Δέκα περίεργα πράγματα που κάνει το ανθρώπινο σώμα καθημερινά.doc
ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΙ Ενόη 2α 6€¦ · Ημι-άπειρο σώμα:...
Transcript of ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΙ Ενόη 2α 6€¦ · Ημι-άπειρο σώμα:...
Ενότητα 6η:
Μεταβατική αγωγή
θερμότητας
Διδάσκων:
Παπασιώπη Νυμφοδώρα
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ε.Μ.Π.
ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΙ
Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.
Άδεια Χρήσης
6. Μεταβατική Αγωγή Θερμότητας - Περιεχόμενα
6. Μεταβατική Αγωγή Θερμότητας
6.1 Εισαγωγή
6.2 Σώμα με αμελητέα αντίσταση αγωγής
6.3 Μονοδιάστατη αγωγή σε ημιάπειρο στερεό
6.4 Μονοδιάστατη αγωγή σε μεγάλο επίπεδο τοίχο, κύλινδρο
μεγάλου μήκους και σφαίρα (διαγράμματα Heisler και
Gröber)
6.5 Πολυδιάστατα συστήματα με εφαρμογή του κανόνα του
γινομένου
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας
Εξίσωση Laplace 02
Εξίσωση Poisson 0q2
t
1q2
Γενική εξίσωση αγωγής
Εξίσωση Fourier t
12
Στην ενότητα αυτή θα εξετασθούν προβλήματα στα οποία η θερμοκρασία ενός σώματος
μεταβάλλεται τόσο με το χρόνο όσο και με τη θέση. Π.χ.
• Ένα μεταλλικό αντικείμενο που βγαίνει από φούρνο θερμοκρασίας 800οC στη
θερμοκρασία περιβάλλοντος 20οC
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας
6. Μεταβατική Αγωγή Θερμότητας
6-1
Μονοδιάστατη αγωγή για μεταβατική κατάσταση, χωρίς παραγωγή θερμότητας:
t
θ
α
1
x
θ2
2
Η επίλυση απλοποιείται με τη χρήση αδιαστατοποιημένων μεταβλητών:
Αδιάστατη θερμοκρασία:
θθ
θθΘ
i
*θi : θερμοκρασία σε χρόνο t=0
θ : θερμοκρασία σε χρόνο t=
Αδιάστατη απόσταση:
0
*
x
xx x0 : ένα χαρακτηριστικό
μήκος του σώματος
Αδιάστατος χρόνος: 20
*
x
tαt Αριθμός Fourier
Αδιάστατος συντελεστής μεταφοράς θερμότητας: λ
hxBi 0 Αριθμός Biot
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-2
6.1 Εισαγωγή (1/2)
Πίνακας 6.1. Πίνακας αδιαστατοποιημένων μεταβλητών
30xγκουόμαώσναέσετηταόθερμη
εταιύαποθηκεοίοποτονμεςόυθμΡ
30xγκουόμαώσναέόαπσαέμ
τηταόθερμηγεταιάοίοποτονμεςόυθμΡ
θΔ
θΔ
t/xCρ
)x/1(xλ
x
tαt
30p
02
02
0
*
Φυσική σημασία αριθμού Fourier
νειαάεπιφστηνςήσυναγωγστασηίντΑ
ματοςώστουόεσωτερικστοςήαγωγστασηίντA
R
R
h/1
λ/x
λ
hxBi
συν
αγ00
Φυσική σημασία αριθμού Biot:
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-3
6.1 Εισαγωγή (2/2)
Όταν η αντίσταση στην αγωγή είναι πολύ μικρότερη από την αντίσταση στη συναγωγή
μπορεί να θεωρηθεί ότι η θερμοκρασία του σώματος είναι ίδια σε όλες τις θέσεις. Δεν
μας ενδιαφέρει δηλ. η κατανομή της θερμοκρασίας ως προς το χώρο αλλά μόνο ως προς
το χρόνο. θi=130oC θ=20oC
1.0R
R
λ
hxBi
συν
αγ0
t0 t1 t2 t3
θ=130oC θ=100oC θ=80oC θ=60oC
1.0R
R
λ
hxBi
συν
αγ0
t0 t1 t2 t3
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-4
6.2 Σώμα αμελητέας αντίστασης αγωγής (1/4)
Σχήμα 6.1. Αναπαράσταση κατανομής θερμοκρασιών σε διάφορους χρόνους (α) σε σώμα αμελητέας αντίστασης αγωγής,
(β) όταν η αντίσταση αγωγής είναι σημαντική σε σύγκριση με την αντίσταση συναγωγής.
Αντί του διαφορικού ισοζύγιου εφαρμόζεται ένα συνολικό ισοζύγιο ενέργειας για όλο το
στερεό:
1.0R
R
λ
hxBi
συν
αγ0
ύστερεοτουζαάμ
στηργειαςέενρευσηώυσσΣύστερεοτουνειαάεπιφτηνόαπήσυναγωγμεργειαςέενήισροΕ
A
Vx0
dt
θdmCp)θθ(hA
Εκροή με συναγωγή = Συσσώρευση
T/t
i
eθθ
θθ
hA
mCpT
Σταθερά χρόνου
του θερμικού
συστήματος
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-5
6.2 Σώμα αμελητέας αντίστασης αγωγής (2/4)
Παράδειγμα 6.1: Θέρμανση μεταλλικών πλακών σε φούρνο
Δεδομένα:
• Σε μονάδα παραγωγής, μπρούτζινες πλάκες διαστάσεων 20cm
20cm και πάχους 4cm που έχουν αρχική θερμοκρασία 20οC
θερμαίνονται περνώντας μέσα από κλίβανο που διατηρείται σε
θερμοκρασία 500οC. Οι πλάκες παραμένουν στον κλίβανο για 7
λεπτά.
