ΕΠΙΤΟΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ · 2018. 12. 14. · τους Ν 4541, 4548/2018),...

Επιτομή Εμπορικού ∆ικαίου

Επιτομή Εμπορικού Δικαίου - 2η έκδ.

Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος

ISBN 978-960-622-560-4

Σύμφωνα με το Ν. 2121/93 για την Πνευματική Ιδιοκτησία απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου, η απο-θήκευσή του σε βάση δεδομένων, η αναμετάδοσή του σε ηλεκτρονική ή οποιαδήποτε άλλη μορφή και η φωτοανατύπωσή του με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη.

ΔΗΛΩΣΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΥ

Το περιεχόμενο του παρόντος έργου έχει τύχει επιμελούς και αναλυτικής επιστημονικής επεξεργασίας. Ο εκδοτικός οίκος και οι συντάκτες δεν πα-ρέχουν διά του παρόντος νομικές συμβουλές ή παρεμφερείς συμβουλευ-τικές υπηρεσίες, ουδεμία δε ευθύνη φέρουν για τυχόν ζημία τρίτου λόγω ενέργειας ή παράλειψης που βασίστηκε εν όλω ή εν μέρει στο περιεχόμε-νο του παρόντος έργου.

Εκδοτική επιμέλεια: Θεόδωρος ΣτίγκαςArt Director: Θεόδωρος ΜαστρογιάννηςΥπεύθυνος Παραγωγής: Ανδρέας ΜενούνοςΦωτοστοιχειοθεσία: Χρυσούλα ΖιαΠαραγωγή: NB Production ΑΜ221018M23

Μαυρομιχάλη 23 | 106 80 | ΑθήναΤ 210 3678 800 | F 210 3678 819www.nb.org | [email protected]Αθήνα: Μαυρομιχάλη 2 | 106 79 | Τ 210 3607 521Πειραιάς: Φίλωνος 107-109 | 185 36 | Τ 210 4184 212Πάτρα: Κανάρη 15 | 262 22 | Τ 2610 361 600Θεσσαλονίκη: Φράγκων 1 | 546 26 | Τ 2310 532 134

© 2018, ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΕΒΕ

http://www.nb.org/

mailto:[email protected]

Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος ∆ικηγόρος στον Άρειο Πάγο

Επιτομή Εμπορικού ∆ικαίου

Ενημέρωση με τους Ν 4541, 4548, 4549/2018

2η έκδοση

A compendium of commercial law - 2nd ed.

Athanasios Polychronopoulos, Attorney-at-law (licensed to practice before the Greek Supreme Court)

Abstract: This volume covers the main topics of commercial law, as in force cur-rently following several developments. The first section includes an analysis of commercial law as an institution and of mediation as a commercial term. The sec-ond section focuses on the general part of commercial law, followed by a third section on industrial property and further sections on business funding agree-ments, competition law, negotiable instruments, business entities, insolvency, maritime law, and insurance law respectively.

ISBN 978-960-622-560-4

COPYRIGHT

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, without the prior permission of NOMIKI BIBLIOTHIKI S.A., or as expressly permitted by law or under the terms agreed with the appropriate reprographic rights organisation. Enquiries concerning reproduction which may not be covered by the above should be addressed to NOMIKI BIBLIOTHIKI S.A. at the address below.

DISCLAIMER

The content of this work is intended for information purposes only and should not be treated as legal advice. The publication is necessarily of a general nature; NOMIKI BIBLIOTHIKI S.A. makes no claim as to the comprehensiveness or accuracy of the information provided; Information is not offered for the purpose of providing individualized legal advice. Professional advice should therefore be sought before any action is undertaken based on this publication. Use of this work does not create an attorney-client or any other relationship between the user and NOMIKI BIBLIOTHIKI S.A. or the legal professionals contributing to this publication.

23 Mavromichali str. | 106 80 | Athens | GreeceT +30 210 3678 800 | F +30 210 3678 819www.nb.org | [email protected]

© 2018, NOMIKI BIBLIOTHIKI S.A.

tel:+30 210 3678 800

tel:+30 210 3678 819

http://www.nb.org/

mailto:[email protected]

VII

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Στο έργο «ΕΠΙΤΟΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ∆ΙΚΑΙΟΥ» αναπτύσσονται οι βασικές θε-ματικές ενότητες του εμπορικού δικαίου, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί και ισχύουν σήμερα. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο εξετάζεται συστηματικά και παρουσιάζεται με τρόπο που συνδυάζει τη θεωρητική αλλά και την πρακτι-κή θεώρηση των σχετικών θεμάτων. Συγκεκριμένα η ύλη παρατίθεται κατα-νεμημένη σε δέκα κεφάλαια - ενότητες, που καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα εμπορικής νομοθεσίας, η οποία παρουσιάζεται με τρόπο εύληπτο και περιε-κτικό. Οι ενότητες αυτές, είναι οι εξής:

Στην πρώτη ενότητα εξετάζεται το εμπορικό δίκαιο ως θεσμός και η δι-αμεσολάβηση ως όρος του εμπορικού δικαίου. Στην δεύτερη ενότητα πα-ρατίθεται το γενικό μέρος του εμπορικού δικαίου κι οι εμπορικές πράξεις, στην τρίτη το δίκαιο της βιομηχανικής ιδιοκτησίας, στην τέταρτη οι συμ-βάσεις χρηματοδότησης επιχειρήσεων, στην πέμπτη το δίκαιο του ανταγω-νισμού, στην έκτη τα αξιόγραφα, στην έβδομη οι εταιρείες (ενημέρωση με τους Ν 4541, 4548/2018), στην όγδοη το πτωχευτικό δίκαιο (ενημέρωση μέ-χρι και τον Ν 4549/2018), στην ένατη το ναυτικό δίκαιο και τέλος, στην δέκα-τη ενότητα το ασφαλιστικό δίκαιο.

Το έργο συμπληρώνεται από αναλυτικό και χρηστικό ευρετήριο, που κα-λύπτει ολόκληρη την παραπάνω ύλη.

Με τον τρόπο που παρουσιάζεται η ύλη του βιβλίου, παρέχεται στον χρή-στη η απαιτούμενη ολοκληρωμένη ενημέρωση, ενώ παράλληλα διευκρινίζο-νται και τα τυχόν αμφιλεγόμενα θέματα που αφορούν το εκάστοτε εξεταζό-μενο αντικείμενο του συγκεκριμένου κλάδου.

Το παρόν έργο αποτελεί ένα διδακτικό εγχειρίδιο για νέους δικηγόρους που ασχολούνται με το γνωστικό αντικείμενο του εμπορικού δικαίου, για ασκούμενους δικηγόρους, για υποψηφίους σε διαγωνισμούς και για νομικούς που ξεκινούν τη γνώση τους στο εμπορικό δίκαιο.

Αθήνα, Οκτώβριος 2018

Ο Εκδότης

IX

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ .................................................................................................... VII

1. ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ∆ΙΚΑΙΟΚΑΙ H ∆ΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ

§ 1. Ιστορία.......................................................................................................3

§ 2. To εμπορικό δίκαιο2.1. Γενικά .......................................................................................................32.2. Οι κανόνες του εμπορικού δικαίου .........................................................42.3. Η διαμεσολάβηση ....................................................................................4

2.3.1. Η κυκλοφορία των οικονομικών αγαθών και των υπηρεσιών (τομείς παραγωγής) ................................................4

2.3.2. Είδη διαμεσολάβησης (ενδεικτικά) ..................................................52.3.3. Η χρησιμότητα των διακρίσεων διαμεσολάβησης ............................62.3.4. Τα λοιπά στοιχεία της διαμεσολάβησης (κίνδυνος, κέρδος) .............62.3.5. Ορισμοί της εμπορικής δραστηριότητας, του εμπορίου,

της αγοράς, του οικονομικού συστήματος, του οικονομικού συντάγματος. ........................................................6

2.4. Η επιχείρηση (firm) ..................................................................................7

2. ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ∆ΙΚΑΙΟΥ

§ 3. Γενικό μέρος εμπορικού δικαίου .......................................................11

§ 4. Οι εμπορικές πράξεις4.1. Πρωτότυπα εμπορικές πράξεις ............................................................114.2. Κατ’ αναλογία πρωτότυπα εμπορικές πράξεις .....................................114.3. Παράγωγα εξ υποκείμενου και εξ αντικειμένου εμπορικές

πράξεις .................................................................................................124.4. Αμφιμερώς εμπορικές πράξεις ............................................................134.5. Ετερομερώς εμπορικές πράξεις ..........................................................13

X

§ 6. Οι πρωτότυπα εμπορικές πράξεις του χερσαίου εμπορίου (αρ. 2 ∆ΑΕ)

6.1. Σύμβαση αγοράς προς μεταπώληση .....................................................146.2. Επιχείρηση χειροτεχνίας ......................................................................156.3. Επιχείρηση παραγγελίας .......................................................................166.4. Επιχείρηση μετακόμισης (χερσαία μεταφορά) .....................................186.5. Επιχείρηση προμήθειας.........................................................................186.6. Επιχείρηση πρακτορείας .......................................................................186.7. Επιχείρηση πλειστηριασμών (δημοπρασιών) .......................................196.8. Επιχείρηση δημοσίων θεαμάτων ..........................................................196.9. Kολλυβιστικές εργασίες .......................................................................206.10. Τραπεζικές εργασίες ...........................................................................206.11. Μεσιτικές εργασίες ............................................................................216.12. Συναλλαγματικές και οι αποστολές χρημάτων από τόπο σε τόπο .....22

§ 7. Οι πρωτότυπα εμπορικές πράξεις του θαλάσσιου εμπορίου (αρ. 3 ∆ΑΕ)

7.1. Επιχείρηση κατασκευής πλοίου (ναυπήγηση) .......................................227.2. Αγορά πλοίου .........................................................................................227.3. Πώληση πλοίου .....................................................................................237.4. Μεταπώληση πλοίου .............................................................................237.5. Θαλάσσιες αποστολές ...........................................................................237.6. Αγορά ή πώληση αρμένων, εξαρτιών και ζωοτροφιών ........................237.7. Ναύλωση ................................................................................................237.8. Ναυτικό δάνειο ......................................................................................247.9. Ασφάλιση ...............................................................................................247.10. Όσα άλλα συναλλάγματα αφορούν τη ναυτική εμπορία ......................247.11. Συμβάσεις ναυτολόγησης....................................................................257.12. Συμβάσεις εργασίας ναυτικών εμπορικών πλοίων ............................25

§ 8. Οι πρωτότυπα εμπορικές πράξεις με νεώτερους νόμους ............25

§ 9. Η εμπορική ιδιότητα9.1. Ορισμός του εμπόρου ............................................................................26

XI

9.2. Προϋποθέσεις κτήσης της εμπορικής ιδιότητας .................................269.2.1. Ουσιαστικό σύστημα ......................................................................269.2.2. Τυπικό σύστημα .............................................................................29

9.3. Ο κατά τεκμήριο έμπορος .....................................................................299.4. Οι συνέπειες της εμπορικής ιδιότητας ................................................299.5. Απώλεια της εμπορικής ιδιότητας .......................................................34

§ 10. Τα εμπορικά βιβλία10.1. Γενικά ...................................................................................................3410.2. Τα υποχρεωτικά εμπορικά βιβλία του ΕμπΝ .......................................3510.3. Οι κανόνες κανονικής τήρησης των εμπορικών βιβλίων ...................3610.4. Η αποδεικτική δύναμη των εμπορικών βιβλίων ................................3610.5. Ανακοίνωση των εμπορικών βιβλίων αρ. 14 ΕμπΝ .............................3710.6. Εμφάνιση των εμπορικών βιβλίων αρ. 15 ΕμπΝ .................................37

3. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ Ι∆ΙΟΚΤΗΣΙΑ

§ 11. Το δίκαιο της βιομηχανικής ιδιοκτησίας11.1. Ορισμός ...............................................................................................4111.2. Η εμπορική επωνυμία ..........................................................................42

11.2.1. Ορισμός .....................................................................................4211.2.2. ∆ιακρίσεις εμπορικών επωνυμιών ............................................4311.2.3. Απόκτηση της εμπορικής επωνυμίας .........................................4311.2.4. Αρχές που διέπουν την εμπορική επωνυμία ...............................4411.2.5. Η προστασία της εμπορικής επωνυμίας .....................................4411.2.6. Παραγραφή ................................................................................45

11.3. Ο διακριτικός τίτλος ...........................................................................4611.3.1. Ορισμός .....................................................................................4611.3.2. Απόκτηση του διακριτικού τίτλου ..............................................4611.3.3. Η προστασία του διακριτικού τίτλου ..........................................46

