου που αφορά την σχέση ποίησης και ιστορίας, αυτό του Καβάφη, και μελετούν την

σχετική βιβλιογραφία.

Καλούνται να ενσωματώσουν στην ανάγνωση του Καβάφη τα νέα δεδομένα σχετικά με

τις σχέσεις ποίησης και ιστορίας εκπονώντας την παρουσίαση πρωτότυπης ανάγνωσης 1-

2 καβαφικών ποιημάτων.

Γενικές Ικανότητες Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές
















Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των








Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα

φύλου







Στην τάξη – συναντήσεις μέσω Skype







μέσω

μέσω email

31

Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην

Επικοινωνία με τους φοιτητές Διαδραστικές συναντήσεις





(Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση, Καλλιτεχνικό Εργαστήριο,











Εξαμήνου


Μελέτη & ανάλυση


40

Εκπόνηση μελέτης

(project)

110

Συγγραφή εργασίας 64

Δημόσιες παρουσιάσεις –

παρεμβάσεις

18




μονάδα)

250







Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις

Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία,

Έκθεση / Αναφορά, Προφορική




Αναφέρονται ρητά προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης και εάν και

που είναι προσβάσιμα από τους

φοιτητές.

Ερευνητική εργασία που αξιολογείται σε δύο στάδια:

1) Ως δημόσια παρουσίαση

2) Ως ολοκληρωμένη και πρωτότυπη γραπτή

εργασία.


Αμπατζοπούλου, Φρ., Ιστορία και μυθοπλασία. Στο Η γραφή και η βάσανος. Ζητήματα

λογοτεχνικής αναπαράστασης, 202-228. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.

Δάλλας Γιάννης, Καβάφης και ιστορία, Ερμής 1986.

Καγιαλής Τάκης, «Καβάφης και ιστορία στα χρόνια της βρετανικής αυτοκρατορίας» ομιλία στις

17 Ιανουαρίου 2015 στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών

32

(https://www.youtube.com/watch?v=LdgDYFsogsQ)

Μαρωνίτης Δ.Ν., "Υπεροψία και μέθη (Ο ποιητής και η ιστορία)", Δεκαοχτώ Κείμενα, Κέδρος,

Αθήνα 1970, σ.135-154.

Σαρεγιάννης Γ.Α. «Σχόλια στο ποίημα του Καβάφη "Η μάχη της Μαγνησίας"» Νέα Εστία, τεύχος

620, 1953, σ.592, 593.

Costache Adrian, “Real Events – Ideal Events: A Deleuzian Approach to the Concept of

Historical Event”, European Journal of Science and Theology 8 (2012), 3, σ. 91-101.

Deleuze Gilles Difference and repetition (Columbia University Press, New York, 1994.

Deleuze Gilles, The Logic of Sense, Continuum Impacts, 2004.

Knellwolf, Chr. & Chr. Norris, επιμ. 2010. Ιστορία της θεωρίας της λογοτεχνίας: Ιστορικές,

φιλοσοφικές και ψυχολογικές όψεις της θεωρίας της λογοτεχνίας στον 20ό αιώνα. Μτφρ. Σωτήρης

Παρασχάς, Μίλτος Πεχλιβάνος & Ελένη Σηφάκη. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών

Σπουδών/Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη.

Tziovas, D. 2008. Reconfiguring the past: Antiquity and Greekness. Στο A Singular Antiquity.

Archaeology and Hellenic Identity in twentieth-century Greece, επιμ. Dimitris Damaskos &

Dimitris Plantzos, 287-298. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη.

White, H. 2015. Λογοτεχνική θεωρία και ιστορική συγγραφή. Μτφρ. Γ. Πινακούλας. Αθήνα:

Επέκεινα.

33

ΝΕΦ 989

ΝΕΟΤΕΡΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ, ΕΙΔΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ Ν. ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟ ΩΣ ΤΟΝ ΡΟΪΔΗ: ΑΠΟ

ΤΟΝ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟ ΩΣ ΤΙΣ ΑΠΟΛΗΞΕΙΣ ΤΟΥ

ΔΙΔΑΣΚ.: ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΑΥΡΕΛΟΣ


1. ΓΕΝΙΚΑ

ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΏΝ ΣΠΟΥΔΩΝ


ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Προπτυχιακό

ΚΩΔΙΚΟΣ

ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

NEΦ 989 ΕΞΑΜΗΝΟ

ΣΠΟΥΔΩΝ

Εαρινό

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Νεοτερικές τεχνικές, ειδολογικοί πειραματισμοί και ιδεολογία στη

δημιουργική πεζογραφία από τον Ν. Μαυροκορδάτο ως τον Ροΐδη:

Από τον Διαφωτισμό ως τις απολήξεις του


σε περίπτωση που οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται σε

διακριτά μέρη του μαθήματος π.χ. Διαλέξεις, Εργαστηριακές Ασκήσεις κ.λπ. Αν οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται ενιαία για

το σύνολο του μαθήματος αναγράψτε τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας και το σύνολο των πιστωτικών μονάδων

ΕΒΔΟΜΑΔΙ

ΑΙΕΣ

ΩΡΕΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙ

ΑΣ

ΠΙΣΤΩΤΙΚΕ

Σ ΜΟΝΑΔΕΣ

3 10

Προσθέστε σειρές αν χρειαστεί. Η οργάνωση διδασκαλίας και οι

διδακτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται περιγράφονται

αναλυτικά στο 4.

ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Υποβάθρου , Γενικών

Γνώσεων, Επιστημονικής

Περιοχής, Ανάπτυξης Δεξιοτήτων

Επιστημονικής περιοχής


ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

Όχι



Ελληνικά

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ



Μόνο σε μεταπτυχιακούς ή διδάκτορες, αν υπάρξουν




Μαθησιακά Αποτελέσματα

Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες






34


Μάθησης

















Αναζήτηση ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των

απαραίτητων τεχνολογιών, κυρίως χρήση των υπαρχόντων ψηφιακών βιβλιοθηκών, οι οποίες

είναι ιδιαίτερα πλούσιες και εύκολα προσβάσιμες στο διαδίκτυο.

Προσαρμογή στη χρήση ψηφιοποιημένων πηγών και εν γένει βιβλιογραφίας και στην χρήση

υπολογιστή για εκπόνηση εργασιών.

Λήψη αποφάσεων για εκπόνηση εργασιών σε υλικό εν πολλοίς άγνωστο στο ευρύ κοινό αλλά

ενίοτε και σε πολλούς φιλολόγους, με επιλογή κειμένων προς εξέταση, τα οποία δεν γνωρίζουν

καθόλου.

Ενημέρωση για τις θεωρίες περί μεταμυθοπλαστικών τεχνικών στην πρώιμη νεοτερικότητα και ο

συνδυασμός τους με τις θεωρίες για τα είδη και τις τεχνικές της αφήγησης.

Εποπτεία της πεζογραφικής μυθοπλαστικής παραγωγής του Διαφωτισμού στην Ευρώπη και στα

καθ' ημάς και εμβάθυνση σε συγκεκριμένους συγγραφείς και τα έργα τους, μερικά από τα οποία

είναι ανέκδοτα.

Εκπόνηση αυτόνομη τελικής εργασίας και εργασία με μετάφραση από τη θεωρητική

βιβλιογραφία ανά ομάδες. Xρήση ξενόγλωσσης βιβλιογραφίας για τις ανάγκες των εργασιών.

Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον: εξέταση Ιστορικών πηγών και μελετών, φιλοσοφικών

μελετών για το ευρύτερο πλαίσιο του Διαφωτισμού, αλλά και μελετών από άλλες επιστήμες,

λόγω της ευρύτητας του υλικού μας. Επίσης η συγκριτολογική προοπτική διευρύνει τους

ορίζοντές τους σε ξένες φιλολογίες.

Σχεδιασμός, μελέτη και εκπόνηση τελικής εργασίας στο πρότυπο της επιστημονικής εργασίας

που θα εκπονήσουν στο τέλος των σπουδών τους, με χρήση ξενόγλωσσης βιβλιογραφίας.


Α. Η εξέλιξη του πεζού λόγου στην Ευρώπη από την εποχή του Διαφωτισμού (Le Sage,

Sterne κ.ά.) ως και τον Ρεαλισμό (ρομαντικό και ρεαλιστικό μυθιστόρημα). Η νέα εποχή μετά τη

διαμάχη Αρχαίων - Μοντέρνων.

Β. Τα είδη που επικρατούν και η αρχή της καθιέρωσης του μυθιστορήματος έναντι του

διηγήματος και οι τεχνικές:

ΙΙ.1 Το σοβαρό-φιλοσοφικό και το ελευθέριο αφήγημα.

ΙΙ.2 Το επιστολικό, αυτοβιογραφικό, ημερολογιακό και γενικά πρωτοπρόσωπο μυθιστόρημα.

ΙΙ.3 Ο εγκιβωτισμός άλλων ειδών εντός του μυθιστορήματος (σοβαρών- επικοινωνιακών ή

παιγνιωδών-λογοτεχνικών). ΙΙ.4 Ο ρόλος των προδρομικών μεταμυθοπλαστικών δεδομένων.

ΙΙ.5 Ο ρόλος της σάτιρας, της παρωδίας και της ειρωνείας.

35

ΙΙ.6 Το μυθιστόρημα του Ρεαλισμού και ο Θετικισμός.

Γ. Ενδειτικές περιπτώσεις ελληνικών κειμένων (ο Διαφωτισμός και η απόληξή του στον Ροΐδη):

- Ν. Μαυροκορδάτου, Φιλοθέου Πάρεργα και το φιλοσοφικό αφήγημα.

- Ι. Καρατζά, Έρωτος αποτελέσματα και το διήγημα.

- Γρ. Κωσταντά (;), Αληθής ιστορία (Ανώνυμος του 1789) και Le Sage, Χωλός Διάβολος

(το ελευθέριο αφήγημα ή η καυστική σάτιρα μέσω της περίτεχνης παρωδίας).

- Αδ. Κοραή, Παπατρέχας και πέραν του Voltaire: ο συνδυασμός του σοβαρού με το

παιγνιώδες (αυτοβιογραφία, επιστολή, επιστημονική μελέτη και χιουμοριστική-

φιλοσοφική αφήγηση).

- Εμμ. Ροΐδη, Πάπισσα Ιωάννα. Η απόληξη του Διαφωτισμού και η μεταμυθοπλασία

elle» Και η νεοτερική οπτική!

Δ. Ο κομβικός ρόλος των προαναφερθέντων:

- Καλλιέργεια πεζού λόγου (και μάλιστα όχι τόσο λόγιου, με εξαίρεση το πρώτο έργο).

- Η επιστημονική πλευρά των έργων.

- Συγγραφή σύγχρονου πεζού λόγου (μικρότερου – διήγημα – και μεγαλύτερου –

νουβέλα), αλλά όχι μυθιστορήματος ολοκληρωμένου (μένουν ατέλειωτα τα μεγαλύτερα

και πιο σημαντικά κείμενα).

- Ο ρόλος της σάτιρας στην απελευθέρωση (ηθική και γλωσσική).

- Η συμπόρευση με την Ευρώπη, παρά τις δυσκολίες.




Ο τρόπος διδασκαλίας γίνεται περίπου με πέντε διαλέξεις, όπου παρουσιάζεται το μεθοδολογικό-

θεωρητικό υπόβαθρο, το υλικό με ενδεικτικά παραδείγματα συγγραφέων και έργων και

καθοδηγούνται στο να επιλέξουν θέμα. Ενδιάμεσα θα γίνουν και 3 διαλέξεις από συναδέλφους

άλλων πανεπιστημίων ή ερευνητικών ιδρυμάτων (βλ. παρακάτω). Κατόπιν έχουμε 2 τρίωρα με

παρουσίαση ομαδικών εργασιών, που αφορούν στην κατανόηση ξενόγλωσσου εγχειριδίου ή

εγχειριδίων θεωρητικών για τη μεταμυθοπλασία, τα είδη και τις αφηγηματικές τεχνικές. Μετά την

κάθε παρουσίαση ακολουθεί συζήτηση και ερωτήσεις από εμένα. Τέλος, έχουμε 3 τρίωρα με

παρουσιάσεις των ατομικών κυρίως εργασιών, που αφορούν στην προσέγγιση του επιλεγμένου από

τον κάθε φοιτητή υλικού με βάση τα κατάλληλα μεθοδολογικά εργαλεία. Ακολουθεί μία τελική

διάλεξη με οδηγίες για την τελική συγγραφή και σύνοψη του περιεχομένου του σεμιναριακού

μαθήματος. Καθ' όλη τη διάρκεια του εξαμήνου καθοδηγούνται στη χρήση του διαδικτύου για

εντοπισμό της βιβλιογραφίας και των πηγών.

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές

Χρησιμοποιείται υπολογιστής συνδεδεμένος με το διαδίκτυο για να γίνεται επί τόπου αναζήτηση και

προβολή βιβλιογραφίας ή κειμένων (ελληνικών και ξένων), χρήση λεξικών ή εργαλείων

αναζήτησης. Επίσης τα κείμενα που προσεγγίζω προβάλλονται όλα στον διαδραστικό πίνακα για

οικονομία. Το ίδιο ισχύει και για το πλάνομαθήματος και τα σχεδιαγράμματα. Συγκρκριμένα

χρησιμοποιούνται:

5. Οι ψηφιοποιημένες βιβλιοθήκες Bibliothèque Nationale de France, Google (Books Google

Κοσμόπολις (περιοδικά 19ου αι.), η ψηφιοποιημένη ανθολογία ελληνικών και ξένων

λογοτεχνικών και θεωρητικών κειμένων από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, καθώς και τα

Κριαρά). Τους συνδέσμους που χρησιμοποιώ, τους έχω αναρτήσει στην ιστοσελίδα του

36

Τμήματος (Σύνδεσμοι).

TLG και Heal Link – Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη (στο διαδίκτυο).

Τους έχω φτιάξει και ένα φάκελο με ψηφιακό υλικό (βιβλία και άρθρα), τον οποίο τους δίνω

πάντα στην αρχή του εξαμήνου.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος και μέθοδοι διδασκαλίας.

Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας, Φροντιστήριο, Πρακτική (Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση, Καλλιτεχνικό Εργαστήριο, Διαδραστική

διδασκαλία, Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση μελέτης (project), Συγγραφή εργασίας / εργασιών, Καλλιτεχνική δημιουργία, κ.λπ.

Αναγράφονται οι ώρες μελέτης του φοιτητή για κάθε μαθησιακή δραστηριότητα καθώς και οι ώρες μη καθοδηγούμενης μελέτης ώστε ο συνολικός φόρτος εργασίας σε επίπεδο εξαμήνου να αντιστοιχεί

στα standards του ECTS

Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Πρώτη εβδομάδα: Εισαγωγική διάλεξη στο

μάθημα. Οργάνωση μαθήματος και επιφόρτιση

για επιλογή θέματος πρώτης παρουσίασης από

τη βιβλιογραφία που θα δοθεί

3 ώρες (διάλεξη)

6 ώρες (μελέτη)

Δεύτερη εβδομάδα: Διάλεξη του συναδέλφου

του ΕΚΠΑ Παναγιώτη Πούλου με θέμα:

Τα οθωμανικά φιλολογικά σαλόνια της Κωνσταντινούπολης και οι μισμαγιές, 18ος-

Παρακολούθηση διάλεξης και συζήτηση με τον

συνάδελφο για το θέμα αυτό που σχετίζεται με

τα έργα των Ρήγα και Καρατζά.

3 ώρες (διάλεξη προσκεκλημένου)

Τρίτη ως και πέμπτη εβδομάδα: Διαλέξεις

για το θεωρητικό και ιστορικό υπόβαθρο του

μαθήματος, όπως φαίνεται στην περιγραφή του

περιεχομένου πιο πάνω. Μελέτη βιβλιογραφίας

τόσο για την πρώτη παρουσίαση, της οποίας το

θέμα πρέπει να έχουν επιλέξει ως την τρίτη

διάλεξη, όσο και για την τελική εργασία του

μαθήματος, την οποία θα παρουσιάσουν μετά

το Πάσχα.

9 ώρες (διαλέξεις)


Έκτη εβδομάδα: Διάλεξη του συναδέλφου

Ερευνητή στο Ε.Ι.Ε. Χατζόπουλου Μάριου με

θέμα: Οι λογοτέχνες και η Μεγάλη Ιδέα στον

τύπο κατά το β μισό του 19ου αι. Παρακολούθηση διάλεξης και συζήτηση με τον


το έργο του Ροΐδη.


Έβδομη εβδομάδα: Τελική διάλεξη στο

μάθημα. Απορίες για την παρουσίαση της

επόμενης συνάντησης

3 ώρες (διάλεξη)


Όγδοη εβδομάδα: Διάλεξη του διδάκτορα

Παν/μίου Κρήτης κ. Ηλία Γεωργούλα με θέμα

Ο Λόγος στον Πλάτωνα: 1. Ο λόγος ως


ώρες (μελέτη για προετοιμασία

37

φάρμακο στον Φαίδρο και 2. Λόγος και πράξη

ἐν παρέργῳ στην πλατωνική σκέψη.

Παρακολούθηση διάλεξης και συζήτηση με τον


τα έργα του Μαυροκορδάτου, του Κοραή και

του Ροΐδη.

δευτερεύουσας παρουσίασης)

Ένατη και δέκατη εβδομάδα: Παρουσιάσεις

εργασιών για κάποιο εγχειρίδιο θεωρητικό

6 ώρες παρουσιάσεις εργασιών από φοιτητές


πρωτεύουσας παρουσίασης)

Δωδέκατη και δέκατη τρίτη εβδομάδα:

Παρουσιάσεις τελικών εργασιών για το

μάθημα

6 ώρες παρουσιάσεις εργασιών από φοιτητές


πρωτεύουσας εργασίας)

Σύνολο ωρών: Α. Διαλέξεις

Β. Μελέτη

Γ. Παρουσιάσεις εργασιών

24 ώρες διαλέξεις

ώρες μελέτη

12 ώρες παρουσιάσεις εργασιών από

φοιτητές

Σύνολο 250 ώρες / 10 μονάδες= 25 ώρες ανά

διδακτική μονάδα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης

Γλώσσα Αξιολόγησης, Μέθοδοι αξιολόγησης, Διαμορφωτική ή Συμπερασματική, Δοκιμασία

Πολλαπλής Επιλογής, Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία, Έκθεση / Αναφορά, Προφορική Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση,

Εργαστηριακή Εργασία, Κλινική Εξέταση Ασθενούς, Καλλιτεχνική Ερμηνεία, Άλλη / Άλλες

Η βαθμολόγηση γίνεται με δύο εργασίες, μία κύρια και μία δευτερεύουσα, τις παρακολουθήσεις

των δικών μου διαλέξεων, αλλά και εκείνων των προσκεκλημένων ομιλητών. Οι φοιτητές/-τριες

ενημερώνονται στην αρχή του εξαμήνου. Η δευτερεύουσα εργασία παρουσιάζεται προφορικά

στην τάξη και βαραίνει κατά 10% στη βαθμολογία. Η προφορική παρουσίαση της τελικής

εργασίας βαραίνει κατά 10-15%. Οι παρακολουθήσεις των διαλέξεων είναι υποχρεωτικές και

μετά την τρίτη απουσία οι φοιτητές δεν δικαιούνται να βαθμολογηθούν. Η τελική γραπτή εργασία

βαραίνει κατά 70-75% στη βαθμολογία του μαθήματος.


Γενική βιβλιογραφία

Λεξικά, κινήματα και λογοτεχνικά είδη - Ανδριόπουλος Δημ., Ιστορία της Νεοελληνικής Αισθητικής. Ιστορικο-κριτική διερεύνηση

και αποτίμηση των κυριοτέρων ρευμάτων και προβλημάτων, μτφ. Μ. Γιούνη, Παπαδήμας,

Αθήνα και Θεσσαλονίκη 1990 (τίτλος πρωτ. Neohellenic Aesthetic Theories, 1975).

- Δημαράς Κ. Θ., Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Ίκαρος, Αθήνα 19837.

- Δήτσα Μ., Νεολογία και κριτική στον 19ο αιώνα. Νεόπλαστοι όροι από τη «Συναγωγή»

του Σ.Α. Κουμανούδη, Ερμής, Αθήνα 1988.

- Κουμανούδης Στ. Α., Συναγωγή νέων λέξεων υπό των λογίων πλασθεισών. Από της Αλώσεως μέχρι των καθ’ ημάς χρόνων (προλ. Κ. Θ. Δημαράς), Ερμής, Αθήνα 1980

38

(ανατ. σε έναν τόμο της Α΄ έκδ. του 1900 που ήταν σε 2 τόμους).

- Ντελόπουλος Κυρ., Νεοελληνικά Φιλολογικά ψευδώνυμα 1800 – 1981, Ε.Λ.Ι.Α., Αθήνα

1983 (β΄ έκδ. Αναθεωρημένη).

- Πασχαλίδης Γρηγόρης, Η ποιητική της Αυτοβιογραφίας, Σμίλη, Αθήνα 1993.

- Πολίτης Λ., Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1985 (ανατ. έκδ.

Ιστορία των αισθητικών θεωριών (μτφ. Δ. Κούρτοβικ –Π. Χριστοδουλίδης), Νεφέλη,

Αθήνα 1989.

Εισαγωγή στη Νεότερη Ελληνική Λογοτεχνία. Ποίηση και πεζογραφία 1821 - 1992 (μτφ.

Ε. Ζούργου –Μ. Σπανάκη), Νεφέλη, Αθήνα 1996. - Dictionnaire des Genres et notions littéraires (pr. Fr. Nourissier), ed. Albin Michel, Paris

2001 (β΄ έκδ. αναθεωρημένη).

- Genette Gerard, Σχήματα ΙΙΙ. Ο λόγος της αφήγησης: δοκίμιο μεθοδολογίας και άλλα κείμενα, μτφ. Μπ. Λυκούδης, επιμ. Ε. Καψωμένος, Πατάκης, Αθήνα 2007 [πρωτότ.

- Makaryk Ir., Encyclopedia of contemporary Literary Theory. Approaches, Scholars,

Terms, University of Toronto Press, Toronto 1993.

- Preminger Al., Princeton Encyclopedia of Poetry and Poetics, Princeton University

Press, Princeton N.J. 1990 (ανατ. Της διευρυμένης έκδ. του 1974).

- Schaeffer Jean-Marie, Art of the modern Age. Philosophy of Art from Kant to Heidegger,

μτφ. Steven Rendall, Princeton University Press, Princeton 2000 [πρωτότυπο στα

γαλλικά: L’Art de l’Age moderne. L’Esthetique et la Philosophie de l’Art du XVIIIe

siècle à nos jours, Gallimard, Paris 1992].

- Σεφφέρ Ζαν-Μαρί, Τι είναι το λογοτεχνικό είδος;, μτφ. Α. Ακριτόπουλος, Ηρόδοτος,


Ρητορική και Ποιητική

Αρχαία Ελληνική και Λατινική - Αριστοτέλης, Κατηγορίαι και Περί Ερμηνείας: Aristotelis, Categoriae et Liber de

Interpretatione, recognovit brevique adnotatione critica instruxit L. Minio-Paluello,

Oxford Classical Texts (O.C.D), Oxford University Press, Oxford 1989 [ανατ. Έκδ.

- Αριστοτέλους, Περί Ποιητικής, εισ./κείμενο/ερμην. Ιω. Συκουτρής, μτφ. Σίμος

Μενάρδος, Εστία, Αθήνα [ανατ. Α΄ έκδ. του 1936].

- Αριστοτέλης, Ρητορική: Aristotelis, Ars Rhetorica, recognovit brevique adnotatione

critica instruxit W.D. Ross, Oxford Classical Texts (O.C.D), Oxford University Press,

Oxford 1959.

- Δημήτριος, Περί Ύφους, εισ./μτφ./σχόλ. Παν. Λεκατσάς, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα χ.χ.

- Λογγίνου Διονυσίου, Περί Ύψους, ερμην. Έκδ. Μ. Κοπιδάκης, Βικελαία Δημοτική

Βιβλιοθήκη, Ηράκλειο 1990.

- Πλάτων, Πολιτεία, τόμ. Α΄ και Β΄, πρόλ. Ευ. Παπανούτσος, εισ./μτφ./σχόλ. Ιω.

Γρυπάρης, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα χ.χ.

- Οράτιος, Ars Poetica: Ορατίου, Ποιητική Τέχνη, μτφ. Γ. Γιατρομανωλάκης, Καρδαμίτσα,

Αθήνα 1980.

Νεώτερη - Μπόμπου-Σταμάτη Βασιλική, Ο Βικέντιος Δαμοδός. Βιογραφία – Εργογραφία 1700-

, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1998.

- Ξούριας Γιάννης, Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων. Το φιλολογικό έργο: Η θεωρία των “Γραμματικών Τεχνών”, Ριζάρειο Ίδρυμα, Αθήνα 2007.

- Τζιώτης Γιάννης, «Εγχειρίδια Ρητορικής του Νεοελληνικού Διαφωτισμού»,

Ιταλοελληνικά. Rivista di Cultura Grecomoderna VII, Atti del Convegno Internazionale: Rigas Velestinlìs: bicentenario della morte, Napoli 15-18 maggio 1997, Università degli

Studi di Napoli ‘L’Orientale’, Dipartimento di Studi dell’Europa Orientale, Napoli 1999-

2000, 55-63.

Η ζωντανή μεταφορά, μτφ. Κ. Παπαγιώργης, Κριτική, Αθήνα 1998.

- Fontanier P., Les figures du discours, Flammarion, Paris 1977.

39

- Taverniers M., Metaphor and metaphorology. A selective genealogy of philosophical and

linguistic conceptions of metaphor from Aristotle to the 1990s, Academia Press, Ghent

2002.

Ειρωνεία – Σάτιρα – Παρωδία - Γκροτέσκο

Bakhtin M., Rabelais and his world, μτφ. H. Iswolsky, Indiana University Press,

Bloomington 1984.

Griffin D., Satire. A critical reintroduction, The Univeristy Press of Kentucky, Lexington

1994.

Genette, Palimpsestes. La littérature au second degré, Seuil, Paris 1982 [κυρίως σσ. 1-

48, 77-87, 96-106, 117-136, 179-200].

Hutcheon L., Irony’s edge. The theory and politics of irony, Routledge, London – New

York 1994.

Hutcheon L., Narcissistic Narrative, the metafictional paradox, Routledge, London-New

York 1991.

Hutcheon L., «Parody without ridicule: Observations on modern literary Parody»,

Canadian Review of Comparative Literature/Revue Canadienne de Litterature Comparée, Άνοιξη 1978, 201-211.

Hutcheon L., Theory of Parody, University of Illinois Press, 2000.

Jankélévitch Vladimir, Η Ειρωνεία (μτφ. Μ. Καραχάλιος), Πλέθρον, Αθήνα 1997.

Kayser Wolfgang, The grotesque in art and literature, μτφ. Ulrich Weisstein, Columbia

University Press, New York 1981.

Menant Sylvain et Quéro Dominique (eds.), Séries parodiques au siècle des Lumières,

Presses de l’Université Paris-Sorbonne, Paris 2005.

Morson G. S. – Emerson C., Mikhail Bakhtin. Creation of a Prosaics, Stanford

University Press, Stanford 1990 [κυρίως σσ. 433-472].

Muecke D.C., Ειρωνεία (μτφ. Κ. Πύρζας), Ερμής (σειρά Η γλώσσα της κριτικής, αρ. 10),

Αθήνα 1974.

Σάτιρα (μτφ. Θ. Παπαμάργαρης), Ερμής (σειρά Η γλώσσα της κριτικής, αρ. 5), Αθήνα

Rose Marg., PARODY: Ancient, modern and post-modern, Cambridge University Press,

Cambridge 1993.

Sangsue Daniel, La relation parodique, José Corti, Paris 2007.

