Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ................................................................................ - 3 - ΕΙΣΑΓΩΓΗ ................................................................................. - 4 - Α’ ΜΕΡΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ............................................................ - 6 - 1. ΤΟ ΈΝΤΥΠΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ....................................................... - 7 - 1.1. ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ..........................- 7 -

1.1.1. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ.........................................................................- 7 - 1.1.2. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ .....................................................- 9 -

1.2. Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΝΤΥΠΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ .......................................- 10 - 1.3. ΤΑ ΕΝΤΥΠΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ......................- 11 -

1.3.1. Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΚΑΚΟΒΟΥΛΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ............................................- 11 - 1.3.2. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ .........................................- 11 - Ι. ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ - ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ.......................................................................- 11 - ΙΙ. ΓΝΗΣΙΟΣ – ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΣ – ΝΟΘΕΥΜΕΝΟΣ ............................................- 12 - ΙΙI. ΠΛΑΣΤΟΣ - ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ..................................................................- 12 - ΙV. ΚΙΒΔΗΛΟΣ – ΚΙΒΔΗΛΕΙΑ .......................................................................- 13 - V. ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ..........................................................................................- 14 -

2. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ............................................................ - 15 - 2.1. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ........................................................................- 15 - 2.2. Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ ΣΤΑ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ .................- 16 -

2.2.1. ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ.....................- 17 - 2.3. ΆΛΛΑ ΕΝΤΥΠΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ...................................................................- 19 - 2.4. Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ...............................................................- 20 - 2.5. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑΣ...............................................- 21 - 2.6. Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ.......................................- 23 - Β’ ΜΕΡΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ .................................................. - 24 - 3. H ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ ....................................... - 25 - 3.1. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ ......................................................................- 25 - 3.2. ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΥΠΟΥ ...............................................................................- 25 - 3.3. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΤΥΠΟΥ ...........................................................................- 25 -

3.3.1. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ..........................................................................................- 25 - 3.3.2. ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ .......................................................................- 26 -

3.3.2.α. ΠΡΟΕΚΤΥΠΩΣΗ ...............................................................................- 27 - 3.3.2.β. ΕΚΤΥΠΩΣΗ ......................................................................................- 28 -

I. ΜΕΤΑΞΟΤΥΠΙΑ (SCREENPRINTING) ....................................................- 28 - II. ΒΑΘΥΤΥΠΙΑ (ROTOGRAVURE PRINTING)...........................................- 29 - III. ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ (TYPOGRAPHY) ...........................................................- 30 - IV. ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΙΑ (LETTERPRESS).........................................................- 31 - V. ΦΛΕΞΟΓΡΑΦΙΑ (FLEXOGRAPHY)........................................................- 31 - VI. ΕΜΜΕΣΗ ΛΙΘΟΓΡΑΦΙΑ (OFFSET LITHOGRAPHY) ............................- 31 - VII. ΑΝΥΔΡΗ OFFSET (WATERLESS OFFSET).........................................- 32 - VIII. ΞΗΡΑ OFFSET (DRY OFFSET) .........................................................- 33 - ΙX. ΤΑΜΠΟΝ (TAMPON/PAD PRINTING) .................................................- 33 - X. ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΚΤΥΠΩΣΗ ........................................................................- 33 - ΧΙ. ΥΒΡΙΔΙΚΗ ΕΚΤΥΠΩΣΗ .......................................................................- 34 - ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ....................................................- 36 -

3.3.2.γ. ΠΕΡΑΤΩΣΗ .......................................................................................- 37 - 3.4. ΥΛΙΚΑ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ...............................................................................- 39 -

3.4.1. ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ ......................................................................................- 39 -

- 1 -

3.4.2. ΜΕΛΑΝΙΑ................................................................................................ - 41 - 3.4.3. ΑΛΛΑ ΥΛΙΚΑ............................................................................................ - 41 -

4. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΝΤΥΠΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ................................... - 42 - 4.1. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ................................................................ - 42 -

4.1.1. ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ............................................ - 42 - 4.1.2. ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ .............................................................. - 43 - 4.1.3. ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ ............................................................... - 47 - 4.1.4. ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΩΝ ΠΕΡΑΤΩΣΕΩΝ............................................................. - 49 -

4.2. ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ........................................................................ - 51 - 4.2.1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΛΙΚΩΝ ............................................................................... - 51 - 4.2.2. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ ............................................................... - 51 - 4.2.3. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΥΠΩΣΗ ........................................................ - 52 - 4.2.4. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΑΤΩΣΗ................................................................ - 53 -

4.3. ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ...................................................... - 54 - 4.4. ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ....................................................................................... - 54 - 4.5. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΝΤΥΠΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ..................................................... - 55 - 4.6. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ................................................ - 56 - 5. ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ........................................................... - 58 - 5.1. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΟ ΕΝΤΥΠΟ.......................................... - 58 - 5.2. ΒΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ .................................................................. - 60 - 5.3. ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΕΝΤΥΠΩΝ........................................ - 60 - Γ’ ΜΕΡΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ....................................................... - 63 - 6. Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ.......... - 64 - 6.1. Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ ................................................. - 64 - 7. ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ ΚΑΙ ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ ..................................... - 68 - 7.1. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ........................................................................... - 68 - 7.2. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ................................................................................. - 74 - 7.3. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ................................................................................... - 81 - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ........................................................................... - 85 - ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ.................................................................. - 85 - ΠΗΓΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ............................................................ - 86 - ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ .................................................. - 88 - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ........................................................................ - 95 - ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ – ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ .............. - 96 -

- 2 -

Πρόλογος Η παρούσα μελέτη είναι μία προσπάθεια να προσδιοριστεί το έντυπο

ασφαλείας ως αντικείμενο, αλλά και το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίζει έναν ρόλο. Είναι ένα αντικείμενο, το οποίο λειτουργεί και ως υποκείμενο, καθώς αλληλεπιδρά με την πηγή του και την μετασχηματίζει. Για αυτή την πηγή, γίνεται μια προσπάθεια να εξεταστεί και να προσδιοριστεί, προσεγγίζοντας φαινομενικά μακρινές επιστήμες που όμως εξηγούν, και καλύπτουν τα κενά.

Το έντυπο ασφαλείας είναι δημιούργημα που προέκυψε ύστερα από αναπόφευκτες καταστάσεις που οι ίδιοι οι άνθρωποι, λόγω πολυπλοκότητας της κοινωνίας τους και προσπάθειας απλούστευσής της, προκαλέσαμε. Τα ερωτήματα είναι το αν τελικά καταφέραμε με τέτοιου είδους μέσα να την απλουστεύσουμε, και το αν οι καταστάσεις ήταν όντως αναπόφευκτες, αλλά οι απαντήσεις σε αυτά ξεφεύγουν από το γνωστικό πεδίο και τις δυνατότητες της εργασίας αυτής. Πάντως, φαίνεται ότι ο τρόπος που διαχειριζόμαστε το έντυπο ασφαλείας έχει αντίκτυπο. Κατ’ αρχάς, στο μέλλον του σαν αντικείμενο, τεχνολογικό παράγωγο, και τη μορφή που αυτό θα παίρνει κατά τις εξελίξεις. Έχει αντίκτυπο και στον τρόπο που αυτό θα λειτουργεί, στο αν δηλαδή θα συνεχίσει να διευκολύνει την καθημερινότητα και να δίνει λύσεις, ή αν θα προσδιορίζει την καθημερινότητα, αφαιρώντας επιλογές.

Τέλος, όσο κι αν έγινε προσπάθεια να εξαιρεθούν, ενδεχομένως η μελέτη αυτή να φέρει ίχνη που αντιστοιχούν στα «σημεία των καιρών» της εποχή επεξεργασίας της. Ενώ δεν έχει σκοπό να προσδιοριστεί χρονικά, αντικατοπτρίζοντας μεταβλητές, αυτά τα ίχνη λειτουργούν ίσως βοηθητικά για την κατανόηση του περιεχομένου της.

- 3 -

Εισαγωγή

Σε αυτήν την πτυχιακή εργασία, σκοπός είναι να παρουσιασθεί το έντυπο ασφαλείας από την σκοπιά της ιστορίας, της τεχνολογίας και της κοινωνίας.

Η σχέση των εντύπων ασφαλείας με τους «κλώνους» τους, τα πλαστά, είναι σχέση εξαρτώμενη και αμφίδρομη. Τα έντυπα ασφαλείας δεν θα υπήρχαν και δεν θα εξελίσσονταν χωρίς να υποβόσκει ο κίνδυνος των πλαστών. Η πλαστογραφία ακολουθεί τα έντυπα ασφαλείας παράλληλα στη διαδρομή τους στην ιστορία και στην τεχνολογική εξέλιξη. Ως εκ τούτου, το γνήσιο και το μη γνήσιο συγκλίνουν προς την ενότητα, σαν το θετικό και αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο, που δεν θα υπήρχαν αυτούσια αν δεν υπήρχε το έτερο. Έτσι, αντιμετωπίζονται ως τα δύο μέρη ενός αντικειμένου, με αναφορά και των δύο σε κάθε ζήτημα που αναφέρεται σε αυτήν την εργασία.

Αρχικά γίνεται η επεξήγηση του έντυπου ασφαλείας. Τι είναι, που χρησιμεύει, πως παράγεται και άλλα σχετικά ερωτήματα. Διαχωρίζονται οι έννοιες που κυριαρχούν εξηγώντας τις διαφορές μεταξύ τους, και από την πλευρά της παραγωγής και από την πλευρά της πλαστογραφίας. Παραδείγματος χάριν, τα έντυπα ασφαλείας συγχέονται με άλλα αντικείμενα που έχουν χαρακτηριστικά ασφαλείας αλλά δεν είναι έντυπα αντικείμενα. Επίσης συγχέονται με χαρακτηριστικά ασφαλείας που δεν είναι έντυπα χαρακτηριστικά. Τονίζεται η διαφορετικότητα αυτών των εννοιών και διευκρινίζονται κάποια όρια.

Στο πλαίσιο των εκτυπώσεων, εμπεριέχεται και η κατασκευή πανομοιότυπων αντικειμένων μέσω ενός καλουπιού, που όμως δεν είναι έντυπα με την έννοια που έχει καθιερωθεί για τη λέξη αυτή. Αυτά τα αντικείμενα, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, διαφοροποιήθηκαν από την τεχνολογία των γραφικών τεχνών, και παρ’ όλο που είναι συγγενείς, αφορούν πλέον άλλους κλάδους. Για να είναι ένα προϊόν αποτέλεσμα των γραφικών τεχνών, πλέον, υπάρχει η προϋπόθεση χρήσης χημικής ουσίας (π.χ. μελάνη) στο παραγόμενο αντικείμενο, και το «καλούπι» είναι ο οδηγός της ουσίας. Τα παραγόμενα αντικείμενα με μεθόδους που δεν προϋποθέτουν την χρήση της επιπλέον ουσίας, και το «καλούπι» είναι οδηγός του ίδιου του αντικειμένου, είναι προϊόντα καλλιτεχνικών και βιομηχανικών εφαρμογών χαρακτικής, γλυπτικής, μεταλλουργίας, πλαστικοποιίας και άλλων τεχνολογιών, και εφαρμόζονται είτε ξεχωριστά είτε συνδυαστικά με τις γραφικές τέχνες (π.χ. συσκευασία – βλ. περατώσεις). Γι’ αυτό και στην παρούσα μελέτη, παραλείπεται να αναλυθούν αντικείμενα ασφαλείας όπως τα νομίσματα, τα μετάλλια, τα κλειδιά, κ.α., ώστε αυτή να μην παρεκκλίνει από το πλαίσιο των γραφικών τεχνών σύμφωνα με τη σύγχρονη προσέγγιση, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως.

Στο πρώτο μέρος, γίνεται αναφορά στην ιστορία των εντύπων. Αυτή κρίνεται απαραίτητη, καθώς τα έντυπα συνέβαλαν στην ανθρώπινη επικοινωνία, τη διάδοση ιδεών, επιστημών και φυσικά της ίδιας της

- 4 -

ιστορίας. Επίσης, έχοντας γνώση κάποιων ιστορικών στοιχείων μπορεί να κατανοηθεί το ίδιο το έντυπο, η λειτουργία του και η εξέλιξή του, σαφέστερα. Όσο αφορά τα έντυπα ασφαλείας, δικαιούνται να προσδιοριστεί η θέση τους στον χρόνο. Οι διαφορές τους με τα έντυπα ασφαλείας της σημερινής εποχής, είναι ίσες και ανάλογες με των συμβατικών εντύπων, και η σημαντικότητά τους φαίνεται ευκρινώς από τα πρώτα έντυπα, έως και σήμερα.

Το δεύτερο μέρος, που είναι η τεχνολογική ανάλυση των εντύπων ασφαλείας, λαμβάνει χώρα στο παρόν, όπου εξηγείται η δομή τους με το βλέμμα της τεχνολογίας. Παρατίθενται οι εκτυπωτικές μέθοδοι των εκτυπώσεων, γενικά, και το πώς χρησιμοποιούνται τα διάφορα υλικά σε αυτές. Στο ειδικό κομμάτι των εντύπων ασφαλείας, δίνεται έμφαση σε ειδικού τύπου υλικά και σχεδιασμούς, πώς χρησιμοποιούνται και πως εφαρμόζονται ώστε να δώσουν αυτό το επιπλέον απαραίτητο χαρακτηριστικό που θα κάνει τη διαφορά. Αναφέρονται τεχνολογίες αντιμετώπισης της παραχάραξης στα διαφορετικά στάδια, πριν ή μετά την παραγωγή τους, και τρόποι ελέγχου διαφόρων τύπου παραποιήσεων με τη χρήση ειδικών μηχανημάτων και συστημάτων.

Τα έντυπα ασφαλείας είναι ειδική κατηγορία εντύπων διότι αποτελούν δείγματα καινοτομικής τεχνολογίας. Γι’ αυτόν τον λόγο, γίνεται αναφορά νέων τεχνολογικών εξελίξεων που επηρέασαν τον εκτυπωτικό κόσμο, και είτε ήδη άλλαξαν τη μορφή των εντύπων ασφαλείας όπως τη γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, είτε αναμένεται να εφαρμοστούν και να ανοίξουν νέους ορίζοντες στις σύγχρονες διαδικασίες πιστοποίησης γνησιότητας και μοναδικότητας.

Τα έντυπα ασφαλείας προέκυψαν και εξελίχθηκαν ταυτόχρονα με τις τεχνολογικές εξελίξεις. Η τεχνολογία εξελίχθηκε ταυτόχρονα με τις πολιτισμικές εξελίξεις σε συνδυασμό με τις επιστήμες. Αυτή η αλληλεπίδραση, έχει κοινωνικό αντίκτυπο, του οποίου γίνεται μια προσπάθεια προσέγγισης. Σε μια κοινωνία ανοιχτή, που τα όρια δεν είναι πλέον ξεκάθαρα, η ανάγκες του προσδιορισμού της προέλευσης, της διαφοροποίησης κοινωνικών ομάδων, της εξατομίκευσης υλικών και της διασφάλισης αξιών, γίνονται περισσότερο απαραίτητες. Η κάλυψη αυτών των αναγκών που προέκυψαν με την εξέλιξη της κοινωνίας, είναι ο ρόλος των εντύπων ασφαλείας.

- 5 -

Α’ ΜΕΡΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

- 6 -

1. Το Έντυπο Ασφαλείας 1.1. ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Είναι σημαντικό να περιγραφούν πρωτίστως κάποιες βασικές έννοιες

σχετικές με αυτά που θα αναλυθούν παρακάτω, ώστε να δοθεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα διαχειρισθούν οι πληροφορίες στο υπόλοιπο κείμενο.

1.1.1. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ

Τύπος [1] είναι: α) το αποτύπωμα, εκτύπωμα, ίχνος, στάμπα, κατά συνεκδοχή είναι και β) μήτρα, φόρμα, καλούπι («το επί στερεάς δηλ. ύλης σχηματιζόμενη δια πιέσεως ή άλλως πως αποτύπωμα, εξ ου δύναται να παραχθούν ομοιώματα θετικά, εκμαγεία») γ) τυπογραφία, η δι’ εκτυπώσεως παραγωγή (και αναπαραγωγή) βιβλίων

1.1. a: χάλκινη μήτρα (ακμονίσκος) b: απόληξη μήτρας c: αποτύπωμα μήτρας «Χάλκινη μήτρα για την κοπή (δραχμών) Wappenmünzen, περ. 545-510 π.X. Προέλευση: Iερό Ποσειδώνος, Σούνιο. (Eθν. Aρχαιολ. Mουσείο, A.14926). Numismatic Archaeology. Archaeological Numismatics, Οξφόρδη 1997, πίν. 18.» Πηγή: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Αρχαιολογία της Πόλης των Αθηνών.

- 7 -

Εκτυπώ και εκτύπω (εκτυπώνω) [1]: αποτυπώνω τι επί τινος επιφανείας αλλά ώστε να προεξέχει ταύτης (να είναι ανάγλυφο επ’ αυτής) εξ ου και έκτυπος [2]: ανάγλυφος τρόπος απεικόνισης, συνήθως χωρίς μελάνι όπως και εκτύπωσις [1]: η ενέργεια του εκτυπώνω. Επίσης εν- :[3][…]η λόγια πρόθεση εν ως πρόθημα για τη δήλωση ποικίλων επιρρηματικών σχέσεων. […]II. σε προσδιοριστικά επίθετα και τα παράγωγά τους δηλώνει ότι το προσδιοριζόμενο: 1. γίνεται ή εμφανίζεται με τον τρόπο που εκφράζει ή συνεπάγεται η πρωτότυπη λέξη: έμμισθος, έμπρακτος, ένδικος, έντεχνος […] 2. έχει αυτό που εκφράζει η πρωτότυπη λέξη: έγχορδος, έλλογος, έμπειρος, έμψυχος, ενάρετος, ένοπλος. […] Οπότε συμπερασματικά προκύπτει: Έντυπος, -η, -ο είναι αυτός, -η, -ό που α) γίνεται με την εναπόθεση αποτυπώματος, ίχνους ή β) φέρει αποτύπωμα, ίχνος. Καθώς οι πρώτες εκτυπώσεις (και με την έννοια του αποτυπώματος, και με την έννοια της μήτρας) ήταν ανάγλυφες, οι όροι «εκτύπωσις» και «έντυπο» περιγράφουν επαρκώς τις έννοιες της τότε εποχής. Σύμφωνα όμως με την εξέλιξη της τεχνολογίας των εκτυπώσεων (βλ. κεφ. 2.4.) οι ορισμοί εμπλουτίζονται και διαμορφώνονται ως εξής: Έστω ότι: Υπόστρωμα είναι: α) [4] γενικά: Ι) στρώμα υλικού που τοποθετείται κάτω από άλλο (εδώ: π.χ. μελάνη), ΙΙ) υπέδαφος και β) [2] στη γλώσσα των γραφικών τεχνών: Ι) επιφάνεια για εκτύπωση, ΙΙ) επιφάνεια χαρτιού για προσθήκη ύψους Πρωτότυπο στις γραφικές τέχνες είναι: α) [2] στην προεκτύπωση: το κείμενο η εικόνα, το σχέδιο ή η φωτογραφία που χρησιμοποιείται για οποιαδήποτε αναπαραγωγή, είναι καινοτόμο και δεν είναι προϊόν μίμησης και β) στην εκτύπωση: η μήτρα [2] της εκτύπωσης δηλ. το καλούπι (πρότυπο) που χρησιμοποιείται για την παραγωγή εντύπων. Είναι διαφορετική για κάθε μέθοδο εκτύπωσης.

Οπότε: Εκτύπωση είναι η πράξη με την οποία αποτυπώνονται ταξινομημένες πληροφορίες [5] πάνω σε υπόστρωμα, σύμφωνα με την εκτυπωτική διαδικασία. Εκτύπωση είναι η διαδικασία κατά την οποία παράγονται αντίτυπα από ένα και μοναδικό πρωτότυπο. Εκτύπωση είναι η μέθοδος σύμφωνα με την οποία θα ακολουθηθεί η παραπάνω διαδικασία.

Στους παραπάνω ορισμούς εμπεριέχεται το ενδεχόμενο η πράξη/ διαδικασία/ μέθοδος να γίνεται είτε με, είτε άνευ τη χρήση χημικής ουσίας (μελάνη). Με εξαίρεση το κεφ. 2. στην παρούσα μελέτη, θα χρησιμοποιούνται οι όροι «εκτύπωση» και «έντυπο» θεωρώντας δεδομένη τη χρήση χημικής ουσίας που θα χρησιμοποιείται ως μέσον αποτύπωσης του θέματος από την μήτρα στο υπόστρωμα.

Η εκτύπωση, λοιπόν, είναι πράξη, διαδικασία και μέθοδος. Έντυπο ονομάζεται το παράγωγο της εκτύπωσης

1.1.2. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Για να προσεγγιστεί η έννοια του εντύπου ασφαλείας πρέπει να αναλυθεί η έννοια της ασφάλειας:

Ασφάλεια [4] είναι: α) η κατάσταση κατά την οποία κάποιος είναι ή αισθάνεται προφυλαγμένος από κίνδυνο ή απειλή β) η απουσία κινδύνου ή απειλής γ) μηχανισμός που αποτρέπει τον κίνδυνο Ασφαλής [4] είναι: α) αυτός που βρίσκεται σε ασφαλή κατάσταση β) αυτός που παρέχει ασφάλεια Άρα στην παρούσα μελέτη θα χρησιμοποιούμε τη λέξη «έντυπο

ασφαλείας» με την παρακάτω σημασία:

Έντυπο ασφαλείας είναι το παράγωγο της εκτύπωσης με ειδικά υλικά και / ή ειδικές τεχνικές ώστε να: α) το καθιστούν μοναδικό και / ή β) το προφυλάσσουν από την αντιγραφή ή την παραποίησή του.

1.2. Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΝΤΥΠΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Τα πιο γνωστά προς όλους έντυπα ασφαλείας, είναι τα χρήματα. Τα χρήματα δεν αντιπροσωπεύονταν πάντα από έντυπα ασφαλείας. Ήταν μεταλλικές κατασκευές (νομίσματα) και έντυπα (χαρτονομίσματα), χωρίς κανένα επιπλέον χαρακτηριστικό ως μέσο διασφάλισης γνησιότητας. Οι συνθήκες οδήγησαν στο να γίνουν έντυπα ασφαλείας – και μάλιστα από τα πρώτα στην ιστορία – κι αυτό διότι χρειάστηκε να διασφαλιστεί η μοναδικότητά τους και η γνησιότητά τους.

Τα έντυπα που αντιπροσωπεύουν πλούτο, οικονομική δηλαδή αξία, εκτός από εικόνες, γράμματα και διάφορα γραφικά αναγράφουν και την ονομαστική τους αξία [6]. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών είναι τα χαρτονομίσματα, που αντιπροσωπεύουν τον πλούτο μιας χώρας μεταφρασμένο σε έντυπη εικόνα, όπου αυτό ανταλλάσσεται ανάλογα με την αξία του με άλλα αγαθά (προϊόντα - υπηρεσίες) αντίστοιχης αξίας.

Τα έντυπα που αντιπροσωπεύουν αξία, αλλά περιέχουν και πληροφορίες κατόχου ονομάζονται αξιόγραφα (π.χ. επιταγές, ομόλογα…) και μαζί με την αξία αντιπροσωπεύεται και η ταυτότητα του δικαιούχου αυτής.

Να σημειωθεί ότι τα διάφορα κουπόνια, δωροεπιταγές, κτλ, που είναι σε έντυπη μορφή, άλλες φορές αναγράφουν το αντίτιμο τους που μπορεί να είναι χρηματική αξία, αλλά μπορεί να είναι και απλά το προϊόν ή η υπηρεσία για την οποία θα ανταλλαγεί. Όταν αναγράφουν αξία, αυτή δεν αντιπροσωπεύει πλούτο αλλά απλά το αντίτιμο, γι’ αυτό και τέτοιου είδους έντυπα δεν είναι χρήματα, παρ’ όλ’ αυτά χρησιμοποιούνται για την αξία τους. Υπάρχουν πολλά έντυπα ασφαλείας τα οποία δεν αντιπροσωπεύουν αξία και δεν χρησιμοποιούνται για αυτήν. Τέτοιο είναι οι ταυτότητες, που είναι έντυπο ασφαλείας, αλλά δεν αντιπροσωπεύει αξία αλλά πρόσωπο. Είναι το μέσο το οποίο αποδεικνύει την ταυτότητα του ο κάτοχος του εγγράφου. Άλλο, είναι το δίπλωμα, στο οποίο εκτός από την ταυτότητα του κατόχου, αναφέρονται οι ικανότητες και γνώσεις του.

Δεν χρειάζεται, λοιπόν, ένα έντυπο να αντιπροσωπεύει μόνο πλούτο για να γίνει ασφαλείας. Για να εκδοθεί ένα έντυπο ασφαλείας, αρκεί να αντιπροσωπεύει οποιαδήποτε αξία είναι σημαντική για τον εκδότη, τόσο ώστε να επιθυμεί να προστατευθεί η αυθεντικότητα αυτής μέσω του εντύπου.

Τα έντυπα ασφαλείας προστατεύουν ένα ή και περισσότερα από:

Σχετικά με το ίδιο το έντυπο: - Την ταυτότητα του εκδότη - Την ταυτότητα του κατόχου

Σχετικά με την αξία που αντιπροσωπεύει το έντυπο: - Τη γνησιότητα - Την εγκυρότητα - Την ποιότητα - Την προέλευση - Την χρηματική αξία

- Τη μοναδικότητα - Τη γνώση – δεξιότητα - Την ιδιοκτησία - Την απόδειξη πληρωμής - Την ασφάλεια χώρων

Επίσης, οποιοδήποτε αντικείμενο ή έγγραφο που χρειάζεται προστασία

από την αντιγραφή μπορεί να προστεθεί σε αυτό, έντυπο ασφαλείας. 1.3. ΤΑ ΕΝΤΥΠΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗΣ 1.3.1. Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΚΑΚΟΒΟΥΛΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Το έντυπο ασφαλείας είναι το μέσον εκμετάλλευσης των αξιών που προστατεύει. Ο στόχος δεν είναι το ίδιο το έντυπο αλλά αυτό που αντιπροσωπεύει. Το έντυπο γίνεται το μέσον με το οποίο θα επιτευχθεί ο στόχος αυτός, που είναι η ασφάλεια για τον εκδότη και η κατάργηση αυτής για αυτόν που θα το αναπαραγάγει χωρίς την άδεια του πρώτου.

Αυτός που είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια ενός εντύπου είναι ο φορέας που το εκδίδει. Αντιγραφή μπορεί να γίνει και σε έντυπα που δεν είναι ασφαλείας. Αν αυτός που εκδίδει το έντυπο ζημιώνεται από την μη εξουσιοδοτημένη αυτή αναπαραγωγή, δεν έχει παρά να το μετατρέψει σε έντυπο ασφαλείας, εφ’ όσων φυσικά το κόστος της πράξης αυτής δεν υπερβαίνει το μέγεθος της ζημίας που προκύπτει από την παραχάραξή του. 1.3.2. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ

Παρακάτω παρατίθενται έννοιες, που είτε έμμεσα είτε άμεσα αφορούν την αναπαραγωγή γενικότερα ή την αναπαραγωγή εγγράφων, εντύπων και εντύπων ασφαλείας. Αναλύονται αυτές οι έννοιες, καθώς και οι διαφορές μεταξύ τους. Ι. ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ - ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ αντίγραφο [7] είναι: η ενέργεια του ρήματος αντιγράφω, η δημιουργία ενός αντιγράφου αντιγράφω [7] σημαίνει:

α) δημιουργώ κάτι που είναι όσο το δυνατόν πιο ίδιο με ένα πρότυπο β) (ειδικότερα) (για γραπτές εξετάσεις) γράφω κοιτάζοντας παράνομα το κείμενο κάποιου άλλου ή κάποιο βιβλίο ή κάποιο σκονάκικαι γ) (μεταφορικά) μιμούμαι κάποιον ή κάτι Η αντιγραφή ως έννοια δεν αφορά κάτι μεμπτό, αλλά αν

αντιγραφεί ένα έντυπο ασφαλείας ή άλλα αντικείμενα χωρίς την άδεια του ιδιοκτήτη τότε το παράγωγο αυτής της ενέργειας νοείται μη γνήσιο.

ΙΙ. ΓΝΗΣΙΟΣ – ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΣ – ΝΟΘΕΥΜΕΝΟΣ γνήσιος, -α, ο [7] είναι:

α) που έχει τα αυθεντικά χαρακτηριστικά του είδους του, την προέλευση ή την ποιότητα που του αποδίδεται, που είναι αυτό που πραγματικά δηλώνεται, χωρίς να έχει νοθευτεί και χωρίς να αποτελεί απομίμησηβ) πηγαίος και ειλικρινής

αυθεντικός, -ή, -ό [7] είναι:

α) (για έργα τέχνης και εμπορικά προϊόντα) που δημιουργήθηκε πράγματι από τον ίδιο τον κατονομαζόμενο ως δημιουργό του και δεν αποτελεί αντίγραφο β) που έχει έγκυρη προέλευση

νοθεύω, -ομαι (μππ. Νοθευμένος) [3] σημαίνει:

α) αλλοιώνω κάτι με σκοπό την εξαπάτηση. Ι. προσθέτω σε κάποιο τρόφιμο ή υλικό ένα συστατικό κατώτερης ποιότητας, που συνήθως αλλοιώνει μόνο την ουσία και όχι και τη μορφή του, με σκοπό το παράνομο κέρδος· κάνω νοθεία: ~ το κρασί / το πετρέλαιο. Νοθευμένα τρόφιμα. ΙΙ. εισάγω σε κάτι στοιχεία ξένα με την αρχική του σύσταση ή μορφή ή του δίνω ερμηνείες που παραποιούν, παραμορφώνουν, το νόημά του: ~ ένα εκλογικό σύστημα. ~ το πνεύμα μιας θρησκείας / μιας ιδεολογίας. ~ το πνεύμα της δημοτικής με στοιχεία της καθαρεύουσας β) νοθευμένο νόμισμα, μεταλλικό νόμισμα μικρής ονομαστικής αξίας του οποίου η αξία όψεως είναι μεγαλύτερη από την αξία του μεταλλικού περιεχομένου του

ΙΙI. ΠΛΑΣΤΟΣ - ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ πλαστός, -ή, -ό [3] είναι:

α) που είναι κατασκευασμένος με απομίμηση ή παραποίηση του γνήσιου, με σκοπό την εξαπάτηση, την αποκόμιση αθέμιτου κέρδους, οφέλους: Πλαστά χαρτονομίσματα/ έγγραφα/ διαβατήρια/ έργα τέχνης β). που είναι πλασμένος, επινοημένος από τη φαντασία, μη πραγματικός, φτιαχτός, ψευδής: Πλαστή αφήγηση / ιστορία. || Πλαστή ευγένεια

(αρχ. πλαστός, αρχική σημ.: `πλασμένος με καλούπι΄) πλαστογραφώ, -ούμαι [3] σημαίνει:

α) κάνω, διαπράττω πλαστογραφία: Πλαστογράφησε την υπογραφή του συνεταίρου του, για να εισπράξει την επιταγή. Πλαστογράφησαν δημόσια έγγραφα β) (μτφ.) διαστρέφω σκόπιμα (γραπτά ή προφορικά) την αλήθεια: Πλαστογράφησαν την ιστορία / τα γεγονότα

Πλαστογραφία (πλαστός + γράφω) είναι η ενέργεια του ρήματος

πλαστογραφώ, η πράξη κατά την οποία κατασκευάζεται κάτι μη αυθεντικό. Η πλαστογραφία αφορά έντυπα, έκτυπα, έγγραφα και έργα τέχνης. Επίσης, κατά την πλαστογράφηση, δεν γίνεται απλή απομίμηση του αντικειμένου, αλλά προσδίδονται και επιπλέον χαρακτηριστικά φανταστικά (πλαστά) ή παραποιούνται τα ήδη υπάρχοντα. ΙV. ΚΙΒΔΗΛΟΣ – ΚΙΒΔΗΛΕΙΑ κίβδηλος, -η, -ο [7] είναι:

α) (για νόμισμα, ιδιαίτερα μεταλλικό) που είναι προϊόν παραχάραξης, μη γνήσιος, πλαστός: εντόπισαν κίβδηλο κέρμα των 2 ευρώ β) (μτφ.) για οτιδήποτε παρουσιάζει εξωτερικά μια ψευδή και παραπλανητική εικόνα ενώ στην πραγματικότητα στερείται αξίας

κιβδηλεία [7] είναι η νόθευση ή παραποίηση ή παραχάραξη μεταλλικού

νομίσματος (κέρματος) αλλά και κιβδηλία [3] είναι η ιδιότητα του κίβδηλου

Η λέξη κίβδηλος συνηθίζεται να χρησιμοποιείται για να περιγράψει νομίσματα και όχι άλλου είδους αντικείμενα ασφαλείας. Υπάρχουν δύο τρόποι επεξήγησης γι’ αυτό.

Σύμφωνα με την μία προσέγγιση, η λέξη προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κίβδος» [8], που είναι η σκουριά με την οποία νοθεύεται ο χρυσός ή το ασήμι.

Σύμφωνα με άλλη προσέγγιση, η λέξη προέρχεται από το συνδυασμό του γράμματος «Χ» (χι) και της αρχαίας ελληνικής λέξης «δήλος» [9] που έχει την έννοια του ορατού, του προφανή.

Σύμφωνα με τον Αριστοφάνη [10], οι Αθηναίοι τα νομίσματα των Χίων τα σημάδευαν με σφραγίδα που απεικόνιζε το γράμμα Χ, και ύστερα τα απορρίπτανε. Καθώς οι αρχαίες πόλεις κράτη βρίσκονταν σε κατάσταση έχθρας, τα νομίσματα αυτά ήταν περιττά και ανεπιθύμητα, και σημαδεμένα (παράσημα) ώστε να είναι διακριτά. Επίσης, η λέξη κίβδηλος είχε την έννοια «του εκ του αργυρού ρύπον», δηλαδή το νόμισμα που είχε εμφανές σημάδι από τη βρωμιά - σκουριά που εμφανίζεται στο διαβρωμένο υλικό του νομίσματος. Μη κυριολεκτικά, αναφερόταν για να περιγράψει την μοχθηρία και τη ζηλοτυπία.

Τα κίβδηλα δεν ήταν τα μόνα νομίσματα σημαδεμένα. Το σημάδεμα των νομισμάτων ήταν μία τεχνική που εφαρμοζόταν από αυτούς που αντάλλασσαν ασήμι ή χρήμα ώστε να τα ξεχωρίζουν. Ο παράσημος ήταν αυτός που ξεχώριζε ή αυτός που σημειωνόταν με σημάδι. Οι λόγοι για τους οποίους ένα νόμισμα ήταν παράσημο, συχνά ήταν επειδή το νόμισμα μπορεί να ήταν λάθος χαραγμένο (παραχαραγμένο) ή λάθος τυπωμένο (παράτυπο) και έπρεπε να διακρίνεται από τα υπόλοιπα. Η διαφορά

μεταξύ του κίβδηλου και του παράσημου ήταν ότι ο κίβδηλος είχε αρνητική έννοια καθώς υπήρχε η έχθρα των δύο πόλεων – κρατών Αθήνας και Χίου, και χρησιμοποιήθηκε και με άλλες αρνητικές μορφές που δεν αντιπροσωπεύουν νομίσματα αλλά άλλες αξίες. Ο παράσημος δεν είχε αρνητική σημασία καθώς δεν αντιπροσώπευε αποκλειστικά κάτι ανεπιθύμητο, αλλά γενικώς κάτι διαφορετικό. V. ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ παραχάραξη [3] είναι:

α) η κατασκευή πλαστών χαρτονομισμάτων ή κίβδηλων νομισμάτων: H ~ χρήματος τιμωρείται αυστηρά από το νόμο β) (μτφ.) η παραποίηση, η διαστρέβλωση: ~ της αλήθειας / της ιστορίας / της πραγματικότητας.

