ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ...

20
ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ 2010-11 3 Ο ΕΠΑΛ ΠΕΙΡΑΙΑ

Transcript of ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ...

Page 1: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ 2010-11

3Ο ΕΠΑΛ ΠΕΙΡΑΙΑ

Page 2: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η ΝΕΑ ΤΑΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ

2. ΠΑΓΚΟΣΜΟΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

3. ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΟΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ

4. ΕΥΕΛΙΚΤΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

5. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Page 3: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

1. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η ΝΕΑ ΤΑΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ

1.1. Η «παγκοσμιοποίηση» ως πολυδιάστατο φαινόμενο

Στη βιβλιογραφία των τελευταίων χρόνων εμφανίζεται πολύ συχνά η έννοια

της «παγκοσμιοποίησης» της οποίας όμως το περιεχόμενο και ο χαρακτήρας

παραμένουν ασαφείς. Αν και κατά βάση η «παγκοσμιοποίηση» αναφέρεται στο

χαρακτήρα των οικονομικών σχέσεων και ειδικότερα στις διεθνείς κινήσεις του

χρηματιστικού κεφαλαίου, συχνά γίνεται αναφορά στην ψηφιακή τεχνολογία ως ένα

παγκόσμιο κοινό χαρακτηριστικό όπως αυτό διαμορφώνεται από την εικονική

πραγματικότητα του δια-δικτύου. Σε αρκετές περιπτώσεις, η «παγκοσμιοποίηση»

ταυτίζεται άμεσα ή έμμεσα με τις επιπτώσεις των τεχνολογιών πληροφόρησης και

επικοινωνίας στην κοινωνική και οικονομική οργάνωση των σύγχρονων κοινωνιών.

Στο κοινωνικό επίπεδο η «παγκοσμιοποίηση» αναφέρεται στην επικράτηση

κοινών μορφών κοινωνικής οργάνωσης, την έντονη αλληλεξάρτηση των κοινωνιών

αλλά και την παρουσία κοινών προβλημάτων όπως είναι η μετανάστευση, η μόλυνση

του περιβάλλοντος, οι ασθένειες που πλήττουν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού ανά

τον κόσμο (aids, διάφορες μορφές καρκίνου), η εγκληματικότητα και τα ναρκωτικά

Ταυτόχρονα χαρακτηρίζεται από έντονες διαφορές όπως είναι η υπογεννητικότητα

στις ανεπτυγμένες χώρες σε αντίθεση με την υπερ-γεννητικότητα στις υπανάπτυκτες,

η συγκέντρωση του παγκόσμιου πλούτου σε πολύ μικρό αριθμό χωρών και ατόμων,

τόσο στο παγκόσμιο επίπεδο, όσο και στο εσωτερικό των ανεπτυγμένων χωρών, η

υποαπασχόληση, η ανεργία και η ανασφάλεια μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού

καθώς και τα νέα μεταναστευτικά ρεύματα.

Αν και η παγκοσμιοποίηση παίρνει διαφορετικές διαστάσεις σε κοινωνικό,

εθνικό, πολιτιστικό , εμείς θα επικεντρωθούμε στο οικονομικό επίπεδο. Απ’ όλες

λοιπόν αυτές τις διαστάσεις, ως πρωτεύουσα αναδεικνύεται η οικονομική όπου η

παγκοσμιοποίηση ταυτίζεται με τη νέα φάση της διεθνοποίησης του κεφαλαίου κατά

την οποία διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο η ελευθερία στην κίνηση κεφαλαίων και

ειδικότερα του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Υπό αυτό το πρίσμα, με τον όρο

«παγκοσμιοποίηση» αναφερόμαστε σε μία νέα φάση της διεθνοποίησης του

κεφαλαίου όπου επικρατούν ευρύτερες του έθνους-κράτους οντότητες και η μεγάλη

ελευθερία στην κίνηση του κεφαλαίου. Βασικό συστατικό στοιχείο αυτής της φάσης

είναι η επιβολή των νεοφιλευλεύθερων αρχών στην κοινωνική οργάνωση, η

επικράτηση των κανόνων της αγοράς σε πολλές πλευρές της κοινωνικής οργάνωσης,

η μετατροπή του κράτους πρόνοιας σε φιλανθρωπικό κράτος της εργασίας και η

επίτευξη υψηλών επιπέδων παραγωγικότητας στην κατεύθυνση της στρατηγικής

«ανταγωνιστικότητα- ποσότητα» και όχι στην κατεύθυνση της στρατηγικής

«ανταγωνιστικότητα-ποιότητα».

Page 4: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

1.2. Επιδιώξεις και προσανατολισμοί σχετικά με την αγορά εργασίας

Αποτέλεσμα των προαναφερόμενων διεργασιών είναι η ένταση των

κοινωνικών ανισοτήτων και η επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης μεγάλων

τμημάτων του πληθυσμού εξαιτίας των απολύσεων, της ανεργίας, της μετανάστευσης

και του περιορισμού των κοινωνικών δαπανών. Σ’ αυτή τη βάση η επικρατούσα

θεώρηση της αγοράς εργασίας επιδιώκει την παράπλευρη ανάδειξη ενός μοντέλου

κοινωνικής οργάνωσης όπου είναι ρυθμιστικός ο ρόλος του τρίτου τομέα της

οικονομίας. Προκειμένου να επεκταθεί ο τρίτος κοινωνικός τομέας, το παραδοσιακό

κράτος προβαίνει: α) σε υποστήριξη της τεχνολογικής διείσδυσης στις επιχειρήσεις,

β) στην χορήγηση σκιώδους αμοιβής εθελοντικής εργασίας όπου ο εργαζόμενος με

μερική απασχόληση, θα εργάζεται εθελοντικά με κίνητρο φοροαπαλλαγές στο

εισόδημά του από την μερική απασχόληση, γ) στην χορήγηση στους ανέργους όχι

επιδόματος ανεργίας αλλά «κοινωνικής αμοιβής», με την έννοια της εκπαίδευσης και

κατάρτισής τους, προκειμένου να εργαστούν εθελοντικά στον τρίτο κοινωνικό τομέα,

δ) στην παροχή χορηγιών των επιχειρήσεων προς τον τρίτο τομέα, με κίνητρο τις

φοροαπαλλαγές, ε) στην διαφοροποίηση των πηγών των φορολογικών εσόδων, με

την επέκταση των φόρων κατανάλωσης (ΦΠΑ, κλπ) αφού με την ανάπτυξη του

τρίτου τομέα δεν θα υπάρχει εισόδημα από μισθωτή εργασία αλλά σκιώδεις αμοιβές

από εθελοντική εργασία.

Παράλληλα, η θεώρηση αυτή τονίζει ως αδιαμφισβήτητες, αναπόφευκτες και

μόνιμες καταστάσεις την αβεβαιότητα ως προς τις οικονομικές εξελίξεις και την

απασχόληση, την ανάγκη διαρκούς αναδιάρθρωσης και εξέλιξης της παραγωγής, των

υπηρεσιών και των προϊόντων στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας αγοράς και την απαίτηση

για διαρκή κινητικότητα και αναπροσαρμογή του ανθρώπινου δυναμικού στις

συνεχώς μεταβαλλόμενες καταστάσεις. Έτσι επιζητείται η αναδιάταξη του

περιεχομένου της εργασίας με την πρόσθεση επιπλέον αναγκαίων γνώσεων και

ικανοτήτων στο εργατικό δυναμικό ( ευελιξία, επικοινωνία, οργανωτικές ικανότητες,

προσαρμοστικότητα) καθώς και έμφαση στις βασικές οριζόντιες γνώσεις και

ικανότητες ( ξένες γλώσσες, αναλυτική ικανότητα, μαθηματικά, πληροφορική,

πρωτοβουλία, αυτομάθηση).

