ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣblogs.sch.gr/anianiouris/files/2009/02/ermhneftikh... ·...

«Ερμηνευτική

μέθοδος

και

διδασκαλία φιλολογικών

μαθημάτων»

««ΕρμηνευτικήΕρμηνευτική

μέθοδοςμέθοδος

καικαι

διδασκαλίαδιδασκαλία φιλολογικώνφιλολογικών

μαθημάτωνμαθημάτων»»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΚΡΗΤΗΣΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ

ΣΧΟΛΗΤΜΗΜΑ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ

& ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ

ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠίνακαςΠίνακας

ΠεριεχομένωνΠεριεχομένων

1. 1. ΙστορικήΙστορική αναδρομήαναδρομή τηςτης ερμηνευτικήςερμηνευτικής μεθόδουμεθόδου

2. 2. ΕτυμολογίαΕτυμολογία, , ορισμόςορισμός καικαι χαρακτηριστικάχαρακτηριστικά τηςτης ερμηνευτικήςερμηνευτικής

3. 3. ΕρμηνευτικήΕρμηνευτική φιλολογικώνφιλολογικών μαθημάτωνμαθημάτων

3.1. 3.1. ΕπίπεδαΕπίπεδα ερμηνευτικήςερμηνευτικής επεξεργασίαςεπεξεργασίας τωντων ΙστορικώνΙστορικών κειμένωνκειμένων

3.2. 3.2. ΣτάδιαΣτάδια ερμηνευτικήςερμηνευτικής επεξεργασίαςεπεξεργασίας τωντων κειμένωνκειμένων τηςτης ΑρχαίαςΑρχαίας ΕλληνικήςΕλληνικήςΓραμματείαςΓραμματείας3.2.1 3.2.1 ΑνασύνθεσηΑνασύνθεση3.2.2. 3.2.2. ∆ιερεύνηση∆ιερεύνηση τωντων στοιχείωνστοιχείων τουτου πολιτισμούπολιτισμού τηςτης αρχαιότηταςαρχαιότητας ωςως τηντηνεποχήεποχή μαςμας3.2.3. 3.2.3. ∆ημιουργική∆ημιουργική αναβίωσηαναβίωση

3.3. 3.3. ΠροϋποθέσειςΠροϋποθέσεις

γιαγια

τηντην

ερμηνευτικήερμηνευτική

επεξεργασίαεπεξεργασία

τωντων

κειμένωνκειμένων

τηςτης ΑρχαίαςΑρχαίας

ΕλληνικήςΕλληνικής

ΓραμματείαςΓραμματείας

3.4. 3.4. ΜεθοδολογικήΜεθοδολογική

προσέγγισηπροσέγγιση

––

διδακτικήδιδακτική

πορείαπορεία


τηςτης

ΑρχαίαςΑρχαίας ΕλληνικήςΕλληνικής


3.5. 3.5. ΑσκήσειςΑσκήσεις, , εργασίεςεργασίες, , εξετάσειςεξετάσεις

καικαι

τετράδιατετράδια


τηςτης



3.6. 3.6. ΣτάδιαΣτάδια

καικαι

οργάνωσηοργάνωση

τηςτης

διδασκαλίαςδιδασκαλίας

λογοτεχνικώνλογοτεχνικών

κειμένωνκειμένων3.6.1. 3.6.1. ΑφόρμησηΑφόρμηση3.6.2. 3.6.2. ΑνάγνωσηΑνάγνωση3.6.3 3.6.3 ΑρχικήΑρχική, , συνολικήσυνολική

ανταπόκρισηανταπόκριση

3.6.4. 3.6.4. ΜέρηΜέρη3.6.5. 3.6.5. ΌλοΌλο

4. 4. ΒιβλιογραφίαΒιβλιογραφία

1. 1. ΙστορικήΙστορική

αναδρομήαναδρομή

τηςτης

ερμηνευτικήςερμηνευτικής

μεθόδουμεθόδουΩςΩς μέθοδοςμέθοδος έρευναςέρευνας αναπτύχθηκεαναπτύχθηκε απόαπό τουςτους θεολόγουςθεολόγους καικαι τουςτους φιλοσόφουςφιλοσόφους. . ΑργότεραΑργότερα απόαπό φιλολόγουςφιλολόγους, , ωςως βασικήβασική μέθοδοςμέθοδος επεξεργασίαςεπεξεργασίας καικαι ανάλυσηςανάλυσηςκειμένωνκειμένων. .

ΣυστηματοποίησήΣυστηματοποίησή τηςτης απόαπό τοτο SchleiermacherSchleiermacher (1765(1765--1834). 1834). ΣεΣε δύοδύο ομιλίεςομιλίες τουτου, , τοτο1829, 1829, τόνισετόνισε τοτο πρόβλημαπρόβλημα τηςτης κατανόησηςκατανόησης καικαι επισήμανεεπισήμανε τηντην ανάγκηανάγκη καθιέρωσηςκαθιέρωσηςτηςτης ερμηνευτικήςερμηνευτικής ωςως βασικήςβασικής επιστήμηςεπιστήμης, , πουπου θαθα χρησιμοποιείταιχρησιμοποιείται παντούπαντού όπουόπουπροκύπτειπροκύπτει ηη ανάγκηανάγκη καθορισμούκαθορισμού τουτου νοήματοςνοήματος. . ΑμφισβήτησεΑμφισβήτησε τηντην αποδεικτικήαποδεικτικήδυνατότηταδυνατότητα τηςτης ερμηνευτικήςερμηνευτικής. . ΤαΤα πορίσματάπορίσματά τηςτης αποδίδονταιαποδίδονται περισσότεροπερισσότερο στηστηδιαισθητικήδιαισθητική αντίληψηαντίληψη καικαι τητη διεισδυτικήδιεισδυτική ικανότηταικανότητα τουτου ερμηνευτήερμηνευτή παράπαρά σεσεαντικειμενικάαντικειμενικά δεδομέναδεδομένα. . ΓιαΓια τητη σύλληψησύλληψη τουτου βαθύτερουβαθύτερου νόηματοςνόηματος ενόςενός κειμένουκειμένουχρειάζεταιχρειάζεται ηη πλήρηςπλήρης μεταφοράμεταφορά τουτου ερμηνευτήερμηνευτή στηστη συναισθηματικήσυναισθηματική καικαι πνευματικήπνευματικήκατάστασηκατάσταση τουτου δημιουργούδημιουργού. (. (ΠυργιωτάκηςΠυργιωτάκης, 1981 & 2000) , 1981 & 2000)

ΟΟ DiltheyDilthey (1833 (1833 -- 1911) 1911) περιόριζεπεριόριζε τητη χρησιμότηταχρησιμότητα τηςτης ερμηνευτικήςερμηνευτικής στηνστηνκατανόησηκατανόηση γραπτώνγραπτών κειμένωνκειμένων, , σταστα οποίαοποία πίστευεπίστευε ότιότι βρίσκεταιβρίσκεται διάχυτοςδιάχυτος οοεσωτερικόςεσωτερικός κόσμοςκόσμος τουτου ανθρώπουανθρώπου. . ΕρμηνευτικήΕρμηνευτική = = τέχνητέχνη κατανόησηςκατανόησης γραπτώνγραπτώνεκφράσεωνεκφράσεων τηςτης ζωήςζωής. . ΤαΤα κοσμοθεωρητικάκοσμοθεωρητικά προβλήματαπροβλήματα θαθα λυθούνλυθούν απόαπό τιςτις απόαπό τηντηνιστορίαιστορία. . ΠαράλληλαΠαράλληλα μεμε τοντον ««ΚαθαρόΚαθαρό ΛόγοΛόγο»» υπάρχειυπάρχει οο ««ΙστορικόςΙστορικός ΛόγοςΛόγος»», , πουπουεκφράζειεκφράζει τητη σκέψησκέψη τουτου ανθρώπουανθρώπου, , τοτο πνευματικάπνευματικά παραδεκτόπαραδεκτό σεσε κάθεκάθε εποχήεποχή. . ΗΗκατάλληληκατάλληλη μέθοδοςμέθοδος γιαγια τοντον σκοπόσκοπό αυτόαυτό είναιείναι ηη ερμηνευτικήερμηνευτική, , πουπου αναδεικνύεταιαναδεικνύεται έτσιέτσιωςως ηη κύριακύρια μέθοδοςμέθοδος τωντων ««πνευματικώνπνευματικών επιστημώνεπιστημών»»((ΠυργιωτάκηςΠυργιωτάκης, 1981 & 2000) , 1981 & 2000)

ΟΟ DiltheyDilthey δενδεν αρνείταιαρνείται εντελώςεντελώς τοτο θετικισμόθετικισμό. . ΗΗ φιλοσοφίαφιλοσοφία δενδεν πρέπειπρέπει νανααναζητείαναζητεί τοτο αντικείμενόαντικείμενό τηςτης στοστο ««επέκειναεπέκεινα»» αλλάαλλά στοστο ««ενθάδεενθάδε»». . ΗΗ εγκόσμιαεγκόσμια καικαιεμπειρικήεμπειρική πλευράπλευρά τηςτης ζωήςζωής αποτελείαποτελεί τοντον βέβαιοβέβαιο κόσμοκόσμο τουτου ανθρώπουανθρώπου..

ΟΟ θετικισμόςθετικισμός όμωςόμως ακρωτηριάζειακρωτηριάζει τοντον πνευματικόπνευματικό κόσμοκόσμο αποδεχόμενοςαποδεχόμενος τηντηνεμπειρίαεμπειρία, , δίχωςδίχως νανα προσπαθείπροσπαθεί καικαι νανα τηντην ερμηνεύσειερμηνεύσει. . ΑυτήνΑυτήν ακριβώςακριβώς τηντηνεμπειρίαεμπειρία επιχείρησεεπιχείρησε νανα θέσειθέσει κάτωκάτω απόαπό εξαντλητικήεξαντλητική κριτικήκριτική μεμε σκοπόσκοπό νανα τητησυμπληρώσεισυμπληρώσει, , νανα τηντην ερμηνεύσειερμηνεύσει καικαι νανα αποκτήσειαποκτήσει έτσιέτσι καθολικήκαθολική εικόναεικόνα τουτουκόσμουκόσμου. .

ΌπωςΌπως οο SchleiermacherSchleiermacher έτσιέτσι καικαι οο DiltheyDilthey αποδέχεταιαποδέχεται ότιότι γιαγια νανα κατανοήσουμεκατανοήσουμεέναένα πνευματικόπνευματικό δημιούργημαδημιούργημα, , θαθα πρέπειπρέπει νανα μεταφερθούμεμεταφερθούμε στηνστην πλήρηπλήρη ψυχικήψυχικήκαικαι συναισθηματικήσυναισθηματική κατάστασηκατάσταση τουτου δημιουργούδημιουργού τουτου, , νανα αναστήσουμεαναστήσουμε μέσαμέσα μαςμαςόλαόλα τατα βιώματάβιώματά τουτου. (. (ΠυργιωτάκηςΠυργιωτάκης, 1981 & 2000) , 1981 & 2000)

««ΕρμηνευτικήΕρμηνευτική»» παράγεταιπαράγεται απόαπό τοτο ρήμαρήμα ««ερμηνεύωερμηνεύω»». . ΩςΩς επίθετοεπίθετο υποδηλώνειυποδηλώνει όό,,τιτιγράφεταιγράφεται, , λέγεταιλέγεται ήή αναφέρεταιαναφέρεται γιαγια νανα εξηγηθείεξηγηθεί κάτικάτι άγνωστοάγνωστο, , ακατανόητοακατανόητο καικαι ναναγίνειγίνει κατανοητόκατανοητό καικαι καταληπτόκαταληπτό. (. (ΠυργιωτάκηςΠυργιωτάκης, 1981 & 2000) , 1981 & 2000)

ΩςΩς μέθοδοςμέθοδος δηλώνειδηλώνει τοντον τρόποτρόπο προσέγγισηςπροσέγγισης, , ανάλυσηςανάλυσης καικαι ερμηνείαςερμηνείαςθεολογικώνθεολογικών, , φιλολογικώνφιλολογικών, , νομικώννομικών κειμένωνκειμένων, , έργωνέργων τέχνηςτέχνης καικαι φιλοσοφικώνφιλοσοφικώνκειμένωνκειμένων. . ΑποβλέπειΑποβλέπει στηνστην όσοόσο τοτο δυνατόνδυνατόν πληρέστερηπληρέστερη καικαι βαθύτερηβαθύτερη κατανόησηκατανόηση τωντωνέργωνέργων αυτώναυτών. (. (ΠηγιάκηΠηγιάκη, 2004), 2004)

ΣύμφωναΣύμφωνα μεμε τιςτις φιλολογικέςφιλολογικές αντιλήψειςαντιλήψεις τουτου 1919ουου αιώνααιώνα τοτο λογοτεχνικόλογοτεχνικό κείμενοκείμενοθεωρείταιθεωρείται παράγωγοπαράγωγο κάποιαςκάποιας προϋπάρχουσαςπροϋπάρχουσας κοινωνικήςκοινωνικής, , ιστορικήςιστορικής ήήψυχολογικήςψυχολογικής πραγματικότηταςπραγματικότητας, , τηντην οποίαοποία πρέπειπρέπει νανα έχειέχει υπόψηυπόψη τουτου οο αναγνώστηςαναγνώστηςγιαγια νανα τοτο κατανοήσεικατανοήσει ((ΜατσαγγούραςΜατσαγγούρας, 2001). , 2001).