(λόγ. < ελνστ. παραχάραξις (-σις > -ση) `διαφθορά΄ κατά τις σημ. του παραχαράζω)

Παραχάραξη είναι η έννοια που συνδέεται περισσότερο με τις εκτυπώσεις. Είναι η αντιγραφή της μήτρας από την οποία θα παραχθούν τα νέα αντικείμενα. Επειδή οι εκτυπωτικές πλάκες κατασκευάζονταν με χαρακτικές μεθόδους επικράτησε αυτός ο όρος.

Σημειώνεται ότι τα αρχαία χρόνια, οι παραχαράκτες λεγόντουσαν παρακόπτοντες, όπως και «παρακεκομμένα» τα παράγωγα αυτών, διότι είχαν να κάνουν με την «κοπή» νομισμάτων, εξ’ ου και «νομισματοκόποι» οι ειδικοί τεχνίτες. Παραχαραγμένος επίσης είναι και ο λάθος χαραγμένος, όπως και παράτυπος, ο λάθος τυπωμένος, έννοιες που αρχικά δεν είχαν να κάνουν με κάποια έκνομη ενέργεια, αλλά πλέον η πρώτη χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τα σημερινά παραχαραγμένα έντυπα και η δεύτερη χρησιμοποιείται κυρίως μεταφορικά.

2. Ιστορικά Στοιχεία

Ανωτέρω μόλις έγινε αναφορά σχετικά με το τι είναι το έντυπο ασφαλείας και τους λόγους που το καθιστούν απαραίτητο. Σε αυτό το κεφάλαιο θα αναφερθούν κάποια στοιχεία για την ιστορία του, πώς ξεκίνησε και πως εξελίχθηκε χρονικά. Κατ’ αρχάς το ίδιο το έντυπο και ύστερα ως έντυπο ασφαλείας της κάθε εποχής.

Από τα πρώτα έντυπα ασφαλείας θεωρούνται τα χρήματα και οι σφραγίδες, διότι αυτά τα αντικείμενα ήταν σημαντικά για τους εκδότες τους - και άρα υπήρχε το ενδιαφέρον της διασφάλισής της γνησιότητάς τους - αλλά ήταν επίσης δύσκολο να αναπαραχθούν, λόγω της τεχνικής που απαιτούνταν. Καθώς όμως η τεχνολογία εξελίσσεται, εξελίσσονται και τα έντυπα ασφαλείας.

2.1. ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ Το πρώτο δείγμα χρήματος βρέθηκε στις περιοχές της Αιγύπτου και Μεσοποταμίας 3.000 χρόνια π.Χ. Ακολούθησε ο Ελλαδικός χώρος την 2η χιλιετία π.Χ. [1], όπου από τον 7ο αι. π.Χ. [2] η κάθε πόλη κράτος άρχισε να εκδίδει δικό της νόμισμα. Οι κατακτητικές διαδρομές του Μεγάλου Αλεξάνδρου 336–323 π.Χ. διέδωσαν το νόμισμα ως μέσο ανταλλαγής αγαθών στη νοτιοδυτική Ασία.

Τα νομίσματά της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας κυκλοφορούσαν στη Μεσόγειο από τον 3ο αι. π.χ. έως και τον 5ο μ.Χ. Τα πρώτα βυζαντινά νομίσματα χρονολογούνται στον 6ο αι. μ.Χ. Σε αυτά τα πρότυπα βασίστηκε η νομισματοκοπεία των λαών των μεγάλων επιδρομών του 5ου αιώνα. Η Ευρώπη απέκτησε νόμισμα περίπου στο 450 μ.Χ., τα χρόνια του μεσαίωνα, και η Βόρεια Ευρώπη μέσω των Βίκινγκς τον 8ο αιώνα. Τέλος, στην Αφρική και την Ωκεανία, εμφανίστηκε νόμισμα τον 18ο αιώνα μ.Χ., ενώ υπάρχουν ακόμα και μέχρι σήμερα κράτη και κοινωνίες που δεν χρειάζονται χρήματα.

Εκτός από τα νομίσματα όπως τα ξέρουμε συνήθως, έχουν χρησιμοποιηθεί και άλλα αντικείμενα ως μέσο ανταλλαγής αγαθών. Τέτοια είναι τα όστρακα, μεταλλικές ράβδοι (οβελοί), ράβδοι αλατιού (Αιθιοπία 19ος αι.), και άλλα.

Το μέταλλο των πρώτων νομισμάτων ήταν ο χαλκός και ο σίδηρος, καθώς ήταν μέταλλα σκληρά, και πολύτιμα διότι χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή όπλων [3]. Αργότερα χρησιμοποιήθηκαν ο ήλεκτρος, το ασήμι, ο χρυσός και άλλα μέταλλα.

2.1. 2.2. 2.3. 2.1. Τάλαντα που βρέθηκαν στις Μυκήνες, 16ος-14ος αι. π.Χ. 2.2. Οβελός, 7ος αι. π.Χ. (6 οβελοί = 1 δραχμή) 2.3. Αργυρός στατήρας Αίγινας, 480ος αι. π.Χ. Πηγή: Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού 2.2. Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΑΞΙΟΓΡΑΦΑ ΣΤΑ ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑΤΑ Τα αξιόγραφα πρωτοεμφανίστηκαν με τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος. Στη Μεσοποταμία βρέθηκε πλάκα πηλού περίπου από το 1750 π.Χ. αναφερόμενη σε δάνειο ασημένιων νομισμάτων από το ναό του Θεού του Ήλιου, που αποτελεί από τις αρχαιότερες αποδείξεις ύπαρξης τραπεζογραμματίων, και ιδρύματος να φέρεται ως πιστωτικό. Με την εξέλιξη της εκτύπωσης στην Κίνα και με την εφεύρεση της τυπογραφίας στην Ευρώπη το 15ο αι. μ.Χ. (βλ. κεφ. 3.4.), άρχισαν να τυπώνονται ευρέως αξιόγραφα, σε χαρτί κυρίως, αλλά λόγω έλλειψης χρήματος (π.χ. σε περιόδους πολέμου) τυπώθηκαν και χάρτινα νομίσματα [4]. Εκτός από τα τραπεζογραμμάτια, τύπος αξιόγραφου είναι και η διατακτική (δηλ. έγγραφο που δίνει το δικαίωμα στον κάτοχο να το ανταλλάσσει με αγαθά ή υπηρεσίες), η υποσχετική, οι επιταγές, οι μετοχές, τα γραμμάτια, κ.α. Επίσης, εκδόθηκαν και έντυπα που εμπεριέχουν αξία αλλά όχι τα στοιχεία του κατόχου, όπως κουπόνια και πιστωτικά δελτία, εκδιδόμενα από αγροτικούς συνεταιρισμούς, στρατεύματα, τοπικές κοινωνίες και άλλους φορείς [5]. Μέχρι και αποδείξεις εκκλησιαστικών ιδρυμάτων που αντιστοιχούσαν σε πληρωμένα κεριά χρησιμοποιούνταν ως μέσο ανταλλαγής [6]. Το χαρτονόμισμα ήταν το δημοφιλέστερο αξιόγραφο και αποτελούσε το αποδεικτικό ότι υπήρχε το αναγραφόμενο ποσό αποθηκευμένο σε κάποιο τραπεζικό ίδρυμα. Ο κάτοχος μπορούσε να το εξαργυρώσει ή να το δώσει σε κάποιον ως αντάλλαγμα ώστε να το εξαργυρώσει ο νέος κάτοχος, κ.ο.κ. Αργότερα καθώς καθιερώθηκε σαν επίσημο ανταλλακτικό μέσον αφαιρέθηκαν από αυτό τα στοιχεία του κατόχου [7].

Μία πρώιμη ένδειξη εντύπου να χρησιμοποιείται ως χαρτονόμισμα χρονολογείται τον 2ο αι. π.Χ. στην Κίνα, όπου εξελίχθηκε τον 7ο αι. μ.Χ. επί δυναστείας των Τανγκ. Στην Ευρώπη, μέσω του εμπορίου και του «δρόμου του μεταξιού», εισήλθε τον 13ο αι. όπου εξελίχθηκε και εκδόθηκε πλέον χαρτονόμισμα τον 17ο αι. [8][9]. 2.2.1. ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ

Στον Ελλαδικό χώρο από την αρχαιότητα εκδόθηκαν νομίσματα και διαδόθηκαν παγκοσμίως, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Παρ’ όλ’ αυτά αξίζει να γίνει αναφορά στην ιστορία του χαρτονομίσματος του Ελληνικού κράτους.

Ύστερα από τα χρόνια της τουρκοκρατίας, όπου κυκλοφορούσαν πληθώρα οθωμανικών και μη νομισμάτων, το νεοσύστατο κράτος είχε την ανάγκη ενιαίου νομίσματος [10][11]. Στην Ελλάδα, από το 1822 εκδόθηκαν ομόλογα και κρατικά γραμμάτια, ως επί το πλείστον για τη στήριξη του επαναστατικού αγώνα [12]. Η πρώτη απόπειρα έκδοσης ενιαίου κρατικού χαρτονομίσματος ήταν επί Ι. Καποδίστρια με την ίδρυση της Εθνικής Χρηματιστικής Τράπεζας το 1828, και την καθιέρωση του Φοίνικα ως εθνική νομισματική μονάδα. Ο φοίνικας κυκλοφόρησε ως νόμισμα το 1829 και ως χαρτονόμισμα το 1831 [13][11]. Εν τέλει, καθιερώθηκε η δραχμή το 1833 επί Όθωνα [14], και με την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος το 1841, εκχωρήθηκε το δικαίωμα έκδοσης χαρτονομίσματος σε αυτήν [15]. Καθώς ενσωματώνονταν περιοχές, και μέχρι το 1922, η Εθνική Τράπεζα είχε το προνόμιο της έκδοσης τραπεζογραμματίων στην επικράτεια, αλλά κι άλλες εμπορικές τράπεζες είχαν εκδώσει χαρτονομίσματα, όπως η Ιονική Τράπεζα, η Προνομιούχος Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας και η Τράπεζα Κρήτης [16]. Τελικά το 1928 παραχωρείται το προνόμιο έκδοσης και κυκλοφορίας χρήματος από την Εθνική Τράπεζα στην Τράπεζα της Ελλάδος [17], η οποία εκδίδει τα πρώτα δικά της το 1932 έως το 2001. Τότε, με την έλευση του ευρώ [18], την έκδοση ανέλαβε πλέον η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Μέχρι το 1947 τα χαρτονομίσματα παράγονται στο εξωτερικό (με εξαίρεση τα έτη 1941 έως 1944) έως και την ανάληψη της παραγωγής από το Ίδρυμα Εκτύπωσης Τραπεζογραμματίων και Αξιών. Το 1972 παράχθηκαν στο Ι.Ε.Τ.Α. τα πρώτα κέρματα και πλέον είναι γνωστό ως Νομισματοκοπείο [19][20].

Τα πρώτα νομίσματα του Φοίνικα κατασκευάστηκαν στην Αίγινα, το ίδιο και τα χαρτονομίσματα τα οποία υπεγράφησαν και αριθμήθηκαν χειρόγραφα [21][11]. Τα πρώτα νομίσματα δραχμής παράχθηκαν στη Βαυαρία [14], και η πρώτη έκδοση χαρτονομίσματος της δραχμής έγινε στη Γαλλία το 1842 [22]. Πολλά παράχθηκαν στο Παρίσι, το Λονδίνο, άλλα στη Βιέννη και στη Νέα Υόρκη. Η 4η έκδοση χαρτονομισμάτων, το 1860 από την Εθνική Τράπεζα, ήταν η πρώτη έγχρωμη σειρά, και η τελευταία μονόπλευρης εκτύπωσης [23]. Στο Ι.Ε.Τ.Α τυπώθηκε το πρώτο χαρτονόμισμα με ενσωματωμένη μεταλλική ταινία ασφαλείας [24]. Κατά τη διάρκεια των ετών 1941-44, η κατοχική κυβέρνηση και η Τράπεζα της

Ελλάδας, ανέθεσαν την παραγωγή σε ελληνικά τυπογραφεία, όπως οι εταιρίες «Παπαχρυσάνθου», «Καρύδη και Πεχλιβανίδη», και «ΑΣΠΙΩΤΗ-ΕΛΚΑ Α.Ε.» [25]. Λόγω της τεράστιας ζήτησης χαρτονομίσματος, η ημερήσια παραγωγή είχε αυξηθεί με σημαντικές εκπτώσεις στα ποιοτικά στοιχεία και στα στοιχεία ασφαλείας των χρημάτων εκείνης της εποχής, στο σημείο που στα κατοχικά χαρτονομίσματα παραλείφθηκαν από χρώματα μέχρι και η αρίθμηση [26].

Αξίζει να αναφερθεί το στοιχείο ασφαλείας του πρώτου Ελληνικού χαρτονομίσματος. Το χαρτονόμισμα του Φοίνικα ήταν τυπωμένο μαζί με ένα στέλεχος, το οποίο είχε σφραγίδα, υπογραφή και τους αριθμούς του χαρτονομίσματος, και αποσπόταν από το χαρτονόμισμα ακανόνιστα μετά την εκτύπωση [21][27]. Το στέλεχος έμενε στην τράπεζα κι αν ενωνόταν το χαρτονόμισμα με αυτό, είχαν τους ίδιους αριθμούς και ταίριαζε σχηματικά και γραφικά, τότε ήταν το γνήσιο. Το σύστημα περίπου αυτό διατηρήθηκε και στα πρώτα χαρτονομίσματα της δραχμής. Αργότερα υιοθετήθηκαν στοιχεία που εξελίχθηκαν στην Ευρώπη και παγκοσμίως, κάποια από τα οποία αναφέρθηκαν ανωτέρω και θα αναλυθούν σε επόμενα κεφάλαια.

2.4. Το χαρτονόμισμα του «φοίνικα». Πηγή: Αργολικές Ειδήσεις. 17-06-2012

2.5. Το Ίδρυμα Εκτύπωσης Τραπεζογραμματίων και Αξιών – Νομισματοκοπείο. Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδας

2.3. ΆΛΛΑ ΕΝΤΥΠΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Μετά τα χρήματα, υπήρξε η ανάγκη να διαφυλαχθούν και άλλα αγαθά που δεν εμπεριέχουν χρηματική αξία άρα δεν χρησιμοποιούνται ως μέσο ανταλλαγής. Για αυτά που αντιπροσωπεύονταν από κάποιο έντυπο, έπρεπε το έντυπο αυτό είτε να είναι μοναδικό είτε να ξεχωρίζει η γνησιότητά του. Ένα από αυτά είναι τα έντυπα που αντιπροσωπεύουν πρόσωπα, όπως οι ταυτότητες με τις πρώτες αναφορές στα χρόνια του Ναπολέοντα, και ύστερα τις στρατιωτικές [28]. Άλλα, είναι τα έντυπα που αντιπροσωπεύουν φορείς, π.χ. βασίλειο, κράτος, ίδρυμα, που τα έγγραφά τους συχνά χαρακτηρίζονταν με σφραγίδες αρχικά ως στοιχείο γνησιότητας, ιδιοκτησίας ή προέλευσης. Γι’ αυτόν τον λόγο επίσης σφραγίζονταν δέματα, ζώα, και διάφορα αγαθά. Το «βουλοκέρι» [29], ήταν ο «πρόγονος» της σημερινής «ταινίας γνησιότητας». Από τη σφραγίδα έγινε το πέρασμα στην εκτύπωση (βλ. κεφ. 3.4) κι έτσι σταδιακά εμφανίστηκαν κι άλλοι τύποι εντύπων που σήμερα κατατάσσονται στην κατηγορία έντυπα ασφαλείας, όπως τα λαχεία, τα γραμματόσημα, οι ταινίες γνησιότητας, τα εισιτήρια, πτυχία και άδειες, μετάλλια, τα παιγνιόχαρτα, κ.α.

2.6. Americard, Illustration by Ian Geldard. Πηγή: Flickr

2.4. Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ Τα έντυπα ασφαλείας τεχνικά, αναπτύχθηκαν ταυτόχρονα με την ανάπτυξη της έντυπης επικοινωνίας [30].

Αρχικά, με καλούπια από πηλό, πέτρα και ύστερα με τη χύτευση του μετάλλου μπόρεσαν να παραχθούν αντικείμενα όμοια μεταξύ τους. Επιπλέον, με την χαρακτική μέθοδο, σκαλίζονταν τα καλούπια - μήτρες [31] ώστε το αντικείμενο που θα παραχθεί να έχει εκτός από το σχήμα, το μέγεθος και το βάρος, και επιπλέον χαρακτηριστικά. Ύστερα, με διάφορες μεθόδους (συνήθως υψηλή θερμοκρασία ή πίεση), αποτυπωνόταν η εικόνα της μήτρας αυτής σ’ ένα υπόστρωμα, όπως το μέταλλο, το κερί, τα κεραμικά, το δέρμα το ξύλο κ.α. Αυτό ήταν και το πρώτο βήμα στην εκτύπωση χωρίς μελάνι. Σημαντική εξέλιξη της μεθόδου αυτής, και προπομπός της εκτύπωσης, είναι ο δίσκος της Φαιστού (17ο με 15ο αι. π.Χ.)[32], όπου πολλά ανεξάρτητα ιερογλυφικά στοιχεία αποτυπώνονται σε σειρά ώστε να συνθέσουν κείμενο.

Εισαγωγή στην εκτύπωση με χρωστική ουσία έγινε τον 2ο αι. μ.Χ. στην Κίνα, όπου βάφοντας με ένα μίγμα στάχτης (την σινική μελάνη) την ξυλόγλυπτη μήτρα και ακουμπώντας την στο υπόστρωμα αποτυπωνόταν το σχέδιο της. Οι διηθητικές ιδιότητες της μελάνης, η δυνατότητα της να αποτυπώνεται σε πολλά είδη υποστρώματος όπως σε πετρώματα, φλοιούς, υφάσματα, και η αντοχή της στις φθορές ήταν ένας από τους παράγοντες που συντέλεσαν στην εξέλιξη της εκτύπωσης [33]. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας ήταν η εξέλιξη των υποστρωμάτων και ειδικότερα η εφεύρεση τελειοποίηση και διάδοση του χαρτιού. Επίσης, στην Ασία διαδόθηκε από την Ινδονησία και Μελανησία ένα είδος stencil, όπου χρησιμοποιήθηκε ενισχυμένο αρχικά με τρίχες και αργότερα με ίνες μεταξιού για τη βαφή κυρίως υφασμάτων[34]. Με βάση αυτή την τεχνική εξελίχθηκε η μέθοδος της μεταξοτυπίας πολύ αργότερα τον 20ο αιώνα.

Η τυπογραφία, δηλαδή η εκτύπωση από τυπογραφική πλάκα κατασκευασμένη από πολλά ανεξάρτητα ανάγλυφα στοιχεία, εφευρέθηκε στην Ασία τον 13ο αι. πρώτα στην Κίνα και συνεχίστηκε στην Κορέα[33]. Ανεξάρτητα, στην Ευρώπη οι πρώτες προσπάθειες έγιναν από Ολλανδούς ανάμεσα στα έτη 1420 με 1430, με σταθμό την τυπογραφία όπως την εφήρμοσε ο Γουτεμβέργιος (Johann Gensfleisch) στο Mainz της Γερμανίας το 1438[35]. Η τυπογραφία διατέλεσε σημαντικότατο ρόλο στις τέχνες και επιστήμες για τους επόμενους τρεις αιώνες. Από τις ξυλόγλυπτες πλάκες όμως που ήταν προπομπός της τυπογραφίας εξελίχθηκε και η χαλκογραφία τον 15ο αι. στην Ευρώπη. Η χάραξη χάλκινης πλάκας και εκτύπωση μέσω αυτής, ήταν η αρχή της λεγόμενης βαθυτυπίας[36]. Με την εφεύρεση της Λιθογραφίας το 1799 από τον Alois Senefelder στο Μόναχο[37], τις εξελίξεις στα πεδία της χημείας και της βιομηχανίας, το πέρασμα στις σύγχρονες εκτυπώσεις είναι γεγονός.

2.7. 2.8. 2.7. Σφραγίδα - μήτρα με την παράσταση της γλαύκας και τα σύμβολα της πόλης των Αθηνών για την αποτύπωση παράστασης στο νόμισμα. 2.8. Αργυρό Τετράδραχμο Αθηνών (440-420 π.χ.) Πηγή: Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού 2.5. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑΣ

Αρχικά κανένα έντυπο αντικείμενο δεν είχε κάποια ιδιαίτερα

στοιχεία γνησιότητας, κι αυτό, διότι και μόνον που ήταν παράγωγο εκτύπωσης δεν μπορούσε να αντιγραφεί εύκολα σύμφωνα με τα μέσα της εποχής εκείνης. Απαιτείτο εξειδικευμένη διαδικασία από τεχνίτη, και δυσεύρετος, ογκώδης, πολύπλοκος και ακριβός εξοπλισμός.

Τα πρώτα όμως νομίσματα είχαν ακανόνιστο σχήμα και το μόνο χαρακτηριστικό της αξίας τους ήταν το βάρος και το είδος του μέταλλου, και γι’ αυτό οι τραπεζίτες είχαν υιοθετήσει το ζύγισμα ως τεχνική ελέγχου. Αργότερα, προστέθηκε το σχήμα και η απεικόνιση. Όμως, επειδή δεν ήταν αυτά τα χαρακτηριστικά που προσέδιδαν την αξία, αλλά περισσότερο την προέλευση, το ζύγισμα συνεχίστηκε να χρησιμοποιείται για έλεγχο γνησιότητας έως τον 20ο αι.. Να σημειωθεί πως πολλές φορές εκδόθηκαν κίβδηλα νομίσματα δηλ. κατασκευασμένα με ευτελέστερα υλικά από τα γνήσια κατά τη διάρκεια πολέμων από τα ίδια τα κράτη λόγω έλλειψης μετάλλου [4].

Στο πέρασμα των χρόνων προστέθηκαν περισσότερα στοιχεία στα νομίσματα, πιο περίπλοκα και περίτεχνα γραφικά. Η παραχάραξη γινόταν όλο και πιο δύσκολη καθώς στόχος του παραχαράκτη ήταν το κάθε νέο στοιχείο επιπλέον, αλλά να διατηρήσει και τα φυσικά χαρακτηριστικά για παραπλάνηση. Οι νομισματοκόποι ασκούσαν επάγγελμα υψηλού κύρους και θεωρούνταν μεγάλοι καλλιτέχνες. Παρ’ όλ’ αυτά το κυνήγι των κίβδηλων δεν έληξε ποτέ. Η γνησιότητα ήταν τόσο σημαντική που σε αρχαίες κοινωνίες η παραχάραξη ή η έκδοση νομίσματος χωρίς άδεια ισούταν με θάνατο, αργότερα με ισόβια δεσμά [38]. Στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη έθεταν ειδικό υπάλληλο στις αγορές για έλεγχο της γνησιότητας του χρήματος που διακινούνταν. Εκδίδονταν ειδικά εγχειρίδια είτε με αντιγραφές είτε με γνήσια (άλλων χωρών) για σύγκριση, άλλες φορές

έμποροι προμηθεύονταν δείγματα νομισμάτων για να συγκρίνουν αν είχαν αμφιβολίες, σύστημα που παρέμεινε και στη σύγχρονη εποχή. Άλλες τεχνικές της εποχής ήταν το δάγκωμα για έλεγχο της σκληρότητας, το χτύπημα για έλεγχο του ήχου κ.α..

Η σφραγίδα, ήταν επίσης πολύ δύσκολο να αναπαραχθεί καθώς ήταν και αυτή προϊόν χαρακτικής. Ο πρώτος αυτός τρόπος αποτύπωσης εικόνας, χρησιμοποιούνταν ως μέσο προστασίας της γνησιότητας, ως μέσο ελέγχου γνησιότητας και ως μέσο χαρακτηρισμού πλαστού. Ένα έγγραφο με τη σφραγίδα του βασιλείου, του κράτους, της εκκλησίας ή όποιου εκδότη, ήταν σημαδεμένο ώστε να διακρίνεται η γνησιότητά ή η προέλευσή του. Σε ύποπτα νομίσματα εφάρμοζαν μικρή σφραγίδα για έλεγχο τυχόν εσωτερικών ανωμαλιών στο υλικό. Τα πλαστά νομίσματα που ανευρίσκονταν αρχικά τα σημάδευαν με σφραγίδα ώστε να ξεχωρίζουν. Ύστερα άλλες φορές τα απορρίπτανε, τα προσέφεραν ως θυσία ή τα ανακατασκεύαζαν. Στην περίπτωση των χαρτονομισμάτων ειδικά, σύντομα μετά την κυκλοφορία τους ανευρίσκονταν πλαστά [39]. Με τα πρώτα δείγματα παραχάραξης, τα έντυπα αυτά αχρηστεύονταν με σφραγίδα (παράδοση που χρονολογείται από τα χρόνια της αρχαίας Ελλάδας) που ανέγραφε «πλαστό», με διάτρηση ή άλλα σημάδια μέχρι την καταστροφή τους [40]. Όπως και με τα νομίσματα το ίδιο ενδιαφέρον παραχάραξης παρουσιάζει οποιοδήποτε έντυπο ασφαλείας. Τα αξιόγραφα όμως έχουν ιδιαίτερη σημασία στην εξέλιξη των εντύπων ασφαλείας διότι είναι το πρότυπο αυτών. Τα χαρτονομίσματα συγκεκριμένα ήταν από τα πιο διαδεδομένα και ποθητά έντυπα που δεν είχε πλέον τόση σημασία η αξία του υλικού όσο η αντιγραφή της εκτύπωσης, καθώς αυτή πλέον ήταν η μόνη αξία. Όταν οι τεχνικές χαρακτικής και εκτύπωσης άρχισαν να διαδίδονται, τότε αναγκαστικά τα έντυπα πήραν άλλη μορφή. Εμπλουτίζονταν συνεχώς με νέα υλικά και ιδιαίτερες δημιουργίες (δάπεδα, κοσμήματα βινιέτες), σχεδιασμένες από τις εταιρίες ή από ιδιώτες καλλιτέχνες [41]. Στον αγώνα αυτό εξειδικευμένες εταιρίες που εμπορεύονταν προϊόντα και ειδικά υλικά για εκτύπωση ασφαλείας ήταν πολύ διαδεδομένες από τα μέσα του 19ου αι. [39]. Εξελίχθησαν και εφευρέθηκαν νέα στοιχεία για την διασφάλιση της γνησιότητας, όπως ιδιαίτερα περίπλοκα γραφικά, και μικρογραφίες. Σχεδιάστηκαν μοναδικές γραμματοσειρές και παράχθηκαν μοναδικά χρώματα. Προστέθηκαν ανάγλυφες απεικονίσεις, το υδατογράφημα, η αρίθμηση, η διάτρηση και πολλά άλλα, για να διαφυλαχτεί η γνησιότητα και να δυσχεράνει η αντιγραφή. Άλλαξε η σύσταση του υποστρώματος, των μελανιών, προστέθηκαν εντελώς πρωτοποριακά υλικά στον κόσμο της τυπογραφίας.

Τα έντυπα ασφαλείας είναι η βάση για την διάδοση της τεχνολογίας σε όλο το φάσμα των γραφικών τεχνών.

2.6. Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Μετά την βιομηχανική επανάσταση άλλαξαν δραματικά οι ποσότητες και οι ταχύτητες της παραγωγής, το ίδιο και η ζήτηση. Οι επιστήμες όπως η Χημεία, η Τεχνολογία των Υλικών, η Ηλεκτρονική από τον 19ο αι. και μετά έδωσαν νέα υλικά και εφαρμογές. Καθοριστική είναι η επιρροή των τεχνολογιών της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών και της νανοτεχνολογίας στα σημερινά έντυπα.

Στην καλλιτεχνική εκτύπωση προτιμούνται χειροποίητες κατασκευές και διαδικασίες προ της βιομηχανικής επανάστασης έως και σήμερα. Η σύγχρονη εκτύπωση που χρησιμοποιείται σήμερα έχει την αρχή της στον 19ο αι. έως την ψηφιακή εποχή. Η νέου τύπου εκτύπωση ξεκινάει πλέον ψηφιακά και οι δυσκολίες του μεγάλου τιράζ που καθυστερούσαν την είσοδο της στη βιομηχανία ξεπερνάται και εξαπλώνεται.

Β’ ΜΕΡΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

3. H Τεχνολογία της εκτύπωσης

3.1. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ

Το έντυπο αποτελείται από: α) το υπόστρωμα, δηλ. την επιφάνεια που δέχεται και φέρει την εκτύπωση (λέγεται και φορέας) β) τα υλικά (όπως μελάνη, βερνίκια κ.α.) που μεταφέρονται σε αυτό μέσω μίας μήτρας Το έντυπο εμπλουτίζεται με: γ) επιπρόσθετα υλικά (κόλλα, επένδυση, σχοινί, κ.α.) τα οποία συμμετέχουν στην διαμόρφωση του εντύπου δ) επιπρόσθετα αντικείμενα (π.χ. αυτοκόλλητα, φωτογραφίες, άλλα έντυπα, κτλ) που γίνονται ένα σώμα με το έντυπο

Παρακάτω, θα αναφερθούν επεξηγηματικά τα στάδια της παραγωγής

του εντύπου, με βάση τη χρονική σειρά που αυτά λαμβάνουν χώρα. Η σειρά αυτή δεν είναι απόλυτη, καθώς από το ένα στάδιο στο επόμενο μπορεί να υπάρξει επανατροφοδότηση. 3.2. ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΥΠΟΥ

Έκδοση [1] είναι α) η διαδικασία δημοσιοποίησης σε έντυπο ή ηλεκτρονικό μέσον με σκοπό τη μόρφωση, ψυχαγωγία ή ενημέρωση, και β) η διαδικασία της δημιουργίας ενός εντύπου μαζί με την βιομηχανική παραγωγή (προεκτύπωση, εκτύπωση και περάτωση) για την κυκλοφορία του.

Η έκδοση ενός εντύπου εμπεριέχει τη διαχείριση παραγόντων όπως

την παραγωγή του εντύπου, το κόστος της παραγωγής, την προμήθεια των πρώτων υλών, την διακίνηση αποθήκευση και διάθεσή του. Συχνά ο εκδότης δεν αναλαμβάνει αλλά διανέμει τις εργασίες αυτές ή μέρος τους. 3.3. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΤΥΠΟΥ

Η παραγωγή ενός εντύπου χωρίζεται σε δύο βασικά στάδια: το κομμάτι του σχεδιασμού (δημιουργικό) και την εκτυπωτική διαδικασία. 3.3.1. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Κατά το δημιουργικό μέρος της κατασκευής του εντύπου αποφασίζεται η εικόνα του, δηλ. οι διαστάσεις, τα γραφιστικά του στοιχεία (τα χρώματα, τα κείμενα και η διάταξή τους στον χώρο του εντύπου).

Δημιουργείται ένα συγκροτημένο προσχέδιο (lay out) [2] με όλα τα αισθητικά και επικοινωνιακά στοιχεία και η σχέση μεταξύ τους.

Σε συνεργασία των συντελεστών της έκδοσης, του σχεδιασμού και της παραγωγής, γίνεται η επιλογή των κατάλληλων υλικών και διαδικασιών παραγωγής. Αποφασίζεται η ενσωμάτωση πιθανόν περαιτέρω στοιχείων που αφορούν την ασφάλειά του ώστε το έντυπο να είναι εφικτό και λειτουργικό.

3.3.2. ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Το κομμάτι της τεχνικής παραγωγής ενός εντύπου χωρίζεται σε τρία στάδια. Το στάδιο της προεκτύπωσης, ύστερα της εκτύπωσης και τέλος των περατώσεων.

3.1. Πίνακας «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΜΕΙΣ». Πηγή: Νομικός, 2006

3.3.2.α. ΠΡΟΕΚΤΥΠΩΣΗ Κατά τη διαδικασία της προεκτύπωσης τα στοιχεία του εντύπου αναλύονται και διαμορφώνονται για το κάθε στάδιο χωριστά. Τα στάδια της προεκτύπωσης είναι:

Ι. ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Αποφασίζονται οι τελικές διαστάσεις και η διάταξη του lay out, εντός του χώρου που θα εκτυπωθεί. Δημιουργείται το αντίστοιχο ηλεκτρονικό – πλέον αρχείο. Κατά τη διαδικασία αυτή θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν τα τεχνικά στοιχεία της εκτύπωσης, οι δυνατότητες και προδιαγραφές των υλικών και όλων των μηχανημάτων που θα πάρουν μέρος στη διαδικασία.

ΙΙ. ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΣΙΑ: Η τοποθέτηση των γραμματικών και αριθμητικών χαρακτήρων στη θέση τους με τη μορφή και τις αποστάσεις που προβλέπονται, ή η πληκτρολόγισή τους. Κάποιες φορές περιλαμβάνεται και στάδιο διόρθωσης – επιμέλειας.

ΙΙΙ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΑΚΕΤΑΣ: Η μακέτα αποτελεί ένα δείγμα του εντύπου που θα τυπωθεί, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω στοιχεία με επιπρόσθετα σημάδια και ειδικές σημειώσεις που αφορούν τα υπόλοιπα στάδια της παραγωγής. Τέτοια είναι οι σταυροί σύμπτωσης, τα σημάδια διπλώματος, κοπής κ.α.

Η τελική μακέτα και πρότυπα των εικόνων, παραδίδονται στον τεχνικό εκτύπωσης ώστε να προβεί στις απαραίτητες ρυθμίσεις της εκτυπωτικής μηχανής και να ελέγχει κατά διαστήματα την ποιότητα και πιστότητα του παραγόμενου εντύπου. Στις σύγχρονες τεχνολογίες εκτύπωσης ο εν λόγω έλεγχος γίνεται αυτόματα με ενσωματωμένες κάμερες κ.α. τεχνολογίες.

ΙV. ΦΩΤΟΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ: Τα στοιχεία της εκτύπωσης (κείμενα, εικόνες κτλ.) φωτογραφίζονται και μετατρέπονται σε τυπογραφικό φιλμ. Ανάλογα τη διαδικασία εκτύπωσης το θέμα φωτογραφίζεται αναγνώσιμο ή μη αναγνώσιμο, θετικό (οι αδιαφανείς περιοχές τυπώνονται) ή αρνητικό (οι αδιαφανείς περιοχές δεν τυπώνονται). Με τη διαδικασία του «διαχωρισμού» δημιουργούνται για το κάθε έγχρωμο στοιχείο, φιλμ, τόσα όσα και τα χρώματα που θα τυπωθούν για αυτό, δηλ. ένα φιλμ για το κάθε χρώμα.

V. ΣΥΝΘΕΣΗ (ΜΟΝΤΑΖ): Με τη λέξη μοντάζ [3] εννοείται η διαδικασία σύνθεσης των φιλμ. Τα φιλμ που παράχθηκαν από το στάδιο της φωτοαναπαρωγής ενθέτονται με διάταξη που δίνεται από τη μακέτα. Αυτά τοποθετούνται πάνω σε αδιάσταλτη διαφάνεια (χρωμοφάν). Το κάθε χρωμοφάν αντιστοιχεί σε ένα από τα χρώματα της εκτύπωσης, και κατ’ επέκταση σε μία από τις πλάκες εκτύπωσης.

Συχνά ακολουθεί «δοκίμιο» που είναι μια πρόχειρη εκτύπωση, ώστε να ελεγχθεί η ορθότητα των προηγούμενων διαδικασιών και αν χρειαστεί γίνονται οι απαραίτητες διορθώσεις.

VΙ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΗΣ ΠΛΑΚΑΣ: Τα χρωμοφάν τοποθετούνται στην επιφάνεια της εκτυπωτικής πλάκας και με τη βοήθεια ειδικού φωτισμού το θέμα αποτυπώνεται σε αυτήν. Ύστερα με χημικές ή μηχανικές μεθόδους κατασκευάζονται οι εκτυπωτικές πλάκες. Ανάλογα τη

διαδικασία εκτύπωσης διαφέρουν οι εκτυπωτικές πλάκες και οι διαδικασίες κατασκευής τους.