Τέλος, στην εποχή της «παγκοσμιοποίησης» και στην κοινωνία της γνώσης

είναι περισσότερο από ποτέ άλλοτε αναγκαίο, το σχολείο της κριτικής, αναλυτικής

και συνθετικής ικανότητας να είναι το σχολείο της ουσιαστικής γνώσης. Αυτό με τη

σειρά του απαιτεί την συμπλήρωση του στόχου της ποιοτικής εκπαίδευσης με το

στόχο της κοινωνικής ποιότητας στην εκπαίδευση, η οποία θα επιτευχθεί κυρίως με

την ουσιαστική συμμετοχή όλων των συντελεστών της εκπαίδευσης στον καθορισμό

των προτεραιοτήτων της, την ποιοτική αναβάθμιση των προγραμμάτων χωρίς

επιβάρυνση των μαθητών και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για την

προσαρμογή των απαιτήσεων μάθησης στις ιδιαιτερότητες των μαθητών με

ταυτόχρονη διασφάλιση των ποιοτικών της προδιαγραφών. Το διακύβευμα για το

σημερινό σχολείο που είναι ενταγμένο στο περιβάλλον των τεχνολογιών

πληροφόρησης και την κοινωνία της γνώσης δεν είναι τόσο να μάθει ο μαθητής πώς

να γίνει καλός διαχειριστής αυτής της γνώσης και αυτών των τεχνολογιών, αλλά πως

αυτός θα αποκτήσει την ικανότητα να αξιοποιεί τη γνώση κριτικά και συνθετικά,

ώστε να παράγει νέες ιδέες και να συμβάλει στην ανανέωση και την εξέλιξη της.

Page 5: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

2. ΠΑΓΚΟΣΜΟΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

2.1. Εργασία

Η εργασία είναι δικαίωμα και επιλογή του κάθε ανθρώπου. Η απόκτηση

αγαθών προϋποθέτει την ένταξη στην αγορά εργασίας. Για να αποκτήσει τα αγαθά

που χρειάζεται ο άνθρωπος πρέπει να εργάζεται. Οι εργαζόμενοι κατέχουν

πρωταγωνιστική θέση στην ιστορία της οικονομίας, αφού χωρίς αυτούς δεν θα

υπήρχε «εργασία» στην αγορά.

Ένας εργαζόμενος αποφασίζει αν θα εργαστεί ή όχι, πόσες ώρες θα εργαστεί,

ποιες δεξιότητες θα αποκτήσει, πότε θα παραιτηθεί από μια θέση, ποιο επάγγελμα θα

ακολουθήσει, αν θα γίνει μέλος μιας εργατικής ένωσης και πόση προσπάθεια θα

αφιερώσει στην εργασία του. Καθεμία από αυτές τις αποφάσεις υποκινείται από την

επιθυμία μεγιστοποίησης - επιλογής της καλύτερης διαθέσιμης από μια ποικιλία

επιλογών. Έτσι, στην ιστορία οι εργάτες πάντοτε θα δρουν με τρόπο, ώστε να

μεγιστοποιούν την ευημερία τους. Το άθροισμα των αποφάσεων εκατομμυρίων

εργατών δίνει την προσφορά εργασίας στην οικονομία όχι μόνο σε όρους αριθμού

ατόμων που εισέρχονται στην αγορά εργασίας αλλά και σε όρους ποσότητας και

ποιότητας δεξιοτήτων στη διάθεση των εργοδοτών. Το σύνολο των εργαζομένων σε

μια οικονομία επηρεάζει τη διαμόρφωση και τη λειτουργία της αγοράς εργασίας. Η

ένταξη, τώρα, των ατόμων στην αγορά εργασίας, αλλά και η επιλογή εργασίας,

εξαρτώνται από δυο ομάδες παραγόντων, τους ατομικούς και τους κοινωνικο-

οικονομικούς.

Οι ατομικοί παράγοντες συνοψίζονται στη χρησιμότητα που έχει η εργασία για

κάθε άτομο. Η εργασία ικανοποιεί το άτομο, γιατί του προσφέρει κάποια οφέλη. Τα

οφέλη αυτά μπορεί να είναι άυλα και υλικά. Τα άυλα δεν αποτιμώνται εύκολα, ενώ

από τα υλικά οφέλη το σημαντικότερο είναι η αμοιβή της εργασίας, μέσω της οποίας

το άτομο μπορεί να ικανοποιεί τις καταναλωτικές του ανάγκες.

Οι κοινωνικο-οικονομικοί παράγοντες αφορούν κυρίως τα κοινωνικά

χαρακτηριστικά του λαού στον οποίο ανήκει το άτομο. Τα χαρακτηριστικά αυτά δια

μορφώνουν τις συνθήκες σύμφωνα με τις οποίες ζει το άτομο, τις συνήθειες, το

καταναλωτικό πρότυπο που ακολουθεί, τις ανάγκες του για απόκτηση υλικών αγαθών

και υπηρεσιών, τις υποχρεώσεις του στην οικογένεια και στην κοινωνία, τις

αντιλήψεις του και τις στάσεις του απέναντι στην εργασία.

Η χρησιμότητα της ατομικής προσφοράς εργασίας είναι απόρροια έμμεσου

οφέλους και, όσο μεγαλύτερο είναι το όφελος αυτό, τόσο περισσότερους λόγους

έχουμε να προσφέρουμε περισσότερη εργασία. Η εργασία ανταγωνίζεται τον

ελεύθερο χρόνο. Θυσιάζουμε εργασία για να έχουμε ελεύθερο χρόνο. Θυσιάζουμε

ελεύθερο χρόνο για να έχουμε τα άυλα και κυρίως τα υλικά οφέλη από την εργασία.

Όταν ένα ορθολογικά σκεπτόμενο άτομο πρέπει να πάρει απόφαση σχετικά με το αν

εργαστεί ή όχι, πόσες ώρες θα εργαστεί, ουσιαστικά καλείται να επιλέξει ανάμεσα σε

δυο λύσεις: Απόλαυση από τη δυνατότητα κατανάλωσης που δίνει η αμοιβή εργασίας

και απόλαυση από τον ελεύθερο χρόνο εργασίας.

Η αύξηση ή μείωση του μισθού και η γενική διαμόρφωσή του φαίνεται να

επηρεάζει και την προσφορά εργασίας. Στην περίπτωση που ο μισθός γίνει

ελκυστικότερος έχουμε: (1)αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας εργασίας από τους

εργαζόμενους και (2) εμφάνιση στην αγορά ατόμων που όσο ο μισθός τους ήταν

χαμηλός δεν εργάζονταν. Τέτοιες εφεδρείες εργαζομένων μπορεί να είναι γυναίκες,

Page 6: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

που για πρώτη φορά μπαίνουν στην αγορά εργασίας, νέοι που επιταχύνουν την είσοδο

στην αγορά εργασίας απορρίπτοντας άλλες επιλογές, ηλικιωμένοι που αποφασίζουν

να διακόψουν τη σύνταξή τους για να εργαστούν, καθώς και οικονομικοί μετανάστες

που μετακινούνται ανάλογα με το πού προσφέρονται υψηλότεροι μισθοί.