Thomson Philip, Tο Γκροτέσκο (μτφ. Ι. Ράλλη –Κ. Χατζηδήμου), Ερμής (σειρά Η

γλώσσα της κριτικής, αρ. 27), Αθήνα 1984.

Waugh P., Metafiction. The theory and practice of self-conscious fiction, Routledge,

London-New York 1984.

Wright Thomas, A history of Caricature and Grotesque in Literature and Art, Georg

Olms Verlag, Hildesheim – New York 1976.

Κωστίου K., Η Ποιητική της ανατροπής: Σάτιρα, Ειρωνεία, Παρωδία, Χιούμορ, Νεφέλη,

Αθήνα 2002.

Μπαρόκ – Κλασικισμός – Διαφωτισμός – Ρομαντισμός

Αγγελάτος Δημ., «Η ‘Γραμματική τεχνολογία’ της Μελέτης της Κοινής Διαλέκτου του

Παναγιώτη Κοδρικά. Υφολογικό σύστημα και κριτικές-θεωρητικές αποτιμήσεις», Δρόμοι Κοινοί. Μελέτες για την κοινωνία και τον πολιτισμό αφιερωμένες στην Αικατερίνη

Κουμαριανού, Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού – Περιοδικό Μνήμων, Αθήνα 2009,

Αγγέλου Άλκης, Πλάτωνος τύχαι. Λόγια παράδοση κατά την Τουρκοκρατία, Ερμής, Αθήνα

Αθήνη Στέση, Όψεις της νεοελληνικής αφηγηματικής πεζογραφίας, 18ος αι. – 1830. Ο διάλογος με τις ελληνικές και ξένες παραδόσεις στη θεωρία και την πράξη, αδημοσίευτη

διδακτορική διατριβή που υποστηρίχτηκε στο Α.Π.Θ., 2001.

Αθήνη Στέση, «Τα προεπαναστατικά φιλολογικά περιοδικά: εκδοχές διαλόγου με τις

ξένες γραμματείες», Σύγκριση/Comparaison 13 (2002), 156-176.

Αποστολόπουλος Δ., Για τους Φαναριώτες. Δοκιμές και μικρά αναλυτικά, Ε.Ι.Ε., Αθήνα

40

Αποστολόπουλος Δ., Ουολταίρος, Μοντεσκιού, Ρεάλ. Νεότερες έρευνες για την παρουσία

τους στον ελληνικό ιδεολογικό χώρο τον 18ο αιώνα, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα

Αργυροπούλου Ρωξάνη, Ο Βενιαμίν ο Λέσβιος και η ευρωπαϊκή σκέψη του δεκάτου

ογδόου αιώνα, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (σειρά

Βιβλιοθήκη της Ιστορίας των Ιδεών, αρ. 2), Αθήνα 2003.

Βελουδής Γ., Ο Jakob Philipp Fallmerayer και η γένεση του ελληνικού ιστορισμού,

Ε.Μ.Ν.Ε.-Μνήμων, Αθήνα 1982.

Γεδεών Μανουήλ, Η πνευματική κίνησις του γένους κατά τον ΙΗ΄ και ΙΘ΄ αιώνα, επιμ.

Α.Αγγέλου – Φ. Ηλιού, Ερμής, Αθήνα 1976.

Γλυκοφρύδη-Λεοντσίνη Αναστασία, Νεοελληνική Αισθητική και Ευρωπαϊκός

Διαφωτισμός, Διεθνές Κέντρο Φιλοσοφίας και Διεπιστημονικής Έρευνας (σειρά

«Επιστημονικές Μελέτες», αρ. 1), Αθήνα 1998 (γ΄ ανατ.).

Γλυκοφρύδη-Λεοντσίνη Αναστασία, «Το σύστημα των καλών τεχνών στο Νεοελληνικό

Διαφωτισμό», Ιταλοελληνικά. Rivista di Cultura Grecomoderna VII, Atti del Convegno

Internazionale: Rigas Velestinlìs: bicentenario della morte, Napoli 15-18 maggio 1997,

Università degli Studi di Napoli ‘L’Orientale’, Dipartimento di Studi dell’Europa

Orientale, Napoli 1999-2000, 519-544.

Γλυκοφρύδη-Λεοντσίνη Αναστασία, «Ηθικό κάλλος και ‘‘ωραία ψυχή’’ στο νεοελληνικό

Διαφωτισμό: Απόπειρα μιας νέας ανάγνωσης της νεοελληνικής αισθητικής», Β.

Καραγιάννης (επιμ.), Νεοελληνικός Διαφωτισμός (απόπειρα μιας νέας ερευνητικής

συγκομιδής). Πρακτικά Πανελλήνιου Συνεδρίου, Κοζάνη 8-10 Νοεμβρίου 1996,

Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης, Κοζάνη 1999, 59-79.

Γουργουρής Στάθης, Έθνος – όνειρο. Διαφωτισμός και θέσμιση της σύγχρονης Ελλάδας,

Κριτική, Αθήνα 2007 (μετάφραση του αγγλικού πρωτοτύπου του 1996).

Δημαράς Κ. Θ., Ελληνικός Ρωμαντισμός, Ερμής, Αθήνα 1985 (ανατ. έκδ. 1982).

Δημαράς Κ. Θ., Ελληνικός Διαφωτισμός, Ερμής, Αθήνα 19895.

Δημαράς Κ. Θ., Ιστορικά Φροντίσματα Α΄. Ο Διαφωτισμός και το κορύφωμά του, Πορεία,

Αθήνα 1992.

Δήτσα Μ., Στο διάμεσο Διαφωτισμού και Ρομαντισμού. Τρεις αναφορές στα γνωστά –

άγνωστα του ελλαδικού 19ου αιώνα, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2001.

Καραθανάσης Αθανάσιος, Οι Έλληνες λόγιοι στη Βλαχία (1670-1714). Συμβολή στη

μελέτη της ελληνικής πνευματικής κίνησης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες κατά την

προφαναριώτικη περίοδο, Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2000.

Κεχαγιόγλου Γιώργος, «Νεοελληνική αφηγηματική λογοτεχνία και ξένες παραδόσεις. Η

ποικιλία των ‘ανατολικών’ και ‘δυτικών’ συμβολών κατά τον 18ο αιώνα», Πρακτικά Α΄

Διεθνούς Συνεδρίου Συγκριτικής Γραμματολογίας. Σχέσεις της Ελληνικής με τις Ξένες

Λογοτεχνίες (28 Νοεμβρίου – 1 Δεκεμβρίου 1991), Δόμος, Αθήνα 1995.

Κιτρομηλίδης Πασχάλης, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2000.

Κονδύλης Παναγιώτης, Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Οι φιλοσοφικές ιδέες, Θεμέλιο,

Αθήνα 32000.

Νούτσος Παναγιώτης, Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Τα όρια της διακινδύνευσης, Ελληνικά

Γράμματα, Αθήνα 2005.

Ξούριας Γιάννης, Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων. Το φιλολογικό έργο. Η

θεωρία των «Γραμματικών Τεχνών», Ραζάρειο Ίδρυμα, Αθήνα 2007.

Παΐζη-Αποστολοπούλου Μάχη, Έλληνες λόγιοι του 18ου αιώνα, αφανείς άσημοι και

διάσημοι σε διασταυρούμενες τροχιές. Βαρνάβας ο Κύπριος, Δημήτριος Ραμαδάνης,

Καισάριος Δαπόντες, Νικόλαος Καρατζάς, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 2007.

Πολίτης Αλ., Ρομαντικά Χρονικά. Ιδεολογίες και νοοτροπίες στην Ελλάδα του 1830-1880,

Ε.Μ.Ν.Ε.-Μνήμων, Αθήνα 1993.

Σαντ, Απόψεις για το μυθιστόρημα, μτφ. Π. Γερένης, Το Δέντρο, Αθήνα 1985. [πρωτότ.

1800].

Σίλλερ Φρ., Περί αφελούς και συναισθηματικής ποιήσεως (μτφ. Π. Κονδύλης), Στιγμή,

Αθήνα 1985. [Α΄ δημοσ. 1795-1798]

Σπάθης Δημήτρης, Ο Διαφωτισμός και το νεοελληνικό θέατρο, University Studio Press,

41


Abrams Μ. Η., Ο Καθρέφτης και το Φως (μτφ. Α. Μπερλής), Κριτική, Αθήνα 2001.

Akgün Seçil, «European influence on the development of the social and cultural life of

the Ottoman Empire in the 18th century», Revue des Études Sud-Est Européennes, τόμ.

XXI, τχ. 2 (Απρίλιος – Ιούνιος 1983), 89-94.

Μίμησις. Η εικόνα της πραγματικότητας στη δυτική λογοτεχνία, προλ. G. Steiner, μτφ. Λ.

Αναγνώστου, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2005 [πρωτότ. 1946].

Benoit-Dusausoy A. και Fontaine Guy (επιμ.), Ευρωπαϊκά Γράμματα. Ιστορία της

Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας, τόμ. Β΄, μτφ. Ζήρας Α. κ.ά., Σοκόλης, Αθήνα 1999.

Οι ρίζες του Ρομαντισμού (μτφ. Γ. Παπαδημητρίου), Scripta, Αθήνα 2002.

Bouchard J., «L’aube des Lumières dans les pays roumains», La Revue historique, II

(2005), 31-51.

Bouchard J., «Une renaissance. La formation de la conscience chez les Grecs modernes»

Études Françaises 10, 4, 397-410.

J., «Ο πρώιμος Διαφωτισμός στους Έλληνες και στους Ρουμάνους. Ορισμός

περιοδολόγησης (1680-1780)», Κ. Δημάδης (επιμ.), 0 ελληνικός κόσμος ανάμεσα στην

εποχή του Διαφωτισμού και στον εικοστό αιώνα. Πρακτικά του Γ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου

Νεοελληνικών Σπουδών (ΕΕΝΣ,), Βουκουρέστι 2-4 Ιουνίου 2006, τόμ. Α΄, Ελληνικά

Γράμματα, Αθήνα 2007, 63-72.

Camariano-Cioran Adriana, Les Académies princières de Bucarest et de Jassy et leurs

professeurs, Institute for Balkan Studies, Thessaloniki 1974.

Dubois Claude-Gilbert, Le Baroque en Europe et en France, PUF, Paris 1995.

Περί Τέχνης, εισ./μτφ. Βασ. Τομανάς, Printa, Αθήνα 22001.

García-Berrio Ant., Introducción a la Poética clasicista. Comentario a las “Tablas

Poeticas” de Cascales, Cátedra, Madrid 2006.

Girerd Christophe, Sagesse libertine, Grasset et Fasquelle, Paris 2007.

Hamburger K., The logic of literature, μτφ. Mar. Rose, Indiana University Press,

Bloomington και Indianapolis 21993 [πρωτότ. Die Logik der Dichtung 1973].

Τι είναι Διαφωτισμός (μτφ. Στ. Ροζάνης), Έρασμος, Αθήνα 1988.

Η προοπτική του Ρομαντισμού (πρόλ. Σ. Ροζάνης / μτφ. Κλ.Σύρμα), Ψυχογιός, Αθήνα

Kibedi-Varga Aaron, Les Poétiques du classicisme, Aux amateurs du livre, Paris 1990.

Lacoue-Labarthe Ph. και Nancy J.-L., The Literary Absolute. The theory of literature in

german Romanticism (tr. Ph. Barnard – Ch. Lester), State University of New York Press,

Albany 1988.

Lecoq Anne-Marie (ed./annotate.), La Querelle des Anciens et les Modernes, pref. M.

Fumaroli, Callimard, Paris 2001.

McFarland Thomas, Romanticism and the heritage of Rousseau, Oxford University

Press/Clarendon Press, Oxford 1995.

Kant κλπ., Τι είναι Διαφωτισμός; (μτφ. Ν.Μ. Σουτερόπουλος), Κριτική, Αθήνα 1989.

Morpurgo Tagliabue G., Goethe e il Romanzo, Einaudi, Torino 1991.

Morson Gary Saul – Emerson Caryl, MIKHAIL BAKHTIN: Creation of a Prosaics,

Stanford University Press, Stanford-California 1990.

Parker Mark, Literary magazines and British Romanticism, Cambridge University Press,

Cambridge 2000.

Parmentier Bér., Le siècle des moralistes, Seuil, Paris 2000.

Richter, Jean-Paul, Cours préparatoire d’Esthétique, μτφ./σχόλ. Anne-Marie Lang και

Jean-Luc Nancy, εκδόσεις L’Age d’Homme, Bordeaux 1979.

Roe Nicholas (επιμ.), Romanticism. An Oxford Guide, Oxford University Press, Oxford

2005.

Roudometof V., «From Rum Millet to Greek Nation: Enlightment, Secularization and

National Identity in Ottoman Balkan Society 1453-1821», Journal of Modern Greek

Studies, 16, 1998, 11-48.

Szondi Peter, Poésie et Poétique de l’idéalisme allemande (tr. J. Bollack etc.),

Tel/Gallimard 1991 (ανατ. της μτφ. του 1975).

Η μάχη των βιβλίων, μτφ. X. Μπάμπου-Παγκουρέλλη, Καστανιώτης, Αθήνα 1992.

42

Walker William, Locke, literary criticism and philosophy, Cambridge Univeristy Press,

Cambridge 1994.

Wheeler K. (ed.), German aesthetic and literary criticism. The romantic ironists and

Goethe, Cambridge University Press, Cambridge 1984.

Βιβλιογραφία Νεοελληνικού Διαφωτισμού

Αποστολόπουλος Δ. κ.ά, Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Βιβλιογραφία 1945-1995, Κέντρο

Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Τομέας Φιλοσοφίας του

Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Αθήνα 1998.

Tο μυθιστόρημα και το διήγημα κατά την εποχή του Διαφωτισμού λκης, «Το διαφυγόν μυθιστόρημα», περ. Λόγου Χάριν 4 (Καλοκαίρι 1996), 15-39.

Αθήνη Στέση, Όψεις της νεοελληνικής αφηγηματικής πεζογραφίας, 18ος αι. – 1830. Ο

διάλογος με τις ελληνικές και ξένες παραδόσεις στη θεωρία και την πράξη, αδημοσίευτη

διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ. 2001.

