ια ζωή σε έξι πράξεις

Παράρτημα 6ου γυμνασίου στο Ειδικό

Κατάστημα Κράτησης Νέων Βόλου

Μ

2

3

Το εσωτερικό μιας ελληνικής φυλακής. Οι θάλαμοι, ο

διάδρομος, τα κελιά, το προαύλιο. Ατμόσφαιρα

μελαγχολική, βαριά. Ένας χώρος κλειστός από υγρή

πέτρα και φρεσκοβαμμένο σίδερο. Όλα είναι ακίνητα,

στάσιμα. Ως κι ο χρόνος μοιάζει να μην βιάζεται εδώ.

Περνά αργά, βασανιστικά αργά κι είναι αμείλικτος,

σκληρός με τους αλλοδαπούς νεαρούς κρατούμενους

που εκτίουν την ποινή τους προσμένοντας να ’ρθει

κάποτε μια μέρα που θα μπορέσουν ν’

ανακουφιστούν, να επιστρέψουν στην αληθινή ζωή

απαλλαγμένοι από τις τραυματικές τους εμπειρίες,

από το βάρος των πράξεών τους, τις ενοχές τους, κι

από την ένταση, την κούραση που τους προσθέτει

καθημερινά ο εγκλεισμός.

4

5

(Το ημερολόγιο δείχνει Τετάρτη 10 Νοεμβρίου του 2011. Μια καινούρια

μέρα προβάλλει μουντή και γκρίζα, σκυθρωπή και σκληρή, όπως κι η

ίδια η πραγματικότητα μέσα στη φυλακή. Από μια μικρή χαραμάδα

μόνο, μέσα από τα κάγκελα, καταφέρνει να τρυπώσει δειλά μια

ηλιαχτίδα, λίγο αχνό φως που γεννά μικρές ελπίδες, μα που δεν αρκεί

να ζεστάνει τις παγωμένες ματιές, να διώξει μακριά το μόνιμο λες

σκοτάδι ή ν’ απομακρύνει τις γκρίζες σκιές που ξεθωριάζουν τις

σκέψεις και γερνούν τις νεανικές ψυχές…

Από τα μεγάφωνα ακούγεται η φωνή του φύλακα. Κάπως έτσι μια

νέα μέρα αρχινά εδώ…)

ΦΥΛΑΚΑΣ: Οι μαθητές να ετοιμαστούν για το σχολείο!

( Στο σχολείο στις οχτώμισι… Ένας χώρος μικρός, μα γεμάτος ζεστασιά,

γεμάτος συναίσθημα, που έχει το προνόμιο να προσφέρει ασφάλεια,

που γεννά όμορφα συναισθήματα κι αφήνει ανοιχτή την πόρτα στην

ελπίδα και τ’ όνειρο. Εδώ οι κρατούμενοι μαθητές επενδύουν

συναισθηματικά στη γνώση, αλλάζουν, μαθαίνουν να λύνουν τα

προβλήματά τους, αποκτούν δεξιότητες, καταφέρνουν να διαχειρίζονται

τη ζωή τους μέσα στη φυλακή, βάζουν στόχους, δημιουργούν χώρο για

τον εαυτό τους! Τους τοίχους και των τριών αιθουσών κοσμούν τα έργα

τους, ό, τι αποτύπωσαν με χρώμα ή μολύβι μέσα σε λευκό χαρτί. Ο

καθένας τους έχει αφήσει το σημάδι του εδώ, κατέθεσε ένα κομμάτι της

6

σκέψης, της ψυχής του κι άφησε να διαφανεί ότι μεγαλύτερη ανάγκη γι’

αυτόν έχει η ελευθερία που αποκτιέται μέσα από τη γνώση, μέσα από

την τέχνη, την ονειροπόληση και τη δημιουργία).

(Στην αίθουσα της Β’ τάξης του γυμνασίου. Ο Κλάουσι και ο Ιλίρ

καθισμένοι σε διπλανά θρανία συνομιλούν, ώσπου ν’ αρχίσει το

μάθημα)

ΙΛΙΡ: Το πιστεύεις, ρε φίλε; Είναι το μόνο μέρος που δεν ακούω

τη λέξη «φυλακή», που οι λέξεις δεν με προσβάλλουν.

7

ΚΛΑΟΥΣΙ: Εγώ νιώθω κάποιος εδώ! Με σέβονται και με

υπολογίζουν κι ας μη μου αξίζει. Από τη στιγμή που θα βγω

από το κελί μου και πάρω το δρόμο για το σχολείο, γίνομαι

άλλος άνθρωπος! Από ασήμαντος δίχως μόρφωση

κρατούμενος γίνομαι ελεύθερος, μορφωμένος, σημαντικός! Κι

αυτό συμβαίνει κάθε μέρα για λίγες μόνο ώρες! Κι έπειτα

πάλι τα ίδια. Και το μετά είναι ακόμη πιο σκληρό: είναι σα να

ζω ξανά και ξανά εκείνη τη στιγμή που μ’ έριξαν μέσα εδώ…

ΙΛΙΡ: Μέρες τώρα το σκέφτομαι. Πρόσεξε τη διαφορά: Πριν

πάω σχολείο έβλεπα μόνο τοίχους, σίδερα κι ένα μικρό

κομμάτι ουρανό. Το μάτι μου είχε συνηθίσει να βλέπει κοντά,

γιατί κάθε φορά που προσπαθούσα να κοιτάξω μακριά,

συναντούσα τείχη. Την προοπτική μου την έδωσε το σχολείο.

Ξαφνικά μεγάλωσε για μένα ο ανοιχτός χώρος κι ας είναι

μόνο στο μυαλό μου!

ΚΛΑΟΥΣΙ: Κι αυτό το λίγο είναι αρκετό, τελικά. Φαντάσου να

μην είχαμε κι αυτή τη δυνατότητα. Θα είχαμε χάσει τη χαρά

μας, το καταφύγιό μας στα δύσκολα!

ΙΛΙΡ: Δε θέλω ούτε να το σκέφτομαι. Δεν θα υπήρχε τότε

τίποτα… (Παύση). Είναι η γέφυρα που μας συνδέει με τον

κόσμο έξω το σχολείο.

8

ΚΛΑΟΥΣΙ: Ξέρεις, τι σκέφτομαι καμιά φορά; Πόσο πιο όμορφη

θα ήταν η ζωή μου, αν κάποτε είχα αγαπήσει τον εαυτό μου

περισσότερο. Αν είχα συνεχίσει το σχολείο, αν είχα γίνει

κάποιος άλλος.

ΙΛΙΡ: Κι εγώ θα ήθελα η λέξη «φυλακή» να υπήρχε μόνο στα

λεξικά… Να μην την είχα γευτεί, να μην την είχα αφήσει να

μπει τόσο βαθιά μέσα μου… Από την άλλη πάλι σκέφτομαι

πως μια τέτοια εμπειρία με δίδαξε τόσα πολλά…

ΚΛΑΟΥΣΙ: Αν δεν υπήρχε η φυλακή μπορεί να’ χαμε φτάσει και

πιο κάτω. Ποιος ξέρει;

ΙΛΙΡ: Αναρωτιέμαι κάποιες στιγμές. Υπάρχει άραγε και πιο

κάτω από δω;

ΚΛΑΟΥΣΙ(με πεποίθηση): Πάντα υπάρχει πιο κάτω. Είμαστε

μαντρωμένοι μέσα εδώ, τα συναισθήματά μας πέτρωσαν κι

αυτά, όμως η ζωή μας δε τέλειωσε. Η φυλακή δεν θα είναι το

τέλος. Θα είναι η αρχή για μια νέα πορεία, για μια άλλη

διαδρομή …

9

ΔΑΣΚΑΛΑ: (διακόπτοντας τους μαθητές από τη συνομιλία τους)

Καλημέρα παιδιά. Πώς είστε σήμερα; (Γυρίζει στον πίνακα και

γράφει την ημερομηνία). Λοιπόν! Στο προηγούμενο μάθημα

αναλύσαμε το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Ελευθερία» και

σταθήκαμε ιδιαίτερα στους στίχους:

10

« Δεν ξέρω τίποτε,

δεν έχω τίποτε,

δεν είμαι τίποτε,

αν είμαι εδώ

μέσα στον κόσμο,

μ’ ένα μεγάλο

φτερό

καρφωμένο στο στήθος

αυτό ‘ ναι που ‘μαθα,

μια λέξη,

και τη λέω και κλαίω:

ελευθερία-

αυτήν γνωρίζω,

αυτήν υπάρχω,

αυτήν ανεμίζω…»

11

Σήμερα θα προσπαθήσουμε να διακρίνουμε τι σημαίνει για

τον καθένα από σας η λέξη «ελευθερία». Τι σας έρχεται,

λοιπόν, στο μυαλό, όταν ακούτε τη λέξη “ελευθερία”; Τι

νιώθετε; Αφού συγκεντρώσουμε στον πίνακα τις απαντήσεις

σας, αμέσως μετά θα σας δώσω χρόνο, ώστε να γράψετε τις

σκέψεις σας ή ακόμη και να ζωγραφίσετε κάτι που να

φανερώνει το νόημα που δίνετε στη συγκεκριμένη λέξη.

Σήμερα θα μιλήσουμε με τα μολύβια ή τα πινέλα μας, λοιπόν

και μέσα από τις σκέψεις και τους στίχους που θα γράψετε

θα βρούμε κι ένα σύνθημα για την ομάδα μας !

ΚΛΑΟΥΣΙ, (σκέφτεται) : Ελευθερία!... Η μόνη λέξη, που ηχεί στ’

αυτιά μου σαν άπιαστο όνειρο… (σκύβει προς τον Ιλίρ και

ψιθυρίζει): Σήμερα δεν θέλω να παρακολουθήσω μάθημα. Θα

φύγω. Δεν θα πάρω μεροκάματο κι αυτή θα είναι η τιμωρία

μου!

ΙΛΙΡ: Γιατί, Κλάουσι; Δεν σε καταλαβαίνω. Έτσι ξαφνικά; Πριν

λίγο ήσουν διαφορετικός. Τώρα τι συμβαίνει;

ΚΛΑΟΥΣΙ, (κοιτάζοντας τρομαγμένα το φίλο του): Δεν ξέρω, Ιλίρ.

Κάτι μισόλογα μου έλεγε χθες το βράδυ η μάνα στο τηλέφωνο.

Έχω ένα άσχημο προαίσθημα σήμερα… Τόσα χρόνια λείπω

από κοντά τους και μόνο σήμερα νιώθω έτσι… Δεν μπορώ να

συγκεντρωθώ. Θα φύγω.

12

ΙΛΙΡ: Έλα, ηρέμησε. Θα έρθω μαζί σου.

ΚΛΑΟΥΣΙ: Όχι, μείνε εσύ. Μη χάσεις τη μέρα. Μια μέρα

λιγότερη στην κόλαση, ε, φίλε; Άλλωστε, θέλω να μείνω λίγο

μόνος.

ΙΛΙΡ: Θα μείνω σου είπα.

ΚΛΑΟΥΣΙ: Έλα, τότε. Πάμε στο θάλαμο!

(Ζητούν άδεια και φεύγουν από την τάξη. Λίγη ώρα αργότερα οι δυο

φίλοι βρίσκονται στο θάλαμο με δίψα για να μείνουν μόνοι, να μιλήσουν,

να βγάλουν από μέσα τους ό, τι τους βαραίνει, ό, τι ενοχλεί. Ο θάλαμος

πρέπει να είναι άδειος, καθώς οι υπόλοιποι κρατούμενοι είναι ήδη στο

σχολείο. Πράγματι. Μόνο που να, στη δεξιά γωνία στο βάθος του

θαλάμου βλέπουν τον Ελτόν ξαπλωμένο στο κρεβάτι του κρυμμένο λες

κάτω από απανωτές κουβέρτες. Τρέμει ολόκληρος. Το πρόσωπό του

είναι σκοτεινιασμένο, με μια έκφραση όλο απελπισία. Τους κοιτάζει

αόριστα με ένα χαμόγελο πικρό και σαν κάτι να μουρμουρίζει μέσα από

τα δόντια του. Ήξεραν τι του είχε συμβεί. Ένα χαρτί πήρε πριν λίγο για

ένα δικαστήριο τον επόμενο μήνα. Ενώ περίμενε να αποφυλακιστεί,

ξαφνικά βρίσκεται πάλι κατηγορούμενος και μάλιστα, αυτή τη φορά για

συμμετοχή σε ανθρωποκτονία! Μαύρισε η ζωή του εντελώς ξαφνικά,

από τη μια στιγμή στην άλλη…)

13

ΕΛΤΟΝ (απορημένα): Τι συμβαίνει; Τι θέλετε εδώ εσείς;

ΙΛΙΡ (ειρωνικά): Γιατί, πειράζει;

ΕΛΤΟΝ: Γιατί δεν είστε στο σχολείο; Τι συνέβη πρωί-πρωί;

ΚΛΑΟΥΣΙ (αναμμένος): Άστα να πάνε. Κάτι κακό συμβαίνει στο

14

σπίτι μου και δεν μου το λένε, ρε Ελτόν. Το νιώθω και δεν

ξέρω πώς να μάθω τι γίνεται εκεί…

ΕΛΤΟΝ (αυθόρμητα, ζεστά) : Άσε, Κλάουσι. Θα μάθω εγώ. Θα

στείλω τη μάνα μου στο σπίτι σου να δει τι συμβαίνει.

ΚΛΑΟΥΣΙ: Α, καλά λες! Πώς δεν το σκέφτηκα πρωτύτερα αυτό;

Θα σου χρωστάω χάρη.

ΕΛΤΟΝ: Ε, μεταξύ μας! Οι φίλοι στα δύσκολα φαίνονται.

ΚΛΑΟΥΣΙ: Άσε με εμένα τώρα. Εσένα πες μου τι σου συνέβη! Τι

χαρτί ήταν αυτό που πήρες; Άκουσα στο σχολείο πως σε

κατηγορούν για ανθρωποκτονία.

ΕΛΤΟΝ: Καταστράφηκα! Αυτό συνέβη. Ένα χαρτί έφερε τα

πάνω κάτω σήμερα στη ζωή μου. Τι να πω; Δεν ξέρω πώς να

το χειριστώ!

ΚΛΑΟΥΣΙ: Πάλι δικαστήριο και χωρίς να το περιμένεις; Μα,

καλά δεν είχες ξεμπλέξει μ’ όλα αυτά;

ΕΛΤΟΝ (Σπάει): Τι να πω; Έτσι, νόμιζα! Δεν μπορώ να

καταλάβω πώς έγινε αυτό! Πώς βρέθηκα μπλεγμένος σε

τέτοια υπόθεση; Και δεν έχω, νομίζω, άλλο κουράγιο. Ούτε να

σκέφτομαι δεν μπορώ την αίθουσα του δικαστηρίου!

15

ΚΛΑΟΥΣΙ(αποφασιστικά): Έλα, μην τα παρατάς, τώρα! Όχι λίγο

πριν το τέλος! Θα τα καταφέρεις! Θα δεις!

ΙΛΙΡ: Ρε παιδιά, τι μέρα είναι αυτή σήμερα! Όλο άσχημα

πράγματα ακούω. Εγώ αποφυλακίζομαι και δεν μπορώ να το

χαρώ με όλα αυτά που συμβαίνουν σε σας! Τι να πω; Μακάρι

να πάνε όλα καλά!

ΚΛΑΟΥΣΙ: Εσένα ήρθε η στιγμή που ονειρευόσουν. Έβγαλες

τόσα χρόνια φυλακή και τώρα τα βάσανά σου τελειώνουν.

Μακάρι να τελειώσουν κι αυτές οι μέρες που απόμειναν και

να φύγεις! Και κοίτα να μην ξανάρθεις ποτέ ξανά εδώ μέσα!

Χρόνια τώρα είμαστε θαμμένοι ζωντανοί! (Παύση). Τόσα

χρόνια… Ολάκερη ζωή…

16

ΙΛΙΡ( ρίχνει τα μάτια του στη γη νιώθοντας ενοχές που εκείνος φεύγει ):

Ευχαριστώ, φίλε μου. Τι άλλο μπορώ να πω;

(Οι τρεις φίλοι βγαίνουν από το θάλαμο κουβαλώντας ο καθένας τις

δικές του αγωνίες. Ο Ελτόν τηλεφωνεί στη μητέρα του και την

παρακαλεί να πάει στο σπίτι του Κλάουσι, να δει τι συμβαίνει εκεί. Ο

Κλάουσι κι ο Ιλίρ δίχως βλέμμα ν’ ανταλλάξουν βγαίνουν στο προαύλιο

για λίγο και πηγαινοέρχονται με βήματα γρήγορα και νευρικά σαν

κουρδιστά στρατιωτάκια. Για ώρα πολλή δε μιλούν. Μυρίζουν αχόρταγα

τον καθαρό αέρα. Αυθόρμητα καμιά φορά γυρίζουν και κοιτάζουν τον

17

ουρανό κι η έκφραση των προσώπων τους μονομιάς απαλαίνει. Είναι

βλέπεις κι αυτή η ανυπόταχτη νιότη που είναι παγιδευμένη μέσα τους

και κοχλάζει και που πρέπει να βρει διέξοδο αυτή τη στιγμή της μέρας

σε λίγο ανοιχτό χώρο, μέσα στη φυλακή!)

ΙΛΙΡ (αναστενάζει): Πω, πω, ρε φίλε! Ακόμη κι ο καιρός σαν τη

διάθεσή μας είναι. Μουντός και γκρίζος!

( Δεν προλαβαίνει να αποσώσει τα λόγια του εκείνος, όταν ο Ελτόν

έρχεται τρέχοντας κοντά τους. Κουνά τα χέρια του και ψελλίζει κάτι

ακαταλαβίστικα λόγια. Ο Κλάουσι παίρνει το μήνυμα πως τα νέα δεν

είναι καλά και στέκει σαν αποσβολωμένος…)

ΕΛΤΟΝ: Φίλε, δεν ξέρω πώς να σου το πω! Δεν ξέρω πώς θα

το πάρεις!...

ΚΛΑΟΥΣΙ: Έλα, λέγε!... Τι κάνεις! Μίλα! Λέγε σου λέω!

ΕΛΤΟΝ: Ο αδερφός σου… είχε ατύχημα. Τράκαρε με τη μηχανή!

Δεν είναι σοβαρό, όμως, μην τρελαίνεσαι!

ΚΛΑΟΥΣΙ (σε ένταση): Τράκαρε; Θεέ μου, γιατί όλα σε μένα; …

( Κρύβει το πρόσωπό του μέσα στα χέρια του, απομακρύνεται από τους

άλλους δυο κι αναστενάζει βαριά μόνος μην ξέροντας τι να κάνει. Τα

μάτια των φίλων του είναι καρφωμένα πάνω του με αγωνία, αλλά και

18

με έγνοια, με φροντίδα. Σε δευτερόλεπτα ο Κλάουσι στρέφει το

τρομαγμένο βλέμμα του στον Ελτόν… )

ΚΛΑΟΥΣΙ: Το ένιωθα εγώ! Το ήξερα! Τουλάχιστον πες μου

είναι καλά;

ΕΛΤΟΝ: Είναι καλά. Το είπαμε. Δεν είναι σοβαρό.

ΚΛΑΟΥΣΙ (στον Ιλίρ): Βλέπεις που σου έλεγα πόσα άσχημα

πράγματα συμβαίνουν στην πλάτη μας; Πρόσεχε όταν βγεις

έξω! Μην τα ξεχνάς όλα αυτά που περνάμε εδώ μέσα! Εδώ

και το πιο ασήμαντο μοιάζει σημαντικό. (Κατόπιν στρέφεται με

ενδιαφέρον και στους δυο): Πηγαίνετε στο σχολείο. Θα πάρω ένα

τηλέφωνο σπίτι κι έρχομαι κι εγώ…

19

( Στο σχολείο την ώρα του μαθήματος της Ελληνικής Γλώσσας)

ΔΑΣΚΑΛΑ: Παιδιά, τι συνέβη; Πού ήσαστε τόση ώρα; Λυπάμαι,

αλλά σήμερα πήρατε απουσία και χάσατε το μεροκάματο!

Εσύ, Ελτόν; Λείπεις δυο μέρες!

ΕΛΤΟΝ: Άσε, κυρία! Μου έχουν συμβεί πάρα πολλά. Θα σου

πω άλλη φορά.

ΔΑΣΚΑΛΑ: Καλά, δεν επιμένω. Μόλις, όμως, βρεις λίγο χρόνο,

θα σε περιμένω στο γραφείο να τα πούμε λίγο! Έτσι;

ΕΛΤΟΝ: Θα έρθω.

ΔΑΣΚΑΛΑ: Παιδιά, συνεχίζουμε το μάθημά μας. Ας διαβάσουμε

το ποίημα που έγραψε ο Ράιβις, ο συμμαθητής σας για την

ελευθερία:

20

“Οι σκέψεις μου κλαίνε,

κλαίνε και τα μάτια

να ερχόσουν πάλι σαν τη βροχή

ελευθερία μου γλυκιά.

Σε σκέφτομαι συχνά,

κάθε μέρα που περνά

αφήνει πίσω στάχτη

και δάκρυα γεννά!

Στο άδειο μου κελί

ψιθυρίζω τα όνειρά μου

κι οι αναμνήσεις

σαν παραισθήσεις

ζωντανεύουν στο μυαλό.

Αυτό κι αν είναι τρέλα!

Με πονάνε όλα αυτά

που δεν έχω εδώ μαζί μου,

μα φταίω μόνο εγώ

για την κατάστασή μου.

Κλεισμένος σε τέσσερις τοίχους

21

εγώ κι οι συγκρατούμενοί μου.

Το κορμί μου το φυλάκισαν,

μα το μυαλό μου είναι καθαρό

για να σκέφτομαι αυτό που θέλω

στην μπερδεμένη μου ζωή.

Κι όσο ο καιρός περνάει

αρχίζω να παρανοώ,

να παραμιλάω,

δίχως λόγο να γελάω,

για να μπορώ κάπου να ξεσπάω.

Νοσταλγώ την ελευθερία μου

και τρελαίνομαι.

Στην τρέλα αυτή δεν παραδίνομαι.

Υπομονή!

Το πιο λογικό και φρικτό φάρμακο

για τον κρατούμενο:

Όσο ζω θα ελπίζω!

Η γνώμη μου

για να κλαίω,

αφού τα δάκρυα

22

με εμποδίζουν

να δω τον ήλιο.

Είμαστε ζώα μοναχικά.

Όλη μας τη ζωή παλεύουμε για

λίγη λιγότερη μοναξιά.

Και μια απ’ τις πανάρχαιες μεθόδους μας

είναι να λέμε μια ιστορία

παρακαλώντας να βρεθεί ένας ακροατής

που θα πει και θα το πιστεύει:

«Α, ναι, έτσι ακριβώς είναι

ή πάντως έτσι αισθάνομαι εγώ!»”

ΔΑΣΚΑΛΑ: Λοιπόν, ας συγκεντρώσουμε κι όλες τις ζωγραφιές

σας με θέμα την ελευθερία, για να φτιάξουμε ένα κολάζ, που

θα στολίζει από δω και πέρα τον τοίχο της αίθουσάς μας και

θα βάψει με χρώμα κι αισιοδοξία την καθημερινότητά μας στο

σχολείο.

………………………………………………………………………………………………………………

23

(Το μάθημα συνεχίζεται, όταν ο φύλακας ανοίγει αργά τη βαριά

σιδερένια πόρτα, ζητά συγγνώμη που διακόπτει το μάθημα και

στρέφεται στον Μάικ, ένα παιδί κλειστό, ήσυχο, αγαπητό, που ποτέ δεν

έχει ενοχλήσει με τη συμπεριφορά του).

ΦΥΛΑΚΑΣ: Μάικ, πέρασε έξω! Έχεις επισκεπτήριο!

ΜΑΙΚ (με απορία): Επισκεπτήριο; Ποιος, εγώ; Μα, εγώ, δεν έχω

κανένα…

( Εδώ και τέσσερα ολάκερα χρόνια που ο Μάικ ήταν σ’ αυτήν εδώ τη

φυλακή ποτέ κανείς δεν τον αναζήτησε. Μόνος ήταν και τώρα δεν

μπορούσε να πιστέψει πως ίσως κάποιος έχει φτάσει από την πατρίδα

του ως εδώ μόνο και μόνο για να τον συναντήσει! Τι καινούργιο

παράξενο παιχνίδι του παίζει τώρα η μοίρα!... Στο διάδρομο προχωρά

με βήματα ασταθή και με τρέμουλο στη φωνή απευθύνεται στο φύλακα,

που τον συνοδεύει…)

ΜΑΙΚ: Ποιος με ζητά;

ΦΥΛΑΚΑΣ: Ο πατέρας σου.

ΜΑΙΚ (στρέφεται στο φύλακα με κατάπληξη): Ποιος; Μα ο πατέρας

μου έχει πεθάνει!!!

…………………………………………………………………………………………….

( Λίγα λεπτά αργότερα με φανερή την αμηχανία του και με βαρύ

αναστεναγμό ο Μάικ πλησιάζει στο τζάμι που τον χωρίζει από τον

άνθρωπο που λέει πως είναι ο πατέρας του… Κανείς δεν μπορεί να

24

καταλάβει αυτό το συναίσθημα, αν δεν το νιώσει!... Με πρωτόγνωρη

αγωνία, έτοιμος να σωριαστεί στο πάτωμα σήκωσε τα μάτια του δειλά-

δειλά να δει τον άνθρωπο εκείνο, που μέχρι πριν λίγα δευτερόλεπτα

θεωρούσε νεκρό! Έτσι θεώρησε η μάνα του σωστό να του πει γι’ αυτόν

και να εξασφαλίσει την ησυχία τη δική της βάζοντας την υπογραφή της

στην ορφάνια του παιδιού της).

25

ΠΑΤΕΡΑΣ: Μάικ, αγόρι μου!...(με λυγμό) Μάτια μου!

ΜΑΙΚ (αποφεύγοντας το βλέμμα του): Ποιος είσαι; Δεν σε γνωρίζω.

Γιατί έρχεσαι τώρα εδώ; Γιατί έρχεσαι τώρα στη ζωή μου;

Γιατί τώρα; Πού ήσουν όταν σε χρειαζόμουν;

ΠΑΤΕΡΑΣ (με μάτια υγρά): Είμαι πολύ πικραμένος, παιδί μου. Το

ξέρω άργησα να ’ρθω να σε βρω, μα όλα αυτά τα χρόνια

προσπαθούσα να βρω τη δύναμη να σταθώ απέναντί σου και

να σου ζητήσω συγγνώμη, που κάποτε έφυγα από κοντά σας.

Τώρα μόλις έμαθα πως είσαι εδώ μέσα… μάζεψα όλο μου το

κουράγιο και στέκομαι αυτή τη στιγμή απέναντί σου. Και τι

ειρωνεία! …Έχω τόσα χρόνια να σε σφίξω στην αγκαλιά μου,

κι όμως ένα διαχωριστικό τζάμι με εμποδίζει ακόμη και τώρα

να σε νιώσω πάνω μου!

ΜΑΙΚ (σκληρά): Γιατί έφυγες; Τίποτε δεν ένιωθες για τη μάνα,

για μένα;

ΠΑΤΕΡΑΣ: Μην το λες αυτό, γιε μου. Με τη μητέρα σου ποτέ

δεν ήμαστε καλά μαζί, όμως έφυγα για να σας εξασφαλίσω

μια ζωή καλύτερη σε ξένη χώρα κι έπειτα να γυρίσω κοντά

σας και να μην ξαναφύγω ποτέ! Η ξένη πατρίδα, όμως, με

κράτησε κοντά της χρόνια πολλά, ώσπου να αποκτήσω μια

στρωμένη δουλειά κι η μάνα σου δεν μπόρεσε να αντέξει να

26

σε μεγαλώνει μόνη… Το θεώρησε αδιαφορία από την πλευρά

μου.

ΜΑΙΚ( αγριεμένα): Δεν θέλω να ακούσω τίποτε άλλο! Φτάνει! Κι

αυτό το τζάμι που στέκει πάντα ανάμεσά μας… (τονίζει τις

λέξεις του): Θέλω να σε πιάσω να… να σου σπάσω τα μούτρα

θέλω! (γυρνά με πόνο και οργή στο φύλακα που έστεκε πλάι του):

Πάρτε, επιτέλους, αυτό το τζάμι από μπροστά μου, μην το

σπάσω εγώ με τα ίδια μου τα χέρια!

ΦΥΛΑΚΑΣ: Ησύχασε, Μάικ. Δεν γίνεται αυτό που ζητάς.

Ηρέμησε!

ΠΑΤΕΡΑΣ (ταπεινά): Ό, τι και να πεις έχεις δίκιο, παιδί μου.

Ηρέμησε. Και να με χτυπήσεις μου χρειάζεται, μα, μη

φοβάσαι πια. Πέρασαν τα δύσκολα. Κι ακόμη και πίσω από

το τζάμι αυτό εγώ είμαι εδώ, μαζί σου. Και θέλω να ξέρεις

πως δεν θα φύγω ποτέ ξανά από κοντά σου!

(Παύση. Και οι δυο ξεσπούν σε κλάματα με τα πρόσωπά τους

ακουμπισμένα σε χέρια που τρέμουν κι έτσι αμίλητοι χωρίζουν, αφού

πρώτα κοιτάχτηκαν διψασμένα, αχόρταγα, σα να βρέθηκαν μαζί για μία

και μοναδική φορά κι έπρεπε τώρα να κρατήσει ο καθένας τους μέσα

του ζωντανή την εικόνα του άλλου… )

…………………………………………………………………………………………….

27

(Ο Μάικ σήμερα πήρε ένα αναπάντεχο δώρο, απέκτησε πατέρα. Κάποιον

που δεν είχε μέσα του ποτέ, που δεν είχε μάθει να ζει μαζί του κι ούτε

που πίστεψε πως τον είχε ανάγκη. Κι όμως, σήμερα, πριν λίγο, ένιωσε

τόσο, μα τόσο δυνατός! Ξαφνικά άρχισε να ψηλώνει λίγο παραπάνω, να

νιώθει πως έχει στήριγμα, δύναμη να γκρεμίσει ακόμη κι αυτά τα ψηλά

πέτρινα τείχη, που περιόρισαν τον κόσμο του, που σκοτείνιασαν την

όρασή του. Αν και πίσω από ένα διαχωριστικό τζάμι που δεν τους

άφησε να ενωθούν, ο Μάικ κι ο πατέρας του βρέθηκαν μαζί πολλά

χρόνια μετά…

28

………………………………………………………………………………………………..

(Λίγα λεπτά αργότερα ο Μάικ επιστρέφει στην τάξη. Τα γαλάζια

εκφραστικά μάτια του, αν και κατακόκκινα από το κλάμα, τώρα πια

κάνουν ολοφάνερη τη χαρά του).

ΔΑΣΚΑΛΑ: Τι συμβαίνει, Μάικ; Τι έχεις;

ΜΑΙΚ: Είχα επισκεπτήριο, κυρία. Μόλις γνώρισα τον πατέρα

μου! Για τέσσερα χρόνια δεν είχα ακούσει τίποτε γι’ αυτόν!

ΔΑΣΚΑΛΑ: Είσαι πολύ τυχερός, Μάικ. Χαίρομαι για σένα.

Κάθισε, όμως, να συνέλθεις. Είσαι πολύ ταλαιπωρημένος

ψυχικά.

ΜΑΙΚ: Είμαι καλά! Χάρηκα, κυρία! Νομίζω πως ποτέ στη ζωή

μου δεν έχω νιώσει τόση ευτυχία ξανά! Μόλις απέκτησα

πατέρα… «Πατέρας». Ούτε τη λέξη δεν άντεχα κάποτε να

προφέρω.

ΔΑΣΚΑΛΑ: Έρχεται κάποτε για όλους η δικαίωση. Να τη χαρείς

αυτή την αλλαγή στη ζωή σου, Μάικ. Είχες απόλυτη ανάγκη

να δυναμώσεις πια και να μπορέσεις να σταθείς στα πόδια

σου! Τώρα όλα θα αλλάξουν για σένα! Θα δεις πόσο

διαφορετική θα γίνει και η καθημερινότητά σου! Μόλις

απέκτησες ένα λόγο για ν’ αντέξεις τη φυλακή!

29

(Για τον Μάικ όλα ήρθαν αναπάντεχα καλά. Και η ζωή του επρόκειτο να

αλλάξει. Ο πατέρας του δεν έλειψε πια ποτέ από κοντά του. Ερχόταν

συχνά κι επισκεπτόταν το γιο του. Οι δυο τους έκαναν σχέδια για το

κοινό τους μέλλον. Κάπως έτσι γεννήθηκε μία νέα σχέση, ακόμη και

μέσα σ’ αυτή τη φυλακή).

30

(Μια καινούργια μέρα έχει ήδη αρχίσει κι οι μαθητές συγκεντρώνονται

με όρεξη και πολλές κουβέντες στο διάδρομο. Το πρώτο τσιγάρο της

ημέρας και φυσικά, κάποιες ειδήσεις, που ίσως και να ταράξουν τα

λιμνάζοντα νερά της φυλακής μας).

ΚΛΑΟΥΣΙ: Παιδιά, ακούστε: Έχουν έρθει δυο καινούριοι από

Αυλώνα. Κι ο ένας, λέει, δεν ήθελε να έρθει εδώ, γιατί είχε

πρόβλημα με κάποιον από μας. Έκαναν κάποια χρόνια μαζί κι

έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς και… ξέρετε ποιος πιστεύω

πως είναι αυτός; O Ιλίρ.

(Ο καινούριος που φοβάται τον Ιλίρ, ήταν ο Λίντι, ένα παιδί μελαχρινό

από την Αλβανία. Γνωρίζει τον Κλάουσι από παλιά, από την πατρίδα

ακόμη, και ζητά να τον συναντήσει. Το κακό είναι πως όταν

συναντιούνται οι δυο τους εμφανίζεται απρόσμενα κι ο Ιλίρ. Ο Κλάουσι

δεν προλαβαίνει να αντιδράσει, κι ο Ιλίρ, μη μπορώντας να

31

συγκρατήσει το θυμό του, μιλά άσχημα στο Λίντι προσπαθώντας να

αμυνθεί σε μια δική του ειρωνική ματιά, ενώ γεμάτος ένταση και θυμό

σηκώνει το χέρι του να τον χτυπήσει. Ο Κλάουσι με τον Ελτόν μπαίνουν

στη μέση κι η κόντρα τελειώνει γρήγορα κι αναίμακτα. Ο Ιλίρ, όμως,

φοβάται μήπως και παρασυρθεί και την επόμενη φορά που θα

συναντήσει το Λίντι συγκρουστεί μαζί του για τα καλά …

Κι όλα αυτά συμβαίνουν λίγο πριν την αποφυλάκισή του, όταν μία

λάθος κίνηση ίσως και να του στερήσει ό, τι πόθησε περισσότερο απ’

όλα στη ζωή του! Αποχωρεί φανερά ενοχλημένος κι επιστρέφει στο

θάλαμό του. Πρέπει να μείνει μόνος, να σκεφτεί, να μαζέψει δυνάμεις

και να αφήσει το χρόνο να κυλήσει χωρίς ν’ ανακατευτεί πουθενά. Το

παρελθόν πέρασε όσο κι αν πονάει. Τώρα μένει να σκεφτεί το αύριο.

Πέφτει στο στρώμα του και νιώθει να πονά σ’ όλο του το σώμα!)

32

(Όσο για τον άλλο νεοφερμένο, αυτός συναντιέται τυχαία στο διάδρομο

με τον Ελτόν).

ΕΛΤΟΝ: Εσύ, φίλε, από πού είσαι;

ΚΛΕΑΝΤ: Από την Αλβανία.

ΕΛΤΟΝ: Και σε ποιο θάλαμο σε πήγαν;

33

ΚΛΕΑΝΤ: Στον 2.

ΕΛΤΟΝ: Μαζί είμαστε. Πήγαινε κι άσε τα πράγματά σου κι έλα

έξω στο προαύλιο να τα πούμε. Κερνάω καφέ.

ΚΛΕΑΝΤ: Θα έρθω.

…………………………………………………………………

(Οι δυο τους συναντιούνται λίγη ώρα μετά στο προαύλιο. Μιλούν, ενώ

περπατούν μηχανικά και με γρήγορο βήμα. Στα χέρια τους χτυπούν

δυνατά τις χάντρες από τα κομπολόγια τους.)

ΕΛΤΟΝ: Γιατί είσαι μέσα;

ΚΛΕΑΝΤ: Σκότωσα έναν έμπορο… (σκύβει για να κρύψει το υγρό

του βλέμμα). Ήταν αυτός που έδινε ηρωίνη στον αδερφό μου.

ΕΛΤΟΝ: Αλβανός ήταν;

ΚΛΕΑΝΤ: Ναι.

ΕΛΤΟΝ: Και… δεν τα βρήκατε με κουβέντες;

ΚΛΕΑΝΤ: Όχι. (Παύση) Του μίλησα κάποια στιγμή, μα ξέρεις

πώς είναι αυτά τα πράγματα. Αυτοί ποτέ δεν ακούνε, ως το

τέλος!... (σωπαίνει και η όψη του σκοτεινιάζει). Δεν άντεχα να

βλέπω τον αδερφό μου να σβήνει μέρα με τη μέρα, σιγά-

σιγά! Καταλαβαίνεις;

34

ΕΛΤΟΝ: Καλά έκανες, αδερφέ μου. Καλά έκανες! Για πες μου,

όμως, oι δικοί σου ζουν εδώ;

ΚΛΕΑΝΤ: Εδώ.

ΕΛΤΟΝ: Ρούχα έχεις για να αλλάξεις;

ΚΛΕΑΝΤ: Έχω, φίλε, έχω. Ζωή δεν έχω!

ΕΛΤΟΝ: Καλά, άστα αυτά τώρα. Οι μελοδραματισμοί κι οι

τραγικότητες δεν είναι για τους αποφασισμένους. Πιες τον

καφέ σου και πάμε μέσα να πάρουμε πρωινό.

ΚΛΕΑΝΤ: Πάμε.

………………………………………………………………

(Ο Λίντι κι ο Κλεάντ λίγη ώρα μετά βρίσκονται στο θάλαμο ανάμεσα σε

είκοσι άλλους τρόφιμους, που τους κοιτούν ερευνητικά δίχως να μιλούν.

Αυτές οι πρώτες στιγμές που περνάς από την παλιά σου ζωή σε μια

εντελώς διαφορετική κι αναπόφευκτη είναι απελπιστικά άσχημες. Είναι

αυτές οι ώρες που συνειδητοποιείς πως από δω και πέρα θα

μοιράζεσαι τη ζωή σου με κάποιους ανθρώπους που τίποτε άλλο δε σε

συνδέει μαζί τους, παρά μόνο η ενοχή κι αυτή η αφόρητη παγωμάρα

στις άκρες των δαχτύλων σου και την ψυχή σου...

…………………………………………………………………………………………

35

Ο Λίντι μπαίνει στο μπάνιο και βγαίνοντας πέφτει πάνω στον Ελτόν,

που τον περιμένει με ύφος αποδοκιμασίας.)

ΕΛΤΟΝ: Φίλε, κάτσε να πούμε δυο πράγματα εμείς εδώ.