• Ιδιότητες του μπρούντζου: λ=110 W(moC), ρ=8530 kg/m3,
Cp=380 J/kgoC, α=33.9 x10-6 m2/s.
Ζητείται
• Αν ο συντελεστής συνδυασμένης μεταφοράς θερμότητας με
συναγωγή και ακτινοβολία είναι h = 120 W/(m2∙oC), να βρεθεί η
θερμοκρασία επιφάνειας των πλακών όταν βγαίνουν από το
φούρνο.
20cm
20cm
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-6
6.2 Σώμα αμελητέας αντίστασης αγωγής (3/4)
Σχήμα 6.2. Σχηματική απεικόνιση
για το Παράδειγμα 6.1
Ιδιότητες του
μπρούντζου:
λ=110 W(moC),
ρ=8530 kg/m3,
Cp=380 J/kgoC,
α=33.9 x10-6 m2/s.
Λύση:
α. Ελέγχουμε την τιμή του αριθμού Biot:
cm429.1cm1120
cm1600
cm4cm204cm20cm202
cm4cm20cm20
A
Vx
2
3
0
20cm
20cm
1.00156.0)Cm/(W110
m01429.0)Cm/(W120
λ
hxBi
o
o20
Σώμα αμελητέας αντίστασης
T/t
i
eθθ
θθ
s386)Cm/(W120
))Ckg/(J380()m/kg8530()m01429.0(
h
Cpρ
A
V
hA
mCpT
o2
o3
β. Βρίσκουμε την τιμή της σταθεράς χρόνου Τ και στη συνέχεια τη
θερμοκρασία εξόδου της πλάκας σε t=7 min
337.0ee50020
500θ 088.1386/)607(
C24.338θ ο
6-7
6.2 Σώμα αμελητέας αντίστασης αγωγής (4/4)
Παράδειγμα 6.1: Θέρμανση μεταλλικών πλακών σε φούρνο
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας
Σχήμα 6.2. Σχηματική απεικόνιση
για το Παράδειγμα 6.1
Οριακές συνθήκες t x θ
(α) Αρχική συνθήκη
(β) Συνοριακή συνθήκη Ι
(γ) Συνοριακή συνθήκη ΙΙ
Ημι-άπειρο σώμα: σώμα που έχει μία επίπεδη επιφάνεια και
εκτείνεται στο άπειρο στις άλλες διευθύνσεις, π.χ. η γη.
Θεωρούμε ότι ένα σώμα που βρίσκεται αρχικά σε θερμοκρασία θi
τοποθετείται σε περιβάλλον θερμοκρασίας θ.
θ,
h
x
t
θ
α
1
x
θ2
2
Πρέπει να επιλύσουμε τη διαφορική
εξίσωση για τη μεταβατική αγωγή
θερμότητας κατά τη διεύθυνση x:
x0 iθθ
θθ
θθΘ
i
*
x
0t
0t iθθ
1Θ*
1Θ*
0x 0t sθθ 1ΘΘ*
s*
0xs
dx
θdλ)θθ(h
Συναγωγή σε περιβάλλον σταθερής
θερμοκρασίας θ.
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-8
6.3 Μονοδιάστατη μεταβατική αγωγή σε ημι-άπειρο σώμα (1/7)
Σχήμα 6.3. Ημι-άπειρο σώμα.
Πίνακας 6.2. Πίνακας οριακών
συνθηκών
θ,
h
x
t
θ
α
1
x
θ2
2
))ξΦ(erf1)(ξλ/hxexp(ΦerfΘ 2*
θθ
θθΘ
i
*
tα2
xΦ
λ
tαhξ
Συνάρτηση σφάλματος dueπ
2Φerf
Φ
0
u2
Το ολοκλήρωμα erfΦ δεν επιλύεται αναλυτικά. Έχει
προσδιορισθεί με αριθμητικές μεθόδους και δίνεται σε
πίνακες
pCρ
λα
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-9
6.3 Μονοδιάστατη μεταβατική αγωγή σε ημι-άπειρο σώμα (2/7)
Σχήμα 6.3. Ημι-άπειρο σώμα.
))ξΦ(erf1)(ξλ/hxexp(ΦerfΘ 2*
θθ
θθΘ
i
*
tα2
xΦ
λ
tαhξ
Δύο τρόποι επίλυσης:
B. Χρησιμοποιούμε
διαγράμματα
pCρ
λα
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-10
6.3 Μονοδιάστατη μεταβατική αγωγή σε ημι-άπειρο σώμα (3/7)
Α. Χρησιμοποιούμε πίνακες
με τιμές της erf
Πίνακας 6.3. Συνάρτηση σφάλματος erfΦ
Σχήμα 6.4. Διάγραμμα μεταβολής αδιάστατης
θερμοκρασίας συναρτήσει παραμέτρων Φ και ξ
για την μεταβατική αγωγή σε ημι-άπειρο σώμα.