2.2. Ζήτηση και προσφορά εργασίας

Η προσφορά εργασίας, τώρα, μπορεί να διαφοροποιηθεί λόγω οικογενειακών

εξαρτήσεων, κάτι που δεν είναι σταθερό σε όλες τις κοινωνίες, αλλά μεταβάλλεται

ανάλογα με το οικογενειακό πρότυπο που επικρατεί, το οποίο στις μέρες μας

βρίσκεται υπό συνεχή αναδιατύπωση και επανακαθορισμό εξαιτίας της

πολυπολιτισμικότητας των κοινωνιών. Επίσης, μπορεί να υπάρξει διαφοροποίηση

(σύμφωνα με τη θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου) στην προσφορά εργασίας,

ανάλογα με το σύνολο των ικανοτήτων και των επίκτητων δεξιοτήτων που φέρει

καθένας στην αγορά εργασίας. Η σύνδεση του ανθρώπινου κεφαλαίου με την

προσφορά εργασίας συνίσταται στο ότι, αν ο εργαζόμενος έχει επίγνωση της

ποιότητας του ανθρώπινου κεφαλαίου που διαθέτει, θα πρέπει να αναμένει τόσο

υψηλότερη αμοιβή, όσο υψηλότερη είναι και η ποιότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου.

Η ζήτηση, τώρα, της εργασίας ορίζεται ως η συνάρτηση που συνδέει τη

ζητούμενη ποσότητα εργασίας (μετρούμενη σε αριθμό εργαζομένων ή ανθρωποώρες

εργασίας) με το μισθό. Η ζήτηση εργασίας προέρχεται από τις επιχειρήσεις. Στην

πράξη οι επιχειρήσεις προσλαμβάνουν εργάτες, όπως και άλλους συντελεστές της

παραγωγής που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία.

Η επιχείρηση σε μια ελεύθερη οικονομία έχει ως κύριο στόχο τη

μεγιστοποίηση του κέρδους. Ως κέρδος ορίζεται η μεταβλητή που προκύπτει από τη

διαφορά μεταξύ εσόδων και εξόδων και είναι αυτό που άμεσα ή έμμεσα παίζει τον

πρωταγωνιστικό ρόλο στην επιχείρηση. Η επιχείρηση παράγει επειδή υπάρχει ζήτηση

για τα αγαθά ή τις υπηρεσίες της. Η ζήτηση αυτή προέρχεται από τους καταναλωτές

και παρακινεί τους παραγωγούς (άτομα, επιχειρήσεις) να παράγουν αγαθά και να τα

διαθέτουν στην αγορά. Για να τα παραγάγουν, ενεργοποιούν μια διαδικασία, την

παραγωγική διαδικασία. Αυτή συνίσταται στη χρησιμοποίηση κάποιων εισροών, που

είναι γνωστές στην οικονομία ως «συντελεστές παραγωγής». Τέτοιοι συντελεστές

είναι: η εργασία, το κεφάλαιο, το έδαφος, η επιχειρηματικότητα, το ανθρώπινο

κεφάλαιο, η τεχνολογία.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση, από τη στιγμή κατά την οποία ο παραγωγός

επιλέγει την αναλογία των συντελεστών παραγωγής που ταιριάζει στην παραγωγή

ενός αγαθού, βρίσκεται σε μια διαδικασία προσαρμογής της ποσότητας των

συντελεστών παραγωγής στη ζήτηση του προϊόντος. Αν η ζητούμενη ποσότητα για

το αγαθό αυξηθεί, θα παράγει μεγαλύτερη ποσότητα προϊόντος και αυτό σημαίνει ότι

θα επιστρατεύσει περισσότερες εισροές. Άρα, η ζήτηση για συντελεστές παραγωγής

εξαρτάται από τη ζητούμενη ποσότητα του προϊόντος και υπό την έννοια αυτή είναι η

παράγωγη ζήτηση.

Αν μεταξύ των συντελεστών παραγωγής περιλαμβάνεται και η εργασία, από

τη ζητούμενη ποσότητα του προϊόντος εξαρτάται η ζήτηση για εργασία, η οποία υπό

την έννοια αυτή είναι η παράγωγη ζήτηση. Η επιχείρηση χρησιμοποιεί συντελεστές

παραγωγής (άρα και εργασία) για να παραγάγει προϊόν, να το προσφέρει στην αγορά

ανταποκρινόμενη στη ζήτηση των καταναλωτών, να εισπράξει τα έσοδα, να

πληρώσει από αυτά τα έξοδά της, τα οποία αποτελούν τις αμοιβές των εισροών, και

να πραγματοποιήσει κέρδη. Οι συντελεστές παραγωγής, άρα και η εργασία,

Page 7: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

συμβάλλουν στην παραγωγή, αμείβονται γι’ αυτό και η αμοιβή τους μεταφράζεται σε

κόστος της επιχείρησης.

Για να προσλάβει, τώρα, μια επιχείρηση έναν επιπλέον εργάτη, θα πρέπει να

αυξηθεί και η ποσότητα του προϊόντος που θα παραχθεί, ώστε, όταν αυτό πωληθεί, να

επιφέρει αυξημένα έσοδα στην επιχείρηση, ενώ ταυτόχρονα ο επιπλέον εργάτης, που

θα αμειφθεί με μισθό, προστίθεται στα έξοδα της επιχείρησης. Από την μια, λοιπόν,

επιβαρύνεται η επιχείρηση με έξοδα, από την άλλη πραγματοποιεί νέα έσοδα. Αν η

επιχείρηση συνεχίζει να αυξάνει τον αριθμό των εργαζομένων, θα φτάσει σε κάποιο

σημείο πέραν του οποίου η συνέχιση των προσλήψεων θα προσθέτει στο κόστος της

επιχείρησης περισσότερο απ’ όσο προσθέτει στο έσοδο. Σε σταθερό επίπεδο, τώρα,

λοιπών συντελεστών και σε σταθερό επίπεδο μισθού η επιχείρηση, χρησιμοποιώντας

ως κριτήριο την οριακή παραγωγικότητα της εργασίας, θα προσλαμβάνει

εργαζομένους μέχρι του σημείου εκείνου στο οποίο το οριακό προϊόν της εργασίας

ισούται με την αμοιβή της εργασίας. Επειδή η αξία του οριακού προϊόντος της

εργασίας μειώνεται, καθώς προσλαμβάνονται περισσότεροι εργάτες, η μείωση του

μισθού οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης για εργασία.

Η ζήτηση εργασίας, τώρα, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ένας από

αυτούς είναι η τιμή του προϊόντος. Αν αυξηθεί η τιμή του προϊόντος, θα υπάρξει

μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης, δηλαδή στο ίδιο επίπεδο μισθού θα υπάρχει

ζήτηση για μεγαλύτερο αριθμό εργατών.

