Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα · 2019. 11. 18. · Μνήμες...

1

Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα

Prof. Dr. Nicolas Apostolopoulos Freie Universität Berlin

2


ΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΑΡΧΕΙΟ και η

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ

4

Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα Μωσέ Αελιών Γεώργιος Αγγελιδάκης Ελευθερία Αλεβυζάκη Φραντζέσκα Αλεξάνδρου-Κοτσίρη Χρήστος Αλεξίου Μιράντα Αλκαλάη Δημήτριος Αντωνογιωργάκης Ροζίνα Ασσέρ Πάρδο Γεώργιος Βαβουράκης Θεόδωρος Βαλαχάς Χαράλαμπος Βιδάκης Κώστας Βουράκης Ελένη Γεωργαντά-Σαββατιανού Παναγιώτης Γεωργόπουλος Βασίλειος Γκανάτσιος Μανώλης Γκουραμάνης Μανώλης Γλέζος Κυριάκος Γρηγοράτος Γιάννης Δάλλας Άγγελος-Διονύσιος Δεμπόνος Χρήστος Δημητρίου Άλκη Ζέη Σταύρος Ζερμπίνος Γεώργιος Ζηργάνος Λευτέρης Ηλιάκης Αναστάσιος Καλογερόπουλος Θανάσης Κλειτσάκης Ζοζέφ Κοέν Γιώτα Κολιοπούλου-Κωνσταντοπούλου Ζαφειρία Κονέ Λελούδα Κουκοράβα

Χάιντς Κούνιο Ελένη Κωστάκη Λουκάς Κόκκινος Μαρσέλ Λεβύ Πλουσία Λιακατά Δημήτρης Λιβιεράτος Λάμπης Λοχοβίτης Ελένη Μάλαμα Ιούδας Λέων Μαγρίζος Γιωργονικόλαος Ματιάτος Ιωάννης (Γιάγκος) Μαυρογεώργης Αντώνιος Μαυρογιάννης Ισαάκ Μιζάν Χαϊμ-Βίκτωρ Μιζραχής Ειρήνη Μοδινού Αναστάσιος Μουκάκης Έστερ (Νάκη) Μπέγα Μίμης Μπέζας Νίκος Μπιλιλής Ντόρα Μπουρλά-Χανταλί Σπύρος Μπούτσιας Μαριάνθη Ναχμία Ναταλία Νταμπίζα Μιχάλης Πάστρας Βασίλειος Παπαδόπουλος Απόστολος Παπαθανασίου Έφη Παπαθεοδώρου Νάσος Παπαλελούδης Αγαθοκλής Παπαντζίκος Σταύρος Παπουτσάκης Κάρολος Παπούλιας

Κώστας Πασχαλούδης Τίτος Πατρίκιος Δήμητρα Παυλίδου Γιάννης Πλιάκος Τάκης Ποντίκας Αβραάμ Πριμούδης Δημήτρης Ραυτόπουλους Λινάρδος Ρηγούτσος Γρηγόριος Ριζόπουλος Δήμητρα Ρουμπέση Ντάριο Σαλτιέλ Δημήτριος Σαμαράς Νίκος Σαμούρης Μηνάς Σαμπετάη Άννα-Ζάννα Σαντικάριο-Σαατζόγλου Κωνσταντίνα Σαπρίκη Κωνσταντίνος Σαρανατίδης Αλέξανδρος Σιμχά Νίκος Σκαλτσάς Εμμανουήλ Σταυρουλάκης Αργύρης Σφουντούρης Νικήτας Τζιάκος Γεώργιος Τοπάλης Νίκος Τσαντεκίδης Λούλα Τύμπα Κλεμανσώ Φιλιππάκης Σουλαμίτ Φιλοσώφ Ραφαήλ Φρεζής Αχιλλέας Χατζηζήσης Ευστάθιος Χαϊτίδης Κατίνα Ψαριανού

Οι Μάρτυρες του Προγράμματος

5

Freie Universität Berlin

Photo: Bernd Wannenmacher

Freie Universität Berlin University Library (UB) Center fοr Digital Systems (CeDiS)

7

FU Berlin - CeDiS

Learning Teaching

Research

(E-) (E-)

(E-)

Διακεκριμένο (E-)Πανεπιστήμιο

8

life long learning (LLL/L3) και η ...

… διά βίου μάθηση (Δ.Β.Μ.)

9

CeDiS E-Research (επίκεντρο: Digital History)

Αρχείο „Zwangsarbeit 1939-1945. Erinnerungen und Geschichte“ • Ψηφιοποίηση από το CeDiS • 600 ακουστικές και τηλεοπτικές συνεντεύξεις

Visual History Archive (VHA) του ιδρύματος Shoah of USC • Το μεγαλύτερο αρχείο προφορικής ιστορίας με 52.000 συνεντεύξεις • Αξιοποίηση στην έρευνα και τη διδασκαλία

Διδασκαλία Έρευνα

1914-1918 Online Encyclopedia • Παγκόσμια θεματική πύλη για τον α΄ παγκόσμιο πόλεμο • Πάνω από 1.500 συμμετέχοντες επιστήμονες από 54 χώρες • Συνεργασία με 24 θεσμικούς φορείς • Χρήση σημαντικών δικτύων (Web 3.0)

11 Center für Digitale Systeme (CeDiS) – Bericht an das Kuratorium – 14. Februar 2012

12

MOG: Οι απαρχές του εγχειρήματος

Titel, Datum

Συναγωγή Ιωαννίνων, 7.3.2014, ο πρόεδρος της Γερμανίας Χοακίμ Γκάουκ, ο τέως πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, με τους καθηγητές Χάγκεν Φλάισερ και Μωϋσή Ελισάφ

13

MOG: Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα

04.10.2019

Η ιστορία του έργου

14


04.10.2019


• Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου

• Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

15


04.10.2019




• Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών

• Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Παιδειάς και Έρευνας

• Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

• Ίδρυμα «Μνήμη, Ευθύνη και Μέλλον»

16


04.10.2019




• Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών

• Γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Παιδειάς και Έρευνας

• Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος

• Ίδρυμα «Μνήμη, Ευθύνη και Μέλλον»

Το έργο «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα» 2016-2018

Το έργο «Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα για τη σχολική εκπαίδευση» 2019-2020

17

MOG: ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ (2016-2018+) Η χρηματοδότηση του προγράμματος προέρχεται από τέσσερις φορείς:

• Θθθθθθθθ Το Ελληνογερμανικό Ταμείο Μέλλοντος του Υπουργείου

Εξωτερικών της Γερμανίας Γερμανίας διαθέτει κάθε χρόνο 1 εκατ. ευρώ για τη διενέργεια ελληνογερμανικών προγραμμάτων

Το ίδρυμα EVZ χρηματοδοτεί προγράμματα που συνδράμουν στη διατήρηση της μνήμης και στην ευαισθητοποίηση για τα εγκλήματα των Ναζί Το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος πραγματοποιεί δωρεές στους τομείς της τέχνης και του πολιτισμού, της παιδείας, της υγείας και του αθλητισμού και της κοινωνικής πρόνοιας Το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου συμμετέχει ως Επιστημονικός Φορέας στη χρηματοδότηση του έργου

18


• Ελληνική ιδιωτική και Γερμανική κρατική χρηματοδότηση • 12 Συνεργάτες (και στις 2 χώρες) • 7 Ιστορικοί • 3 Σκηνοθέτες • 15 Απομαγνητοφωνητές/ τριες • 30 Μεταφραστές/ στριες • 4 Προγραμματιστές • 2 Web Designers • Διάρκεια Προγράμματος: 03.2016 – 12.2018

Στοιχεία

19


Το Πρόγραμμα απευθύνεται: - στην Επιστήμη και στην Έρευνα, - σε εκπαιδευτικούς φορείς, - σε Μουσεία και Μνημεία, - στην κοινή γνώμη των δύο χωρών (Γερμανία και Ελλάδα)

20


MOG και η προφορική (ψηφιακή) Ιστορία: - στην Επιστήμη και στην Έρευνα, - στην Εκπαίδευση παρουσιάζεται στις 11 και 12 Οκτωβρίου 2019 στο ΕΚΠΑ Google <MOG ΕΚΠΑ>

21

MOG: Κίνητρα

Για τη γερμανική Κατοχή στην Ελλάδα λίγα πράγματα είναι γνωστά στη γερμανική κοινή γνώμη. Στην Ελλάδα, ωστόσο, η μνήμη της περιόδου είναι έντονη και παρούσα. Η γερμανική μεταπολεμική ιστοριογραφία έδωσε ελάχιστη προσοχή σε αυτό το κεφάλαιο της σύγχρονης ιστορίας και δεν επεξεργάστηκε το παρελθόν της ιστοριογραφικά, δικαστικά και πολιτικά. Αποτέλεσμα ήταν να επικρατήσει πλήρης άγνοια γύρω από τα γεγονότα του πολέμου στην Ελλάδα και τις γερμανικές ευθύνες που αφορούν εγκλήματα πολέμου και πολεμικές επανορθώσεις.

Titel, Datum

22

MOG: Η στοχοθεσία του προγράμματος

• Συλλογή υλικού τεκμηρίωσης για την περίοδο της Κατοχής • Ευρεία ενημέρωση για την περίοδο της Κατοχής, ειδικά στη Γερμανία,

όπου δεν υπάρχει συνείδηση της βαρύτητας και έκτασης των εγκλημάτων του β΄ παγκοσμίου πολέμου στην Ελλάδα

• Δημιουργία μιας ανεπανάληπτης πηγής, προσβάσιμης σε διεπιστημονική έρευνα στους τομείς της διδασκαλίας και της επιστήμης

• Τελευταία ευκαιρία να ληφθούν συνεντεύξεις από μάρτυρες της Κατοχής, από ανθρώπους δηλαδή που μπορούν να εξιστορήσουν γεγονότα της περιόδου έχοντας προσωπικη εμπειρία

• Συμβολή στη βελτίωση των ελληνογερμανικών σχέσεων • Δημιουργία (ψηφιακού) εκπαιδευτικού υλικού

23

MOG: Αποζημίωση;

Το 1960 η ΟΔΓ πλήρωσε στην Ελλάδα, ύστερα από σκληρό παζάρι, 115 εκατομμύρια μάρκα «αποκατάστασης» [Wiedergutmachung] για θύματα «εθνικοσοσιαλιστικών διώξεων», δηλαδή για Έλληνες διωχθέντες «διά λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς ή αντιθέσεως προς την εθνικοσοσιαλιστικήν κοσμοθεωρίαν» (Σύμβασις περί παροχών υπέρ Ελλήνων υπηκόων, θιγέντων εξ εθνικοσοσιαλιστικών μέτρων διώξεως).

Titel, Datum

24

MOG: Μαρτυρίες για την αποζημίωση

«Για τα Καλάβρυτα, εδώσανε όχι ολόκληρες αποζημιώσεις, γιατί, δίνανε 17.000 (δραχμές) για τον κάθε άνθρωπο. Οι Ιταλοί, αποζημιωθήκανε με 25.000 (δραχμές). Και εδώ αποζημιώνετε τους ανθρώπους με 17.000 (δραχμές); Δηλαδή η ζωή ενός ανθρώπου είναι κάτω απ' το μουλάρι;'' Αυτοί ήτανε. Λοιπόν, η βοήθεια ήταν η εξής. Εδίνανε μόνο για δύο σκοτωμένους, αν είχες τρεις, τέσσερις, δεν σου δίνανε. Τότε, λοιπόν, το '61 [1961] εβάλαν δικηγόρους. Οι δικηγόροι πήραν τα χρήματα για ολόκληρη την αποζημίωση. Η μάνα μου πλήρωσε και το δικηγόρο. Άλλες γυναίκες δεν τις πλήρωσαν. Μόνο οι δικηγόροι βγήκαν ωφελημένοι». Γιώτα Κολιοπούλου- Κωνσταντοπούλου, επιζώσα σφαγής Καλαβρύτων, ημερ. Γέννησης 1931 «Τα συναισθήματά μου με τον γερμανικό λαό, δεν έχω κανένα πρόβλημα. Έχω όμως πρόβλημα με την κυβέρνησή τους, η οποία δεν ξέρω γιατί, μπορεί να υπάρχει δικαιολογία. Γιατί μας αρνούνται τις επανορθώσεις και το δάνειο; Τι δικαίωμα είναι αυτό; Από πού πηγάζει; Έστω το δάνειο» Ευστάθιος Χαϊτίδης, επιζών σφαγής Πύργων Εορδαίας, ημερ. Γέννησης 1935 Titel, Datum

25


• 93 Συνεντεύξεις (αντί για 70) • περίπου 16.000 λεπτά συνεντεύξεων • περίπου 1300 φωτογραφίες των μαρτύρων (ιστορικές και

σύγχρονες) • περίπου 3.100 σελίδες απομανητοφωνημένων κειμένων

(Transkripts) • Ψηφιακό αλληλεπιδραστικό περιβάλλον έρευνας • Ιστορική επεξεργασία των μαρτυριών • Τρίγλωσσο πόρταλ (ελληνικά, γερμανικά και αγγλικά)

Τα αποτελέσματα του προγράμματος

27

Το Αρχείο στον Τύπο

28 Titel, Datum

29 Titel, Datum

30 Titel, Datum

31 Titel, Datum

32

Καθημερινή, Ελεύθερος Τύπος

33

Deutsche Welle

Titel, Datum

34


www.occupation-memories.org

http://www.occupation-memories.org/

35

MOG: Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα για τη σχολική εκπαίδευση

(2019-2020)

Υποστήριξη & Συνεργασία

36

Teaching and Learning with Interviews Εκπαιδευτική πλατφόρμα με σκοπό τη χρήση του υλικού στις σχολικές τάξεις. Χρήση της πλατφόρμας στη Γερμανία, την Πολωνία, τη Ρωσία και την Τσεχία.

04.10.2019

37 04.10.2019

38 04.10.2019

39 04.10.2019

40 04.10.2019

41

MOG: Η εκπαιδευτική πλατφόρμα • Βίντεο-συνεντεύξεις με τους μάρτυρες της

γερμανικής κατοχής • Ενημερωτικό φιλμ για την γερμανική κατοχή • Ασκήσεις με διάφορες δραστηριότητες και πλούσιο

υλικό (κείμενα, φωτογραφίες, βιογραφικά) • Δυνατότητα αποθήκευσης, εκτύπωσης και

παρουσίασης των αποτελεσμάτων • Χρονολόγιο γεγονότων, εγκυκλοπαιδικό λεξικό και

βιογραφικοί χάρτες • Για καθηγητές και μαθητές 04.10.2019

42

MOG: Θεματικοί Φάκελοι • Τα παιδιά στη Κατοχή• Στρατόπεδα συγκέντρωσης• Ολοκαύτωμα (shoah)• Αντίσταση• Αντίποινα• Η καθημερινή ζωη• Δωσίλογοι• Αποζημίωση

04.10.2019

43

Teaching and Learning with Interviews

04.10.2019

44 04.10.2019

45

MOG στην Εκπαίδευση: Διάδωση, βιωσιμότητα • Ιστοσελίδα • Εκπαιδευτική πλατφόρμα • Δελτία Τύπου • Παρουσίαση σε επιστημονικές ημερίδες (με αντικείμενο την προφορική

ιστορία, την πολιτισμική μνήμη κοκ.) • Διοργάνωση συνεδρίων • Δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και ηλεκτρονικές πλατφόρμες • Οργάνωση σεμιναρίων στη Γερμανία και την Ελλάδα

Εκπαιδευτικές δραστηριότητες: Σχεδιασμός εκδηλώσεων στο τομέα της εκπαίδευσης (συναντήσεις μαθητών) και για το ευρύτερο κοινό (για παράδειγμα πολιτιστικές βραδιές)

46

Φάση Ι του Προγράμματος: Υλικό Διδασκαλίας

1. Προετοιμασία του Υλικού Για την Ελλάδα και τη Γερμανία - και στις δύο γλώσσες - σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κάθε εκπαιδευτικού συστήματος

Ιστορική- διδακτική- τεχνική σύλληψη

Δημιουργία εκπαιδευτικού φιλμ

Ετοιμασία φιλμ για το υπόβαθρο του προγράμματος

Πρώτη Φάση

Προετοιμασία συνοδευτικού υλικού

Προσαρμογές του software

Πειραματική εφαρμογή με μαθητές και μαθήτριες Εφαρμογή στην

πλατφόρμα

Προπαρασκευαστικό στάδιο για δημιουργία αποσπασμάτων των συνεντεύξεων, έρευνα υλικού, επιλογή συνοδευτικού υλικού

Δικτύωση και σχεδιασμός για τον δεύτερο χρόνο

47

Φάση ΙΙ του Προγράμματος: Διάχυση

2. Διάδοση του μαθησιακού υλικού στις δύο χώρες - Δάσκαλοι/ ες στις δύο χώρες - Workshops για τους μαθητές στην Ελλάδα και στη Γερμανία - Εκδηλώσεις - Δημοσιοποίηση του Προγράμματος στα ΜΜΕ - Παρουσίαση αποτελεσμάτων σε επιστημονικές εκδηλώσεις

Workshops για τους μαθητές

Σεμινάρια στην Ελλάδα

Παρουσίαση αποτελεσμάτων σε επιστημονικές εκδηλώσεις

Δεύτερη Φάση

Δημοσιοποίηση του Προγράμματος στα ΜΜΕ

Δημοσιεύσεις

Ενσωμάτωση του εκπαιδευτικού υλικού στις βαθμίδες της εκπαίδευσης

Δημόσιες παρουσιάσεις της εκπαιδευτικής πλατφόρμας

48

MOG: Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα εκπαιδευτικό πόρταλ

Η ένταξη του Προγράμματος στη Διά Βίου Μάθηση • Μέτρα - Workshops με ειδικούς στη Γερμανία και την Ελλάδα - Δοκιμαστική εφαρμογή του Αρχείου σε Μουσεία και Μνημεία - Εκπαιδευτικά σεμινάρια στις δύο χώρες • Χρηματοδότηση - Δημόσιοι Φορείς - Ιδρύματα, ΜΚΟ - …..

49


www.occupation-memories.org




Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα · 2019. 11. 18. · Μνήμες...

Documents

Transcript of Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα · 2019. 11. 18. · Μνήμες...