ΑντίληψηΑντίληψη: : ότιότι ανάμεσαανάμεσα σεσε οποιαδήποτεοποιαδήποτε έκφρασηέκφραση τουτου ανθρώπινουανθρώπινου πνεύματοςπνεύματος ——γραπτήγραπτή, , προφορικήπροφορική, , καλλιτεχνικήκαλλιτεχνική κκ..λπλπ..—— καικαι στηνστην κατανόησήκατανόησή τηςτης είναιείναι απαραίτητοαπαραίτητονανα διαμεσολαβήσειδιαμεσολαβήσει μιαμια πνευματικήπνευματική διεργασίαδιεργασία, , μιαμια διαδικασίαδιαδικασία πουπου θαθα οδηγήσειοδηγήσει τοτονοούννοούν υποκείμενουποκείμενο στοστο υπόυπό κατανόησηκατανόηση αντικείμενοαντικείμενο. . ΗΗ συστηματικήσυστηματική οργάνωσηοργάνωση τηςτης = = έργοέργο τηςτης ερμηνευτικήςερμηνευτικής.(.(ΠυργιωτάκηςΠυργιωτάκης, 1981 & 2000) , 1981 & 2000)

ΣτόχοςΣτόχος τηςτης είναιείναι οο ερευνητήςερευνητής νανα κατανοήσεικατανοήσει τοτο συγγραφέασυγγραφέα περισσότεροπερισσότερο απόαπό όό,,τιτι οοίδιοςίδιος τοντον εαυτόεαυτό τουτου. . ΕναΕνα δημιούργημαδημιούργημα έχειέχει συχνάσυχνά προεκτάσειςπροεκτάσεις πουπου δενδενσυνειδητοποιείσυνειδητοποιεί εξαρχήςεξαρχής οο δημιουργόςδημιουργός τουτου. .

2. 2. ΕτυμολογίαΕτυμολογία, , ορισμόςορισμός

καικαι

χαρακτηριστικάχαρακτηριστικά

τηςτης ερμηνευτικήςερμηνευτικής

ΕρμηνευτήςΕρμηνευτής = = νανα επιστρατεύσειεπιστρατεύσει όλεςόλες τιςτις γνώσειςγνώσεις καικαι τατα σχετιζόμενασχετιζόμενα μεμε τοτοδημιούργημαδημιούργημα στοιχείαστοιχεία. . ΝαΝα θέσειθέσει τοντον εαυτόεαυτό τουτου στηστη συναισθηματικήσυναισθηματική κατάστασηκατάσταση τουτουδημιουργούδημιουργού, , νανα ανασυστήσειανασυστήσει μέσαμέσα τουτου τατα βιώματάβιώματά τουτου καικαι νανα ταυτιστείταυτιστεί μαζίμαζί τουτου. . ((ΠυργιωτάκηςΠυργιωτάκης, 1981 & 2000. , 1981 & 2000. ΠηγιάκηΠηγιάκη, 2004), 2004)

ΕρμηνευτικήΕρμηνευτική = = τοτο αντίθετοαντίθετο απόαπό όό,,τιτι οιοι ΦυσικέςΦυσικές ΕπιστήμεςΕπιστήμες καικαι ηηφαινομενολογίαφαινομενολογία. . ΣτιςΣτις ΦυσικέςΦυσικές ΕπιστήμεςΕπιστήμες = = διάκρισηδιάκριση καικαι σαφήςσαφής διαχωρισμόςδιαχωρισμόςανάμεσαανάμεσα στοστο υποκείμενουποκείμενο καικαι τοτο αντικείμενοαντικείμενο. . ΦαινομενολογικήΦαινομενολογική = = ερευνητήςερευνητήςαποστασιοποιείταιαποστασιοποιείται συναισθηματικάσυναισθηματικά απόαπό τοτο αντικείμενοαντικείμενο, , ΑντίθεταΑντίθετα, , ερμηνευτικήερμηνευτική = = ερευνητήςερευνητής επιστρατεύειεπιστρατεύει κάθεκάθε προϋπάρχουσαπροϋπάρχουσα γνώσηγνώση καικαι ενεργοποιείενεργοποιεί τητησυναισθηματικήσυναισθηματική τουτου σφαίρασφαίρα, , επιδιώκονταςεπιδιώκοντας νανα ταυτιστείταυτιστεί μεμε τοτο αντικείμενοαντικείμενοέρευναςέρευνας καικαι τοντον δημιουργόδημιουργό τουτου..ΜεΜε τηντην προϋπόθεσηπροϋπόθεση αυτήαυτή, , επιχειρείταιεπιχειρείται μιαμια πρώτηπρώτη προσέγγισηπροσέγγισητουτου αντικειμένουαντικειμένου. . ΜέσαΜέσα απόαπό τηντηνπροσπάθειαπροσπάθεια αυτήαυτή επιτυγχάνεταιεπιτυγχάνεται μιαμιαπρώτηπρώτη εμπειρίαεμπειρία ανώτερηανώτερη απόαπό τηντηναρχικήαρχική. . ΜεΜε βάσηβάση τητη νέανέα αυτήαυτήεμπειρίαεμπειρία επιχειρείταιεπιχειρείται μιαμια δεύτερηδεύτερηκαικαι τρίτητρίτη καικαι τέταρτητέταρτη προσπάθειαπροσπάθεια, , καθεμιάκαθεμιά απόαπό τιςτις οποίεςοποίες οδηγείοδηγεί σεσεμιαμια βαθύτερηβαθύτερη γνώσηγνώση καικαι κατανόησηκατανόησητουτου αντικειμένουαντικειμένου, , αφούαφού κάθεκάθεεπαναληπτικήεπαναληπτική προσπάθειαπροσπάθεια έχειέχεικαλύτερεςκαλύτερες αφετηριακέςαφετηριακές συνθήκεςσυνθήκες. . ((ΠυργιωτάκηςΠυργιωτάκης, 1981 & 2000) , 1981 & 2000)

ΒασικήΒασική παραδοχήπαραδοχή τηςτης ερμηνευτικήςερμηνευτικής προσέγγισηςπροσέγγισης είναιείναι ότιότι στιςστις κοινωνικέςκοινωνικές, , ήή αλλιώςαλλιώςπνευματικέςπνευματικές, , επιστήμεςεπιστήμες δενδεν υπάρχειυπάρχει ηη δυνατότηταδυνατότητα αντικειμενικήςαντικειμενικής εξήγησηςεξήγησης καικαιέγκυρηςέγκυρης πρόβλεψηςπρόβλεψης τωντων πραγμάτωνπραγμάτων, , παράπαρά μόνομόνο δυνατότηταδυνατότητα ερμηνείαςερμηνείας τουτουτρόπουτρόπου μεμε τοντον οποίοοποίο τατα άτομαάτομα καικαι οιοι κοινωνικέςκοινωνικές ομάδεςομάδες κατανοούνκατανοούν τατα πράγματαπράγματα. . ΤαΤαυποκείμεναυποκείμενα έχουνέχουν τουςτους δικούςδικούς τουςτους ««κύκλουςκύκλους εννοιώνεννοιών»», , τουςτους οποίουςοποίους χρησιμοποιούνχρησιμοποιούνγιαγια νανα κατανοήσουνκατανοήσουν τοντον κόσμοκόσμο. . ΑδυναμίαΑδυναμία ανάπτυξηςανάπτυξης μιαςμιας καθολικήςκαθολικής αναγωγικήςαναγωγικήςεπιστήμηςεπιστήμης, , πουπου θαθα προσεγγίσειπροσεγγίσει τηντην αντικειμενικήαντικειμενική αλήθειααλήθεια. . ΤοΤο μόνομόνο πουπου μπορείμπορεί νανακάνεικάνει ηη επιστήμηεπιστήμη είναιείναι νανα αναδείξειαναδείξει ποιουςποιους κύκλουςκύκλους ερμηνευτικώνερμηνευτικών εννοιώνεννοιώνχρησιμοποιείχρησιμοποιεί έναένα άτομοάτομο ήή μιαμια κοινωνικοκοινωνικο--πολιτιστικήπολιτιστική ομάδαομάδα καικαι πώςπώς μεμε τητη βοήθειαβοήθειααυτώναυτών τωντων εννοιώνεννοιών αντιλαμβάνεταιαντιλαμβάνεται τηντην πραγματικότηταπραγματικότητα. (. (ΜατσαγγούραςΜατσαγγούρας, 2001), 2001)

ΈτσιΈτσι τατα κείμενακείμενα δενδεν αποτελούναποτελούν ετερόνομεςετερόνομες οντότητεςοντότητες, , πουπου εκφράζουνεκφράζουν μίαμίαπροϋπάρχουσαπροϋπάρχουσα κοινωνικήκοινωνική ήή ψυχολογικήψυχολογική κατάστασηκατάσταση, , αυτήαυτή τουτου συγγραφέασυγγραφέα. . ΟιΟιαναγνώστεςαναγνώστες πουπου αγνοούναγνοούν καικαι τηντην κατάστασηκατάσταση καικαι τοτο βιωματικόβιωματικό κύκλοκύκλο τουτουσυγγραφέασυγγραφέα κατανοούνκατανοούν τοτο κείμενοκείμενο μεμε τρόποτρόπο πουπου δενδεν συμπίπτεισυμπίπτει μεμε τοτο αρχικόαρχικόνόημανόημα τοτο οποίοοποίο απέδιδεαπέδιδε οο συγγραφέαςσυγγραφέας στοστο έργοέργο τουτου..

ΠροτάσειςΠροτάσεις ερμηνευτικήςερμηνευτικής: : οο SchleiermacherSchleiermacher = = σύστημασύστημα μεμε δύοδύο επίπεδαεπίπεδα ερμηνείαςερμηνείας, , τοτο γραμματικόγραμματικό επίπεδοεπίπεδο καικαι τοτο ψυχολογικόψυχολογικό. . ΣτοΣτο πρώτοπρώτο γίνεταιγίνεται γραμματικοσυντακτικήγραμματικοσυντακτικήκαικαι εννοιολογικήεννοιολογική ανάλυσηανάλυση τηςτης γλώσσαςγλώσσας, , γιαγια νανα αποκαλυφθείαποκαλυφθεί τοτο νοηματικόνοηματικόπεριεχόμενοπεριεχόμενο τουτου κειμένουκειμένου. . ΣτοΣτο δεύτεροδεύτερο γίνεταιγίνεται ανάλυσηανάλυση τηςτης υποκειμενικότηταςυποκειμενικότηταςτουτου συγγραφέασυγγραφέα, , τηντην οποίαοποία συσχετίζουμεσυσχετίζουμε μεμε τηντην αναζήτησηαναζήτηση τωντων ιδεώνιδεών καικαι τωντωνκαταστάσεωνκαταστάσεων πουπου προτίθεταιπροτίθεται μέσαμέσα απόαπό τοτο κείμενοκείμενο νανα αποτυπώσειαποτυπώσει. . ΈτσιΈτσι οο ίδιοςίδιοςπροβάλλειπροβάλλει πέραπέρα απόαπό τηντην κατανόησηκατανόηση τηςτης γλώσσαςγλώσσας ((γραμματικήγραμματική ερμηνείαερμηνεία), ), τηντηνκατανόησηκατανόηση τηςτης ««στιγμήςστιγμής στηνστην ανάπτυξηανάπτυξη τουτου προσώπουπροσώπου, , διότιδιότι τοτο πρόσωποπρόσωποεπηρεάζειεπηρεάζει τητη γλώσσαγλώσσα μεμε τηντην ομιλίαομιλία τουτου»». (. (ΠηγιάκηΠηγιάκη, 2004), 2004)