Άλλος παράγοντας είναι η μεταβολή στην τιμή κάποιων από τους λοιπούς

συντελεστές. Βεβαίως, πρέπει να τονιστεί ότι η υπόθεση της σταθερότητας των

λοιπών συντελεστών παραγωγής, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της κλασικής

προσέγγισης, μπορεί να αμφισβητηθεί σήμερα περισσότερο από ποτέ λόγω της

παρατηρούμενης συνεχούς ραγδαίας μεταβολής της τεχνολογίας. Άρα, ένας

συντελεστής που βραχυχρόνια είχε θεωρηθεί σταθερός στη σημερινή πραγματικότητα

κάθε άλλο παρά σταθερός μπορεί να είναι. Οι μεταβολές του δημιουργούν αστάθεια

και έλλειψη προβλεψιμότητας στην αγορά εργασίας, με δυο σημαντικές συνέπειες:

_ την ανάγκη προσαρμογής της εργασίας στις απαιτήσεις της τεχνολογίας, και

_ την απειλή της υποκατάστασης της εργασίας από άλλους συντελεστές.

Οι οικονομολόγοι από πολύ νωρίς διέβλεπαν ότι οι τεχνολογικές αλλαγές θα

έφερναν αλλαγή στη ζήτηση για εργασία γενικά, όπως και η ζήτηση για ορισμένα

είδη εργασίας – και ειδικότερα για ειδικευμένη εργασία. Όμως οι συγκυρίες των

τελευταίων δεκαετιών σε σχέση με την τεχνολογία συντέλεσαν ώστε η υπόθεση της

τεχνολογικής αλλαγής που ευνοεί την ειδικευμένη εργασία να γίνει καθολικά

αποδεκτή. Ας σημειώσουμε ότι υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν ότι η ζήτηση για

εντελώς ανειδίκευτη εργασία μπορεί και αυτή να έχει περιθώρια αύξησης, αλλά

πάντα σε συνάρτηση με την αυξανόμενη ζήτηση για εξειδικευμένη εργασία.

2.3. Διαμόρφωση μισθών

Τα άτομα επιλέγουν την εργασία με βάση τις ικανότητές τους, με βάση την

επιθυμία τους (αν τους ταιριάζει) αλλά και με βάση τις απολαβές που θα έχουν.

Βεβαίως, η επιλογή από μέρους του εργοδότη γίνεται με βάση την εκπαίδευση -

κατάρτιση που έχει το άτομο που ζητάει εργασία. Η εκπαίδευση μπορεί να παίξει το

ρόλο του σήματος στην αγορά εργασίας, δείχνοντας στους εργοδότες ότι ο εργάτης

που έχει κάποιο πιστοποιητικό ή δίπλωμα είναι περισσότερο παραγωγικός. Η αξία της

εκπαίδευσης ως σήματος βοηθάει τους εργοδότες να διαχωρίσουν τους πολύ

παραγωγικούς εργάτες από τους λιγότερο παραγωγικούς. Η γενική κατάρτιση έχει

Page 8: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

αξία σε όλες τις επιχειρήσεις. Η ειδική κατάρτιση έχει αξία μόνο για τις επιχειρήσεις

που την παρέχουν. Οι εργάτες πληρώνουν και συλλέγουν τις αποδόσεις της γενικής

κατάρτισης.

Οι επιχειρήσεις έχουν λόγο να επιθυμούν συμπίεση του κόστους παραγωγής,

άρα, όσο υψηλότερος είναι ο μισθός, τόσο λιγότερες ανθρωποώρες εργασίας θα

θέλουν να χρησιμοποιήσουν στην παραγωγική διαδικασία. Από την πλευρά των

εργαζομένων, όσο μεγαλύτερος είναι ο μισθός, τόσο μεγαλύτερη είναι η διάθεσή τους

να προσφέρουν εργασία. Άρα, η αγορά εργασίας ισορροπεί στο επίπεδο μισθού στο

οποίο η ζητούμενη και η προσφερόμενη ποσότητα εργασίας συμπίπτουν. Σε υψηλό

επίπεδο μισθού, πολλοί είναι εκείνοι που θα επιχειρήσουν να εισέλθουν στην αγορά

εργασίας για πρώτη φορά, όπως πολλοί είναι εκείνοι που θα εντατικοποιήσουν τους

ρυθμούς τους, προκειμένου να απολαύσουν υψηλότερα οφέλη από την εργασία. Θα

υπάρξει, έτσι, μια υπερπροσφορά εργασίας, η οποία θα τείνει να συμπιέσει τους

μισθούς προς τα κάτω.

Προσπαθώντας οι επιχειρήσεις να περιορίσουν την ποσότητα της ακριβής

αμοιβής, συμπιέζεται η ζήτηση και δημιουργούνται πτωτικές τάσεις στους μισθούς.

Αντίστροφα: Την ίδια στιγμή θα προσπαθήσουν οι επιχειρήσεις να αυξήσουν την

ποσότητα της φθηνής εργασίας στην παραγωγική διαδικασία, και η αύξηση της

ζήτησης θα δημιουργήσει αυξητικές τάσεις στους μισθούς. Σε πολλά κράτη, για να

διασφαλιστεί ένα ελάχιστο επίπεδο επιβίωσης των εργαζομένων, υπάρχουν νόμοι που

επιβάλλουν το κατώτατο επίπεδο μισθών.

Μια βασική αιτία των διαφορών στους μισθούς είναι οι μεγάλες διαφορές

στους ανθρώπους – διαφορές που ανάγονται σε έμφυτα χαρακτηριστικά,

δημιουργούνται όμως λόγω εκπαίδευσης και ειδίκευσης. Η απόφαση των ανθρώπων

να επενδύσουν σε εκπαίδευση και να συσσωρεύσουν ανθρώπινο κεφάλαιο γίνεται με

βάση την προσδοκία αύξησης της παραγωγικότητάς τους και, κατ’ επέκταση, των

μελλοντικών αμοιβών. Στην περίπτωση αυτή η διαφορά του μισθού μπορεί να

θεωρηθεί ότι αποτελεί απόδοση της επένδυσης σε ανθρώπινο κεφάλαιο ή

αντιστάθμισμα για την επιπλέον παραγωγικότητα της εργασίας που

προσφέρουν οι σχετικά πιο μορφωμένοι.

Page 9: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

2.4. Η επίδραση της παγκοσμιοποίησης

Το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης δημιουργεί προϋποθέσεις αύξησης του

βαθμού κινητικότητας και ευελιξίας στην αγορά εργασίας, με επίδραση στο ύψος του

μισθού, καθώς συνδέεται με διάφορα φαινόμενα. Η ανάπτυξη των συγκοινωνιών και

επικοινωνιών μειώνει τις αποστάσεις και δημιουργεί τη συνείδηση ότι όλοι οι

κάτοικοι της γης ανήκουν σε ένα παγκόσμιο χωριό. Η κινητικότητα των εργαζομένων

και των επιχειρήσεων αυξάνεται και αυτό έχει συνέπειες στη γεωγραφική εικόνα της

παραγωγής και της αγοράς εργασίας. Ταυτόχρονα, η παγκοσμιοποίηση της γνώσης, η

τυποποίηση της γνώσης και η ευκολότερη μεταφορά τεχνογνωσίας δημιουργούν

θεωρητικά τη δυνατότατα της τεχνογνωσίας και της τεχνολογίας υπέρ της ανάπτυξης

σε οποιονδήποτε χώρο και κλάδο. Η ανάπτυξη των πολυεθνικών επιχειρήσεων και

των δικτύων λειτουργεί υπέρ της μεγαλύτερης ευελιξίας των επιχειρήσεων και, κατά

συνέπεια, της δημιουργίας κατατετμημένων εσωτερικών αγορών εργασίας.