ΛΙΝΤΙ: Τι συμβαίνει; Νομίζω πως δεν χρειάζεται να πούμε

κάτι άλλο.

ΕΛΤΟΝ: Φίλε, εδώ δεν είναι κοινωνία. Εδώ είναι φυλακή! Ακόμη

δεν κατάλαβες πού ήρθες;

ΛΙΝΤΙ: Τι σημαίνει αυτό; Δε γουστάρω σχέσεις μαζί σου, φίλε!

Άντε μην τα πάρω τώρα!

(Στα λόγια αυτά όλοι όσοι βρίσκονταν εκείνη την ώρα μέσα στο θάλαμο

σηκώθηκαν από τα κρεβάτια τους και πρόταξαν τα σώματά τους στο

Λίντι. Εκείνος ξαφνιάστηκε. Ένιωσε να εγκλωβίζεται. Ξαφνικά άρχισε να

καταλαβαίνει πως εδώ ήταν κάποιοι άλλοι που κινούσαν τα νήματα κι

εκείνος ανάμεσά τους δεν είχε καμιά θέση ή μάλλον δεν χωρούσε ν’

αντιδράσει!)

ΕΛΤΟΝ: Δεν θα σου πω πολλά. Καλά θα κάνεις, όμως, να

συμμορφωθείς και να δεχτείς πως άλλοι έχουν το ρόλο του

αρχηγού εδώ μέσα. Όσο πιο γρήγορα το καταλάβεις αυτό

εδώ, τόσο πιο καλά για σένα. Και κάτω τα χέρια σου από τον

Ιλίρ. Κατάλαβες, φίλε;

ΛΙΝΤΙ: Μα, ο Ιλίρ…

36

ΕΛΤΟΝ: Δεν θέλω ν’ ακούσω! Δεν με ενδιαφέρει! Για μένα ή θα

προσπαθήσετε να τα βρείτε ή διαφορετικά δεν θα τον

πειράξεις άλλη φορά! Θα’ χεις να κάνεις με όλους μας, αν δεν

υπακούσεις! Εντάξει;

(Ο Λίντι έσκυψε το κεφάλι μουδιασμένος κι έγνεψε θετικά)

ΕΛΤΟΝ: Θα βλέπεις, θα ακούς και δεν θα μιλάς! Κατάλαβες;

ΛΙΝΤΙ: Το πήρα το μάθημά μου…

37

(Η επόμενη μέρα ξεκινά πάλι με τους μαθητές να ετοιμάζονται για το

σχολείο. Το Λίντι, όμως και τον Κλεάντ δεν τους δέχτηκαν στο γυμνάσιο,

γιατί δεν είχαν απολυτήριο δημοτικού. Έφυγαν με σκυμμένο κεφάλι,

μόλις τους πληροφόρησε ο διευθυντής του σχολείου πως δεν μπορούσε

να προχωρήσει στην εγγραφή τους στην α’ γυμνασίου χωρίς αυτό το

χαρτί. Έτσι, έσβησε και η τελευταία τους ελπίδα να βγουν μια ώρα

αρχύτερα από αυτήν εδώ την κόλαση για τους ζωντανούς!)

…………………………………………………………………………………………………………………

(Όσο η μέρα περνούσε πολλοί από τους ήρωες μας θα έρχονταν

αντιμέτωποι με νέες καταστάσεις, κάποιες από αυτές δυσάρεστες.

Κάπως έτσι έφυγε μακριά κι η αρραβωνιαστικιά του Ενσιάμπο…)

38

(Την περίμενε με ανυπομονησία μεγάλη. Ήταν η μέρα που θα ερχόταν να

τον επισκεφτεί κι από την αρχή της εβδομάδας δεν τον χώραγε ο τόπος.

Σαν το λιοντάρι στο κλουβί πηγαινοέρχονταν μέσα στο θάλαμο κι όλο

κοιτούσε με φανερή ανησυχία προς την πόρτα. Η λαχτάρα του να τη δει

τον έκανε να αισθάνεται πως ο χρόνος είχε σταματήσει σ’ εκείνη τη

συνάντηση που είχαν οι δυο τους έναν ολόκληρο μήνα πριν. Αυτή τη

φορά, όμως, ήταν αφηρημένος και μέσα του φοβόταν μήπως κάτι δεν

πάει καλά, μήπως κάτι συνέβη κι εκείνη τον ξέχασε. Άλλωστε, η μοίρα

των φυλακισμένων αυτή είναι. Κάθε μέρα που περνά μεγαλώνει την

ανασφάλειά τους για τον άλλο, αυτόν που είναι μακριά, που ζει έξω, σ’

έναν πραγματικό κόσμο μιαν αληθινή ζωή. Και πολλές φορές το

39

ένστικτό τους αυτό δεν τους προδίδει. Οι περισσότεροι την έχουν ζήσει

αυτή τη στιγμή που εκείνη δεν έρχεται ποτέ κι όλα τελειώνουν. Το πόσο

εύκολα σπάνε δεσμοί χρόνων μέσα εδώ είναι απίστευτο!

Η μέρα προχωρούσε και κανείς δεν ήρθε να ειδοποιήσει τον Ενσιάμπο

πως έχει επισκεπτήριο. Αντί γι’ αυτό…).

ΦΥΛΑΚΑΣ: Ενσιάμπο, έχεις γράμμα.

(Εκείνος κατάλαβε. Έπιασε το φάκελο με χέρια που έτρεμαν κι άρχισε

να τον μυρίζει. Μέσα του ήξερε πως όλα είχαν τελειώσει, πως ήταν η

τελευταία φορά που ένιωθε το άρωμά της… Άνοιξε το γράμμα κι

άρχισε να ψελλίζει τα λόγια που από την αγωνία χόρευαν τρελό χορό

στα μάτια του μπροστά).

« Αγαπημένε μου,

δεν μπόρεσα αυτή τη φορά να σε δω, γιατί φοβόμουν πως δεν

θα άντεχα και θα έπεφτα στην αγκαλιά σου. Λυπάμαι, μα

είναι ανώφελο να συνεχίσουμε. Εγώ σε μια οικογένεια που με

σπρώχνει να παντρευτώ κάποιον που δεν αγαπώ κι εσύ

μακριά μου, αδύναμος, κλεισμένος μέσα σε μια φυλακή. Σα να

μην υπάρχεις. Όμως, εγώ χρειάζομαι κάποιον να με στηρίξει.

40

Να ζητήσει να με παντρευτεί έτοιμος να τα βάλει με όλους

και με όλα! Να με υπερασπιστεί. Λυπάμαι που πρέπει να

φύγω, μα πρέπει επιτέλους να κοιτάξω τον εαυτό μου, το

μέλλον μου, τη ζωή μου που προχωρά και δεν με λυπάται, μα

ούτε και με περιμένει! Δεν ήθελα να σου φερθώ άσχημα, γι’

αυτό σου στέλνω αυτό το γράμμα. Για να μη με περιμένεις.

Μη μου κρατήσεις κακία, που σου μεγαλώνω τον πόνο, όμως

τι να έκανα; Τι να κάνω; Και σε παρακαλώ μη με

αναζητήσεις, όταν κάποτε βγεις από κει μέσα. Θα έχω

φτιάξει τη ζωή μου και είναι καλύτερα και για τους δυο μας

να μη ξαναϊδωθούμε . Ας τελειώσει εδώ ό, τι υπήρχε ανάμεσά

μας. Ο χρόνος ας μας γιατρέψει και τους δυο.

Θα σε θυμάμαι με αγάπη,

Αλίνα.»

(Κάπως έτσι ήρθαν τα πράγματα για τον Ενσιάμπο κι έφτασε ως την

τρέλα. Μέσα του γκρεμίστηκε ο κόσμος. Τον είδαν όλοι που απόμεινε για

μερικά λεπτά σα χαμένος, νεκρός, χωρίς επαφή με την πραγματικότητα,

με τα μάτια του ανέκφραστα, δίχως χρώμα, βυθισμένα στον πόνο και

τον σεβάστηκαν. Κανείς δεν τον πλησίασε τη δύσκολη ώρα. Ήξεραν,

41

άλλωστε, κι αυτοί από απελπισία, από εγκατάλειψη. Τον άφησαν μόνο,

μήπως και γιάνει η πληγή του, μήπως κι ο πόνος του ξεσπάσει και

γιατρευτεί. Μόνο που μέσα στην απόλυτη ησυχία, σαν το σκοτάδι

απλώθηκε παντού, τον άκουσαν να βγάζει μια κραυγή σπαρακτική

όμοια με ζώου που το λάβωσε κυνηγού βόλι κι ένιωσαν ρίγος στο κορμί.

Κι ήταν τόσο μεγάλος ο πόνος του, που κανείς δεν φανταζόταν πως ένα

λιανό, αδύναμο παιδί σαν κι αυτόν έκρυβε μέσα του τόση ένταση).

…………………………………………………………………………………………………

(Με το σούρουπο που έπεσε τέλειωσε κι αυτή η μέρα. Δύσκολη, μα και

για κάποιους με γεύση τόσο πικρή!)

42

(Ο ήλιος του Γενάρη ανέτειλε κι έστειλε μιαν αχτίδα του να ειδοποιήσει

για τον ερχομό της νέας μέρας. Άραγε σήμερα θα έμεναν όλα ίδια;

Ακόμη κι εδώ που φαίνεται όλα να είναι τόσο ήσυχα, έρχονται στιγμές

που ο πόνος βαθαίνει. Υπάρχει κι ο πάτος, το τέρμα του γκρεμού σ’

αυτή την κατηφόρα. Η ανθρώπινη αντοχή έχει τα όριά της. Κουβαλάς

συνεχώς μέσα σου τόσο βάρος κι αντέχεις. Κι όταν κάτι λίγο, ασήμαντο

έρθει και προστεθεί, τότε πέφτεις και καρφώνεσαι σα σφήνα στο

έδαφος. Κι αν γίνει αυτό πια δεν σηκώνεσαι ποτέ! Σήμερα το πρωί ο

Ελτόν πήρε ένα τηλέφωνο σπίτι του κι έμαθε πως έγινε πατέρας ενός

κοριτσιού. Η αρραβωνιαστικιά του τού έκανε σήμερα το μεγαλύτερο

δώρο! Και τι ειρωνεία: μια ζωή γεννήθηκε μέσα από τα αποκαΐδια μιας

άλλης, της δικής του! )

43

EΛΤΟΝ: Δε μπορώ να το πιστέψω, ρε παιδιά, πώς ένας

φυλακισμένος μπορεί κάποια στιγμή στη ζωή του να νιώσει

την απόλυτη ευτυχία!

ΚΛΑΟΥΣΙ: Να σου ζήσει, φίλε μου. Και να βγεις έξω γρήγορα

να μπορέσεις να τη χαρείς την πριγκίπισσά σου!

ΙΛΙΡ: Τα κατάφερες, Ελτόν. Γνώρισες το πραγματικό νόημα της

ζωής!

ΕΛΤΟΝ: Το μόνο είναι, Ιλίρ, πως αυτή η ευτυχία δεν κρατά

πολύ. Πάντα θα τη σκιάζει ο πόνος του αποχωρισμού, η

44

λαχτάρα κι η επιθυμία να τη δω, που όμως δεν θα γίνει

σύντομα πραγματικότητα.

ΙΛΙΡ: Τώρα, όμως, φίλε μου, έχεις έναν ακόμη λόγο για να

αντέξεις εδώ μέσα. Εκεί που πριν δεν έβλεπες παρά μόνο

σκοτάδι, τώρα ξαφνικά έχεις μπροστά σου προοπτική, ένα

παράθυρο ανοιχτό στο αύριο.

(Εκείνο το βράδυ ο Ελτόν δεν έκλεισε μάτι. Όλη την ώρα

σιγοτραγουδούσε με συναισθήματα ανάμικτα, με πόνο αλλά και με

γλυκιά απαντοχή για τη στιγμή εκείνη που θα κρατήσει στην αγκαλιά

του το παιδί που μόλις μπήκε στη ζωή του κι άλλαξε μεμιάς όλο του τον

κόσμο!)

« Απ’ το παράθυρο της φυλακής με φωνάζει το παιδί,

έλα εσύ, μπαμπά, έλα στο σπίτι…»

(Μην έχοντας άλλη διέξοδο να εκφράσει την απόλυτη ευτυχία του, την

έξαρση και τη συγκίνησή του, αλλά και για να απαλύνει τον επίσης

μεγάλο πόνο του σε μια νύχτα που τέλος δεν είχε, αποτύπωσε τα

συναισθήματά του και στο ημερολόγιό του)

«Σ’ αυτή την όμορφη κι ευλογημένη στιγμή δεν ήμουν παρών.

Είμαι κυκλωμένος από κάγκελα καταραμένα. Μέσα στην

καρδιά μου, όμως, γεννήθηκε μια ελπίδα, πιο σημαντική κι

45

από την ίδια την ελευθερία! Όσο γίνεται πιο γρήγορα πρέπει

να βγω από δω μέσα για να σφίξω στην αγκαλιά μου τον

άγγελο, που μου χάρισε ο Θεός!»

……………………………………………………………

46

(Σήμερα έφτασε η μέρα της αποφυλάκισης του Ιλίρ. Επιτέλους, ο

εφιάλτης πέρασε κι η ζωή αρχίζει ξανά για ένα εικοσάχρονο παιδί, που

για έξι ολόκληρα χρόνια τώρα πάλευε νύχτα και μέρα με τον εαυτό του

και τους γύρω του θέλοντας να καταφέρει ν’ αντέξει την ασκήμια, τη

μοναξιά, την ανάγκη, τη στέρηση, τον αποχωρισμό από ανθρώπους που

αγαπούσε…)

……………………………………………………………………………

(Με μάτια που έλαμπαν, πιο όμορφος από ποτέ άνοιξε την πόρτα της

τάξης την ώρα που οι μαθητές και η δασκάλα είχαν ήδη ετοιμάσει το

κολάζ με θέμα την ελευθερία κι ετοιμάζονταν να το κρεμάσουν στον

τοίχο…)

……………………………………………………………………………

47

Το κολάζ της ελευθερίας

ΙΛΙΡ: Κυρία, ήρθα να σας αποχαιρετήσω. Αποφυλακίζομαι!

(αγκάλιασε τη δασκάλα με τόση θέρμη, που φανέρωνε την ένταση, τη

δύναμη της χαράς του. Οι συμμαθητές του ξεσπούν σε χειροκροτήματα.

Σήμερα τα συναισθήματα εκδηλώνονται ανοιχτά και δυνατά από όλους).

ΔΑΣΚΑΛΑ: Ιλίρ, δεν σε έχω ξαναδεί πιο όμορφο! Αισθάνομαι

να σε βλέπω για πρώτη φορά… Τι παράξενη, στ’ αλήθεια,

που είναι αυτή η στιγμή της αποφυλάκισης! Αναγέννηση! Την

είχα κι άλλες φορές αυτήν εδώ την εμπειρία μέσα στα δέκα

48

αυτά χρόνια που διδάσκω παιδιά σαν κι εσάς, που η ζωή σας

γέλασε και σας πόνεσε τόσο! Είδα πολλούς μαραζωμένους

ανθρώπους με νεκρωμένα όνειρα, με μια νιότη μαραζωμένη,

που τη φανέρωναν μόνο τα χαρτιά και που μέσα σε μια μόνο

στιγμή ξαναγεννήθηκαν μέσα απ’ τις στάχτες τους!