11.4. Το σήμα (αρ. 121 επ. Ν 4072/2012 ο.τ. Ν 4155/2013) .........................4611.4.1. Ορισμός .....................................................................................46

XII

11.4.2. ∆ιακρίσεις .................................................................................4711.4.3. Απόκτηση του δικαιώματος επί του σήματος .............................4811.4.4. Προϋποθέσεις παραδοχής της δήλωσης σήματος

(τυπικό σύστημα) .......................................................................4911.4.5. Εκμετάλλευση ...........................................................................5111.4.6. Απώλεια του δικαιώματος επί του σήματος ...............................5211.4.7. Προστασία .................................................................................5311.4.8. Παραγραφή ................................................................................54

11.5. Η ευρεσιτεχνία (Ν 1733/1987) ............................................................5511.5.1. Ορισμός της εφεύρεσης ............................................................5511.5.2. Το δικαίωμα επί της εφεύρεσης .................................................5511.5.3. Ο πρωτουργός της εφεύρεσης ...................................................5511.5.4. Ο δικαιούχος διπλώματος ευρεσιτεχνίας ...................................5611.5.5. Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας .........................................................5611.5.6. Είδη διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ...............................................5711.5.7. Η διαδικασία απονομής διπλώματος ευρεσιτεχνίας ...................5711.5.8. Απαιτούμενες προϋποθέσεις της εφεύρεσης για

να απονεμηθεί δίπλωμα .............................................................5811.5.9. Ακυρότητα του διπλώματος ευρεσιτεχνίας

(αρ. 15 Ν 1733/1987) ..................................................................5911.5.10. Οι λόγοι ακυρότητας του διπλώματος ευρεσιτεχνίας .................6011.5.11. Έκπτωση από του διπλώματος ευρεσιτεχνίας

(αρ. 16 Ν 1733/1987) ..................................................................6011.5.12. Η μεταβίβαση του διπλώματος ευρεσιτεχνίας

(αρ. 12 Ν 1733/1987) ..................................................................6011.5.13. Εκμετάλλευση του διπλώματος ευρεσιτεχνίας

(αρ. 10, 11, 12, 13, 14 Ν 1733/1987) .............................................6111.5.14. Η προστασία του διπλώματος ευρεσιτεχνίας

(αρ. 17 Ν 1733/1987) .................................................................6311.5.15. Παραγραφή αρ. 17 παρ. 4 ............................................................63

11.6. Οι τεχνολογικές καινοτομίες Ν 1733/1987 ........................................6411.6.1 Πιστοποιητικό Υποδείγματος Χρησιμότητας (Π.Υ.Χ) ...................6411.6.2. Οι τεχνικοί νεωτερισμοί ............................................................64

11.7. Σύμβαση μεταφοράς τεχνολογίας ......................................................65

XIII

11.8. Βιομηχανικά και βιοτεχνικά σχέδια και υποδείγματα (Ν 2417/1996, Π∆ 259/1997) ...............................................................65

11.9. Συλλογικά διακριτικά (Kανονισμός ΕΕ 1151/2012) ............................6611.10. ∆ιακριτικά που προστατεύονται από το αρ. 13 Ν 146/1914

(διακριτικά ουσιαστικού συστήματος)..............................................67

4. ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

§ 12. Συμβάσεις χρηματοδότησης επιχειρήσεων12.1. Η σύμβαση δικαιόχρησης franchising ..................................................7112.2. H σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης leasing (Ν 1665/1986 ο.τ.) ...7112.3. Η σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων factoring

(Ν 1905/1990 ο.τ) ................................................................................7212.4. Η σύμβαση αγοράς επιχειρηματικής απαίτησης forfaiting

(Ν 1905/1990 ο.τ.) ................................................................................7312.5. Τιτλοποίηση απαιτήσεων (Ν 3156/2003) ............................................73

5. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

§ 13. Ο αθέμιτος ανταγωνισμός Ν 146/191413.1. Ορισμός ...............................................................................................7713.2. Γενική ρήτρα αρ. 1 Ν 146/1914 ............................................................78

13.2.1. Η σχέση της διάταξης αρ. 1 Ν 146/1914 και της διάταξης αρ. 919 ΑΚ .............................................................79

13.2.2. Ενδεικτικές περιπτώσεις εφαρμογής αρ. 1 Ν 146/1914 .............7913.3. Αθέμιτες πράξεις εναντίον όλων των ανταγωνιστών .......................81

13.3.1. Ψευδής διαφήμιση αρ. 3 Ν 146/1914 («μικρή γενική ρήτρα») ......8113.3.2. Ψευδής δημόσια αναγγελία εκποίησης εμπορευμάτων

προερχομένων από πτώχευση, αρ. 6 Ν 146/1914 ........................8213.3.3. Ψευδής δημόσια αναγγελία εκποίησης εμπορευμάτων

προερχομένων από διάλυση καταστήματος, αρ. 7 Ν 146/1914 ....82

XIV

13.4. Αθέμιτες πράξεις εναντίον συγκεκριμένου ανταγωνιστή .................8313.4.1. Απλή δυσφήμηση κατά ανταγωνιστή αρ. 11 Ν 146/1914 και

συκοφαντική δυσφήμηση κατά ανταγωνιστή αρ. 12 Ν 146/1914.......................................................................83

13.4.2. Προσβολή διακριτικών ουσιαστικού συστήματος αρ. 13 Ν146/1914 .......................................................................84

13.4.3. Αθέμιτη ανακοίνωση ή χρήση εμπορικών και βιομηχανικών απορρήτων αρ. 16-18 Ν 146/1914. ..............................................85

13.4.4. Καταχρηστική εκμετάλλευση της οικονομική εξάρτησης αρ. 18α Ν 146/1914 ....................................................................86

13.5. Προστασία ...........................................................................................8613.5.1. Αστική .........................................................................................8613.5.2. Ποινική ........................................................................................8713.5.3. Παραγραφή ..................................................................................87

§ 14. Το δίκαιο προστασίας της ελευθερίας του ανταγωνισμού Ν 3959/2011 ο.τ, αρ. 101, 102, 107, 108 ΣΛΕΕ, ΕΚ 139/2004 .......88

14.1. Ορισμός ...............................................................................................8814.2. Η ανεξάρτητη αρχή «Επιτροπή Ανταγωνισμού ΕΑ» .............................8814.3. Κυρώσεις .............................................................................................8814.4. Οι παραβάσεις Ν 3959/11 ο.τ (αρ. 101, 102 ΣΛΕΕ) ..............................89

14.4.1. Ενδεικτικές περιπτώσεις παραβάσεων αρ. 1 Ν 3959/2011 .........89

6. ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ

§ 15. Αξιόγραφα15.1. Ορισμός ...............................................................................................9315.2. Τα στοιχεία του αξιογράφου ................................................................93

15.2.1. Έγγραφο ....................................................................................9315.2.2. Ενσωμάτωση (εγχάρτωση) - Αρχή

της παρακολουθηματικότητας ..................................................9315.2.3. Ιδιωτικό δικαίωμα .....................................................................9315.2.4. Πρόβλεψη στον Νόμο - Άϋλος τίτλος .........................................93

15.3. Νομιμοποιητικά σύμβολα ....................................................................94

XV

15.4. Νομιμοποιητικά έγγραφα ....................................................................9415.5. Θεωρίες γέννησης του αξιόγραφου ....................................................9515.6. ∆ιακρίσεις των αξιογράφων ...............................................................95

15.6.1. ∆ιακρίνονται ανάλογα με το βαθμό ενσωμάτωσης (εγχάρτωσης) του δικαιώματος στο έγγραφο .............................95

15.6.2. ∆ιακρίνονται ανάλογα της εμπορευσιμότητας δηλ. του προσδιορισμού του δικαιούχου της απαίτησης και του τρόπου μεταβίβασης ......................................................96

15.6.3. ∆ιακρίνονται ανάλογα με τη φύση του δικαιώματος που ενσωματώνουν ....................................................................98

15.6.4. ∆ιακρίνονται ανάλογα της μορφή τους .......................................9915.7. Συναλλαγματική Ν 5325/1932 ΕΝΣ (τα αναφερόμενα

παρακάτω άρθρα παραπέμπουν στον ΕΝΣ) ...................................... 10015.7.1. Ορισμός .................................................................................. 10115.7.2. Ρήτρες που μπορεί να θέσει ο εκδότης ................................... 10115.7.3. Άκυρη και λευκή συναλλαγματική ........................................... 10115.7.4. Αρχή του απροβλήτου των ενστάσεων αρ. 17 ΕΝΣ,

αρ. 78 παρ. 2 Ν∆ 17.7.1923 ...................................................... 10215.7.5. Μεταβίβαση της συναλλαγματικής ......................................... 10315.7.6. Αποδοχή της συν/κης .............................................................. 10615.7.7. Τριτεγγύηση............................................................................ 10715.7.8. Λήξη της συν/κης .................................................................... 10815.7.9. Πληρωμή της συν/κης ............................................................. 10915.7.10. Ευθεία αγωγή - Αναγωγή ....................................................... 11015.7.11. Παραγραφή αρ. 70 ................................................................. 11215.7.12. Αδικαιολόγητος πλουτισμός αρ. 80 ....................................... 11215.7.13. Κληρονομική διαδοχή............................................................ 113

15.8. Γραμμάτιο N 5325/1932 ΕΝΣ (τα αναφερόμενα παρακάτω άρθρα παραπέμπουν στον ΕΝΣ) ........................................................ 11415.8.1. Ορισμός .................................................................................. 11515.8.2. ∆ιαφορές γραμματίου - συναλλαγματικής ............................... 115

15.9. Επιταγή Ν 5960/1933 (τα παρακάτω αναφερόμενα άρθρα παραπέμπουν στον Ν 5960/1933) ......................................... 11615.9.1. Ορισμός .................................................................................. 116

XVI

15.9.2. Η πληρώτρια τράπεζα και ο εκδότης επιταγής ........................ 11715.9.3. Ο κομιστής επιταγής ............................................................... 11815.9.4. Αρχή του απροβλήτου των ενστάσεων αρ. 22, αρ. 78

Ν∆ 17.7.1923, 892 ΑΚ .............................................................. 11815.9.5. Μεταβίβαση της επιταγής ...................................................... 11915.9.6. Τριτεγγύηση............................................................................ 12115.9.7. Αναγωγή ................................................................................. 12215.9.8. Είδη επιταγής ......................................................................... 12315.9.9. Παραγραφή αρ. 52 ................................................................... 12415.9.10. Αδικαιολόγητος πλουτισμός αρ. 60 Ν 5960/1933 .................. 12515.9.11. ∆ιαφορές συν/κης-επιταγής ................................................. 12615.9.12. Κληρονομική διαδοχή............................................................ 127

15.10. Φορτωτική...................................................................................... 12815.11. Αποθετήριο ή Αποθηκόγραφο ........................................................ 12815.12. Ενεχυρόγραφο ................................................................................ 12815.13. Ασφαλιστήριο ................................................................................. 12815.14. ∆ιατακτική (εμπορική έκταξη- εντολή πληρωμής εμπόρου

επί εμπόρου) ................................................................................... 12915.15. Χρεωστικό ομόλογο ....................................................................... 129

7. ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ

§ 16. Εταιρείες16.1. Ορισμός ............................................................................................ 13316.2. ∆ιακρίσεις ........................................................................................ 13316.3. H αστική εταιρεία με ή χωρίς νομική προσωπικότητα

αρ. 741-784 ΑΚ, αρ. 270 Ν 4072/2012 .............................................. 13516.3.1. Ορισμός .................................................................................. 13516.3.2. Χαρακτηριστικά της εταιρικής σύμβασης ............................... 13616.3.3. Εταιρικός δεσμός-εταιρική ιδιότητα ....................................... 13816.3.4. Τα δικαιώματα των εταίρων ................................................... 13816.3.5. Οι υποχρεώσεις των εταίρων ................................................. 139

XVII

16.3.6. Εταιρική αγωγή ......................................................................... 14016.3.7. Η διαχείριση - εκπροσώπηση ..................................................... 14016.3.8. Η ευθύνη των εταίρων για χρέη έναντι των τρίτων

δανειστών ................................................................................ 14316.3.9. Μεταβολές στον αριθμό και τα πρόσωπα των εταίρων ............. 14316.3.10. Λύση της εταιρείας ................................................................. 14516.3.11. Αναβίωση ................................................................................ 148

16.4. Η ομόρρυθμη εταιρεία ...................................................................... 14816.4.1. Ορισμός .................................................................................. 14816.4.2. Χαρακτηριστικά της ομόρρυθμης εταιρείας ........................... 14916.4.3. Η σύσταση της ομόρρυθμης εταιρείας .................................... 15016.4.4. Τροποποίηση του καταστατικού .............................................. 15116.4.5. Ανώμαλη ή de facto ή εν τοις πράγμασι ΟΕ ............................... 15116.4.6. Τα δικαιώματα των εταίρων (σε συνέχεια της διάκρισης

