Δξεπλεηηθό Πξόγξακκα Η.Δ.Κ.Δ.Θ. 2013 – 2014 · 2002 3.408 98.195.100...

Δξεπλεηηθό Πξόγξακκα Η.Δ.Κ.Δ.Θ. 2013 – 2014

Οηθνλνκηθή αλαζπγθξόηεζε ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο & ηξόπνη

επαλαπαηξηζκνύ ηεο

ΔΠΗΚΔΦΑΛΖ ΔΡΔΤΝΖΣΔ ΒΟΖΘΟΗ ΔΡΔΤΝΖΣΔ

Γθάξιαο Αιέμαλδξνο Καξαγηψξγε Διέλε

Καηζανχλνπ Πελειφπε Κνθηεξίδε Δπαγγειία

ΔΡΔΤΝΖΣΔ Μήηξνπ Κσλζηαληίλα

Μαδίθα Βαζηιηθή

Μπαηζήο Αρηιιέαο

Παπαλαγηψηνπ Αιέμαλδξνο

Αζήλα 2014

[ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΤΓΚΡΟΣΖΖ ΣΖ ΔΛΛΖΝΗΚΖ

ΝΑΤΣΗΛΗΑ & ΣΡΟΠΟΗ ΔΠΑΝΑΠΑΣΡΗΜΟΤ ΣΖ] Η.Δ.Κ.Δ.Θ. 2013-2014

- 1 -

ISBN: 978-618-81595-2-5

Copyright © : Ηλζηηηνχην Έξεπλαο & Καηάξηηζεο Δπξσπατθψλ Θεκάησλ

(Η.Δ.Κ.Δ.Θ.)

Γηεύζπλζε: Διεπζεξίνπ Βεληδέινπ (Παλεπηζηεκίνπ) 56, 7νο φξνθνο,

ΣΚ. 106 78, Αζήλα, Διιάδα

Σει: (+30) 2130 250217

www.irtea.gr

e-mail: [email protected]

Σίηινο: Οηθνλνκηθή αλαζπγθξφηεζε ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο & ηξφπνη

επαλαπαηξηζκνχ ηεο.

Τπεχζπλε Σκήκαηνο Δξεπλψλ Η.Δ.Κ.Δ.Θ.: Βαζηιηθή Μηζζηξά

Σν Ηλζηηηνχην Έξεπλαο & Καηάξηηζεο Δπξσπατθψλ Θεκάησλ, ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ

λα δψζεη ην θαηάιιειν βήκα έθθξαζεο ζε λένπο επηζηήκνλεο, επηθπιάζζεηαη παληφο

δηθαηψκαηνο κε ηαχηηζήο ηνπ κε ηε γλψκε πνπ εθθξάδνπλ ζην παξφλ νη εξεπλεηέο,

απφςεηο πνπ δελ εθθξάδνπλ θαζ‟ νηνλδήπνηε ηξφπν ην θνξέα ή νπνηνδήπνηε φξγαλν

απηνχ.

http://www.irtea.gr/

mailto:[email protected]



- 2 -

Απαγνξεχεηαη ε κεξηθή ή νιηθή αλαδεκνζίεπζε ηνπ έξγνπ απηνχ, θαζψο θαη ε

αλαπαξαγσγή ηνπ κε νπνηνδήπνηε άιιν κέζν, ρσξίο ζρεηηθή άδεηα ηνπ θαηφρνπ ηνπ

Copyright.

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

Κεθάιαην Η

Σν Διιεηθό Πιέγκα Ναπηηιηαθώλ Γξαζηεξηνηήηωλ ωο Αληαγωληζηηθό

Πιενλέθηεκα ηεο Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαη Παξάγνληαο γηα ηελ Πξνζέιθπζε

Πινίνλ ζην Δζληθό Νενιόγην (Αρηιιέαο Μπαηζήο)

Α. Δηζαγσγή..................................................................................................................7

Β. Ηζηνξηθή αλαδξνκή: ε αλάδεημε ηνπ Πεηξαηά ζε ζεκαληηθφ λαπηηιηαθφ

θέληξν...........................................................................................................................13

Γ. Ζ επίδξαζε ηεο Ναπηηιίαο ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία..............................................19

Γ. Βαζηθνί παξάκεηξνη ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο.................................................24

1. Δπηκέξνπο αγνξέο ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο.........................................24

2. Καζνξηζκφο πξνζθνξάο θαη δήηεζεο λαπηηιηαθνχ πξντφληνο.....................27

Δ. Θεσξεηηθή πξνζέγγηζε ησλ cluster........................................................................32

Σ. Ζ Θεσξία ηνπ Γηακαληηνχ, ηνπ Porter..................................................................33

1. πληειεζηέο παξαγσγήο.............................................................................36

2. Δπηρεηξεζηαθή ηξαηεγηθή Γνκή θαη Αληαγσληζκφο................................38

3. πλζήθεο Δγρψξηαο Εήηεζεο.....................................................................40

4. πζρεηηδφκελε Τπνζηεξηθηηθή Βηνκεραλία..............................................41

5. πγθπξία....................................................................................................42

6. Σν Κξάηνο..................................................................................................42

Z. πκπεξάζκαηα................................................................................................44

Κεθάιαην ΗΗ

Ζ Δπίδξαζε ηνπ Φνξνινγηθνύ Καζεζηώηνο ζηε Ναπηειία (Αιεμαλδξνο

Παπαλαγηψηνπ)



- 3 -

Α. Δηζαγσγή: θνξνινγία θαη αλάπηπμε επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο.................47

Β. Ζ δηαζπνξά ηνπ ειιεληθνχ λαπηηιηαθνχ θεθαιαίνπ: Πεηξαηάο θαη Λνλδίλν.........49

Γ. Σν θνξνινγηθφ θαζεζηψο γηα ηνπο Έιιελεο ηνπ Λνλδίλνπ....................................50

Γ. Σν θνξνινγηθφ θαζεζηψο ηεο λαπηηιίαο ζηελ Διιάδα...........................................53

Δ. Ο ζεζκηθφο αληαγσληζκφο γηα ηελ θνξνινγία ησλ λαπηηιηαθψλ

επηρεηξήζεσλ................................................................................................................63

Σ. Σειηθά ζπκπεξάζκαηα: λαπηηιία θαη θνξνινγία...................................................64

Κεθάιαην ΗΗI

Διιεληθό Νενιόγην (Δπαγγειία Κνθηεξίδε, Βαζηιηθή Μαδίθα)

Α. Δηζαγσγή.................................................................................................................65

Β. Διιεληθφ Νενιφγην.................................................................................................67

Γ. Νενιφγεζε Πινίσλ σο Κεθαιαίσλ Σνπ Δμσηεξηθνχ (Ν.2687/1953)....................70

Γ. Γηαδηθαζία Έθδνζεο Δγθξηηηθήο Πξάμεο................................................................72

Δ. εκαίεο Δπθαηξίαο...................................................................................................73

Σ. Παξάιιεια θαη Γηεζλή Νενιφγηα (Bis)................................................................77

Ε. Δπξσπατθή εκαία (Euros).....................................................................................78

Κεθάιαην ΗV

Ζ Απνθξαηηθνπνίεζε ηνπ Οξγαληζκνύ Ληκέλνο Πεηξαηώο (ΟΛΠ) & ε China

Ocean Shipping Company (C.O.S.CO.) (Διέλε θαξαγηψξγε)

Α. Δηζαγσγηθά..............................................................................................................80

Β. Ο Οξγαληζκφο Ληκέλνο Πεηξαηψο (Ο.Λ.Π.)............................................................80

Γ. Οηθνλνκηθή πγθπξία..............................................................................................81



- 4 -

Γ. Ζ China Ocean Shipping Company (C.O.S.CO.)...................................................81

Δ. ηαζκφο Δκπνξεπκαηνθηβσηίσλ Πεηξαηά (.Δ.Π.) Α.Δ..........................................82

Σ. πλεξγαζία ηεο C.O.S.CO. κε ηε Hewlett Packard..............................................85

Ε. Αλαπηπμηαθή πνξεία ηνπ Πεηξαηά............................................................................87

Κεθάιαην V

Ναππεγήζεηο (Κσλζηαληίλα Μήηξνπ)

Α. Oη παγθφζκηεο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο.....................................................................90

Β. Οηθνλνκηθή πγθπξία θαη δπλακηθή εκθάληζε ηεο Κίλαο......................................92

Γ. Πξνβιήκαηα Διιήλσλ Δθνπιηζηψλ........................................................................96

Γ. Δλίζρπζε ζπλεξγαζίαο Η.Μ.Ο. θαη Δ.Δ...................................................................96

Δ. Δγρψξηα Ναππεγνθαηαζθεπαζηηθή Βηνκεραλία....................................................98

Σ. Αίηηα πνπ νδήγεζαλ ζηελ θξίζε ηεο λαππεγηθήο βηνκεραλίαο............................98

Ε. Σα Διιεληθά Ναππεγεία........................................................................................100

Ζ. Ναππεγεία θαξακαγθά........................................................................................100

Θ. Ναππεγεία Διεπζίλαο............................................................................................103

Η. Πξνβιεπφκελε πνξεία θη εμέιημε ηνπ Οκίινπ........................................................105

Κ. Πξνηάζεηο γηα αλαζπγθξφηεζε ηεο ειιεληθήο λαππεγηθήο βηνκεραλίαο.............107

Λ. Πξνηάζεηο γηα λαππεγεία θαξακαγθά θαη Διεπζίλαο.........................................109

ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 110

Διιελφγισζζε 110

Ξελφγισζζε 119

ΛΟΗΠΑ ΔΓΓΡΑΦΑ 122



- 5 -

ΗΣΟΓΡΑΦΗΑ 122

ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΔ

A.E. Αλψλπκε Δηαηξία

Α.Δ.Π. Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξνητφλ

BCG Boston Consulting Group

Committee Greek Shipping Co-operation Committee

C.O.S.CO. China Ocean Shipping Company

DWT Dead Weight Tonnage

Δ.Δ. Δπξσπατθή Έλσζε

Δ.Μ.Π. Δζληθφ Μεηζφβην Πνιπηερλείν

ΔΟΥ Δπξσπατθφο Οηθνλνκηθφο Υψξνο

Ζ.Δ. Ζλσκέλα Έζλε

H.P. Hewlett Packard

Ζ.Π.Α. Ζλσκέλεο Πνιηηείεο Ακεξηθήο

I.M.O. International Maritime Organization

ΗΟΒΔ Ηλζηηηνχην Οηθνλνκηθψλ θαη Βηνκεραληθψλ Δξεπλψλ

ISC International Shipping Chamber

ISF International Shipping Federation

ΚΓΝΓ Κψδηθαο Γεκνζίνπ Ναπηηθνχ Γηθαίνπ

ΚΗΝΓ Κψδηθαο Ηδησηηθνχ Ναπηηθνχ Γηθαίνπ

L.N.G. Liquefied Natural Gas



- 6 -

N. Νφκνο

NASDAQ National Association of Securities Dealers Automated

Quotations

ΝΑΣ Ναπηηθφ Απνκαρηθφ Σακείν

Ν.Δ.Β. Διιεληθή Ναππεγνεπηζθεπαζηηθή Βηνκεραλία

Ν.Β.Δ.Δ. Α.Δ. Ναππεγηθέο θαη Βηνκεραληθέο Δπηρεηξήζεηο Διεπζίλαο Α.Δ.

Ν.Γ. Ννκνζεηηθφ Γηάηαγκα

NYSE New York Stock Exchange

Ο.Λ.Π. Οξγαληζκφο Ληκέλνο Πεηξαηψο

ΠΑΘΔΠ Οδηθφο Άμνλαο Πεηξαηψο - Αζελψλ - Θεζζαινλίθεο -

Δπδψλσλ

PSC Port State Control

χληαγκα

πλζ. Δ.Κ. πλζήθε Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο

.Δ.Π. ηαζκφο Δκπνξεπκαηνθηβσηίσλ Πεηξαηά

ΣΑΗΠΔΓ Σακείν Αμηνπνίεζεο Ηδησηηθήο Πεξηνπζίαο ηνπ Γεκνζίνπ

UNCTAD United Nations Conference on Trade and Development

Φ.Π.Α. Φφξνο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο

VAT Value Added Tax



- 7 -

ΚΔΦΑΛΑΗΟ Η

ΣΟ ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΠΛΔΓΜΑ ΝΑΤΣΗΛΗΑΚΩΝ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΩΝ

Ω ΑΝΣΑΓΩΝΗΣΗΚΟ ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜΑ ΣΖ ΔΘΝΗΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ

ΚΑΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΡΟΔΛΚΤΖ ΠΛΟΗΩΝ

ΣΟ ΔΘΝΗΚΟ ΝΖΟΛΟΓΗΟ

Αρηιιέαο Μπαηζήο

Α. Δηζαγωγή

χκθσλα κε ζηνηρεία ηεο πλδηάζθεςεο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ γηα ην Δκπφξην θαη

ηελ Αλάπηπμε (εθεμήο UNCTAD, United Nations Conference on Trade and

Development), ην έηνο 2013 ε Διιάδα βξέζεθε γηα αθφκα κηα θνξά ηηο ηειεπηαίεο

δεθαεηίεο, ζηελ πξψηε ζέζε κεηαμχ ησλ λαπηηιηαθψλ θξαηψλ. Σν γεγνλφο φηη ε

δηάθξηζε δελ είλαη πεξηζηαζηαθή ή απνηέιεζκα ζπγθπξηψλ, αιιά αληηζέησο ε ρψξα

καο βξίζθεηαη ζηαζεξά ζηελ θνξπθαία ζέζε ηεο θαηάηαμεο πνπ αθνξά ηε λαπηηιία

δηεζλψο ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο, ζε ζπλδπαζκφ κε παξάγνληεο πνπ ζα αλαιπζνχλ

ζηε ζπλέρεηα, νδεγνχλ ζηε ζπλαγσγή ηνπ ζπκπεξάζκαηνο πσο ε λαπηηιηαθή

βηνκεραλία απνηειεί έλα απφ ηα πην ηζρπξά πιενλεθηήκαηα ηεο εζληθήο καο

νηθνλνκίαο. Ωζηφζν, παξά ηελ εμέρνπζα δηεζλή παξνπζία, ζα κπνξνχζε λα εηπσζεί

πσο ζην εζσηεξηθφ δελ ππάξρεη ε αληίζηνηρε αληηκεηψπηζε. Υαξαθηεξηζηηθφ

παξάδεηγκα απνηειεί ε γεληθή εηθφλα πνπ έρεη επηθξαηήζεη γηα ηε λαπηηιία, ζχκθσλα

κε ηελ νπνία ε ελ ιφγσ βηνκεραλία δελ είλαη ζπλδεδεκέλε κε ηε ρψξα ιφγσ ηεο

δξαζηεξηνπνίεζήο ηεο ζην δηεζλέο πεδίν, ελψ νη ππνινγηζκνί γηα ηε ζπλεηζθνξά ηεο

ζηελ εζληθή νηθνλνκία, παξακέλνπλ ζπλήζσο ζηελ άκεζε ζπλεηζθνξά ηεο κέζσ ηνπ

λαπηηιηαθνχ ζπλαιιάγκαηνο (πνζά πνπ ζηέιλνληαη απφ λαπηηθνχο θαη εθνπιηζηέο



- 8 -

ζηελ Διιάδα), θαζψο θαη ηεο θνξνινγίαο (Υαξιαχηε, Θαλνπνχινπ, Θενηνθάο,

2009).

Ζ παξνχζα κειέηε, έρεη σο ζθνπφ λα αλαιχζεη φινπο εθείλνπο ηνπο παξάγνληεο ράξε

ζηνπο νπνίνπο κηα ρψξα κε κηθξή έθηαζε θαη πιεζπζκφ ζαλ ηελ Διιάδα κπνξεί λα

απνθηήζεη λαπηηθή ηζρχ «δπζαλάινγε» ησλ ππνινίπσλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ ηεο θαη

λα δηαρεηξίδεηαη ην κεγαιχηεξν ζε κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα ζηφιν παγθνζκίσο. Αθφκα,

ζηφρν απνηειεί ε θαηάδεημε πξνηάζεσλ γηα ηνπο ηξφπνπο πνπ ζα επηηξέςνπλ ηε

δηαηήξεζε θαη εθκεηάιιεπζε ησλ πιενλεθηεκάησλ απηήο ηεο πξσηηάο, πξνο φθεινο

ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο. Ζ ζπγθεθξηκέλε αλάιπζε απνθηά ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ αλ

αλαινγηζηεί θαλείο φηη ε λαπηηιηαθή βηνκεραλία κέζσ ηνπ πξντφληνο πνπ πξνζθέξεη

(ε δηα ζαιάζζεο κεηαθνξά εκπνξεπκάησλ) κε ηε ιεηηνπξγία ηεο, εμππεξεηεί

παξάγσγν δήηεζε θαη φηη νη ζπλνιηθέο αλάγθεο ηεο ρψξαο καο γηα ζαιάζζηεο

κεηαθνξέο, φπσο απηέο πξνθχπηνπλ απφ ηε ζπλνιηθή παξαγσγή αιιά θαη

θαηαλάισζή ηεο, είηε δειαδή πξφθεηηαη γηα εηζξνέο είηε γηα εθξνέο κεηαθεξφκελσλ

θνξηηψλ, είλαη κφλν έλα θιάζκα ηεο κεηαθνξηθήο ηθαλφηεηαο ηνπ ειιελφθηεηνπ

ζηφινπ. Ο πίλαθαο πνπ αθνινπζεί βνεζά ζηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηεο εμέρνπζαο

ζέζεο ηεο Διιάδαο, θαζψο ηε ρψξα καο αθνινπζνχλ ζηελ παγθφζκηα θαηάηαμε

θξάηε κε ηεξάζηηα βηνκεραληθή παξαγσγή, φπσο νη Ζ.Π.Α. θαη ε Γεξκαλία, θαζψο

θαη θξάηε κε ζαθψο κεγαιχηεξν πιεζπζκφ, φπσο ε Κίλα. Δλψ ην κέζν κέγεζνο

πινίνπ γηα ηνλ ειιελφθηεην ζηφινπ είλαη πεξίπνπ 63.500 dtw (2012), ην κέζν

κέγεζνο πινίνπ ηνπ παγθνζκίνπ ζηφινπ ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ειιελφθηεησλ

πινίσλ, είλαη πεξίπνπ 24.600 dtw θαη ηέινο, ην κέζν κέγεζνο ησλ πινίσλ

παγθνζκίσο, εμαηξνχκελνπ ηνπ ειιελφθηεηνπ ζηφινπ, είλαη πεξίπνπ 22.250 dtw. Σν

γεγνλφο φηη ηα πινία ηνπ ειιελφθηεηνπ ζηφινπ είλαη κεγαιχηεξα ησλ πινίσλ ηνπ

παγθφζκηνπ θαηά 2,85 θνξέο, απνδεηθλχεη ηνλ ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ ξφιν ηεο

ειιελφθηεηεο λαπηηιίαο γηα ην δηεζλέο εκπφξην καθξηλψλ απνζηάζεσλ (Ναπηηθφ

Δπηκειεηήξην Διιάδαο, 2013).



- 9 -

Πίλαθαο 1: Οη ρψξεο κε ηνπο δέθα κεγαιχηεξνπο ζηφινπο παγθνζκίσο, θαηά ηελ 1ε

Ηαλνπαξίνπ 2013.

Αξηζκόο πινίωλ Deadweight tonnage

Υώξα

Καηαγωγήο

Ηδηνθηεζίαο

Δζληθή

εκαία

Ξέλε

εκαία

ύλνιν Δζληθή

εκαία

Ξέλε

εκαία

Πνζνζηό

ζπκκεηνρήο ζηε

πλνιηθή

Υωξεηηθόηεηα

Διιάδα 825 2870 3695 69.644.624 175.205.954 15.17

Ηαπωλία 738 3253 3991 17.216.128 206.598.880 13.87

Κίλα 2665 2648 5313 66.936.002 123.142.833 11.78

Γεξκαλία 396 3437 3833 16.641.757 109.136.771 7.79

Νόηηα Κνξέα 764 812 1576 16.624.445 58.471.361 4.65

ηγθαπνύξε 1090 798 1888 32.711.136 31.441.668 3.98

Ζ.Π.Α. 768 1175 1943 8.671.669 49.606.395 3.61

Ζλωκέλν

Βαζίιεην

415 822 1237 10 447 630 39 857 066 3.12

Ννξβεγία 414 1494 1908 2 190 036 43 802 209 2.85

Σαηβάλ 102 712 814 3 311 133 40 948 712 2.74

Πεγή: UNCTAD, Review of maritime transport 2013, κεηάθξαζε θαη πξνζαξκνγή ηνπ

ζπγγξαθέα.

Απφ ηα ζηνηρεία ηνπ παξαπάλσ πίλαθα, εχθνια κπνξεί λα παξαηεξεζεί φηη παξά ηελ

θπξίαξρε ζέζε ηεο Διιάδαο δηεζλψο ζε κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα, ε ζπληξηπηηθή

πιεηνςεθία ηνπ ειιελφθηεηνπ ζηφινπ θαη θπζηθά ησλ δηαζέζηκσλ DWT, είλαη ππφ



- 10 -

μέλε ζεκαία. Αλαιπηηθφηεξα, ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηνπ Ναπηηθνχ Δπηκειεηεξίνπ

Διιάδνο, θαηά ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο είλαη ηα μέλα λενιφγηα θαη φρη ην εζληθφ, ε

θχξηα πξνηίκεζε ησλ Διιήλσλ εθνπιηζηψλ.

Πίλαθαο 2: Γηαρξνληθή ζχγθξηζε αξηζκνχ πινίσλ θαη ρσξεηηθφηεηαο κεηαμχ ειιελφθηεηεο

θαη ειιεληθήο λαπηηιίαο.

Διιελόθηεηε λαπηηιία Δζληθό λενιόγην

ΔΣΟ Αξηζκόο

πινίωλ

Gross Tons Αξηζκόο

πινίωλ

Gross Tons

1988 2.487 47.269.018 2.015 21.368.976

1989 2.428 45.554.419 2.004 20.898.119

1990 2.426 46.580.539 2.031 22.524.329

1991 2.454 47.906.852 2.062 24.082.483

1992 2.688 53.891.528 2.095 26.055.932

1993 2.749 56.918.268 2.166 29.671.983

1994 3.019 66.342.046 2.149 30.535.560

1995 3.142 71.666,943 2.051 30.220.636

1996 3.246 75.156,763 2.013 27.935.053

1997 3.204 74.982,110 1.927 25.708.074

1998 3.358 78.900.843 1.849 25.171.034

1999 3.424 83.454.890 1.850 25.002.463

2000 3.584 90.227.491 1.902 26.895.376

2001 3.618 100.220.348 1.959 29.257.366

2002 3.408 98.195.100 1.965 29.204.859



- 11 -

2003 3.355 103.807.860 1.974 31.915.727

2004 3.379 108.929.135 1.972 32.769.792

2005 3.338 109.377.819 1.901 31.444.245

2006 3.397 113.603.803 1.874 32.765.042

2007 3.699 129.765.470 1.916 36.239.543

2008 4.173 154.599.221 2.082 39.156.211

2009 4.161 156.214.619 2.112 41.358.711

2010 3.996 152.616.046 2.096 43.086.974

Πεγή: Ναπηηθφ Δπηκειεηήξην Διιάδαο, πξνζαξκνγή ηνπ ζπγγξαθέα.

Με δεδνκέλν φηη νη επηδφζεηο ησλ ππφ ειιεληθή ζεκαία πινίσλ, θαηαηάζζνληαη

κεηαμχ ησλ θνξπθαίσλ ζε πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ζχκθσλα κε ηελ εηήζηα έθζεζε

ηνπ Γηεζλνχο Ναπηηθνχ Δπηκειεηεξίνπ (International Shipping Chamber-ISC) θαη ηεο

Γηεζλνχο Οκνζπνλδίαο Ναπηηθψλ (International Shipping Federation-ISF), θαζψο

ζηηο επηζεσξήζεηο ησλ ηξηψλ βαζηθψλ ζπζηεκάησλ ηνπ Port State Control (PSC)

δηεζλψο, ζπλάγεηαη φηη πεηπραίλνπλ ηελ απφιπηε ζπκκφξθσζε κε ηηο απαηηήζεηο ησλ

θξηηεξίσλ ησλ δηεζλψλ ζπλζεθψλ πνπ δηέπνπλ ηε λαπηηιηαθή βηνκεραλία θαη

ζπλεπψο, νη ιφγνη πνπ «ζπξψρλνπλ» ηηο λαπηηιηαθέο εηαηξίεο ζε μέλα λενιφγηα,

απνθηνχλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηελ έξεπλά καο. Παξά ην γεγνλφο φηη ε

ζπλεηζθνξά ηεο λαπηηιίαο ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία είλαη ζήκεξα αλαγλσξηζκέλε

απφ ην ζχλνιν ησλ Διιήλσλ πνιηηψλ θαη φηη δηαθαήο πφζνο ησλ θπβεξλήζεσλ θαη

εηδηθά ησλ κεηαπνιεκηθψλ ήηαλ ε ελίζρπζή ηεο άκεζεο ζπλεηζθνξάο απηήο ζηελ

εζληθή νηθνλνκία, αμηνζεκείσην είλαη φηη ην βάξνο ηνπ νηθνλνκηθνχ πξνβιεκαηηζκνχ

ζε αθαδεκατθφ επίπεδν αιιά θαη ηνπ νηθνλνκηθνχ ζρεδηαζκνχ ζε θπβεξλεηηθφ

επίπεδν γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ρψξαο, έπεθηε γηα πάλσ απφ κηζφ αηψλα θπξίσο ζηε

βηνκεραλία (δειαδή ηνλ ηξηηνγελή ηνκέα παξαγσγήο), ελψ ε πξψηε θνξά πνπ γίλεηαη

ιφγνο γηα ηε ζπλεηζθνξά ησλ ζαιάζζησλ κεηαθνξψλ ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία, ήηαλ

ην 2000 ζηελ εηήζηα έθζεζε ηνπ Γηνηθεηή ηεο Σξαπέδεο ηεο Διιάδνο (Υαξιαχηε,

Θαλνπνχινπ, Θενηνθάο, 2009). ηφρνο ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη λα πξνζπαζήζεη



- 12 -

λα αμηνινγήζεη ην θαηά πφζν ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ λαπηηιηαθνχ cluster

ζηελ Διιάδα ζα απνηειέζνπλ παξάγνληα πνπ κπνξεί λα επεξεάζεη ζεηηθά ηελ ηάζε

γηα αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ λενινγεκέλσλ ππφ ειιεληθή ζεκαία πινίσλ, θάηη πνπ

κε ηε ζεηξά ηνπ ζα έρεη ζεηηθά απνηειέζκαηα ζηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο εζληθήο

νηθνλνκίαο.

ρήκα 2: Απεηθφληζε ηνπ Ναπηηιηαθνχ Cluster

Πεγή: «Δπξσπατθέο πνιηηηθέο γηα ηε Ναπηηιία», (Θενδσξφπνπινο, Λεθάθνπ, Πάιιεο, 2006),

ζει. 110.

Σν παξαπάλσ ζρήκα απνηειεί κηα πνιχ θαιή πξνζπάζεηα απεηθφληζεο ηνπ

λαπηηιηαθνχ cluster θαη ησλ επηκέξνπο δξαζηεξηνηήησλ πνπ ην απαξηίδνπλ. Βέβαηα

ζηε λαπηηιηαθή βηνκεραλία πνπ ζε θακία πεξίπησζε δε ζα κπνξνχζε θαλείο λα

πξνζάςεη ην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ζηαηηθφηεηαο, νη ζπλζήθεο εμειίζζνληαη ζπλερψο



- 13 -

θαη έηζη κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ, κπνξνχλ λα πξνζηεζνχλ λέεο εηδηθφηεηεο θαη

ππεξεζίεο ζηε δέζκε δξαζηεξηνηήησλ ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο ή αθφκα θαη λα

εμαιεηθζνχλ θάπνηεο άιιεο. Έλα ζχγρξνλν παξάδεηγκα, είλαη ν ζεκαληηθφο αξηζκφο

εηαηξηψλ πνπ ηδξχζεθαλ θαη πξνζθέξνπλ έλνπιε θχιαμε ζηα πινία πνπ δηέξρνληαη

απφ πεξηνρέο κε θίλδπλν επηζέζεσλ απφ πεηξαηέο, πνπ πξηλ απφ κεξηθά ρξφληα ήηαλ

πεξηνξηζκέλνο. Γεχηεξεο γεληάο πινηνθηήηεο έρεη δειψζεη φηη νη ζπλζήθεο κέζα ζηνλ

θιάδν απφ ηελ επνρή πνπ αλάιαβε ηελ εηαηξία απφ ηνλ παηέξα ηνπ έρνπλ αιιάμεη,

θαζψο έρνπλ πξνζηεζεί πεξηζζφηεξνη θαλφλεο ιεηηνπξγίαο ησλ πινίσλ θαη θπζηθά

λέεο εηδηθφηεηεο (Θενηνθάο, 2011).

Αλαθνξηθά κε ηε δνκή ηεο ελ ιφγσ ελφηεηαο, αξρηθά ζα ππάξμεη κηα ζχληνκε

ηζηνξηθή αλαδξνκή γηα ην πψο θηάζακε κεηά ηελ ηεξάζηηα θαηαζηξνθή ηεο

ειιελφθηεηνπ λαπηηιίαο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Γεπηέξνπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ, ζην

κεγαιχηεξν εκπνξηθφ ζηφιν ηνπ θφζκνπ ζήκεξα, αιιά θαη ζηελ αλάδεημε ηνπ

Πεηξαηά ζε ζεκαληηθφ λαπηηιηαθφ θέληξν. ηε ζπλέρεηα, θάλνληαο ρξήζε ηνπ

ζεσξεηηθνχ πιαηζίνπ ηεο «Θεσξίαο ηνπ Γηακαληηνχ» (Diamond Model) ηνπ Michael

Porter, ζα επηζεκαλζνχλ ηα δπλαηά ζεκεία ηνπ λαπηηιηαθνχ cluster θαη ζα πξνηαζνχλ

ξεαιηζηηθνί ηξφπνη γηα λα μεπεξαζηνχλ νη δπζθνιίεο πνπ πεξηνξίδνπλ ηελ

αληαγσληζηηθφηεηά ηνπ.

Β. Ηζηνξηθή αλαδξνκή: ε αλάδεημε ηνπ Πεηξαηά ζε ζεκαληηθό λαπηηιηαθό θέληξν

Αλ θαη ε ηζηνξία ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο θηάλεη πνιχ βαζηά πίζσ ζην ρξφλν, αθνχ

θαηαγξαθέο ζεκαληηθήο ζαιάζζηαο παξνπζίαο εληνπίδνληαη ρηιηάδεο ρξφληα πξηλ,

ζηελ παξνχζα έξεπλα ζα μεθηλήζνπκε ηε κειέηε καο απφ ηα κηζά ηνπ 20νπ

αηψλα θαη

ζπγθεθξηκέλα απφ ην ηέινο ηνπ Β΄ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ, θαηά ηνλ νπνίν ε ειιεληθή

λαπηηιία έθαλε ηε δηθή ηεο «επαλεθθίλεζε», θάηη πνπ κεηά απφ δεθαεηίεο ηελ έθεξε

ζηε ζέζε ηνπ κεγαιχηεξνπ ζηφινπ ζηνλ θφζκν. Βέβαηα ζε απηφ ην ζεκείν αμίδεη λα

αλαθέξνπκε φηη ε αλνδηθή πνξεία ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο μεθίλεζε πξηλ αθφκα απφ

ηελ ίδξπζε ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο ην 18ν αηψλα, ζπλερίζηεθε θαηά ηνλ 19

ν αηψλα θαη

θνξπθψζεθε ζην δεχηεξν κηζφ ηνπ 20νπ (

Υαξιαχηε, 1992), ηελ πεξίνδν δειαδή πνπ ν

ειιελφθηεηνο ζηφινο αλαξξηρήζεθε θαη απφ ηφηε παξακέλεη ζηελ πξψηε ζέζε

δηεζλψο. Σν ηέινο ηνπ Γεπηέξνπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ βξήθε ην ζχλνιν ησλ

παξαγσγηθψλ δνκψλ ηεο Διιάδαο ζε θαηάζηαζε νιηθήο θαηαζηξνθήο. Ζ λαπηηιία



- 14 -

δελ απνηεινχζε εμαίξεζε, θαζψο νη απψιεηέο ηεο ζε άςπρν πιηθφ (πινία) θαηά ηε

δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ ήηαλ ηεξάζηηεο θαη μεπεξλνχζαλ ην 70% ησλ πξνπνιεκηθψλ

πινίσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ην έηνο 1939 θαη πξηλ ηελ είζνδν ηεο Διιάδαο ζηνλ

πφιεκν, ππφ ηελ εζληθή ζεκαία ήηαλ λενινγεκέλα 607 πινία κε ζπλνιηθή

ρσξεηηθφηεηα ηνπο 1,8 εθ. G.r.t. πνπ αληηζηνηρνχζε ζην 1,9% ηεο παγθφζκηαο

ρσξεηηθφηεηαο, ελψ ην έηνο 1946 κε ην πέξαο ηνπ πνιέκνπ, ηα ππφ ειιεληθή ζεκαία

πινία δελ μεπεξλνχζαλ ηα 138 κε ζπλνιηθή ρσξεηηθφηεηα ην κηζφ εθαηνκκχξην G.r.t.

(αρηλίδεο, 2004). Ο παξαθάησ πίλαθαο καο δίλεη κηα αλαιπηηθή εηθφλα ησλ

απσιεηψλ πνπ ππέζηε ε ειιεληθή λαπηηιία θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Β΄ Παγθνζκίνπ

Πνιέκνπ.

Πίλαθαο 3: Απώιεηεο πινίωλ ηνπ εκπνξηθνύ ζηόινπ θαηά ηνλ πόιεκν

Καηεγνξίεο πινίωλ Πξνπνιεκηθό Πιήζνο Απώιεηεο Πνζνζηό

Απωιεηώλ

Φνξηεγά πινία 506 375 74

Δπηβαηηθά πινία 55 52 94,5

Τπεξσθεάληα 1 0 0

Γηάθνξνη Σχπνη 21 7 33

ύλνιν κεραλνθίλεηωλ

πινίωλ

7 434 74,5

Ηζηηνθφξα 713 472 66



- 15 -

Πίλαθαο 4: Απώιεηεο ηνπ εκπνξηθνύ ζηόινπ ζε tonnage θαηά ηνλ πόιεκν

Καηεγνξίεο πινίωλ Πξνπνιεκηθή Υωξεηηθόηεηα

(ζε ηόλνπο)

Απώιεηεο Πνζνζηό

Απωιεηώλ

Φνξηεγά πινία 1.807.441 1.315.657 72,8

Δπηβαηηθά πινία 49.995 43.666 87,3

Τπεξσθεάληα 16.990 0 0

Γηάθνξνη Σχπνη 3.977 2.009 50,5

Ηζηηνθφξα 55.146 46.489 84

ύλνιν πξνπνιεκηθνύ

tonnage

1.933.549 1.407.821 73

Πεγή: «Αη ζπζίαη ηεο Διιάδνο ζην Β΄ Παγθφζκην Πφιεκν», Λεχθσκα ηνπ Κ.Α. Γνμηάδε,

Καζεκεξηλέο εθδφζεηο Α.Δ. 2014, πξνζαξκνγή ηνπ ζπγγξαθέα.

Μηα αθφκα θιεξνλνκηά ησλ ηαξαγκέλσλ ρξφλσλ ηνπ πνιέκνπ, ήηαλ ην θιίκα

δπζπηζηίαο πνπ επηθξαηνχζε ζηηο ζρέζεηο κεηαμχ ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο θαη ηεο

πινηνθηεζίαο. Ζ λαπηηιηαθή πνιηηηθή πνπ άζθεζε ε θπβέξλεζε Σζνπδεξνχ ην 1941

είρε ζαλ ζηφρν ηεο ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ απαηηήζεσλ ηεο βξεηαληθήο θπβέξλεζεο θαη

γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ απηνχ, αλαγθάζηεθε πνιιέο θνξέο λα αλακηρηεί ζε

ζέκαηα πνπ αθνξνχζαλ ηνπο εζσηεξηθνχο θαλφλεο ηεο εθνπιηζηηθήο

επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Ζ πξνζπάζεηα ηεο ειιεληθήο θπβέξλεζεο λα καδέςεη θεθάιαηα

γηα ηηο αλάγθεο ηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ απφ ηνπο Έιιελεο εθνπιηζηέο ηνπ

Λνλδίλνπ θαη ηεο Νέαο Τφξθεο, θαζψο θαη ηα παξεκβαηηθά κέζα πνπ ρξεζηκνπνίεζε,

ήηαλ ε κφληκε δηθαηνινγία ησλ εθνπιηζηψλ γηα ηελ ηάζε λα λενινγνχλ ηα πινία ηνπο

ππφ μέλεο ζεκαίεο (ζεκαίεο επθαηξίαο) θαηά ηα πξψηα κεηαπνιεκηθά ρξφληα. Ζ

πξαθηηθή αχηε βέβαηα ζπλερίδεηαη αθφκα θαη ζηηο κέξεο καο ελψ δελ απνηειεί

απνθιεηζηηθά ειιεληθφ ραξαθηεξηζηηθφ. Ζ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο πξαθηηθήο απηήο



- 16 -

φκσο ζε καθξνρξφλην επίπεδν, είλαη ππφ ακθηζβήηεζε θαζψο απηνχ ηνπ είδνπο ηα

λενιφγηα δελ κπνξνχλ λα αλαπηχμνπλ θαη λα ζπληεξήζνπλ ην πιέγκα

αιιεινζπλδεφκελσλ ζπλαθψλ δξαζηεξηνηήησλ (cluster) πνπ ζπκβάιιεη ζηελ

επεκεξία ηεο λαπηηιίαο (Sletmo, Hostle, 1993). χκθσλα κε ηνλ νξηζκφ ηνπ

θαζεγεηή Μεηαμά (Metaxas, 1971), σο „ζεκαίεο επθνιίαο‟ νξίδνληαη νη ζεκαίεο

θξαηψλ ζηα λενιφγηα ησλ νπνίσλ νη πινηνθηήηεο εγγξάθνπλ ηα πινία ηνπο

πξνθεηκέλνπ λα εθκεηαιιεπηνχλ ην θαιχηεξν θνξνινγηθφ πιαίζην θαη ηνπο θαλφλεο

ζηελ απαζρφιεζε, ζε ζχγθξηζε κε ηα κέηξα θνξνινγίαο θαη απαζρφιεζεο πνπ

ηζρχνπλ ζην λενιφγην ηνπ δηθνχ ηνπο θξάηνπο (Metaxas, 1971).

Παξφια απηά, ην 1946 θαη παξά ηα νηθνλνκηθά θαη πνιηηηθά πξνβιήκαηα πνπ

αληηκεηψπηδε ε ρψξα ελ κέζσ ηνπ εκθπιίνπ πνιέκνπ, ην ειιεληθφ θξάηνο εγγπήζεθε

δάλεην πξνο ηνπο εθνπιηζηέο γηα ηελ αγνξά ησλ 100 Liberties θαη ησλ εθηά

δεμακελνπινίσλ (Tanker) ηχπνπ T2 16.500 D.w.t. (ην θαζέλα) πνπ απνηέιεζαλ ηε

«καγηά» γηα ηελ αλαζπγθξφηεζε ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο (Harlaftis, 1996). Καηά ηε

δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ νη Ζ.Π.Α. δηεμήγαγαλ έλα καδηθήο παξαγσγήο λαππεγηθφ

πξφγξακκα, ην κεγαιχηεξν πνπ είρε ζπκβεί κέρξη ηφηε ζηνλ θφζκν. Γηα λα θαιπθζεί

ε δήηεζε πινίσλ γηα ηηο αλάγθεο ηνπ πνιέκνπ, κεηαμχ ησλ εηψλ 1941 θαη 1945,

λαππεγήζεθαλ ζηηο Ζ.Π.Α. κε ηε κέζνδν ηεο ηππνπνηεκέλεο παξαγσγήο πνπ είρε

δνθηκαζηεί κε επηηπρία ζηελ απηνθηλεηνβηνκεραλία, 3.000 Liberties (πινία ηεο

Διεπζεξίαο), ρσξεηηθήο ηθαλφηεηαο 10.000 D.w.t. (Υαξιαχηε, 2013). Ο ιφγνο πνπ

νδήγεζε ηελ θπβέξλεζε ζηελ παξαρψξεζε εγγχεζεο γηα ην δάλεην πνπ επέηξεςε

ζηνπο εθνπιηζηέο ηελ αγνξά ησλ ακεξηθαληθψλ πινίσλ, ήηαλ ε πξνζπάζεηα

απνθαηάζηαζεο ησλ ηαξαγκέλσλ ζρέζεσλ κε ηελ πινηνθηεζία θαη ε θαιιηέξγεηα ελφο

θιίκαηνο εκπηζηνζχλεο. Ζ φιε ζηξαηεγηθή πνπ αθνινχζεζε κεηαπνιεκηθά ην

ειιεληθφ θξάηνο είρε ζαλ ζηφρν ηνλ «επαλαπαηξηζκφ» ησλ πινίσλ, δειαδή ηελ

εγγξαθή ηνπο ζην εζληθφ λενιφγην.

Σν θξάηνο γηα λα επηηχρεη ην ζθνπφ ηνπ θαη λα πείζεη ηνπο πινηνθηήηεο λα εγγξάςνπλ

ηα πινία ηνπο ζηελ ειιεληθή ζεκαία, ελψ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ δεθαεηηψλ ηνπ 1940

θαη ηνπ 1950, ρξεζηκνπνηνχζαλ θπξίσο ζεκαίεο επθαηξίαο φπσο απηέο ηνπ Παλακά,

ηεο Ολδνχξαο θαη ηεο Ληβεξίαο (γλσζηέο θαη σο Panholib), ελψ δηαρεηξηδφληνπζαλ

ηνπο ζηφινπο ηνπο απφ ηα λαπηηιηαθά θέληξα ηνπ Λνλδίλνπ θαη ηεο Νέαο Τφξθεο,

πξνρψξεζε ζε κηα ζεηξά κέηξσλ πνιηηηθήο πνπ ζθνπφ είραλ λα δεκηνπξγήζνπλ ηηο

επηζπκεηέο ζπλζήθεο πνπ ζα κεηέηξεπαλ ηνπο θαλνληζκνχο ηνπ ειιεληθνχ λενινγίνπ



- 17 -

εμίζνπ ειθπζηηθνχο θαη αληαγσληζηηθνχο φζν ήηαλ θαη νη αληίζηνηρνη ησλ ζεκαηψλ

επθαηξίαο. πγθεθξηκέλα, κε αθεηεξία ην Ν.Γ. 1880/1951 ην νπνίν ρνξεγνχζε

θνξνινγηθέο ειαθξχλζεηο ζηηο λαπηηιηαθέο επηρεηξήζεηο, θαζψο θνξνινγνχζε ηα

αθαζάξηζηα θέξδε κε πνζνζηφ αλάινγν κε ην είδνο ηνπ λαπινζπκθψλνπ (λαχισζε

θαηά ηαμίδη ή ρξνλνλαχισζε, λαχισζε ζε ηαθηηθφ δξνκνιφγην θ.η.ι.), ελψ

ηαπηφρξνλα εμαηξνχζε απφ θνξνινγία γηα ηξία ρξφληα, ηα πινία πνπ ήηαλ λεφηεξα

ησλ δχν εηψλ θαη εγγξάθνληαλ γηα πξψηε θνξά ζην εζληθφ λενιφγην. Απηφ φκσο

απνδείρηεθε πσο δελ ήηαλ αξθεηφ θαη κεηά απφ ζπλερείο παξνηξχλζεηο ησλ

πινηνθηεηψλ, ην παξαπάλσ λνκνζεηηθφ δηάηαγκα, ηξνπνπνηήζεθε κε ηα Ν.Γ.

3415/1955, 4094/1960 θαη 4199/1964 πνπ πξνζθέξαλε πεξαηηέξσ κεηψζεηο θαη

απαιιαγέο ζηε θνξνινγία. Παξάιιεια κε ην Ν.Γ. 2685/1953 θαη ζπγθεθξηκέλα κε ην

άξζξν 13 ην νπνίν αλαθέξεηαη ζηα θεθάιαηα ηνπ εμσηεξηθνχ, ην ειιεληθφ θξάηνο,

ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ λα ζβήζεη ηηο αλακλήζεηο ησλ εθνπιηζηψλ απφ ηηο «ερζξηθέο»

παξεκβάζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ αθχξσζε θάζε δπλαηφηεηα παξέκβαζεο

θαη ειέγρνπ ζηηο λαπηηιηαθέο εηαηξίεο, αθνχ πιένλ αιινδαπέο εηαηξίεο μέλσλ

ζπκθεξφλησλ ζα κπνξνχζαλ λα εγγξάςνπλ ή λα δηαγξάςνπλ ηα πινία ηνπο ζην

ειιεληθφ λενιφγην ρσξίο εκπφδηα. Μάιηζηα ην ζπγθεθξηκέλν λνκνζεηηθφ δηάηαγκα

πνπ ζπρλά αλαθέξεηαη απφ αλζξψπνπο ηνπ ρψξνπ αιιά θαη απφ ηνπο κειεηεηέο σο ν

«αθξνγσληαίνο ιίζνο» ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο, ελζσκαηψζεθε ζην ειιεληθφ

ζχληαγκα, θάηη πνπ ζεκαίλεη πσο κπνξεί λα αιιάμεη κφλν κέζσ ζπληαγκαηηθήο

αλαζεψξεζεο, θαηαδεηθλχνληαο ηε ζεκαζία πνπ ηνπ απνδίδεηαη (Υαξιαχηε, 1992).

Όκσο παξά ηηο επλντθέο ζπλζήθεο πνπ δεκηνχξγεζε ην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ

δεκηνπξγήζεθε απφ ηελ πιεπξά ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο, είλαη απνξίαο άμην γηαηί νη

Έιιελεο εθνπιηζηέο δελ εθκεηαιιεχηεθαλ ζηνλ αλακελφκελν βαζκφ ηα πξνλφκηα

πνπ ηνπο παξαζρέζεθαλ παξά κφλν κεηά απφ έλα ζπγθπξηαθφ γεγνλφο ην 1958. Σε

ρξνληά εθείλε έηπρε λα ζπκβνχλ ηαπηφρξνλα δχν γεγνλφηα πνπ απνθάιπςαλ ηα

πιενλεθηήκαηα ηνπ ειιεληθνχ λενινγίνπ. Σν πξψην ήηαλ ην ρακειφ επίπεδν ησλ

λαχισλ -ην ρακειφηεξν ζηα ρξφληα αλνηθνδφκεζεο πνπ αθνινχζεζαλ ηε ιήμε ηνπ

Γεπηέξνπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ. Σν δεχηεξν, ήηαλ ην κπντθνηάξηζκα θαη ηα κέηξα

δηαθξίζεσλ ζηα ιηκάληα ηεο Γπηηθήο Δπξψπεο θαη ησλ Ζ.Π.Α., ι.ρ. πςειφηεξα ηέιε.

Σα κέηξα απηά πνπ μεθίλεζαλ κε ηελ ελζάξξπλζε αλεπηπγκέλσλ λαπηηιηαθψλ

θξαηψλ φπσο ε Αγγιία, ε Ννξβεγία θαη ε Οιιαλδία, είραλ ζαλ ζηφρν κεηψζνπλ ηελ

αληαγσληζηηθφηεηα ησλ Διιήλσλ εθνπιηζηψλ πνπ θαηά εθείλε ηελ πεξίνδν ειέγραλε



- 18 -

πάλσ απφ ην κηζφ ζηφιν ππφ ζεκαίεο επθαηξίαο παγθνζκίσο (Harlaftis, 1996).

πκπησκαηηθά, ηελ ίδηα ρξνληά ήξζαλ ζηε δεκνζηφηεηα ζρέδηα ησλ Βξεηαλψλ

αζθαιηζηψλ γηα αχμεζε ζηηο ηηκέο ησλ αζθαιίζηξσλ ζε πινία πνπ είραλ θηηζηεί ζηα

ρξφληα ηνπ πνιέκνπ. Σν κέηξν απηφ «θσηνγξάθηδε» ηνπ Έιιελεο πινηνθηήηεο πνπ

εθείλε ηελ πεξίνδν είραλ ζρεδφλ ην ζχλνιν ηνπ ζηφινπ ηνπο αζθαιηζκέλν ζηνπο

Lloyd‟s. Σα πξνβιήκαηα γηα ηνπο Έιιελεο εθνπιηζηέο ηνπ εμσηεξηθνχ φκσο δελ

ζηακάηεζαλ εθεί, θαζψο ην 1974 ε βξεηαληθή θπβέξλεζε απνθάζηζε λα ηνπο

επηβάιεη θφξν ηεο ηάμεο ηνπ 52% ρξεζηκνπνηψληαο σο ηεθκήξην ηνλ ηφπν δηακνλήο

ηνπο, γηα ηα θέξδε απφ ηα φια ηα πινία πνπ δηαρεηξίδνληαλ (Υαξιαχηε, 1992).

Όια απηά ψζεζαλ ηνπο Έιιελεο πινηνθηήηεο λα πξνζπαζήζνπλ λα κεηψζνπλ ην

επίπεδν εμάξηεζήο ηνπο απφ ηα κεγάια δηαρεηξηζηηθά θέληξα ηνπ Λνλδίλνπ θαη ηεο

Νέαο Τφξθεο θαη λα ςάμνπλ γηα έλα λέν «θαηαθχγην», φπνπ ην θαζεζηψο ζα ηνπο

επέηξεπε κεγαιχηεξε ειεπζεξία ζηηο επηρεηξεκαηηθέο ηνπο θηλήζεηο. Αξγφηεξα, θαη

θαηά ηελ πεξίνδν ηεο δηθηαηνξίαο (1967-1974), ζε κηα πξνζπάζεηα ησλ

ζπληαγκαηαξρψλ λα βειηηψζνπλ ηελ εηθφλα ηνπο, ζπλεξγάζηεθαλ ζηελφηεξα απφ ηηο

πξνεγνχκελεο θπβεξλήζεηο κε ηνπο εθνπιηζηέο θαη απνηέιεζκα ηεο ζπλεξγαζίαο

απηήο ήηαλ ε δεκηνπξγία θαη ε εθαξκνγή ηεο κέρξη ηφηε πην νινθιεξσκέλεο

λαπηηιηαθήο πνιηηηθήο πνπ δελ πεξηνξηδφηαλ απιά ζε κέηξα ειάθξπλζεο ηεο

θνξνινγίαο. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη φηη κέζσ ηεο ζηελήο ζπλεξγαζίαο ησλ

πινηνθηεηψλ κε ηηο δηδαθηνξηθέο θπβεξλήζεηο, ππνγξάθηεθαλ ζεηξά δηαθξαηηθψλ

ζπκθσλεηηθψλ πνπ ζθνπφ είραλ ηελ πξνζηαζία ησλ ζπκθεξφλησλ ησλ Διιήλσλ

πινηνθηεηψλ απέλαληη ζε κέηξα πξνζηαηεπηηζκνχ, φπσο νη δηαθξίζεηο ζεκαηψλ, θάηη

πνπ αληηκεηψπηδαλ ζε ιηκάληα ηνπ εμσηεξηθνχ. Απνθνξχθσκα ίζσο απηήο ηεο

πξαθηηθήο ήηαλ ε επίζθεςε ηνπ αληηπξνέδξνπ ηεο δηθηαηνξηθήο θπβέξλεζεο ζηελ

θνκκνπληζηηθή Κίλα ην 1973 γηα ηελ ππνγξαθή ζπκθσλίαο λαπηηιηαθήο ζπλεξγαζίαο.

Ζ λαπηηιηαθή πνιηηηθή πνπ αζθήζεθε απφ ηηο θπβεξλήζεηο ηεο δηθηαηνξίαο,

δεκηνχξγεζε ηηο απαξαίηεηεο ζπλζήθεο πνπ επέηξεςαλ ηελ αλάπηπμε ηνπ Πεηξαηά θαη

ηε κεηαηξνπή ηνπ ζε ζεκαληηθφ θέληξν δηαρείξηζεο ηφζν ηεο ειιελφθηεηεο φζν θαη

δηεζλνχο λαπηηιίαο (Harlaftis, 1996).

Σν κεγάιν πιενλέθηεκα πνπ πξνζθέξζεθε θαηά ηελ πεξίνδν ηεο δηθηαηνξίαο θαη

εθηηκήζεθε απφ ηνπο εθνπιηζηέο, ήηαλ φηη ελίζρπζε ην αίζζεκα ηεο ζηαζεξφηεηαο

ζην ζεζκηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο ηνπο. Σελ ίδηα ζηηγκή, ν Πεηξαηάο ραξαθηεξηδφηαλ

θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα ζεηξά πιενλεθηεκάησλ έλαληη ησλ λαπηηιηαθψλ



- 19 -

δηαρεηξηζηηθψλ θέληξσλ ηνπ εμσηεξηθνχ. Σα πιενλεθηήκαηα απηά ζρεηίδνληαη κε ηηο

ρακειέο ηηκέο ηεο ηνπηθήο θηεκαηαγνξάο θαη ηελ άκεζε πξφζβαζε ζε πςειήο

ηερλνγλσζίαο θαη ηαπηφρξνλα ρακεινχ θφζηνπο λαπηεξγαηηθφ δπλακηθφ, ηνπο

Έιιελεο λαπηηθνχο. Όκσο ε αλάπηπμε ηκεκάησλ ησλ ειιεληθψλ λαπηηιηαθψλ

εηαηξηψλ είρε ζαλ ζπλέπεηα ηελ αλάπηπμε θαη άιισλ θιάδσλ πνπ ζρεηίδνληαη θαη κε

ηε ιεηηνπξγία ησλ λαπηηιηαθψλ εηαηξηψλ θαη ηελ ππνζηεξίδνπλ, φπσο νη ηξάπεδεο (γηα

ηε ρξεκαηνδφηεζε επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ), νη αζθαιηζηηθέο εηαηξίεο θαη νη

λενγλψκνλεο, ηνκείο φπνπ εγρψξηεο αληίζηνηρεο εηαηξίεο δελ κπνξνχζαλ λα

αληαπεμέιζνπλ ζηηο λέεο απμεκέλεο αλάγθεο θαη έηζη πξνζειθχζηεθαλ κεγάιεο

δηεζλείο εηαηξίεο, νη νπνίεο αλνίμαλε ππνθαηαζηήκαηα ζηνλ Πεηξαηά (Υαξιαχηε,

Θαλνπνχινπ, Θενηνθάο, 2009). Ζ ζπγθέληξσζε λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ είρε ζαλ

απνηέιεζκα ηε δηεχξπλζε ηεο αγνξάο (εμσηεξηθέο νηθνλνκίεο θιίκαθαο), ηελ

αλάπηπμε επηρεηξήζεσλ κε δξαζηεξηφηεηεο ζρεηηδφκελεο κε ηε λαπηηιηαθή

βηνκεραλία, φπσο είλαη ε λαππεγνεπηζθεπαζηηθή βηνκεραλία, νη ζπκβνπιεπηηθέο

εηαηξίεο (λνκηθψλ, ηερληθψλ θαη άιισλ ζεκάησλ) θαη ηα γξαθεία πιεξσκάησλ. Δλψ

ηέινο, ζεκαληηθή είλαη ε πξνζθνξά ηεο δηάρπζεο άξξεηεο γλψζεο (Θενηνθάο,

Λεθάθνπ, Πάιιεο, πξηφπνπινο, Σζακνπξγθέιεο, 2008) θαη ησλ πιεξνθνξηψλ ζηελ

αλάπηπμε φισλ απηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ γχξσ θαη εληφο ηεο

λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο ζηε γεσγξαθηθή πεξηνρή ηνπ Πεηξαηά. Δίλαη βέβαην φηη ην

λαπηηιηαθφ πιέγκα κε επίθεληξν ηνλ Πεηξαηά πξαγκαηνπνίεζε κεγάια βήκαηα

πξνφδνπ, ην θαηά πφζν φκσο νη ππεξεζίεο πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη είλαη αξθεηέο

θαη ηθαλέο, έζησ θαη γηα ηε ζπληήξεζε ηνπ αξηζκνχ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ

ζήκεξα, είλαη θάηη πνπ ζα εμεηαζηεί ζην επφκελν κέξνο ηεο κειέηεο.

Γ. Ζ επίδξαζε ηεο Ναπηηιίαο ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία

Ζ έκθαζε πνπ δίλεηαη ζηελ πξνζθνξά ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο ζηελ εζληθή

νηθνλνκία θξίλεηαη ππνβαζκηζκέλε, θαζψο ε πιεηνςεθία ησλ ζχγρξνλσλ κειεηψλ

θαη αλαιχζεσλ, πεξηνξίδνληαη ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ θπξίσο ηηο εηζξνέο

λαπηηιηαθνχ ζπλαιιάγκαηνο, θαζψο θαη ηα θξαηηθά έζνδα κέζσ θνξνινγίαο, κε ηελ

ηειεπηαία λα απαζρνιεί έληνλα ηελ θνηλή γλψκε ηελ ηξέρνπζα πεξίνδν. Ζ ζεκαζία

πνπ δίλεηαη ζηα κεγέζε ηνπ λαπηηιηαθνχ ζπλαιιάγκαηνο εηδηθά ζηηο κέξεο καο πνπ ε

ρψξα έρεη απεκπνιήζεη ην εξγαιείν ηεο λνκηζκαηηθήο θαη ζπλαιιαγκαηηθήο ηεο



- 20 -

πνιηηηθήο γηα ράξε ηνπ θνηλνχ επξσπατθνχ λνκίζκαηνο είλαη δηθαηνινγεκέλε. Όκσο,

φια απηά έρνπλ ζαλ απνηέιεζκα λα μερλάκε ηε δπλακηθή παξνπζία ηνπ λαπηηιηαθνχ

πιέγκαηνο ζπλαθψλ δξαζηεξηνηήησλ (εθεμήο λαπηηιηαθφ cluster) θαη ησλ φζσλ απηφ

πξνζθέξεη ζηελ εζληθή νηθνλνκία θαη λα εμεηάδνπκε ηε λαπηηιηαθή βηνκεραλία κφλν

ππφ ην πξίζκα ελφο ζπλαιιαγκαηνθφξνπ ηνκέα γηα ηελ εζληθή νηθνλνκία. Ζ

πξνζθνξά ηνπ λαπηηιηαθνχ cluster ζηελ εζληθή νηθνλνκία δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζηηο

ρηιηάδεο ζέζεηο εξγαζίαο ζηε ζηεξηά θαη ζηε ζάιαζζα ιφγσ ηεο πνληνπφξνπ

λαπηηιίαο. Θέζεηο εξγαζίαο πξνζθέξνληαη θαη απφ ηνκείο ππνζηεξηθηηθνχο ζηελ

πνληνπφξν λαπηηιία, φπσο θαη απφ ηελ παξαλαπηηιηαθή βηνκεραλία. Δλψ ηδηαίηεξα

ζεκαληηθέο είλαη θαη νη επελδχζεηο ζηηο νπνίεο πξνβαίλνπλ νη εθνπιηζηέο ζηε ρψξα

καο, κε λαπηηιηαθά θεθάιαηα. Ζ επελδπηηθή δξαζηεξηφηεηα ησλ Διιήλσλ

εθνπιηζηψλ είρε ζαλ απνηέιεζκα, λα ρηηζηνχλ ζηε ρψξα καο δηπιηζηήξηα, λαππεγεία,

λνζνθνκεία, μελνδνρεία θαη πνιηηηζηηθά ηδξχκαηα, θαζψο θαη λα δεκηνπξγεζνχλ

αεξνπνξηθέο θαη θαηαζθεπαζηηθέο εηαηξίεο. Ζ παξνπζία ησλ λαπηηιηαθψλ θεθαιαίσλ

είλαη ηφζν ηζρπξή πνπ εκθαλίδεηαη ζρεδφλ ζε φιεο ηηο κνξθέο ηεο εγρψξηαο

παξαγσγήο, απφ ηνλ ηξαπεδηθφ θαη αζθαιηζηηθφ ηνκέα, κέρξη ηα κέζα επηθνηλσλίαο

θαη ηε ζπκκεηνρή ζε αζιεηηθνχο ζπιιφγνπο (Υαξιαχηε, Θαλνπνχινπ, Θενηνθάο,

2009 θαη Θενηνθάο, Υαξιαχηε 2007).

Σελ πξνεγνχκελε ρξνληά, δεκνζηεχηεθαλ δχν κειέηεο, κία απφ ην Ηλζηηηνχην

Οηθνλνκηθψλ θαη Βηνκεραληθψλ Δξεπλψλ (ΗΟΒΔ) θαη κία απφ ηε δηεζλή

ζπκβνπιεπηηθή εηαηξία Boston Consulting Group (BCG). χκθσλα κε ηε κειέηε ηνπ

ΗΟΒΔ, ην 52 % ησλ λαπηηιηαθψλ εηαηξηψλ πνπ είλαη εηζεγκέλεο ζηα δχν κεγαιχηεξα

ρξεκαηηζηήξηα ηνπ θφζκνπ, ηα NYSE (New York Stock Exchange) θαη NASDAQ

(National Association of Securities Dealers Automated Quotations), είλαη ειιεληθψλ

ζπκθεξφλησλ, αιιά ηαπηφρξνλα απνηεινχλ θαη ηελ πιεηνλφηεηα ησλ ειιεληθψλ

εηζεγκέλσλ επηρεηξήζεσλ ζε απηά ηα ρξεκαηηζηήξηα. Σν γεγνλφο απηφ δείρλεη θαη ηε

δηεζλή απνδνρή ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο, παξάιιεια κε ηνλ θξίζηκν ξφιν ηεο γηα ηελ

εζληθή νηθνλνκία. ηε ζπλέρεηα, ε κειέηε εξεπλά ηε ζπλεηζθνξά ηεο λαπηηιηαθήο

βηνκεραλίαο ζηελ εζληθή νηθνλνκία πνπ γηα ην 2009 (κηα ρξνληά κεηά ηε δηεζλή

ρξεκαηνπηζησηηθή θξίζε ηνπ 2008), ήηαλ πεξίπνπ 8,4 δηζεθαηνκκχξηα επξψ, δειαδή

ην 4% ηνπ Α.Δ.Π. ην πνζνζηφ απηφ, δελ ππνινγίζηεθε ε άκεζε αιιειεπίδξαζε ηεο

λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο κε άιινπο ηνκείο ηεο εζληθή νηθνλνκίαο, φπσο νη

επηρεηξήζεηο λνκηθψλ ζπκβνχισλ, ηα ηαμηδησηηθά γξαθεία, νη εηαηξίεο



- 21 -

πεηξειαηνεηδψλ θαη νη ηερληθέο εηαηξίεο. ε απηή ηελ πεξίπησζε, ε ζπκβνιή ηεο

λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο ζα αλέβαηλε ζηα 13,3 δηζεθαηνκκχξηα επξψ ή ζην 6,1% ηνπ

Α.Δ.Π.. Με ην ειιεληθφ Α.Δ.Π. λα έρεη πεξάζεη απφ ην 2008 θαη κεηά ζε θάζε

δηαξθνχο ζπξξίθλσζεο, ε ζπλεηζθνξά ηεο λαπηηιίαο ζηελ εζληθή νηθνλνκία απνθηά

ηδηαίηεξε ζεκαζία θαη γηα ην ιφγν απηφ ην Η.Ο.Β.Δ. πξνρψξεζε θαη ζε έλαλ

ππνινγηζκφ ηεο δπλεηηθήο πξνζθνξάο ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο ζηελ εζληθή

νηθνλνκία, ζε πεξίπησζε πνπ δεκηνπξγεζνχλ νη θαηάιιειεο ζπλζήθεο γηα λα

πξνζειθπζηνχλ πεξηζζφηεξεο λαπηηιηαθέο εηαηξίεο είηε ειιεληθψλ είηε αιινδαπψλ

ζπκθεξφλησλ ζηελ Διιάδα. Σφηε ινηπφλ, ε ζπλεηζθνξά ζηελ εζληθή νηθνλνκία ζα

ήηαλ επηπιένλ 12,7 δηζεθαηνκκχξηα επξψ, ηεο ήδε θαηαγεγξακκέλεο ζπλεηζθνξάο

θαη ζην πνζνζηφ ηνπ Α.Δ.Π. ζα πξνζζέηνληαλ 5,8% κνλάδεο (Η.Ο.Β.Δ., 2013).