Παράδειγμα 6.2: Ελάχιστο βάθος τοποθέτησης σωλήνων νερού στο έδαφος για
αποφυγή παγώματος
Δεδομένα:
• Σε μία περιοχή το έδαφος είναι καλυμμένο με χιόνι στους
-10οC περίπου, για μια συνεχή περίοδο 3 μηνών.
• Πριν αρχίσει η περίοδος των χιονοπτώσεων η
θερμοκρασία του εδάφους μπορεί να θεωρηθεί
ομοιόμορφη και ίση με 15οC.
• Μέσες ιδιότητες του εδάφους: λ=0.4 W/(moC), α=0.15
x10-6 m2/s.
Ζητείται
• Το ελάχιστο βάθος τοποθέτησης των σωλήνων στο
έδαφος για να αποφευχθεί το πάγωμα του νερού.
Σωλήνας νερού
Έδαφος x
θs= -10oC
θi= 15oC
Ιδιότητες του εδάφους:
λ=0.4 W/(moC), α=0.15 x10-6 m2/s.
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-11
6.3 Μονοδιάστατη μεταβατική αγωγή σε ημι-άπειρο σώμα (4/7)
Σχήμα 6.5. Σχηματική απεικόνιση για το
Παράδειγμα 6.2.
Ζητείται:
Σωλήνας νερού
Έδαφος x
θs= -10oC
θi= 15oC
Ιδιότητες του εδάφους:
λ=0.4 W/(moC), α=0.15 x10-6 m2/s.
t = 3 μήνες
θθ
θθΘ
i
*
tα2
xΦ
λ
tαhξ
α. Παράμετρος ξ:
Σταθερό θs h → ξ →
ΦerfΘ*
β. Αδιάστατη θερμοκρασία Θ*:
Ελάχιστο βάθος x = Βάθος στο οποίο θ(x,t) = 0οC
μετά από t =3 μήνες
Λύση:
4.025
10
)10(15
)10(0
θθ
θθ
θθ
θθΘ
si
s
i
*
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-12
Παράδειγμα 6.2: Ελάχιστο βάθος τοποθέτησης σωλήνων νερού στο έδαφος για
αποφυγή παγώματος
6.3 Μονοδιάστατη μεταβατική αγωγή σε ημι-άπειρο σώμα (5/7)
Σχήμα 6.5. Σχηματική απεικόνιση για το
Παράδειγμα 6.2.
Σωλήνας νερού
Έδαφος x
θs= -10oC
θi= 15oC
Ιδιότητες του εδάφους:
λ=0.4 W/(moC), α=0.15 x10-6 m2/s.
t = 3 μήνες
θθ
θθΘ
i
*
tα2
xΦ
λ
tαhξ
ξ → ΦerfΘ*
γ. Υπολογισμός Φ:
Λύση:
4.0Θ*
γ1. Από πίνακα erf
erfΦ = 0.4 Φ ~ 0.37
tα2Φx
m80.0x
167.174.0)s(1078.7)s/m(1015.0237.0x 626
)h/s3600()d/h24()mo/d30()mo3(t s1078.7t 6
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-13
Παράδειγμα 6.2: Ελάχιστο βάθος τοποθέτησης σωλήνων νερού στο έδαφος για
αποφυγή παγώματος
6.3 Μονοδιάστατη μεταβατική αγωγή σε ημι-άπειρο σώμα (6/7)
Σχήμα 6.5. Σχηματική απεικόνιση για το
Παράδειγμα 6.2.
Σωλήνας νερού
Έδαφος x
θs= -10oC
θi= 15oC
Ιδιότητες του εδάφους:
λ=0.4 W/(moC), α=0.15 x10-6 m2/s.
t = 3 μήνες
θθ
θθΘ
i
*
tα2
xΦ
λ
tαhξ
ξ → ΦerfΘ*
γ. Υπολογισμός Φ:
Λύση:
4.0Θ*
γ2. Από διάγραμμα
Φ ~ 0.375
tα2Φx
m81.0x
s1078.7t 6
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-14
Παράδειγμα 6.2: Ελάχιστο βάθος τοποθέτησης σωλήνων νερού στο έδαφος για
αποφυγή παγώματος
6.3 Μονοδιάστατη μεταβατική αγωγή σε ημι-άπειρο σώμα (7/7)
Σχήμα 6.5. Σχηματική απεικόνιση για το
Παράδειγμα 6.2.
Διαγράμματα Heisler και Gröber
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-15
6.4 Μονοδιάστατη μεταβατική αγωγή σε μεγάλο επίπεδο τοίχο,
κύλινδρο μεγάλου μήκους και σφαίρα
Σχήμα 6.6. Διαγράμματα Heisler και Gröber για (α) μεγάλο επίπεδο τοίχο, (β) κύλινδρο μεγάλου μήκους, (γ) σφαίρα.
(Heisler)
2xo
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-16
6.4.1 Μονοδιάστατη μεταβατική αγωγή σε μεγάλο επίπεδο τοίχο
(Heisler)
Σχήμα 6.7. Μεταβολή της θερμοκρασίας με τον χρόνο στο επίπεδο συμμετρίας.
Σχήμα 6.8. Μεταφερόμενη θερμότητα ως συνάρτηση του χρόνου.
(Gröber)
Σχήμα 6.9. Θερμοκρασία σε άλλες
θέσεις σε σχέση με την θερμοκρασία
στο επίπεδο συμμετρίας.