Με την εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας και βελτίωση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, εφευρέθηκαν νέα μηχανήματα και προγράμματα για τις γραφικές τέχνες. Επίσης, από χειρωνακτικά, πλέον όλα τα στάδια μπορούν να γίνουν με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδικού λογισμικού. Η ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ των συστημάτων μετασχημάτισε τις διαδικασίες, δηλ. ενώ οι διαδικασίες μένουν ίδιες (ενδεχομένως και να αυξάνονται) τα στάδια παραγωγής μειώνονται και γίνονται περισσότερες εργασίες από ένα μέρος. Για παράδειγμα τα τρία πρώτα στάδια αναλαμβάνονται συχνά από το δημιουργικό τμήμα της έκδοσης [2]. Ακόμα, χρησιμοποιούνται ψηφιακά μηχανήματα τα οποία παράγουν τα τελικά μονταρισμένα φιλμ (σύστημα / μηχάνημα C.T.F.: Computer To Film), ή ακόμα και την εκτυπωτική πλάκα (σύστημα / μηχάνημα C.T.P.: Computer to Plate) απ’ ευθείας από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Στην περίπτωση της υβριδικής εκτυπωτικής τεχνολογίας η κατασκευή της εκτυπωτικής πλάκας γίνεται ψηφιακά, ενώ αυτή βρίσκεται επί συμβατικής εκτυπωτικής μηχανής [4]. Τέλος, στην ψηφιακή εκτύπωση (3.3.2.β.ΧΙ), παραλείπονται και τα φιλμ, και η εκτυπωτική πλάκα. 3.3.2.β. ΕΚΤΥΠΩΣΗ Οι μέθοδοι εκτύπωσης χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες, αν και στην παραγωγή ενός ολοκληρωμένου σώματος ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν και πάνω από μία εξ’ αυτών. Αναφέρονται τα στοιχεία της κάθε μεθόδου που τη χαρακτηρίζουν, καθώς και αυτά που τη διαχωρίζουν από τις άλλες. I. ΜΕΤΑΞΟΤΥΠΙΑ (SCREENPRINTING)

Λέγεται και «Σεριγραφία». Έχει την βάση της στο προϊστορικό “stencil” (βλ. κεφ. 2.4.). Τη σημερινή καλλιτεχνική της μορφή την οφείλει στον τρόπο που εφαρμόστηκε στη Γαλλία περίπου το 1900 (τεχνική Lyonnaise) για τη βαφή υφασμάτων, και στις Η.Π.Α. της επόμενης δεκαετίας για τις γραφιστικές εφαρμογές. Εξελισσόμενη μεταξύ Ευρώπης και Η.Π.Α. η βιομηχανική της εφαρμογή χρονολογείται στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο [5].

Χαρακτηρίζεται από την διάτρητη μήτρα εκτύπωσης, επίπεδη και κυλινδρική [6]. Κατασκευάζεται από γάζα (ίνες υλικού –αρχικά από μετάξι και πλέον από νάιλον, πολυεστέρα και μέταλλο) τεντωμένες σε πλαίσιο από ξύλο ή μέταλλο. Η μήτρα αυτής της μεθόδου λέγεται και «τελάρο». Στο τελάρο εκτύπωσης, οι περιοχές που δεν τυπώνονται είναι καλυμμένες με επίστρωση ώστε να είναι αδιαπέρατες στη μελάνη. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας κατασκευάστηκαν μηχανήματα C.T.P. που εναποθέτουν την επίστρωση αυτή ψηφιακά απ’ ευθείας πάνω στη γάζα, παρακάμπτοντας την κατασκευή φιλμ.

Η επιτυχία της μεθόδου αυτής οφείλεται στο ιδιαίτερα μεγάλο εύρος εφαρμογών. Λόγω της ευελιξίας στο μέγεθος της εκτυπούμενης επιφάνειας

και στην δυνατότητα χρήσης μελανιών διαφορετικής σύστασης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλα τα είδη εκτυπώσιμων επιφανειών χωρίς ιδιαίτερους περιορισμούς στις προδιαγραφές τους. Χρησιμοποιείται σε καλλιτεχνικές, βιοτεχνικές και βιομηχανικές εφαρμογές.

II. ΒΑΘΥΤΥΠΙΑ (ROTOGRAVURE PRINTING)

Προέρχεται από τη χαλκογραφία (ή χαλκοτυπία), όπου η μήτρα εκτύπωσης είναι επίπεδο φύλλο χαλκού χαραγμένο στην περιοχή που θα τυπωθεί. Χρησιμοποιείται ακόμα η βάση της αρχικής της τεχνικής για καλλιτεχνικές εφαρμογές και ειδικές εκτυπώσεις (βλ. intaglio κεφ. 4.1.3.).

Από τη στιγμή που η μήτρα μπορούσε να εγχαραχτεί χημικά (1513) [7] η βαθυτυπία εξελίχθηκε στη βιομηχανική της μορφή το δεύτερο μισό του 19ου αι. [8]. Η μήτρα εκτύπωσης είναι εσώγλυφη (και με διαβαθμίσεις στο βάθος χάραξης), και στην περίπτωση της βαθυτυπίας λέγεται «κύλινδρος εκτύπωσης». Η κατασκευή του γίνεται με χημική (οξείδωση ή laser) ή μηχανική (ηλεκτρομηχανική, ρομποτική με ακίδα από διαμάντι) εγχάραξη. Η κατασκευή των φιλμ έχει ξεπεραστεί στη βαθυτυπία αρκετά χρόνια τώρα, καθώς η χρήση φιλμ ήταν πολύπλοκη, χρονοβόρα και με μεγάλη επικινδυνότητα σε λάθη (και κόστος). Έτσι προέκυψαν αυτοματισμοί C.T.P., νωρίς, σε αυτή την μέθοδο καθώς απευθύνεται σε βιομηχανίες, με δυνατότητες για προμήθεια τέτοιου είδους εξοπλισμού.

Χαρακτηριστικό της μεθόδου αυτής είναι το ιδιαίτερα λεπτόρρευστο μελάνι που χρησιμοποιείται, ώστε να εισχωρεί εύκολα στις εσοχές του κυλίνδρου εκτύπωσης, και η βύθιση του κυλίνδρου εκτύπωσης στο μελανείο, από τον οποίο το μελάνι αφαιρείται με το μαχαίρι απόξεσης (γι’ αυτό όλα τα στοιχεία της βαθυτυπικής εκτύπωσης έχουν ράστερ) [9]. Επίσης, το γεγονός ότι οι κύλινδροι εκτύπωσης είναι επαναχρησιμοποιούμενοι, καθώς και το ότι έχουν μεγάλη αντοχή και γι’ αυτό η βιομηχανική βαθυτυπία έχει μεγάλες δυνατότητες σε όγκο παραγωγής. Με μικρή μείωση της ταχύτητας, επιτυγχάνεται υψηλή ποιότητα εκτύπωσης και σε σύγκριση με άλλες μεθόδους, η παραγωγή σε όγκο και ταχύτητα παραμένει ανταγωνιστική. Το μειονέκτημα της μεθόδου είναι το υψηλό κόστος υλικών, το οποίο αποσβένεται μόνο με το μεγάλο τιράζ [10]. Οι εφαρμογές είναι βιομηχανικές, με έμφαση στη συσκευασία και περιοδικά μεγάλου τιράζ.

3.2. Περιγραφικό σχεδιάγραμμα της Βαθυτυπίας. Πηγή: Marvel Vinyls Limited.

III. ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ (TYPOGRAPHY)

Είναι η μέθοδος, που λόγω αυτής, δημιουργήθηκε η βιομηχανία της εκτύπωσης, καθώς ήταν η πρώτη με βιομηχανική μορφή όταν όλες οι άλλες έως την εφεύρεσή της χρησιμοποιούνταν για καλλιτεχνικές εφαρμογές και όχι για την παραγωγή εντύπων. Μέσω αυτής διαδόθηκε το έντυπο και εξελίχθηκε ο «τύπος» (με την έννοια των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης). Ύστερα από αυτήν, εξελίχθηκαν και βιομηχανοποιήθηκαν όλες οι άλλες εκτυπωτικές μέθοδοι.

Η μήτρα εκτύπωσης αποτελείται από συνδυασμό τυπογραφικών στοιχείων, δηλ. εξώγλυφο θέμα (π.χ. γράμμα, αριθμός – μη ανανώσιμα) σε χυτό μεταλλικό κράμμα. Τα τυπογραφικά στοιχεία σε συνδυασμό με μεταλλικά κενά και διαστήματα τοποθετούνται με τρόπο τέτοιο ώστε να δημιουργείται το θέμα προς εκτύπωση. Η μήτρα είναι εξώγλυφη (υψιτυπία) και απουσιάζει η κατασκευή των φιλμ. Η προεκτύπωση αφορά την κατασκευή των μεταλλικών τυπογραφικών στοιχείων (στο χυτήριο) και την τοποθέτηση τους με τρόπο που ορίζει το προσχέδιο για να κατασκευαστεί το κλισέ [11], εξ’ ου και στοιχειο-θεσία (βλ. 3.3.2.ΙΙ).

Από την τυπογραφία, και για λόγους ταχύτητας παραγωγής, εφαρμόστηκε η Λινοτυπία (στην οποία αντί για τυπογραφικά στοιχεία κατασκευαζόντουσαν ολόκληρες αράδες στη λινοτυπική μηχανή) [12] και η Μονοτυπία (που επανέφερε την κατασκευή στοιχείων αλλά σε ένα πιο ευέλικτο σύστημα απομονωμένων μηχανημάτων) [13]. Μετά την εφεύρεση της φλεξογραφίας, οι τυπογραφικές πλάκες συνδυαζόντουσαν και με φλεξογραφικό κλισέ, συνήθως για εκτύπωση φωτογραφιών και σχεδίων.

Πλέον, η τυπογραφία, χρησιμοποιείται με σκοπό τη δημιουργία καλλιτεχνικής εκτύπωσης, παραδοσιακής μορφής και συλλεκτικής αξίας.

IV. ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΙΑ (LETTERPRESS)

Βασίζεται στις αρχές της τυπογραφίας. Η βασική διαφορά της με αυτήν είναι ότι η μήτρα είναι ενιαία. Η εφεύρεσή της οφείλεται στην ανάγκη κατασκευής περιστροφικού τυπογραφικού πιεστηρίου για επίτευξη μεγαλύτερης παραγωγικότητας. Η εφεύρεση της κυλινδρικής μήτρας αποδίδεται στον Γάλλο Claude Genoux το 1829, συμπληρώθηκε, δε, με την επιτυχή εφαρμογή του κυλίνδρου πίεσης από τον Αμερικανό Richard March Hoe το 1986 [14]. Κατασκευάστηκαν κυλινδρικές μήτρες εκτύπωσης (ως επί το πλείστον για εκτύπωση εφημερίδων) και πολυμερικές.

Αυτή η μέθοδος τείνει να εκλείψει καθώς έχει περιορισμούς που ξεπερνώνται από εναλλακτικές μεθόδους εκτύπωσης, και η εφαρμογή έχει περιοριστεί στην ετικετοποιία [15].

V. ΦΛΕΞΟΓΡΑΦΙΑ (FLEXOGRAPHY)

Συνέπεια της βιομηχανικής επανάστασης ήταν η παραγωγή νέων προϊόντων και υλικών. Οι μέχρι τότε τεχνολογίες εκτύπωσης δεν ικανοποιούσαν επαρκώς τις ανάγκες για εκτύπωση νέων υλικών, και τα υλικά εκτύπωσης δεν είχαν τις απαραίτητες προδιαγραφές. Η φλεξογραφία εξελίχθηκε για να καλύψει τα κενά αυτά [16]. Αναφέρεται ότι εμφανίζεται σαν μέθοδος περίπου το 1890 στην Αγγλία [17], έτσι και η λέξη «φλεξογραφία» προέρχεται από την αγγλική λέξη “flexible” (εύκαμπτος, -η, -ο) και «γράφω» (αντίστοιχο με την τυπο – γραφία), και αυτό διότι η μήτρα εκτύπωσης ήταν από εύκαμπτο υλικό (λάστιχο – καουτσούκ, πολυμερή, σιλικόνη, κ.α. [17]).

Η πλάκα εκτύπωσης είναι εξώγλυφη, κατασκευασμένη με θερμομηχανικές, χημικές μεθόδους και laser. Τα μελάνια ανιλίνης ήταν και αυτά παράγοντας επικράτησης της φλεξογραφίας καθώς έχουν την ιδιότητα να προσφύονται σε υλικά που τα έτερα αδυνατούσαν, όπως και χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό διαλυτότητας και ταχύτατο στέγνωμα [16]. Επίσης ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι ο κύλινδρος ANILOX ο οποίος έχει τη δυνατότητα να διοχετεύει σταθερό όγκο μελάνης ανεξαρτήτως ταχύτητας του πιεστηρίου [17].

Η μέθοδος καλύπτει βιοτεχνικές και βιομηχανικές εφαρμογές με έμφαση στη συσκευασία.

VI. ΕΜΜΕΣΗ ΛΙΘΟΓΡΑΦΙΑ (OFFSET LITHOGRAPHY)

Η «έμμεση λιθογραφία» έχει επικρατήσει ως Λιθογραφία offset (πολύ πιο συχνά απλά offset), η οποία προέρχεται από την Λιθογραφία (βλ. κεφ. 2.4.). Περιγραμματικά, σε επίπεδο επεξεργασμένο λίθινο υπόστρωμα εφαρμόζονταν το υδρόφοβο υλικό (βάσης ελαίου). Ύστερα το υδρόφιλο υλικό (αραβική κόμμι). Απλώνοντας τη μελάνη σε όλη την επιφάνεια, αυτή επικαθόταν στο υδρόφοβο μέρος της πλάκας. Πιέζοντας το χαρτί πάνω στην πλάκα μεταφερόταν σε εκείνο μόνο το επιθυμητό σχέδιο. Λόγω της επεξεργασίας της πλάκας εκτύπωσης χρησιμοποιώντας τις χημικές ιδιότητες των υλικών λέγεται και χημική εκτύπωση. Επίσης λόγω

της επίπεδης μήτρας (πλάκα εκτύπωσης) ονομάστηκε και επιπεδοτυπία. Χρησιμοποιείται ακόμα η μέθοδος αυτή, αποκλειστικά για καλλιτεχνικές εφαρμογές. Η λέξη offset αφορά έμμεση εκτύπωση, δηλαδή την εκτύπωση όπου ενδιάμεσα της μήτρας και του υλικού προς εκτύπωση παρεμβάλλεται επιπλέον στοιχείο. Το στοιχείο αυτό είναι ένας κύλινδρος ντυμένος με καουτσούκ. Το μελάνι μεταφέρεται πρώτα σε αυτόν και ύστερα από αυτόν στο υπόστρωμα (set-off = off-set = offset). Στην βιομηχανική εκτύπωση αυτού του είδους η μήτρα είναι μεταλλική (αποκαλείται «τσίγκος» [18]) και είναι επιστρωμένη με ειδικό υδρόφοβο υλικό. Ύστερα από επεξεργασία, οι περιοχές που δεν θα τυπωθούν θα γίνουν υδρόφιλες. Πλέον, συχνότερα χρησιμοποιούνται συστήματα ψηφιακής κατασκευής τσίγκου (C.T.P.) ακόμα και όντας τοποθετημένος στο μηχάνημα [19]. Ο τσίγκος εφαρμόζεται στην επιφάνεια ενός κυλίνδρου, που στην εκτύπωση θα έρχεται σε επαφή με σύστημα κυλίνδρων νερού και σύστημα κυλίνδρων μελανιού. Στην επαφή του με τον κύλινδρο καουτσούκ, θα μεταφέρει σε αυτόν μόνο τις μελανωμένες περιοχές οι οποίες και θα εντυπωθούν στο υπόστρωμα. Αυτό το είδος εκτύπωσης ενδείκνυται για πολύ μεγάλο εύρος εφαρμογών, βιοτεχνικού και βιομηχανικού εύρους, με δημοφιλέστερο τον τύπο.

3.3. Περιγραφικό σχεδιάγραμμα της Έμμεσης Λιθογραφίας (Offset lithography). Πηγή: Offset Printing Technology VII. ΑΝΥΔΡΗ OFFSET (WATERLESS OFFSET) Η άνυδρη offset είναι η εκτύπωση με μέθοδο όμοιας με την Λιθογραφία offset αλλά παραλείπεται εντελώς το υγρό στοιχείο. Χρησιμοποιούνται ειδικές πλάκες εκτύπωσης (τσίγκοι) και μελάνια. Η ποιότητα της θεωρείται καλύτερη της παραδοσιακής offset διότι το μελάνι δεν εφάπτεται με νερό κι έτσι το αποτύπωμα δεν έχει παραμορφώσεις που να οφείλονται σε αυτόν τον παράγοντα. Ενδείκνυται επίσης και για

υποστρώματα με μικρή αντοχή στο νερό. Απαραίτητη προϋπόθεση, είναι η συνεχής και ακριβής παρακολούθηση των περιβαλλοντικών συνθηκών του εργαστηρίου και των υλικών. VIII. ΞΗΡΑ OFFSET (DRY OFFSET)

Επίσης λέγεται και LETTERSET (από το letterpress και το offset) [20]. Είναι έμμεση υψιτυπική μέθοδος εκτύπωσης. Χρησιμοποιούνται πολυμερικά κλισέ εξώγλυφα.

Με αυτή τη μέθοδο και τα υλικά που τη συνοδεύουν, επιτυγχάνεται εκτύπωση αντοχής, σε ευρύ φάσμα υποστρωμάτων ή ακόμα και μορφοποιημένων αντικειμένων (π.χ. έτοιμα κυλινδρικά δοχεία ) με μεγάλη απήχηση στη βιομηχανία της συσκευασίας. ΙX. ΤΑΜΠΟΝ (TAMPON/PAD PRINTING)

Με αυτή τη μέθοδο εκτύπωσης επιτυγχάνεται εκτύπωση δισδιάστατων και τρισδιάστατων αντικειμένων. Είναι έμμεση εκτύπωση (offset), που χρησιμοποιεί εσώγλυφη μήτρα (χαλκογραφία) και συγγενής με την μεταξοτυπία (συμπληρώνοντας την στο πεδίο των εφαρμογών).

Το όνομά της το οφείλει στο ενδιάμεσο στάδιο, κατά το οποίο ένα αφρώδες υλικό (π.χ. σιλικόνη), το ταμπόν, μεταφέρει το μελάνι από τις εσοχές της μήτρας στην επιφάνεια του αντικειμένου.

Το πεδίο εφαρμογών που καλύπτει είναι το κενό των υπόλοιπων τεχνολογιών εκτύπωσης σε υποστρώματα ανομοιογενή, μη λείας επιφάνειας και ήδη μορφοποιημένα αντικείμενα. Το μέγεθος της εκτύπωσης είναι περιορισμένο και χρησιμοποιείται περισσότερο για διακόσμηση και επισήμανση. X. ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΚΤΥΠΩΣΗ

Η ψηφιακή εκτύπωση, σε αντιδιαστολή με τη συμβατική εκτύπωση, συμφωνεί ως προς την έννοια της πράξης και της μεθόδου, διαφέρει μόνο στη διαδικασία, και συγκεκριμένα στην σημασία του πρωτοτύπου (βλ. κεφ. 1.1.1.). Το πρωτότυπο στην ψηφιακή εκτύπωση, δεν είναι η μήτρα εκτύπωσης αλλά το ψηφιακό αρχείο, και οι πληροφορίες του συστήματος (δηλ. οι «ταξινομημένες πληροφορίες») δεν μεταφέρονται μηχανικά αλλά ψηφιακά. Στην ψηφιακή εκτύπωση, επίσης, αναφέρονται τα αρχικά C.T.P. (Computer To Print και Computer To Press), ακρωνύμιο το οποίο δεν αποτελεί τεχνολογία ή μηχάνημα εκτύπωσης, αλλά τρόπο διαχείρισης των διαδικασιών της εκτύπωσης.

Η ψηφιακή εκτύπωση χωρίζεται σε δύο κατηγορίες. Στην ψηφιακή εγγραφή επί της εκτυπωτικής μηχανής, και στην απευθείας εκτύπωσης στο υπόστρωμα [21].

Η ψηφιακή εκτύπωση με εγγραφή των δεδομένων επί της εκτυπωτικής μηχανής, διαφέρει από το προαναφερθέν σύστημα C.T.P. (Computer To Plate) καθώς στην ψηφιακή εκτύπωση η «μήτρα», το «μέσον» αυτό που παρεμβάλλεται, δεν είναι αυτοτελές αντικείμενο όπως στη συμβατική, αλλά αποτελεί μέρος του συστήματος. Το μέσον αυτό, μεταφέρει ψηφιακά τοποθετημένη ουσία στο υπόστρωμα σύμφωνα με τα

ψηφιακά δεδομένα που δέχεται. Εάν τα δεδομένα μεταβληθούν, οι νέες εντολές θα αλλάξουν το αποτέλεσμα σύμφωνα με αυτά, ψηφιακά, χωρίς να χρειάζεται διακοπή και επαναπρογραμματισμός της διαδικασίας παραγωγής όπως στις συμβατικές εκτυπώσεις. Αυτή είναι περίπου και η έννοια της «εκτύπωσης μεταβλητών δεδομένων», που δίνει τη δυνατότητα «εκτύπωσης κατά ζήτηση». (P.O.D.)

Στην ψηφιακή εκτύπωση απ’ ευθείας στο υπόστρωμα, μεταφέρονται ψηφιακά τα δεδομένα από το ηλεκτρονικό αρχείο στο μηχάνημα της εκτύπωσης, όπου εναποτίθεται το υλικό εκτύπωσης στον φορέα (υπόστρωμα), σύμφωνα με τα δεδομένα του αρχείου και χωρίς να παρεμβάλλεται εκτυπωτική πλάκας ή άλλο ενδιάμεσο στάδιο. Η «εκτύπωση μεταβλητών δεδομένων» και η «εκτύπωση κατά ζήτηση» ισχύουν και σε αυτή την περίπτωση. Οι εφαρμογές και οι δυνατότητές της ψηφιακής εκτύπωσης διαφέρουν ανάλογα την τεχνολογία που χρησιμοποιείται. Σημαντικοί περιορισμοί - μεταξύ άλλων - είναι οι βιομηχανικές παραγωγές μεγάλου τιράζ, η εκτύπωση σε ποικιλία υποστρωμάτων (απαιτήσεις υλικών με αυστηρές προδιαγραφές) και ο χειρισμός ποικίλων ουσιών με αποκλίνουσες ιδιότητες. Η ψηφιακή εκτύπωση είναι ραγδαία εξελισσόμενη τεχνολογία και καταφέρνει συνεχώς να παρακάμπτει τους περιορισμούς που τη χαρακτηρίζουν κατά διαστήματα και να επεκτείνεται ολοένα και σε ευρύτερο φάσμα εφαρμογών. Η κατηγοριοποίηση των τεχνολογιών έχει ως εξής [21]: ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΗΣ: - Μαγνητογραφία - Ηλεκτροφωτογραφία, κατ’ επέκταση και laser - Ιονογραφία (απόθεση ιόντων) ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΣΤΟ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ: - Θερμική (thermal) - Εξάχνωση (dye sublimation) - Ηλεκτροστατική (electrostatic toner) - Έγχυσης (ink-jet)

1) Συνεχούς έγχυσης (continous ink-jet): α) herz, β) binary, γ) raster 2) Έγχυση κατά ζήτηση (drop on demand): α) piezo-electric, β) thermal, γ) Bubble jet, δ) electrostatic – pneumatic.

ΧΙ. ΥΒΡΙΔΙΚΗ ΕΚΤΥΠΩΣΗ Η υβριδική εκτύπωση είναι η μέθοδος που συνδυάζει πολλές

τεχνολογίες συνδυασμένες. Παράδειγμα υβριδικών εκτυπωτικών συστημάτων, είναι οι

εκτυπωτικές μηχανές πάνω στις οποίες εφαρμόζεται σύστημα C.T.P. [4], ενώ άλλη περίπτωση είναι μηχανές που εκτυπώνουν με πάνω από μία μεθόδους εκτύπωσης [22].

Στον παρακάτω πίνακα, αναφέρονται οι τεχνολογίες εκτύπωσης, κατηγοριοποιημένες σύμφωνα με το είδος της μήτρας (επίπεδη, εσώγλυφη, εξώγλυφη, διάτρητη)

3.4. Πίνακας «ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ». Πηγή: Νομικός 2006

ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ Οι μηχανές εκτύπωσης λέγονται και πιεστήρια. Εκτός από τη

διαφορετική μέθοδο που εφαρμόζουν, χωρίζονται και με βάση άλλα χαρακτηριστικά. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ -«Φύλλου» είναι οι εκτυπωτικές μηχανές που τροφοδοτούνται με πεπερασμένο κομμάτι υποστρώματος -«ρολού» είναι αυτές που τροφοδοτούνται από υλικό που είναι ιδιαίτερα μεγάλου μήκους και τυλιγμένο σε ρολό. ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ [14] -«επίπεδες» μηχανές είναι αυτές που η υποδοχή της μήτρας είναι επίπεδη και σε οριζόντια θέση, ενώ η μονάδα πίεσης είναι κυλινδρική. -«όρθιες» είναι αυτές που η υποδοχή της μήτρας είναι επίπεδη, σχεδόν σε κατακόρυφη θέση, και η μονάδα πίεσης κινείται προς αυτήν. -«κυλινδρικές» ή «περιστροφικές» είναι αυτές που η υποδοχή της μήτρας είναι κυλινδρική και περιστρέφεται.

Εξαίρεση αποτελούν οι μηχανές ταμπόν οι οποίες αποκαλούνται περιστροφικές, με το κινητό μέρος να είναι η υποδοχή του αντικειμένου. Ακόμη, συχνά αποκαλούνται οι μηχανές offset «φύλλου» αποκαλούνται «επίπεδες». ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ -«Μονόπλευρες» είναι οι μηχανές που σε ένα πέρασμα τυπώνουν τη μία πλευρά -«αμφίπλευρες» αυτές που τυπώνουν ταυτόχρονα και τις δύο πλευρές ενός επίπεδου υποστρώματος ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ -«Μονόχρωμες» είναι αυτές που τυπώνουν με ένα πέρασμα ένα χρώμα -«πολύχρωμες» (ονομασία ανάλογα με τον αριθμό των χρωμάτων: διχρωμες, τετράχρωμες, δωδεκάχρωμες κ.ο.κ.) αυτές που τυπώνουν ταυτόχρονα περισσότερα χρώματα.

Να σημειωθεί, πως για κάθε χρώμα, κατασκευάζεται μία μήτρα, κάθε μία από αυτές τοποθετείται σε ένα υποσύστημα μελανείου – μήτρας – πίεσης. Το υποσύστημα αυτό παρακάτω θα αναφέρεται ως «μονάδα». ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΑΞΗ -«Σε σειρά» ή «οριζόντια», ονομάζονται τα πιεστήρια που οι μονάδες τοποθετούνται σε σειρά. Σε αυτή την περίπτωση οι μονάδες λέγονται και πύργοι. -«κάθετα», είναι τα πιεστήρια όπου οι μονάδες βρίσκονται κάθετα και οριζόντια. - «δορυφορικά», ή διαφορετικά «κεντρικού τυμπάνου», «κεντρικής πίεσης», είναι τα πιεστήρια όπου υπάρχει μόνο ένας κύλινδρος πίεσης, και μονάδες βρίσκονται περιμετρικά εφαπτόμενες αυτού.

Οι εκτυπωτικές μηχανές κατηγοριοποιούνται επίσης ανάλογα με τα υποσυστήματα που διαθέτουν ή τον τρόπο που αυτά λειτουργούν (π.χ. υποσυστήματα διοχέτευσης μελάνης, χειρισμού υποστρώματος, στεγνώματος, ελέγχου εκτύπωσης, κ.α.)

3.3.2.γ. ΠΕΡΑΤΩΣΗ Οι περατώσεις αφορούν το κομμάτι των γραφικών τεχνών που αναλαμβάνει την ολοκλήρωση και διαμόρφωση του εντύπου ύστερα από την εκτύπωσή του.

Μέθοδοι απεικόνισης μέσω «εκτυπωτικής διαδικασίας», δηλ. χρήση

καλουπιού, είναι και οι παρακάτω, περιλαμβάνονται όμως στον τομέα της «περάτωσης» (και συγκεκριμένα στη διακόσμηση ή φινίρισμα) διότι, ως επί το πλείστον, εφαρμόζονται σε ήδη παράγωγο της εκτύπωσης (έντυπο). θΕΡΜΟΤΥΠΙΑ (HOT STAMPING)

Η μέθοδος ονομάζεται και χρυσοτυπία ή ασημοτυπία. Χρησιμοποιείται θερμαινόμενο κλισέ (με αντοχή στις φθορές, συνήθως μεταλλικό ή σιλικόνης, τύπου στερεοτυπίας), θετικό και αρνητικό. Με υψηλή πίεση και θερμοκρασία, μεταφέρεται το θερμοπλαστικό χρώμα που είναι επιστρωμένο σε ειδικό φορέα, στο υπόστρωμα [23], συχνά αφήνοντας σημάδια πίεσης. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η χρήση υποστρωμάτων με αντοχή στην πίεση και τη θερμοκρασία. Η πίεσης της μήτρας απ’ ευθείας στο υπόστρωμα χωρίς χρήση ουσίας, έχει σκοπό μόνο την ανάγλυφη όψη.

Εναλλακτικές μέθοδοι, χρησιμοποιούν μεταλλικά φύλλα (foils) και μεταλλικό μελάνι (βλ. κεφ. 3.4.) για παρεμφερή αποτελέσματα. ΑΝΑΓΛΥΦΟΤΥΠΙΑ (EMBOSSING)

Η εκτύπωση ανάγλυφου - αναγλυφοτυπία ( ή γκοφράρισμα) είναι η δημιουργία ανάγλυφης όψης, δηλαδή η δημιουργία ενός «τριών διαστάσεων (ανυψωμένο) απεικόνισμα» [23] του εντύπου. Η μήτρα είναι ανάγλυφη, η οποία αποτελείται από θετικό και αρνητικό μέρος ανάμεσα στα οποία παρεμβάλλεται το έντυπο. Με την πίεση του εντύπου ανάμεσα στα μέρη της μήτρας δημιουργείται το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η σχετική υγρασία, το ακριβές υλικό και άλλα χαρακτηριστικά του υποστρώματος (συνήθως χαρτί – χαρτόνι), παίζει μεγάλο ρόλο στην επίτευξη της εφαρμογής.

Εναλλακτικές μέθοδοι δημιουργίας ανάγλυφου, χρησιμοποιούν εκτύπωση μεγάλου πάχους, εκτύπωση με μελάνι που αλλάζει το πάχος του κάτω από ειδικές συνθήκες, χρήση σκόνης θερμοαναγλυφοτυπίας, εναπόθεση πολυμερούς, ή και χάραξη του υποστρώματος, μόνο που σε αυτές τις περιπτώσεις το υπόστρωμα είναι μονοπλεύρως ανάγλυφο.

3.5. 3.6. 3.5. Περιγραφικό σχεδιάγραμμα της Αναγλυφοτυπίας. Πηγή: Empire Screen Printing Inc. 3.6. Περιγραφικό σχεδιάγραμμα της Θερμοαναγλυφοτυπίας (Hot Embossing). Πηγή: Science Direct

Άλλου είδους φινίρισμα είναι η ολογραφία, η πολύστρωση (ή αλλιώς το λαμινάρισμα [24]), το βερνίκωμα (με βερνίκι διαλύτη, νερού, U.V., κ.α.), και άλλα.

Μετά από το φινίρισμα ακολουθούν διαδικασίες χειρισμού του εντύπου με σκοπό την αποπεράτωσή του στην τελική του μορφή. Μερικά είναι:

- η επισήμανση (π.χ. αρίθμηση των φύλλων ενός μπλοκ, διάτρηση, χάραξη κ.α.)

- η συναρμολόγηση (π.χ. μέτρημα φύλλων, τοποθέτηση στη σωστή θέση)

- το δίπλωμα - η βιβλιοδεσία (ραφή, κόλλα, καρφίτσα, καλλιτεχνική, σπιράλ, κ.α.) - το ξάκρισμα - η κοπή (πίκμανση, χάραξη, διάτριση - περφορέ κ.α.) - εναπόθεση κόλλας - πρόσθεση άλλων υλικών σε ένα σώμα (αυτοκόλλητα, κεραίες –

κυκλώματα, φωτογραφίες, κ.α.) - πρόσθεση άλλων υλικών (ένθετα, μπουντούζια, διακοσμητικά, κ.α.)

Το στάδιο των περατώσεων συνήθως αφορά δύο βασικούς κλάδους:

α) τη βιβλίοδεσία και β) τη συσκευασία - κατασκευές. Τα βήματα – διαδικασίες, δειγματοληπτικώς προαναφερθέντα, δεν ακολουθούν την ίδια σειρά και δεν περιλαμβάνονται όλα σε κάθε εργασία. Επίσης, οι εγκαταστάσεις των περατώσεων διαφέρουν όσον αφορά τα είδη των μηχανημάτων και τη θέση τους στη γραμμή παραγωγής, σύμφωνα με την κύρια δραστηριότητα του τομέα αυτού της επιχείρησης.

3.4. ΥΛΙΚΑ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ Τα υλικά τα οποία αποτελούν ένα έντυπο είναι δύο. Το ένα είναι το υπόστρωμα, δηλαδή το υλικό το οποίο θα δεχτεί την εκτύπωση. Αυτό λέγεται και φορέας επειδή φέρει την εκτύπωση. Το δεύτερο είναι το χημικό υλικό το οποίο θα απεικονίσει το επιθυμητό θέμα πάνω στο πρώτο.

Σε σύνθετες παραγωγές ενδεχομένως να προστίθενται επιπλέον υλικά, ως επί το πλείστον στο στάδιο των περατώσεων, αλλά να εμπεριέχεται ή να επικολλάται ένα έντυπο σε ένα άλλο. 3.4.1. ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ

Σχεδόν οτιδήποτε μπορεί να συγκρατήσει στην επιφάνειά του χημική ουσία, και μπορεί να παραχθεί σε φύλλο, ρολό ή αντικείμενο συμβατό με τα μηχανήματα εκτύπωσης.

Αυτά είναι: Χαρτί, χαρτόνι, ύφασμα, ξύλο, φλοιοί (φελλός), δέρμα, γυαλί, κεραμικό, μέταλλα και κράματα (αλουμίνιο, λευκοσίδηρος), πλαστικό (με διαδεδομένα στον χώρο των γραφικών τεχνών και ιδιαίτερα της συσκευασίας τα παρακάτω: σελοφάν, PVC: πολυβινυλοχλωρίδιο, PE: πολυαιθυλένιο, PET: Πολυαιθυλενοτερεφθαλικός εστέρας, PP: πολυπροπυλένιο, PS: πολυστυρένιο, ακρυλικά, κ.α.)

Το υπόστρωμα κάποιες φορές δέχεται ειδική επεξεργασία: Επιχρισμένα υλικά (επίχριση: ανόργανα πρόσθετα που «Βελτιώνουν την αδιαφάνεια και τις άλλες οπτικές ιδιότητες, καθώς επίσης τη συμπεριφορά του χαρτιού κατά την εκτύπωση (printability) και την εφαρμογή του μελανιού στο υπόστρωμα (ink receptivity)» [25]), χαρτί που εμπεριέχει ίνες ρυζιού, μεταξιού κ.α.

ΣΥΜΒΟΛΟ ΚΩΔΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ

ΕΙΔΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ

PET ή PETE

Τερεφθαλικός πολυεστέρας

(Τερεφθαλικός εστέρας του πολυαιθυλενίου)

Μπουκάλια αναψυκτικών και δίσκοι με έτοιμο

φαγητό για το φούρνο. Τα υπολείμματα του PET χρησιμοποιούνται για γέμισμα σε τζάκετ,

υπνόσακους, μαξιλάρια, ταπετσαρίες επίπλων, κ.α.