πλερίδνληαο, ε έθζεζε ηεο BCG μεθηλάεη ηνλίδνληαο ην νμχκσξν γεγνλφο φηη κηα

ρψξα, ε παξαγσγή ηεο νπνίαο αληηπξνζσπεχεη κφιηο ην 0,4% ηνπ παγθφζκηνπ

Α.Δ.Π., δηαρεηξίδεηαη έλα πνζνζηφ ηεο ηάμεο ηνπ 16% ηνπ παγθνζκίνπ tonnage.

Γηαθξίλεη ηξία δηαθνξεηηθά είδε νθειψλ γηα ηελ εζληθή νηθνλνκία απφ ηε γεληθφηεξε

λαπηηιηαθή δξαζηεξηφηεηα: i) ηα άκεζα, φπνπ ππνινγίδεη ηηο εηζξνέο εζφδσλ απφ ην

θνκκάηη πνπ ζεσξεί ηνλ ππξήλα ησλ λαπηηιηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ, δειαδή ηελ

πνληνπφξν λαπηηιία, ηελ αθηνπινΐα θαη ηα ιηκάληα, ii) ηα έκκεζα, φπνπ θαηαηάζζεη

ηα έζνδα απφ ηηο ππνζηεξηθηηθέο ππεξεζίεο πξνο ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ ππξήλα, φπσο

γηα παξάδεηγκα ηηο ηξάπεδεο, ηε λαπινκεζηηεία, ηηο αζθάιεηεο, ηηο επηζθεπέο, ηηο

ηξνθνδνζίεο, ηηο πξνκήζεηεο θαπζίκσλ θαη αληαιιαθηηθψλ, θαη iii) ηα επαγσγηθά,

δειαδή ηνλ επξχηεξν αληίθηππν ησλ λαπηηιηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ κέζσ ηεο

θαηαλάισζεο απφ εηζνδήκαηα πνπ πξνέξρνληαη είηε απφ ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ ππξήλα,

είηε απφ ηηο ππνζηεξηθηηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ ππξήλα.

Ο ιφγνο πνπ ρξεζηκνπνηνχκε ηνλ φξν «λαπηηιηαθέο δξαζηεξηφηεηεο» αληί ηνπ

«λαπηηιηαθή βηνκεραλία», είλαη γηαηί ε BCG επέιεμε λα εληάμεη ζηνλ ππξήλα ησλ

δξαζηεξηνηήησλ θαη φρη ζηελ πεξηθέξεηα ηφζν ηα ιηκάληα φζν θαη ηελ αθηνπινΐα. Σν

ιηκεληθφ ζχζηεκα ζηελ Διιάδα κέρξη πξφζθαηα δελ είρε γλσξίζεη αλάπηπμε, ζε

αληίζεζε κε ηα ιηκάληα ηεο βφξεηαο Δπξψπεο θαη απηφ κπνξεί λα εμεγεζεί ιφγσ ηνπ

πεξηνξηζκέλνπ ξφινπ πνπ έρεη ε ρψξα καο ζην δηεζλέο εκπφξην. Ζ ειιεληθή λαπηηιία

φπσο έρνπκε ήδε αλαθέξεη έρεη ειάρηζηε θπζηθή ζχλδεζε κε ηελ ίδηα ηε ρψξα, θαζψο

ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ ζηφινπ δξαζηεξηνπνηείηαη εθηφο ηεο ειιεληθήο επηθξάηεηαο.

Ζ ρψξα καο δελ δηαζέηεη πςειά επίπεδα βηνκεραληθήο παξαγσγήο, ηα νπνία λα έρνπλ



- 22 -

θαη εμαγσγηθφ ραξαθηήξα, ελψ ηελ ίδηα ζηηγκή ε εγρψξηα αγνξά είλαη πεξηνξηζκέλε

θαη ηα επίπεδα θαηαλάισζεο είηε ιφγσ εηζνδεκάησλ είηε ιφγσ κεγεζψλ (πιεζπζκνχ)

ήηαλ θαη ζπλερίδνπλ λα είλαη ζρεηηθά κηθξά. Με απιά ιφγηα, δελ είλαη ηπραίν φηη

ζπλαληάκε κεγάια θαη αλαπηπγκέλα ιηκάληα ζε ρψξεο θνληά ζε πεξηνρέο κε

ζεκαληηθή βηνκεραληθή παξαγσγή, φπσο ην Ακβνχξγν θαη ην Άκζηεξληακ θαζψο θαη

άιιεο πεξηνρέο ηεο βφξεηαο Δπξψπεο. Αθφκε θαη ζήκεξα πνπ ηα ειιεληθά ιηκάληα

έρνπλ απνθηήζεη ηδηαίηεξν επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ, απηφ ζπκβαίλεη θπξίσο γηα ην

ξφιν πνπ κπνξνχλ λα παίμνπλ σο είζνδνο πξνο ηε κεγάιε επξσπατθή αγνξά. Σν πνιχ

θξίζηκν θαη ελδηαθέξνλ ζέκα ηνπ θαηά πφζν κπνξεί ην ειιεληθφ ιηκεληθφ ζχζηεκα λα

κεηαζρεκαηηζζεί ζε κνριφ αλάπηπμεο, ζα απνηεινχζε αληηθείκελν κειέηεο κηαο

άιιεο εξγαζίαο, θαζψο δελ είλαη παξάγνληαο πνπ ζα επεξέαδε ζεηηθά ηελ εγγξαθή

λέσλ πινίσλ ζην εζληθφ λενιφγην. Απφ ηελ άιιε, νη αθηνπιντθέο ππεξεζίεο,

παξαδνζηαθά εμππεξεηνχλ εζσηεξηθέο αλάγθεο (κε εμαίξεζε ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηνλ

ηνπξηζκφ) θαη δελ έρνπλ ζηε ιεηηνπξγία ηνπο ην «δηεζλνπνηεκέλν» ραξαθηήξα ηεο

πνληνπφξνπ λαπηηιίαο. Σν ζρήκα πνπ αθνινπζεί απεηθνλίδεη ην λαπηηιηαθφ θιάδν

ζηελ Διιάδα, θαηά ηελ BCG.



- 23 -

ρήκα 1: Ο λαπηηιηαθφο θιάδνο ζηελ Διιάδα

Πεγή: Impact Assessment of Greek Shipping on the Economy and Society, The Boston

Consulting Group, 14/10/2013, πξνζαξκνγή ηνπ ζπγγξαθέα.

Πξνο ππνζηήξημε ηεο παξαπάλσ άπνςεο, ζχκθσλα κε ηε κειέηε, θαηά ην έηνο 2010,

ν γεληθφηεξνο λαπηηιηαθφο θιάδνο (ιεηηνπξγίεο ππξήλα θαη ππνζηεξηθηηθέο)

ζπλεηζέθεξαλ 13,4 δηζεθαηνκκχξηα επξψ ζηελ εζληθή νηθνλνκία (6% ηνπ Α.Δ.Π.).

Απφ απηά, ηα 7,6 δηζεθαηνκκχξηα επξψ (3,5% ηνπ Α.Δ.Π.) είλαη απνηέιεζκα ησλ

ιεηηνπξγηψλ ηνπ ππξήλα θαη πην ζπγθεθξηκέλα, ε κεγαιχηεξε ζπκκεηνρή κε 6,5

δηζεθαηνκκχξηα επξψ, είλαη απνηέιεζκα ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο πνληνπφξνπ λαπηηιίαο.

Αμίδεη λα ζεκεησζεί ην γεγνλφο φηη παξφηη απφ ην 2008 θαη κέρξη ζήκεξα ε εζληθή

νηθνλνκία βξίζθεηαη ζε θάζε χθεζεο κε ηα επίπεδα ηνπ Α.Δ.Π. λα είλαη κεησκέλα, ην

πνζνζηφ ζπκκέηνρεο ησλ λαπηηιηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ απμάλεηαη θαη απνθηά



- 24 -

θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ πξνζπάζεηα εμφδνπ απφ ηελ θξίζε, θαζψο αθνξά φρη κφλν

θαζαξέο εηζξνέο ρξεκαηνξνψλ κε κεδεληθή ρξεκαηνδφηεζε ή επηδφηεζε απφ ην

θξάηνο (ζε αληίζεζε κε ηελ άιιε ζεκαληηθή πεγή ζπλαιιάγκαηνο ηεο νηθνλνκίαο,

ηνλ ηνπξηζκφ), αιιά θαη έλα κεγάιν κέξνο ηνπ λαπηηιηαθνχ θεθαιαίνπ ην νπνίν

επελδχεηαη απφ ηνπο πινηνθηήηεο ζε άιινπο ηνκείο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο

εληφο ησλ ζπλφξσλ, κε εμίζνπ ζεκαληηθή θνηλσληθή πξνζθνξά πνιιψλ απφ απηνχο

κε δσξεέο (ηδξχκαηα, ππνηξνθίεο θ.α.) (The Boston Consulting Group, 2013). Σέινο,

αμίδεη λα αλαθέξνπκε πσο ζηελ εηήζηα έθζεζε ηνπ δηνηθεηή ηεο Σξάπεδαο ηεο

Διιάδνο γηα ην 2013, αλαθέξεηαη πσο ε λαπηηιία είλαη έλαο απφ ηνπο ειάρηζηνπο

ηνκείο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο πνπ θαηά ηελ δηεηία απφ ην 2009 κέρξη θαη ην 2011

αχμεζαλ ηελ πξνζηηζέκελε αμία ηνπο. Σν γεγνλφο απηφ εθηηκήζεθε θαη απφ ην

ηξαπεδηθφ ζχζηεκα θαη γηα απηφ ην ιφγν θαηά ηελ ρξνληθή πεξίνδν 2009 κέρξη θαη ην

2013, ε λαπηηιηαθή βηνκεραλία (φπσο θαη ν έηεξνο εμσζηξεθήο θιάδνο ηεο εζληθήο

νηθνλνκίαο ν ηνπξηζκφο), θαηάθεξε λα απμήζεη ηα επίπεδα ξεπζηφηεηαο ηεο κέζσ ηνπ

ηξαπεδηθνχ δαλεηζκνχ. Αθφκε, ζηελ έθζεζε αλαθέξεηαη πσο παξά ην γεγνλφο φηη

πξνβιέπεηαη κείσζε ζην ξπζκφ αλάπηπμεο ηνπ Α.Δ.Π. ηεο Κίλαο,-ηεο ρψξαο δειαδή

κε ην κεγαιχηεξν κεξίδην επζχλεο ζηελ άλνδν ηεο λαπιαγνξάο κέρξη θαη ην 2008,-ζε

7,5% γηα ην 2014, νη πξννπηηθέο γηα ηε λαπηηιία ραξαθηεξίδνληαη ζεηηθέο, αθνχ

αλακέλεηαη αχμεζε ηνπ φγθνπ ηνπ παγθφζκηνπ εκπνξίνπ, ελψ νη λαπηηιηαθέο

εηζπξάμεηο αλακέλεηαη πσο ζα απνξξνθήζνπλ ην ήκηζπ ηεο αχμεζεο ησλ λαχισλ

(Σξάπεδα ηεο Διιάδνο, 2014). Πξηλ φκσο ζπλερίζνπκε ηε κειέηε καο, θξίλεηαη

απαξαίηεην λα πξνεγεζεί κηα ζπλνπηηθή παξνπζίαζε ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο θαη ησλ

θπξηφηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο.

Γ. Βαζηθέο παξάκεηξνη ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο

1. Δπηκέξνπο αγνξέο ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο

Νσξίηεξα, κηιήζακε γηα ην ζεκαληηθφ ξφιν πνπ παίδεη ε λαπηηιηαθή βηνκεραλία ζην

δηεζλέο εκπφξην, φπσο θαη ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία. ηελ παξνχζα ρξνληθή

ζπγθπξία, ε λαπηηιηαθή βηνκεραλία, είλαη ε πιένλ δηεζλνπνηεκέλε επηρεηξεκαηηθή

δξαζηεξηφηεηα θαη απηφ νθείιεηαη ζε δχν ιφγνπο. Πξψην έξρεηαη ην γεγνλφο πνπ

αθνξά ηελ ίδηα ηε «θχζε ηνπ πξντφληνο» πνπ πξνζθέξεη ε λαπηηιηαθή βηνκεραλία -ην

ζαιάζζην κεηαθνξηθφ πξντφλ- γηα ράξε ηνπ νπνίνπ νη θπξηφηεξεο παξαγσγηθέο



- 25 -

κνλάδεο πνπ απνηεινχλ θαη ηνλ ππξήλα ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο (ηα πινία),

δξαζηεξηνπνηνχληαη ρσξίο δηαθξίζεηο κεηαμχ ησλ θξαηηθψλ ζπλφξσλ, κεηαθέξνληαο

θνξηία απφ θαη πξνο θάζε δπλαηφ πξννξηζκφ κε πξφζβαζε ζηε ζάιαζζα. Ο δεχηεξνο

ιφγνο είλαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν έρνπλ επηδξάζεη ζηε λαπηηιηαθή βηνκεραλία νη

ζπλζήθεο ηεο ζχγρξνλεο παγθνζκηνπνηεκέλεο αγνξάο. Λφγνπ ράξε, είλαη πνιχ

πηζαλφ έλα πινίν λα λαππεγεζεί ζε αζηαηηθφ λαππεγείν, κε ακεξηθάληθα θεθάιαηα

γηα επξσπατθψλ ζπκθεξφλησλ εηαηξία (Moreby, 1990). Όπσο είλαη εμίζνπ πηζαλφ λα

δξαζηεξηνπνηείηαη ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο «παξαγσγηθήο δσήο» ηνπ ζε πεξηνρέο μέλεο

πξνο ηε ζεκαία ρψξαο πνπ θέξεη, καθξηά απφ ηελ έδξα ηεο δηαρεηξίζηξηαο εηαηξίαο

θαη επαλδξσκέλν κε πνιπεζληθφ πιήξσκα δηαθνξεηηθφ απφ ηελ εζληθφηεηα ηνπ

πινηνθηήηε. Μεξηθνί απφ ηνπο ιφγνπο πνπ νδήγεζαλ ζηελ αχμεζε ηνπ ζπλνιηθνχ

φγθνπ εκπνξεπκάησλ πνπ κεηαθέξνληαη δηα ζαιάζζεο θαηά ην δεχηεξν κηζφ ηνπ 20νπ

αηψλα, ζρεηίδνληαη αθελφο κε ηε θηιειεπζεξνπνίεζε ησλ εζληθψλ νηθνλνκηψλ θαη ηε

δήηεζε γηα θαηαλάισζε δηεζλψο θαη αθεηέξνπ κε ηελ απμεκέλε απνηειεζκαηηθφηεηα

ηεο ζαιάζζηαο κεηαθνξάο, αθνχ ζε ζχγθξηζε κε ηνπο ελαιιαθηηθνχο ηξφπνπο

κεηαθνξάο (φπνπ απηφ είλαη δπλαηφ), ε δηα ζαιάζζεο κεηαθνξά πξνζθέξεη ηελ

θαιχηεξε ιχζε ζε φξνπο ρξφλνπ θαη ρξήκαηνο, θαζψο επηηπγράλεη ην ρακειφηεξν

θφζηνο θαη ηα ρακειφηεξα επίπεδα ξχπαλζεο, αλά κνλάδα θνξηίνπ. Αθφκα, αμίδεη λα

αλαθέξνπκε φηη παξά ηε γεληθή πξφνδν ησλ επηζηεκψλ θαη ηεο ηερλνινγίαο, δελ

δηαθαίλεηαη ζην πξνζερέο κέιινλ θαηάθηεζε ησλ πξσηείσλ πνπ θαηέρεη ε λαπηηιία,

απφ ηηο ελαέξηεο ή ηηο ρεξζαίεο κεηαθνξέο θαη ηα αληίζηνηρα κέζα απηψλ, θάηη πνπ

ζεκαίλεη φηη ν ξφινο ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο ζα ζπλερίζεη λα είλαη ζεκαληηθφο

γηα ηελ παγθφζκηα νηθνλνκία.

Ζ λαπηηιηαθή βηνκεραλία ζήκεξα, είλαη έλαο πνιπζχλζεηνο επηρεηξεκαηηθφο θιάδνο

κε δηαθξηηέο αγνξέο. Μηα πξψηε δηάθξηζε κπνξεί λα γίλεη σο πξνο ην αληηθείκελν

κεηαθνξάο, κεηαμχ ηεο επηβαηεγνχ θαη ηεο εκπνξηθήο λαπηηιίαο πνπ είλαη θαη ην

αληηθείκελν ηεο κειέηεο καο. Καζέλαο απφ ηνπο παξαπάλσ θιάδνπο, κπνξεί λα

δηαρσξηζηεί πεξαηηέξσ ζε επί κέξνπο αγνξέο κε ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά, αλάινγα

κε ηνπο ζηφρνπο ηνπ, αιιά θαη ηηο αλάγθεο ηηο νπνίεο θαιχπηεη κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ.

Έηζη, ε επηβαηεγφο λαπηηιία γηα παξάδεηγκα δηαθξίλεηαη ζηηο αγνξέο ηεο λαπηηιίαο

αλαςπρήο, ζηελ αθηνπινΐα θαη ηελ θξνπαδηέξα. Ζ εκπνξηθή λαπηηιία, είλαη δπλαηφλ

λα δηαθξηζεί κε θξηηήξην ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ησλ δξνκνινγίσλ, αιιά θαη ην είδνο

ηνπ θνξηίνπ θαη ηνπ πινίνπ ζε λαπηηιία ηαθηηθψλ γξακκψλ «Liner shipping» θαη ζηε



- 26 -

λαπηηιία θαηά ηαμίδη «Tramp λαπηηιία», ε νπνία πεξηιακβάλεη ηηο κε ηαθηηθέο

κεηαθνξέο. Αληίζηνηρα, κε θξηηήξην ηελ πνηθηιία ηνπ κεηαθεξνκέλνπ θνξηίνπ,

έρνπκε ην δηαρσξηζκφ ζε «Liner» λαπηηιία πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ κεγάιε πνηθηιία

θνξηίνπ αλά δξνκνιφγην (ζπλήζσο κνλαδνπνηεκέλνπ θνξηίνπ φπσο γηα παξάδεηγκα

ηα container) θαη ζε «Bulk», ε νπνία αθνξά ζηε κεηαθνξά ελφο, ρχδελ θνξηίνπ.

πγθεθξηκέλα, ζηε λαπηηιία ηαθηηθψλ γξακκψλ (liner shipping) ηζρχεη ν θαλφλαο

«έλα πινίν πνιιά θνξηία». Πξφθεηηαη γηα θνξηία ε δήηεζε ησλ νπνίσλ δελ είλαη

ηθαλή λα θαιχςεη νιφθιεξε ηε κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα ελφο πινίνπ θαη ε πνξεία ηεο

δήηεζήο ηνπο εμειίζζεηαη νκαιά ζηε καθξνρξφληα πεξίνδν. Σα αγαζά πνπ ζπλήζσο

κεηαθέξνληαη κε ηε λαπηηιία ηαθηηθψλ γξακκψλ είλαη θαηεξγαζκέλα θαη

εκηθαηεξγαζκέλα, βηνηερληθά θαη βηνκεραληθά πξντφληα, κεγάιεο ρξεκαηηθήο αμίαο ή

θαη επαηζζεζίαο (γηα παξάδεηγκα πξντφληα ηερλνινγίαο). Ηζηνξηθά, ε λαπηηιία

ηαθηηθψλ γξακκψλ, κεηαζρεκαηίζηεθε ζηε κνξθή πνπ ηελ μέξνπκε ζήκεξα ζε ρψξεο

κε αλεπηπγκέλε βηνκεραλία θαη ζε ρψξεο πνπ δηαηεξνχζαλ απνηθίεο. Γηα ηε ζπλερή

επηθνηλσλία κεηαμχ απνηθίαο θαη κεηξφπνιεο, δεκηνπξγήζεθαλ ηα ηαθηηθά

δξνκνιφγηα πινίσλ πνπ κεηέθεξαλ αλζξψπνπο, πξψηεο χιεο, αθφκα θαη

αιιεινγξαθία απφ ηελ απνηθία πξνο ηε κεηξφπνιε, ελψ επέζηξεθαλ κε

κεηαπνηεκέλα πξντφληα πςειφηεξεο νηθνλνκηθήο αμίαο. Αληηζέησο, ζηε ρχδελ

θνξηεγφ (bulk shipping) λαπηηιία ην θνξηίν ππαθνχεη ζηνλ θαλφλα «έλα πινίν έλα

θνξηίν». Δμππεξεηεί θπξίσο θνξηία ε δήηεζε ησλ νπνίσλ κπνξεί λα θαιχςεη ην

ζχλνιν ηεο κεηαθνξηθήο ηθαλφηεηαο ελφο πινίνπ (πξψηεο χιεο) θαη δηαρσξίδνληαη ζε

ρχδελ πγξά θνξηία θαη ρχδελ μεξά θνξηία. ηα ρχδελ πγξά θνξηία, ζπλαληνχκε ην

αξγφ πεηξέιαην θαη ηα πξντφληα απηνχ (θαζαξά θνξηία φπσο ε βελδίλε), ηα

πγξνπνηεκέλα αέξηα (φπσο ην LNG-Liquefied Natural Gas) θαη ηα ρεκηθά θνξηία.

ηα ρχδελ μεξά θνξηία, ζπλαληνχκε θπξίσο πξψηεο χιεο ρσξίο λα απνθιείνληαη

πξντφληα πνπ έρνπλ ππνζηεί θάπνηα επεμεξγαζία, φπσο ε μπιεία. Σα θπξηφηεξα είλαη

ηα κεηαιιεχκαηα (φπσο αινπκίλην θαη ζηδεξνκεηάιιεπκα), ηα δεκεηξηαθά (ζηηάξη

θαη θαιακπφθη), ηα νξπθηά (άλζξαθαο) θαη ηα βηνκεραληθά νξπθηά (θσζθάηα)

(Θενηνθάο, 2011). Βέβαηα, ζηε λαπηηιηαθή βηνκεραλία κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ θη

άιιεο αγνξέο πνπ απεπζχλνληαη ζε πεξηζζφηεξν εμεηδηθεπκέλα θνξηία, φπσο ηα πινία

ςπγεία (reefers) θαη ηα πινία κεηαθνξάο νρεκάησλ (roro ships), θαζψο φκσο ε

ειιεληθή λαπηηιία παξαδνζηαθά ηαπηίδεηαη κε ηε ρχδελ θνξηεγφ λαπηηιία, ε

πεξαηηέξσ αλάιπζε δελ εκπίπηεη ζηνπο ζθνπνχο ηεο ελ ιφγσ κειέηεο.



- 27 -

2. Καζνξηζκόο πξνζθνξάο θαη δήηεζεο λαπηηιηαθνύ πξνϊόληνο

Σα επίπεδα δήηεζεο θαη πξνζθνξάο γηα ην πξντφλ πνπ πξνζθέξεη ε λαπηηιηαθή

βηνκεραλία, δελ εμειίζζνληαη κε θάπνην ζηαζεξφ ή πξνβιέςηκν ηξφπν δηεζλψο.

Αληηζέησο, αλ θαλείο παξαθνινπζήζεη ηελ εμέιημε ηεο δήηεζεο ζε βάζνο ρξφλνπ ζα

παξαηεξήζεη κηα θπθιηθή ζπκπεξηθνξά κε δηαδνρηθέο δηαθπκάλζεηο κεηαμχ

επέθηαζεο, χθεζεο, θξίζεο θαη αλάθακςεο ηζηνξηθά ρσξίο φκσο ηαθηηθή

πεξηνδηθφηεηα. Οη δηαδνρηθέο δηαθπκάλζεηο απηέο νλνκάδνληαη λαπηηιηαθνί θχθινη.

Λακβάλνληαο σο δεδνκέλν φηη ε λαπηηιηαθή βηνκεραλία, φπσο έρνπκε ήδε αλαθέξεη,

εμππεξεηεί παξάγσγν δήηεζε, ε δηεζλήο ρξεκαηνπηζησηηθή θξίζε ηνπ 2008 πνπ είρε

ζαλ απνηέιεζκα ηε ζπξξίθλσζε ηεο βηνκεραληθήο παξαγσγήο θαη σο επαθφινπζν ηε

κείσζε ηεο δήηεζεο γηα βηνκεραληθά πξντφληα ζε παγθφζκην επίπεδν, επέθεξε άκεζα

απνηειέζκαηα ζηε δήηεζε γηα ζαιάζζηα κεηαθνξά πξψησλ πιψλ ηφζν ζηελ

πεξίπησζε ηεο ρχδελ θνξηεγνχ λαπηηιίαο φζν θαη ζε απηή ηεο ελέξγεηαο, γηα ηελ

πεξίπησζε ησλ δεμακελφπινησλ. Όπσο έρνπκε ήδε ηνλίζεη, ε λαπηηιηαθή βηνκεραλία

είλαη κηα δηεζλνπνηεκέλε επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα αλνηρηή ζε πάξα πνιινχο

παξάγνληεο. Οη ηηκέο ησλ κεηαθεξφκελσλ θνξηίσλ (commodity prices) είλαη έλαο απφ

απηνχο. Πνιχ ζπρλά ε ηηκή ελφο θνξηίνπ είλαη ηφζν πςειή πνπ είλαη δχζθνιν αθφκα

θαη γηα θξάηε κε αλεπηπγκέλε νηθνλνκία λα αληέμνπλ ην νηθνλνκηθφ θφζηνο ελφο

πινίνπ θνξησκέλνπ κε ην ζπγθεθξηκέλν πξντφλ. Γηα παξάδεηγκα, ε άλνδνο ζηηο ηηκέο

ησλ ζηηεξψλ ή ηνπ θαθέ κεηά απφ κηα νηθνινγηθή θαηαζηξνθή ή ε άλνδνο ζηηο ηηκέο

ηνπ ηζηκέληνπ θαη άιισλ πιηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ αλέγεξζε θηηξίσλ, φπσο

ν ράιπβαο κεηά απφ έλα κεγάιν ζεηζκφ. Ο θαζνξηζκφο ησλ επηπέδσλ πξνζθνξάο θαη

δήηεζεο, θαζψο θαη ε δηάξθεηα ηνπ θάζε λαπηηιηαθνχ θχθινπ, ζχκθσλα κε ηνλ

Martin Stopford, επεξεάδεηαη απφ ηηο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζε ηέζζεξηο αγνξέο

ζηηο νπνίεο ζπκκεηέρνπλ φιεο νη λαπηηιηαθέο επηρεηξήζεηο δηακνξθψλνληαο ην

πεξηβάιινλ ζην νπνίν δξνπλ ελψ αιιειεπηδξά ζηελ αληαγσληζηηθφηεηά ηνπο. Οη

ηέζζεξηο απηέο αγνξέο είλαη νη λαπιαγνξέο, ε αγνξά ησλ δηαιπηεξίσλ, νη αγνξά

κεηαρεηξηζκέλσλ πινίσλ θαη ε αγνξά ησλ λαππεγήζεσλ. Αλαιπηηθφηεξα:

Ζ αγνξά ηωλ λαπιώζεωλ



- 28 -

Ζ αγνξά ησλ λαπιψζεσλ είλαη ν ρψξνο φπνπ πσιείηαη θαη αγνξάδεηαη ε δηα

ζαιάζζεο κεηαθνξά αγαζψλ θαη εκπνξεπκάησλ. Δίλαη δειαδή ν ρψξνο φπνπ

ζπλαληηνχληαη νη θνξησηέο ή λαπισηέο κε ηνπο πινηνθηήηεο, δειαδή εθείλνη πνπ

ελδηαθέξνληαη λα κεηαθέξνπλ θάπνην θνξηίν κε απηνχο πνπ κπνξνχλ λα ην

κεηαθέξνπλ. πλήζσο ε επηθνηλσλία θαη ε ζπκθσλία κεηαμχ ησλ δχν κεξψλ γίλεηαη

κε ηε κεζνιάβεζε κεζηηψλ (λαπινκεζηηψλ). Όπσο είλαη αλακελφκελν, φηαλ ε

πξνζθεξφκελε ρσξεηηθφηεηα (ηνλάδ) είλαη κεγαιχηεξνπ επηπέδνπ απφ ηα δηαζέζηκα

πξνο κεηαθνξά θνξηία, ν αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ (ή

κεηαθνξέσλ) πηέδεη ην επίπεδν ησλ λαχισλ πξνο ηα θάησ. ηελ αληίζεηε πεξίπησζε

πνπ ε πξνζθεξφκελε ζπλνιηθή ρσξεηηθφηεηα δελ επαξθεί γηα λα θαιχςεη ηα

δηαζέζηκα γηα κεηαθνξά θνξηία, ην επίπεδν ησλ λαχισλ αλεβαίλεη. Μέζσ ηεο αγνξάο

ησλ λαπιψζεσλ, λέεο ρξεκαηνξνέο εηζέξρνληαη ζηε ζπλνιηθή ξεπζηφηεηα ηεο

λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο θαη ν ιφγνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη πιεζπληηθφο (αγνξά

λαπιψζεσλ) είλαη φηη ην επίπεδν ησλ λαχισλ αλά πάζα ζηηγκή, δελ είλαη έλα θαη

εληαίν γηα θάζε είδνο θαη κέγεζνο πινίνπ, κε άιια ιφγηα ε αγνξά ησλ λαπιψζεσλ δελ

είλαη παξά ην άζξνηζκα πνιιψλ κηθξφηεξσλ λαπιαγνξψλ, ν αξηζκφο ησλ νπνίσλ

είλαη αληίζηνηρνο κε ηελ εμεηδίθεπζε ησλ πινίσλ ζήκεξα.

Ζ αγνξά κεηαρεηξηζκέλωλ πινίωλ (second hand market)

Σα πινία γηα ηηο λαπηηιηαθέο εηαηξίεο εθηφο απφ αληηθείκελν ησλ δξαζηεξηνηήησλ

ηνπο είλαη θαη πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πνπ κπνξνχλ αλά πάζα ζηηγκή λα πσιεζνχλ ή

θαη λα αγνξαζηνχλ ζαλ φια ηα εκπνξεχκαηα (asset management). Μηα λαπηηιηαθή

επηρείξεζε κπνξεί αλά πάζα ζηηγκή λα επηιέμεη λα πνπιήζεη κέξνο απφ ηα πινία ηεο

αλ θξίλεη φηη ε πεξίπησζε ηεο πψιεζεο είλαη πεξηζζφηεξν ζπκθέξνπζα ζπγθξηηηθά

κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ. Αληίζηνηρα, κηα άιιε λαπηηιηαθή επηρείξεζε κπνξεί λα επηιέμεη

ηελ αγνξά ελφο ήδε ππάξρνληνο πινίνπ απφ ην λα θηίζεη έλα θαηλνχξην (ζπλήζσο

ιφγσ ρξνληθψλ πεξηνξηζκψλ). Ζ αγνξά κεηαρεηξηζκέλσλ πινίσλ ππαθνχεη ζηνπο

λφκνπο ηεο αγνξάο (πξνζθνξά θαη δήηεζε), ελψ κηα ζεηξά άιισλ παξαγφλησλ πνπ

ηζρχνπλ αλά πάζα ζηηγκή, θαζνξίδνπλ ηελ ηηκή ηνπ θάζε πινίνπ. Γηα παξάδεηγκα, ην

επίπεδν ησλ λαχισλ ηε ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή, αιιά θαη νη πξνβιέςεηο γηα

ηελ πνξεία ηνπο ζην άκεζν κέιινλ, ε ειηθία ηνπ πινίνπ θαη νη ζπλαιιαγκαηηθέο

ηζνηηκίεο. Ζ αγνξά κεηαρεηξηζκέλσλ πινίσλ ρξεζηκνπνηεί ξεπζηφηεηα πνπ



- 29 -

αλαθπθιψλεηαη εληφο ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο, θαζψο ηα αληηζπκβαιιφκελα

κέξε ησλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ είλαη λαπηηιηαθέο εηαηξίεο.

Ζ αγνξά ηωλ λαππεγήζεωλ πινίωλ

Κάζε λαπηηιηαθή επηρείξεζε κπνξεί γηα δηθνχο ηεο ιφγνπο (γηα παξάδεηγκα ζεηηθέο

εθηηκήζεηο γηα ηελ πνξεία ηεο αγνξάο λαπιαγνξψλ) λα επηιέμεη λα επεθηείλεη ή λα

αλαλεψζεη ην ζηφιν ηεο κε λέα πινία ππνγξάθνληαο ζπκβφιαηα κε λαππεγεία.

Καζψο φκσο ε παξαγσγηθή ηθαλφηεηα ησλ λαππεγείσλ ζε παγθφζκην επίπεδν είλαη

πεξηνξηζκέλε θαη κεηαβάιιεηαη κφλν καθξνρξφληα, αλακελφκελν είλαη φζν απμάλεηαη

ν αξηζκφο ησλ ζπκβνιαίσλ ζην „world order book‟, λα απμάλεηαη θαη ην επίπεδν ησλ

ηηκψλ λαππήγεζεο λέσλ πινίσλ. Αληίζηξνθα, φηαλ ε δήηεζε γηα λε έεο λαππεγήζεηο

είλαη ρακειή ηα λαππεγεία ξίρλνπλ ηηο ηηκέο ηνπο. Αθφκε, θαζψο ε λαππήγεζε ελφο

πινίνπ παίξλεη αξθεηφ ρξφλν, ηφζν ψζηε κπνξεί λα κεηαβιεζεί ην ζχλνιν ησλ

ζπλζεθψλ ζην πεξηβάιινλ ιεηηνπξγίαο ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο, κε πξψην θαη

θχξην ην επίπεδν ησλ λαχισλ, ζπρλφ είλαη ην θαηλφκελν ηεο αγνξαπσιεζίαο ησλ

ζπκβνιαίσλ ησλ λαπηηιηαθψλ εηαηξηψλ κε ηα λαππεγεία. Ζ αγνξά ελφο ηέηνηνπ

ζπκβνιαίνπ, δίλεη ην δηθαίσκα απφθηεζεο ηνπ λένπ πινίνπ ζε θάπνηα άιιε

λαπηηιηαθή εηαηξία πνπ είλαη θαη ν λένο θάηνρνο ηνπ ζπκβνιαίνπ. Μέζσ ηεο αγνξάο

ησλ λαππεγήζεσλ, ρξεκαηνξνέο εμέξρνληαη απφ ην εζσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηεο

λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο, θαζψο ε ξεπζηφηεηα πεξλάεη απφ ηηο λαπηηιηαθέο εηαηξίεο

ζηα λαππεγεία.

Ζ αγνξά ηωλ δηαιπηεξίωλ

ηα δηαιπηήξηα θαηαιήγνπλ πινία πνπ νινθιήξσζαλ ηελ παξαγσγηθή ηνπο δσή,

λεφηεξα πινία πνπ δελ κπφξεζαλ λα απνξξνθεζνχλ ζηελ αγνξά ησλ κεηαρεηξηζκέλσλ

θαη γεληθφηεξα πινία πνπ γηα νπνηνδήπνηε ιφγν δελ κπνξνχλ θαιχςνπλ ηα

ιεηηνπξγηθά ηνπο έμνδα θαη ε ιεηηνπξγία ηνπο θξίλεηαη φηη δελ είλαη πιένλ

ζπκθέξνπζα νηθνλνκηθά. Όπσο είλαη θπζηθφ, ζε επνρέο πνπ νη λαπηηιηαθέο εηαηξίεο

βξίζθνπλ επηθξδή απαζρφιεζε γηα ηα πινία ηνπο ζηηο αγνξέο ησλ λαχισλ θαη δελ

έρνπλ νηθνλνκηθφ ζπκθέξνλ λα πνπιήζνπλ ηα πινία ηνπο ζηα δηαιπηήξηα γηα

παιηνζίδεξα (scrap), ηα δηαιπηήξηα απμάλνπλ ηηο ηηκέο (demolition sales), ελψ ζε

πεξηφδνπο απμεκέλεο πξνζθνξάο πινίσλ γηα scrap ε ηηκή πνπ πξνζθέξεηαη απφ ηα



- 30 -

δηαιπηήξηα πέθηεη. Ζ αγνξά ησλ δηαιπηεξίσλ παξά ηε γεσγξαθηθή ηεο δηαζπνξά,

ιεηηνπξγεί εληαία θαζψο ζηα πιαίζηα ιεηηνπξγίαο ηεο δελ γίλνληαη δηαθξίζεηο ζηνλ

ηχπν ησλ πινίσλ θαη ην κέγεζνο απηψλ, αθνχ νη κφλνη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ

ηελ ηηκή ηνπ θάζε πινίνπ είλαη ην ζπλνιηθφ ηνπο βάξνο θαη ε ηηκή ηνπ scrap ηε

ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Σέινο, φπσο θαη ζηελ αγνξά ησλ λαπιψζεσλ, κέζσ

ηεο αγνξάο ησλ δηαιπηεξίσλ, εηζέξρνληαη ρξεκαηνξνέο ζηε λαπηηιηαθή βηνκεραλία.

Γηα ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηεο παξαπάλσ αλάιπζεο ησλ ηεζζάξσλ αγνξψλ ηεο

λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο θαη ησλ ρξεκαηνξνψλ ηνπο πνπ επεξεάδνπλ ηελ πνξεία ησλ

λαπηηιηαθψλ θχθισλ, αθνινπζεί ην παξαθάησ ζρήκα (Stopford, 1997).



- 31 -

ρήκα 3: Οη ηέζζεξηο αγνξέο ηεο λαπηηιίαο

Πεγή: Θενηνθάο «Οξγάλσζε θαη Γηνίθεζε λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ»,

ΑΛΔΞΑΝΓΡΔΙΑ, Αζήλα, 2011, ζει. 65, πξνζαξκνγή απφ M. Stopford, Maritime

Economics, Routledge, Λνλδίλν, 1997, ζει. 80



- 32 -

Δ. Θεωξεηηθή πξνζέγγηζε ηωλ cluster

Δξσηήκαηα φπσο ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν νη επηρεηξήζεηο επηιέγνπλ ηε γεσγξαθηθή

ηνπο ζέζε θαη γηαηί ζπζηάδεο επηρεηξήζεσλ ζπγθεθξηκέλσλ θιάδσλ έρνπλ

πεξηζζφηεξεο πηζαλφηεηεο λα ηδξπζνχλ θαη λα αλαπηπρζνχλ ζε ζπγθεθξηκέλεο

γεσγξαθηθέο πεξηνρέο έρνπλ απαζρνιήζεη ηελ νηθνλνκηθή ζθέςε απφ ηελ επνρή ηνπ

Adam Smith (Porter, 1998). Αθφκα θαη ζηελ παγθνζκηνπνηεκέλε ζχγρξνλε αγνξά,

φπνπ νη εηαηξίεο κπνξνχλ λα αληιήζνπλ θεθάιαηα, ηερλνινγία, πιεξνθνξίεο θ.η.ι.

απφ νιφθιεξν ηνλ θφζκν πνιχ πην εχθνια ζπγθξηηηθά κε ην παξειζφλ, παξαηεξείηαη

ην παξάδνμν θαηλφκελν, θαηά ην νπνίν ηα αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα πνπ

εκθαλίδνπλ δηάξθεηα θαη αληνρή ζην ρξφλν, ζρεηίδνληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν κε

ζηνηρεία ηνπηθνχ ραξαθηήξα, κε απνηέιεζκα ν αληαγσληζκφο απφ απφζηαζε λα κελ

κπνξεί λα δηαηεξεζεί. Δλψ ζεσξεηηθά νη αιιαγέο ζηνλ ηξφπν κεηάδνζεο ηεο

επηθνηλσλίαο θαη ησλ κεηαθνξψλ ζα έπξεπε λα έρνπλ ειαρηζηνπνηήζεη ην ξφιν ηεο

ηνπνζεζίαο ζηελ αληαγσληζηηθφηεηα (Porter, 1998). Απνηέιεζκα ηνπ θαηλνκέλνπ

απηνχ, είλαη ε ζπγθέληξσζε ζε γεσγξαθηθέο πεξηνρέο, νκάδσλ/πιήζνπο εηαηξηψλ πνπ

δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε ζπγθεθξηκέλν ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο (clustering).

Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα, είλαη ε Silicon Valley γηα ηα πξντφληα πςειήο

ηερλνινγίαο, ην Hollywood γηα ηηο θηλεκαηνγξαθηθέο παξαγσγέο θαη ε Ηηαιία γηα ηα

είδε πςειήο κφδαο (Porter, 1998).

Ζ αλαγλψξηζε ησλ cluster σο κνριφ αλάπηπμεο φρη κφλν ηνπηθά, αιιά θαη ζε εζληθφ

θαη δηεζλέο επίπεδν, ηα έρεη θαηαζηήζεη αληηθείκελν κειέηεο ησλ επηζηεκψλ ηεο

πνιηηηθήο θαη ηεο νηθνλνκίαο. Δπηπιένλ, ε έλλνηα ησλ cluster αλακέλεηαη λα παίμεη

ζεκαληηθφ ξφιν ζηε ιήςε απνθάζεσλ θαη ζηελ άζθεζε πνιηηηθήο ζε επίπεδν

Δπξσπατθήο Έλσζεο. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα αλαγλψξηζεο ηεο αμίαο ηνπο είλαη

ε δεκνζίεπζε ηεο Έθζεζεο ηεο Δπηηξνπήο “Towards World-Class Clusters in

Europe” (Hansen, Clasen, 2010). Καηά θαηξνχο έρνπλ αλαπηπρζεί πνιιέο ζεσξίεο πνπ

ππφ ην πξίζκα δηαθφξσλ ζθέςεσλ (θνηλσληνινγηθψλ, νηθνλνκηθψλ, πνιηηηθψλ),

πξνζπάζεζαλ λα εμεγήζνπλ ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ζρεκαηίδνληαη ηα clusters.



- 33 -

ηηο ζεσξήζεηο απηέο, παξά ηε ζχγθιηζε ζην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ρσξηθήο

ζπγθέληξσζεο ηεο νηθνλνκηθήο θαη ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο,

παξαηεξείηαη ζεκαληηθή δηάζηαζε απφςεσλ ζην βάξνο πνπ δίλνπλ σο πξνο ηελ

αλάπηπμε ζρέζεσλ εληφο ησλ cluster κεηαμχ ησλ κειψλ ηνπ, αιιά θαη ηνπ ίδηνπ ηνπ

cluster κε ην εμσηεξηθφ ηνπ πεξηβάιινλ (Estonian Maritime Academy, 2012).

Υαξαθηεξηζηηθά αλαθέξνπκε ππφ ην πξίζκα ηεο επηζηήκεο ηεο νηθνλνκηθήο

γεσγξαθίαο ηα ηξία ελλνηνινγηθά δηαθνξεηηθά κνληέια cluster θαη ηνπο ηξεηο

παξάγνληεο πνπ απνδεηθλχνπλ ηελ χπαξμε cluster ζε κηα πεξηνρή. Δλλνηνινγηθά

κνληέια cluster:

i) Σν κνληέιν ηεο θαζαξήο ζπζζώξεπζεο: Σν απιφ απηφ κνληέιν δελ

ππνζέηεη θακία ζπλεξγαζία ή ππαξθηή νξγάλσζε κεηαμχ ησλ κειψλ

(stakeholders). Σα κέιε επσθεινχληαη απιά θαη κφλν απφ ηελ εγγχηεηά ηνπο

θαη ηα πιενλεθηήκαηα πνπ απηή ζπλεπάγεηαη, φπσο γηα παξάδεηγκα ε χπαξμε

εμεηδηθεπκέλνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ.

ii) Σν κνληέιν ηωλ βηνκεραληθώλ νκίιωλ: ηελ πεξίπησζε απηή ηα κέιε έρνπλ

ζηαζεξέο ζρέζεηο αληαγσληζκνχ κεηαμχ ηνπο θαη επηθεληξψλνληαη ζηε

βέιηηζηε επηινγή ηνπνζεζίαο γηα κηα επηρείξεζε, θαζψο ν ρψξνο απηφο ζα

επεξεάζεη ηελ νηθνλνκηθή απφδνζε κε δεδνκέλν φηη ην πξντφλ πνπ παξάγεη

είλαη γλσζηφ ζηνπο αληαγσληζηέο ηεο.

iii) Σν κνληέιν ηνπ θνηλωληθνύ δηθηύνπ: Σν κνληέιν απηφ εμεηάδεη ηηο

δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο πνπ κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ κεηαμχ ησλ κειψλ ελφο

cluster. Οη ζρέζεηο απηέο κπνξνχλ λα ππεξβνχλ ηα ζηελά εηαηξηθά φξηα θαη

ζπρλά θνηλσληθέο ζρέζεηο αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ ησλ εηαηξηψλ λα είλαη

ηζρπξφηεξεο απφ απηέο πνπ ζα αλαπηπρζνχλ εληφο ησλ ίδησλ ησλ εηαηξηψλ

(Gordon, McCann, 2000).

Παξάγνληεο πνπ απνδεηθλχνπλ ηελ χπαξμε cluster ζε κηα πεξηνρή είλαη i) ε

ζπγθέληξωζε (ζπλχπαξμε) παξαγφλησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε έλα ζπγθεθξηκέλν

νηθνλνκηθφ ηνκέα ζε κηα πεξηνρή, ii) ε ύπαξμε δηθηύνπ ζρέζεσλ θαη δεζκψλ

ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ κειψλ ηνπ cluster πνπ απνδεηθλχνπλ ζπρλέο ζπλαιιαγέο

κεηαμχ ηνπο, θαη iii) ε ύπαξμε ελόο πόξνπ πνπ είλαη θνηλφο θαη πξνζβάζηκνο γηα φια

ηα κέιε ηνπ cluster, γχξσ απφ ηνλ νπνίν απηφ αλαπηχρζεθε (Hofe, Chen, 2006).

Σ. Ζ Θεωξία ηνπ Γηακαληηνύ, ηνπ Porter



- 34 -

Ο θαζεγεηήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Harvard, Michael E. Porter, δελ αλάπηπμε ην

ζπγθεθξηκέλν ζεσξεηηθφ κνληέιν πξνθεηκέλνπ λα εμεγήζεη ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο

νπνίνπο κηα επηρείξεζε θαηαθέξλεη λα είλαη αληαγσληζηηθή ζε δηεζλέο επίπεδν, ελψ

νη ιεηηνπξγίεο ηεο είλαη πιήξσο ζπγθεληξσκέλεο ζηα γεσγξαθηθά φξηα κηαο θαη κφλν

ρψξαο. Αληηθείκελν κειέηεο ηνπ κνληέινπ είλαη νη ρψξεο θαη νη ζπλζήθεο ηνπ

πεξηβάιινληνο πνπ επηηξέπνπλ ζηηο επηρεηξήζεηο λα βειηηψλνληαη, λα θαηλνηνκνχλ

θαη λα αθκάδνπλ. θνπφο ηνπ κνληέινπ ηνπ Γηακαληηνχ είλαη λα εμεγήζεη ηνπο

ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο κηα ρψξα, απνηειεί πεξηζζφηεξν ή ιηγφηεξν επηζπκεηή βάζε

γηα αληαγσληζηηθέο επηρεηξήζεηο κηαο βηνκεραλίαο. Γειαδή, γηαηί επηρεηξήζεηο

ζπγθεθξηκέλσλ θιάδσλ αλαπηχζζνπλ αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ζε ζπγθεθξηκέλεο

γεσγξαθηθέο πεξηνρέο, κε απνηέιεζκα ηελ αλάπηπμε πιεγκάησλ νκνεηδψλ

επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ (clusters). χκθσλα κε ηε Θεσξία ηνπ Γηακαληηνχ,

ε δπλαηφηεηα αλάπηπμεο αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο απφ κηα βηνκεραλία,

εμαξηάηαη απφ ηελ χπαξμε θαη ηελ αιιειεμάξηεζε ηεζζάξσλ θαζνξηζηηθψλ

παξαγφλησλ, ζπλ δχν ππνιεηκκαηηθψλ επηξξνψλ πνπ ζα δεκηνπξγήζνπλ ηηο

απαξαίηεηεο ζπλζήθεο γηα ηελ αλάπηπμε ελφο εζληθνχ πεξηβάιινληνο θαηαιιήινπ γηα

ηελ αλάπηπμε αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο.

Οη ηέζζεξηο θαζνξηζηηθνί παξάγνληεο είλαη: i) νη ζπληειεζηέο παξαγσγήο, ii) ε

ζηξαηεγηθή ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ν αληαγσληζκφο ηνπο, iii) νη ζπλζήθεο εγρψξηαο

δήηεζεο, θαη iv) ε χπαξμε ζπζρεηηδφκελεο θαη ππνζηεξηθηηθήο βηνκεραλίαο. Δλψ νη

δχν παξάγνληεο πνπ αζθνχλ ππνιεηκκαηηθή επηξξνή ζηε δηακφξθσζε ζπλζεθψλ γηα

ηελ αλάπηπμε αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο είλαη: i) ε «ζπγθπξία» θαη ii) ην

θξάηνο. Σα επηκέξνπο κέξε ηνπ κνληέινπ ηνπ Γηακαληηνχ ιεηηνπξγνχλ ζαλ έλα

ακνηβαία εληζρπφκελν ζχζηεκα. Καλέλαο απφ ηνπο ηέζζεξηο θαζνξηζηηθνχο

παξάγνληεο δελ δεκηνπξγεί απφ κφλνο ηνπ ζπλζήθεο πνπ επλννχλ ηελ αλάπηπμε

αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο. Όκσο ε χπαξμε πιενλεθηήκαηνο ζε έλαλ απφ ηνπο

παξάγνληεο, κπνξεί λα αλαβαζκίζεη ηηο ζπλζήθεο ζηνπο ππνινίπνπο. Βέβαηα, φζν

πεξηζζφηεξν ζηεξίδεη ηελ χπαξμή ηεο ζε πφξνπο κία βηνκεραλία, ηφζν ιηγφηεξνπο

θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο ρξεηάδεηαη γηα ηελ επίηεπμε αληαγσληζηηθνχ

πιενλεθηήκαηνο. Όηαλ απηφ πξαγκαηνπνηεζεί, ε δηαηήξεζή ηνπ είλαη δχζθνιε,

θαζψο κπνξεί εχθνια λα αληηγξαθεί απφ ηνπο αληαγσληζηέο ηεο. Αληίζεηα, φζν

πεξηζζφηεξν κηα βηνκεραλία ζηεξίδεηαη ζηε γλψζε-φπσο ε πεξίπησζε ηεο

λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο-ηφζν πεξηζζφηεξνπο θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο ρξεηάδεηαη



- 35 -

γηα λα απνθηήζεη αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα. Σέινο, αθφκα θη αλ φινη νη

παξάγνληεο ηνπ Γηακαληηνχ είλαη ζην ζχλνιφ ηνπο νη πιένλ επλντθνί γηα ηελ

αλάπηπμε αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο απφ ηηο επηρεηξήζεηο ελφο ζπγθεθξηκέλνπ

ηνκέα, απηφ δελ ζπλεπάγεηαη πσο φιεο νη επηρεηξήζεηο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζα

επεκεξήζνπλ. Σνπλαληίνλ, είλαη δεδνκέλν πσο ζην δπλακηθφ πεξηβάιινλ, ζα

ππάξμνπλ επηρεηξήζεηο πνπ δελ ζα εθκεηαιιεπηνχλ ην επλντθφ πεξηβάιινλ θαη ζα

απνηχρνπλ. Ζ απνηπρία απηή φκσο, νθείιεηαη απνθιεηζηηθά ζε πξνβιήκαηα πνπ

ζρεηίδνληαη κε ην εζσηεξηθφ ηνπο πεξηβάιινλ, φπσο ε ειιηπήο ελεκέξσζε, ε θαθή

δηαρείξηζε ησλ δηαζέζηκσλ πφξσλ θαη ε ιαλζαζκέλε ζηξαηεγηθή (Porter, 1998). ην

ζρήκα πνπ αθνινπζεί γίλεηαη κηα απεηθφληζε ησλ παξαγφλησλ πνπ ζπλζέηνπλ ην

«Γηακάληη» ηεο Θεσξίαο.

ρήκα 3: Απεηθφληζε ησλ ηεζζάξσλ θαζνξηζηηθψλ παξαγφλησλ θαη ησλ δχν ππνιεηπφκελσλ

επηξξνψλ γηα ηελ επίηεπμε αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο.

Συγκυρία

Κυβέρνηςη

Συντελεςτέσ

παραγωγθσ

Συςχετιζόμενη

Υποςτηρικτικθ

Βιομηχανία

Συνιθκεσ

Εγχώριασ

Ζθτηςησ

Επιχειρηςιακθ

Στρατηγικθ,

Δομθ και

Ανταγωνιςμόσ



- 36 -

Πεγή: Μεηάθξαζε ηνπ ζπγγξαθέα, απφ Porter (1990), ζηνπο Benito, Berger, Forest, Shum

(2003), ζει. 204.

1. πληειεζηέο παξαγωγήο

ε ζεσξεηηθφ επίπεδν, έρεη αλαπηπρζεί κηα δηαθσλία αλάκεζα ζε δχν δηαθνξεηηθέο

πξνζεγγίζεηο ζρεηηθά κε ην αλ θαη θαηά πφζν ε λαπηηιηαθή βηνκεραλία αλήθεη ζην

δεπηεξνγελή ηνκέα παξαγσγήο θαη πξφθεηηαη γηα επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα

κεηαπνίεζεο πξντφλησλ ή ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, νπφηε αλήθεη ζηνλ θιάδν ηεο

παξνρήο ππεξεζηψλ. Ζ πξψηε πξνζέγγηζε μεθηλά κε ηα θνηλσληνινγηθά θξηηήξηα ηνπ

θαηά πφζν νη εθνπιηζηέο αλήθνπλ ζηελ εγρψξηα αζηηθή ηάμε, γηα λα θαηαιήμνπλ ζην

επηρείξεκα φηη παξφηη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξαγσγήο, δειαδή ηε κεηαθνξά, ην

θνξηίν δελ αιιάδεη πθή, πξνζηίζεηαη φκσο ζε απηφ αμία θη έηζη ην πινίν κπνξεί λα

ζεσξεζεί «εξγνζηάζην» (Υαξιαχηε, 1992). πλάγεηαη φηη ζε φπνην ηνκέα ηεο

παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο θαη λα αλήθεη κηα επηρείξεζε, πάληα έρεη ηελ αλάγθε

χπαξμεο εηζξνψλ (ζπληειεζηψλ παξαγσγήο) ηηο νπνίεο ζα κεηαζρεκαηίδεη ζην ηειηθφ

πξντφλ. Μεξηθά ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ζπληειεζηψλ παξαγσγήο είλαη ην

θεθάιαην (ρξήκα ή θεθαιαηνπρηθφο εμνπιηζκφο), ην αλζξψπηλν δπλακηθφ (κέζσ ηεο

εξγαζίαο θαη ηεο ηερλνγλσζίαο), φπσο θαη ην πξνζθεξφκελν γηα ηηο απαξαίηεηεο ζηελ

παξαγσγηθή δηαδηθαζία ππνδνκέο, έδαθνο. Ζ θαηεγνξηνπνίεζή ηνπο πνηθίιεη ζε

πιηθνχο θαη άπινπο ζπληειεζηέο, ιφγνπ ράξε κεραλνινγηθφο εμνπιηζκφο θαη

ηερλνγλσζία, ζε θπζηθνχο θαη ηερλεηνχο, φπσο γηα παξάδεηγκα ε γεσγξαθηθή ζέζε

θαη ην δίθηπν ηειεπηθνηλσληψλ. Σέινο, κπνξνχλ νη ζπληειεζηέο λα δηαθξηζνχλ ζε

απινχο θαη ζχλζεηνπο, φπσο είλαη ην αλεηδίθεπην πξνζσπηθφ ή ην πςειά

εμεηδηθεπκέλν (Porter, 1998).

ηελ πεξίπησζεο ηεο ειιελφθηεηεο λαπηηιίαο πνπ είλαη θαη ην αληηθείκελν πνπ

εμεηάδεη ε παξνχζα κειέηε, ν ζεκαληηθφηεξνο ζπληειεζηήο παξαγσγήο ν νπνίνο

ζρεηίδεηαη κε ηα εληππσζηαθά απνηειέζκαηα, είλαη ν αλζξψπηλνο παξάγνληαο θαη ε

ηερλνγλσζία πνπ απηφο δηαζέηεη. Με ηνλ φξν «αλζξψπηλνο παξάγνληαο»

αλαθεξφκαζηε ζε φινπο ηνπο απαζρνινχκελνπο ζηε λαπηηιηαθή βηνκεραλία είηε

πξφθεηηαη γηα πινηνθηήηεο είηε γηα αμησκαηηθνχο, αθφκα θαη ζηα απιά κέιε ησλ



- 37 -

πιεξσκάησλ. Δίλαη πάξα πνιιέο νη πεξηπηψζεηο πξψελ λαπηηθψλ πνπ κεηεμειίρζεθαλ

ζε πινηνθηήηεο, αλαλεψλνληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ζηε

λαπηηιηαθή βηνκεραλία, ελψ ηελ ίδηα ζηηγκή ε ζεηεία ηνπο δίπια ζε παιηφηεξνπο

εθνπιηζηέο είρε ζαλ απνηέιεζκα λα κεηαθεξζεί θαη λα δηαηεξεζεί έλα ζεκαληηθφ

κέξνο ηεο δνθηκαζκέλεο ηερλνγλσζίαο ηνπο, φπσο γηα παξάδεηγκα ε αληηθπθιηθή

επελδπηηθή ζπκπεξηθνξά. Σν γεγνλφο φηη ν βαζκφο ηππνπνίεζεο ζηε ιεηηνπξγία ηνπ

πινίνπ γηα ιφγνπο αζθάιεηαο απμάλεηαη ζπλερψο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ

αληηκεηψπηζε ησλ λαπηηθψλ ζαλ ην πιένλ επκεηάβιεην θνκκάηη ηνπ θφζηνπο

ιεηηνπξγίαο ηνπ πινίνπ απφ ηνπο εθνπιηζηέο, έρεη ζαλ απνηέιεζκα λα κεηψλεηαη

ζπλερψο ν αξηζκφο ησλ Διιήλσλ λαπηηθψλ. Δλδεηθηηθά παξαζέηνπκε ηνλ παξαθάησ

πίλαθα κε ζηνηρεία απφ ηελ πξφζθαηε απνγξαθή ηνπ λαπηεξγαηηθνχ δπλακηθνχ απφ

ηελ ΔΤΔ.

Πίλαθαο 5: πλνιηθφ πιήξσκα ζε ειιελφθηεηα εκπνξηθά πινία ζπκβεβιεκέλα κε ην

ΝΑΣ

ΈΣΖ ΑΠΑΥΟΛΟΤΜΔΝΟΗ

ΤΝΟΛΟ ΈΛΛΗΝΔ ΑΛΛΟΓΑΠΟΙ ΠΟΟΣΟ ΔΛΛΗΝΩΝ ΠΟΟΣΟ ΑΛΛΟΓΑΠΩΝ

1996 36766 23992 12774 65,26% 34,74%

1998 33669 20505 13164 60,90% 39,10%

2000 29385 18450 10935 62,79% 37,21%

2002 32926 18747 14179 56,94% 43,06%

2004 30920 17897 13023 57,88% 42,12%

Πεγή: ηαηηζηηθέο Σνκέα Δκπνξίνπ θαη Τπεξεζηψλ (2007), Ναπηεξγαηηθφ δπλακηθφ:

aπνηειέζκαηα απνγξαθή, ζηνηρεία 2006, Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Διιάδνο, Πεηξαηάο,

ζει. 20.



- 38 -

Ζ ζηαδηαθή κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ Διιήλσλ εξγαδνκέλσλ ζηα πινία έλαληη ησλ

αιινδαπψλ πιεξσκάησλ είλαη έλα πνιχ ζχλζεην ζέκα πνπ μεπεξλάεη ηελ έθηαζε ηεο

παξνχζαο κειέηεο. Σα ηειεπηαία ηξηάληα ρξφληα, ε άλνδνο ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ

ζηελ μεξά είρε ζαλ απνηέιεζκα φιν θαη ιηγφηεξνη Έιιελεο λα επηιέγνπλ ηελ

απαζρφιεζε ζηε ζάιαζζα, αθνχ έβξηζθαλ επθαηξίεο εξγαζίαο ζηελ μεξά πνιχ

επθνιφηεξα, κε πην ηθαλνπνηεηηθέο απνδνρέο ζπγθξηηηθά κε παιαηφηεξεο επνρέο. Ο

θίλδπλνο φκσο φρη απιά λα κελ δηαηεξεζεί, αιιά λα ραζεί ε άξξεηε γλψζε θαη ε

ηερλνγλσζία πνπ κε ηφζν θφπν ζπζζσξεχηεθε απηέο ηηο δεθαεηίεο ζηνλ θιάδν, είλαη

πιένλ εκθαλήο.

2. Δπηρεηξεζηαθή ηξαηεγηθή Γνκή θαη Αληαγωληζκόο

Ο ηέηαξηνο παξάγνληαο ηεο «Θεσξίαο ηνπ Γηακαληηνχ» είλαη θαη ν πιένλ πεξίπινθνο,

θαζψο πεξηιακβάλεη ηηο ζηξαηεγηθέο ησλ επηρεηξήζεσλ ηεο εμεηαδφκελεο

βηνκεραλίαο, ηνπο ζηφρνπο ηνπο, ηελ νξγαλσηηθή ηνπο δνκή, αιιά θαη ηηο ζπλζήθεο

ηνπ κεηαμχ ηνπο αληαγσληζκνχ. Οη ηειεπηαίεο, παίδνπλ ζεκαληηθφηαην ιφγν ζηελ

αλάπηπμε θαηλνηνκηψλ πνπ ζα ζπκβάιινπλ ζηε δηεζλή επηβίσζε ησλ επηρεηξήζεσλ

(Porter, 1998). Ξεθηλψληαο απφ ηελ νξγαλσηηθή ηνπο δνκή, ε νπνία απνηειεί

ζεκειηψδεο θνκκάηη ηνπ ζπζηήκαηνο δηνίθεζεο κηαο επηρείξεζεο, ζα πξέπεη λα

αλαθέξνπκε πσο θακία νξγαλσηηθή δνκή, αιιά νχηε θαη ζχζηεκα δηνίθεζεο φζν

νινθιεξσκέλν θαη επηηπρψο δνθηκαζκέλν θη αλ είλαη, δελ απνηειεί παλάθεηα, δειαδή

εγγχεζε γηα ηε δηαηήξεζε ή ηε δεκηνπξγία αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο γηα κηα

επηρείξεζε θαη θαη‟ επέθηαζε γηα κηα βηνκεραλία θαη κηα νηθνλνκία. Ζ θάζε

επηρείξεζε ζα πξέπεη λα θαηαιήμεη ζε εθείλν ην ζχζηεκα νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο

πνπ λα ηαηξηάδεη ζην ζεζκηθφ θαη λνκνζεηηθφ πιαίζην ηνπ θξάηνπο ιεηηνπξγίαο ηεο,

ζηελ εζληθή θαη επηρεηξεκαηηθή ηεο θνπιηνχξα, ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο αμίεο ηεο. Με

δεδνκέλν ην δηεζλνπνηεκέλν πεξηβάιινλ ιεηηνπξγίαο ησλ λαπηηιηαθψλ εηαηξηψλ,

αιιά θαη ηελ πνιππινθφηεηα ηεο ίδηαο ηεο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο φπνπ θάζε ππν-

αγνξά ραξαθηεξίδεηαη απφ ηα δηθά ηεο ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά, εχθνια

θαηαιαβαίλνπκε φηη δελ πξφθεηηαη γηα κηα επηινγή νξγαλσηηθνχ ζπζηήκαηνο δνκήο

κηαο εηαηξίαο, αληηζέησο πξφθεηηαη γηα κηα ζπλερή δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο ελφο

κνλαδηθνχ ζπζηήκαηνο δνκήο πνπ λα εμππεξεηεί ηηο εθάζηνηε αλάγθεο, λα

ζπκκνξθψλεηαη κε ηηο ηδηαίηεξεο πεξηζηάζεηο θαη λα δεκηνπξγεί ηηο θαηάιιειεο

ζπλζήθεο γηα ηελ αλάπηπμε αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο.