(Heisler)
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-17
6.4.2 Μονοδιάστατη μεταβατική αγωγή σε κύλινδρο μεγάλου μήκους
(Heisler)
Σχήμα 6.10. Μεταβολή της θερμοκρασίας με τον χρόνο στον άξονα συμμετρίας.
Σχήμα 6.11. Μεταφερόμενη θερμότητα ως συνάρτηση του χρόνου.
(Gröber)
Σχήμα 6.12. Θερμοκρασία σε άλλες
θέσεις σε σχέση με την θερμοκρασία
στον άξονα συμμετρίας.
(Heisler)
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-18
6.4.3 Μονοδιάστατη μεταβατική αγωγή σε σφαίρα
Σχήμα 6.13. Μεταβολή της θερμοκρασίας με τον χρόνο στο κέντρο.
Σχήμα 6.14. Μεταφερόμενη θερμότητα ως συνάρτηση του χρόνου.
Σχήμα 6.15. Θερμοκρασία σε άλλες
θέσεις σε σχέση με την θερμοκρασία
στο κέντρο.
(Heisler)
(Gröber)
Δεδομένα:
• Ένα αυγό έχει αρχικά θερμοκρασία 5oC. Τοποθετείται σε
νερό που βράζει (100οC).
• Ο συντελεστής μεταφοράς θερμότητας με συναγωγή από το
νερό προς το αυγό μπορεί να θεωρηθεί ίσος με: h=1200
W/(m2oC)
Ζητείται
• Ο χρόνος που απαιτείται για να φθάσει η θερμοκρασία στο
κέντρο του αυγού στους 70oC.
Αυγό
θi = 5oC
h =1200 W/(m2 oC)
θ= 100οC
Υποθέσεις-προσεγγίσεις:
• To αυγό μπορεί να θεωρηθεί σφαίρα διαμέτρου περίπου 5cm
• Το περιεχόμενο του αυγού σε νερό είναι 74%, συνεπώς μπορούμε να θεωρήσουμε ότι έχει
θερμικές ιδιότητες αντίστοιχες με του νερού. Βρίσκουμε από πίνακες την αγωγιμότητα λ και
τη διαχυτότητα α του νερού στη μέση θερμοκρασία (θi+θo)/2=(5+70)/2=35oC : λ=0.627
W/(moC), α=0.15 x10-6 m2/s.
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-19
Παράδειγμα 6.3: Βράσιμο αυγού (1/2)
Σχήμα 6.16. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.3.
Λύση:
Ιδιότητες αυγού:
ro=2.5 cm
λ=0.627 W/(moC), α=0.15 x10-6 m2/s.
Αυγό
θi = 5oC
h =1200 W/(m2 oC)
θ= 100οC
ohr
λ
Bi
1
2o
*
r
tαt
θθ
θθΘ
i
o*o
316.095
30
1005
10070Θ*
o
0209.0
)m025.0)(CmW1200(
CmW627.0
Bi
11o2
1o1
s1042
105.1
025.025.0
α
rtt
6
22o
*
min17t
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-20
Παράδειγμα 6.3: Βράσιμο αυγού (2/2)
Σχήμα 6.16. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.3.
Δεδομένα:
• Κυλινδρικός άξονας από ανοξείδωτο χάλυβα AISI 304
μεγάλου μήκους και με διάμετρο D=10cm βγαίνει από
κλίβανο με ομοιόμορφη θερμοκρασία 600oC.
• Ο κύλινδρος αφήνεται να ψυχθεί αργά σε θάλαμο με
θερμοκρασία 200oC με μέσο συντελεστή μεταφοράς
θερμότητας h=40 W/(m2oC)
Ζητείται
(α) Η θερμοκρασία στο κέντρο του άξονα 45 min μετά την
έναρξη της διαδικασίας ψύξης
(β) Το ποσό θερμότητας που έχει μεταφερθεί ανά μονάδα
μήκους του άξονα κατά τη διάρκεια των 45 min.
Άξονας από ανοξείδωτο
χάλυβα 304
h =40 W/(m2 oC)
θ= 200οC
Ιδιότητες:
• Βρίσκουμε από το σχετικό Πίνακα* τις ιδιότητες του ανοξείδωτου χάλυβα
304 στην κατάλληλη θερμοκρασία. Π.χ. στους 600Κ: λ=19.8 W/(moC),
Cp=557 J/(kgoC). Με ρ=7900 kg/m3 υπολογίζεται α=λ/(ρCp)=4.50x10-6
m2/s.
θi = 600oC
D= 10 cm
* Πίνακας Π.4.1 στα Παραρτήματα του βιβλίου Κουμούτσου, Λυγερού «Μεταφορά
Θερμότητας», 1991
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-21
Παράδειγμα 6.4: Ψύξη κυλινδρικού άξονα μεγάλου μήκους (1/3)
Σχήμα 6.17. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.4.