HDPE Πολυαιθυλένια υψηλής πυκνότητας

Μπουκάλια γάλατος, απορρυπαντικά για πιάτα,

έπιπλα κήπου, ανθοδοχεία, παιχνίδια,

κλπ

PVC Χλωριούχο πολυβινύλιο

Δίσκοι φαγητού, διάφανες μεμβράνες, μπουκάλια για μεταλλικό νερό και

σαμπουάν, δίσκοι μουσικής, κρεμάστρες,

πλακάκια, κλπ.

LDPE Πολυαιθυλένιο χαμηλής πυκνότητας

Τσάντες για ψώνια και σακούλες σκουπιδιών

PP Πολυπροπυλένιο Δοχεία για μαργαρίνη και δίσκοι φαγητού για το φούρνο μικροκυμάτων

PS Πολυστυρόλιο ή πολυστυρένιο

Κεσεδάκια για γιαούρτι, συσκευασίες κρέατος ή ψαριού, αυγοθήκες, πλαστικά ποτήρια, μαχαιροπίρουνα, συσκευασίες για ηλεκτρονικά είδη, παιχνίδια κλπ.

Όλα τα άλλα

Όλα τα άλλα πλαστικά που δεν ανήκουν σε κάποια από τις

παραπάνω κατηγορίες (όπως το Ακρυλονιτρίλιο,

το Βουταδιένιο, το Στυρόλιο ABS, κλπ)

Διάφορες χρήσεις

3.7. Η κωδικοποίηση των ανακυκλώσιμων προϊόντων. «ΠΟΚΑΣ – Αρκαδική Ανακύκλωση»

3.8. Το εύρος αντοχής (σε χρόνο και θερμοκρασία) των υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή πλαστικών καρτών. Laser Card Corp.

3.4.2. ΜΕΛΑΝΙΑ

Η μελάνη (ή το μελάνι) αποτελείται από: - Το βερνίκι (έλαιο, διάλυμα ρητίνης σε διαλύτη, ή συνδυασμός των

δύο). Αυτός αποτελέιται από: τον διαλύτη, μαζί με τα αραιωτικά, και το συνδετικό μέσο.

- τη χρωστική, η οποία είναι είτε πιγμέντο (αδιάλυτη χρωστική ουσία που διασπείρεται στον φορέα) είτε βαφή (διαλυτή χρωστική ουσία που συνδέεται με τον φορέα).

- τα πρόσθετα μελάνης. Αυτά είναι ουσίες που επηρεάζουν τις ιδιότητες των μελανιών (π.χ. τα αντιαφριστικά, τα στεγνωτικά, τα αντιπηκτικά επιφανείας επιβραδύνουν το στέγνωμα, τα κεριά λιπαίνουν, τα πληρωτικά και οι διασπορείς διασπείρουν τη χρωστική, οι πλαστικοποιητές προσδίδουν ελαστικότητα, κ.α.)

Μετά το στέγνωμα της μελάνης, το προϊόν της αντίδρασης των ρητινών (πολυμερισμένη ρητίνη) λέγεται φορέας, καθώς φέρει τη χρωστική ώστε να δημιουργεί την εκτύπωση. [26][27] Διάφορα είδη μελανιών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: - scratch off (ξυστό μελάνι, που απομακρύνεται μόνιμα με την τριβή

από αιχμηρό αντικείμενο) - αλλάζουν μόνιμα μετά από επεξεργασία (διογκώνονται, γυαλίζουν,

κ.α.) - με προσθήκες άλλων υλικών (π.χ. οσμή (scented), γεύση,

χρυσόσκονη (pearlescent), κ.α.) - ευαίσθητα στην ακτινοβολία (U.V., I.R., O.V.I.) - ευαίσθητα στη θερμοκρασία (θερμοχρωματρικά, θερμογραφίας) - ελαστικά (βινυλίου) - αγώγιμα, ημιαγώγιμα, διηλεκτρικά - μεταλλικά - βιοσυμβατά (biocombatible) - βρώσιμα (ζαχαροπλαστικής)

3.4.3. ΑΛΛΑ ΥΛΙΚΑ

Άλλα υποστρώματα: βιοδιασπώμενα πλαστικά, βρώσιμα (ζαχαρόπαστα, βάφλα, κουφέτα).

Άλλα υλικά αντί μελάνης: Βερνίκι, κόλλα, μεταλλικά φύλλα και μεμβράνες θερμομεταφοράς (foils), σκόνη θερμοαναγλυφοτυπίας (thermal embossing), πρόσθετα σωματίδια στη μελάνη (taggants) ή σκόνη/ πούδρα (powder) για μετά την εκτύπωση (τέτοια είναι τα μέταλλα - π.χ. χαλκός -, πέρλα, glitter, κ.α.)

4. Τεχνολογία Εντύπων Ασφαλείας

Όπως προαναφέρθηκε, το έντυπο ασφαλείας είναι το έντυπο, που έχει πρόσθετα στοιχεία σε σχέση με ένα συμβατικό έντυπο, τα οποία το καθιστούν ασφαλές ως προς την αντιγραφή του ιδίου ή της πληροφορίας που αντιπροσωπεύει. Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται μία προσπάθεια να εξηγηθεί ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνεται η προστασία ενός εντύπου με τη δημιουργία χαρακτηριστικών ασφαλείας στις γραφικές τέχνες, και με τον έλεγχο της γνησιότητας αυτών.

Τα διάφορα στοιχεία ασφαλείας που αναφέρονται είναι επιλεγμένα δειγματοληπτικά, όσο το δυνατόν περισσότερο αντιπροσωπευτικά του συνόλου [1].

4.1. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ [2] 4.1.1. ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

Το πρώτο στάδιο στην δημιουργία του εντύπου ασφαλείας είναι οι αποφάσεις σχετικά με την προμήθεια των υλικών, τα γενικά χαρακτηριστικά του εντύπου και πώς αυτά θα αξιοποιηθούν στην αγορά.

Τα έντυπα ασφαλείας είναι σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι εκτός από μοναδικά και αναγνωρίσιμα. Το αναγνωρίσιμο στοιχείο (σήμα εταιρίας, σταθερή γεωμετρία, συγκεκριμένες ιδιότητες) λειτουργεί ως ένδειξη προέλευσης ή εκδότη, ενώ τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά (εκτύπωση intaglio, ταινία ασφαλείας, κρυπτογράφηση, κ.α.) ως απόδειξη. Παρ’ όλ’ αυτά, τα αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά περιλαμβάνονται στα στοιχεία ασφαλείας διότι σε κάποιες περιπτώσεις εντύπων ασφαλείας (χαρτονομίσματα, άδεια οδήγησης, πιστωτικές κάρτες, συσκευασία φαρμάκων) παίζουν σπουδαίο ρόλο.

ΟΙ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΩΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Ως «διαστάσεις ασφαλείας» εννοούνται προκαθορισμένες διαστάσεις του εντύπου (πλάτος, μήκος, πάχος, γεωμετρία) που έχουν σκοπό να είναι αναγνωρίσιμες και να ταυτίζουν το έντυπο με το περιεχόμενο (αν πρόκειται για συσκευασία το προϊόν, για χαρτονόμισμα την αξία κ.ο.κ.). Έτσι, μπορεί ένα έντυπο να χρησιμοποιεί ως μερική απόδειξη γνησιότητας την αναγνωρισιμότητα των γεωμετρικών του χαρακτηριστικών και της εικόνας του, ως στοιχεία ασφαλείας, που εδραιώνονται για αυτό.

ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΩΣ ΣΤΟΙΧΕΙO ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Όπως οι διαστάσεις, επιλέγονται και τα υλικά σύμφωνα με αυτόν τον σκοπό. Ο τύπος των υλικών, με συγκεκριμένη υφή, βάρος (για το υπόστρωμα) και ιδιότητες (μηχανικές, χημικές, κ.α.) σε αυτήν την περίπτωση χρησιμοποιούνται ως αναγνωριστικά στοιχεία.

ΕΙΔΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Τα ειδικά υλικά, είναι υλικά εκτύπωσης (υποστρώματα, μελάνια,

κ.α.) τα οποία: α) είναι ειδικής σύστασης υλικά, δηλαδή έχουν ιδιότητες που

χρησιμοποιούνται ως στοιχεία ασφαλείας. β) έχουν ενσωματωμένα χαρακτηριστικά ασφαλείας ή ειδικής

σύστασης υλικά. Κάποια από αυτά είναι, για παράδειγμα, το χαρτί με ίνες που

φαίνονται όταν βρίσκονται υπό υπεριώδη (UV) φωτισμό, ή το μελάνι που φαίνεται μόνο υπό τις ίδιες συνθήκες (βλ. κεφ. 4.2.). ΑΚΡΙΒΕΙΑ

Στο στάδιο του σχεδιασμού αλλά και της παραγωγής, πολύ βασικό για τα έντυπα ασφαλείας είναι η ακρίβεια. Τα υλικά, οι τεχνικές και ο τρόπος με τον οποίο αυτά θα εφαρμοστούν πρέπει να συνάδουν με την κατά τα προβλεπόμενα παραγωγή, χωρίς παρεκκλίσεις και αστοχίες (π.χ. τυχόν σήμανση πρέπει να έχει ακριβή και συγκεκριμένη θέση στο έντυπο). Η ποιότητα πρέπει να είναι σταθερή, άρα τα υλικά και το περιβάλλον εργασίας να έχουν σταθερές ιδιότητες μη μεταβλητές σε εξωγενείς παράγοντες, και τα μηχανήματα σταθερή απόδοση. Η ποιότητα κατασκευής των εγκαταστάσεων, η συντήρηση των μηχανημάτων, η εξειδίκευση του προσωπικού, η αξιοπιστία του προμηθευτή και πολλά άλλα, αποτελούν τέτοιους παράγοντες.

4.1. Αρμαθιές χαρτονομισμάτων. Πηγή: Akous. Media

4.1.2. ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Στο σχεδιαστικό κομμάτι της παραγωγής των εντύπων ασφαλείας και την προεκτύπωση, κυριαρχούν ειδικές τεχνικές πλέον των συμβατικών, που απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις και εξοπλισμό, είτε software είτε hardware. Ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω: ΔΑΠΕΔΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Τα δάπεδα ασφαλείας είναι το φόντο ενός εντύπου, το οποίο φόντο από μόνο του κάνει το έντυπο να είναι ασφαλείας, είτε έχει άλλα χαρακτηριστικά πάνω στο φόντο είτε όχι. Για παράδειγμα, σε έγγραφα με

μεταβλητά δεδομένα (π.χ. διαβατήρια, μπλοκ επιταγών) το κενό έντυπο έχει τέτοιου είδους δάπεδο, και τα στοιχεία που θα προστεθούν ύστερα (π.χ. πληροφορίες κατόχου) θεωρούνται γνήσια καθώς βρίσκονται πάνω σε τέτοιο φόντο. Το δάπεδο ασφαλείας χρησιμοποιείται εξίσου και σε έντυπα με σταθερά δεδομένα, όπως τα χαρτονομίσματα. ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Τα γραφιστικά στοιχεία ασφαλέιας είναι τα σχέδια που εκτός από διακόσμηση προσδίδουν και ασφάλεια στο έντυπο.

Τα ειδικά γραφικά Guilloches (γραμμοκοσμήματα) είναι από τα πιο διαδεδομένα γραφιστικά χαρακτηριστικά. Είναι ο σχεδιασμός πολύ λεπτών και φίνων διακοσμητικών ελλειπτικών συμμετρικών γραμμών οι οποίες σχηματίζουν γεωμετρικά σχήματα. Ξεκίνησαν να κατασκευάζονται με μηχανικές μεθόδους. Ήταν μία μέθοδος εγχάραξης με συσκευή που αποτελούνταν από κυλινδρικούς δίσκους σε σχέσεις ρυθμισμένες μεταξύ τους ως προς το επιθυμητό αποτέλεσμα, οι οποίοι με την κίνησή τους μετακινούσαν ένα κοπίδι εφαπτόμενο στην επιφάνεια μεταλλικού αντικειμένου. Η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται στη χαρακτική και μεταβιβάστηκε στην τεχνολογία των γραφικών τεχνών η οποία έχει τις ρίζες της στην πρώτη [3].

Τα γραφικά guilloches που είναι χαραγμένα μηχανικά είναι σχεδόν αδύνατο να αναπαραχθούν με ακριβώς την ίδια γεωμετρία, ενώ αυτά που αντιγράφονται από ήδη κατασκευασμένο έντυπο απεικονίζονται με μειωμένη πιστότητα. Η δημιουργία guilloches υποστηρίζεται από ειδικό λογισμικό, όπως οποιοδήποτε πλέον γραφιστικό στοιχείο ασφαλείας (π.χ. τα λευκά gilloches, δηλ. αρνητικά γραμμοκοσμήματα κατά τα οποία απουσιάζει η εκτύπωση, το γεωμετρικό ράστερ, κ.α. [4])

4.2. 4.3.

4.4. 4.5. 4.2. Μηχανή κατασκευής Γραμμοκοσμημάτων (An Ornamental Turning Lathe. An illustration from Recueil de Planches de l'Encyclopedie by Panckoucke, Paris, Liege.) Πηγή: Aaron Macks 4.3. Μηχανή κατασκευής Γραμμοκοσμημάτων (Rose engine ornamental engraving machine). Πηγή: Engraving Glossary 4.4. Χάραξη σχεδίου Guilloche. Πηγή: You Tube (Video by Stuart King) 4.5. Δάπεδο ασφαλείας, Γραμμοκοσμήματα (Guilloches). Πηγή: Επιγραμμικό Δημόσιο Μητρώο Γνήσιων Εγγράφων Ταυτότητας και Ταξιδιωτικών Εγγράφων

4.6.α. 4.6.β 4.6.γ

4.7. 4.6. Γεωμετρικό ράστερ Πηγή: Banknote Corporation of America. Security Features. 4.7. Λεπτομέρεια από το γράμμα «Ω» του χαρτονομίσματος των 10 ευρώ. Πηγή: Shelf3d

ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΗΜΕΝΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Στα στοιχεία ασφαλείας του εντύπου περιλαμβάνονται

κρυπτογραφημένες ενδείξεις, δηλ. στοιχεία αναγνωρίσιμα ή διακριτά, υπό ορισμένες συνθήκες ή από εξειδικευμένο ελεγκτή. Παραδείγματα αυτών είναι οι μικροσκοπικές εκτυπώσεις διάσπαρτες στο δάπεδο (μινι-, μικρο-, και νανοεκτύπωση), το ατέρμον κείμενο (μικροσκοπικό κείμενο που φαίνεται σαν συνεχή γραμμή), η λανθάνουσα εικόνα, οι αόρατες (με το μάτι) πληροφορίες κατόχου εντύπου ενσωματωμένες στη φωτογραφία, πληροφορίες που διακρίνονται κατά την αντιγραφή, κ.α. ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ

Υπάρχουν βέβαια και οι κωδικοποιημένες ενδείξεις, όπως οι κωδικοί barcodes (μονοδιάστατοι και δισδιάστατοι) και οι Q.R. (quick response) codes, που είναι και αυτοί ένα χαρακτηριστικό που προσδίδουν στο έντυπο επιπλέον πληροφορίες, όπως λόγου χάριν η προέλευση, που κάποιες φορές είναι σχετικές με την γνησιότητα του αντικειμένου. Χρειάζεται ειδικό λογισμικό και μηχανήματα για την εκτύπωση και την ανάγνωσή τους. Τέτοιοι κωδικοί παρέχουν πληροφορίες για το προϊόν, που πρέπει να προστατεύονται.

4.8. Πληροφορίες κατόχου στη φωτογραφία. Πηγή: Graphic Security Systems Corporation

4.9. 4.10. 4.9. Ατέρμον κείμενο, μινιεκτύπωση (τα μπλε γράμματα) και μικροεκτύπωση (τα μικρότερα μωβ γράμματα). Πηγή: Επιγραμμικό Δημόσιο Μητρώο Γνήσιων Εγγράφων Ταυτότητας και Ταξιδιωτικών Εγγράφων 4.10. Κωδικοποίηση Q.R. Πηγή: GOQR.ME

4.1.3. ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ Διάφορες τεχνικές που λαμβάνουν χώρα στο στάδιο της εκτύπωσης

και χρησιμοποιούνται ως στοιχείο ασφαλείας: ΜΙΝΙΕΚΤΥΠΩΣΗ /ΜΙΚΡΟΕΚΤΥΠΩΣΗ /ΝΑΝΟΕΚΤΥΠΩΣΗ

Είναι η εκτύπωση πολύ μικρής διάστασης γραμμάτων ή αριθμών. Τέτοια στοιχεία μπορεί να κρύβονται κάπου στο φόντο του εντύπου ή να δημιουργούν γραμμές και σχήματα που δεν διαβάζονται εύκολα. Χρησιμοποιείται ως στοιχείο ασφαλείας, καθώς για να τυπωθούν με ακρίβεια και να είναι αναγνώσιμα τα στοιχεία απαιτείται ειδικός εξοπλισμός, και στην περίπτωση αναπαραγωγής τα συμβατικά

ανήματα δεν μπορούν να αποδώσουν το αποτέλεσμα. Η μινιεκτύπωση διακρίνεται με το μάτι, αλλά διαβάζεται με δυσκολία, χρειάζεται μεγεθυντικός φακός για ευκρινή έλεγχο. Η μικροεκτύπωση για να διαβαστεί απαιτεί οπωσδήποτε χρήση επαγγελματικού μεγεθυντικού φακού, και τέλος, για να διαβαστεί η νανοεκτύπωση (100.000 dots per inch) απαιτείται μικροσκόπιο. ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΙΡΙΔΑΣ

Η εκτύπωση ίριδας είναι κι αυτός ένας τρόπος διασφάλισης γνησιότητας και χρησιμοποιείται συχνά στα δάπεδα ασφαλείας. Είναι ο

ράνιου τες

ε απόχρωσης προς την επόμενη. Αυτή η δύσκολο να αναπαραχθεί και εάν το

τόσο ώστε να είναι

μηχ

χρωματισμός του φόντου στα χρώματα της ίριδας, δηλαδή του ουτόξου. Περιλαμβάνει πολλές εναλλαγές χρωμάτων με ανεπαίσθηδιαφορές στην διαβάθμιση της κάθ«ντεγκραντέ» εκτύπωση είναι και αυτήέντυπο αντιγραφεί η ποιότητα θα υποβαθμιστείδιακριτή.

4.11. Δάπεδο ασφαλ ίας, Εκτύπωση ίριδα Πηγή: Επιγραμμικό Δημόσιο Μητρώο Γνήσιων Εγγράφων Ταυτότητας και Ταξιδιωτικών Εγγράφων ΟΠΤΙΚΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Στοιχεία που ανήκουν στ

ε ς

ην κατηγορία O.V.D., όπου O.V.D. είναι η Διάταξη». Τα στοιχεία αυτά, έχουν ιδιότητες που ε του που

«Οπτικά Μεταβλητήαλλάζουν ανάλογα μ τη μεταβολή φωτός προσπίπτει σε αυτά. Το περισσότερο διαδεδομένο στοιχείο είναι το ολογράφημα (hologram), μία ιριδίζουσα εικόνα που μοιάζει να μετακινείται, να αλλάζει αποχρώσεις ή

σχέδιο. Κατασκευάζεται με φωτογραφική μέθοδο και χρήση ακτινών laser [5]. Άλλα παρεμφερή στοιχε α είναι τα: κινεγράφημα (kinegram), ταυτογράφημα (identigram), exelgram, movigram, pixelgram, stereogram, dotmatrix hologram. ΑΝΑΓΛΥΦ

ί

Α ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ στην εκτύπωση Τα ανάγλυφα χαρακτηριστικά στο στάδιο της εκτύπωσης

δημιουργούνται είτε από το πάχος της μελάνης που τυπώνεται, είτε από ειδική εκτύπωση που ονομάζεται intaglio. Η εκτύπωση Intaglio είναι η τεχνική εκτύπωσης της χαλκογραφίας, καλλιτεχνική εκτύπωση που ως επέκταση χρησιμοποιείται στα έντυπα ασφαλείας. Για να εναποτεθεί η μελάνη από τις χαραγμένες περιοχές της πλάκας στο υπόστρωμα απαιτείται υψηλή πίεση. Έτσι, έχει την ιδιότητα να αφήνει ανάγλυφη εσοχή στο σημείο επαφής του υποστρώματος με την πλάκα εκτύπωσης. Αυτό το ανάγλυφο χαρακτηριστικό προσδίδει το ιδιαίτερο της εκτύπωσης και είναι πολύ διαδεδομένο στα χαρτονομίσματα. Επίσης ανάλογα με το βάθος της εγχάραξης της πλάκας, το μελάνι που θα τυπωθεί έντυπο

ς

εται και με άλλους τρόπους, όπως η επιλογή μελάνης με μικρό τά την εκτύπωσή της.

στομπορεί να είναι αρκετά παχύ με αποτέλεσμα να δημιουργεί ανάγλυφηαίσθηση στην αφή. Βέβαια, το πάχος την εναποτεθείσας μελάνηπιτυγχάνειξώδες ή με ιδιαίτερες ιδιότητες με OVERPRINT-ΕΠΙΤΥΠΩΣΗ

Επιτύπωση είναι η εκτύπωση πάνω σε ήδη τυπωμένο ή διαμορφωμένο έντυπο (κατά περίπτωση και υλικό), με σκοπό να του προσδώσει επιπλέον χαρακτηριστικά [6], κατά περίπτωση χαρακτηριστικά ασφαλείας.

4.12. 4.13.

4.14. 4.15. 4.12. Ολογράφημα στο χαρτονόμισμα των 100 ευρώ. Πηγή: Shutterstock. 4.13. Επιτύπωση μεμβράνης σε διαβατήριο Πηγή: Επιγραμμικό Δημόσιο Μητρώο Γνήσιων Εγγράφων Ταυτότητας και Ταξιδιωτικών Εγγράφων 4.14. Λεπτομέρεια από χαρτονόμισμα. Πηγή: Now24. 4.15. Οπτικό αποτέλεσμα εκτύπωσης Intaglio (Α: γνήσιο, Β: πλαστό). Πηγή: Spie.org 4.1.4. ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΩΝ ΠΕΡΑΤΩΣΕΩΝ

Στο στάδιο των περατώσεων εφαρμόζονται ποικίλες τεχνικές για τ σήμανση του εντύπου.

ΧΑΡΑΞΗ

Η χάραξη του εντύπου, είναι μηχανική ή χημική. Στην πρώτη περίπτωση μία αιχμηρή ακίδα κινείται στην επιφάνεια του υλικού είτε σταθερή (engraving) είτε περιστρεφόμενη (drilling). Στην δεύτερη περίπτωση απελευθερώνεται δέσμη φωτός ειδικού φάσματος (ακτίνες laser) που “καίνε” με ακρίβεια το υπόστρωμα. Σε κάθε περίπτωση η χάραξη γίνεται συνήθως σε υποστρώματα που αντέχουν τη διαδικασία και το

υποστεί το

ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ύ διαδεδομένες τεχνικές στα

ιας . ούνται μικρές τρύπες με

τρόπομένο έναν και μοναδικό αριθμό. Το αποτέλεσμα

επιτυγχάνεται καθώς τα φύλλα του υποστρώματος περνούν με τη σειρά εκτυπωτικό μηχανισμό ο οποίος σε κάθε πέρασμα αλλάζει ένα

τμήμα

η

αποτ ι στις έλεσμα θα διαρκέσε καταπονήσεις και φθορές που θαέντυπο. ΔΙΑΤΡΗΣΗ

Η διάτρηση και η αρίθμηση είναι πολέντυπα ασφαλείας. Εμφανίζονται συχνά σε καθημερινά έντυπα μχρήσεως λόγω του χαμηλού κόστους παραγωγής

Με τη διάτρηση, στο έντυπο δημιουργ που να σχηματίζουν γράμματα και αριθμούς. Στην αρίθμηση, το

κάθε έντυπο έχει τυπω

από έναν της μήτρας των αριθμών. Με την ψηφιακή τεχνολογία, η διαδικασία

μπορεί να λάβει χώρα απ’ ευθείας στο στάδιο της εκτύπωσης, με εκτυπωτικές μηχανές μεταβλητών δεδομένων.

Παραδείγματα τέτοιων εντύπων είναι τα μπλοκ αποδείξεων, τα διαβατήρια, τα εισιτήρια θεάτρου, συναυλιών, μέσων μαζικής μεταφοράς, κ.α.

ΑΝΑΓΛΥΦΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ στην περάτωση ατώσεων η δημιουργία ανάγλυφου σημείου

επιτυγι

α embossing όπου με θερμό

Στο στάδιο των περχάνεται με τη διαδικασία της αναγλυφοτυπίας και θερμοτυπίας

(όπως περιγράφοντα στο κεφ. 3), με χάραξη του υποστρώματος ή με θερμική επεξεργασία (δηλ. ψηφιακό μηχάνημ

τητα και υψηλή πίεση δημιουργείται το επιθυμητό αποτέλεσμα, όπως π.χ. κάρτες τύπου πιστωτικής).

4.16. 4.17.

4.18.α

4.18.β 4.16. Θερμοτυπία, 4.17. Αρίθμηση, 4.18. Διάτρηση α) με βελόνες, β) με laser Πηγή: Επιγραμμικό Δημόσιο Μητρώο Γνήσιων Εγγράφων Ταυτότητας και Ταξιδιωτικών

φων

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ Ως τεχνικές ενσωμάτωσης, εννοείται το σύνολο των κανόνων που

ακολουθούνται για την ενσωμάτωση υλικού σε έντυπο ασφαλείας. Μεγάλης σημασίας είναι, όχι μόνο τα επιπλέον στοιχεία που

περιλαμβάνονται στο τελικό προϊόν, αλλά και ο τρόπος ενσωμάτωσής τους. Για ορισμένα έντυπα ισχύουν συγκεκριμένοι κανόνες για το πώς πρέπει να γίνει αυτή η διαδικασία, τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν και οι προδιαγραφές τους, σύμφωνα με τις οδηγίες που θέτει ο εκδότης, διαφορετικά το έντυπο δεν μπορεί να γίνει δεκτό ως γνήσιο.

Για παράδειγμα αν το επιπλέον στοιχείο είναι φωτογραφία, πρέπει κατά περίπτωση να είναι τυπωμένη, επικολλημένη με μεταλλικούς

Εγγρά

δακτύλιους, συρραπτικό, κολλητική ουσία, κ.τ.λ. Το ίδιο ισχύει και για τα κυκλώματα (τσιπ) των καρτών τύπου πιστωτικής [7].

4.2. ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ [2][8] 4.2.1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΛΙΚΩΝ Τα υλικά μεταφέρονται, αποθηκεύονται και χρησιμοποιούνται στην

συχνά υπό την επίβλεψη προσωπικού του εντολοδότη. ουν περιπτώσεις όπου τα κλειδιά της αποθήκης που υλάσσονται τα

ληλο και ι

την επεξεργασία ώστε να αποφευχθεί παρακράτηση υλικού. την περίπτωση που το μηχάνημα εκτύπωσης ή περάτωσης συγκρατήσει

διακόπτεται, το μέρος αυτό αφαιρείται, και η διαδικ

ύουν ή κατασ ι

υν υλικά που

πριν τ

ΡΩΜΑ

ην διαδικασία παραγωγής του ποστρώματος, και από συμβατικό υλικό γίνεται ειδικό υλικό (χαρτί

- τ κ

π

παραγωγήπάρχ φΥ

υλικά ή τα έντυπα, να είναι «χρεωμένα» στον επιβλέποντα υπάλόχι του ιδιοκτήτη της αποθήκης. Επίσης τα υλικά μετρώνται ή ζυγίζονταπριν και μετάΣμέρος υλικού, η διαδικασία

ασία συνεχίζεται. Το κομμάτι αυτό του υλικού δεν απορρίπτεται αλλά συγκεντρώνεται με τα υπόλοιπα υλικά που περισσε

τράφηκαν (η φύρα) και μετρώντα κατά τεμάχιο ή βάρος. Το σύνολο του υλικού μετά την επεξεργασία πρέπει να είναι σχεδόν ίδιο με το σύνολο πριν, σύμφωνα με την απόκλιση που ορίζει ο εκδότης του εντύπου. Μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις η φύρα στο τέλος καταστρέφεται. Ανάλογα με τη σημαντικότητα του εντύπου, αυτές οι διαδικασίες ελέγχου μπορεί να είναι από ελάχιστα έως πολύ αυστηρές. Υπάρχο

ην επεξεργασία τους δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον του συμφέροντος του εκδότη, οπότε και δεν δίνεται τέτοια σημασία, και άλλα υλικά τα οποία είτε πριν, είτε μετά το πέρασμά τους από τις γραφικές τέχνες να γίνουν ζημιογόνα σε λάθος χέρια.

4.2.2. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΥΠΟΣΤ Υλικά τα οποία παίρνουν μέρος στυασφαλείας)

Μεταλλική ταινία (ή νήμα) ενσωματωμένη πλήρως ή μερικώς εντός του σώματος ου υλικού ατά την κατασκευή του.

- Ίνες, δισκία και σωματίδια που προστίθενται στον χαρτοπολτό. Αυτά είναι άλλοτε έγχρωμα, άλλοτε φθορίζοντα, ιριδίζοντα κ.α.

- Συνθετικές ίνες (με σκοπό να προσδώσουν επιπλέον χαρακτηριστικά αντοχής στο υπόστρωμα), ίνες μεταξιού, ίνες βαμβακιού.

- Κατασκευή υδατογραφήματος [9] όπου: ΥΔΑΤΟΓΡΑΦΗΜΑ (μονοτονικό, διτονικό, πολυτονικό) είναι «Η εικόνα – σχέδιο που διακρίνεται στο φόντο λευκού χαρτιού. Σχηματίζει λευκές – σκούρες εριοχές από τη διαφορά πυκνότητας ίνας, ή άλλης ειδικής

εφαρμογής» [10].

4.19. Κύλινδρος Υδατογράφησης. Πηγή: Pulp and Paper Technology. 4.2 τυπ νχα κ

- -

φωτισμού) - οπτικά μεταβλητή μελάνη (O.V.I.) (αλλάζει χρώμα ανάλογα με τη

μεταβολή του προσπίπτοντος φωτός) - θερμοχρωματική μελάνη (εμφανίζεται, σβήνει ή αλλάζει απόχρωση,

μόνιμα ή παροδικά, κατά την τριβή ή την επαφή με θερμότερο ή ψυχρότερο σώμα)

- αγώγιμη – ημιαγώγιμη μελάνη - μαγνητική μελάνη - διεισδυτική μελάνη

μικού υλικού) - μεταλλική μελάνη (εμπεριέχει μέταλλο όπως αλουμίνιο, μπρούτζος,

-

παραπάνω κατηγορίες ανήκει η λεγόμενη αόρατη ατη ή δυσδιάκριτη σε «κανονικές» συνθήκες

(εξ ό τις ιδιότητες της μελάνης) και εμφανίζεται υπό ση,

μοποιούνται για τον έλεγχο εγγράφων

ομ το φάσμα (το ορατό, με φίλτρο φάσματος, το υπεριώδες, το υπέρυθρο, φωτισμός από ακτίνα laser).

.3. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΥΠΩΣΗ Υλικά, ως επί το πλείστον μελάνες και βερνίκια, τα οποία

ώ ονται ή «λαμινάρονται» στο υπόστρωμα ώστε να προσδώσουν ρα τηριστικά ασφαλείας στο παραγόμενο έντυπο. - ιριδίζουσα μελάνη

α- φωσφορίζουσ μελάνη - φθορίζουσα μελάνη (ορατή υπό συνθήκες υπεριώδους - U.V. -

φωτισμού) φωτοχρωμική μελάνη (αλλάζει παροδικά υπό U.V. ακτινοβολία) υπέρυθρη μελάνη (ή anti-stokes) (μελάνη ορατή υπό συνθήκες υπέρυθρου - I.R. -

- ευδιάλυτη μελάνη (παραμορφώνεται με την επαφή χη

κ.α.) μεταμερής μελάνη (μελάνη σε ζεύγη φαινομενικά ίδιας απόχρωσης η οποία διαφοροποιείται μέσω φίλτρου)

Σε κάποιες από τις

μελάνη, η οποία είναι αόρφωτισμού (εμπρόσθιος φωτισμός λευκού φωτός) ή θερμοκρασίας αρτάται απ

ορισμένες συνθήκες (π.χ. κατά την φωτοαναπαρωγή, κατά τη σάρωμε ελεγκτικό εξοπλισμό, σε ψυχρότερο/ θερμότερο περιβάλλον).

Συνθήκες φωτισμού που χρησιείναι σύμφωνα με τη θέση (ο εμπρόσθιος, ο εκ των όπισθεν, ο

οαξονικός, ο λοξός) και σύμφωνα με

. 4.20 4.21.

4.22. 4.23. 4.24.

0. Ο ομοαξονικός φωτισμός 1. έγχρωμα δισκία και ίνες ενσωματωμένα στο χαρτί 2. Window security thread

4.24.24.24.23. Διεθνές σύμβολο Ηλεκτρονικού Διαβατηρίου 4.24. «τσιπάκι» Πηγή: Επιγραμμικό Δημόσιο Μητρώο Γνήσιων Εγγράφων Ταυτότητας και Ταξιδιωτικών Εγγράφων 4.2.4. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΑΤΩΣΗ

Υλικά των εντύπων ασφαλείας που εφαρμόζονται μετά την εκτυπωτική διαδικασία.

- Ταινίες απόκρυψης στοιχείων Νήμα ή ταινία ασφαλείας (security thread) (μεταλλική, μαγνητική, φθορίζουσα κ.α.) επικολλημένη επί της εκτυπωμένης επιφάνειας

- Ολογράμματα σε ταινία ή αυτοκόλλητο - Foils (μεμβράνες με θερμομεταφερόμενα στοιχεία ασφαλείας) - Υλικά πλαστικοποίησης (μεμβράνες και βερνίκια) με ιδιότητες όπως

ο φθορισμός, ανάγλυφη επιφάνεια, οπτικά μεταβλητές τυπωμένες παραστάσεις, κ.α. κλωστή βιβλιοδε ιδιότητες ιριδισμού, φθορισμού, κ.α. τσιπ (εξωτερικά του ή εσωτερικά τη βιβλιοδεσία

λωμα (π.χ. κεραία R.F.ID.) e) (μεμβράνη – φίλτρο που

)

-

- σίας με- υποστρώματος κατά ) - αυτοκόλλητο με κύκ- σελίδα αποκωδικοποίησης (decoder pag

λειτουργεί ως on-site ελεγκτικός μηχανισμός

4.2 Α 4.3.

[11] το προκύπτει συμπερασματικά από τα κεφ. 4.1

5. ριστερά: foils, Δεξιά: security thread. Πηγή: Giesecke & Devrient.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Με βάση την κατάταξη της «παραγωγής της έντυπης επικοινωνίας» υ Δρ. Νομικού Σπ. (2006),

και 4.2 ο παρακάτω πίνακας:

ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ (ΥΛΙΚΑ, ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ, ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ)

Εξειδικευμένα μηχανήματα και λειτουργικά προγράμματα

παραγωγής εντύπων ασφαλείας

α) κατασκευή ειδικού υλικού β) ενσωμάτωση ειδικού υλικού σε

συμβατό

ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Αποφάσεις σχετικές με τα χαρακτηριστικά του εντύπου, τα Προμήθεια και διαχείριση υλικών

(ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ, ΕΚΔΟΣΗ) υλικά και την παραγωγή ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Ειδικού τύπου σχεδιασμός του

ΚΑΙ ΠΡΟΕΚΤΥΠΩΣΗ

εντύπου (κωδικοποίηση, γραφικά ασφαλείας, κ.α.)