- 39 -

Οη παξάγνληεο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηνλ ηξφπν νξγάλσζεο κηαο λαπηηιηαθήο εηαηξίαο

εληνπίδνληαη ζηηο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζην πεξηβάιινλ ιεηηνπξγίαο

ηνπο, ζηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ ζέηεη ε δηαζέζηκε ηερλνινγία, ζην κέγεζνο ηεο ίδηαο

ηεο εηαηξίαο, ζηε ζηξαηεγηθή πνπ έρεη ραξάμεη ε εγεζία ηεο θαη ζηελ επηρεηξεζηαθή

θνπιηνχξα πνπ επηθξαηεί εληφο ηεο. Παξαδνζηαθά, ε νξγαλσηηθή δνκή ησλ

ειιελφθηεησλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ ζρεδηαδφηαλ θαη εθαξκνδφηαλ κε ηξφπν

ζπγθεληξσηηθφ γχξσ απφ ην πξφζσπν ηνπ πινηνθηήηε πνπ πνιχ ζπρλά είρε ην

ηδηαίηεξν πξνζφλ ηεο εκπεηξίαο ζε ζαιάζζηα ππεξεζία, ήηαλ δειαδή πξψελ

αμησκαηηθφο ή λαπηηθφο. Όιεο νη ιεηηνπξγίεο ηεο επηρείξεζεο έπξεπε λα πεξάζνπλ

απφ ηελ έγθξηζε ηνπ «εγέηε» θη απηφ ην ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ήηαλ ηελ ίδηα

ζηηγκή κεηνλέθηεκα θαη πιενλέθηεκα (Θενηνθάο, 2011). ηα κεηνλεθηήκαηα ζα

εληνπίζνπκε ην απφιπην ζηπι εηαηξηθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ ζηεξίδεηαη ζηελ

θνπιηνχξα ηεο εμνπζίαο ηνπ ηδηνθηήηε θαη δελ θαιιηεξγεί ηε ιήςε πξσηνβνπιηψλ

απφ ηα ππφινηπα κέιε ηεο νκάδαο-επηρείξεζεο. Σελ ίδηα φκσο ζηηγκή, ην

ζπγθεθξηκέλν ζχζηεκα δηνίθεζεο απνδείρηεθε ην πιένλ θαηάιιειν γηα ηε

δξαζηεξηνπνίεζε κηαο επηρείξεζεο ζην επκεηάβιεην πεξηβάιινλ ιεηηνπξγίαο ηεο

λαπηηιίαο φπνπ νη απνθάζεηο ζπρλά πξέπεη λα ιακβάλνληαη κε ηαρχηεηα πνπ θάπνην

άιιν ζηπι δηνίθεζεο πνπ ζα έθαλε ηε δηαδηθαζία πνιππινθφηεξε ή αθφκα θαη

αδχλαηε (Θενηνθάο, 2011).

Καηά ηε δηάξθεηα ησλ δεθαεηηψλ ηνπ 1950 θαη ηνπ 1960, ε ηάζε ησλ επηρεηξήζεσλ

ήηαλ λα επηθεληξψλνπλ ηελ πξνζνρή ηνπο ζηε καδηθή παξαγσγή κε ζθνπφ λα

εθκεηαιιεπηνχλ ηηο νηθνλνκίεο θιίκαθαο θαη λα κεηψζνπλ ην θφζηνο παξαγσγήο

ηνπο. ε απηφ είλαη πνιχ πηζαλφ λα βνήζεζε θαη ε κεγάιε πεξίνδνο αλνηθνδφκεζεο

πνπ ραξαθηεξίδεη ηηο δχν δεθαεηίεο πνπ αθνινχζεζαλ ην ηέινο ηνπ Β΄ Παγθνζκίνπ

Πνιέκνπ θαη θπζηθά ε λαπηηιηαθή βηνκεραλία δελ απνηέιεζε εμαίξεζε.

Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη νη επελδχζεηο ηνπ Αξηζηνηέιε Ωλάζε ζηα super

tanker ηεο επνρήο φπσο ην Tina Onassis πνπ θαηαζθεπάζηεθε ην 1953. ηε δηάξθεηα

ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970, νη επηρεηξήζεηο εζηίαζαλ ηελ πξνζνρή ηνπο ζηε βειηίσζε

ηνπ εζσηεξηθνχ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ηνπο, ελψ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο ηνπ

1980 ε ηάζε ήηαλ λα πξνζαλαηνιίδνπλ νη επηρεηξήζεηο ην ελδηαθέξνλ ηνπο ζηηο

ζπλζήθεο ηεο αγνξάο θαη λα πξνζαξκφδνληαη ζηηο αλάγθεο ησλ πειαηψλ ηνπο

(Lagoudis, Theotokas, 2007). Πξσηνγελήο έξεπλα έδεημε φηη ζηελ πεξίπησζε ησλ

ειιεληθψλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ, ε αληαγσληζηηθφηεηά ηνπο, δειαδή ν ηξφπνο



- 40 -

κε ηνλ νπνίν δεκηνπξγνχλ αμία, αιιάδεη αλάινγα κε ην κέγεζνο ηεο θάζε

επηρείξεζεο θαη ηελ αγνξά ζηε νπνία δξαζηεξηνπνηείηαη. Γηα παξάδεηγκα, νη κεγάιεο

θαη δηαθνξνπνηεκέλεο εηαηξίεο, δίλνπλ κεγάιν βάξνο ζηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ

ιεηηνπξγηθνχ ηνπο θφζηνπο, ελψ νη κεζαίνπ κεγέζνπο θαη απηέο πνπ

δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε κία αγνξά, δίλνπλ κεγαιχηεξε πξνζνρή ζηελ πνηφηεηα ησλ

ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξνπλ (Lagoudis, Theotokas, 2007).

3. πλζήθεο Δγρώξηαο Εήηεζεο

Ο ελ ιφγσ παξάγνληαο επηθεληξψλεηαη πεξηζζφηεξν ζηα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά

θαη ιηγφηεξν ζηα κεγέζε ηεο εγρψξηαο δήηεζεο. Ζ κεγάιε ζεκαζία ησλ πνηνηηθψλ

ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο εγρψξηαο δήηεζεο έγθεηηαη ζην γεγνλφο φηη αληαγσληζηηθφ

πιενλέθηεκα απνθηνχλ εθείλεο νη βηνκεραλίεο πνπ εμππεξεηνχλ θαιά

ελεκεξσκέλνπο θαη απαηηεηηθνχο θαηαλαισηέο, νη νπνίνη κέζσ ησλ απαηηήζεψλ ηνπο

σζνχλ ηηο επηρεηξήζεηο λα θαηλνηνκνχλ θαη λα βειηηψλνπλ ζπλερψο ην επίπεδν ησλ

πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ ηνπο, κε ηειηθφ απνηέιεζκα ηελ αλάπηπμε

αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο ζε ζχγθξηζε κε ηνπο αληαγσληζηέο ηνπ εμσηεξηθνχ

(Porter, 1998). ηελ πεξίπησζε ηεο ειιελφθηεηεο λαπηηιίαο ν παξάγνληαο ηεο

εγρψξηαο δήηεζεο, δελ κπνξνχκε λα πνχκε πσο δηαδξακάηηζε ζην παξειζφλ ή

αλακέλεηαη λα δηαδξακαηίζεη ζην εγγχο κέιινλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ αλάπηπμή ηεο.

Σν θελφ ηεο εγρψξηαο δήηεζεο φκσο, θαιχθζεθε ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηε

δξαζηεξηνπνίεζε ζηε δηεζλή αγνξά. ε απηφ ην πεδίν δξάζεο, ην κέγεζνο, νη

πνηνηηθέο απαηηήζεηο θαη ν ξπζκφο κε ηνλ νπνίν απμάλεηαη νη δήηεζε, ήηαλ θαη ζα

είλαη νη πην απαηηεηηθέο ζπλζήθεο απφ θάζε εγρψξηα αγνξά πνπ ζα κπνξνχζε λα

ζπλαληήζεη θαλείο ζε νπνηαδήπνηε ρψξα ηνπ θφζκνπ.

Όπσο έρνπκε ήδε αλαθέξεη, ε ειιελφθηεηε λαπηηιία έρεη θπξίσο δηεζλή ραξαθηήξα,

αθνχ ηα κεγέζε ηνπ πιεζπζκνχ θαη ηεο νηθνλνκίαο ηεο ρψξαο καο δελ επαξθνχλ γηα

λα απαζρνιήζνπλ ην κεγάιν πνζνζηφ ηεο παγθφζκηαο ρσξεηηθφηεηαο πνπ ειέγρεηαη

απφ ηνπο Έιιελεο πινηνθηήηεο. Ζ ειιελφθηεηε λαπηηιία αλέπηπμε απφ πνιχ λσξίο

δηακεηαθνκηζηηθφ θπξίσο ξφιν ζηηο πεξηνρέο ηεο Μεζνγείνπ θαη ηνπ Δχμεηλνπ

Πφληνπ θαη ηνλ δηαηεξεί κέρξη ηηο κέξεο καο, αθνχ ηα εγρψξηα επίπεδα δήηεζεο δελ

αξθνχλ γηα λα θαιχςνπλ ηηο κεηαθνξηθέο ηεο δπλαηφηεηεο. Όπσο ραξαθηεξηζηηθά

αλαθέξεη ν Ωλάζεο, νη Έιιελεο πινηνθηήηεο ππήξμαλ «αρζνθφξνη» ηεο ζάιαζζαο

(Υαξιαχηε, 2013). Ζ ειιελφθηεηε λαπηηιία ζα πξέπεη λα δηαθπιάμεη ηνλ παγθφζκην



- 41 -

ραξαθηήξα ηεο θαη λα απνθχγεη ηελ εμάξηεζε πνπ δεκηνπξγείηαη ιφγσ ζπλεξγαζίαο

κε πεξηνξηζκέλν αξηζκφ πειαηψλ, γηαηί πέξα απφ ηνλ θίλδπλν ηεο εμάξηεζεο, ππάξρεη

θη ν θίλδπλνο λα ραζνχλ ηα εξεζίζκαηα πνπ νδεγνχλ ζε θαηλνηνκία (Benito, Berger,

Morten de la Forest, Shum, 2003).

4. πζρεηηδόκελε Τπνζηεξηθηηθή Βηνκεραλία

Ο ηέηαξηνο πξνζδηνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηε δεκηνπξγία αληαγσληζηηθνχ

πιενλεθηήκαηνο ζε κηα βηνκεραλία, είλαη ε χπαξμε ζρεηηδφκελσλ ή ππνζηεξηθηηθψλ

βηνκεραληψλ κε δηεζλψο αληαγσληζηηθφ ραξαθηήξα (Porter, 1998). Μηα απφ ηηο πην

ζηελά ζπλδεδεκέλεο βηνκεραλίεο ζε απηή ηεο λαπηηιηαθήο, είλαη ε

λαππεγνεπηζθεπαζηηθή βηνκεραλία. Σελ παξνχζα ζηηγκή, ε ζπγθεθξηκέλε

βηνκεραλία ζηελ Διιάδα βξίζθεηαη ζε θαηάζηαζε παξαθκήο. Κχξηα απαζρφιεζε ησλ

ειιεληθψλ λαππεγείσλ είλαη ε παξαγγειίεο γηα ινγαξηαζκφ ηνπ Πνιεκηθνχ

Ναπηηθνχ, αιιά θη απηέο αθφκα γίλνληαη κε ρακειή παξαγσγηθφηεηα. πλεπψο, φπσο

είλαη ινγηθφ, νη ειιεληθέο λαππεγνεπηζθεπαζηηθέο κνλάδεο δελ κπνξνχλ λα

αληαγσληζηνχλ ηηο αληίζηνηρεο αζηαηηθέο, θαζψο ηα πεξηζψξηα βειηίσζεο ηεο

ιεηηνπξγίαο θαη ηεο παξαγσγηθφηεηάο ηνπο είλαη πεξηνξηζκέλα. Μεξηθνί απφ ηνπο

ιίγνπο ηνκείο ζηνπο νπνίνπο ζα κπνξνχζαλ λα γίλνπλ πξνζπάζεηεο βειηίσζεο, είλαη ε

κείσζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο –φζν απηφ είλαη εθηθηφ- ζε επίπεδν εξγαζίαο θαη

πξψησλ πιψλ, ε πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηνπ ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ θαη ε ελίζρπζε

ηεο ζπλεξγαζίαο κε ηα αζηαηηθά λαππεγεία (Σζηηζηξίγθνπ, 2010), γηα ζπκκεηνρή ησλ

ειιεληθψλ λαππεγείσλ ζε εξγαζίεο θαηαζθεπήο θαη επηζθεπήο πινίσλ ειιεληθψλ

ζπκθεξφλησλ. Σα ειιεληθά λαππεγεία ράξε ζηε γεσγξαθηθή ηνπο ζέζε -πνιχ θνληά

ζηε δηαδξνκή ησλ πινίσλ πνπ θηλνχληαη κεηαμχ Άπσ Αλαηνιήο θαη Δπξψπεο- θαη

ηεο χπαξμεο δεμακελψλ κεγαιχηεξνπ κεγέζνπο ζε ζρέζε κε απηέο ησλ γεηηνληθψλ

θξαηψλ, ζα κπνξνχζαλ λα παίμνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε λαππεγηθή βηνκεραλία ηεο

Μεζνγείνπ.

ηφρνο ζα έπξεπε λα είλαη ε αλάπηπμε θαη ε εθαξκνγή κηαο λέαο εμσζηξεθνχο

ζηξαηεγηθήο απφ ηα ειιεληθά λαππεγεία πνπ ζα έρεη ζαλ αθεηεξία ηεο ηνλ

ειιελφθηεην ζηφιν, αιιά δελ ζα πεξηνξίδεηαη ζε απηφλ. Δλψ ηελ ίδηα ζηηγκή ζα



- 42 -

ιακβάλεη ζνβαξά ππφςε ηηο ζπλζήθεο θαη ηηο επθαηξίεο ηνπ δηεζλνχο πεξηβάιινληνο

ιεηηνπξγίαο ηνπ θιάδνπ, ζα κπνξνχζε λα εηζάγεη ηα ειιεληθά λαππεγεία, ζε λέεο

αγνξέο, φπσο ε θαηαζθεπή εμνπιηζκνχ πινίσλ, ηα «πξάζηλα» θαη νη δηαιχζεηο

πινίσλ κε πεξηβαιινληηθά θξηηήξηα. Μέζσ ηεο πξψηεο αγνξάο, ηα ειιεληθά

λαππεγεία ζα κπνξνχζαλ λα εθκεηαιιεπηνχλ ηηο παξαγγειίεο ησλ Διιήλσλ

εθνπιηζηψλ ζε μέλα λαππεγεία. Με ηα «πξάζηλα» λαππεγεία, ζα κπνξνχζαλ λα

αλαιάβνπλ έλα κέξνο ηεο αγνξάο ησλ πινίσλ πνπ πιένλ, κεηά απφ απνθάζεηο ηνπ

I.M.O. θαη ηεο Δ.Δ., ζηξέθνληαη ζε απνδνηηθφηεξα θαη θαζαξφηεξα θαχζηκα, φπσο ην

L.N.G. Σέινο, ζηελ αγνξά ηεο δηάιπζεο πινίσλ κε πεξηβαιινληηθά θξηηήξηα, είλαη

δπλαηφ λα πξνζειθπζηνχλ θεθάιαηα θαζψο κεηά απφ πξφηαζε πνπ θαηέζεζε ν

νπεδφο επξσβνπιεπηήο Carl Schlyter θαη ςεθίζηεθε απφ ηελ επηηξνπή

πεξηβάιινληνο, αλακέλεηαη κηα ζεηξά κέηξσλ πνπ ζθνπφ έρνπλ ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ

δηαιχζεσλ πινίσλ κε ηε κέζνδν ηεο πξνζγείαισζεο (beaching). Μεηαμχ ησλ κέηξσλ,

πξνβιέπεηαη ε δεκηνπξγία ρξεκαηνδνηηθνχ κεραληζκνχ, νη εληαηηθνπνίεζε ησλ

ειέγρσλ ζε δηαιπηήξηα ηξίησλ ρσξψλ θαη ε επηβνιή θπξψζεσλ ζε πεξηπηψζεηο πνπ

δελ πιεξνχληαη ηα πεξηβαιινληηθά θξηηήξηα (Δκπνξηθφ θαη Βηνκεραληθφ

Δπηκειεηήξην Πεηξαηά, 2013).

5. πγθπξία

Με ηνλ φξν «ηχρε» αλαθεξφκαζηε ζηνπο παξάγνληεο εθείλνπο πνπ ελψ επεξεάδνπλ

ηηο ζπλζήθεο κέζα ζηηο νπνίεο ιεηηνπξγεί κηα βηνκεραλία, ε δεκηνπξγία, ν έιεγρφο

θαη ζπρλά ε πξφβιεςή ηνπο δελ είλαη δπλαηφ λα ζπκβεί απφ ηνπο δξψληεο ηεο

ζπγθεθξηκέλεο βηνκεραλίαο νχηε ζπιινγηθά νχηε φκσο θαη κεκνλσκέλα. Πξφθεηηαη

δειαδή γηα θαηλφκελα μέλα πξνο ην εζσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηεο βηνκεραλίαο πνπ

επηδξνχλ ζηε ιεηηνπξγία ηεο. Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα απνηεινχλ κηα δηεζλήο

ρξεκαηννηθνλνκηθή θξίζε, κία θπζηθή θαηαζηξνθή, νη πφιεκνη, απνθάζεηο μέλσλ

θξαηψλ θαη ηα λέα επηηεχγκαηα ζηνλ ηνκέα ηεο ηερλνινγίαο (Porter, 1998).

6. Κξάηνο

Σν δήηεκα ζρεηηθά κε ην αλ ν παξάγνληαο «θπβέξλεζε» αζθεί ππνιεηκκαηηθή ή φρη

επηξξνή ζηε δεκηνπξγία αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο πξνθαιεί δηρνγλσκία. Σα

βαζχηεξα αίηηά ηνπ εληνπίδνληαη ζηελ ηδενινγηθή δηαθσλία ζρεηηθά κε ην θαηά πφζν

ην θξάηνο πξέπεη λα έρεη ελεξγφ ξφιν ζε κηα νηθνλνκία ή αληηζέησο λα απέρεη απφ

θάζε ξχζκηζε, αθήλνληαο ειεχζεξεο ηηο δπλάκεηο ηεο αγνξάο λα ιεηηνπξγήζνπλ.



- 43 -

Γειαδή ζην αλ θαη θαηά πφζν ην θξάηνο ζα κπνξνχζε λα είλαη ν πέκπηνο

θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο ηνπ κνληέινπ (Porter, 1998). Οη αθξαίεο κνξθέο θαη ησλ

δπν ζεσξηψλ, απφ ηελ πιήξσο θξαηηθά ειεγρφκελε κέρξη ηελ πιήξσο

απειεπζεξσκέλε, έρνπλ ηξσηά ζεκεία θαη εληειψο αληίζεηα απνηειέζκαηα ζηελ

πξνζπάζεηα αλάπηπμεο αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο. Έλα θξάηνο πξέπεη λα

αζθεί ηέηνηα πνιηηηθή, ψζηε λα δεκηνπξγείηαη έλα πεξηβάιινλ ίζσλ επθαηξηψλ θαη

ζηαζεξφηεηαο γηα ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν. Ο ξφινο ησλ θπβεξλεηηθψλ πνιηηηθψλ

ζα πξέπεη λα εζηηάδεηαη ζηε δεκηνπξγία ησλ απαξαίηεησλ ζπλζεθψλ, κέζσ ξχζκηζεο

ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ, κε ζθνπφ ηε δεκηνπξγία ππνδνκψλ θαη αλζξψπηλνπ

δπλακηθνχ πςειήο εμεηδίθεπζεο. Γεδνκέλνπ σζηφζν φηη νη δηαδηθαζίεο γηα ηελ

αλάπηπμε αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο είλαη ηδηαίηεξα ρξνλνβφξεο, νη

θπβεξλήζεηο ζπκβαίλεη λα ελδίδνπλ ζηνλ πεηξαζκφ ηνπ έληνλνπ παξεκβαηηζκνχ, ν

νπνίνο είλαη ζπρλά πξνο ιαλζαζκέλε θαηεχζπλζε, κε απνηέιεζκα ηελ απψιεηα ησλ

θαηάιιεισλ ζπλζεθψλ γηα ηελ αλάπηπμε αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο. Έρνληαο

αλαθεξζεί ζηελ πνξεία ηεο ειιεληθήο λαπηηιηαθήο πνιηηηθήο θαη ζην θαζεζηψο πνπ

επηθξάηεζε ζηηο ζρέζεηο ηνπ θξάηνπο θαη ησλ πινηνθηεηψλ απφ ηε ιήμε ηνπ

Γεπηέξνπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ θαη έπεηηα, θξίλνπκε ζθφπηκν λα γίλεη κηα ζχληνκε

αλαθνξά ζηε ζχλζεηε έλλνηα ηεο λαπηηιηαθήο πνιηηηθήο.

Παξφηη ε λαπηηιία έρεη αλαγλσξηζηεί σο ε βηνκεραλία πνπ αληηπξνζσπεχεη ηελ

έλλνηα ηεο ειεχζεξεο αγνξάο, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ ππήξμε πνηέ πεξίνδνο ζηελ

ηζηνξία ηεο πνπ λα επηθξάηεζαλ ζπλζήθεο πιήξσο ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ. Πάληα,

θάπνην θξάηνο ή θάπνηα νκάδα θξαηψλ επέβαιαλ κέηξα πνπ ζθνπφ είραλ λα

ππνζηεξίμνπλ ηνπο δηθνχο ηνπο ζηφινπο έλαληη ζηφισλ άιισλ θξαηψλ (Sturmey,

1975). Ζ θξαηηθή λαπηηιηαθή πνιηηηθή έρεη πνιχ βαζηέο ξίδεο ζην παξειζφλ.

Υαξαθηεξηζηηθά κφλν ζα αλαθέξνπκε φηη ηα κεγάια ηαμίδηα ησλ εμεξεπλεηψλ θαηά

ην 15ν αηψλα έγηλαλ κε ηε ζηήξημε ησλ θξαηψλ. ηαδηαθά φκσο πιεζαίλνπλ νη θσλέο

πνπ εθθξάδνπλ ηελ άπνςε πσο ζηελ επνρή ηεο παγθνζκηνπνίεζεο δελ ππάξρεη ρψξνο

γηα άιιεο «βηνκεραληθέο» πνιηηηθέο (industry policy), θαζψο πιένλ ε εθαξκνγή ηνπο

κφλν θαθφ κπνξεί λα επηθέξεη ζηελ πεξαηηέξσ απειεπζέξσζε ησλ αγνξψλ θαη ζηελ

νκαιή ιεηηνπξγία ηεο, λεπξαιγηθήο γηα ην παγθφζκην εκπφξην, λαπηηιηαθήο

βηνκεραλίαο. Θα πεξίκελε ινηπφλ θαλείο, ηα αληηθείκελα πνπ απαζρνινχλ πιένλ ηε

λαπηηιηαθή πνιηηηθή ησλ θξαηψλ λα αθνξνχλ ζέκαηα φπσο ε αζθάιεηα, ε πξνζηαζία

ηνπ πεξηβάιινληνο ή ε αληηκεηψπηζε ηεο πεηξαηείαο. Αληηζέησο, ε είζνδνο φιν θαη



- 44 -

πεξηζζφηεξσλ αλαπηπζζφκελσλ θξαηψλ, φπσο ε Κίλα θαη ε Ηλδία ζηε λαπηηιηαθή

βηνκεραλία, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ επηβίσζε ηζρπξψλ νκάδσλ ζπκθεξφλησλ

(lobbying) (Corres, 2007) ζηνπο θφιπνπο ηεο λαπηηιίαο, καο νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα

φηη ε πιήξεο απειεπζέξσζε ηνπ ηνκέα ηεο λαπηηιίαο ζε δηεζλέο επίπεδν δελ ζα έξζεη

ηφζν ζχληνκα (Sletmo, 2001).

χκθσλα κε ηνλ νξηζκφ ηνπ Sturmey (Sturmey, 1975), κπνξνχκε λα πνχκε φηη έλα

θξάηνο έρεη λαπηηιηαθή πνιηηηθή, φηαλ ελζαξξχλεη, επηηξέπεη ή δηαηππψλεη κέηξα,

πξνζπαζψληαο λα παξέκβεη ή λα ειέγμεη ηελ επηξξνή ησλ δπλάκεσλ ηεο αγνξάο,

πξνθεηκέλνπ λα βξεη απαζρφιεζε γηα ηε λαπηηιία ηνπ. Οη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο έλα

θξάηνο κπαίλεη ζηε δηαδηθαζία ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο άζθεζεο λαπηηιηαθήο

πνιηηηθήο, έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ επίηεπμε θάπνησλ ζηφρσλ, φπσο ε αχμεζε ησλ

επηπέδσλ απαζρφιεζεο, ε αχμεζε ηνπ πξαγκαηηθνχ εηζνδήκαηνο, ε βειηίσζε ηνπ

ηζνδπγίνπ πιεξσκψλ θαη ε βειηίσζε ησλ φξσλ ζπκκεηνρήο ζην δηεζλέο εκπφξην. Σα

κέζα γηα ηελ επίηεπμε απηψλ ησλ ζηφρσλ κπνξεί λα πνηθίινπλ απφ κέηξα θαηά

πεξίπησζε, κέρξη πξνζεθηηθά ζρεδηαζκέλα κέηξα ή αθφκα θαη κέηξα ζπλερνχο

πνιηηηθήο. Πην αλαιπηηθά, νη ζηφρνη πνπ ζέιεη λα επηηχρεη έλα θξάηνο αζθψληαο

λαπηηιηαθή πνιηηηθή, κπνξνχλ λα δηαρσξηζηνχλ ζε νηθνλνκηθνχο θαη κε

νηθνλνκηθνχο. ηνπο κε νηθνλνκηθνχο ζηφρνπο ελφο θξάηνπο πνπ αζθεί λαπηηιηαθή

πνιηηηθή θαηαηάζζνληαη: i) ε αλάπηπμε θαη ζπληήξεζε ζηφινπ γηα εκπνξηθνχο

ζθνπνχο, ii) ε ηθαλνπνίεζε ηεο εζληθήο ππεξεθάλεηαο, iii) ε ελζάξξπλζε θαη ε

αλάπηπμε εκπνξηθψλ ζρέζεσλ κεηαμχ πεξηνρψλ (γηα παξάδεηγκα κεηαμχ απνηθηψλ),

iv) ε βειηίσζε ησλ πνηνηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ζηφινπ. ηνπο νηθνλνκηθνχο

ζηφρνπο ελφο θξάηνπο πνπ αζθεί λαπηηιηαθή πνιηηηθή αλαθέξνληαη: i) ε δεκηνπξγία

ζηφινπ κε ζθνπφ ηελ θάιπςε ησλ εκπνξηθψλ αλαγθψλ ελφο θξάηνπο, ii) ε βνήζεηα ζε

έλα λεντδξπζέλ εκπνξηθφ λαπηηθφ λα εδξαησζεί, iii) ε εμαζθάιηζε μέλνπ

ζπλαιιάγκαηνο πνπ ζε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε ζα δηλφηαλ γηα λαχινπο, iv) ε παξνρή

ή ηε δηαηήξεζε ησλ επηπέδσλ απαζρφιεζεο, v) ε πξνζηαζία ηνπ εκπνξηθνχ λαπηηθνχ

ζε πεξηφδνπο έληνλνπ αληαγσληζκνχ, vi) ε αληηκεηψπηζε πξαθηηθψλ δηάθξηζεο απφ

άιια θξάηε, θαη vii) ε βειηίσζε ηνπ αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο ελφο ζηφινπ.

Z. πκπεξάζκαηα

Ζ ειιελφθηεηε λαπηηιία βξίζθεηαη ζηελ πξψηε ζέζε ζε παγθφζκην επίπεδν ηα

ηειεπηαία ηξηάληα πεξίπνπ ρξφληα. ε φιν απηφ ην ρξνληθφ δηάζηεκα, ππήξμαλ ηφζν



- 45 -

πεξίνδνη επθνξίαο φζν θαη θξίζεσλ. Ζ απφδεημε ηνπ πξαγκαηηθνχ αληαγσληζηηθνχ

πιενλεθηήκαηνο ηεο δελ είλαη ε απφδνζε ησλ παξαγφλησλ ηνπ κνληέινπ ηνπ Porter,

αιιά ε αληνρή πνπ έδεημε θαη δείρλεη ζηηο πεξηφδνπο θξίζεσλ, αληνρή πνπ άιιεο

ρψξεο κε ηεξάζηηα λαπηηιηαθή δχλακε δελ επέδεημαλ θαη ράζεθαλ απφ ηελ παγθφζκηα

θαηάηαμε. Ζ ζπδήηεζε πνπ δε ζηακάηεζε πνηέ λα είλαη επίθαηξε ζρεηηθά κε ηελ

επηζηξνθή ησλ ειιελφθηεησλ πινίσλ ζην εζληθφ λενιφγην, πξέπεη θάπνηα ζηηγκή λα

επαλαπξνζαλαηνιηζηεί πξνθεηκέλνπ αλ ζηφρνο λα απνηειέζεη φρη ηφζν ε ηθαλνπνίεζε

ελφο εζληθνχ “prestige”, αιιά ε εθκεηάιιεπζε ηνπ αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο

πξνο φθεινο ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο. Βέβαηα, κε ηελ εγγξαθή πινίσλ ζηελ ειιεληθή

ζεκαία ζα σθεινχληαλ κέζσ ηεο θνξνιφγεζήο ηνπο θαη ε εζληθή νηθνλνκία, φκσο ζα

πξέπεη λα εμεηαζηεί θαηά πφζν απηφ είλαη αξθεηφ.

Αληηθείκελν κειέηεο ζα πξέπεη επίζεο θάπνηα ζηηγκή λα απνηειέζεη ν ηξφπνο κε ηνλ

νπνίν ζα δηαηεξεζεί ε παξνπζία ησλ επηρεηξήζεσλ ζηε ρψξα θαη φρη ε πξνζέιθπζε

ησλ πινίσλ ζηελ εζληθή ζεκαία, θαζψο ηα νθέιε απφ απηφ ην γεγνλφο ζα είλαη

πεξηζζφηεξα γηα ηελ εζληθή νηθνλνκία αιιά θαη γηα ηελ θνηλσλία ζην ζχλνιφ ηεο. Γηα

ην ζθνπφ απηφ, πέξα απφ κέηξα πνιηηηθήο, ζα πξέπεη λα αξρίζνπκε λα κηιάκε γηα

πνιηηηθή ζηαζεξφηεηα θαη πνιηηηθή ζπλέρεηα. Ζ λαπηηιία, είλαη βηνκεραλία εληάζεσο

θεθαιαίνπ θαη ζε έλαλ ηέηνην θιάδν, νη ζπρλέο θαη απξφβιεπηεο αιιαγέο ζην ζεζκηθφ

πιαίζην δελ είλαη θαινδερνχκελεο. Ο πξφζθαηνο λφκνο 4223/2013 κε ηνλ νπνίν

επεθηείλεηαη ε ρξνληθή πεξίνδνο ηεο έθηαθηεο παξνρήο ησλ λαπηηιηαθψλ εηαηξηψλ γηα

ηξία ρξφληα, θξίλεηαη αξλεηηθφο, ζην βαζκφ πνπ ε ζπγθεθξηκέλε απφθαζε δελ ήηαλ

πξντφλ ζπλεξγαζίαο κε ηα επίζεκα φξγαλα ηνπ θιάδνπ.

Γπζηπρψο, δελ είλαη ε κφλε πεξίπησζε πνπ ε έιιεηςε ζπλεξγαζίαο έρεη αξλεηηθά

απνηειέζκαηα. Έλαο απφ ηνπο βαζηθνχο παξάγνληεο πνπ εκπνδίδνπλ ηελ αλάπηπμε

λαπηηιηαθνχ cluster ζηε ρψξα καο, είλαη ε ειιηπήο δηαζχλδεζε ηφζν κεηαμχ ησλ

ελαπνκεηλάλησλ κειψλ ηεο δξαζηεξηφηεηαο «ππξήλα» δειαδή ησλ λαπηηιηαθψλ

επηρεηξήζεσλ, φζν θαη κεηαμχ ησλ ππνινίπσλ «παηθηψλ» ηνπ ζπζηήκαηνο, φπσο ησλ

πξνκεζεπηψλ, ησλ ζπλδηθάησλ ησλ εξγαδνκέλσλ, ησλ θνξέσλ λαπηηθήο εθπαίδεπζεο,

ησλ παλεπηζηεκίσλ θαη ηεο θπβέξλεζεο. Γεδνκέλεο ηεο δπζθνιίαο ζε φξνπο ρξφλνπ

θαη πφξσλ κηαο ηέηνηαο πξσηνβνπιίαο, ν κφλνο θαηάιιεινο θνξέαο γηα λα αλαιάβεη

κηα ηέηνηα «επέλδπζε», είλαη ε θπβέξλεζε κέζσ ηνπ αξκφδηνπ ππνπξγείνπ, ην νπνίν

ζήκεξα νλνκάδεηαη Τπνπξγείν Ναπηηιίαο θαη Αηγαίνπ.



- 46 -

Σέινο, πξνζνρή απαηηεί ην ζεκείν ηεο αλάπηπμεο ηνπ λαπηηιηαθνχ cluster πνπ δελ

αθνξά ζέκαηα ππνδνκψλ ηα νπνία ζίγνπξα είλαη θαη απηά ζεκαληηθά, αιιά θπξίσο

ζέκαηα νξγάλσζεο πνπ ζα επηηξέςνπλ ηελ απφ θνηλνχ εθκεηάιιεπζε γηα φινπο ηνπο

δξψληεο ζηνλ θιάδν ηνπ αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο ηεο ειιελφθηεηεο

λαπηηιίαο. Ζ αλάπηπμε ηνπ λαπηηιηαθνχ cluster, ζε επίπεδν ππνδνκψλ θαη

ζπλεξγαζίαο, ζα ήηαλ έλαο ζεηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ πξνζέιθπζε πινίσλ ζηελ

εζληθή ζεκαία κε αβέβαηα φκσο απνηειέζκαηα. Αθφκα θαη ζην παξειζφλ πνπ ηα

θξηηήξηα ηνπ εζληθνχ λενινγίνπ ππήξμαλ αληαγσληζηηθά ησλ ζεκαηψλ επθνιίαο, ε

πξνηίκεζε πξνο ηελ ειιεληθή ζεκαία δελ ήηαλ παξά έλα ζπγθπξηαθφ γεγνλφο. ηελ

πξνθεηκέλε, ε δηαθνξά είλαη φηη κε ηελ αλάπηπμε ηνπ λαπηηιηαθνχ cluster είλαη φηη ζα

εληζρπζεί ε πξνζπάζεηα λα παξακείλνπλ ζηελ Διιάδα νη ηφζν ζεκαληηθέο γηα ηελ

εζληθή νηθνλνκία, λαπηηιηαθέο επηρεηξήζεηο.



- 47 -

ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΗΗ

Ζ ΔΠΗΓΡΑΖ ΣΟΤ ΦΟΡΟΛΟΓΗΚΟΤ ΚΑΘΔΣΩΣΟ ΣΖΝ ΝΑΤΣΗΛΗΑ

Αιέμαλδξνο Παπαλαγηψηνπ

Α. Δηζαγωγή: θνξνινγία θαη αλάπηπμε επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηόηεηαο

Ζ θνξνινγία, σο βαζηθή ζπληζηψζα ηεο άζθεζεο δεκνζηνλνκηθήο πνιηηηθήο,

απνηειεί βαζηθφ παξάγνληα γηα ηελ αλάπηπμε θαη εμέιημε ηεο δεκφζηαο θαη ηδησηηθήο

νηθνλνκίαο (Hajkova, Nicoletti, Vartia, Yoo, 2006). Ηδίσο ζηελ επνρή ηεο

παγθνζκηνπνηεκέλεο νηθνλνκίαο, νπφηε θαη ν αληαγσληζκφο γηα ηελ πξνζέιθπζε θαη

δηαηήξεζε ηζρπξήο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη επελδχζεσλ θαζίζηαηαη κε ηελ

ζεηξά ηνπ παγθφζκηνο, ε άζθεζε θνξνινγηθήο πνιηηηθήο κεηακνξθψλεηαη ζε

εξγαιείν, ην νπνίν, εάλ ρξεζηκνπνηεζεί ζσζηά, κπνξεί λα εληζρχζεη θαζνξηζηηθά ηελ

ζέζε ηνπ Κξάηνπο ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία (παλνχ, Κ., Κνηξσληά, Μ.,

Βνχιγαξε, Θ. & Ενχβηα, Κ., 2013). Σν ηειεπηαίν, ηδίσο, γηα λα ζπκβεί, απαηηεί ε

θνξνινγηθή πνιηηηθή λα κελ αληηκεησπίδεηαη σο απιή δηαδηθαζία αχμεζεο ησλ

εζφδσλ ηνπ Κξάηνπο, αιιά σο έλαο παξάγσλ, ν νπνίνο επεξεάδεη φιεο ηηο πηπρέο ηεο

νηθνλνκίαο θαη ηεο θνηλσλίαο (Αλδξηαλφπνπινο, Α., 2004). Ζ επίδξαζε ηεο

θνξνινγίαο γίλεηαη αθφκε πην έληνλε ζηνπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο νη νπνίνη είλαη

νχησο ή άιισο δηεζλνπνηεκέλνη θαη εμσζηξεθείο (Gordon, 1986; Φηλνθαιηψηεο,

2011; Γθιαβίλεο, 2009; ηεθάλνπ, Κ, Γθφξηζνο, Υ., 2006 ). Οη ηνκείο απηνί είλαη

πεξηζζφηεξν ζπληνληζκέλνη ζηηο δηεζλείο εμειίμεηο θαη πεξηζζφηεξν πξφζπκνη λα

κεηαθέξνπλ ηελ νηθνλνκηθή ηνπο δξαζηεξηφηεηα ζε άιιε ρψξα, εάλ ην, ελ γέλεη



- 48 -

λνκνζεηηθφ θαη εηδηθά ην θνξνινγηθφ, θαζεζηψο θαη επελδπηηθφ θιίκα ηνπο επλνεί

(Γθιαβίλεο, 2009; ηεθάλνπ Κ, Γθφξηζνο Υ., 2006). Δμάιινπ, κε ηελ πξφζθαηε

νηθνλνκηθή θξίζε θαη ηελ αχμεζε ηεο θνξνινγίαο ζηηο ρψξεο ηνπ επξσπατθνχ Νφηνπ,

αθφκε θαη ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο νη νπνίνη παξαδνζηαθά ραξαθηεξίδνληαλ απφ

ζηαζεξφηεηα σο ηελ πξνο ηελ ρσξηθή ηνπο δξαζηεξηφηεηα, απνθαζίδνπλ λα

κεηαθέξνπλ ηελ δξαζηεξηφηεηα ηνπο πξνο ρψξεο κε επλντθφηεξν θαη ζηαζεξφηεξν

θνξνινγηθφ θαζεζηψο (Κνπξηδάθεο, Ν., 2013).

Σα σο άλσ, ηζρχνπλ απνιχησο γηα ηνλ ηνκέα ηεο λαπηηιίαο (Γειαζηηθ, 2014), ηνκέαο

ν νπνίνο απφ ηελ θχζε ηνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ πςειφ, ίζσο ηνλ πιένλ πςειφ, βαζκφ

δηεζλνπνίεζεο θαη δηαζπνξάο, θαη σο εθ ηνχηνπ δίλεη ηελ δπλαηφηεηα ζηνπο

δξαζηεξηνπνηνχκελνπο επηρεηξεκαηίεο,πινηνθηήηεο θαη εθνπιηζηέο (ζην εμήο θαη γηα

ιφγνπο ζπληνκίαο κε ηελ ιέμε «εθνπιηζηήο» ζα ελλννχληαη θαη νη δχν θαηεγνξίεο),

λα κπνξνχλ λα κεηαθέξνπλ επθνιφηεξα απφ άιινπο θιάδνπο ηελ δξαζηεξηφηεηα ηνπο

(Παπαγηαλλίδεο, Α., 2013; Stopford, M., 2009, ζει. 48). Απηφ άιισζηε ζπλνςίδεηαη

θαη ζηελ γλσζηή θξάζε: «ηα θαξάβηα έρνπλ έιηθα θαη πεδάιην θαη θεχγνπλ», αιιά θαη

απφ ηηο αλαθνξέο ησλ ίδησλ ησλ εθνπιηζηψλ (Αλψλπκνο, 2012) γηα ην πσο πηζαλέο

κεηαβνιέο ζην θνξνινγηθφ θαζεζηψο κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηηο απνθάζεηο ηνπο γηα

κεηαθνξά ηεο νηθνλνκηθήο ηνπο δξαζηεξηφηεηαο. Πεξαηηέξσ, νη ζπλερείο εμειίμεηο ζε

πνιηηηθφ θαη ζεζκηθφ επίπεδν, ζηνλ επξσπατθφ θαη ζηνλ δηεζλή ρψξν, αζθνχλ φιν θαη

κεγαιχηεξεο πηέζεηο ζηηο επηκέξνπο ρψξεο θαη ζηνπο επηρεηξεκαηίεο (Καηζψιε, Δ.,

2013; Αλψλπκνο, 2014), πξνθαιψληαο ζπρλά ζπγθξνχζεηο θαη αληηπαξαζέζεηο ηφζν

κεηαμχ ρσξψλ φζν θαη νκάδσλ πίεζεηο θαη ζπιινγηθψλ νξγάλσλ, πάληνηε κε ζθνπφ

ηελ πξνζέιθπζε ηνπ κεγάινπ λαπηηιηαθνχ θεθαιαίνπ (Πνπιεξέο, Γ., 2012).

Δμάιινπ, ε θαηάζηαζε έρεη κεηαβιεζεί εληειψο ηα ηειεπηαία ρξφληα κε ην άλνηγκα

λέσλ αγνξψλ θαη ηελ δξαζηεξηνπνίεζε λέσλ παηθηψλ ζην παηρλίδη ηεο πξνζέιθπζεο

επελδπηψλ. Δθ ησλ σο άλσ, πξνθχπηεη ζαθψο πφζε ζεκαζία έρεη λα εμεηαζηεί ην

θνξνινγηθφ θαζεζηψο ην νπνίν επηθξαηεί γηα ηελ ειιεληθή λαπηηιία, ηφζν ζηελ

Διιάδα, φζν θαη ζην εμσηεξηθφ, φπνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ειιεληθέο λαπηηιηαθέο

επηρεηξήζεηο, θαζψο θαη ην πψο πηζαλέο κεηαβνιέο ζην θαζεζηψο απηφ ελδέρεηαη λα

επεξεάζνπλ ηηο ειιεληθέο λαπηηιηαθέο επηρεηξήζεηο θαη ηελ ειιεληθή νηθνλνκία ελ

γέλεη. Δμάιινπ, παξαδνζηαθά, ε ειιεληθή λαπηηιία, ηφζν ππφ ειιεληθή ζεκαία, φζν

θαη ππφ αιινδαπή ζεκαία, αιιά ειιελφθηεηε, απνηειεί ηελ ηζρπξφηεξε θαη πιεφλ



- 49 -

δξαζηήξηα ζε δηεζλέο θαη επξσπατθφ επίπεδν, κε ηνπο Έιιελεο εθνπιηζηέο λα

θαηαηάζζνληαη θάζε ρξφλν ζηηο πξψηεο ζέζεηο ησλ αληίζηνηρσλ θαηαηάμεσλ (Δηήζηα

Έθζεζε 2012-2013). Σα φπνηα θνξνινγηθά κέηξα έρεη ιάβεη ή πξνηίζεηαη λα ιάβεη ην

ειιεληθφ Κξάηνο, ζα επεξεάζνπλ ζεκαληηθά θαη ζε βάζνο ρξφλνπ ηελ ζρέζε ηνπ κε

ην ειιεληθφ λαπηηιηαθφ θεθάιαην, θαη κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο βάζε γηα ηελ

επαλεθθίλεζε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο.

Β. Ζ δηαζπνξά ηνπ ειιεληθνύ λαπηηιηαθνύ θεθαιαίνπ: Πεηξαηάο θαη Λνλδίλν

Πξνθεηκέλνπ λα γίλεη θαηαλνεηφ ην πσο ελδερφκελεο εμειίμεηο ζην ειιεληθφ

θνξνινγηθφ θαζεζηψο ελδέρεηαη λα επεξεάζνπλ ηηο θηλήζεηο ηνπ λαπηηιηαθνχ

θεθαιαίνπ, ήηνη ηελ παξακνλή ηνπ ζηελ Διιάδα, ηελ επηζηξνθή, ή ηελ έμνδν ηνπ,

πξέπεη αξρηθά λα εμεηαζζεί ε δηαζπνξά ηνπ ειιεληθνχ θεθαιαίνπ ζηνλ παγθφζκην

ράξηε. Πξέπεη, κε άιια ιφγηα λα εμεηαζζνχλ νη θχξηνη ρψξνη ζπγθέληξσζεο ηνπ

ειιεληθνχ λαπηηιηαθνχ θεθαιαίνπ, θαζψο θαη ην πψο αλαπηχζζεηαη ζε θάζε ρψξν ε

λαπηηιηαθή δξαζηεξηφηεηα (Δηήζηα Έθζεζε 2012-2013). Παξαδνζηαθά, ε ειιεληθή

λαπηηιία αλαπηχρζεθε κε βάζε δχν μερσξηζηνχο αιιά ζηελά ζπλδεδεκέλνπο κεηαμχ

ηνπο ππιψλεο. Απφ ηελ κία, ε ειιεληθή λαπηηιηαθή θνηλφηεηα αλαπηχρζεθε κε βάζε

ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά, ην θέληξν ησλ λαπηηιηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ ζηελ Διιάδα, θαη

έλα απφ ηα κεγαιχηεξα ιηκάληα ηεο Μεζνγείνπ. Απφ ηελ άιιε, ην ιηκάλη ηνπ

Λνλδίλνπ θαη ε πεξηνρή ηνπ City, φπνπ έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο Διιήλσλ

εθνπιηζηψλ εδψ θαη δεθαεηίεο αλαπηχζζεη ηελ δξαζηεξηφηεηα ηνπ (Υαξιαχηε, 2001;

Υαξιαχηε Σ., Θαλνπνχινπ Δ., Θενηνθάο Γ., 2009).

Ζ ζπγθέληξσζε ειιεληθνχ λαπηηιηαθνχ θεθαιαίνπ ζηελ πεξηνρή ηνπ City δελ είλαη

θπζηθά θαηλνχξγηα. Αληίζεηα, ε αλάπηπμε θαη ε ίδξπζε γξαθείσλ ειιεληθψλ

λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ αλάγεηαη ζηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ηνπ 19νπ

αηψλα. Ζ

πξαθηηθή απηή ζπλερίζηεθε, κε ζηαζεξφ ξπζκφ, θαη θαηά ηηο πξψηεο δεθαεηίεο ηνπ

20νπ

αηψλα, θαη θαηά ηελ κεηαπνιεκηθή πεξίνδν (Υαξιαχηε, 2001; Υαξιαχηε, Σ.,

Θαλνπνχινπ, Δ., Θενηνθάο, Γ., 2009). Ωο απνηέιεζκα, παξάιιεια κε ηελ θπξίσο

ειιεληθή λαπηηιηαθή θνηλφηεηα ηνπ Πεηξαηά, δηακνξθψζεθε ζηαδηαθά άιιε κία, απηή

ηνπ City ηνπ Λνλδίλνπ, ε νπνία ιεηηνχξγεζε είηε ζπκπιεξσκαηηθά πξνο ηελ

θνηλφηεηηα ηνπ Πεηξαηά, είηε θαη εληειψο απηφλνκα (Υαξιαχηε, 2001; Υαξιαχηε, Σ.,



- 50 -

Θαλνπνχινπ, Δ., Θενηνθάο, Γ., 2009). Ζ ειιεληθή λαπηηιία αλαπηχρζεθε ζηελ βάζε

νηθνγελεηαθψλ επηρεηξήζεσλ, ζηηο νπνίεο ηα κέιε ηεο ζηελφηεξεο θαη επξχηεξεο

νηθνγέλεηαο θαηαιακβάλνπλ ηηο λεπξαιγηθέο ζέζεηο ηηο επηρείξεζεο, ελψ ε γλψζε γηα

ηελ δηνίθεζε θαη νξγάλσζε ηεο επηρείξεζεο κεηαβηβάδεηαη απεπζείαο απφ ηελ κία

γεληά ζηελ άιιε. Διάρηζηεο, θαη απνιχησο πξφζθαηεο είλαη νη πεξηπηψζεηο ειιεληθψλ

λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ νη νπνίεο έρνπλ ιάβεη ηελ κνξθή ΑΔ θαη έρνπλ εηζαρζεί

ζην Υξεκαηηζηήξην. ηελ βάζε απηήο ηεο νηθνγελεηαθήο νξγάλσζεο ηεο επηρείξεζεο,

πξαγκαηνπνηήζεθε θαη ε αξρηθή νξγάλσζε ησλ ειιεληθψλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ

ζην Λνλδίλν (Υαξιαχηε, 2001; Υαξιαχηε, Σ., Θαλνπνχινπ, Δ., Θενηνθάο, Γ., 2009).

Πξνο ηα ηέιε δειαδή ηνπ 19νπ

αηψλα, κέιε ησλ ειιεληθψλ εθνπιηζηηθψλ νηθνγελεηψλ

άξρηζαλ λα εγθαζίζηαληαη ζην Λνλδίλν, δεκηνπξγψληαο λαπηηιηαθά γξαθεία θαη

ειέγρνληαο ζε κεγαιχηεξν ή κηθξφηεξν βαζκφ ηκήκα ησλ νηθνγελεηαθψλ λαπηηιηαθψλ

επηρεηξήζεσλ. Σν κέγεζνο ησλ λαπηηιηαθψλ απηψλ γξαθείσλ δηέθεξε απφ επηρείξεζε

ζε επηρείξεζε. Κάπνηα απηά απνηεινχζαλ θαη απνηεινχλ, απιά παξαξηήκαηα ησλ

εγθαηεζηεκέλσλ ζηνλ Πεηξαηά επηρεηξήζεσλ. Κάπνηα άιια, ζπγθέληξσζαλ

νιφθιεξνπο θιάδνπο ηεο λαπηηιηαθήο επηρείξεζεο, απνζπψληαο ηνπο εληειψο απφ

ηελ έδξα ηεο επηρείξεζεο ζηνλ Πεηξαηά, ελψ θάπνηα άιια απηνλνκήζεθαλ ζρεδφλ

πιήξσο, δεκηνπξγψληαο νπζηαζηηθά μερσξηζηέο λαπηηιηαθέο επηρεηξήζεηο (Υαξιαχηε,

2001; Υαξιαχηε, Σ., Θαλνπνχινπ, Δ., Θενηνθάο, Γ., 2009). Σα σο άλσ, νδήγεζαλ

ζηελ ηζρπξή παξνπζία ηνπ ειιεληθνχ εθνπιηζηηθνχ θεθαιαίνπ ζην Λνλδίλν, κε ηελ

εθεί ειιεληθή θνηλφηεηα λα απνηειεί κία απφ ηηο πιένλ δπλακηθέο θαη θεξδνθφξεο.

Παξάιιεια, θαη γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε ζπιινγηθή εθπξνζψπεζε ησλ

ζπκθεξφλησλ ηεο ειιεληθήο λαπηηιηαθήο ηνπ City, ηδξχζεθε, ήδε απφ ην 1935, ην

«Greek Shipping Co-operation Committee» (ζην εμήο: «Committee»), ην νπνίν

πεξηιακβάλεη ζηηο ηάμεηο ηνπ πάλσ απφ 150 κέιε ηεο ειιεληθήο λαπηηιηαθήο

θνηλφηεηαο ηνπ Λνλδίλνπ, θαη έρεη ηδηαίηεξε ηζρπξή παξνπζία, σο θνξέαο ζπιινγηθήο

πξψζεζεο ησλ ζέζεσλ ησλ Διιήλσλ εθνπιηζηψλ (Υαξιαχηε, 2001). Ηδηαίηεξε

ζεκαζία ζα πξέπεη λα δνζεί ζην γεγνλφο ελψ νη Έιιελεο εθνπιηζηέο ηνπ Λνλδίλνπ

δηακέλνπλ ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην επί καθξφλ, δελ έρνπλ απνιέζεη ηελ ειιεληθή ηνπο

ηζαγέλεηα αιιά νχηε θαη, θπξίσο, ηελ θαηνηθία ηνπο ζηελ Διιάδα. Σν γεγνλφο απηφ

έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία γηα ηελ θαηαλφεζε ηνπ ηδηαίηεξνπ θνξνινγηθνχ θαζεζηψηνο

ηνπ νπνίνπ απνιακβάλνπλ νη Έιιελεο εθνπιηζηέο ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην, θαη ην

νπνίν ζα αλαιπζεί ακέζσο ζηελ ζπλέρεηα.



- 51 -

Γ. Σν θνξνινγηθό θαζεζηώο γηα ηνπο Έιιελεο ηνπ Λνλδίλνπ

Ο ζεκαληηθφηεξνο θφξνο ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ είλαη ν θφξνο ηζνδήκαηνο

(income tax), ν νπνίνο θαη απνηειεί ηελ κεγαιχηεξε πεγή εζφδσλ ηνπ Κξάηνπο.

Άιινη, κηθξφηεξνη αιιά εμίζνπ ζεκαληηθνί θφξνη είλαη επίζεο ν ΦΠΑ (VAT) θαη νη

αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο πξνο ην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο. Ωζηφζν, απηφο ν νπνίνο

ρξήδεη εμέηαζεο ζε ζρέζε κε ηνπο Έιιελεο εθνπιηζηέο ηνπ Λνλδίλνπ είλαη ν θφξνο

εηζνδήκαηνο. Με βάζε ηελ λνκνζεζία ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ, αληηθείκελν ηνπ

θφξνπ εηζνδήκαηνο είλαη θαηαξρήλ θάζε πξφζνδνο ε νπνία απνθηάηαη εληφο ηνπ

Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ. Απηφ ζεκαίλεη, φηη ζηνλ θφξν ππφθεηληαη φια ηα πξφζσπα ηα

νπνία απνθηνχλ ηέηνην εηζφδεκα, ρσξίο λα αζθεί θακία επηξξνή ην εάλ είλαη ή φρη

Βξεηαλνί πνιίηεο θαη ην εάλ έρνπλ ή φρη ηελ κφληκε θαηνηθία ηνπο ζην Ζλσκέλν

Βαζίιεην. Αξθεί θαη κφλν ην γεγνλφο φηη ην εηζφδεκα απνθηάηαη εληφο ηνπ Ζλσκέλνπ

Βαζηιείνπ πξνθείκελνπ απηφ λα ππφθεηηαη ζηνλ θφξν εηζνδήκαηνο. Αληηζέησο, ην εάλ

θάπνηνο είλαη ή φρη κφληκνο θάηνηθνο (domiciled) ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ έρεη πνιχ

κεγάιε ζεκαζία ζηελ θνξνιφγεζε ηνπ παγθφζκηνπ εηζνδήκαηνο ηνπ. Δηδηθφηεξα,

απφ ηελ ζηηγκή πνπ θάπνηνο είλαη κφληκνο θάηνηθνο ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ

ππφθεηηαη ζε θφξν εηζνδήκαηνο φρη κφλν γηα ην εηζφδεκα ηνπ ζην Ζλσκέλν

Βαζίιεην, αιιά θαη γηα νπνηαδήπνηε πξφζνδν νπνπδήπνηε ζηνλ θφζκν. Δλδέρεηαη

έηζη πρ θάπνηνο κφληκνο θάηνηθνο Λνλδίλνπ λα απνθηά εηζφδεκα ζηελ Κίλα, γηα ην

νπνίν ζα θνξνινγεζεί θαη ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην. Φπζηθά, απηφ ελδέρεηαη λα

δεκηνπξγήζεη κεγάια πξνβιήκαηα ζε επίπεδν δηπιήο θνξνιφγεζεο, αθνχ, ζην

παξαπάλσ παξάδεηγκα, ην εηζφδεκα ηνπ Βξεηαλνχ ζηελ Κίλα, ζα ζέιεη λα

θνξνινγήζεη θαη ε Κίλα, ε νπνία είλαη θαη ε ρψξα ζηελ νπνία ην εηζφδεκα

παξάγεηαη. Σέηνηεο πεξηπηψζεηο δηπιήο θνξνιφγεζεο απνθεχγνληαη κε ηελ ζχλαςε

δηκεξψλ ζπκβάζεσλ δηπιήο θνξνινγίαο. Αμίδεη δε λα ζεκεησζεί φηη ην Ζλσκέλν

Βαζίιεην είλαη κία απφ ηηο ρψξεο πνπ έρνπλ ζπλάςεη ηηο πεξηζζφηεξεο ηέηνηεο

ζπκβάζεηο ζε παγθφζκην επίπεδν.

Γηαθνξεηηθά δηακνξθψλεηαη ε θαηάζηαζε γηα φζνπο δηακέλνπλ ζην Ζλσκέλν

Βαζίιεην (residents), ρσξίο φκσο λα είλαη κφληκνη θάηνηθνη (non-domiciled, ή ελ

ζπληνκία «non-doms»). Απφ ηα σο άλσ, είλαη πξνθαλέο φηη θαη απηνί ππφθεηληαη

θαλνληθά ζηνλ θφξν εηζνδήκαηνο γηα ηα εηζνδήκαηα ηα νπνία απνθηνχλ εληφο ηνπ



- 52 -

Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ. Ζ ζεκαληηθή δηαθνξά αθνξά ηα εηζνδήκαηα ηα νπνία

απνθηψληαη εθηφο απηνχ. Σα εηζνδήκαηα ηα νπνία απνθηνχλ ζην εμσηεξηθφ φζνη δελ

είλαη κφληκνη θάηνηθνη ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ αιιά απιψο δηακέλνπλ ζε απηφ,

ηζηνξηθά δελ ππφθεηληαη ζε θφξν εηζνδήκαηνο ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην. Αληηζέησο,

είηε (ζπλήζσο) παξακέλνπλ εληειψο αθνξνιφγεηα, είηε θνξνινγνχληαη ζηε «βάζε

εηζαγσγήο» (remittance basis), δειαδή κφλν θαη ζην κέηξν πνπ ν κε θάηνηθνο ηνπ

Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ ζειήζεη κέζσ εκβάζκαηνο ή άιινπ ηξφπνπ λα ηα εηζάγεη ζε

απηφ (Houlder, 2014). Απφ ηα σο άλσ πξνθχπηεη φηη εάλ θάπνηνο απιψο δηακέλεη ζην

Ζλσκέλν Βαζίιεην ρσξίο λα είλαη κφληκνο θάηνηθνο απηνχ, απνθηά εηζφδεκα ζηελ

αιινδαπή θαη δελ ην εηζάγεη κε θάπνηνλ ηξφπν ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην, νπδέπνηε ζα

θνξνινγεζεί ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην γηα απηφ. Απηή ε καθξνρξφληα λνκνζεηηθή

ξχζκηζε έρεη νδεγήζεη πνιινχο νηθνλνκηθά ηζρπξνχο παξάγνληεο λα κεηαθνκίζνπλ

ζην Λνλδίλν δηαηεξψληαο παξάιιεια ηηο επηρεηξεκαηηθέο ηνπο δξαζηεξηφηεηεο ζε

παγθφζκην επίπεδν (Davies, 2002). ε απηή ηελ θαηεγνξία θπζηθά αλήθνπλ θαη νη

Έιιελεο εθνπιηζηέο ηνπ Λνλδίλνπ νη νπνίνη θαη ήηαλ απφ ηνπο πξψηνπο νη νπνίνη θαη

εθκεηαιιεχηεθαλ ην ζπγθεθξηκέλν θνξνινγηθφ πξνλφκην. Γηαηεξψληαο απιψο ηελ

δηακνλή ηνπο ζην Λνλδίλν θαη ηελ κφληκε θαηνηθία ηνπο εθηφο Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ,

έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα κελ θνξνινγνχληαη γηα ην εηζφδεκα ηνπο απφ ηηο

παγθφζκηεο επηρεηξεκαηηθέο ηνπο δξαζηεξηφηεηεο, εθφζνλ δελ ην εηζάγνπλ κε

θάπνηνλ ηξφπν ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην (Houlder, 2014).

Σν θαζεζηψο απηφ, ην νπνίν έρεη κεηαξέςεη ην Ζλσκέλν Βαζίιεην ζε «θνξνινγηθφ

παξάδεηζν» γηα ηνπο κε κφληκνπο θαηνίθνπο (Davies, 2002), δηαθνξνπνηήζεθε πξψηε

θνξά ην 2008, θαη πξνζθάησο, ην 2014. Δηδηθφηεξα, κε απφθαζε ηεο βξεηαληθήο

θπβέξλεζεο, ην θαζεζηψο έρεη απν ην 2008 δηακνξθσζεί σο εμήο. Όζνη κή κφληκνη

θάηνηθνη ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ δηακέλνπλ εθεί έσο επηά έηε, απνιακβάλνπλ ηνπ

θαζεζηψηνο πνπ πεξηγξάςακε παξαπάλσ, δειαδή, δελ πιεξψλνπλ θφξν εηζνδήκαηνο

γηα ηα εηζνδήκαηα ηνπο εθηφο Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ εθηφο αλ ηα εηζάγνπλ κε θάπνηνλ

ηξφπν ζε απην (Houlder, 2014). Ζ δηαθνξνπνίεζε επέξρεηαη κεηά ηελ πάξνδν

επηαεηίαο παξακνλήο ηνπ κε θαηνίθνπ εληφο Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ, νπφηε θαη ν

ηειεπηαίνο, πξνθεηκέλνπ λα απνιακβάλεη ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πξνλνκίνπ ζα πξέπεη

θάζε ρξφλν λα θαηαβάιιεη έλα εθάπαμ πνζφ, ην νπνίν ην 2008, κε ηελ ζεζκνζέηεζε

ηνπ κέηξνπ ήηαλ 30.000 ιίξεο ηνλ ρξφλν, ελψ κε πξφζθαηε ηξνπνπνίεζε ηεο ζρεηηθήο



- 53 -

λνκνζεζίαο, ηνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2014, ην ζρεηηθφ πνζφ αλέξρεηαη ζε 50.000 ιίξεο

εηεζίσο, γηα φζνπο κή θαηνίθνπο δηακέλνπλ ζην Λνλδίλν πάλσ απφ δψδεθα έηε.

Δίλαη θαλεξφ απφ ηα παξαπάλσ, φηη κε ηελ ζρεηηθή ηξνπνπνίεζε ηεο λνκνζεζίαο ηνπ

Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ ζε ζρέζε εκ ην θαζεζηψο ησλ κε θαηνίθσλ, έρεη δηακνξθσζεί

πιένλ κηα θαηάζηαζε «κίζζσζεο» ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θνξνινγηθνχ πξνλνκίνπ,

έλαληη εθάπαμ εηήζηνπ πνζνχ. ηελ νπζία δειαδή, ε βξεηαληθή Κπβέξλεζε

απνθάζηζε πηζηεχνληαο φηη ην θέξδνο απφ ηα θνξνινγηθά πξνλφκηα ήηαλ πνιχ

κεγάιν γηα ηνπο κε θαηνίθνπο δηαθηλδχλεπζε λα ηνπο θνξνινγήζεη, πηζηεχνληαο φηη

απηνί ζα παξακείλνπλ ζην Λνλδίλν. Ζ απφθαζε ηεο απηή, θαη ην ζρεηηθφ ξίζθν,

θαίλεηαη κέρξη ζήκεξα λα δηθαηψλεηαη, θαζψο ην 2012 ε βξεηαληθή Κπβέξλεζε

εηζέπξαμε πεξίπνπ 178 εθαηνκκχξηα ιίξεο απφ ηελ ζρεηηθή θνξνιφγεζε ησλ κε

θαηνίθσλ (Houlder, 2014)., ελψ δελ παξαηεξήζεθαλ ζρεδφλ θαζφινπ απψιεηεο κε

θαηνίθσλ απν ην Λνλδίλν. Ωζηφζν, πιεζαίλνπλ νη θσλέο εθείλσλ πνπ ιέλε φηη ίζσο

ζην κέιινλ λα δεκηνπξγεζεί ζνβαξφ πξφβιεκα απφ ηελ ζρεηηθή λνκνζεζία, θπξίσο

γηα ηνπο Έιιελεο εθνπιηζηέο, θαζφηη ε ζρεηηθή εηήζηα εηζθνξά επηβάιιεηαη ζε θάζε

κε θάηνηθν μεσξηζηά, νπφηε πνιιέο είλαη εθέηλεο νη ειιεληθέο εθνπιηζηηθέο

νηθνγέλεηεο ηνπ Λνλδίλνπ νη νπνίεο θιήζεθαλ λα πιεξψζνπλ πνιιέο εθαηνληάδεο

ρηιηάδεο ιίξεο γηα ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο ηνπο θαηά ηελ πεξαζκέλε ρξνληά, θαη

θνβνχληαη πσο ζα αλαγθαζηνχλ λα κεηαθνκίζνπλ εθηφο Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ, εάλ ην

χςνο ηεο εηζθνξάο απμεζεί (Houlder, 2014).