ΟΟ DiltheyDilthey θεωρείθεωρεί ότιότι μπορείμπορεί νανα γίνειγίνει αξιόπιστηαξιόπιστη ερμηνείαερμηνεία ενόςενός κειμένουκειμένου, , μόνομόνο αναν οοαναγνώστηςαναγνώστης μέσωμέσω τηςτης ενσυναίσθησηςενσυναίσθησης μεταφερθείμεταφερθεί στηνστην ψυχικήψυχική κατάστασηκατάσταση καικαι τιςτιςκοινωνικοκοινωνικο--πολιτιστικέςπολιτιστικές συνθήκεςσυνθήκες πουπου συνέβαλανσυνέβαλαν στηστη δημιουργίαδημιουργία τουτου συγκεκριμένουσυγκεκριμένουέργουέργου. . ΜέσωΜέσω αυτήςαυτής τοτο κείμενοκείμενο επανασχηματίζεταιεπανασχηματίζεται καικαι επανέρχεταιεπανέρχεται στηστη ζωήζωή, , μέσαμέσα απόαπό τοντονερμηνευτήερμηνευτή

ΠροϋπόθεσηΠροϋπόθεση: : οο αναγνώστηςαναγνώστης νανα γνωρίσειγνωρίσει τηντην εποχήεποχή καικαι τηντην εργοβιογραφίαεργοβιογραφία τουτουσυγγραφέασυγγραφέα. . ΓιΓι’’ αυτόαυτό ηη φιλολογικήφιλολογική ερμηνευτικήερμηνευτική, , πρινπριν προσεγγίσειπροσεγγίσει τοτο ίδιοίδιο τοτο κείμενοκείμενο, , αναφέρεταιαναφέρεται στηνστην εποχήεποχή, , τητη βιογραφίαβιογραφία, , τοτο συνολικόσυνολικό έργοέργο τουτου συγγραφέασυγγραφέα καικαι τιςτιςιδιαίτερεςιδιαίτερες συνθήκεςσυνθήκες καικαι συγκυρίεςσυγκυρίες μέσαμέσα στιςστις οποίεςοποίες έγραψεέγραψε τοτο συγκεκριμένοσυγκεκριμένο έργοέργο. . ((ΜατσαγγούραςΜατσαγγούρας, 2001 . , 2001 . ΠηγιάκηΠηγιάκη, 2004) , 2004)

ΗΗ σύγχρονησύγχρονη ερμηνευτικήερμηνευτική δενδεν αδιαφορείαδιαφορεί καικαι γιαγια τητη σημασίασημασία πουπου έχειέχει έναένα έργοέργο γιαγια τοτοσύγχρονοσύγχρονο αναγνώστηαναγνώστη πουπου έχειέχει τοτο δικόδικό τουτου κύκλοκύκλο εννοιώνεννοιών καικαι αντιλαμβάνεταιαντιλαμβάνεται τοτο κείμενοκείμενομεμε τοτο δικόδικό τουτου τρόποτρόπο. . ΟΟ HirschHirsch (1976, 8), (1976, 8), σύγχρονοςσύγχρονος εκπρόσωποςεκπρόσωπος τηςτης ερμηνευτικήςερμηνευτικής, , κάνεικάνει διάκρισηδιάκριση μεταξύμεταξύ νοήματοςνοήματος καικαι σημασίαςσημασίας. . ΜεΜε τοντον όροόρο νόημανόημα αναφέρεταιαναφέρεται στιςστιςπροθέσειςπροθέσεις τουτου συγγραφέασυγγραφέα, , πουπου είναιείναι πρωταρχικήςπρωταρχικής σπουδαιότηταςσπουδαιότητας καικαι έχουνέχουναποτυπωθείαποτυπωθεί στιςστις λέξειςλέξεις τουτου κειμένουκειμένου, , κικι μεμε τοντον όροόρο σημασίασημασία αναφέρεταιαναφέρεται στιςστιςυποκειμενικέςυποκειμενικές εννοιοδοτήσειςεννοιοδοτήσεις καικαι αποτιμήσειςαποτιμήσεις πουπου κάνεικάνει οο αναγνώστηςαναγνώστης μεμε βάσηβάση τοτοδικόδικό τουτου ερμηνευτικόερμηνευτικό κύκλοκύκλο. (. (ΜατσαγγούραςΜατσαγγούρας, 2001) , 2001)

ΣυμπερασματικάΣυμπερασματικά, , ηη ΕρμηνευτικήΕρμηνευτική είναιείναι μέθοδοςμέθοδος ερμηνείαςερμηνείας κειμένωνκειμένων. . ΗΗ ΕρμηνευτικήΕρμηνευτικήλειτουργίαλειτουργία δηλώνειδηλώνει τοτο είδοςείδος καικαι τοτο βαθμόβαθμό τηςτης ανάλυσηςανάλυσης, , ωςως καικαι τοτο είδοςείδος τηςτης κατανόησηςκατανόησηςπουπου επιδιώκουμεεπιδιώκουμε νν’’ αποκτήσουμεαποκτήσουμε σεσε σχέσησχέση μεμε τατα ιστορικάιστορικά, , φιλολογικάφιλολογικά, , λογοτεχνικάλογοτεχνικά, , φιλοσοφικάφιλοσοφικά, , ήή θεολογικάθεολογικά κείμενακείμενα. . ΑυτήΑυτή ηη ερμηνευτικήερμηνευτική λειτουργίαλειτουργία, , επομένωςεπομένως, , αναφέρεταιαναφέρεταιστοστο περιεχόμενοπεριεχόμενο τηςτης διδασκαλίαςδιδασκαλίας φιλολογικώνφιλολογικών μαθημάτωνμαθημάτων καικαι στονστον τρόποτρόπο πουπουανιχνεύουμεανιχνεύουμε τοτο περιεχόμενοπεριεχόμενο σεσε διαφορετικάδιαφορετικά επίπεδαεπίπεδα ανάλυσηςανάλυσης καικαι μεμε διαφορετικέςδιαφορετικέςερμηνευτικέςερμηνευτικές προσεγγίσειςπροσεγγίσεις. . ΗΗ ΕρμηνευτικήΕρμηνευτική εφαρμόζεταιεφαρμόζεται στηστη φάσηφάση τηςτης διδασκαλίαςδιδασκαλίας πουπουαναφέρεταιαναφέρεται στηνστην ‘‘επεξεργασίαεπεξεργασία καικαι εμβάθυνσηεμβάθυνση τηςτης πληροφορίαςπληροφορίας’’ καικαι αποτελείαποτελεί έναένα μέροςμέροςτηςτης πορείαςπορείας τηςτης διδασκαλίαςδιδασκαλίας.. ((ΠηγιάκηΠηγιάκη, 2004), 2004)

3. 3. ΕρμηνευτικήΕρμηνευτική

φιλολογικώνφιλολογικών

μαθημάτωνμαθημάτων

ΟΟ JJ..GG. . DroysenDroysen (1852(1852--1883) 1883) θεωρείθεωρεί ότιότι τοτο παρελθόνπαρελθόν μέσαμέσαστοστο παρόνπαρόν εγείρειεγείρει τιςτις ιστορικέςιστορικές ερωτήσειςερωτήσεις. . ΗΗ ΕρμηνευτικήΕρμηνευτικήεξετάζειεξετάζει τιςτις υποκειμενικέςυποκειμενικές καικαι τιςτις αντικειμενικέςαντικειμενικές συνθήκεςσυνθήκες τηςτηςιστορικήςιστορικής κατανόησηςκατανόησης καικαι τηςτης ιστορικήςιστορικής έρευναςέρευνας, , δηλαδήδηλαδήεξετάζειεξετάζει όχιόχι μόνομόνο τητη φύσηφύση τουτου ιστορικούιστορικού αντικειμένουαντικειμένου, , αλλάαλλά καικαι τητη μεθοδολογίαμεθοδολογία τηςτης έρευνάςέρευνάς τουτου.. ΗΗ γλώσσαγλώσσα τωντωνκειμένωνκειμένων πρέπειπρέπει νανα εξετασθείεξετασθεί ωςως ‘‘έκφρασηέκφραση’’, , ωςωςσυναισθηματικήσυναισθηματική, , ψυχολογικήψυχολογική καικαι πνευματικήπνευματική σύνθεσησύνθεση, , διότιδιότιείναιείναι κάτικάτι τοτο εσωτερικόεσωτερικό πουπου δηλώνειδηλώνει τιςτις προθέσειςπροθέσεις καικαι τηντηνπνευματικήπνευματική κατάστασηκατάσταση τουτου δημιουργούδημιουργού τηςτης..

3.1. 3.1. ΕπίπεδαΕπίπεδα


επεξεργασίαςεπεξεργασίας

τωντων

ΙστορικώνΙστορικών


ΤοΤο πρώτοπρώτο βήμαβήμα ηη πραγματιστικήπραγματιστική ερμηνείαερμηνεία ((pragmatic interpretationpragmatic interpretation), ), κατάκατά τηντηνοποίαοποία εξετάζειεξετάζει τηντην αιτιακήαιτιακή φύσηφύση τηςτης πραγματικήςπραγματικής πορείαςπορείας τωντων γεγονότωνγεγονότων, , τατα οποίαοποίαανασυγκροτείανασυγκροτεί μεμε βάσηβάση τηντην αιτιακήαιτιακή σχέσησχέση πουπου ανακαλύπτειανακαλύπτει. . ΑκολουθείΑκολουθεί ηη ερμηνείαερμηνείατωντων συνθηκώνσυνθηκών ((interpretation of the conditionsinterpretation of the conditions). ). ΟιΟι τοπικέςτοπικές, , οιοι οικονομικέςοικονομικές, , οιοιθρησκευτικέςθρησκευτικές καικαι οιοι τεχνικέςτεχνικές συνθήκεςσυνθήκες καικαι οιοι επιδράσειςεπιδράσεις τουςτους στοστο ιστορικόιστορικό υλικόυλικόπρέπειπρέπει νανα αναγνωρισθούναναγνωρισθούν καικαι νανα αναδομηθούναναδομηθούν ωςως προςπρος τηντην επίδρασήεπίδρασή τουςτους. . ΗΗψυχολογικήψυχολογική ερμηνείαερμηνεία ((the psychological interpretationthe psychological interpretation), ), επιπλέονεπιπλέον, , αναφέρεταιαναφέρεται στιςστιςπράξειςπράξεις τηςτης θέλησηςθέλησης καικαι τουτου πάθουςπάθους πουπου προκάλεσανπροκάλεσαν ιστορικάιστορικά γεγονόταγεγονότα, , δηλαδήδηλαδή στηνστην κατανόησηκατανόηση τωντων αρχηγικώναρχηγικών μορφώνμορφών, , τωντων αντιλήψεώναντιλήψεών τουςτους καικαι τωντωναπόψεώναπόψεών τουςτους, , στηστη συμπεριφοράσυμπεριφορά τουςτους, , στιςστις κλίσειςκλίσεις τουςτους καικαι τουςτους σκοπούςσκοπούς τουςτους, , κκ..αα. . ΠάνωΠάνω απαπ όλαόλα, , όμωςόμως, , σημαντικόςσημαντικός είναιείναι οο ρόλοςρόλος τωντων ιδεώνιδεών καικαι τηςτης ερμηνείαςερμηνείας τουςτους ((the the interpretation of ideasinterpretation of ideas) ) οιοι οποίεςοποίες ωςως κοινέςκοινές καικαι ηθικέςηθικές δυνάμειςδυνάμεις τροφοδοτούντροφοδοτούν τηντηνέκφρασηέκφραση, , τηντην ενότηταενότητα καικαι τητη δυναμικότηταδυναμικότητα τουτου ανθρώπουανθρώπου. .



επεξεργασίαςεπεξεργασίας

τωντων


τηςτης



3.2.1 3.2.1 ΑνασύνθεσηΑνασύνθεσηΤηςΤης συνολικήςσυνολικής εικόναςεικόνας ζωήςζωής, , όπωςόπως τηντην έζησεέζησε οο συγγραφέαςσυγγραφέας. . ΞεκινάΞεκινά απόαπό ταταερωτήματαερωτήματα πούπού θέτουμεθέτουμε μεμε τητη δικήδική μαςμας πείραπείρα, , δενδεν πρέπειπρέπει νανα συγχέεταισυγχέεται μεμε ταταστοιχείαστοιχεία τηςτης δικήςδικής μαςμας ζωήςζωής άλλαάλλα κάθεκάθε απάντησηαπάντηση σταστα ερωτήματαερωτήματα αυτάαυτά πρέπειπρέπεινν’’ αναζητιέταιαναζητιέται μέσαμέσα στοστο έργοέργο καικαι στιςστις συνθήκεςσυνθήκες ζωήςζωής τούτού ίδιουίδιου τούτούσυγγραφέασυγγραφέα. .