σε εταιρικά και ατομικά δικαιώματα όπως προεκτέθηκε στην αστική εταιρεία) ............................................................. 152

16.4.7. Οι υποχρεώσεις των εταίρων ................................................. 15316.4.8. Εταιρική αγωγή ....................................................................... 15316.4.9. Η διαχείριση - εκπροσώπηση ................................................... 15416.4.10. Η ευθύνη των ομορρύθμων εταίρων για εταιρικά χρέη

έναντι των τρίτων δανειστών ............................................... 15516.4.11. Μεταβολές στον αριθμό και τα πρόσωπα των εταίρων ......... 15616.4.12. Λύση της εταιρείας ............................................................... 15716.4.13. Αναβίωση .............................................................................. 16016.4.14. Μετατροπή ........................................................................... 16016.4.15. Ειδική παραγραφή αρ. 269 ..................................................... 161

16.5. Η ετερόρρυθμη εταιρεία (απλή) ...................................................... 16116.5.1. Ορισμός .................................................................................. 16116.5.2. Η νομική θέση του ετερόρρυθμου εταίρου (δικαιώματα -

υποχρεώσεις) ......................................................................... 16116.5.3. Η σύσταση της ετερόρρυθμης εταιρείας ................................. 16416.5.4. Τροποποίηση του καταστατικού .............................................. 16516.5.5. Ανώμαλη ή de facto ή εν τοις πράγμασι ΕΕ ............................... 165

XVIII

16.5.6. Η ευθύνη του ετερορρύθμου εταίρου για εταιρικά χρέη και ζημιές ............................................................................... 166

16.5.7. Αλλαγή στον αριθμό και τα πρόσωπα των εταίρων. Λύση - Εκκαθάριση - Αναβίωση - Μετατροπή ........................................ 167

16.5.8. Ειδικές ρυθμίσεις ΕΕ .............................................................. 16716.6. Η ετερόρρυθμη εταιρεία (κατά μετοχές) ........................................ 16816.7. Η αφανής εταιρεία ............................................................................ 168

16.7.1.Ορισμός ................................................................................... 16816.7.2. Στοιχεία της αφανούς εταιρείας ............................................. 16916.7.3. Η νομική θέση του αφανούς εταίρου ....................................... 169

16.8. Η κοινοπραξία ................................................................................... 17016.8.1. Ορισμός .................................................................................. 17016.8.2. Ιδρυση .................................................................................... 17016.8.3. Εφαρμοστέο δίκαιο ................................................................. 170

16.9. Η ανώνυμη εταιρεία (ΑΕ) ΚΝ 2190/1920 όπως τροποποιήθηκε με Ν 4548/2018. ............................................................................... 17116.9.1. Ορισμός .................................................................................. 17116.9.2. ∆ιαδικασία σύστασης (ίδρυσης) ΑΕ ......................................... 17216.9.3. Ακυρότητα ΑΕ ......................................................................... 18516.9.4. Τα όργανα της ΑΕ .................................................................... 18616.9.5. Τα δικαιώματα των μετόχων (διοίκησης και περιουσιακά -

ατομικά και συλλογικά) ........................................................... 20816.9.6. Είδη τίτλων που εκδίδονται από ΑΕ αρ. 33 .............................. 21416.9.7. Αύξηση ΜΚ αρ. 23-28 ............................................................... 23216.9.8. Μείωση ΜΚ αρ. 29-31 .............................................................. 23616.9.9. Αποθεματικά αρ. 158 .............................................................. 23816.9.10. Λύση ΑΕ αρ 164-170 .............................................................. 23916.9.11. Αναβίωση αρ. 171 .................................................................. 24116.9.12. Μετατροπή αρ. 66-67 κν 2190 (μετασχηματισμός) ................. 24216.9.13. Συγχώνευση ΑΕ αρ. 68-80 κν 2190 (μετασχηματισμός) ........... 24216.9.14. ∆ιάσπαση ΑΕ αρ. 81-89 κν 2190 (μετασχηματισμός) ............... 24416.9.15. Αρμοδιότητα δικαστηρίων αρ. 3 ............................................ 24516.9.16. Ποινικές διατάξεις αρ. 176-181 ............................................. 245

XIX

16.10. H εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) Ν 3190/1955 όπως τροποποιήθηκε με Ν 4541/2018 .......................................... 24716.10.1. Ορισμός ................................................................................ 24716.10.2. ∆ιαδικασία ίδρυσης (σύστασης) ΕΠΕ ..................................... 24716.10.3. Υπό ίδρυση ΕΠΕ ..................................................................... 25016.10.4. Ακυρότητα ΕΠΕ ..................................................................... 25116.10.5. Τα όργανα της ΕΠΕ ................................................................ 25216.10.6. Μεταβίβαση των εταιρικών μεριδίων αρ. 28-29 .................... 25716.10.7. Είσοδος νέου εταίρου ΕΠΕ - Έξοδος - Αποκλεισμός

εταίρου ΕΠΕ ......................................................................... 25916.10.8. Ευθύνη εταίρων ΕΠΕ έναντι τρίτων ....................................... 26016.10.9. Λύση - Εκκαθάριση - Αναβίωση .............................................. 26116.10.10. Μετατροπή (μετασχηματισμός ) αρ. 51 ................................ 26316.10.11. Συγχώνευση ΕΠΕ (μετασχηματισμός ) αρ. 54 ....................... 26316.10.12. Αρμοδιότητα δικαστηρίων αρ. 59α ...................................... 26416.10.13. Ποινικές διατάξεις αρ. 60. ................................................... 264

16.11. H ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία (ΙΚΕ) αρ. 43-120 Ν 4072/2012 ................................................................................... 26416.11.1. Ορισμός ................................................................................ 26416.11.2. ∆ιαδικασία ίδρυσης (σύστασης) ΙΚΕ. ...................................... 26516.11.3. Υπό ίδρυση ΙΚΕ ...................................................................... 26816.11.4. Ακυρότητα ΙΚΕ ...................................................................... 26816.11.5. Τα όργανα της ΙΚΕ.................................................................. 26916.11.6. Μεταβίβαση των εταιρικών μεριδίων. .................................. 27316.11.7. Είσοδος νέου εταίρου ΙΚΕ - Έξοδος - Αποκλεισμός εταίρου .... 27416.11.8. Λύση - Εκκαθάριση - Εναβίωση ............................................... 27516.11.9. Μετατροπή αρ. 106 ............................................................... 27616.11.10. Συγχώνευση ΙΚΕ αρ. 108 ...................................................... 27716.11.11. Αρμοδιότητα ∆ικαστηρίου για επίλυση διαφορών ΙΚΕ

αρ. 48. ................................................................................. 27816.11.12. Ποινικές διατάξεις αρ. 119. ................................................. 278

XX

8. ΠΤΩΧΕΥΤΙΚΟ ∆ΙΚΑΙΟ

§ 17. Πτωχευτικό δίκαιο1. Ορισμός πτώχευσης .......................................................................... 2812. Έννοια όρου «νομική κατάσταση» της πτώχευσης .............................. 2813. Πτώχευση ενώσεων προσώπων οικονομικού σκοπού που δεν έχουν νομική προσωπικότητα ...................................................... 281

4. Αδυναμία πτώχευσης του δημοσίου των ΟΤΑ και ΝΠ∆∆ και του ιδρύματος .............................................................................. 281

5. Πτώχευση της αστικής εταιρείας με νομική προσωπικότητα, σωματείων, δικηγορικής εταιρείας, υπό προϋποθέσεις ..................... 282

6. Ειδική εκκαθάριση τραπεζών ............................................................ 2827. Πτώχευση θανόντος .......................................................................... 2828. ∆υνατότητα πτώχευσης εμπόρου, ο οποίος, προβλέποντας την οικονομική του κατάρρευση παραιτείται της εμπορικής του ιδιότητος..................................................................................... 282

9. Πτώχευση μονοπρόσωπης ΑΕ, ΙΚΕ, ΕΠΕ. Αποτελέσματα ως προς τον μοναδικό μέτοχο ή εταίρο.................................................... 282

10. Πτώχευση εμπόρου που δεν έπαυσε τις πληρωμές του .................... 28211. Αποτελέσματα της πτώχευσης ως προς τον ετερόρρυθμο

εταίρο επί πτώχευσης ΕΕ ................................................................ 28312. Έννοια χρεωκοπίας (χρεοκοπίας) .................................................... 28313. Έννοιες πτωχευτικής - μεταπτωχευτικής - εξωπτωχευτικής

περιουσίας....................................................................................... 28314. ∆ιάκριση των πιστωτών στην πτώχευση και ειδικότερα

των πτωχευτικών πιστωτών ........................................................... 28415. Πρόσωπα που μπορούν να ζητήσουν την πτώχευση εμπόρου ........... 28516. Επίκληση των προϋποθέσεων της πτώχευσης από τον αιτούντα.

Πότε απορρίπτεται η αίτηση του αν και συντρέχουν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις .................................................................................. 285

17. ∆ημοσιότητα της πτωχευτικής απόφασης ....................................... 28618. Αρμόδιο δικαστήριο κήρυξης της πτώχευσης. Περιεχόμενο

της πτωχευτικής απόφασης ............................................................ 28619. Ένδικα μέσα και βοηθήματα που επιτρέπονται κατά

της πτωχευτικής απόφασης. Εκτελεστότητα αυτής. Αναστολές. ∆ιαδικασία εκδίκασης ................................................... 286

20. Προληπτικά μέτρα πριν την πτώχευση ............................................ 287

XXI

21. Όργανα της πτώχευσης ................................................................... 28722. Έννοια του διαχειριστή αφερεγγυότητας (πρώην συνδίκου) ............. 28723. Η συνέλευση των πιστωτών ως όργανο της πτώχευσης .................. 28724. Σύγκληση της συνέλευσης των πιστωτών ....................................... 28825. Λήψη απόφασης από τη συνέλευση των πιστωτών .......................... 28826. ∆ιαφορές αναγκαστικής εκτέλεσης και πτώχευσης. ....................... 28827. Προσωπικές συνέπειες της πτώχευσης ως προς το πρόσωπο

του οφειλέτη ................................................................................... 28928. Περιουσιακές συνέπειες της πτώχευσης: Πτωχευτική

απαλλοτρίωση. Περιουσιακές σχέσεις των συζύγων ....................... 28929. Ανάθεση της διοίκησης της πτωχευτικής περιουσίας

στον διαχειριστή αφερεγγυότητας (πρώην σύνδικο) ........................ 29030. Στάδια της πτωχευτικής απαλλοτρίωσης ........................................ 29031. Εμπορικά δικαιώματα που καταλαμβάνονται από τη πτωχευτική

απαλλοτρίωση ................................................................................. 29132. Συνέπειες της πτώχευσης ως προς τους πτωχευτικούς πιστωτές .. 29133. Ληξιπρόθεσμο των απαιτήσεων από συν/κη και γραμμάτιο .............. 29234. Συνέπειες της πτώχευσης ως προς τους ενέγγυους πιστωτές ........ 29235. Συνέπειες της πτώχευσης ενός από τους εις ολόκληρον

οφειλέτες έναντι του δανειστή ........................................................ 29236. Συνέπειες της πτώχευσης ως προς τις εκκρεμείς συμβάσεις

και τον συμψηφισμό ......................................................................... 29337. ∆ικονομικές συνέπειες της πτώχευσης ........................................... 29438. Έννοιες δικαιώματος αποχωρισμού και πτωχευτικής διεκδίκησης .. 29539. Σύμβαση πώλησης εμπορευμάτων επί πιστώσει πριν

την πτώχευση χωρίς παρακράτηση της κυριότητας. Αποτελέσματα στην περίπτωση που ο πωλητής παρέδωσε τα εμπορεύματα στον μεταφορέα του οφειλέτη που πτώχευσε.................................. 296

40. ∆ιεκδίκηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας εναντίον του οφειλέτη (πτωχού). Παθητική νομιμοποίηση. .................................................. 296

41. Έννοια πτωχευτικής ανάκλησης πράξεων ........................................ 29642. Καθορισμός ύποπτης περιόδου........................................................ 29643. ∆ικαιώματα του οφειλέτη (πτωχεύσαντος) όσον αφορά

την ύποπτη περίοδο ......................................................................... 29744. Πράξεις υποχρεωτικής πτωχευτικής ανάκλησης ............................ 297

XXII

45. Πράξεις δυνητικής πτωχευτικής ανάκλησης ................................... 29746. Πράξεις εξαιρούμενες της πτωχευτικής ανάκλησης ....................... 29847. Ανακλητική αγωγή από τον διαχειριστή αφερεγγυότητας ................ 29848. ∆ιαταγή πληρωμής κατά του οφειλέτη που πτώχευσε

για μη πληρωμή τιμολογίων πώλησης εμπορευμάτων. ∆υνατότητα ανάκλησης συναλλαγής ................................................ 298

49. Παραγραφή της αξίωσης ανάκλησης πράξης.................................... 29850. Αστική ευθύνη διοικητών κεφαλαιουχικών εταιρειών

που πτώχευσαν έναντι δανειστών .................................................... 29951. Εργασίες της πτώχευσης πριν το σχέδιο αναδιοργάνωσης ............... 29952. Προσωρινή συνέχιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας

της επιχείρησης. Ο οφειλέτης μπορεί να συνεχίσει την επιχείρησή του .......................................................................... 299

53. Έκθεση του διαχειριστή αφερεγγυότητας (πρώην συνδίκου) αρ. 70 .................................................................. 300

54. Η συνέλευση πιστωτών αρ. 84 ......................................................... 30055. Επιλογές μετά την επαλήθευση των απαιτήσεων ............................. 30056. Έννοια και σκοπός του σχεδίου αναδιοργάνωσης. Περιεχόμενο.