Γ. Σν θνξνινγηθό θαζεζηώο ηεο λαπηηιίαο ζηελ Διιάδα

Ζ λαπηηιία, δηαρξνληθά, απνηεινχζε θαη απνηειεί λεπξαιγηθφ ηνκέα ηεο ειιεληθήο

νηθνλνκίαο, κε ζεκαληηθή ζπλεηζθνξά ζην ΑΔΠ ηεο ρψξαο (Κηάληνπ-Πακπνχθε,

2005). Οη Έιιελεο εθνπιηζηέο είλαη νη πην δξαζηήξηνη παγθνζκίσο (Δηήζηα Έθζεζε

2012-2013) θαη, δηαηεξψληαο πάληνηε ζηελέο ζρέζεηο κε ηελ Διιάδα, έρνπλ

πξνζθέξεη κεγάιε νηθνλνκηθή ψζεζε ζηελ ρψξα, βνεζψληαο ζηελ αλάπηπμε ηεο

νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηεο, εηζθέξνληαο θεθάιαην θαη ζπλάιιαγκα θαη

δεκηνπξγψληαο ζέζεηο εξγαζίαο. Σν ειιεληθφ θξάηνο, θαηαλνψληαο απφ ηα πξψηα

βήκαηα ηνπ ηελ ηδηαίηεξε ζρέζε κε ηελ ειιεληθή λαπηηιία, πξνρψξεζε ζε ηδηαίηεξεο

ξπζκίζεηο γηα ηελ δηακφξθσζε θιίκαηνο επλντθνχ πξνο ηηο ειιεληθέο λαπηηιηαθέο

επηρεηξήζεηο. Ζ πξφζεζε απηή δηαηππψζεθε θαηά ηξφπν ξεηφ θαη αδηάζηηθην ζην

ηζρχνλ χληαγκα ηνπ 1975, ην νπνίν θαη ζέηεη ζην πξνζθήλην ην θνξνινγηθφ



- 54 -

θαζεζηψο ησλ ειιεληθψλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ, σο ην βαζηθφ ξπζκηζηηθφ

παξάγνληα πξνο ηελ δηαηήξεζε θαη αλαπηπμε ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο (Μαπξηάο,

2005; Ράηθνο, 2012; ππξφπνπινο, 2006).

Δηδηθφηεξα, θαη ζχκθσλα κε ην άξζξν 107 ηνπ ηζρχνληνο πληάγκαηνο ηνπ 1975: «1.

Η πξηλ απφ ηελ 21 Απξηιίνπ 1967 λνκνζεζία, κε απμεκέλε ηππηθή ηζρχ γηα ηελ

πξνζηαζία θεθαιαίσλ εμσηεξηθνχ, δηαηεξεί ηελ απμεκέλε ηππηθή ηζρχ πνπ είρε θαη

εθαξκφδεηαη θαη ζηα θεθάιαηα πνπ ζα εηζάγνληαη ζην εμήο. Σελ ίδηα ηζρχ έρνπλ θαη νη

δηαηάμεηο ησλ Κεθαιαίσλ Α' έσο θαη Γ' ηνπ ηκήκαηνο Α' ηνπ λφκνπ 27/75 «πεξί

θνξνινγίαο πινίσλ, επηβνιήο εηζθνξάο πξνο αλάπηπμηλ ηεο εκπνξηθήο λαπηηιίαο,

εγθαηαζηάζεσο αιινδαπψλ λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ θαη ξπζκίζεσο ζπλαθψλ

ζεκάησλ». 2. Νφκνο, πνπ εθδίδεηαη κία θνξά κφλν κέζα ζε ηξεηο κήλεο απφ ηελ ηζρχ

ηνπ πληάγκαηνο, νξίδεη ηνπο φξνπο θαη ηε δηαδηθαζία γηα ηελ αλαζεψξεζε ή ιχζε ησλ

εγθξηηηθψλ δηνηθεηηθψλ πξάμεσλ πνπ εθδφζεθαλ κε νπνηνλδήπνηε ηχπν θαη' εθαξκνγή

ηνπ λνκνζεηηθνχ δηαηάγκαηνο 2687/1953 ή ησλ ζπκβάζεσλ πνπ έρνπλ ζπλαθζεί απφ 21

Απξηιίνπ 1967 έσο 23 Ινπιίνπ 1974 γηα επελδχζεηο θεθαιαίσλ εμσηεξηθνχ, κε

εμαίξεζε εθείλεο πνπ αθνξνχλ ηε λενιφγεζε πινίσλ κε ειιεληθή ζεκαία». Πεξαηηέξσ,

ζηνλ ζρεηηθφ Ν. 27/1975, ν νπνίνο κέρξη πξφζθαηα απνηεινχζε θαη ην κφλν

λνκνζέηεκα ζε ζρέζε κε ηελ θνξνινγία ησλ εθνπιηζηψλ θαη λαπηηιηαθψλ

επηρεηξήζεσλ ζηελ Διιάδα, νξίδεηαη ζην άξζξν 2 φηη: «1. Ο θαηά ηαο δηαηάμεηο ηνπ

παξφληνο λφκνπ επηβαιιφκελνο θφξνο εμαληιεί πάζαλ ππνρξέσζηλ ηνπ πινηνθηήηνπ, σο

θαη ηνπ κεηφρνπ ή εηαίξνπ εκεδαπήο ή αιινδαπήο εηαηξείαο νηνπδήπνηε ηχπνπ εθ θφξνπ

εηζνδήκαηνο, θαζ` φζνλ αθνξά εηο ηα θέξδε, ηα νπνία πξνθχπηνπλ εθ ηεο

εθκεηαιιεχζεσο πινίσλ. 2. Ωο εηζφδεκα απαιιαζζφκελνλ λνείηαη θαη ε ηπρφλ ππεξαμία

ε πξαγκαηνπνηνπκέλε εθ ηεο εθπνηήζεσο ηνπ πινίνπ, εηζπξάμεσο αζθαιηζηηθήο

απνδεκηψζεσο ή εμ νηαζδήπνηε άιιεο αηηίαο».

Όπσο πξνθχπηεη απφ ηελ παξαπάλσ δηάηαμε θαηά ην ειιεληθφ δίθαην, νη πινηθηήηεο

θαη εθνπιηζηέο, απαιιάζνληαη απφ θάζε θφξν εηζνδήκαηνο επί ησλ θεξδψλ ησλ

πινίσλ. Ζ κφλε εηζθνξά ηελ νπνία πξέπεη λα θαηαβάιινπλ είλαη απηή πνπ

πεξηγξάθεηαη ζηα παξαθάησ άξζξα ηνπ λφκνπ (Μπάξκπαο, 2011; Φηλνθαιηψηεο,

2011). Δηδηθφηεξα, ζην άξζξν 3 ηνπ ηδίνπ λφκνπ γίλεηαη δηάθξηζε κεηαμχ ηχπσλ

πινίσλ. ηελ πξψηε θαηεγνξία αλήθνπλ: «α) Μεραλνθίλεηα θνξηεγά πινία,

δεμακελφπινηα θαη πινία ςπγεία ρσξεηηθφηεηνο νιηθήο (gross) 3.000 θφξσλ θαη άλσ.

β) ηδεξά θνξηεγά πινία μεξνχ θαη πγξνχ θνξηίνπ θαη πινία ςπγεία άλσ ησλ 500 θαη



- 55 -

3.000 θφξσλ νιηθήο ρσξεηηθφηεηνο επεθηείλνληα ηνπο πιφαο ησλ εηο ιηκέλαο

εμσηεξηθνχ ή εθηεινχληα πιφαο κεηαμχ ιηκέλσλ εμσηεξηθνχ. γ) Δπηβαηεγά πινία

επεθηείλνληα ηνπο πιφαο ησλ εηο ιηκέλαο εμσηεξηθνχ ή εθηεινχληα πιφαο κεηαμχ

ιηκέλσλ εμσηεξηθνχ, θαη δ) Δπηβαηεγά πινία νιηθήο ρσξεηηθφηεηνο άλσ ησλ 500

θφξσλ, άηηλα εμεηέιεζαλ θαηά ην πξνεγνχκελνλ έηνο θαη επί εμάκελνλ ηνπιάρηζηνλ

ρξνληθφλ δηάζηεκα θαη` απνθιεηζηηθφηεηα ηαθηηθνχ πιφαο πεξηεγήζεσο κεηαμχ ιηκέλσλ

εζσηεξηθνχ ή εζσηεξηθνχ θαη εμσηεξηθνχ ή κφλνλ εμσηεξηθνχ, δη` αλαςπρήλ ησλ επ`

απηψλ επηβαηλφλησλ, θαηφπηλ δεκνζίαο εμαγγειίαο ησλ πινίσλ απηψλ (πεξηεγεηηθά ή

θξνπαδηεξφπινηα). Γηά ηελ ζπκπιήξσζηλ ηνπ θαηά ηα αλσηέξσ εμακήλνπ ρξνληθνχ

δηαζηήκαηνο ιακβάλεηαη ππ` φςηλ θαη ηξίκελνλ θαη` αλψηεξνλ φξηνλ εθ ηνπ ρξνληθνχ

δηαζηήκαηνο, θαζ` ν ηα πεξηεγεηηθά πινία ή θξνπαδηεξφπινηα παξέκεηλαλ ηπρφλ ελ

αθηλεζία ζπλεπεία αλσηέξαο βίαο, πξνζεθφλησο δηαπηζηνπκέλεο παξά ηεο

Δπηζεσξήζεσο εκπνξηθψλ πινίσλ. ε) Πισηά γεσηξχπαλα εθηνπίζκαηνο αλσηέξνπ ησλ

5.000 ηφλλσλ, σο θαη πισηά δηπιηζηήξηα θαη απνζήθαη πεηξειαίσλ,νιηθήο

ρσξεηηθφηεηνο αλσηέξαο ησλ 15.000 θφξσλ,ρξεζηκνπνηνπκέλα εθ θαηαζθεπήο ή

κεηαζθεπήο δη`εμεξεπλήζεηο,γεσηξήζεηο ηνπ ζαιαζίνπ βπζνχ, άληιεζηλ εθ ηεο

ζαιάζζεο, δηχιηζηλ θαη ελαπνζήθεπζηλ πεηξειαίσλ ή θπζηθψλ αεξίσλ», ελψ ζηελ

δεχηεξε θαηεγνξία αλήθνπλ: «Λνηπά κεραληθίλεηα πινία, ηζηηνθφξα θαη πινηάξηα

γεληθψο».

Σν άξζξν 6 ηνπ Ν. 27/1975 πεξηγξάθεη ηνλ ηξφπν ππνινγηζκνχ ηνπ θφξνπ επί ησλ

πινίσλ ηεο πξψηεο θαηεγνξίαο. Σν ζχζηεκα θνξνινγίαο βαζίδεηαη ζε έλαλ

ζπλδπαζκφ ηεο ειηθίαο ηνπ θάζε πινίνπ θαη ηνπο θφξνπο νιηθήο ρσξεηηθφηεηαο

(gross ή θ.ν.ρ.) ηνπ θάζε πινίνπ, ελψ ν ππνινγηζκφο ηνπ θφξνπ γίλεηαη ζε δνιάξηα

ΖΠΑ. Δηδηθφηεξα, θαηά ην άξζξν 6 παξάγξαθνο 1: «Ο θφξνο επί ησλ πινίσλ πξψηεο

θαηεγνξίαο, ησλ αλαθεξνκέλσλ εηο ηελ πεξίπησζηλ Α` ηεο παξαγξάθνπ 1 ηνπ άξζξνπ 3

ηνπ παξφληνο λφκνπ, λενινγνπκέλσλ ππφ ειιεληθήλ ζεκαίαλ κεηά ηελ ηζρχλ ηνπ

παξφληνο λφκνπ, ππνινγίδεηαη επί ηε βάζεη ηεο ειηθίαο θαη ηεο εηο θφξνπο νιηθήο

ρσξεηηθφηεηνο (gross) απηψλ, σο αθνινχζσο:»

πληειεζηαί

Ηιηθία Πινίνπ (έηε) Γνιάξηα ΗΠΑ αλά θ.ν.ρ.

0-4 0,53

5-9 0,95



- 56 -

10-19 0,93

20-29 0,88

30 θαη άλσ 0,68

Οξίδεηαη πεξαηηέξσ φηη: «Σα αλσηέξσ πνζά θφξνπ πνιιαπιαζηάδνληαη θαηά ηα

θιηκάθηα νιηθήο ρσξεηηθφηεηνο επί ηνπο θάησζη ζπληειεζηάο:»

Κιηκάθηα νιηθήο ρσξεηηθφηεηαο εηο θφξνπο πληειεζηαί

100-10.000 1,2

10.001-20.000 1,1

20.001-40.000 1

40.001-80.000 0,9

80.001 θαη άλσ 0,8

ε θάζε πεξίπησζε, πξέπεη λα ππνκλεζζεί φηη νη σο άλσ ζπληειεζηέο έρνπλ θαηά

θαηξνχο αλαπξνζαξκνζηεί κε ζρεηηθνχο λφκνπο θαη ππνπξγηθέο απνθάζεηο, φπσο

ηδίσο ν Ν.3943/2011, ν Ν. 2386/1996, θαη ν Ν.3427/2005. Καηά ηξφπν παξφκνην,

ππνινγίδεηαη θαηά ην άξζξν 12 ηνπ Ν. 27/1975 θαη ν θφξνο επί ηεο δεχηεξεο

θαηεγνξία οπινίσλ, δειαδή κε αλαθνξά ζηνπο θφξπο νιηθήο ρσξεηηθφηεηαο.

Ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο είλαη ην γεγνλφο πσο ν Ν. 27/1975 ζεζπίδεη θαη κηα ζεηξά

κεγάισλ θνξναπαιιαγψλ νη νπνίεο κε ηελ ζεηξά ηνπο δεκηνπξγνχλ έλα ηδηαίηεξα

πξνλνκηαθφ θαζεζηψο γηα ηνπο Έιιελεο εθνπιηζηέο, ελψ επαλαιακβάλνληαη θαη ζε

θάζε εηήζην πξνυπνινγηζκφ. Δηδηθφηεξα, ζην άξζξν 7 ηνπ Ν. 27/1975 νξίδεηαη φηη:

«1. Δπί ησλ πεξί σλ ην άξζξνλ 6 ηνπ παξφληνο λφκνπ πινίσλ ηεο πξψηεο θαηεγνξίαο

αλαγλσξίδνληαί αη θαησηέξσ απαιιαγαί θαη κεηψζεηο επί ηνπ θαηά ηαο δηαηάμεηο ηνπ

άξζξνπ ηνχηνπ νθεηινκέλνπ θφξνπ: α) πινία λαππεγνχκαλα ελ Διιάδη θαη ηηζέκελα

ππφ ειιεληθήλ ζεκαίαλ απαιιάζζνληαη ηνπ θφξνπ κέρξη ζπκπιεξψζεσο ειηθίαο εμ (6)

εηψλ. β) Πινία δξνκνινγνχκελα εηο ηαθηηθάο γξακκάο κεηαμχ ειιεληθψλ θαη μέλσλ

ιηκέλσλ ή θαη κφλνλ κεηαμχ μέλσλ ιηκέλσλ σο θαη θξνπαδηεξφπινηα θαηαβάιινπλ ηνλ

θφξνλ κεησκέλνλ θαηά πεληήθνληα επί ηνηο εθαηφλ (50%). γ) Πινία ειηθίαο θάησ ησλ



- 57 -

είθνζηλ (20) εηψλ πθηζηάκελα αλαθαηαζθεπήλ ή κεηαζθεπήλ ή αληηθαηάζηαζηλ ηνπ

ζπζηήκαηνο πξνψζεσο ή άιισλ κεραλεκάησλ, σο θαη πάζεο θχζεσο ζπκπιεξψζεηο

θαη ελ γέλεη επηζθεπάο, εθ` φζνλ αη εξγαζίαη αχηαη εθηεινχληαη ελ Διιάδη, αη δε

δαπάλαη ησλ εξγαζηψλ ηνχησλ θαιχπηνληαη δη` εηζαγσγήο μέλνπ ζπλαιιάγκαηνο,

απαιιάζζνληαη ηνπ θφξνπ, θαη` αληηζηνηρίαλ ελφο έηνπο θνξνινγηθήο απαιιαγήο πξνο

δαπάλελ εθαηφλ ρηιηάδσλ δνιιαξίσλ (100.000), ηεο εθ ηνπ θφξνπ απαιιαγήο

αξρνκέλεο απφ ηνπ επνκέλνπ έηνπο ηεο ζπληειέζεσο ησλ εξγαζηψλ θαη κε δπλακέλνπ ελ

πάζε πεξηπηψζεη ηνπ ζπλνιηθνχ πνζνχ ηνχηνπ, νχηηλνο απαιιάζζεηαη , λα ππεξβή ην

50% ηεο δαπάλεο θαη κέρξηο εμ (6) εηψλ. Η βεβαίσζηο ηεο εθηειέζεσο ησλ εξγαζηψλ

ελεξγείηαη δηά δειψζεσο ηνπ εθηειέζαληνο ηαχηαο λαππεγείνπ ή εξγνζηαζίνπ θαη ηνπ

παξαθνινπζήζαληνο ηαχηαο λενγλψκνλνο, ε δε βεβαίσζηο πεξί ηνπ πνζνχ ηεο δαπάλεο

ελεξγείηαη δη` ππεπζχλνπ δειψζεσο ηνπ λαππεγείνπ ή εξγαζηαζίνπ θαη βεβαηψζεσο ηεο

Σξαπέδεο ηεο Διιάδνο πεξί εηζαγσγήο ηνπ θαιχπηνληνο ηαο δαπάλαο ηαχηαο

ζπλαιιάγκαηνο, κε ππνρξεσηηθψο εθρσξεηένπ. 2. Αη ππφ ηνπ παξφληνο άξζξνπ

νξηδφκελαη απαιιαγαί ή κεηψζεηο εθ ηνπ θφξνπ παξέρνληαη εηο ηα δηά πξψηελ θνξάλ

ηηζέκελα ππφ ειιεληθήλ ζεκαίαλ πινία. 3. Πινία εκπίπηνληα θαηά ηελ λενιφγεζίλ ησλ

εηο πιείνλαο ηεο κίαο θαηεγνξίαο θνξνινγηθήο απαιιαγήο ή κεηψζεσο σο αχηαη

νξίδνληαη δηά ησλ εδαθίσλ α`, β` θαη γ` ηεο παξ. 1 ηνπ παξφληνο άξζξνπ, ηπγράλνπζη

κίαο κφλνλ απαιιαγήο ή θαηά πεξίπησζηλ κεηψζεσο, εληαζζφκελα νξηζηηθψο εηο κίαλ

ησλ αλσηέξσ θαηεγνξηψλ, ηε αλεθθιήησ δειψζεη ηνπ αληηθιήηνπ απηψλ επηδηδνκέλε

εηο ηνλ αξκφδηνλ νηθνλνκηθφλ έθνξνλ».

Δπηπιένλ, θαηά ην άξζξν 9 ηνπ ηδίνπ λφκνπ νξίδεηαη φηη: «Δπί ησλ πεξί σλ ην άξζξνλ

8 ηνπ παξφληνο λφκνπ πινίσλ πξψηεο θαηεγνξίαο αλαγλσξίδνληαη αη θαησηέξσ

απαιιαγαί θαη κεηψζεηο επί ηνπ θαηά ηαο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ ηνχηνπ νθεηινπκέλνπ

θφξνπ. 1. Πινία, ειηθίαο κηθξνηέξαο ησλ δέθα εηψλ, απαιιάζζνληαη ηεο θνξνινγίαο

κέρξη ζπκπιεξψζεσο ειηθίαο δέθα (10) εηψλ. 2. Πινία ειηθίαο κηθξνηέξαο ησλ

ηξηάθνληα (30) εηψλ ηεζέληα ππφ ειιεληθήλ ζεκαίαλ απαιιάζζνληαη ηνπ θφξνπ επί

πέληε έηε απφ ηεο λενινγήζεψο ησλ, θαζ` ν δηάζηεκα εληφο ηεο πεληαεηίαο ηαχηεο

δξνκνινγνχληαη εηο ηαθηηθάο γξακκάο κεηαμχ ειιεληθψλ θαη μέλσλ ιηκέλσλ ή θαη

κφλνλ κεηαμχ μέλσλ ιηκέλσλ. 3. Πινία δξνκνινγνχκαλα εηο ηαθηηθάο γξακκάο κεηαμχ

ειιεληθψλ θαη μέλσλ ιηκέλσλ ή θαη κφλνλ κεηαμχ μέλσλ ιηκέλσλ, σο θαη

θξνπαδηεξφπινηα, θαηαβάιινπλ ην ήκηζπ ηνπ θφξνπ. 4. Πινία λαππεγεζέληα ελ Διιάδη

θαη ηεζέληα ππφ ειιεληθήλ ζεκαίαλ απαιιάζζνληαη ηνπ θφξνπ κέρξη ζπκπιεξψζεσο



- 58 -

ειηθίαο δψδεθα (12) εηψλ. 5. Πινία ειηθίαο θάησ ησλ είθνζηλ (20) εηψλ πθηζηάκελα

αλαθαηαζθεπήλ ή κεηαζθεπήλ ή αληηθαηάζηαζηλ ηνπ ζπζηήκαηνο πξνψζεσο ή άιισλ

κεραλεκάησλ, σο θαη πάζεο θχζεσο ζπκπιεξψζεηο θαη ελ γέλεη επηζθεπάο, εθ` φζνλ αη

εξγαζίαη αχηαη εθηεινχληαη ελ Διιάδη, αη δε δαπάλαη ησλ εξγαζηψλ ηνχησλ θαιχπηνληαη

δη` εηζαγσγήο μέλνπ ζπλαιιάγκαηνο, απαιιάζζνληαη ηνπ θφξνπ θαη` αληηζηνηρίαλ ελφο

έηνπο θνξνινγηθήο απαιιαγήο πξνο δαπάλελ εθαηφλ ρηιηάδσλ (100.000) δνιιαξίσλ,

ηεο θνξνινγηθήο ηαχηεο απαιιάγεο αξρνκέλεο απφ ηνπο επνκέλνπ έηνπο ηεο

ζπληειέζεσο ησλ εξγαζηψλ θαη κε δπλακέλεο λα ππεξβή ηα δεθά (10) έηε. Η βεβαίσζηο

ηεο εθηειέζεσο ησλ εξγαζηψλ ελεξγείηαη δηά δειψζεσο ηνπ εθηειέζαληνο ηαχηαο

λαππεγείνπ ή εξγνζηαζίνπ θαη ηνπ παξαθνινπζήζαληνο ηαχηαο λενγλψκνλνο, ε δε

βεβαίσζηο πεξί ηνπ πνζνχ ηεο δαπάλεο ελεξγείηαη δη` ππεπζχλνπ δειψζεσο ηνπ

λαππεγείνπ ή εξγνζηαζίνπ θαη βεβαηψζεσο ηεο Σξαπέδεο ηεο Διιάδνο πεξί εηζαγσγήο

ηνπ θαιχπηνληνο ηαο δαπάλαο ηαχηαο ζπλαιιάγκαηνο, κε ππνρξεσηηθψο εθρσξεηένπ. 6.

Πινία εκπίπηνληα θαηά ηελ λενιφγεζηλ ησλ εηο πιεηφλαο ηεο κίαο θαηεγνξίαο

θνξνινγηθήο απαιιαγήο ή κεηψζεσο, σο αχηαη νξίδνληαη δηά ησλ παξαγξάθσλ 1 έσο

θαη 5 ηνπ παξφληνο άξζξνπ, ηπγράλνπζη κίαο κφλνλ απαιιαγήο ή θαηά πεξίπησζηλ,

κεηψζεσο, εληαζζφκελα νξηζηηθψο εηο κίαλ ησλ αλσηέξσ θαηεγνξηψλ, ηε αλεθθιήησ

δειψζεη ηνπ πινηνθηήηνπ απηψλ, επηδηδνκέλε εηο ηνλ αξκφδηνλ νηθνλνκηθφλ έθνξνλ».

Σέινο, θαη ζην άξζξν 13 νξίδεηαη φηη: «Δπί ησλ πεξί σλ ην άξζξνλ 12 ηνπ παξφληνο

λφκνπ πινίσλ δεπηέξαο θαηεγνξίαο αλαγλσξίδνληαη αη θαησηέξσ απαιιαγαί θαη

κεηψζεηο επί ηνπ θαηά ηαο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ ηνχηνπ νθεηινκέλνπ θφξνπ. 1.

Φνξηεγά πινία, δεμακελφπινηα ή πινία - ςπγεία ειηθίαο αλσηέξαο ησλ δέθα (10) εηψλ

θαη κηθξνηέξαο ησλ είθνζηλ (20) εηψλ, ηηζέκελα ην πξψηνλ ππφ ειιεληθήλ ζεκαίαλ,

ππφθεηληαη εηο ην ήκηζπ ηνπ θφξνπ επί κίαλ πεληαεηίαλ. 2. Φνξηεγά πινία,

δεμακελφπινηα ή πινία - ςπγεία ειηθίαο θαησηέξαο ησλ είθνζηλ (20) εηψλ πθηζηάκελα

αλαθαηαζθεπήλ ή κεηαζθεπήλ ή αληηθαηάζηαζηλ ηνπ ζπζηήκαηνο πξνψζεσο απηψλ,

ζπλεπαγνκέλελ δαπάλελ κείδνλα ηνπ δηπιαζίνπ ηεο αγνξαίαο αμίαο, ηελ νπνίαλ ηαχηα

είρνλ θαηά ηνλ ακέζσο πξνεγνχκελνλ ηεο ελάξμεσο ησλ αλσηέξσ εξγαζηψλ ρξφλνλ,

απαιιάζζνληαη θαηά ηα 2/3 ηνπ θφξνπ κέρξη ζπκπιεξψζεσο δέθα (10) εηψλ απφ ηνπ

πέξαηνο ησλ σο άλσ εξγαζηψλ, εθ` φζνλ αχηαη εθηεινχληαη ελ Διιάδη. Πεξί ηεο

ζπλδξνκήο ησλ πξνυπνζέζεσλ δηά ηελ θαηά ην πξνεγνχκελνλ εδάθηνλ απαιιαγήλ,

απνθαίλνληαη δηά θνηλήο απηψλ απνθάζεσο νη Τπνπξγνί Οηθνλνκηθψλ, Βηνκεραλίαο

θαη Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο, ιακβάλνληεο ππ` φςηλ γλψκελ ηνπ Ναπηηθνχ Δπηκειεηεξίνπ



- 59 -

ηεο Διιάδνο πεξί ηεο αγνξαίαο αμίαο ηνπ πινίνπ θαηά ηνλ ακέζσο πξν ηεο ελάξμεσο

ηνπ αλσηέξσ εξγαζηψλ ρξφλνλ, σο θαη βεβαίσζηλ ηνπ εθηειέζαληνο ηαο εξγαζίαο

ηαχηαο λαππεγείνπ ή εξγνζηαζίνπ θαη ηνπ παξαθνινπζήζαληνο απηάο λενγλψκνλνο

πεξί ησλ εθηειέζεσλ ηνχησλ. Δηο ηελ αλσηέξσ βεβαίσζηλ ηνπ λαππεγείνπ ή

εξγνζηαζίνπ, αλαγξάθεηαη θαη ην πνζφλ ηεο γελνκέλεο δαπάλεο. Αη δηαηάμεηο ηεο

παξνχζεο παξαγξάθνπ εθαξκφδνληαη ππφ ηαο απηάο πξνυπνζέζεηο θαη επί ησλ

επηβαηεγψλ πινίσλ. 3. Πινία ειηθίαο δέθα (10) έσο θαη δέθα πέληε (15) εηψλ

λενινγνχκελα επ` νλφκαηη πξνζψπσλ ειιεληθήο ηζαγελείαο ή εηαηξηψλ ζπλεζηεκέλσλ

θαηά ηνλ ειιεληθφλ λφκνλ θαηά πνζνζηφλ ηνπιάρηζηνλ πεληήθνληα επί ηνηο εθαηφλ

(50%), εηο αληηθαηάζηαζηλ πινίσλ ειηθίαο κεγαιπηέξαο ησλ είθνζηλ (20) εηψλ, ηεο

απηήο πινηνθηεζίαο θαη νιηθήε ρσξεηηθφηεηνο ίζεο ηνπιάρηζηνλ πξνο ηα δχν ηξίηα (2/3)

ηεο αληηθαζηζηακέλεο, απαιιάζζνληαη επί κίαλ πεληαεηίαλ ησλ δχν ηξίησλ (2/3) ηνπ

αλαινγνχληνο θφξνπ, εθ` φζνλ θαηά ηελ δηάξθεηαλ ηεο πεληαεηίαο παξακέλεη ε

θπξηφηεο, θαηά ην αλσηέξσ πνζνζηφλ, επ` νλφκαηη πξνζψπσλ ειιεληθήο ηζαγελείαο ή

εηαηξεηψλ ζπλεζηεκέλσλ θαηά ηνλ ειιεληθφλ λφκνλ. 4. Δπί πινίσλ ειηθίαο κηθξνηέξαο

ησλ δέθα (10) εηψλ σο θαη θνξηεγψλ ηνηνχησλ ειηθίαο κηθξνηέξαο ησλ ηξηάθνληα (30)

εηψλ, ην πξψηνλ ηηζεκέλσλ ππφ ειιεληθήλ ζεκαίαλ, έρνπζηλ εθαξκνγήλ αληηζηνίρσο αη

δηαηάμεηο ησλ παξ. 1 θαη 2 ηνπ άξζξνπ 9 ηνπ παξφληνο λφκνπ. 5. Πινία λαππεγνχκελα

ελ Διιάδη θαη ηηζέκελα ππφ ειιεληθήλ ζεκαίαλ απαιιάζζνληαη ηνπ θφξνπ κέρξη

ζπκπιεξψζεσο ειηθίαο δψδεθα (12) εηψλ. 6. Πινία εκπίπηνληα θαηά ηελ λενιφγεζίλ

ησλ εηο πιείνλαο ηεο κίαο θαηεγνξίαο θνξνινγηθήο απαιιαγήο ή κεηψζεσο σο αχηαη

νξίδνληαη δηά ησλ παξ. 1 θαη 4 ηνπ παξφληνο άξζξνπ ηπγράλνπζη κηάο κφλνλ απαιιαγήο

ή θαηά πεξίπησζηλ κεηψζεσο, εληαζζφκελα νξηζηηθψο εηο κίαλ ησλ αλσηέξσ

θαηεγνξηψλ, ηε αλεθθιήησ δειψζεη ηνπ πινηνθηήηνπ απηψλ, θαηαρσξηδνκέλε εηο ην

νηθείνλ λενιφγηνλ θαηά ηελ λενιφγεζηλ ηνπ πινίνπ».

Απφ ηηο σο άλσ δηαηάμεηο, πξνθχπηεη κε ζαθήλεηα αθελφο, ην πφζν επλντθφ είλαη ην

θαζεαπηφ ζχζηεκα επηβνιήο θφξνπ, ην νπνίν ζπλίζηαηαη απφθιεηζηηθά θαη κφλν ζηελ

θαηαβνιή πνζνχ αλαιφγσο ησλ θ.ν.ρ. ηνπ θάζε πινίνπ, θαη φρη επί ησλ εζφδσλ πνπ

απηφ απνθέξεη, θαη αθεηέξνπ ην πφζν επλντθέο είλαη νη ζρεηηθέο θνξναπαιιαγέο.

Πξάγκαηη, ην θνξνινγηθφ απηφ ζχζηεκα δίλεη ηελ δπλαηφηεηα ζηνπο Έιιελεο

εθνπιηζηέο λα απνθνκίζνπλ ηζρπξά θέξδε απνδίδνληαο κφλνλ θφξν επί ηεο

ρσξεηηθφηεηαο ηνπ πινίνπ,θαζηζηψληαο ην ειιεληθφ θνξνινγηθφ ζχζηεκα απφ ηα

πιένλ ειθπζηηθά παγθνζκίσο. Δμάιινπ, κε βάζε ην άξζξν 107 ηνπ πληάγκαηνο ε



- 60 -

ζρεηηθή λνκνζεζία ηνπ Ν. 27/1975 δηαηεξεί απμεκέλε ηππηθή ηζρχ, θαη

δηαθπιιάζζεηαη απν ζπγθπξηαθέο απνθάζεηο ηεο εθάζηνηε Κπβέξλεζεο. Ωζηφζν, ε

σο άλσ παγηνκέλε θαηάζηαζε δηαηαξάρζεθε απφ ηελ πξφζθαηε νηθνλνκηθή θξίζε, ε

νπνία, αθελφο αχμεζε θαηαθφξπθα ηεο ρξεκαηνδνηηθέο αλάγθεο ηνπ Κξάηνπο θαη ην

νδήγεζε ζηελ αλαδήηεζε λέσλ πεγψλ εζφδσλ, αθεηέξνπ, πνιιαπιαζίαζε ηηο θσλέο

πνπ δεηνχζαλ ηελ κείσζε ησλ θνξνινγηθψλ πξνλνκίσλ ησλ εθνπιηζηψλ θαη ηελ

επηβάξπλζε ηνπο ζε κέηξν αλάινγν πξνο ηνλ ππφινηπν ειιεληθφ ιαφ. Παξφια απηά,

θαη ιφγν ηνπ εηδηθνχ θαζεζηψηνο ζπληαγκαηηθήο πξνζηαζίαο ηνπ νπνίνπ

απνιακβάλεη ε ειιεληθή λαπηηιία, ε ειιεληθή Κπβέξλεζε δελ επερείξεζε,

ηνπιάρηζηνλ ζε πξψην ζηάδην, λα επηβάιιεη κνλνκεξψο θνξνινγηθέο απμήζεηο ζηνπο

εθνπιηζηέο. Δμάιινπ, είλαη εμαηξεηηθά ακθίβνιιν θαη ην αλ ζα κπνξνχζε απφ

ζπληαγκαηηθήο ζθνπηάο. Αλη‟ απηνχ, πξνηίκεζε λα δηαπξαγκαηεπηεί κε ηνπο

εθνπιηζηέο ηηο δπλαηφηεηεο ηνπο λα εληζρχζνπλ ηελ ειιεληθή νηθνλνκία ζε απηή ηελ

θξίζηκε θακπή ηεο. Πξάγκαηη νη δηαπξαγκαηεχζεηο απηέο θαηέιεμαλ ζε απνηέιεζκα

φηαλ ηνλ Ηνχιην ηνπ 2013 επήιζε ζπκθσλία κεηαμχ ηεο ειιεληθήο Κπβέξλεζεο θαη

Έλσζεο Διιήλσλ Δθνπιηζηψλ, νπφηε θαη απφ θνηλνχ αλαθνίλσζαλ ηελ εζεινληηθή

εηζθνξά ησλ εθνπιηζηψλ θαηά ηελ επφκελε ηεο αλαθνίλσζεο ηξηεηίαο (Αλψλπκνο,

2013a). Ζ εζεινληηθή εηζθνξά ζπλίζηαην ζηελ εθ κέξνπο ησλ εθνπιηζηψλ θφξνπ

δηπιάζηνπ απφ ηνλ νξηδφκελν κε ηνλ Ν. 27/1975. ηελ δηαδηθαζία πνπ αθνινχζεζε,

ζπκκεηείρε εζεινληηθά κεγάινο αξηζκφο ησλ Διιήλσλ εθνπιηζηψλ θαη ε Κπβέξλεζε

θαηφξζσζε λα απμήζεη ζεκαληηθά ηα έζνδα ηεο. Ωζηφζν, θαη ελψ θαηλφηαλ πσο απηφ

ζα ήηαλ θαη ην ηέινο ζηελ αλαθίλεζε ηνπ ζέκαηνο ηεο θνξνινγίαο ησλ Διιήλσλ

εθνπιηζηψλ, κε κία αηθληδηαζηηθή θίλεζε ηεο ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 2013 ε Κπβέξλεζε

επαλέθεξε ην φιν ζέκα κεηαηξέπνληαο ηελ κέρξη πξφηεηλνο εζεινληηθή εηζθνξά ζε

ππνρξεσηηθή (Αλψλπκνο, 2013b).

Δηδηθφηεξα, θαη ζχκθσλα κε ην άξζξν 14 ηνπ Ν. 4223/2013: «1. Καζνξίδεηαη, θαηά

ηηο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο άξζξνπ, εηήζηα παξνρή γηα ηα ηξία (3) επφκελα έηε, 2014,

2015 θαη 2016, ε νπνία ππνινγίδεηαη κε βάζε ηα πινία ηα νπνία εθκεηαιιεχεηαη, θαηά

θπξηφηεηα ή κε, ε θάζε πινηνθηήηξηα εηαηξεία ή δηαρεηξίδεηαη ε θάζε δηαρεηξίζηξηα

εηαηξεία αληίζηνηρα, σο εμήο: α. Γηα φια ηα πινία κε ειιεληθή ζεκαία πξψηεο

θαηεγνξίαο ηνπ N. 27/1975, θαζψο θαη πινία δεχηεξεο θαηεγνξίαο άλσ ησλ

πεληαθνζίσλ (500) θφξσλ νιηθήο ρσξεηηθφηεηαο ηνπ ηδίνπ λφκνπ, θαηαβάιιεηαη

εηεζίσο θαη γηα ηα ηξία (3) παξαπάλσ έηε πνζφ ίζν κε ην δηπιάζην ηνπ ηειηθνχ πνζνχ



- 61 -

ηνπ θφξνπ πνπ ππνινγίζηεθε θαη βεβαηψζεθε απφ ηελ αξκφδηα ππεξεζία ηεο

Φνξνινγηθήο Γηνίθεζεο γηα θάζε πινίν θαηά ηελ πξνεγνχκελε θάζε θνξά θνξνινγηθή

πεξίνδν θαη ρσξίο λα αθαηξνχληαη νη ππφ ηνπ λφκνπ πξνβιεπφκελεο κεηψζεηο ηνπ

άξζξνπ 5 ηνπ N. 27/1975. β. Γηα ηα πινία κε μέλε ζεκαία, ησλ νπνίσλ ε δηαρείξηζε

γίλεηαη απφ εκεδαπέο ή αιινδαπέο επηρεηξήζεηο εγθαηεζηεκέλεο ζηελ Διιάδα δπλάκεη

ησλ δηαηάμεσλ ηνπ άξζξνπ 25 ηνπ λ. 27/1975, θαηαβάιιεηαη εηεζίσο θαη γηα ηα ηξία (3)

επφκελα έηε πνζφ ίζν κε ην δηπιάζην ηνπ ηειηθνχ πνζνχ ηνπ θφξνπ πνπ ππνινγίζηεθε

θαη βεβαηψζεθε απφ ηελ αξκφδηα ππεξεζία ηεο Φνξνινγηθήο Γηνίθεζεο γηα θάζε πινίν

θαηά ηελ πξνεγνχκελε θάζε θνξά θνξνινγηθή πεξίνδν, ζχκθσλα κε ην άξζξν 26 ηνπ

N. 27/1975, φπσο ηζρχεη θαη ρσξίο λα αθαηξνχληαη νη ππφ ηνπ λφκνπ ηπρφλ

πξνβιεπφκελεο κεηψζεηο ή εθπηψζεηο ηνπ άξζξνπ 5 θαη ησλ παξαγξάθσλ 1 θαη 5 ηνπ

άξζξνπ 26 ηνπ N. 27/1975. 2. Η παξνρή απηή βαξχλεη ηνπο πινηνθηήηεο ή

πινηνθηήηξηεο εηαηξείεο γηα ηα πινία ππφ ειιεληθή ζεκαία, θαζψο θαη ηνπο αιινδαπνχο

πινηνθηήηεο ή πινηνθηήηξηεο εηαηξείεο γηα ηα πινία ππφ μέλε ζεκαία, ηα νπνία έρνπλ

ηεζεί ππφ ηε δηαρείξηζε εκεδαπψλ ή αιινδαπψλ εηαηξεηψλ νη νπνίεο είλαη

εγθαηεζηεκέλεο ζηελ Διιάδα δπλάκεη ησλ δηαηάμεσλ ηνπ άξζξνπ 25 ηνπ N. 27/1975. Οη

σο άλσ δηαρεηξίζηξηεο εηαηξείεο είλαη αιιειέγγπα ππφρξεεο κε ηηο πινηνθηήηξηεο

εηαηξείεο γηα ηελ θαηαβνιή ηεο παξνρήο ηνπ παξφληνο άξζξνπ. ε πεξίπησζε πνπ ε

δηαρείξηζε ηνπ πινίνπ γίλεηαη απφ θνηλνχ απφ πεξηζζφηεξεο ηεο κίαο δηαρεηξίζηξηεο

εηαηξείεο νη νπνίεο είλαη εγθαηεζηεκέλεο ζηελ Διιάδα δπλάκεη ησλ δηαηάμεσλ ηνπ

άξζξνπ 25 ηνπ N. 27/1975, νη δηαρεηξίζηξηεο εηαηξείεο επζχλνληαη εηο νιφθιεξν γηα ηελ

θαηαβνιή ηεο παξνρήο ηνπ παξφληνο άξζξνπ. ε πεξίπησζε πνπ ε πινηνθηήηξηα

εηαηξεία αιιάμεη ηε δηαρεηξίζηξηα εηαηξεία ζηελ νπνία έρεη αλαζέζεη ηε δηαρείξηζε

πινίνπ ηεο, ε δηαρεηξίζηξηα εηαηξεία επζχλεηαη γηα ηελ θαηαβνιή ηεο παξνρήο πνπ

αλαινγεί ζην ρξνληθφ δηάζηεκα θαηά ην νπνίν αζθνχζε ηε δηαρείξηζε ηνπ

ζπγθεθξηκέλνπ πινίνπ. 3. Γηα ηελ παξαιαβή ησλ δειψζεσλ θαη ηε βεβαίσζε ηεο

παξνρήο ηνπ παξφληνο άξζξνπ, αξκφδηα είλαη ε ππεξεζία ηεο Φνξνινγηθήο Γηνίθεζεο

πνπ έρεη παξαιάβεη θαη ηηο αληίζηνηρεο εηήζηεο δειψζεηο ηνπ θφξνπ πινίσλ, ζχκθσλα

κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ N. 27/1975. Η θνηλνπνίεζε φισλ ησλ εγγξάθσλ πνπ αθνξνχλ ζηελ

παξνρή ηνπ παξφληνο άξζξνπ ελεξγείηαη ζηελ αληίζηνηρε δηαρεηξίζηξηα εηαηξεία ή ζηελ

εκεδαπή πινηνθηήηξηα. 4. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ πνζνχ ηεο παξνρήο ηνπ άξζξνπ

απηνχ ιακβάλεηαη ππφςε ν ζπλνιηθφο ρξφλνο παξακνλήο ησλ πινίσλ ζηελ ειιεληθή

ζεκαία ή ν ζπλνιηθφο ρξφλνο δηαρείξηζεο ησλ ππφ μέλε ζεκαία πινίσλ απφ ηηο σο άλσ

δηαρεηξίζηξηεο εηαηξείεο. 5. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ θαη ηελ θαηαβνιή ηεο παξαπάλσ



- 62 -

παξνρήο, νη επηρεηξήζεηο ππνβάιινπλ δήισζε ζηελ αξκφδηα ππεξεζία ηεο Φνξνινγηθήο

Γηνίθεζεο έσο ηελ ηειεπηαία εξγάζηκε εκέξα ηνπ Φεβξνπαξίνπ εθάζηνπ έηνπο, ζρεηηθά

κε ηνλ αξηζκφ ησλ πινίσλ, ηε ζεκαία, ηελ ειηθία θαη ηελ νιηθή ρσξεηηθφηεηα ηνπο, ηνλ

αξηζκφ ΙΜΟ, ην χςνο ηεο εηήζηαο παξνρήο ελφο εθάζηνπ, κε βάζε ηα θξηηήξηα

ππνινγηζκνχ ηνπ παξφληνο άξζξνπ. Γηα ηα πινία ππφ ειιεληθή θαη ππφ μέλε ζεκαία

ζηελ αλσηέξσ δήισζε, ζα επηζπλάπηνληαη ηα αληίγξαθα ησλ αληίζηνηρσλ δειψζεσλ

θνξνινγίαο πινίνπ ηεο πξνεγνχκελεο θνξνινγηθήο ρξήζεο. χκθσλα κε ηα νξηδφκελα

ζηα πξνεγνχκελα εδάθηα, θαηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα ηεο ηξηεηίαο 2014-2016 κε ηελ

ππνβνιή ηεο παξαπάλσ δήισζεο ζηελ αξκφδηα ππεξεζία ηεο Φνξνινγηθήο Γηνίθεζεο

έσο ηελ ηειεπηαία εξγάζηκε εκέξα ηνπ Φεβξνπαξίνπ εθάζηνπ έηνπο, θαηαβάιιεηαη ην

έλα δεχηεξν (1/2) ηνπ εηήζηνπ νθεηιφκελνπ πνζνχ παξνρήο θαη ην άιιν έλα δεχηεξν

(1/2) απηήο θαηαβάιιεηαη έσο ηελ ηειεπηαία εξγάζηκε εκέξα ηνπ Ινπιίνπ εθάζηνπ

έηνπο. Με ηελ θαηαβνιή νιφθιεξνπ ηνπ αλαινγνχληνο πνζνχ παξνρήο, θάζε ππφρξενο

ζα ιακβάλεη βεβαίσζε ηεο αξκφδηαο ππεξεζίαο ηεο Φνξνινγηθήο Γηνίθεζεο, ε νπνία

ζα είλαη αλαγθαία γηα ηελ έθδνζε ηεο βεβαίσζεο λφκηκεο εγθαηάζηαζεο δηαρεηξηζηηθψλ

εηαηξεηψλ, θαζψο θαη ηελ έθδνζε θνξνινγηθήο θαη αζθαιηζηηθήο ελεκεξφηεηαο. 6. Σν

δηθαίσκα ηνπ Γεκνζίνπ γηα ηε βεβαίσζε ηεο, θαηά ην παξφλ άξζξν, παξνρήο

παξαγξάθεηαη κεηά ηελ πάξνδν πεληαεηίαο απφ ηε ιήμε ηνπ έηνπο ζην νπνίν αλαθέξεηαη

ε παξνρή. 7. Η παξνρή ηνπ άξζξνπ απηνχ επηβάιιεηαη θαη` εμαίξεζε ησλ δηαηάμεσλ ηεο

παξ. 11 ηνπ άξζξνπ 26 ηνπ N. 27/1975 (Α` 77). 8. Με απφθαζε ηνπ Γεληθνχ Γξακκαηέα

Γεκνζίσλ Δζφδσλ θαζνξίδνληαη ν ηχπνο θαη ην πεξηερφκελν ηεο δήισζεο ηεο παξνρήο

ηνπ παξφληνο άξζξνπ, ε δηαδηθαζία θαηαβνιήο απηήο θαη θάζε ζρεηηθφ ζέκα γηα ηελ

θαηαβνιή ηεο»

Ζ παξαπάλσ ξχζκηζε πξνθάιεζε πιήζσο αληηδξάζεσλ απφ ηελ ειιεληθή

εθνπιηζηηθή θνηλφηεηα (Βπζνχιθαο, 2014). Αθελφο ηέζεθε ην δήηεκα ηεο

αληηζπληαγκαηηθφηεηαο ηεο δηάηαμεο, σο αληίζεηεο ζην άξζξν 107 ηνπ πληάγκαηνο,

αθεηέξνπ, αθφκα θη αλ ήζειε ζεσξεζεί ζπληαγκαηηθή, θαηεγνξήζεθε απφ κεγάιν

κέξνο ηεο εθνπιηζηηθήο θνηλφηεηαο φηη θαζηζηά πιένλ ηελ Διιάδα, κε ειθπζηηθή

θνξνινγηθά. Δμάιινπ, νη αλσηέξσ δηαηάμεηο αθνξνχλ φρη κφλν ειιεληθά πινία θαη

Έιιελεο εθνπιηζηέο, αιιά θαη θάζε δηαρεηξίζηξηα εηαηξεία πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλε

ζηελ Διιάδα, είηε ειιεληθή, είηε αιινδαπή. ε θάζε πεξίπησζε, ε αηθληδηαζηηθή

εηζαγσγή ηεο ζπγθεθξηκέλεο δηάηαμεο, ρσξίο πξνεγνχκελε δηαβνχιεπζε κε ηελ

εθνπιηζηηθή θνηλφηεηα εγείξεη ζνβαξά εξσηήκαηα ζε ζρέζε κε ηελ αμηνπηζηία ηεο



- 63 -

ειιεληθήο Κπβέξλεζεο θαη ηελ ζηαζεξφηεηα ηνπ λνκνζεηηθνχ θαζεζηψηνο

(Βπζνχιθαο, 2014). ε κία ρψξα ζηελ νπνία θάζε άιιν παξά θεκίδεηαη γηα ηελ

ζηαζεξή λνκνζεζία ηεο (Φηλνθαιηψηεο, 2011), νη δηαηάμεηο γηα ηελ θνξνινγία ησλ

εθνπιηζηψλ απνηεινχζαλ ρξπζή εμαίξεζε, ε νπνία επέηξεπε ζηνπο Έιιελεο

εθνπιηζηέο λα ζρεδηάδνπλ ηελ επηρεηξεκαηηθή ηνπο δξάζε κε αζθάιεηα θαη νξζφ

ππνινγηζκφ ηνπ ξίζθνπ. Σέηνηεο μαθληθέο κεηαβνιέο απνζαξζξψλνπλ ηελ νπζηαζηηθή

ζρέζε ηεο λαπηηιίαο κε ηελ Διιάδα, θαη δπλακηηίδνπλ ην ελ Διιάδη λαπηηιηαθφ

θεθάιαην. Οη σο άλσ επηζεκάλζεηο, γίλνληαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθέο αλ ιεθζεί ππφςε ε

είζνδνο λέσ ρσξψλ-παηθηψλ ζηελ λαπηηιηαθή αγνξά, νη νπνίεο θαηαβάινπλ ηζρπξέο

πξνζπάζεηεο λα πξνζειθχζνπλ ην λαπηηιηαθφ θεθάιαην. Ο ιφγνο γηα ηηο αγνξέο ηηο

λνηηναλαηνιηήο Αζίαο, θπξίσο Υνλγθ Κνλγθ θαη ηγθαπνχξε, νη νπνίεο, αθελφο

θεκίδνληαη γηα ηελ επειημία ησλ νηθνλνκηψλ ηνπο θαη ηελ ζηαζεξφηεηα ηεο λνκνζεζία

οηνπο, αθεηέξνπ, ακέζσο κεηά ηελ αλαθνίλσζε ηεο σο άλσ ππνρξεσηηθήο εηζθνξάο,

θηλήζεθαλ αζηξαπηαία , πξνθεηκέλνπ λα πξνζειθχζνπλ ηνπο Έιιελεο εθνπιηζηέο

(Αλψλπκνο, 2014a).

Δ. Ο ζεζκηθόο αληαγωληζκόο γηα ηελ θνξνινγία ηωλ λαπηηιηαθώλ επηρεηξήζεωλ

Μεηά ηελ εηζαγσγή ηεο ρψξαο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, θαη θπξίσο κεηά ηελ

πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη θαη πξνζθάησο ηεο Ληζζαβψλαο, νη νπνίεο θαηά πνιχ

ελίζρπζαλ ηελ ξπζκηζηηθή εμνπζία ηεο Έλσζεο έλαληη ησλ θξαηψλ κειψλ, ν

θαζνξηζκφο ηεο λνκνζεζίαο ζε κηα νινέλα θαη απμαλφκελε ζεηξά δεηεκάησλ, έπαςε

λα είλαη αξκνδηφηεηα ησλ εζληθψλ Κπβεξλήζεσλ, θαη ζε κεγαιχηεξν ή κηθξφηεξν

βαζκφ θαηέζηε ππφζεζε ηνπ επξσπατθνχ δηθαίνπ. Όπσο είλαη σζηφζν πξνθαλέο,

απηφ δελ πεξηφξηζε ηνπο επηκέξνπο εζληθνχο αληαγσληζκνχο. Απιψο ηνπο κεηέηξεςε

πιένλ ζε ππφζεζε επξσπατθή, ήηνη ζε κηα πξνζπάζεηα επεξεαζκνχ ηεο επξσπατθήο

λνκνζεηηθήο δηαδηθαζίαο πξνο ηελ κία ή ηελ άιιε θαηεχζπλζε, αλαιφγσο ησλ

εθάζηνηε ζπκθεξφλησλ ηεο θάζε νκάδαο πίεζεο. Δίλαη άιισζηε γλσζηφ, φηη νη

Βξπμέιιεο, φπσο απφ ηελ απέλαληη πιεπξά ηνπ Αηιαληηθνχ ε Οπάζηλγθηνλ,

απνηεινχλ ηνλ θαηεμνρήλ ρψξν ζπγθέληξσζεο ηέηνησλ νκάδσλ πίεζεο.

Ζ λαπηηιία δελ ζα κπνξνχζε λα μεθχγεη απφ ηνλ θαλφλα απηφλ. Σα ηειεπηαία ρξφληα

φιν θαη πιεζαίλνπλ νη θσλέο ζηνπο θφιπνπο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο κε ζηφρν ηελ

επηβνιή εληαίνπ επξσπατθνχ θφξνπ ζηηο λαπηηιηαθέο επηρεηξήζεηο (Αλψλπκνο,

2014b). θνπφο ησλ ρσξψλ θαη ησλ επηρεηξεκαηηθψλ ζπκθεξφλησλ ηα νπνία



- 64 -

πξνσζνχλ ηελ άπνςε απηή είλαη ε εμάιεηςε ηνπ αληαγσληζηηθνχ θνξνινγηθνχ

πιενλεθηήκαηνο ρσξψλ φπσο ε Διιάδα. Ηδηαίηεξεο πηέζεηο πξνο ηνλ ζθνπφ απηφλ

αζθεί ην γεξκαληθφ εθνπιηζηηθφ ιφκππ (Καηζψιε Δ., 2013; Αλψλπκνο, 2014c), ην

νπνίν έρεη έηζη θη αιιηψο ππνζηεί ηζρπξφ πιήγκα ηα ηειεπηαία ρξφληα, θαη βξίζθεηαη

ζε κεγάιν αληαγσληζκφ κε ηελ ειιεληθή εθνπιηζηηθή θνηλφηεηα (Πνπιεξέο, Γ.,

2012). Ζ φιε θαηάζηαζε έρεη δεκηνπξγήζεη ηζρπξφ παξαζθήλην ζηηο Βξπμέιιεο, κε

ηηο δχν πιεπξέο λα πηέδνπλ γηα ηελ επηβνιή ή ηελ κε επηβνιή ηνπ ζρεηηθνχ εληαίνπ

θφξνπ. ε θάζε πεξίπησζε, θαη ππφ ηελ παξνχζα ειιεληθή πξνεδξία ηεο Δπξσπατθήο

Έλσζεο ην ζέκα θαίλεηαη πξνο ην παξφλ λα έρεη παγψζεη, ην νπνίν, φπσο

πξναλαθέξζεθε είλαη πξνο ην ζπκθέξνλ ηεο ειιεληθήο λαπηηιηαθήο θνηλφηεηαο, θαη

ζπλεπαθφινπζα ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο.

Σ. Σειηθά ζπκπεξάζκαηα: λαπηηιία θαη θνξνινγία

Με βάζε ηελ σο άλσ αλάιπζε γίλεηαη θαλεξφο ν ξφινο ηνλ νπνίν κπνξεί λα παίμεη ην

θνξνινγηθφ θαζεζηψο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ λαπηηιηαθνχ θιάδνπ ηεο νηθνλνκίαο κηαο

ρψξαο. Γεδνκέλνπ φηη νη λαπηηιηαθέο επηρεηξήζεηο είλαη θαη‟ αλάγθελ

δηεζλνπνηεκέλεο κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ κε νπνηαδήπνηε βάζε παγθνζκίσο.

Κξηηήξην γηα ην πνπ ζα είλαη απηή ε βάζε απνηεινχλ ηα θίλεηξα πνπ ε θάζε ρψξα

πξνζθέξεη. Πξνθαλψοην επλντθφ θνξνινγηθφ θαζεζηψο κπνξεί λα απνηειέζεη ηέηνην

θίλεηξν. Δμίζνπ, αλ φρη πεξηζζφηεξν ζεκαληηθφ, απφ ην επλντθφ θνξνινγηθφ

θαζεζηψο είλαη ην ζηαζεξφ θνξνινγηθφ θαζεζηψο, νχησο ψζηε ν επηρεηξεκαηίαο λα

είλαη ζε ζέζε λα ππνινγίζεη ζε θάζε ζηηγκή ην θφζηνο ηεο επέλδπζεο θαη ηεο

επηρείξεζεο ηνπ. Καηά ηνχην, ζα πξέπεη λα αληηκεησπηζηνχλ κε κεγάιν ζθεπηηθηζκφ

νη πξφζθαηεο απνθάζεηο ηεο ειιεληθήο Κπβέξλεζεο λα κεηαηξέςεη ρσξίο θακία

πξνεγνχκελε δηαπξαγκάηεπζε ηνλ δηπιαζηαζκφ ηεο θνξνινγίαο ησλ λαπηηιηαθψλ

επηρεηξήζεσλ ζηελ Διιάδα, απφ εζεινληηθφ ζε ππνρξεσηηθφ.

ε κηα επνρή πνπ φιν θαη πεξηζζφηεξεο ρψξεο, θπξίσο ηεο λνηηναλαηνιηθήο Αζίαο,

πξνζπαζνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ επλντθέο ζπλζήθεο γηα λα πξνζειθχζνπλ ην

λαπηηιηαθφ θεθάιαην, ε Διιάδα θαηεπζχλεηαη πξνο ηελ αθξηβψο αληίζεηε

θαηεχζπλζε, πξνθαιψληαο ηελ κήληλ ησλ Διιήλσλ εθνπιηζηψλ. Καη κάιηζηα,

πξάηηεη θαη΄απηφλ ηνλ ηξφπν ζε κία πεξίνδν πνπ ζα πεξίκελε θαλείο λα

εθκεηαιιεπηεί ηελ αχμεζε ηνπ πνζνχ εηζθνξάο επί ησλ κε θαηνίθσλ Βξεηαλίαο, θαη

άξα ζα πξνζπαζνχζε, δεκηνπξγψληαο αθφκα πην επλντθνχο φξνπο λα πξνσζήζεη ηνλ



- 65 -

επαλαπαηξηζκφ ησλ Διιήλσλ εθνπιηζηψλ ηνπ Λνλδίλνπ. ε θάζε πεξίπησζε, ε

απφθαζε απηή πξνθάιεζε ηζρπξέο αληηδξάζεηο θαη ππάξρνπλ ήδε ζθέςεηο εζρεηηθή

δηάηαμε λα θαηαξγεζεί. πκπεξαζκαηηθά, ε θνξνινγία απνηειεί ηζρπξφ φπιν γηα ηελ

ηζρπξνπνίεζε, δηαηήξεζε θαη ελίζρπζε ηνπ ειιεληθνχ λαπηηιηαθφ θεθαιαίνπ. Ζ

λαπηηιία δηαηεξνχζε θαη δηαηεξεί πάληα πξνλνκηαθή ζρέζε κε ηελ Διιάδα. ε κηα

επνρή πνπ ε ρψξα αγσλίδεηαη λα αλαθάκςεη ε ειιεληθή λαπηηιία κπνξεί λα

απνηειέζεη ηζρπξφ πφιν γηα ηελ αλάθακςε, κε ηελ θνξνινγία λα κπνξεί λα

απνηειέζεη ην φπιν γηα ηελ πξνζέιθπζε ηνπ λαπηηιηαθνχ θεθαιαίνπ. Καη απηφ είλαη

θάηη ην νπνίν ην ειιεληθφ Κξάηνο κπνξεί θαη νθείιεη λα αληηιεθζεί.

ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΗΗΗ

ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΝΖΟΛΟΓΗΟ

Δπαγγειία Κνθηεξίδε

Βαζηιηθή Μαδίθα

Α. Δηζαγωγή

Ζ ειιεληθή λαπηηιία αδηακθηζβήηεηα θαηέρεη εμέρνπζα ζέζε παγθνζκίσο θαη ην

γεγνλφο απηφ αληηθαηνπηξίδεηαη, ζην φηη ν παγθφζκηνο εκπνξηθφο ζηφινο αλήθεη θαηά

αμηνζεκείσην πνζνζηφ ζε εηαηξίεο ειιεληθψλ ζπκθεξφλησλ. Όζσλ αθνξά ζηελ

πιεπξά ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο, ε ειιεληθή ζεκαία ζεσξείηαη απφ ηηο πην αμηφπηζηεο,

θαηέρνληαο ηελ έθηε ζέζε παγθνζκίσο (ISL, 2013). Ζ ειιεληθή λαπηηιηαθή δχλακε

δελ απνθηήζεθε μαθληθά, αληηζέησο απνηειεί κία ηζηνξηθή ζπλέρεηα, νη ξίδεο ηεο

νπνίαο εληνπίδνληαη ζηελ ίδηα ηε κπζνινγία. Καζίζηαηαη ινηπφλ πξνθαλήο ν ιφγνο

πνπ ε ειιεληθή λαπηηιία ελ γέλεη θαη ε ειιεληθή ζεκαία εηδηθφηεξα απνηεινχλ έλα

ηφζν θξίζηκν παξάγνληα ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο θαη πξνθαινχλ ην εζληθφ θαη ην

παγθφζκην ελδηαθέξνλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηηο κέξεο καο, ε ειιεληθή πνληνπφξνο

λαπηηιία, ε νπνία θαηέρεη ην 16% πεξίπνπ ηεο παγθφζκηαο ρσξεηηθφηεηαο (ISL,

2013), δηαζέηεη ζπλνιηθά 3.319 πινία ππφ ειιεληθή ζεκαία. Υξεζηκνπνηψληαο

ηζηνξηθά ζηνηρεία γηα ηελ πνξεία πνπ ραξάζζεη ε Διιάδα ζηνλ ηνκέα ηεο λαπηηιίαο,

αιιά θαη πεγέο πνπ απνδεηθλχνπλ έκπξαθηα ηελ ζέζε ηεο ζε παγθφζκην επίπεδν, ζα

αλαθεξζνχκε εθηεηακέλα ζηα ζηνηρεία πνπ αλαδεηθλχνπλ ηελ ειιεληθή ζεκαία. Σν



- 66 -

ειιεληθφ λενιφγην πξνβιέπεη δπν δηαδηθαζίεο εγγξαθήο: ε κία αθνξά ζηα πινία

απνθιεηζηηθά ειιεληθψλ ή ελσζηαθψλ εηαηξηψλ θαη ε άιιε γηα ηα πινία πνπ

εγγξάθνληαη ζηελ Διιάδα σο θεθάιαηα ηνπ εμσηεξηθνχ.