Ο όρος «παγκοσμιοποίηση» εκφράζει την τάση των βιομηχανικών

επιχειρήσεων και των χρηματαγορών για εξάπλωση σε οποιαδήποτε χώρα του

πλανήτη. Βρισκόμαστε μπροστά στο φαινόμενο της διεθνοποίησης της

καπιταλιστικής οικονομίας. Η παγκοσμιοποίηση συνιστά υπέρβαση των εθνικών

οικονομιών.

Στην εποχή μας, ενώ είναι βέβαιο ότι η απασχόληση συρρικνώνεται και ο

αριθμός των ανέργων διογκώνεται, και συνεπώς η ποσότητα της εργασίας στη

παραγωγή μειώνεται, είναι εξίσου βέβαιο ότι το εθνικό προϊόν κινείται στα όρια της

στασιμότητας, η παραγωγικότητα των εργαζομένων βρίσκεται σε πτωτική πορεία,

ενώ, παράλληλα, εκδηλώνονται συμπτώματα άνευ προηγουμένου ευμάρειας στα

ανώτερα εισοδηματικά στρώματα.

Page 10: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

3. ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΟΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ

Απασχόληση είναι η επίσημη ονομασία της μισθωτής εργασίας. Αποτελεί δηλαδή

σύμβαση μεταξύ δύο μερών, του εργοδότη και του εργαζόμενου. Οι σχέσεις μεταξύ

εργοδοτών και εργαζομένων, τα δικαιώματα και υποχρεώσεις τους, οι κανόνες

υγιεινής και ασφαλείας, το καθεστώς συνδικαλιστικών οργανώσεων και ελευθεριών

τους, και γενικά οι κανόνες που εφαρμόζονται στην παροχή εξαρτημένης εργασίας

ρυθμίζονται από το εργατικό δίκαιο.

Εκτός από τον κλάδο του δικαίου η έννοια της απασχόλησης μελετάται επίσης

από την οικονομική επιστήμη. Για παράδειγμα εξετάζονται οι συνθήκες που ευνοούν

την αύξηση ή μείωση της απασχόλησης και μείωση ή αύξηση, αντίστοιχα, της

ανεργίας.

Βεβαίως, υπάρχει η περίπτωση το άτομο να ασκεί εργασία η οποία δεν έχει

επισήμως καταγραφεί και το προϊόν (ως εκ τούτου και τα εισοδήματα από την

αμοιβή) της οποίας είναι αδήλωτα. Σε αυτή την περίπτωση, το εν λόγω άτομο ασκεί

μαύρη εργασία και δεν καταγράφεται επισήμως ως απασχολούμενο.

Η ελληνική αγορά εργασίας παρουσιάζει χαμηλή συμμετοχή και απασχόληση

του πληθυσμού των παραγωγικών ηλικιών. Η ανεργία, ιδιαίτερα η μακροχρόνια, των

νέων και των γυναικών παρά τη διάθεση αρκετών χρηματικών πόρων μέσω τριών

διαδοχικών Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης για την ενίσχυση της απασχόλησης,

παραμένει συστηματικά υψηλή έχοντας αποκτήσει ενδημικό χαρακτήρα. Η δε

διεθνής χρηματοοικονομική κρίση, που ξεκίνησε το 2008, σε συνδυασμό με την

κρίση ελλειμμάτων και χρέους του ελληνικού Δημοσίου έχουν χειροτερεύσει τους

δείκτες απασχόλησης και ανεργίας, Ο δραστικός περιορισμός αυτών των αρνητικών

χαρακτηριστικών ή συνώνυμα η παραγωγική αξιοποίηση των ανθρωπίνων πόρων της

χώρας αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την οικονομική και κοινωνική της

βελτίωση. Ωστόσο, η διαμόρφωση και εφαρμογή αποτελεσματικής πολιτικής

απασχόλησης δυσχεραίνεται από την ανεπάρκεια γνώσης της λειτουργίας της αγοράς

εργασίας. Η παρούσα εργασία πραγματεύεται θέματα της αγοράς εργασίας, που

θεωρούνται κρίσιμα για τον σχεδιασμό και την άσκηση πολιτικής, με στόχο την

υποβοήθηση στην εξειδίκευση αρχών πολιτικής για την αύξηση της απασχόλησης.

Page 11: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

4. ΕΥΕΛΙΚΤΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

4.1. ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο για τη σύναψη σύμβασης μερικής

απασχόλησης απαιτείται έγγραφη ατομική συμφωνία (σύμβαση) μεταξύ εργοδότη και

μισθωτού. Η έγγραφη αυτή ατομική συμφωνία μπορεί να καταρτισθεί, είτε κατά τη

σύσταση της σύμβασης εργασίας είτε κατά τη διάρκεια αυτής. Η συμφωνία μπορεί

επίσης να γίνει είτε για ορισμένο είτε για αόριστο χρόνο. Με τη συμφωνία αυτή

καθορίζεται διάρκεια ημερήσιας ή εβδομαδιαίας ή δεκαπενθήμερης ή μηνιαίας

εργασίας, μικρότερη από την κανονική.

Σε εποχικές ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις οι παραπάνω έγγραφες

ατομικές συμβάσεις γίνονται για ημερήσια ή εβδομαδιαία περίοδο εργασίας. Η

συμφωνία αυτή πρέπει μέσα σε οκτώ (8) ημέρες από την κατάρτισή της να

γνωστοποιηθεί στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, διαφορετικά τεκμαίρεται ότι

καλύπτει σχέση εργασίας με πλήρη απασχόληση. Καταγγελία της σύμβασης λόγω μη

αποδοχής εργοδοτικής πρότασης για μερική απασχόληση είναι άκυρη.

Οι έγγραφες ατομικές συμβάσεις για μερική απασχόληση πρέπει να

περιλαμβάνουν τουλάχιστον τους ακόλουθους όρους:

α) τα στοιχεία ταυτότητας εργοδότη και εργαζόμενου.

β) τον τόπο παροχής της εργασίας, την έδρα της επιχείρησης ή τη διεύθυνση του

εργοδότη.

γ) το χρόνο απασχόλησης, τον τρόπο κατανομής και τις περιόδους εργασίας.

δ) τον τρόπο αμοιβής.

ε) τους τυχόν όρους τροποποίησης της σύμβασης.

Οι εργαζόμενοι που απασχολούνται με σύμβαση εργασίας μερικής απασχόλησης,

δικαιούνται, σε περίπτωση απασχόλησής τους κατά τις Κυριακές ή νόμο εξαιρέσιμες

ημέρες, καθώς και σε περίπτωση απασχόλησής τους κατά τις νυχτερινές ώρες, τη

νόμιμη προσαύξηση.