ΗΗ εικόναεικόνα αυτήαυτή καικαι ηη τεχνικήτεχνική τουτου συγγραφέασυγγραφέα θαθα πρέπειπρέπει νανα συσχετιστούνσυσχετιστούν μεμετατα στοιχείαστοιχεία πουπου βρίσκονταιβρίσκονται σεσε σύγχρονουςσύγχρονους ήή προγενέστερουςπρογενέστερους συγγραφείςσυγγραφείςγιαγια νανα συντεθείσυντεθεί ήή συνολικήσυνολική εικόναεικόνα τουτου πολιτισμούπολιτισμού τηςτης εποχήςεποχής εκείνηςεκείνης καικαι ναναγίνουνγίνουν κατανοητέςκατανοητές οιοι συνθήκεςσυνθήκες δημιουργίαςδημιουργίας τουτου έργουέργου. . ΤΤοποθέτησηοποθέτηση δηλαδήδηλαδή τουτουέργουέργου μέσαμέσα στοστο γενικότερογενικότερο πολιτιστικόπολιτιστικό κλίμακλίμα τηςτης εποχήςεποχής τουτου καικαι ηηδιασύνδεσήδιασύνδεσή τουτου μεμε τιςτις γενικότερεςγενικότερες ροπέςροπές καικαι τάσειςτάσεις τούτού ιστορικούιστορικού γίγνεσθαιγίγνεσθαι ..

ΗΗ ερμηνευτικήερμηνευτική αυτήαυτή επεξεργασίαεπεξεργασία απαιτείαπαιτεί βαθιάβαθιά αρχαιογνωσίααρχαιογνωσία, , αναστροφήαναστροφή καικαιεξοικείωσηεξοικείωση μεμε τατα κυριότερακυριότερα κείμενακείμενα τήςτής εποχήςεποχής εκείνηςεκείνης καικαι καλήκαλή ενημέρωσηενημέρωσησταστα πορίσματαπορίσματα τηςτης νεώτερηςνεώτερης έρευναςέρευνας. (. (ΜαρκιανόςΜαρκιανός, 1978), 1978)

3.2.2. 3.2.2. ∆ιερεύνηση∆ιερεύνηση

τωντων

στοιχείωνστοιχείων

τουτου

πολιτισμούπολιτισμού

τηςτης αρχαιότηταςαρχαιότητας

ωςως

τηντην

εποχήεποχή

μαςμας

ΠαρακολούθησηΠαρακολούθηση τηςτης εξελικτικήςεξελικτικής πορείαςπορείας τωντων στοιχείωνστοιχείων αυτώναυτών απόαπό τητη γένεσήγένεσήτουςτους ωςως σήμερασήμερα καικαι στηνστην ερμηνείαερμηνεία τωντων μετασχηματισμώνμετασχηματισμών πουπου υφίστανταιυφίστανται στοστοχρόνοχρόνο καθώςκαθώς οιοι κοινωνικέςκοινωνικές συνθήκεςσυνθήκες μεταβάλλονταιμεταβάλλονται..

ΠροϋποθέτουνΠροϋποθέτουν βαθιάβαθιά γνώσηγνώση όλωνόλων τωντων πολιτιστικώνπολιτιστικών περιόδωνπεριόδων σεσε τέτοιοτέτοιο βαθμόβαθμό, , ώστεώστε νανα μημη χάνειχάνει κανείςκανείς τατα ίχνηίχνη τουςτους ακόμηακόμη καικαι ότανόταν εμφανίζονταιεμφανίζονταιμεταμορφωμέναμεταμορφωμένα..

ΑλλάΑλλά καικαι ότανόταν ακόμηακόμη ήή διαχρονικήδιαχρονική παρακολούθησηπαρακολούθηση τωντων ιδεολογικώνιδεολογικών στοιχείωνστοιχείωνδενδεν είναιείναι ευχερήςευχερής, , ήή σύγκρισήσύγκρισή τουςτους μεμε τιςτις σύγχρονεςσύγχρονες αντιλήψειςαντιλήψεις θαθα μαςμας δείξειδείξει τοτοβαθμόβαθμό επίδρασηςεπίδρασης τηςτης αρχαιότηταςαρχαιότητας στηστη νεώτερηνεώτερη σκέψησκέψη ακόμηακόμη καικαι τηντην απόστασηαπόστασηπουπου μάςμάς χωρίζειχωρίζει απαπ’’ αυτήαυτή..

3.2.3. 3.2.3. ∆ημιουργική∆ημιουργική

αναβίωσηαναβίωσηΟΟ καθηγητήςκαθηγητής έχονταςέχοντας ωςως βάσηβάση τητη θεωρίαθεωρία τουτου πηγάζειπηγάζει απόαπό τηντην εμπειρίαεμπειρία

τουτου επιλέγειεπιλέγει τιςτις πληροφορίεςπληροφορίες πουπου χρειάζεταιχρειάζεται, , τιςτις συνδέεισυνδέει καικαι ανασυνθέτειανασυνθέτει μμ’’αυτέςαυτές τηντην εικόναεικόνα ζωήςζωής τηςτης περασμένηςπερασμένης εποχήςεποχής, , ενώενώ παράλληλαπαράλληλα ερμηνεύειερμηνεύεικαικαι αξιολογείαξιολογεί τηντην ανθρώπινηανθρώπινη δράσηδράση τουτου παρελθόντοςπαρελθόντος μεμε τατα δικάδικά τουτουκριτήριακριτήρια, , προσφέρονταςπροσφέροντας έτσιέτσι στουςστους μαθητέςμαθητές τουτου γιαγια βίωσηβίωση όχιόχι μόνομόνο τηντηνεικόναεικόνα τουτου παρελθόντοςπαρελθόντος άλλαάλλα ταυτόχροναταυτόχρονα καικαι τηντην εικόναεικόνα πουπου οο ίδιοςίδιος έχειέχεισχηματίσεισχηματίσει γιαγια τοντον κόσμοκόσμο γύρωγύρω τουτου. .

ΤοΤο στάδιοστάδιο τηςτης δημιουργικήςδημιουργικής αναβίωσηςαναβίωσης δενδεν πρέπειπρέπει νανα συγχέεταισυγχέεται μεμε τοτοστάδιοστάδιο τήςτής ανασύνθεσηςανασύνθεσης, , κατάκατά τοτο όποιοόποιο προσπαθούμεπροσπαθούμε νανα συνθέσουμεσυνθέσουμε τηντηνεικόναεικόνα ζωήςζωής, , όπωςόπως τηντην αντιλαμβάνεταιαντιλαμβάνεται καικαι τηντην εκφράζειεκφράζει όό συγγραφέαςσυγγραφέας, , μεμε ταταστοιχείαστοιχεία πουπου μαςμας παρέχουνπαρέχουν τοτο έργοέργο τουτου καικαι ηη εποχήεποχή τουτου. . ΣτοΣτο στάδιοστάδιο αυτόαυτόεπιχειρείταιεπιχειρείται ηη κριτικήκριτική τηςτης εικόναςεικόνας ζωήςζωής τηςτης εποχήςεποχής εκείνηςεκείνης μεμε βάσηβάση τοντοντρόποτρόπο πουπου αντιλαμβάνεταιαντιλαμβάνεται καικαι ερμηνεύειερμηνεύει τοντον κόσμοκόσμο γύρωγύρω τουτου οο σύγχρονοςσύγχρονοςάνθρωποςάνθρωπος σύμφωνασύμφωνα μεμε τατα δεδομέναδεδομένα πουπου έχειέχει σωρεύσεισωρεύσει ήή πρόσθετηπρόσθετηιστορικήιστορική πείραπείρα..

ΣυνοψίζονταςΣυνοψίζοντας, , εκείναεκείνα πουπου πρέπειπρέπει νανα επιδιώξουμεεπιδιώξουμε νανα μεταδώσουμεμεταδώσουμε στουςστουςμαθητέςμαθητές μαςμας ωςως διδακτικάδιδακτικά αγαθάαγαθά στοστο στάδιοστάδιο αυτόαυτό είναιείναι ηη μέθοδοςμέθοδοςοργάνωσηςοργάνωσης τωντων εμπειριώνεμπειριών γιαγια τηντην ανεύρεσηανεύρεση τηςτης αλήθειαςαλήθειας καικαι τοτοαξιολογικόαξιολογικό κριτήριοκριτήριο τηςτης ανθρώπινηςανθρώπινης δράσηςδράσης. (. (ΜαρκιανόςΜαρκιανός, 1978), 1978)

3.3. 3.3. ΠροϋποθέσειςΠροϋποθέσεις

γιαγια

τηντην



τωντων

κειμένωνκειμένων τηςτης

ΑρχαίαςΑρχαίας



ΗΗ γνώσηγνώση τουτου αντικειμένουαντικειμένου διδασκαλίαςδιδασκαλίας, , ηη κατάλληληκατάλληλη μέθοδοςμέθοδος προσφοράπροσφορά τηςτηςδιδακτέαςδιδακτέας ύληςύλης καικαι ηη συγκεκριμενοποίησησυγκεκριμενοποίηση τουτου επιδιωκόμενουεπιδιωκόμενου στόχουστόχου. .

ΗΗ διάγνωσηδιάγνωση τωντων δυνατοτήτωνδυνατοτήτων τωντων μαθητώνμαθητών νανα κατανοήσουνκατανοήσουν τοτο προσφερόμενοπροσφερόμενουλικόυλικό, , νν’’ ανασυνθέσουνανασυνθέσουν καικαι νανα βιώσουνβιώσουν δημιουργικάδημιουργικά τηντην εικόναεικόνα ζωήςζωής τοτοπαρελθόντοςπαρελθόντος. . ΓιατίΓιατί ανάλογαανάλογα μεμε τιςτις δυνατότητεςδυνατότητες αυτέςαυτές θαθα καθορίζονταικαθορίζονται τατα στάδιαστάδιαεπεξεργασίαςεπεξεργασίας τουτου μορφωτικούμορφωτικού υλικούυλικού καικαι παραλείπονταιπαραλείπονται όσαόσα απαπ’’ αυτάαυτά δενδενανταποκρίνονταιανταποκρίνονται στιςστις δυνατότητεςδυνατότητες τηςτης ηλικίαςηλικίας τωντων μαθητώνμαθητών ήή μεταθέτεταιμεταθέτεται ηηδιδασκαλίαδιδασκαλία σεσε μεγαλύτερεςμεγαλύτερες τάξειςτάξεις ήή ακόμηακόμη προσφέρεταιπροσφέρεται τοτο υλικόυλικόπροσαρμοσμένοπροσαρμοσμένο στηνστην αντιληπτικότητααντιληπτικότητα τωντων μαθητώνμαθητών..

ΟΟ ρόλοςρόλος πουπου θαθα διαδραματίσειδιαδραματίσει οο καθηγητήςκαθηγητής στηνστην ερμηνευτικήερμηνευτική επεξεργασίαεπεξεργασίατωντων κειμένωνκειμένων. . ΚαιΚαι οιοι δύοδύο, , καθηγητήςκαθηγητής καικαι μαθητήςμαθητής, , επιχειρούνεπιχειρούν νν’’ ανασυνθέσουνανασυνθέσουντηντην εικόναεικόνα ζωήςζωής μεμε τατα δεδομέναδεδομένα πουπου βρίσκονταιβρίσκονται σταστα κείμενακείμενα καικαι τητη δικήδική τουςτουςαντιληπτικήαντιληπτική ικανότηταικανότητα. . ΟΟ καθηγητήςκαθηγητής κατέχεικατέχει περισσότερεςπερισσότερες γνώσειςγνώσεις καικαι διαθέτειδιαθέτειισχυρότερεςισχυρότερες πνευματικέςπνευματικές ικανότητεςικανότητες πουπου θαθα χρησιμεύσουνχρησιμεύσουν γιαγια νανα τουςτους βοηθήσειβοηθήσεινανα συμπληρώσουνσυμπληρώσουν τιςτις γνώσειςγνώσεις τουςτους καικαι νανα συνθέσουνσυνθέσουν μμ’’ αυτέςαυτές πληρέστεραπληρέστερατηντην εικόναεικόνα ζωήςζωής τηςτης αρχαιότηταςαρχαιότητας. . ΕδώΕδώ τοτο κέντροκέντρο βάρουςβάρους μετατοπίζεταιμετατοπίζεται απόαπό τηντηναυθεντίααυθεντία τουτου δασκάλουδασκάλου στηνστην ανεξαρτησίαανεξαρτησία τωντων μαθητώνμαθητών στηνστην ισοτιμίαισοτιμία τωντων δύοδύοβασικώνβασικών φορέωνφορέων, , τουτου δασκάλουδασκάλου καικαι τουτου μαθητήμαθητή, , πουπου απόαπό κοινούκοινού αναζητούναναζητούν τητηλύσηλύση τωντων προβλημάτωνπροβλημάτων ανταλλάσσονταςανταλλάσσοντας τιςτις γνώσειςγνώσεις καικαι τηντην πείραπείρα τουςτους..