ε απηφ ην ζεκείν, είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ λα ηνληζηεί φηη ε απνλνκή ηεο

ειιεληθήο ζεκαίαο απαηηεί πινηνθηήηε κε ειιεληθή ή ελσζηαθή ππεθνφηεηα ή

εηαηξία κε πνζνζηφ ηνπιάρηζηνλ 50% ειιεληθψλ ή ελσζηαθψλ ζπκθεξφλησλ

(Αληάπαζεο, 2009). Αξρηθά ινηπφλ, ζα ζηαζνχκε θπξίσο ζην ζεζκηθφ θαζεζηψο πνπ

ηζρχεη γηα ηε λαπηηιία, θαηαδεηθλχνληαο ηε ζπληαγκαηηθή βάζε ησλ εθάπαμ

εθδηδφκελσλ λφκσλ, νη νπνίνη θαηά ζπλέπεηα ηξνπνπνηνχληαη κφλνλ κε

αλαζεσξεηηθή Βνπιή (ΝΓ 2687/1953 θαη 107 πλη.) θαη απνηεινχλ ηνλ ηξφπν

λενιφγεζεο ησλ πινίσλ πνπ εγγξάθνληαη σο θεθάιαηα ηνπ εμσηεξηθνχ, παξέρνληαο

απμεκέλε αζθάιεηα ζρεηηθά κε ηελ ηήξεζε ησλ πξνλνκίσλ πνπ ηνπο εμαζθαιίδεη.

Δπηπιένλ, ζα γίλεη αλαθνξά θαη αμηνιφγεζε ηεο δηαδηθαζίαο αιιά θαη ησλ

πξνυπνζέζεσλ, νη oπνίεο αθνινπζνχληαη γηα ηελ εγγξαθή ελφο πινίνπ ζην Δζληθφ

Νενιφγην Πινίσλ, απνθηψληαο έηζη ην δηθαίσκα λα θέξεη ηελ ειιεληθή ζεκαία. Ωο

ζπλέπεηα ινηπφλ, πέξαλ ηεο ηαπηφηεηαο πνπ απνθηά έλα πινίν, δεκηνπξγείηαη γλήζηνο

δεζκφο κεηαμχ πινίνπ-θξάηνπο (genuine link), ν νπνίνο αλάινγα κε ην Νενιφγην

θάζε ρψξαο έρεη ηα δηθά ηνπ θξηηήξηα θαη πξνδηαγξαθέο πνπ κπνξεί λα είλαη ιηγφηεξν

ή πεξηζζφηεξν απζηεξά. ηελ Διιάδα ηα θξηηήξηα εγγξαθήο είλαη ηδηαίηεξα απζηεξά,

γεγνλφο πνπ επηδέρεηαη αμηνιφγεζεο. Πεξαηηέξσ, έρνληαο αλαιχζεη ηελ δηαδηθαζία

λενιφγεζεο, ζα παξνπζηαζηνχλ νη φπνηεο αδπλακίεο απηήο, φπσο είλαη ελδεηθηηθά, ε

ρξνλνβφξα δηαδηθαζία θαη ε δαηδαιψδεο γξαθεηνθξαηηθή πξαθηηθή πνπ παξά ηηο

αιιαγέο πνπ έρνπλ ζπληειεζηεί δελ είλαη βέβαην φηη έρνπλ δηεπζεηεζεί

απνηειεζκαηηθά, κε ζθνπφ λα γίλεη απινχζηεξε θαη θαηά ζπλέπεηα ειθπζηηθφηεξε σο

επηινγή απφ ηνπο Έιιελεο πινηνθηήηεο.

Όηαλ γίλεηαη ιφγνο γηα ηελ ειιεληθή λαπηηιία είλαη αδχλαην ε ηειεπηαία λα λνεζεί

εγρψξηα θαη έμσ απφ ην δηεζλέο επίπεδν, θαζψο ην λαπηηθφ εκπφξην απνηειεί

παγθφζκηα επηρείξεζε πνπ ξπζκίδεηαη θαη‟ αξρήλ απφ δηεζλείο δηαηάμεηο. Απνηειεί

επνκέλσο ζηφρν θάζε θξάηνπο πνπ επηζπκεί λα αλαγλσξίδεηαη σο λαπηηθή δχλακε, λα

απνηειεί ε ζεκαία ηνπ πφιν έιμεο θαη λα απνιακβάλεη δηεζλνχο αλαγλψξηζεο.

Φπζηθά ν αληαγσληζκφο είλαη ζθνδξφο θαη δελ είλαη ιίγα ηα θαηλφκελα

θαηαζηξαηήγεζεο ηνπ. ηελ πξνζπάζεηα απνθπγήο ηέηνησλ θαηλνκέλσλ αζέκηηνπ

αληαγσληζκνχ έρεη ηππηθά θαζηεξσζεί κε δηάθνξεο ζπκβάζεηο, (χκβαζε Γελεχεο



- 67 -

1958, χκβαζε ΖΔ 1982, χκβαζε ΖΔ 1986), ε ππνρξέσζε χπαξμεο γλήζηνπ θαη φρη

ηερλεηνχ δεζκνχ κεηαμχ ηεο ρψξαο λενιφγεζεο θαη ηνπ πινίνπ πνπ λενινγείηαη ζε

απηήλ. Ζ πξαθηηθή σζηφζν αλαηξέπεη ηε ζεσξία. ηελ πξάμε πνιιέο ρψξεο, κε

πξσηεξγάηεο, φπσο ηνλ Παλακά, ηελ Ληβεξία θαη ηελ Κχπξν, πξνβιέπνπλ ειάρηζηεο

πξνυπνζέζεηο γηα ηε ρνξήγεζε ηεο ζεκαίαο ηνπο θαη θαλέλαλ νπζηαζηηθφ δεζκφ. ε

ζπλδπαζκφ κε ηηο πξνλνκηαθέο εξγαηηθέο ζπλζήθεο θαη ηηο θνξνινγηθέο ειαθξχλζεηο

πνπ παξέρνπλ ζηνλ πινηνθηήηε απνηεινχλ ειθπζηηθφηαηεο πξνζθνξέο γηα ηνπο

ηειεπηαίνπο. αλ απάληεζε ζε απηήλ ηελ πξαθηηθή, ηα άιια θξάηε έρνπλ δχν φπια.

Πξψηνλ, ηελ θαθή θήκε ησλ ζεκαηψλ επθαηξίαο σο ζπλέπεηα ηεο έιιεηςεο

αμηνπηζηίαο θαη ηελ πιεζψξα εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ, θαζψο θαη ηελ ίδξπζε

παξάιιεισλ λενινγίσλ απφ ηα ελ ιφγσ θξάηε. Σα παξάιιεια λενιφγηα, απνηεινχλ

ηχπνηο δεχηεξα λενιφγηα ησλ θξαηψλ πνπ ηα πηνζεηνχλ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, ην

θξάηνο δηαηεξεί ην λενιφγην ηνπ, ην νπνίν ζέηεη απζηεξέο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ

εγγξαθή ελφο πινίνπ θαη ζπγρξφλσο έρεη θαη έλα ειαζηηθφηεξν, κε ην νπνίν

πξνζπαζεί λα αληαγσληζηεί ηηο ζεκαίεο αλνηρηνχ λενινγίνπ (Βιάρνο, 2007).

Ζ Διιάδα δελ έρεη κείλεη αλεπεξέαζηε απφ ηηο ελ ιφγσ πξαθηηθέο φπσο δηαθαίλεηαη

απφ ην γεγνλφο φηη εθηά ζηα ελλέα πινία ειιεληθψλ ζπκθεξφλησλ είλαη

εγγεγξακκέλα ζε ζεκαίεο επθαηξίαο. Θα δηεμαρζεί κία πξνζπάζεηα αλάιπζεο ησλ

ζεκαηψλ επθαηξίαο νη νπνίεο επηιέγνληαη πεξηζζφηεξν απφ ηνπο Έιιελεο πινηνθηήηεο

ζε κία πξνζπάζεηα εμαγσγήο θαη θαηαλφεζεο ηεο αηηίαο ηνπ θαηλνκέλνπ. Σέινο,

θξίλεηαη ηδηαίηεξα ζθφπηκν, λα εμεηαζηεί ην δήηεκα ηεο παξάιιειεο ελσζηαθήο

ζεκαίαο, πνπ είρε πξνηαζεί ην 1989 θαη ηειηθψο ε ηδέα εγθαηαιείθζεθε. Γηα ηελ

ζπγγξαθή ηεο εξγαζίαο απηήο, ρξεζηκνπνηείηαη θαηά θχξην ιφγν ε πνηνηηθή έξεπλα.

πγθεθξηκέλα ρξεζηκνπνηνχληαη ειιεληθά θαη μελφγισζζα βνεζήκαηα, ελψ γίλεηαη

ρξήζε ησλ δηαηάμεσλ ηνπ ΚΗΝΓ θαη ΚΓΝΓ (ΦΔΚ, Α΄ 317- ΦΔΚ, Α΄ 57),

επηθεληξψλνληαο θπξίσο ζηα άξζξα πεξί λενιφγεζεο θαη εζληθφηεηαο πινίνπ θαζψο

θαη κέζσ ηεο κειέηεο θεηκέλσλ δηεζλψλ ζπκβάζεσλ θαη δηεζλψλ νξγαληζκψλ. Θα

ρξεζηκνπνηεζνχλ πιεξνθνξίεο απφ ην δηαδίθηπν, πξφηππα θείκελα ζρεηηθά κε ηελ

παξνχζα έξεπλα, ειιεληθή θαη μελφγισζζε βηβιηνγξαθία, ελψ ηέινο

πξνγξακκαηίδνληαη επηζθέςεηο ζε λαπηηιηαθέο εηαηξείεο θαη πξαγκαηνπνίεζε

ζπλεληεχμεσλ κε ηα αξκφδηα πξφζσπα.

Β. Διιεληθό Νενιόγην



- 68 -

χκθσλα κε ηνλ νξηζκφ πνπ δίλεηαη θαηά ην άξζξν 1 §1 ΚΗΝΓ ζπκπεξαίλνπκε φηη

«Πινίνλ, θαηά ηελ έλλνηα ηνπ παξφληνο λφκνπ, είλαη παλ ζθάθνο, ρσξεηηθφηεηνο

θαζαξάο ηνπιάρηζηνλ δέθα θφξσλ πξνσξηζκέλνλ φπσο θηλήηαη απηνδπλάκεσο ελ

ζαιάζζε» (Κακβχζεο, 1982). Κάζε πινίν ινηπφλ, γηα λα κπνξεί λα θηλείηαη ζε

δηάθνξα ιηκάληα μέλσλ ρσξψλ, ππνρξενχηαη λα έρεη εζληθφηεηα δειαδή λα θέξεη ηε

ζεκαία ελφο θξάηνπο. Με άιια ιφγηα, δεκηνπξγείηαη έλαο «γλήζηνο δεζκφο» κεηαμχ

ηεο πνιηηείαο λενιφγεζεο θαη ηνπ πινίνπ. Ο ζχλδεζκνο ηνπ πινίνπ πξνο νξηζκέλε

πνιηηεία δεκηνπξγείηαη κε ηελ εγγξαθή ηνπ ζην Νενιφγην ηεο πνιηηείαο απηήο. Με ηε

ζχλδεζε απηή, φηαλ ην πινίν βξίζθεηαη έμσ απφ ηα φξηα ηεο Πνιηηείαο κε ηελ νπνία

ζπλδέεηαη, ζεσξείηαη φηη απνηειεί ηκήκα απηήο, ηα εκπξάγκαηα δηθαηψκαηα επί ηνπ

πινίνπ δηέπνληαη απφ ην δίθαην ηεο πνιηηείαο ηεο νπνίαο θέξεη ηε ζεκαία (άξζξν 9

ΚΗΝΓ) ελψ ηέινο, απνιακβάλεη ηα πιενλεθηήκαηα πνπ ηπρφλ ε λνκνζεζία ηεο

πνιηηείαο επηθπιάζζεη ζηα εζληθά πινία (Κηάληνπ-Πακπνχθε, 2005). Σν Π.Γ.

11/2000, κε ην κφλν άξζξν ηνπ, ηξνπνπνίεζε ην άξζξν 5 ηνπ ΚΓΝΓ πνπ αθνξά ηελ

νπζηαζηηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ αλαγλψξηζε ηνπ πινίνπ σο ειιεληθνχ. πλεπψο, ε

ηξνπνπνίεζε δελ εθηείλεηαη ζηελ ηππηθή πξνυπφζεζε, δειαδή ηελ εγγξαθή ηνπ

πινίνπ ζε ειιεληθφ λενιφγην, γηα ηελ νπνία πξνβιέπεη ην άξζξν 6 ΚΓΝΓ.

Αλαιπηηθφηεξα, ε νπζηαζηηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ αλαγλψξηζε ηνπ πινίνπ σο

ειιεληθνχ, θαηά ην λέν θείκελν, αθνξά ηελ ηζαγέλεηα ησλ πξνζψπσλ πνπ κπνξνχλ λα

δεηήζνπλ ηελ αλαγλψξηζε ηνπ πινίνπ σο ειιεληθνχ. Σα πξφζσπα απηά κπνξεί λα

είλαη είηε θπζηθά είηε λνκηθά. Δηδηθφηεξα, έρνπλ δηθαίσκα λα δεηήζνπλ ηελ

αλαγλψξηζε ηνπ πινίνπ ηνπο σο ειιεληθνχ ηα θπζηθά πξφζσπα αλ είλαη Έιιελεο

ππήθννη ή θάηνηθνη Δ.Δ θαζψο θαη πξφζσπα πνπ είλαη ζπκβαιιφκελα κέξε ζηε

πκθσλία γηα ηνλ Δπξσπατθφ Οηθνλνκηθφ Υψξν (ΔΟΥ). Σα πξφζσπα απηά έρνπλ

δηθαίσκα λα αλαγλσξίζνπλ ην πινίν ηνπο-άλσ ησλ 1500 θνρ-σο ειιεληθφ, εθφζνλ

ηνπο αλήθεη θαηά πνζνζηφ άλσ ησλ πελήληα εθαηνζηψλ. Οκνίσο ηζρχεη θαη γηα ηα

λνκηθά πξφζσπα (Κακβχζε, 1982- Κηάληνπ- Πακπνχθε, 2005). Διιεληθά, είλαη ηα

λνκηθά πξφζσπα πνπ έρνπλ ηελ έδξα ηνπο ζηελ Διιάδα (άξζξν 10 ΑΚ). Σα λνκηθά

πξφζσπα ησλ θξαηψλ-κειψλ θαη ηεο Δ.Δ θαη ηεο ΔΟΥ, γηα λα κπνξνχλ λα

αλαγλσξίζνπλ πινίν ηνπο σο ειιεληθφ, πξέπεη θαηά ην άξζξν 5 §§1 θαη 3 ΚΓΝΓ, λα

είλαη απφ απηά πνπ αλαθέξνληαη ζην άξζξν 48 §2 ηνπ ΔΚ, δειαδή πξέπεη λα είλαη

εηαηξίεο αζηηθνχ ή εκπνξηθνχ δηθαίνπ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, πξνβιέπεηαη φηη ε

δηαρείξηζε ηνπ πινίνπ ζα αζθείηαη απφ ηελ Διιάδα. Γηα απηφ θαηά ηε λενιφγεζε



- 69 -

ηνπ πινίνπ ζα πξέπεη λα νξίδεηαη εθπξφζσπνο ή εγγπεηήο, θαζψο επίζεο θαη ην

θπζηθφ πξφζσπν ή ν εθπξφζσπνο ηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ, πνπ ζα αζθεί ηε

δηαρείξηζε. Ζ εγθαηάζηαζε ηνπ θπζηθνχ ή λνκηθνχ πξνζψπνπ πξέπεη λα

νινθιεξσζεί ππνρξεσηηθά ζηελ Διιάδα κέρξη θαη ηελ νινθιήξσζε ηεο λενιφγεζεο

(άξζξν 5 §2 ΚΓΝΓ).

Σππηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ αλαγλψξηζε ηνπ πινίνπ σο ειιεληθνχ, απνηειεί ε

εγγξαθή ηνπ ζην ειιεληθφ λενιφγην (άξζξν 6 ΚΓΝΓ). Πξφθεηηαη γηα ηε λενιφγεζε

ηνπ πινίνπ, πνπ γίλεηαη χζηεξα απφ αίηεζε ηνπ ελδηαθεξφκελνπ θαη ζπλίζηαηαη ζε

θαηαρψξεζε ηνπ πινίνπ, κε ηα ζηνηρεία πνπ ην εμαηνκηθεχνπλ ζε δεκφζην βηβιίν πνπ

θαιείηαη Νενιφγην. Σα ζηνηρεία κε ηα νπνία εμαηνκηθεχεηαη έλα πινία είλαη: α) ην

φλνκα β) ε ρσξεηηθφηεηα γ) ν ιηκέλαο λενιφγεζεο θαη δ)ην δηεζλέο ζήκα. (Κακβχζε,

1982- Κηάληνπ-Πακπνχθε, 2005). Αθφηνπ ην πινίν αλαγλσξηζηεί σο ειιεληθφ,

εθνδηάδεηαη κε ην έγγξαθν εζληθφηεηαο θαη έρεη δηθαίσκα λα θέξεη ηελ ειιεληθή

ζεκαία. Ζ αξρή πνπ ελέθξηλε ηελ εζληθφηεηα εθδίδεη ην έγγξαθν ηεο εζληθφηεηαο, ην

νπνίν θέξεη νξηζκέλα ζηνηρεία φπσο νξίδνληαη απφ ην λφκν (άξζξν 7§1 ΚΓΝΓ) θαη

θπιάγνληαη επάλσ ζην πινίν (Αληάπαζεο, 2009). Δλδεηθηηθά πεξηιακβάλεη: i) ην

φλνκα ηνπ πινίνπ, ii) ηνλ αξηζκφ εγγξαθήο, ηε ρψξα θαη ην ιηκάλη, iii) ην δηεζλέο

δηαθξηηηθφ ζήκα ηνπ πινίνπ, iv) ηα θχξηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πινίνπ, v) ην

φλνκα ησλ θαηαζθεπαζηψλ ηνπ πινίνπ, ην έηνο θαηαζθεπήο θαζψο θαη ηε ρψξα, θαη

vi) ην φλνκα θαη ηελ δηεχζπλζε ηνπ ηδηνθηήηε ή ζπληδηνθηεηψλ ηνπ πινίνπ.

Ζ απφθηεζε θαη‟ αξρήλ ηεο θπξηφηεηαο ηνπ πινίνπ κπνξεί λα γίλεη θαηά ηξφπν

πξσηφηππν ή παξάγσγν, δειαδή φηαλ γίλεη αλαγθαζηηθή θαηάζρεζε ηνπ πινίνπ θαη

αθνινπζήζεη πιεηζηεξηαζκφο, (Κακβχζε, 1982). Αξρηθά, ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο

ηνπ δεκνζίνπ δηθαίνπ (ΚΓΝΓ), ε απφθηεζε ηεο θπξηφηεηαο είλαη πάληα πξσηφηππε.

πλεπψο, γίλεηαη αλεμάξηεηα απφ πξνεγνχκελν δηθαίσκα θπξηφηεηαο θαη

πξνζπνξίδεη θπξηφηεηα ειεχζεξε απφ ηα βάξε πνπ πξνυπήξραλ ζην πινίν. Δμάιινπ

πξνζπνξίδεη θπξηφηεηα κφλν ζε πνιηηείεο θαη φρη ηδηψηεο. Αλαιπηηθφηεξα, ζχκθσλα

κε ηνπο θαλφλεο ηνπ δεκνζίνπ δηθαίνπ, νη ηξφπνη απφθηεζεο θπξηφηεηαο πινίνπ είλαη

πξψηνλ, ε θαηάιεςε ή ζχιιεςε πινίνπ «δηθαηψκαηη πνιέκνπ», δεχηεξνλ, ε δήκεπζε

ηνπ πινίνπ, σο παξεπφκελε πνηλή γηα νξηζκέλα αδηθήκαηα πνηληθνχ δηθαίνπ

(ιαζξεκπφξην, πεηξαηεία, παξάλνκε αιηεία), θαη ηέινο, ε θαηάζρεζε πινίνπ ιφγσ



- 70 -

πεηξειατθήο ξχπαλζεο. Ζ απφθηεζε θπξηφηεηαο ελφο πινίνπ επέξρεηαη σζηφζν θαη

κε ηνπο θαλφλεο πνπ πξνβιέπεη ην Ηδησηηθφ δίθαην (ΚΗΝΓ) θαη δελ είλαη άιινη απφ

ηνπο εμήο: i) ε λαππήγεζε φπνπ ζπλάπηεηαη ζχκβαζε αλάκεζα ζηνλ θαηαζθεπαζηή

(λαππεγφ) θαη ζε απηφλ πνπ ζέιεη λα απνθηήζεη ην πινίν (παξαγγειέα), ii) ε

πκβαηηθή απφθηεζε θπξηφηεηαο πινίνπ πνπ δελ είλαη άιιν απφ εκπξάγκαηε

ζχκβαζε κεηαβίβαζεο πινίνπ, απηή δειαδή κε ηελ νπνία ζπληειείηαη ε κεηάζεζε ηεο

θπξηφηεηαο πάλσ ζε απηφ, iii) ε απφθηεζε θπξηφηεηαο αηηία ζαλάηνπ, iv) ε

κεηαβίβαζε κεξίδαο ζπκπινηνθηήηε ζε άιινπο, είηε κε ηελ παξαρψξεζε ηνπ κεξηδίνπ

ηνπ είηε ιφγσ απφιπζεο ηνπ απφ κέινο ηνπ πιεξψκαηνο, v) ε απφθηεζε θπξηφηεηαο

πινίνπ κε εγθαηάιεηςε ζηνλ αζθαιηζηή, φπνπ ν ηειεπηαίνο κέζα ζε πξνζεζκία 30

εκεξψλ κπνξεί λα αξλεζεί ηελ απνδνρή, vi) ε απφθηεζε θπξηφηεηαο κπνξεί λα

γίλεηαη κε θαηαθχξσζε ζε δεκφζην πιεηζηεξηαζκφ, ζηα πιαίζηα ηεο δηαδηθαζίαο

αλαγθαζηηθήο εθηέιεζεο επί ηνπ πινίνπ (άξζξα 992 επφκ. ΚΠνιΓ), θαη vii) ε

ρξεζηθηεζία ηέινο σο ηξφπνο θηήζεο θπξηφηεηαο πινίνπ (άξζξν 292 ΚΗΓΝ)

ρσξίδεηαη ζηελ ηαθηηθή θαη ηελ έθηαθηε. Δηδηθφηεξα, ζηελ ηαθηηθή απαηηείηαη λνκή,

λφκηκνο ηίηινο, θαιή πίζηε ηνπ λνκέα θαη λνκή ηξηψλ εηψλ απφ ηελ θαηαρψξεζε ηνπ

λφκηκνπ ηίηινπ ζην λενιφγην, ελψ ζηελ έθηαθηε ρξεζηθηεζία ν ρξφλνο ηεο λνκήο ηνπ

πινίνπ πξέπεη λα είλαη δεθαεηήο. Σέινο, θαη ζχκθσλα κε φζα αλαθέξζεθαλ

παξαπάλσ έλα πινίν δηαγξάθεηαη απφ ην ειιεληθφ λενιφγην φηαλ εθιείςνπλ νη φξνη

θηήζεο ηεο θπξηφηεηαο είηε θχξηνη είηε παξάγσγνη. Ζ απψιεηα ηεο εζληθφηεηαο

γίλεηαη κε έγγξαθε δήισζε ηνπ Έιιελα πινηνθηήηε ζηε ιηκεληθή αξρή ηνπ ιηκαληνχ

λενιφγεζεο.

Γ. Νενιόγεζε Πινίωλ ωο Κεθαιαίωλ Σνπ Δμωηεξηθνύ (Ν. 2687/1953)

Με ζηφρν ηελ πξνζέιθπζε πεξηζζφηεξσλ πινίσλ ζηελ ειιεληθή ζεκαία απφ

Έιιελεο αιιά θαη θνηλνηηθνχο πινηνθηήηεο θαη ην δηπιαζηαζκφ ζρεδφλ ηεο

πξνζηηζέκελε αμίαο ηεο λαπηηιίαο, πηνζεηείηαη ηειηθψο έλα λέν πιαίζην λενιφγεζεο

πινίσλ ππφ ηελ ειιεληθή ζεκαία. Σν λέν ζρέδην πνπ ππφζρεηαη απινπνίεζε,

βειηηζηνπνίεζε θαη εθζπγρξνληζκφ ησλ δηαδηθαζηψλ λενιφγεζεο πινίσλ ζηελ

ειιεληθή ζεκαία, εθηηκάηαη απφ ην ππνπξγείν φηη ζα ζπκβάιεη ζηελ πξνζέιθπζε

πεξηζζφηεξσλ πινίσλ ζηελ ειιεληθή ζεκαία θαη θπξίσο φηη ζα θαηαζηήζεη καδί κε

κία ζεηξά άιισλ πξνυπνζέζεσλ ηε ρψξα «θνκβηθφ ζεκείν εγθαηάζηαζεο ησλ

δξαζηεξηνηήησλ ησλ μέλσλ λαπηηιηαθψλ εηαηξεηψλ», (Τπνπξγείν Ναπηηιίαο θαη

Αηγαίνπ, 2013).



- 71 -

Αλαιπηηθφηεξα, θαηά ην άξζξν 13 Ν.Γ. 2687/53 ζε ζπλδπαζκφ κε ην άξζξν 107

αλαγλσξίδνληαη σο ειιεληθά ηα πινία πνπ αλήθνπλ ζε αιινδαπέο εηαηξίεο θαη έρνπλ

νιηθή ρσξεηηθφηεηα αλψηεξε ησλ 1500 θφξσλ-εμνκνίσζε πινίσλ λενινγεκέλσλ σο

θεθαιαίσλ εμσηεξηθνχ κε πινία πνπ βξίζθνληαη ππφ ειιεληθή ζεκαία- θαηφπηλ

έθδνζεο εγθξηηηθήο πξάμεο απφ ηε δηνίθεζε (Κακβχζε, 1982- Κηάληνπ-Πακπνχθε,

2005). Δπίζεο, λα ζεκεησζεί φηη, ζχκθσλα κε ηελ ειιεληθή λνκνζεζία,

αλαγλσξίδνληαη σο ειιεληθά ηα πινία πνπ αλήθνπλ ζε πνζνζηφ πνπ ππεξβαίλεη ην

50% ζε Έιιελεο ππεθφνπο ή ζε ειιεληθά λνκηθά πξφζσπα ή ζε ππεθφνπο ησλ

ινηπψλ θξαηψλ-ειψλ ηεο Δ.Δ. ή ζε εηαηξείεο ησλ ινηπψλ θξαηψλ ηεο Δ.Δ. (άξζξν 48

ηεο πλζ. Δ.Κ.), χζηεξα απφ αίηεζε ησλ πινηνθηεηψλ ηνπο, πνπ ζπλνδεχεηαη απφ

ηίηιν θηήζεο θπξηφηεηαο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 5 ηνπ ΚΓΝΓ. Δγθξηηηθή ινηπφλ,

θαιείηαη ε δηνηθεηηθή πξάμε κε ηελ νπνία ην θξάηνο απνδέρεηαη ηελ εηζαγσγή ησλ

μέλσλ θεθαιαίσλ ζηηο ειιεληθέο παξαγσγηθέο επελδχζεηο. πγθεθξηκέλα θαη ζε

αλαθνξά κε ην άξζξν 13 Ν. 2687/1953, απνηειεί: i) ηππηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ

εγγξαθή ηνπ πινίνπ ζηα ειιεληθά λενιφγηα, θαη ii) ζεκέιην ηνπ πξνλνκηαθνχ

θαζεζηψηνο πνπ δηέπεη ην πινίν. Ζ εγθξηηηθή πξάμε πνπ ζηεξίδεηαη ζην Ν.Γ. 2687/53

είλαη δηνηθεηηθή πξάμε, κε απμεκέλε ηππηθή δχλακε (3 §2 Ν.Γ. 2687/1953), είλαη

πξάμε αλέθθιεηε, (άξζξν 3 §3 εδ. α‟ Ν.Γ. 2687/1953). ψζηε λα εμππεξεηείηαη ε

αζθάιεηα θαη ε ζηαζεξφηεηα ζηε ζπλαιιαθηηθή πξαθηηθή θαη πξάμε πνπ δχζθνια

ηξνπνπνηείηαη, θαζψο απηφ κπνξεί λα γίλεη κφλν έπεηηα απφ ζπγθαηάζεζε ηνπ

πινηνθηήηε, ψζηε λα παξέρεηαη εγγχεζε φηη ην θξάηνο δελ ζα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ

εμνπζία ηνπ γηα λα κεηαβάιιεη ηνπο φξνπο ηεο (άξζξν 3§3 εδ. β‟ Ν.Γ. 2687/1953).

Γελ έρεη αλαδξνκηθή ηζρχ θαη ε εγθξηηηθή πξάμε δεκνζηεχεηαη ζηελ Δθεκεξίδα ηεο

Κπβεξλήζεσο.

Δηδηθά Πξνλφκηα αλαγλσξίδνληαη ζηνπο ηδηνθηήηεο λενινγνχκελσλ σο μέλσλ

θεθαιαίσλ πινίσλ θαηά παξέθθιηζε ησλ δηαηάμεσλ ηνπ θνηλνχ δηθαίνπ ηα αθφινπζα

δηθαηψκαηα (άξζξν 13§2 Ν.Γ. 2687/1953). Δλδεηθηηθά πξνβιέπεηαη: i) Διεπζεξία

πψιεζεο θαη ππνζήθεπζεο ηνπ πινίνπ ρσξίο άδεηα ηεο δηνίθεζεο ζε αιινδαπνχο

(πεξ. α), ii) Διεπζεξία δηάζεζεο ηνπ αληηηίκνπ ηεο πψιεζεο ή ππνζήθεο ή

αζθαιηζηηθήο απνδεκίσζεο ηνπ πινίνπ, ρσξίο ππνρξέσζε εηζαγσγήο ζηε ρψξα ηνπ

πνζνχ απηνχ ζε ζπλάιιαγκα (πεξ. β), iii) Διεπζεξία δηαρείξηζεο ησλ εζφδσλ ηνπ

πινίνπ ρσξίο πεξηνξηζκνχο (πεξ. γ), iv) Πεξηνξηζκφο ησλ εηζθνξψλ ζην ΝΑΣ

(πεξ. δ), v) Τπαγσγή ζε δηαηηεζία γηα ηελ επίιπζε αλαθπφκελσλ δηαθνξψλ (πεξ. ε),



- 72 -

θαη vi) Άιινη φξνη ζρεηηθνί κε ην ζθνπφ ηνπ λφκνπ (πεξ. ζ). Δπηπξνζζέησο,

πξνβιέπνληαη θνξνινγηθέο δηεπθνιχλζεηο επλντθφηεξεο ησλ θνηλψλ δηαηάμεσλ, φπσο

ν θαζνξηζκφο θφξσλ θαη ηειψλ κεηαβίβαζεο ζε αιινδαπνχο θαηά ηελ πεξ. ζη‟ ηνπ

άξζξνπ 13§2. Γίλεηαη κεγαιχηεξε επρέξεηα λαπηνιφγεζεο αιινδαπψλ λαπηηθψλ ζε

κεγαιχηεξν πνζνζηφ απφ φηη επηηξέπνπλ νη θνηλέο δηαηάμεηο (άξζξν 7). Δμαίξεζε απφ

θάζε είδνπο αλαγθαζηηθή απαιινηξίσζε (άξζξν 11) θαη θαζνξηζκφο απνδεκίσζεο ζε

πεξίπησζε επίηαμεο (άξζξν 13 §2 πεξ. δ). εκαληηθή ξχζκηζε απνηειεί ε εμ‟ ίζνπ

επλντθή κεηαρείξηζε κε εγρψξηεο νκνεηδείο επηρεηξήζεηο (ίζε κεηαρείξηζε, άξζξν 10),

ελψ ηέινο ππάξρεη δπλαηφηεηα έθθξαζεο ηεο αμίαο ησλ εηζαγφκελσλ θεθαιαίσλ ζε

μέλν λφκηζκα (άξζξν 9).

Γ. Γηαδηθαζία Έθδνζεο Δγθξηηηθήο Πξάμεο

Μέρξη θαη πξφζθαηα ε δηαδηθαζία λενιφγεζεο ήηαλ αξθεηά ρξνλνβφξα θαη ζχλζεηε

δεκηνπξγψληαο δπζρέξεηεο ζηελ ηειηθή έθδνζε ηεο πξάμεο λενιφγεζεο.

Πξνθεηκέλνπ λα εθζπγρξνληζζεί ε δηαδηθαζία θαη θπξίσο λα γίλεη δπλαηή ε

ειεθηξνληθή δηεθπεξαίσζε φισλ απαξαίηεησλ εξγαζηψλ, ζα έπξεπε λα

αληηκεησπηζζεί κία ζεηξά ζνβαξψλ πξνβιεκάησλ, φπσο ηα πνιιά ζεκεία επαθήο ηνπ

ελδηαθεξφκελνπ κε ηηο αξκφδηεο Αξρέο ζε δηαθνξεηηθά ζηάδηα ηεο πθηζηάκελεο

δηαδηθαζίαο. Δπίζεο, έπξεπε λα αληηκεησπηζζνχλ ην εμαηξεηηθά κεγάιν πιήζνο

απαηηνχκελσλ ππνγξαθψλ γηα ηελ έθδνζε ηεο εγθξηηηθήο πξάμεο λενιφγεζεο, νη

ρξνλνβφξεο θαη ρεηξφγξαθεο γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο θαη ην απμεκέλν

δηνηθεηηθφ βάξνο γηα ηνπο ελδηαθεξνκέλνπο. Έσο ηψξα ε δηαδηθαζία γηα ηε

λενιφγεζε ελφο πινίνπ ζηελ ειιεληθή ζεκαία ήηαλ αξθεηά δαηδαιψδεο, θαζψο

πεξλνχζε απφ ζηάδηα θαη ππεξεζίεο ζηα νπνία εκπιέθνληαλ ηξία ππνπξγεία, έιεηπε ε

αμηνπνίεζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηθήο, ελψ ρξεηάδνληαλ 34 ππνγξαθέο

απφ 3 ππνπξγεία θαη ν κέζνο ρξφλνο έθδνζεο κηαο εγθξηηηθήο πξάμεο ήηαλ απφ 5 έσο

6 κήλεο, (Γξάηζνο, 2013). Απφ ζήκεξα, νη ππνγξαθέο γηα ηελ έθδνζε κίαο εγθξηηηθήο

πξάμεο λενιφγεζεο κεηψλνληαη ζε 9, ελψ ν ρξφλνο έθδνζεο ζα είλαη κέρξη 10 εκέξεο,

πιένλ ηνπ ρξφλνπ δεκνζίεπζεο ζην Φχιιν ηεο Δθεκεξίδαο ηεο Κπβεξλήζεσο.

Γεκηνπξγείηαη εηδηθή ππεξεζία κίαο ζηάζεο ζην ππνπξγείν Ναπηηιίαο γηα ηελ

ππνδνρή θαη δηαρείξηζε αηηήζεσλ λενιφγεζεο, απνζαθελίδνληαη ηα απαηηνχκελα

δηθαηνινγεηηθά κε απνθπγή επαλππνβνιήο ηνπο ζε δηαθνξεηηθά ζηάδηα, ελψ

δεκηνπξγείηαη ειεθηξνληθή ππεξεζία κε βάζε δεδνκέλσλ, πνπ ζα κπνξεί λα



- 73 -

ππνβάιιεηαη θαη λα παξαθνινπζείηαη κία αίηεζε λενιφγεζεο. (Τπνπξγείν Ναπηηιίαο

θαη Αηγαίνπ, 2013). Δπηπιένλ, δεκηνπξγείηαη θαη εηδηθή ηζηνζειίδα γηα πιεξνθνξίεο

επί ησλ αηηεκάησλ ησλ ζπλαιιαζζφκελσλ ζηε δηεχζπλζε (niologio.hcg.gr).

Κιείλνληαο, ζε ζπλεξγαζία κε ην ππνπξγείν Οηθνλνκηθψλ, ππάξρνπλ πξφζζεηεο

βειηηψζεηο απφ ηνλ Απξίιην ηνπ 2013 ζηηο δηαδηθαζίεο κε απινπνίεζε ηεο

δηαδηθαζίαο εθηεισληζκνχ θαη έληαμε ησλ παξαβφισλ θαη ησλ ηειψλ λενιφγεζεο

ζην λέν ζχζηεκα ειεθηξνληθήο πιεξσκήο (e-niologio).

Δ. εκαίεο Δπθαηξίαο

Κάζε πινίν ππνρξενχηαη λα απνθηήζεη ηελ εζληθφηεηα ελφο θξάηνπο ψζηε λα δχλαηαη

λα εθηειεί λφκηκα πιφεο. Οη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο ε εζληθφηεηα απνηειεί

απαξαίηεην ζηνηρείν γηα ηελ λνκηκφηεηα ηνπ πινίνπ είλαη πνηθίινη. Αξρηθά, ε

εζληθφηεηα πξνζδίδεη ζην πινίν αλαγλσξηζηκφηεηα θαη ην δηθαίσκα πιεχζεο ζηε

ζάιαζζα. Πινία αγλψζηνπ εζληθφηεηαο ζπλδένληαη κε εγθιεκαηηθέο ελέξγεηεο,

ιαζξεκπφξην, πεηξαηεία θαη ηα φξγαλα θάζε θξάηνπο έρνπλ θαζήθνλ λα

θαηαζηείινπλ, λα ειέγμνπλ θαη λα ζηακαηήζνπλ ηνλ πινπ ησλ. Δπίζεο, ε αλνηρηή

ζάιαζζα δελ ππάγεηαη ζην δίθαην θαλελφο θξάηνπο. Όια ηα θξάηε έρνπλ

ππνρξεψζεηο ζηελ αλνηρηή ζάιαζζα (ππνρξεψζεηο κε ξχπαλζεο, κε ελφριεζεο

άιισλ πινίσλ) αιιά ζε θακία πεξίπησζε δε κπνξεί θξάηνο λα αμηψζεη θπξηαξρηθά

δηθαηψκαηα ζηελ αλνηρηή ζάιαζζα (Ρνχθνπλαο, 2006). Σα πινία πνπ θηλνχληαη ζηελ

αλνηρηή ζάιαζζα είλαη απαξαίηεην λα ππάγνληαη ζηνλ ξπζκηζηηθφ έιεγρν θαη ζην

δίθαην θάπνηνπ θξάηνπο γηα λα κπνξνχλ λα ξπζκηζηνχλ ηπρφλ πξνθχπηνπζεο

δηαθνξέο κεηαμχ πινίσλ, λα εληνπίδεηαη ην εθαξκνζηέν δίθαην αιιά θαη γηα λα

αλήθεη ην πινίν ζε κία έλλνκε ηάμε ε νπνία ζα είλαη ππεχζπλε γηα απηφ θαη ζα έρεη

ην θαζήθνλ θαη ην δηθαίσκα λα αμηψλεη ηε ζπκκφξθσζε ηνπ πινίνπ ζηηο εζληθέο θαη

δηεζλείο δηαηάμεηο, θαη λα επηβάιιεη πνηλέο γηα ηα παξαπηψκαηα ηνπ πιεξψκαηνο ή

ηνπ πινηνθηήηε (Ρνχθνπλαο, 2006, Αληάπαζεο 2009). Ζ εζληθφηεηα ηνπ πινίνπ

πξνζδίδεηαη κε ηελ εγγξαθή ηνπ πινίνπ ζην λενιφγην ελφο θξάηνπο θαη έθηνηε ην

πινίν ζεσξείηαη φηη ππάγεηαη ζηνπο λφκνπο ηνπ θξάηνπο λενιφγεζεο. ρεηηθά κε ηα

λενιφγηα θάζε θξάηνπο, είλαη απαξαίηεηεο κεξηθέο δηεπθξηλίζεηο. Καηαξράο, ην θάζε

θξάηνο είλαη ειεχζεξν λα ζέζεη ηηο φπνηεο πξνυπνζέζεηο θξίλεη απαξαίηεηεο γηα λα

επηηξέςεη ηελ εγγξαθή ελφο πινίνπ ζην λενιφγην ηνπ. Παξφηη έρνπλ ππάξμεη

πξνζπάζεηεο γηα θνηλέο δηεζλήο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο (ελδεηθηηθά: Paris MOU,

χκβαζε ΖΔ 1986 γηα ηνπο φξνπο λενιφγεζεο πινίσλ) γηα λα επηηεπρζεί κία



- 74 -

νκνηνκνξθία, ε πξαγκαηηθφηεηα δείρλεη φηη νη πξνυπνζέζεηο πνηθίινπλ θαηά πνιχ

απφ θξάηνο ζε θξάηνο. Παξνπζηάδεηαη κε απηφ ηνλ ηξφπν ην θαηλφκελν λα

εκθαλίδνληαη πνιχ δηαθνξεηηθνί ηχπνη λενινγίσλ. Έλα λενιφγην πνπ ζέηεη απζηεξέο

πξνυπνζέζεηο (ειηθία πινίνπ, ειέγρνπο, ε ηζαγέλεηα ηνπ πινηνθηήηε ή έδξα ηεο

εηαηξίαο λα ηαπηίδεηαη κε ην θξάηνο πνπ δεηείηαη ε λενιφγεζε) θαιείηαη απζηεξφ,

ελψ ζηελ αληίζεηε πεξίπησζε, θαιείηαη αλνηρηφ.

Σν δήηεκα, πνπ έρεη απαζρνιήζεη πεξηζζφηεξν ηε δηεζλή θνηλφηεηα σο πξνο ηηο

πξνυπνζέζεηο, είλαη απηφ ηεο πξνυπφζεζεο ηεο ηζαγέλεηαο ηνπ πινηνθηήηε ή ηεο

έδξαο ηεο εηαηξίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, έρεη αμησζεί κε δηεζλείο ζπκβάζεηο, κεηαμχ

θξάηνπο θαη πινίνπ λα ππάξρεη γλήζηνο δεζκφο (Γηεζλήο ζπλζήθε ηεο Γελεχεο γηα

ηελ Αλνηρηή Θάιαζζα, 1958, genuine link) κε ηελ έλλνηα φηη ν πινηνθηήηεο ή ε

εηαηξία πξέπεη λα έρνπλ άκεζε ζρέζε κε ην θξάηνο. Ζ πξνζπάζεηα απηή

ζπληειέζηεθε κεηαμχ άιισλ, ψζηε λα δχλαηαη ην θάζε θξάηνο λα εθκεηαιιεχεηαη ηα

πινία εζληθψλ ζπκθεξφλησλ ηνπ, ηα νπνία ζα απνηειέζνπλ ζεκαληηθφ θνκκάηη ηεο

νηθνλνκίαο ηνπ. Δπίζεο, παξαηεξήζεθε φηη πνιιά απφ ηα θξάηε πνπ αξθνχληαλ ζε

έλαλ απιψο ηερλεηφ δεζκφ, δελ ηεξνχζαλ ηνπο απαξαίηεηνπο ειέγρνπο ζηα πινία γηα

ράξε ηεο εγγξαθήο φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξσλ κε απνηέιεζκα πνιιά λαπηηθά

αηπρήκαηα λα πξνέξρνληαη απφ ηέηνηεο ζεκαίεο (ITF, Seafarers, FOCS). Δίλαη

μεθάζαξν, φηη ε λενιφγεζε πινίσλ απνηειεί ηεξάζηηα πεγή εζφδσλ γηα ην θξάηνο

θαζψο ν πινηνθηήηεο θνξνινγείηαη ζην θξάηνο λενιφγεζεο. πγρξφλσο, πξνζδίδεη

ζην θξάηνο θχξνο ζην δηεζλέο ζηεξέσκα θαζψο ε λαπηηιία είλαη θαηεμνρήλ δηεζλήο

θαη είλαη πςίζηεο ζεκαζίαο λα ζεσξεζεί έλα θξάηνο κεγάιε λαπηηθή δχλακε, αθφκα

θαη αλ ηα πινία πνπ δηαζέηεη δελ είλαη δηθψλ ηνπ νπζηαζηηθά ζπκθεξφλησλ αιιά

κφλν ηππηθά, φπσο πξνθχπηεη απφ ηελ εγγξαθή ηνπο. πκπεξαζκαηηθά, είλαη εκθαλήο

ε αηηία ηεο κε ζπκκφξθσζεο νξηζκέλσλ θξαηψλ κε ηνλ φξν ηνπ γλήζηνπ δεζκνχ θαη

ηελ επηινγή ηεο εγγξαθήο πνζφηεηαο πινίσλ ζηα λενιφγηα ηνπο, ζπρλά ζε βάξνο ηεο

αζθάιεηαο ηφζν ηνπ πιεξψκαηνο φζν θαη ηνπ πεξηβάιινληνο (Βιάρνο 2007).

Σα λενιφγηα ησλ θξαηψλ πνπ γηα ηελ εγγξαθή ελφο πινίνπ ζέηνπλ ειάρηζηεο

πξνυπνζέζεηο, ζρεηηδφκελεο ζπλήζσο κε ηελ πιεξσκή ελφο ηηκήκαηνο θαη ρσξίο

θακία πξνυπφζεζε ηζαγέλεηαο ηνπ πινίνπ ή έδξαο ηεο εηαηξίαο, έρνπλ επηθξαηήζεη κε

ηνλ φξν ζεκαίεο επθαηξίαο (FOC). πλήζσο ε έιιεηςε απζηεξψλ πξνυπνζέζεσλ,



- 75 -

ζπλδπάδεηαη κε επκελή θνξνινγηθή κεηαρείξηζε, απφιπηε ειεπζεξία επηινγήο

πιεξψκαηνο, (πνιιά θξάηε κε απζηεξφ λενιφγην αμηψλνπλ ηελ πξφζιεςε

πιεξψκαηνο ηζαγέλεηαο ηνπο), ην νπνίν θπζηθά ππάγεηαη ζηνπο εξγαζηαθνχο λφκνπο

θαη ζηα κηζζνιφγηα ηνπ θξάηνπο απηνχ θαη φρη ηεο εζληθφηεηαο ηνπ πινηνθηήηε, θαη

φπσο πξνειέρζε, ηα πινία ππφθεηληαη ζε ειάρηζηνπο ειέγρνπο (Φξάγγνπ, 2009).

πλδπαζηηθά, ηα παξαπάλσ ζπληζηνχλ έλα κεγάιν δέιεαξ γηα ηνπο πινηνθηήηεο νη

νπνίνη επηιέγνπλ θαηά θφξσλ ζεκαίεο επθαηξίαο γηα ηελ εγγξαθή ησλ πινίσλ ηνπο.

χκθσλα κε έξεπλα ηνπ ISL πνπ δηεμήρζε ην 2012, ην 70% ηνπ παγθφζκηνπ ζηφινπ

είλαη εγγεγξακκέλν ζε ζεκαίεο επθαηξίαο κε πξψηε πξνηίκεζε ηεο ζεκαίαο ηνπ

Παλακά αθνινπζνχκελε απφ ηηο ζεκαίεο ηεο Ληβεξίαο θαη ησλ λήζσλ Μάξζαι. Ζ

ίδηα έξεπλα πνπ ζέηεη ηελ Διιάδα σο πξψηε δχλακε ζηελ παγθφζκηα ρσξεηηθφηεηα

(Dead Weight Tonnage: DWT), θαηέδεημε φηη νη εηαηξίεο ειιεληθψλ ζπκθεξφλησλ

θαη νη Έιιελεο πινηνθηήηεο πξνηηκνχλ ηηο ζεκαίεο ηεο Ληβεξίαο, ηνπ Παλακά θαη ησλ

Νήζσλ Μάξζαι γηα ηελ εγγξαθή ησλ πινίσλ ηνπο. Έξεπλα πνπ δηεμήγαγε ε ειιεληθή

θπβέξλεζε ην 2013 θαηαδεηθλχεη φηη απφ ηα 3.760 πινία ειιεληθψλ ζπκθεξφλησλ

πνπ ππήξραλ ην 2012 κφλν ηα 862 έθεξαλ ηελ ειιεληθή ζεκαία.

ην ζεκείν απηφ, θξίλεηαη ζθφπηκν λα αλαθεξζνχλ κε πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο νη

θπξηφηεξεο ζεκαίεο επθαηξίαο πνπ επηιέγνληαη απφ ηνπο Έιιελεο πινηνθηήηεο.

Αξρηθά, ε ζεκαία ηνπ Παλακά δελ απαηηεί θακία απνιχησο πξνυπφζεζε εζληθφηεηαο.

Δπηπιένλ, εθαξκφδεη έλα ζχζηεκα φπνπ δελ παξαθξαηεί θαλέλα θφξν απφ ην

εηζφδεκα πνπ πξνέξρεηαη απφ ην πινίν εθφζνλ απηφ ηειεί δηεζλήο πιφεο.

πλερίδνληαο, ε ζεκαία ησλ λήζσλ Μάξζαι απαηηεί απφ ηνπο αιινδαπνχο

πινηνθηήηεο λα ηδξχζνπλ εηαηξία ζην έδαθφο ηνπο εθφζνλ επηζπκνχλ λα εγγξαθνχλ

ζε απηήλ. Παξαηεξείηαη, παξά ηαχηα, κία ηδηαίηεξε πξνηίκεζε ηεο ζεκαίαο απηήο απφ

ηνπο Έιιελεο κε εηαηξίεο εηζεγκέλεο ζην ρξεκαηηζηήξην ιφγσ ηνπ γεγνλφηνο φηη, κε

απηφλ ηνλ ηξφπν, νη εηαηξίεο ηνπο ππάγνληαη ζηελ επλντθφηεξε λνκνζεζία ησλ ΖΠΑ.

Δπηπξνζζέησο, νη λήζνη Μάξζαι έρνπλ αλαζέζεη ην λενιφγην ηνπο ζε ηδησηηθή

εηαηξία θαη φρη ζε θξαηηθφ θνξέα πνπ αδηακθηζβήηεηα παξέρεη εγγπήζεηο

αλεμαξηεζίαο απφ ηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηνπ θξάηνπο θαη

κεγαιχηεξε αζθάιεηα απφ ηηο πνιηηηθέο επηξξνέο. Παξέρεη, ελ νιίγνηο, αμηφπηζηεο

ππνζρέζεηο ζηαζεξφηεηαο. Κιείλνληαο ηελ ζχληνκε αλάιπζε, αλαθνξηθά κε ηε

Ληβεξία, ζεκεηψλεηαη φηη ε δηνίθεζε ηνπ λενινγίνπ ηεο έρεη αλαζέζεη ζε έλα

ζπλεηαηξηζκφ εγθαηεζηεκέλν ζηηο ΖΠΑ, ν νπνίνο δηέπεηαη απφ ην ακεξηθάληθν



- 76 -

δίθαην. Οη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο επηιέγεηαη απηή ε ζεκαία απφ ηνπο Έιιελεο δε

δηαθέξνπλ απφ ηνπο ιφγνπο πνπ επηιέγεηαη θαη ε ζεκαία ησλ λήζσλ Μάξζαι

(Βιάρνο, 2007, Φξάγγνπ, 2009).

Αμηνινγψληαο ζπλνιηθά ηηο ζεκαίεο επθαηξίαο, είλαη ζεκαληηθή ε ζπλαηζζεκαηηθή

απνδέζκεπζε απφ ην ζθνδξφ δηεζλή πφιεκν πνπ έρνπλ δερζεί θαη ε πηνζέηεζε κίαο

αληηθεηκεληθήο νπηηθήο. Αξρηθά είλαη αδηακθηζβήηεην φηη έλαο πινηνθηήηεο επηιέγεη

κία ζεκαία κε θξηηήξηα νηθνλνκηθά θαη φρη παηξησηηθά ή ζπλαηζζεκαηηθά. Ο

πινηνθηήηεο είλαη πξσηίζησο επηρεηξεκαηίαο. Δπνκέλσο είλαη απνιχησο θαηαλνεηή ε

ηάζε ησλ πινηνθηεηψλ λα ζηξέθνληαη πξνο ηηο ζεκαίεο πνπ ηνπο πξνζθέξνπλ ηηο

επλντθφηεξεο παξνρέο εθφζνλ θαη ε επηινγή ζεκαίαο απνηειεί κία αγνξά κε ηελ

επξεία, εκπνξηθή έλλνηα ηνπ φξνπ, πνπ δηέπεηαη απφ ηνπο θαλφλεο ηεο επλντθφηεξεο

πξνζθνξάο. Παξά ηαχηα είλαη επίζεο γεγνλφο, φηη πνιιέο ζεκαίεο επθαηξίαο

πξνζειθχνπλ ηνπο πινηνθηήηεο κε αζέκηηα κέζα πνπ είλαη αδχλαην λα αγλνεζνχλ

απφ ηε δηεζλή θνηλφηεηα ιφγσ ησλ αξλεηηθψλ επηπηψζεσλ πνπ έρνπλ ηφζν ζην

πεξηβάιινλ φζν θαη ζηα πιεξψκαηα πνπ ππάγνληαη ζην αλεπαξθέο εξγαηηθφ ηνπο

δίθαην, θαζψο πξφθεηηαη γηα θξάηε απέρνληα απφ ην πξφηππν ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο

δηθαίνπ, πνπ επηβάιιεη ηελ αζθάιεηα ηνπ αζζελέζηεξνπ. Με αθνξκή ηνλ κεγάιν

αξηζκφ λαπηηθψλ αηπρεκάησλ πνπ ζπλδένληαλ κε πινία ησλ ζεκαηψλ επθαηξίαο, νη

ιηκεληθέο αξρέο επέβαιιαλ θξαηήζεηο ζηα πινία κε ζεκαίεο FOC θαη ηνπο

απαγφξεπαλ ηνλ πινπ κέρξη λα νινθιεξψζνπλ ηνπο ειέγρνπο αζθαιείαο θαη εθφζνλ

ην πινίν θξηλφηαλ αλεπαξθέο ε θξάηεζε ζπλερηδφηαλ (Βιάρνο 2007). Με ηελ Paris

MOU ζπκθσλήζεθε ε κεληαία έθδνζε κίαο «καχξεο ιίζηαο» ζηελ νπνία ζα

αλαθέξνληαλ ηα πινία πνπ μεπεξλνχζαλ ηνπο δψδεθα κήλεο θξάηεζεο. Με απηφλ ηνλ

ηξφπν ε δηεζλήο θνηλφηεηα ζα ελεκεξσλφηαλ γηα ην πνηεο ζεκαίεο ζα αληηκεηψπηδαλ

ηε ρεηξφηεξε κεηαρείξηζε εθφζνλ ακαπξσλφηαλ ηνπο φλνκα ηεο εμαηηίαο ηνπ

θαηλνκέλνπ ηεο θξάηεζεο θαη απηφ ίζσο απνηεινχζε απνηξεπηηθφ παξάγνληα ζηελ

επηινγή ελφο πινηνθηήηε.

Αξγφηεξα, ε πξαθηηθή δεκηνχξγεζε θαη άιιεο ιίζηεο (Paris MOU, ιεπθή-άξηζηε,

γθξη-επαξθήο) θαη αλαθέξνληαλ νη ρψξεο πνπ θαηείραλ ηηο θαιχηεξεο θαη ηηο

ρεηξφηεξεο ζέζεηο. Οη ζεκαίεο επθαηξίαο θαηείραλ ζηαζεξά ηηο πεξηζζφηεξεο ζέζεηο

ζηε καχξε ιίζηα αιιά κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ πνιιέο ζεκαίεο επθαηξίαο άξρηζαλ

λα ζπκκνξθψλνληαη ζηνπο δηεζλήο θαλνληζκνχο αζθαιείαο θαη αμηνπινΐαο θαη λα

αλαξξηρνχληαη ζηελ θαηάηαμε. Υαξαθηεξηζηηθφηεξν είλαη ην παξάδεηγκα ηεο



- 77 -

Ληβεξίαο πνπ ζήκεξα αλήθεη ζηε ιεπθή ιίζηα, απφδεημε φηη είλαη κία άξηζηε ζεκαία

παξφηη ζεκαία επθαηξίαο. ε απηφ ην ζεκείν αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη θαη ε ειιεληθή

ζεκαία αλήθεη ζηελ ιεπθή ζεκαία σο ππφδεηγκα αμηνπινΐαο θαη αζθάιεηαο (Paris

MOU, white list, 2012). Παξαηεξείηαη επνκέλσο ε ηάζε ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ γηα

αληηθεηκεληθφηεξε κεηαρείξηζε ησλ ζεκαηψλ επθαηξίαο θαη απνδέζκεπζεο ηνπο απφ

ηελ άθξηηε δαηκνλνπνίεζε πνπ είραλ ππνζηεί, φρη πάληα άδηθα. Δθφζνλ κία ζεκαία

πιεξνί φιεο ηηο απαηηνχκελεο πξνδηαγξαθέο νθείιεη λα αληηκεησπίδεηαη σο ζεκαία

θαιήο πνηφηεηαο αλεμάξηεηα απφ ην αλ ζέηεη πξνυπνζέζεηο εζληθφηεηαο ή φρη θαζψο

θαη ε ίδηα ε λαπηηιία είλαη κία εκπνξηθή δξάζε παγθφζκηα.

Σ. Παξάιιεια θαη Γηεζλή Νενιόγηα (Bis)

Πξνο απνθιεηζκφ ηεο θπγή ησλ πινηνθηεηψλ ηνπο απφ ηα εζληθά λενιφγηα θαη ηελ

πξνζρψξεζε ησλ ηειεπηαίσλ ζε ζεκαίεο επθαηξίαο, αιιά θαη πξνο απφθηεζε

αληαγσληζηηθψλ λενινγίσλ, αξθεηά θξάηε θαηέθπγαλ ζηελ εγθαζίδξπζε δεχηεξσλ

λενινγίσλ, ηα νπνία δηαηεξνχλ παξάιιεια κε ηα εζληθά ηνπο, αιιά ζε ζχγθξηζε κε

απηά δηέπνληαη απφ επλντθφηεξνπο θαλνληζκνχο. Γηα ηα λενιφγηα απηά

ρξεζηκνπνηείηαη ν θνηλφο φξνο bis θαη δηαθξίλνληαη ζε παξάιιεια θαη ζε δηεζλή.

Πξφθεηηαη γηα ζεκαίεο απζηεξφηεξεο απφ ηηο ζεκαίεο επθαηξίαο θαη ζεκαληηθά

ειαζηηθφηεξεο απφ ηα παξαδνζηαθά λενιφγηα πνπ πξνζπαζνχλ λα εμαιείςνπλ ηα

κεηνλεθηήκαηα θαη λα ζπλδπάζνπλ ηα πιενλεθηήκαηα ησλ άιισλ δπν θαηεγνξηψλ

(Βιάρνο, 2007, ππξνπνχινπ, Γηπισκαηηθή εξγαζία). Σα παξάιιεια λενιφγηα

βαζίδνληαη ζηε ζρέζε ηνπ θξάηνπο κε πξψελ απνηθίεο ηνπ ή κε θάπνηα εμαξηψκελε

πεξηνρή ηνπ φπνπ θαη είλαη εγθαηεζηεκέλα. ηα πιενλεθηήκαηα ησλ λενινγίσλ

απηψλ πεξηιακβάλεηαη ε ρακειή έσο κεδακηλή θνξνινγία, ε κείσζε ηνπ θφζηνπο κε

εμάιεηςε ησλ πεξηνξηζκψλ φζσλ αθνξά ζηελ επάλδξσζε ηνπ πινίνπ θαη

ειαζηηθφηεξεο εηήζηεο επηζεσξήζεηο. Σειηθά βαζηθφ πιενλέθηεκα ησλ παξάιιεισλ

λενινγίσλ είλαη φηη ν πινηνθηήηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα πςψλεη ηε ζεκαία ηνπ

θξάηνπο ηνπ θαη ην πινίν λα απνιακβάλεη ηεο πξνζηαζίαο ηνπ θξάηνπο ηεο ζεκαίαο

ηνπ (Βιάρνο, 2007). Αλαθνξηθά θάπνηα θξάηε πνπ δηαζέηνπλ παξάιιειν λενιφγην

είλαη ε Γαιιία (Νήζνη Kerguelen), Αγγιία (Βεξκνχδεο, Γηβξαιηάξ, Isle of Man),

Ηζπαλία (Μαδέξα) θαη Οιιαλδία (Οιιαλδηθέο Αληίιιεο).

Σα δηεζλή λενιφγηα είλαη εγθαηεζηεκέλα ζην έδαθνο ηνπ θξάηνπο πνπ ηα

δεκηνχξγεζε. Ο ζθνπφο ηεο ίδξπζεο ηνπο είλαη αληίζηνηρνο κε απηφλ ηεο δεκηνπξγίαο



- 78 -

ησλ παξάιιεισλ, αιιά δελ πεξηνξίδεηαη εθεί. Σα δηεζλή λενιφγηα απεπζχλνληαη θαη

ζε αιινδαπνχο πινηνθηήηεο θαη επηηξέπνπλ ηελ εγγξαθή ζε απηά ηεξνχκελσλ

νξηζκέλσλ πξνυπνζέζεσλ ζρεηηδφκελεο θπξίσο κε ηελ έδξα ηεο εηαηξίαο ή ηα

ζπκθέξνληα ηεο εηαηξίαο πνπ δεηεί ηελ εγγξαθή. Σα πινία ππάγνληαη ζε εηδηθνχο

θαλνληζκνχο φζσλ αθνξά ηελ επάλδξσζή, ηε δηνίθεζε θαη ηε δηαρείξηζε.

πγθεθξηκέλα είλαη ζπλήζεο ν πεξηνξηζκφο ν πινίαξρνο ή έλα πνζνζηφ ηνπ

πιεξψκαηνο λα πξνέξρνληαη απφ ηελ Έλσζε. Πέξαλ απηψλ ησλ πεξηνξηζκψλ φκσο

ηα δηεζλή λενιφγηα παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα πξφζιεςεο αιινδαπνχ πιεξψκαηνο ππφ

ην εξγαηηθφ δίθαην ηεο ρψξαο θαηαγσγήο ηνπ κε απνηέιεζκα λα κεηψλεηαη ζεκαληηθά

ην θφζηνο επάλδξσζεο. Δπίζεο παξέρνπλ ζεκαληηθέο θνξνινγηθέο ειαθξχλζεηο,

απαιιαγή απφ θνηλσληθέο εηζθνξέο θαη θαζηζηνχλ ζεκαληηθά επθνιφηεξε ηε

δαλεηνιεςία. Σέινο, έρνπλ απιή θαη γξήγνξε δηαδηθαζία εγγξαθήο θαη δε ζέηνπλ

πεξηνξηζκνχο ζρεηηδφκελνπο κε ηνλ ηχπν ησλ πινίσλ (Βιάρνο, 2007). Οη έιεγρνη

είλαη απζηεξνί θαη ζρνιαζηηθνί γηα λα εμαζθαιίδεηαη ε αμηνπινΐα ησλ πινίσλ αιιά

απηφ δελ απνηειεί ηξνρνπέδε ζηελ επηινγή ησλ δηεζλψλ λενινγίσλ απφ ηνπο

πινηνθηήηεο θαζψο ηα πιενλεθηήκαηα ηα θαζηζηνχλ δειεαζηηθά θαη ηειηθά κπνξεί λα

εηπσζεί φηη αληαγσλίδνληαη απνηειεζκαηηθά ηηο ζεκαίεο αλνηρηνχ λενινγίνπ. Κξάηε

πνπ δηαζέηνπλ δηεζλή λενιφγηα είλαη ε Ννξβεγία (NIS), ε Γεξκαλία (GIS), ε Γαιιία

(Wallis and Futuna islands) θαη ε Ηηαιία (I.R.L). Ζ απαξίζκεζε δελ είλαη

πεξηνξηζηηθή, (Βιάρνο, 2007, ππξνπνχινπ, Γηπισκαηηθή Δξγαζία).