Αθήνη Στέση, «Στ. Δημητριάδης και L. – S. Mercier. Ουτοπικά όνειρα του 18ου αιώνα»,

Σύγκριση/Comparaison 6 (1995), 25-40.

Κεχαγιόγλου Γ. – Ταμπάκη Α., «Εισαγωγή» στο Μιχαήλ Τσερβάντες, Ο επιτήδειος

ευγενής δον Κισότης της Μάντσας. Η πρώτη γνωστή ελληνική μετάφραση (Τρίτη δεκαετία του 18ου αιώνα;), εισ. Γ. Κεχαγιόγλου- Α. Ταμπάκη, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών

Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Αθήνα 2007, 15-150.

Κεχαγιόγλου Γ., «1790-1800: Γέννηση, αναβίωση, ανατροφοδότηση της ελληνικής

ερωτικής πλασματικής πεζογραφίας;», Σύγκριση/Comparaison 2-3 (Νοέμβρης 1991), 53-

Alluin Bernard – Suard Francois, La nouvelle. Définitions, transformations, Diffusion

Presses Universitaires de Lille, Lille 1990.

Μυθιστορία, μτφ. Γ. Παπακωνσταντίνου, Ερμής (σειρά Η Γλώσσα της κριτικής αρ. 15),

Αθήνα 1974.

Bradbury J.-M., «New Science and the “New species of writing”: Eighteenth-Century

Prose Genres», Eighteenth-Century Life 27, 1 (Winter 2003), 28-51.

Bray Joe, The epistolary novel. Representations of Consciousness, Routledge, New York

2003.

Bury Emmanuel et Mora Francine (ed.), Du roman courtois au roman baroque, Les

Belles Lettres, Paris 2004.

Chartier Pierre, Introduction aux grandes theories du Roman, Dunod-Bordas, Παρίσι

1990. Βλ. κυρίως τα κεφ. 3 και 4 για τον Κλασικισμό και τον Διαφωτισμό, σσ. 41 – 90.

Cryle Pet., «Breaking the furniture in erotic narrative: towards a history of desire»,

French Studies LII, 4 (1998), 409-424.

Delon M., Libertinage et figure du savoir: Rhétique et roman libertine dans la France

des Lumieres (1734-1751), Les Presses de l’Université Laval/L’Harmattan, Québec and

Paris 2001.

Démoris René, Le roman a la première personne du Classicisme aux Lumières, Droz,

Γενεύη 2002.

Denis, «Για την προέλευση και τη φύση του Ωραίου»: Ντενί Ντιντερό, Αισθητικά, εισ. Ε.

Μελοπούλου-Αλούπη, μτφ. Κλ. Μητσοτάκη, Εστία, Αθήνα 2003, 101-161.

Godenne R., Histoire de la Nouvelle Française aux XVIIe et XVIIIe siècles, Librairie

Droz, Genève 1970.

Goulemot J.-M., «L’enfant et l’adolescent, objets et sujets de désir amoureux dans le

discours des Lumières», MLN 117 (2002), 710-721.

Το αρχαίο μυθιστόρημα, μτφ. Τζ. Μαστοράκη, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης,

Αθήνα1992.

Hawthorn J., Studying the Novel, an introduction, Edward Arnold, 21992.

Heckendorn-Cook Elizabeth, Epistolary bodies. Gender and genre in the eighteenth-

century Republic of Letters, Stanford University Press, Stanford California 1996.

Howland John, The letter form and the French Enlightenment. The epistolary paradox,

Peter Lang, New York 1991.

Huet Pierre-Daniel, Traité de l’origine des romans suivi d'observations et de jugements

sur les romans français, avec l'indication des meilleurs romans qui ont paru surtout

43

pendant le XVIIIe siècle jusqu'à ce jour, 1670.

Kontje Todd, Private lives in the public sphere: The German Bildunsroman as

Metafiction, The Pennsylvania University Press, Pennsylvania 1992.

Lejeune Philippe, «La punition des enfants, lecture d’un aveu du Rousseau» και «Le livre

I des ‘‘Confessions’’»: Lejeune Philippe, Le pacte autobiographique, Seuil, Παρίσι 21995, 49-85 και 87-163.

Marmontel J.-F., «Essai sur les Romans», Marmontel J.-F., Élémens de Littérature par

Marmontel. Nouvelle édition, augmentée des Essais sur le gout et sur les Romans, at de

considérations sur la littérature romantique, Persan et Cte, Παρίσι 1822, 253-341. [Α΄

μορφή 1787].

Martens L., The diary novel, Cambridge University Press, Cambridge 1985.

May Charles (επιμ.), The new short story theories, Ohio University Press, Athens 1994.

Meiner Car., «L’individualite Romanesque au XVIIIe siecle: une lecture foucaldienne»,

Eighteenth-Century Fiction 18, 1 (Fall 2005), 1-26.

Montandon Al., Le Roman au XVIIIe siècle en Europe, Presses Universitaires de France,

Paris 1999.

Montesquieu, Charles Louis de Secondat, Δοκίμιο με θέμα το γούστο, πρόλ. Π.

Μουλλάς, μτφ. Αντ. Δ. Παπαγιαννίδης, Πόλις, Αθήνα 21999.

Moretti Fr. (επιμ.), Il Romanzo, vol. I: La cultura del romanzo, vol. II: Le forme, vol. III:

Storia e Geografia, vol. IV: Temi, luoghi, eroi, vol. V: Lezioni, Guilio Einaudi, Torino

2001, 2002, 2002, 2003, 2003.

Morpurgo Tagliabue G., Goethe e il Romanzo, Einaudi, Torino 1991.

Pauvert Jean-Jacques, Η ερωτική λογοτεχνία, μτφ. Ιω. Λεκκάκου, Άγρα, Αθήνα 2003.

Ray William, Story and History. Narrative authority and social identity in the eighteenth-

century French and English novel, Basil Blackwell, Oxford-Cambridge-Massachusetts

1990.

Το διήγημα, μτφ. Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη, Ερμής (σειρά Η Γλώσσα της κριτικής αρ.

23), Αθήνα 1982.

Rey-Hazas Ant., La Novela Picaresca, Anaya, Madrid 1990.

Robert M., Roman des origines et origines du roman, Gallimard, Paris 1972.

Rousso El., « Sociability, Cartesianism and Nostalgia in Libertine Discourse»,

Eighteenth-Century Studies 30, 4 (1997), 383-400.

de (Σάντ), Απόψεις για το μυθιστόρημα, μτφ. Π. Γερένης, Το Δέντρο, Αθήνα 1985

[πρωτότ. 1800].

Starr Gabrielle, Lyric Generations. Poetry and the novel in the long eighteenth-century,

The Johns Hopkins University Press, Baltimore and London 2004.

Tadié J.-Y., Le Roman d’aventures, Presses Universitaires de France1982.

Tonnet Η., Ιστορία του Ελληνικού Μυθιστορήματος, Μ.Καραμάνου (μτφ.), Πατάκης,

Αθήνα 2001. [5ο κεφ.]

Williams Ioan, The idea of the novel in Europe 1600 – 1800, New York University Press,

Νέα Υόρκη 1979.

Wyngaard Amy, «Libertine spaces: Anonymous crouds, secret chambers and urban

corruption in Rétife de la Bretonne», Eighteenth-Century Life 22, 2 (1998), 104-122.

Zambrano M., La confessione come genere letterario, εισ. C. Ferrucci, Bruno

Mondadori, Milano 1997.

Ειδική Βιβλιογραφία για τα υπό εξέτασιν κείμενα Νικ. Μαυροκορδάτου Φιλοθέου Πάρεργα



διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ. 2001, 86-94.

Bouchard J., «Nicolas Mavrocordatos et l’époque des tulipes», Ερανιστής, 17 (έτος ΙΘ΄),

Αθήνα 1981, 128-129.

Bouchard J., «La reception des “Maximes” de La Rochefoucauld ches les Grecs au

XVIIIe siècle. L’œuvre des Mavrocordatos », Κ. Δημάδης (επιμ.), 0 ελληνικός κόσμος

ανάμεσα στην εποχή του Διαφωτισμού και στον εικοστό αιώνα. Πρακτικά του Γ

http://www.biblionet.gr/srh/showbook.asp?bookid=7148









http://www.biblionet.gr/srh/showauthor.asp?personsid=10074





http://www.biblionet.gr/srh/showcom.asp?comid=Πόλις

44

Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών (ΕΕΝΣ,), Βουκουρέστι 2-4 Ιουνίου 2006,

τόμ. Α΄, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2007, 169-180.

Bouchard J., «Les letters fictives de Nicolas Mavrocordatos à la maniére de Phalaris: une

apologie de l’absolutisme», Revue des Études Sud-Est Européennes, XIII, 2, 197-207.

Bouchard J., «L’intolérance religieuse dans Les Loisirs de Philothée», Eighteenth

Century Fiction, τόμ. 15, τχ. 3 (2003), 729-735.

J., «Επίκριση της Ανατολής και της Δύσης στα Φιλοθέου Πάρεργα του Νικολάου

Μαυροκορδάτου»: Α.Αργυρίου-Κ.Δημάδης-Α.Λαζαρίδου (επιμ.), Ο ελληνικός κόσμος

ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση 1453-1981. Πρακτικά του Α΄ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών, Βερολίνο 2-4 Οκτωβρίου 1998, τόμ. Α΄, Ελληνικά Γράμματα,

Αθήνα 1999, 47-53.

Bouchard J., «Nicolas Mavrocordatos et l’Aube des Lumiéres», Revue des Études Sud-Est Européennes, XX, 2, 240-241.

Bouchard J., «Les relations épistolaires de Nicolas Mavrocordatos avec Jean Le Clerc et

William Wake», Ερανιστής 11 (1974), 67-92.

Kamperidis Lambros, « Nicolas Mavrocordatos – Un despote éclairé avant la lettre au

service d’un monarque absolu », Κ. Δημάδης (επιμ.), 0 ελληνικός κόσμος ανάμεσα στην

εποχή του Διαφωτισμού και στον εικοστό αιώνα. Πρακτικά του Γ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου

Νεοελληνικών Σπουδών (ΕΕΝΣ,), Βουκουρέστι 2-4 Ιουνίου 2006, τόμ. Α΄, Ελληνικά

Γράμματα, Αθήνα 2007, 219-228.

Μαυρέλος Νίκος, «Νικόλαου Μαυροκορδάτου, Φιλοθέου Πάρεργα: Η μυθοπλαστική

εγκυκλοπαίδεια ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση», στο: Κ. Δημάδης (επιμ.), 0 ελληνικός κόσμος ανάμεσα στην εποχή του Διαφωτισμού και στον εικοστό αιώνα.

Πρακτικά του Γ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών (ΕΕΝΣ,), Βουκουρέστι 2-

4 Ιουνίου 2006, τόμ. Α΄, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2007, 99-113.

Μαυρέλος Νίκος, «Κάτοπτρον ηγεμόνος φιλοσόφου μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Ο

Νικόλαος Μαυροκορδάτος στην αυγή του Διαφωτισμού», εφ. Παρατηρητής της Θράκης

Μαυροκορδάτου Ν., Φιλοθέου Πάρεργα, Βιέννη 1800 [ανατ. Νικόλαος Μαυροκορδάτος,

Φιλοθέου Πάρεργα, επιμ./μτφ./σχόλια Jacques Bouchard, πρόλ. Κ.Θ. Δημαράς, Αθήνα-

Μόντρεαλ, Όμιλος Μελέτης του Ελληνικού Διαφωτισμού-Les Presses de’l Université de

Πεχλιβάνος Μιλτ., Εκδοχές νεωτερικότητας στην κοινωνία του γένους: Νικόλαος

Μαυροκορδάτος, Ιώσηπος Μοισιόδαξ, Αδαμάντιος Κοραής, Θεσσαλονίκη 1999.

Trudelle Monique, «Sur l’étude des Lettres et la lecture des livres», Κ. Δημάδης (επιμ.),

0 ελληνικός κόσμος ανάμεσα στην εποχή του Διαφωτισμού και στον εικοστό αιώνα. Πρακτικά του Γ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών (ΕΕΝΣ,), Βουκουρέστι 2-

4 Ιουνίου 2006, τόμ. Α΄, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2007, 89-98.

Ανώνυμος του 1789 και Σαδίκης

ΙΙ.7 Αθήνη Στέση, Όψεις της νεοελληνικής αφηγηματικής πεζογραφίας, 18ος αι. – 1830. Ο διάλογος με τις ελληνικές και ξένες παραδόσεις στη θεωρία και την πράξη, αδημοσίευτη διδακτορική

διατριβή, Α.Π.Θ. 2001, 95-101.

ΙΙ.8 Δημαράς Κ. Θ., «Ο Ανώνυμος του 1789. Μια πρόδρομη ανακοίνωση», στο Κ. Θ. Δημαράς,

Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Ερμής, Αθήνα 51989, 413-428.

ΙΙ.9 Κεχαγιόγλου Γ., «Γρηγόριος Κωνσταντάς (;), Αληθής Ιστορία», εισαγωγικό σημείωμα στο

κείμενο που περιέχεται στην ανθολογία : Γ. Κεχαγιόγλου (επιμ./εισ.), Η παλαιότερη

πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, τόμ. Β΄1 και Β΄2: 15ος

αιώνας – 1830, Σοκόλης, Αθήνα 1999, 46-56.

ΙΙ.10 Μαυρέλος Νίκος, «Η μνήμη της γλώσσας και των ειδών στον χρονότοπο της ‘επαρχίας

της ανυπάρκτου’ (Ανώνυμο τον 1789)» στα πρακτικά του συνεδρίου «Γραφές μνήμης.

Σύγκριση – αναπαράσταση – θεωρία», που διοργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία Συγκριτικής

Γραμματολογίας.