..Οι αποδοχές των μερικώς απασχολουμένων μισθωτών υπολογίζονται όπως και οι

αποδοχές του « συγκρίσιμου εργαζόμενου » (δηλ. κάθε εργαζόμενου πλήρους

απασχόλησης, που απασχολείται στην ίδια επιχείρηση με σύμβαση ή σχέση

εξαρτημένης εργασίας και εκτελεί ίδια ή παρόμοια καθήκοντα υπό αυτές τις

συνθήκες) και αντιστοιχούν στις ώρες εργασίας της μερικής απασχόλησης. Εφόσον

το ωράριο της απασχόλησης είναι μικρότερο των τεσσάρων ωρών ημερησίως, οι

αποδοχές των μερικώς απασχολούμενων προσαυξάνονται κατά επτάμισι τοις εκατό

(7,5%)

Page 12: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

Οι μερικώς απασχολούμενοι μισθωτοί έχουν δικαίωμα να λάβουν ετήσια άδεια

με αποδοχές και επίδομα αδείας, με βάση τις αποδοχές που θα ελάμβαναν κατά χρόνο

της αδείας του. Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέρα από τη

συμφωνημένη, ο εργαζόμενος έχει την υποχρέωση να την παράσχει αν είναι σε θέση

να το κάνει, στο πλαίσιο της καλής πίστης. Σε αυτήν την περίπτωση, ο μερικώς

απασχολούμενος δικαιούται αντίστοιχης αμοιβής με προσαύξηση 10%. Ο μερικώς

απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης,

όταν αυτή η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο.

Ο χρόνος της μερικής απασχόλησης λαμβάνεται υπόψη ως χρόνος προϋπηρεσίας.

Για τον υπολογισμό της προϋπηρεσίας αυτής, μερική απασχόληση που αντιστοιχεί

στο κανονικό (νόμιμο ή συμβατικό) ημερήσιο χρόνο του συγκρίσιμου εργαζόμενου

αντιστοιχεί σε μια μέρα προϋπηρεσίας.

Page 13: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

4.2. ΕΠΟΧΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Η πλειονότητα των εποχικά απασχολουμένων εργάζονται κάτω από το

καθεστώς προσωρινών συμβάσεων εργασίας με μικρή η καμία πιθανότητα

μονιμοποίησής τους, ούτε καν ίσως επιμήκυνσης της περιόδου απασχόλησης πέραν

των εκάστοτε συμφωνηθέντων.

Υπάρχουν διάφορα επαγγέλματα που συνδέονται με αυτή τη μορφή εργασίας.

Για την Ελλάδα συγκεκριμένα όλα τα επαγγέλματα που στηρίζονται στον θερινό

τουρισμό, δηλαδή τα ξενοδοχειακά, όπως υπάλληλοι υποδοχής, προσωπικό χώρων

μαζικής εστίασης (μαγειρεία, σερβίρισμα, καθαρισμός). Επίσης ζητούνται υπάλληλοι

γραφείων ταξιδιών και τουριστικών πρακτορείων, ενοικιάσεων και συντήρησης

δωματίων (και οι σχετικοί τεχνίτες όπως ελαιοχρωματιστές, διάφοροι τεχνίτες

κατασκευών κ.ά.). Μεγάλη ζήτηση παρατηρείται σε μεταφραστές, ξεναγούς, καθώς

και σε πολλές άλλες ειδικότητες όπου το μόνο προσόν είναι η επαρκής γνώση μιας (ή

κατά προτίμηση και περισσοτέρων) ξένων γλωσσών.

Πέραν αυτών των επαγγελμάτων όμως, που θεωρούνται και τα συνηθισμένα

σε επίπεδο εποχικής εργασίας, υπάρχουν και τα επαγγέλματα εκείνα των οποίων οι

θέσεις καλύπτονται εποχικά και δεν είναι τόσο γνωστά. Τέτοιες θέσεις είναι στον

τομέα παραγωγής αναψυκτικών, αεριούχων ποτών, συσκευασίας νερού κτλ. οι οποίες

γνωρίζουν ιδιαίτερη άνθηση την περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού.

Αντίστοιχα, το φθινόπωρο τα «σκήπτρα» παίρνουν οι εποχικές θέσεις που

εντάσσονται στην παραγωγική διαδικασία του κρασιού, ενώ αναλόγως με την εποχή,

μεγάλη ζήτηση υπάρχει και για τις αγροτικές εργασίες τόσο σε επίπεδο ατόμου όσο

και σε επίπεδο μικρών ομάδων. Μια άλλη πτυχή της εποχικότητας στην αγορά

εργασίας έχει να κάνει με τις μεγάλες θρησκευτικές εορτές, όπως τα Χριστούγεννα

και το Πάσχα. Υπάρχουν δεκάδες θέσεις απασχόλησης που συνδέονται κυρίως με την

αγορά ή/και την κατανάλωση αγαθών.

Οσον αφορά τα πλεονεκτήματα της εποχικής εργασίας, έστω και στην

απλούστερη μορφή της, προσφέρει τριβή και εκπαίδευση δεξιοτήτων που είναι

απαραίτητες ανεξαρτήτως του επαγγέλματος στο οποίο μπορεί να καταλήξει ένας

τωρινός εποχικός υπάλληλος. Επιπλέον, ακόμη και σε χαλεπούς καιρούς ανεργίας,

όπως οι τωρινοί, ένα βιογραφικό σημείωμα με δυσεξήγητα κενά δύσκολα εκτιμάται.

Page 14: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

Όσον αφορά τα δικαιώματά τους από την εργοδοσία, οι υποψήφιοι εποχικοί δεν θα

πρέπει να ξεχνάνε ότι δεν διαφέρουν σε τίποτε από τους υπαλλήλους που

απασχολούνται με κάποια διαφορετικού τύπου εργασιακή σχέση. Δεν θα πρέπει να

αμείβονται με τίποτε λιγότερο από το επιμίσθιο που προβλέπει ο νόμος για τον

ανειδίκευτο εργάτη και να βεβαιωθούν ότι ο εργοδότης τους τους έχει ασφαλίσει

κανονικά..

Η πλειονότητα των εποχικών επαγγελμάτων ανήκουν στον τουριστικό τομέα. Η

τουριστική βιομηχανία αποτελεί αναμφισβήτητα την αιχμή του δόρατος για τη χώρα

μας, στον τομέα της εποχικής εργασίας, γεγονός που δημιουργεί τις προϋποθέσεις

ώστε να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ελληνικής οικονομίας. Παρ' όλα αυτά

τείνει να υστερεί ως προς την ποιότητα και την ασφάλεια των θέσεων εργασίας που

δημιουργεί.

Page 15: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

4.3. ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑ

Στην σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας όπου οι νέες τεχνολογίες έχουν

εισαχθεί στην παραγωγική διαδικασία οι εργασιακές σχέσεις και γενικότερα ο τρόπος

παροχής υπηρεσιών αλλάζει συνεχώς, με στόχο να ανταποκρίνεται στις διαρκώς

αυξανόμενες ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Στα πλαίσια αυτά εφαρμόζεται τα

τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα μια εναλλακτική μορφή απασχόλησης που

ονομάζεται Τηλεργασία

"Η τηλεργασία είναι ένας ευέλικτος τρόπος οργάνωσης της εργασίας, χωρίς να είναι

απαραίτητη η φυσική παρουσία του εργαζόμενου στο χώρο εργασίας καθ’ όλη τη

διάρκεια του ωραρίου του. Η εφαρμογή της τηλεργασίας προϋποθέτει τη συχνή χρήση

τεχνικών ηλεκτρονικής επεξεργασίας πληροφοριών και την εκτεταμένη χρήση

τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού (π.χ. τηλεφώνου, αυτόματου τηλεφωνητή, φαξ,

ηλεκτρονικών υπολογιστών με πρόσβαση σε δίκτυο), αλλά και άλλων προηγμένων

τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, όπως ISDN, φωνητικό mail, φωνητική και βίντεο

τηλεδιάσκεψη, εκτροπή κλήσεων, κινητή τηλεφωνία κ.ά.”