Γηα ηελ αληηθεηκεληθή αμηνιφγεζε ησλ λενινγίσλ bis πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη θάπνηα

έρνπλ ραξαθηεξηζηεί σο ζεκαίεο επθαηξίαο ιφγσ ησλ ειαζηηθψλ ειέγρσλ ησλ πινίσλ

απφ ην θξάηνο ζεκαίαο θαη ειιηπνχο ηήξεζεο ησλ θαλνληζκψλ αζθαιείαο. ε απηέο

ηηο πεξηπηψζεηο ηα πινία ππφ ηε ζεκαία απηή θξαηνχληαη ζηνπο ιηκέλεο ησλ άιισλ

θξαηψλ θαη δέρνληαη έθηαθηνπο ειέγρνπο φπσο ζπκβαίλεη θαη ζηα πινία πνπ νη

ζεκαίεο ηνπο ζεσξνχληαη ζεκαίεο επθαηξίαο. Γελ είλαη επνκέλσο, ε επηινγή ελφο

δηεζλνχο ή παξάιιεινπ λενινγίνπ πνπ ζεσξείηαη φηη ζπκβάιεη ζηνλ ππνβηβαζκφ ηεο

λαπηηιίαο, άλεπ επηπηψζεσλ γηα ηνλ πινηνθηήηε. Δλδερφκελε δηαξθήο θξάηεζε ηνπ

πινίνπ ζε έλα ιηκέλα ζπλεπάγεηαη ππέξκεηξε δεκία ιφγσ θπξίσο ηεο απψιεηαο ηνπ

θέξδνπο. Ζ επηινγή κίαο αζθαινχο ζεκαίαο ζα εμάιεηθε ηνλ ζπγθεθξηκέλν θίλδπλν

αιιά ελδερνκέλσο ζα ζπλνδεπφηαλ απφ πςειφηεξα θνξνινγηθά θαη εξγαηηθά θφζηε,

εηήζηεο θαη θνηλσληθέο εηζθνξέο θαη πην ρξνλνβφξα δηαδηθαζία εγγξαθήο. Απηή ε

ζηάζκηζε γίλεηαη απφ ηνπο πινηνθηήηεο θαηά ηελ επηινγή ηεο ζεκαίαο λενιφγεζεο



- 79 -

θαη δεδνκέλνπ φηη πνιιέο ζεκαίεο αλνηρηνχ λενινγίνπ έρνπλ πιένλ αμηνινγεζεί σο

αζθαιήο θαη αμηφπινεο, φληαο ζηε ιεπθή ιίζηα ηνπ Paris MOU, ν αληαγσληζκφο

είλαη πιένλ αδηακθηζβήηεηα ζθνδξφο.

Ε. Δπξωπαϊθή εκαία (Euros)

Ζ πξφηαζε γηα ηελ επξσπατθή ζεκαία (EUROS) εληάζζεηαη ζε κία ζεηξά ζεηηθψλ

κέηξσλ πνπ πήξε ε Δπξσπατθή Έλσζε απφ ην 1985 θαη κεηά, ζηελ πξνζπάζεηα ηεο

λα εληζρχζεη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο ελσζηαθήο λαπηηιίαο. Ζ ζεκαία ζα

απνηεινχζε έλα παξάιιειν λενιφγην θαη φρη απνθιεηζηηθφ. Γε ζα θαηαξγνχληαλ

δειαδή ηα λενιφγηα ησλ θξαηψλ κειψλ αιιά εθφζνλ έλαο πινηνθηήηεο ήηαλ

εγγεγξακκέλνο ζε λενιφγην θξάηνπο-κέινπο (πξνυπφζεζε γλήζηνπ δεζκνχ) ζα είρε

ην δηθαίσκα λα εγγξάςεη ηα πινία ηνπ θαη ζην ελσζηαθφ λενιφγην. Με απηφλ ηνλ

ηξφπν ην πινίν ζα εμαθνινπζνχζε λα ππάγεηαη ζηελ δηθαηνδνζία ηνπ θξάηνπο –

κέινπο ηεο ζεκαίαο ηνπ αιιά ζα απνιάκβαλε επλντθφηεξε κεηαρείξηζε (επί

παξαδείγκαηη, ηα πινία πνπ ζα ήηαλ εγγεγξακκέλα ζηελ ελσζηαθή ζεκαία ζα

επηιέγνληαλ γηα ηε κεηαθνξά επηζηηηζηηθήο βνήζεηαο απφ ηελ Έλσζε ζε ηξίηεο ρψξεο)

θαη επίζεο ν πινηνθηήηεο ζα είρε ην δηθαίσκα θαη ηελ ππνρξέσζε λα πξνζιάβεη θαη

λα απαζρνιήζεη λαπηηθνχο κέζα απφ ηελ Έλσζε. Σν λενιφγην ζα αθνξνχζε ηα

πνληνπφξα πινία θαη ζα ήηαλ πξναηξεηηθφ. Θα απνηεινχζε κία πξνζπάζεηα

πξνζέιθπζεο ησλ πινηνθηεηψλ ζηελ Έλσζε θαη δηαπλεφηαλ θαη απηφ απφ έλα θιίκα

θηιειεχζεξεο λαπηηιηαθήο πνιηηηθήο γηα ηε δεκηνπξγία δηεζλψο αληαγσληζηηθνχ

ελσζηαθνχ ζηφινπ (Βιάρνο, 2007).

θνπφο ηεο πξφηαζεο γηα εγθαζίδξπζε ηνπ EUROS, πέξαλ απφ ηελ πξνζέιθπζε ησλ

πινηνθηεηψλ πίζσ ζηελ Έλσζε, ήηαλ θαη ε ζηαδηαθή εμάιεηςε ηεο αλάγθεο

δεκηνπξγίαο αλνηρηψλ λενινγίσλ. Οπζηαζηηθά ζα απνηεινχζε έλα εγρείξεκα

θαηαπνιέκεζεο ησλ πην επηθίλδπλσλ αληαγσληζηψλ κε κία επλντθή πξνζθνξά

(Βιάρνο, 2007). Ζ πξνζπάζεηα φκσο θάλεθε εμαξρήο θαηαδηθαζκέλε γηαηί ν

επηρεηξεκαηηθφο ηνκέαο ηελ αληηκεηψπηζε κε δπζπηζηία. Δμέιαβε ηελ πξφηαζε σο κία

πξνζπάζεηα εζσηεξηθήο ελαξκφληζεο ηεο λαπηηιίαο ππφ ηε ζθέπε ηεο Δπξσπατθήο

Έλσζεο, έλα αθφκα βήκα πξνο ηνλ έιεγρν θαη ηελ επίηεπμε νκνηνκνξθίαο ησλ

νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ θξαηψλ κειψλ, παξά κία ιχζε πνπ ζα νδεγνχζε

ζηε βειηίσζε ηνπ ελσζηαθνχ ζηφινπ θαη ηειηθά ζηελ απφιπηε επεκεξία ηνπ (Lloyds

list, 1991). Ζ ηδέα εγθαηαιείθζεθε κεηά απφ επίζεκε ελεκέξσζε ηεο Δπηηξνπήο απφ



- 80 -

ην Κνηλνβνχιην θαη ην πκβνχιην θαη ην EUROS δελ εγθαζηδξχζεθε πνηέ. Δίλαη

δχζθνιν λα αμηνινγεζεί απηή ε πξνζπάζεηα θαζψο παξέκεηλε κφλν ζε ζεσξεηηθφ

επίπεδν θαη δελ εθαξκφζηεθε ζηελ πξάμε. Σξνρνπέδε ζίγνπξα απνηέιεζε θαη ζα

ζπλέρηδε λα απνηειεί ε αξλεηηθή αληηκεηψπηζε ησλ επηρεηξεκαηηψλ πνπ απνηεινχζαλ

θαη ην ζηφρν απηήο ηεο πξνζπάζεηαο αιιά είλαη αδχλαην λα εηπσζεί αλ ηειηθά ζα

θαηάθεξλε ε επξσπατθή ζεκαία λα επνδσζεί παξά ηηο αξρηθέο αληημνφηεηεο θαη λα

θαηαθέξεη λα πξνζειθχζεη ηνπο πινηνθηήηεο ζηελ Έλσζε.

ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΗV

Ζ ΑΠΟΚΡΑΣΗΚΟΠΟΗΖΖ ΣΟΤ ΟΡΓΑΝΗΜΟΤ ΛΗΜΔΝΟ ΠΔΗΡΑΗΩ

(Ο.Λ.Π.) & Ζ CHINA OCEAN SHIPPING COMPANY (C.O.S.CO.)

Διέλε Καξαγηψξγε

Α. Δηζαγωγηθά

Ζ λαπηηιηαθή βηνκεραλία ησλ πνληνπφξσλ πινίσλ ζπκβάιιεη θαζνξηζηηθά ζηε

δηεζλή νηθνλνκία θαη ζηελ επίηεπμε ησλ εθάζηνηε εζληθψλ ζηφρσλ. Σφζν ηα

θαηαλαισηηθά φζν θαη ηα βηνκεραληθά αγαζά φισλ ησλ εηδψλ ζηνηβάδνληαη ζε

εκπνξεπκαηνθηβψηηα θαη κεηαθέξνληαη ζε φιν ηνλ θφζκν κε πινία, ησλ νπνίσλ ην

κέγεζνο ζπλερψο απμάλεηαη, πξνθεηκέλνπ λα θαιχςεη ηε ξαγδαία αχμεζε δήηεζεο

ρψξνπ (Γαζθαινπνχινπ, Γ., 2011). Ο Πεηξαηάο, ην κεγαιχηεξν ιηκάλη ηεο Διιάδαο

θη έλα απφ ηα κεγαιχηεξα ηεο Μεζνγείνπ, απνηειεί αλαπηπμηαθφ κνριφ ηνπ δηεζλνχο

εκπνξίνπ, ηεο ηνπηθήο θαη εζληθήο νηθνλνκίαο. Ζ απφθιηζή ηνπ είλαη πνιχ κηθξή απφ

ηνπο δηεζλείο ζαιάζζηνπο εκπνξηθνχο δξφκνπο θαη θαηέρεη θνκβηθή γεσγξαθηθή ζέζε

σο ην κφλν επξσπατθφ ιηκάλη ζηελ Αλαηνιηθή Μεζφγεην κε ηηο απαξαίηεηεο

ππνδνκέο γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ δηακεηαθνκηζηηθνχ εκπνξίνπ, αθνχ δηαρεηξίδεηαη

ην κεγαιχηεξν φγθν εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ ηεο ρψξαο θαη είλαη ν κεγαιχηεξνο

δηακεηαθνκηζηηθφο ζηαζκφο ζην ρψξν ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο (www.olp.gr /Ο

Οξγαληζκφο/ηξαηεγηθή-Όξακα).

Β. Ο Οξγαληζκόο Ληκέλνο Πεηξαηώο (Ο.Λ.Π.)

http://www.olp.gr/



- 81 -

Σν 1930 ηδξχζεθε έλαο απηφλνκνο νξγαληζκφο δηνίθεζεο ηνπ Ληκέλνο Πεηξαηψο

(Ο.Λ.Π.), πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηεί ε ξαγδαία εμέιημε ηνπ ιηκαληνχ. Ο Ο.Λ.Π.

αλαιακβάλεη ηελ θνξηνεθθφξησζε ησλ εκπνξεπκάησλ, πξαγκαηνπνηεί ηελ έλαξμε

ιεηηνπξγίαο ηεο Διεχζεξεο Εψλεο θη εγθαζηζηά γεξαλνγέθπξεο. Σν 1951 ην ιηκάλη

δηαηξείηαη ζε έμη δηακεξίζκαηα γηα ηελ θαιχηεξε παξαθνινχζεζε ησλ εξγαζηψλ κέζα

ζε απηφ. Σν 1973 αξρίδεη ε θαηαζθεπή ηεο Πξνβιήηαο Η ζην Νέν Ηθφλην. ηα επφκελα

ρξφληα ν κεραληθφο εμνπιηζκφο εληζρχεηαη, νη ιηκεληθέο ππεξεζίεο δηαζέηνπλ πηα

κεραλνξγάλσζε, ελψ εθαξκφδνληαη επελδπηηθά πξνγξάκκαηα. Με ηελ ςήθηζε ηνπ Ν.

2688/99, ν Ο.Λ.Π. κεηαηξέπεηαη ζε αλψλπκε εηαηξεία θαη ην αλαπηπμηαθφ ηνπ

πξφγξακκα ρξεκαηνδνηείηαη απφ ηελ Δπξσπατθή Σξάπεδα Δπελδχζεσλ, απφ ην

Σακείν πλνρήο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο πφξνπο. Σν 2002

ην ειιεληθφ Γεκφζην κε ζχκβαζε παξαρσξεί ζηνλ Ο.Λ.Π. Α.Δ. γηα 40 ρξφληα ην

απνθιεηζηηθφ δηθαίσκα ρξήζεο θη εθκεηάιιεπζεο ησλ εγθαηαζηάζεσλ ηεο ρεξζαίαο

ιηκεληθήο δψλεο ηνπ Ληκέλνο Πεηξαηψο. Ο Ο.Λ.Π. ζηελ πνξεία εθζπγρξνλίδεη ηνλ

εμνπιηζκφ ηνπ, θαηαζθεπάδεη θαη αλαιακβάλεη ηε ρξήζε ηεο Πξνβιήηαο Η, ελψ

δηελεξγεί δηεζλείο αλνηθηνχο δηαγσληζκνχο γηα ηελ πξνκήζεηα κεραλεκάησλ, πνπ ζα

εληζρχζνπλ θαζνξηζηηθά ηελ παξαγσγηθή ιεηηνπξγία ηνπ Ο.Λ.Π. , ψζηε λα παξέρεη

πιένλ απηνδχλακεο ιηκεληθέο ππεξεζίεο πςεινχ επηπέδνπ (www.olp.gr/, Ο

Οξγαληζκφο/Ηζηνξηθή Αλαδξνκή/Νεψηεξνη Υξφλνη).

Γ. Οηθνλνκηθή πγθπξία

Ζ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηεο Κίλαο ηα ηειεπηαία ρξφληα ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ νμεία

χθεζε θαη ηελ πηψζε ηεο Βηνκεραληθήο Παξαγσγήο ηνπ Γπηηθνχ Κφζκνπ άιιαμαλ

ην ράξηε ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, φπσο επίζεο θαη ην λαπηηιηαθφ ράξηε. Ζ

λαπηηιηαθή δξαζηεξηφηεηα ηεο Κίλαο γηγαληψζεθε ιφγσ ησλ αλαγθψλ πνπ

δεκηνπξγήζεθαλ γηα εηζαγσγέο ζε πξψηεο χιεο θαη πξντφληα πνιπηειείαο, αιιά

θπξίσο γηα πάζεο θχζεσο εμαγσγέο ιφγσ ηνπ ρακεινχ θφζηνπο. Δίλαη δεδνκέλν πσο

ε πνξεία ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο θαη ηνπ παγθφζκηνπ εκπνξίνπ ζα θαζνξίζεη θαη

ηελ πνξεία ηνπ θιάδνπ ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο (Ζιηνπνχινπ, Κ., 2004).

Γ. China Ocean Shipping Company (C.O.S.CO.)

Σνλ Απξίιην ηνπ 1961 ηδξχζεθε ζηελ Κίλα ν φκηινο εηαηξηψλ C.O.S.CO., ν νπνίνο

θαιχπηεη πάλσ απφ 1.600 ιηκάληα ζε πεξηζζφηεξεο απφ 160 ρψξεο κε ζπλνιηθφ ζηφιν

πνπ θαηέρεη ηελ πξψηε ζέζε ζε θαηάηαμε ζηελ Κίλα θαη ηε δεχηεξε ζε φιν ηνλ

http://www.olp.gr/



- 82 -

θφζκν απφ άπνςε κεγέζνπο (en.cosco.com /about cosco/introduction). Μεηαμχ ησλ

δξαζηεξηνηήησλ ηνπ νκίινπ επί ηεο λαπηηιίαο, ησλ logistics, ηεο δηαρείξηζεο ιηκέλσλ,

θαηαζθεπήο θαη επηζθεπήο πινίσλ, ε C.O.S.CO. Contaier Lines Co., Ltd (COSCON)

απνηειεί κία απφ ηηο κεγαιχηεξεο λαπηηιηαθέο γξακκέο, φληαο ζηελ ηέηαξηε ζέζε

παγθνζκίσο ζε φξνπο πιήζνπο θαη κεγέζνπο θνληετλεξφπινησλ, εμππεξεηψληαο

πεξίπνπ 162 θεληξηθά ιηκάληα ηνπ πιαλήηε θη έρνληαο δεκηνπξγήζεη έλα εθηεηακέλν

δίθηπν ππεξεζηψλ κεηαθνξάο εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ ζε παγθφζκην επίπεδν. ηελ

ηδηνθηεζία ηεο έρεη πεξίπνπ 174 θνληετλεξφπινηα ζπλνιηθήο ρσξεηηθφηεηαο άλσ ησλ

756.979 TEU θαη πξσηαξρηθφ ηεο κέιεκα ήηαλ θαη παξακέλεη ε ζπλερήο βειηίσζε

ηεο πνηφηεηαο ππεξεζηψλ κε πξνζαλαηνιηζκφ ζηελ αγνξά θαη πξνζήισζε ζηελ

ηθαλνπνίεζε ηνπ πειάηε (www.coscon.com /company profile). Ζ C.O.S.CO.

Shipping Agency Greece S.A. είλαη ην πξαθηνξείν ηεο γξακκήο ζηελ Διιάδα κε έδξα

ηνλ Πεηξαηά θαη θαηέρεη ζεκαληηθφ κεξίδην αγνξάο ζε εηζαγσγή θαη εμαγσγή πξνο

θαη απφ ηα ιηκάληα ηνπ Πεηξαηά θαη ηεο Θεζζαινλίθεο (en.cosco.com /business

areas/global network/COSCO in Europe).

Δ. ηαζκόο Δκπνξεπκαηνθηβωηίωλ Πεηξαηά (.Δ.Π.) Α.Δ.

Ζ απφθαζε Κπβέξλεζεο γηα επηηάρπλζε δηαδηθαζηψλ πψιεζεο ηνπ Ο.Λ.Π. ήηαλ

πξνεηιεκκέλε, εθφζνλ εμαξρήο ήηαλ ην ελαιιαθηηθφ ζρέδην ζε πεξίπησζε πζηέξεζεο

ησλ εζφδσλ απφ ηηο απνθξαηηθνπνηήζεηο, βάζεη κλεκνληαθψλ ππνρξεψζεσλ. Έηζη,

κεηά ηηο επαθέο ηεο ηξφηθαο κε ηνλ πξφεδξν ηνπ ΣΑΗΠΔΓ, ηέιην ηαπξίδε θαη ηνλ

ππνπξγφ Οηθνλνκηθψλ, Γηάλλε ηνπξλάξα, ηίζεηαη ζε εθαξκνγή ε ελαιιαθηηθή ιχζε

γηα ηελ θάιπςε ηνπ θελνχ ζηα έζνδα, κε ηελ απνθξαηηθνπνίεζε ηνπ Ο.Λ.Π., ε νπνία,

αθελφο ζα επηθέξεη εηζξνή εζφδσλ ζηα ηακεία, αθεηέξνπ ζα δεκηνπξγήζεη λέεο

ζέζεηο εξγαζίαο (Νάλνο, Κ., 2013). Ζ C.O.S.CO., βιέπνληαο ηελ εθξεθηηθή άλνδν

δηαθίλεζεο θνξηίσλ ελ κέζσ θξίζεο ζην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά, εχινγα επηδηψθεη

δηεχξπλζε ηεο παξνπζίαο ηεο ζην κεγαιχηεξν ιηκάλη ηεο ρψξαο. Βέβαηα, νη Κηλέδνη

επηζπκνχλ λα απνθηήζνπλ ηνλ απφιπην έιεγρν ηνπ Πεηξαηά, ελψ ε θπβέξλεζε έρεη

θαηαιήμεη ζην κνληέιν ηεο νιηθήο παξαρψξεζεο κε πψιεζε κεηνρψλ. Άιισζηε,

ζηελ θηλεδηθή εηαηξία ζεσξνχλ φηη ε παξαρψξεζε κε ηελ πψιεζε κεηνρψλ απνηειεί

ηελ ελδεδεηγκέλε κέζνδν γηα ηελ αλάπηπμε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο ζηνλ Πεηξαηά

θαη γηα απηφ, ε απφθηεζε ηνπ κεηνρηθνχ ειέγρνπ απνηειεί ηνλ ελδεδεηγκέλν ηξφπν

αλαπηπμηαθήο δξαζηεξηφηεηαο (Νάλνο, Κ., 2013). Έηζη, ην 2008-2009, ν Ο.Λ.Π.

Α.Δ. παξαρσξεί ηηο πξνβιήηεο ΗΗ θαη ΗΗΗ ηνπ ζηαζκνχ εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ ζηελ

http://www.coscon.com/



- 83 -

.Δ.Π. Α.Δ., ζπγαηξηθή ηεο C.O.S.CO. Pacific Limited, ε νπνία θαηέρεη ηελ 5ε ζέζε

παγθνζκίσο ζε εηαηξίεο δηαρείξηζεο εκπνξεπκαηηθψλ ζηαζκψλ.

Ζ .Δ.Π. ηδξχζεθε ην Ννέκβξην ηνπ 2008 θαη απφ ηελ 1ε Οθησβξίνπ ηνπ 2009 κε ηελ

παξαρψξεζε ησλ πξνβιεηψλ απφ ηνλ Ο.Λ.Π. κέρξη θαη ηελ 1ε Ηνπλίνπ 2010, ε

δξαζηεξηφηεηα πξαγκαηνπνηνχληαλ απφ θνηλνχ κε ηνλ Ο.Λ.Π. Απφ ηελ ηειεπηαία

εκεξνκελία, ε .Δ.Π. μεθίλεζε θαη ηελ απνθιεηζηηθή ηεο ιεηηνπξγία

(www.pct.com.gr /Κεληξηθή θαη Δηαηξία/εηαηξηθή ηαπηφηεηα). Ζ .Δ.Π. κε ηελ

αλαθαηαζθεπή ηεο Πξνβιήηαο ΗΗ επηδηψθεη ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε θαη εκπνξηθή

αμηνπνίεζή ηνπ, ελψ ε θαηαζθεπή ηεο Πξνβιήηαο ΗΗΗ ζα απμήζεη ηε δπλακηθφηεηα

ζηε δηαρείξηζε ησλ πινίσλ θαη εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ. θνπφο ηεο .Δ.Π. Α.Δ. είλαη

λα παξέρεη παγθνζκίσο θιίκαθαο παξνρή ππεξεζηψλ δηαθίλεζεο εκπνξεπκάησλ θαη

ιηκεληθέο ππεξεζίεο θαη λα απνθηήζεη εγεηηθφ ξφιν ζηελ Αλαηνιηθή Μεζφγεην.

Δπηπιένλ ζηφρνο ηεο είλαη ε παξνρή αλσηέξνπ δπλαηνχ επηπέδνπ ππεξεζηψλ ζηνπο

πειάηεο ηεο, θάηη ην νπνίν ζα επηηχρεη κέζσ ηνπ έκπεηξνπ θη εθπαηδεπκέλνπ

αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, ηνπ ζχγρξνλνπ εμνπιηζκνχ θη εγθαηαζηάζεσλ, ηεο

ηερλνινγίαο θαη ησλ πφξσλ, γεγνλφο πνπ δεκηνπξγεί ηελ απφδνζε επηβξάβεπζεο θαη

ππεξαμίεο ζηνπο κεηφρνπο ηεο (www.pct.com.gr /Κεληξηθή/Ζ απνζηνιή καο). Ζ

θηλεδηθή C.O.S.CO. επηζπκεί ηελ απφθηεζε ηνπ απφιπηνπ ειέγρνπ κε ην κνληέιν ηεο

νιηθήο παξαρψξεζεο κε πψιεζε κεηνρψλ πνπ είλαη θαη ε ελδεδεηγκέλε κέζνδνο

αλαπηπμηαθήο δξαζηεξηφηεηαο. Ωο εθ ηνχηνπ, επίθεηληαη λέεο δεθαεηίεο

ζηλνειιεληθήο ζπλεξγαζίαο θαη εθηηκάηαη πσο ν δξφκνο ηεο Κίλαο ζηα Βαιθάληα

δχλαηαη λα πεξάζεη απφ ηελ Διιάδα (Νάλνο, Κ., 2013). ηελ .Δ.Π. Α.Δ.

αλαπηχζζνπλ, ζπληεξνχλ θαη δηαρεηξίδνληαη ηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπ ζηαζκνχ

εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ γηα θάζε ηχπν εκπνξεπκαηνθηβσηίνπ. Με ηε βνήζεηα ηνπ

ζχγρξνλνπ εμνπιηζκνχ, πξνεγκέλσλ ηερλνινγηψλ θαη ελφο πεπεηξακέλνπ αλζξψπηλνπ

δπλακηθνχ, δηαρεηξίδνληαη ην ζηαζκφ εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ, κε ζθνπφ λα γίλεη

«Γηακεηαθνκηζηηθφο θφκβνο θαη πξννξηζκφο γηα εγρψξηα θνξηία ζηελ Διιάδα, ηε

Μεζφγεην θαη ηελ Δπξψπε» παξέρνληαο εθζπγρξνληζκέλεο ιηκεληθέο ππεξεζίεο

πξνζαλαηνιηζκέλεο ζηνλ πειάηε (www.pct.com.gr Ληκέλαο/Σερληθά

Υαξαθηεξηζηηθά).

Ζ αλάδεημε ηνπ Πεηξαηά σο δηεζλνχο εκβέιεηαο, φρη απιά δηακεηαθνκηζηηθνχ θφκβνπ,

αιιά πεξηθεξεηαθνχ θέληξνπ δηαλνκήο απνηειεί θαίξην ζηφρν γηα ηε .Δ.Π. Α.Δ.

Μέρξη ην 2016, ν Πεηξαηάο δχλαηαη λα απνηειέζεη ην λνχκεξν έλα ιηκάλη ηεο

http://www.pct.com.gr/





- 84 -

Μεζνγείνπ (ν ξπζκφο αλάπηπμεο ηνπ Πεηξαηά είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 67%, φηαλ ηα

κεγαιχηεξα ιηκάληα ηεο Βφξεηαο Δπξψπεο, Ρφηεξληακ, Ακβνχξγν, Αληβέξπε,

βιέπνπλ ηε δηαθίλεζε ζηηο πξνβιήηεο ηνπο λα κεηψλεηαη (Φσηεηλφο, Φ., 2013).

Δπηπιένλ ζηφρν απνηειεί θαη ε αλαβάζκηζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηνπ Πεηξαηά θαη

κεηαηξνπή ηνπ ζε έλα απφ ηα κεγαιχηεξα εκπνξηθά ιηκάληα ηεο Δπξψπεο,

ππεξζθειίδνληαο ηφζν ηε Νάπνιε φζν θαη ηελ Ακβέξζα (Φσηεηλφο, Φ., 2013). ηε

βάζε απηή θηλείηαη θαη ε δηαπξαγκάηεπζε ηεο C.O.S.CO. κε άιιεο εηαηξίεο-

θνινζζνχο», φπσο ε δπλακηθή ζπλεξγαζία ηεο ηειεπηαίαο κε ηελ Hewlett Packard

(H.P.). H H.P. έρεη ζπκθσλήζεη κε ηελ terminal ηεο C.O.S.CO. ζηνλ Πεηξαηά θαη απφ

θνηλνχ απνθαζίζηεθε ε εγθαηάζηαζε ζηνλ Πεηξαηά ηνπ θεληξηθνχ θφκβνπ δηαλνκήο

ησλ πξντφλησλ ηεο H.P. γηα θεληξηθή θαη αλαηνιηθή Δπξψπε, Μέζε Αλαηνιή, Βφξεηα

Αθξηθή θαη ρψξεο ηεο Μεζνγείνπ. Παξφκνην ελδηαθέξνλ γηα ζπλεξγαζία

εθδειψζεθε θαη απφ Samsung, IKEA, Sharp, Sony, Hyundai, LG (Ληιηνπνχινπ, Μ.,

2013). Ζ δηάξθεηα ηεο ζχκβαζεο παξαρψξεζεο παξακέλεη ακεηάβιεηε σο ην 2044,

ελψ ην εηήζην ειάρηζην θαηαβιεηέν απφ ηε .Δ.Π., ζπγαηξηθή ηεο C.O.S.CO.,

εγγπεκέλν αληάιιαγκα δελ θαηαξγείηαη, αιιά πξνζαξκφδεηαη βάζεη νηθνλνκηθψλ

δεηθηψλ ηνπ Α.Δ.Π.

Πξνηεξαηφηεηα απνηειεί ε εηζξνή εζφδσλ ζηα δεκφζηα ηακεία θαη ε δεκηνπξγία

ζέζεσλ εξγαζίαο. χκθσλα κε ηνλ Γ. Αλσκεξίηε, Γηεπζχλνληα χκβνπιν ηνπ

Ο.Λ.Π., ε λέα επέλδπζε χςνπο 230.000.000 επξψ επαπμάλεη ηελ πεξηνπζία ηνπ

Γεκνζίνπ, ηα έζνδα ηνπ Ο.Λ.Π θαη θαζηζηά ηνλ Πεηξαηά έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα

ιηκάληα ηεο Δπξψπεο. Γηα ηελ επέλδπζε απηή δελ παξαρσξείηαη ελεξγφο παξαγσγηθφο

ρψξνο ηνπ Ο.Λ.Π., αιιά ζαιάζζηνο πνπ ζήκεξα δελ αμηνπνηείηαη. Πξφθεηηαη, δειαδή,

γηα κηα αθφκα ζχκβαζε παξαρψξεζεο, φπσο γίλεηαη ζε φια ηα επξσπατθά ιηκάληα,

πνπ απμάλεη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηνπ ιηκαληνχ θαη θέξλεη πξφζζεηα θέξδε ζηνπο

κεηφρνπο ηνπ (Ναπηεκπνξηθή, 2013). Αμίδεη λα αλαθεξζεί ην αθφινπζν κήλπκα ηνπ

πξψελ Γηεπζχλνληνο πκβνχινπ Captain Fu Cheng Qiu: «Ο ηαζκφο

Δκπνξεπκαηνθηβσηίσλ Πεηξαηά (.Δ.Π.) μεθίλεζε ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπ ηελ 1ε

Οθησβξίνπ 2009 θαη έρεη ζθνπφ λα κεηαηξαπεί ζε πξψηεο κεγάιεο θιίκαθαο state-of-

the-art ηεξκαηηθφ ζηαζκφ ζηελ Διιάδα. Θα είλαη έλα πξνθιεηηθφ εγρείξεκα, αιιά

επηηεχμηκν λα θεξδίζνπκε ηελ εκπηζηνζχλε ηεο λαπηηιηαθήο θνηλφηεηαο λα ζηξαθεί

ζηνλ Πεηξαηά θαη λα απμεζεί ε δπλακηθφηεηα ηνπ ηεξκαηηθνχ ζην κέγηζην φγθν ησλ

3,7 εθαηνκκπξίσλ TEU. Με ζπζηεκαηηθή πξνζπάζεηα θαη κε έλα πνιπηάιαλην,



- 85 -

αθνζησκέλν θαη πςειά θηλεηνπνηεκέλν αλζξψπηλν δπλακηθφ θαηεπζπλφκελν απφ κηα

δηνίθεζε απνηεινχκελε απφ επαγγεικαηίεο, είκαη ζίγνπξνο φηη ζα κεηαηξέςσ ηελ

εηαηξία ζε έλα θνξπθαίν εκπνξεπκαηηθφ θέληξν ζηελ Διιάδα θαη ζηελ Αλαηνιηθή

Μεζφγεην.» (www.pct.com.gr /Κεληξηθή/«Μήλπκα απφ ηνλ Γηεπζχλνληα

χκβνπιν»).

Σ. πλεξγαζία ηεο C.O.S.CO. κε ηε Hewlett Packard

ε θνκβηθφ ζεκείν ζηνλ παγθφζκην δηακεηαθνκηζηηθφ ράξηε κεηαηξέπεη ηελ Διιάδα

ε ζηξαηεγηθή ζπκθσλία, ε νπνία ππεγξάθε κεηαμχ ηεο C.O.S.CO. θαη ηεο Hewlett

Packard γηα ηε δηαθίλεζε ησλ πξντφλησλ ηεο δεχηεξεο κέζσ ηεο ρψξαο καο. Ζ H.P.

έρεη θαηαιήμεη ζε ζπκθσλία κε ην terminal ηεο C.O.S.CO. ζηνλ Πεηξαηά (PCT), θαη

απνθαζίζηεθε θαηαξράο ε εγθαηάζηαζε ζηνλ Πεηξαηά ηνπ θεληξηθνχ θφκβνπ

δηαλνκήο ησλ πξντφλησλ ηεο H.P. γηα ηελ Κεληξηθή θαη ηελ Αλαηνιηθή Δπξψπε, ηε

Μέζε Αλαηνιή, ηε Βφξεηα Αθξηθή θαη ρψξεο ηεο Μεζνγείνπ. Απφ ην ιηκάλη ηα

πξντφληα ηεο H.P. ζα δηαλέκνληαη πξνο ηνπο ηειηθνχο πξννξηζκνχο ζαιάζζηα κέζσ

ηνπ terminal ηεο C.O.S.CO. θαη ζηδεξνδξνκηθά απφ ηελ ΣΡΑΗΝΟΔ (Ναπηεκπνξηθή,

2013). ηδεξνδξνκηθψο ε δηαθίλεζε ησλ πξντφλησλ απφ ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά ζα

γίλεηαη κέζσ ηεο ζηδεξνδξνκηθήο ζχλδεζεο ζην Ηθφλην, εθφζνλ ζα έρεη νινθιεξσζεί

ε ζπγθεθξηκέλε γξακκή, ε νπνία ζα επηηξέςεη λα δεκηνπξγεζνχλ νινθιεξσκέλεο

εθνδηαζηηθέο αιπζίδεο απφ ηνλ Πεηξαηά πξνο ηελ Κεληξηθή Δπξψπε θαη ζα

ζπλερίδεηαη απφ ηνλ ΠΑΘΔΠ ζηελ Δηδνκέλε, πξνθεηκέλνπ λα πξνσζεζνχλ ζηα

θφπηα, ζηε εξβία, ηελ Οπγγαξία, ηελ Απζηξία θαη ηελ Σζερία (Ληιηνπνχινπ Μ.,

2013). Ζ ππνγξαθή ηεο ζπκθσλίαο ηζρπξνπνηεί θαη ηε ζέζε ηνπ ειιεληθνχ

ζηδεξνδξφκνπ κεηαηξέπνληάο ηνλ ζε θξίθν ηεο παγθφζκηαο ηξνθνδνηηθήο αιπζίδαο,

ελψ παξάιιεια αλνίγεη δξφκνπο γηα ηελ ππνγξαθή αληίζηνηρσλ ζπκθσληψλ θαη κε

άιινπο δηεζλείο επηρεηξεκαηηθνχο θνινζζνχο. Ζ ζπκθσλία πξνβιέπεη ηε κεηαθνξά

20.000 ηφλσλ εκπνξεπκάησλ ηεο H.P. πνπ δηαθηλεί ε C.O.S.CO. εηεζίσο απφ ην

ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά, απφ ηνπο νπνίνπο ππνινγίδεηαη φηη νη 2.000 ζα κεηαθέξνληαη

κέζσ ηεο ΣΡΑΗΝΟΔ θαη ηεο ζηδεξνδξνκηθήο νδνχ, ελψ νη ππφινηπνη ζα

δηαθηλνχληαη δηα ζαιάζζεο (Ληιηνπνχινπ Μ., 2013).

H επηρεηξεκαηηθή ζπκθσλία πνπ επεηεχρζε θαη κε ηελ νινθιήξσζε ηεο

ζηδεξνδξνκηθήο γξακκήο ηνπ Ηθνλίνπ, ε νπνία ιεηηνπξγεί, ζα δψζεη λέα ψζεζε ζην




- 86 -

ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά, θαζψο ν φγθνο ησλ εκπνξεπκάησλ πνπ ζα απαηηεζεί λα

δηαθηλεζνχλ κε πξννξηζκφ ηηο ρψξεο ηεο Ννηηναλαηνιηθήο Δπξψπεο ηελ επφκελε

ηξηεηία εθηηκάηαη φηη ζα αγγίμεη ην 1,7 εθαηνκκχξην θνληέηλεξ ηνλ ρξφλν, ελψ ηα

αλακελφκελα έζνδα ππνινγίδεηαη φηη ζα μεπεξάζνπλ ην 1 δηζεθαηνκκχξην επξψ. Ζ

Διιάδα, κε ηε ζηδεξνδξνκηθή ζχλδεζε ηνπ ιηκαληνχ κε ην Θξηάζην νινθιεξψλεη

ζηξαηεγηθά δίθηπα θαη ππνδνκέο πνπ απειεπζεξψλνπλ επελδχζεηο, ελψ ηαπηφρξνλα

εληζρχεηαη ε επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη δεκηνπξγνχληαη λέεο ζέζεηο εξγαζίαο

(Ληιηνπνχινπ, Μ., 2013). χκθσλα κε ηνλ θ. Tony Prophet, αληηπξφεδξν

Λεηηνπξγηψλ ηεο Hewlett-Packard, ε ρξήζε ηνπ Πεηξαηά ζα πξνζθέξεη ζεκαληηθφ

αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ζηελ εηαηξία, θαζψο ηα πξντφληα ηεο ζα θηάλνπλ ζηελ

Δπξψπε επηά κέξεο λσξίηεξα ζπγθξηηηθά κε ηα άιια ιηκάληα, επηζεκαίλνληαο

κάιηζηα φηη ν ακεξηθαληθφο φκηινο έςαρλε γηα ρξφληα λέν ιηκάλη ζηε Μεζφγεην

(Ληιηνπνχινπ, Μ., 2013). Αμηνζεκείσην δε φηη ν Captain Fu, δηεπζχλσλ ζχκβνπινο

ηεο .Δ.Π., ζπγαηξηθή ηεο C.O.S.CO. ζηελ Διιάδα, ραξαθηήξηζε ηε ζπλεξγαζία

ζεκαληηθή θαη γηα ηνπο ηξεηο εηαίξνπο θαη επεζήκαλε ηελ πξφζεζε θαη επηζπκία γηα

πεξαηηέξσ επελδχζεηο ζηε ρψξα καο (Ληιηνπνχινπ Μ., 2013). Όπσο αλέθεξε ζε

δήισζή ηνπ ν πξφεδξνο ηεο Δζληθήο πλνκνζπνλδίαο Διιεληθνχ Δκπνξίνπ Β.

Κνξθίδεο: «Ζ ζπκθσλία ηεο H.P. κε ηελ .Δ.Π. Α.Δ. θαη ε επηινγή ηνπ terminal ηεο

C.O.S.CO. ζηνλ Πεηξαηά γηα ηελ εγθαηάζηαζε ζεκαληηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο

παγθφζκηαο εθνδηαζηηθήο ηεο αιπζίδαο ζηελ Διιάδα απνηεινχλ άιιε κία απφδεημε

ηεο ζηξαηεγηθήο ζεκαζίαο θαη ηνπ ζεκαληηθνχ δηακεηαθνκηζηηθνχ ξφινπ ηνπ

ιηκαληνχ ηνπ Πεηξαηά». ηε ζπλέρεηα, δελ παξέιεηςε λα αλαθέξεη φηη ν Πεηξαηάο

γίλεηαη, αθφκα θαη ελ κέζσ θξίζεο, ζεκαληηθφο ζαιάζζηνο θφκβνο θαη φηη ε επξχηεξε

πεξηνρή πιένλ αλαβαζκίδεηαη θαη αλαπηχζζεηαη κε ηελ δεκηνπξγία ησλ

ζπλδπαζκέλσλ εκπνξεπκαηηθψλ κεηαθνξψλ. Ζ ζηδεξνδξνκηθή δε ζχλδεζε Ηθνλίνπ-

Θξηαζίνπ δεκηνπξγεί ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ νινθιήξσζε ησλ δηαδηθαζηψλ

δεκνπξάηεζεο ηεο θαηαζθεπήο απφ ηδηψηεο ηνπ εκπνξεπκαηηθνχ ζηαζκνχ ζην

Θξηάζην πνπ ζα πξνζθέξεη λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, αλάπηπμε ζηελ πεξηνρή θαη ζα

πξνζειθχζεη θαη άιιεο επελδχζεηο ζηε ρψξα καο. Καηά ηνλ ίδην, κε ηελ αλεξγία λα

δηνγθψλεηαη επηθίλδπλα θαη αδηάιεηπηα, νη αληηδξάζεηο άλεπ νπζίαο θαη

αληηθξίζκαηνο δελ δίλνπλ ιχζεηο, αιιά δεκηνπξγνχλ πεξηζζφηεξα θαη κεγαιχηεξα

πξνβιήκαηα.



- 87 -

Ζ αλάθακςε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο θαη ε αλάζρεζε ηεο αλεξγίαο επηηπγράλεηαη

κε ηελ αιιαγή λννηξνπίαο θαη ηηο αλαπηπμηαθέο επελδχζεηο. Ζ επηζεκνπνίεζε ηεο

εκπνξηθήο ζπκθσλίαο ηεο H.P. κε ηελ .Δ.Π. Α.Δ. θαη ηελ ΣΡΑΗΝΟΔ απνηειεί ηελ

θαιχηεξε πξνβνιή ηνπ ιηκαληνχ ηνπ Πεηξαηά θαη ηεο ρψξαο καο ζην εμσηεξηθφ

(Καζεκεξηλή,2013). Σέινο, ν πξψελ Γηεπζχλσλ χκβνπινο ηεο PCT S.A., Captain

Fu Chengqiu πηζηεχεη, επίζεο, φηη απηφ ην έξγν ζα απνβεί ιπζηηειέο γηα ηελ Διιάδα

ζην κέιινλ. Ζ C.O.S.CO. έρεη κηα αγαζηή ζπλεξγαζία κε ηηο επηρεηξήζεηο θαη

επηζπκεί λα ζπλεηζθέξεη νπζηαζηηθά ζηελ Διιάδα. Ζ ζπγθεθξηκέλε ζπκθσλία

αλακέλεηαη λα απνηειέζεη παξάδεηγκα θαη γηα άιιεο εηαηξίεο, νη νπνίεο δηαζέηνπλ

εθνδηαζηηθέο αιπζίδεο ζηελ Δπξψπε θαη ηε Μέζε Αλαηνιή θαη έρνπλ ηηο

παξαγσγηθέο κνλάδεο ηνπο ζηελ Κίλα θαη ηελ Άπσ Αλαηνιή. Ήδε επηρεηξήζεηο, φπσο

ε Procter & Gamble, ε Hyundai, ε Sharp, ε Sony, ε LG, ε Dell, ε Samsung, ε

Huawei θαη ε ΗΚΔΑ έρνπλ ήδε εθθξάζεη έλα πξψηκν ελδηαθέξνλ, αλακέλνληαο

νπζηαζηηθά ηελ πινπνίεζε ηεο ζπκθσλίαο κε ηελ H.P.

Δθηηκάηαη φηη κηα ηέηνηα θίλεζε κπνξεί λα επηθέξεη αχμεζε ηνπ ηνπηθνχ θνξηίνπ έσο

θαη 50% γηα ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά, πξφβιεςε αξθεηά επνίσλε (Ληιηνπνχινπ, Μ.,

2013).

Ε. Αλαπηπμηαθή πνξεία ηνπ Πεηξαηά

Τςειφηεξε ησλ εθηηκήζεσλ απεδείρζε ηειηθά ε αχμεζε ηεο δηαθίλεζεο

εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ ζην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά ην 2013, θαζψο ε ζπγαηξηθή ηεο

C.O.S.CO., πνπ έρεη ηε δηαρείξηζε ησλ Πξνβιεηψλ ΗΗ θαη ΗΗΗ δηαθίλεζε 2.520

εθαηνκκχξηα θνληέηλεξ (TEU) έλαληη εθηίκεζεο γηα 2,4 εθαηνκκχξηα. Δάλ ζε απηφλ

ηνλ αξηζκφ πξνζηεζνχλ θαη ηα 644.000 TEU ηεο Πξνβιήηαο Η πνπ δηαρεηξίδεηαη ν

Ο.Λ.Π., ν Πεηξαηάο έθηαζε ζηα επίπεδα ησλ 3,2 εθαηνκκχξηα TEU θαη έηζη,

θαζίζηαηαη ην ηξίην κεγαιχηεξν ιηκάλη ηεο Μεζνγείνπ πξαγκαηνπνηψληαο αικαηψδε

αλάπηπμε θαη αλαβαζκίδνληαο ηελ αληαγσληζηηθφηεηά ηνπ κέζα ζε ηξία κφιηο ρξφληα,

εθφζνλ ππεξδηπιαζίαζε απφ ην 2011 ηα κεγέζε ηνπ. χκθσλα κε πεγέο απφ ην

Ηθφλην, φπνπ βξίζθνληαη θαη νη ηεξκαηηθνί ζηαζκνί εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ ΗΗ θαη ΗΗΗ

ηεο ζπγαηξηθήο ηεο C.O.S.CO. Pacific Piraeus Container Terminal, ην 2013 έθιεηζε

κε αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 20%. Καη απηφ κεηά ηελ θαηά 77% άλνδφ ηνπ ην 2012 ζηα

2,1 εθαηνκκχξηα TEU. Ζ παξαπάλσ άλνδνο ηνλ αλέδεημε καδί κε απηήλ ζηελ

Πξνβιήηα Η ζην ηαρχηεξα αλαπηπζζφκελν ιηκάλη ηνπ πιαλήηε ην πξνεγνχκελν έηνο,

θαζψο αλαπηχρζεθε ζπλνιηθά (θαη νη ηξεηο πξνβιήηεο) θαηά 63,4% ζηα 2,75



- 88 -

εθαηνκκχξηα TEU. Ζ άλνδνο ηεο θίλεζεο ζηνπο ληφθνπο (ρψξνο ζε ιηκάλη κε εηδηθέο

εγθαηαζηάζεηο γηα ηε θφξησζε θαη εθθφξησζε ησλ πινίσλ) ηεο C.O.S.CO. δελ

πέξαζε πάλησο θαη ζε απηφλ ηνπ Ο.Λ.Π.. ηελ Πξνβιήηα Η πνπ δηαρεηξίδεηαη ν

Ο.Λ.Π., ε δηαθίλεζε εκπνξεπκαηνθηβψηησλ ην 2013 ζεκείσζε νξηαθή κφιηο άλνδν,

θαη ζπγθεθξηκέλα ζηα 644.055 TEU έλαληη ησλ 625.914 ην 2012 (Μπέιινο, Ζ.,

2014).

Δθφζνλ, φκσο, πινπνηεζεί ε λέα επέλδπζε ηεο C.O.S.CO. ζηε δπηηθή πιεπξά ηεο

Πξνβιήηαο ΗΗΗ, ε δπλακηθφηεηα νιφθιεξνπ ηνπ ιηκαληνχ ζα απμεζεί ηψξα απφ ηα 4,2

ζηα 6,2 εθαηνκκχξηα TEU θαη νη εηδηθνί εθηηκνχλ πσο έσο ην 2016 ν Πεηξαηάο κπνξεί

λα έρεη θαηαζηεί ην κεγαιχηεξν εκπνξηθφ ιηκάλη ηεο Μεζνγείνπ. Σα κεγέζε ζηε

Μεζφγεην έδεηρλαλ ηνλ Πεηξαηά ηέηαξην ιηκάλη, κε πξψην ην ιηκάλη ηεο Βαιέλζηα

ζηελ Ηζπαλία κε 4,46 εθαηνκκχξηα TEU, δεχηεξν ηεο Αιγθεζίξα, επίζεο ζηελ

Ηζπαλία κε 4, 1 εθαηνκκχξηα TEU θαη ηξίην ην Ακπαξιί ηεο Σνπξθίαο κε 3,09

εθαηνκκχξηα TEU. Σελ ίδηα ψξα ηα ηξία κεγαιχηεξα ιηκάληα ηεο βφξεηαο Δπξψπεο,

ην Ρφηεξληακ, ην Ακβνχξγν θαη ε Ακβέξζα βιέπνπλ ηελ δηαθίλεζε ζηηο Πξνβιήηεο

ηνπο κεησκέλε. Με ηελ Ακβέξζα ζηα 8,63 εθαηνκκχξηα TEU θαη ηελ ηάζε θαζνδηθή,

θαζψο ε είζνδνο ησλ αζηαηηθψλ εηζαγσγψλ ζηελ Δπξψπε κεηαθέξεηαη ζπζηεκαηηθά

ζην Νφην, είλαη βέβαην πσο ηα ακέζσο επφκελα ρξφληα ν Πεηξαηάο ζα είλαη πην

αληαγσληζηηθφο ζπγθξηηηθά κε ηα κεγαιχηεξα ιηκάληα ηνπ πιαλήηε (Φσηεηλφο, Φ.,

2013). Δλ ζπλερεία, ε εγγχηεηα ηνπ Πεηξαηά κε ην νπέδ, πνπ απνηειεί ην ζεκείν

εηζφδνπ ησλ αζηαηηθψλ εηζαγσγψλ ζηελ Δπξψπε, θαη ε ζηδεξνδξνκηθή ηνπ

δηαζχλδεζε κε ην εζληθφ θαη επξσπατθφ ζηδεξνδξνκηθφ δίθηπν, εμνηθνλνκνχλ πεξί

ηηο 6 εκέξεο ζηα εκπνξεχκαηα πνπ θαηεπζχλνληαη ζηελ θεληξηθή Δπξψπε θαη

ζπλεπψο, θαζίζηαηαη ν Πεηξαηάο ε πξνηηκψκελε «πχιε» ηεο Δπξψπεο γηα ην αζηαηηθφ

εκπφξην (Μπέιινο, Ζ., 2014).

Δπηπξφζζεην αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ηνπ Πεηξαηά, πνπ γλσξίδεη ήδε κεγάιε

αλάπηπμε, είλαη ην car terminal. Ζ Μεζφγεηνο απνηειεί ηε δηαδξνκή δηέιεπζεο ησλ

εηζαγσγψλ νρεκάησλ απφ ηελ Ηαπσλία (27,5%), ηελ Κνξέα (14%) θαη ηελ Ηλδία

(6,5%), πξνο ηε Μεζνγεηαθή θαη Βφξεηα Δπξψπε. Σνηνπηνηξφπσο, ν Πεηξαηάο,

θαζίζηαηαη δηακεηαθνκηζηηθφο θφκβνο πξψηεο επηινγήο θαη γηα ηα απηνθίλεηα θαη

ζπγθεληξψλεη ηηο εηζαγσγέο ηεο Δ.Δ. απφ ηελ Ηαπσλία πνπ βαίλνπλ απμαλφκελεο πξνο



- 89 -

ηελ Αλαηνιηθή Μεζφγεην θαη ηνλ Δχμεηλν Πφλην. ηελ πεξίνδν κεηά ην 2010, ν

Πεηξαηάο θαηάθεξε λα ζεκεηψζεη ζεηηθνχο ξπζκνχο αλάπηπμεο ζηα απηνθίλεηα ελ

κέζσ θξίζεο, ελψ ζεκαληηθά αληαγσληζηηθά ηεξκαηηθά ζηελ Ηηαιία είηε ζηακάηεζαλ

ηε ιεηηνπξγία ηνπο είηε αθνινπζνχλ θζίλνπζα πνξεία εκθαλίδνληαο πησηηθνχο

αξηζκνχο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ην 2012 ν Σνκέαο Γηαθίλεζεο Απηνθηλήησλ ζην

car terminal ηνπ Ο.Λ.Π. παξνπζίαζε αχμεζε 9,8% έλαληη ηνπ 2011 θαη 66% έλαληη

ηνπ 2009 (Μπέιινο, Ζ., 2014).

πκπεξαζκαηηθά, θαλείο δελ κπνξεί λα παξαγλσξίζεη ηελ αλαβάζκηζε ηεο

αληαγσληζηηθφηεηαο ηνπ Πεηξαηά κε ηελ έιεπζε ηεο C.O.S.CO.. ήκεξα

παξνπζηάδεηαη κηα ηεξάζηηα επθαηξία κε ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά, θαζψο ζα κπνξνχζε

λα αλαπηπρζεί κηα πνιχ κεγάιε βηνκεραλία γχξσ απφ απηφ, ε νπνία πξνζβιέπεη ζηελ

πεξαηηέξσ επέθηαζε ηνπ ηνκέα κεηαθνξάο εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ. Σν ιηκάλη ζα

εκθαλίδεη φιν θαη κεγαιχηεξε άλνδν εμαηηίαο θαη ησλ λέσλ επελδχζεσλ ηεο

C.O.S.CO. ζηελ Πξνβιήηα ΗΗΗ θαη ηεο πξνζέιθπζεο transit θνξηίνπ. Αλαληίξξεηα, ν

Πεηξαηάο αλαδεηθλχεηαη ζε επξσπατθή «πχιε» θάλνληαο ην φξακα ηεο ειιεληθήο

επηρεηξεκαηηθφηεηαο πξαγκαηηθφηεηα, ελψ νη επελδχζεηο ηεο C.O.S.CO., θαζψο θαη νη

ζπκθσλίεο ηεο κε εηαηξίεο-«θνινζζνχο», φπσο πξναλαθέξζεθε θαη αλαπηχρζεθε

εθηελέζηεξα, δίλνπλ «ςήθν εκπηζηνζχλεο» ζηελ Διιάδα, ε νπνία απφ ρψξα ηεο

θξίζεο κεηεμειίζζεηαη ζε πφιν έιμεο μέλσλ επελδπηψλ.



- 90 -

KΔΦΑΛΑΗΟ V

ΝΑΤΠΖΓΖΔΗ

Κσλζηαληίλα Μήηξνπ

Α. Oη παγθόζκηεο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο



- 91 -

Ζ αλάπηπμε ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο ζηεξίδεηαη θαηά θχξην ιφγν ζην δηεζλέο

εκπφξην θαη ζηηο δηεζλείο κεηαθνξέο. ήκεξα, πεξηζζφηεξν απφ ην 90% ηνπ

παγθνζκίνπ εκπνξίνπ πξαγκαηνπνηείηαη δηά ζαιάζζεο. χκθσλα κε έξεπλεο, ε

ειιεληθή λαπηηιία παξέκεηλε θαη ην 2012 ζηελ πξψηε ζέζε ηεο παγθφζκηαο

θαηάηαμεο (Νηάληζεβ, ., & Νηεκηάλ, Ζ., 2013). Ζ παγθφζκηα νηθνλνκηθή θξίζε,

φκσο, πνπ μέζπαζε ηνλ Αχγνπζην ηνπ 2007 άιιαμε ηα δεδνκέλα ζηε δηεζλή

λαπηηιηαθή νηθνλνκία. Αξρηθά, πξηλ ηε ρξεκαηννηθνλνκηθή θξίζε, παξαηεξείηαη φηη ε

άλνδνο ησλ αλεξρφκελσλ νηθνλνκηψλ φπσο ε Κίλα, ε Βξαδηιία θαη ε Ηλδία νδήγεζε

ζηελ αχμεζε ησλ επελδχζεσλ θαη ηεο παξαγσγήο ζηηο ρψξεο απηέο θαη, θαη‟

επέθηαζε, ζηελ αχμεζε ησλ ζαιάζζησλ κεηαθνξψλ (Ναπηηθφ Δπηκειεηήξην ηεο

Διιάδαο, 2009). Απηή ε νηθνλνκηθή άλζεζε είρε σο απνηέιεζκα ηελ απμαλφκελε

δήηεζε ζε πξντφληα πξψησλ πιψλ, φπνπ νδήγεζε ζηελ απφηνκε άλνδν ησλ λαχισλ

κεηαθνξάο θαη ζηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ θαη ηεο κέζεο ρσξεηηθφηεηαο ησλ πινίσλ.

Δπηπιένλ, ε δήηεζε γηα κεηαθνξηθέο ππεξεζίεο νδήγεζε ηνπο εθνπιηζηέο ζηελ

αχμεζε παξαγγειηψλ λεφηεπθησλ πινίσλ, θπξίσο ζε πινία ρχδελ θνξηίνπ (bulk

carrier) θαη πινία κεηαθνξάο εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ (containers), (Νηάληζεβ, ., &

Νηεκηάλ, Ζ., 2013).

Παξά ην επλντθφ ηνπίν πνπ επηθξαηνχζε σο πξνο ηελ αλάπηπμε ησλ νηθνλνκηψλ, ε

ρξεκαηννηθνλνκηθή θξίζε πνπ εθδειψζεθε απφηνκα ην ηξίην θαη ηέηαξην ηξίκελν

ηνπ 2008 αλέηξεςε ην ζθεληθφ ζηελ παγθφζκηα λαπηηιία. Δπαθφινπζν απηήο ήηαλ ε

κείσζε ηεο κεηαθνξηθήο δήηεζεο θαη ε αθφκα κεγαιχηεξε κείσζε ησλ λαχισλ

κεηαθνξάο (ιφγσ ηεο θάκςεο γηα βηνκεραληθά θαη θαηαλαισηηθά πξντφληα), θαζψο

θαη ε ειάηησζε ηνπ ξπζκνχ παξαγγειηψλ λεφηεπθησλ πινίσλ θαη ε κείσζε ησλ ηηκψλ

ησλ πξνο πψιεζε πινίσλ. Βέβαηα, κε ηελ πηψζε ησλ ηηκψλ, ην 2011 ζεκεηψλεηαη

αχμεζε ησλ παξαγγειηψλ (θπξίσο πνληνπφξσλ) πινίσλ, κε απφξξνηα ηε ζπξξίθλσζε

ηεο κέζεο ειηθίαο ησλ πινίσλ ζηα 20,6 έηε γηα ηνλ παγθφζκην ζηφιν θαη ζηα 16 έηε

πεξίπνπ γηα ηνλ ειιεληθφ (Νηάληζεβ ., Νηεκηάλ Ζ., 2013). Ωζηφζν, πάξα ηε

δηνιίζζεζε ηεο νηθνλνκίαο ηεο παγθφζκηαο εκπνξηθήο λαπηηιίαο θαηά ηελ πεξίνδν

2008-2012, ην 2013 δηαπηζηψλεηαη άλνδνο ηεο λαπηηιηαθήο νηθνλνκίαο. χκθσλα κε

ηελ έξεπλα ηεο P.S. Platou (2013), παξφηη ην 2013 απνηέιεζε κία αθφκε αδχλακε

ρξνληά γηα ηελ παγθφζκηα νηθνλνκία θαη ηηο λαπηηιηαθέο αγνξέο, ν ρξφλνο ηειείσζε

θαιχηεξα απφ φ,ηη μεθίλεζε. Σν πξψην κηζφ ηνπ ρξφλνπ ε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα

κεηψζεθε αθφκα πεξηζζφηεξν, ελψ νη παξαγγειίεο πινίσλ ζπλερίζηεθαλ. Έηζη, ην



- 92 -

2013 ππήξμαλ απνγνεηεπηηθέο εμειίμεηο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο παγθφζκηαο

νηθνλνκίαο, ζηηο νπνίεο ζπλέβαιαλ θαη νη δπζκελείο επηδξάζεηο ησλ πξνεγνχκελσλ

εηψλ, κε απνηέιεζκα ηε κείσζε ζηε δήηεζε ηνλάδ. Παξ‟ φια απηά, ζε αληίζεζε κε ηα

πξνεγνχκελα ρξφληα, ε νηθνλνκία θαηφξζσζε λα επηηχρεη κηα κηθξή αλάθακςε ζην

δεχηεξν κηζφ ηνπ ρξφλνπ, ρσξίο ε νηθνλνκηθή θξίζε λα δεκηνπξγεί πεξηζζφηεξα

πξνβιήκαηα ζηηο θεληξηθέο ηξάπεδεο. Σν απνηέιεζκα ήηαλ ε αλάθακςε ησλ λαχισλ

λα αληαλαθιά ηελ αλάπηπμε ηνπ εκπνξίνπ θαη ην θπξίνπ εκπνξεχκαηνο ηεο λαπηηιίαο.

Καηαιπηηθφ ξφιν βέβαηα δηαδξακάηηζαλ νη κεγάιεο νηθνλνκίεο φπσο νη Ζ.Π.Α., πνπ

θαηείραλ ην ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα ζην ρακειφ ελεξγεηαθφ θφζηνο θαη

εθαξκφδνληαο ζθιεξή λνκηζκαηηθή πνιηηηθή, άξρηζαλ λα αλαξξψλνπλ γξήγνξα απφ

ηηο επηπηψζεηο ηνπ πξψηνπ κηζνχ ηνπ 2013, αθνχ ηα αξλεηηθά απνηειέζκαηα απφ ηελ

απηφκαηε θνξνιφγεζε θαη ηηο πεξηθνπέο απφ ηα έμνδα κεηψζεθαλ (The Platou

Report, 2014). Δπίζεο, ε επξσπατθή νηθνλνκία έδσζε ηέινο ζε δχν ρξφληα

νηθνλνκηθήο ζπζηνιήο ηελ άλνημε κε ηνλ ζπλδπαζκφ ηεο αχμεζεο ηεο

αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηεο ζηαζεξνπνίεζεο ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Σν

απνηέιεζκα ήηαλ ε αχμεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ εθ λένπ

δεκηνπξγία κεησκέλσλ θαηαιφγσλ (depleted inventories), αλαπηχζζνληαο ηελ

παξαγσγή θαη ηηο εηζαγσγέο γηα ηελ ελδπλάκσζε ηεο νηθνλνκίαο Ζ ηαπσληθή

νηθνλνκία επίζεο εμειίρζεθε ράξε ζηνλ πξσζππνπξγφ ηεο Shinzo Abe, ν νπνίνο

εηζήγαγε ηα δεκνζηνλνκηθά παθέηα (fiscal stimulus), θαζψο θαη κηα επηζεηηθή

πνιηηηθή, γηα λα απνδπλακψζεη ην γελ θαη λα αλαπηχμεη ηελ νηθνλνκηθή

αληαγσληζηηθφηεηα. Ζ Κίλα, απφ ηελ άιιε, κπνξεί λα αλαπηχζζεηαη κε κεγαιχηεξνπο

ξπζκνχο απφ ηηο άιιεο ρψξεο, ν ξπζκφο απηφο, σζηφζν, κεηψλεηαη ζηαδηαθά απφ ην

2010. Ζ κείσζε νμχλζεθε ην 2013, κε επηβξάδπλζε ζε φινπο ζρεδφλ ηνπο ηνκείο

εγρψξηαο δξάζεο ιφγσ ησλ αδχλακσλ εμαγσγψλ θαη ηεο ζθηρηήο πηζησηηθήο

θαηάζηαζεο. Ζ νηθνλνκία ζηαζεξνπνηήζεθε ην δεχηεξν κηζφ ηνπ 2013, αθνχ νη

εμαγσγέο επαλήιζαλ θαη ππήξμε κηθξή άλνδνο ησλ ηηκψλ ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα (The

Platou Report, 2014). Ζ δπλακηθή ησλ Ζ.Π.Α. θαη ε ζηαζεξνπνίεζε ηεο Κίλαο

πξνθχιαμε ηηο αλεξρφκελεο νηθνλνκίεο, φπσο ηεο Ηλδίαο, ηεο Ηλδνλεζίαο, ηεο

Σνπξθίαο θαη ηεο Βξαδηιίαο, απφ κηα επηηαρπλφκελε νηθνλνκηθή θάζνδν. Γηα πξψηε

θνξά, ινηπφλ, κεηά ην 2010 νη κεγάιεο νηθνλνκίεο παξνπζηάδνπλ άλνδν ζην ηέινο

ηνπ 2013.Σέινο, ζχκθσλα κε ηελ εηήζηα έξεπλα ηεο Petrofin (2013), αηζηφδνμν

αλακέλεηαη ην 2014 γηα ηελ παγθφζκηα λαπηηιία. Ζ έξεπλα ππνδεηθλχεη ηελ αχμεζε



- 93 -

ηεο εκπηζηνζχλεο ζηελ αγνξά παξά ηε ζπξξίθλσζε δαλείσλ θαη ηε κε επηδείλσζε

ηεο αγνξάο γηα ηα θνξηεγά πινία. Παξφκνηα είλαη θαη ε άπνςε ηεο Pacific Basin

(2013) ε νπνία εθηηκά φηη νη ζπλζήθεο ηεο λαπιαγνξάο ζα είλαη θαιχηεξεο απφ απηέο

ηνπ 2013, θαζψο ππνινγίδεη ηελ αχμεζε ηνπ ζπλνιηθνχ ζηφινπ θάησ απφ ην 5% θαη

ηελ αχμεζε ηεο δήηεζεο πάλσ απφ ην 7%. Παξάιιεια, επηζεκαίλεη φηη ε θζίλνπζα

πνξεία ησλ παξαδφζεσλ έρεη ζπκβάιεη θαη ζηε κείσζε ηεο αχμεζεο ηνπ ζηφινπ,

παξά ην γεγνλφο φηη θαη ν αξηζκφο ησλ δηαιχζεσλ ην 2013 ήηαλ πησηηθφο χζηεξα απφ

ηα επίπεδα ξεθφξ ηνπ 2012.