Χρήση εξειδικευμένου λογισμικού

ΕΚΤΥΠΩΣΗ

Τεχνικές που προσδίδουν χαρακτηριστικά ασφαλείας στο

Υλικπο

έντυπο (ινταγλιο, ίριδα, ολόγραμμα,

ά (μελάνια, υποστρώματα, κ.α.) υ προσδίδουν χαρακτηριστικά

ασφαλείας κατά την εφαρμογή στην RFID, κ.α.) εκτύπωση

ΔΕΥΤΕ

ΡΠΑ

ΠΕΡΑΤΩΣΗ

Επιπλέον επεξεργασία του εντύπου πέραν της εκτύπωσης (σήμανση,

embossing, , ενσω

Υλικά (αυτοκόλλητα, ταινίες, κεραίες, κ.α.) που προσδίδουν

ΟΓΕ

ΝΓΩ

ΓΗ ΗΣ

ΡΑ

μάτωση υλικών, RFID, κ.α.)

χαρακτηριστικά ασφαλείας κατά την εφαρμογή στην περάτωση

4.4.

ιασμό ση soft άμμα οποίησης, κρυπτογράφησης κ.α.

ωσ τ χ ίνα συμβατικά μηχανήματα των

κ Περ εξξ εργασίες ωση/ νανοεκτύπωση, κατασκευή

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Στον σχεδware (προγρ

και την προεκτύπωτα σχεδιασμού, κωδικ

, ο εξοπλισμός αφορά

) Στην εκτύπ

σιμ εη και περάτωση, α μηχανήματα που

ρηγραφιγια ε

οποιούνται ών τεχνών. ειδικευμένες

ι ως επί το πλείστον ιπτώσεις που αποτελούν

(μικροεκτύπαίρεση είναι μηχανήματα

ολογραμμάτων, εκτύπωσ ραφήμηχανή πω ωεκτύπωση καρτών τύπ

4.5. Ε ΓΕΣ ΙΑ

, με βάση τη λίστα αξιών – χαρακτηριστικών που προστατεύονται από την εκτύπωση ασφαλείας, του

χετικ το

ανότητας, διπλώματα) - ην ιδιοκτησία (π.χ. σήμανση ζώων, άδεια κυκλοφορίας οχήματος)

) ν, κ.α.: π.χ. κάρτα

πρόσβασης)

ιτουργία τους να προκύπτει από την υπόστασή τους, δηλαδή η «ασφάλεια» να διαφυλάσσεται από το ίδιο το έντυπο. Σε οποιαδήποτε

σία των ανωτέρω αξιών έγκειται σε «σύστημα τήματος

αφέρονται οι κάρτες

Αν η ασφάλεια ς ή

κάρτα είναι το έντυπο έχει έντυπο

εκτύπωση είναι έντυπο

τότε η

και ρμός είναι τυπωμένο κύκλωμα.

η χημικού υδατογσης μεταβλητών δεδομένου πιστωτικής)

ματος [12], κ.α.) και τα ν (μεταβλητών κωδικών, ματα εκτύ

ΦΑΡΜΟ ΕΝΤΥΠΩΝ ΑΣΦΑΛΕ Σ

Παραδείγματα εντύπων ασφαλείας

κεφ. 1.2.2.

Σ ά με ίδιο το έντυπο: - Την ταυτότητα του εκδότη (π.χ. κρατικά έντυπα, σφραγίδες) - Την ταυτότητα του κατόχου (π.χ. διαβατήριο, δελτίο ταυτότητας)

Σχετικά με την αξία που αντιπροσωπεύει το έντυπο: - Τη γνησιότητα ενός προϊόντος (π.χ. ταινίες γνησιότητας, Q.R. code) - Την εγκυρότητα (π.χ. ταινίες ασφαλείας, βουλοκέρι) - Την ποιότητα (π.χ. ετικέτα αριθμημένης φιάλης, ετικέτες ρούχων) - Την προέλευση (π.χ. barcode, διαβατήριο) - Την χρηματική αξία (π.χ. χαρτονομίσματα, επιταγές) - Τη μοναδικότητα (π.χ. λαχείο, αρίθμηση έργου τέχνης) - Τη γνώση – δεξιότητα (άδειες ικ

Τ- Την απόδειξη πληρωμής (π.χ. γραμματόσημο, εισιτήριο- Την ασφάλεια χώρων (φυσικών, ηλεκτρονικώ

Τα έντυπα ασφαλείας είναι αυτοτελή. Είναι κατασκευασμένα έτσι ώστε η λε

άλλη περίπτωση η προσταασφαλείας». Είναι δυνατό, ένα έντυπο να αποτελεί μέρος συσασφαλείας.

Ως παράδειγμα του διαχωρισμού αυτού, ανπρόσβασης (π.χ. κάρτα που λειτουργεί ως κλειδί: πρόσβαση σε χώρο, ήκάρτα τραπεζική: πρόσβαση σε ηλεκτρονικά δεδομένα).τη κάρτας εστιάζεται μόνο σε κάποιο μη έντυπο υλικό (μαγνητικταινία, ηλεκτρονικό κύκλωμα, κ.τ.λ.) τότε ημέρος ενός συστήματος ασφαλείας. Αν η κάρτα χαρακτηριστικό ασφαλείας (ανάγλυφη εκτύπωση, μεταβλητών στοιχείων, ολογράφημα, κ.τ.λ.) τότε ασφαλείας. Το ίδιο ισχύει για τα αντικλεπτικά συστήματα, όπου εάν μίασυσκευασία έχει προσαρτημένο σύστημα συναγερμούσυσκευασία είναι το έντυπο μέρος ενός συστήματος ασφαλείας, εκτός

εάν ο συναγε

4.6.

εντ

αεξαπάτηση

ασα

συ

γεωγνη

ργαλεία/ μηχανήματα ελέγχου είναι: συσκευή αποκωδικοποίησης,

β) Την παρεμπόδιση της διακίνησης πλαστών εντύπων – αντικε

έλεγχος είναι: Επιτόπιος

μέσω: εμφανών και μη, γνωστών χαρακτηριστικών ασφαλ

, εργαλεία, μηχανήματα

οιων εντύπων είναι: χαρτονομίσματα, διαβατήρια, κάρτε

α μη εμφανή γνωστά χαρακτηριστικά τους μπορεί να είναι: σήμα εκπομ κ ά ιε ση

ίνα φωτός στο έντυπο, συσκε

η μ ε

ος είναι: Εργαστηριακός ικευμένο ελεγκτή

ών ασφαλείας του εντύπου

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

Η τεχνολογία και το σύστημα που ελέγχει τη γνησιότητα των ύπων ασφαλείας έχει σκοπό:

α) Την προστασί του αποδέκτη του εντύπου από παραπλάνηση ή

(πρόληψη). Ο έλεγχος είναι: Επιτόπιος Ο έλεγχος γίνεται από: τον αποδέκτη Ο έλεγχος γίνεται μέσω: εμφανών γνωστών χαρακτηριστικών

φαλείας του εντύπου Ο έλεγχος γίνεται με: το μάτι, την αφή, εργ λεία, μηχανήματα Παραδείγματα τέτοιων εντύπων είναι: ετικέτες προϊόντων,

σκευασίες φαρμάκων, χαρτονομίσματα, κ.α. Τα εμφανή γνωστά χαρακτηριστικά τους μπορεί να είναι: πιστότητα

μετρίας – απόχρωσης του εντύπου, λογότυπο εταιρίας, ταινίες σιότητας, ανάγλυφη επιφάνεια, Q.R. codes, κ.α.

Εsoftware αποκωδικοποίησης

ιμένων ή της πρόσβασης μη εξουσιοδοτημένων κατόχων εντύπου (καταστολή).

ΟΟ έλεγχος γίνεται από: εξουσιοδοτημένο ελεγκτή ή επαγγελματία Ο έλεγχος γίνεταιείας του εντύπου Ο έλεγχος γίνεται με: το μάτι, την αφή Παραδείγματα τέτς πρόσβασης σε δεδομένα/ κτίρια, κ.α. Τπής, αρίθμηση, ρυπτογρ φηση, μιν κτύπω , εκτύπωση ορατή με

εξοπλισμό, κ.α. Εργαλεία/ μηχανήματα ελέγχου είναι: φακός που εκπέμπει φως σε

συγκεκριμένο μήκος κύματος, μεγεθυντικός φακός, οπτικός φακός - μεμβράνη που διαχειρίζεται την προσπίπτουσα ακτ

υή αποκωδικοποίησης, αναγνώριση/ καταστροφή σήματος εκπομπής, κ.α.

γ) Τ ν απόδειξη γνησιότητας ή η εντύπου – γγράφου με σκοπό την

δίωξη του εκδότη – δημιουργού (πρόληψη και καταστολή). Ο έλεγχΟ έλεγχος γίνεται από: ΕξειδΟ έλεγχος γίνεται μέσω: γνωστών και άγνωστων χαρακτηριστικ

Ο έλεγχος γίνεται με: εργαλεία, μηχανήματα Παραδείγματα τέτοιων εντύπων είναι: κρατικά και νομικά έντυπα

(χαρτονομίσματα, διαβατήρια, άδειες άσκησης επαγγέλματος, κ.α.), κάρτες πρόσβ

ς μπορεί να είναι: σήμα εκπομπής

μηχανήματα ελέγχου μπορεί να είναι: φακοί εκπομπής ή δια

ασης, ετικέτες προϊόντων, κ.α. Τα μη γνωστά χαρακτηριστικά του

, κρυπτογράφηση, νανοεκτύπωση, εκτύπωση ορατή με εξοπλισμό, εκτύπωση – περάτωση με εξειδικευμένα υλικά κ.α.

Εργαλεία/χείρισης φωτός, συσκευές και software αποκωδικοποίησης,

αποκρυπτογράφησης, αναγνώρισης σήματος εκπομπής, συσκευές ανάλυσης χημικής σύστασης, κ.α.

4.26. 4.27.

4.29. .4.28 4.26. Οπισθοσκόπιο, 4.27. Έλεγχος αφής Πηγή: Επιγραμμικό Δημόσιο Μητρώο Γνήσιων Εγγράφων Ταυτότητας και Ταξιδιωτικών Εγγράφων 4.28. Ανιχνευτής – καταμετρητής χαρτονομισμάτων. Πηγή: Πλαίσιο 4.29. Ελεγκτική συσκευή taggants. Πηγή: InkSure Technologies.

5. Νέες Τεχνολογίες

5.1. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΟ ΕΝΤΥΠΟ

«Το ηλεκτρονικά εμπλουτισμένο έντυπο (Η.Ε.Ε. ή E.E.H.P.M.) είναι ένα νέο είδος εντύπου, όπου στο συμβατικό έντυπο ενσωματώνεται και υποστηρίζεται από ηλεκτρονικές δυνατότητες, με περιεχόμενο σε ψηφιακή μορφή, για ηλεκτρονική επικοινωνία.» [1]

Το Η.Ε.Ε. συμμετέχει πλέον στην καθημερινότητα με ήδη ευρείας χρήσης έντυπα όπως οι κάρτες ηλεκτρονικών δεδομένων, τα ηλεκτρονικά διαβατήρια κ.α. Η ανακάλυψη, ανάπτυξη και διαμόρφωσης της τεχνολογίας των πολυμερών οργανικών υλικών σε αγώγιμα – ημιαγώγιμα

από τους Alan J. Heeger, c Diarmid και Hideki Shirakawa, έδωσε νέα ώθηση σε πολλούς τεχνολογικούς τομείς [2]. Έτσι, η τεχνολογία των γραφικών τεχνών εμπλουτίστηκε με νέα υλικά, τα αγώγιμα και ημιαγώγιμα μελάνια, με τη χρήση των οποίων στάθηκε δυνατή η εκτύπωση των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων, τσιπ, κεραίες, μπαταρίες και άλλων συναφών ηλεκτρονικών στοιχείων.

Ανερχόμενη τεχνολογία με μεγάλο εύρος εφαρμογών είναι το R.F.ID. (Radio Frequency Identification). Η τεχνολογία αυτή, η οποία εμπίπτει στα Η.Ε.Ε., προσφέρει επικοινωνία μεταξύ κατασκευαστή και καταναλωτή, παρακολούθηση διακίνησης προϊόντος, ασφάλεια

οφορίας, [3] κ.α., λειτουργίες που ανέκαθεν εξυπηρετούνταν πό α [4]. Με τη δυνατότητα του ηλεκτρονικού στοιχείου το

τημα ασφαλείας, πλέον μπορεί να

υλικά Alan G. Ma

πληρ αντυπ εκτύπωσης , έέντυπο που συμμετείχε σε σύσλειτουργήσει και ως έντυπο ασφαλείας.

5.1.

5.2.

5.3.

5.1. Νέο Εννοιολογικό Μοντέλο του Ηλεκτρονικά Εμπλουτισμένου Έντυπου. 5.2. Συγκρότηση Εννοιών του Ηλεκτρονικά Εμπλουτισμένου Εντύπου.

5.3. Ενιαίο Σύνολο Έντυπης Και Ηλεκτρονικής Πληροφορίας. Πηγή: Νομικός Σ. (2007)

Τέλος, το σύστημα N.F.C. (Near Field Communications),

χρησιμοποιεί ένα από τα πεδία συχνοτήτων εκπομπής σήματος του R.F.ID., και προάγει την εξ’ αποστάσεως επικοινωνία (contactless) μεταξύ πομπών – δεκτών ηλεκτρονικών δεδομένων, αλλά σε κοντινή απόσταση (<5 εκ.), έτσι ώστε να τεκμηριώνεται ότι ο χρήστης είναι παρών, στο πεδίο. Η πληροφορία αυτή ως παράγοντας ασφάλειας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλές περιπτώσεις ελέγχου πρόσβασης [5].

5.2. ΒΙΟΜΕΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Η βιομετρική τεχνολογία είναι η τεχνολογία η οποία χρησιμοποιεί ως δεδομένο μετρήσιμες πληροφορίες που αντιστοιχούν στην ανατομία ή φυσιολογία ενός ζώντος οργανισμού.

Οι πληροφορίες αυτές μετρώνται από μηχανήματα (αντί να εκτιμώνται από τις ανθρώπινες αισθήσεις), με μαθηματικές, χημικές, κ.α. μεθόδους, και μπορεί να αντιστοιχούν σε δακτυλικά αποτυπώματα, τρόπος κίνηση ιδα οφθαλμού, γεωμετρία προσώπου, μήκος κύματος φωνής, κ.α.

Πολλά έντυπα ασφαλείας είναι «βιομετρικά», δηλαδή, εμπεριέχουν βιομετρικές πληροφορίες, έντυπες (π.χ. φωτογραφία, δακτυλικά αποτυπώματα) ή μη έντυπες (λειτουργούν ως ηλεκτρονική πληροφορία) [6]. 5.3. ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΕΝΤΥΠΩΝ ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ Είναι πλέον εφικτή η εκτύπωση οργανικού υλικού σε πολυμερικά εύκαμπτα υποστρώματα για χρήση ως φωτοβολταϊκά. Η διαδικασία περιγράφεται από τον Δρ. Λασκαράκη Αργύριο, μεταδιδακτορικό ερευνητή στο τμήμα φυσικής του Α.Π.Θ., όπως γίνεται στο εργαστήριο νανοτεχνολογίας του τμήματος:

«... Καθώς περνάει το ρολό [πολυμερικού υποστρώματος]μέσα από το διάλυμα του οργανικού υλικού [με συγκεκριμένες οπτικές και ηλεκτρικές ιδιότητες], τυπώνεται πάνω, σύμφωνα με κάποιο σχέδιο, ένα από τα στρώματα του οργανικού φωτοβολταικού που μπορεί να είναι ηλεκτρόδιο, ή μπορεί να είναι ενεργό στρώμα, ή μπορεί να είναι τα υλικά φραγμού που προστατεύουν το οργανικό φωτοβολταικό από τα ατμοσφαιρικά αέρια. […] Μετά αυτό περνάει μέσα από κάποια συστήματα τα θερμικής επεξεργασίας, ώστε κάνουν πιο ομοιογενές και ουσιαστικά να αναδείξουν την

αθμό όπου

ς, ίρ

να το λειτουργικότητά του, και στη συνέχεια περνάει από ένα δεύτερο στ

αναπτύσσεται πάλι με τον ίδιο τρόπο το δεύτερο στρώμα. Στη συνέχεια οια συστήματα ελέγχου.»

ε κάποιες εφαρμογές, τα συστήματα είναι εφοδιασμένα με συσσω ώστε ν

καθηγητής της μελέτης, άγκν υς Γουιλάντερ αναφέρει πως «πρώτη φορά επιτεύχθηκε η ανάπτυξη

γανων ημιαγωγών απ’ ευθείας μεθόδων». [8]

γία, συμπεριλαμβανόμενης και των γραφικ

μοποιείται ως περιληπτικός όρος, και καλύπτει τους διαφόρους κλάδους νανοεπ

τ α κλ

μπορούμε να κατανοήσουμε και να γνωρίσουμε σε βάθος εργαζόμενοι σ’ υτό το πεδίο. Τέτοιες ιδιότητες μπορούμε εν συνεχεία να τις παρατηρούμε αι να τις εκμεταλλευόμαστε σε μικροκλίμακα ή μακροκλίμακα για την

ργίες και ιδόσεις». [9]

τεχνολογίας δύναται να προσαυξηθεί

εκτύπωση ε

περνάει μέσα από κάπΣρευτές, α είναι αυτόνομα [7].

ΕΚΤΥΠΩΣΗ L.E.D. Ο Γκιουλ Αμίν από το Πανεπιστήμιο του Λινσέπινγκ στη Σουηδία, κατάφερε να αναπτύξει νανοράβδους επάνω σε χαρτί, οι οποίες διαλύονται με τη βοήθεια υπερήχων και συλλέγονται υπό μορφή σκόνης. Η σκόνη αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτύπωση νανοράβδων οξειδίου του ψευδαργύρου με πίεση επάνω σε χαρτί. ΟΜ ομερών ηλεκτρονικών και φωτονικών ανόρεπάνω σε επιφάνεια χαρτιού με τη βοήθεια χημικών ΝΑΝΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Τα τελευταία χρόνια η εξέλιξη της νανοτεχνολογίας έχει προσφέρει νέα υλικά και τεχνικές στην τεχνολο

ών τεχνών. «Στην επιστήμη και την τεχνολογία, το πρόθεμα «νανο» (από την

ελληνική λέξη νάνος) σημαίνει 10-9 = 0,000000001. Ένα νανόμετρο (nm) ισούται µε ένα δισεκατομμυριοστό του μέτρου […]. Ο όρος νανοτεχνολογία χρησι

ιστημών και νανοτεχνολογιών. Η νανοτεχνολογία αναφέρεται στην επιστήμη και εχνολογία που ναπτύσσονται σε ίμακα ατόμων και µορίων (νανοκλίμακα) αναφέρεται επίσης σε επιστημονικές αρχές και νέες ιδιότητες που ακανάπτυξη π.χ. υλικών και εφευρέσεων µε νεωτεριστικές λειτουεπ Με την εφαρμογή αυτής τηςσημαντικά η ασφάλεια του εντύπου από την αντιγραφή. Τέτοιες τεχνικές είναι: ολογραφήματα (holographic nano-imaging), έλεγχος χαρακτηριστικών υποστρώματος της εκτύπωσης ή των παραλλαγών κατά την R.F.ID., κτύπωση barcode, και όλα τα παραπάνω στην αντίστοιχη κλίμακα. [10]

Τέλος, νανοσωματίδια (nanoparticles) στη μελάνη δίνουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στην εκτύπωση. Ως παράδειγμα αναφέρεται ότι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της South Dakota, εφηύραν έναν νέο τύπο των Q.R. codes, κάνοντάς τους «ορατούς» μόνο υπό συνθήκες I.R. φωτός χρησιμοποιώντας νανοσωματίδια με αντίστοιχες ιδιότητες στη μελάνη [11], καθώς επίσης μπορούν να προστεθούν παράγοντες (taggants) εξ’ ατομικευμένης αναγνωρισιμότητας (βλ. παρακάτω: C.M.R.T.).

ΕΚΤΥΠΩΣΗ 3D

5.4. Technology Readiness Level (TRL) for a number of nano-enabled anti-

in pή

ό εφαρμογές της νανοτεχνολογίας στην καταπολέμησης της παραποίησης). Πηγή: Observatory NANO

ό την εκτύπωση γνήσιων συσκευασιών κι έτσι θα ταυτοπ

χ

αι στην εξ’ ατομίκευση της σύστασης της μελάνης, ως εκ τούτου και της απόκρισης του ελεγκτικού εξοπλισμού, ώστε ο εκδότης του εντύπου να διαχειρίζεται το δεδομένο αυτό κατά βούληση. [14]

counterfeit g ap lications (επίπεδο «τεχνολογικ ς ετοιμότητας» για μια σειρά απ

Η εκτύπωση 3D, είναι η μία νέα τεχνολογία εκτύπωσης σύμφωνα με την οποία μπορούν να αναπαραχθούν τρισδιάστατα αντικείμενα μέσω ψηφιακής αντιγραφής. Ανάλογα με το υλικό (υγρό ή σκόνη) μπορούν να «τυπωθούν» από εργαλεία, κτίρια, μέχρι και προσομοιώσεις ανθρώπινου ιστού. Σύμφωνα με την προσέγγιση της έννοιας της εκτύπωσης στην παρούσα μελέτη, αυτή η διαδικασία δεν συνιστά εκτύπωση, είναι όμως αρκετά συγγενής με την ψηφιακή εκτύπωση, γι’ αυτό και αναφέρεται. [12] ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΤΥΠΩΣΗ

Νέα συστήματα εκτύπωσης ασφαλείας ολοένα και εμφανίζονται στο πεδίο της εκτύπωσης ασφαλείας. Ενδεικτικά, αναφέρονται κάποια από αυτά:

Το σύστημα “O-PUR” της ManRoland, κατά το οποίο, κάμερες υψηλής ευκρίνειας θα φωτογραφίζουν την εκτύπωση. Καθώς οι ίνες του χαρτιού έχουν την τάση να απορροφούν διαφορετικά το μελάνι, το αποτύπωμα του κάθε σημείου της εκτύπωσης θα είναι διαφορετικό. Ο καταναλωτής θα μπορεί να συγκρίνει τη συσκευασία που έχει προμηθευτεί με τη βάση δεδομένων απ

οιείται η γνησιότητα. [13] Covert Machine-Readable Technology (C.M.R.T.): Η τεχνολογία

σύμφωνα με την οποία προστίθενται σωματίδια στη μελάνη εκτύπωσης (taggants), τα οποία έχουν ιδιότητες (π. . οπτικές, μαγνητικές) που αναγνωρίζονται μόνο με μηχανικά μέσα. Τα μέσα αυτά, είναι εργαλεία - μηχανήματα ελέγχου γνησιότητας ρυθμισμένα να αναγνωρίζουν την αυθεντικότητα της εκτύπωσης. Η τεχνολογία αυτή βασίζετ

Γ’ ΜΕΡΟΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

6. Η θέση του Εντύπου Ασφαλείας στην κοινωνία

6.1. Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ

Το έντυπο ασφαλείας, καθώς έντυπο μέσον, δηλαδή μέσο επικοινωνίας, ο προορισμός του είναι α μεταφέρει μηνύματα όπως όλα τα έντυπα.

Ο Βιθυνός Ε. γράφει για τα πογραφικά στοιχεία: «Το 1403, ο Αυτοκράτορας της Κορέας Τάι-Τσουνγκ χρηματοδότησε την κατασκευή στοιχείων από ορείχαλκο σκοπεύοντας να τυπώσει τα νομικά και κλασσικά λογοτεχνικά κείμενα της πατρίδας του πιστεύοντας πως με τη διάδοσή τους μπορούσε να ασκήσει δίκαια την εξουσία σε λαό μορφωμένο κι ενημερωμένο, να επιτύχει την ειρήνη και την τάξη στη χώρα του κι ακόμη να μεταδώσει στις μελλοντικές γενιές περιεχόμενο αυτών των βιβλίων. Έδειχνε έτσι καθαρά, πως καταλάβαιν πόσο σημαντική ήταν η δημιουργία αυτών των μεταλλικών στοι η, την εξάπλωση και την κληρονομιά του πολιτισμού το

Το έντυπο είναι κομμάτι της κοινωνίας και ως τέτοιο εξυπηρετεί λειτουργίες ατα, εκτός των άλλων ε μεταφέρει μηνύματα. Αυτή η δυνατότητα έχει χρησιμοποιηθεί από τα κράτη για διάφορους λόγους (ενίσχυση εθνικής συνείδησης, διάδοση κοινών ενωτικών στοιχείων της κοινωνίας τους, διαφοροποίηση από άλλες εξουσίες, εξ΄ ύμνηση ανθρώπων κατά την κρίση και τις προθέσεις του εκδότη, κ.α.) όπως διαπιστώνεται και από τα παρακάτω:

Ο Morck K., υπεύθυνος σχεδιαστικού τμήματος εταιρίας κατασκευής χαρτονομισμάτων αναφέρει: «Το σχέδιο ενός χαρτονομίσματος συχνά προσπαθεί να αντικατοπτρίσει την κουλτούρα μίας χώρας, την άγρια ζωή, το τοπίο και τη γλώσσα» [2]

Σε ηλεκτρονική διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια «ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ» γράφεται: «Εκτός από την χρηστική πλευρά τους, τα χαρτονομίσματα χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται και για λόγους διαφορετικούς από αυτούς για τους οποίους δημιουργήθηκαν. […] Kυβερνήσεις, απολυταρχικά ή Δημοκρατικά καθεστώτα, μονάρχες ακόμα και στρατιωτικές κατοχικές δυνάμεις χρησιμοποίησαν τα χαρτονομίσματα κατά καιρούς για να περάσουν διάφορα μηνύματα. […] Τιμήθηκαν πρόσωπα […], αποτυπώθηκαν διάφορα γεγονότα εμπνευσμένα από ιστορία του κάθε κράτους. Νικηφόρες μάχες οι οποίες άλλαξαν τον ρου της ιστορίας ενός έθνους είναι ένα πολύ συχνό θέμα. Βασιλιάδες εδραίωσαν την μοναρχία ή την δυναστεία τους […], ηγεμόνες και δικτάτορες προσπάθησαν να παγιώσουν την απολυταρχία τους [...], στρατιωτικές δυνάμεις κατοχής επιχείρησαν να ενδυναμώσουν την κυριαρχία τους και να διασπείρουν την προπαγάνδα τους όπως έκαναν κατά την διάρκεια το Β΄ παγκοσμίου πολέμου οι Γερμανικές, Ιταλικές και Ιαπωνικές

είναι ν

τυ

,

τοε

χείων στη θεμελίωσυ λαού του.» [1]

της. Ιδιαιτέρως τα νομίσματα και τα χαρτονομίσμίναι και μία εικόνα που ταξιδεύει, άρα μπορεί να

δυνά κές τους ιες άλλες κυβερνήσεις όταν προω ργία, την αλιεία κ.τ.λ. στις χώρες τους.» [3] Τα έντυπα ασφαλείας είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με κοινωνικές

νδυάζουν στοιχεία ς κάθε εποχής.

ξελίσσονται με το ρυθμό που εξελίσσεται ο τοπικός και παγκόσμιος πολιτι

τά την αρχαιότητα η τεχνολογία αφορούσε τις πρώτες ύλες, και ξεκίνη

σ

σ ά ά

ι

μας, χρησιμοποιεί δορυφ

φεύγουν από τη μέση απόδοση (ταχύτητα, μέγεθο .

ι

π

σ ε ι σ

μεις κατοχής. Κυβερνήσεις προσπάθησαν να περάσουν τις πολιτιόπως έκανε η Κίνα κατά διαδικασία της εκβιομηχάνισης της, ή κάπο

θούσαν την γεω

πολιτικές και οικονομικές καταστάσεις της ιστορίας. Συκαλλιτεχνικά και τεχνολογικά αντιπροσωπευτικά τηΕ

σμός και η τεχνολογία. Οι καινοτομίες της κάθε περιόδου δεν παραλείφθηκαν από τα έντυπα ασφαλείας.

Κασαν να υφίστανται οι πρώτες οργανωμένες κοινωνίες. Οι πρώτες

οργανωμένες κοινωνίες επινόησαν το νόμι μα και το κατασκεύασαν με τα διαθέσιμα υλικά, τις πρώτες ύλες στις οποίες οι κοινωνίες αυτές είχαν πρόσβαση. Τα ελληνορωμαϊκά χρόνια και το βυζάντιο, αντικατοπτρίζουν στα νομί ματ τους τις καλλιτεχνικές τ σεις της εποχής, τις αυτοκρατορίες, τα πρόσωπα εξουσίας, κτλ. Στα χρόνια του μεσαίωνα, της αναγέννησης και του διαφωτισμού, παρατηρείται η μετάβαση από την τεχνική στην τεχνολογία, με την εφεύρεση συσκευών, την εξέλιξη της μηχανικής και της φυσικής. Αυτά, λοιπόν, έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους και στα έντυπα της εποχής.

Μετά την βιομηχανική επανάσταση άλλαξαν δραματικά οι ποσότητες και οι ταχύτητες της παραγωγής, το ίδιο και η ζήτηση. Οι επιστήμες όπως η Χημεία, η Τεχνολογία των Υλικών, η Ηλεκτρονική από τον 19ο αι. και μετά έδωσαν νέα υλικά και εφαρμογές. Καθοριστική είναι η επιρροή των τεχνολογιών της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών και της νανοτεχνολογίας στα σημερ νά έντυπα. (Από το κεφ. 2.6. του παρόντος)

Ο Βιθυνός Ε. γράφει για την εξέλιξη της τυπογραφίας: «εφαρμόζοντας τις δυνατότητες της διαστημικής εποχής

ορικά ηλεκτρονικά συστήματα για τις εκπληκτικές εκτυπώσεις σε ταυτόχρονες ομοιότυπες εκδόσεις εφημερίδων σε πολλές πόλεις που απέχουν εκατοντάδες χιλιόμετρα μεταξύ τους» [1]

Οι τεχνολογίες, πλέον, ξες, ευκρίνεια, κ α.) προσαρμοζόμενες στις απαιτήσεις της

βιομηχανίας, αντικατοπτρίζοντας τον ρυθμό της ζωής. Ο εξειδικευμένες εφευρέσεις κοστίζουν πολύ (άρα είναι και μη εμπορικές), με τη δημιουργία νέων αναγκών εδραιώνονται, και τέλος ξεπερνώνται. Ο ίδιος αγώνας δρόμου δηλαδή, ου συμβαίνει και στα έντυπα ασφαλείας, τα οποία προσπαθούν να διαφυλάξουν αξίες, οι οποίες είναι επιθυμητές και άρα στόχος, ο οποίος είναι θέμα χρόνου να κατακτηθεί.

Η κοινωνική σημασία του εντύπου ασφαλείας είναι περίπου της ίδιας δυναμικής με τη σημασία του τύπου γενικότερα. Μία μικρή υπεροχή στα έντυπα ασφαλείας, ίσως, να είναι λόγω του ότι πολύ συχνά τα έντυπα ασφαλείας εξυπηρετούσαν υμφέροντα, και πικο νωνούσαν με ύμβολα.

6.2. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΝΤΥΠΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ: ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ

Το έντυπο ασφαλείας είναι το έντυπο που προστατεύει το

περιεχόμενο του (υλικό ή πνευματικό). Ως επέκταση, αυτή η προστασία, μπορεί να είναι προστασία της οικονομίας, της δημοκρατίας, κ.ο.κ.

Αν, παραδείγματος χάριν, μία επιχείρηση που παράγει ή εμπορεύεται ένα προϊόν, από την απομίμησή του έχει ζημία, δεν θα μπορέσει να επενδύσει το ίδιο στην έρευνα και ανάπτυξη (R&D). Αν μια επιχείρηση εμπορεύεται προϊόντα και επενδ

διεθνέ δελτίο ταυτότητας – το διαβατήριο.» [4]

ύει στην αξιοπιστία της, με την κακή απομίμησή τους κινδυνεύει να καταστεί αναξιόπιστη, να μειωθούν τα κέρδη και η ανάπτυξή της και προσφορά της σε διάφορους τομείς (οικονομία, εργασία, φορολογία, κ.τ.λ.).

Στην περίπτωση της διακίνησης των προϊόντων, τα έντυπα ασφαλείας βοηθούν στην γρήγορη καταγραφή, εύρεση, ταυτοποίηση, κ.τ.λ. Για λόγους αξιοπιστίας και ταχύτητας, παρατηρείται μετάβαση από τον έλεγχο με τις ανθρώπινες αισθήσεις σε μέσα ελέγχου που είναι πλέον ηλεκτρονικοί υπολογιστές κάθε είδους, οι οποίοι αναγνωρίζουν κωδικούς και οποιαδήποτε πληροφορία την μετατρέπουν σε αριθμό. Έτσι, το σύστημα ελέγχου καταγραφής και διακίνησης πρέπει να αντιστοιχεί στα νέα αυτά δεδομένα.

Εν αντιθέσει, τα έντυπα που χρησιμοποιούνται ως αποδεικτικά της ταυτότητας των έμψυχων όντων (άνθρωποι και ζώα), τυγχάνουν περισσότερο ευαισθητοποιημένης μεταχείρισης. Η ύπαρξή τους φαίνεται να γίνεται όλο και πιο απαραίτητη, σε μία κοινωνία που μεγαλώνει και ο ανθρώπινος παράγοντας γίνεται πιο απρόβλεπτος. Τα βιβλιάρια – διαβατήρια – ηλεκτρονικά κυκλώματα των ζώων, αποδεικνύουν την ταυτότητα του ζώου μέσα από την απόδειξη της ιδιοκτησίας τους. Έτσι, προστατεύονται -οι ιδιοκτήτες- από τις κλοπές τους, και -τα ίδια- από την κακομεταχείριση τους. Σχετικά με ανθρώπινα αποδεικτικά, έχουν πολλαπλές λειτουργίες, εκ των οποίων είναι και η προσπάθεια των αρχών για κοινωνική δικαιοσύνη, περιορισμός του εγκλήματος, διατήρηση της τάξης.

Ο Hobsbawm E. θεωρεί ότι η «ολοένα και ταχύτερη πρόοδος της παγκοσμιοποίησης (ο κόσμος, με άλλα λόγια, έτεινα να γίνει ένα ενιαίο σύνολο αλληλοσυνδεόμενων δραστηριοτήτων, ανεμπόδιστων από τοπικά σύνορα» ευθύνεται για την αύξηση κάποιων ειδών παραβατικότητας, και σε συνδυασμό με την «ολοένα και μικρότερη δυνατότητα του κράτους να ελέγχει τι συμβαίνει στο έδαφός του, ή […] να γνωρίζει ποιος βρίσκεται στο έδαφός του» (η οποία αδυναμία αυτή απορρέει από την ίδια πηγή) το αποτέλεσμα είναι ότι οι αρχές κάνουν προσπάθειες να μετριάσουν δυσάρεστες καταστάσεις. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα «Όπως παρατήρησε με οξυδέρκεια ο Benedict Anderson, το κρίσιμο έγγραφο του 21ου αι. δεν είναι το πιστοποιητικό γέννησης που εκδίδεται από το έθνος – κράτος, αλλά το

ς

Τα σύγχρονα έντυπα ασφαλείας δεν έχουν για κύρια χαρακτηριστικά τη κυρίως τον έλεγχ

γνησιότητα και τη μοναδικότητά τους. Έχουν, πλέον, ο, και ύστερα τα υπόλοιπα. Μέσω του ελέγχου,

εξασφ . αλίζονται τα υπόλοιπα, όχι όμως το αντίστροφο Αυτό, διότι η

κοινωνία όπως αλλάζει δημιουργεί επιπλέον ανάγκες, από τον απλό περιορισμό της απάτης που ίσχυε μέχρι τώρα, στον έλεγχο της δημόσιας υγείας α και σφάλειας.

