ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ - esos.gr · δομή του εσωτερικού...

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Αρ. Φύλλου 18623 Ιανουαρίου 2015

ΑΠΟΦΑΣΕΙΣΑριθμ. 8614/Δ2 Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος «Γεωλογία και Δι−

αχείριση Φυσικών Πόρων» της Α΄ τάξης Γενικού Λυ−κείου.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Έχοντας υπόψη:1. Τις διατάξεις του άρθρου 42 παρ. 2 περ. α του

Ν. 4186/2013 (Α΄ 193) «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθ−μιας Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις».

2. Τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 3 περ. α υποπ. ββ του Ν. 3966/2011 (Α΄ 118) «Θεσμικό πλαίσιο των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων, Ίδρυση Ινστιτούτου Εκπαιδευτι−κής Πολιτικής, Οργάνωση του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» και λοιπές διατάξεις».

3. Το Π.Δ. 89/2014 (Α΄ 134) «Διορισμός Υπουργών, Ανα−πληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».

4. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του κώδικα Νομοθεσί−ας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Π.Δ. 63/2005 (Α΄ 98).

5. Την με αριθμ. 3/14−01−2015 πράξη του Δ.Σ. του Ινστι−τούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

6. Το γεγονός ότι από την απόφαση αυτή δεν προκα−λείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:

Άρθρο μόνον

Καθορίζουμε το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος «Γεωλογία και Διαχείριση Φυσικών Πόρων» της Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου ως εξής:

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝΓΕΩΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΏΝ ΠΟΡΩΝ

Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Η διδασκαλία της «Γεωλογίας και της Διαχείρισης των Φυσικών Πόρων» πρέπει να δίνει έμφαση σε σημα−ντικές έννοιες, αντιλήψεις και ικανότητες τις οποίες οι μαθητές θα χρησιμοποιήσουν για να πάρουν ορθές και αιτιολογημένες αποφάσεις, να σκέφτονται κριτικά, να

αναλάβουν πρωτοβουλίες και να κατανοήσουν και να εκτιμήσουν τη Γη ως ένα σύστημα. Οι γενικοί σκοποί του μαθήματος είναι οι ακόλουθοι:

• Να διδάξει στους μαθητές θεωρητικές και πρακτικές αρχές της «Γεωλογίας και της Διαχείρισης των Φυσικών Πόρων» και να αποδεικνύει τη συνάφεια τους με την καθημερινή τους ζωή και το περιβάλλον.

• Να προσεγγίσει τη «Γεωλογία και τη διαχείριση των Φυσικών Πόρων» μέσω της διαδικασίας επίλυσης προ−βλήματος στην οποία ο εκπαιδευτικός θα «διευκολύνει στην αναζήτηση της λύσης».

• Να εδραιώσει ένα διευρυμένο μαθησιακό περιβάλλον το οποίο να ενσωματώνει εργασία στο πεδίο, χρήση των ΤΠΕ, εργαστηριακές δραστηριότητες και διδασκα−λία στην τάξη.

• Να υποστηρίζει τη βιωματική μάθηση μέσω της ανα−κάλυψης και να αναπτύσσει την ικανότητα κατανόησης των σύνθετων σχέσεων ανάμεσα στους ανθρώπους και στο περιβάλλον που αναδεικνύουν όλη την πολυπλοκό−τητα και τις συγκρούσεις της καθημερινής ζωής.

• Να υποστηρίξει πρωτοβουλίες και συνεργασίες ομά−δων μαθητών σε θέματα που πραγματεύεται το παρόν γνωστικό αντικείμενο σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.

• Να χρησιμοποιεί πραγματικά τοπικά και περιφερει−ακά ζητήματα και προβλήματα (για τη Γεωλογία και τη διαχείριση των Φυσικών Πόρων) για τη διατύπωση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων επίλυσης προβλήματος ώστε να προωθήσει το ενδιαφέρον των μαθητών για τις κοινότητες τους.

• Να αναπτύξει δεξιότητες λήψης αποφάσεων και συμ−μετοχής στην επίλυση μελλοντικών περιβαλλοντικών ζητημάτων και προβλημάτων.

• Να καλλιεργήσει αξίες, στάσεις και συμπεριφορές θετικές προς την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων και την προστασία του περιβάλλοντος.

• Να συμβάλλει στην ανάπτυξη του ενδιαφέροντος των μαθητών για τη Γεωλογία τη διαχείριση των Φυσι−κών Πόρων και τις θετικές επιστήμες γενικότερα.

• Να αναπτύξει το ενδιαφέρον των μαθητών για τη γεωλογική και φυσική κληρονομιά και να αναδείξει την αλληλεξάρτηση γεωλογικής, φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.

3013

3014 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ)

Γενικοί στόχοιΌσον αφορά στις γνώσεις, με την ολοκλήρωση της

διδασκαλίας του μαθήματος, οι μαθητές θα πρέπει να είναι ικανοί να:

• Αποδεικνύουν ότι γνωρίζουν και κατανοούν βασι−κές αρχές, μοντέλα, νόμους και βασική ορολογία των γεωεπιστημών.

• Ορίζουν την έννοια των φυσικών πόρων και της αειφορίας.

• Διαχωρίζουν τους ανανεώσιμους από τους μη ανα−νεώσιμους φυσικούς πόρους.

• Γνωρίζουν πώς και πού θα βρουν και να έχουν πρό−σβαση σε επιστημονικά αξιόπιστες πληροφορίες σχε−τικά με τη Γη σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

• Αναγνωρίζουν τις ευθύνες τους σχετικά με τη δι−ατήρηση της γεωποικιλότητας και την ορθολογική δι−αχείριση των φυσικών πόρων, σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.

• Κατανοούν τον πλανήτη Γη ως σύστημα.• Εκτιμούν τη γεωποικιλότητα και γεωλογική κληρο−

νομιά ως βασική παράμετρο στο πλαίσιο των προγραμ−μάτων της τοπικής αειφόρου ανάπτυξης.

• Γνωρίζουν και να μειώνουν τις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών και να αξιολογούν τα πλέον ενδεδειγμένα μέτρα για την αλλαγή των περιστά−σεων.

• Αποδεικνύουν ικανότητα εφαρμογής των γεωεπι−στημονικών γνώσεων στον πραγματικό κόσμο και να λαμβάνουν τις ενδεδειγμένες αποφάσεις.

• Περιγράφουν και να εξηγούν βασικά γεωλογικά φαινόμενα και διαδικασίες σε οικεία ή και άγνωστα περιβάλλοντα.

• Ερμηνεύουν, αξιολογούν και να συνθέτουν γεωλο−γικά δεδομένα από ένα φάσμα πηγών και σε ένα εύρος περιβαλλόντων.

Όσον αφορά στις δεξιότητες/ικανότητες, με την ολο−κλήρωση της διδασκαλίας του μαθήματος, οι μαθητές θα πρέπει να είναι ικανοί να:

• Χρησιμοποιούν γεωλογικούς χάρτες, πυξίδα και GPS.• Αναγνωρίζουν βασικά ορυκτά, πετρώματα και δομές.• Συλλέγουν γεωλογικές πληροφορίες από διαφορε−

τικές πηγές.• Χρησιμοποιούν μια ποικιλία εργαστηριακών τεχνι−

κών σχετικών με τη γεωλογία και τη διαχείριση των φυσικών πόρων.

• Εργάζονται με διαφορετικά είδη κειμένων, πινάκων και διαγραμμάτων.

• Εργάζονται με γεωλογικούς χάρτες κ.λπ.• Καταγράφουν και αναλύουν τους φυσικούς πόρους,

τους πιθανούς κινδύνους και τις επιπτώσεις τους από τη μη ορθολογική τους χρήση.

• Συντάσσουν μικρής έκτασης αναφορές/εκθέσεις για τοπικά γεωλογικά θέματα και θέματα διαχείρισης φυσικών πόρων.

Το πρόγραμμα σπουδών της «Γεωλογίας και της Δια−χείρισης Φυσικών Πόρων» υπό το πρίσμα της αειφόρου ανάπτυξης επιδιώκει σε σχέση με τις προσωπικές στά−σεις των μαθητών, τα ακόλουθα:

• Συνειδητοποίηση και ευαισθητοποίηση σχετικά με τον τρόπο που οι γεωλογικές και περιβαλλοντικές πα−ράμετροι επηρεάζουν τη ζωή μας.

• Συνειδητοποίηση της προσωπικής ευθύνης για τη διατήρηση του περιβάλλοντος.

• Αναστοχασμό/προβληματισμό σχετικά με τις κατα−ναλωτικές συνήθειες.

• Αξιολόγηση του πώς οι ανθρώπινες δραστηριότη−τες επηρεάζουν τους φυσικούς πόρους, τους πιθανούς κινδύνους από τη μη ορθολογική χρήση τους και τις συνέπειες τους.

• Επίγνωση του πόσο διαφορετική μπορεί να είναι η κατάσταση στις διάφορες χώρες σχετικά με την εκ−μετάλλευση των φυσικών πόρων και το επίπεδο ζωής των κατοίκων.

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΤΕΥΧΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ) 3015

Ενότητα

1η: Η

ΕΠΙΣΤΗ

ΜΗ

ΤΗΣ ΓΕ

ΩΛΟ

ΓΙΑΣ ΚΑΙ Η

ΔΙΑΧΕ

ΙΡΙΣΗ

ΤΩΝ

ΦΥΣ

ΙΚΩΝ

ΠΟΡΩ

Ν

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα

ταΟι μαθητές

/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(4 ώρες)

Ενδεικτικές δρ

αστηριότητες

•Αναφ

έρουν τις

απόψ

εις τω

ναρχαίων φιλοσό

φων για τη

Γη,

τις

πρώ

ιμες

γεω

λογικές έννοιες και

τη διαχείριση τω

ν φυ

σικώ

νπόρων.

•Αναγνω

ρίζουν

το ρόλο

των

φυσικώ

ν πόρων στη διαχρονική

ανάπ

τυξη

και

την

εξέλιξη

των

πολιτισμ

ών

(με έμφα

ση στον

ελλαδικό

χώρο

).

•Απ

ομυθοπ

οιούν στερεότυπες

αντιλήψ

εις που

έχουν

βάσ

ηαναφ

οράς

την

Ελληνική

μυθολογία και να τις

συνδέουν

ρεαλιστικά με

τις

επιστήμες.

Η επιστήμη

της

Γεω

λογίας

&Η

Διαχείριση τω

ν Φυσ

ικών

Πόρ

ων

Ιστορική

αναδρομή

Φιλοσ

οφική διάσ

ταση

της φύ

σης ως ένα

αδιάρρηκτο

σύνολο

ενότητας

και

ολότητας

(1 ώρα

)

Σύνθεση κειμένων-Αφ

ήγησ

η•

Οι αντιλήψ

εις τω

ν αρχαίων φιλοσό

φων για τη

γνώ

ση της

Γης

(γαία

+ λόγος)

,μέσα

από κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.

Βιβλιογ

ραφική

& διαδικτυα

κή έρευνα

•Η

διαχείριση του φυ

σικού περιβάλλοντος

στην Αρχαία Ελλάδα

.

Δρα

ματοποίησ

η•

Διάλογος

και

προβληματισμός αναφ

ορικά με

την

εκμετάλλευση πρώ

των

υλών απ

ό πρώ

ιμους πολιτισμ

ούς

(νεολιθική

εποχή και εποχή του χαλκού

).

Κατάλ

ογος

•Ση

μαντικά ορυκτά

και

μεταλλεύματα του Λα

υρίου της κλασ

ικής

και

ελληνιστικής

περιόδου.

Βιβλιογ

ραφική


κή έρευνα

•Το

ενδιαφέρον φυ

σιολατρώ

ν, διανοητών και καλλιτεχνών την περίοδο

της

Αναγέννηση

ς για τη

Γη και την

ταξινόμησ

η ορυκτώ

ν και π

ετρω

μάτω

ν.

Αφήγ

ηση

•Ο

μύθος

της

Λερναίας Ύδρας

και

του

Σκίρω

να. Π

αρουσίασ

η της

επιστημονικής τους

ερμηνείας

.•

Αναγνω

ρίζουν

ότι το

18ο

αιώνα

ηδιατύπ

ωση

της

θεω

ρίας

της

«Ομοιομορφ

ίας»

αποτέλεσε

Η συγκρότησ

η τω

ν σύ

γχρο

νων

θεωριών

Συνθετικές

εργ

ασίες

•Θέμα:


σταθμό

στην ιστορία της

Γεωλογίας

και

συνέβαλε στη

θεμελίωσή

της

.

•Γνωρίζουν

ότι με

την

ανάδυση

της νέας

θεω

ρίας

(ομοιομορφ

ίας)

οι φυσ

ικοί

νόμοι

εξηγούν

επαρκώ

ς όλες

τις

αλλαγές

που

έχουν επισυμβεί στην επιφάνεια

της Γης.

«Κατασ

τροφ

ισμός»

Θεω

ρία της

«Γεω

λογικής Ομοιομορφ

ίας»

(1 ώρα

)

-Πληροφο

ρίες

για

τον

Lam

arck

, και

τις

συστηματικές

συλλογές φυ

τών,

ζώων,

ορυκτώ

ν και π

ετρω

μάτω

ν προς όφ

ελος

της

επιστήμης και της

κοινω

νίας

.-Η

επίδραση

του

Cha

rles

Lyel

l, εκλαϊκευτή

της

θεω

ρίας

της

ομοιομορφ

ίας,

στον

Δαρβίνο και τη θεωρία του για την εξέλιξη τω

ν ειδώ

ν.

•Κα

τανοούν τη

«Θεω

ρία τω

νΛιθοσφ

αιρικώ

ν Πλακώ

ν» ως τη

νέα ενοπ

οιητική θεωρία,

υπό την

έννοια

ότι τα

γεω

λογικά

φαινόμενα απ

οκτούν

παγκοσμ

ιότητα

και

σφα

ιρικότητα.