Β. Οηθνλνκηθή πγθπξία θαη δπλακηθή εκθάληζε ηεο Κίλαο

Οη θιπδσληζκνί ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο έρνπλ επεξεάζεη ηε λαπηηιηαθή

βηνκεραλία, ελψ ε νηθνλνκηθή χθεζε απνηειεί ηνλ θχξην ιφγν δξακαηηθήο κείσζεο

ησλ δαλεηνδνηήζεσλ. Οη επξσπατθέο ηξάπεδεο απνρσξνχλ απφ ηε λαπηηιηαθή

ρξεκαηνδφηεζε θαη ηε ζέζε ηνπο παίξλνπλ ρξεκαηνπηζησηηθά ηδξχκαηα απφ ηηο

Ζ.Π.Α. θαη ηελ Κίλα (Ζιηνπνχινπ, Κ., 2004). πγθεθξηκέλα, ζηηο αξρέο Ηνπιίνπ

2013, ε Commerzbank – Deutsche Schiffsbank αλαθνίλσζε ηελ απφθαζή ηεο λα

απνζπξζεί απφ ην Shipping Finance. Δπξφθεηην γηα κία δχλακε ηνπ ρψξνπ, αθνχ

θαηείρε ην 3ν κεγαιχηεξν ραξηνθπιάθην ζηνλ θφζκν θαη ην 2

ν κεγαιχηεξν ζηελ

ειιεληθή ρξεκαηνδφηεζε κε 5,5 δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα. Υαξαθηεξηζηηθφ ηνπ

κεγέζνπο ηεο είλαη φηη ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2012 ην ραξηνθπιάθηφ ηεο ππνινγηδφηαλ

ζπλνιηθά ζηα 26 δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα. Ζ σο άλσ απφθαζε ηεο γεξκαληθήο

ηξάπεδαο -φπσο ήηαλ αλακελφκελν- άιιαμε ηα δεδνκέλα ζηνλ θιάδν ζε παγθφζκην

επίπεδν, ελψ κε ηνλ έλαλ ή ηνλ άιιν ηξφπν, επεξέαζε θαη ηελ ειιεληθή αγνξά. Ζ

Γεξκαληθή Έλσζε Δθνπιηζηψλ, βέβαηα, επέθξηλε ηελ απφθαζε ηεο Commerzbank λα

απνρσξήζεη απφ ηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο λαπηηιίαο, δηφηη ε θίλεζε απηή ζα έβιαπηε ηε

γεξκαληθή λαπηηιηαθή βηνκεραλία. (Deal news, 2012). Ναπηηιηαθνί θχθινη, αιιά θαη

ηξαπεδίηεο, πνπ αζρνινχληαη κε ηε λαπηηιηαθή ρξεκαηνδφηεζε ππνζηεξίδνπλ φηη ε

ζπγθεθξηκέλε απφθαζε ηεο γεξκαληθήο ηξάπεδαο, αιιά θαη ε αδπλακία ησλ

πεξηζζφηεξσλ επξσπατθψλ ηξαπεδψλ λα ζπλερίζνπλ ηε δξαζηεξηνπνίεζή ηνπο ζηνλ

θιάδν ηεο ρξεκαηνδφηεζεο εηδηθεπκέλσλ αγνξψλ, ιφγσ έιιεηςεο ξεπζηφηεηαο,

επηηαρχλνπλ ηηο θηλήζεηο ακεξηθαληθψλ θαη θηλεδηθψλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ γηα

δηεχξπλζε ησλ ραξηνθπιαθίσλ ηνπο ή γηα δπλακηθή επαλεκθάληζή ηνπο ζηνλ θιάδν

χζηεξα απφ απνπζία εηψλ. Με άιια ιφγηα, ππάξρνπλ ηξάπεδεο, νη νπνίεο

εθκεηαιιεχνληαη νπζηαζηηθά ηελ απνκφριεπζε δαλείσλ ησλ επξσπατθψλ ηξαπεδψλ



- 94 -

ιφγσ ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδνπλ θαη εηζέξρνληαη πνιχ δπλακηθά ζηελ

αγνξά. Έηζη, ινηπφλ, αξρίδνπλ λα επηθεληξψλνπλ ην ελδηαθέξνλ ηνπο ζηε λαπηηιία,

κειεηψληαο είηε ηελ αγνξά ραξηνθπιαθίσλ απφ επξσπατθέο ηξάπεδεο, πνπ ζέινπλ λα

πνπιήζνπλ, είηε ηελ απεπζείαο είζνδφ ηνπο ζηνλ θιάδν, πηζηεχνληαο ζηηο αζθαιείο

λαπηηιηαθέο ηνπνζεηήζεηο (Μπαξδνχληαο, Ν., 2012 ).

χκθσλα κε έξεπλα ηεο εηαηξείαο XRTC Business Consultants, ε νπνία έρεη

ππνγξάςεη ζχκβαζε ζπκβνπιεπηηθψλ εξγαζηψλ κε ηελ θηλεδηθή ηξάπεδα China

Development Bank, ε Διιάδα ζήκεξα απνηειεί ηνλ κεγαιχηεξν μέλν επελδπηή γηα

ηελ Κίλα ζηνλ ηνκέα ηεο λαππεγνθαηαζθεπαζηηθήο βηνκεραλίαο, θαζψο ην 20% ηνπ

εκπνξηθνχ ζηφινπ πνπ «ρηίδεηαη» ζήκεξα ζηα λαππεγεία ηεο Κίλαο αλήθεη ζε

Έιιελεο εθνπιηζηέο. Δλδεηθηηθφ, κάιηζηα, ζηνηρείν ηεο ζηξνθήο ησλ Διιήλσλ πξνο

ηα θηλεδηθά λαππεγεία ηα ηειεπηαία ηξία ρξφληα είλαη ην γεγνλφο φηη ηα ειιεληθά

λαπηηιηαθά θεθάιαηα πνπ επελδχνληαη εθεί αγγίδνπλ ην 35% ηεο ζπλνιηθήο αμίαο ησλ

παξαγγειηψλ θαη αλέξρνληαη ζε δεθάδεο δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα. Μεξηθά ρξφληα

πξηλ, πξσηίζησο ε Κνξέα θαη δεπηεξεπφλησο ε Ηαπσλία, απνηεινχζαλ ηηο ρψξεο,

φπνπ νη Έιιελεο πινηνθηήηεο επέιεγαλ γηα ηε λαππήγεζε ησλ πινίσλ ηνπο. Σελ

πεξίνδν 2007-2008, επεηδή νη παξαγγειίεο πινίσλ είραλ απμεζεί, ηα λαππεγεία ηεο

Νφηηαο Κνξέαο θαη ηεο Ηαπσλίαο αλαγθάδνληαλ λα δηπιαζηάζνπλ ηνπο ρξφλνπο

παξάδνζεο, κε απνηέιεζκα νη πινηνθηήηεο-αλάκεζά ηνπο θαη νη Έιιελεο εθνπιηζηέο-

λα ζηξαθνχλ ζε άιια λαππεγεία, κε κεγαιχηεξε πξνηίκεζε απηά ηεο Κίλαο (Ππγκή,

2012).

Ζ αξρή ηεο ειιελνθηλεδηθήο ζπλεξγαζίαο είρε αξρίζεη ήδε λα δηαθαίλεηαη απφ ην

2008 κε ηελ θαηάξξεπζε ηεο Lehman Brothers, νπφηε ε θηλεδηθή θπβέξλεζε

απνθάζηζε λα πξνζαλαηνιίζεη ηηο θξαηηθέο ηεο ηξάπεδεο ζην λα επεθηαζνχλ δηεζλψο,

κε ηε λαπηηιηαθή ρξεκαηνδφηεζε λα απνηειεί ηελ «αηρκή ηνπ δφξαηφο» ηεο, ηε

ζηηγκή κάιηζηα πνπ κεγάινη ηξαπεδηθνί φκηινη ή πξνρψξεζαλ ζηελ έμνδφ ηνπο απφ

ηνλ θιάδν ή ζηακάηεζαλ ηηο ρνξεγήζεηο λαπηηιηαθψλ δαλείσλ. Ζ ηξάπεδα ,κάιηζηα,

ηεο Ηξιαλδίαο, ε γαιιηθή Natixis, ε αγγιηθή Lloyd's TSB είλαη ραξαθηεξηζηηθά

παξαδείγκαηα. Πξσηαγσληζηηθφ πηα ξφιν έρνπλ νη ηξάπεδεο ηεο Κίλαο θαη

ζπγθεθξηκέλα, νη China Development Bank, Export Import Bank of China, Bank of

China θαη Communication Bank of China (Νάλνο Κ., 2013). Οη Έιιελεο πινηνθηήηεο

πνπ έρνπλ ηηο πεξηζζφηεξεο λαππεγήζεηο ζηελ Κίλα απηή ηελ πεξίνδν, ζχκθσλα κε

ηελ εηαηξεία XRTC, είλαη ν Γηψξγνο Οηθνλφκνπ κε 16 ππφ λαππήγεζε πινία μεξνχ



- 95 -

θνξηίνπ θαη δεμακελφπινηα γηα ηε Dryships, νη αδειθνί Αδακάληηνο θαη πχξνο

Πνιέκεο, πνπ ειέγρνπλ ηελ Polembros, κε 10 πινία μεξνχ θνξηίνπ, ν πξφεδξνο ηεο

Έλσζεο Διιήλσλ Δθνπιηζηψλ, Θεφδσξνο Βεληάκεο, κε παξαγγειίεο γηα 9 θνξηεγά

πινία γηα ινγαξηαζκφ ηεο Golden Union. Αθνινπζνχλ ν Γηάλλεο Αγγειηθνχζεο κε 9

ππφ λαππήγεζε πινία μεξνχ θνξηίνπ, ν Γηψξγνο Πξνθνπίνπ κε ηελ Dynacom πνπ

έρεη παξαγγείιεη επίζεο 9 δεμακελφπινηα θαη θνξηεγά πινία, ν Γηάλλεο Ξπιάο, πνπ

ειέγρεη ηελ Ariston Navigation θαη έρεη παξαγγείιεη 7 θνξηεγά πινία, θαη έπνληαη κε

κηθξφηεξν αξηζκφ πινίσλ νη Βίθησξαο Ρέζηεο, Θαλάζεο Μαξηίλνο, Κσζηήο

Κσλζηαληαθφπνπινο, θαζψο θαη ε εθνπιηζηηθή νηθνγέλεηα Λνγνζέηε (Μπέιινο

Ζ.,2013). Σν γεγνλφο, βέβαηα, φηη ε Διιάδα έρεη αλαδεηρζεί ζε θηλεηήξηα δχλακε γηα

ηα λαππεγεία ηεο Κίλαο απνηειεί θαζνξηζηηθφ ιφγν γηα ηηο θηλεδηθέο ηξάπεδεο λα

ρξεκαηνδνηνχλ ηνπο Έιιελεο εθνπιηζηέο. ήκεξα, ηα δάλεηα πνπ έρνπλ εθηακηεπηεί

απφ θηλεδηθέο ηξάπεδεο γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ζπκθσληψλ γηα ηελ θαηαζθεπή πινίσλ

απφ Έιιελεο εθνπιηζηέο ζηελ Κίλα ππεξβαίλνπλ ηα 9 δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα

(Μπέιινο Ζ., 2013).

Σν ρακειφ θφζηνο λαππήγεζεο ζηελ Κίλα, ε νπνία πξνζθέξεη ηηκέο κεησκέλεο θαηά

10% κε 15% ζε ζρέζε κε ηνπο αληαγσληζηέο, έρεη απμήζεη ην κέγεζνο ησλ

παξαγγειηψλ θαηά 50% ζε ζρέζε κε κηα πεληαεηία πξηλ, πνπ πξψηε επηινγή κε

κεγάιε δηαθνξά γηα θαηαζθεπή πινίσλ ήηαλ ε Κνξέα. Σαπηφρξνλα, ην «θνχξεκα»

ηνπ λαπηηιηαθνχ ραξηνθπιαθίνπ ησλ ειιεληθψλ ηξαπεδψλ, ην νπνίν κεηψζεθε θαηά

8,6% ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, αιιά θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ δεκηνπξγήζεθαλ

κε ακεξηθαληθέο θαη επξσπατθέο ηξάπεδεο, νη νπνίεο ήηαλ πην επηθπιαθηηθέο ζηελ

παξνρή λέαο ρξεκαηνδφηεζεο ή ζηα αηηήκαηα αλαδηάξζξσζεο δαλείσλ, αθφκε θαη

πξνο ηηο λαπηηιηαθέο, ήηαλ έλαο αθφκε ιφγνο πνπ νη πινηνθηήηεο βξήθαλ δηέμνδν

ζηελ Κίλα (Deal News, 2013). Οη θηλεδηθέο ηξάπεδεο ζηελ νπζία ήξζαλ λα θαιχςνπλ

ην «θελφ» πνπ άθεζαλ νη ππφινηπεο, πξνζθέξνληαο θζελέο θαη εχθνιεο

ρξεκαηνδνηήζεηο, αλ θαη ηα δάλεηα πνπ ρνξεγνχληαη απφ απηέο, θαηεπζχλνληαη ζηηο

λέεο λαππεγήζεηο πινίσλ ηεο ρψξαο ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα εληζρπζεί ην

θαηαζθεπαζηηθφ αληηθείκελφ ηνπο θαη ηα έζνδα (Deal News, 2013). Πνιινί Έιιελεο

ηδηνθηήηεο ηψξα ιακβάλνπλ έσο θαη 70% ελφο δαλείνπ απφ θηλεδηθή ηξάπεδα, κε

κφιηο ην ππφινηπν 30% λα πξνέξρεηαη απφ Δπξσπαίνπο ή Ακεξηθαλνχο δαλεηζηέο,

φπσο ππνζηήξημε πξφζθαηα ζηε Wall Street Journal θαη ν πξφεδξνο ηεο Έλσζεο

Διιήλσλ εθνπιηζηψλ, Θεφδσξνο Βεληάκεο.



- 96 -

Έηζη, ε ηξάπεδα China Exim έρεη ειιεληθφ ραξηνθπιάθην χςνπο 850 εθαηνκκχξηα

δνιάξηα, ε China Development Bank 500 εθαηνκκχξηα δνιάξηα θαη ε China

Everbright Bank 150 εθαηνκκχξηα δνιάξηα, ζπλνιηθά δειαδή θνληά ζηα 1,5

δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα. Απφ ηηο ζπγθεθξηκέλεο ηξάπεδεο ηα κεγαιχηεξα δάλεηα

έρνπλ ιάβεη ε Costamare θαη ε Danaos ησλ θ. θ. Κσλζηαληίλνπ Κσλζηαληαθφπνπινπ

θαη Γηάλλε Κνχζηα αληίζηνηρα, αλεξρφκελα ζε 203 εθαηνκκχξηα δνιάξηα έθαζηνο

θαη αθνινπζνχλ νη εηαηξίεο ηνπ Γξεγφξε Καιιηκαλφπνπινπ κε 127 εθαηνκκχξηα

δνιάξηα θαη ηνπ Γηψξγνπ Οηθνλφκνπ κε 122 εθαηνκκχξηα δνιάξηα. Σελ πεληάδα

ζπκπιεξψλεη ν φκηινο Αγγειηθνχζε κε 111 εθαηνκκχξηα δνιάξηα. χκθσλα κε ηνπο

λαπηηιηαθνχο αλαιπηέο, ε ηάζε απηή αλακέλεηαη λα ζπλερηζηεί θαη ηνπο επφκελνπο

κήλεο, εηδηθά απφ ηε ζηηγκή πνπ ην δηεζλέο εκπφξην αξρίδεη λα αλαθάκπηεη (Deal

News, 2013). Βέβαηα, ε επελδπηηθή «θξελίηηδα» ελέρεη θαη ηνλ θίλδπλν θάπνηα

ζηηγκή ε ππεξπξνζθνξά λέσλ πινίσλ λα είλαη κεγαιχηεξε απφ ηε δήηεζε, θαζψο ήδε

ππάξρνπλ 35% πεξηζζφηεξα πινία απφ εθείλα πνπ ρξεηάδνληαη, ελψ ηα πιενλάδνληα

πεηξειαηνθφξα αξγνχ θαη ρχδελ θνξηίνπ ππνινγίδνληαη ζην 28% θαη 25%

αληηζηνίρσο (Deal News, 2013). Δλ ηέιεη, νη Έιιελεο εθνπιηζηέο απνηεινχλ ηνπο

κεγαιχηεξνπο μέλνπο επελδπηέο γηα ηνπο Κηλέδνπο, γη‟απηφλ ην ιφγν θαη εθείλνη

ρξεκαηνδνηψληαο ηηο επελδχζεηο ηνπο, εμαζθαιίδνπλ ζηξαηεγηθνχο εηαίξνπο ζηηο

θξίζηκεο γηα ηελ ρψξα ηνπο δηεζλείο κεηαθνξέο. Οη δεζκνί κεηαμχ Διιάδαο-Κίλαο

ζηαζεξνπνηήζεθαλ θη ελδπλακψζεθαλ κεηά ην 2010, θαη εηδηθά θαηφπηλ ηεο

επίζθεςεο ζηελ Αζήλα ηνπ ηφηε Κηλέδνπ πξσζππνπξγνχ, Wei Jianbao, νπφηε θαη

αλαθνηλψζεθε ε δεκηνπξγία ηνπ Διιελνθηλεδηθνχ Σακείνπ Ναπηηιηαθήο Αλάπηπμεο,

ζην νπνίν ην Πεθίλν ζα επέλδπε 5 δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα.

Γ. Πξνβιήκαηα Διιήλωλ Δθνπιηζηώλ

Σέζζεξα, σζηφζν, είλαη ηα κεγαιχηεξα εκπφδηα πνπ ζα πξέπεη λα αληηπαξέιζνπλ

ζήκεξα νη Έιιελεο εθνπιηζηέο, πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιίζνπλ θηλεδηθή

ρξεκαηνδφηεζε γηα επελδχζεηο ζε πινία. χκθσλα κε ην Γηεπζχλνληα χκβνπιν ηεο

XRTC, Γηψξγν Ξεξαδάθε, ν πξψηνο κεγάινο «ζθφπεινο» είλαη φηη ηα δάλεηα πνπ

έρνπλ ζρέζε κε Έιιελεο πινηνθηήηεο δελ αληηκεησπίδνληαη κε ηνλ ίδην ηξφπν, πνπ

αληηκεησπίδνληαη απηά ησλ θαλδηλαβψλ ή άιισλ Δπξσπαίσλ εθνπιηζηψλ. Όπσο

εμεγεί, απηφ ζπκβαίλεη ιφγσ ηνπ κνληέινπ ηνπ θηλεδηθνχ ρξεκαηνπηζησηηθνχ



- 97 -

ζπζηήκαηνο, ην νπνίν επεξεάδεηαη απφ ηελ θξίζε ζηελ Διιάδα, κε απνηέιεζκα λα

ππάξρεη εκθαλήο δηαθνξνπνίεζε, θάηη ην νπνίν είλαη αλεπίηξεπην λα ζπκβαίλεη,

γηαηί, πξψηνλ, δελ έρεη θακία ζρέζε ε εζληθφηεηα ηνπ εθνπιηζηή κε ηε δηεζλή

λαπηηιηαθή αγνξά, θαη δεχηεξνλ, γηαηί νη Έιιελεο πξσηνζηαηνχλ ζηελ θηλεδηθή

λαππεγηθή αγνξά θαη ζα έπξεπε λα ηπγράλνπλ θαιχηεξσλ φξσλ απφ άιινπο

αληαγσληζηέο (Deal News, 2013). Γεχηεξνλ, παξαηεξείηαη φηη νη θηλεδηθέο ηξάπεδεο

κέρξη ζήκεξα απεπζχλνληαη γηα ρξεκαηνδφηεζε κφλν ζε πνιχ κεγάινπο θαη ηζρπξνχο

λαπηηιηαθνχο νκίινπο ηεο Διιάδαο, γεγνλφο πνπ απνθιείεη κηθξέο, αιιά θηιφδνμεο

λαπηηιηαθέο εηαηξίεο απφ ην λα δηαηεξήζνπλ ηελ ππφζηαζή ηνπο θαη ηε ζέζε ηνπο

ζηελ αγνξά (Deal News, 2013). Σξίην εκπφδην πνπ ζέηεη ν θ. Ξεξαδάθεο είλαη νη

κεγάιεο θαζπζηεξήζεηο πνπ παξαηεξνχληαη ζηηο απνθάζεηο γηα ηελ νινθιήξσζε ησλ

δηαδηθαζηψλ νινθιήξσζεο ηεο ρνξήγεζεο ησλ δαλείσλ. Με άιια ιφγηα,

αλαραηηηζηηθφο παξάγνληαο παξακέλεη ν ρξφλνο νινθιήξσζεο ελφο δαλείνπ ζε

ζχγθξηζε κε ηελ ηαρχηεηα κε ηελ νπνία αληαπνθξίλνληαη νη Γπηηθνί. Γηα παξάδεηγκα,

ν κέγηζηνο ρξφλνο δπηηθψλ ηξαπεδψλ είλαη κφιηο 2 κήλεο, ελψ ησλ θηλεδηθψλ

ππεξβαίλεη ηνπο 6 θαη κπνξεί λα θηάζεη θαη ηνπο 9 κήλεο (Deal News, 2013).

Σέηαξην, νη Κηλέδνη δελ ρνξεγνχλ δάλεηα γηα αγνξέο κεηαρεηξηζκέλσλ πινίσλ, αιιά

θαη γηα λαππεγήζεηο εθηφο Κίλαο. Οη θηλεδηθέο, βέβαηα, ηξάπεδεο ζα έπξεπε λα

ρξεκαηνδνηνχλ ηνπο Έιιελεο εθνπιηζηέο, αθφκα θαη γηα κεηαρεηξηζκέλα πινία, θάηη

πνπ δελ γίλεηαη ηψξα, γηαηί ε ειιεληθή λαπηηιία, άιισζηε, εμππεξεηεί ζε κεγάιν

βαζκφ ηηο κεηαθνξηθέο αλάγθεο ηεο Κίλαο (Deal News, 2013).

Γ. Δλίζρπζε ζπλεξγαζίαο Η.Μ.Ο. θαη Δ.Δ.

Ζ ελίζρπζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ Γηεζλνχο Ναπηηιηαθνχ Οξγαληζκνχ θαη

Δπξσπατθήο Έλσζεο ζα απνηειέζεη κηα απφ ηηο θπξηφηεξεο πξνηεξαηφηεηεο ηνπ

ππνπξγείνπ Ναπηηιίαο θαη Αηγαίνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πξνεδξίαο ηεο ρψξαο καο ην

επφκελν εμάκελν. ηελ 28ε χλνδν Οινκέιεηαο ηνπ Η.Μ.Ο. (International Maritime

Organization), πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζην Λνλδίλν, ν ππνπξγφο Μηιηηάδεο

Βαξβηηζηψηεο θαηά ηελ νκηιία ηνπ ππνγξάκκηζε φηη ε Διιάδα ζεσξεί φηη ηα

δεηήκαηα ηεο λαπηηιίαο ζε παγθφζκην επίπεδν ζα πξέπεη λα ξπζκίδνληαη απφ ηνλ

Οξγαληζκφ θαη φρη απφ πεξηθεξεηαθέο πνιηηηθέο πνπ δελ πξνβιέπνπλ νκνηνκνξθία

ησλ θαλφλσλ πνπ ξπζκίδνπλ ηε λαπηηιία. Δπηπξφζζεηα, ηφληζε φηη ε Διιάδα

θαισζνξίδεη ηδηαίηεξα ηελ πξφνδν πνπ έρεη επηηεπρζεί αλαθνξηθά κε ηηο ηειεπηαίεο

εμειίμεηο ηνπ Διεγθηηθνχ ρεδίνπ ησλ θξαηψλ-κειψλ ηνπ I.M.O. (IMO Member State



- 98 -

Audit Scheme), ιακβάλνληαο ππφςε φηη νπνηαδήπνηε λνκνζεζία ή δηεζλήο ζχκβαζε

είλαη θελή πεξηερνκέλνπ, εάλ δελ εθαξκνζηεί ζσζηά. Μηιψληαο γηα ηελ Διιάδα,

αλέθεξε φηη παξά ηελ νηθνλνκηθή θξίζε, ν ηνκέαο ηεο λαπηηιίαο παξέκεηλε πγηήο θαη

δηαηήξεζε ηε δηεζλή ηνπ παξνπζία. ήκεξα ε ειιεληθή νηθνλνκία επηζηξέθεη ζηε

ζηαζεξφηεηα, ελψ νη ζηφρνη ηνπ Η.Μ.Ο. πξέπεη λα είλαη ε αζθάιεηα, ε πξνζηαζία ηνπ

πεξηβάιινληνο θαη ε πνηνηηθή λαπηηιία ζε αζθαιείο ζάιαζζεο (imo/archives, 2013).

Αμηνζεκείσηε δε ζηα πιαίζηα ηεο πλφδνπ είλαη θαη ε ζπδήηεζε ηνπ ππνπξγνχ

Ναπηηιίαο, Μ. Βαξβηηζηψηε κε ηνλ Κηλέδν νκφινγφ ηνπ πθππνπξγφ Μεηαθνξψλ,

ππεχζπλν γηα ζέκαηα λαπηηιίαο, Weng Mengyon.

Οη Έιιελεο εθνπιηζηέο, εμαηηίαο ηεο ειιεληθήο θξίζεο αιιά θαη ησλ δηαδηθαζηψλ ηνπ

θηλεδηθνχ ρξεκαηνπηζησηηθνχ ζπζηήκαηνο, δελ αληηκεησπίδνληαη κε ηνπο ίδηνπο

φξνπο ζε ζρέζε κε άιινπο Δπξσπαίνπο εθνπιηζηέο, ελψ ζα έπξεπε λα ηπγράλνπλ

θαιχηεξεο αληηκεηψπηζεο απφ άιινπο αληαγσληζηέο ηνπο. Γη‟απηφ, φπσο,

ππνγξάκκηζε ν Έιιελαο ππνπξγφο, επεηδή νη Έιιελεο πινηνθηήηεο αλαθάκπηνπλ ζηε

δηεζλή ζθελή ησλ λαππεγήζεσλ κεηά ηελ αδξάλεηα ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ, ρξεηάδνληαη

επθνιφηεξε πξφζβαζε ζηε ρξεκαηνδφηεζε απφ ηηο θηλεδηθέο ηξάπεδεο. Δίλαη,

κάιηζηα, θαίξην λα κεζνιαβήζεη ε Κεληξηθή Σξάπεδα ηεο Κίλαο, ψζηε λα ππάξμεη

ζπλνιηθή παξέκβαζε πξνο ηα πηζησηηθά ηδξχκαηα ηεο ρψξαο, κε ζηφρν λα

δηεπθνιπλζεί ε ρξεκαηνδφηεζε, δεδνκέλνπ φηη νη Έιιελεο πινηνθηήηεο πξνηηκνχλ ηα

θηλεδηθά λαππεγεία (Μπαξδνχληαο, Ν., 2012). Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπδήηεζεο

εμεηάζηεθε, επίζεο, ην ελδερφκελν εγθαηάζηαζεο γξαθείσλ ή αληηπξνζσπεηψλ

θηλεδηθψλ ηξαπεδψλ ζηελ Διιάδα. Ζ πηζαλή εγθαηάζηαζε θηλεδηθψλ ηξαπεδψλ ζηε

ρψξα ζα ιχζεη πνιιά απφ ηα γξαθεηνθξαηηθά θαη δηαδηθαζηηθά πξνβιήκαηα πνπ

αληηκεησπίδνπλ ζήκεξα νη Έιιελεο εθνπιηζηέο. Ζ παξνπζία Κηλέδσλ ηξαπεδηθψλ

ζηειερψλ ζηελ Διιάδα ζα εληζρχζεη ηηο γλψζεηο θαη ηελ εκπεηξία ηνπο, κε

απνηέιεζκα ηελ ηαρχηεξε νινθιήξσζε κεγαιχηεξνπ αξηζκνχ δαλεηαθψλ

ζπκβάζεσλ, θαζψο νη Έιιελεο εθνπιηζηέο απνηεινχλ ζηξαηεγηθφ εηαίξν ηεο

θηλεδηθήο νηθνλνκίαο (Μπαξδνχληαο, Ν., 2012).

Δ. Δγρώξηα Ναππεγνθαηαζθεπαζηηθή Βηνκεραλία

Αλέθαζελ ε Διιάδα θαη κέζα απφ ηελ ηζηνξηθή ηεο δηαδξνκή ζηεξηδφηαλ ζηε

λαπηηιία. Ο ξφινο, ινηπφλ, ηνπ θιάδνπ ηεο λαππεγνεπηζθεπαζηηθήο βηνκεραλίαο είλαη

πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο θαη εθηηκάηαη φηη ζα ζπληειέζεη ζηε κείσζε εμάξηεζεο ηεο



- 99 -

ρψξαο καο απφ ην εμσηεξηθφ (θπξίσο κε ηηο πνιεκηθέο θαηαζθεπέο). Δπηπιένλ, είλαη

ζπλαιιαγκαηνθφξνο, απαζρνιεί κεγάιν πνζνζηφ ηνπ δπλακηθνχ ηεο, εμππεξεηεί ηελ

αθηνπινΐα θαη ζπληειεί ζηελ αλάπηπμε θαη δηαηήξεζε κεγάινπ αξηζκνχ παξάιιεισλ

δξαζηεξηνηήησλ. Οη λαππεγνεπηζθεπαζηηθέο, επίζεο, κνλάδεο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα

λα απνξξνθήζνπλ ζεκαληηθή ηερλνγλσζία θαη είλαη ρψξνη, φπνπ κπνξεί λα

αλαπηπρζεί εθαξκνζκέλε έξεπλα ζε ζπλεξγαζία κε θνξείο (φπσο π.ρ. ην Δ.Μ.Π.).

Δμππεξεηεί ηελ εζληθή άκπλα ηεο ρψξαο κε ηελ θαηαζθεπή, επηζθεπή, κεηαζθεπή θαη

ζπληήξεζε ησλ πινίσλ ηνπ Πνιεκηθνχ Ναπηηθνχ (Γεξβέλεο, Γ.).

Σ. Αίηηα πνπ νδήγεζαλ ζηελ θξίζε ηεο λαππεγηθήο βηνκεραλίαο

Γπζηπρψο, ζήκεξα ηα πξνβιήκαηα είλαη κεγάια. ε ηδηαίηεξα ρακειά επίπεδα

δηακνξθψλεηαη ε εγρψξηα λαππεγηθή θαη λαππεγνεπηζθεπαζηηθή δξαζηεξηφηεηα ηα

ηειεπηαία ρξφληα, θαζψο ε νηθνλνκηθή θξίζε θαη ηα κέηξα πνπ ειήθζεζαλ ζην

πιαίζην ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γεκνζηνλνκηθήο Δμπγίαλζεο δελ επηηξέπνπλ ηε δηάζεζε

πηζηψζεσλ γηα λέα λαππεγηθά θαη εμνπιηζηηθά πξνγξάκκαηα. Σα έξγα ζηαδηαθά

κεηψλνληαη, ελψ ε αλάζεζε γίλεηαη κε ζεκαληηθέο θαζπζηεξήζεηο. Πιένλ, νη εξγαζίεο

ησλ ειιεληθψλ λαππεγείσλ πεξηνξίδνληαη θπξίσο ζε επηζθεπαζηηθά θαη εμνπιηζηηθά

έξγα γηα ην Πνιεκηθφ Ναπηηθφ, δξαζηεξηφηεηα ε νπνία δεηθλχεη επίζεο θζίλνπζα

πνξεία. Οπζηαζηηθά νη κνλάδεο ηεο ρψξαο ππνιεηηνπξγνχλ, επσκηδφκελεο έηζη

ζεκαληηθά έμνδα γηα εγθαηαζηάζεηο πνπ δελ ρξεζηκνπνηνχληαη, ελψ ε αλεξγία έρεη

απμεζεί ζεκαληηθά (Ξάλζνο, Π., 2013 ).

Σα πξνβιήκαηα ηεο λαππεγνεπηζθεπαζηηθήο βηνκεραλίαο ζηελ Διιάδα είραλ αξρίζεη

λα εκθαλίδνληαη κε ηε δηεζλή λαπηηιηαθή θξίζε ην 1982. Καηά ηελ πξνεγνχκελε

δεθαεηία θαη ελψ ηα κεγάια λαππεγεία βξίζθνληαλ ππφ θξαηηθφ έιεγρν, δελ ππήξμε

θξαηηθή κέξηκλα θαη πνιηηηθή απέλαληη ζηνλ θιάδν. Ζ θαθή δηνίθεζε θαη ε

αλππαξμία εθζπγρξνληζκνχ ζε νξγάλσζε θαη εμνπιηζκφ νδήγεζαλ ηηο κνλάδεο απηέο

ζε θαηάξξεπζε. Σν κφλν ζηήξηγκα γηα ηε δηαηήξεζή ηνπο ζηε δσή ήηαλ νη ζπλερείο

δαλεηζκνί απφ ηηο Σξάπεδεο ηνπ Γεκνζίνπ θαη ε θξαηηθή αλνρή απέλαληη ζηε κε

εθπιήξσζε ησλ νηθνλνκηθψλ ηνπο ππνρξεψζεσλ πξνο ηνπο αζθαιηζηηθνχο

νξγαληζκνχο (Γεξβέλεο, Γ). ην κεηαμχ αλαπηπζζφηαλ κε έληνλνπο ξπζκνχο, ε

λαππεγνεπηζθεπαζηηθή βηνκεραλία ζηηο ρψξεο ηεο Άπσ Αλαηνιήο (Ηαπσλία, Κνξέα)

πνπ κε πςειή παξαγσγηθφηεηα, ρακειφ εξγαηηθφ θφζηνο θαη ζεκαληηθέο θξαηηθέο

νηθνλνκηθέο εληζρχζεηο, θαζίζηαηαη αζπλαγψληζηε ζηε δηεζλή αγνξά θαη κνλνπσιεί



- 100 -

ηηο λαππεγήζεηο ζε εκπνξηθά πινία (δεμακελφπινηα, μεξνχ θνξηίνπ) (Κνπκπνχξα Μ.,

2012). Οη Έιιελεο εθνπιηζηέο πξαγκαηνπνηνχλ κάιηζηα φιεο ηηο παξαγγειίεο ηνπο

ζηηο ρψξεο απηέο. ηε ρψξα καο απέκεηλε κφλνλ ν επηζθεπαζηηθφο ηνκέαο γηα

αλάπηπμε δξαζηεξηνηήησλ (ηακαηάθεο, Κ.). Δπηπξνζζέησο, κεηά ηελ θαηάξξεπζε

ηνπ ζπζηήκαηνο δηαθπβέξλεζεο ησλ ζνζηαιηζηηθψλ ρσξψλ, λέεο αγνξέο άλνημαλ ζηελ

πεξηνρή καο (Οπθξαλία, Ρνπκαλία, Βνπιγαξία) (Γεξβέλεο, Γ.), ελψ κπήθε θαη ε

Σνπξθία δπλακηθά ζηελ αγνξά κε θζελφ θφζηνο παξαγσγήο, ιφγσ ηνπ ζεκαληηθά

ρακεινχ εξγαηηθνχ θφζηνπο. Απνηέιεζκα ήηαλ ην κεγαιχηεξν ηκήκα ηεο αγνξάο πνπ

είρε αθφκα απνκείλεη ζηε ρψξα καο λα πξνζαλαηνιηζηεί ζηηο αγνξέο απηέο.

Άιινο έλαο ιφγνο πνπ νη Έιιελεο εθνπιηζηέο πξνηηµνχλ λα απνθεχγνπλ ηα

λαππεγεία ζηελ Διιάδα είλαη ν θφβνο ησλ απεξγηψλ. Οη εθηεηακέλεο απεξγίεο πνπ

έρνπλ γίλεη ζην παξειζφλ έρνπλ δεκηνπξγήζεη έλα θφβν «εγθισβηζκνχ», φπνπ ν

πινηνθηήηεο πεξηκέλεη γηα πνιχ θαηξφ ηελ παξάδνζε ηνπ πινίνπ ηνπ, ράλνληαο ελ ησ

µεηαμχ πξνζδνθψµελνπο λαχινπο. Αμίδεη λα ζεµεησζεί φηη αξλεηηθφ αληίθηππν έρνπλ

θαη άιιεο απεξγίεο, πνπ δελ γίλνληαη ζηα λαππεγεία, αιιά ηα επεξεάδνπλ, φπσο π.ρ.

απεξγίεο ζηα ηεισλεία ή ζηα ιηκάληα ή ζηα θνξηεγά, αθνχ ζηαµαηάλε ηελ παξάδνζε

πιηθψλ, πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ πινίσλ µε ην ίδην ηειηθφ

απνηέιεζµα γηα ηνλ πινηνθηήηε (Δηήζηα Οηθνλνκηθή Έθζεζε 2012, ΝΔΩΡΗΟΝ Α.Δ.

ΤΜΜΔΣΟΥΩΝ). Έηζη, ινηπφλ, ε λαππεγνεπηζθεπαζηηθή δξαζηεξηφηεηα ζηελ

ρψξα καο δηέξρεηαη, γηα άιιε κηα θνξά, κηα λέα ζνβαξή θξίζε ηα ηειεπηαία ρξφληα.

Αληίζεηα κε ηελ θξίζε ησλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ, φπνπ θπξίαξρν ζηνηρείν ήηαλ ε

θξίζε ηεο αγνξάο, ηε ζεκεξηλή πεξίνδν έρνπλ έιζεη ζηελ επηθάλεηα θαη φια ηα

δηαξζξσηηθά πξνβιήκαηα θαη ηα πξνβιήκαηα ππνδνκήο ηεο λαππεγνεπηζθεπαζηηθήο

βηνκεραλίαο. Ζ Διιεληθή Ναππεγνεπηζθεπαζηηθή Βηνκεραλία (Ν.Δ.Β.), ζηεξνχκελε

νξγάλσζεο θαη ζχγρξνλσλ δνκψλ, κε πεπαιαησκέλν εμνπιηζκφ θαη, θπξίσο, ρσξίο

ζηξαηεγηθή θαη πνιηηηθή αγνξάο, βξίζθεηαη ζε θξίζηκε θακπή θαη αλαδεηά έλα λέν

ξφιν ζηηο εμειίμεηο. Ζ ζεκεξηλή θξίζε ηεο Διιεληθήο Ν.Δ.Β. ζα κπνξνχζε λα

ραξαθηεξηζζεί θαη σο θξίζε αληαγσληζηηθφηεηαο ή θαη σο έιιεηςε πξνζαξκνγήο ζηα

δηεζλή δεδνκέλα. Ζ κφλε πξννπηηθή εμφδνπ απφ ηελ θξίζε, θαζψο θαη ε πξννπηηθή ε

ειιεληθή Ναππεγνεπηζθεπαζηηθή Βηνκεραλία λα αλαθάκςεη, λα αλαπηπρζεί θαη λα

αληηκεησπίζεη κε επηηπρία ην δηεζλή αληαγσληζκφ, απαηηνχλ ηαπηφρξνλε επέλδπζε ζε

εμνπιηζκφ, νξγάλσζε θαη κεζφδνπο εξγαζίαο κέζα ζε πεξηβάιινλ πνπ λα απνξξίπηεη



- 101 -

ην παιηφ θαη λα επηδεηεί θαηλνχξγηεο αληηιήςεηο ζηελ λαππεγηθή καο βηνκεραλία

(Γεξβέλεο, Γ.).

Ε. Σα Διιεληθά Ναππεγεία

Γπν είλαη ηα κεγαιχηεξα λαππεγεία ζηελ Διιάδα - ηα λαππεγεία ηνπ θαξακαγθά

θαη ηεο Διεπζίλαο - πνπ απαζρνινχλ ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπ εξγαηηθνχ

δπλακηθνχ ηνπ θιάδνπ, δηαζέηνπλ επαξθή ρψξν, θαζψο θαη ηα αλαγθαία έξγα

ππνδνκήο θαη φιεο ηηο αλαγθαίεο εγθαηαζηάζεηο, δειαδή πισηέο δεμακελέο, κφληκεο

δεμακελέο, λαππεγηθέο θιίλεο. Γηαζέηνπλ, επίζεο, ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ κήθνπο

ησλ πξνβιεηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη βηνκεραλίεο ηνπ θιάδνπ, θηλεηνχο γεξαλνχο

κεγάιεο αλπςσηηθήο ηθαλφηεηαο, αμηφινγν ειεθηξνκεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ, ελψ ην

εξγαηνηερληθφ πξνζσπηθφ είλαη κφληκν θαη εμεηδηθεπκέλν ζε ζπλεξγεία «μεξάο» θαη

«θαξαβηνχ».

Ζ. Ναππεγεία θαξακαγθά

Ζ ζχγρξνλε λαππεγνεπηζθεπαζηηθή δξαζηεξηφηεηα εκθαλίδεηαη ζηελ Διιάδα ην

1958 , ζε πεξίνδν αικαηψδνπο αλάπηπμεο ησλ ζαιαζζίσλ κεηαθνξηθψλ κέζσλ, κε

ηελ ππνγξαθή ηεο ζχκβαζεο κεηαμχ ηνπ Διιεληθνχ Γεκνζίνπ θαη ηνπ ηαχξνπ

Νηάξρνπ γηα ηελ ίδξπζε ηεο «ΔΛΛΖΝΗΚΑ ΝΑΤΠΖΓΔΗΑ Α.Δ.», δειαδή ησλ

γλσζηψλ Ναππεγείσλ θαξακαγθά. Πξφθεηηαη γηα ην κεγαιχηεξν ζε δπλακηθφηεηα

ειιεληθφ λαππεγείν θαη ην κεγαιχηεξν ζηελ Αλαηνιηθή Μεζφγεην θαη έρεη ηε

δπλαηφηεηα κεγάισλ θαηαζθεπψλ θαη επηζθεπψλ. Γηαζέηεη πέληε κεγάιεο δεμακελέο,

ηξεηο πισηέο θαη δχν κφληκεο, ηεξάζηηεο πξνβιήηεο θαη εθηεηακέλα

θξεπηδψκαηα. ηα ρξφληα ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ην Ναππεγείν επηζθεχαζε πεξίπνπ

9.000 πινία ζπλνιηθνχ εθηνπίζκαηνο 350 εθαηνκκπξίσλ ηφλσλ. Σν ζπγθξφηεκα έρεη

ηε δπλαηφηεηα ηαπηφρξνλεο επηζθεπήο κέρξη θαη 18 πινίσλ, ελψ παξάιιεια έρεη

λαππεγήζεη εκπνξηθά θαη πνιεκηθά πινία θάζε είδνπο θαη έρεη εθηειέζεη ζεκαληηθά

βηνκεραληθά έξγα κε εμεηδίθεπζε ζηηο κεηαιιηθέο βηνκεραληθέο θαηαζθεπέο

(www.hellenic-shipyards.gr /company profile).

Σα λαππεγεία ηνπ θαξακαγθά γλσξίδνπλ ηδηαίηεξε αλάπηπμε θαη απηή ε αθκή ζα

δηαηεξεζεί κέρξη θαη ηε δεθαεηία ηνπ ‟70. Σα πξνβιήκαηα ηεο

λαππεγνεπηζθεπαζηηθήο βηνκεραλίαο ζηελ Διιάδα άξρηζαλ λα εκθαλίδνληαη κε ηε

δηεζλή λαπηηιηαθή θξίζε ην 1982. Έηζη, ιφγσ ηεο παξαηεηακέλεο λαπηηιηαθήο

http://www.hellenic-shipyards.gr/



- 102 -

θξίζεο, δηέθνςαλ ηε ιεηηνπξγία ηνπο ην 1985 θαη ιίγν αξγφηεξα πέξαζαλ ζηνλ έιεγρν

ηνπ Γεκνζίνπ, κέζσ ηεο ΔΣΒΑ (Γεξβέλεο Γ.). Με ηελ θξίζε ζηελ ειιεληθή βαξηά

βηνκεραλία λα ζπλερίδεηαη, ηα λαππεγεία πξνζπαζνχλ λα επηβηψζνπλ ζπλεξγαδφκελα

κε ηα γεξκαληθά «Blohm & Voss» γηα ηελ παξαγσγή ζηελ Διιάδα ησλ λέσλ

θξεγαηψλ ηνπ Πνιεκηθνχ Ναπηηθνχ ΜΔΚΟ 200ΖΝ. Σξία κάιηζηα απφ ηα ηέζζεξα

πινία πνπ παξαγγέιζεθαλ, θαηαζθεπάζηεθαλ εθεί θαη παξαδφζεθαλ ελ ηέιεη ηα έηε

1996-1998 (www.hellenic-shipyards.gr /naval surface ships). Σν 1992, ηέζεθε εθ

λένπ ζε θαζεζηψο εθθαζάξηζεο ελ ιεηηνπξγία, ελψ ην 1995 δηεμήρζεζαλ ηξεηο

άθαξπνη δηαγσληζκνί πψιεζεο. Σελ πεξίνδν 1995-96 πινπνηήζεθε ην ζρέδην 51%-

49% κε ΔΣΒΑ θαη εξγαδφκελνπο, ελψ απφ ην 2002 ιεηηνπξγεί πιένλ ππφ ηε

δηεχζπλζε κεγάινπ Γεξκαληθνχ Οκίινπ (Ληάγγνπ, Υ., 2001). Ζ εηαηξία

ηδησηηθνπνηήζεθε θαηά 50% κε κνξθή ζπλεηαηξηζκνχ. Σν ππφινηπν 50% πεξλάεη

ζηελ αγγιηθή «Brown & Root», απφ ηελ νπνία αγνξάδνληαη απφ ηελ

γεξκαληθή HDW θαη, φηαλ ε ηειεπηαία γίλεη ηδηνθηεζία ηνπ νκίινπ ράιπβα Thyssen

ην 2005, ηα λαππεγεία ζα αθνινπζήζνπλ (http://www.thyssenkrupp.com, press).

Ζ δχζθνιε θαηάζηαζε ζηελ επξσπατθή λαππεγηθή, φκσο, είρε εγείξεη απφ ην 2006

θήκεο γηα πψιεζε ησλ λαππεγείσλ ζε αζηαηηθφ φκηιν βαξηάο βηνκεραλίαο. ην

κεηαμχ έγηλε θαηαγγειία ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή γηα παξάλνκεο θξαηηθέο

επηδνηήζεηο, πνπ δεκηνπξγνχζαλ αζέκηην αληαγσληζκφ, θαη ηνλ Ηνχλην ηνπ 2008

επηβάιιεηαη ππέξνγθν πξφζηηκν, ην νπνίν θξίλεηαη αλέθηθην λα απνπιεξσζεί. Ζ

Διιεληθή θπβέξλεζε πξνθεηκέλνπ λα απνθχγεη ην θιείζηκν, πξφηεηλε ζηελ

Δπξσπατθή Έλσζε ην Ναππεγείν ηνπ θαξακαγθά λα αρξεζηεχζεη ή λα πνπιήζεη

ηνλ εμνπιηζκφ πνπ ρξεζηκνπνηεί γηα εξγαζίεο ζε εκπνξηθά πινία Διιήλσλ θαη

δηεζλψλ πειαηψλ, θαη γηα 15 ρξφληα λα ρξεζηκνπνηείηαη απνθιεηζηηθά γηα πνιεκηθά

πινία ηνπ Διιεληθνχ Πνιεκηθνχ Ναπηηθνχ, λα «αηκνδνηείηαη», δειαδή, κφλν απφ

ρξήκαηα ηνπ Διιεληθνχ Κξαηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ (Κνξσλαίνο Π., 2013 ). ηα ηέιε

ηνπ 2009, ε ηδηνθηήηξηα εηαηξεία αλαθνίλσζε ηελ πξφζεζή ηεο λα πνπιήζεη ηα

λαππεγεία, εμαηηίαο ηεο κεησκέλεο θεξδνθνξίαο ηνπο. Πέληε εηαηξείεο, κεηαμχ ησλ

νπνίσλ θαη κηα ειιεληθή, εθδήισζαλ ελδηαθέξνλ, κε ηα λαππεγεία ηειηθά λα

θαηαιήγνπλ ζηελ Abu Dhabi Mar απφ ηα Ζλσκέλα Αξαβηθά Δκηξάηα. Ζ ζπκθσλία

γηα ηε κεηαβίβαζε ησλ Ναππεγείσλ ζηελ Abu Dhabi Mar ππνγξάθηεθε ζηηο 18

Mαξηίνπ 2010 θαη νινθιεξψλεηαη ην επηέκβξε ηνπ ίδηνπ έηνπο κε ηελ αλαγλψξηζε

ηεο νθεηιήο πεξί ηα 1,3 δηζεθαηνκκχξη επξψ ηνπ ειιεληθνχ Γεκνζίνπ πξνο ηα

http://el.wikipedia.org/wiki/MEKO


http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=HDW&action=edit&redlink=1

http://www.thyssenkrupp.com/

http://el.wikipedia.org/wiki/2009

http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Abu_Dhabi_Mar&action=edit&redlink=1

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%97%CE%BD%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1_%CE%91%CF%81%CE%B1%CE%B2%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CE%95%CE%BC%CE%B9%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B1



- 103 -

λαππεγεία (Ληάγγνπ, Υ., 2010). ήκεξα, ηα λαππεγεία παξακέλνπλ θιεηζηά εδψ θαη

22 κήλεο, θαη ε ηδηνθηεζία απφ ηελ πιεπξά ηνπ θ. Ηζθαληάξ άθα αμηψλεη έλα πνζφ

άλσ ησλ 150 εθαηνκκχξηα επξψ απφ ην ειιεληθφ Γεκφζην, γηα λα παξαδψζεη ηα

ηέζζεξα ππνβξχρηα, ησλ νπνίσλ νη εξγαζίεο έρνπλ ζρεδφλ νινθιεξσζεί, θαη κηα

ζεηξά άιισλ έξγσλ - θαηαζθεπψλ, πξνθεηκέλνπ ηα λαππεγεία λα παξακείλνπλ

αλνηρηά θαη κεηά ηελ παξάδνζε ησλ ππνβξπρίσλ. Ζ θπβέξλεζε, απφ ηελ άιιε,

ζηέιλεη ζηελ ηδηνθηεζία ησλ Ναππεγείσλ θαξακαγθά κήλπκα-"ηειεζίγξαθν" γηα

ζπκβηβαζκφ ή έμνδν, ζεσξψληαο πσο θξίλεηαη αδήξηηε αλάγθε ε πξνζηαζία,

νινθιήξσζε θαη παξαιαβή ησλ ππνβξπρίσλ, πνπ απνηεινχλ ηδηνθηεζία πιένλ ηνπ

ειιεληθνχ Γεκνζίνπ, αθνχ έρνπλ δαπαλεζεί γηα απηά πεξίπνπ 2,4 δηζεθαηνκκχξηα

επξψ. Δπηπιένλ, παξακέλεη αλνηθηφ ην ζέκα ηεο αλαβάζκηζεο ησλ θξεγαηψλ,

πξφγξακκα ην νπνίν, φκσο, δελ αληαπνθξίλεηαη ζηνλ φγθν πνπ ζέιεη ε ηδηνθηεζία

ησλ λαππεγείσλ, κε ην ζθεπηηθφ φηη ην εξγνζηάζην είλαη απνθιεηζκέλν απφ

νπνηαδήπνηε άιιε δξαζηεξηφηεηα (Σζηκπιάθεο Α., 2014 ). Πξφθεηηαη γηα ηε γλσζηή

ζηξαηησηηθή απφθαζε ηνπ 2010, κε ηελ νπνία χζηεξα απφ ζπκθσλία ηεο ειιεληθήο

θπβέξλεζεο κε ηελ Δ.Δ. ηα λαππεγεία δελ ζα κπνξνχλ λα θάλνπλ νπνηαδήπνηε

εκπνξηθή δξαζηεξηφηεηα, κε κφλε εμαίξεζε ηα πινία ηνπ ειιεληθνχ Πνιεκηθνχ

Ναπηηθνχ. Καη απηφ γηα λα κελ αλαγθαζηεί ν ηδηνθηήηεο ησλ λαππεγείσλ

λα θαηαβάιεη ζην ειιεληθφ Γεκφζην πξφζηηκν χςνπο άλσ ησλ 550 εθαηνκκχξηα

επξψ γηα παξάλνκεο επηδνηήζεηο (Σζηκπιάθεο Α., 2014 )

Ζ Κπβέξλεζε δηα ζηφκαηνο Δ. Βεληδέινπ ηζρπξίδεηαη φηη ε Διιάδα ζα πξέπεη λα

πξνρσξήζεη ζε λνκηθή αληίθξνπζε ησλ αμηψζεσλ ησλ αληηζπκβαιινκέλσλ, πξνβνιή

ησλ αμηψζεσλ ηνπ ειιεληθνχ Γεκνζίνπ θαη ηαπηφρξνλε έλαξμε ζπδεηήζεσλ γηα ηελ

εμεχξεζε ιχζεο, ρσξίο αλαγθαζηηθά λα πεξηκέλνπκε έπεηηα απφ ρξφληα κία απφθαζε

Γηαηηεηηθνχ Γηθαζηεξίνπ κε ηα Ναππεγεία, ηα ππνβξχρηα θαη ηνπο εξγαδφκελνπο ζε

«αηρκαισζία», ψζηε λα δηαζσζνχλ θαη ηα Ναππεγεία θαη φζν πεξηζζφηεξεο ζέζεηο

εξγαζίαο γίλεηαη. Δάλ ν ζπκβηβαζκφο κε ηελ ηδηνθηεζία ησλ Ναππεγείσλ

θαξακαγθά δελ πεηχρεη, ηφηε ε ειιεληθή θπβέξλεζε σο ελαιιαθηηθή ιχζε έρεη ηελ

άκεζε απαίηεζε ησλ 550 εθαηνκκπξίσλ επξψ, θάηη πνπ ζα έρεη σο απνηέιεζκα

ηειηθά λα μαλαπάξεη πίζσ ηα λαππεγεία σο ν κεγαιχηεξνο πηζησηήο, θαη παξάιιεια

λα απνκαθξχλεη ηα ππνβξχρηα απφ ηα λαππεγεία (Σζηκπιάθεο, Α., 2014). Αλαθνξηθά

κε ηελ ηχρε ησλ ππνβξπρίσλ, ππνζηεξίδεηαη φηη κπνξνχλ λα κεηαθεξζνχλ ζηα

Ναππεγεία Διεπζίλαο ή ζην Ναχζηαζκν αιακίλαο θαη εθεί λα νινθιεξσζνχλ κε ηε



- 104 -

βνήζεηα ησλ Γεξκαλψλ ηεο HDW, νη νπνίνη έρνπλ θάλεη ηα ζρέδηα θαη έρνπλ ηελ

ηερλνγλσζία. Δπφκελν βήκα, είλαη ε επαλαθνξά ηνπ ζρεδίνπ ζπλεξγαζίαο κεηαμχ

θαξακαγθά θαη Διεπζίλαο θαη, εη δπλαηφλ, ζπγρψλεπζε κε άδεηα ηεο Δπξσπατθήο

Δπηηξνπήο, κε ζπκκεηνρή ειιεληθψλ εθνπιηζηηθψλ θεθαιαίσλ (Σζηκπιάθεο, Α.,

2014). Σν ζίγνπξν είλαη, ζχκθσλα κε ηνλ Δ. Βεληδέιν φηη ε ρψξα καο ζα πξέπεη λα

επαλέιζεη ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, ψζηε λα θαηαζηεί ζαθέο φηη ηα μέλα πνιεκηθά

πινία δελ είλαη εκπνξηθέο δξαζηεξηφηεηεο, αιιά πνιεκηθέο θαη φηη ε Διιάδα ζα

ζπλάπηεη δηκεξείο ακπληηθέο ζπλεξγαζίεο κε άιιεο ρψξεο, αλ πξφθεηηαη λα

αλαηεζνχλ.

Θ. Ναππεγεία Διεπζίλαο

Σα Ναππεγεία ηεο αιακίλαο πνπ βξίζθνληαη ζηνλ θφιπν ηεο Διεπζίλαο θαη

θαηαιακβάλνπλ κηα έθηαζε 250.000 ηκ, ηδξχζεθαλ ην 1969 απφ ηνλ Αλδξέα

Αλδξεάδε, πξφεδξν ηεο Δκπνξηθήο Σξάπεδαο, ηεο νπνίαο ήηαλ ζπγαηξηθή εηαηξία.

ήκεξα, ε «ΝΔΩΡΗΟΝ Α.Δ. ΤΜΜΔΣΟΥΩΝ» είλαη κέηνρνο ζε πνζνζηφ 70% ηεο

Δηαηξίαο «ΝΑΤΠΖΓΗΚΔ & ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΚΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΔΛΔΤΗΝΑ

Α.Δ.». Ζ ηειεπηαία κε ην δηαθξηηηθφ ηίηιν Ναππεγεία Διεπζίλαο ζπζηάζεθε ηνλ

Απξίιην ηνπ 1997, ελψ Πξφεδξνο θαη Γηεπζχλσλ χκβνπινο είλαη ν Νηθφιανο

Σαβνπιάξεο. Σα Ναππεγεία Διεπζίλαο δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηηο παξαθάησ

εξγαζίεο: Καηαζθεπέο λέσλ πινίσλ, κεηαζθεπέο πισηψλ κέζσλ εμφξπμεο

πεηξειαίνπ, mega yachts, θξνπαδηεξφπινησλ, επηζθεπέο πινίσλ, βηνκεραληθέο

θαηαζθεπέο (http://www.elefsis-shipyards.gr /Σν Ναππεγείν, Γξαζηεξηφηεηεο θαη

http://www.neorion-holdings.gr /the yard).

Σα λαππεγεία ηεο Διεπζίλαο, πνπ άιινηε δελ πξνιάβαηλαλ λα εθηεινχλ παξαγγειίεο

ηνπ Πνιεκηθνχ Ναπηηθνχ θπξίσο, πνπ ήηαλ κέρξη πξηλ θαη ην μέζπαζκα ηεο θξίζεο ν

κεγαιχηεξνο πειάηεο ηνπο, ελψ ζπλνιηθά απφ ην 1998 έρνπλ ππνγξάςεη δεκφζηεο

ζπκβάζεηο πνπ ππεξέβεζαλ ηα 3 δηζεθαηνκκχξηα επξψ, πιένλ αγσλίδνληαη γηα ηελ

επηβίσζή ηνπο. Σν κεγαιχηεξν εκπφδην απνηειεί ε έιιεηςε ξεπζηφηεηαο. Οη

επηζρέζεηο εξγαζίαο ησλ ππαιιήισλ γηα ηε κε θαηαβνιή δεδνπιεπκέλσλ απμάλνληαη

δηαξθψο, νη παξαγγειίεο γηα ηε λαππήγεζε λέσλ πνιεκηθψλ ή εκπνξηθψλ πινίσλ

ειαρηζηνπνηνχληαη, νπφηε γηα απηφ ην ιφγν, ε ΝΔΩΡΗΟΝ Α.Δ. ΤΜΜΔΣΟΥΩΝ

εμέδσζε αλαθνίλσζε, ζηελ νπνία αλέθεξε: «Ζ ζπγαηξηθή Δηαηξία έρεη ζπγθεθξηκέλν

http://www.naftemporiki.gr/k/hdw

http://www.elefsis-shipyards.gr/

http://www.neorion-holdings.gr/



- 105 -

επηρεηξεζηαθφ ζρέδην θαη πξφηαζε αλαδηάξζξσζεο ησλ δαλεηαθψλ ηεο ππνρξεψζεσλ,

ε πιήξεο εθαξκνγή ησλ νπνίσλ αληηκεησπίδεη ην πξφβιεκα ξεπζηφηεηαο θαη

επηηξέπεη ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο εθηέιεζεο ησλ ελ

εμειίμεη ζπκβάζεσλ κε ην Πνιεκηθφ Ναπηηθφ αιιά θαη ηελ θαηάξηηζε λέσλ. Ζ

ζπγαηξηθή Δηαηξία ζα μεθηλήζεη ακέζσο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ην Διιεληθφ Γεκφζην,

ηηο πηζηψηξηεο Σξάπεδεο θαη ηνπο ινηπνχο πηζησηέο ηεο κε βάζε ην σο άλσ ζρέδην,

κέρξη ηε ζπδήηεζε ηεο αλσηέξσ αίηεζεο, πξνθεηκέλνπ λα εμνκαιπλζεί ε ιεηηνπξγία

ηεο. Ζ Δηαηξία ζα ελεκεξψλεη ακειιεηί ην επελδπηηθφ θνηλφ γηα νηαδήπνηε εμέιημε»

(Deal News, 2012).

Λφγσ ησλ πξνβιεκάησλ ξεπζηφηεηαο θαη ηεο πξνβιεπφκελεο νηθνλνκηθήο αδπλακίαο

ηεο ζπγαηξηθήο ηεο ΝΔΩΡΗΟΝ, «Ναππεγηθέο θαη Βηνκεραληθέο Δπηρεηξήζεηο

Διεπζίλαο Α.Δ.», θαζψο θαη ησλ επαπεηινχκελσλ ελεξγεηψλ θαηά απηήο απφ

δηάθνξνπο πξνµεζεπηέο/πηζησηέο ηεο, ε Ν.Β.Δ.Δ. Α.Δ., θαηέζεζε αίηεζε ππαγσγήο

ζηε δηαδηθαζία ζπλδηαιιαγήο ηνπ άξζξνπ 99 ηνπ Ν. 3588/2007, ιφγσ ηνπ

πξνβιήκαηνο ξεπζηφηεηαο πνπ αληηκεηψπηδε. Παξάιιεια, σο πξνιεπηηθά κέηξα

κέρξη ηελ απφθαζε ηνπ Γηθαζηεξίνπ πεξί επηθχξσζεο ή µε ηεο ζπκθσλίαο ησλ

πηζησηψλ ή κέρξη ηελ έθδνζε απφθαζεο πνπ ζα θεξχζζεη ηε ιχζε ηεο δηαδηθαζίαο

ζπλδηαιιαγήο, δηαηάρζεθε ε αλαζηνιή ησλ αηνκηθψλ δηψμεσλ θαη ηα κέηξα

αλαγθαζηηθήο εθηέιεζεο ησλ πηζησηψλ θαηά ηεο Ν.Β.Δ.Δ. Α.Δ., θαζψο θαη ε

απαγφξεπζε εθπνίεζεο ηεο αθίλεηεο πεξηνπζίαο ηεο (Δηήζηα Οηθνλνκηθή Έθζεζε

2012, ΝΔΩΡΗΟΝ Α.Δ. ΤΜΜΔΣΟΥΩΝ). Σν άξζξν 99 ηνπ λένπ Πησρεπηηθνχ

Κψδηθα, πξνέβιεπε ηε δηαδηθαζία ζπλδηαιιαγήο µε ηνπο πηζησηέο γηα ηηο

επηρεηξήζεηο πνπ αδπλαηνχλ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο νηθνλνµηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο.

Οπζηαζηηθά είλαη µηα αλάζα πξηλ απφ ηελ πηψρεπζε, ε έζραηε επηινγή πξηλ λα

πέζνπλ νη «ηίηινη ηέινπο», αλ πεηζηεί ην δηθαζηήξην λα δψζεη απηή ηελ ηειεπηαία

επθαηξία. Σν άξζξν 99 ηνπ Ν. 3588/2007 επηηξέπεη ζηηο επηρεηξήζεηο λα πξνζθχγνπλ

ζηα Πνιπµειή Πξσηνδηθεία θαη λα δεηήζνπλ πξνζηαζία θαη ζπλδηαιιαγή µε ηνπο

πηζησηέο ηνπο, ψζηε λα απνθεπρζεί ε πηψρεπζε. Ωζηφζν, ε δηαδηθαζία

ζπλδηαιιαγήο (ην γλσζηφ άξζξν 99 ηνπ Πησρεπηηθνχ Κψδηθα αληηθαηαζηάζεθε απφ

ηελ πξν-πησρεπηηθή δηαδηθαζία εμπγίαλζεο-άξζξν 12 ηνπ Ν. 4013/2011 (ΦΔΚ Α‟

204/15.09.2011). Σν άξζξν απηφ θαζηεξψλεη κηα δηαδηθαζία πξηλ ηελ πηψρεπζε γηα

επηρεηξήζεηο πνπ έρνπλ ζνβαξέο νηθνλνκηθέο δπζθνιίεο, αθφκα θαη εάλ βξίζθνληαη ζε

πιήξε νηθνλνκηθή αδπλακία (παχζε πιεξσκψλ).