Νομική του φύση .............................................................................. 30157. Περιορισμοί εκ του νόμου όσον αφορά το σχέδιο

αναδιοργάνωσης. Αρχή της ίσης μεταχείρισης ................................. 30158. ∆ιαδικασία επικύρωσης του σχεδίου αναδιοργάνωσης .................... 30159. Αποτελέσματα της επικύρωσης του σχεδίου ................................... 30160. Αποτέλεσμα της ακύρωσης του σχεδίου μετά την επικύρωση.

Σε ποια περίπτωση ματαιώνεται ...................................................... 30261. Τρόποι περάτωσης πτώχευσης ........................................................ 30262. Σε τι διαφέρει η περάτωση της πτώχευσης λόγω ολοσχερούς

εξόφλησης των πιστωτών από την ανάκληση της πτωχευτικής απόφασης λόγω εξόφλησης ............................................................. 302

63. Έννοια παύσης των εργασιών της πτώχευσης ελλείψει περιουσίας....................................................................................... 303

64. Έννοια ένωσης των πιστωτών ......................................................... 30365. Τι σημαίνει «ένωση» πιστωτών ........................................................ 30366. Τρόπος κατάταξης χρεών στον πτωχευτικό πίνακα διανομής .......... 30367. Τρόπος εκποίησης των ακινήτων της πτωχευτικής περιουσίας

κατά την ένωση ................................................................................ 304

XXIII

68. Ανάκτηση ατομικών διώξεων πιστωτών σε περίπτωση μη ικανοποίησής τους και περάτωσης της πτώχευσης ..................... 304

69. ∆υνατότητα κήρυξης του πτωχεύσαντος ως συγγνωστού.Γιατί ο οφειλέτης απαιτεί να χαρακτηρισθεί συγγνωστός ................ 305

70. Τι είναι η χορήγηση β’ ευκαιρίας στον οφειλέτη φυσικό πρόσωπο (απαλλαγή) ...................................................................................... 305

71. Έννοια διαδικασίας εξυγίανσης ........................................................ 306

9. ΝΑΥΤΙΚΟ ∆ΙΚΑΙΟ

§ 18. Ναυτικό δίκαιο1. Νομική έννοια του πλοίου .................................................................. 3092. Στοιχεία πράξης νηολόγησης πλοίου ................................................. 3093. Νηολόγηση ναυπηγούμενου πλοίου. Έννοια ναυπηγούμενου ............... 3094. Τρόπος απόκτησης παραγώγως και πρωτοτύπως της κυριότητας

επί πλοίου ......................................................................................... 3105. Τεχνική έννοια του πλοίου ................................................................. 3106. Στοιχεία εξατομίκευσης του πλοίου .................................................. 3107. Προϋποθέσεις για να αποκτήσει το πλοίο την Ελληνική εθνικότητα

(σημαία) ............................................................................................ 3108. Νομική συνέπεια στην περίπτωση που τα υλικά ναυπήγησης

διαθέτει ο εργοδότης ή ο ναυπηγός .................................................. 3119. Νομικός χαρακτήρας της σύμβασης ναυπήγησης. Ποιες διατάξεις

δεν εφαρμόζονται ............................................................................. 31110. Πώς αποκτάται η κυριότητα πλοίου με χρησικτησία ........................ 31111. Ποιο δίκαιο ρυθμίζει τα εμπράγματα δικαιώματα επί πλοίου ........... 31112. Έννοιες κυρίου, συμπλοιοκτήτη και εφοπλιστή πλοίου .................... 31113. Έννοιες του όρου «εφοπλισμός» ...................................................... 31214. Έννοια συμπλοιοκτησίας .................................................................. 31215. Μη επιτρεπτό σύναψης συμπλοιοκτησίας επί πολλών πλοίων ......... 31216. α) Τρόπος λήψης αποφάσεων στη συμπλοιοκτησία β) Τι γίνεται

αν λόγω μη επίτευξης συμφωνίας από τη πλειοψηφία των μερίδων συμπλοιοκτησίας δυσκολεύεται η εκμετάλλευση του πλοίου ....................................................................................... 313

17. Ποιος διορίζεται διαχειριστής της συμπλοιοκτησίας ...................... 313

XXIV

18. Πότε ο διορισμός, παραίτηση ή ανάκληση διαχειριστή αντιτάσσονται κατά τρίτων .............................................................. 313

19. Περιεχόμενο εκπροσωπευτικής εξουσίας του διαχειριστή έναντι τρίτων .................................................................................. 313

20. Συνέπεια της άρνησης συμπλοιοκτήτη να συμμετέχει σε επισκευές μεγάλης έκτασης ή σε καταβολή για την οποία χωρεί παραχώρηση αρ. 85 ΚΙΝ∆ ....................................... 314

21. ∆ικαιώματα απολυθέντος συμπλοιοκτήτη που είναι και μέλος του πληρώματος του πλοίου ............................................................ 314

22. Ευθύνη των συμπλοιοκτητών έναντι τρίτων .................................... 31423. Μη λύση της συμπλοιοκτησίας με το θάνατο ή την πτώχευση

συμπλοιοκτήτη ................................................................................ 31424. Μεταβίβαση μερίδας συμπλοιοκτησίας ........................................... 31425. Υποθήκευση μερίδας ή του πλοίου εκ μέρους

της συμπλοιοκτησίας ....................................................................... 31426. Περιπτώσεις κατά τις οποίες απαιτούνται για την λήψη

απόφασης τα 2/3 των μερίδων συμπλοιοκτησίας ............................. 31527. Περιπτώσεις κατά τις οποίες απαιτούνται για την λήψη

απόφασης τα 4/5 των μερίδων συμπλοιοκτησίας ............................. 31528. Περιπτώσεις κατά τις οποίες απαιτείται για τη λήψη απόφασης

το 1/2, 1/4 των μερίδων συμπλοιοκτησίας ή και ενός συμπλοιοκτήτη ........................................................................ 315

29. Λόγοι λύσης συμπλοιοκτησίας ......................................................... 31530. α) ∆ιορισμός πλοιάρχου β) Αρμοδιότητες του πλοίαρχου ως

εκπροσώπου της κρατικής εξουσίας ............................................... 31631. Υποχρεώσεις και δικαιώματα του πλοίαρχου................................... 31632. Ναυτιλιακά έγγραφα ........................................................................ 31733. Ουσιώδη στοιχεία της σύμβασης ναυτολόγησης ναυτικού ............... 31734. Υπαναχώρηση πλοιάρχου από τη σύμβαση ναυτολόγησης ................ 31735. Απαγόρευση φόρτωσης πραγμάτων από ναυτικό χωρίς άδεια

πλοιάρχου ........................................................................................ 31836. ∆ικαιώματα του ναυτικού αν ναυαγήσει το πλοίο ............................. 31837. ∆ικαιώματα του ναυτικού σε περίπτωση ασθένειας του .................. 31838. Λόγοι λύσης της σύμβασης ναυτολόγησης ναυτικού ........................ 31839. ∆ικαίωμα παλιννόστησης ναυτικού ................................................. 319

XXV

40. ∆ικαιώματα απολυθέντος ναυτικού αν κατά την άφιξη του πλοίου σε λιμάνι δεν του καταβάλλονται τα έξοδα παλιννόστησης ή οι μισθοί του .................................................................................... 319

41. Ευθύνη του πλοιοκτήτη για πράξεις του πλοιάρχου ......................... 31942. Απαλλαγή πλοιοκτήτη των ευθυνών του αρ. 84 ΚΙΝ∆ ....................... 31943. Παραχώρηση του αρ. 85 ΚΙΝ∆ .......................................................... 32044. Συνέπεια της δήλωσης του αρ. 90 ΚΙΝ∆ ........................................... 32045. Έννοια σύμβασης ναύλωσης ............................................................. 32046. Υποχρεώσεις του εκναυλωτή για τη φόρτωση ................................. 32047. Υποχρέωση υπεραναμονής .............................................................. 32148. Υποχρέωση του εκναυλωτή σχετικά με το χρόνο φόρτωσης ............ 32149. Καθορισμός του χρόνου του απόπλου όταν πρόκειται

για μεταφορά πραγμάτων ................................................................ 32150. Λοιπές υποχρεώσεις του εκναυλωτή μετά την φόρτωση ................. 32251. ∆ικαιώματα εκναυλωτή αν ο παραλήπτης-ναυλωτής αρνείται

να παραλάβει το φορτίο ή δεν εμφανίζεται ...................................... 32252. Ευθύνη του εκναυλωτή .................................................................... 32253. Υπολογισμός τιμής όσον αφορά την αποζημίωση του ναυλωτή

σε περίπτωση βλάβης φορτίου ........................................................ 32354. Ζημιές για τις οποίες δεν ευθύνεται ο εκναυλωτής ......................... 32355. Κυριότερες υποχρεώσεις του ναυλωτή ........................................... 32356. Οφειλόμενος ναύλος αν δεν έχει συμφωνηθεί στη σύμβαση ............ 32457. Υπολογισμός του ναύλου αν δεν συμφωνήθηκε ................................ 32458. ∆ικαιώματα εκναυλωτή σε περίπτωση που δεν πληρώθηκε

ο ναύλος .......................................................................................... 32459. ∆ικαίωμα υπαναχώρησης ναυλωτή σε ολική ή μερική ναύλωση ....... 32460. Περιπτώσεις κατά τις οποίες υποχρεώνεται o ναυλωτής

να καταβάλει ολόκληρο το ναύλο ..................................................... 32461. Υπαναχώρηση ναυλωτή μετά την φόρτωση σε σύμβαση

μεταφοράς πραγμάτων .................................................................... 32562. Λύση σύμβασης ναύλωσης πριν την έναρξη του πλου ....................... 32563. Έννοια φορτωτικής ......................................................................... 32564. Ονομαστικό εισιτήριο ...................................................................... 32565. ∆ικαίωμα υπαναχώρησης του επιβάτη πριν τον απόπλου ................. 326

XXVI

66. ∆ιακοπή ταξιδίου επιβάτη λόγω ασθενείας του ............................... 32667. ∆ικαιώματα κληρονόμων ως προς τον καταβληθέντα ναύλο

σε περίπτωση θανάτου του επιβάτη ................................................. 32668. Έννοια πλοηγού ................................................................................ 32669. Ευθυνόμενα πρόσωπα επί σύγκρουσης όταν οδηγούσε

το σκάφος ο πλοηγός ....................................................................... 32670. Έννοια ναυτικού πράκτορα ............................................................... 32671. Ευθύνη ναυτικού πράκτορα .............................................................. 32772. Έννοια αβαρίας ................................................................................ 32773. Υποθήκευση πλοίου ......................................................................... 32774. Προσημείωση υποθήκης σε πλοίο .................................................... 32775. Έννοια προτιμώμενης υποθήκης ...................................................... 32776. Έννοια ναυτικής πίστης ................................................................... 32777. Είδη ναυτικών προνομίων ................................................................ 32878. Έννοια επιθαλάσσιας αρωγής........................................................... 328

10. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ∆ΙΚΑΙΟ

§ 18. Ασφαλιστικό δίκαιο1. Έννοια ασφάλισης .............................................................................. 3312. Έννοια ασφαλιστικής κάλυψης ........................................................... 3313. Ουσιώδη στοιχεία της ασφάλισης ...................................................... 3314. Ορισμός της ασφαλιστικής σύμβασης. ............................................... 3315. Τύπος ασφαλιστικής σύμβασης ......................................................... 3316. Ασφαλιστήριο ................................................................................... 3327. Περιεχόμενο της ασφαλιστικής σύμβασης ........................................ 3328. Έννοια ασφαλιστικού συμφέροντος ................................................... 3329. Μη ύπαρξη ασφαλιστικού συμφέροντος ............................................ 33210. ∆ιακρίσεις ασφάλισης. Παράδειγμα. ................................................ 33211. Καθορισμός ασφαλίσματος .............................................................. 33312. Πρόσωπα που λαμβάνουν μέρος στην ασφαλιστική σύμβαση ........... 33413. Έννοια ασφαλιστικών βαρών ........................................................... 334

XXVII

14. Απαλλαγή του ασφαλιστή για καταβολή του ασφαλίσματος ............. 33515. Παραγραφή των αξιώσεων των ζημιωθέντων κατά του ασφαλιστή . 33616. Έννοια υποχρεωτικής ασφάλισης οχημάτων .................................... 336

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ........................................................................ 337

77

§ 13. Ο αθέμιτος ανταγωνισμός Ν 146/1914

13.1. Ορισμός

Είναι το σύνολο των ειδικών κανόνων εμπορικού δικαίου που προβλέ-πει και καταπολεμά τις αθέμιτες πρακτικές μεταξύ ανταγωνιστών κατά την άσκηση της ελεύθερης επιχειρηματικής (επαγγελματικής) δραστηριότητας στις εμπορικές, βιομηχανικές ή γεωργικές συναλλαγές154.