Αρχικά στις ΗΠΑ αλλά πλέον και στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεκάδες χιλιάδων

εργαζομένων απασχολούνται με το σύστημα της τηλεργασίας . Οι συνθήκες που

βοήθησαν και συντέλεσαν στην εμφάνιση και την καθιέρωση της νέας αυτής μορφής

εργασίας είναι αρκετές και ιδιαίτερα σημαντικές, όπως:

Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και του διαδικτύου που βοηθάει στην

εκμηδένιση των αποστάσεων και του χρόνου.

Η ανάγκη, κυρίως όμως η δυνατότητα, απασχόλησης ειδικών ομάδων

εργαζομένων όπως τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι άνεργοι και οι μερικώς

απασχολούμενοι. Με την αξιοποίηση των νέων δυνατοτήτων που

προσφέρονται από τις νέες τεχνολογίες και τις τηλεπικοινωνίες είναι πλέον

εφικτή η ένταξη των ανωτέρω αφενός γιατί οι μέχρι πρότινος αντικειμενικές

δυσκολίες ξεπεράστηκαν αφετέρου γιατί δημιουργείται ένα νέο πλαίσιο

επανεκπαίδευσης στην κατεύθυνση της δημιουργίας νέων, καινοτόμων

ειδικοτήτων.

Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας δημιούργησε ευνοϊκές συνθήκες

προσέγγισης των επιχειρήσεων και συνεπώς και των εργαζομένων

συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην εξ αποστάσεως παροχή υπηρεσιών

(τηλεργασία

Page 16: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

Τα υπέρ

Η εργασία από το σπίτι μπορεί να συμβάλει στη ελαχιστοποίηση των εξόδων

και του χρόνου που απαιτούνται για την καθημερινή μετακίνηση στη δουλειά.

Από πλευράς υγείας το σπίτι είναι σίγουρα ένα πιο "πράσινο" περιβάλλον.

Λιγότερες ακτινοβολίες, λιγότερα και πιο ήπια χημικά καθαρισμού.

Και από πλευράς ψυχικής υγείας τα πράγματα μπορεί να είναι καλύτερα.

Πολλοί εργαζόμενοι αναπτύσσουν ψυχολογικές νόσους ως αποτέλεσμα της

καταχρηστικής συμπεριφοράς των προϊσταμένων τους, της έλλειψης

πρωτοβουλίας, της ρουτίνας και του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος.

Τα κατά

Εργασία στο σπίτι, όμως, σημαίνει και «μοναξιά». Η δουλειά είναι μια

πολύτιμη μορφή κοινωνικοποίησης και προσφέρει το απαραίτητο ερέθισμα

για δημιουργία. Οι ιδέες που ακούμε από τους συναδέλφους μας είναι

πολύτιμες, οι υποδείξεις τους είναι και εποικοδομητικές ενώ η συμμετοχή στο

γίγνεσθαι της εταιρείας μας διαμορφώνει και επαγγελματικά.

Από την άποψη της παραγωγικότητας, απαιτείται τεράστια αυτοπειθαρχία για

να μη χάνεται χρόνος αριστερά δεξιά. Η τηλεόραση, το ραδιόφωνο και η

παρουσία άλλων προσώπων μπορούν να χαλάνε την αυτοσυγκέντρωση ενώ η

έμφυτη τάση που έχουμε να κάνουμε διάλλειμα μετά από μερικά λεπτά

εργασίας μπορεί να βγει εκτός ελέγχουν και να γίνει η αιτία για περισσότερη

εργασία και για άστατα ωράρια.

Page 17: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

4.4 . ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου υπάρχει, όταν συμφωνήθηκε ρητώς ή

σιωπηρώς ορισμένη διάρκεια χρόνου εργασίας (λ.χ. 6 μήνες, 1 έτος κλπ), ή μέχρι

την επέλευση ορισμένου γεγονότος ή προκύπτει προφανώς αυτή από το είδος και τη

φύση της εργασίας για την οποία έχει προσληφθεί ο μισθωτός (όπως λ.χ. γίνεται για

συμβάσεις εποχιακής εργασίας ή για την εκτέλεση συγκεκριμένης εργασίας).

Δηλαδή όταν συμφωνείται ρητώς ή σιωπηρώς ορισμένο χρονικό χημείο λήξεως της

εργασίας. Η σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου λήγει μόνο με καταγγελία από

τον εργοδότη ή τον μισθωτό, και αφού βέβαια καταβληθεί η νόμιμη αποζημίωση.

Σιωπηρή ανανέωση: Εάν συνεχίζεται η παραμονή του μισθωτού στην εργασία

και μετά τη λήξη της συμβάσεως ορισμένου χρόνου, καθώς επίσης και όταν

εξακολουθήσει να εργάζεται για ικανό διάστημα και όχι για λίγες μόνο ημέρες

χωρίς εναντίωση του εργοδότη αλλά με τη συγκατάθεσή του, μετατρέπεται αυτή σε

σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου. Διευκρινίζεται ότι για την ανωτέρω σιωπηρή

ανανέωση της σύμβασης απαιτείται, όχι μόνο να παρέχεται εργασία χωρίς

εναντίωση του εργοδότη, αλλά και με τους ίδιους όρους. Εάν όμως παρέχεται με

διαφορετικούς όρους και γίνεται αποδεκτή από τον εργοδότη, τότε πρόκειται για

νέα σύμβαση εργασίας.

Με τη λήξη της σύμβασης ορισμένου χρόνου ο εργοδότης υποχρεούται να δώσει

στον εργαζόμενο πιστοποιητικό εργασίας, με τη χρησιμοποίηση του οποίου ο

τελευταίος λαμβάνει από τον ΟΑΕΔ επίδομα ανεργίας.

Η σύμβαση ορισμένου χρόνου μπορεί να καταγγελθεί πριν τη λήξη της για

«σπουδαίο λόγο». Η έννοια του σπουδαίου λόγου δεν μπορεί να προσδιορίστεί με

ακρίβεια από κάποιο νόμο. Μόνο τα δικαστήρια μπορούν να αποφασίσουν κατά

περίπτωση, αν τα στοιχεία που επικαλούνται τα αντιδικούντα μέρη αποτελούν

σπουδαίο λόγο ή όχι. «Σπουδαίος λόγος» είναι η ύπαρξη γεγονότων στη διάρκεια

της σύμβασης, εξαιτίας των οποίων είναι αδύνατη η συνέχισή της, σύμφωνα με την

καλή πίστη και τα χρηστά συναλλακτικά ήθη.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις καταγγελίας της σύμβασης από τον εργοδότη:

Επαγγελματική ανεπάρκεια

Αρνηση παροχής εργασίας και μη συμμόρφωση σε εντολές του εργοδότη

Υβριστική συμπεριφορά εργαζόμενου

Μακρόχρονη απουσία από την εργασία

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις καταγγελίας της σύμβασης από τον εργαζόμενο:

Υβριστική συμπεριφορά του εργοδότη, μείωση της προσωπικότητας του

εργαζόμενου

Αθέτηση ουσιωδών όρων της σύμβασης

Παρατεταμένη μη καταβολή αποδοχών

Παράλειψη τήρησης υποχρεώσεων για την υγιεινή και την ασφάλεια

Page 18: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

4.5. ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ (Δανεισμός Εργαζομένων)

Η νοικιασμένη εργασία είναι λοιπόν ένα από τα αγαθά της ευελιξίας της αγοράς

που λύνει τα χέρια των επιχειρήσεων για πιο φτηνούς εργαζόμενους, για απαλλαγή

των εταιρειών από τις ασφαλιστικές εισφορές στα ταμεία, για κατάργηση των

συλλογικών συμβάσεων, με λίγα λόγια για περισσότερη εκμετάλλευση των

εργαζομένων και περισσότερα κέρδη για τους εργοδότες. Το σημαντικότερο όφελος

των αφεντικών είναι ότι παρακάμπτεται το δίκαιο της καταγγελίας της σύμβασης

εργασίας, και αποδυναμώνεται η συλλογική εκπροσώπηση και διαπραγμάτευση τόσο

για το προσωπικό της επιχείρησης, όσο κυρίως για τους εργαζόμενους διαμέσου των

εταιριών ενοικίασης.

Ο δανεισμός εργαζομένων λοιπόν, αποτελεί ένα ακόμα μέσο για να ξεπεραστούν

τα εμπόδια που θέτει η εργατική νομοθεσία και η από τα κάτω δράση των εργατών.

Ανατρέπονται οι συλλογικές συμβάσεις, αφού ο κάθε μισθωτός εντάσσεται σε

διαφορετικό εργασιακό πλαίσιο. Με τη μέθοδο της ενοικίασης, χιλιάδες εργαζόμενοι

χάνουν δικαιώματα και απαρτίζουν ένα πολύ φτηνό και ευέλικτο εργατικό δυναμικό.

Το σλόγκαν άλλωστε των εταιρειών ενοικίασης προς τις επιχειρήσεις – πελάτες,

είναι δηλωτικό: «Συνεργαζόμαστε μαζί σας με στόχο την βελτίωση της

ανταγωνιστικότητας και της αποτελεσματικότητάς σας, τοποθετώντας το

καταλληλότερο ανθρώπινο δυναμικό με τον πιο οικονομικό για εσάς τρόπο».

Αφού έχει επιτευχθεί η αποκαθήλωση μεγάλου μέρους των κατακτήσεων της

εργατικής τάξης των προηγούμενων δεκαετιών βρισκόμαστε στο σημείο να

κατοχυρώνονται και να νομιμοποιούνται πλέον τα σύγχρονα εργασιακά

σκλαβοπάζαρα. Οι δουλέμποροι λοιπόν των εταιριών ενοικίασης ελέγχουν τις

οδοντοστοιχίες των υποψήφιων εργατών υποβάλλοντάς τους σε ψυχοτεχνικά τεστ,

ερωτηματολόγια προσωπικότητας και συνεντεύξεις με ειδικούς ψυχολόγους

εγκαθιδρύοντας τις σύγχρονες μορφές πειθαρχίας και εκμετάλλευσης. Πατεντάρουν

και δημιουργούν τις σύγχρονες τράπεζες ανθρώπινου δυναμικού. Η ποιοτική

διαφορά με τα τυπικά αφεντικά είναι ότι οι δουλέμποροι των εταιρειών «εξεύρεσης

εργατών» απογυμνώνουν τους εργάτες από κάθε υλική υπόσταση και κωδικοποιούν

τις γνώσεις, την επινοητικότητα, τις γλωσσικές και κοινωνικές δεξιότητες, τα

στοιχεία της προσωπικότητας μετατρέποντάς τα σε αποστειρωμένα πακέτα χρόνου.

Θέλουν να μας πείσουν ότι οι εργάτες είναι απλά ανταλλάξιμα πακέτα χρόνου, χωρίς

δικαιώματα ανά πάσα στιγμή διαθέσιμοι στην προσταγή της εργασίας. Έπειτα

έρχονται οι επιχειρήσεις οι οποίες νοικιάζουν, αγοράζουν ή δανείζονται αυτά τα

πακέτα χρόνου από τις εταιρίες ενοικίασης χωρίς καμία ευθύνη για την ασφάλιση,

την υγεία και τη συνταξιοδότηση των εργαζομένων.

Στην πράξη οι «δανεικοί» εργαζόμενοι λόγω της άμεσης και διαρκούς απειλής της

διακοπής της ενοικίασής τους δεν έχουν δυνατότητα διαπραγμάτευσης με τους

εργοδότες τους, δεν συνδικαλίζονται, δεν λαμβάνουν ούτε ολόκληρο το

προβλεπόμενο νόμιμο ημερομίσθιο, δεν απολαμβάνουν την προστασία του

Εργατικού Δικαίου, εργάζονται με πολύ χειρότερους όρους από τους μόνιμους

εργαζόμενους της εταιρείας στην οποία τους δανείζει ο εργοδότης τους κατά

παράβαση της συνταγματικής αρχής της ίσης μεταχείρισης και στις περισσότερες των

περιπτώσεων δεν ασφαλίζονται.

Page 19: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

5. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Φώκιαλη, Π., 2004, Φύλο και νέα εκπαιδευτικά και εργασιακά περιβάλλοντα

στην κοινωνία της πληροφορίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Π.Μ.Σ.

2. Βεργόπουλος, Κ., Παγκοσμιοποίηση η Μεγάλη Χίμαιρα, «Νέα Σύνορα»- Α.Α.

Λιβάνη, Αθήνα 1999.

3. Ρώμας, Χ. (επιμ.), Παγκοσμιοποίηση, 2001.

4. Πετρινιώτη, Ξ., Αγορές εργασίας, οικονομικές θεωρίες και έρευνες, Παπαζήση,

Αθήνα 1989, σελ. 289-391

5. ΚΕΠΕΑ- ΓΕΣΕΕ ( ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ

ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΔΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ )

6. Ο.Α.Ε.Δ. (ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ )

7. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

Page 20: ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ3epal-peiraia.att.sch.gr/3tlp/images/stories/docs/stadiodromia20112012.pdf · ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΣΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ

«ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΝΕΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ» ΕΙΝΑΙ :

1. ΚΑΡΑΝΤΑΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

2. ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

3. ΣΚΟΥΡΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ

4. ΠΕΤΡΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ

5. ΤΡΑΣΑΝΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

6. ΜΙΦΤΑΡΙ ΜΕΛΙΝΑ

7. ΝΕΜΠΟ ΓΙΩΡΓΟΣ

8. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

9. ΚΑΠΑΡΗ ΚΥΡΙΑΚΗ

10. ΣΚΡΙΒΑΝΟΥ ΣΟΦΙΑ

11. ΓΛΥΝΟΥ ΕΛΠΙΔΑ

12. ΝΟΥΧΑ ΓΙΑΝΝΗΣ

13. ΠΡΟΔΡΟΜΙΔΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

14. ΝΤΡΕΓΙΑΙ ΑΝΔΡΕΑΣ

Η ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΝΤΕΛΟΥ ΑΡΓΥΡΩ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΜΑΘΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΥΧΕΤΑΙ

ΟΛΟΨΥΧΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ, ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ

ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΥΤΥΧΙΑ!