Μορφές Κοινωνικής Οργάνωσης –Ελληνική

ΚοινωνίαΚεφάλαιο 2ο

Εκπαιδευτικός: Αγγελική Παγουλάτου

Η κοινωνική οργάνωση διαφοροποιείται στο χρόνο και στο χώρο ανάλογα με τις ιδιαίτερες σχέσεις των κοινωνιών με το φυσικό περιβάλλον, την ανάπτυξη της τεχνολογίας, τον πολιτισμό και τις κοινωνικές αξίες. Έτσι οι κοινωνίες διακρίνονται σε:

Αγροτικές Κοινωνίες

Χαρακτηρίζονται από:Τη μόνιμη εγκατάσταση του αγρότη –καλλιεργητή σε έναν τόπο (είτε ως ιδιοκτήτη , είτε ως εξαρτημένου καλλιεργητή)Τη συστηματική καλλιέργεια του εδάφους στην οποία στηρίζεται ουσιαστικά η οικονομία μιας κοινωνίας.Σχετική αυτάρκεια και κλειστή οικονομία

Η ιστορία δείχνει ότι σχεδόν πάντα υπήρχαν αγορές όπου οι αγρότες πουλούσαν στους κατοίκους (κληρικούς,ανθρώπους των όπλων, της διοίκησης) κάποια προϊόντα από αυτά που παρήγαγαν (υπερπροϊόν)

Δουλοκτητικές Αγροτικές Κοινωνίες(Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη, Η.Π.Α και Λατινική Αμερική)Στήριξαν την παραγωγή τους στους δούλους

Δεν αμείβονταν, θεωρούνταν εργαλεία και εξαρτήματα της γης

Φεουδαρχικές Αγροτικές Κοινωνίες(Δυτική Ευρώπη)Ο αγρότης –καλλιεργητής υπόκειται σε ένα σύστημα ιδιόμορφων δεσμεύσεων με τη γη και τον ιδιοκτήτη της ( αγγαρεία-άμισθη υποχρεωτική εργασία και φόροι). Βρίσκεται κάτω από τα όρια της επιβίωσης. Εξαθλίωση και πρόωροι θάνατοι (επιδημίες, λιμοί, κακές συνθήκες υγιεινής. Υψηλή γεννητικότητα

Βιομηχανική Κοινωνία

Η μετάβαση από την αγροτική στη βιομηχανική κοινωνία ήταν μια μακρά διαδικασία με αφετηρία τον 10ο και 11ο αι. κατά την οποία συμμετείχαν αγρότες που κατάφεραν να μετασχηματιστούν σε βιοτέχνες της υπαίθρου οι οποίοι παρήγαγαν για την αγορά.

Απέκτησαν μεγάλη οικονομική ισχύ Συνυπήρχαν με τους φεουδάρχες και αργότερα τους εκτόπισαν

Αυτές οι πρώτες βιοτεχνίες αποτέλεσαν το πρόπλασμα (πρότυπο, υπόδειγμα) της μετέπειτα μεγάλης βιομηχανίας. Στην ύπαιθρο υπήρξαν οι κατάλληλες συνθήκες για άμεσες παραγωγικές επενδύσεις, ενώ στην πόλη οι παραγωγικές δραστηριότητες οργανώνονται μέσα από τις συντεχνίες. Οι μεγαλέμποροι , που μπορούσαν να καλύψουν τα έξοδα της βιοτεχνίας , διέθεταν τα προϊόντα τους την αγορά.

Κλειστά συστήματα επαγγελματικών κατηγοριών που δεν επέτρεπαν την είσοδο σε καινούργιους επαγγελματίες

Η ύπαιθρος σταματά να είναι φεουδαρχική.Η αγροτική παραγωγή συντηρεί και τους ανθρώπους των πόλεων. Επέρχεται η βιομηχανική Επανάσταση

Εκτεταμένη εισαγωγή μηχανών στη βιοτεχνική παραγωγή

Μισθωτή εργασία (σχέση εξαρτημένης εργασίας από τον εργοδότη) Παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων αγαθών με

μειωμένο κόστος Δημιουργία μεγάλης αγοράς που δεν εξαρτάται από

τη ζήτηση αλλά από την ικανότητα δημιουργίας αγαθών

“Το “παιδικό εργατικό δυναμικό” ήταν άφθονο, φθηνό, καταλληλότερο από τους ενήλικες για να φέρει σε πέρας μια σειρά απαιτητικών εργασιών και φυσικά είχε ακόμη λιγότερα

μέσα αντίδρασης. Άρα ήταν και προτιμητέο.”Η αναγνώριση δικαιωμάτων στα παιδιά - εργάτες της Βιομηχανικής Επανάστασης   https://www.huffingtonpost.gr 19/11/2014

Δημιουργείται το προλεταριάτο που εξαπλώνεται στην Ευρώπη σύγκρουση εργοδοτών και εργαζομένων ανάπτυξη συνδικαλιστικού κινήματοςΕμφανίζεται το φαινόμενο της συρροής στα μεγάλα αστικά κέντρα αστικοποίηση

Υπολογίζεται ότι το 54% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε αστικά κέντρα

Βιομηχανική κοινωνίαΑξιοποίηση πληροφορίας και γνώσης

Αλματώδης ανάπτυξη τομέα υπηρεσιών

Μεταβιομηχανική κοινωνία (ο Αμερικανός Κοινωνιολόγος Ντάνιελ Μπελ χρησιμοποιεί πρώτος τον όρο το 1976)

Νέες τεχνολογίες(υπολογιστές, ρομποτική, δορυφόροι) Αύξηση παραγωγικότητας και ανάπτυξης Ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων Αλλαγές στον τρόπο διοίκησης και διαχείρισης των επιχειρήσεων Η συσσώρευση πληροφοριών εξίσου σημαντική με τη συσσώρευση κεφαλαίου

Όσο η γνώση επεκτείνεται τόσο οι κατέχοντες γίνονται πλουσιότεροι!!! (π.χ Bill Gates, Jeff Bezos)

Στη μεταβιομηχανική κοινωνία αξιοποιήθηκε η ανθρώπινη ευφυία και λογική με επιστημονικό και συστηματικό τρόπο, γεγονός που οδήγησε στην παραγωγή των τεχνολογιών της πληροφορικής και της επικοινωνίας (υπολογιστές, ίντερνετ, κινητά )

Συσσώρευση κεφαλαίου, επενδύσεων και παραγωγής

Στη μεταβιομηχανική κοινωνία η γνώση έγινε το σταυροδρόμι για την οργάνωση του συνόλου σχεδόν των οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων.Η ανάπτυξη της γνώσης και της βιομηχανίας της πληροφορίας σηματοδοτεί τη σύγχρονη εποχή.Και στη μεταβιομηχανική εποχή υπάρχουν συγκρούσεις εργοδοτών εργαζομένων , όπως και στη βιομηχανική, ωστόσο αυξήθηκαν οι φωνές και οι διεκδικήσεις διαφόρων κοινωνικών ομάδων (γυναικών, μεταναστών), οι οποίες οδήγησαν στην αναγνώρισησυγκεκριμένων πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των ομάδων αυτών.

«Υποανάπτυκτες Χώρες»Επικρατούν προβληματικές καταστάσεις όπως: φτώχεια, παιδική θνησιμότητα, ανύπαρκτες συνθήκες υγειονομικής περίθαλψης, χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, εκτεταμένος αναλφαβητισμός.

Οι περισσότερες από αυτές τις χώρες υπήρξαν αντικείμενο αποικιοκρατικής εκμετάλλευσης (σήμερα οι περισσότερες έχουν αποκτήσει την ανεξαρτησία τους), ενώ πολλές από τις σημερινές συνθήκες που επικρατούν σε αυτές είναι αποτέλεσμα της εκμετάλλευσης αυτής.

Από το 17ο -20ο αι οι δυτικές κοινωνίες δημιούργησαν αποικίες

σε Αφρική , Ασία, Λατινική Αμερική και διαμόρφωσαν την οικονομική,

κοινωνική και πολιτική ζωή τους

757 εκατομμύρια άνθρωποι άνω των 15 ετών σε όλο τον πλανήτη, δεν έχουν τις βασικές ικανότητες ανάγνωσης και γραφής, UNESCO 2015

Στάδια ανάπτυξης των σύγχρονων κοινωνιών

Αυτό που καθόρισε τη διάκριση των κοινωνιών είναι η σύγκλιση ή απόκλιση τους από τις αξίες και τα οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά πρότυπα των χωρών του Πρώτου Κόσμου!!!

Θεωρίες περί ανάπτυξης

• Θεωρίες εκσυγχρονισμού Ικανοποίηση στόχων όπως διατροφή , στέγαση,

ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, μόρφωση, παραχώρηση δικαιωμάτων, πολιτική συμμετοχή, προστασία περιβάλλοντος (χωρίς να διευκρινίζουν πως θα επιτευχθούν οι στόχοι)

Η ποιότητα της εκπαίδευσης και των ανθρωπίνων πόρων και ο προσανατολισμός σε δυτικές αξίες μπορούν να συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη

• Θεωρίες εξάρτησης Η ανάπτυξη του καπιταλιστικού δυτικού κόσμου και η

υπανάπτυξη του Τρίτου Κόσμου πρέπει να εξετάζονται από κοινού. Οι τελευταίες δεν μπόρεσαν να αναπτυχθούν εξαιτίας της εξάρτησης τους από τις χώρες της Δύσης. Ιδιοποίηση και εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των φθηνών εργατικών χεριών τους. Μεγέθυνση ανισοτήτων χωρίς να υπάρχει ένδειξη ότι θα πάψουν να υφίστανται τα αντικρουόμενα συμφέροντα.

Αναπτυγμένες χώρες= μητρόπολη, παγκόσμια καπιταλιστική τάξη, Βορράς

Λιγότερο Αναπτυγμένες= περιφέρεια, παίζουν το ρόλο της εργατικής τάξης σε παγκόσμιο επίπεδο, Νότος