ΟιΟι στόχοιστόχοι τούτού μαθήματοςμαθήματος άλλαάλλα καικαι ηη μέθοδοςμέθοδος διδασκαλίαςδιδασκαλίας αποβλέπουναποβλέπουν στοστο νανακάμουνκάμουν τουςτους μαθητέςμαθητές ικανούςικανούς νανα πλάθουνπλάθουν τιςτις μορφέςμορφές ζωήςζωής πούπού θαθαανταποκρίνονταιανταποκρίνονται στιςστις δικέςδικές τουςτους ανάγκεςανάγκες προσεγγίζονταςπροσεγγίζοντας όλοόλο καικαι περισσότεροπερισσότεροτοντον οριάκοοριάκο στόχοστόχο τούτού ανθρώπουανθρώπου, , τηντην ελευθερίαελευθερία. .

««ΒρισκόμαστεΒρισκόμαστε στηνστην προσπάθειαπροσπάθεια δημιουργίαςδημιουργίας ενόςενός ανθρώπουανθρώπου πουπου θαθα διαθέτειδιαθέτειδυναμισμόδυναμισμό καικαι μηχανισμούςμηχανισμούς γιαγια αλλαγήαλλαγή τωντων κοινωνικώνκοινωνικών διαρθρώσεωνδιαρθρώσεων προςπρος τηντηνπρόοδοπρόοδο καικαι γενικότερηγενικότερη αλλαγήαλλαγή τήςτής ζωήςζωής όλωνόλων τωντων ανθρώπωνανθρώπων»». . ΧρΧρ. . ΦράγκουΦράγκουΓιαΓια τητη δημιουργίαδημιουργία τουτου νέουνέου αυτούαυτού ανθρώπουανθρώπου δενδεν είναιείναι αρκετήαρκετή ηη συνεργασίασυνεργασία τουτουδασκάλουδασκάλου καικαι τουτου μαθητήμαθητή άλλαάλλα καικαι όλωνόλων τωντων άλλωνάλλων φορέωνφορέων τηςτης αγωγήςαγωγήςπούπού συμβάλλουνσυμβάλλουν στηνστην επιδίωξηεπιδίωξη αυτήαυτή. . ΟιΟι φορείςφορείς τήςτής αγωγήςαγωγής πρέπειπρέπει νανα είναιείναιέτοιμοιέτοιμοι νανα αναπροσαρμόσουναναπροσαρμόσουν τατα τυποποιημένατυποποιημένα μοντέλαμοντέλα τηςτης δικήςδικής τουςτους ζωήςζωής στιςστιςνέεςνέες συνθήκεςσυνθήκες πούπού θαθα δημιουργούνταιδημιουργούνται. . ΗΗ δυνατότηταδυνατότητα αυτήαυτή αποτελείαποτελεί βασικήβασικήπροϋπόθεσηπροϋπόθεση γιαγια τητη μετατροπήμετατροπή τούτού έκπαιδευτικουέκπαιδευτικου συστήματοςσυστήματος απόαπόμηχανισμόμηχανισμό αναπαραγωγήςαναπαραγωγής σεσε μηχανισμόμηχανισμό αναδημιουργίαςαναδημιουργίας..

3.4. 3.4. ΜεθοδολογικήΜεθοδολογική


––


πορείαπορεία

κειμένωνκειμένωντηςτης

ΑρχαίαςΑρχαίας



ΣτοΣτο πρώτοπρώτο στάδιοστάδιο τωντων ερμηνευτικήςερμηνευτικής επεξεργασίαςεπεξεργασίας τωντων κειμένωνκειμένων καθηγητήςκαθηγητής καικαιμαθητέςμαθητές επιχειρούνεπιχειρούν νν’’ ανασυνθέσουνανασυνθέσουν τηντην εικόναεικόνα ζωήςζωής, , όπωςόπως τηντην είδεείδε, , τηντην έζησεέζησεκαικαι τηντην εξέφρασεεξέφρασε οο συγγραφέαςσυγγραφέας μέσαμέσα σεσε μιαμια διδακτικήδιδακτική ενότηταενότητα πουπου έχειέχει νανασυγκεκριμένοσυγκεκριμένο θεματικόθεματικό πυρήναπυρήνα μορφήςμορφής ήή περιεχομένουπεριεχομένου. . ΟΟ συγκεκριμένοςσυγκεκριμένος αυτόςαυτόςθεματικόςθεματικός πυρήναςπυρήνας θθ’’ αποτελέσειαποτελέσει τοτο επίκεντροεπίκεντρο τηςτης ερμηνευτικήςερμηνευτικής επεξεργασίαςεπεξεργασίαςκαικαι τοτο βασικόβασικό κριτήριοκριτήριο προσδιορισμούπροσδιορισμού τηςτης διδακτικήςδιδακτικής ενότηταςενότητας γιαγια μιαμια ήήπερισσότερεςπερισσότερες ώρεςώρες διδασκαλίαςδιδασκαλίας. .

ΥπάρχουνΥπάρχουν δύοδύο τύποιτύποι διδακτικώνδιδακτικών ενοτήτωνενοτήτων: : οο έναςένας τύποςτύπος διδακτικήςδιδακτικής ενότηταςενότητας, , πουπου είναιείναι σύντομοςσύντομος σεσε έκτασηέκταση, , περιέχειπεριέχει ένανέναν ήή καικαι περισσότερούςπερισσότερούς θεματικούςθεματικούςπυρήνεςπυρήνες, , οιοι οποίοιοποίοι αναπτύσσονταιαναπτύσσονται μεμε τόσητόση πληρότηταπληρότητα, , ώστεώστε νανα μηνμην έχουνέχουνανάγκηανάγκη τηντην επικουρίαεπικουρία στοιχείωνστοιχείων πουπου ακόμηακόμη δενδεν έχουνέχουν διδαχτείδιδαχτεί γιαγια τηντηνερμηνευτικήερμηνευτική επεξεργασίαεπεξεργασία τουςτους. . ΟΟ άλλοςάλλος τύποςτύπος έχειέχει νανα θεματικόθεματικό πυρήναπυρήναμορφήςμορφής ήή περιεχομένουπεριεχομένου οο οποίοςοποίος δενδεν εντοπίζεταιεντοπίζεται σσ’’ εναενα συγκεκριμένοσυγκεκριμένοκεφάλαιοκεφάλαιο ήή ορισμένεςορισμένες παραγράφουςπαραγράφους άλλαάλλα γιαγια τηντην επεξεργασίαεπεξεργασία τουτουαπαιτούνταιαπαιτούνται στοιχείαστοιχεία πούπού βρίσκονταιβρίσκονται σσ’’ έναένα μεγάλομεγάλο μέροςμέρος τουτου έργουέργου ήή σσ’’ολόκληροολόκληρο τοτο έργοέργο..

ΣχέδιοΣχέδιο γιαγια τηντην επεξεργασίαεπεξεργασία διδακτικήςδιδακτικής ενότηταςενότητας τουτου ΤύπουΤύπου ΑΑ’’αα. . ΑνάγνωσηΑνάγνωση

τηςτης

διδακτικήςδιδακτικής

ενότηταςενότητας

απόαπό

τοντον

καθηγητήκαθηγητή

ήή

τουςτους

μαθητέςμαθητές..

ββ. . ΑπόδοσηΑπόδοση

τουτου

νοήματοςνοήματος

τηςτης



απόαπό

τουςτους

μαθητέςμαθητές

καικαι

ανεύρεσηανεύρεση τωντων

μικρότερωνμικρότερων

οργανικώνοργανικών

ενοτήτωνενοτήτων..

γγ. . ΓλωσσικήΓλωσσική, , πραγματολογικήπραγματολογική, , ιδεολογικήιδεολογική

καικαι

μορφολογικήμορφολογική


καθεμιάςκαθεμιάς οργανικήςοργανικής


καικαι

περιληπτικήπεριληπτική

διατύπωσηδιατύπωση

τουτου

περιεχομένουπεριεχομένου

τηςτης..

δδ. . ΠεριληπτικήΠεριληπτική

απόδοσηαπόδοση

τουτου


τηςτης


ενότηταςενότητας..εε. . ΑνεύρεσηΑνεύρεση

καικαι


τουτου

θεματικούθεματικού

πυρήναπυρήνα

τηςτης


ενότηταςενότητας..

στστ. . ΑνάγνωσηΑνάγνωση

αποσπάσματοςαποσπάσματος

ήή

ολόκληρηςολόκληρης

τηςτης

ενότηταςενότητας..

ΣχέδιοΣχέδιο γιαγια τηντην επεξεργασίαεπεξεργασία διδακτικήςδιδακτικής ενότηταςενότητας τούτού τύπουτύπου ΒΒ’’αα. . ΚαθορισμόςΚαθορισμός

τουτου


πυρήναπυρήνα..

ββ. . ΑνεύρεσηΑνεύρεση

τουτου

υλικούυλικού..γγ. . ΧρησιμοποίησηΧρησιμοποίηση

τουτου

υλικούυλικού

γιαγια

τηντην



τουτου


πυρήναπυρήνα..

ΤοΤο σχέδιοσχέδιο διδακτικήςδιδακτικής πορείαςπορείας γιαγια τηντην επεξεργασίαεπεξεργασία τωντων ενοτήτωνενοτήτων τουτου ΑΑ’’ τύπουτύπουεπιδιώκειεπιδιώκει δύοδύο βασικούςβασικούς στόχουςστόχους: : αα) ) τηντην κατανόησηκατανόηση τούτού περιεχομένουπεριεχομένου τηςτηςδιδακτικήςδιδακτικής ενότηταςενότητας μεμε τηντην εξομάλυνσηεξομάλυνση τωντων γλωσσικώνγλωσσικών πραγματολογικώνπραγματολογικών, , ιδεολογικώνιδεολογικών καικαι μορφολογικώνμορφολογικών στοιχείωνστοιχείων καικαι ββ) ) τηντην ανεύρεσηανεύρεση καικαιερμηνευτικήερμηνευτική επεξεργασίαεπεξεργασία τουτου θεματικούθεματικού πυρήναπυρήνα τηςτης διδακτικήςδιδακτικής ενότηταςενότητας. . ΗΗπραγμάτωσηπραγμάτωση τουτου πρώτουπρώτου στόχουστόχου δημιουργείδημιουργεί τηντην απαραίτητηαπαραίτητη υποδομήυποδομή γιαγια τηντηνεπιδίωξηεπιδίωξη τουτου δεύτερουδεύτερου καικαι σπουδαιότερουσπουδαιότερου στόχουστόχου τηςτης όληςόλης ερμηνευτικήςερμηνευτικής εργασίαςεργασίας..

ΟΟ καθηγητήςκαθηγητής διαβάζειδιαβάζει ήή ζητάζητά απόαπό μερικούςμερικούς μαθητέςμαθητές νανα διαβάσουνδιαβάσουν απόαπό έναένακάπωςκάπως ολοκληρωμένοολοκληρωμένο απόσπασμααπόσπασμα. . ΣτηΣτη διάρκειαδιάρκεια τηςτης ανάγνωσηςανάγνωσης οιοι μαθητέςμαθητέςπαρακολουθούνπαρακολουθούν τοτο κείμενοκείμενο απόαπό τοτο βιβλίοβιβλίο τουςτους καικαι σημειώνουνσημειώνουν τιςτις λέξειςλέξεις ήή τατανοήματανοήματα πουπου δενδεν καταλαβαίνουνκαταλαβαίνουν. . ΖητείταιΖητείται απόαπό έναένα μαθητήμαθητή ηη απόδοσηαπόδοση τουτουνοήματοςνοήματος καικαι γίνονταιγίνονται πάνωπάνω σσ’’ αυτόαυτό οο αναγκαίεςαναγκαίες συμπληρώσειςσυμπληρώσεις καικαιδιασαφηνίσειςδιασαφηνίσεις απόαπό τουςτους άλλουςάλλους μαθητέςμαθητές ήή τοντον καθηγητήκαθηγητή. . ΜεΜε βάσηβάση τηντην απόδοσηαπόδοσητουτου νοήματοςνοήματος χωρίζεταιχωρίζεται ηη διδακτικήδιδακτική ενότηταενότητα σεσε μικρότερεςμικρότερες οργανικέςοργανικές ενότητεςενότητεςκαικαι προσδιορίζεταιπροσδιορίζεται ηη κτήσηκτήση τουςτους στοστο κείμενοκείμενο. . ΑκολουθείΑκολουθεί ηη γλωσσικήγλωσσική, , πραγματολογικήπραγματολογική, , ιδεολογικήιδεολογική καικαι μορφολογικήμορφολογική επεξεργασίαεπεξεργασία τωντων στοιχείωνστοιχείων τηςτηςκαθεμιάςκαθεμιάς μικρήςμικρής οργανικήςοργανικής ενότηταςενότητας καικαι προσδιορίζεταιπροσδιορίζεται καικαι διατυπώνεταιδιατυπώνεταιπεριληπτικάπεριληπτικά όό βασικόςβασικός στόχοςστόχος τηςτης. .

ΣτοΣτο στάδιοστάδιο αυτόαυτό τωντων οργανικώνοργανικών ενοτήτωνενοτήτων ξεκινούμεξεκινούμε απόαπό τιςτις απορίεςαπορίες πουπουδιατυπώνουνδιατυπώνουν οο μαθητέςμαθητές ήή τιςτις απαντήσειςαπαντήσεις πουπου μαςμας δίνουνδίνουν σεσε ερωτήσειςερωτήσεις πουπουαποσκοπούναποσκοπούν στηστη διακρίβωσηδιακρίβωση τουτου βαθμούβαθμού κατανόησηςκατανόησης τοτο περιεχομένουπεριεχομένου, , γιαγια ναναδιευκρινίσουμεδιευκρινίσουμε τιςτις νέεςνέες πληροφορίεςπληροφορίες, , νν’’ ανασκευάσουμεανασκευάσουμε τιςτις εσφαλμένεςεσφαλμένες, , νανα τιςτιςπροσαρμόσουμεπροσαρμόσουμε όλεςόλες μαζίμαζί προςπρος τοτο στόχοστόχο τοτο θεματικούθεματικού πυρήναπυρήνα στονστον όποιοόποιοανήκουνανήκουν, , καικαι νανα ελέγξουμεελέγξουμε τηντην αποτελεσματικότητααποτελεσματικότητα τουτου τρόπουτρόπου μεμε τοντον όποιοόποιο τιςτιςχρησιμοποιήσαμεχρησιμοποιήσαμε στηστη γενίκευσήγενίκευσή τουςτους. .

ΎστεραΎστερα απόαπό αυτήαυτή τηντην επεξεργασίαεπεξεργασία ζητείταιζητείται απόαπό τουςτους μαθητέςμαθητές νανα διατυπώσουνδιατυπώσουνπεριληπτικάπεριληπτικά τοτο βασικόβασικό στόχοστόχο τηςτης μικρήςμικρής οργανικήςοργανικής ενότηταςενότητας. . ΜεΜε τοντον ίδιοίδιο τρόποτρόποθαθα προχωρήσουμεπροχωρήσουμε στηνστην επεξεργασίαεπεξεργασία τωντων επόμενωνεπόμενων οργανικώνοργανικών ενοτήτωνενοτήτων..

ΣτηΣτη συνέχειασυνέχεια έναςένας μαθητήςμαθητής αποδίδειαποδίδει περιληπτικάπεριληπτικά τοτο νόημανόημα ολόκληρηςολόκληρηςτηςτης διδακτικήςδιδακτικής ενότηταςενότητας καικαι μεμε βάσηβάση αυτόαυτό προσδιορίζεταιπροσδιορίζεται οο θεματικόςθεματικόςπυρήναςπυρήνας, , οο οποίοςοποίος έχειέχει αρχίσειαρχίσει νανα διαφαίνεταιδιαφαίνεται ύστεραύστερα απόαπό τηντηνεπεξεργασίαεπεξεργασία τωντων μικρότερωνμικρότερων οργανικώνοργανικών ενοτήτωνενοτήτων. .

ΜετάΜετά τηντην ανεύρεσηανεύρεση τούτού θεματικούθεματικού πυρήναπυρήνα ακολουθείακολουθεί ηη επεξεργασίαεπεξεργασία τουτουμεμε τατα στοιχείαστοιχεία πουπου υπάρχουνυπάρχουν σσ’’ αυτήαυτή τητη διδακτικήδιδακτική ενότηταενότητα ήή σεσεπροηγούμενεςπροηγούμενες μεμε σκοπόσκοπό τηντην ανασύνθεσηανασύνθεση τηςτης εικόναςεικόνας ζωήςζωής, , όπωςόπως τηντηνείδεείδε καικαι τηντην έζησεέζησε οο συγγραφέαςσυγγραφέας. . ΤοΤο στάδιοστάδιο αυτόαυτό τηςτης ανασύνθεσηςανασύνθεσης θθ’’ακολουθούσουνακολουθούσουν τατα άλλαάλλα στάδιαστάδια τήςτής ερμηνευτικήςερμηνευτικής επεξεργασίαςεπεξεργασίας τωντωνκειμένωνκειμένων..

ΤοΤο σχέδιοσχέδιο διδακτικήςδιδακτικής πορείαςπορείας γιαγια τιςτις ενότητεςενότητες τούτού ΒΒ’’ τύπουτύπου περιορίζεταιπεριορίζεταιστηνστην ανεύρεσηανεύρεση καικαι επεξεργασίαεπεξεργασία ενόςενός θεματικούθεματικού πυρήναπυρήνα μορφήςμορφής ήήπεριεχομένουπεριεχομένου ύστεραύστερα απόαπό τηντην ολοκλήρωσηολοκλήρωση μιαςμιας ευρύτερηςευρύτερης ενότηταςενότητας ήή καικαιολόκληρουολόκληρου τουτου έργουέργου. . ΓιαΓια τηντην επεξεργασίαεπεξεργασία τουτου θεματικούθεματικού αυτούαυτού πυρήναπυρήναθαθα συγκεντρωθούνσυγκεντρωθούν τατα σχετικάσχετικά στοιχείαστοιχεία πουπου έχουνέχουν επισημανθείεπισημανθεί καικαιαναλυθείαναλυθεί στηστη διάρκειαδιάρκεια τηςτης επεξεργασίαςεπεξεργασίας τωντων διδακτικώνδιδακτικών ενοτήτωνενοτήτων τουτουπροηγούμενουπροηγούμενου τύπουτύπου. .

3.5. 3.5. ΑσκήσειςΑσκήσεις, , εργασίεςεργασίες, , εξετάσειςεξετάσεις

καικαι

τετράδιατετράδια


τηςτης ΑρχαίαςΑρχαίας



ΤηνΤην αξιολόγησηαξιολόγηση τήςτής αποτελεσματικότηταςαποτελεσματικότητας τηςτης διδασκαλίαςδιδασκαλίας μαςμας καικαι τητηδιεύρυνσηδιεύρυνση τηςτης γνώσηςγνώσης ανάλογαανάλογα μεμε τιςτις ιδιαίτερεςιδιαίτερες ικανότητεςικανότητες τουτου κάθεκάθε μαθητήμαθητήεπιδιώκουμεεπιδιώκουμε συνήθωςσυνήθως μεμε ασκήσειςασκήσεις, , εργασίεςεργασίες ήή εξετάσειςεξετάσεις, , πούπού ζητούμεζητούμε απόαπό τουςτουςμαθητέςμαθητές νανα κάνουνκάνουν στοστο σπίτισπίτι ήή στηνστην τάξητάξη. . ΌλοιΌλοι αυτοίαυτοί οιοι τρόποιτρόποι, , μεμε τουςτους ποίουςποίουςεπιχειρούμεεπιχειρούμε νανα κάμουμεκάμουμε τητη μάθησημάθηση δημιουργικότερηδημιουργικότερη ελέγχονταςελέγχοντας, , αξιολογώνταςαξιολογώντας καικαιδιευρύνονταςδιευρύνοντας τηντην αποτελεσματικότητααποτελεσματικότητα τηςτης διδασκαλίαςδιδασκαλίας μαςμας, , αποτελούναποτελούν αναγκαίοαναγκαίοσυμπλήρωμασυμπλήρωμα κάθεκάθε παιδευτικήςπαιδευτικής προσπάθειαςπροσπάθειας..

ΑσκήσειςΑσκήσειςΠρέπειΠρέπει

νν’’

αναφέρονταιαναφέρονται

στοστο

θεματικόθεματικό

πυρήναπυρήνα, , πούπού

αποτελείαποτελεί

τοτο

επίκεντροεπίκεντρο

τήςτής

διδασκαλίαςδιδασκαλίας, , ήή

σταστα

άλλαάλλα

στοιχείαστοιχεία

μορφήςμορφής

ήή


τηςτης


αυτήςαυτής, , πουπου

έχουνέχουν

ευκαιριακάευκαιριακά

αναλυθείαναλυθεί

καικαι

συσχετιστείσυσχετιστεί

μεμε

τοτο


πυρήναπυρήνα. . ΟιΟι

ασκήσειςασκήσεις

αυτέςαυτές

μεμε

μορφήμορφή

ερωτήσεωνερωτήσεων

μπορούνμπορούν

νανα

χωριστούνχωριστούν

σεσε

δύοδύο

κατηγορίεςκατηγορίες

ανάλογαανάλογα μεμε

τοτο

στόχοστόχο

πουπου

επιδιώκουνεπιδιώκουν. . ΣτηνΣτην

πρώτηπρώτη

κατηγορίακατηγορία

υπάγονταιυπάγονται

οιοι

ερωτήσειςερωτήσεις

πουπου

αποβλέπουναποβλέπουν

στηνστην



τουτου



τηςτης

διδακτικήςδιδακτικής ενότηταςενότητας

καικαι

στηστη

δεύτερηδεύτερη

οιοι


πουπου

αποβλέπουναποβλέπουν

στοστο

μετασχηματισμόμετασχηματισμό

τωντων

άλλωνάλλων


γνώσηςγνώσης, , πούπού

δενδεν

ανήκουνανήκουν

στοστο



τηςτης ενότηταςενότητας, , καικαι

στηνστην

προσαρμογήπροσαρμογή

τουςτους

προςπρος

τοτο

στόχοστόχο

τούτού



στονστον

όποιοόποιο

ανήκουνανήκουν. . ΟιΟι

ασκήσειςασκήσεις



νανα

γίνουνγίνουν

προφορικάπροφορικά

ήή

γραπτάγραπτά

στοστο σχολείοσχολείο

ήή

στοστο

σπίτισπίτι. . ΟπωσδήποτεΟπωσδήποτε

ηη


τωντων

περισσότερωνπερισσότερων


πρέπειπρέπει

νανα

γίνεταιγίνεται

προφορικάπροφορικά

στηνστην

τάξητάξη

ύστεραύστερα

απόαπό

τηντην

ολοκλήρωσηολοκλήρωση

τηςτης

διδακτικήςδιδακτικής ενότηταςενότητας

καικαι

μόνομόνο

δύοδύο--τρειςτρεις


πουπου

σχετίζονταισχετίζονται

μεμε

τοτο



τηςτης



νν’’

ανατεθούνανατεθούν

γιαγια

γραπτήγραπτή

εργασίαεργασία

στοστο

σπίτισπίτι

μεμε

τηντην

προϋπόθεσηπροϋπόθεση πωςπως

ηη


τουςτους

δεδε

θαθα

απαιτήσειαπαιτήσει

περισσότεροπερισσότερο

χρόνοχρόνο

απόαπό

1515’’

καικαι

πωςπως

οο

καθηγητήςκαθηγητής, , εκτόςεκτός

απόαπό

εκείνεςεκείνες

πούπού

θαθα

ζητήσειζητήσει

νανα

διαβαστούνδιαβαστούν

στηνστην

τάξητάξη, , θαθα

‘‘χειχει

τοντον καιρόκαιρό

νανα

τιςτις

διορθώσειδιορθώσει. .

ΕργασίεςΕργασίεςΠρέπειΠρέπει

νανα

γίνουνγίνουν

στοστο

σπίτισπίτι

απόαπό

τούςτούς


γιαγια

καθεμιάκαθεμιά

απόαπό

τιςτις

ενότητεςενότητες

πουπου

διδάχτηκανδιδάχτηκαν. . ΕίναιΕίναι::1) 1) σύντομησύντομη

περίληψηπερίληψη

τήςτής


ενότηταςενότητας, 2) , 2) καταγραφήκαταγραφή τουτου



ήή

τωντων

πυρήνωνπυρήνων

τυςτυς


καικαι

3) 3) καταχώρισηκαταχώριση

τωντων

ιδεολογικώνιδεολογικών

καικαι

μορφολογικώνμορφολογικών


στηνστην

οικείαοικεία

σελίδασελίδα

τουτου

θεματικούθεματικού πυρήναπυρήνα

στονστον


ανήκουνανήκουν. . ΣτιςΣτις

εργασίεςεργασίες



ιδιαίτεραιδιαίτερα

νανα

προσεχτείπροσεχτεί

ηη

ακριβολογίαακριβολογία

καικαι

μεστότηταμεστότητα

τηςτης

έκφρασηςέκφρασης. .

ΕξετάσειςΕξετάσειςΟιΟι


τωντων

διαφόρωνδιαφόρων

τύπωντύπων

εξέτασηςεξέτασης

δεδε

θαθα

αποσκοπούναποσκοπούν

στονστον

προσδιορισμόπροσδιορισμό

μόνομόνο

τουτου

βαθμούβαθμού

γνώσηςγνώσης

τωντων

πληροφοριώνπληροφοριών

άλλαάλλα

καικαι

στηνστην εξακρίβωσηεξακρίβωση

τουτου

τρόπουτρόπου

χρησιμοποίησήςχρησιμοποίησής

τουςτους

γιαγια

τηντην

ανασύνθεσηανασύνθεση

τηςτης

εικόναςεικόνας

ζωήςζωής

τηςτης

εποχήςεποχής

εκείνηςεκείνης

καικαι

γιαγια

τητη

δημιουργικήδημιουργική

αναβίωσηαναβίωση

τηςτης..ΟΟ

συνηθέστεροςσυνηθέστερος

τύποςτύπος

εξέτασηςεξέτασης

είναιείναι

ήή

απάντησηαπάντηση

σεσε


παρόμοιεςπαρόμοιες

μεμε

τουςτους

τύπουςτύπους

τωντων

ασκήσεωνασκήσεων

πουπου

αναφέραμεαναφέραμε

προηγουμένωςπροηγουμένως. . ΩστόσοΩστόσο

ηη

χρησιμοποίησηχρησιμοποίηση ««σταθμισμένωνσταθμισμένων»»

τεσττεστ

ήή

τεσττεστ

πούπού

απαιτούναπαιτούν

««σύντομησύντομη

απάντησηαπάντηση»»

ήή

καικαι

απλήαπλή

υπογράμμισηυπογράμμιση

μιαςμιας

λέξηςλέξης

ήή

φράσηςφράσης

δενδεν


νανα

αποκλείονταιαποκλείονται, , αρκείαρκεί

ήή


ήή ήή

υπογράμμισηυπογράμμιση

νανα

απαιτούναπαιτούν

καικαι

τηντην

κινητοποίησηκινητοποίηση

τωντων

δημιουργικώνδημιουργικών

δυνάμεωνδυνάμεων

τουτου

μαθητήμαθητή

καικαι

όχιόχι

τητη

μηχανικήμηχανική

αναπαραγωγήαναπαραγωγή

γνώσηςγνώσης

ήή

τηντην

εύνοιαεύνοια τηςτης

τύχηςτύχης. . ΓιαΓια

τιςτις

εξετάσειςεξετάσεις

πουπου

δενδεν

αποσκοπούναποσκοπούν

τόσοτόσο

στηστη

μέτρησημέτρηση

τηςτης

ποσότηταςποσότητας

ήή

τηςτης

ορθότηταςορθότητας

τωντων

πληροφοριώνπληροφοριών

πουπου

οιοι



απομνημονεύσειαπομνημονεύσει, , όσοόσο στονστον

έλεγχοέλεγχο

τουτου

τρόπουτρόπου

χρησιμοποίησηςχρησιμοποίησης

τωντων


τουτου

κειμένουκειμένου

γιαγια

τηντην

ανασύνθεσηανασύνθεση

τηςτης

εικόναςεικόνας

ζωήςζωής

καικαι

τητη

δημιουργικήδημιουργική

αναβίωσήαναβίωσή

τηςτης

οο

μαθητήςμαθητής


νανα έχειέχει

τητη

δυνατότηταδυνατότητα

νν’’

αναζητήσειαναζητήσει

τιςτις

πληροφορίεςπληροφορίες

πουπου

χρειάζεταιχρειάζεται

στοστο

βιβλίοβιβλίο

τουτου. .

ΤετράδιαΤετράδιαΓιαΓια

τοντον

καθορισμόκαθορισμό

τουτου

αριθμούαριθμού

καικαι

τουτου

είδουςείδους

τωντων

τετραδίωντετραδίων


ανάγκηανάγκη

νανα

ληφθούνληφθούν

υπόψηυπόψη

τατα

παρακάτωπαρακάτω

είδηείδη

γραπτώνγραπτών

εργασιώνεργασιών

καικαι

ασκήσεωνασκήσεων::ΑΑ. . ΣύντομηΣύντομη


τηςτης



καικαι

καταγραφήκαταγραφή

τουτου



τηςτης


αυτήςαυτής..ΒΒ. . ΚαταχώρισηΚαταχώριση

τωντων

νέωννέων

ιδεολογικώνιδεολογικών

καικαι

μορφολογικώνμορφολογικών

στοιχείωνστοιχείων..

ΓΓ. . ΓραπτήΓραπτή


σεσε

22--3 3 ερωτήσειςερωτήσεις..ΓιαΓια

νανα

αποφύγουμεαποφύγουμε

τηντην

ανάμειξηανάμειξη

ετερόκλιτωνετερόκλιτων

πολιτιστικώνπολιτιστικών


((ππ..χχ. .

ΟδύσσειαςΟδύσσειας

--

‘‘ΗροδότουΗροδότου, , ΑλιάδαςΑλιάδας

--

ΞενοφώνταΞενοφώντα

κλπκλπ.), .), περιλήψεωνπεριλήψεων

καικαι

ασκήσεωνασκήσεων, , γιαγια

νανα

περιορίσουμεπεριορίσουμε

τοντον

αριθμόαριθμό

τωντων

τετραδίωντετραδίων, , γιαγια

νανα

διατηρήσουμεδιατηρήσουμε

τηντην

ενότηταενότητα

τουτου


καικαι

νανα

αντιληφτούμεαντιληφτούμε

τητη

συνολικήσυνολική

εικόναεικόνα

ζωήςζωής, , όπωςόπως

τηντην

είδεείδε

καικαι

τηντην έζησεέζησε

οο

συγγραφέαςσυγγραφέας, , οιοι



νανα


έναένα

τετράδιοτετράδιο

γιαγια

κάθεκάθε

συγγραφέασυγγραφέα, , στοστο


θαθα

γράφουνγράφουν

κάθεκάθε

σχετικήσχετική

εργασίαεργασία. . ΓιαΓια

τηντην

καλύτερηκαλύτερη εξυπηρέτησηεξυπηρέτηση

μαθητώνμαθητών

καικαι

καθηγητώνκαθηγητών

τοτο

τετράδιοτετράδιο

αυτόαυτό


προτιμότεροπροτιμότερο

νανα

αποτελείταιαποτελείται

απόαπό

κινητάκινητά

φύλλαφύλλα

((ντοσιέντοσιέ) ) σεσε

σχήμασχήμα

τετραδίουτετραδίου

μεμε

σκληρόσκληρό

εξωτερικόεξωτερικό κάλυμμακάλυμμα

καικαι

νανα

διαιρείταιδιαιρείται

μεμε

δείχτεςδείχτες

σεσε

τρίατρία

μέρημέρη, , αντίστοιχααντίστοιχα

μεμε

τατα

παραπάνωπαραπάνω

είδηείδη

τωντων

εργασιώνεργασιών

καικαι

ασκήσεωνασκήσεων. . ΣτοΣτο

πρώτοπρώτο

μέροςμέρος

θαθα

καταγράφεταικαταγράφεται

ηη


καικαι

οο θεματικόςθεματικός

πυρήναςπυρήνας

τωντων

διδακτικώνδιδακτικών

ενοτήτωνενοτήτων

μεμε

τητη

σειράσειρά

πουπου

διδάσκονταιδιδάσκονται, , ώστεώστε

ηη

ανάγνωσηανάγνωση

τωντων

περιλήψεωνπεριλήψεων

νανα

μαςμας

δίνειδίνει

τητη

συνολικήσυνολική


τουτου


τουτου διδαχθέντοςδιδαχθέντος

κειμένουκειμένου. . ΣτοΣτο

δεύτεροδεύτερο


θαθα

καταχωρίζονταικαταχωρίζονται

κατάκατά

θέμαθέμα

τατα

ιδεολογικάιδεολογικά

καικαι

μορφολογικάμορφολογικά

στοιχείαστοιχεία

κάθεκάθε


ενότηταςενότητας, , είτεείτε

αυτάαυτά ανήκουνανήκουν

στοστο



πουπου

επεξεργαστήκαμεεπεξεργαστήκαμε

στηνστην

τάξητάξη

είτεείτε

ανήκουνανήκουν

σεσε



πούπού

έχειέχει, , διδαχτείδιδαχτεί

προηγουμένωςπροηγουμένως

ήή

πρόκειταιπρόκειται

νανα

διδαχτείδιδαχτεί

σεσε επόμενεςεπόμενες

ενότητεςενότητες. . ΣτοΣτο

τρίτοτρίτο


θαθα

γράφονταιγράφονται

οιοι

απαντήσειςαπαντήσεις

τωντων

ασκήσεωνασκήσεων

καικαι

οιοι

ανακεφαλαιωτικέςανακεφαλαιωτικές

ήή

άλλεςάλλες

εργασίεςεργασίες..

3.6.1. 3.6.1. ΑφόρμησηΑφόρμησηΟΟ δάσκαλοςδάσκαλος διηγείταιδιηγείται ήή παρουσιάζειπαρουσιάζει κάτικάτι μεμε τοτο οποίοοποίο προετοιμάζεταιπροετοιμάζεταιψυχολογικάψυχολογικά ηη τάξητάξη τωντων μαθητώνμαθητών γιαγια τοτο ποιητικόποιητικό άκουσμαάκουσμα. . ΠροσέλκυσηΠροσέλκυση τουτουενδιαφέροντοςενδιαφέροντος καικαι διαμόρφωσηδιαμόρφωση τηςτης ατμόσφαιραςατμόσφαιρας πουπου θαθα εξασφαλίσειεξασφαλίσει τηντηνετοιμότηταετοιμότητα τωντων μαθητώνμαθητών γιαγια συνάντησησυνάντηση μεμε τοτο ποίημαποίημα. . ΓιαΓια τητη διδασκαλίαδιδασκαλία τουτουποιήματοςποιήματος ηη αφόρμησηαφόρμηση αποτελείαποτελεί τηντην πρώτηπρώτη έκφρασηέκφραση τηςτης διάθεσηςδιάθεσης τουτου δασκάλουδασκάλουνανα δρομολογήσειδρομολογήσει μιαμια προσέγγισηπροσέγγιση τουτου ποιήματοςποιήματος ανάλογηανάλογη μεμε τητη φύσηφύση τουτου. . ΚεντρίζειΚεντρίζειτοτο ενδιαφέρονενδιαφέρον, , χωρίςχωρίς νανα προλέγειπρολέγει ήή νανα προπρο--ερμηνεύειερμηνεύει τοτο ποίημαποίημα.. ((ΣπανόςΣπανός, , 2002)2002)

3.6.2. 3.6.2. ΑνάγνωσηΑνάγνωση««ΜετΜετ’’

ήθουςήθους»»


τουτου

ποιήματοςποιήματος. . ΟΟ

δάσκαλοςδάσκαλος

διαβάζειδιαβάζει

τοτο

ποίημαποίημα

καικαι

οιοι


ακροώνταιακροώνται

μεμε

τατα

βιβλίαβιβλία

τουςτους

κλειστάκλειστά, , αφενόςαφενός

γιαγια

νανα

καρπωθούνκαρπωθούν

τοτο ξάφνιασμαξάφνιασμα

πουπου

δημιουργείδημιουργεί

ηη

ποιητικήποιητική

γλώσσαγλώσσα, , ότανόταν

κανείςκανείς

επικοινωνείεπικοινωνεί

γιαγια


φοράφορά

μαζίμαζί

τηςτης, , αφετέρουαφετέρου

γιατίγιατί

ηη

ποίησηποίηση

προσφέρεταιπροσφέρεται

γιαγια

άσκησηάσκηση

τωντων

μαθητώνμαθητών στηνστην

ακρόασηακρόαση

λόγωλόγω

τηςτης

ιδιαίτερηςιδιαίτερης

ατμόσφαιραςατμόσφαιρας

πουπου

δημιουργείδημιουργεί

μεμε

τιςτις

εικόνεςεικόνες, ,

τοτο

ρυθμόρυθμό

καικαι

τηντην

εσωτερικήεσωτερική

συνάφειασυνάφεια. .