ΙΙ.11 Μητσού Μαριλίζα, «Ο Σαδίκης και η Ειμαρμένη του», επιλογικό σημείωμα: Βολταίρου,

Τα περί τον Σαδίκην ή την Ειμαρμένην. Μια μετάφραση του 1819 από τον Δ.Ν.Ισκεντέρη,

επιμ./επίλ. Μ.Μητσού, Καστανιώτης, Αθήνα 1991, 185-230.

ΙΙ.12 Τιτούρης Σωκρ.-Ρώσση Άννα, «Κρυπτογραφήματα στον Ανώνυμο του 1789», Πόρφυρας

45

129 (Οκτώβριος – Δεκέμβριος 2008), 304-308.

ΙΙ.13 Τριάντου-Καψωμένου Ιφ., «Η σχέση ανάμεσα στον “Ανώνυμο του 1789” και τη

“Γυναίκα της Ζάκυθος” του Διονυσίου Σολωμού», Θέματα Λογοτεχνίας 36 Σεπτέμβριος –

Δεκέμβριος 2007), 99-117.

ΙΙ.14 Τσαλίκογλου Ελίνα, «Σάτιρα και Διαφωτισμός: Η ρητορική της ανατροπής στο ανώνυμο

διήγημα “Αληθής Ιστορία” (-1789)», Πόρφυρας 133 (Οκτώβριος – Δεκέμβριος 2009), 293-

ΙΙ.15 Brad-Chisacof Lia, «Un portrait robot de L’Anonyme de 1789», Δελτίον Κέντρου

Μικρασιατικών Σπουδών, τόμ. ΧΙ (1995-1996), 99-117.

Ρήγας, Σχολείον των Ντελικάτων Εραστών και Ι. Καρατζάς, Έρωτος Αποτελέσματα

Εκδόσεις

Ρήγας, Σχολείον των Ντελικάτων Εραστών, Σ. Πίστας (εισ./επιμ.), Ερμής, Αθήνα 1971.

Ι.Κ., Έρωτος Αποτελέσματα, Μ. Vitti (εισ./επιμ.), Οδυσσέας, Αθήνα 21993.

Μελέτες




Αθήνη Στέση, «Τα ‘παραμύθια’ του Guys», Μολυβδοκονδυλοπελεκητής περίοδος τρίτη,

τ.χ. 6 (1998-1999), 7-26.

Γλυκοφρύδη-Λεοντσίνη Αναστασία, «Τέχνη και ηθική στο έργο του Ρήγα»,

Ιταλοελληνικά. Rivista di Cultura Grecomoderna VII, Atti del Convegno Internazionale: Rigas Velestinlìs: bicentenario della morte, Napoli 15-18 maggio 1997, Università degli

Studi di Napoli ‘L’Orientale’, Dipartimento di Studi dell’Europa Orientale, Napoli 1999-

2000, 135-148.

Κarathanassis Athanasios, «L’opera letteraria di Rigas Velestinlìs», Ιταλοελληνικά.

Rivista di Cultura Grecomoderna VII, Atti del Convegno Internazionale: Rigas Velestinlìs: bicentenario della morte, Napoli 15-18 maggio 1997, Università degli Studi

di Napoli ‘L’Orientale’, Dipartimento di Studi dell’Europa Orientale, Napoli 1999-2000,

79-83.

Κιτρομηλίδης Πασχάλης, Ρήγας Βελεστινλής. Θεωρία και πράξη, έκδοση της Βουλής των

Ελλήνων, Αθήνα 1998.

Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister Ίλια, «Το ‘‘Σχολείο των ντελικάτων εραστών’’ και το

‘‘Έρωτος αποτελέσματα’’. Νέα στοιχεία για τα στιχουργήματά τους», Ο Ερανιστής, τόμ.

Έργα Α. Κοραή που κυκλοφορούν στο εμπόριο

1. Αδαμάντιος Κοραής, Επιστολαί προς τον Πρωτοψάλτην, επιμ. Λ. Ι. Βρανούση,

Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 1959

2. Αδαμάντιος Κοραής, Επιστολές προς το έθνος, επιμ./ανθολόγηση Αλ. Βέλιος, Ροές,

Αθήνα 1998

3. Αδαμάντιος Κοραής, Ο Παπατρέχας, επιμ. Άλκης Αγγέλου Εστία, Αθήνα 1999.

4. Αδαμάντιος Κοραής, Προλεγόμενα στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και η

αυτοβιογραφία του, τόμ. Α΄, πρόλ. Κ.Θ. Δημαράς, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1986.

5. Αδαμάντιος Κοραής, Προλεγόμενα στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και η αυτοβιογραφία του, τόμ. Β΄, πρόλ. Εμμ. Φραγκίσκος, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1988.

6. Αδαμάντιος Κοραής, Προλεγόμενα στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, τόμ. Β΄, πρόλ.

Εμμ. Φραγκίσκος, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1988.

7. Αδαμάντιος Κοραής, Προλεγόμενα στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, τόμ. Γ΄, πρόλ. Λ.

Δρούλια, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1990.

8. Αδαμάντιος Κοραής, Προλεγόμενα στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, τόμ. Δ΄,

Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1995.

9. Αδαμάντιος Κοραής, Άτακτα, εισαγ./επιμ. Στ. Φασουλάκης, τόμ Α΄-Γ΄, τυπογρ. Έντυπο,

Χίος 1991 (ο Α΄ τόμος) και 1998 (τόμοι Β΄και Γ΄).

10. Αδαμάντιος Κοραής,. Τι πρέπει να κάμωσιν οι Γραικοί εις τας παρούσας περιστάσεις; : Διάλογος δύο Γραικών, επιμ. Ι. Κανταρτζόγλου, Λαγουδέρα, Αθήνα 2000.

11. Αδαμάντιος Κοραής, Ύλη γαλλο-γραικικού λεξικού, επιμ. Άλκης Αγγέλου, Εστία, Αθήνα



http://www.biblionet.gr/srh/showcom.asp?comid=Σύλλογος+προς+Διάδοσιν+Ωφελίμων+Βιβλίων



http://www.biblionet.gr/srh/showcom.asp?comid=Ροές




http://www.biblionet.gr/srh/showcom.asp?comid=Βιβλιοπωλείον+της+Εστίας



http://www.biblionet.gr/srh/showcom.asp?comid=Λαγουδέρα



46

Περί αδικημάτων και ποινών, μτφ. Α. Κοραής/επιμ. Ι. Φαρσεδάκης, Νομική Βιβλιοθήκη,

Αθήνα 1989.

Επιλογή μελετών για τον Κοραή

1. Αγγελάτος Δημ., «Καθαρότητα, μείξη και διάλογος: Η νεοελληνική εκδοχή των ειδών

στο Α΄ ήμισυ του 19ου αιώνα (Αδ. Κοραής – Δ. Σολωμός)», κεφ. 7 στο Δ. Αγγελάτος, Η “φωνή” της μνήμης. Δοκίμιο για τα λογοτεχνικά είδη, Νέα Σύνορα- Α. Λιβάνη, Αθήνα

1997. Βλ. κυρίως τις σελίδες 193-201.

2. Αγγέλου Άλκης, «Ο λογοτέχνης Κοραής»: Αδαμάντιος Κοραής, Ο Παπατρέχας, επιμ.

Άλκης Αγγέλου Εστία, Αθήνα 1999, 7-24.

3. Αγγέλου Άλκης, «Ύφος και ήθος στον Κοραή. Μια πρώτη προσπέλαση στο θέμα»,

Διήμερο Κοραή (29 και 30 Απριλίου 1983). Προσεγγίσεις στη γλωσσική θεωρία, τη σκέψη και το έργο του Κοραή, Ε.Ι.Ε., Αθήνα 1984, 29-44.

4. Αθήνη Στέση, Όψεις της νεοελληνικής αφηγηματικής πεζογραφίας, 18ος αι. – 1830. Ο διάλογος με τις ελληνικές και ξένες παραδόσεις στη θεωρία και την πράξη, αδημοσίευτη


5. Αργυρόπουλος Π., Δεληγιάννης Π. κ.ά., Επικήδειοι λόγοι εις Αδαμάντιον Κοραή,

εισ./επιμ. Στερ. Φασουλάκης, Βιβλιοθήκη Κοραή, Αθήνα 1993.

6. Βηλαράς, Ψαλλίδας, Χριστόπουλος κ.ά., Η δημοτικιστική αντίθεση στην κοραϊκή

«Μέση Οδό», εισ./επιμ. Εμμ. Μοσχονάς, Οδυσσέας, Αθήνα 1981.

7. Δημαράς Κ.Θ., Ιστορικά Φροντίσματα Β΄. Αδαμάντιος Κοραής, Πορεία, Αθήνα 1996.

8. Ηλιού Φίλιππος, Οι ιδεολογικές χρήσεις του κοραϊσμού στον 20ό αιώνα, Βιβλιόραμα,

Αθήνα 2003 (Α΄ δημ. 1984, Α΄αυτόν. Έκδ. 1989, εκδ. Πολίτης).

9. Καλοσπύρος Νικόλαος, Ο Αδαμάντιος Κοραής ως κριτικός, φιλόλογος και εκδότης, τόμοι

Α΄ και Β΄, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, Αθήνα 2006.

10. Κοκκαλιάδης Θεοδόσ. – Μουτάφης Γεώργ., Ο Αδαμάντιος Κοραής περί Πολιτείας και

Δικαίου, εκδ. Άλφα Πι (Δικηγορικός Σύλλογος Χίου), Χίος 2003.

11. Μαυρέλος Νίκος, «Le genre épistolaire contre ses règles. Lettres d’Adamance Coray

et 1819» [=Το επιστολικό είδος ενάντια στους κανόνες. Επιστολές του Αδαμάντιου

Κοραή (1801 - 1835)] στα πρακτικά του συνεδρίου «Epistolarité et Généricité, Le travail

crivains», που διοργάνωσε το Τμήμα Φιλολογίας, Τεχνών και Ανθρωπιστικών Επιστημών

του Πανεπιστημίου της Νίκαιας (Γαλλία).

12. Μαυρέλος Νίκος, «Ο Παπατρέχας και η νεωτερική ιδεολογία. Η μεταμυθοπλαστική όψη

του αφηγηματικού λόγου του Κοραή», στα πρακτικά της ΙΒ΄ Διεθνούς Επιστημονικής

Συνάντησης του Τομέα Μ.Ν.Ε.Σ. (Τμήμα Φιλολογίας του Α.Π.Θ.) με θέμα «Η

νεοτερικότητα στη νεοελληνική λογοτεχνία και κριτική του 19ου και του 20ού αιώνα».

13. Μουλλάς Παναγιώτης, «Ο Κοραής και ο αυτοσχέδιος κριτικός στοχασμός του» (1991):

Μουλλάς Παναγιώτης, Δέκατη μούσα. Μελέτες για την κριτική, Σοκόλης, Αθήνα 2001.

14. Μάμουκας Ανδρέας Ζ., Αδαμάντιος Κοραής, Βίος και έργα, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 1989.

15. Πεχλιβάνος Μιλτ., Εκδοχές νεωτερικότητας στην κοινωνία του γένους: Νικόλαος

Μαυροκορδάτος, Ιώσηπος Μοισιόδαξ, Αδαμάντιος Κοραής, Θεσσαλονίκη 1999.

16. Σκιαδάς Νίκος, Αδαμαντίου Κοραή. Αυτοσχέδιοι στοχασμοί – γνώμες για τον τύπο και την τυπογραφία και το ύστατο κείμενό του περί Δημοκρατίας. Συμβολή στο έτος Κοραή,

Gutenberg, Αθήνα 1983.

17. Φασουλάκης Στέργ., «Κοραής και Barker: Μορφές και χρήσεις μιας κοραϊκής

επιστολής», Χιακά Χρονικά τχ. ΙΖ΄, τόμ. ΧVII, 43-51.

18. Ταϊφάκος Ιω., «Κοραής και Cobet», Χιακά Χρονικά τχ. ΙΕ΄, τόμ. ΧV, 28-54.

19. Ταϊφάκος Ιω., Πετρώνιος και Κοραής: Κριτικά και ερμηνευτικά σχόλια στο κείμενο των

σατυρικών, χ.ε., Αθήνα 1997.

Ο Ροΐδης και η βιβλιογραφία για αυτόν:

Β. Ειδική Βιβλιογραφία

Β.1. Εκδόσεις του έργου του (επιλογή)

Πάρεργα (επιμ. Δ. Ι. Σταματόπουλος), εκδ. Α. Κορομηλά, Αθήνα 1885.

Έργα (επιμ. Α.Μ.Ανδρεάδης –Δ. Πετροκόκκινος) τ. Α΄ - Ζ΄, Φέξης, Αθήνα 1911-1914.




http://www.biblionet.gr/srh/showcom.asp?comid=Νομική+Βιβλιοθήκη




http://www.biblionet.gr/srh/showcom.asp?comid=Βιβλιοπωλείον+της+Εστίας


http://www.biblionet.gr/srh/showcom.asp?comid=Μορφωτικό+Ίδρυμα+Εθνικής+Τραπέζης


47

Τα έργα (επιμ. Κ. Καιροφύλλας) τ. Α΄ - Δ΄, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων,

Αθήνα χ.χ. [=1936-1940].

Άπαντα (επιμ. Ε.Π.Φωτιάδης) τ. Α΄ - Β΄, Αθήνα 1960.

Άπαντα (επιμ. Α. Αγγέλου) τ. Α΄ - Ε΄, Ερμής, Αθήνα 1978.

Το τραγικό σημειωματάριο του Ροΐδη (επιμ. –σημ. Γ. Κασίνης), Φιλιππότης, Αθήνα 1985.

Σκαλαθύρματα (επιμ. Α. Αγγέλου), Ερμής, Αθήνα 1986 (σειρά ΝΕΒ).

Πάπισσα Ιωάννα (επιμ. Α. Αγγέλου), Ερμής, Αθήνα 1988 (σειρά ΝΕΒ).

Πάπισσα Ιωάννα. Το αυθεντικό κείμενο του 1866, εισ./επιμ. Δ. Δημαρούλης, Μεταίχμιο,

Αθήνα 2005.

Αφηγήματα, Νεφέλη, Αθήνα 1988.

Διηγήματα (επιμ. Στ. Φώκος), Οδυσσέας, Αθήνα 1988.

Αφηγηματικά κείμενα (επιμ. Δ. Δημηρούλης), Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα

Κείμενα για την Αθήνα των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 (εισ.-επιμ. Δ. Δημηρούλης),

Μεταίχμιο, Αθήνα 2004.

Αθησαύριστα κείμενα 1882-1885, επιμ. Π. Μουλλάς, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα 2005.

Β.2. Πηγές και κρίσεις των συγχρόνων του

Ασώπιος Κ., Τα Σούτσεια, ήτοι ο Κύριος Παναγιώτης Σούτσος εν Γραμματικοίς, εν

Φιλολόγοις, εν Σχολάρχαις, εν Μετρικοίς και εν Ποιητές εξεταζόμενος, Τυπ. Σ.Κ.

Βλαστού, Αθήνα 1853 [αναδημ. Α΄ μέρους στη Βασική Βιβλιοθήκη τομ. 42:

Νεοελληνική Κριτική (επιμ. Ι.Μ.Παναγιωτόπουλος, Δ. Ζακυθηνός και Ε.Παπανούτσος),

εκδ. Αετός, Αθήνα 1956, σσ. 56-86].

Βαλαωρίτης Αρ., «Αλληλογραφία μετά του Εμμανουήλ Ροΐδου», στο Άπαντα τ.2:

Ανέκδοτα, Ποιήματα, Πεζογραφήματα (επιμ. Γ. Κουχτσόγλου), Εταιρεία Ελληνικών

Εκδόσεων, Αθήνα χ.χ. [=1967], σσ. 163-178.

Βιζυηνός Γ. Ψυχολογικαί μελέται επί του Καλού. Α΄ Πνευματικαί ιδιοφυΐαι (παραγωγοί του

Καλού). Β΄ Αι αρχαί των Τεχνών (Γένεσις του Καλού), Τυπογραφείον Σπ. Κουσουλίνου,

Αθήνα 1885.

Βικέλας Δ., «Ρενάν, Ταιν, Μισελέ», Εστία 1 (1894), τ.χ. 21, σσ. 321-323.

Βλάχος Α., Ανάλεκτα τ. Β΄: Κρίσεις, Αναμνήσεις και Εντυπώσεις, Βιβλιοθήκη Μαρασλή,

Αθήνα 1901.

Ο νέος κριτικός, Παράρτημα της Εστίας, Αθήνα 1877 [αναδημ. Βασική Βιβλιοθήκη τόμ.

Νεοελληνική Κριτική (επιμ. Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Δ. Ζακυθηνός και Ε.Παπανούτσος),

εκδ. Αετός, Αθήνα 1956, σσ. 113-141].

__________, «Πρόλογος» στο Λαμαρτίνου, Ποιητικαί μελέται , μεταφρασθείσαι

κατ’εκλογήν εμμέτρως υπό Αγγέλου Σ. Βλάχου, τυπ. Δ. Μαυρομμάτη, Αθήνα 1864, σσ.

γ΄ - η΄.

Βράιλας-Αρμένης Πέτρ., Φιλοσοφικαί Μελέται, Τυπ. Ερμής – Αντ. Τερζάκη, Κέρκυρα

«Διαγωνίσματα» του περιοδικού Εστία για συγγραφή διηγημάτων και οι «Εκθέσεις» των

κριτικών επιτροπών [αναδ. στο Γ. Παπακώστας, Το περιοδικό Εστία και το διήγημα,

Εκπαιδευτήρια Κωστέα-Γείτονα, Αθήνα 1982, 179-220].

Επισκοπόπουλος Ν., «Εμμανουήλ Ροΐδης – Ο άνθρωπος και ο συγγραφεύς – Το

φιλολογικόν έργον του Ροΐδου», εφ. Νέον Άστυ (8/1/1904).

__________, «Νέα Ζωή» και «Ο ΙΘ΄ αιών Β΄: Το ρεύμα του Θετικισμού», εφ. Άστυ (7

και 14/12/1895).

___________, «Το μυθιστόρημα και το διήγημα κατά τον 19ον αιώνα» εφ. Άστυ

Ζαμπέλιος Σπ., Πόθεν η κοινή λέξις τραγουδώ; Σκέψεις περί ελληνικής ποιήσεως, Τυπ. Π.

Σούτσα – Δ. Κτενά, Αθήνα 1859 [αναδημ. Σολωμός. Προλεγόμενα κριτικά Στάη – Πολυλά – Ζαμπέλιου (επιμ. Α. Θ. Κίτσος – Μυλωνάς), Ε.Λ.Ι.Α, Αθήνα 1980 (φωτομηχ.

Αναπαραγ. έκδ), σσ. 101-186].

Ζανετάκης – Στεφανόπουλος Αντ., «Περί του γαλλικού μυθιστορήματος και της επιρροής αυτού επί τα εν Ελλάδι ήθη», Πανδώρα 20 (1869-1870), τ.χχ. 460 – 461 (15/5

και 1/6/1869), σσ. 72 – 76 και 81 – 86.

48

Ζερβός – Ιακωβάτος Η., Κριτική επί των συγχρόνων μυθιστορημάτων, Τυπ. Λέων,

Κεφαλληνία 1889.

Κάλβος Ανδρ., Ανδρέα Κάλβου. Μαθήματα φιλοσοφίας. Πανεπιστημιακές παραδόσεις

στην Ιόνιο Ακαδημία, Κέρκυρα 1840-41. Πρώτη έκδοση από τις σημειώσεις του ιεροσπουδαστού (Θεοκλήτου) Θεμιστοκλέους Αλιπράντη, ερμην. εισ. Παν. Αλιπράντη,

επιμ. Λίνου Μπενάκη, προλ. Ευ. Μουτσόπουλου, [Εστία], Αθήνα 2002.

Καλοσγούρος Γ., Κριτικά κείμενα (επιμ. – εισ. – σχολ. Κ. Δαφνής), Κερκυραϊκά Χρονικά

τόμ. 28, Κέρκυρα 1986.

Μητσάκης Μιχ., «Ποίησις και πραγματικότης» (εφ. Ακρόπολις 5/1/1888), «Ολίγα λόγια»

(εφ. Άστυ 29/1-2/2/1895) και «Επιστολή για τη γλώσσα» (αδημοσίευτη από τα

κατάλοιπα) [αναδ. Μιχ. Μητσάκης, Το έργον του (επιμ.-εις.-σχολ. Μ. Περάνθης), Εστία,

Αθήνα 1956, σσ. 377-383, 359-372 και 397-400 αντίστοιχα.

Ξενόπουλος Γρ., «Εμμανουήλ Ροΐδης», Ποικίλλη Στοά 9 (1891), 24-47 [αναδημ.

Γρηγόριος Ξενόπουλος, Επιλογή κριτικών κειμένων (επιμ. – εισ. Γ. Φαρίνου –

Μαλαματάρη), Βλάσσης, Αθήνα 2002, 102 – 123.

__________, «Το έργον του Ροΐδου», Παναθήναια 7, τχ. 84 (31/3/1904), 353-359.

Παλαμάς Κ., «Ο θάνατος του Ταιν» και «Ο Ταιν» (23 και 24/2/1893), Άπαντα ΙΕ΄,

Μπίρης – Γκοβόστης, Αθήνα χ.χ., σσ. 216-218 και 219-225.

__________, «Σκηναί της ερήμου – Δύο λέξεις δια τον κ. Ροΐδην» (1899), Άπαντα Β΄…,

σσ. 526-531.

«Η ποίηση στον περασμένο αιώνα» (εφ. Άστυ, Ιανουάριος 1901), Άπαντα ΣΤ΄… 191-

___________, «Εμμανουήλ Ροΐδης» (1904), ό.π. 107-111.

___________, «Ο Ιππόλυτος Ταιν εις την Ελλάδα» (1928), Άπαντα τ. ΙΓ΄…, 448-461.

Παπαδιαμαντόπουλος Ιω., Ολίγαι σελίδαι επ’ ευκαιρία της μεταξύ των κκ. Ε. Δ. Ροΐδου

και Αγγέλου Βλάχου αναφυείσης φιλολογικής έριδος, Τυπ. Εφημερίδος των Συζητήσεων,

Αθήνα 1878 [αναδ. Βασική Βιβλιοθήκη τόμ. 42: Νεοελληνική Κριτική (επιμ. Ι. Μ.

Παναγιωτόπουλος, Δ. Ζακυθηνός και Ε.Παπανούτσος), εκδ. Αετός, Αθήνα 1956, σσ. 143

– 156].

Πολυλάς Ιάκ., Άπαντα (επιμ. Γ. Βαλέτας), εκδ. Ν.Δ.Νίκα, Αθήνα 1959.

Πόθεν η μυστικοφοβία του κ. Σπ. Ζαμπέλιου; Στοχασμοί, Τυπ. Ερμής, Κέρκυρα 1860

[αναδ. Σολωμός. Προλεγόμενα κριτικά Στάη – Πολυλά – Ζαμπέλιου (επιμ. Α. Θ. Κίτσος –

Μυλωνάς), Ε.Λ.Ι.Α, Αθήνα 1980 (φωτομηχ. Αναπαραγ. έκδ), σσ. 191-219].

_________, «Προλεγόμενα» στην έκδοση Δ. Σολωμού, Τα ευρισκόμενα, τυπ. Ερμής,

Κέρκυρα 1859 [αναδ. Σολωμός. Προλεγόμενα κριτικά Στάη – Πολυλά – Ζαμπέλιου (επιμ.

Α. Θ. Κίτσος – Μυλωνάς), Ε.Λ.Ι.Α, Αθήνα 1980 (φωτομηχ. Αναπαραγ. έκδ), σσ. 45-96].

Π. Σούτσος, Η Νέα Σχολή του γραφομένου λόγου ή Η ανάστασις της αρχαίας ελληνικής

γλώσσης εννοουμένης υπό πάντων (Μετά τινων δοκιμίων αυτής της γλώσσης), Τυπ. Ν.

Αγγελίδου, Αθήνα 1853 [αναδ. Βασική Βιβλιοθήκη τόμ. 42: Νεοελληνική Κριτική (επιμ.

Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Δ. Ζακυθηνός και Ε.Παπανούτσος), εκδ. Αετός, Αθήνα 1956,

σσ. 47- 55].

Ψυχάρης Γ., «Οι Μπεντουίνοι (ένας πρόλογος του Ροΐδη)» (εφ. Άστυ 6/3/1900) [αναδ. Γ.

Ψυχάρη, Κριτικά κείμενα (επιμ. Ιφ. Μποτουροπούλου), Ίδρυμα Κώστα κει Ελένης

Ουράνη, Αθήνα 1997, σσ. 152-165].

Β.3. Μελέτες i) Αφιερώματα περιοδικών (κατά χρονολογική σειρά)

Ελληνική Δημιουργία 12, τχ. 139 (15/11/1953).

Διαβάζω 96 (13/6/1984).

Χάρτης 15-16 (Απρίλιος-Ιούλιος 1985).

Συριανά Γράμματα 25 (Ιανουάριος 1994).

Ελευθεροτυπία (αφιέρωμα «Βιβλιοθήκης», τχ. 310 [4/6/2004]).

Νέα Εστία τ. 156, τχ. 1772 (Νοέμβριος 2004).

Ελευθεροτυπία (αφιέρωμα «Βιβλιοθήκης», τχ. 392 [10/02/2006]).

ii) Μονογραφίες για τον άνθρωπο Ροΐδη και το έργο του

Γεωργαντά Α., Εμμανουήλ Ροΐδης. Η πορεία προς την Πάπισσα Ιωάννα, Ιστός, Αθήνα

49

Δημηρούλης Δ., Οι κριτικοί και η ποίηση (Η διαμάχη Εμμανουήλ Ροΐδη – Άγγελου Βλάχου

το 1877), αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή στο Α.Π.Θ. 1982.

Παράσχος Κλ., Εμμανουήλ Ροΐδης. Η ζωή, το έργο, η εποχή του, τ.Α΄, χ.ε., Αθήνα 1942

και τ.Β΄, εκδ. Αετός, Αθήνα 1950.

iii). Επιλογή βιβλιογραφίας για τον Εμμ. Ροΐδη, την εποχή και τους συγχρόνους του

Αγγελάτος Δ., Πραγματικότης και ιδανικόν. Ο Άγγελος Βλάχος και ο αισθητικός κανόνας

της αληθοφάνειας (1857-1901), Μεταίχμιο, Αθήνα 2003.

__________, «Κεφάλαιο 1. Το έργο του Σολωμού στην Αθήνα και η διαμόρφωση του

κανόνα της αληθοφάνειας (1850-1880)», στο «ήχος λεπτός… […] γλυκύτατο[ς],

ανεκδιήγητο[ς]…». Η «τύχη» του σολωμικού έργου και η εξακολουθητική αμηχανία της

κριτικής (1859-1929), Πατάκης, Αθήνα 2000, σσ. 15-71, ειδικά από σ. 60 κ.εξ. που είναι

για τον Ροΐδη.

Αγγέλου Α., «Εμμανουήλ Ροΐδης»: Σάτιρα και πολιτική στη νεότερη Ελλάδα. Από τον

Σολωμό ως τον Σεφέρη, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής

Παιδείας / Ίδρυμα Σχολής Μωραΐτη, Αθήνα 1979, σσ. 128-153.

__________, «Κάποιες προτάσεις για να ξαναδιαβάσουμε τον Ροΐδη»: Εμμ. Ροΐδης,

Σκαλαθύρματα (εισ. /επιμ. Α. Αγγέλου), Αθήνα 1986 (σειρά ΝΕΒ), σσ. κζ΄-ρλη΄.

__________, «Η Εκκλησία, η Πάπισσα και ο Ροΐδης»: Πάπισσα Ιωάννα (επιμ. Α.

Αγγέλου), Ερμής, Αθήνα 1988 (σειρά ΝΕΒ), 35-57.

Ανδρεάδης Α., «Το πνεύμα του Ροΐδου», εισαγωγή στις Ανέκδοτες Σκέψεις του Ροΐδη

που δημοσιεύτηκαν στο περ. Έρευνα τόμ. Ζ΄ (Αύγουστος 1932), σσ. 3-15.