Στο φεστιβάλ Bluesfest που έγινε τον Ιούλιο στον Καναδά, χρησιμοποιήθηκε ηλεκτρονικό βραχιόλι “Smart Band”. Σε σχετικό άρθρο αναφέρεται ότι το “Smart Band” παρείχε ασφάλεια (security), μέτρα κατά της απάτης, διευκόλυνε τον έλεγχο πλήθους στις πύλες, μείωσε τις μη εξουσιοδοτημένες επαναπωλήσεις και την ανάγκη για ελεγκτική εργασία στις πύλες. [5]

Η βιομηχανία της υγείας σκοπεύει στη χρήση συστήματος εντοπισμού (R.T.L.S. -Real Time Locating System) για τον εντοπισμό εξοπλισμού, ασθενών και προσωπικού, ώστε να ενισχυθεί η ασφάλεια (safety) και η αποτελεσματικότητα του συστήματος. Επιπλέον, η σήμανση του κάθε τεμαχίου θα μειώσει την είσοδο των πλαστών φαρμάκων, θα δώσει την δυνατότητα των εταιριών να βρίσκουν την ακριβή τοποθεσία του στοκ, θα καταγράφεται πότε ένας ασθενής έχει λάβει ένα φάρμακο, θα είναι δυνατή ακόμα και η επικοινωνία μαζί του. [6]

Από το προηγούμενο κεφάλαιο φαίνονται ήδη οι διάφορες χρήσεις

του εντύπου ασφαλείας με ιδιοτελή, ή μη, σκοπό να κατευθύνει, δηλαδή να ελέγξει τις κοινωνίες.

Οι νέες δυνατότητες που προσφέρουν τα έντυπα ασφαλείας σε συνδυασμό με τις νέες τεχνολογίες καλύπτουν το κενό που δημιουργείται από τις νέες ανάγκες των αγορών και των κοινωνιών, προσφέροντας λύσεις για την προστασία ιδιωτικού και δημοσίου συμφέροντος.

Ο συνδυασμός των δύο αυτών στοιχείων είναι ένα εκρηκτικό μίγμα που χρειάζεται προσεκτική προσέγγιση από ειδικούς.

7. Παραχάραξη και πλαστογραφία

7.1. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Αναφορές σε ευρήματα διαφόρων μελετών και σε άρθρα – σχόλια των επ

ι να το σταματήσει αυτό, τότε έχει μπορέσει να σταματήσει αποτε μ

ια τη φαρμακευτική βιομηχανία. Στις εξελισσόμενες χώρες, περίπου το 40% των φαρμα

αστά αφορούν κατά πολύ τα “life style” φάρμακα (βοηθ

ημοσιεύσεις που αφορο

ών προβλημάτων. Το κόστος που απαιτείται για την έρευνα στην εύρεση λύσεων είναι η μία όψη, η ζημία από τις δραστηριότητες που αφορούν εμπόριο πλαστών προϊόντων είναι η έτερη.

Σε μελέτη που διεξάχθηκε από την Καρβέλα Β. [3] για την

εγκληματικότητα στην Ελλάδα, προέκυψαν τα εξής:

αγγελματιών του κλάδου, σε σχέση με την εγκληματικότητα που αφορά στα έντυπα ασφαλείας:

Σύμφωνα με τον Gabel L.[1], «Από τις απάτες που σχετίζονται με διαβατήρια, το 95% αφορούν την αντικατάσταση της φωτογραφίας. Εάν κανείς μπορέσε

λεσ ατικά την απάτη αυτή» Σε άρθρο του Rehnberg J. [2], αναφέρεται ότι ένα ποσοστό της

τάξεως του 5 με 7% των φαρμάκων παγκοσμίως είναι πλαστά, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Υγείας (World Health Organization). Εξ’ αυτών, 16% περιέχουν λάθος συστατικά, 17% λάθος δοσολογία και 60% καθόλου δραστικό συστατικό. Οι εξελιγμένες τεχνικές που διατίθενται έχουν κάνει την παραποίηση σε μείζον ζήτημα απειλής γ

κευτικών προϊόντων που πωλούνται υπολογίζεται ότι είναι πλαστά. Περιπτώσεις θανατικών περιστατικών οφείλονται σε πλαστά φάρμακα. Στις δυτικές κοινωνίες, τα πλ

ήματα απώλειας βάρους, ή στύσης) σε συνδυασμό με τη μεγάλη άνοδο των διαδικτυακών πωλήσεων τα τελευταία χρόνια.

Επίσης στο ίδιο άρθρο, αλλά και σε πολλές δύν το εμπόριο ή τις γραφικές τέχνες, διαφαίνεται η σημασία που

δίνεται από αυτούς τους κλάδους στην επίλυση σχετικ

7.1. Εγ λήματα ανά 100.000 κατοίκους από το 2000 έως το 2009. Πηγή: Καρβέλα, Βασιλικ

κή

7.2. Χρονική ανάλυση κατηγοριών εγκληματικότητας στην Επικράτεια της χώρας για το 2010. Πηγή: Καρβέλα, Βασιλική

Στη μελέτη αυτή έγινε χωρική ανάλυση της οργανωμένης

εγκληματικότητας σε συσχετισμό με κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες (φτώχεια, ανεργία, κ.α.). Κάποια από τα ευρήματα έδειξαν την παραχάραξη ως μείζον πρόβλημα της Ελλάδας και ότι υπάρχει «ισχυρή θετική συσχέτιση μεταξύ των κατηγοριών Πλαστογραφία και Σεξουαλική Εκμετάλλευση – Εκβιάσεις»

Στην ετήσια έκθεση για το οργανωμένο έγκλημα στην Ελλάδα, για το έτος 2004 [4] αναφέρονται:

«Το οργανωμένο έγκλημα απειλεί άμεσα την εθνική και διεθνή ασφάλεια και σταθερότητα. Προσβάλλει την πολιτική και νομοθετική εξουσία και συνιστά κίνδυνο για την ίδια τη Δημοκρατία. Αποδιοργανώνει και διακυβεύει την κοινωνική και οικονομική δομή, προσβάλλει την οικονομική

ηχανισμών ελέγχου.» Για την πλαστογραφία: «Σε πολλές περιπτώσεις, στις εγκληματικές

οργανώσεις εμπλέκονταν ως μέλη και υπάλληλοι δημοσίων υπηρεσιών σε θέσεις κλειδιά, των οποίων τα καθήκοντα σχετίζονταν με την έκδοση τέτοιων δικαιολογητικών.»

Στην ίδια έκθεση, για το έτος 2005 [5] αναφέρονται:

«Κατά την τελευταία δεκαπενταετία οι πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στην Ευρώπη επέφεραν ραγδαίες εξελίξεις στο εγκληματικό περιβάλλον. Το οργανωμένο έγκλημα με τη σύγχρονη του μορφή αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες δυσλειτουργίας και αποδιοργάνωσης της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής δομής μιας χώρας. Οι δυσμενείς επιπτώσεις του εκτείνονται ολοένα και περισσότερο, προσβάλλοντας απροκάλυπτα θεσμούς, κοινωνικά συστήματα και γενικότερα την ομαλή λειτουργία και ανάπτυξη των κοινωνιών.»

«Το φαινόμενο επεκτείνεται πέραν των εθνικών συνόρων, αποτελώντας πλέον ένα διεθνές κοινωνικό πλήγμα, το οποίο απειλεί άμεσα την εθνική και

ικής αντιμετώπισης.»

ης τεχνολογίας: «Παρατηρείται εκτεταμένη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας από τις

εγκληματικές οργανώσεις, όπως και το προηγούμενο έτος.» [4] «Η δράση των εγκληματικών οργανώσεων εξαρτάται όλο και

περισσότερο από τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας, ιδίως στα εγκλήματα με οικονομική διάσταση (απάτες, παραχαράξεις, κ.λπ.) […] Τα μέτρα πρόληψης που λαμβάνουν ιδιωτικοί και δημόσιοι οργανισμοί για την ασφάλεια των συναλλαγών, προκαλούν μακροπρόθεσμα τη γέννηση νέων μεθόδων δράσης στο οργανωμένο έγκλημα.» [5]

Ποσοτικά στοιχεία εκ των ανωτέρω δύο εκθέσεων:

ανάπτυξη και θέτει σε κίνδυνο την εμπιστοσύνη των πολιτών στην αποτελεσματικότητα κοινωνικοπολιτικών συστημάτων και των επίσημων μ

διεθνή ασφάλεια και χρήζει επείγουσας και εντατ Σχετικά με τη χρήση τ

- 70 -

Εγκληματικές οργανώσεις οι οποίες αποτέλεσαν αντικείμενο έρευνα 3 τ 2

τ

ανώσεις που αποτέλεσαν αντικείμενο έρευνας ια πλαστογραφία ήταν: 13 το 2004 και 3 το 2005. Πραγματοποιήθηκαν έρευνε

4 και 16 το 2005.

ουσα». Τα «κύρια εγκλήματα είναι τα εγκλήματα εκείνα

ρίων με την έννοια της έντασης, της συμμετοχής και των κερδώ που επιφέρουν. Διαπράττονται από τις εγκληματικές οργανώσεις με

ς, και μπορούν, κατά κανόν

τ

ς

ς: 157 το 200 , 178 ο 2004, 139 το 005. Οι εγκληματικές οργανώσεις που αποτέλεσαν αντικείμενο έρευνας

για απάτες ήταν: 12 ο 2004 και 6 το 2005. Πραγματοποιήθηκαν έρευνες για υπόπτους μέλη: 87 το 2004 και 25 το 2005. Απαγγέλθηκαν κατηγορίες στους: 53 το 2004 και 20 το 2005.

Οι εγκληματικές οργγ

ς για υπόπτους μέλη: 55 το 2004 και 21 το 2005. Απαγγέλθηκαν κατηγορίες στους: 37 το 200

Οι εγκληματικές οργανώσεις που αποτέλεσαν αντικείμενο έρευνας για παραχάραξη ήταν: 5 το 2004 και 4 το 2005. Πραγματοποιήθηκαν έρευνες για υπόπτους μέλη: 36 το 2004 και 24 το 2005. Απαγγέλθηκαν κατηγορίες στους: 23 το 2004 και 16 το 2005.

Η δραστηριότητα των εγκληματικών οργανώσεων χωρίζεται σε

«κύρια» και «δευτερεύ για τα οποία η εγκληματική οργάνωση έχει συσταθεί και τα οποία

ήταν ο κεντρικός στόχος της έρευνας των διωκτικών αρχών», ενώ τα «Δευτερεύοντα εγκλήματα είναι τα εγκλήματα εκείνα, τα οποία είναι υποδεέστερα των κυ

ν στόχο την υποστήριξη των κύριων δραστηριοτήτων του

α, να τελεστούν χωριστά από τα κύρια εγκλήματα.» Παρακάτω φαίνονται τα ευρήματα που αφορούν η δραστηριότητα

αυτή των εγκληματικών οργανώσεων οι οποίες αποτέλεσαν αντικείμενο έρευνα το 2005:

- 71 -

7.3. Στον παραπάνω πίνακα φαίνονται τα δευτερε οντα εγκλήματα που αντιστοιχούν σε κάθε κύριο έγκλημα

ύ, όπως αυτά διαπιστώθηκαν από τις έρευνες των διωκτικών

υπηρεσ ν, για το έτος 2005. Πηγή: Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, Ελληνική Αστυνομία Από τα στατιστικά στοιχεία εγκληματικότητας για το 2012 στην Ελλάδα [6] προκύπτει ο παρακάτω πίνακας:

2 0 1 1 2 0 1 2

ιώ

ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΔΡΑΣΤΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΔΡΑΣΤΕΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ

τελ/να απόπει

εξιχνιάσειρες ς

ημεδαποί

αλλοδαποί

τελ/να απόπει εξιχνιάσει

ημεδαποί

αλλοδαποίρες ς

2.464 63 3.166 163ΑΠΑΤΕΣ 833 771 147 1.283 1.070 113

3.485 2 2.958 11ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ 3.304 366 3.737 2.824 358 3.496

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ 4.870 8 4.624 5 604 450 213 735 616 161 ΠΑΡΑΧΑΡΑΓΜΕΝΩΝ

363 1 828 5ΛΑΘΡΕΜΠΟΡΙΟ 356 166 313 760 352 667

994 6 868 11ΖΩΟΚΛΟΠΗ 155 80 78 114 124 43

7.4. Στατιστικά στοιχεία εγκληματικότητας για το έτος 2012 – ελληνική επικράτεια Πηγή: Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, Ελληνική Αστυνομία

- 72 -

Στο P.R.A.D.O. [7] αναφέρεται ότι οι λόγοι για τους οποίους κάποιος χρησιμοποιεί πλαστά ή παραποιημένα έγγραφα, μεταξύ άλλων, είναι για την:

- απόκρυψη της ταυτότητας του κατόχου - εμφάνισή του με άλλη ταυτότητα - απόκρυψη δυσμενούς ιστορικού μετακινήσεων ή μετανάστευσης - απόλαυση ευεργετημάτων που δικαιούται ο φερόμενος ως

νόμιμος κάτοχος - παράκαμψη υποχρεώσεων θεώρησης διαβατηρίου (βίζας - αποφυγή της εμφάνισης ενώπιον της αρμόδιας εκδίδουσας αρχής

Και ότι οι συνηθέστεροι μέθοδοι νόθευσης εγγράφων είναι:

- Η ολική πλαστογράφηση, η αναπαραγωγή δηλαδή ολόκληρου του γνήσιου εγγράφου

- Η αντικατάσταση της φωτογραφίας / εικόνας του κατόχου με άλλη

- Η αντικατάσταση σελίδων, ενδεχομένως με εξ’ ολοκλήρου πλαστές σελίδες

- Η αλλοίωση των στοιχείων του κατόχου (παραποίηση) - Η αλλοίωση ή πλαστογράφηση σφραγίδων και θεωρήσεων - Η χρήση παρανόμως αποκτηθέντων (κλεμμένων) λευκών εντύπων

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

Το ενδιαφέρον προκαλεί το συμπέρασμα που προκύπτει από τα

παραχάραξη, πλαστογραφία, κιβδηλεία και οι απάτες που χετίζονται με τα έντυπα ασφαλείας, συχνά συμμετέχουν ως

προς τα έντυπα ασφαλείας εν έγκειται μόνο στο κέρδος από αυτή καθ’ αυτή την παραποίηση, παραχάραξη κ.ο.κ. αλλά ό ξη αυτή είναι το μέσον γι πραξη άλλων εγκλημάτων. Παραδείγματος χάριν, από τον 7.3.

αι ότι εγκληματικές οργα ούνττα έντυπα ασφ κ ετο «δευτερεύον μ

στ εία ρο τει ίπο εγκληματικών οργανώσεων αφορούσαν πλαστογραφία και παραχάραξη το

. σ ο ε σεις α ι ύν γκλή το ι

, που αποτέλεσαν ευ και ι οι αν ς, δεν ορ ά

είδους απάτες σχετικά με τα έντυπα ασφαλείας. ετ χά ρά έντυπα λ

α ή

εγκληματολογικά στοιχεία: Από τις αρχές αναφέρεται η αυξανόμενη χρήση των σύγχρονων

τεχνολογιών από τις εγκληματικές οργανώσεις. Η

συποστηρικτικές δράσεις για την ευρεία εγκληματικότητα. Δηλαδή, το ενδιαφέρον της κοινωνίας του εγκλήματος ωςδ

τι η πρά α τη διάπίνακα

παρατηρείτ σχεδόν όλες οι νώσεις ασχολ αι με αλεία έγκλη

ς, είτε α».

αφορά το «κύριο έγ λημα» της οργάνωσης είτ

Από τα ίδια οιχ , π κύπ ότι περ υ το 10% των

2004, και το 2005 περίπου το 5% Παρ’ όλ’ αυτά, τα τοιχεία αφ ρούνγκληματικές παράνομων δραστηριοτήτων

οργανώ κ ι όχαφορούν

το σ ολο οργανώ

του εσεις

μα ς κα των

αντικείμενο έρ νας όχ όλες οργ ώσει ενώ αφ ούν λλου

Σημειών αι πως η παρα ραξη αφο τα , αλ ά ηπλαστογραφία ενδεχομένως αφορά εκτός από έντυπα και έγγραφ

- 73 -

ηλεκτρονικά δεδομένα, ενώ οι απάτες εμπεριέχουν ένα μεγάλο εύρος

οριοποίηση που χρησιμοποιείται ανωτέρω, δεν περιλαμβάνονται συγκε τα έντυπα – έτσι όπως εννοού α

λ κοινω ο ενδεχομένως σχετίζοντ μέρος αυτών, όπως οι νέου είδους σχέσεις μεταξύ , κ.α.

κνομες ενέργειες σχετικά με τα έντυπα προκαλούν το ενδιαφέρον πολλών κοινωνιολογία,

τις αρ ςεντύπων επιπτώσεις στην υγεία, την κοινωνία, το πολίτεαυτοί κα όπος που λειτουργούν, ενδεχομένως να ωθούν ή να μην εμποδ η 7.2.

Σε συμπληρωματική ερμηνεία της εγκληματικής οργάνωσης του . παρατίθεται το άρθρο του Ποινικού Κώδικα [8]:

Άρθρο 187

ιος συγκροτεί ή εντάσσεται ως μέλος

2 ς

ποκτονία με πρόθεση), 310 (βαριά σωματική βλάβη

επίσης περισσότερων κακου

δραστηριοτήτων. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να διεξαχθεί ούτε καν ενδεικτική τάση εξ’ ολοκλήρου για τα έντυπα ασφαλείας, καθώς από την κατηγ

ντρωτικά όλα τα παραπτώματα σχετικά μεντ ι στο παρόν κείμενο. Τέ ος, καθώς το έγκλημα, γενικότερα, έχει σχέση μενικ οικονομικούς παράγοντες, τα έντυπα ασφαλέιας να

αι εντονότερα με κρατών, η κινητικότητα των λαών, η εξέλιξη της τεχνολογίαςΑπό τα πολυποίκιλα στοιχεία που παρατέθηκαν, παρατηρείται ότι οι

έκαι φαινομενικά διαφορετικών κλάδων (τη βιομηχανία, την

χέ , κ.α.). Η παραποίηση ή η μη εξουσιοδοτημένη έκδοση των μπορεί να έχει σοβαρές

υμα, την οικονομία και το εμπόριο, την ίδια στιγμή που οι τομείς ι ο τρ

ίζουν επαρκώς τέτοιες δραστηριότ τες.

ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

αναφέρεται στο 7.1

Εγκληματική οργάνωση 1. Με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών τιμωρείται όπο

σε δομημένη και με διαρκή δράση ομάδα από τρία ή περισσότερα πρόσωπα (οργάνωση) και επιδιώκει τη διάπραξη περισσότερων κακουργημάτων που προβλέπονται στα άρθρα 207 (παραχάραξη), 208 (κυκλοφορία παραχαραγμένων νομισμάτων), 216 (πλαστογραφία), 218 (πλαστογραφία και κατάχρηση ενσήμων), 242 (ψευδής βεβαίωση, νόθευση), 264 (εμπρησμός), 265 (εμπρησμός σε δάση), 268 (πλημμύρα), 270 (έκρηξη), 27 (παραβάσει σχετικές με τις εκρηκτικές ύλες), 277 (πρόκληση ναυαγίου), 279 (δηλητηρίαση πηγών και τροφίμων), 291 (διατάραξη της ασφάλειας σιδηροδρόμων, πλοίων και αεροσκαφών), 299 (ανθρω

), 322 (αρπαγή), 323 (εμπόριο δούλων), «323Α (εμπορία ανθρώπων)»1, 324 (αρπαγή ανηλίκων), 327 (ακούσια απαγωγή), 336 (βιασμός), 338 (κατάχρηση σε ασέλγεια), 339 (αποπλάνηση παιδιών), «348Α (πορνογραφία ανηλίκων), 351 (σωματεμπορία), 351Α (ασέλγεια με ανήλικο έναντι αμοιβής)» 1, 374 (διακεκριμένες περιπτώσεις κλοπής), 375 (υπεξαίρεση), 380 (ληστεία), 385 (εκβίαση), 386 (απάτη), 386Α (απάτη με υπολογιστή), 404 (τοκογλυφία), όπως

ργημάτων που προβλέπονται στη νομοθεσία περί ναρκωτικών,

- 74 -

όπλων, εκρηκτικών υλών και προστασίας από υλικά που εκπέμπουν επιβλαβείς για τον άνθρωπο ακτινοβολίε .

Στη συνέχεια παρατίθενται τα υπόλοιπα άρθρα του Ελληνικού Ποινικού Κώδικα τα οποία έχουν άμεση σχέση με τα έντυπα ασφαλείας:

ς

α αποδε

τα μέσα και τα υλικά αυτά ροορίζονται ή είναι πρόσφορα να αποδείξουν γεγονότα που έχουν έννομη ημασία.

Άρθρο 207

μισμα οποιουδήποτε κράτους ή εκδοτικής αρχής, είτε κατά είτε πριν από το χρόνο νόμιμης κυκλοφορίας τ το διάστημα κατά το οποίο γίνεται δεκτό προς αντα , με σκοπό να το

, χ

νή εκτελώντας ε

εξάρτησης με τον εντολέα ή ζει μαζί του στην ίδια κατοικία.

Άρθρο 13 Έννοια όρων του Κώδικα

Στον Κώδικα οι ακόλουθοι όροι χρησιμοποιούνται με την εξής σημασία : γ) έγγραφο είναι κάθε γραπτό που προορίζεται ή είναι πρόσφορο ν

ίξει γεγονός που έχει έννομη σημασία όπως και κάθε σημείο που προορίζεται να αποδείξει ένα τέτοιο γεγονός. Έγγραφο είναι και κάθε μέσο το οποίο χρησιμοποιείται από υπολογιστή ή περιφερειακή μνήμη υπολογιστή, με ηλεκτρονικό, μαγνητικό ή άλλο τρόπο, για εγγραφή, αποθήκευση, παραγωγή ή αναπαραγωγή στοιχείων, που δεν μπορούν να διαβαστούν άμεσα, όπως επίσης και κάθε μαγνητικό, ηλεκτρονικό ή άλλο υλικό στο οποίο εγγράφεται οποιαδήποτε πληροφορία, εικόνα, σύμβολο ή ήχος, αυτοτελώς ή σε συνδυασμό, εφ΄ όσον πσ

Παραχάραξη Όποιος παραποιεί ή νοθεύει μεταλλικό νόμισμα ή χαρτονό

ου είτε κατά

λλαγή από τους αρμόδιους φορείςθέσει σε κυκλοφορία σαν γνήσιο, καθώς και όποιος προμηθεύεται, αποδέχεται εισάγει, εξάγει, μεταφέρει ή κατέχει τέτοιο νόμισμα για τον ίδιο σκοπό, τιμωρείται με κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών και ρηματική ποινή. Σε ιδιαίτερα ελαφρές περιπτώσεις τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και με χρηματική ποινή.

Άρθρο 208 Κυκλοφορία παραχαραγμένων νομισμάτων

1. Όποιος με πρόθεση θέτει σε κυκλοφορία παραχαραγμένο μεταλλικό νόμισμα ή χαρτονόμισμα οποιουδήποτε κράτους ή εκδοτικής αρχής σαν γνήσιο, είτε κατά είτε πριν από το χρόνο νόμιμης κυκλοφορίας του είτε κατά το διάστημα κατά το οποίο γίνεται δεκτό προς ανταλλαγή από τους αρμόδιους φορείς, τιμωρείται με κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών και χρηματική ποινή. Σε ιδιαίτερα ελαφρές περιπτώσεις τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και με χρηματική ποινή. 2. Αν όμως ο υπαίτιος ή αντιπρόσωπός του είχε δεχτεί το νόμισμα σαν γνήσιο, του επιβάλλεται φυλάκιση μέχρι έξι μηνών ή χρηματική ποινή. Η ίδια ποινή επιβάλλεται, αν ο υπαίτιος ε ργησε ντολή εκείνου στον οποίο δόθηκε το νόμισμα σαν γνήσιο, όταν βρίσκεται σε σχέση

- 75 -

Άρθρο 208Α

ποιος με πρόθεση κατασκευάζει, προμηθεύεται, κατέχει ή θέτει σε κυκ

ίο γίνεται δεκτό προς ανταλλαγή από τους αρμόδιους φορείς και για την κατασκευή του οποίου έχουν χρησιμοποιηθεί νόμιμες εγκαταστάσεις και υλικά, χωρίς όμως την ή καθ' υπέρβαση του

υ

Άρθρο 210 Κυκλοφορία κίβδηλων νομισμάτων

1. Όποιος με πρόθεση θέτει σε νόμισμα κίβδηλο σαν να είχε πλήρη την εσωτερική του αξία φυλάκιση τουλάχιστον τριών

τ

ις ποιος με σκοπό να διαπράξει κάποιο από τα εγκλήματα των άρθρων 207

και 209 κατασκευάζει, προμη ατέχει εργαλεία, αντικείμενα, προγράμματα ιμα γι' αυτόν

Όλοφορία μεταλλικό νόμισμα ή χαρτονόμισμα είτε κατά είτε πριν από το

χρόνο νόμιμης κυκλοφορίας τους είτε κατά το διάστημα κατά το οπο

άδεια της αρμόδιας αρχής σχετικού δικαιώματος, τιμωρείται με τις ποινές της παραγράφου 1 τοάρθρου 208.

Άρθρο 209 Κιβδηλεία

Όποιος με κοπή, τρύπημα ή ρίνισμα ή με άλλον τρόπο ελαττώνει την εσωτερική αξία μεταλλικού νομίσματος με σκοπό να το θέσει σε κυκλοφορία σαν να είχε πλήρη την εσωτερική του αξία, καθώς και εκείνος που προμηθεύεται κίβδηλο νόμισμα για τον ίδιο σκοπό, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και με χρηματική ποινή.

κυκλοφορία, τιμωρείται με

μηνών και με χρημα ική ποινή. 2. Αν όμως ο υπαίτιος ή ο αντιπρόσωπός του είχε δεχτεί το νόμισμα αυτό σαν γνήσιο, του επιβάλλεται φυλάκιση μέχρι έξι μηνών ή χρηματική ποινή. Η ίδια ποινή επιβάλλεται αν ο υπαίτιος ενήργησε εκτελώντας εντολή εκείνου στον οποίο δόθηκε το νόμισμα σαν γνήσιο, όταν βρίσκεται σε σχέση εξάρτησης με τον εντολέα ή ζει μαζί του στην ίδια κατοικία.

Άρθρο 211

Προπαρασκευαστικές πράξεΌ

θεύεται ή κ ηλεκτρονικών υπολογιστών ή άλλα μέσα, χρήσ

το σκοπό, καθώς και ολογραφήματα ή λοιπά συστατικά στοιχεία του νομίσματος, τα οποία χρησιμεύουν για την προστασία από την παραχάραξη, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή.

Άρθρο 216

α. Πλαστογραφία 1. Όποιος καταρτίζει πλαστό ή νοθεύει έγγραφο με σκοπό να παραπλανήσει με τη χρήση του άλλον σχετικά με γεγονός που μπορεί να έχει έννομες συνέπειες, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών. Η χρήση του εγγράφου από αυτόν θεωρείται επιβαρυντική περίπτωση.

- 76 -

2. Με την ίδια ποινή τιμωρείται όποιος για τον παραπάνω σκοπό εν γνώσει χρησιμοποιεί πλαστό ή νοθευμ

έντε εκατομμυρίων (5.000.000) δραχμών.

Πλαστογρα οιητικών

μέχρι ενός έτους ή με χρηματική ποινή. 2. Με την ίδια ποινή τιμωρείτα σιμοποιεί για τον ίδιο σκοπό τέτοιο έγγραφο, πο λον.

κατάχρηση ενσήμων

2. Όποιος εν γνώσει ξαναχρησιμοποιεί επίσημα ένσημα δηλωτικά αξίας, που είχαν ήδη χρησιμοποι αποκτά με σκοπό να τα ξαναχρησιμοποιήσει εισάγοντάς τα σε

σ ι ε

διατάσσει τη δήμευση των πλαστών ενσήμων, εκείνων που έχουν ξαναχρησιμοποιηθεί και εκείνων που προορίζονται να ξαναχρησιμοποιηθούν. μπορεί τάξει τη δήμευση των σκευών και εργαλείων που αναφέρ ενη παράγραφο και όταν

ή

ένο έγγραφο. 3. Αν ο υπαίτιος αυτών των πράξεων (παράγραφοι 1-2) σκόπευε να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον περιουσιακό όφελος βλάπτοντας τρίτον ή σκόπευε να βλάψει άλλον τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών, εάν το συνολικό όφελος ή η συνολική ζημία υπερβαίνουν το ποσό των είκοσι πέντε εκατομμυρίων (25.000.000) δραχμών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται ο υπαίτιος που διαπράττει πλαστογραφίες κατ΄ επάγγελμα ή κατά συνήθεια και το συνολικό όφελος ή η συνολική ζημία υπερβαίνουν το ποσό των π

Άρθρο 217 φία πιστοπ

1. Όποιος με σκοπό να διευκολύνει την άμεση συντήρηση, την κίνηση ή την κοινωνική πρόοδο αυτού του ίδιου ή άλλου καταρτίζει πλαστό ή νοθεύει πιστοποιητικό ή μαρτυρικό ή άλλο έγγραφο που μπορεί να χρησιμεύσει συνήθως για τέτοιους σκοπούς ή εν γνώσει του χρησιμοποιεί τέτοιο πλαστό ή νοθευμένο έγγραφο, τιμωρείται με φυλάκιση

ι όποιος χρηυ είναι γνήσιο, είχε εκδοθεί όμως για άλ

Άρθρο 218

Πλαστογραφία και1. Όποιος : α) καταρτίζει πλαστά ή νοθεύει επίσημα ένσημα δηλωτικά αξίας, ιδίως ταχυδρομικά ή χαρτόσημα ή άλλα φορόσημα, με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει σαν γνήσια. β) εν γνώσει τα χρησιμοποιεί σαν γνήσια. γ) τα προμηθεύεται γι' αυτόν το σκοπό ή τα προσφέρει στην αγορά ή τα εισάγει σε κυκλοφορία, τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών.

ηθεί ή τα προσφέροντάς τα στην αγορά ή

κυκλοφορία, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός έτους ή με χρηματική ποινή. 3. Όποιος με σκοπό να εκτελέσει κάποια από τις παραπάνω πράξεις κατασκευάζει, προμηθεύεται ή παραδίδει σε άλλον μέσα, σκεύη ή εργαλεία χρή ιμα για τον σκοπό αυτόν, τ μωρ ίται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών. 4. Το δικαστήριο

επίσης να διαονται στην προηγούμ

δεν διώκεται δεν καταδικάζεται ορισμένο πρόσωπο.

- 77 -

Άρθρο 386 Απάτη

1. Όποιος με σκοπό να αποκομίσει ο ίδιος ή άλλος παράνομο περιουσιακό όφελος βλάπτει ξένη περιουσία πείθοντας κάποιον σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή με την εν γνώσει παράσταση ψευδών γεγονότων σαν αληθινών ή την αθέμιτη απόκρυψη ή παρασιώπηση αληθινών γεγονότων, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών. και αν η ζημία που προξενήθηκε είναι ιδιαίτερα μεγάλη, με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. 2. Οι διατάξεις του άρθρου 72 για το κατάστημα εργασίας εφαρμόζονται και εδώ. 3. Επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δέκ ετών: α) αν ο υπαίτιος διαπράττει απάτες κατ' επάγγελμα ή κατ και το συνολικό όφελος ή η συνολική ζημία υπε υρίων (5.000.000)

τικών με την κυκλοφορία νομισμάτων

τόσο πολύ με χρυσά ή ασημένια νομίσματα, με χαρτονομίσματα ή με έγγραφα που εξομοιώνονται κατά το άρθρο ρτονομίσματα, ώστε να είναι δυνατό να εκλη ες, ανάγλυφα,

ς ή

τασκευή μεταλλικών ή χάρτινων νομισμάτων ή εγγράφων που

σ

οιητικών.

τ

α» (αυτά που έχουν εκδοθεί από ανύπαρκτη αρχή), β τα «εξ’ ολοκλήρου πλαστά» (οι απομιμήσεις γνήσιων εγγράφων), γ) «παραποιημένα», δηλ. αυτά που έχουν υποστεί «νόθευση» (αλλοίωση ενός γνήσιου εγγράφου) και δ) τα «παρανόμως εκδοθέν» (ήταν γνήσιο στοιχεία και συμπληρώθηκε

αά συνήθεια

ρβαίνουν το ποσό των πέντε εκατομμδραχμών ή β) αν το περιουσιακό όφελος ή η προξενηθείσα ζημία υπερβαίνει συνολικά το ποσό των είκοσι πέντε εκατομμυρίων (25.000.000) δραχμών.

Άρθρο 450

Πρόκληση κινδύνων σχεΜε πρόστιμο τιμωρείται όποιος: α) κατασκευάζει, πωλεί ή θέτει με οποιονδήποτε τρόπο σε κυκλοφορία αντικείμενα που μοιάζουν

214 με χα

φθούν ως γνήσια. β) κατασκευάζει σφραγίδπλάκες ή άλλες μήτρες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή κάποιου από τα αντικείμενα του στοιχείου α'.

Άρθρο 451

Παράνομη κατασκευή νoμισματοκοπικών εργαλείωνΜε πρόστιμο ή με κράτηση μέχρι τριών μηνών τιμωρείται όποιος χωρίς έγγραφη άδεια τη αρχής κατασκευάζει, προμηθεύεται παραδίδει σε άλλον εκτός από την αρχή ή το νόμιμο δικαιούχο: α) σφραγίδες, ανάγλυφα, πλάκες ή άλλες μήτρες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την καεξομοιώνονται κατά το άρθρο 214 με χαρτονομίσματα, επίσημων ενσήμων (άρθρο 218), δημόσιων βεβαιώ εων ή πιστοποιήσεων. β) αποτυπώματα των μητρών ή υποδείγματα των παραπάνω επίσημων εγγράφων, βεβαιώσεων ή πιστοπ

Εκτός ου Ποινικού Κώδικα, συναντώνται κατηγοριοποιήσεις εγγράφων από το P.R.A.D.O. [7], με βάση τον τρόπο και το στάδιο που αυτό καταστάθηκε μη γνήσιο, και είναι οι εξής:

Τα «πλαστά» έγγραφα είναι α) τα «ψευδοέγγραφ) τα

χωρίς

- 78 -

παρανόμως). Άλλα, είναι τα (αυτά που φέρουν ονόματα φανταστικών αρχών, τα «έγγραφα αγής» (αυτά που φαίνονται πως

ρετικούς τρόπους:

αναφέρει τις προϋποθέσεις που πρέπει το έγγραφο να πληροί για να έχει νομική υπόσταση, ως ήλωση της βούλησης (θέλησης) του ανθρώπου.»

το έ

έ

«φανταστικά» παραλλ

έχουν εκδοθεί από αρχές που δεν υφίστανται πλέον, και τα «πλασματικά έγγραφα» αυτά που δεν αντιστοιχούν σε υπαρκτά έγγραφα της εκδίδουσας αρχής.

Σχετικά με τον καταλογισμό της πράξης της πλαστογραφίας, έχουν σημασία οι συνθήκες.

Σύμφωνα με την Αθανασοπούλου Β. [9], «Η πλαστογραφία τελείται με δύο διαφοα) την κατάρτιση, δηλ. τη δημιουργία από την αρχή, πλαστού εγγράφου ή β) τη νόθευση γνησίου που έγκειται στη αλλοίωση της έννοιας αυτού με μεταβολή του περιεχομένου του που επιτυγχάνεται με προσθήκη ή εξάλειψη λέξεων, αριθμών ή σημείων.»

Η ίδια«δ

Πρέπει η βούληση «να είναι νοητή και να προκύπτει απ’ αυτή πρόσωπο που τη δηλώνει.», πρέπει το γγραφο να φέρει υπογραφή ή να είναι εμφανής ο εκδότης, και «πρέπει να προορίζεται ή να είναι πρόσφορο, κατάλληλο, να αποδείξει γεγονός που έχει έννομη συνέπεια.

Ως τέτοιο [γεγονός] πρέπει να θεωρηθεί εκείνο που είναι σημαντικό για την παραγωγή, τη διατήρηση, τη μεταβολή ή την απόσβεση ενός δικαιώματος ή μιας έννομης σχέσης, δημόσιας ή ιδιωτικής φύσης. Επομένως, γγραφα που αποδεικνύουν νομικώς αδιάφορα γεγονότα είναι και αδιάφορα για το δίκαιο.»

Επίσης για το έγγραφο: « φα δεν είναι μόνο τα γραπτά αλλά κα ραίτητο

δεν κ

που υπογράφεται από τον εκδότη του και με το όνομά του εβαιώνονται αναληθή πράγματα.»

άλειψη λέξεων, αριθμών ή σημε

επειδή έγγραι τα σημεία, σύμφωνα με το άρθρο 13γ Π.Κ, δεν είναι απα

ένα έγγραφο να είναι αντιληπτό με τις ανθρώπινες αισθήσεις», «μια σταθερή ενσωμάτωση σε μια ύλη ενός διανοητικού περιεχομένου», και «για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος αρ εί η αλλοίωση του εγγράφου, αλλά πρέπει αυτό να διατηρεί τις ιδιότητες του εγγράφου κατά το άρθρο 13γ Π.Κ.»

Σχετικά με τους δύο τρόπους τέλεσης της πλαστογραφίας, θεωρείται

ότι «κατάρτιση πλαστού εγγράφου υπάρχει όταν το έγγραφο καταρτίστηκε από το δράστη έπ’ ονόματι άλλου σαν να εκδόθηκε από αυτόν, όχι όμως και όταν στο έγγραφοβ

Από την άλλη, η πλαστογραφία «έγκειται στη νόθευση γνησίου εγγράφου αλλοιώνοντας την έννοιά του με μεταβολή του περιεχομένου του. Η μεταβολή αυτή επιτυγχάνεται με προσθήκη ή εξ

ίων.» Στη συνέχεια διάφοροι προβληματισμοί που προκύπτουν σχετικά με

τα παραπάνω: «Η ΑΠ 1072/1988, η οποία ριζοσπαστικά υποστήριξε ότι, για να είναι

πλήρης αιτιολογικά μια καταδικαστική απόφαση για νόθευση εγγράφου,

- 79 -

πρέπει η αλλοίωση του περιεχομένου του εγγράφου να μπορούσε αντικειμενικά να έχει έννομες συνέπειες. Ερωτάται επομένως αν απαιτείται η νόθευση να μπορεί να προκαλέσει έννομες συνέπειες. Ο Μυλωνόπουλος διευκρινίζει ότι η νόθευση απαιτείται να αλλοιώνει το περιεχόμενο του εγγράφου και να το καθιστά πρόσφορο και δυνατό να παραπλανήσει άποιον. Το στοιχείο αυτό, ο σκοπός δηλ για παραπλάνηση, παίζει τον πιο

σηματικειμενικής υπόστασης της πλαστογραφίας. Έτσι, αν

κανε] η αρχικά και τελικά άδικη αυτή πράξη δεν

Από τα παραπάνω άρθρα του Π.Κ. η χρήση του όρου «έντυπο» εκλε

είται ότι διαφέρει η προσέγγιση της έννοιας των διαφόρων εντύ

ι η εν-τύπωση ουσί

ικές τέχνες, στη λέξη παραχάραξη διαφέρει. Παραχάραξη για τον νόμο

νόμος συμπεριλαμβάνει τις περισσότερες από τις πράξεις αυτές στις απάτ

υπα ασφαλείας, όπως επίσης και τα στοιχ

πλοκη και πολύπλοκη ανθρώπινη κοινωνία υπολογίζονται διάφ

προστατεύονται από αυτά. Στην παρούσα εργασία, το έντυ

κντικό ρόλο για τον αρχικό καταλογισμό της πράξης σε κάποιον, που

τελεί τα στοιχεία της ανίς καταρτίζει ένα πλαστό έγγραφο ή νοθεύει τέτοιο, χωρίς να έχει σκοπό

να παραπλανήσει κάποιον […καταλογίζεται στο ‘δράστη’.» ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

ίπει, και χρησιμοποιούνται οι όροι «ένσημο», «νόμισμα», «χαρτονόμισμα», αλλά ιδιαιτέρως ο όρος «έγγραφο».

Παρατηρπων και ενεργειών σε σχέση με αυτά, από την αντίστοιχη προσέγγιση

του κλάδου των γραφικών τεχνών. Το έγγραφο, είναι παράγωγο της ανθρώπινης ή μηχανικής γραφής διανοητικού περιεχομένου σε ύλη, με έμφαση στο περιεχόμενο. Στις γραφικέ τέχνες, έντυπο είνα

ας σε υπόστρωμα μέσω μιας μήτρας, με έμφαση στην τεχνολογία της πράξης αυτής. Το σημείο συνάντησης, είναι στο ότι ένα έγγραφο, μπορεί να είναι έντυπο αν αναπαραγάγεται μέσω μιας μήτρας.

Επιπλέον, ενώ στη λέξη κιβδηλεία η νομική προσέγγιση συμφωνεί με τις γραφ

, είναι η παραποίηση ή η νόθευση συγκεκριμένου εντύπου, αυτού που αντιπροσωπεύει χρήμα, και μάλιστα κρατικό, ενώ η ίδια η λέξη προκύπτει από την οποιαδήποτε μη εξουσιοδοτημένη ή λανθασμένη κατασκευή εκτυπωτικής μήτρας.

Σχετικά με την προστασία της γνησιότητας των εταιριών και των προϊόντων τους, με επέκταση τους καταναλωτές (ιδιωτικό συμφέρον), ο

ες, ενώ οι απάτες δεν αναφέρονται αποκλειστικά στα έντυπα ασφαλείας, αλλά αφορούν ως επί το πλείστον την παραπλάνηση.

Τέλος, παρατηρείται ότι ο νόμος προβλέπει τα ηλεκτρονικά δεδομένα ως στοιχεία εγγράφου, ως εκ τούτου προστατεύονται περίπου με τον ίδιο τρόπο που προστατεύονται τα έντ

εία αυτά ως προσωπικά δεδομένα. Τα έντυπα ασφαλείας είναι προϊόντα ανθρώπινης κατασκευής, και

στην περίοροι παράγοντες για να μπορέσουν να εκφραστούν οι πράξεις κατά

των αξιών πουπο ασφαλείας αντιμετωπίστηκε ως «παράγωγο της έντυπης

επικοινωνίας με σκοπό τη διαφύλαξη αξιών», αλλά στην κοινωνική πλευρά

- 80 -

του ζητήματος, το έ τυπο ασφαλείας δ μιο ργεί ζημία κα κέρδος, δημιουργείται από δόλο ή αμέλεια κ.ο.κ. Είναι αντικείμενο μελέτης των οικονομικών επιστημών, της τεχνολογίας, της νομικής, της κοινωνιολογίας, κ.α.

Μην έχοντας τη δυνατότητα της ενδελεχούς ανάλυσης των προηγούμενων παρατηρήσεων, συμπεραίνεται ότι τα παραπάνω συμβαίνουν λόγω της διαφορετικής προσέγγισης στο ζήτημα.

Το αντικείμενο του Π.Κ. είναι η έννοια. Ο σκοπός είναι, όσο περισσότερο γίνεται, η δίκαιη αντιμετώπιση, συνδυάζοντας και διαχωρίζοντας τα αίτια, τις συνθήκες και τις συνέπειες μιας πράξης.

Στο P.R.A.D.O. οι έννοιε

ν η υ ι

ς που συναντώνται διαχωρίζονται και πάλι ως ρος το νοητικό περιεχόμενο, με έμφαση στην εκδίδουσα αρχή, με σκοπό ν έλεγχο γνησιότητας και απώτερο σκοπό τον περιορισμό (προληπτικά ή

απάτης.

ιστορία ν ίμροι που προκύπτουν,

αποκ

λογαριασμό της τράπ

α να προκύπτουν σε πολλές περιπτώσεις.

ενών. Αν όμω

. Από την άλλη, τα στοιχεία ασφαλείας στα έντυπα οφείλουν να είναι

μελε

μ π Α ντ ε

πτοκατασταλτικά) της

Εν αντιθέσει, οι γραφικές τέχνες συνδέονται με την τεχνολογία, την τέχνη, την , αλλά εν τέλει το α τικε ενό τους - ή, διαφορετικά, το μέσον της επικοινωνίας τους - είναι η ύλη. Οι ό

λείονται, χρησιμοποιούνται, μεταλλάσσονται, κ.τ.λ. είναι απόρροια της διαδραστικότητας των γραφικών τεχνών με άλλους κλάδους και της στενής παρακολούθησης των τεχνολογικών εξελίξεων.

7.3. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Μία επιταγή, αποτελεί έντυπο ασφαλείας για

εζας που την εκδίδει, ένα εισιτήριο εισόδου σε εκδήλωση αφορά τον διοργανωτή αυτής, τα χάρτινα ή τα μεταλλικά νομίσματα αντιπροσωπεύουν τον πλούτο ενός κράτους και η αντιγραφή τους είναι ζημιογόνα για αυτό, με σημαντικό αντίκτυπο στους πολίτες του. Για την προστασία ενός εντύπου μεριμνά ο εκδότης του, αλλά ο τρόπος που θα γίνει εξαρτάται από πολλούς παράγοντες με διλήμματ

Όσο περισσότερο προστατεύεται το έντυπο από την αντιγραφή του, τόσο πιο εξελιγμένη τεχνολογία πρέπει να χρησιμοποιηθεί, άρα και αναλόγως ανεβαίνει το κόστος του προϊόντος. Για παράδειγμα, στα φαρμακευτικά προϊόντα, από τη μία οι εταιρίες θέλουν να προστατέψουν το κεφάλαιό τους ενώ ταυτόχρονα διακυβεύεται η υγεία των ασθ

ς ένα φάρμακο προστατεύεται από ισχυρή τεχνολογία, τότε μπορεί να είναι και ακριβό, με αποτέλεσμα, τελικά, να μην έχει πρόσβαση σε αυτό ο ασθενής (με επιπτώσεις και πάλι στην υγεία του), αλλά και να μειώνεται και το κέρδος της εταιρίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται

τημένα έτσι ώστε το κόστος παραχάραξης – πλαστογραφίας να υπερβαίνει την αξία του αντικειμένου, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει οικονομικό όφελος από την απομίμησή του. Αυτό μπορεί να δράσει αποτρεπτικά για επίδοξους πλαστογράφους, εφ’ όσον όμως το έντυπο αφορά ε πορεύσιμο ροϊόν ή χρήματα. ντιθέτως, αν το έ υπο ίναι, για

- 81 -

παράδειγμα, αποδεικτικό ταυτότητας κατόχου, τότε τα οφέλη δεν είναι άμεσα υπολογίσιμα, και το κενό έρχονται να καλύψουν οι αρχές.

Τέτοιου είδους πρακτικοί προβληματισμοί λύνονται με τη συντονισμένη και συνολική συνεισφορά των διαφόρων πεδίων, για την ανάπ σ

κ

δ ταυτοί

είναι

ΡΧΕΣ

ψη των κενών στην ερμηνεία τους με επέκταση στην αποτελεσματικότητά τους, η προστασία των ολιτών από άδικο (σύμφωνα με την έννοια του άδικου ανά κοινωνία)

ς

συστη

οστατεύεται και τον υπολο

τυξη πρακτικών τεχνικών που να ανταποκρίνονται την πραγματικότητα αι τις εκάστοτε ανάγκες.

Χωρίς κριτική διάθεση στα παρακάτω συστήματα, αποπειράται να

αναφερθούν ιάφοροι ρόποι αντιμετώπισης των παράνομων ενεργειών προς τις αξίες που διασφαλίζονται από τα έντυπα ασφαλείας, είτε

σε ισχύ είτε όχι, έτσι όπως συλλαμβάνονται από την συντάκτρια του παρόντος κειμένου: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ Α

Από το δικαστικό, πολιτικό και κοινωνικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων και των διωκτικών αρχών, τρόποι αντιμετώπισης είναι:

α) το νομικό πλαίσιο. Ο συνεχόμενος εκσυγχρονισμός του με τα

κατά καιρούς δεδομένα παραβατικότητας, η εξάλει

πκαταλογισμό ευθυνών.

β) η μελέτη της εγκληματικότητα (και του αποτελέσματος από τις

εγκληματικές δραστηριότητες) για το συγκεκριμένο αντικείμενο, η μελέτη του σε σχέση με άλλους παράγοντες (χωρικούς, χρονικούς, κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις, χαρακτηριστικά των δραστών, κ.α.), και η μελέτη του σε σχέση με άλλα εγκλήματα.

γ) η ενημέρωση - εκπαίδευση των λειτουργών των παραπάνω μάτων, με σκοπό την οργάνωσή τους και την ορθή λήψη αποφάσεων

ως προς τον στόχο, ο οποίος είναι η αποτελεσματικότητα των δράσεων (προληπτικών – κατασταλτικών).

δ) μελετημένη ένταση επιβολής ελέγχου. Το σύστημα ελέγχου

υποτίθεται ότι δρα αποτρεπτικά, αποθαρρύνοντας επίδοξους παραχαράκτες, αλλά μπορεί να δράσει και ενισχυτικά, αναγκάζοντάς τους να είναι περισσότερο εξειδικευμένοι. Η χρυσή τομή εξαρτάται από τη φύση του εντύπου, τη σημαντικότητα της αξίας που πρ

γισμό στη σχέση κόστους (έκδοσης) – ζημίας (από παράνομη ενέργεια).

- 82 -

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Μερικοί παράγοντες που αφορούν στην αντιμετώπιση του ζητήματος

από τεχνολογική :

η α τα ς

επιστημονικός κλάδος ερευνά τα πεδία που παρουσιάζουν επιστη

το επιθυμητό αποτέλεσμα «αναγκάζει» την έρευνα να διεξάγει. Αυτό σε κάποιες περιπτώσεις και με προσεκτική προσέγγιση

καλείται η τεχνολογία να δώσει νέες λύσεις ρ ν ω ς,

μονικούς κλάδους, αλλά και να ζητήσει την συνδρομή τους. εξάρτηση αυτή, βέβαια, μπορεί να προβεί μοιραία για την

τεχνολ

πει να στηρίζεται από το κοινωνικό και οικονομικό σύστημα ώστε να εξελίσσεται με τρόπο που να μπορεί να αναπτύσσεται συνεχ

τά. Πρόκειται για έναν διαρκή αγώνα διασφάλισης αξιών.

ν τεχνών, απαιτείται η έρευνα και τα στοιχεία που θα έχει πρόσβαση ο κλάδος για να επιλύσει, να είναι καταν ά κ

ια ν α

γή επιτυχημένης συσκευασίας προϊόντος από ανταγωνιστική αιρία, κ.α.) εξελίσσουν την τεχνολογία γραφικών τεχνών.

σκοπιά α) ισορροπημένη σχέσ μεταξύ αναγκ ιότη ς αποτελέσματο και ανεξάρτητης έρευνας.

Ομονικό ενδιαφέρον. Τα αποτελέσματα των ερευνών γνωστοποιούνται

στον τεχνολογικό κλάδο και γίνονται πράξη – αντικείμενα που δίνουν λύσεις. Η έρευνα εν μέρει εξαρτάται από οικονομικούς παράγοντες, και το αντίστροφο. Έτσι οι λύσεις, κάποιες φορές, δίνουν τις κατευθύνσεις στην τεχνολογία, δηλαδή τολειτουργεί αποτελεσματικά, όταν

σε προβλήματα. Στην πε ίπτωση τω εντύπ ν ασφαλεία μπορεί η τεχνολογία των γραφικών τεχνών να χρησιμοποιήσει λύσεις από επιστη

Ηογία, και να την εμποδίσει να αναπτυχθεί ελεύθερα, αλλά αυτό είναι

ένα πολύ σημαντικό ζήτημα που μελετάται από τους ειδικούς. β) Η τεχνολογία να προλαμβάνει και όχι να ακολουθεί.

Η τεχνολογία πρέ

ώς, καθώς φαίνεται πως η «απέναντι όχθη» βρίσκεται μόνιμα σε απόσταση αναπνοής. Τα αντικείμενα αξίας είναι πάντα στόχος και λεία και όπως οι παραχαράκτες πλησιάζουν στην αντιγραφή, έτσι η τεχνολογία κάθε εποχής πρέπει να ξεπερνάει τις ήδη δεδομένες τεχνικές και υλικά όταν αρχίζουν και γίνονται προσι

γ) Επικοινωνία της τεχνολογίας με άλλους κλάδους. Για την καλύτερη αντιμετώπιση της πλαστογραφίας – παραχάραξης

από τον τεχνολογικό κλάδο των γραφικώ

οητ . Η γλώσσα αι η ορολογία των διάφορων επιστημονικών πεδίων να είναι είτε όμο , είτε α συγκλίνει, ή πλώς να ερμηνεύεται και να προσαρμόζεται κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις ανάγκες.

Φαινομενικά παράδοξο, αλλά λογικό, είναι ότι εν τέλει ο

ανταγωνισμός παράνομων με νόμιμων αγορών (πλαστά χαρτονομίσματα, η αναπαραγωετ

- 83 -

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η οικονομία, η βιομηχανία και το εμπόριο, είναι από τα συστήματα

που δέχονται μεγάλο μέρος του πλήγματος, και γι’ αυτό συμμετέχουν ξίσου στην αντιμετώπισή του.

λωτών

α ι α ν .λωτής,

ταμίας

) Επένδυση σε έρευνα (στατιστική, τεχνικές) όσβαση σε νέες

πληρο

Από το Σύνταγμα της Ελλάδας 1975/1986/2001 [10]

Άρθρο 106 2. Η ρ ι α α

ε

α) Εκπαίδευση καταναΌσο πιο πολύπλοκη και εξεζητημένη είναι η εκτύπωση ασφαλείας

τόσο πιο δύσκολο είναι ο αποδέκτης να αναγνωρίσει τα διάφορα σημάδια γνησιότητας. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις που δεν μπορεί να γίνει πιστή αντιγραφή, μπορεί να γίνει αντιγραφή η οποία να πλησιάζει αρκετά το γνήσιο και η διαφορά αυτή να μην είναι ανιχνεύσιμη στον καταναλωτή. Στο P.R.A.D.O. συναντάται η παρακάτω συμβουλή: «Μερικά από πιο σημαντικά χαρακτηριστικά ασφαλείας των εγγράφων, όπως τα υδατόσημα, τα νήματα ασφαλείας, η ακεραιότητα των σελίδων και των φωτογραφιών, η βαθυτυπία (γραμμοκοσμήματα / λεπτόγραμμα σχέδια) και τα οπτικώς μεταβλητά στοιχεί επιδέχοντα έλεγχο ν ξέρετε τι όψη πρέπει α έχουν »

Γι’ αυτό είναι σημαντικό ο αποδέκτης του εντύπου (κατανα, ελεγκτής, κ.α.) να αναγνωρίζει τα σημάδια γνησιότητας και να

γνωρίζει τι να αναζητήσει σε αυτά. β

Με την στήριξη της έρευνας αποκτάται πρφορίες που μπορούν να εφαρμοστούν και να είναι αποτελεσματικές.

Αυτά μπορεί να είναι νέα υλικά και τεχνικές που προσφέρουν νέες δυνατότητες, στατιστικές πληροφορίες των οποίων τα συμπεράσματα να οδηγούν προς την σωστή κατεύθυνση, κ.α. γ) Σεβασμός στην κοινωνική και τεχνολογική ελευθερία ώστε να συνεχίσει το όφελος να είναι ανταποδοτικό.

Άρθρο 9Α

Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων, όπως νόμος ορίζει. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων διασφαλίζεται από ανεξάρτητη αρχή, που συγκροτείται και λειτουργεί, όπως νόμος ορίζει.

ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία δεν επιτ έπετα να ναπτύσσετ ι σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή προς βλάβη της εθνικής οικονομίας.

- 84 -

Παράρτημα ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

αι. = αι

κ.ο.κ. =

π.χ. = π

.M.R.T. = Covert Machine-Readable Technology

ybrid Print Media

.E.D. = LighN.F.C. = Nea

.V.D. = Optical ή Optically Variable Device O.V.I. = Optically Variable Ink

ώνας

Α.Π.Θ. = Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αρχ. = αρχαίος βλ. = βλέπετε δηλ. = δηλαδή Ε.Ε. = Ευρωπαϊκή Ένωση ελνστ. = ελληνιστικός Η.Ε.Ε. = Ηλεκτρονικά Εμπλουτισμένο Έντυπο Ι.Ε.Τ.Α. = Ίδρυμα Εκτύπωσης Τραπεζογραμματίων και Αξιών κ.α. = και άλλα, -ων, κ.ά. = και άλλοι κεφ. = κεφάλαιο

και ούτω καθεξής κτλ. = και τα λοιπά λόγ. = λόγιος ππ. = μετοχή παθητικού παρακειμένου μ

μτφ. = μεταφορικά όπ. π. = όπου παραπάνω

αραδείγματος χάρη σελ. = σελίδα σημ. = σημασία χ.χ. = χωρίς χρονολογία 3D = three (3) Dimentional CC.T.P. = Computer To Plate ή Computer To Print E.E.H.P.M. = Electronically Enhanced H

R. = Infra Red I.L t Emitting Diode

r Field CommunicationO

P.O.D. = Print On Demand = Εκτύπωση Κατά Ζήτηση R.F.ID. = Radio Frequency IDentification U.V. = Ultra Violet

- 85 -

ΠΗΓΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩ

.1. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Αρχαιολογία της Πόλης των Αθηνών. Ηλεκτρονική Έκδοση: τόγιας, Γιάννης. Οι Νομισματοκοπίες των Αθηνών.

ia/gr/chapter_more_7.aspx

.1., 2.2., 2.3., 2.7, 2.8. Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού. ίδου Δέσποινα, Αποστόλου Ευαγγελία, Στόγιας Γιάννης, Τσέλεκας

κας Αλέξιος. Το νόμισμα στον κόσμο. 16-05-2011, http://argolikivivliothiki.gr

ς Ειδήσεις. Σαν σήμερα: Εκτυπώνονται στο Ναύπλιο τα πρώτα 2

e.html

Ν 1Σhttp://www.eie.gr/archaeolog 2Άρθρο: ΕυγενΠαναγιώτης, Φουντουλή Μαίρη, Ράλλη Ευτέρπη, Τότσιαρχαίο Ελληνικό 2.4. Αργολικέχαρτονομίσματα. 17-06-201http://argolikeseidiseis.blogspot.gr/2012/06/ 2.5. Τράπεζα της Ελλάδας. Ίδρυμα Εκτύπωσης Τραπεζογραμματίων και Αξιών -

kofgreece.gr/Pages/el/Bank/Organization/buildings/IETA.aspx Νομισματοκοπείο http://www.ban 2.6. Flickr. Americard. http://m.flickr.com/photos/22033444@N08/3642691344/

ικός, Σπυρίδων. Οδηγός Βιομηχανικής Εκτύπωσης. Αθήνα: Παπασωτηρίου,

Ind. $ Res. Floor Coverings: Printed Flooring. .com/Marvel1_Printed_Flooring.html

ng Technology. Offset Lithography. gtechnology.com/sub-categories/offset-lithography/

Inc. Capabilities & Services: Embossing.

Hot Embossing for ell substrates. Biomaterials, Issue 19, 08-2004

science/article/pii/S014296120301158X

με την ανακύκλωση: Τα σύμβολα της

n=com_content&view=article&id

.8. Dyball, Christopher. “Innovation in the Design and Manufacture of Polycarbonate ID Credentials”. LaserCard Corporation California, 2011

3.1., 3.4., Νομ2006 3.2. Marvel Vinyls Limited. http://www.pvcvinylflooring 3.3. Offset Printihttp://www.offsetprintin 3.5. Empire Screen Printinghttp://www.empirescreen.com/embossing.html 3.6. Science Direct. Αναφορά σε άρθρο του Joseph L. Charest. micropatterned chttp://www.sciencedirect.com/ 3.7. ΠΟΚΑΣ – Αρκαδική Ανακύκλωση. Σχετικάανακύκλωσης. http://www.arcadianrecycle.gr/index29d2.html?optio=50&Itemid=68 3

4.1. Akous. Media. http://www.akous.gr/post.asp?uid=5020 4.2. Aaron Macks. Antique Engravings. An Ornamental Turning Lathe. An illustration from Recueil de Planches de l'Encyclopedie by Panckoucke, Paris, Liege. http://www.wiglaf.org/~aaronm/plates/tn/pl%2011,%20silver%20engine.jpg.html 4.3. Engraving Glossary. Rose engine ornamental engraving machine. http://engravingglossary.com/Hand%20Engraving%20Glossary%20R.htm

- 86 -

4.4. You Tube. Video by Stuart Kingttp://www.youtube.com/watch?v=

: Banknote and Coin Engraving. LJv0KpuDR1g&playnext=1&list=PLTst6wuu3hH0

2., 4.23., 4.24., 4.26., 4.27. ας και Ταξιδιωτικών

r r

euro%20banknotes

ea

ed-euro-banknote.html

filometry

tractors/machine/dandy/

features.jsp

chnologies. “Customized Security Solutions”, New York, χ.χ.

δίασης Προϊόντων και

te

. ς χώρου» με

εύθυνση «Γεωπληροφορική»: Στατιστική ανάλυση δεδομένων εγκληματικότητας στην λάδα σε επίπεδο περιφέριας. Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Γεωγραφίας, Αθήνα: -2012

hdqZaE_6PEciUhy5WQBTqe&feature=results_video (07:23) 4.5., 4.9., 4.11., 4.13., 4.16., 4.17., 4.18., 4.20., 4.21., 4.2πιγραμμικό Δημόσιο Μητρώο Γνήσιων Εγγράφων ΤαυτότητΕ

Εγγράφων (Public Register of Authentic Travel and Identity Documents Online: P.R.A.D.O.) του Συμβουλίου της Ε.Ε., «ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΣΥΝΑΦΩΝ ΟΡΩΝ» http://prado.consilium.europa.eu/el/glossarypopup.html 4.6. Banknote Co poration of America. Secu ity Features. http://www.banknote.com/security-features 4.7. Shelf3d. The Euro Banknotes. http://shelf3d.com/i/ 4.8. Graphic Security Systems Corporation. Brand Protection. Micro Scre n Indicia. http://www.graphicsecurity.com/index.php/brand-protection/micro-screen-indici 4.10. GOQR.ME. http://goqr.me/ 4.12. Shutterstock. Hologram on the one hundred Euro banknote. http://www.shutterstock.com/pic-78842281/stock-photo-hologram-on-the-one-

undrh 4.14. Now24. Πως θέλουν οι νέοι το χιλιάρικο σήμερα. 15-11-2011. http://now24.gr/pos-theloun-neoi-xiliariko-simera/

Banknote4.15. Spie.org: Sensing and Measurement. Verification using 3D protechniques by Toru Yoshizawa, 03-03-2008 http://spie.org/x20198.xml 4.19. Pulp and Paper Technology. Dandy Rolls Inhttp://www.pulpandpaper-technology.com/con

dia. 4.25. Giesecke & Devrient. Products and Solutions: Security Features http://www.gi-de.com/en/products_and_solutions/products/security_features/security- 4.28. Πλαίσιο. Q-connect QCD11. http://www.plaisio.gr/epipla-grafeiou/grafeio-asfaleia/anixneutes.htm 4.29. InkSure Te 5.1., 5.2., 5.3., Νομικός, Σπυρίδων. Εφαρμογή Μοντέλου για αξιολόγηση εκτυπώσεων στιςεκδοτικές διαδικασίες στην Ελλάδα. Τμήμα Μηχανικών ΣχεΣυστημάτων, Πανεπιστημίο Αιγαίου, 2007 5.4. Observatory NANO, Briefing No. 8: Nanotechnologies for anti-counterfeitingapplications. 12-2010 http://www.observatorynano.eu/project/filesystem/files/Briefing%20No.8%20Nanochnologies%20for%20Anti-Counterfeiting%20Applications.pdf 7.1., 7.2., Καρβέλα, Βασιλική. Επιβλέπων καθηγητής: Καλογήρου, ΣταμάτηςΔιπλωματική εργασία του Π.Μ.Σ. «Εφαρμοσμένης Γεωγραφίας και ΔιαχείρισηκατΕλ02

- 87 -

7.3. Ετήσια έκθεση για το οργανωμένο έγκλημα στην Ελλάδα. έτους 2005. Αθήνα, Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, Αθήνα, 05-2006 7.4. Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, Ελληνική Αστυνομία. Στατιστικά στοιχεία εγκληματικότητας για το έτος 2012 – ελληνική επικράτεια. Στον ισότοπο: http://www.astynomia.gr/images/stories/2013/statistics13/epikrateia1.xls ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

δοση ία των

ής. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών νταφυλλίδη) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου

ό.

κ.α. που αποδίδουν ς, Σπυρίδων. Όπ. π.

πάνω στα υς δύναμη. Η αντίληψη αυτή είναι

ατα δεν τητα τους να

χρήματος»

ς. Αναλυτικό λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής.

υ Τμήματος πο:

. Αθήνα:

/el.wikipedia.org/

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο

] Λήμμα από το «Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσης» του Δ. Σταματάκου, έκ1971, όπως αναφέρεται στο: Βιθυνός, Εμμανουήλ. Εισαγωγή στην Τεχνολογ

[1

Εκτυπώσεων. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β., 1998, κεφ. 2.1. «Η έννοια των εκτυπώσεων» σελ. 40. [2] επεξήγηση της έννοιας «έκτυπος» στην γλώσσα των γραφικών τεχνών, από: Νομικός,

Σπυρίδων. Οδηγός Βιομηχανικής Εκτύπωσης. Αθήνα: Παπασωτηρίου, 2006 [3] Λήμμα, στο Λεξικό της κοινής Νεοελληνικ

Σπουδών (Ίδρυμα Μανώλη ΤριαΘεσσαλονίκης, Δεκέμβριος 1998. Προσβάσιμο στον ισότοπο http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html

[4] Λήμμα στο: Ιορδανίδου, Άννα και Στέλλα Μπατοβάνη. Μικρό Νεοελληνικό ΛεξικΠατάκη, 1994

] οι «ταξινομημένες πληροφορίες» είναι «κείμενο, σχέδια, εικόνεςνόημα με σκοπό την κατανόηση του περιεχομένου του»: Νομικόστην έννοια «έντυπο»

[5

[6] Η ονομαστική αξία, είναι η αξία που φέρει και όχι απαραίτητα η πραγματική, η οποία πραγματική είναι αυτή που αξίζει. Συμπερασματικά προκύπτει καθώς «[…]λαμβάνεται υπόψη περισσότερο η ονομαστική αξία που αποτυπώνεταιχαρτονομίσματα και όχι η πραγματική αγοραστική τοθεμελιωδώς λανθασμένη, καθώς στο σύγχρονο νομισματικό σύστημα τα νομίσμέχουν εσωτερική αξία, αλλά η πραγματική αξία τους αντιστοιχεί στη δυνατόανταλλαχθούν με αγαθά και να πληρώσουν φόρους.» Άρθρο: «Ψευδαίσθηση

nes. Δημοσιεύθηκε στις 03-03-2011 στον ισότοπο και Dow Johttp://www.marketbet.gr/2011/03/dow-jones-plhthorismos/

[7] Λήμμα από το Βικιλεξικό [8] Λήμμα από: Πελέκης, Μακάριο

Σαββάλας, 2004 ] Απόσπασμα λήμματος από το «Βασικό λεξικό της αρχαίας ελληνικής» το[9

λεξικογραφίας του κέντρου ελληνικής γλώσσας όπως εμφανίζεται στον ισότοhttp://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/lexicon/search.html?lq=

[10] Melville Jones, John R. Testimonia Numaria volume 1: Texts and Translations, Spink, 1993. Απόσπασμα από τις «Όρνιθες» του Αριστοφάνη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο [1] Ευγενίδου Δέσποινα, Αποστόλου Ευαγγελία, Στόγιας Γιάννης, Τσέλεκας Παναγιώτης,

Φουντουλή Μαίρη, Ράλλη Ευτέρπη, Τότσικας Αλέξιος, Το νόμισμα στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, 16 Μαΐου 2011, στον ισότοπο: http://argolikivivliothiki.gr

[2] Νοταράς, Γεράσιμος. Το Ελληνικό Χαρτονόμισμα, μία διαδρομή 1822-2002Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τράπεζας, 2005. Κεφ. 3 (σελ.71)

[3] «Τα πρώτα νομίσματα κατασκευάστηκαν αρχικά από χαλκό, κατόπιν από σίδηρο και αυτό επειδή ο χαλκός και ο σίδηρος ήταν ισχυρά υλικά που χρησιμοποιήθηκαν γιατην κατασκευή όπλων.» ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, λέξη «χρήμα», στον ισότοπο: http:/

- 88 -

[4] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 9 (σελ. 369-388) και κεφ. 10 (σελ. 391)

Νομίσματος. Παράγραφος: Εκδόσεις ελληνικών «νομισμάτων» κατά την Οθωμανική περίοδο. Από τον ισότοπο:

dia.org/

http://en.wikipedia.org/wiki/Banknote ] «When Marco Polo travelled to China in the 13th century, he was so impressed by

, used and valued. Paper money ntury» στο άρθρο “Paper money” από τον

tl/papermoney.shtml

,

[15] [16]

[19] [20]

[21] [22] [23]

ρα. εζας, κι

[27] η

Its moving around to

bs and higher wages.” Απόσπασμα από τον ισότοπο

,

. 36)

[5] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 12 (σελ. 431-442) [6] Στεφανίδης, Στέφανος. Η Ιστορία του Ελληνικού

http://traveladvisorgr.blogspot.gr/2007/12/blog-post_9758.html [7] ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, λέξη «χαρτονόμισμα», στον ισότοπο: http://el.wikipe[8] WIKIPEDIA. Λέξη “banknote”, στον ισότοπο:

[9paper money that he described how it was madewas not used in Europe until the 17th ceισότοπο του “Silk Road Foundation”: http://www.silk-road.com/ar

[10] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 1 (σελ. 25) και κεφ. 3 (σελ. 71) [11] Κατσιμάρδος, Τάκης. Από τον Φοίνικα, το πρώτο νόμισμα του νεοελληνικού κράτους

στη δραχμή. 01-12-2001. Άρθρο στην εφημερίδα «Η ΗΜΕΡΗΣΙΑ» http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26516&subid=2&pubid=55396

[12] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 3 (σελ. 71 και 73-76) [13] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 3 (σελ. 77) [14] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 1 (σελ. 25)

Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 4 (σελ. 99-101) Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 1 (σελ. 23-38)

[17] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 8 (σελ. 271) [18] Τα χαρτονομίσματα του ευρώ που κυκλοφορεί από το 2001 είναι σχέδιο του

Αυτριακού Robert Kalina. Πηγή: Έκθεση σχεδίων τραπεζογραμματίων ευρώ. Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, 2003. Θα ακολουθήσει νέα έκδοση εντός του 2013. Πηγή: Thesing, Gabi and Randow, Jana. ECB Announces New Euro Banknotes Using Greek Myth for Security. Άρθρο, δημοσιευθέν στις 8-11-2012: http://www.bloomberg.com/news/2012-11-08/ecb-announces-new-euro-banknotes-using-greek-myth-for-security.html Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 8 (σελ. 275) Από την ηλεκτρονική σελίδα της Τράπεζας της Ελλάδας, και του Ι.Ε.Τ.Α.: http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/Organization/buildings/IETA.aspx Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 3 (σελ. 85) Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 4 (σελ. 109) Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 4 (σελ. 129-130)

.: Κεφ. 8 (σελ. 327) [24] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π[25] Η εκτυπωτική εταιρία «ΑΣΠΙΩΤΗ-ΕΛΚΑ Α.Ε.» ιδρύθηκε το 1928 στην Κέρκυ

Διατηρούνται αρχεία και τεκμήρια αυτής στο Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τράπέτσι διασώζονται αξιόλογες πληροφορίες για τα έντυπα ασφαλείας στην Ελλάδα.