Ανήκει στο κλάδο του Οικονομικού ∆ικαίου που αποκαλείται και «∆ίκαιο της Αγοράς» ή ∆ίκαιο του Ανταγωνισμού στο οποίο ανήκουν κατά σειρά : α) το δίκαιο του ελευθέρου ανταγωνισμού (Ν3959/2011, αρ.101, 102 ΣΛΕΕ), β) το δί-καιο του αθέμιτου ανταγωνισμού (Ν.146/1914), γ) το δίκαιο προστασίας του καταναλωτή (Ν 2251/1994 ο.τ 4512/2018 ΓΟΣ)155.

Το δίκαιο του αθέμιτου ανταγωνισμού 156προϋποθέτει οικονομικό σύστη-μα ελεύθερης ανάπτυξης της οικονομικής δραστηριότητας (ελεύθερη οι-κονομία), ελευθερία των συμβάσεων (361 ΑΚ) και ελευθερία στον ανταγω-νισμό (ανόθευτο ανταγωνισμό) όπως κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα αρ. 5 παρ. 1 Σ 157και εξασφαλίζονται από το Ν 3959/2011 και αρ. 101, 102 ΣΛΕΕ. Ο

154. Γενικά υπάρχει τάση επέκτασης της προστασίας και στους ελεύθερους επαγ-γελματίες (ορθότερη άποψη). Όπως σχόλια κ.Μαρίνος στην ΕφΛαρ 730/2009 Ελλ∆νη 1443, ΑΠ 991/2014 ΝΟΜΟΣ.

155. Αρ. 6, 7 ν. 2251/1994 ο.τ Ν 4512/2018 ΓΟΣ (ευθύνη του παραγωγού ελαττωμα-τικού προϊόντος, αντιπροσώπου, διανομέα προϊόντων). Ειδική αδικοπρακτική ευθύνη (αντικειμενική). Ο παραγωγός ελαττωματικού προϊόντος ευθύνεται για βλάβη σε άλλα αγαθά του αγοραστή ή τρίτων (αρ. 6 παρ. 6) πχ λόγω έκρηξης του ελαττωματικού οχήματος πρόκληση ζημίας σε όχημα τρίτου (βάρος απόδειξης μη ευθύνης παραγωγού αρ.6 παρ. 8. Τριετής ή δεκαετής παραγραφή αρ. 6 παρ. 13 ΑΠ 499/2017 ΝΟΜΟΣ). Αρ. 8 ν. 2251/1994 ΓΟΣ (ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσί-ες). Ειδική αδικοπρακτική ευθύνη (νόθος αντικειμενική αντιστροφή του βάρους απόδειξης αρ. 8 παρ. 3, 4) πχ ο δικηγόρος του εναγομένου ευθύνεται αν δεν πρό-βαλλε νόμιμα σε πολιτικό δικαστήριο την ένσταση παραγραφής αρ. 277 ΑΚ εκτός αν αποδείξει ότι αυτή ήταν η εντολή του εντολέα για λόγους σκοπιμότητας (πα-ραγραφή – «ένσταση συνείδησης», αρ. 8 παρ. 4ε). Κατά την κρατούσα άποψη δεν εφαρμόζεται στους δικηγόρους το αρ. 8 Ν2251/1994 βάσει αρ. 73 ΕισΝΚΠολ∆, αρ 160-164 Ν 4194/2013, ΟλΑΠ 18/1999 Ελλ∆/νη 1999, 1293, ΑΠ 1444/2017 ΝΟΜΟΣ. Συναφής είναι η ΕΟ 2014/65/ΕΕ (MiFID I και ΙΙ), Ν 3606/2007 για παροχή επενδυτικών υπηρεσιών (χρηματοπιστωτικά μέσα).

156. O Ν 146/14 ρυθμίζει τις «οριζόντιες» σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων (Business to Business, B2B). Ο Ν 2251/94 (Ν 4512/2018) ρυθμίζει τις «κάθετες» σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών (Business to Consumer, B2C) αλλά οι νό-μοι αυτοί συνδέονται στενά με αλληλοεπικάλυψη (βλ ΕΟ 2005/29/ΕΚ αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, ΕΟ 2006/114/ΕΕ συγκριτική διαφήμιση ).

157. Αρ. Μάνεσης, ατομικές ελευθερίες, πανεπιστημιακές παραδόσεις, δ’ εκδ. Σάκκουλα, σ.151επ (αρ.5παρ1, 3, 106παρ2 Σ). Επίσης αρ. 107, 108, 119, 120 ΣΛΕΕ.

78

ΕΠΙΤΟΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ∆ΙΚΑΙΟΥ

Ν 146/1914 είναι δομημένος ως εξής: α) περιλαμβάνει μια γενική απαγορευ-τική διάταξη, β) περιλαμβάνει ειδικές απαγορευτικές διατάξεις που περι-γράφουν τις αθέμιτες πράξεις που στρέφονται είτε εναντίον όλων των αντα-γωνιστών είτε εναντίον συγκεκριμένου ανταγωνιστή. Η παραβίαση της γενι-κής ρήτρας έχει αστικές συνέπειες (μόνο). Οι παραβιάσεις των ειδικών δια-τάξεων επισύρουν αστικές και ποινικές συνέπειες. Οι αξιώσεις των παραβι-άσεων των διατάξεων του Ν 146/1914 είναι πρωτότυπα εμπορικές αδικοπρα-ξίες (αρ. 19 Ν 146/1914).

13.2. Γενική ρήτρα αρ. 1 Ν 146/1914

«Απαγορεύεται στις εμπορικές, βιομηχανικές ή γεωργικές συναλλαγές κάθε πράξη που γίνεται με σκοπό τον ανταγωνισμό και αντίκειται στα χρηστά ήθη».

Προϋποθέσεις:Ι. Κάθε πράξη ή παράλειψη μεταξύ ανταγωνιστών στις εμπορικές, βιομηχα-

νικές ή γεωργικές συναλλαγές (όχι ελευθέρων επαγγελματιών όπως δικηγό-ρων, με αμφισβητήσεις158), αδιάφορα με ποιο τρόπο και σε ποιο περιβάλλον εκδηλώνονται π.χ. εμπορικές ανακοινώσεις προς καταναλωτές στο φυσικό ή το διαδικτυακό περιβάλλον με sms, με e mail, με φαξ, Blog.

ΙΙ. Πρόθεση ανταγωνισμού (δηλ. σκοπός επαγγελματικής επικράτησης). ∆εν απαιτείται πρόθεση ζημίας ή πρόκληση ζημίας π.χ. δεν εμπίπτει στο αρ. 1 Ν 146/1914 το μποϋκοτάζ προϊόντων για λόγους εθνικούς, πολιτικούς159. ∆εν απαιτείται η υπαιτιότητα όπως στις διατάξεις περί αδικοπραξιών αλλά πρόθεση ανταγωνισμού.

ΙΙΙ. Η πράξη ή η παράλειψη να αντίκειται στα χρηστά ήθη160 δηλ. κάθε συ-μπεριφορά που με αντικειμενική κρίση σύμφωνα με τις αντιλήψεις που επι-κρατούν χρονικά και τοπικά στο κύκλο των ανταγωνιστών πλήττει κατάφο-ρα τους όρους της ελεύθερης άμιλλας ασχέτως αποτελέσματος. Η έννοια των χρηστών ηθών δεν έχει σχέση με την κρατούσα ηθική αντίληψη αλλά με τις αντιλήψεις περί οικονομικού ανταγωνισμού. Απαιτείται κατάφωρη παρα-βίαση των χρηστών ηθών ασχέτως αποτελέσματος ∆εν είναι κατάφωρη η πα-ραβίαση, π.χ. α) η μη τήρηση του ωραρίου λειτουργίας επιχείρησης εφόσον η

158. Γενικά υπάρχει τάση επέκτασης της προστασίας και στους ελεύθερους επαγ-γελματίες (ορθότερη άποψη). Όπως σχόλια κ.Μαρίνος στην ΕφΛαρ 730/2009 Ελλ∆νη 1443, ΑΠ 991/2014 ΝΟΜΟΣ.

159. Ε. Περάκης-Ν. Ροκας, Εισαγωγή στο Εμπ∆, 2011, σ. 543.160. ΑΠ 991/2014 ΝΟΜΟΣ. Εννοια των χρηστών ηθών. Αναγνωρίζεται ευρύ πεδίο

προστασίας ανταγωνιστών, ελευθέρων επαγγελματιών, ακόμα και καταναλω-τών δηλ. κρίνεται το συμφέρον όλης της κοινωνίας για ανόθευτο ανταγωνισμό.

79


πλειοψηφία των ανταγωνιστών δεν το τηρεί, β) το γεγονός ότι έκλεισε τοπικό παντοπωλείο λόγω εγκατάστασης αλυσίδας super market.

13.2.1. Η σχέση της διάταξης αρ. 1 Ν 146/1914 και της διάταξης αρ. 919 ΑΚ

Η εφαρμογή της διάταξης αρ. 919 ΑΚ «όποιος με πρόθεση ζημίωσε άλ-λον κατά τρόπο αντίθετο στα χρηστά ήθη έχει υποχρέωση να τον αποζημιώ-σει», απαιτεί: πράξη αντίθετη στα χρηστά ήθη, υπαιτιότητα, ζημία, αιτιώδη συ-νάφεια. Η διάταξη 919 ΑΚ εφαρμόζεται παράλληλα161 με τη διάταξη αρ. 1 Ν 146/1914. ∆ιαφέρουν: α) η διάταξη 919 ΑΚ απαιτεί υπαιτιότητα και ζημία (και αιτιώδη συνάφεια). Αντίθετα η διάταξη αρ. 1 Ν 146/1914 δεν απαιτεί υπαιτι-ότητα (αδικοπραξιών) αλλά συγκεκριμένη πρόθεση ανταγωνισμού επίσης δεν απαιτεί ζημία, β) η διάταξη αρ. 919 ΑΚ εφαρμόζεται καθολικά και γενικά σε κάθε πράξη ή παράλειψη καθενός που αντίκειται στα χρηστά ήθη. Αντίθετα η διάταξη αρ. 1 Ν 146/1914 εφαρμόζεται αποσπασματικά και ειδικά σε ορισμέ-νες μόνο πράξεις συναλλαγών ανταγωνιστών, γ) η παραβίαση του αρ. 919 ΑΚ δίδει δικαίωμα αποζημίωσης της προκληθείσης ζημίας. Η παραβίαση του αρ. 1 Ν 146/1914 παρέχει αστική προστασία (μόνο) ασχέτως ζημίας για άρση της προσβολής και παράλειψης στο μέλλον, δ) Οι αξιώσεις παραγράφονται διαφο-ρετικά κατ’ αρ. 937 ΑΚ (πενταετής), κατ’ αρ. 19 Ν 146/1914 (δεκαοκτάμηνη).

13.2.2. Ενδεικτικές περιπτώσεις εφαρμογής αρ. 1 Ν 146/1914

Ι. Προσέλκυση πελατών με αθέμιτες μεθόδους με πρόθεση ανταγωνισμού (δηλ. με σκοπό επαγγελματικής επικράτησης). α) παραπλανητική διαφήμιση. Αναληθείς ή ανακριβείς δηλώσεις (προσκλήσεις) για ευκαιριακές προσφορές που δεν γίνονται δημόσια αλλά ιδιωτικά και εμπιστευτικά με κάθε τρόπο π.χ. με sms (για τις δημόσιες ψευδείς διαφημίσεις ισχύει το αρ. 3 Ν 146/1914). β) Συγκαλυμμένη διαφήμιση. Η διαφήμιση που προβάλλεται από τα ΜΜΕ ως εί-δηση. γ) Υπερβολικός δελεασμός με δώρα, παροχές, διαγωνισμούς π.χ. με την αγορά ενός η/υ δώρο ένα ταξίδι στο εξωτερικό (δυσανάλογης αξίας) ή κερδί-ζετε ένα ταξίδι αν αγοράσετε τη σειρά βιβλίων «Χ». δ) Πώληση με τη μέθο-δο της χιονοστιβάδας (boule de neige)162. Ο πελάτης θα λάβει έκπτωση αν φέ-ρει και άλλον πελάτη με τον οποίο θα γίνει η ίδια συμφωνία. ε) Εντονη παρε-νόχληση είτε με υποβλητική διαφήμιση είτε με άλλον τρόπο, π.χ. αποστολή στην κατοικία μη παραγγελθέντων εμπορευμάτων, επισκέψεις φορτικών πλα-σιέ, διαφημίσεις που προκαλούν έντονα συναισθήματα αποστροφής, φρίκης,

161. Κ. Ρόκας, Εμπ. ∆ικαιο, Γενικό μέρος, 1972, σ. 100.162. N. Ρόκας, 1977, Αθέμιτος ανταγωνισμός, σ. 52, εδ. 2.

80


οίκτου. στ) Συνδυασμένες πωλήσεις π.χ. ο πελάτης υποχρεούται να αγοράζει ανταλλακτικά του παραγωγού αλλιώς θα χάσει την εγγύηση.

ΙΙ. Εκμετάλλευση της ξένης φήμης με πρόθεση ανταγωνισμού (δηλ. με σκο-πό επαγγελματικής επικράτησης). Είναι ο γνωστός παρασιτικός ανταγωνι-σμός δηλ. η αθέμιτη «κλοπή» της εμπορικής φήμης μιας επιχείρησης από άλ-λη. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως: α) Με τη ταύτιση ή παραποίηση ή απομίμη-ση των διακριτικών γνωρισμάτων που χρησιμοποιούνται και έχουν καθιε-ρωθεί στις συναλλαγές αλλά δεν έχουν κατοχυρωθεί ή έληξε ο χρόνος προ-στασίας, (συνήθως το άρθρο 1 Ν 146/1914 εφαρμόζεται μαζί με το αρ. 13 Ν 146/1914).

Π.χ. έχει λήξει η ειδική προστασία ή εκκρεμεί η κατοχύρωση ή δεν μπο-ρούν να αποκτήσουν ειδική προστασία (συλλογικά διακριτικά, διασχηματισμοί, domain name), β) με ταύτιση ή παραποίηση ή απομίμηση της οργάνωσης, των προϊόντων ή υπηρεσιών, γ) με αποσπάσεις προσωπικού π.χ. απόσπαση εργα-τών και υπαλλήλων με δωροδοκία (η δωροληψία είναι ποινικό αδίκημα περί την υπηρεσία με δράστη δημόσιο υπάλληλο, παθητική αρ. 235, συνδ. αρ. 13α’ ΠΚ ή από τρίτο δωροδοκία, ενεργητική αρ. 236 ΠΚ, αλλά και ιδιωτικό υπάλλη-λο αρ. 237Β’ ΠΚ), δ) με απόσπαση προμηθευτών με αθέμιτα μέσα π.χ. δωροδο-κία, ε) με «κλοπή» στοιχείων και απορρήτων π.χ. του πελατολογίου από πρώ-ην υπάλληλο άσχετα αν έχει υπογράψει ρήτρα εμπιστευτικότητας και προώθη-ση των πελατών σε άλλη επιχείρηση.

ΙΙΙ. Παρεμπόδιση πρόσβασης στην αγορά με πρόθεση ανταγωνισμού (δηλ. με σκοπό επαγγελματικής επικράτησης). Είναι η πράξη ή παράλειψη με την οποία επιχείρηση προσπαθεί να αποκλείσει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες ανταγωνίστριας της από την εμπορική αγορά. Αυτό επιτυγχάνεται με πολλές απαγορευμένες μεθόδους:

1. Μποϋκοτάζ. α) Επιχείρηση (υποκινητής-τρίτος) υποκινεί τον προμηθευ-τή (δράστη) να μη συνάψει σύμβαση παροχής π.χ. πρώτων υλών ή τεχνογνω-σίας, με ανταγωνίστρια (αποκλειόμενη) ή ο υποκινητής υποκινεί αγοραστές να μην αγοράσουν προϊόντα από την αποκλειόμενη (τριμερές μποϋκοτάζ). β) Επιχείρηση με δεσπόζουσα θέση στην αγορά αρνείται ή διακόπτει αδικαιολό-γητα τις συναλλαγές της με επιχείρηση μέλος του δικτύου της (διμερές μποϋ-κοτάζ). Το «μποϋκοτάζ» προϊόντων ή υπηρεσιών για άλλους σκοπούς π.χ. πολι-τικούς, εθνικούς ∆ΕΝ υπάγεται στο αρ. 1 Ν 146/1914.

2. Συγκριτική διαφήμιση. Απαγορεύεται κατά κανόνα τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που διαφημίζονται να συγκρίνονται μεταξύ τους (αρ. 9 παρ2-4 Ν 2251/94 ο.τ. Ν 4512/2018, Ν 3587/07, N 2328/1995, πδ 109/2010 «τηλεοπτική διαφήμιση», ΕΟ 2006/114). Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η συγκριτική διαφήμι-ση, αν δεν είναι παραπλανητική, αν συγκρίνει αντικειμενικά, αν δεν δυσφημεί τα διακριτικά, αν συγκρίνει προϊόντα/υπηρεσίες που καλύπτουν ίδιες ανά-γκες, αν δεν επωφελείται αθέμιτα της ξένης φήμης διακριτικών, αν δεν πα-ρουσιάζει απομιμήσεις/αντίγραφα σε σύγκριση με γνήσια προϊόντα/υπηρεσί-ες, αν δεν δημιουργεί σύγχυση περί των προμηθευτών (σωρευτικά).

81


3. Υποτίμηση (τιμών). Η εμπορική πώληση με μονίμως μειωμένες τιμές λόγω μειωμένου εμπορικού κόστους είναι κατά κανόνα νόμιμη (υποτίμηση). Εξαιρούνται και είναι παράνομες πράξεις : α) η προσχηματική (ψευδής) υπο-τίμηση τιμών ως παραπλανητική διαφήμιση ή αρ. 3 Ν 146/1914, β) η διαφήμι-ση προϊόντων με οδηγό «τιμή κράχτη ορισμένου προϊόντος» αρ. 7 παρ. 12 Ν 146/1914 163, γ) οι παράνομες (μόνιμες) εκπτώσεις με σκοπό τον ανταγωνι-σμό όπως παρεμπόδιση εισόδου στην αγορά νέας επιχείρησης, κλείσιμο αντα-γωνιστή. Επίσης επιτρέπονται περιοδικές εκπτώσεις τακτικές, έκτακτες (νό-μιμες εκπτώσεις πχ λόγω παρόδου εποχής). Η υποτίμηση τιμών διαφέρει των νόμιμων εκπτώσεων (περιοδικών τακτικών - εκτάκτων), οι νόμιμες εκπτώ-σεις δεν έχουν το στοιχείο της μονιμότητας όπως η υποτίμηση αλλά το στοι-χείο της περιοδικότητας.

IV. Παραβάσεις νομικών κανόνων με πρόθεση ανταγωνισμού (δηλ. με σκο-πό επαγγελματικής επικράτησης). Απαγορεύονται ως πράξεις αθέμιτου αντα-γωνισμού: α) Οι παραβάσεις των γενικών κανόνων που δημιουργούν σοβα-ρό εμπορικό πλεονέκτημα σε ανταγωνιστή ιδίως στην οικονομική ρευστότη-τα164 π.χ. η ανασφάλιστη εργασία, η πώληση «πλαστών» εμπορευμάτων, η ψυ-χαγωγία χωρίς καταβολή πνευματικών δικαιωμάτων, η παραβίαση του ωραρί-ου λειτουργίας μόνο από μία επιχείρηση, οι παράνομες εκπτώσεις, β) οι παρα-βάσεις ειδικών κανόνων όπως η απαγόρευση ανταγωνισμού, από εταίρους αρ. 747 ΑΚ, από μέλη ∆Σ αρ. 23 ΚΝ 2190/20, αρ. 20, 6 παρ. 3 Ν 3190/1955, αρ. 4 Π∆ 219/1991, γ) οι παραβάσεις συμβατικών κανόνων π.χ. απαγορεύεται η διάθε-ση από μέλος δικτύου διανομής μη εγκεκριμένων από τον προμηθευτή εμπο-ρευμάτων (π.χ. ανταλλακτικών). Απαγορεύεται η διάθεση από τον franchisee προϊόντων άλλου franchisor ή μη εγκεκριμένου παραγωγού.

13.3. Αθέμιτες πράξεις εναντίον όλων των ανταγωνιστών

13.3.1. Ψευδής διαφήμιση αρ. 3 Ν 146/1914 («μικρή γενική ρήτρα»)

Προϋποθέσεις:α) Ανακριβής δήλωση. Η ανακρίβεια κρίνεται από τις αντιλήψεις του κύ-

κλου των προσώπων που απευθύνεται, δεν απαιτείται υπαιτιότητα του δηλού-ντος, αν υπάρχει πρόκειται για αθέμιτη από πρόθεση παραπλανητική διαφήμι-ση (αρ. 9δ επ. Ν 2251/94 ο.τ Ν 4512/2018).

Ειδικότερα οι δηλώσεις μοναδικότητας απαγορεύονται (π.χ. ο Α διαφημί-ζει ότι έχει το καλύτερο συνεργείο της Ελλάδος, ότι κατέχει το 100% των πα-ραγγελιών) εκτός αν είναι πράγματι αληθείς ή απευθύνονται σε ειδικό κοινό που είναι ικανό να αντιληφθεί αμέσως την υπερβολή.

163. ΑΠ 991/2014 ∆ΕΕ 2015.348.164. ΑΠ 870/88 ΕΕμπ∆ 2009.420

82


Η ανακριβής δήλωση αναφέρεται ενδεικτικά: στην ποιότητα, την αρχική προέλευση, τον τρόπο κατασκευής, τη τιμολόγηση, τον τρόπο ή τη πηγή προ-μήθειας, τη κατοχή βραβείων ή τιμητικών διακρίσεων, την αιτία ή τον σκοπό πώλησης, τη ποσότητα των προς διάθεση εμπορευμάτων,

β) αφορά τις εμπορικές, βιομηχανικές ή γεωργικές συναλλαγές165 και τους ανταγωνιστές,

γ) γίνεται με δημόσιες γνωστοποιήσεις ή ανακοινώσεις σε ευρύ κύκλο προ-σώπων,

δ) είναι ικανή (ασχέτως αποτελέσματος) να παράγει εντύπωση ιδιαιτέρως ευνοϊκής προσφοράς δηλ. οι προσφορές άλλων ανταγωνιστών φαίνονται υπο-δεέστερες.

13.3.2. Ψευδής δημόσια αναγγελία εκποίησης εμπορευμάτων προερχομένων από πτώχευση, αρ. 6 Ν 146/1914

Προϋποθέσεις:α) Ψευδής αναγγελία περί εκποίησης εμπορευμάτων που προέρχονται από

πτώχευση, δεν απαιτείται υπαιτιότητα, β) αφορά τις εμπορικές, βιομηχανικές ή γεωργικές συναλλαγές166 και τους

ανταγωνιστές, γ) γίνεται με δημόσιες γνωστοποιήσεις ή ανακοινώσεις σε ευρύ κύκλο προ-

σώπων, δ) είναι ικανή (ασχέτως αποτελέσματος) να παράγει εντύπωση ιδιαιτέρως

ευνοϊκής προσφοράς δηλ. οι προσφορές άλλων ανταγωνιστών φαίνονται υπο-δεέστερες.

13.3.3. Ψευδής δημόσια αναγγελία εκποίησης εμπορευμάτων προερχομένων από διάλυση καταστήματος, αρ. 7 Ν 146/1914

Προϋποθέσεις:α) Ψευδής αναγγελία περί εκποίησης εμπορευμάτων που προέρχονται από

διάλυση καταστήματος ή ορισμένου κλάδου αυτού, δεν απαιτείται υπαιτιότητα,

165. Και σ’ άλλες συναλλαγές αρ. 2 Οδηγίας 2005/29/ΕΚ, ΕφΛαρ 730/08 Ελλ∆νη 2009.1443.


83


β) αφορά τις εμπορικές, βιομηχανικές ή γεωργικές συναλλαγές167 και τους ανταγωνιστές,

γ) γίνεται με δημόσιες γνωστοποιήσεις ή ανακοινώσεις σε ευρύ κύκλο προ-σώπων,

δ) είναι ικανή (ασχέτως αποτελέσματος) να παράγει εντύπωση ιδιαιτέρως ευνοϊκής προσφοράς δηλ. οι προσφορές άλλων ανταγωνιστών φαίνονται υπο-δεέστερες.

Εξαίρεση οι ανωτέρω εκποιήσεις είναι νόμιμες: α) με άδεια εκποίησης από το δικαστήριο (αρ. 7 παρ. 2 επ Ν 146/1914 συνδ. Ασφ. Μέτρα αρ. 686 επ. ΚΠολ∆ συνδ. αρ. 3 παρ. 2 ΕισΝΚΠολ∆), β) στη περίοδο των νομίμων εκπτώσε-ων «λόγω παρόδου εποχής» αρ. 7 παρ. 10 Ν 146/1914.

13.4. Αθέμιτες πράξεις εναντίον συγκεκριμένου ανταγωνιστή

13.4.1. Απλή δυσφήμηση κατά ανταγωνιστή αρ. 11 Ν 146/1914 και συκοφαντική δυσφήμηση κατά ανταγωνιστή αρ. 12 Ν 146/1914

Προϋποθέσεις:α) Ψευδείς ισχυρισμοί ή διαδόσεις (βλαπτικές ειδήσεις) κατά ανταγω-

νιστή, άσχετα αν ο διαδίδων γνώριζε την αναλήθεια (αντικειμενική ευθύ-νη)168, που προέρχονται από φυσικό ή νομικό πρόσωπο και γίνονται με πρόθε-ση ανταγωνισμού κατά ανταγωνιστή με οποιοδήποτε τρόπο (δημόσια, με δια-φήμιση ή εμπιστευτικά με sms, φαξ, e-mail, blog). Οι αληθείς (βλαπτικοί) ισχυ-ρισμοί ή διαδόσεις επιτρέπονται μόνο αν είναι κατά τρόπον ευαπόδεικτον αληθείς. Ειδικότερα επί εμπιστευτικής ανακοίνωσης, αν ο πληροφοριοδό-της ή ο δέκτης της πληροφορίας έχει εύλογο συμφέρον, η αξίωση παράλειψης της διάδοσης επιτρέπεται μόνο αν η ανακοίνωση είναι πραγματικά αναληθής. Επίσης ο πληροφορών υποχρεούται και σε ανόρθωση της ζημίας αν γνώριζε ή όφειλε να γνωρίζει το αναληθές της ανακοίνωσης αρ. 11 παρ.2 Ν 146/1914,

β) αφορούν τις εμπορικές, βιομηχανικές ή γεωργικές συναλλαγές169 ορι-σμένου φυσικού ή νομικού προσώπου ανταγωνιστή, ειδικότερα τις εργασίες, την επιχείρηση, τον επιχειρηματία, τον διευθυντή της επιχείρησης (ή τα όργα-να AE, τους διαχειριστές εταιρειών), τα εμπορεύματα,


168. ΑΠ Ολ 2/2008 ΕΕμπ∆ 2009.898.169. Και σ’ άλλες συναλλαγές αρ. 2 Οδηγίας 2005/29/ΕΚ, ΕφΛαρ 730/08 Ελλ∆νη

2009.1443.

84


γ) οι ειδήσεις είναι ικανές (ασχέτως αποτελέσματος) να βλάψουν τις ερ-γασίες ή την εμπορική πίστη της ανταγωνίστριας επιχείρησης εναντίον της οποίας στρέφονται,

δ) στην περίπτωση αρ. 12 Ν 146/1914 απαιτείται επιπλέον ο διαδίδων να γνώριζε την αναλήθεια των ισχυρισμών (συκοφαντική δυσφήμηση).

∆ιαφορές αρ. 11-12 Ν 146/1914 και αρ. 920 ΑΚα) Η εφαρμογή αρ. 920 ΑΚ απαιτεί τα βασικά στοιχεία των αδικοπραξιών,

παράνομη πράξη, υπαιτιότητα, ζημία, αιτιώδη συνάφεια. Αντίθετα το αρ. 11 Ν 146/1914 δεν απαιτεί υπαιτιότητα αλλά σκοπό ανταγωνισμού ούτε ζημία, β) το αρ. 920 ΑΚ έχει καθολική, γενική εφαρμογή ενώ τα αρ. 11-12 αποσπασματι-κή, ειδική σε ορισμένες μόνο συναλλαγές ανταγωνιστών, γ) η παραβίαση του αρ 920 ΑΚ δίδει δικαίωμα αποζημίωσης της προκληθείσης ζημίας. Η παραβία-ση του αρ. 11 Ν 146/1914 παρέχει αστική προστασία ασχέτως ζημίας για άρση της προσβολής και παράλειψης στο μέλλον (το αρ. 12 Ν 146/1914 παρέχει και ποινική προστασία), δ) Ο ζημιωθείς κατ’ εφαρμογή αρ. 920 ΑΚ οφείλει να απο-δείξει την αναλήθεια των ισχυρισμών, αντίθετα στο αρ. 11 ο διαδίδων οφεί-λει να αποδείξει την αλήθεια των ισχυρισμών του, ε) Οι ανωτέρω διατάξεις έχουν διαφορετικούς χρόνους παραγραφής (αρ. 937 ΑΚ πενταετής, αρ. 19 Ν 146/1914 δεκαοκτάμηνη).

13.4.2. Προσβολή διακριτικών ουσιαστικού συστήματος αρ. 13 Ν146/1914

Προϋποθέσεις:α) Χρήση εμπορικής επωνυμίας, ιδιαίτερου διακριτικού καταστήματος ή

βιομηχανικής επιχείρησης, ονόματος π.χ. ψευδώνυμου, ιδιαίτερου διακριτι-κού επιχείρησης ή εντύπου (ο τίτλος εφημερίδας και περιοδικού κατατίθε-νται ως σήματα και προστατεύονται αρ. 125, 150 Ν 4072/2012), ιδιαίτερου δι-ασχηματισμού, ιδιαίτερης διακόσμησης, εμφάνισης, χρώματος170, μη κατα-τεθέντων δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας του τυπικού συστήματος όπως σήματος (ή μη ανανεωθέντος σήματος ή κοινοτικού σήματος171) και αι-σθητικής δημιουργίας και λοιπών σχεδίων και υποδειγμάτων Ν 2417/1996, domain name172, που ορισμένο φυσικό ή νομικό πρόσωπο νόμιμα χρησιμοποιεί

170. ΠΠρΑθ 270/2015 ∆ΕΕ 2015.357 «κυρίαρχα είναι τα λεκτικά στοιχεία και όχι τα χρωματικά αν αυτά αποτελούν στοιχεία ψυχολογικής προσέλκυσης πελατών και όχι στοιχεία διάκρισης όπως το πράσινο χρώμα θεωρούμενο ως το χρώμα της ανακούφισης (φάρμακα)».

171. ΠΠρΑθ 4839/2014 ΤΝΠ ∆ΣΑ 2014 «χρήση κοινοτικού σήματος ως ονόματος και διαφήμισης».

172. ΕφΑθ 6762/2007 ΕΕμπ∆ 2008.136, ΠΠρΑθ 3096/2007 ∆iMME 2008.226.

85


και έχει καθιερώσει στις συναλλαγές (καθιέρωση δεν απαιτείται στην εμπο-ρική επωνυμία και το διακριτικό τίτλο),

β) αφορά τις εμπορικές, βιομηχανικές ή γεωργικές συναλλαγές173 ανταγω-νιστών,

γ) κατά τρόπο που μπορεί να προκαλέσει αντικειμενικά σύγχυση στις συ-ναλλαγές αυτές για τον πραγματικό φορέα του δικαιώματος, χωρίς υπαιτιό-τητα, χωρίς ζημιογόνο αποτέλεσμα (αρκεί κίνδυνος σύγχυσης), χωρίς πρόθεση ανταγωνισμού (οιονεί αντικειμενική ευθύνη) δηλ. το αρ. 13 Ν 146/1914 είναι ανεξάρτητο ειδικό δίκαιο προστασίας διακριτικών βιομηχανικής ιδιοκτησίας εντός του ειδικού δικαίου του αθέμιτου ανταγωνισμού174.

Παράδειγμα: το αρ. 58 ΑΚ απαιτεί «παράνομη αμφισβήτηση ή παράνομη χρήση ονόματος», το αρ. 59 ΑΚ υπαιτιότητα («να καταδικάσει τον υπαίτιο»). Αντίθετα το αρ. 13 Ν 146/1914 προστατεύει την εμπορική επωνυμία (και άλλα εμπορικά διακριτικά) με τις εξής προϋποθέσεις: χρήση επωνυμίας σε ορισμέ-νες συναλλαγές (εμπορικές, βιομηχανικές, γεωργικές) από ανταγωνιστή (π.χ. συνονόματο έμπορο) με κίνδυνο σύγχυσης για τον πραγματικό φορέα αυτής δηλ. χωρίς παράνομη χρήση, χωρίς υπαιτιότητα, χωρίς πρόθεση ανταγωνισμού (απαιτείται μόνο στο αρ. 1 Ν 146/1914), χωρίς ζημία και αιτιώδη συνάφεια (οι-ονεί αντικειμενική ευθύνη).

13.4.3. Αθέμιτη ανακοίνωση ή χρήση εμπορικών και βιομηχανικών απορρήτων αρ. 16-18 Ν 146/1914.

Συνηθίζεται ο όρος βιομηχανική κατασκοπία ή «κλοπή» βιομηχανικών και εμπορικών απορρήτων

Προϋποθέσεις:α) Να πρόκειται είτε για βιομηχανικά απόρρητα (τα απόρρητα δεν είναι δι-

καιώματα αλλά σημαντικά για την λειτουργία της επιχείρησης γεγονότα, στοι-χεία, πληροφορίες) π.χ. το μυστικό παρασκευής ενός αναψυκτικού, τα σχέδια ή οι κανόνες τεχνικής, ιδίως τα σχεδιάσματα, τα πρότυπα, τα υποδείγματα, οι οδηγίες είτε για εμπορικά απόρρητα π.χ. το πελατολόγιο, οι προμηθευτές, οι τιμές απόκτησης, οι συμβάσεις.

β) Να πρόκειται για ορισμένο δράστη (απασχολούμενο στην επιχείρηση ή που εξαιτίας ή αφορμής της εργασίας του σε επιχείρηση πληροφορήθηκε ή δε-σμεύτηκε συμβατικά κατά παράβαση όρου εμπιστευτικότητας), που ανακοί-νωσε χωρίς να έχει δικαίωμα σε τρίτο ανταγωνιστή απόρρητο αυτής με σκοπό τον ανταγωνισμό,


174. Ε. Περάκης-Ν. Ροκας, Εισαγωγή στο Εμπ. ∆ικ., 2011, σ. 525, παρ. 30.

86


γ) Να πρόκειται για τρίτο δράστη που χρησιμοποίησε το απόρρητο ή το δι-έρρευσε περαιτέρω με σκοπό τον ανταγωνισμό.

δ) Να πρόκειται για τον ηθικό αυτουργό των ανωτέρω πράξεων.

13.4.4. Καταχρηστική εκμετάλλευση της οικονομική εξάρτησης αρ. 18α Ν 146/1914

Προϋποθέσεις:α) Οικονομική εξάρτηση επιχείρησης από άλλη επιχείρηση π.χ. ο παραγω-

γός που έχει δίκτυο διανομής και το μέλος του δικτύου διανομής.β) Έλλειψη ισοδύναμης εναλλακτικής λύσης π.χ. σε περίπτωση αδικαιολό-

γητης λύσης της σύμβασης franchising o franchisee μετά από μακροχρόνια συ-νεργασία λειτουργώντας στα πρότυπα του franchisor δεν έχει ισοδύναμη εναλ-λακτική λύση επανεκκίνησης.