_________, «Εμμανουήλ Ροΐδης (Ιστορικά και βιογραφικά)», αφιέρωμα Ελληνική

Δημιουργία…, 584-588.

Αποστολάκης Γ., Η ποίηση στη ζωή μας, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη χ.χ. (ανατ. της

έκδοσης του 1923), σσ. 107-110 [για τον Ροίδη].

Αποστολή Π., «Ο ανάποδος κόσμος της picara Ιωάννας και ο «μεσαιωνικός γέλως»: η

Πάπισσα Ιωάννα (1866) του Εμμανουήλ Ροΐδη»: Το πικαρικό μυθιστόρημα και η παρουσία του στον ελληνικό 19ο αιώνα (Από τον Ερμήλο ως την Πάπισσα Ιωάννα),

αδημοσίευτη διδ. διατριβή στο Παν/μιο Αθηνών 2003, σσ. 246-275.

Βαγενάς Ν., «Ροΐδης και Ρίχτερ» (1988): Ειρωνική Γλώσσα. Κριτικές μελέτες για τη

νεοελληνική γραμματεία, Στιγμή, Αθήνα 1994, 275-279.

________, «Συνάντηση με την Πάπισσα Ιωάννα»(1995): Σημειώσεις από το τέλος του

αιώνα, Κέδρος, Αθήνα 1999, 158-161.

_________ (επιμ.) Μελέτες για την πεζογραφία της περιόδου 1830-1880,

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1997.

Βαρελάς Λάμπρος, «Γιατί ο Lucifer και ο Λύγξ δεν είναι ο Ροΐδης», Νέα Εστία, τ.χ. 1787

(Μάρτιος 2006), 471-494.

Βελουδής Γ., «Τα ίχνη του Χάινε στην Ελλάδα. Ο μεγάλος γερμανός ποιητής και η

επίδραση του έργου του», εφ. Το Βήμα 7/12/1997.

___________, «Ο επτανησιακός εγελειανισμός» (1982) και «Ο επτανησιακός, ο

αθηναϊκός και ο ευρωπαϊκός Ρομαντισμός» (1984): Μονά Ζυγά. Δέκα νεοελληνικά

μελετήματα, Γνώση, Αθήνα 1992, σσ. 79-96 και 97-123 αντίστοιχα.

Vogüé E. - M. de, Le Roman Russe, Παρίσι, Librairie Plon, 1868

Βουρνάς Τ., «Εμμανουήλ Ροΐδης. Ιστορική και φιλολογική καταγωγή της ιδεολογίας

του», αφιέρωμα Διαβάζω 96…, σσ. 13-16.

Βουτουρής Π., Ως εις καθρέπτην… Προτάσεις και υποθέσεις για την ελληνική πεζογραφία

του 19ου αιώνα, Νεφέλη, Αθήνα 1995.

_____________, «Ο Άγγελος Βλάχος και το αίτημα του ρεαλισμού»: Από τον Λέανδρο

στον Λουκή Λάρα. Μελέτες για την πεζογραφία της περιόδου 1830-1880, επιμ. Ν.

Βαγενάς, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1997, 291-302.

Γεωργαντά Α., «Η ευρωπαϊκή οικογένεια της Πάπισσας Ιωάννας», αφιέρωμα Διαβάζω

96…, σσ. 21-31.

___________, «Τρία αταύτιστα κείμενα του Ε. Ροΐδη», αφιέρωμα Χάρτη 16…, σσ. 404-

50

___________, «Ο εισηγητής και ο πρώτος μεταφραστής του Πόε στην Ελλάδα»,

Διαβάζω 112 (13/12/1985, αφιέρωμα στον Ε. Α. Poe), 34-42.

Αιών βυρωνομανής. Ο κόσμος του Byron και η νέα ελληνική ποίηση, Εξάντας, Αθήνα

1992. Ειδικά στις σσ. 76-80 γίνεται λόγος για την Πάπισσα.

___________, «Τα άλογα του Μητσάκη, του Ροΐδη και του Ντοστογιέφσκι»,

Ελευθεροτυπία (30/1/1994).

Γκότση Γ., «Εμμανουήλ Ροΐδης: Από της Σύρας το περιβόλι στης Βάθειας την πεδιάδα»

στο Η ζωή εν τη πρωτευούση. Θέματα Αστικής Πεζογραφίας από το τέλος του 19ου αιώνα,

Νεφέλη, Αθήνα 2004, σσ. 158-176. Αναφορές στο έργο του υπάρχουν και σε πολλά άλλα

σημεία της μελέτης.

Δημαράς Κ.Θ., «Δημοτικισμός και κριτική»(1939), «Προϋποθέσεις και δοκιμές του

ελληνικού ρομαντισμού» (1947), «Η ποίηση στον ΙΘ΄ αιώνα»(1954), «Ο Chateaubriand

στην Ελλάδα»(1968), «Η δεξίωση του Heine στο χώρο της ελληνικής παιδείας» (1972):

Ελληνικός Ρωμαντισμός, Ερμής, Αθήνα 1982, σσ. 301-322, 3-20, 167-220, 255-269 και

287-300 αντίστοιχα.

Δημηρούλης Δ., «Εμμανουήλ Ροΐδης: Παίζοντας με τα είδη και τις μορφές»: Φάις Μ.

(επιμ.), Η Γραφή και ο Καθρέφτης. Λογοτεχνία και κριτική, Πόλις, Αθήνα 2002, σσ. 85-

____________, «Εισαγωγικό σημείωμα»: Εμμανουήλ Ροΐδη, Κείμενα για την Αθήνα των

Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 (εισ./επιμ. Δ. Δημηρούλης), Μεταίχμιο, Αθήνα 2004, σσ.

___________, «Το δίχτυ της γραφής και ο υμένας του ύφους»: Εμμ. Ροΐδης,

Αφηγηματικά κείμενα (επιμ. Δ. Δημηρούλης), Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα

1995, σσ. 7-61.

__________, «Ο Εμμανουήλ Ροΐδης και η τέχνη της πολεμικής», αφιέρωμα Χάρτη 15…,

σσ. 266-290.

Εμμανουήλ Ροΐδης. Η τέχνη του ύφους και της πολεμικής, Μεταίχμιο, Αθήνα 2005.

____________, «Εισαγωγή: Η διαρκής γοητεία της Πάπισσας»: Δημηρούλης Δ.,

Πάπισσα Ιωάννα. Το αυθεντικό κείμενο του 1866, εισ./επιμ. Δ. Δημαρούλης, Μεταίχμιο,

Αθήνα 2005, σσ. XI-LXXXIV.

D’Onofrio Cesare, Mille anni di leggenda. Una donna sul trono di Pietro, Romana

Societá editrice, Roma 1978. Μελέτη για τον μύθο της Πάπισσας Ιωάννας.

Θρύλος Άλκης [=Ελένη Ουράνη], Μορφές της ελληνικής πεζογραφίας και μερικές άλλες

μορφές (σειρά Β΄), Δίφρος, Αθήνα 1963, σσ. 69-104.

Καιροφύλας Κ., «Πρόλογος»: Ε. Ροΐδου, Μελέται. Ιστορικαί και καλλιτεχνικαί (επιμ. Κ.

Καιροφύλα), Σιδέρης, Αθήνα χ.χ., σσ. 3-5.

Καμπάνης Αρ., «Προλεγόμενα»: Εμμαν. Ροΐδου, Πάπισσα Ιωάννα (εισ./επιμ. Α.

Καμπάνη), εκδ. Βασιλείου (Βιβλιοθήκη – Εκλεκτά Έργα, αρ. 13), Αθήνα χ.χ. [=1920],

σσ. ε΄-ιδ΄ (επανεκδ. Βιβλιοθήκη «Ελευθέρου Ανθρώπου», Αθήνα 1934 με την ίδια

σελιδαρίθμηση).

_____________, «Η Πάπισσα Ιωάννα», αφιέρωμα Ελληνικής Δημιουργίας…, 609-612.

Καραβάτος Θ., «Ο Ροΐδης και οι νευροεπιστήμες του 19ου αιώνα», Πόρφυρας 81-82

(Απρίλης-Σεπτέμβρης 1997), σσ. 489-500.

Καψάλης Δ., «Ούτως ειπείν: ο τροπικός του Ροΐδη» (1985): Δ. Καψάλης, Οι οφειλές της

ανάγνωσης, Νήσος, Αθήνα 2000, σσ. 17-41.

Κριαράς Εμμ., «Ο Εμμανουήλ Ροΐδης και μερικοί άλλοι πρόδρομοι δημοτικιστές»,

αφιέρωμα Διαβάζω 96…, σσ. 33-45.

Macrides Ruth, «The fabrication of the Middle Ages: Roides’s Pope Joan», περιοδικό

Κάμπος, Cambridge Papers in Modern Greek no 4 (1996), σσ. 29-40.

Μαυρέλος Ν., «Ο Ροΐδης, ο Εδγάρος Πόου και η «Περιήγησις εις την σελήνην», περ.

μικροΦιλολογικά 2 (Φθινόπωρο 1997), σσ. 3-6.

__________ (σε συνεργασία με τη Θ. Κωνσταντοπούλου), «Ένα πρώιμο ανυπόγραφο

κείμενο του Ροΐδη», περ. μικροΦιλολογικά 2 (Φθινόπωρο 2002), σσ. 12-15.

__________, «Η ρομαντική ‘νόσος’ και η θετική ‘πεζότης’. Η «Ψυχολογία Συριανού

συζύγου» ως μεταφορά»: Μνήμη Άλκη Αγγέλου. Τα άφθονα σχήματα του παρελθόντος.

Ζητήσεις της πολιτισμικής ιστορίας και της θεωρίας της λογοτεχνίας, Πρακτικά Ι΄

51

Επιστημονικής συνάντησης 3-6 Οκτωβρίου 2002, University Studio Press, Θεσσαλονίκη

___________, «Ο «Καρδιόκτυπος» της (ροϊδικής) μετάφρασης και η «ψυχολογία» του

συγγραφέα», Πόρφυρας 106 (Γενάρης – Μάρτης 2003), 541-557.

___________, «Οι μεταφράσεις και η σημασία τους (Μια όψιμη έμμεση αντιπαράθεση

Ροΐδη – Βλάχου)», περ. μικροΦιλολογικά 2 (άνοιξη 2003), σσ.

____________, «Η υποδοχή του Poe στην Ελλάδα και ο φακός του Ροΐδη», Σύγκριση 14

Μενάρδος Σίμος, Εμμανουήλ Ροΐδης. Διάλεξις εις τον «Παρνασσόν» γενομένη την 22

Φεβρουαρίου 1917, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 1918.

Μικέ Μαίρη, «Η μεταμφίεση της ιστορικής αφήγησης: Εμμανουήλ Ροΐδη, Η Πάπισσα

Ιωάννα (1866)»: Μ. Μικέ, Μεταμφιέσεις στη νεοελληνική πεζογραφία (19ος – 20ός

αιώνας), Κέδρος, Αθήνα 2001, σσ. 132-156.

__________, «Λειτουργίες της ερωτικής επιθυμίας σε κείμενα των Α. Ρ. Ραγκαβή, Γρ.

Παλαιολόγου και Εμμ. Ροΐδη»: Μνήμη Άλκη Αγγέλου. Τα άφθονα σχήματα του

παρελθόντος. Ζητήσεις της πολιτισμικής ιστορίας και της θεωρίας της λογοτεχνίας,

Πρακτικά Ι΄ Επιστημονικής συνάντησης 3-6 Οκτωβρίου 2002, University Studio Press,

Θεσσαλονίκη 2004, 257-268.

Moullas Pan., Les concours poétiques de l’Université d’Athènes 1851-1877, Archives

Historiques de la Jeunesse Grecque / Secrétariat Général à la Jeunesse, Αθήνα 1989.

__________, «Η διαμάχη Π. Σούτσου –Κ. Ασώπιου (1853) και η ιστορική συγκυρία»

(1974), «Η αθηναϊκή πανεπιστημιακή κριτική και ο Ροΐδης»(1981), «Για το ήθος και το

ύφος του Ροΐδη. Τρία σημειώματα»(1984): Π. Μουλλάς, Ρήξεις και συνέχειες. Μελέτες

για τον 19ο αιώνα, Σοκόλης, Αθήνα 1993, 263-278, 301-330 και 331-338 αντίστοιχα.

____________, «Και πάλι ο Ροΐδης και τα ψευδώνυμά του», Νέα Εστία, τ.χ. 1789 (Μάϊος

Μπέζας Δον., «Εμμανουήλ Ροΐδης. Παρουσίαση»: Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις

αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τόμ. Ε΄ 1830-1880, Σοκόλης, Αθήνα 1996,

σσ. 8-39.

Brunetiere F., Manuel d’ histoire de la littérature française, Librairie Ch. Delagrave,

Paris1897

Ντενίση Σοφ., Το ελληνικό ιστορικό μυθιστόρημα και ο Sir Walter Scott (1830-1880),

Καστανιώτης, Αθήνα 1994.

Παπακώστας Γ., Το περιοδικό Εστία και το διήγημα, Εκπαιδευτήρια Κωστέα-Γείτονα,

Αθήνα 1982.

Παράσχος Κλ., «Το αίτημα της φαντασίας», Νέα Εστία τόμ. ΛΘ΄ (1946), 71-75 και 138-

_________, «Ο Ροΐδης ως λογοτέχνης», αφιέρωμα Ελληνικής Δημιουργίας 12…, σσ.

Πλάκας Δ., «Η «φιλολογική έρις» Εμμ. Ροΐδη –Αγγ. Βλάχου», αφιέρωμα Διαβάζω 96…,

Πολυχρονάκης Δ., Ο κριτικός ιδεαλισμός του Ιακώβου Πολυλά. Ερμηνευτική παρουσίαση

του αισθητικού και του γλωσσικού του συστήματος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης,

Ηράκλειο 2002. Βλ. το κεφ. Ε΄, σσ. 167-208 για τη διαμάχη Πολυλά - Ζαμπέλιου.