Λύση:
Άξονας από ανοξείδωτο
χάλυβα 304
h =40 W/(m2 oC)
θ= 200οC
Ιδιότητες:
λ=19.8 W/(moC),
Cp=557 J/(kgoC),
ρ=7900 kg/m3
α=λ/(ρCp)=4.50x10-6 m2/s
θi = 600oC
D= 10 cm
(α) Η θερμοκρασία στο κέντρο του άξονα σε t =45 min
ohr
λ
Bi
1
2o
*
r
tαt
θθ
θθΘ
i
o*o
2004004.0200)200600(Θθ *
οο
9.9)m05.0)(CmW40(
CmW8.19
Bi
11o2
1o1
86.4)m05.0(
min)/s60min45()s/m105.4(
r
tαt
2
26
2
o
*
4.0Θ*
o
C360θ o
ο
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας
Παράδειγμα 6.4: Ψύξη κυλινδρικού άξονα μεγάλου μήκους (2/3)
Σχήμα 6.17. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.4.
6-22
Λύση:
Άξονας από ανοξείδωτο
χάλυβα 304
h =40 W/(m2 oC)
θ= 200οC
θi = 600oC
D= 10 cm
(β) Το ποσό θερμότητας που έχει μεταφερθεί ανά μονάδα μήκους
του άξονα σε t =45 min
*2
2
2
tBiλ
tαh
Ιδιότητες:
λ=19.8 W/(moC),
Cp=557 J/(kgoC),
ρ=7900 kg/m3
α=λ/(ρCp)=4.50x10-6 m2/s
Σε t → : θ=θ για r )θθ(CpmQ imax
kg05.62)m1()m05.0(π)m/kg7900(Vρm 23
C)200600()CkgJ557()kg05.62(Q o1o1
max kJ82413Qmax
05.0
0.1019.9
1
λ
hrBi o
86.4r
tαt
2
o
*
6.0Q
Q
max
t
kJ138246.0Q6.0Q maxt
kJ8294Q t
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-23
Παράδειγμα 6.4: Ψύξη κυλινδρικού άξονα μεγάλου μήκους (3/3)
Σχήμα 6.17. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.4.
t
Θ
z
Θ
y
Θ
x
Θα
*
2
*2
2
*2
2
*2
Για τα πολυδιάστατα συστήματα αποδεικνύεται ότι:
Η λύση της πολυδιάστατης
εξίσωσης:
Είναι το γινόμενο των
επιμέρους μονοδιάστατων
εξισώσεων: t
Θ
x
Θα
*
2
*2
t
Θ
y
Θα
*
2
*2
t
Θ
z
Θα
*
2
*2
)t,z(Θ)t,y(Θ)t,x(Θ)t,z,y,x(Θ ****
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-24
6.5 Μεταβατική αγωγή σε πολυδιάστατα συστήματα (1/4)
Κανόνας γινομένου
1ο Παράδειγμα: Μεταβατική αγωγή σε κύλινδρο μικρού μήκους
Πρόβλημα δύο διαστάσεων το οποίο
αντιστοιχεί σε δύο μονοδιάστατα
προβλήματα:
(α) μεταβατική αγωγή σε κύλινδρο
μεγάλου μήκος
(β) μεταβατική αγωγή σε μεγάλο
επίπεδο τοίχωμα
)t,x(Θ)t,r(Θ)t,x,r(Θ ***
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-25
6.5 Μεταβατική αγωγή σε πολυδιάστατα συστήματα (2/4)
Κανόνας γινομένου
Σχήμα 6.18. Ένας κύλινδρος μικρού μήκους
με r0 και ύψος α είναι η διατομή ενός
κυλίνδρου μεγάλου μήκους με ακτίνα r0 και
ενός επίπεδου τοίχου πάχους α.
Πρόβλημα δύο διαστάσεων το οποίο
αντιστοιχεί σε δύο μονοδιάστατα
προβλήματα:
(α) μεταβατική αγωγή σε μεγάλο
επίπεδο τοίχωμα πάχους a
(β) μεταβατική αγωγή σε μεγάλο
επίπεδο τοίχωμα πάχους b
)t,y(Θ)t,x(Θ)t,y,x(Θ ***
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-26
6.5 Μεταβατική αγωγή σε πολυδιάστατα συστήματα (3/4)
Κανόνας γινομένου
2ο Παράδειγμα: Μεταβατική αγωγή σε ράβδο ορθογωνικής διατομής axb και
μεγάλου μήκους
Σχήμα 6.19. Το προφίλ μίας συμπαγούς
ράβδου μεγάλου μήκους a x b είναι η
διατομή των δύο επίπεδων τοίχων πάχους
a και b.
6.5 Μεταβατική αγωγή σε πολυδιάστατα συστήματα (4/4)
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-27
Μεταφερόμενη θερμότητα
Έχει αποδειχθεί ότι:
Για πολυδιάστατα γεωμετρικά σχήματα που σχηματίζονται από
την τομή μονοδιάστατων γεωμετρικών σχημάτων 1, 2 ή και 3
ισχύουν οι εξισώσεις:
Για διδιάστατο σχήμα:
Για τριδιάστατο σχήμα:
Δεδομένα:
• Κύλινδρος από ανοξείδωτο χάλυβα AISI 304 μήκους 15 cm
και διαμέτρου D=10cm βγαίνει από κλίβανο με ομοιόμορφη
θερμοκρασία 600oC.
• Ο άξονας αφήνεται να ψυχθεί αργά σε θάλαμο με
θερμοκρασία 200oC με μέσο συντελεστή μεταφοράς
θερμότητας h=40 W/(m2oC)
Ζητείται
(α) Η θερμοκρασία στο κέντρο του κυλίνδρου 45 min μετά την
έναρξη της διαδικασίας ψύξης
(β) Το ποσό θερμότητας που έχει μεταφερθεί κατά τη διάρκεια
των 45 min.
Κύλινδρος από
ανοξείδωτο χάλυβα 304
h =40 W/(m2 oC)
θ= 200οC
θi = 600oC
D = 10 cm
L=15 cm
Ιδιότητες:
λ=19.8 W/(moC),
Cp=557 J/(kgoC),
ρ=7900 kg/m3
α=λ/(ρCp)=4.50x10-6 m2/s
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-28
Παράδειγμα 6.5: Ψύξη κυλίνδρου μικρού μήκους (1/4)
Σχήμα 6.20. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.5.
9.9hr
λ
Bi
1
o
86.4r
tαt
2
o
*
Κύλινδρος από
ανοξείδωτο χάλυβα 304
h =40 W/(m2 oC)
θ= 200οC
θi = 600oC
D = 10 cm
L=15 cm
Ιδιότητες:
λ=19.8 W/(moC),
Cp=557 J/(kgoC),
ρ=7900 kg/m3
α=λ/(ρCp)=4.50x10-6 m2/s
Λύση:
(α) Η θερμοκρασία στο κέντρο του κυλίνδρου σε t =45 min
α1. Για κύλινδρο μεγάλου μήκους (από Παράδειγμα 2.20):
4.0θθ
θ)t,0(θ)t,0(Θ
i
κυλ*
α2. Αντίστοιχα υπολογίζεται για μεγάλο επίπεδο τοίχο πάχους
L=2xo=15 cm:
6.6hx
λ
Bi
1
o
16.2x
tαt
2
o
*
8.0θθ
θ)t,0(θ)t,0(Θ
i
τοιχ*
Επομένως: 32.08.04.0)t,0(Θ)t,0(ΘΘ τοιχ*
κυλ*
ολ*
)200600(32.0200)θθ(Θθ)t,0,0(θ iολ* C328)t,0,0(θ o
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-29
Παράδειγμα 6.5: Ψύξη κυλίνδρου μικρού μήκους (2/4)
Σχήμα 6.20. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.5.
Κύλινδρος από
ανοξείδωτο χάλυβα 304
h =40 W/(m2 oC)
θ= 200οC
θi = 600oC
D = 10 cm
L=15 cm
Ιδιότητες:
λ=19.8 W/(moC),
Cp=557 J/(kgoC),
ρ=7900 kg/m3
α=λ/(ρCp)=4.50x10-6 m2/s
Λύση:
(β) Ποσό θερμότητας που έχει μεταφερθεί σε t =45 min
β1. Για κύλινδρο μεγάλου μήκους (από Παράδειγμα 2.20):
6.0Q
Q
κυλmax
t
β2. Αντίστοιχα για μεγάλο επίπεδο τοίχο πάχους L=2xo=15 cm:
0.1019.9
1
λ
hrBi o
05.0tBiλ
tαh *2
2
2
86.4r
tαt
2
o
*
3.0Q
Q
κυλmax
t
0.1526.6
1
λ
hxBi o
05.0tBiλ
tαh *2
2
2
16.2x
tαt
2
o
*
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-30
Παράδειγμα 6.5: Ψύξη κυλίνδρου μικρού μήκους (3/4)
Επομένως:
Σχήμα 6.20. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.5.
Κύλινδρος από
ανοξείδωτο χάλυβα 304
h =40 W/(m2 oC)
θ= 200οC
θi = 600oC
D = 10 cm
L=15 cm
Ιδιότητες:
λ=19.8 W/(moC),
Cp=557 J/(kgoC),
ρ=7900 kg/m3
α=λ/(ρCp)=4.50x10-6 m2/s
Λύση:
(β) Ποσό θερμότητας που έχει μεταφερθεί σε t =45 min
6.0Q
Q
κυλmax
t
3.0
Q
Q
κυλmax
t
72.06.013.06.0Q
Q1
Q
Q
Q
Q
Q
Q
1max2max1maxD2max
Για το διδιάστατο σχήμα:
D2max,D2 Q72.0Q
)θθ(mCQ ipD2max, kg31.9)m15.0()m05.0(π)m/kg7900(Vρm 23
C)200600()CkgkJ557.0()kg31.9(Q o1o1
D2max,
kJ2074Q D2max,
kJ1493Q D2
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας 6-31
Παράδειγμα 6.5: Ψύξη κυλίνδρου μικρού μήκους (4/4)
Σχήμα 6.20. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.5.
Δεδομένα:
• Το πρόβλημα που παρουσιάζεται στο παράδειγμα 6.5.
Ζητείται
Να αξιολογηθεί η δυνατότητα εφαρμογής της μεθόδου
σώματος αμελητέας αντίστασης αγωγής και να υπολογιστούν
και πάλι:
(α) Η θερμοκρασία του κυλίνδρου 45 min μετά την έναρξη της
διαδικασίας ψύξης
(β) Το ποσό θερμότητας που έχει μεταφερθεί κατά τη διάρκεια
των 45 min.
Κύλινδρος από
ανοξείδωτο χάλυβα 304
h =40 W/(m2 oC)
θ= 200οC
θi = 600oC
D = 10 cm
L=15 cm
Ιδιότητες:
λ=19.8 W/(moC),
Cp=557 J/(kgoC),
ρ=7900 kg/m3
α=λ/(ρCp)=4.50x10-6 m2/s
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας
Παράδειγμα 6.6: Ψύξη κυλίνδρου μικρού μήκους – μέθοδος σώματος
αμελητέας αντίστασης αγωγής (1/4)
6-32
Σχήμα 6.21. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.6.
Λύση:
Κύλινδρος από
ανοξείδωτο χάλυβα 304
h =40 W/(m2 oC)
θ= 200οC
θi = 600oC
D = 10 cm
L=15 cm
Ιδιότητες:
λ=19.8 W/(moC),
Cp=557 J/(kgoC),
ρ=7900 kg/m3
α=λ/(ρCp)=4.50x10-6 m2/s
1.0λ
hxBi 0
A
Vx0
Προϋπόθεση για την εφαρμογή της μεθόδου:
όπου:
2
33
2
2
0m0628.0
m10178.1
Lrπ2rπ2
Lrπ
A
Vx
m01876.0x0
1.00379.0)Cm/(W8.19
m01876.0)Cm/(W40
λ
hxBi
o
o2
0
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας
Παράδειγμα 6.6: Ψύξη κυλίνδρου μικρού μήκους – μέθοδος σώματος
αμελητέας αντίστασης αγωγής (2/4)
6-33
Σχήμα 6.21. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.6.
Λύση:
Κύλινδρος από
ανοξείδωτο χάλυβα 304
h =40 W/(m2 oC)
θ= 200οC
θi = 600oC
D = 10 cm
L=15 cm
Ιδιότητες:
λ=19.8 W/(moC),
Cp=557 J/(kgoC),
ρ=7900 kg/m3
α=λ/(ρCp)=4.50x10-6 m2/s
1.00379.0Bi
(α) Η θερμοκρασία του κυλίνδρου σε t =45 min
T/t
i
eθθ
θθ
hA
mCpT
)m0628.0())Cm/(W40(
))Ckg/(J557()m10178.1()m/kg7900(
hA
VCpρ
hA
mCpT
2o2
o333
s5.2063T
270.0)31.1exp()s5.2063
min/s60min45exp()
T
texp(
θθ
θθ
i
θ)θθ(270.0θ iC1.308θ o
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας
Παράδειγμα 6.6: Ψύξη κυλίνδρου μικρού μήκους – μέθοδος σώματος
αμελητέας αντίστασης αγωγής (3/4)
6-34
Σχήμα 6.21. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.6.
Σύγκριση των δύο επιλύσεων
Λύση:
Κύλινδρος από
ανοξείδωτο χάλυβα 304
h =40 W/(m2 oC)
θ= 200οC
θi = 600oC
D = 10 cm
L=15 cm
Ιδιότητες:
λ=19.8 W/(moC),
Cp=557 J/(kgoC),
ρ=7900 kg/m3
α=λ/(ρCp)=4.50x10-6 m2/s
1.00379.0Bi
(α) Η θερμοκρασία του κυλίνδρου σε t =45 min C1.308θ o
(β) Ποσό θερμότητας που έχει μεταφερθεί σε t =45 min
C)1.308600()C/J6.5183()θθ(mCpQ oo
ti
kJ3.1513Q
θ Q
Διαγράμματα
Heisler-Gröber 328 oC 1493 kJ
Προσέγγιση σώματος
αμελητέας αντίστασης αγωγής 308 oC 1513 kJ
Φαινόμενα Μεταφοράς ΙΙ. Μεταφορά Θερμότητας και Μάζας
Παράδειγμα 6.6: Ψύξη κυλίνδρου μικρού μήκους – μέθοδος σώματος
αμελητέας αντίστασης αγωγής (4/4)
6-35
Σχήμα 6.21. Σχηματική απεικόνιση
του Παραδείγματος 6.6.
Κατάλογος Αναφορών Σχημάτων (1/3)
Σχήμα 6.1. Αναπαράσταση κατανομής θερμοκρασιών σε διάφορους χρόνους (α) σε σώμα αμελητέας
αντίστασης αγωγής, (β) όταν η αντίσταση αγωγής είναι σημαντική σε σύγκριση με την αντίσταση συναγωγής,
Παπασιώπη Νυμφοδώρα (Προσωπικό αρχείο), Cengel Y.A.: Μεταφορά Θερμότητας Μια Πρακτική
Προσέγγιση, Εκδόσεις Τζιόλα, 2005.
Σχήμα 6.2. Σχηματική απεικόνιση για το Παράδειγμα 6.1., Cengel Y.A.: Μεταφορά Θερμότητας Μια Πρακτική
Προσέγγιση, Εκδόσεις Τζιόλα, 2005.
Σχήμα 6.3. Ημι-άπειρο σώμα., Παπασιώπη Νυμφοδώρα (Προσωπικό αρχείο).
Σχήμα 6.4. Διάγραμμα μεταβολής αδιάστατης θερμοκρασίας συναρτήσει παραμέτρων Φ και ξ για την
μεταβατική αγωγή σε ημι-άπειρο σώμα., Κουμούτσος Ν., Λυγερού Β., Σημειώσεις «Μεταφορά θερμότητας»,
Εκδόσεις ΕΜΠ, 1982.
Σχήμα 6.5. Σχηματική απεικόνιση για το Παράδειγμα 6.2., Παπασιώπη Νυμφοδώρα (Προσωπικό αρχείο).