γ) Καταχρηστική εκμετάλλευση της εμπορικής σχέσης. Η συμπεριφορά που εκδηλώνει η επιχείρηση που έχει δεσπόζουσα θέση έχει ως αποτέλεσμα τη μειωτική μεταβολή στην ανταγωνιστική ικανότητα της εξαρτημένης επι-χείρησης με πολλούς τρόπους π.χ. αλλαγή της εμπορικής πολιτικής του πα-ραγωγού με επιβολή σε ορισμένους dealers καθεστώς προαγοράς και προπλη-ρωμής των αγαθών αντί της προηγούμενης πιστωτικής πολιτικής. Ο παραγω-γός χονδρικής ιδρύει θυγατρική λιανικής λύνοντας τις συμβάσεις συνεργασί-ας με τους ανεξάρτητους dealers του δικτύου (διακριτική μεταχείριση, αδικαι-ολόγητη διακοπή συμβάσεων). Ο franchisor επιβάλλει στον franchisee όρους συναλλαγής με τρίτους (πχ τιμοκαταλόγους με επιβολή τιμής μεταπώλησης ειδικά επιβολή κατώτατων τιμών, αντίθετα επιτρέπονται τιμοκατάλογοι με «προτεινόμενες ενδεικτικές τιμές»).

13.5. Προστασία

13.5.1. Αστική

Τακτική αγωγή στο Πολυμελές Πρωτοδικείο (διαφορά μη αποτιμητή σε χρήμα αρ. 18 ΚΠολ∆) και ασφαλιστικά μέτρα (αρ. 20 Ν 146/1914 συνδ. αρ. 682 επ. και 731 επ. ΚΠολ∆ με δικαίωμα έφεσης).

1. Αξίωση για άρση της προσβολής και παράλειψης στο μέλλονΝομιμοποίηση: Ανάλογα με την επικαλούμενη διάταξη (π.χ. προσβολές

εναντίον όλων των ανταγωνιστών: νομιμοποιούνται και οι επαγγελματικές ενώσεις - προσβολές κατά συγκεκριμένου ανταγωνιστή: νομιμοποιείται ο θι-γόμενος-αδικηθείς). ∆εν απαιτείται υπαιτιότητα και ζημία αρκεί η περιγρα-φόμενη στο νόμο παράβαση.

87


2. Αξίωση για αποζημίωσηΑπαιτούνται: παράνομη πράξη, υπαιτιότητα (εκτός αρ. 11 Ν 146/1914175),

ζημία (υλική και ηθική βλάβη αρ. 932 ΑΚ176) και αιτιώδης συνάφεια. Ειδικά στη περίπτωση παραβίασης του αρ. 3 Ν 146/1914 προβλέπεται ειδική μετα-χείριση συντακτών, εκδοτών, τυπογράφων, πρακτόρων εφημερίδων και περι-οδικών για καταβολή αποζημίωσης μόνο αν γνώριζαν την αναλήθεια των ψευ-δών ανακοινώσεων αρ. 10 παρ. 2 Ν 146/1914.

3. Παρεπόμενες αξιώσεις αρ. 22 Ν 146/1914α) Αφαίρεση του διακριτικού γνωρίσματος ή καταστροφή εμπορευμάτων

σε περίπτωση υπαίτιας παράνομης χρήσης, β) δημοσίευση της δικαστικής απόφασης (πολιτικής και ποινικής) στα

ΜΜΕ με έξοδα του καταδικασθέντος.

13.5.2. Ποινική

Κατ’ έγκληση διωκόμενα αδικήματα αρ. 4, 6, 9, 12, 14, 16-18 Ν 146/1914.

13.5.3. Παραγραφή

Οι αστικές αξιώσεις του αθέμιτου ανταγωνισμού για άρση της προσβολής και παράλειψης στο μέλλον και καταβολή αποζημίωσης παραγράφονται με-τά δεκαοκτώ μήνες από του χρόνου που ο παθών έλαβε γνώση της πράξης και του υπευθύνου και της προκληθείσης ζημίας και σε κάθε περίπτωση με-τά πενταετία από τη πράξη και τη προκληθείσα ζημία. Επί διαρκούς προσβο-λής η έναρξη της παραγραφής αρχίζει από την έναρξη της αρχικής προσβο-λής αν ο παθών έλαβε γνώση της πράξης και του υπαιτίου. Επί περιοδικών προσβολών από τη τέλεση της τελευταίας προσβολής177. Αν συρρέουν αξιώ-σεις από το Ν 146/1914 και από αδικοπραξία ΑΚ (αρ. 937 ΑΚ) υπερισχύει η ει-δικότερη παραγραφή αρ. 19 Ν 146/1914178.

175. Ε. Περάκης-Ν. Ρόκας, Εισαγωγή στο Εμπ. ∆ικ., 2011, σ. 578 και 585 β.176. ΑΠ 2049/2017 (αρχείο ΑΠ) αν η αδικοπραξία δεν επέφερε υλική βλάβη δεν ιδρύ-

εται αξίωση χρηματικής ικανοποίησης της ηθικής βλάβης.177. ΑΠ 1285/05 ΕΕμπ∆ 2005.818, ΠΠρΡοδ 140/05, ΠΠρΡοδ 48/05 ΧρΙ∆ 2006.357.178. ΑΠ 1285/2005 ΝΟΜΟΣ.

88


§ 14. Το δίκαιο προστασίας της ελευθερίας του ανταγωνισμού Ν 3959/2011 ο.τ, αρ. 101, 102, 107, 108 ΣΛΕΕ, ΕΚ 139/2004

14.1. Ορισμός

Είναι το σύνολο των διατάξεων δημοσίου δικαίου που αποσκοπούν στη πρόληψη (ex ante) ή περιορισμό των μονοπωλίων ή ολιγοπωλίων (ex post) που με συμπράξεις, συμφωνίες (κυρίως οριζόντιες179 συμπράξεις-καρτέλ), αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων, εναρμονισμένες πρακτικές180, κατάχρη-ση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά και συγκεντρώσεις επιχειρήσεων (πχ. συγχωνεύσεις) έχουν σκοπό να παρεμποδίζουν ή περιορίζουν ή νοθεύουν την ανταγωνιστική ελευθερία των επιχειρήσεων 181στην αγορά όπως αυτή κατο-χυρώνεται στο Σύνταγμα αρ. 5 παρ. 1Σ, Ν 3959/2011, αρ. 101, 102, 107, 108 ΣΛΕΕ, ΕΚ 139/2004182.

14.2. Η ανεξάρτητη αρχή «Επιτροπή Ανταγωνισμού ΕΑ»

Την εποπτεία εφαρμογής του Ν 3959/2011 (Ν 703/77) έχει ΝΠ∆∆ ανε-ξάρτητη Αρχή (ίδρυση Ν 2296/95, Ν 2837/00, Ν 3373/05) αποκαλούμενη «Επιτροπή Ανταγωνισμού ΕΑ» (αντίθετα με Ν 146/14 που αρμόδια είναι τα δι-καστήρια). Συγκροτείται από οκτώ τακτικά μέλη από τα οποία ένα είναι ο πρόεδρος και ένα ο αντιπρόεδρος, τέσσερις εισηγητές, δύο τακτικά και δύο αναπληρωματικά μέλη. Οι πρόεδρος και αντιπρόεδρος επιλέγονται από τη Βουλή και διορίζονται όπως και τα λοιπά μέλη με υπουργική απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης (πρώην Εμπορίου). Ο πρόεδρος ή όταν κωλύεται, ο αντιπρόεδρος, εκπροσωπεί την Αρχή ενώπιον κάθε Αρχής και τρίτου.

14.3. Κυρώσεις

Η επιτροπή Ανταγωνισμού στις περιπτώσεις διαπίστωσης των παραβά-σεων του Ν 3959/11 επιβάλλει με ατομικές διοικητικές πράξεις διοικητι-κές κυρώσεις π.χ. πρόστιμα με ευθύνη για τη καταβολή εις ολόκληρο του νο-

179. Οι συμπράξεις (καρτέλ) προκύπτουν από επιχειρήσεις του ιδίου επιπέδου αγο-ράς (οριζόντιες).

180. ΕΑ 563/VII/2013 «καρτέλ στα κοτόπουλα», ΕΑ 253/VI/2004 «καρτέλ πρατηρίων υγρών καυσίμων».

181. και ελεύθερων επαγγελματιών, απόφαση Ε.Α 292/IV/2005 («οδοντιατρικοί σύλ-λογοι»-επιβολή κατώτατων ορίων αμοιβών).

182. Sherman antitrust act USA 1890.

89


μικού προσώπου και ατομικά των φυσικών προσώπων αρ. 25 παρ. 2γ’ εκτός του προγράμματος επιείκειας αρ. 25 παρ. 8 ή λαμβάνει ασφαλιστικά μέτρα αρ. 25 παρ. 5. Οι αποφάσεις της επιτροπής προσβάλλονται στα διοικητικά δικα-στήρια (διοικητικό Εφετείο). Ο Ν 3959/2011 περιλαμβάνει και ποινικές δια-τάξεις (ειδικός ποινικός νόμος αρ. 43-44).

14.4. Οι παραβάσεις Ν 3959/11 ο.τ (αρ. 101, 102 ΣΛΕΕ)

Οι μεθοδεύσεις με τις οποίες επιχειρούνται οι παραβάσεις διακρί-νονται ανάλογα των παραβάσεων (ex post έλεγχος), α) σε συμπράξεις-συμβατικές παραβάσεις (τυπικές, άτυπες οριζόντιες συμφωνίες - καρτέλ) αρ. 1 Ν 3959/2011, αρ. 101 ΣΛΕΕ, δηλ. συμφωνίες, αποφάσεις ενώσεων επι-χειρήσεων, εναρμονισμένες πρακτικές, πχ. επιβολή κατώτερων τιμών πώλη-σης-μεταπώλησης, εδαφική κατανομή αγορών, απαγόρευση παθητικών πω-λήσεων183, β) σε πραγματικές παραβάσεις (κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης) αρ. 2Ν 3959/2011, αρ. 102 ΣΛΕΕ, δηλ. επιχείρηση με δεσπόζουσα θέση στην αγορά εκμεταλλεύεται καταχρηστικά τη δεσπόζουσα θέση της π.χ. επιχείρη-ση που κατέχει μεγάλο μερίδιο πωλήσεων στην αγορά 80% επιβάλει στο δί-κτυό της όρους αποκλεισμού άλλων ανταγωνιστών, όρους αποκλειστικότη-τας, όρους εκπτώσεων-στόχων 184 και γ) σε συγκεντρώσεις επιχειρήσεων με σκοπό τη δημιουργία μονοπωλίου ή ολιγοπωλίου (ex ante έλεγχος) αρ. 5-10 Ν 3959/2011 (ΕΚ 139/2004) π.χ. συγχωνεύσεις, εξαγορές.

Εξαιρέσεις: α) αρ. 1παρ3 Ν 3959/2011, αρ. 101 παρ 3 ΣΛΕΕ (πχ οριζόντιες συμπράξεις για βελτίωση φαρμάκων, μείωση κόστους παραγωγής), β) κάθε-τες συμπράξεις (δίκτυα διανομής) ΕΚ 330/2010 «block exemption».

14.4.1. Ενδεικτικές περιπτώσεις παραβάσεων αρ. 1 Ν 3959/2011

α) Άμεσος ή έμμεσος καθορισμός τιμών αγοράς ή πώλησης ή άλλων όρων συναλλαγής π.χ. μείωση των τιμών αγοράς από τη δεσπόζουσα επιχείρηση με σκοπό να πληγούν οι οικονομικά αδύναμοι ανταγωνιστές της για να κλείσουν ή επιβολή υψηλών τιμών όταν δεν υπάρχουν αξιόλογοι ανταγωνιστές στον κλά-δο ή επιβολή κατώτατων τιμών στα μέλη δικτύου διανομής (τιμοκατάλογοι).

β) Περιορισμός ή έλεγχος της παραγωγής, της διάθεσης, της τεχνολογι-κής ανάπτυξης ή των επενδύσεων π.χ. περιορισμός της παραγωγής για να αυ-ξηθούν οι τιμές.

183. ΕΑ 369/V/2007 « καρτέλ γάλακτος».184. ΕΑ 207/ΙΙΙ/2002 («coca cola 3M»), EA 590/2014 «Αθηναϊκή ζυθοποιία», ΕΑ 581/

VII/2013 «Προκτερ & Γκαμπλ Ελλάς».

90


γ) Κατανομή αγορών ή πηγών εφοδιασμού πχ κατανομή των πηγών ώστε να μη μπορεί να εισέλθει στην αγοράς νέος ανταγωνιστής.

δ) Εφαρμογή άνισων όρων για ισοδύναμες παροχές π.χ. άρνηση πώλησης σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις.

ε) Επιβολή συνδεδεμένων συναλλαγών π.χ. αδικαιολόγητη σύνδεση κύριας σύμβασης με πρόσθετες συναλλαγές (π.χ. ασφαλίσεις, service).

ΕΠΙΤΟΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ · 2018. 12. 14. · τους Ν 4541, 4548/2018),...

Documents

Transcript of ΕΠΙΤΟΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ · 2018. 12. 14. · τους Ν 4541, 4548/2018),...