[26] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 8 (σελ. 303) «Σαν Σήμερα: Εκτυπώνονται στο Ναύπλιο τα πρώτα χαρτονομίσματα» δημοσίευσστην ηλεκτρονική εφημερίδα «Αργολικές Ειδήσεις» στις 17-06-2012 http://argolikeseidiseis.blogspot.gr/2012/06/e.html

[28] “The Napoleonic identity card was the main ancestor of all modern ID systems.main purpose was to hold down wages, by stopping workers find better johttp://www.globalresearch.ca/id-cards-an-historical-view/15231

[29] το βουλοκέρι, είναι ένα κομμάτι κερί που συχνά έφερε την σφραγίδα του αποστολέα και ένωνε τα ανοίγματα ενός δέματος, ώστε αν ανοιχθεί από άλλο άτομο εκτός του παραλήπτη να είναι εμφανή τα σημάδια παραβίασης σε αυτόν

[30] «Η ιστορία του ανθρώπου έχει καταγράψει τέτοια σήματα πάνω σε λάσπη, στα πρώταάψητα, στεγνωμένα στον ήλιο κεραμικά των Σουμέριων, 4000 χρόνια πριν το Χριστόπου δείγματά τους βρέθηκαν στις ανασκαφές της Μεσοποταμίας και που δήλωναν τον κατασκευαστή του κεραμικού και την πόλη που δούλευε, σαν απόδειξη αυθεντικότητας αλλά και διαφήμισης» Βιθυνός, Εμμανουήλ. Εισαγωγή στην Τεχνολογία των Εκτυπώσεων. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β., 1998. Κεφ. 1.3. (σελ

- 89 -

[31] μήτρα: στην προϊστορία των γραφικών τεχνών, ήταν το καλούπι. Εξελισσόμενο σε ραγίδα, αποτέλεσε την

ην πωτική πλάκα»,

ηγός

[32] σελ. 47-50)

[34]

ας Γραφικών Τεχνών

[37]

[2]

[3] όγηση, ire avec Phonetique, Francais

τική, 1994. δοτικές

ιδική εκτυπωτική τεχνολογία. Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών

α στην τυποβαφία, χωρίς να

Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών Τ.Ε.Ι.

[8] ήνα: Ο.Ε.Δ.Β.,

λόγο αυτό αι κείμενα ή

ών τεχνών. Το

[10] tirage = θανόν

μα καθώς

σφυρηλατημένη ή χυτευμένη εσώγλυφη ή εξώγλυφη σφαρχική μορφή του τυπογραφικού στοιχείου. Η σύνθεση πολλών τυπογραφικών στοιχείων προς εκτύπωση αποτελούν την «μήτρα εκτύπωσης» ή «κλισέ» σττυπογραφία, και αργότερα χρησιμοποιήθηκαν ονομασίες όπως: «εκτυ«κύλινδρος εκτύπωσης» , «τελάρο» κ.α., όλες αναφερόμενες στην μήτρα, ως οδτης ουσίας προς εναπόθεση σε υπόστρωμα. Βιθυνός, Εμμανουήλ. όπ. π.: Κεφ. 2.2.2. (

[33] Βιθυνός, Εμμανουήλ. όπ. π.: Κεφ. 2.3. (σελ. 50-59) ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, λέξη «μεταξοτυπία», στον ισότοπο: http://el.wikipedia.org/, από τον ισοτοπο http://www.squidoo.com/stenciling “the History of Stenciling”, και από Μηλιώνης, Νίκος. Μεταξοτυπία Ι. Αθήνα: Τμήμα ΤεχνολογίΤ.Ε.Ι. Αθηνών, 1997

[35] Βιθυνός, Εμμανουήλ. όπ. π.: Κεφ. 3.4. (σελ. 73-92) [36] Βιθυνός, Εμμανουήλ. όπ. π.: Κεφ. κεφ. 4.3.3. (σελ. 117-122) και κεφ. 5.3. (σελ.

210-212) Βιθυνός, Εμμανουήλ. όπ. π.: Κεφ. 4.4.6. (σελ. 156-165)

[38] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 4 (σελ. 123) [39] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 2 (σελ. 57) [40] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 8 (σελ. 296)[41] Νοταράς, Γεράσιμος. όπ. π.: Κεφ. 2 (σελ. 45-51) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο [1] επεξήγηση της έννοιας «έκδοση» στην γλώσσα των γραφικών τεχνών. Νομικός,

Σπυρίδων. Οδηγός Βιομηχανικής Εκτύπωσης. Αθήνα: Παπασωτηρίου, 2006 Μπιτζένης, Δημήτριος. Τα στάδια παραγωγής του εντύπου. Στον ισότοπο: http://bizdim.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=36:2011-08-02-08-17-08&catid=10:2011-08-02-07-07-39&Itemid=35 Η λέξη «μοντάζ» είναι γαλλική: Montage = ανέβασμα, μοντάζ (φιλμ), συναρμολμοντάρισμα: Ροσγοβάς, Θεόδωρος. Nouveau Dictionna- Grec, Grec - Francais. Αθήνα: Ελληνική Εκδο

[4] Νομικός, Σπυρίδων. Εφαρμογή Μοντέλου για αξιολόγηση εκτυπώσεων στις εκδιαδικασίες στην Ελλάδα. Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων, Πανεπιστημίο Αιγαίου, 2007. Κεφ. 2.6.2.: Υβρ

[5] Μηλιώνης, Νίκος. Μεταξοτυπία Ι. Αθήνα: ΤμήμαΤ.Ε.Ι. Αθηνών, 1997

[6] Κυλινδρικό τελάρο χρησιμοποιείται συνηθέστεραποκλείεται από τη μεταξοτυπία. Τυποβαφία είναι η διακόσμηση υφάσματος με εμποτισμό χρωστικής, δηλ. το βάψιμο της ίνας του, ενώ στην εκτύπωση δεν βάφεται η ίνα παρά αφήνεται μία επίστρωση χρώματος.

[7] Θεοχαρόπουλος, Θ. Βαθυτυπία. Αθήνα: Τμήμα Αθηνών, χ.χ. Βιθυνός, Εμμανουήλ. Εισαγωγή στην Τεχνολογία των Εκτυπώσεων. Αθ1998, κεφ. 6.3.3. σελ. 291

[9] «Για να στηρίζεται η αιχμή του μαχαιριού και να πετυχαίνεται η τέλεια απομάκρυνση του μελανιού από την επιφάνεια της πλάκας, η εικόνα του θέματος διασπάται σε μικρά τετραγωνάκια με τη βοήθεια του ράστερ. Για τοακριβώς το ράστερ στη βαθυτυπία χρησιμοποιείται και όταν τυπώνοντάλλες γραμμικές εργασίες» Θεοχαρόπουλος, Θ. όπ.π., όπου «ράστερ» είναι ένα «πλέγμα κουκίδων που έχουν το ίδιο κέντρο για τη διαμόρφωση τονικών θεμάτων, ώστε να μπορούν να αναπαραχθούν με τις μεθόδους των γραφικμέγεθος και η γεωμετρία της κουκίδας διαμορφώνει ένα θέμα – εικόνα σε ημιτονικές διαβαθμίσεις ώστε να μπορεί να αποδοθεί με την εκτυπωτική διαδικασία.» Νομικός, Σπυρίδων. 2006. Η λέξη «τιράζ» είναι γαλλική. Προέρχεται από το ρήμα tirer = τραβάω, δηλ. τράβηγμα, κλήρωση, τύπωμα, κυκλοφορία (Ροσγοβάς, Θεόδωρος, όπ. π.). Πιεννοούνται τα «τραβήγματα» που κάνει η μηχανή εκτύπωσης στο υπόστρω

- 90 -

περνάει να εκτυπωθεί. Μεγάλο τιράζ σημαίνει πολλά αντίτυπα, και μικρό τιράζ το αντίθετο. Το «κλισέ» στη γλώσσα των γραφικών τεχνών είναι «μεταλλική ή πλαστική επιφάνγια μήτρα, όπου κατασκευάζονται – χαράζονται πρότυπα σχέδια, γράμματα, για ανάγλυφη εκτύπωση (μήτρα).» (Νομικός, Σπυρίδων. 2006) Προέρχεται από τη γαλλική λέξη cliché που σημαίνει έκτυπος, στερεοτυπία και φωτογραφική πλάκα. (Ροσγοβάς, Θεόδωρος, όπ. π.). Από αυτές τις

[11] εια εικόνες

έννοιες προέκυψε και η μεταφορική δώρα και Παπαδόπουλος

ταναστών στο Δημοτικό Σχολείο.

). Το χρήση της λέξης κλισέ ώστε να περιγραφεί η τυποποιημένη και

, κοινοτοπία. (Βικιλεξικό)

ής και χυτηρίου σε ένα μηχάνημα, όπου αντί με την πληκτρολόγιση να σε στίχους. Βιθυνός,

63-269 ν (Smart Print Media. Τεχνολογίες

Εκτύπωσης: Τυπογραφία smartprintmedia.com/index.php?option=com_content&view=article&

ι την

[17]

ν (χαλκό, ορείχαλκο,

[19]

ries.com/definition/english/letterset and

λ.

=117

λιθογραφία offset, βαθυτυπία και φλεξογραφία, και το α με την

e

[23]

[24]

εκτύπωση), υλικό διαφορετικό από του υπάρχοντος με χρήσιμες

σημασία της στερεοτυπίας – στερεοτύπου. (Ντάνου, ΘεοΒασίλειος. Άρθρο: Λεκτική ρατσιστική βία σε παιδιά μεΕπιστημονικό Βήμα, τεύχος 14, Δεκέμβριος 2010. σελ. 176. Έκδοση Συλλόγου Εκπαιδευτικών Π.Ε. «Ο Περικλής» http://www.syllogosperiklis.gr/ep_bima/epistimoniko_bima_14/175-194.pdfίδιο ισχύει και για τη πολυχρησιμοποιημένη, τετριμμένη έκφραση ή μοτίβο

[12] Οι λινοτυπικές μηχανές, σε απλοϊκή περιγραφή, ήταν ένας συνδυασμός γραφομηχανπροκύπτει αποτύπωση, προέκυπταν τυπογραφικά στοιχείαΕμμανουήλ. Όπ.π.: κεφ. 6.1.3. σελ. 228-230

[13] Βιθυνός, Εμμανουήλ. Όπ.π. [14] Βιθυνός, Εμμανουήλ. Όπ.π.: κεφ. 6.2.1. σελ. 2[15] Οι περιορισμοί αφορούν την απουσία πρώτων υλώ

http://www.id=10&Itemid=111 ), και την διαδικασία παραγωγής σε σχέση με το κόστος καποιότητα.

[16] Βιθυνός, Εμμανουήλ. Όπ.π.: κεφ. 4.6.5. σελ. 198 Νομικός, Σπυρίδων. Σημειώσεις για το μάθημα της Φλεξογραφίας. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, Τ.Ε.Ι. Αθηνών, 1993

[18] Η λέξη «τσίγκος» κατάγεται από τη λέξη “zinc” που είναι ο ψευδάργυρος (Βικιλεξικό) και ήταν το μέταλλο από το οποίο κατασκευαζόταν η εκτυπωτική πλάκα της offset αν και πλέον είναι από αλουμίνιο ή άλλους συνδυασμούς μετάλλωατσάλι, χρώμιο, κ.α.). Σταγκανέλης, Διονύσιος. Εκτύπωση στις Μηχανές OFFSET III. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, Τ.Ε.Ι. Αθηνών, 1995 Hh

[20] Oxford Dictionaries. λήμμα “letterset”. Oxford University Press: 2012 http://oxforddictiona

[21] Νομικός, Σπυρίδων. 2006. Πίνακας “Digital Printing” από Interquest (PaperDigital Printing) σελ. 204, πίνακας «Ψηφιακές Εγγραφές – Μέθοδοι: Κατανομή» σε205, σε συνδυασμό με άρθρο από Smart Print Media. Τεχνολογίες Εκτύπωσης: Ψηφιακή Εκτύπωση http://www.smartprintmedia.com/index.php?option=com_content&view=article&id=16&Itemid

[22] παράδειγμα η “Dpa Label Pack Α.Ε.” η οποία χρησιμοποιεί μηχανή “Muller Martini Alprinta V” η οποία τυπώνεισύσυτημα Quantum της XEIKON που συνδυάζει την ηλεκτροφωτογραφίεκτύπωση inkjet (Cmykmag.gr, άρθρο «Quantum: νέα τεχνολογία εκτύπωσης» 08-03-2012, στον ισότοπο: http://www.cmykmag.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=292&Itmid=10). Καρακασίδης, Νίκος. Κυτιοποιια. Περιστέρι: Ίων, 1999, 2η έκδοση. Κεφ. 1.4.3.5. Ειδικές τεχνικές διακόσμισης των χαρτόκουτων Το «λαμινάρισμα» είναι η επίστρωση υλικού επί της επιφάνειας του υποστρώματος. Τέτοια είναι το κερί, κόλλες, θερμοπλαστικά πολυμερή, υλικό καλύτερης ποιότητας (π.χ. για καλύτερηιδιότητες (ανθεκτικότερο στα λίπη, στην υγρασία, στις καταπονήσεις κ.τ.λ.), πλαστικές μεμβράνες, κ.α. Καρακασίδης, Νίκος. Όπ. π. κεφ.1.4.2. σελ.38 – 39

- 91 -

[25] και επικαλυπτικά υλικά.

[27]

ΚΕΦ[1]

κεφαλαίου αυτού και δευτερευόντως, αυτά

[2] ΙΩΝ

θε πηγή, είτε προκύπτουν από

δάστριας στον τομέα των εφαρμογών εκτύπωσης και

decors-guilloches.ch/dg1/index.php?lang=en [4]

[5] Περιοδικό Γραφικών Τεχνών, άρθρο «η ολογραφία στη δημιουργία

eς Εκτύπωσης. Αθήνα:

[6] [7]

. Ασφαλής είριση των Εγγράφων Ασφαλείας. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ, χ.χ., στον ισότοπο:

1845

, dpaper.com/

[9] ναφερθεί στο κεφάλαιο των εκτυπώσεων, και καθώς είναι

[10] 6

[11] ντυπης Επικοινωνίας “Γραφικές Τέχνες”». Νομικός,

[12] άρτημα εκτύπωσης χημικού υδατογραφήματος “Aegis ” από την εταιρία

[1]

[2] [3] [4] Συμπέρασμα που προκύπτει από τα κεφ. 1.2, 2, 4.5 του παρόντος

Φιλιππακοπούλου, Θεοδώρα. «Ο κύκλος του χαρτιού». Αθήνα: 2009. Κεφ. 6.2. Πληρωτικά

[26] Παπαδάκος, Παναγιώτης. Υλικά ΙΙ: Α)Μελάνια, Β)Φωτοευπαθείς Ενώσεις. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, Τ.Ε.Ι. Αθηνών, 1999. Κεφ. 2 «Η σύσταση του μελανιού» και κεφ. 6 «Τα πρόσθετα» Καρακασίδης, Νίκος. Ειδικά Θέματα Συσκευασίας. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, Τ.Ε.Ι. Αθηνών, 1999. Κεφ. 1.8.1 «Μελάνια»

ΑΛΑΙΟ 4Ο Δεν θα μπορούσε να γίνει καταγραφή όλων των χαρακτηριστικών ασφαλείας, κατ’ αρχάς, διότι δεν είναι ο στόχος του συνεχώς εμπλουτίζονται με νέα, υιοθετώντας νέες εφαρμογές υλικά και τεχνικές από την εξέλιξη της τεχνολογίας. Τα στοιχεία που αναφέρονται στο παρόν κεφάλαιο, στην πλειοψηφία τους, προκύπτουν από το «ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, ΣΤΟΙΧΕΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΣΥΝΑΦΩΝ ΟΡΩΝ» του Συμβουλίου της Ε.Ε., διαθέσιμο στον ισότοπο: http://prado.consilium.europa.eu/el/glossarypopup.html Σε κάάλλη περίπτωση, είτε αναφέρεται η επί μέρουςπροσωπική εμπειρία της σπουnon-color.

[3] Décors Guillochés S.A. Υλικό (‘άρθρα, βίντεο, κ.α.) από τον ισότοπο της επιχείρησης: http://www.Banknote Corporation of America. “Security Features”. Στον ισότοπο: http://www.banknote.com/security-features/ CMYC mag.υλικών θερμοτυπίας» διαθέσιμο στον ισότοπο http://www.cmykmag.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=48&Itmid=25 και Νομικός, Σπυρίδων. Οδηγός ΒιομηχανικήΠαπασωτηρίου, 2006, πληροφορίες από την επεξήγηση των τεχνικών όρων: «εκτύπωση ολογραφίας» και «ολογράφημα ή ολόγραμμα» WIKIPEDIA. Λέξη “overprint” στον ισότοπο: http://en.wikipedia.org/wiki/overprint Συνδυασμός πληροφοριών από: CARDEL Α.Ε. «η Α-Β των καρτών» στον ισότοπο: http://www.cardel.gr/Default.aspx?ID=72 , και Σκαρτσής, ΝικόλαοςΔιαχhttp://www.astynomia.gr/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=&Itemid=400&lang

[8] Συμπληρωματικές πληροφορίες για το παρόν κεφάλαιο αντλήθηκαν από τους παρακάτω ισότοπους: http://www.graphicsecurity.com, http://www.gi-de.com/en/products_and_solutions/products/products_and_solutions_az.jsphttp://www.protecteΤο υδατογράφημα δεν είναι υλικό, παρ’ όλ’ αυτά, περιλαμβάνεται στο κεφάλαιο αυτό διότι δεν μπορεί να αδιαδικασία κατασκευής χαρακτηριστικού ασφαλείας σε υπόστρωμα, το υδατογραφημένο υπόστρωμα είναι υλικό ασφαλείας. επεξήγηση της έννοιας «υδατογράφημα» στην γλώσσα των γραφικών τεχνών, από: Νομικός, Σπυρίδων. Οδηγός Βιομηχανικής Εκτύπωσης. Αθήνα: Παπασωτηρίου, 200 Διάγραμμα «Παραγωγή ΈΣπυρίδων. Οδηγός Βιομηχανικής Εκτύπωσης. Αθήνα: Παπασωτηρίου, 2006 Όπως το εξ“THERMOTYPE” στον ισότοπο: http://www.thermotype.com/aegissfmulti.html

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο Νομικός, Σπυρίδων. Τυπωμένα Ηλεκτρονικά R.F.ID. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, Τ.Ε.Ι. Αθηνών, 2008. Κεφ. 6.1.1. (σελ. 198) Νομικός, Σπυρίδων. όπ. π.: Κεφ. 4.1. (σελ. 112) Νομικός, Σπυρίδων. όπ. π.: Κεφ. 5.1.7.17, 5.1.8, 5.1.8.4, 5.1.8.5 (σελ. 182-189)

- 92 -

[5] Avisian Publications, NFC forum, IN.GR «Τεχνολογία» στους ισότοπους: http://www.secureidnews.com/2012/11/26/three-ways-nfc-makes-your-life-

Ν ότοπο:

http://prado.consilium.europa.eu/el/glossarypopup.html, και «ΒΙΟΤΑΥΤΟΤΗΤΑ: ι Ανακλήσιμες Βιομετρικές Ταυτότητες για Χρήση σε Περιβάλλοντα

[7] ο:

[8] αρτί από L.E.D.», 26-08-2012

sp [10]

.8%20N

[11] σύνδεσης Πανεπιστημίου Νότιας Ντακότα Η.Π.Α., 20-09-2012,

[12]ής

[13] φαλέστερες συσκευασίες φαρμάκων»,

[14] ΚΕΦ

[2]

[3] χαρτονόμισμα», στον ισότοπο: http://el.wikipedia.org/ έλιο

ion,

[5] erfeiting and promotes social media at

[6] ical markets to reach US$ 1.7

[1] photo substitution. If you can stop that, you have effectively stopped passport

κείμενο δημοσιευμένο από την GSSC (Graphic Security Systems

out/latest-news

more-secure?issue=secureidnews_20121126, http://www.nfc-forum.org/aboutnfc και http://tech.in.gr/short-news/?aid=1231116834 αντίστοιχα.

[6] «ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΣΥΝΑΦΩΝ ΟΡΩΝ» του Συμβουλίου της Ε.Ε., διαθέσιμο στον ισ

Ασφαλείς καΔιάχυτης Νοημοσύνης» στον ισότοπο: http://www.biotaytotita.gr Ρεπορτάζ χωρίς Σύνορα. Συνέντευξη στον Δρ. Λασκαράκη Αργύριο, στον ισότοπhttp://www.rwf.gr/181546/ “Το βήμα science”, άρθρο «Χ

[9] Καπετανάκης Ηλίας. Εισαγωγή στην Νανοτεχνολογία. NANOTECHNOLOGYHELLAS στον ισότοπο: http://www.nano.gr/nanotechnology_introduction.a

Observatory NANO, Briefing No. 8: Nanotechnologies for anti-counterfeiting applications. 12-2010 http://www.observatorynano.eu/project/filesystem/files/Briefing%20Noanotechnologies%20for%20Anti-Counterfeiting%20Applications.pdf

Γραφείο διαhttp://www.usd.edu/press/news/news.cfm?nid=2506

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, φράση «τρισδιάστατη εκτύπωση», στον ισότοπο: http://el.wikipedia.org/, και Άρθρο: «Υβριδικός τρισδιάστατος εκτυπωτεκτυπώνει δομές χόνδρου», 22-11-2012: http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=189615&catID=22

Gaonline.gr, άρθρο: «Γνήσιες ή πλαστες; Οι ασ05-12-2010, στον ισότοπο: http://gaonline.gr/2010/12/

InkSure Technologies. “Customized Security Solutions”, New York, χ.χ.

ΑΛΑΙΟ 6 Ο

[1] Βιθυνός, Εμμανουήλ. Εισαγωγή στην Τεχνολογία των Εκτυπώσεων. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β., 1998, σελ.58-59. Lidstrom, Susanna. The colour of money. Inspire, issue 13, 2013. Iggesund Paperboard. Sweden, winter 2003. Morck Karin: “A banknote’s design often triesto reflect the country’s culture, wildlife, landscape and language” ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, λέξη «

[4] Hobsbawm, Eric. Παγκοσμιοποίηση, Δημοκρατία και Τρομοκρατία. Αθήνα: Θεμ2008, β’ έκδοση. Μετάφραση: Νίκος Κούρκουλος. Πρωτότυπο: GlobalisatDemocracy and Terrorism. London: Little Brown, 2007 R.F.ID. news: “PDC combats countBluesfest” Avisian Publications, στον ισότοπο: http://www.rfidnews.org/2012/10/17/pdc-combats-counterfeiting-and-promotes-social-media-at-bluesfest R.F.ID. news: “RFID in healthcare and pharmaceutbillion” Avisian Publications, στον ισότοπο: ttp://www.rfidnews.org/2012/08/01/report-rfid-in-healthcare-and-pharmaceutical-markets-to-reach-us-1-7-billion

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7Ο Gabel, Lars (director ID/Document Security, GSSC): “Passport fraud is 95%

fraud […].” ΣεCorporation): FCO and GSSC Team to Create World’s First Self-Authenticating Passport. 23-05-2011. Στον ισότοπο: http://www.graphicsecurity.com/index.php/ab

[2] Jonas Rehnberg, Jonas. Forgery in the pharmacy. Περιοδικό “Inspire”, τεύχος (issue) 13. Iggesund Paperboard: Sweden, winter 2003

- 93 -

[3] Καρβέλα, Βασιλική. Επιβλέπων καθηγητής: Καλογήρου, Σταμάτης. Διπλωμεργασία του Π.Μ.Σ. «Εφαρμοσμένης Γεωγραφίας και Διαχείρισης χώρου» με κατεύθυνση «Γεωπληροφορική»: Στατιστική ανάλυση δεδομένων εγστην Ελλάδα σε επίπεδο περιφέριας. Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα ΓεωγραΑθήνα: 02-2

ατική

κληματικότητας φίας,

012

[5]

[6] στοιχεία

ges/stories/2013/statistics13/epikrateia1.xls ΑΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΩΝ

ity

[8] ς Κώδικας. Τυπογραφείο Ελληνικής Αστυνομίας, Αθήνα:

[9] ς. ετώπισή

ών. Πάντειο Πανεπιστήμιο Τομέας

[10] 2001, Τυπογραφείο Ελληνικής

[4] Ετήσια έκθεση για το οργανωμένο έγκλημα στην Ελλάδα, έτους 2004. Αθήνα, Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, Αθήνα, 05-2005 Ετήσια έκθεση για το οργανωμένο έγκλημα στην Ελλάδα. έτους 2005. Αθήνα, Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, Αθήνα, 05-2006 Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, Ελληνική Αστυνομία. Στατιστικάεγκληματικότητας για το έτος 2012 – ελληνική επικράτεια. Στον ισότοπο: http://www.astynomia.gr/ima

[7] ΔΗΜΟΣΙΟ ΜΗΤΡΩΟ ΓΝΗΣΙΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΚΕΓΓΡΑΦΩΝ ΕΠΙΓΡΑΜΜΙΚΩΣ» Public Register of Authentic Travel and IdentDocuments Online (P.R.A.D.O.) του Συμβουλίου της Ε.Ε., στον ισότοπο: http://prado.consilium.europa.eu/el/homeindex.html Ποινικό Δίκαιο, Ποινικό2007 Αθανασοπούλου, Βασιλική. Επιβλέπων καθηγητής: Φαρσεδάκης ΙάκωβοΔιπλωματική εργασία του Π.Μ.Σ. «Η σύγχρονη εγκληματικότητα και η αντιμτης»: Πλαστογραφία εγγράφων με τη χρήση νέων τεχνολογιΚοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Εγκληματολογίας. Αθήνα: 12-2007 ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, 1975/1986/Αστυνομίας, Ανατύπωση 2008

- 94 -

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ασοπούλου, Βασιλική. Επιβλέπων καθηγητής: Φαρσεδάκης Ιάκωβος. Διπλωματική σία του Π.Μ.Σ. «Η σύγχρονη εγκληματικότητα και η αντιμετώπισή της»:

Αθανεργα

Βι .,

ΘεοχΑθην

ΚαραΤεχν

ή εργα Γεωγραφίας και Διαχείρισης χώρου» με κατεύθυνση «Γεωπληροφορική»: Στατιστική ανάλυση δεδομένων εγκληματικότητας στην Ελλάδα σε επίπεδο περιφέριας. Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Γεωγραφίας, Αθήνα: 02-2012 Μηλιώνης, Νίκος. Μεταξοτυπία Ι. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, Τ.Ε.Ι. Αθηνών, 1997 Νομικός, Σπυρίδων. Σημειώσεις για το μάθημα της Φλεξογραφίας. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, Τ.Ε.Ι. Αθηνών, 1993 Νομικός, Σπυρίδων. Οδηγός Βιομηχανικής Εκτύπωσης. Αθήνα: Παπασωτηρίου, 2006 Νομικός, Σπυρίδων. Εφαρμογή Μοντέλου για αξιολόγηση εκτυπώσεων στις εκδοτικές διαδικασίες στην Ελλάδα. Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων, Πανεπιστημίο Αιγαίου, 2007 Νομικός, Σπυρίδων. Τυπωμένα Ηλεκτρονικά R.F.ID. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, Τ.Ε.Ι. Αθηνών, 2008 Νοταράς, Γεράσιμος. Το Ελληνικό Χαρτονόμισμα, μία διαδρομή 1822-2002. Αθήνα: Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τράπεζας, 2005 Παπαδάκος, Παναγιώτης. Υλικά ΙΙ: Α)Μελάνια, Β)Φωτοευπαθείς Ενώσεις. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, Τ.Ε.Ι. Αθηνών, 1999. Πελέκης, Μακάριος. Αναλυτικό λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής. Σαββάλας, 2004 Ποινικό Δίκαιο, Ποινικός Κώδικας. Τυπογραφείο Ελληνικής Αστυνομίας, Αθήνα: 2007 Σταγκανέλης, Διονύσιος. Εκτύπωση στις Μηχανές OFFSET III. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, Τ.Ε.Ι. Αθηνών, 1995

Πλαστογραφία εγγράφων με τη χρήση νέων τεχνολογιών. Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Τομέας Εγκληματολογίας. Αθήνα: 12-2007

νός, Εμμανουήλ. Εισαγωγή στην Τεχνολογία τωθυ ν Εκτυπώσεων. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β1998

Έκθεση σχεδίων τραπεζογραμματίων ευρώ. Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, 2003

αρόπουλος, Θ. Βαθυτυπία. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών Τ.Ε.Ι. ών, χ.χ.

Ιορδανίδου, Άννα και Μπατοβάνη, Στέλλα. Μικρό Νεοελληνικό Λεξικό. Πατάκη, 1994

Καρακασίδης, Νίκος. Κυτιοποιια. Περιστέρι: Ίων, 1999, 2η έκδοση

κασίδης, Νίκος. Ειδικά Θέματα Συσκευασίας. Αθήνα: Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών ών, Τ.Ε.Ι. Αθηνών, 1999.

Καρβέλα, Βασιλική. Επιβλέπων καθηγητής: Καλογήρου, Σταμάτης. Διπλωματικ

σία του Π.Μ.Σ. «Εφαρμοσμένης

- 95 -

ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔτύπωση 2008

ΟΣ, 1975/1986/2001, Τυπογραφείο Ελληνικής Αστυνομίας,

, Paris 1965. The international Association of

Joe. Money. London: British Museum Publications, 1986

itish

Numismatics. Oxford University Press, 1975

Αθήνα: Θεμέλιο 2008,

α

ΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ – ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ασικό λεξικό της αρ

ικιλεξικό. Λήμματα κός», « βδηλος», «κιβδηλεία», στον

ΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ, λέξεις «χρήμα», «μεταξοτυπία», «χαρτονόμισμα», «τρισδιάστατη εκτύπωση»,

υγενίδου Δέσποινα, Αποστόλου Ευαγγελία, Στόγιας Γιάννης, Τσέλεκας Παναγιώτης,

ολιτισμού, 16 Μαΐου 2011, στον

ατσιμάρδος, Τάκης. Από τον Φοίνικα, το πρώτο νόμισμα του νεοελληνικού κράτους, στη

ttp://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26516&subid=2&pubid=55396

νίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα ανώλη Τριανταφυλλίδη) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Δεκέμβριος

Ανα Τα πρώτα 50 χρόνια της τράπεζας της Ελλάδος 1928-1978. Τράπεζα της Ελλάδος, 1978 Τσουνάκος, Όθων. Δραχμούλα μου καλό σου Ταξίδι. Ηλιοτρόπιο, 2001

oin Forgery. International CongressCProfessional Numismatics, 1967

ribb,C

agleton, Catherine and Jonathan Williams. Money, a history. London: The BrEMuseum Press, 1997

rierson, Philip. G

ill, G.F. Becker, the Counterfeiter, part I and II. Spink & Son Ltd, 1924 H

bsbawm, Eric. Παγκοσμιοποίηση, Δημοκρατία και Τρομοκρατία. Hoβ’ έκδοση. Μετάφραση: Νίκος Κούρκουλος. Πρωτότυπο: Globalisation, Democracy and Terrorism. London: Little Brown, 2007 Keesing, Counterfeits and Forgeries. (συνεχώς εμπλουτιζόμενο εγχειρίδιο με τα στοιχείγνησιότητας χαρτονομισμάτων όλων των χωρών) Kinns, Philip. The Caprara Forgeries. London:The Royal Numismatic society and the

ternational Association of professional numismatics, 1984 In Melville Jones, John R. Testimonia Numaria volume 1: Texts and Translations, Spink,993 1

Δ Β χαίας ελληνικής. Τμήμα λεξικογραφίας του κέντρου ελληνικής γλώσσας, προσβάσιμο στον ισότοπο: http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/lexicon/search.html?lq= Β «αντιγράφω», «γνήσιος», «αυθεντι κίισότοπο: http://el.wiktionary.org/ Βστον ισότοπο: http://el.wikipedia.org/ ΕΦουντουλή Μαίρη, Ράλλη Ευτέρπη, Τότσικας Αλέξιος, Το νόμισμα στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πισότοπο: http://argolikivivliothiki.gr Κδραχμή. 01-12-2001. Άρθρο στην εφημερίδα «Η ΗΜΕΡΗΣΙΑ» h Λεξικό της κοινής Νεοελληνικής. ΘεσσαλοΜ

- 96 -

1998. Προσβάσιμο στον ισότοπο http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html

ttp://bizdim.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=36:2011-08-02-08-

διά κό Βήμα, τεύχος 14, Δεκέμβριος 2010. σελ.

76. Έκδοση Συλλόγου Εκπαιδευτικών Π.Ε. «Ο Περικλής» 175-194.pdf

ισότοπο: ttp://www.astynomia.gr/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=1845&Ite

ttp://traveladvisorgr.blogspot.gr/2007/12/blog-post_9758.html

Ν» διαθέσιμο στον ισότοπο: ttp://prado.consilium.europa.eu/el/glossarypopup.html

πος: ttp://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/Organization/buildings/IETA.aspx

ισότοπο: gr/

ίσθηση χρήματος» και Dow Jones. Δημοσιεύθηκε στις 03-03-2011 στον ισότοπο ttp://www.marketbet.gr/2011/03/dow-jones-plhthorismos/

p?option=com_content&task=view&id=48&Itemid=2

, κ.α.) από τον ισότοπο της επιχείρησης:

Μπιτζένης, Δημήτριος. Τα στάδια παραγωγής του εντύπου. Στον ισότοπο: h17-08&catid=10:2011-08-02-07-07-39&Itemid=35 Ντάνου, Θεοδώρα και Παπαδόπουλος Βασίλειος. Άρθρο: Λεκτική ρατσιστική βία σε παιμεταναστών στο Δημοτικό Σχολείο. Επιστημονι1http://www.syllogosperiklis.gr/ep_bima/epistimoniko_bima_14/ Σκαρτσής, Νικόλαος. Ασφαλής Διαχείριση των Εγγράφων Ασφαλείας. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ, χ.χ., στονhmid=400&lang Στεφανίδης, Στέφανος. Η Ιστορία του Ελληνικού Νομίσματος. Στον ισότοπο: h Συμβούλιο της Ε.Ε., «ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΣΥΝΑΦΩΝ ΟΡΩh Τράπεζα Της Ελλάδας – Ι.Ε.Τ.Α. Διαδικτυακός τόh Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, Ελληνική Αστυνομία. Στον http://www.astynomia. «Ψευδαh Banknote Corporation of America. “Security Features”. Στον ισότοπο: http://www.banknote.com/security-features/ CARDEL Α.Ε. «η Α-Β των καρτών» στον ισότοπο: http://www.cardel.gr/Default.aspx?ID=72 CMYC mag. Περιοδικό Γραφικών Τεχνών, άρθρο «η ολογραφία στη δημιουργία υλικών θερμοτυπίας» διαθέσιμο στον ισότοπο http://www.cmykmag.gr/index.ph5 Décors Guillochés S.A. Υλικό (άρθρα, βίντεοhttp://www.decors-guilloches.ch/dg1/index.php?lang=en Oxford Dictionaries. Oxford University Press: 2012 http://oxforddictionaries.com/definition/english/letterset “Paper money”, άρθρο στον ισότοπο του “Silk Road Foundation”: http://www.silk-road.com/artl/papermoney.shtml R.F.ID. news, Avisian Publications, στον ισότοπο: http://www.rfidnews.org

- 97 -

Smart Print Media. Printed electronics – Printed RFID Systems. le&id=1

&Itemid=111

2: ttp://www.bloomberg.com/news/2012-11-08/ecb-announces-new-euro-banknotes-

edia.org/wiki/Banknote και

http://www.smartprintmedia.com/index.php?option=com_content&view=artic0 Thesing, Gabi and Randow, Jana. ECB Announces New Euro Banknotes Using Greek Myth for Security. Άρθρο, δημοσιευθέν στις 8-11-201husing-greek-myth-for-security.html WIKIPEDIA. Λέξη “banknote” στον ισότοπο: http://en.wikipλέξη “overprint” στον ισότοπο: http://en.wikipedia.org/wiki/overprint

- 98 -