Σχήμα 6.6. Διαγράμματα Heisler και Gröber για (α) μεγάλο επίπεδο τοίχο, (β) κύλινδρο μεγάλου μήκους, (γ)
σφαίρα., Cengel Y.A.: Μεταφορά Θερμότητας Μια Πρακτική Προσέγγιση, Εκδόσεις Τζιόλα, 2005.
Σχήμα 6.7. Μεταβολή της θερμοκρασίας με τον χρόνο στο επίπεδο συμμετρίας., Κουμούτσος Ν., Λυγερού Β.,
Σημειώσεις «Μεταφορά θερμότητας», Εκδόσεις ΕΜΠ, 1982.
Σχήμα 6.8. Μεταφερόμενη θερμότητα ως συνάρτηση του χρόνου., Κουμούτσος Ν., Λυγερού Β., Σημειώσεις
«Μεταφορά θερμότητας», Εκδόσεις ΕΜΠ, 1982.
Κατάλογος Αναφορών Σχημάτων (2/3)
Σχήμα 6.9. Θερμοκρασία σε άλλες θέσεις σε σχέση με την θερμοκρασία στο επίπεδο συμμετρίας., Κουμούτσος
Ν., Λυγερού Β., Σημειώσεις «Μεταφορά θερμότητας», Εκδόσεις ΕΜΠ, 1982.
Σχήμα 6.10. Μεταβολή της θερμοκρασίας με τον χρόνο στον άξονα συμμετρίας., Κουμούτσος Ν., Λυγερού Β.,
Σημειώσεις «Μεταφορά θερμότητας», Εκδόσεις ΕΜΠ, 1982.
Σχήμα 6.11. Μεταφερόμενη θερμότητα ως συνάρτηση του χρόνου., Κουμούτσος Ν., Λυγερού Β., Σημειώσεις
«Μεταφορά θερμότητας», Εκδόσεις ΕΜΠ, 1982.
Σχήμα 6.12. Θερμοκρασία σε άλλες θέσεις σε σχέση με την θερμοκρασία στον άξονα συμμετρίας., Κουμούτσος
Ν., Λυγερού Β., Σημειώσεις «Μεταφορά θερμότητας», Εκδόσεις ΕΜΠ, 1982.
Σχήμα 6.13. Μεταβολή της θερμοκρασίας με τον χρόνο στο κέντρο., Κουμούτσος Ν., Λυγερού Β., Σημειώσεις
«Μεταφορά θερμότητας», Εκδόσεις ΕΜΠ, 1982.
Σχήμα 6.14. Μεταφερόμενη θερμότητα ως συνάρτηση του χρόνου., Κουμούτσος Ν., Λυγερού Β., Σημειώσεις
«Μεταφορά θερμότητας», Εκδόσεις ΕΜΠ, 1982.
Σχήμα 6.15. Θερμοκρασία σε άλλες θέσεις σε σχέση με την θερμοκρασία στο κέντρο., Κουμούτσος Ν.,
Λυγερού Β., Σημειώσεις «Μεταφορά θερμότητας», Εκδόσεις ΕΜΠ, 1982.
Σχήμα 6.16. Σχηματική απεικόνιση του Παραδείγματος 6.3., Παπασιώπη Νυμφοδώρα (Προσωπικό αρχείο).
Σχήμα 6.17. Σχηματική απεικόνιση του Παραδείγματος 6.4., Παπασιώπη Νυμφοδώρα (Προσωπικό αρχείο).
Κατάλογος Αναφορών Σχημάτων (3/3)
Σχήμα 6.18. Ένας κύλινδρος μικρού μήκους με r0 και ύψος α είναι η διατομή ενός κυλίνδρου μεγάλου μήκους
με ακτίνα r0 και ενός επίπεδου τοίχου πάχους α., Cengel Y.A.: Μεταφορά Θερμότητας Μια Πρακτική
Προσέγγιση, Εκδόσεις Τζιόλα, 2005.
Σχήμα 6.19. Το προφίλ μίας συμπαγούς ράβδου μεγάλου μήκους a x b είναι η διατομή των δύο επίπεδων τοίχων
πάχους a και b., Cengel Y.A.: Μεταφορά Θερμότητας Μια Πρακτική Προσέγγιση, Εκδόσεις Τζιόλα, 2005.
Σχήμα 6.20. Σχηματική απεικόνιση του Παραδείγματος 6.5., Παπασιώπη Νυμφοδώρα (Προσωπικό αρχείο).
Σχήμα 6.21. Σχηματική απεικόνιση του Παραδείγματος 6.6., Παπασιώπη Νυμφοδώρα (Προσωπικό αρχείο).
Κατάλογος Αναφορών Πινάκων
Πίνακας 6.1. Πίνακας αδιαστατοποιημένων μεταβλητών, Παπασιώπη Νυμφοδώρα (Προσωπικό αρχείο).
Πίνακας 6.2. Πίνακας οριακών συνθηκών, Παπασιώπη Νυμφοδώρα (Προσωπικό αρχείο).
Πίνακας 6.3. Συνάρτηση σφάλματος erfΦ, Κουμούτσος Ν., Λυγερού Β., Σημειώσεις «Μετααφορά
θερμότητας», Εκδόσεις ΕΜΠ, 1982.
Χρηματοδότηση
• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια
του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.
• Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει
χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού
υλικού.
• Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού
Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και
συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση
(Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.