ΙΛΙΡ (χαμογελώντας διαρκώς): Είδατε; Είναι παράξενη τελικά η

ζωή! Εκεί που λες πως όλα τέλειωσαν έρχεται μια στιγμή κι

όλα αλλάζουν! Μέχρι πριν λίγο δεν είχα ρολόι. Δεν το

χρειαζόμουν. Δεν με ένοιαζε ο χρόνος… και σήμερα νιώθω

πως σκάλωσαν οι δείκτες του κι η ώρα δεν περνά! Πότε θα

πάει δύο κυρία, για να ανοίξει αυτή εδώ η πόρτα;

ΔΑΣΚΑΛΑ (με στοργή): Θα περάσει, παιδί μου. Κάνε λίγη

υπομονή. Τέλειωσε πια! Αυτό ήταν! Εύχομαι από δω και πέρα

να μη βρεθείς ποτέ ξανά στη δυσάρεστη θέση να βλέπεις τη

ζωή σου να περνά από το πλάι σου κι εσύ να μην είσαι ο

πρωταγωνιστής της. Ζήσε, Ιλίρ! Προσπάθησε να καλύψεις τη

χαμένη σου ζωή, μα αυτή τη φορά με πάθος για το όνειρο, για

τη δημιουργία!

49

ΙΛΙΡ: Ευχαριστώ για όλα. Και να ξέρετε πως ποτέ πια δεν θα

επιτρέψω στον εαυτό μου να ζήσει για δεύτερη φορά αυτόν

τον εξευτελισμό. Αυτό με δίδαξε το σχολείο, άλλωστε.

ΔΑΣΚΑΛΑ: Χαίρομαι που το λες αυτό, που το αναγνωρίζεις.

Και τώρα που είμαστε εδώ όλοι μαζί θέλω να σας εκφράσω

τη συγκίνησή μου, γιατί σήμερα μου δείξατε πόσο

πραγματικοί φίλοι είστε. Ένιωσα την αληθινή χαρά όλων σας

για το φίλο σας που αποφυλακίζεται σήμερα!

ΚΛΑΟΥΣΙ: Μα δεν θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά. Ζήσαμε

τόσα πολλά μαζί! Είμαστε αδέρφια πια!

ΙΛΙΡ(με ανυπομονησία): Ήρθε η ώρα να φύγω. Πρέπει να

ετοιμαστώ! Αντίο!

ΔΑΣΚΑΛΑ: Καλή ζωή, Ιλίρ! Καλή ζωή!

……………………………………………………………….

50

(Έτσι έφυγε ο Ιλίρ. Αυτός στο τέλος τα κατάφερε. Κι εδώ, μέσα σ’ αυτήν

την τόσο διαφορετική πολιτεία, τη σκοτεινή, ανήλιαγη χώρα που έχει

την ικανότητα να διαλύει ανθρώπινες ζωές, να χωρίζει αγαπημένα

πρόσωπα και να βάζει όρια στα συναισθήματα και τις ανάγκες όλα ίδια

κι απαράλλαχτα συνεχίζουν την ομαλή πορεία τους. Εδώ οι άνθρωποι

αγωνιούν, προσπαθούν, προσεύχονται μια νέα μέρα να ξημερώσει γι’

αυτούς, αισθάνονται μόνοι, κι αδύναμοι, δίχως ελπίδα κάποτε ν’

αλλάξει η ζωή τους, γιατί κάποιοι άλλοι κρατούν τα κλειδιά αυτής της

ψηλής σιδερένιας πόρτας…

Κι όμως, μέσα σ’ όλα αυτά υπάρχει ένας χώρος που γεννά ελευθερία,

σεβασμό στον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Ένας χώρος που

προσφέρει τους καρπούς της γνώσης, αλλά και που προετοιμάζει

51

αυτούς τους ανθρώπους να ζήσουν ελεύθερα, δημιουργικά και νόμιμα

μέσα στην κοινωνία αμέσως μετά την περίοδο της φυλάκισης. Το

σχολείο στη φυλακή, ένα λυτρωτικό μονοπάτι που οδηγεί στην

ελευθερία της ψυχής δίχως όρια!)

52

Το θεατρικό αυτό έργο είναι προϊόν του πολιτιστικού

προγράμματος «Ο εγκλεισμός γεννά ποιητές, συγγραφείς,

δραματουργούς…» και προέκυψε κατά τη σχολική χρονιά

2011-2012. Είναι γραμμένο αποκλειστικά από τους μαθητές

του σχολείου μας και είναι βασισμένο στα προσωπικά τους

βιώματα μέσα στη φυλακή. Το καινοτόμο με το συγκεκριμένο

θεατρικό είναι ότι για να γραφεί, συνεργάστηκαν έξι μαθητές,

οι οποίοι ανέλαβαν να περατώσουν τις έξι πράξεις, που

έζησαν οι ίδιοι στην πραγματικότητα, γι’ αυτό και κάθε

πράξη έχει το όνομα του δημιουργού της. Μία άλλη ομάδα

μαθητών μας ανέλαβε την εικονογράφηση του θεατρικού μας

έργου. Πρόκειται για τους Λίντι, Ρέντι, Αντλίμπ και

Αμπντουλά. Όλοι τους κατάφεραν μέσα από τη συνεργασία

της ομάδας να δώσουν στους αναγνώστες ένα δείγμα της

σκληρής καθημερινότητάς τους, που πολλές φορές είναι

πικρή κι αβάσταχτη και που μόνο όποιος τη ζει μπορεί να την

καταλάβει. Μέσα στο θεατρικό μας εργαστήρι και μέσα από

τη συνεργατική θεατρική γραφή ένιωσαν σημαντικοί,

απαλλάχτηκαν για λίγο από το βάρος των δεινών του

εγκλεισμού, απέκτησαν αξία, αυτοεκτίμηση, δυνάμωσαν,

αγάπησαν ξανά τον εαυτό τους! Τους ευχαριστούμε, γιατί με

όλους όσους πέρασαν από αυτό το σχολείο στα δέκα χρόνια

λειτουργίας του χτίσαμε μια σχέση ουσιαστικής

53

επικοινωνίας. Μας εμπιστεύτηκαν την παιδεία τους, μας

άνοιξαν τις καρδιές τους κι εξέφρασαν τους φόβους τους

αυθόρμητα, μας μίλησαν για τις ελπίδες και τις προσδοκίες

τους και μας έδωσαν την ευκαιρία να είμαστε όχι οι

δάσκαλοι, μα οι εμψυχωτές τους, οι οδηγοί τους στο δρόμο

της ομαλής επανένταξης στην κοινωνία μετά την

αποφυλάκιση. Μαζί τους ξεκινήσαμε, μάθαμε μέσα από

αυτούς, δώσαμε αλλά και πήραμε γνώση, ασφάλεια και

ειλικρινές ενδιαφέρον. Καταφέραμε να κάνουμε το άγχος τους

δημιουργία, τον πόνο τους ποίηση, το φόβο τους

υπευθυνότητα. Όπως τόνισε μάλιστα, κάποιος από αυτούς:

«στο σχολείο έμαθα ότι οι πέτρινοι τοίχοι δεν κάνουν τη

φυλακή, όπως και τα σιδερένια κάγκελα δεν κλείνουν

απαραίτητα ένα κλουβί. Οι δάσκαλοί μου μού έβαλαν

μπροστά μου έναν καθρέφτη απ’ όπου βλέπω το μέλλον μου

με αισιοδοξία. Και το ότι βρίσκομαι πίσω από τα κάγκελα δεν

είναι τίποτε άλλο για μένα, παρά το μισητό παρελθόν μου».

Ευχαριστούμε τον διευθυντή των φυλακών, κ. Βασίλη

Αποστολάκη για την καθοδήγηση και τη βοήθεια που μας

προσφέρει κάθε φορά που υλοποιείται ένα πρόγραμμα μέσα

στη φυλακή, το προσωπικό του σωφρονιστικού

καταστήματος, τον διευθυντή του 6ου γυμνασίου κ. Κώστα

Σιάππα, που είναι αρωγός σε κάθε μας πρωτοβουλία και

54

προσπάθεια, αλλά και την κ. Στέλλα Γιακούλα, υπεύθυνη των

πολιτιστικών προγραμμάτων στη Δ/νση Δευτεροβάθμιας

Εκπαίδευσης Ν. Μαγνησίας. Τέλος, οφείλουμε ένα μεγάλο

ευχαριστώ και σε όλους εσάς που είστε οι αναγνώστες του

έργου μας.