- 106 -

θνπφο ηνπ λνκνζέηε είλαη ε δηαηήξεζε, αμηνπνίεζε, αλαδηνξγάλσζε θαη αλφξζσζε

ηεο επηρείξεζεο κε ηελ απαξαίηεηε πξνυπφζεζε φηη δελ ζα παξαβιάπηεηαη ε

ζπιινγηθή ηθαλνπνίεζε ησλ πηζησηψλ, γεγνλφο πνπ ειέγρεηαη ζε φια ηα ζηάδηα ηεο

δηαδηθαζίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε λέα απηή δηαδηθαζία πξνζπαζεί λα πξνιάβεη

νπζηαζηηθά ηελ πηψρεπζε κε ηελ ζχλαςε κηαο ζπκθσλίαο κεηαμχ ηνπ νθεηιέηε θαη

ησλ πηζησηψλ, θάησ απφ ηελ επνπηεία ηνπ Γηθαζηεξίνπ εληζρχνληαο έηζη ηε

δπλαηφηεηα δηάζσζεο ηεο επηρείξεζεο πεξηνξίδνληαο ηε δεκία ζην ειάρηζην

(Αλαζηαζφπνπινο, Γ., 2013). Δλ πξνθεηκέλσ, ε δηθάζηµνο ηεο 29.05.2013 γηα ηελ

∆ηαδηθαζία πλδηαιιαγήο ζχµθσλα µε ην άξζξν 99 ηνπ Ν.3588/2007 αλαβιήζεθε,

δεδνµέλνπ φηη ε ζπγαηξηθή επεμεξγαδφηαλ ην λέν ζρέδην βησζηµφηεηαο θαη

εμπγίαλζήο ηεο, µε ζηφρν απηφ λα επηθπξσζεί απφ ην ∆ηθαζηήξην ζην πιαίζην ηεο

δηαδηθαζίαο Δμπγίαλζεο, ζχµθσλα µε ηνλ αλσηέξσ λφµν, φπσο απηφο ηξνπνπνηήζεθε

µε ηνλ λεφηεξν Ν. 4013/11. Αθνινχζσο, απνθαζίζηεθε ε ιχζε θαη ζέζε ζε

εθθαζάξηζε ηεο ζπγαηξηθήο «ΝΔΩΡΗΟ ΚΔΝΣΡΟ ΑΣΤΠΖ ΤΝΔΥΗΕΟΜΔΝΖ

ΚΑΣΑΡΣΗΖ ΜΟΝΟΠΡΟΩΠΖ Δ.Π.Δ.», ιφγσ ζπζζσξεπµέλσλ πξνβιεµάησλ εθ

ηεο ζηαδηαθήο ζεµαληηθφηαηεο µείσζεο ηνπ αληηθεηµέλνπ ηεο θαη ηεο µε αλάιεςεο

πιένλ έξγσλ επαγγειµαηηθήο θαηάξηηζεο, ζχµθσλα µε ηνπο ζθνπνχο γηα ηνπο

νπνίνπο δεµηνπξγήζεθε. Ζ επίπησζε ηεο εθθαζάξηζεο ηεο ζπγαηξηθήο δελ είλαη, ελ

ηέιεη, ζεµαληηθή γηα ηνλ φµηιν.

Η. Πξνβιεπόκελε πνξεία θη εμέιημε ηνπ Οκίινπ

Δίλαη αμηνζεκείσην φηη ε Ν.Β.Δ.Δ. Α.Δ. δξαζηεξηνπνηείηαη θαηά βάζε ζε ηξεηο

ηνµείο: ηελ θαηαζθεπή θαη µεηαζθεπή πνιεµηθψλ πινίσλ, ζηελ θαηαζθεπή θαη

µεηαζθεπή εµπνξηθψλ πινίσλ θαη ζηελ επηζθεπή εµπνξηθψλ πινίσλ. ηνλ ηνµέα

θαηαζθεπήο θαη µεηαζθεπήο πνιεµηθψλ πινίσλ, ην µφλν έξγν πνπ βξίζθεηαη ζε

εμέιημε είλαη ε θαηαζθεπή ησλ ΣΠΚ 5, 6 θαη 7. Ζ δηαθνπή ησλ εξγαζηψλ ηνπ θχξηνπ

ππεξγνιάβνπ θαη ησλ βαζηθψλ πξνµεζεπηψλ επέθεξαλ ζεµαληηθφ θίλδπλν λα µε

γίλεη δπλαηή ε νινθιήξσζε ηνπ έξγνπ. Γηα ην ιφγν απηφ, ηνλ Απξίιην ηνπ 2013, ε

ζπγαηξηθή θαηέιεμε ζε ζπµθσλία µε ην Τπνπξγείν Δζληθήο Άµπλαο γηα ηελ

νινθιήξσζε ησλ ΣΠΚ 5, 6 θαη 7 µε ηελ Σξνπνπνίεζε Νν.11, ε νπνία πξνβιέπεη ηελ

παξάηαζε ηνπ ρξνλνδηαγξάµµαηνο παξάδνζεο ησλ πινίσλ θαζψο θαη ηελ

ηξνπνπνίεζε ησλ φξσλ πιεξσµήο πξνο σθέιεηα ηνπ πξνγξάµµαηνο θαη ηεο

ζπγαηξηθήο (Δηήζηα Οηθνλνκηθή Έθζεζε 2012-ΝΔΩΡΗΟΝ Α.Δ. ΤΜΜΔΣΟΥΩΝ). Ζ



- 107 -

θαηάζηαζε ζηνλ ηνµέα θαηαζθεπψλ εµπνξηθψλ πινίσλ παξαµέλεη πνιχ δχζθνιε, σο

απνηέιεζµα ησλ ζεµαληηθψλ επελδχζεσλ πνπ έγηλαλ παγθνζµίσο ζηνλ ηνµέα έσο ην

2007-2008. Απηφ είρε σο ζπλέπεηα ηελ ππεξ-πξνζθνξά πινίσλ ζηελ αγνξά-πνπ

αληηθαηνπηξίδεηαη ηφζν ζηνπο ζεµαληηθά ραµειφηεξνπο λαχινπο φζν θαη ζηελ

µεγάιε πηψζε ησλ αμηψλ ησλ πινίσλ-, αιιά θαη ηελ ππεξ-πξνζθνξά ζε λαππεγεία

θπξίσο ιφγσ ηεο µεγάιεο επέλδπζεο πνπ έγηλε ζην ρψξν ηελ πξνεγνχµελε δεθαεηία

απφ ηελ Κίλα. Τπνινγίδεηαη φηη ζηελ Κίλα απηή ηε ζηηγµή ιεηηνπξγνχλ πάλσ απφ

1500 λαππεγεία δηαθφξσλ µεγεζψλ. Οη παξαπάλσ ιφγνη, ζε ζπλδπαζµφ µε ηελ

επηβξάδπλζε ηεο αλάπηπμεο ηεο παγθφζµηαο νηθνλνµίαο θαη ηνλ αληίθηππν πνπ έρεη ε

θξίζε ρξένπο ζηηο Δπξσπατθέο ηξάπεδεο πνπ παξαδνζηαθά ρξεµαηνδνηνχζαλ ηελ

λαπηηιία, έρνπλ δεµηνπξγήζεη έλα αζθπθηηθφ αληαγσληζηηθφ πιαίζην ηφζν γηα ηε

λαπηηιία, φζν θαη γηα ηε λαππεγηθή βηνκεραλία (Δηήζηα Οηθνλνκηθή Έθζεζε 2012-

ΝΔΩΡΗΟΝ Α.Δ. ΤΜΜΔΣΟΥΩΝ).

Ωο απνηέιεζµα ησλ ραµειψλ παξαγγειηψλ θαη ηεο µείσζεο ηεο ρξεµαηνδφηεζεο

απφ ηηο Δπξσπατθέο Σξάπεδεο, ζηηο παξαδνζηαθέο λαππεγηθέο ρψξεο ηεο Αζίαο

(Ηαπσλία, Κνξέα θαη ηψξα Κίλα), ηα ηνπηθά ηξαπεδηθά ηδξχµαηα (µε ηε ζηήξημε θαη

ησλ θξαηηθψλ πηζησηηθψλ νξγαληζµψλ, φπσο π.ρ. ε Korean Export-Import Bank θαη ε

Japan Bank for International Cooperation) έρνπλ εληείλεη ηελ ππνζηήξημε ησλ

λαππεγείσλ µε δάλεηα µε ειθπζηηθνχο φξνπο πξνθεηµέλνπ λα πξνζειθχζνπλ λέεο

παξαγγειίεο. Δπηπιένλ, ε Κίλα έρεη δεµηνπξγήζεη ηαµείν ζηήξημεο ηεο Διιεληθήο

λαπηηιίαο αξρηθνχ χςνπο 5δηζεθαηνκκχξηα δνιαξίσλ πνπ µεηέπεηηα δηπιαζηάζηεθε

ζηα 10 δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα γηα ηε ρξεµαηνδφηεζε ησλ ειιεληθψλ παξαγγειηψλ

ζε θηλέδηθα λαππεγεία µε αληαγσληζηηθά επηηφθηα θαη φξνπο. Παξνµνίσο, ζε πνιιέο

ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο δίλνληαη θξαηηθέο εγγπήζεηο ππέξ ησλ λαππεγηθψλ

µνλάδσλ, ελψ θξαηηθέο θαη εµη-θξαηηθέο ηξάπεδεο αλαιαµβάλνπλ ηελ

ρξεµαηνδφηεζε πινηνθηεηψλ πξνθεηµέλνπ λα λαππεγήζνπλ ηα πινία ηνπο ζε ηνπηθά

λαππεγεία. Απφ ηα παξαπάλσ είλαη ζαθέο φηη ζηε λαππήγεζε πινίσλ ν

αληαγσληζµφο είλαη ζε παγθφζµην επίπεδν θαη ηα θξάηε πνπ έρνπλ ζεµαληηθή

λαππεγηθή παξνπζία έρνπλ ζεζπίζεη πνιηηηθέο ππνζηήξημεο θαη επηδνηήζεσλ ησλ

λαππεγείσλ ηνπο (Δηήζηα Οηθνλνκηθή Έθζεζε 2012-ΝΔΩΡΗΟΝ Α.Δ.

ΤΜΜΔΣΟΥΩΝ). ε απηφ ην αληαγσληζηηθφ πεξηβάιινλ ε Διιεληθή πνιηηεία δελ

έρεη θαηαθέξεη αθφµα λα νξγαλψζεη έλα πιαίζην πνπ ζα επηηξέπεη ηελ αζθάιηζε ηνπ

θηλδχλνπ ρξεµαηνδφηεζεο λαππήγεζεο ζε ειιεληθά λαππεγεία, παξφιν πνπ ν λφµνο



- 108 -

πνπ ζεσξεηηθά ην επηηξέπεη έρεη ςεθηζηεί απφ ην 2007. εµεηψλεηαη φηη ε παξαπάλσ

αζθάιηζε θηλδχλνπ δελ απαηηεί ηελ απεπζείαο ρξεµαηνδφηεζε ησλ επηρεηξήζεσλ,

αιιά µφλν ηελ αλάιεςε ηνπ θηλδχλνπ µε εθηέιεζεο ηνπ έξγνπ απφ ηα λαππεγεία,

έλαληη θαηαβνιήο αζθάιηζηξνπ απφ απηά. Πξφθεηηαη νπζηαζηηθά γηα µηα εγγχεζε

εθηέιεζεο έξγνπ, πνπ δελ απαηηεί εθηαµίεπζε πνζψλ θαη επηηξέπεη ηελ θζελφηεξε

ρξεµαηνδφηεζε ζηνπο ηειηθνχο πειάηεο, ηνπο πινηνθηήηεο. Πέξαλ απηψλ, ν Όµηινο

έρεη θαηαζέζεη ζηελ θπβέξλεζε πξφηαζε δεµηνπξγίαο εληαίνπ λαππεγηθνχ θνξέα, ν

νπνίνο λα ζπγθεληξψλεη ηα ηξία µεγαιχηεξα λαππεγεία ηεο ρψξαο, µε ζθνπφ ηελ

νξζνινγηθφηεξε άζθεζε λαππεγηθήο πνιηηηθήο θαη ηελ αληηµεηψπηζε ηνπ ζνβαξνχ

πξνβιήµαηνο επηβίσζεο ηνπ θιάδνπ ζπλνιηθά, πξφηαζε ε νπνία εμεηάδεηαη απφ ηνπο

αξµφδηνπο θπβεξλεηηθνχο θνξείο (Δηήζηα Οηθνλνκηθή Έθζεζε 2012- ΝΔΩΡΗΟΝ Α.Δ.

ΤΜΜΔΣΟΥΩΝ).

Κ. Πξνηάζεηο γηα αλαζπγθξόηεζε ηεο ειιεληθήο λαππεγηθήο βηνκεραλίαο

Μείωζε ηνπ αληαγωληζκνύ: Σν ειιεληθφ θξάηνο πξέπεη λα πηνζεηήζεη ηελ

πξνζθνξά νηθνλνκηθφηεξσλ ππεξεζηψλ ζηνπο εθνπιηζηέο-πινηνθηήηεο θαη ηε κείσζε

ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο κε ζηφρν λα γίλεη ε Διιάδα πην αληαγσληζηηθή ζε ζρέζε κε

ηηο γεηηνληθέο αλαπηπζζφκελεο ηα ηειεπηαία ρξφληα ρψξεο ζηνλ ηνκέα ηεο λαππεγίαο,

Σνπξθία ζην Αηγαίν θαη Ρνπκαλία ζηε Μαχξε Θάιαζζα (Δκπνξηθφ θαη Βηνκεραληθφ

Δπηκειεηήξην Πεηξαηψο, 2008).

Γεκηνπξγία θηλήηξωλ: Σν ειιεληθφ θξάηνο ρξεηάδεηαη λα ζπκβάιεη ζηε δεκηνπξγία

θηλήηξσλ θαη ζηελ πξνζέιθπζε ηεο λαπηηιηαθήο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ εμσηεξηθνχ.

Απηφ ζα ζπκβεί κε ηε δεκηνπξγία ελφο ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ γηα ηε λαπηηθή

επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ηελ πηνζέηεζε κηαο εληαίαο πνιηηηθήο αηδέληαο αλεμαξηήησο

πνιηηηθνχ θχθινπ. Με ηνλ ηξφπν απηφ, ε Διιάδα ζα γίλεη πφινο έιμεο θεθαιαίσλ

απφ ην εμσηεξηθφ δεκηνπξγψληαο έλα ζηαζεξφηεξν νηθνλνκηθφ θαη επηρεηξεκαηηθφ

πεξηβάιινλ. ηφρνο είλαη ε πξνζέιθπζε πεξηζζφηεξσλ λαπηηιηαθψλ εηαηξηψλ θαη

γξαθείσλ ζηελ Διιάδα, γηα λα επλνεζεί ε ειιεληθή βηνκεραλία (Νηάληζεβ .,

Νηεκηάλ Ζ., 2013)· πξάγκα πνπ κπνξεί λα επηηεπρζεί κε ηελ απνκφλσζε ησλ

βέιηηζησλ πξαθηηθψλ ησλ μέλσλ ρσξψλ, κε ζθνπφ ηελ ηφλσζε ηεο λαπηηιηαθήο

επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη ηεο γεληθφηεξεο εηθφλαο ηεο λαπηηιίαο ζηε ρψξα.



- 109 -

Μείωζε λαύιωλ: Οη πςεινί λαχινη θαζηζηνχλ ηα ειιεληθά λαππεγεία ιηγφηεξν

ειθπζηηθά ζε ζχγθξηζε κε απηά ησλ αληαγσληζηψλ (Σνπξθία, Ρνπκαλία, Βνπιγαξία).

ε πεξίνδν ρακειψλ λαχισλ νη πινηνθηήηεο πξνηηκνχλ ηα πην πνηνηηθά λαππεγεία γηα

ηηο επηζθεπαζηηθέο ηνπο δξαζηεξηφηεηεο θαη φρη αλαγθαζηηθά ηα πην γξήγνξα ζε

παξαδφζεηο, φπσο ζηελ πεξίνδν πςειψλ λαχισλ (Δκπνξηθφ θαη Βηνκεραληθφ

Δπηκειεηήξην Πεηξαηψο, 2008). Δπίζεο ε κεηαβνιή ηεο ηζνηηκίαο δνιαξίνπ-επξψ

ππέξ ηνπ επξψ θαη ην γεγνλφο φηη ε λαπηηιία ιεηηνπξγεί ζε «δνιαξηαθφ» πεξηβάιινλ

ήηαλ έλαο ζεκαληηθφο παξάγσλ ελαληίνλ ηεο ειιεληθήο λαππεγηθήο θαη

λαππεγνεπηζθεπαζηηθήο βηνκεραλίαο (Σζηκπιάθεο, Α., 2013).

Δθζπγρξνληζκόο εμνπιηζκνύ: Σα παιαηά κεραλήκαηα δπζρεξαίλνπλ ην έξγν ησλ

ρεηξηζηψλ ιφγσ πξνβιεκάησλ ηερληθήο θχζεσο, ηα νπνία νδεγνχλ ζηελ αχμεζε ηνπ

ζπλνιηθνχ θφζηνπο παξαγσγήο. ηφρνο είλαη ε βειηίσζε ησλ ππνδνκψλ θαη ε

εθπφλεζε πξνγξακκάησλ θαηάξηηζεο, επαλεθπαίδεπζεο θαη εμεηδίθεπζε ηνπ ηερληθνχ

εξγαηηθνχ πξνζσπηθνχ. Ζ εθπαίδεπζε ηθαλψλ εξγαδνκέλσλ κε κεγάιεο δεμηφηεηεο

θαη πςειή εμεηδίθεπζε ζα νδεγήζεη ζηελ αχμεζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο.

Δηζξνή λέωλ ζην επάγγεικα: Ζ εξγαζία ζηηο λαππεγνεπηζθεπαζηηθέο δψλεο θαη ζηα

λαππεγεία είλαη δχζθνιε θαη δελ επηιέγεηαη απφ ηνπο λένπο αλζξψπνπο (Δκπνξηθφ

θαη Βηνκεραληθφ Δπηκειεηήξην Πεηξαηψο, 2008). ηφρνο είλαη ε δηαζχλδεζε ησλ

ζρνιψλ κε ηνλ ηνκέα ησλ λαππεγείσλ, ψζηε λα θαιπθζνχλ νη αλάγθεο ζην ηερληθφ

πξνζσπηθφ θαη ζηελ αχμεζε ησλ δεμηνηήησλ ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ κε ηηο λέεο

ηερλνινγίεο.

Καλόλεο πξνζηαζίαο πεξηβάιινληνο: Ζ Δ.Δ έρεη ζέζεη πεξηνξηζκνχο ζηε δηέιεπζε

πινίσλ πνπ δελ πιεξνχλ ηα ηζρχνληα πξφηππα (Αζαλαζηάδε, Δ., 2007). Οη

λαππεγνεπηζθεπαζηηθέο θαη ηα λαππεγεία νθείινπλ λα πηνζεηήζνπλ ηελ απζηεξή

ηήξεζε ησλ δηεζλψλ θαη ηνπηθψλ θαλφλσλ πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο. Ζ

πηνζέηεζε πνιηηηθήο ελαξκνληζκέλεο κε ηνπο πεξηβαιινληηθνχο θαλφλεο θαη ε

πηνζέηεζε ζχγρξνλσλ ηερλνινγηθψλ κέζσλ ζα νδεγήζεη ζηε βειηηζηνπνίεζε ηεο

θαηαλάισζεο θαπζίκσλ, ησλ εθπνκπψλ αεξίσλ, ησλ απνβιήησλ θαη ηεο

πεξηβαιινληηθήο αζθάιεηαο.

Λ. Πξνηάζεηο γηα λαππεγεία θαξακαγθά θαη Διεπζίλαο



- 110 -

Σν λαπηηθφ ηεο Διιάδνο δελ είλαη δπλαηφλ απφ κφλν ηνπ λα ζηεξίμεη ηα δχν κεγάια

λαππεγεία, θαξακαγθά θαη Διεπζίλαο, γη‟ απηφ πξνηείλνληαη i) ε νινθιήξσζε

δηαπξαγκαηεχζεσλ γηα ηελ άκεζε επαλαιεηηνπξγία θαη απεκπινθή ηνπ εκπνξηθνχ

ηκήκαηνο ηνπ λαππεγείνπ θαξακαγθά θαη ε παξαρψξεζή ηνπ γηα θαηάιιειε

αμηνπνίεζε (Σζηκπιάθεο, Α., 2013), ii) ε αλαζηνιή ηεο δεθαπεληαεηνχο πνηλήο απφ

ηελ Δ.Δ., iii) ε επαλεθθίλεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ πνιεκηθνχ ηκήκαηνο ηνπ

λαππεγείνπ (Αλψλπκνο, 2014), iv) ε εμεηδίθεπζε θάζε λαππεγείνπ ζε ζπγθεθξηκέλεο

θαηαζθεπέο, ψζηε, κε ηε βειηησκέλεηερληθή γλψζε, λα επηηπγράλεηαη ε κείσζε ηνπ

θφζηνπο αιιά θαη ν εμαγσγηθφο πξνζαλαηνιηζκφο θπξίσο ζε ρψξεο ηεο Αζίαο θαη ηεο

Αθξηθήο, νη νπνίεο θαίλεηαη φηη ζα πξσηαγσληζηήζνπλ ηεο επφκελεο δεθαεηίεο,

επηδηψθνληαο ηελ αλάπηπμε ησλ λαπηηθψλ ηνπο δπλάκεσλ (Γεκέζηεραο, Γ., 2009), θαη

v) ρξεκαηνδφηεζε: ην θξάηνο θαη ηα ηδησηηθά θεθάιαηα πξέπεη λα ζπλεξγαζηνχλ ζην

επίπεδν ηεο ρξεκαηνδφηεζεο, ψζηε ε εγρψξηα λαππεγηθή θαη λαππεγνεπηζθεπαζηηθή

βηνκεραλία λα αληεπεμέιζεη ζηνλ δηεζλή αληαγσληζκφ (Αλψλπκνο, 2013). εκαληηθή

ζεηηθή εμέιημε απνηέιεζε ε απφθαζε ηεο Κνκηζηφλ ζχκθσλα κε ηελ νπνία

επηηξέπνληαη επηρνξεγήζεηο ζηε λαππεγηθή βηνκεραλία γηα ηελ θαηαζθεπή πισηψλ

θαη θηλεηψλ ππεξάθηησλ θαηαζθεπψλ φηαλ ε ρξήζε ηνπο αθνξά ζηελ εθκεηάιιεπζε

ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο ή ζε πξνηάζεηο γηα αλάπηπμε.

ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

Διιεληθόγιωζζε

Αλαζηαζφπνπινο, Γ., 2013, «Πησρεπηηθφ Γίθαην»-Γηνξζψζεηο Πησρεπηηθνχ

Γηθαίνπ.



- 111 -

Αλδξηαλφπνπινο, Α., 2004, Φνξνινγία θαη αλάπηπμε, Σα Νέα [δηαδηθηπαθά].

Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε:

http://www.tanea.gr/news/economy/article/4366114/?iid=2 [πξνζπειάζηεθε: 4

Φεβξνπαξίνπ 2014].

Αληάπαζεο, Μ. Α, 1998, Κψδημ Ιδησηηθνχ Ναπηηθνχ Γηθαίνπ θαη ρεηηθέο Καη’ Άξζξν

Γηαηάμεηο, Έθδνζε Σξίηε, Αζήλα-Κνκνηελή: Αλη. Ν. άθθνπια.

Αληάπαζεο, Μ. Α, 2009, Ιδησηηθφ Ναπηηθφ Γίθαην, Σφκνο 1, Αζήλα – Κνκνηελή: Αλη.

Ν. άθθνπια.

Βιάρνο, Γ. Π, 2007, Γηεζλήο Ναπηηιηαθή Πνιηηηθή, Έθδνζε Γεχηεξε, Δθδφζεηο

ηακνχιε.

Βπζνχιθαο, Γ., 2014, Οη εθνπιηζηέο ζεσξνχλ ζπληαγκαηηθή εθηξνπή ηε θνξνιφγεζή

ηνπο, Σν Βήκα [δηαδηθηπαθά]. Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε:

http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=564820 [πξνζπειάζηεθε: 24

Μαξηίνπ 2014].

Γηαηί νη έιιελεο εθνπιηζηέο πάλε Υνλγθ Κνλγθ, 2014, FinancialPress.gr [δηαδηθηπαθά].

Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε: http://www.fpress.gr/diafora/item/13988-giati-oi-

ellines-efoplistes-pane-hongk-kongk [πξνζπειάζηεθε: 10 Απξηιίνπ 2014].

Γθιαβίλεο, Π., 2009, Γηεζλέο Οηθνλνκηθφ Γίθαηo, άθθνπιαο.

Γάκα, Γ., 2013, Με εκαία Δπθαηξίαο 7 ζηα 9 Διιελφθηεηα Πινία, (online, 19/12/13),

Γηαζέζηκν ζηε: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=384670.

Γαζθαινπνχινπ, Γ., 2013, « Ζ ζπκβνιή ηεο εκπνξηθήο λαπηηιίαο ζην αθαζάξηζην

εγρψξην πξντφλ ηεο ειιεληθήο λαπηηιίαο δηαρξνληθά». Γηαζέζηκν ζηε

δηεχζπλζε:

http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/4725/1/Daskalopoulou,%20Geo

rgia.pdf.

Γειαζηηθ, Γ., 2014, «Απάηξηδεο» είλαη θνξνινγηθά ζε φιε ηε Γε νη εθνπιηζηέο, Έζλνο

[δηαδηθηπαθά]. Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε:

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22792&subid=2&pubid=63947107

[πξνζπειάζηεθε: 10 Απξηιίνπ 2014].

http://www.tanea.gr/news/economy/article/4366114/?iid=2

http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=564820

http://www.fpress.gr/diafora/item/13988-giati-oi-ellines-efoplistes-pane-hongk-kongk

http://www.fpress.gr/diafora/item/13988-giati-oi-ellines-efoplistes-pane-hongk-kongk

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=384670

http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/4725/1/Daskalopoulou,%20Georgia.pdf

http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/4725/1/Daskalopoulou,%20Georgia.pdf




- 112 -

Γεξβέλεο Γ.,«Ζ λαππεγνεπηζθεπαζηηθή δξαζηεξηφηεηα ζηελ Διιάδα θαη ηε

Μαγλεζία».Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε: http://www.dervenis.net /PDF

/NABI_ELLADA-MAGNHSIA.pdf .

Γνμηάδεο, Κ.Α., (2014), «Αη ζπζίαη ηεο Διιάδνο ζην Β΄ Παγθφζκην Πφιεκν»,

Καζεκεξηλέο Δθδφζεηο Α.Δ., Αζήλα.

Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Διιάδνο, (2007), «Ναπηεξγαηηθφ Γπλακηθφ,

απνηειέζκαηα απνγξαθήο 2006», Πεηξαηάο.

Δθηαθηε εηζθνξά 500 εθαη. επξψ ζηνπο εθνπιηζηέο, 2013, Σα Νέα [δηαδηθηπαθά].

Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε:

http://www.tanea.gr/news/economy/article/5064150/ektakth-eisfora-500-ekat-

eyrw-stoys-efoplistes/ [πξνζπειάζηεθε: 4 Φεβξνπαξίνπ 2014].

Διιεληθή Πξνεδξία: Ναπκαρία γηα ηε θνξνιφγεζε ησλ εθνπιηζηψλ, 2014, Reporter.gr


http://www.reporter.gr/Eidhseis/%CE%9Daytilia/item/234754-Ellhnikh-

Proedria-%CE%9Daymachia-gia-th-forologhsh-twn-efoplistwn

[πξνζπειάζηεθε: 4 Φεβξνπαξίνπ 2014].

Δπελδχζεηο απφ κεηάμη 9 δηο δνιαξίσλ, 2013, Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε:

http://www.dealnews.gr/nautilia/item/89121.

Δηήζηα Οηθνλνκηθή Έθζεζε 2012-ΝΔΩΡΗΟΝ Α.Δ. ΤΜΜΔΣΟΥΩΝ. Γηαζέζηκν ζηε

δηεχζπλζε: http://www.neorion-

holdings.gr/client_files/financial_files/12m_fin_rep_group_31-12-2012.pdf.

Δ..Δ.Δ.: Ιθαλνπνίεζε γηα ηε ζπκθσλία ζπλεξγαζίαο COSCO-HP-ΣΡΑΙΝΟΔ, 2013,

Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε:

http://www.kathimerini.gr/29608/article/oikonomia/epixeirhseis/esee-

ikanopoihsh-gia-th-symfwnia-synergasias-cosco-hp-trainose.

Δθνπιηζηέο: Αλ καο βάιεηε θφξνπο, ζα θχγνπκε, 2012, Σν Βήκα [δηαδηθηπαθά].

Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε: http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=461954


http://www.dervenis.net/

http://www.tanea.gr/news/economy/article/5064150/ektakth-eisfora-500-ekat-eyrw-stoys-efoplistes/

http://www.tanea.gr/news/economy/article/5064150/ektakth-eisfora-500-ekat-eyrw-stoys-efoplistes/

http://www.reporter.gr/Eidhseis/Νaytilia/item/234754-Ellhnikh-Proedria-Νaymachia-gia-th-forologhsh-twn-efoplistwn

http://www.reporter.gr/Eidhseis/Νaytilia/item/234754-Ellhnikh-Proedria-Νaymachia-gia-th-forologhsh-twn-efoplistwn

http://www.dealnews.gr/nautilia/item/89121

http://www.neorion-holdings.gr/client_files/financial_files/12m_fin_rep_group_31-12-2012.pdf

http://www.neorion-holdings.gr/client_files/financial_files/12m_fin_rep_group_31-12-2012.pdf

http://www.kathimerini.gr/29608/article/oikonomia/epixeirhseis/esee-ikanopoihsh-gia-th-symfwnia-synergasias-cosco-hp-trainose

http://www.kathimerini.gr/29608/article/oikonomia/epixeirhseis/esee-ikanopoihsh-gia-th-symfwnia-synergasias-cosco-hp-trainose

http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=461954



- 113 -

Η Αλαδηάξζξσζε ηνπ ΤΝΑ θαη νη Πξνηεξαηφηεηεο ηνπ θ. Βαξβηηζηψηε, 2013, Ναπηηθά

Υξνληθά, (online, 19/12/13). Γηαζέζηκν ζηε:

http://www.naftikachronika.gr/index.asp?pid=1&ArticleID=7264&lang=gr&cat

=10.

Ζιηνπνχινπ, Κ., 2004,«Ο ξφινο ηεο Λατθήο Γεκνθξαηίαο ηεο Κίλαο ζην παγθφζκην

ζαιάζζην εκπφξην θαη ηε λαπηηιία». Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε:

http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/455/1/DT2005-0224.pdf

Θενδσξφπνπινο, ., Λεθάθνπ, Μ., Πάιιεο, Αζ., (2006), «Δπξσπατθέο Πνιηηηθέο γηα

ηε Ναπηηιία», ΣΤΠΟΘΖΣΩ, Γηψξγνο Γαξδαλνο, Αζήλα.

Θενηνθάο, Η., (2011), «Οξγάλσζε θαη δηνίθεζε λαπηηιηαθψλ επηρεηξήζεσλ»,

ΑΛΔΞΑΝΓΡΔΗΑ Αζήλα.

Θενηνθάο Γ., Λεθάθνπ Μ., Πάιιεο Θ., πξηφπνπινο Θ., Σζακνπξγθέιεο Γ., (2008),

«Διιεληθή Ναπηηιία απαζρφιεζε θαη αληαγσληζηηθφηεηα», GUTENBERG,

Αζήλα.

Η.Ο.Β.Δ. (2013), «Ζ ζπκβνιή ηεο πνληνπφξνπ λαπηηιίαο ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία:

Δπηδφζεηο θαη πξννπηηθέο».

Ησαθείκνγινπ, Ζ., Μειηνχ, Γ., 1991, Σν Διιεληθφ Δθνπιηζηηθφ Κεθάιαην (Η Θέζε

θαη ν Ρφινο ηνπ ζηε Γηεζλή θαη ηελ Διιεληθή Οηθνλνκία), Μέξνο Α΄, Θέζεηο,

Σεχρνο 35, (Online, 3/3/2014). Γηαζέζηκν ζηε:

<http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=330

&Itemid=29 > .

Κακβχζε, Νηθ. Γ., 1982, Ιδησηηθφλ Ναπηηθφλ Γίθαηνλ, Αζήλα-Κνκνηελή: Αλη.

Ν.άθθνπια.

Καηζψιε, Δ., 2013, «Κφθθηλν παλί» γηα ηε Γεξκαλία νη εθνπιηζηέο, DealNews


http://www.dealnews.gr/nautilia/item/92357-

%C2%AB%CE%9A%CF%8C%CE%BA%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE

%BF-%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AF%C2%BB-

%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7-

%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%

http://www.naftikachronika.gr/index.asp?pid=1&ArticleID=7264&lang=gr&cat=10

http://www.naftikachronika.gr/index.asp?pid=1&ArticleID=7264&lang=gr&cat=10

http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/455/1/DT2005-0224.pdf

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=330&Itemid=29

http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=330&Itemid=29

http://www.dealnews.gr/nautilia/item/92357-#.U0sP5vl_u7o







- 114 -

B1-%CE%BF%CE%B9-

%CE%B5%CF%86%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%B9%CF%83%CF%8

%CE%AD%CF%82#.U0sP5vl_u7o [πξνζπειάζηεθε: 4 Φεβξνπαξίνπ 2014].

Κηάληνπ- Πακπνχθε Α., 2005, Ναπηηθφ Γίθαην Juris Prudentia, Έθδνζε Πξψηε,

Δθδφζεηο άθθνπια Αζήλα-Θεζζαινλίθε.

Κηάληνπ- Πακπνχθε Α., 2005, Ναπηηθφ Γίθαην, 5ε έθδνζε, άθθνπιαο.

Κνξσλαίνο Π., «Ναππεγεία θαξακαγθά: ε πεξηπέηεηα αξρίδεη ην 1998». Γηαζέζηκν

ζηε δηεχζπλζε: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=400684.

Κνηζίξεο, Δ. Λ, 1995, χγρξνλα Πξνβιήκαηα Δκπνξηθνχ Γηθαίνπ, Θεζζαινλίθε:

άθθνπια Αζήλα Θεζζαινλίθε.

Κνπκπνχξα, Μ., 2012, «χγρξνλεο λαπηηιηαθέο εμειίμεηο θαη λαππεγηθή πνιηηηθή».

Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε: http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/handle/unipi/4642.

Κνπξηδάθεο, Ν., 2013, Ζ Fiat παξαδίδεη ηα θιεηδηά ζηελ ακεξηθαληθή Chrysler, Η

Καζεκεξηλή [δηαδηθηπαθά]. Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε:



Ληάγγνπ, Υ., 2001, «Σν ρξνληθφ ελφο πξναλαγγειζέληνο αδηεμφδνπ».Γηαζέζηκν ζηε

δηεχζπλζε: http://www.kathimerini.gr/98237/article/oikonomia/ellhnikh-

oikonomia/to-xroniko-enos-proanaggel8entos-adie3odoy.

Ληάγγνπ, Υ., 2010, «ηελ Abu Dhabi Mar πεξλνχλ ηα Ναππεγεία ηνπ θαξακαγθά».


http://www.kathimerini.gr/386609/article/oikonomia/epixeirhseis/sthn-abu-

dhabi-mar-pernoyn-ta-nayphgeia-toy-skaramagka.

Ληάγγνπ, Υ., 2010, «Σν Γεκφζην αλέιαβε ηα ρξέε ηνπ, ε Abu Dhabi Mar ηνλ

θαξακαγθά». Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε:

http://www.kathimerini.gr/403576/article/oikonomia/epixeirhseis/to-dhmosio-

anelave-ta-xreh-toy-h-abu-dhabi-mar-ton-skaramagka.





http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/handle/unipi/4642


http://www.kathimerini.gr/98237/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/to-xroniko-enos-proanaggel8entos-adie3odoy

http://www.kathimerini.gr/98237/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/to-xroniko-enos-proanaggel8entos-adie3odoy

http://www.kathimerini.gr/386609/article/oikonomia/epixeirhseis/sthn-abu-dhabi-mar-pernoyn-ta-nayphgeia-toy-skaramagka

http://www.kathimerini.gr/386609/article/oikonomia/epixeirhseis/sthn-abu-dhabi-mar-pernoyn-ta-nayphgeia-toy-skaramagka



- 115 -

Ληιηνπνχινπ, Μ., 2013, «Αλνίγεη ν δξφκνο γηα λέεο επελδχζεηο». Γηαζέζηκν ζηε

δηεχζπλζε:

http://origin2.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=63790668.

Μ. Βαξβηηζηψηεο, «Θα ράζεη ε Δπξψπε, αλ ηεζνχλ πςεινί θφξνη ζηε λαπηηιία», 2014,

Ζ Καζεκεξηλή, δηαδηθηπαθά]. Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε:

http://www.kathimerini.gr/64984/article/epikairothta/politikh/m-varvitsiwths-

8a-xasei-h-eyrwph-an-te8oyn-yyhloi-foroi-sth-naytilia [πξνζπειάζηεθε: 23


Μαπξηάο Κ., 2005, πληαγκαηηθφ Γίθαην, 4ε έθδνζε, Αλη. Ν. άθθνπιαο.

Μεηαμάο, Β. Ν, 1985, Η Οηθνλνκηθή ησλ εκαηψλ Δπθνιίαο, Αζήλα: Παπαδήζε.

Μνπζνπξνχιεο, Κ, Γελ Τθίζηαηαη Λφγνο γηα Παξάιιειν Νενιφγην, E-nautilia,

(Online, 3/3/2014), Γηαζέζηκν ζηε http://www.e-nautilia.gr/2013/02/blog-

post_25.html>.

Μπαξδνχληαο, Ν., 2012, «Νένη παίθηεο απφ Κίλα θαη ΖΠΑ ζηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο

λαπηηιίαο». Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε:

http://www.kathimerini.gr/462930/article/oikonomia/epixeirhseis/neoi-paiktes-

apo-kina-kai-hpa-sth-xrhmatodothsh-ths-naytilias.

Μπάξκπαο Ν., 2011, Φνξνινγία Δηζνδήκαηνο, 4ε έθδνζε, άθθνπιαο.

Μπέιινο Ζ.,2013, «17 δηζ. δνιάξηα απφ Έιιελεο εθνπιηζηέο ζηελ Κίλα». Γηαζέζηκν

ζηε δηεχζπλζε: http://www.capital.gr/news.asp?id=1798978.

Μπέιινο Ζ, 2014 , «Ο Πεηξαηάο αλαθεξχρζεθε ην ηαρχηεξα αλαπηπζζφκελν ιηκάλη

ηνπ πιαλήηε ην 2013». Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε:

http://www.kathimerini.gr/751193/article/oikonomia/epixeirhseis/o-peiraias-

anakhryx8hke-to-taxytera-anaptyssomeno-limani-toy-planhth-to-2013.

Νάλνο Κ.,2013, «Οη Έιιελεο Γξάθνη ζηε Υψξα ηνπ Γνπάλ». Γηαζέζηκν ζηε

δηεχζπλζε:

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22770&subid=2&pubid=63940215.

http://origin2.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=63790668

http://www.kathimerini.gr/64984/article/epikairothta/politikh/m-varvitsiwths-8a-xasei-h-eyrwph-an-te8oyn-yyhloi-foroi-sth-naytilia

http://www.kathimerini.gr/64984/article/epikairothta/politikh/m-varvitsiwths-8a-xasei-h-eyrwph-an-te8oyn-yyhloi-foroi-sth-naytilia

http://www.e-nautilia.gr/2013/02/blog-post_25.html

http://www.e-nautilia.gr/2013/02/blog-post_25.html

http://www.kathimerini.gr/462930/article/oikonomia/epixeirhseis/neoi-paiktes-apo-kina-kai-hpa-sth-xrhmatodothsh-ths-naytilias

http://www.kathimerini.gr/462930/article/oikonomia/epixeirhseis/neoi-paiktes-apo-kina-kai-hpa-sth-xrhmatodothsh-ths-naytilias

http://www.capital.gr/news.asp?id=1798978

http://www.kathimerini.gr/751193/article/oikonomia/epixeirhseis/o-peiraias-anakhryx8hke-to-taxytera-anaptyssomeno-limani-toy-planhth-to-2013

http://www.kathimerini.gr/751193/article/oikonomia/epixeirhseis/o-peiraias-anakhryx8hke-to-taxytera-anaptyssomeno-limani-toy-planhth-to-2013




- 116 -

Νάλνο, Κ., 2013, « Ζ θηλέδηθε COSCO πνπ ζέιεη φιν ην ιηκάλη ζηνλ Πεηξαηά».


http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22767&subid=2&pubid=63846919.

Ναπκαρία γηα ηηο λαππεγήζεηο ζε Κίλα, Νφηηα Κνξέα, Ιαπσλία, 2012, Γηαζέζηκν ζηε

δηεχζπλζε:http://www.pygmi.gr/%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE

%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1/%CE%BD%CE%B1%CF%85

%CE%BC%CE%B1%CF%87%CE%AF%CE%B1-

%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B9%CF%82-

%CE%BD%CE%B1%CF%85%CF%80%CE%B7%CE%B3%CE%AE%CF%8

3%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%83%CE%B5-

%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%B1-%CE%BD/.

Ναπκαρία ΗΠΑ-Κίλαο γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο λαπηηιίαο, 2012, Γηαζέζηκν ζηε

δηεχζπλζε: http://www.dealnews.gr/nautilia/item/49662.

Ναπηηθφ Δπηκειεηήξην Διιάδαο, (2013), «Αλαπηπμηαθή Δζληθή Ναπηηιηαθή

ηξαηεγηθή».

Ναπηηθφ Δπηκειεηήξην Διιάδνο, Η Διιεληθή Ναπηηιία, (online, 19/12/13), Γηαζέζηκν

ζηε: http://www.nee.gr/default.asp?t=GreekShipping.

Νενιφγεζε Πινίσλ, 2013, Σκήκα Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο, (online, 19/12/13),

Γηαζέζηκν ζηε:

http://www.mcw.gov.cy/MCW/DMS/DMS.NSF/registerships_gr/registerships_

gr?OpenDocument.

Νίθνο Tαβνπιάξεο, Tν «λαπάγην» ηεο ειπίδαο κε ηηο γαιιηθέο θξεγάηεο θαη ην άξζξν

99, 2012, Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε:

http://www.dealnews.gr/leaders/item/42612-

%CE%9D%CE%99%CE%9A%CE%9F%CE%A3-

T%CE%91%CE%92%CE%9F%CE%A5%CE%9B%CE%91%CE%A1%CE%

97%CE%A3-T%CE%BF-

%C2%AB%CE%BD%CE%B1%CF%85%CE%AC%CE%B3%CE%B9%CE%

BF%C2%BB-%CF%84%CE%B7%CF%82-

%CE%B5%CE%BB%CF%80%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%82-

%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B9%CF%82-


http://www.pygmi.gr/οικονομία/ναυμαχία-για-τις-ναυπηγήσεις-σε-κίνα-ν/








http://www.nee.gr/default.asp?t=GreekShipping

http://www.mcw.gov.cy/MCW/DMS/DMS.NSF/registerships_gr/registerships_gr?OpenDocument

http://www.mcw.gov.cy/MCW/DMS/DMS.NSF/registerships_gr/registerships_gr?OpenDocument

http://www.dealnews.gr/leaders/item/42612-ΝΙΚΟΣ-TΑΒΟΥΛΑΡΗΣ-Tο-#.U3H0lfl_un8










- 117 -

%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF

%82-

%CF%86%CF%81%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CF%84%CE%B5%CF%82

-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%BF-

%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF-99#.U3H0lfl_un8.

Ξάλζνο, Π., «Κξαρ ζηε λαππεγηθή βηνκεραλία». Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε:

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=339955.

ΟΛΠ-COSCO: Φηιηθφο Γηαθαλνληζκφο γηα λέεο επελδχζεηο, 2013, Γηαζέζηκν ζηε

δηεχζπλζε: http://www.naftemporiki.gr/finance/story/692202/olp-cosco-filikos-

diakanonismos-gia-nees-ependuseis.

Παπαγηαλλίδεο, Α., 2013, Σειηθά ηί ζέινπλ νη εθνπιηζηέο;, Protagon [blog] 6

Γεθεκβξίνπ. Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε:

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=29890 [πξνζπειάζηεθε: 4


Παξνπζίαζε γηα ηα Πιενλεθηήκαηα ηνπ Βξεηαληθνχ Νενινγίνπ, (online, 19/12/13),

Γηαζέζηκν ζηε: https://www.gov.uk/government/world-location-news/uk-ship-

register-presentation-to-greek-shipping-audience.el.

Πνπιεξέο Γ., 2012, Οη Έιιελεο αγνξάδνπλ ηελ γεξκαληθή λαπηηιία, Σα Νέα


http://www.tanea.gr/news/economy/article/4746498/?iid=2 [πξνζπειάζηεθε: 4


Ράηθνο Α., 2012, Γεληθή Πνιηηεηνινγία θαη πληαγκαηηθφ Γίθαην, 4ε έθδνζε, Ννκηθή

Βηβιηνζήθε.

Ρνχθνπλαο, Δ, 2006, Γηεζλέο Γίθαην Σεχρνο Γεχηεξν ην Κξάηνο θαη ην Έδαθνο-Σν

Γίθαην ηεο Θάιαζζαο, Έθδνζε Γεχηεξε, Αζήλα – Κνκνηελή: Αλη. Ν άθθνπια.

αρηλίδεο Φ., (2004), «Σα Διιεληθά λαππεγεία 1956-1985», Διιεληθφ Λνγνηερληθφ

θαη Ηζηνξηθφ Αξρείν, Αζήλα.

παζή, . Κ, Γεσξγηθφπνπινο, Ν, Καξαγηάλλεο, , 2010, Η Διιεληθή Δκπνξηθή

Ναπηηιία, ΚΔΠΔ.







http://www.naftemporiki.gr/finance/story/692202/olp-cosco-filikos-diakanonismos-gia-nees-ependuseis

http://www.naftemporiki.gr/finance/story/692202/olp-cosco-filikos-diakanonismos-gia-nees-ependuseis

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=29890

https://www.gov.uk/government/world-location-news/uk-ship-register-presentation-to-greek-shipping-audience.el

https://www.gov.uk/government/world-location-news/uk-ship-register-presentation-to-greek-shipping-audience.el

http://www.tanea.gr/news/economy/article/4746498/?iid=2



- 118 -

παλνχ Κ., Κνηξσληά Μ., Βνχιγαξε Θ. θαη Ενχβηα Κ., 2013, Δηδηθή Έθζεζε-

Δκπφδηα ζηελ ‘Αζθεζε Δπηρεηξεκαηηθήο Γξαζηεξηφηεηαο θαη Πξνηαζεηο γηα ηελ

Δλίζρπζή ηεο [pdf] πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε-Αλεμάξηεηε Αξρή. Γηαζέζηκν ζηελ

δηεχζπλζε: http://www.synigoros.gr/resources/docs/418494.pdf


ππξφπνπινο, Φ., 2006, Δηζαγσγή ζην πληαγκαηηθφ Γίθαην, Αλη. Ν. άθθνπιαο.

ππξνπνχινπ, Δ, Γηεζλή ή Γεχηεξα θαη Παξάιιεια ή Γηπιά Νενιφγηα: Δμειίμεηο επί

ηνπ Γηεζλνχο Θεζκηθνχ Πιαηζίνπ πνπ Καζνξίδεη ηε Λεηηνπξγία θαη ηελ

Αληαγσληζηηθφηεηα Απηψλ, Γηπισκαηηθή εξγαζία, Παλεπηζηήκην Πεηξαηψο,

(online, 29/3/2014) Γηαζέζηκν ζηε:

http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/2174/1/Spyropoulou.pdf .

ηακαηάθεο Κ., «Ζ λαππεγηθή βηνκεραλία».Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε:

www.navalarchitects.gr /files /NB.doc‎.

ηεθάλνπ Κ, Γθφξηζνο Υ., 2006, Γηεζλέο Οηθνλνκηθφ Γίθαην, Ννκηθή Βηβιηνζήθε.

ηήξημε Διιήλσλ εθνπιηζηψλ απφ Κίλα δεηά ν Βαξβηηζηψηεο, 2013, Γηαζέζηκν ζηε

δηεχζπλζε: http://www.dealnews.gr/nautilia/item/92643.

ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ ε Αξκνδηφηεηα γηα ηελ Έγθξηζε Νενιφγεζεο Πινίσλ

Διιεληθήο εκαίαο, Ζκεξεζία, (online, 19/12/13), Γηαζέζηκν ζηε:

http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26526&subid=2&pubid=113138564.

πκθσλία γηα εηζθνξά 75 εθαη. απφ ηνπο Διιελεο εθνπιηζηέο, 2013, Έζλνο

δηαδηθηπαθά]. Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε:


[πξνζπειάζηεθε: 11 Μαξηίνπ 2014].

Σζάκε, Καξαηάζνπ, 2013, Η πκβνιή ηεο Διιελφθηεηεο Πνληνπφξνπ Ναπηηιίαο ζηελ

Διιεληθή Οηθνλνκία, Αζήλα: ΗΟΒΔ.

Σζακφπνπινο, Μ, 2013, Οη Δθνπιηζηέο πνπ ηεξίδνπλ ηελ Διιεληθή εκαία, Πξψην

ζέκα, (online, 19/12/13), Γηαζέζηκν ζηε:

http://www.mis.gr/main/docs/press/MIS-ProtoThema-2012-11-19.pdf.

http://www.synigoros.gr/resources/docs/418494.pdf

http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/2174/1/Spyropoulou.pdf

http://www.navalarchitects.gr/


http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26526&subid=2&pubid=113138564


http://www.mis.gr/main/docs/press/MIS-ProtoThema-2012-11-19.pdf



- 119 -

Σζηκπιάθεο Α., « «Πξάζηλν» ζην θαξακαγθά γηα λαππεγήζεηο πνιεκηθψλ-

Γέζκεπζε ηεο Κνκηζηφλ - Tη δηαπξαγκαηεχεηαη ε θπβέξλεζε κε άθα».


http://www.naftemporiki.gr/finance/story/780168/prasino-sto-skaramagka-gia-

naupigiseis-polemikon.

Σζηκπιάθεο, Α., «Σειεζίγξαθν 60 εκεξψλ απφ ηα λαππεγεία ηεο Διεπζίλαο».


http://www.naftemporiki.gr/finance/story/628394/telesigrafo-60-imeron-apo-ta-

naupigeia-tis-eleusinas.

Σζηηζηξίγθνπ, Μ., (2010), «Ναππεγηθή Βηνκεραλία: Πξνυπνζέζεηο Δπηηπρίαο»,

Αδεκνζίεπηε δηπισκαηηθή εξγαζία γηα ην κεηαπηπρηαθφ πξφγξακκα, Ναπηηιία-

Μεηαθνξέο θαη Γηεζλέο Δκπφξην, Υίνο.

Τπνγξάθεηαη ε ζπκθσλία COSCO-HP, 2013, Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε:

http://www.naftemporiki.gr/finance/story/619565/ypografetai-simera-i-

sumfonia-cosco-hp.

Φηλνθαιηψηεο Κ, 2011, Φνξνινγηθφ Γίθαην, 4ε έθδνζε, άθθνπιαο.

Φξάγγνπ, , 2009, εκαίεο Δπθαηξίαο θαη εκαίεο Αλνηρηνχ Νενινγίνπ:

Παξαιιειηζκνί, Γηαθνξνπνηήζεηο θαη Δμειίμεηο ηνπ χγρξνλνπ Θεζκηθνχ

Πιαηζίνπ πνπ Καζνξίδεη ηελ Αληαγσληζηηθφηεηά ηνπο, Γηπισκαηηθή εξγαζία,

Παλεπηζηήκην Πεηξαηψο, (online, 23/1/2014) Γηαζέζηκν ζηε:

http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/4629/1/Fraggou.pdf.

Φσηεηλφο, Φ, Οη Δθνπιηζηέο πλερίδνπλ λα Απνθεχγνπλ ηε Γαιαλφιεπθε,

Διεπζεξνηππία, (online, 19/12/13), Γηαζέζηκν ζηε:

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=386311.

Φσηεηλφο Φ., 2013, «Ζ COSCO βάδεη πφδη θαη ζην δπηηθφ πξνβιήηα Πεηξαηά».

Γηαζέζηκν ζηε δηεχζπλζε: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=395919.

http://www.naftemporiki.gr/finance/story/780168/prasino-sto-skaramagka-gia-naupigiseis-polemikon

http://www.naftemporiki.gr/finance/story/780168/prasino-sto-skaramagka-gia-naupigiseis-polemikon

http://www.naftemporiki.gr/finance/story/628394/telesigrafo-60-imeron-apo-ta-naupigeia-tis-eleusinas

http://www.naftemporiki.gr/finance/story/628394/telesigrafo-60-imeron-apo-ta-naupigeia-tis-eleusinas

http://www.naftemporiki.gr/finance/story/619565/ypografetai-simera-i-sumfonia-cosco-hp

http://www.naftemporiki.gr/finance/story/619565/ypografetai-simera-i-sumfonia-cosco-hp

http://digilib.lib.unipi.gr/dspace/bitstream/unipi/4629/1/Fraggou.pdf





- 120 -

Υαξιαχηε, Σδ., «Κξάηνο θαη Δθνπιηζηέο ζηελ Διιάδα (1945-1990). Μηά άξξεθηε

ζρέζε», ζην Θ. αθειιαξφπνπινο (επηκ.), Οηθνλνκία θαη Πνιηηηθή ζηελ

Διιάδα, Πιεξνθφξεζε, Αζήλα 1992.

Υαξιαχηε, Σδ., (2013), «Σν θαηεγνξψ ηνπ Αξηζηνηέιε Ωλάζε πξνο ηνπο εθνπιηζηέο

θαη ηελ ειιεληθή θπβέξλεζε ην 1947», ΗΟΝΗΟ ΛΟΓΟ, Δπηζηεκνληθή

Πεξηνδηθή Έθδνζε ηνπ Ηνλίνπ Παλεπηζηεκίνπ, ηφκνο Γ΄, Κέξθπξα.

Υαξιαχηε Σ., 2001, Ιζηνξία ηεο ειιελφθηεηεο λαπηηιίαο, Νεθέιε.

Υαξιαχηε Σ., Θαλνπνχινπ Δ., Θενηνθάο Γ., 2009, Σν παξφλ θαη ην κέιινλ ηεο

Διιεληθήο Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο, Αθαδεκία Αζελψλ.

Lloyds List. 1991 ¨EC attacked over new EUROS register.

Διιεληθή Γεκνθξαηία, Τπνπξγείν Ναπηηιίαο θαη Αηγαίνπ, 2013, Απινπνίεζε θαη

Δθζπγρξνληζκφο ηεο Γηαδηθαζίαο Νενιφγεζεο, Γηεζλήο Πξνβνιή θαη Αλάπηπμε

ηνπ Διιεληθνχ Νενινγίνπ.

Γξάηζνο, Α. Γ, 2013, Ναπηηθφ Δπηκειεηήξην Διιάδνο, Αλαπηπμηαθή Δζληθή

Ναπηηιηαθή ηξαηεγηθή.

Ξελόγιωζζε

World Merchant Fleet, ISL, Σεχρνο ½, (online, 19/12/13), Γηαζέζηκν ζηε:

http://www.infoline.isl.org/index.php?module=Pagesetter&func=viewpub&tid=

1&pid=1.

Major Shipping Nations, ISL, Σεχρνο 11, (online, 19/12/13), Γηαζέζηκν ζηε:

http://www.infoline.isl.org/index.php?module=Pagesetter&func=viewpub&tid=

1&pid=1.

Benito G., Berger E., Morten de la Forest, Shum J., (2003), “A cluster analysis of the

maritime sector in Norway”, International Journal of Transport Management.

http://www.infoline.isl.org/index.php?module=Pagesetter&func=viewpub&tid=1&pid=1






- 121 -

The Boston Consulting Group, (2013), «Δθηίκεζε ηνπ αληίθηππνπ ηεο Ναπηηιίαο

ζηελ Διιεληθή νηθνλνκία θαη θνηλσλία», δηαζέζηκν ζην:

http://www.bcg.gr/documents/file146827.pdf.

Corres A. J., (2007), “Greek Maritime Policy and the discreet role of Ship owners‟

associations”, in Maritime Transport: The Greek Paradigm, Edited by

Athanasios A. Pallis, Elsevier.

Davies N., 2002, The golden rule that saves the super-rich millions, The Guardian


http://www.theguardian.com/uk/2002/apr/11/politics.economy1

[πξνζπειάζηεθε: 10 Απξηιίνπ 2014].

Gordon R., 1986, Taxation of Investment and Savings in a World Economy, The

American Economic Review, Vol. 76, No. 5 [pdf]. Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε:

http://www.jstor.org/discover/10.2307/1816470?uid=3738128&uid=2&uid=4&

sid=21103857885307 [πξνζπειάζηεθε: 10 Απξηιίνπ 2014].

Gordon I., McCann P. (2000) ,“Industrial Clusters: Complexes, Agglomeration and/or

Social Networks?”, Urban Studies, Vol. 37, No. 3, 513–532.

Hajkova D, Nicoletti G, Vartia L. θαη Yoo Κ.-Τ., 2006, Taxation And Business

Environment As Drivers Of Foreign Direct Investment In OECD Countries

[pdf] OECD. Γηαζέζηκν ζηελ δηεχζπλζε: https://www1.oecd.org/eco/public-

finance/40505831.pdf [πξνζπειάζηεθε: 4 Φεβξνπαξίνπ 2014].

Hansen J., Clasen J., (2010), “The economic significance of maritime clusters”, The

Danish Ship owners‟ Association.

Harlaftis G., (1996), “A History of Greek-Owned Shipping”, Routledge, London.

Hofe R., Chen K., (2006), “Whither or not industrial cluster: Conclusions or

Confusions?”, The Industrial Geographer, Volume 4, issue 1, p. 2-28.

Houlder V., 2014, UK tax take on wealthy ‘non-doms’ rises 6%, Financial Times


http://www.ft.com/intl/cms/s/0/1fd89cde-8ce3-11e3-ad57-

00144feab7de.html#axzz2ynjXrupu [πξνζπειάζηεθε: 10 Απξηιίνπ 2014].

http://www.bcg.gr/documents/file146827.pdf

http://www.theguardian.com/uk/2002/apr/11/politics.economy1

http://www.jstor.org/discover/10.2307/1816470?uid=3738128&uid=2&uid=4&sid=21103857885307

http://www.jstor.org/discover/10.2307/1816470?uid=3738128&uid=2&uid=4&sid=21103857885307

https://www1.oecd.org/eco/public-finance/40505831.pdf

https://www1.oecd.org/eco/public-finance/40505831.pdf

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/1fd89cde-8ce3-11e3-ad57-00144feab7de.html#axzz2ynjXrupu

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/1fd89cde-8ce3-11e3-ad57-00144feab7de.html#axzz2ynjXrupu



- 122 -

ICS, ISF, Shipping Industry Flag State Performance 2013/2014.

Lagoudis I., Theotokas I., (2007), “The competitive advantage in Greek Shipping

Industry”, Maritime Transport: The Greek Paradigm Research in Transportation

Economics, Edited by Athanasios A. Pallis Volume 21, 95–120, Elsevier.

Metaxas B., (19710), “The Economics of Tramp Shipping”, Athlone Press, London.

Moreby D., (1990), “Communication problems inherent in a cross-cultural manning

environment”, Maritime Policy and Management, Vol. 17, No. 3.

Porter M., (1998), “Clusters and the new economics of competition”, Harvard

Business Review.

Porter M., (1998), “The Adam Smith address: location, clusters, and the “new”

microeconomics of competition”, Business Economics, Vol. 33, p7.

Porter M., (1998), “The competitive advantage of nations”, MacMillan Business,

London.

Proceedings of Estonian Maritime Academy No13, “Estonian Maritime Cluster”,

Tallinn 2012.

Sletmo G.. (2001), The end of national shipping policy? A historical perspective on

shipping policy in a global economy, International Journal of maritime

Economics, Palgrave.

Sletmo G.K., Hostle S., (1993), “Shipping and the competitive advantage of Nations:

the role of international registers”, Maritime Policy and Management, Vol. 20,

No. 3.

Stopford M., (1997), “Maritime Economics 2nd

edition”, Routledge, London.

Stopford M., (2009), Maritime Economics, 3rd

Edition, Routledge, London.

Sturmey S. (1975), “A consideration of the ends and means of national shipping

policies”, in S.G. Sturmey, Shipping Economics, collected papers, the

Macmillan Press, London.



- 123 -

UNCTAD, (2013), «Review of maritime transport 2013», United Nations Publication,

New York and Geneva.

ΛΟΗΠΑ ΔΓΓΡΑΦΑ

UNACT, 2013 Review of Maritime Transport

ΦΔΚ, Α΄ 317, Ννκνζεηηθφ Γηάηαγκα: 2687/1953

ΦΔΚ, Α΄ 57 Κψδηθαο Γεκνζίνπ Ναπηηθνχ Γηθαίνπ

EOK 4055/1986

Δηήζηα Έθζεζε 2012-2013, Έλσζε Διιήλσλ Δθνπιηζηψλ

πλζήθε Γελεχεο, 1958, Γίθαην ηεο Θάιαζζαο

Γηεζλήο χκβαζε UNCLOS, 1982, άξζξν 91

Γηεζλήο χκβαζε UNCLOS, 1986

ΓΔΚ, C 72 – 73/1991

ΗΣΟΓΡΑΦΗΑ

Δπίζεκε ηζηνζειίδα ηνπ International Maritime Organization: www.imo.org

http://www.maritimesun.com/

Δπίζεκε ηζηνζειίδα ηνπ Organisation for Economic Co-operation and Development

(OECD): http://www.oecd.org

Δπίζεκε ηζηνζειίδα ηεο εηαηξίαο ThyssenKrupp: http://www.thyssenkrupp.com

http://www.itfseafarers.org/what_are_focs.cfm

https://niologio.hcg.gr/

https://www.parismou.org

http://www.imo.org/

http://www.maritimesun.com/

http://www.oecd.org/

http://www.thyssenkrupp.com/en/presse/art_detail.html&eid=TKBase_1132053586391_419419886

http://www.itfseafarers.org/what_are_focs.cfm

https://niologio.hcg.gr/

https://www.parismou.org/



- 124 -

Δπίζεκε ηζηνζειίδα ηεο China Ocean Shipping (Group) Company (COSCO):

http://en.cosco.com/

Δπίζεκε ηζηνζειίδα ηνπ ΟΛΠ Pireus Port Authority S.A.: www.olp.gr

Δπίζεκε ηζηνζειίδα ηεο εηαηξία Pacific Coast Title Company: www.pct.com

Δπίζεκε ηζηνζειίδα ηνπ λαππεγείνπ Neorion Elefsis Shipyards: http://www.elefsis-

shipyards.gr

Δπίζεκε ηζηνζειίδα ηνπ λαππεγείνπ Hellenic Shipyard S.A.: http://www.hellenic-

shipyards.gr/

http://en.cosco.com/

http://www.olp.gr/

http://www.pct.com/

http://www.elefsis-shipyards.gr/main.html

http://www.elefsis-shipyards.gr/main.html



Σν Ηλζηηηνχην Έξεπλαο & Καηάξηηζεο Δπξσπατθψλ Θεκάησλ δεκηνπξγήζεθε απφ

κηα νκάδα λέσλ επηζηεκφλσλ απνηειψληαο έλα λέν Αθαδεκατθφ Κέληξν κε ζηφρν λα

γεθπξψζεη ην ράζκα κεηαμχ αθαδεκατθήο θνηλσλίαο, ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ θαη

ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζηελ Διιάδα θαη ηελ Δπξψπε.

Διεπζεξίνπ Βεληδέινπ (Παλεπηζηεκίνπ) 56,7νο Όξνθνο, ΣΚ. 10678, Αζήλα, Διιάδα

Σει.: (+30) 2130 250217, e-mail:[email protected]

Website: www.irtea.gr

ISBN: 978-618-81595-2-5

mailto:[email protected]

http://www.irtea.gr/

Δξεπλεηηθό Πξόγξακκα Η.Δ.Κ.Δ.Θ. 2013 – 2014 · 2002 3.408 98.195.100...

Documents

Transcript of Δξεπλεηηθό Πξόγξακκα Η.Δ.Κ.Δ.Θ. 2013 – 2014 · 2002 3.408 98.195.100...