•Αναγνω

ρίζουν

ότι οι

Γεωεπιστήμες απ

οτελούν

απαραίτητο

εργαλείο για την

ανάπ

τυξη

της

οικονομίας,

με

ταυτόχρονη

προστασ

ίακαι

βελτίωση

του περιβάλλοντος

.

•Αισθάνονται την

ανάγκη

υποσ

τήριξης δράσ

εων που

αφορούν στην

προστασ

ία και

τη

βελτίωση

του

περιβάλλοντος

.

•Ορίζουν

την

έννοια τω

ν φυ

σικώ

νπόρων.

Οι εξελίξεις

στον

20οαιώνα

και

οι σύγχρ

ονες

προ

κλήσ

εις

«θεω

ρία της απ

ομάκρυνσης

των

ηπείρω

ν»/W

egen

er

«Θεω

ρία τω

ν Λιθοσ

φαιρικών

Πλακώ

ν»

Διαχείριση

φυσ

ικών πόρων,

σύγχρονα

περιβαλλοντικά

προβλήματα και αειφ

ορία

(2 ώρες)

Καταιγισμ

ός ιδεώ

ν•

OιΓεω

επιστήμες στο παρόν

και

το μέλλον

, με ερωτήμα

τα για

:-α

νεύρεση και αξιολόγησ

η φυ

σικώ

ν πόρων.

-διαχείριση,

προστασ

ία και

αναβάθμιση του περιβάλλοντος

.-εφα

ρμογή και έλεγχο της περιβαλλοντικής

πολιτικής της πολιτείας.

-προσδ

ιορισμ

ό και π

αρακολούθηση

της

εξέλιξης της ρύπανση

ς σε

ύδατα

,εδάφ

η, πετρώ

ματα

, θαλάσ

σιο βυθό

.

Βιβλιογ

ραφική


κή έρευνα

•Αρ

χές της αειφορίας και διαγενεακήαλληλεγγύη

.

Επισκόπησ

η απ

όψεω

νΤα

περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής μας.


•Αναφ

έρουν σύγχρονα

περιβαλλοντικά προβλήματα.

•Παραθέτουν βασικές αρχές της

αειφορίας.

Ενότητα

2η: Η

ΓΗ

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(4 ώρες)



•Περιγράφο

υν το κοσμ

ολογικό

πρότυπο της Μεγάλης

Έκρηξης

(Big

-Ba

ng).


υν τη θέση

της

Γης

στο

ηλιακό

σύστημα

.


υν τη δημιουργίατης Γης

και αναφέρουν

την

ηλικία της.

•Κα

τανοούν τη

σημασ

ία της

σύμπ

ραξης πολλώ

ν επιστημονικώ

νπεδίων και της

συνεργασίας

των

Ευρω

παϊκώ

ν κρατών στην

επίτευξη

μεγάλω

ν επιστημονικώ

νεγχειρημάτων

.

Σύμπ

ανΓαλαξίες/ασ

τέρια/πλανήτες

Δημιουργία

και

ηλικία τηςΓης

(1 ώρα

)

Προ

σομο

ίωση

•Αναπ

αράσ

ταση

του

σύμπαντος και του

ηλιακού

συσ

τήματος.

Πίνακ

ας•

Πλανήτες και τα χαρακτηριστικά τους

.

Διοργ

άνωση

ημερίδα

ς•

Θέμα:

Ευρωπαϊκό

εργασ

τήριο φυ

σικής σω

ματιδ

ίων,

CER

N.

Ανάρτηση

της

πρόσκληση

ς στοσχολικό ιστότοπ

o.


υν τη δομή

του

εσωτερικού της Γης.

Δομ

ή του εσωτερικού της Γη

ς

Στοιβάδες,

Ασυ

νέχειες

Ανα

παρ

άσταση

•Σχηματική τομή

της

Γης

.


•Αντιλαμβάνονται

ότι οι

γνώ

σεις

μας

για τη

Γη που

προέρχονται

από

άμεσες

παρατηρήσ

εις,

περιορίζονται

στην

επιφάνεια

της

και

σε μικρό

βάθος απ

ό αυτή

.

•Αναφ

έρουν διαφ

ορές

μεταξύ

ηπειρω

τικού

και

ωκεάνιου φλοιού

.

Ηπειρω

τικός

και

ωκεάνιος

φλοιός

Χημική σύ

στασ

η

(1 ώρα

)

•Διακρίνουν

τους όρους

«ορυκτό»

και

«πέτρω

μα».

•Συσχετίζο

υν τα ορυκτά

με την

κρυσταλλική δομή

και

τη γεωμετρική

διάταξη τω

ν δομικώ

ν τους

συστατικών.

•Προσδ

ιορίζουν

τους τρεις

τύπ

ους

πετρω

μάτω

ν σε

σχέση

με τους

διαφ

ορετικούς τρόπ

ους δημιουργίας

τους

.

•Αναφ

έρουν χαρακτηριστικά

παραδείγματα

ορυκτών και

πετρω

μάτω

ν.

•Πληροφο

ρούνται για

το μεγάλο

πλούτο ορυκτώ

ν και π

ετρω

μάτω

ντης Ελλάδας.


υν τον

πετρολογικό

κύκλο.

Ορυ

κτά

Κρυσταλλική δομή

Πετρώ

ματα

Διάκριση

τύπ

ων πετρω

μάτω

ν(πυριγενή,

ιζηματογενή,

μεταμορφ

ωμένα

)

Πετρο

λογικός κύκλος

Έδα

φος

Παράγοντες εδαφ

ογένεσης

Φυσικές

, χημικές

ιδιότητες του

εδάφ

ους

Τύποι

εδαφώ

ν

(2 ώρες)

Κατάλ

ογος

•Τα

10 χημικά

στοιχεία που

απαρτίζουν τα

περισσότερα

ορυκτά.

Πείρα

μα•

Σε μια

κωνική

φιάλη

τοπ

οθετούμε

ζεστό

νερό.

Προσθ

έτουμε

αλάτι ώστε το

διάλυμα να

γίνει κορεσμ

ένο,

αναδεύοντας

διαρκώς.

Στο

μέσο του

αναδευτήρα

δένουμε

ένα

σπάγκο

και

βυθίζουμε

το σύ

στημα

(αναδευτήρας

-σπ

άγκος)

στο

διάλυμα

με τέτοιο

τρόπο ώστε ο σπ

άγκος να

αιωρείτα

ιελεύθερα

και

να μην εφάπ

τεται στον πυθμένα

του

δοχείο

υ. Η

εξάτμιση του

νερού προκαλεί το σχηματισμό

κρυστάλλω

ν στο σπ

άγκο

. Παρατήρησ

ητω

νκρυστάλλων με

μεγεθυντικό φα

κό.

Παρ

ατήρ

ηση-Πείρα

μα•

Μελέτη δειγμάτω

ν πετρω

μάτω

ν. Κατηγοριοποίησ

η στους τρεις

τύπ

ους

(πυριγενή ,

ιζηματογενή,

μεταμορφω

μένα

).

Ερμη

νεία

εικόν

ας•

Σχηματική αναπ

αράσ

ταση

του

πετρολογικού κύκλου

και

περιγραφή

της

πορείας

/διαδρομής

ενός πετρώ

ματος.

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Σύνθεση αφ

ίσας

με φω

τογραφ

ίες ορυκτών και π

ετρω

μάτω

ν και ανάρτησ

ήτης στο εργαστήριο

φυσ

ικών επιστημώ

ν.



ότι σε

μεγάλη χρονική

κλίμακα τα

πετρώ

ματα

μεταπ

ίπτουν

από τη

μια

μορφή

στην άλλη

,αδιάκοπα.

•Ορίζουν

την

έννοια του εδάφ

ους.


ότι ο σχηματισμός

του εδάφ

ους περιλαμβάνει μια

σειρά

από πολύπ

λοκες διαδικασ

ίες

(φυσική,

χημική και βιολογική

)απ

οσάθρω

σης τω

ν πετρω

μάτω

ν.

•Κα

τανοούν το

έδαφο

ς ως ανοικτό

σύστημα που

αλληλεπιδρά

με το

περιβάλλον.


υν τους διαφ

ορετικούς

τύπους εδαφ

ών.

Συζήτηση

•Θέμα:

«Μνημεία

πολιτισμ

ού και

μάρμαρο

».

Εργα

σία πεδίου

•Επ

ίσκεψη σε

περιοχές με

διαφο

ρετικά εδάφ

η (δάσ

ος, βουνό

, καλλιεργήσιμη

έκταση

). Μακροσκοπ

ικός

διαχω

ρισμ

ός των διαφ

όρων τύπων εδαφ

ών

(αμμώδες,

πηλώδες,

αργιλώδες)

.

Πείρα

μα•

Αφαιρούμε τις

πέτρες με

διάμετρο μεγαλύτερη

από

2m

mαπ

ό ένα τμήμα του

εδάφ

ους διασ

τάσεων

30cm

Χ 3

0cm

.Πλάθουμε με

τα χέρια μας και

συμπ

εραίνουμε τον τύπο του εδάφ

ους

(Αμμώδες:

αν δεν σχηματίζει

σβώλους

μέσα στην

παλάμηκαι δεν

λερώνει τα χέρια

. Πηλώδες:

αν πλάθετε

καλά

, κολλάει αρκετά

και

λερώνει τα χέρια.

Αργιλώδες:

αν δεν πλάθεται

εύκολα

και

δύσκολα

σχηματίζει

σβώ

λους

).

Πείρα

μα•

Μέτρηση

του

pHσε

διαφο

ρετικού

τύπ

ου εδάφη

. Καταγραφή

των ενδείξεων.

Οπτικοπ

οίησ

η τω

ν απ

οτελεσμάτω

ν τω

ν μετρήσ

εων με

ραβ

δόγραμμα

.

Ενότητα

3η: Γ

ΕΩΛΟ

ΓΙΚΟΣ ΧΡ

ΟΝΟΣ

& Η

ΕΞΕ

ΛΙΞΗ

ΤΗΣ ΖΩ

ΗΣ

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(3 ώρες)



•Διαχωρίζουν

τις

έννοιες

του

γεωλογικού και ιστορικού

χρόνου.

•Εκτιμ

ούν τη

σημασ

ίατου γεωλογικού

χρόνου

με ατέλειωτη

διάρκεια

, ως

έννοια

κλειδί.

Γεωλο

γικός χρ

όνος

Γεωλογικοί αιώνες

& περίοδοι

(1 ώρα

)

Κατασ

κευή

•Ο

«χάρακας

» του γεωλογικού χρόνου

. Χωρίζουν

χάρακα

( 20

εκ.

) στους

τέσσ

ερις

γεω

λογικούς

αιώνες

–υπ

ό κλίμακα.

Τοπ

οθετούν τρία

σημαντικά

ιστορικά

γεγονότα πάνω

στην κλίμακα του γεωλογικού χρόνου

.

Διάγρ

αμμα


•Διαπ

ιστώ

νουν

ότι κάποιες

διαδικασ

ίες στον πλανήτη

μας

είναι

πολύ αργές,

αλλά επιφέρουν

μεγάλες αλλαγές.

•Κα

τονομάζουν

τους

4 γεωλογικούς

αιώνες.

•Το

ποθετούνστο γεωλογικό

χρόνο

τα

σημαντικότερα γεγονότα

της

εξέλιξης

της ζω

ής στη

Γη.

•Κα

τασκευή διαγράμματος

(τύπ

ου «πίττας

») του

γεω

λογικού χρόνου

.


ότι στη γεωλογική

ιστορία

του πλανήτη

υπήρξαν

«στιγμές

κρίσης

», που

συνοδεύτηκαν απ

ότεράστιες

βιολογικές

ανακατατάξεις

(μαζικές

εξαφα

νίσεις

ειδών ζω

ής),

και χαρακτηρίζουν

τη μετάβαση

από

τον ένα στον

άλλο γεωλογικό

αιώνα

.

•Ονομάζουν

τις

5 μαζικές

εξαφα

νίσεις

οργανισμ

ών.

•Συνδέουν

τις

μαζικές

εξαφα

νίσεις

με

μεγάλες αλλαγές στον

πλανήτη

(κλιματικές

,πτώ

ση μετεω

ριτώ

ν,κ.ά.

).

•Εντοπίζο

υν αλληλεξαρτήσεις

μεταξύ

Βιολογίας και Γεω

λογίας

.

Μαζικές

εξαφαν

ίσεις

(1 ώρα

)

Βιβλιογ

ραφική


κή έρευνα

•Οι μαζικές

εξαφα

νίσεις

των οργανισμ

ών.

Συζήτηση

•Ποια τα

πιθανά αίτια

των μαζικών εξαφ

ανίσεω

ν;


πώς προσδ

ιορίζεταιη

σχετική και απόλυτη ηλικία

των

Σχετική ηλ

ικία

Χρονοστρω

ματογραφ

ική κλίμακα

Παιχνίδι

•Το

ποθέτησ

η χαρακτηριστικών απ

ολιθωμάτω

ν στη χρονοσ

τρωματογραφ

ική


πετρω

μάτω

ν.


υν τη διαδικασ

ία της

απολίθωση

ς.

•Αναφ

έρουν χαρακτηριστικά

απολιθώματα

από τους

5γεωλογικούς

αιώνες.

•Κα

τανοούν ότι τα πετρώ

ματα

αποτελούν

«αρχεία καταγραφ

ής»

των υπ

ολειμμάτωντω

ν οργανισμ

ών,

της ποικιλομορφ

ίας τους

, των

κλιματικών διακυμάνσεων και

γενικότερα

της

γεω

λογικής εξέλιξη

ςτου πλανήτη

.


υν μεθόδουςαπ

όλυτης

χρονολόγησ

ης.

Στρω

ματογραφ

ία

Απολ

ίθωση

Χαρακτηριστικά και

καθοδηγητικά απ

ολιθώματα

Απόλ

υτη ηλ

ικία

Ραδιοχρονολόγηση

(1 ώρα

)

κλίμακα.

Συνθετικήεργα

σία

•Παρουσίασ

η τω

ν μεθόδω

ν απ

όλυτης

χρονολόγηση

ς.

Ενότητα

4η: Ε

ΝΔΟΓΕ

ΝΕΙΣ ΔΥΝ

ΑΜΕΙΣ

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(4 ώρες)




υν τη θεωρία της

μετακίνηση

ς τω

ν ηπ

είρω

ν.


υν τις

μετακινήσ

εις τω

νηπ

είρω

ν με

τα ρεύματα μεταφο

ράς.

Μετακίνησ

η τω

νηπ

είρω

ν/W

egen

erΡεύματα μεταφο

ράς

Επέκταση

του

θαλάσ

σιου

πυθμένα

Χάρτης

•Παρατήρησ

η χαρτών με

τη διαδοχική μετακίνηση

των ηπ

είρω

ν(από την Παγγαία

μέχρι

σήμερα)

. Εξήγηση

των λόγω

ν μετακίνηση

ς τω

νηπ

είρω

ν σε

σχέση

με τις

κινήσ

εις των λιθοσφ

αιρικώ

ν πλακώ

ν.

Χάρτης



υντη

θεω

ρία της

μετακίνηση

ς τω

ν ηπ

είρω

ν με

τη

θεωρία τω

ν λιθοσφ

αιρικώ

ν πλακώ

ν.

•Ορίζουν

τι είναι

οι λιθοσ

φαιρικές

πλάκες.


υν τις

σχετικές

κινήσ

ειςτω

ν λιθοσφ

αιρικώ

ν πλακώ

ν.


υν τα διάφ

ορα

γεωδυναμικά

φαινόμενα

που

παρατηρούνται

στη

Γη

(σεισμ

οί,

ηφαίστεια,

ορογένεση

) με την κίνηση

των λιθοσφ

αιρικώ

ν πλακώ

ν.

•Αναγνω

ρίζουν

ότι η αλληλεπίδραση

των λιθοσφ

αιρικώ

ν πλακώ

νδημιουργεί φα

ινόμενα αλλαγώ

νμεγάλης κλίμακας

στην

επιφάνεια

της Γης.

Λιθοσφ

αιρικές πλά

κες

Σχετικές

κινήσ

ειςΣύνδεση με

σεισμ

ούς,

ηφα

ίστεια

,ορογένεση

(1 ώρα

)


η σε

παλαιογεω

γραφ

ικούς χάρτες

της

εξάπλω

σης

συγκεκριμένω

ν ζώ

ων και φυτών με

βάσ

η τα

απολιθώματα

που

έχουν

βρεθεί.

Πείρα

μα•

Παραγωγή

θερμικώ

ν ρευμάτων σε

δοχείο με

νερό και π

αρατήρησ

η της

κίνηση

ς φελλού

που

επιπλέει στην

επιφάνεια

του

νερού

.

Χάρτης


η σε

παγκόσμ

ιο χάρτη

των μεγάλω

ν και μικρώ

ν λιθοσφ

αιρικώ

νπλακώ

ν. Εντοπ

ισμός τω

ν ορίων τους

και

περιγραφή

των σχετικών κινήσεων

τους

. Αναγνώριση

των διαφ

ορετικών απ


ν που

προκύπτουν

από

τις σχετικές

κινήσ

εις τους

.



υν τον

τρόπο δημιουργίας

των σεισμώ

ν και να αναφ

έρουν τα

φυσικά

του

χαρακτηριστικά.

•Αναγνω

ρίζουν

και

«διαβάζουν»

σεισμόγραμμα

.

•Εντοπίζο

υν τους λόγους

για

τους

οποίους η Ελλάδα

είναι

η πλέον

σεισμογενής χώ

ρα της

Ευρώπης

.

Συντάσ

σουν

μικρή

έκθεση για τη

σεισμικότητα

της

περιοχής τους

.

Σεισμο

ίΜηχανισμός γένεση

ς σεισμού

Φυσικά χαρακτηριστικά σεισμού

Εστία

σεισμ

ού, επίκεντρο,

σεισμικά

κύματα

Κλίμακα Ρίχτερ

(μέγεθος

)

Κλίμακα Μερκάλι

(έντασ

η)

Σεισμόγραμμα

(2 ώρες)

Χάρτης

•Μελέτη παγκόσμ

ιου χάρτη και συνδυασ

μός τω

ν ορίων τω

ν πλακώ

ν με

τις

εστίες σεισμώ

ν. Εντοπ

ισμός τω

ν πλέον

σεισμ

ογενών περιοχώ

ν του

πλανήτη

και

αναζήτηση

της

σχέση

ς τους

με τις

λιθοσ

φαιρικές

πλάκες.

Εντοπισμός τω

ν γεωγραφ

ικών περιοχώ

ντης Ελλάδας με

τις

περισσό

τερες

σεισμικές εστίες.

Σεισμό

γραμ

μα•

Μελέτη σεισμογράμματος και εξαγω

γή πληροφο

ριών για τα

κύρια

χαρακτηριστικά ενός

σεισμ

ού.


υν τη μορφ

ή και τα μέρη

ενός

ηφα

ιστείου.

•Εξηγούν τον τρόπ

ο δημιουργίας

των ηφ

αιστείων.


υντη

δημιουργία τω

νηφ

αιστείω

ν με

την

κίνησ

η τω

νλιθοσφ

αιρικώ

ν πλακώ

ν.

•Εντοπίζο

υν στον παγκόσμ

ιο χάρτη

τα μεγάλα ενεργά

ηφα

ίστεια

του

κόσμ

ου.


υν διάφο

ρους

τύπ

ους

ηφαιστείω

ν.

Ηφαίστεια

Μορφή

και

τύπ

οι ηφα

ιστείων

Ηφα

ιστειακά

νησ

ιωτικά τόξα

Θερμές κηλίδες

Ηφα

ιστειότητα

ελληνικού

χώρου

(1 ώρα

)

Προ

βολή

βίντεο

•Εκ

ρήξεις

ηφα

ιστείων σε

διάφο

ρες περιοχές του πλανήτη

και

συσχετισ

μός

της θέση

ς τους

με τα

όρια τω

ν λιθοσφ

αιρικώ

ν πλακώ

ν.

Έρευνα

•Μεγάλες

εκρήξεις

ηφα

ιστείων απ

’όλο

τον

κόσ

μο, μέσα απ

ό τη

μελέτη

ιστορικώ

ν κειμένων και εικόνων.

Χάρτης

•Εντοπισμός σε

χάρτη

της

Ελλάδας

του

ηφα

ιστειακού νησιωτικού

τόξου

του

Αιγαίου και καταγραφή

των ενεργώ

ν και εσβ

εσμένω

ν (ανενεργών)

ηφαιστείω

ν της Ελλάδας.

Μελέτη περίπτω

σης

•Οι ιστορικές

εκρήξεις του ηφ

αιστείου

της

Νισύρου

.



ότι τα

ηφα

ίστεια

εμφα

νίζονται

ως μεγάλες

νησιωτικές

αλυσίδες,ως

οροσ

ειρές,

ως ασ

πίδες

και

ως

θερμές

κηλίδες

.

•Εντοπίζο

υν σε χάρτη το

ενεργό

ηφαιστεια

κό τόξο του ελληνικού

χώρου.

Ενότητα

5η:Ε

ΞΩΓΕ

ΝΕΙΣ ΔΥΝ

ΑΜΕΙΣ

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(2 ώρες)



•Αναγνω

ρίζουν

ότι το

γήινο

ανάγλυφ

ομεταβάλλεται

με το

χρόνο

από

εξωγενείς

παράγοντες

(φυσ

ικούς και

ανθρωπογενείς)

.

•Αναφ

έρουν τους

εξω

γενείς

παράγοντες που

διαμορφ

ώνουν

το

ανάγλυφο

της

Γης

.


υν το εννοιολογικό

περιεχ

όμενο τω

ν όρων:

αποσ

άθρω

ση, διάβρωση

, απόθεση

και διαγένεση

.

•Συνδέουν

την

αποσ

άθρω

ση με την

ορυκτολογική

δομή τω

ν

Εξωγενείς

δυνάμ

εις

Αποσ

άθρω

σηΜηχανική/χημική

/ βιολογική

Διάβρω

ση

Απόθεση

σε Χερσα

ίο και

Υδάτινο

περιβάλλον

(ιζήματα)

Διαγένεση

Χαρακτηριστικές

γεω

μορφ

ές

(2 ώρες)

Εννο

ιολογικός χά

ρτης

•Διαδικασ

ίες της

αποσ

άθρω

σης,

διάβρωση

ς, απόθεσης

, διαγένεση

ς.

Παρ

ατήρ

ηση εικόνω

ν•

Παρατήρησ

η εικόνω

ν απ

ό περιοχέςμε

γρανιτικά και ασβ

εστολιθικά

πετρώ

ματα

και

επισήμανση

της

διαφο

ράς στο ανάγλυφο

των περιοχώ

ν.

Έρευνα

•Συλλογή και μελέτη εικόνω

ν περιοχώ

ν της Ελλάδας με

έντονη διάβρω

ση και

χαρακτηριστικές

γεω

μορφ

ές.

Χάρτης


η γεωλογικού χάρτη της Ευρώπης

και

συσχετισ

μός του αναγλύφο

υμε

τη γεωλογική

ηλικία.

Διαδικτυα

κή έρευνα


πετρω

μάτω

ν, το κλίμα και τον

οργανικό

κόσ

μο της

περιοχής.


ότι ο συνδυασμ

όςτω

ν φα

ινομένων της απ

οσάθρω

σης,

διάβρω

σης και απόθεσης

συμβάλλει

στην

ισοπ

έδωση

μιας περιοχής.

•Αναγνω

ρίζουν

ότι αν

ενεργούσα

νμόνο

οι εξω

γενείς

δυνάμεις

, η Γη θα

αποκτούσε επίπεδη επιφάνεια

.

•Αναπ

τύσσ

ουν δεξιότητες

παρατήρησ

ης, καταγραφή

ς και

επεξεργασίας

πληροφο

ριώνμέσα

από την παρατήρησ

η εικόνων με

χαρακτηριστικές

γεω

μορφ

ές.

•Αναζήτησ

ηστο διαδίκτυο υλικού

σχετικά με

την

αποτύπ

ωση

γεω

μορφ

ών και

γεωλογικώ

ν σχηματισμώ

ν στην

τέχνη

(ζωγραφ

ική,

γλυπτική,

κινηματογράφο

,..)

και σεδιαφ

ημιστικά

spot

s.

Συζήτηση

•Θέμα:Ανθρώ

πινες

παρεμβάσεις

που

επιτα

χύνουν

τη διάβρω

ση των

ακτογραμμώ

ν.

Ενότητα

6η: Σ

ΥΝΟΠΤΙΚΗ

ΓΕΩ

ΛΟΓΙΚΗ

ΙΣΤΟ

ΡΙΑ

ΤΗΣ ΕΛ

ΛΑΔΑΣ ΚΑΙ Τ

ΗΣ ΕΥ

ΡΩΠΗΣ

-ΓΕΩ

ΛΟΓΙΚΟΙ Χ

ΑΡΤ

ΕΣ

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(2 ώρες)




υν συνοπ

τικά τη

γεωλογική

ιστορίατης Ευρώπης

και

της Ελλάδας.

•Αναγνω

ρίζουν

ότι η ση

μερινή

κατάστασ

η του πλανήτη

, αποτελεί

ένα στιγμιότυπ

ο στη γεωλογική

του

ιστορία.

Συνο

πτική

γεω

λογική

ιστορία

της Ευ

ρώπης

, της

Ελλάδ

ας

(Πανάρχαια

, Παλαιά,

Μέση και

Νέα

Ευρώπη)

Αλπική ορογένεση-Διναρικές

Άλπεις

-Ελληνίδες

οροσειρές

Χάρτης


η γεωμορφ

ολογικού

χάρτη

και

χάρτη

γεω

τεκτονικών ενοτήτων

του πλανήτη

.

Χάρτης


η γεωλογικώ

ν χαρτών του ελληνικού χώ

ρου και καταγραφή

πληροφο

ριών σχετικών με

τα πετρώ

ματα

.



τα κυρίαρχα

και

καθοριστικά γεωλογικά

στοιχεία

της

Ελλάδας

(τη θέση

της

και

την

αλληλένδετη σχέση της με

τη εξέλιξη

της θάλασσ

ας της

Τηθύος)

.


ότι η γεωλογική

ιστορία του Ελληνικού χώ

ρου

αντικατοπ

τρίζεται στη

γεω

λογική

δομή

του

.

•Αναφ

έρουν που

βρίσκονται τα

παλαιότερα πετρώ

ματα

και

τα

παλαιότερα απ

ολιθώματα

στον

Ελλαδικό

χώρο

.

Προαλπικά,

Αλπ

ικά,

Μεταλπικά

πετρώ

ματα

(1 ώρα

)

Ανα

ζήτηση

/ καταγ

ραφή/τοποθέτησ

η•

Αναζήτησ

ηχαρακτηριστικών πετρω

μάτω

ν του Ελλαδικού χώ

ρου και

τοποθέτησ

η τους

στη

γεω

χρονολογική κλίμακα.

Ανα

ζήτηση

/ καταγ

ραφή

•Τα

παλαιότερα πετρώ

ματα

και

τα παλαιότερα απ

ολιθώματα

του

Ελλαδικού

χώρου.

•Κα

τανοούν πώς οι

γεω

λόγοι

παρουσιάζουν τις

γεω

λογικές

πληροφο

ρίες

στο

γεω

λογικό

χάρτη

.

•Αναγνω

ρίζουν

βασικές αρχές της

γεωλογικής χαρτογράφη

σης.

•Οπτικοπ

οιούν γεωλογικά

δεδομένα

σε δύο

καιτρεις διασ

τάσεις

.

•Αναγνω

ρίζουν

τη ση

μασία τω

νδιαφ

ορετικών γεωλογικώ

ν χαρτών.


τη χρησ

ιμότητα τω

νγεωλογικώ

ν χαρτών για την

κοινωνία.

Γεωλο

γικός χά

ρτης

Είδη

γεω

λογικώ

ν χαρτών

Γεωλογική

τομή

Πληροφο

ρίες

από γεωλογικούς

χάρτες

Αεροφω

τογραφ

ίες

(1 ώρα

)

Πίνακ

ας•


πίνακα διπλής εισ

όδου

με τα

είδη τω

ν γεωλογικώ

ν χαρτών και

τις πληροφο

ρίες

που

δίνει κάθε είδος.

Μελέτη πεδίου

•Επ

ίσκεψη σε

περιοχή

που

εκτελούνται

έργα οδοπ

οιίας και π

αρατήρησ

η μιας

φυσικής ή τεχνητής

τομής

.

Χάρτης

•Σε

«λευκό»

πολιτικό

χάρτη

της

Ευρώπης

σχεδιάζουν τα

κράτη

που

απαρτίζουν την Πανάρχαια

, την

Παλαιά,

τη Μέση και τη Νέα

Ευρώπη.


Ενότητα

7η:Φ

ΥΣΙΚΕΣ

ΚΑΤΑ

ΣΤΡΟ

ΦΕΣ

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(5 ώρες)



•Αναφ

έρουνείδη

φυσικώ

νκαταστροφώ

ν (σεισμ

οί, τσο

υνάμι,

ηφαιστεια

κές εκρήξεις

,κατολισθ

ήσεις,

πλημμύρες

, ξηρασ

ία,

πυρκαγιές

).

•Προσδ

ιορίζουν

τις

αιτίες

και

τους

κινδύνους που

σχετίζονται με τις

φυσικές καταστροφές.

•Διερευνούν

εάν

ο τόπος

τους είχε

πληγεί στο

παρελθόν απ

ό φυ

σικές

καταστροφές.

•Υιοθετούν

«κουλτούρα

πρόληψης

»για την προστασ

ία από φυ

σικές


•Προετοιμάζονται

για

να

αντιμ

ετωπίσουν φυ

σικές



και

εφα

ρμόζουν τρόπ

ους

αντιμ

ετώπισης

των φυ

σικώ

νκαταστροφώ

ν.

Φυσ

ικές

κατασ

τροφ

ές(αιτία-συ

νέπειες

, πρόληψη-

αντιμ

ετώπιση)

Σεισμοί

Τσουνάμι

Ηφα

ιστειακές εκρήξεις

Κατολισθ

ήσεις

Πλημμύρες

Ξηρασία

Πυρκαγιές

(5 ώρες)

Βιβλιογ

ραφική


κή έρευνα

•Μελέτη χαρακτηριστικών παραδειγμάτων φυ

σικώ

ν καταστροφώ

ν και

παρουσίασ

ή τους

στην τάξη

.

Ανά

ληψηδρ

άσης

•Δη

μιουργία

φυλλαδίου

προφύ

λαξης απ

ό τους

σεισμ

ούς

(πριν

–κατά

τη

διάρκεια

–μετά

). Ανάρτηση

στον

πίνακαανακοινώ

σεων του σχολείου

.

Μελέτη περίπτω

σης

•Τι

συνέβη στην

Ιαπωνία μετά

το σεισμό

και

το τσουνάμι

του

Μαρτίο

υ 20

11;

Συζήτηση

•Οι επιπτώ

σεις

της

ηφα

ιστειακής έκρηξης του ηφ

αιστείου

της

Σαντορίνης στους

πολιτισμ

ούς της εποχής

.

Εννο


ρτης

•Οι κατολισθήσεις

στον Ελλαδικό

χώρο

(πού

οφείλονται, τι επιπτώ

σεις

έχουν

στις

ανθρώ

πινες

κοινω

νίες

, πώς αντιμ

ετωπίζο

νται

)

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Δη

μιουργία

αφίσα

ς με

φωτογραφ

ίες από τις

πλημμύρες

στην Ελλάδα

και

στον

κόσμ

ο. Εντοπ

ισμός τω

ν κινδύνων και των επιπτώ

σεων στην

οικονομία

.

Βιβλιογ

ραφική


κή έρευνα

•Το

φαινόμενο

της

ξηρασ

ίας

(Αίτια-

συνέπειες,

πρόληψη-αντιμ

ετώπιση)


•Αναλαμβάνουν πρω

τοβουλίες

ενημέρωση

ς της σχολικής

κοινότητας

και

της

τοπ

ικής

κοινωνίας

σχετικά με

τις

ενέργειες

που

πρέπει

να κάνουν

για

να

ελαχιστοποιήσ

ουν τις

συνέπειες

από τις

φυσ

ικές

κατασ

τροφ

ές.


υν χαρακτηριστικά

παραδείγματα

από ιστορικές αλλά

και σύγχρονες

φυσικές

κατασ

τροφ

έςκαι καταγράφο

υν την

επίδρασή

τους

στις

ανθρώ

πινες

κοινω

νίες

.

•Συνδέουν

τη γεωλογική

και

γεωμορφ

ολογική δομή

του

Ελληνικού χώ

ρου με

τα αίτια

των

φυσικώ

ν καταστροφώ

ν.

Εννο


ρτης

•Φυσικές

κατασ

τροφ

ές (α

ίτια,

αποτελέσματα

, αντιμετώπιση)

Ενότητα

8η : ΤΑ

ΓΗΙΝΑ

ΣΥΣ

ΤΗΜΑΤ

Α–ΑΛΛ

ΗΛΕ

ΠΙΔΡΑ

ΣΗ ΛΙΘΟΣΦ

ΑΙΡΑΣ,

ΒΙΟΣΦ

ΑΙΡΑΣ,

ΥΔΡΟ

ΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ Α

ΤΜΟΣΦ

ΑΙΡΑΣ

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(1 ώρα

)



•Προσδ

ιορίζουν

την

έννοια του

συστήματος

.


υν τα τρία

γήινα

αβιοτικά

συστήματα

(ατμόσ

φαιρα,

λιθόσφ

αιρα

, υδρόσ

φαιρα)

και

τη

Σύστημ

αΑτμόσφ

αιρα

/Υδρόσ

φαιρα/

Λιθόσφ

αιρα

/Βιόσφ

αιρα

Σχέσεις αλληλεξάρτησ

ης μεταξύ

παραγόντω

ν και συσ

τημάτω

ν

Διάγρ

αμμα

•Κα

τασκευή διαγράμματος

Ven

nτω

ν γήινων συ

στημάτων.

Κατάλ

ογος

/Ταξινόμ

ηση

•Παράγοντες που

επιδρούν

σε κάθε

ένα

από τα

συστήματα

του

φυσ

ικού


.


βιόσ

φαιρα.


την

αλληλεπίδραση

μεταξύ

των συ

στημάτων.

•Αιτιο

λογούν

για

την

ανάγκη

αρμονικήςσυνύπαρξης ανθρώπου

και π

εριβάλλοντος

.

(1 ώρα

)Συ

ζήτηση

•Αλληλεπιδράσεις

των συ

στημάτων και επιπτώ

σεις

μεταβολής

συγκεκριμένων

παραγόντω

ν στη ζω

ή τω

ν ανθρώπων.

Ενότητα

9η:ΦΥΣ

ΙΚΟΙ Π

ΟΡΟ

Ι ΚΑΙ Α

ΝΘΡΩ

ΠΟΤΗ

ΤΑ

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(6 ώρες)



•Προσδ

ιορίζουν

το εννοιολογικό

περιεχ

όμενο του όρου

«φυ

σικός

πόρος

».


τις

κατηγορίες τω

νφυ

σικώ

ν πόρων.


υν τους φυ

σικούς

πόρους

με την

ανάπτυξη

και

την

ποιότητα

της ζω

ής.

•Απ

οσαφ

ηνίζο

υν τους όρους

«ενεργεια

κό ισοζύγιο

» και

«ενεργεια

κό αποτύπ

ωμα

».

Φυσ

ικοί

πόρ

οι

Κατηγορίες

φυσικών πόρων

Ενεργειακοί π

όροι

και

«ενεργεια

κό ισοζύγιο

»

(1 ώρα

)

Δημ

ιουρ

γία πίνακα

•Φυσικοί

πόροι

και

η χρήση

τουςσε

δραστηριότητες της καθημερινής ζω

ής.

Επισκόπησ

η απ

όψεω

ν•

Η ανακάλυψη και η

εκμετάλλευση τω

ν φυ

σικώ

ν πόρων απ

οτέλεσε κινητήρια

δύναμη

της

εξάπλω

σης του ανθρώπου

στη

Γη,

των εξερευνήσεων,

αλλά και

αιτία

συγκρούσεων.


τους φυ

σικούς

πόρους

σε ανανεώσιμους

, δυνητικά

ανανεώ

σιμους

και

μη ανανεώ

σιμους

.

Ανα

νεώσιμο

ι φυσ

ικοί

πόρ

οι

Ανανεώ

σιμες πηγές

ενέργειας

:

Αντιπαρ

άθεση απ

όψεω

ν•

Πλεονεκτήματα

και

μειονεκτήματα

των ανανεώ

σιμω

ν πηγών ενέργειας.


•Ερ

μηνεύουν

διαγράμματα

σχετικά με

την παραγωγή

και

την

κατανάλωση

ενέργειας απ

ό ανανεώ

σιμους

φυσικούς

πόρους στην

Ελλάδα και

στην

Ευρώπη.

•Παρουσιάζουν τους

λόγους για τους

οποίους η παγκόσμ

ια κοινότητα

προσβ

λέπει

στην αύξηση

της

ζήτηση

ς και της

χρήση

ςανανεώ

σιμω


•Διαπ

ιστώ

σουν

ότι η Ελλάδα

λόγω

της γεωγραφ

ικής

της

θέσης

και

των

γεωλογικώ

ν της χαρακτηριστικών,

διαθέτει ση

μαντικά πλεονεκτήματα

σχετικά με

την

εκμετάλλευσ

η τω

νανανεώ

σιμω

ν πηγώνενέργειας.

•Εκτιμ

ούν τη

σημασ

ία της

αξιοποίησ

ης των ανανεώ

σιμω

νπηγών ενέργειας.

•Υπ

οστηρίζουν

μέσω

των

καθημερινώ

ν δρασ

τηριοτήτων τους

,πρακτικές

που

συμβάλλουν στην

εξοικονόμηση

ενέργειας

.

αιολική,ηλιακή

, γεω

θερμία

,ενέργεια

κυμάτων,

παλιρροϊκή,

υδραυλική,

βιομά

ζα, βιοαέριο

(1 ώρα

)

Καταγ

ραφή

•Αναζήτησ

η στοιχείων για την παραγωγή

ενέργειας

από ανανεώ

σιμες πηγές

ενέργειας στις

αναπτυγμένες

και

στις

αναπτυσσ

όμενες

χώρες.

Έρευνα

•Συμμετοχή τω

ν ανανεώ

σιμω

ν πηγών ενέργειας στην

παραγωγή

ηλεκτρικής

ενέργειας.

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Οργάνωση

εκδήλωση

ς-ενημέρω

σης της σχολικής

κοινότητας και της

τοπ

ικής

κοινωνίας

για

τη χρήσ

ητω

ν ανανεώ

σιμω


Έρευνα

•Κα

ινοτόμες

πρακτικές

από την εγκατάστασ

η αιολικών και φωτοβολταϊκώ

νπάρκω

ν στην

Ευρώπη και στην Ελλάδα

.

Καταγ

ραφή

•Συστήματαανανεώ

σιμω

ν πηγών ενέργειας στην

περιοχή

μας

.

•Αναφ

έρουν παραδείγ

ματα

ορυκτών

καυσίμων.


υν τον

τρόπο

Ορυ

κτοί

φυσ

ικοί

πόρ

οιΟρυ

κτά κα

ύσιμα


ορυκτών καυσίμων

(λιγνίτης,

τύρφη

, λιθάνθρακας

,

Συλλογή στοιχείων

•Απ

οθέματαορυκτώ

ν καυσίμων στην

Ελλάδα,

την

Ευρώπη και στον πλανήτη

.

Έρευνα


σχηματισμού τω

ν ορυκτώ

νκαυσίμων.

•Αναγνω

ρίζουν

το λόγο

για

τον

οποίο

ο λιγνίτη

ς απ

ετέλεσε στρατηγικό

καύσιμο για την Ελλάδα

στην

ανάπ

τυξή

της

.

•Συνδέουν

τις περιοχές τω

νκοιτα

σμάτων λιγνίτη

με τη

γεω

λογία

της Ελλάδας.

•Αναδεικ

νύουν τη

σημασ

ία των

ορυκτώ

ν καυσίμωνγια την

οικονομική

ευμάρεια και την

ευημερία

των κοινωνιών.


υν την

κατά κεφα

λήενεργειακή

κατανάλωση

με το

βιοτικό

επίπεδο τω

ν κοινωνιών.

•Αν

ακαλύπ

τουν

τη συσχέτιση τω

νπροϊόντων καθημερινής χρήσ

ης με

το πετρέλαιο

και

τα προϊόντα

επεξεργασίας

του

.

•Αναγνω

ρίζουν

τον

κρίσιμο

ρόλο που

διαδραματίζει το

φυσ

ικό αέριο στο

παγκόσμ

ιο ενεργειακό πρόβλημα και

τους

«δρόμους»

μεταφ

οράς

του

.


και

να αναλύουν

τις

ανθρακίτη

ς)

Πετρέλαιο

,Υδ

ρίτες,

Φυσικό αέριο

Σχιστολιθικά

καύσιμα

(1 ώρα

)

•Αναζήτησ

η στοιχείων για την συμμετοχήτω

ν ορυκτώ

ν καυσίμων στην

παγκόσμ

ια κατανάλωση

ενέργεια

ς.

Πίνακ

ας•


πίνακα διπλής εισ

όδου

: Ορυκτά καύσιμα και τα ιδιαίτερα

χαρακτηριστικά τους

.

Χάρτης

•Σχεδιασμ

ός σε παγκόσμ

ιο χάρτη

των

«δρόμω

ν του πετρελαίου»

.

Αντιπαρ

άθεση απ

όψεω

ν•

Η συμβολή

των κοιτα

σμάτων πετρελαίου στην

οικονομική ανάπ

τυξη

.

Έρευνα

•Βιομηχανική Επ

ανάσ

ταση

και

κοιτάσμ

ατα του άνθρακα.


συνέπειες

από τη

μη ορθολογική

χρήσ

η τω

ν ορυκτώ

ν πόρων σε

τοπικό,

εθνικό και π

αγκόσμ

ιοεπίπεδο.

•Προσδ

ιορίζουν

τα είδη

των ορυκτώ

νπόρων που

στηρίζουν

τους τομείς

:τσιμεντοβιομηχανία

,οικοδομική

/κατασ

κευαστική

βιομηχανία

, βιομηχανία μη

σιδηρούχων μετάλλων

(αλουμίνιο

,νικέλιο,

κ.ά

.), βιομηχανία

ανοξείδω

του χάλυβα

.

•Αναγνω

ρίζουν

ότι στην

Ελλάδα

υπάρχουν

περιοχές με

σημαντικό

μεταλλευτικό πλούτο.

•Συντάσ

σουν

κατάλογο με

τα

κυριότερα βιομηχανικά ορυκτά

του

Ελληνικού χώ

ρου.

•Παρουσιάζουν τη

διαχρονική

συμβολή τω

ν βιομηχανικών ορυκτώ

νστην

οικονομική και κοινω

νική

ανάπ

τυξη

των χω

ρών.

Μεταλ

λοφόρ

α ορ

υκτά

Βιομη

χανικά

ορυ

κτά

Μεταλλεύματα του

ελληνικού χώ

ρου

(βωξίτης

, μπετονίτη

ς, περλίτης,

νικελιούχα

& φωσφ

ορούχα

μεταλλεύματα

, ελαφρ

όπετρα

,νικέλιο,

μάρμαρα

, κ.ά

.)

(1 ώρα

)

Κατάλ

ογος

/Ταξινόμ

ηση

•Ορυκτά που

χρησιμοποιούνται

στη

τσιμεντοβιομηχανία,

την

οικοδομική και

κατασκευασ

τική βιομηχανία

και

στη

βιομηχανία μετάλλων.

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Εν

ημέρωση

της

σχολικής κοινότητας

και

της

τοπ

ικής

κοινω

νίας

για

τον

ορυκτό

πλούτο της Ελλάδας και για

τις

δραστηριότητες που

απορρέουν απ

ό την

εξόρυξη και την

εκμετάλλευσή του.

Μελέτες

περίπτω

σης

•Α.

Ορυκτός

πλούτος

και τοπ

ικές

κοινω

νίες

:-Ο

ρυχεία

του

Αιγαίου

-Προϊστορική

Θάσ

ος-Η

Μήλος

είναι

η γεω

λογική

της

ιστορία

-Το πεντελικό

μάρμαρο

-Τα ορυχεία

χρυσο

ύ τουΠαγγαίου και η

Μακεδονική Δυ

ναστεία

-Τα ορυχεία

του

Λαυρίου

και

ο ρόλος

τους στη ακμή

της

αρχαίας

Αθήνας

-Από το

βωξίτη

στο

αλουμίνιο


υν το έδαφ

ος ως φυ

σικό

σχηματισμό

.

•Εκτιμ

ούν τη

σημασ

ία του

εδάφο

υςως απ

αραίτητου υπ

οστρώματος για

τις ανθρώ

πινες

δραστηριότητες,

την

Έδα

φος

Χρήσεις

γης

Έδαφο

ς και γεω

ργική

παραγωγή

Εργα

σία πεδίου

•Χαρτογράφ

ηση τω

ν τύπων τω

νεδαφ

ών σε

διαφο

ρετικά οικοσυ

στήματα

(δάσ

ος, βουνό

, καλλιεργήσιμη

έκτασ

η).

Παρ

ατήρ

ηση-Ερ

μηνεία

φωτογρ

αφιών


η κάθετω

ν τομώ

ν του εδάφ

ους σε

φωτογραφ

ίες ήμε

επίσκεψη σε


ύπαρξη

, ανάπτυξη

και

αναπ

αραγωγή

των χερσ

αίων έμβιων

οργανισμ

ών.

•Συνδέουν

τις

ιδιότητες του εδάφ

ους

με τη διατήρησ

η της βιοπ

οικιλότητας

μιας

περιοχής.

•Συνδυάζουν

τις

ιδιότητες του

εδάφ

ους με

τις

χρήσεις

του

.

•Κα

τανοούν την επίδραση

του

δάσο

υς στην ανθρώπινη κοινωνία

και στον πολιτισμ

ό.

Εδαφ

ικοί

πόροι

Δασικοί π

όροι

(1 ώρα

)

κατάλληλες

περιοχές,

και

συσχέτισ

η εδαφ

ικών οριζό

ντων με

την

ανάπτυξη

των φυ

τών.

Καταγ

ραφή

•Διαχρονική

μεταβ

ολή τω

ν χρήσ

εων γης μιας

περιοχής,

με τη

χρήση

χαρτώ

ν,αεροφω

τογραφ

ιών και δορυφ

ορικών εικόνων.

Εδαφ

ολογ

ικός

χάρ

της

-Συζήτησ

η•

Μεταβολή τω

νχρήσ

εων γης σε

παγκόσμ

ιο, ευρωπαϊκό

και

τοπ

ικό επίπεδο,

με

τη μελέτη εδαφ

ολογικών χαρτών.

Συζήτηση

για

τορυθμό αυτώ

ν τω

ν μεταβολώ

ν.

Έρευνα

•Βα

σικά

στοιχεία της ευρω

παϊκής νομοθεσίας

για

την

προστασ

ία ορισμ

ένων

ειδικών τύπων εδαφ

ών στην

Ευρώπη.

Καταγ

ραφή

•Τα

οφέλη

του

δάσ

ους στο περιβάλλον και τον

άνθρω

πο.


υν τον

υδρολογικό κύκλο.

•Κα

τανοούν ότι ο

υδρολογικός

κύκλος

δεν είναι μια

τυπ

οποιημένη

διαδικασ

ία: το κλίμα,

η γεω

γραφ

ική

θέση

της

περιοχής,

η εποχή και οι

ανθρώπινες


προκαλούν

σημαντικές

αλλαγές

στον

υδρολογικό

κύκλο

.

•Αναγνω

ρίζουν

ότι το

γλυκό

νερό

είναι

ένας δυνητικά ανανεώ

σιμος

φυσικός πόρος

.

Υδατικοί

πόρ

οιΥδ

ρολογικός κύκλος

Επιφανεια

κοί υδατικοί

πόροι

(ποτάμια

, χείμαρροι

, λίμνες,

υγροβιότοπ

οι, λιμνοθάλασσ

ες,

ταμιευτήρες,

κ.ά

.)

Υπόγειοι

υδατικοί

πόροι

(νερά γεωτρήσ

εων,

πηγαδιών,

πηγών,

υπόγεια υδροφό

ραστρώ

ματα

)

Χρήσεις

του

νερού

Χάρτης

•Μελέτη παγκόσμ

ιων χαρτών και σχεδιαγραμμάτων συ

νολικής κατακρήμνιση

ς,κατανομής της απ

ορροής

και

της

εξατμισοδιαπνοής

.

Πίνακες

–Σχ

εδιαγρ

άμμα

τα-Χ

άρτες

•Μελέτη και ερμηνεία πινάκων,

σχεδιαγραμμάτων και χαρτώ

ν κατανομής του

νερού στον

πλανήτη

. Εντοπ

ισμός περιοχώ

ν που

αντιμ

ετωπίζο

υν πρόβλημα

έλλειψης

ή ανεπάρκειας νερού.

Έρευνα

•Συγκέντρωση

στοιχείω

ν για περιοχές της Μεσογείου

που

αντιμετωπίζο

υνπρόβλημα έλλειψης

ή ανεπάρκειας νερού.

Ενημέρω

ση για

την

αντιμετώπιση

του προβλήματος

.



τους υδατικούς πόρους

σε ανανεώσιμους

ή δυναμικούς

(ροής)

και

σε μη

ανανεώσιμους

(απόθεμα)

.

•Προσδ

ιορίζουν

την

αλλαγή χρήσ

ηςτου νερού ως απ

όρροια

της

διαφ

ορετικής

κατανομής

στο

χώρο

.

•Συνειδητοπ

οιούν ότι η

έλλειψη νερού

αποτελεί

σημαντικό κοινωνικό

και

οικονομικό

πρόβλημα για πολλές

χώρες,

ακόμα

και

αιτία συγκρούσ

εων

σε τοπ

ικό και π

αγκόσμ

ιο επίπεδο.

(1 ώρα

)Συ

ζήτηση

•Θέμα:

Διακρατικές

συνεργασίες

σε θέματα

νερού

.

Συζήτηση

•Θέμα:

Ποια είναι η

κατάσ

ταση

των υδατικών πόρων στην

Ελλάδα,

λαμβάνοντας υπ

όψη μια σειρά παραγόντω

ν: ετήσια βροχόπ

τωση

, άνιση

κατανομή

στο

χώρο

και

το χρόνο,

έντονο ανάγλυφο

, μικρές λεκάνες

απορροής

, συγκέντρω

ση πληθυσμ

ού και

δραστηριοτήτω

ν στις

μεγάλες

πόλεις

, «εισα

γόμενα

» επιφανειακά νερά

.

Κατασ

κευή

διαγρ

αμμά

των

•Αναζήτησ

η στοιχείων για τους

επιφανειακούς υδατικούς πόρους στην

Ελλάδα

ανά γεωγραφ

ικό διαμέρισμα

και

απόδοσ

η σε

ιστογράμματα

.

Έρευνα

•Σε

ποιες

περιφέρειες

της

Ελλάδας

καταγράφεται η

μεγαλύτερη χρήσ

η νερού

ανά τομέα

(αγροτικό,

βιομηχανικό

, αστικό)

;Σχολιασμ

ός των απ


ν.

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Οργάνωση

διαγω

νισμ

ού φωτογραφ

ίας με

θέμα:

υδάτινοι

τόπ

οι.

Ενότητα

10η:

ΟΡΘ

ΟΛΟ

ΓΙΚΗ

ΔΙΑΧΕ

ΙΡΙΣΗ

ΦΥΣ

ΙΚΩΝ

ΠΟΡΩ

Ν &

ΠΕΡ

ΙΒΑΛΛ

ΟΝΤΙΚΑ

ΠΡΟ

ΒΛΗ

ΜΑΤ

Α

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(6 ώρες)



•Αντιληφ

θούν

ότι οι

φυσ

ικοί

πόροι

δεν

είναι

απεριόριστοι

.Διαχείριση φυσ

ικών πόρ

ων

Η χρήση

της

τεχνολογίας

στη

Αντιπαρ

άθεση

•Συ

ντήρησ

η και διατήρηση

των φυ

σικώ

ν πόρων.


•Αναλύουν

τον

όρο

«διαχείριση

φυσικώ

ν πόρων»

.

•Αντιπ

αραβάλλουν

τα βα

σικά

χαρακτηριστικά της εκμετάλλευση

ς,της συντήρησ

ης και

της

διατήρηση

ς,όπ

ως αυτές σχετίζο

νται

με τη

διαχείριση

των φυ

σικώ

ν πόρων


το ρόλο

της

τεχνολογίας

στη διαχείριση

φυσ

ικών πόρων.

•Προσδ

ιορίζουν

το εννοιολογικό

περιεχ

όμενο τουόρου

: «Αειφόρος

Ανάπ

τυξη

».


τις

διαφο

ρετικές

απόψ

ειςστη λήψη απ

οφάσ

εων σχετικά με

τη


των φυ

σικώ

ν πόρων.


των φυ

σικώ

νπόρων

Συντήρησ

η, Διατήρηση

Αειφόρος

Ανάπτυξη

Σύγχρονες αντιλήψ

εις στη


φυσ

ικών πόρων

(1 ώρα

)

Ανα

ζήτηση

/ κα

ταγρ

αφή

•Αναζήτησ

η και καταγραφή

καλών πρακτικών αειφόρου

ανάπτυξης.


τρόπους διατήρησ

ης του

εδάφ

ους.

•Ερ

ευνούν

τιςεπιπτώ

σεις

της

χρήση

ςλιπασ

μάτω

ν και φυτοφ

αρμά

κων στο

έδαφ

ος

•Ορίζουν

το φα

ινόμενο της

ερημοπ

οίησ

ης.

•Αναγνω

ρίζουν

τους

παράγοντες που

Διαχείριση εδάφ

ους

Επιπτώ

σεις

της

χρήση

ς τω

νεδαφ

ών στη σύγχρονη

γεωργία

(λιπάσ

ματα

,φυ

τοφά

ρμακα)

Ερημοπ

οίησ

η

Αστικοπ

οίησ

η της

παραγωγικής γης

Συνέντευξη

•Επ

ίσκεψη σε

γεω

ργική εκμετάλλευση

της

περιοχής και συνέντευξη με

καλλιερ

γητή

σχετικά με

τα λιπάσ

ματα

και

τα φυ

τοφά

ρμακα που

χρησιμοποιεί

.

Έρευνα

/ καταγ

ραφή

•Προβλήματα που

δημιουργούνται από τη

χρήση

λιπασ

μάτω

ν και

φυτοφα

ρμάκωνστα καλλιεργούμενα

εδάφη

.

Εννο


ρτης

•Ερ

ημοπ

οίησ

η (αιτίες

–συνέπειες-αντιμ

ετώπιση)

.


σχετίζο

νται

με την ερημοπ

οίησ

η(κοινω

νικοί, πολιτικοί, πολιτιστικοί

,οικολογικοί και

οικονομικοί

).

•Προσμ

ετρούν

τις

συνέπειες

της

ερημοπ

οίησ

ης.

(1 ώρα

)

•Απ

αριθμούν

τις

επιπτώ

σεις

της

χρήσ

ης των ορυκτώ

ν καυσίμων στο

περιβάλλον.

•Αναγνω

ρίζουν

τη ση

μασία του

«φαινόμενο

του

θερμοκηπίου»

για

την ύπ

αρξη

ζωής

στον πλανήτη

.

•Ευ

αισθ

ητοπ

οιηθούν στη λήψη

μέτρων για τη

μείω

ση εκπ

ομπής

των αερίων του θερμοκηπ

ίου.


τρόπους αντιμ

ετώπισης

της έξαρση

ς του φα

ινομένου

του

θερμοκηπ

ίου.

•Συνδέουν

το σύγχρονο

τρόπ

ο ζω

ήςμε

την έξαρση

του

φαινομένουτου

θερμοκηπ

ίου.

•Κα

ταγράφ

ουν

τις

ανθρώπινες


που

συμβάλλουν στην

κλιματική αλλαγή

.


υν την

κλιμα

τική αλλαγή

Διαχείριση ορ

υκτώ

νκαυσ

ίμων

Ορυκτά καύσιμα και


Έξαρσ

η του φα

ινομένου

του

θερμοκηπ

ίου

Υπερθέρμανση

πλανήτη

Κλιματική αλλαγή

(1 ώρα

)

Βιβλιογ

ραφική

–διαδ

ικτυακή έρευνα

•Διασ

κέψεις,

συνέδρια,

οργανισμοί, συμβάσ

εις που

αφο

ρούν

στο

περιβαλλοντικό πρόβλημα της έξαρση

ς του φα

ινομένου

του

θερμοκηπίου,

και

τις στρατηγικές

αντιμετώπισής

του

(π.χ

. Πρω

τόκολλο του Κιότο,

Πρω

τόκολλο

του Μόντρεαλ)

.

Εννο


ρτης

•Κλιματική αλλαγή

(αιτίες

-συνέπειες

-αντιμετώπιση)

.

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Δη

μιουργία

φυλλαδίου

με προτάσεις

για

αλλαγές

του

τρόπου

ζωής

, με στόχο

τη μείω

ση της

υπερθέρμανση

ς του πλανήτη

.

Αντιπαρ

άθεση απ

όψεω

ν•

Ευθύνεται ο

άνθρω

πος

για

την

αύξησ

η της μέση

ς θερμ

οκρασίας

του

πλανήτη

;


με τις

πλημμύρες

, τη μείωση

της

βιοπ

οικιλότηταςκαι την

παγκόσμ

ιαοικονομία.

•Αντιληφ

θούν

την

έννοια της ασ

τικής

ατμοσφ

αιρικής ρύπανση

ς.

•Προσδ

ιορίζουν

τα αίτια

της

και

τις

πηγές

ρύπ

ανση

ς της ατμόσφ

αιρας.


υν τους ατμοσφ

αιρικούς

ρύπους με

την

προέλευσή

τους και

τα προβλήματαπου

δημιουργούν

.

•Κα

ταγράφ

ουν τρόπ

ους

αντιμ

ετώπισης

της

ατμοσ

φαιρικής

ρύπανση

ς


υν το φα

ινόμενο της

όξινης

βροχής.


τις

επιπτώ

σεις

της

όξινης

βροχής στα μαρμάρινα

μνημεία τω

ν πόλεω

ν, στα

επιφανειακά νερά

, στο έδαφ

ος και

στα δάση

.

Αστική

ατμοσ

φαιρική

ρύπαν

ση

Φωτοχημικό

νέφος

Αιθαλομίχλη

Πρω

τογενείς

/Δευτερογενείς

ρύποι

Επιπτώ

σεις

στον άνθρωπο και

το ανθρω

πογενές


Όξινη

βροχή

(1 ώρα

)

Καταγ

ραφή

•Αν

θρώπινες

δραστηριότητες στον

οικιακό

, γεω

ργικό καιβιομηχανικό

τομέα

οι

οποίες

συμβάλουν στη ρύπανση

της

ατμόσ

φαιρας

.

Έρευνα

/ καταγ

ραφή

•Αναζήτησ

η στον

ημερήσιο Τύπο άρθρων σχετικών με

τα αίτια

της

ατμοσφ

αιρικής ρύπανση

ς στις

μεγάλες

πόλεις

.

Ανά

γνωση

χαρ

τών

–Σύ

γκριση

-Συζήτησ

η•

Η ατμοσ

φαιρική ρύπανση

σε πραγματικό χρόνο.

Αιτίες

ρύπ

ανση

ς και

σύγκριση

τιμών σε

διάφο

ρες περιοχές της Ευ

ρώπης

.

Εννο


ρτης

•Η

ρύπ

ανση

του

αέρα τω

ν πόλεω

ν (αιτίες

, συνέπειες

, μέτρα

αντιμ

ετώπισης

).

Κατασ

κευή

διαγρ

αμμά

των

•Κα

τασκευή ραβδογραμμάτων με

δεδομένα απ

ό τον ελληνικό

χώρο

για

τη

συγκέντρωση

αέριων ρύπων

(SO

2,N

O2,

O3,

PM10

,..).

Καταγ

ραφή

•Διαδικασ

ία σχηματισ

μού της όξινης

βροχής.

Πείρα

μα•

Εκτέλεση

πειράματος για τη

διερεύνησ

η της επίδραση

ς της όξινης

βροχής στα

μάρμαρα.

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Έκθεσηφω

τογραφ

ίας με

θέμα:

αλλοιώσεις

που

έχουν

υποσ

τεί τα


μαρμάρινα μνημεία

από την ατμοσφ

αιρική

ρύπ

ανση

.•

Κατανοούν την αναγκαιότητα

της

ορθολογικής διαχείριση

ς τω

νυδάτινων πόρων.


τις

αιτίες

ρύπ

ανση

ς τω

νυδατικών πόρων.Εξηγούν την

έννοια

του

ευτροφισμ

ού, τα αίτια

και

τα αποτελέσματά

του.

•Αναγνω

ρίζουν

και

εντοπ

ίζουν

σε

χάρτη της Ελλάδας τους

υγροτόπ

ους

σύμφ

ωνα

με τη

συνθήκη

του

Ραμσ

άρ.

•Κα

τανοούν τη

σημασ

ία των

υπόγειων υδροφό

ρων οριζόντω

νκαι να αναφ

έρουν τρόπ

ους

προστασ

ίας τους

από ρύπανση

και

αλμύρινση.

•Διατυπ

ώνουν

τους λόγους

για

τους

οποίους οι

υγροβιότοποι

αποτελούν

ευαίσθ

ητα οικοσυστήματα

ανυπ

ολόγιστης αξίας για την

οικονομία της φύ

σης,

τη λειτο

υργία

της και την

περιβαλλοντική

κληρονομιά

.

Διαχείριση υδ

άτινων πόρ

ων

Ρύπανση

υδάτω

ν( α

στική,

βιομηχανική

,γεωργική)

Ρύπανση

θαλασ

σών

Πετρελαιοκηλίδες

Ρύπανση

λιμνώ

νΕυ

τροφ

ισμός

Απώλεια

και

υποβάθμιση

υγροτόπων

Ελάττω

ση αποθεμάτων

υπόγειων νερώ

ν

Αλμύρινση υπ

όγειω

νυδροφό

ρων οριζό

ντων

(1 ώρα

)

Καταγ

ραφή/ομ

αδοπ

οίησ

η•

Καταγραφ

ή τω

ν ανθρωπίνων δρασ

τηριοτήτων που

προξενούν

ρύπ

ανση

των

υδάτων.

Συζήτηση

•Ηάνιση κατανομή

του

νερού

στον πλανήτη

. Η άρσ

η τω

ν ανισοτήτων σε

ό,τι

αφοράστη διαθεσιμότητα του νερού.

Πίνακ

ας διπλή

ς εισό

δου

•Ρύ

πανση

/μόλυνση

και αίτια

/επιπτώ

σεις

Έρευνα/

καταγ

ραφή

•Εμ

φιαλωμένο

νερό:

οι π

αράγοντες που

καθορίζο

υν την

ποιότητά του.

Εννο


ρτης

•Ευ

τροφ

ισμός

(αιτίες

, συνέπειες,

αντιμετώπιση)

.

Πείρα

μα•

Έλεγχος

της

ποιότητας

του

νερού

του

σχολείου μας.

Παιχνίδι ρ

όλων

•Θέμα

«Ρύπ

ανση

του

πόσ

ιμου

νερού

».

Βιβλιογ

ραφική-διαδ

ικτυακ

ή έρευνα

•Αλμύρινση του υπ

όγειου

νερού

(αίτια,

συνέπειες

, αντιμετώπιση)

.

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Προτάσεις

δράσεωνγια την προστασ

ίαενός

υγροτόπου

.


Έρευνα/διερεύνη

ση λύσ

εων/

λήψ

η απ

οφάσ

εων

•Μελέτη περίπτω

σης/Αναζήτησ

η στον

Τύπ

ο περιστατικών ρύπανση

ςθαλασσ

ών απ

ό πετρελαιοκηλίδες.

•Κα

τανοούν την έννοια

της


ς τω

ν απ

οβλήτω

ν και των

ενεργειών στις

οποίες

αναφέρεται

(συλλογή

, μεταφ

ορά,

επεξεργασία,

διάθεση,

αξιοπ

οίησ

η).

•Διαχωρίζουν

τα απ

όβλητα

ανάλογα

με τη φύ

ση, την

προέλευση

και

την

επικινδυνότητά

τους.

•Κα

ταγράφ

ουν την κατάστασ

η στην

Ελλάδα

σήμερα,

σχετικάμε

τη


των απ

οβλήτω

ν.


την

έννοια

«βιολογικός

καθαρισμ

ός» και να επεξηγούν τις

διαδικασ

ίες του

βιολογικού

καθαρισμ

ού.


το ρόλο

του

πολίτη

στη διαδικασ

ία της

επαναχρησιμοποίησ

ης και

της

ανακύκλω

σης.

•Προθυμοποιούνται

και

να

συνεισφέρουν

στη

μείωση

των

απορριμμάτων.

Διαχείριση απ

οβλή

των

Στερεά

απόβλητα

Υγρά

απόβλητα

Επικίνδυνα

απόβλητα

Μικροπλαστικά

Ιστορική

αναδρομή της


ς απ

οβλήτω

ν


στερεών

αποβλήτω

ν (ΧΥΤ

Υ, μείω

σηαπ

ορριμμάτων,

ανακύκλωση

,κομπ

οστοποίησ

η, καύση

)


υγρών απ

οβλήτω

ν(βιολογικός καθαρισμ

ός)

(1 ώρα

)

Πίνακ

ας•

Καταγραφ

ή τω

ν απ

οβλήτω

ν σε

σχέση

με τη

φύση,

την

προέλευση

και

την

επικινδυνότητά

τους.

Έρευνα

•Ηκατάστασ

η της διαχείριση

ς τω

ν απ

οβλήτω

ν στην

Ελλάδα σή

μερα

. Σύγκριση

με άλλες

χώρες.

Δημ

ιουρ

γία λεξικο

ύ•

Ηδιαχείριση

των απ

οβλήτω

ν.

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Δη

μιουργία

φυλλαδίου

με αναφ

ορά σε

τρόπους αειφόρου

διαχείρισης

των

απορριμμάτων

(μείωση

, επαναχρησιμοποίησ

η, ανακύκλωση

,κομπ

οστοποίησ

η).

Επίσκεψη/

Δρά

ση•

Επίσκεψη σε

μονάδαανακύκλω

σης οχημάτων.

Καταγραφή

των τμημάτων τω

νοχημάτων που

ανακυκλώνονται

Κατασ

κευές

•Κα

τασκευήαντικειμένω

ν απ

ό άχρηστα υλικά.

Μελέτη πεδίου-Συ

νέντευξη

•Επ

ίσκεψη σε

εγκατάσ

ταση

βιολογικού καθαρισμ

ού, σ

υνέντευξη απ

ό τους

υπεύθυνους

λειτουργίας του.


Ενότητα

11: Α

ΝΘΡΩ

ΠΙΝΕΣ

ΔΡΑ

ΣΤΗΡΙΟΤΗ

ΤΕΣ ΠΟΥ ΑΛΛ

ΑΖΟ

ΥΝ ΤΗ

ΓΗ

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(2 ώρες)



•Αναγνω

ρίζουν

το μέγεθος της

ανθρώπινης

παρέμβαση

ς στη Γη

,διαχρονικά

.


τη συμβολή έργω

νμεγάλης κλίμακας

στην οικονομία και

στην

κοινω

νική

ανάπτυξη

περιοχώ

ντης Ελλάδας.

•Αξιολογούν

την

επίδραση

των

μεγάλω

ν έργω

ν στα οικοσυ

στήματα

και γενικά στο περιβάλλον.

•Συνειδητοπ

οιούν ότι η

κατασ

κευή

μεγάλω

ν έργω

ν απ

οτελεί

αλληλεπίδραση

του

ανθρώ

που

με το

περιβάλλον,

αλλάζοντας το

τοπ

ίο, τις

παραγωγικές δυνατότητες ενός

τόπου

και

τις

συνήθειες τω

νανθρώπων.

•Αναγνω

ρίζουν

ότι η υλοπ

οίησ

ημεγάλω

ν κατασκευών μπ

ορεί να

συμβάλει

στην ευαισθ

ητοπ

οίησ

η του

κοινωνικού συνόλου για την

προστασ

ία και

διατήρηση

του

Κατασ

κευές μεγά

λης

κλίμακας

Δίκτυα

μεταφ

ορών και

επικοινω

νιών

(οδικά

, σιδηροδρομικά

,αεροδρόμια

, λιμάνια

, γέφυρες

,κ.ά.

)

Υδραυλικά έργα

(φράγματα,

κανάλια

, διώρυγες)

Λατομεία

/ορυχεία

Μονάδες

παραγωγής και

μεταφο

ράς ενέργειας

Οικιστικές


Παραδείγματα κατασκευών

μεγάλης κλίμακας

απ

’ όλο

τον

κόσμ

ο.

(2 ώρες)

Ιστορική

ανα

δρομ

ή με

εικόν

ες και

αφήγ

ηση

•Μεγάλα έργα

στην πορεία του ανθρώπινου

πολιτισμ

ού. Α

ναζήτηση

πληροφο

ριών στο διαδίκτυο,

συγγραφ

ή σχετικού

κειμ

ένου

και

αφή

γηση

στην

τάξη

.

Συνθετικές

εργ

ασίες

•Θέμα:

Η συμβολή

της

δημιουργίας

των λιμανιών

(Βενετία

και

Γένοβα)

και

των

καναλιών

(Κάτω

Χώρες)

στην ανάπ

τυξη

του

εμπ

ορίου.

Βιομηχανική Επ

ανάσ

ταση

και

σιδηρόδρομος.

Βιβλιογ

ραφική


κή έρευνα

•Μεγάλα έργα

που

κατασ

κευάστηκαν

στην Ελλάδα

και

η συμβολή

τους στην

οικονομική

και

κοινω

νική

ανάπ

τυξη

.

Καταιγισμ

ός ιδεώ

ν•

Συνέπειες απ

ό την κατασκευή μεγάλω

ν έργω

ν: ρύπ

ανση

ατμόσ

φαιρας

,ηχορύπ

ανση

, διάβρωση

του

εδάφο

υς, αλλαγή του φυ

σικού τοπίου και

διατάραξη τω

ν οικοσυ

στημάτων,

αλλαγές

στις

χρήσεις

γης

, επίδραση

στην

κοινωνική

και

οικονομική ζω

ήκαι στο

ιστορικό

-πολιτιστικό περιβάλλον.

Αντιπαρ

άθεση απ

όψεω

ν•

Θέμα:

Οφέλη

και

απώλειες απ

ό την κατασκευή ενός

έργου

μεγάλης

κλίμακας

στην

περιοχής μας

(Αυτοκινητόδρομοι, Αεροδρόμια

, Αγω

γοί φυσικού

αερίου,

Λιμάνια,

Φράγματα κ.ά.

).


φυσικού περιβάλλοντος

, την

ενίσχυση

των τοπικών κοινωνιών,

με

τη βελτίω

ση των συνθηκών

διαβίωση

ς και τη δημιουργία

εναλλακτικών οικονομικώ

ν και

πολιτιστικών δρασ

τηριοτήτων.

Επισκόπησ

η απ

όψεω

ν•

Με ποιους τρόπ

ους μια μεγάλη

κατασ

κευή

«ενσω

ματώ

νεται»

στο

φυσ

ικό

περιβάλλον;

Συζήτηση

•Εντοπισμός με

τη βοήθεια

χαρτώ

ν, αεροφ

ωτογραφ

ιών και βοηθητικού

υλικού

10 μεγάλων έργω

ν στον

πλανήτη

. Συζήτησ

η για τα

κριτήρια επιλογής

των

περιοχώ

ν κατασκευής

σε σχέση με

το ανάγλυφ

ο, την

πυκνότητα

του

πληθυσμ

ού και

την

πιθανή αξιοποίησ

η φυ

σικώ

ν πόρων.

Σύγκριση

–Αν

άληψ

η δρ

άσης

•Αναζήτησ

η στο διαδίκτυο εικόνω

ν και φωτογραφ

ιών που

δείχ

νουν

επιτυ

χημένες απ

οκατασ

τάσεις

τοπ

ίου απ

ό εγκαταλελειμμένα

λατομεία.

Παρουσίασ

η σε

αφίσα

φωτογραφ

ιών

«πριν»

και

«μετά

» την απ

οκατάσ

ταση

.

Ενότητα

12: Γ

ΕΩΠΟΙΚΟΛΟ

ΤΗΤΑ

, ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗ

ΤΑ, Π

ΡΟΣΤ

ΑΣΙΑ

ΠΕΡ

ΙΒΑΛΛ

ΟΝΤΟ

Σ ΚΑΙ Α

ΕΙΦΟΡΟ

Σ ΑΝΑΠΤΥ

ΞΗ

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(2 ώρες)




υν την

έννοια του

Γεωτόπου

.

•Αναγνω

ρίσο

υν τη ση

μασία τω

νγεωτόπων και την

ανάγκη

προστασ

ίαςτους

.

•Πληροφο

ρηθούν

για

τη νομοθεσία

που

ισχύει

για

τη διαχείριση

της

γεωλογικής κληρονομιάςσε

εθνικό

και διεθνές

επίπεδο.

Γεωποικιλό

τητα

Γεώτοποι

-γεω

πάρκα

Διατήρησ

η της γεωλογικής

κληρονομιάς

Βιοποικιλό

τητα

Βιότοπ

οι–προστατευόμενες

περιοχές

Χάρτης

•Εντοπισμός

-Ελληνικών και Ε

υρωπαϊκώ

ν γεωπάρκω

ν.-Π

ροστατευόμενωνπεριοχώ

ν της Ελλάδας και της

Ευρώπης

.

Εικονική

περιήγη

ση•

Ευρω

παϊκό

Δίκτυο Γεωπάρκω

ν (περιήγηση

μέσω

του

Goo

gle

Ear

th).

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Υιοθέτησ

η ενός

γεώτοπου

ήμιας

προστατευόμενης

περιοχής και συζήτησ

ητρόπ

ων ανάδειξης

και

προστασ

ίαςτους

.


•Αναφ

έρουν Ελληνικά

Γεωπάρκα

.

•Εκτιμ

ούν τη

γεω

λογική

κληρονομιά

ως παράμετρο

για

την

τοπ

ική

Αειφόρο Ανάπτυξη

.


υν την

έννοια της

βιοπ

οικιλότητας.

•Αναγνω

ρίζουν

τη ση

μασία της

βιοπ

οικιλότητας για τη

σταθερότητα

των οικοσυστημάτων και της

βιόσ

φαιρας

.

•Επ

ιχειρ

ηματολογούν σχετικά με

τη

σημασία τω

ν προστατευόμενων

περιοχώ

ν.


κατηγορίες

προστατευόμενων περιοχώ

ν.

Διατήρησ

η της βιοπ

οικιλότητας

(2 ώρες)

Βιβλιογ

ραφική έρευνα

/παρ

ουσίασ

η•

Ευρω

παϊκή

νομοθεσία

για

τη Γεωλογική

κληρονομιά και τη Βιοπ

οικιλότητα

.

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Δη

μιουργίαφω

τογραφ

ικού

άλμπουμελληνικώ

ν γεωπάρκω

νή

/ και

ελληνικών

προστατευόμενων περιοχώ

νμε

στόχο

την

προβολή

τους.

Ενότητα

13: Η

ΓΕΩ

ΛΟΓΙΑ

ΚΑΙ Η

ΔΙΑΧΕ

ΙΡΙΣΗ

ΤΩΝ

ΦΥΣ

ΙΚΩΝ

ΠΟΡΩ

Ν ΣΤΗ

Ν ΚΑΘΗΜΕΡ

ΙΝΗ

ΖΩΗ

Προ

σδοκ

ώμενα

μαθησιακ

ά απ

οτελέσμα


/τριες

είναι

ικανοί

/ές να

:

Βασ

ικά θέμα

τα

(3 ώρες)



•Εκτιμ

ούν τη

σημασ

ία των

γεωλογικώ

ν πόρων για την

ανθρωπότητα.

Η Γεω

λογία και οι Φ

υσικοί

Πόρ

οι στην καθημερινή

ζωή

Καταγ

ραφή

•Ορυκτά και π

ετρώ

ματα

που

περιέχ

ονται σε προϊόντα καθημερινής χρήσ

ης(Τρόφιμα

,Οδοντόκρεμα

, Κινητό τηλέφω

νο,…

)


•Αναφ

έρουν ορυκτούς

πόρους που

είναι

απαραίτητοι στην

οικοδομική

/κατασ

κευαστική


, στη

βιομηχανία,

στα

δίκτυα

μεταφ

οράς

, στην παραγωγή

ενέργειας,

στην

αυτοκινητοβιομηχανία

, στη

γεω

ργία

,στην

τέχνη

.

•Αναφ

έρουν γεωλογικά

υλικά

που

χρησ

ιμοπ

οιούνται

στην καθημερινή

ζωή.

•Κα

τονομάζουν

γεω

λογικά

ακατέργαστα υλικά που

χρησ

ιμοπ

οιούνται

στη


τροφ

ίμων.


ότι η Ελληνική

και

Ευρω

παϊκή

νομοθεσία

προσβ

λέπουνστην

προστασ

ία και

βελτίωση

της

ποιότητας

του


.

•Προτείνουν τρόπ

ους αειφόρου

ανάπ

τυξης της περιοχής τους

.

•Υιοθετούν τρόπ

ους συμμετοχής

στην

αειφόρο ανάπ

τυξη

.

•Επ

αναπ

ροσδ

ιορίζουν

τις

ατομικές-

Ορυκτά που

περιέχ

ονται σε

προϊόντα καθημερινής χρήσ

ης

Γεωλογικά

υλικά

για την

κατασκευή μεγάλω

ν τεχνικών

έργω

ν

Θεσμικό

πλαίσιο

προστασ

ίας

του περιβάλλοντος

Υπερκατανάλω

ση,

ανισοκατανομή τω

ν φυ

σικώ

νπόρων

Αειφόρος

ανάπτυξη

και

Ενεργός πολίτη

ς

(3 ώρες)

Κατάρ

τιση

καταλ

όγου

•Κα

τάλογος με

γεω

λογικά

υλικά

που

χρησιμοποιούνται

για

την

κατασ

κευή

κτιρίων,

γεφυρών,

φραγμάτων,

οδικώ

ν και σιδηροδρομικώ

ν δικτύω

ν.

Συζήτηση

•Θέμα:

Η ζήτησ

η ορυκτώ

ν στο μέλλον

.

Δημ

ιουρ

γία ταινίας μικρ

ού μήκ

ους

•Συγγραφή

σεναρίουκαι δημιουργία ταινίας σχετικά με

τη Γεωλογία στην

καθημερινή

ζωή και ειδικότερα:

-Φυσικές

κατασ

τροφ

ές-Ο

ρυκτά και π

ετρώ

ματα

-Γεω

λογικός χρόνος

και

βιοποικιλότητα

-Η Γεω

λογία στην

περιοχή

μας

Έρευνα

•Τα

ορυκτά έχουν τη

λύση για την κλιματική αλλαγή

(δέσμευση του

CO

2).

Χαρτογ

ράφησ

η εννο

ιών

•Ολοκληρωμένη

γεω

ργία

.•

Τα απόβλητα

ως παράγοντας ανάπ

τυξης.

•Οικονομική αξιοποίησ

η απ

οβλήτω

ν, π

.χ: βιοαέριο,

βιοκαύσιμα,

ανακύκλωση

.

Αντιπαρ

άθεση απ

όψεω

ν•

Εντατική ή ολοκληρω

μένη

γεω

ργία

.

Αποσ

αφήν

ιση εννο

ιών

•Υπ

ερπληθυσμ

ός•

Υπερκατανάλω

ση•

Ανισοκατανομή φυ

σικώ

ν πόρων και φτώ

χεια

•Κο

ινωνική

και

διαγενεακή αλληλεγγύη

.


προσω

πικές

αξίες

, στάσεις

και

συμπ

εριφορές

, σχετικάμε

την

ορθολογική

διαχείριση τω

ν φυ

σικώ

νπόρων και την

προστασ

ία του


.

Ανά

ληψη δρ

άσης

•Δη

μιουργία

φυλλαδίου

για

δράσεις

στην περιοχή

μας

στο

πλαίσιο

της

αειφόρου

ανάπτυξης.

Συγγρα

φή δο

κιμίου

•Θέμα:

Η διαμόρφ

ωση

υπεύθυνω

ν και ενεργών πολιτώ

ν απ

οτελεί ασ

φαλή

παράμετρο

για

την

προάσ

πιση της αειφορίας τω

ν φυ

σικώ

ν συ

στημάτων και

της μελλοντικής

ευημερίας

της

παγκόσμ

ιας κοινότητας

.


Συνθετικές εργασίεςΣε κάθε ενότητα προτείνονται δραστηριότητες με τη μορφή συνθετικών εργασιών. Οι εργασίες αυτέςπρέπει να πραγματοποιούνται, προκειμένου να αφήνεται «χώρος» στους μαθητές/τριες για τηνανάληψη πρωτοβουλιών, την καλλιέργεια συνεργατικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, καθώς καιτην ανάπτυξη της δημιουργικότητας, της κριτικής σκέψης και της αυτοεκτίμησης. Υπ’ αυτή την έννοια,αποτελεί μία εξαιρετικά κρίσιμη διάσταση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Οι προτεινόμενες συνθετικέςεργασίες που διατρέχουν το Π.Σ, όπως και αυτές που ακολουθούν είναι ενδεικτικές. Προσβλέπουνόμως στην περαιτέρω εμπέδωση μείζονων ζητημάτων και βασικών εννοιών που χαρτογραφήθηκανκαι αναπτύχθηκαν.Ο εκπαιδευτικός, προτείνεται να διαθέσει συμπληρωματικά μέχρι 6 ώρες για συνθετικές εργασίες σεόποια ενότητα κρίνει, και να τις προσαρμόσει ανάλογα με την υποδομή και τα μέσα που διαθέτει τοσχολείο. Βεβαίως δύναται ή και ενδείκνυται να τις τροποποιήσει, με στόχο την αποτελεσματικότερηπροσαρμογή τους στα τοπικά περιβάλλοντα και στην ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών καιπροβλημάτων του τόπου τους.

Προτάσεις για τελικές συνθετικές εργασίες:Η συμβολή του μεταλλευτικού πλούτου στην εξέλιξη των πολιτισμώνΕνδεικτική θεματολογία: Ορυχεία του Αιγαίου, προϊστορική Θάσος, η Μήλος και η γεωλογική τηςιστορία, το πεντελικό μάρμαρο και τα αρχαία μνημεία, η μαρμαροτεχνία και οι μεγάλοι γλύπτες τηςΤήνου, τα ορυχεία του Παγγαίου και η ακμή της Μακεδονικής Δυναστείας, ο πολιτισμός των Ίνκας/Αζτέκων και τα ορυχεία χρυσού, βιομηχανική Αρχαιολογία και μεταλλευτική περιήγηση.Εντοπίζουν στο διαδίκτυο, σε χάρτες και σε έντυπες πηγές (βιβλία, ημερήσιος και περιοδικός Τύπος)πληροφορίες για την εξόρυξη, επεξεργασία και εκμετάλλευση μεταλλευμάτων για την υπό μελέτηπεριοχή, από την αρχαία ως τη νεότερη εποχή. Μελετούν, αξιολογούν το υλικό και σχολιάζουνερωτήματα που σχετίζονται με τη συμβολή των ορυκτών και πετρωμάτων στην ανάδειξη τηςταυτότητας και των ιδιαίτερων πολιτισμικών χαρακτηριστικών. Επίσης διερευνούν με ποιους τρόπουςη μεταλλευτική πολιτισμική κληρονομιά αυτών των περιοχών διαμορφώνει το σύγχρονο κοινωνικό-πολιτισμικό τοπίο (εναλλακτικός τουρισμός, επαγγέλματα, καινοτόμες πρακτικές, αρχιτεκτονική, κ.ά.).

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ευρωπαϊκή πολιτικήΑναζητούν υλικό, όπως διαγράμματα, πίνακες, στατιστικά στοιχεία, άρθρα σχετικά με τη συμμετοχήτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε εθνικό καιευρωπαϊκό επίπεδο. Καταγράφουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η Ελλάδα σχετικά μετην αξιοποίηση των ΑΠΕ, και μελετούν πώς ανταποκρίνεται στην υιοθέτηση πολιτικών αειφορίας.Διερευνούν την ευρωπαϊκή πολιτική και το εθνικό σχέδιο δράσης για την αξιοποίηση των ΑΠΕ στοάμεσο μέλλον. Καταγράφουν τα οφέλη που απολαμβάνουν οι κάτοικοι ευρωπαϊκών χωρών από τηχρήση γεωθερμικής, αιολικής ή ηλιακής ενέργειας.

Ανάδειξη Γεωτόπων – Γεωπάρκων, συμβολή στην αειφόρο ανάπτυξηΟι γεώτοποι είναι τα «βιβλία της Γης». Σε κάθε περιοχή του πλανήτη μας βρίσκονται γεωλογικέςθέσεις, γεώτοποι που μας διηγούνται την ιστορία της Γης στη συγκεκριμένη περιοχή.Οι μαθητές/τριες περιηγούνται στους σημαντικότερους γεωτόπους της Ελλάδας με τη βοήθειαεκπαιδευτικού υλικού. Αναγνωρίζουν τα χαρακτηριστικά τους και το γεωλογικό φαινόμενο με το οποίοσυνδέεται η δημιουργία τους, ανακαλύπτοντας με αυτό τον τρόπο τη γεωλογική εξέλιξη του ελληνικούχώρου. Συζητούν για τη σημασία των γεωτόπων και τη συσχετίζουν με την ιδιαίτερη ερευνητική καιεπιστημονική τους αξία, καθώς και με την προστασία του περιβάλλοντος. Συνδέουν τη διατήρηση τηςγεωλογικής κληρονομιάς με τη διατήρηση τόσο του φυσικού όσο και του δομημένου περιβάλλοντος,ενώ η ανάδειξή τους και η βιωσιμότητά τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Αειφόρο Ανάπτυξη σετοπικό και εθνικό επίπεδο.

Η επιστήμη της Γεωλογίας και οι μεγάλες τομές στην εξέλιξή τηςΜέσα από βιβλιογραφική και διαδικτυακή έρευνα να εντοπίσουν μεγάλες φυσιογνωμίες -φυσιοδίφεςκαι επιστήμονες της περιόδου 18ου-20ου αιώνα, που συνέβαλαν στην αυτονόμηση της Γεωλογίας απότη φιλοσοφία και το μύθο και την ανέδειξαν σε σύγχρονη επιστήμη, θεμελιώνοντας την επιστημονικήσκέψη. Ενδεικτικά:


Λαμάρκ (J. B. Lamarck) και οι αναφορές στον κύκλο του νερού, στις φυσικές καταστροφές, στο ρόλοτων απολιθωμάτων, στην ταξινόμηση των ιζηματογενών πετρωμάτων, στις κλιματικές αλλαγές.Χάττον (J. Hutton), ιδρυτής της σύγχρονης γεωλογικής σκέψης. Συλλαμβάνει το ασύλληπτο μέγεθοςτου γεωλογικού χρόνου.Λάιελ (C. Lyell), συμπληρώνει και εκλαϊκεύει τη θεωρία της «γεωλογικής ομοιομορφίας». Βέγκενερ (A.Wegener), διατυπώνει τη «Θεωρία της απομάκρυνσης των Ηπείρων» και της «Προέλευσης τωνΗπείρων και των Ωκεανών», οι οποίες αποτελούν πρόδρομες θεωρίες της «Θεωρίας των ΤεκτονικώνΠλακών», η οποία άλλαξε τον τρόπο σκέψης των γεωλόγων, αποδίδοντας στα γεωλογικά φαινόμεναπαγκοσμιότητα και σφαιρικότητα.

Κλιματική αλλαγήΟι μαθητές, μέσα από βιβλιογραφική και διαδικτυακή έρευνα, αναζητούν (στον ελληνικό Τύπο) τίτλουςεφημερίδων που αναφέρονται στην κλιματική αλλαγή, ως αφόρμηση για να διερευνήσουν το θέμα τηςκλιματικής αλλαγής. Καταγράφουν τα άμεσα και έμμεσα συμπτώματα της κλιματικής αλλαγής, όπως:• Άμεσα (λιώσιμο πάγων, ξηρασία, ανύψωση στάθμης της θάλασσας, ακραία καιρικά φαινόμενα).• Έμμεσα (δασικές πυρκαγιές, μείωση βιοποικιλότητας, εξάπλωση ασθενειών, μετακινήσεις

πληθυσμών, μεταναστεύσεις, πρόσφυγες).Εξετάζουν τα αίτιά της και αναζητούν μέτρα μείωσης των επιπτώσεων. Μελετούν το πρωτόκολλο τουΚΙΟΤΟ και συζητούν για την Εμπορία ρύπων (πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα). Αντιπαρατίθενται μεθέμα την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και αναζητούν τα μελλοντικά σενάρια.

Ραδιοχρονολόγηση των πετρωμάτωνΟι μαθητές, μέσα από βιβλιογραφική και διαδικτυακή έρευνα μελετούν τα ισότοπα και πώς αυτάχρησιμοποιούνται για γεωχρονολόγηση. Με επίσκεψη σε Εργαστήριο (Δημόκριτος) ή βιβλιογραφικάδιερευνούν τις μεθόδους ραδιοχρονολόγησης με: σύστημα ουρανίου - μολύβδου, καλίου - αργού καιμε άνθρακα 14, καταγράφοντας τα κριτήρια επιλογής κάθε μεθόδου. Επιλέγουν την καταλληλότερημέθοδο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην αρχαιολογία και αναζητούν σε ποιες αρχαιολογικέςέρευνες στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχουν χρησιμοποιηθεί και με τι αποτελέσματα.

Υπεραλίευση και συνέπειες στο περιβάλλον και την οικονομίαΗ υπεραλίευση αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη απειλή για τις θάλασσες του πλανήτη. Ταιχθυαποθέματα έχουν φθάσει στα όρια τους, εξαιτίας της εντατικής αλιείας που ασκείται με σύγχροναεργαλεία και μεθόδους.Οι μαθητές αναζητούν σχετικό υλικό, όπως στατιστικά στοιχεία, δημοσιεύματα στον Τύπο, ευρωπαϊκήκαι εθνική νομοθεσία, απόψεις-θέσεις και πρακτικές περιβαλλοντικών οργανώσεων, τοπικώνκοινωνιών, προκειμένου να διερευνήσουν ζητήματα και προβλήματα που σχετίζονται με τηνυπεραλίευση. Ενδεικτικά: Να καταγράψουν τις διαφορετικές απόψεις της αλιευτικής κοινότητας-επαγγελματίες και ερασιτέχνες ψαράδες. Να συζητήσουν τις επιπτώσεις της υπεραλίευσης στηνοικονομία των χωρών και στα θαλάσσια οικοσυστήματα. Ενδείκνυται να εστιάσουν στη Μεσόγειο,προσδιορίζοντας τα είδη των αλιευμάτων που υπεραλιεύονται και κινδυνεύουν με αφανισμό.

Η ισχύς της παρούσης αρχίζει από το σχολικό έτος 2015-2016 .Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 19 Ιανουαρίου 2015

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ


ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 34 * ΑΘΗΝΑ 104 32 * ΤΗΛ. 210 52 79 000 * FAX 210 52 21 004*02001862301150036*

ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

Σε έντυπη μορφή:• Για τα Φ.Ε.Κ. από 1 έως 16 σελίδες σε 1 € προσαυξανόμενη κατά 0,20 € για κάθε επιπλέον οκτασέλιδο ή μέρος αυτού.• Για τα φωτοαντίγραφα Φ.Ε.Κ. σε 0,15 € ανά σελίδα.

Σε μορφή DVD/CD:

Τεύχος Ετήσια έκδοση Τριμηνιαία έκδοση Μηνιαία έκδοση Τεύχος Ετήσια έκδοση Τριμηνιαία έκδοση Μηνιαία έκδοση

Α΄ 150 € 40 € 15 € Α.Α.Π. 110 € 30 € -

Β΄ 300 € 80 € 30 € Ε.Β.Ι. 100 € − -

Γ΄ 50 € − − Α.Ε.Δ. 5 € − -

Υ.Ο.Δ.Δ. 50 € − − Δ.Δ.Σ. 200 € − 20 €

Δ΄ 110 € 30 € − Α.Ε.−Ε.Π.Ε. − − 100 €

• Η τιμή πώλησης μεμονωμένων Φ.Ε.Κ. σε μορφή cd−rom από εκείνα που διατίθενται σε ψηφιακή μορφή και μέχρι 100 σελίδες, σε 5 € προσαυξανόμενη κατά 1 € ανά 50 σελίδες.

. . .

Τεύχος Έντυπη μορφή

Α΄ 225 €

Β΄ 320 €

Γ΄ 65 €

Υ.Ο.Δ.Δ. 65 €


Δ΄ 160 €

Α.Α.Π. 160 €

Ε.Β.Ι. 65 €

Α.Ε.Δ. 10 €


Α.Ε.−Ε.Π.Ε. 2.250 €

Δ.Δ.Σ. 225 €

Α.Σ.Ε.Π. 70 €

Ο.Π.Κ. −

• Το τεύχος Α.Σ.Ε.Π. (έντυπη μορφή) θα αποστέλλεται σε συνδρομητές ταχυδρομικά, με την επιβάρυνση των 70 €, ποσό το οποίο αφορά τα ταχυδρομικά έξοδα.

• Η καταβολή γίνεται σε όλες τις Δημόσιες Οικονομικές Υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ.). Το πρωτότυπο διπλότυπο (έγγραφο αριθμ. πρωτ. 9067/28.2.2005 2η Υπηρεσία Επιτρόπου Ελεγκτικού Συνεδρίου) με φροντίδα των ενδιαφερομένων, πρέπει να αποστέλλεται ή να κατατίθεται στο Εθνικό Τυπογραφείο (Καποδιστρίου 34, Τ.Κ. 104 32 Αθήνα).

• Σημειώνεται ότι φωτοαντίγραφα διπλοτύπων, ταχυδρομικές Επιταγές για την εξόφληση της συνδρομής, δεν γίνονται δεκτά και θα επιστρέφονται.

• Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα μέλη της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίου Τύπου Αθηνών και Επαρχίας, οι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί, η Ε.Σ.Η.Ε.Α, τα τριτοβάθμια συνδικαλιστικά όργανα και οι τρι−τοβάθμιες επαγγελματικές ενώσεις δικαιούνται έκπτωσης πενήντα τοις εκατό (50%) επί της ετήσιας συνδρομής.

• Το ποσό υπέρ ΤΑ.Π.Ε.Τ. (5% επί του ποσού συνδρομής), καταβάλλεται ολόκληρο (Κ.Α.Ε. 3512) και υπολογίζεται πριν την έκ−πτωση.

• Στην Ταχυδρομική συνδρομή του τεύχους Α.Σ.Ε.Π. δεν γίνεται έκπτωση.

Πληροφορίες για δημοσιεύματα που καταχωρίζονται στα Φ.Ε.Κ. στο τηλ.: 210 5279000.Φωτοαντίγραφα παλαιών Φ.Ε.Κ.: τηλ.: 210 8220885.

Τα φύλλα όλων των τευχών της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως διατίθενται δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή από την ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου (www.et.gr)

ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΑΠΟ 08:00 ΜΕΧΡΙ 13:30

Hλεκτρονική Διεύθυνση: http://www.et.gr − e−mail: [email protected]

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ - esos.gr · δομή του εσωτερικού...

Documents

Transcript of ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ - esos.gr · δομή του εσωτερικού...