Σαχίνης Απ., Συμβολή στην ιστορία της Πανδώρας και των παλιών περιοδικών, τυπ. Κ.

Παπαδόγιαννη, Αθήνα 1964.

Staël Madame de, Περί λογοτεχνίας, μτφ./σημ./επίμ. Μαίρη Λεοντσίνη, Εξάντας, Αθήνα

Staël Madame de, De l’Allemagne, Flammarion, Paris 1968 [A΄έκδ. 1810].

Τζιόβας Δημ., «Η Πάπισσα Ιωάννα και ο ρόλος του αναγνώστη» (1985): Δ. Τζιόβας,

Μετά την Αισθητική. Θεωρητικές δοκιμές και ερμηνευτικές αναγνώσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Γνώση, Αθήνα 1987, σσ. 259-282.

Henri, «Η Πάπισσα Ιωάννα (1866) και η παρωδία του ρομαντικού ιστορικού

μυθιστορήματος»: Tonnet H., Ιστορία του ελληνικού μυθιστορήματος (μτφ. Μ. Καραμάνου), Πατάκης, Αθήνα 2001, σσ. 130-137.

Φουριώτης Άγγ., «Ένας πρόδρομος της νεοελληνικής λογοτεχνίας», αφιέρωμα Ελληνικής

52

Δημιουργίας 12…, σσ. 621-626.

Γ. Γενική βιβλιογραφία

Ρεαλισμός –Νατουραλισμός – Ηθογραφία Μίμησις. Η εικόνα της πραγματικότητας στη δυτική λογοτεχνία, πρόλ. Γ. Στάινερ, μτφ.

Λευτ. Αναγνώστου, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2005.

Chartier P., Introduction aux grandes theories du Roman, Dunod/ Bordas, Paris 1990.

Ειδικά τα κεφάλαια 4 -7 (για το μυθιστόρημα στον διαφωτισμό, τον ρομαντισμό, τον

ρεαλισμό και τον νατουραλισμό).

Furst – P. Skrine, Νατουραλισμός (μτφ. Λία Μεγάλου), Ερμής (σειρά Η γλώσσα της

κριτικής, αρ. 6), Αθήνα 1990 (ανατ. μτφ. του 1972).

Ρεαλισμός (μτφ. Ι. Ράλλη – Κ. Χατζηδήμου), Ερμής (σειρά Η γλώσσα της κριτικής, αρ.

1), Αθήνα 1972.

Δ. Αισθητική και Θεωρία της Λογοτεχνίας

i. Αρχαία Ελληνική και Λατινική

Αριστοτέλης, Κατηγορίαι και Περί Ερμηνείας: Aristotelis, Categoriae et Liber de

Interpretatione, recognovit brevique adnotatione critica instruxit L. Minio-Paluello,

Oxford Classical Texts (O.C.D), Oxford University Press, Oxford 1989 [ανατ. Έκδ.

Αριστοτέλους, Περί Ποιητικής, εισ./κείμενο/ερμην. Ιω. Συκουτρής, μτφ. Σίμος

Μενάρδος, Εστία, Αθήνα [ανατ. Α΄ έκδ. του 1936].

Αριστοτέλης, Ρητορική: Aristotelis, Ars Rhetorica, recognovit brevique adnotatione

critica instruxit W.D. Ross, Oxford Classical Texts (O.C.D), Oxford University Press,

Oxford 1959.

Δημήτριος, Περί Ύφους, εισ./μτφ./σχόλ. Παν. Λεκατσάς, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα χ.χ.

Λογγίνου Διονυσίου, Περί Ύψους, ερμην. Έκδ. Μ. Κοπιδάκης, Βικελαία Δημοτική

Βιβλιοθήκη, Ηράκλειο 1990.

Πλάτων, Πολιτεία, τόμ. Α΄ και Β΄, πρόλ. Ευ. Παπανούτσος, εισ./μτφ./σχόλ. Ιω.

Γρυπάρης, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα χ.χ.

Derrida Jacques, Πλάτωνος Φαρμακεία, εισ./μτφ./σημ. Χ. Λάζος, Άγρα, Αθήνα 1990.

Οράτιος, Ars Poetica: Ορατίου, Ποιητική Τέχνη, μτφ. Γ. Γιατρομανωλάκης, Καρδαμίτσα,

Αθήνα 1980.

ii. Kant Growther Paul, The kantian sublime. From morality to art, Oxford University Press,

Oxford 1989.

Guyer Paul, Kant and the claims of taste, Cambridge University Press, Cambridge 21997.

Κριτική της κριτικής ικανότητας, μτφ./εισ./σχόλ. Χ. Τασάκος, Ροές, Αθήνα 2005.

Παρατηρήσεις πάνω στο αίσθημα του Ωραίου και του Υπέροχου, μτφ./εισ. Χ. Τασάκος,

Printa, Αθήνα 1999.

Hegel

Μπρα Ζεράρ, Ο Χέγκελ και η τέχνη, μτφ. Στρ. Πασχάλης, Πατάκης, Αθήνα 2000

Pippin Robert, Hegel’s Idealism. The Satisfactions of Self-Consciousness, Cambridge

University Press, Cambridge 1989.

Χέγκελ, Εισαγωγή στην Αισθητική, μτφ./εισ./σχόλ. Γ. Βελουδής, επιμ. Κ. Ψυχοπαίδης,

Πόλις, Αθήνα 2000.

Taine και Θετικισμός

Μασερέ Π., Κόντ: η φιλοσοφία και οι επιστήμες (μτφ. Δ. Αθανασάκης), Πατάκης, Αθήνα

Nordmann Jean-Thomas, Taine et la critique scientifique, PUF, Paris 1992.

Rosca D., L’influence de Hegel sur Taine théoricien de la connaissance et de l’art,

Librairie Universitaire J. Gamber, Paris 1928.

Taine H., Philosophie de l’ art (τόμοι 1 - 2), Παρίσι, Hachette, 1885.

Taine H., L’ Idealisme Anglais: Etudes sur Carlyle, Παρίσι, Germer Bailliere, 1864.

Taine H., Histoire de la littérature anglaise, τόμ. Ι-V, Hachette, Paris 1866 (I-II),

1869(V),1878 (III-IV).

v. Ρητορική και η έννοια του μεταφέρειν (η δυναμική των ρητορικών σχημάτων) Η ζωντανή μεταφορά, μτφ. Κ. Παπαγιώργης, Κριτική, Αθήνα 1998.

53

Fontanier P., Les figures du discours, Flammarion, Paris 1977.

Taverniers M., Metaphor and metaphorology. A selective genealogy of philosophical and

linguistic conceptions of metaphor from Aristotle to the 1990s, Academia Press, Ghent

2002.

54

ΠΑΙΔ 045

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ, ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ

ΕΙΡΗΝΗ ΚΟΡΡΕ


1. ΓΕΝΙΚΑ

ΣΧΟΛΗ KΛΑΣΙΚΩΝ & ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ



ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΑΙΔ

045 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Εαρινό

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Διδακτική Μεθοδολογία: Διαφοροποιημένη Παιδαγωγική και

Διδασκαλία, Θεωρία και Πράξη







ΩΡΕΣ



ΜΟΝΑΔΕΣ

3 10

Προσθέστε σειρές αν χρειαστεί. Η οργάνωση διδασκαλίας και οι διδακτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται

περιγράφονται αναλυτικά στο 4.




Επιστημονικής Περιοχής


ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

ΚΑΝΕΝΑ



ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ



ΝΑΙ



http://eclass.duth.gr/eclass/





55



Περιγραφικοί Δείκτες Επιπέδων 6, 7 & 8 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων Διά Βίου Μάθησης



Οι φοιτητές/τριες αναμένεται να:

Εξοικειωθούν με βασικούς παιδαγωγικούς-διδακτικούς όρους.

Συνθέτουν σχέδιο, σενάριο διδασκαλίας.

Αποκτήσουν το θεωρητικό υπόβαθρο και βαθμιαία την ετοιμότητα για αποτελεσματική

οργάνωση της διδασκαλίας τους.

Διδάσκουν με μέθοδο, να αξιολογούν τη διδασκαλία τους αλλά και τους μαθητές τους.

Κατανοούν και να αξιοποιούν τις διδακτικές κατευθύνσεις του Αναλυτικού Προγράμματος κατά

τη διδασκαλία.

Χρησιμοποιούν εναλλακτικές διδακτικές προσεγγίσεις και ιδιαίτερα τη διαφοροποιημένη

διδασκαλία.

Αξιοποιούν δηµιουργικά και συνθετικά διδακτικές µεθόδους.

Καλλιεργήσουν τη δεξιότητα της ενσυναίσθησης.


























56


Η εξέλιξη της Διδακτικής Μεθοδολογίας. Βασικές κατευθύνσεις / τάσεις στη Διδακτική

Βασικές έννοιες και περιεχόμενα της Διδακτικής: Διδασκαλία, Μάθηση, Πρόγραμμα Σπουδών

και συναφείς έννοιες Το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Έννοια και περιεχόμενο. Οργάνωση και

αξιολόγηση του Α.Π.

Σχεδιασμός της διδασκαλίας και γενικότερα της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε βραχυπρόθεσμη,

μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη προοπτική.

Σύνθεση «Σχεδίου διδασκαλίας» μιας επιμέρους διδακτικής ενότητας, είτε σε ωριαία είτε σε

ευρύτερη βάση. Σύνθεση «Σεναρίου διδασκαλίας». Δυνατότητες και όρια στο σχεδιασμό της

διδασκαλίας. Συνεκτιμώμενοι Άξονες στο σχεδιασμό μιας διδασκαλίας. Σχολικά Εγχειρίδια. Η

σχέση του σχολικού εγχειριδίου και του Αναλυτικού Προγράμματος. Σχολικό εγχειρίδιο,

Αναλυτικό Πρόγραμμα και διδακτική πράξη

Διδακτκές προσεγγίσεις και µέθοδοι (διδασκαλία µε οµάδες εργασίας, οµαδοσυνεργατική

διδασκαλία, εξατοµικευµένη διδασκαλία, διαφοροποιημένη διδασκαλία, διδασκαλία µε βάση τη

µέθοδο project / σχέδιο δράσης, διδασκαλία µε βάση την ερµηνευτική διαδικασία, διδασκαλία

µε βάση τη διερευνητική διαδικασία, team teaching, διδασκαλία µε ανάπτυξη από τους µαθητές

Ατοµικού Φακέλου Μαθήµατος).Άσκηση στην αξιολόγηση διδασκαλίας. Αξιολόγηση του

σχεδίου, σεναρίου διδασκαλίας.

Ο ρόλος των νέων τεχνολογιών στις σύγχρονες προσεγγίσεις εκπαίδευσης και διδασκαλίας.

Διφοροποιημένη Παιδαγωγική και Διδασκαλία: Θεωρητικό υπόβαθρο, διδακτικές εφαρμογές,

δημιουργία ερωτηματολογίων,σενάρια διδασκαλίας.




Στην τάξη






Χρησιμοποιούνται Τ.Π.Ε στη Διδασκαλία και στην

επικοινωνία με τους φοιτητές.





(Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση,



μελέτης (project), Συγγραφή







Εξαμήνου


Εκπόνηση μελέτης

Συγγραφή εργασίας

Παρουσίαση εργασίας

121

Μελέτη & ανάλυση


90

ΣΥΝΟΛΟ 250

57
















φοιτητές.

Στην τελική αξιολόγηση λαμβάνεται υπόψη:

Η εκπόνηση μελέτης, η συγγραφή εργασίας και η

παρουσίαση της.

Εκπόνηση και παρουσίαση εργασιών:

Ισχύουν τα κριτήρια της συγγραφής ακαδημαϊκών

κειμένων, δοκιμίων και της παρουσίασης ακαδημαϊκών

εργασιών. Τα κυριότερα κριτήρια είναι η ακρίβεια και

σαφήνεια της χρήσης της ορολογίας, η ξεκάθαρη

οργάνωση του περιεχομένου και η κατάλληλη αξιοποίηση

της βιβλιογραφίας για την ανάπτυξη του θέματος της

εργασίας. Στην παρουσίαση είναι απαραίτητη η χρήση

ΤΠΕ.

5. ΣΥΝΙΣΤΩΜ ΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Κορρέ, Ε.(2010). Θέματα Διδακτικής Μεθοδολογίας. Αναλυτικό Πρόγραμμα, Διδασκαλία, Σχολικά

Εγχειρίδια. Αθήνα :Εκδόσεις Γρηγόρη.

Καψάλη, Α. , Νημά, Ε. (2008). Σύγχρονη Διδακτική. Αφοί Κυριακίδη.

A. Βaudrit, A.( 2007).Η Ομαδοσυνεργατική μάθηση. Αθήνα :Κέδρος.

2) Minder, M. (2007).Λειτουργική Διδακτική. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.

3) Lipman, Μ. ( 2004).Η σκέψη στην εκπαίδευση. Αθήνα :Εκδόσεις Πατάκη.

4) Mercer, Ν. (2000 )Η συγκρότηση της γνώσης .Αθήνα :Εκδόσεις Μεταίχμιο ,.

5) Κασσωτάκης ,Μ.Ι.&. Φλουρής, Γ. Σ. (2006). Μάθηση και Διδασκαλία τ. Β’.Αθήνα

6) Κοσσυβάκη, Φ.( 2003).Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο Μετανεωτερικό Σχολείο: Προσδοκίες,

58

Προοπτικές, Όρια. Στάσεις των εκπαιδευτικών ως προς τη διδακτική τους ετοιμότητα. Aθήνα:

Gutenberg.

7) Gardner, H. (2006).Multiple Inteligences. The theory in Practice. New York: Basic Books.

8) Tomlinson, C. A.( 2015). Πώς να διαφοροποιήσουμε τη διδασκαλία σε τάξεις μεικτής

ικανότητας. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ …...3 ΑΕΦ 510 ΕΠΟΣ ΤΗΣ...

Documents

Transcript of ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ …...3 ΑΕΦ 510 ΕΠΟΣ ΤΗΣ...