ΗΗ

διδασκαλίαδιδασκαλία

τουτου

ποιήματοςποιήματος


νανα


««χωρίςχωρίς

προειδοποίησηπροειδοποίηση»», , χωρίςχωρίς προετοιμασίαπροετοιμασία

κατκατ’’

οίκονοίκον

καικαι

ακόμαακόμα

νανα

μημη

γνωρίζουνγνωρίζουν

οιοι


ποιοποιο


θαθα

διδαχθούνδιδαχθούν. . ΑνΑν

παρουσιαστείπαρουσιαστεί

δυσκολίαδυσκολία

τουτου


μπορείμπορεί

νανα

επιτρέψειεπιτρέψει τηντην

επανάληψηεπανάληψη

τηςτης

ανάγνωσηςανάγνωσης

τουτου


απόαπό

τοτο

δάσκαλοδάσκαλο

γιαγια


ήή

καικαι

τρίτητρίτη

φοράφορά. .


καικαι

οργάνωσηοργάνωση

τηςτης


λογοτεχνικώνλογοτεχνικών


ΗΗ

άσκησηάσκηση

τωντων


στηνστην



νανα


κατάκατά

τητη

διαδικασίαδιαδικασία

τηςτης προσέγγισηςπροσέγγισης

ήή

κάποιεςκάποιες

φορέςφορές

ηη


νανα

περιορίζεταιπεριορίζεται

μόνομόνο

στηνστην


απόαπό

αρκετούςαρκετούς

ήή

καικαι

απόαπό

όλουςόλους

τουςτους


τηςτης

τάξηςτάξης. . ΟΟ

όροςόρος


εκφράζειεκφράζει τοτο

σωστόσωστό

διάβασμαδιάβασμα, , τητη

σωστήσωστή

εκφοράεκφορά

τουτου

κειμένουκειμένου..

ΜιαΜια

ταιριαστήταιριαστή

προςπρος

τηντην

ποίησηποίηση



απλάαπλά, , αβίαστααβίαστα, , επίπεδαεπίπεδα

καικαι αποδίδειαποδίδει

τατα

σημείασημεία

στίξηςστίξης

όσοόσο


πιοπιο

εκφραστικάεκφραστικά. . ΑποφεύγειΑποφεύγει

τοτο

στόμφοστόμφο, , τητη

φωνητικήφωνητική

έπαρσηέπαρση

καικαι

έξαρσηέξαρση, , τοντον

προσωπικόπροσωπικό

χρωματισμόχρωματισμό

καικαι

τοτο

κραυγαλέακραυγαλέα δηλωτικόδηλωτικό

διάβασμαδιάβασμα. . ΙδιαίτεραΙδιαίτερα

στιςστις

τάξειςτάξεις

τουτου

ΛυκείουΛυκείου

επιβάλλεταιεπιβάλλεται

ηη

φυσικήφυσική

καικαι

λιτήλιτή

ανάγνωσηανάγνωση, , γιαγια

νανα

αφήνεταιαφήνεται

τοτο


νανα

μιλήσειμιλήσει

στουςστους

έφηβουςέφηβους

αναγνώστεςαναγνώστες

μεμε

τηντην αισθητικήαισθητική

αλήθειααλήθεια

τουτου

καικαι

νανα

μημη

δεσμεύονταιδεσμεύονται

ήή

οδηγούνταιοδηγούνται

στηνστην

ερμηνείαερμηνεία

απόαπό

τηντην

αναγνωστικήαναγνωστική

στάσηστάση

τουτου

δασκάλουδασκάλου.(.(ΣπανόςΣπανός, 2002), 2002)

3.6.3 3.6.3 ΑρχικήΑρχική, , συνολικήσυνολική ανταπόκρισηανταπόκρισηΜετάΜετά

τηντην


οο


υποβάλλειυποβάλλει

ερώτημαερώτημα

μεμε

τοτο

οποίοοποίο

ζητείταιζητείται

απόαπό

τουςτους


νανα

διατυπώσουνδιατυπώσουν

τηντην


εντύπωσηεντύπωση

πουπου

τουςτους

δημιούργησεδημιούργησε

ηη πρώτηπρώτη


τουτου

ποιητικούποιητικού

κειμένουκειμένου. . ΚατάλληλαΚατάλληλα

ερωτήματαερωτήματα

γιαγια

τηντην

περίπτωσηπερίπτωση

καικαι

ανάλογαανάλογα

μεμε

τοτο

επίπεδοεπίπεδο

καικαι

τιςτις

δυνατότητεςδυνατότητες

τωντων


θαθα

ήτανήταν::

αα) ) ΤιΤι

εντύπωσηεντύπωση

σαςσας

έκαμεέκαμε

τοτο

ποίημαποίημα; ; ήήββ) ) ΣαςΣας

άρεσεάρεσε

τοτο

ποίημαποίημα; ; ήήγγ) ) ΤιΤι

σαςσας

συγκίνησεσυγκίνησε

ακούονταςακούοντας

τοτο

ποίημαποίημα; ; ήήδδ) ) ΤιΤι

σκέψειςσκέψεις

κάνατεκάνατε


τοτο

ποίημαποίημα; ; ήήεε) ) ΠοιαΠοια

συναισθήματασυναισθήματα

προκάλεσεπροκάλεσε

ηη


τουτου

ποιήματοςποιήματος; ; ήήστστ) ) ΠώςΠώς

αισθανθήκατεαισθανθήκατε

καικαι

τιτι

σκεφθήκατεσκεφθήκατε


τοτο

ποίημαποίημα; ; ήήζζ) ) ΠούΠού

πήγεπήγε

τητη

φαντασίαφαντασία

σαςσας

ηη


τουτου

ποίηματοςποίηματος; ; ήήηη) ) ΝιώθετεΝιώθετε

ευχάρισταευχάριστα

ήή

δυσάρεσταδυσάρεστα

μετάμετά

τηντην


τουτου

ποιήματοςποιήματος; ; ήήθθ) ) ΤιΤι

θαθα

θέλατεθέλατε

νανα

πείτεπείτε

μετάμετά

τηντην


τουτου

ποιήματοςποιήματος; ; ηηιι) ) ΤιΤι

σαςσας

συμβαίνεισυμβαίνει

μεμε

τοτο

ποίημαποίημα;;

ΣεΣε

περίπτωσηπερίπτωση

πουπου

οο


διαπιστώσειδιαπιστώσει

πωςπως

οιοι


δενδεν

μπόρεσανμπόρεσαν

νανα επικοινωνήσουνεπικοινωνήσουν

μεμε

τοντον

κόσμοκόσμο

τουτου

ποιήματοςποιήματος, , δενδεν

επιμένειεπιμένει

στηνστην

ερώτησηερώτηση. . ΚάνειΚάνει

μιαμια



τοτο

ίδιοίδιο

απλήαπλή

καικαι

φυσικήφυσική

όπωςόπως

ηη


καικαι

επανέρχεταιεπανέρχεται στοστο

ίδιοίδιο

ερώτημαερώτημα

ζητώνταςζητώντας

απόαπό

τουςτους


νανα

δηλώσουνδηλώσουν

τηντην

ανταπόκρισήανταπόκρισή

τουςτους

στοστο

ποίημαποίημα, , χωρίςχωρίς

νανα

χάνεταιχάνεται

χρόνοςχρόνος

σεσε

επεξηγήσειςεπεξηγήσεις

καικαι τεκμηριώσειςτεκμηριώσεις. . ΕπιδίωξήΕπιδίωξή

τουτου

στοστο

χρονικόχρονικό

αυτόαυτό

σημείοσημείο

τηςτης


δενδεν


νανα

προκαλέσειπροκαλέσει

τοτο

διάλογοδιάλογο

μεταξύμεταξύ

τωντων


ήή


τωντων


καικαι

τουτου δασκάλουδασκάλου, , αλλάαλλά

νανα

μιλήσουνμιλήσουν

νανα

εκφραστούνεκφραστούν

οιοι


γιαγια

τοτο

όλοόλο


διορατικάδιορατικά..

((ΣπανόςΣπανός, 2002), 2002)

3.6.4. 3.6.4. ΜέρηΜέρηΜετάΜετά

τηντην

αναφοράαναφορά

στοστο

όλοόλο

οιοι



χρόνοχρόνο

44--66’’

γιαγια

σιωπηρήσιωπηρή


καικαι

οπτικήοπτική

επαφήεπαφή

μεμε

τοντον

ποιητικόποιητικό

λόγολόγο. . ΟιΟι


συνηθίσουνσυνηθίσουν

νανα

ερωτούνερωτούν

τοτο

ποίημαποίημα, , νανα επισημαίνουνεπισημαίνουν

δυσκολίεςδυσκολίες, , νανα

κάνουνκάνουν

παρατηρήσειςπαρατηρήσεις

καικαι

διαπιστώσειςδιαπιστώσεις. .

ΣτηΣτη

συνέχειασυνέχεια

μεμε

τητη

διαμεσολάβησηδιαμεσολάβηση

τουτου

δασκάλουδασκάλου

προσεγγίζουνπροσεγγίζουν

οιοι


στίχοστίχο

τοτο στίχοστίχο

ήή

ομάδεςομάδες

στίχωνστίχων

ανάλογαανάλογα

μεμε

τατα

σημείασημεία

στίξηςστίξης

ήή

τατα

μορφικάμορφικά--νοηματικάνοηματικά

σύνολασύνολα. . ΗΗ

διαμεσολάβησηδιαμεσολάβηση

τουτου


αφοράαφορά

σεσε

υποβολήυποβολή


πουπου

προωθούνπροωθούν

τοντον προβληματισμόπροβληματισμό

τωντων


καικαι

τουςτους

φέρνουνφέρνουν

σεσε

μιαμια

γόνιμηγόνιμη

επικοινωνίαεπικοινωνία

μεμε

τοτο

κείμενοκείμενο. . ΟιΟι



σύντομεςσύντομες, , σαφείςσαφείς, , συγκεκριμένεςσυγκεκριμένες

καικαι


ωςως

λειτουργικόλειτουργικό γνώρισμαγνώρισμα

νανα

οδηγούνοδηγούν

τουςτους


στοστο

νανα

««ανοίγουνανοίγουν»»

τηντην

κρυπτικότητακρυπτικότητα

ήή

νανα

υπερβαίνουνυπερβαίνουν

τηντην

ασάφειαασάφεια

τουτου

ποιήματοςποιήματος. .

ΜεΜε

αρχήαρχή


τηντην

καθοδηγούμενηκαθοδηγούμενη

αυτενέργειααυτενέργεια

οιοι


συμμετέχουνσυμμετέχουν

στηστη διδασκαλίαδιδασκαλία

καικαι

παρακολουθούνπαρακολουθούν

τητη

λέξηλέξη, , τατα

σήματασήματα

τουτου

κειμένουκειμένου, , τιςτις

συντακτικέςσυντακτικές

καικαι

γραμματικέςγραμματικές

λειτουργίεςλειτουργίες

τηςτης

ποιητικήςποιητικής

γλώσσαςγλώσσας, , τιςτις

εικόνεςεικόνες

καικαι

αφήνονταιαφήνονται

νανα

αισθανθούναισθανθούν τοτο

κείμενοκείμενο, , νανα

μιλήσουνμιλήσουν

μμ’’

αυτόαυτό, , νανα

απολαύσουναπολαύσουν

τηντην


χαράχαρά. .

ΑνΑν

οο


βοηθήσειβοηθήσει

νανα

αποφευχθείαποφευχθεί

ηη

εξηγητικήεξηγητική

τυποποίησητυποποίηση

καικαι

ηη

κατανοητικήκατανοητική αυθαιρεσίααυθαιρεσία, , αναν

συντελέσεισυντελέσει, , ώστεώστε

ηη

αναγνώρισηαναγνώριση

τηςτης

λέξηςλέξης, , τουτου

λεκτικούλεκτικού

συνόλουσυνόλου

καικαι

τουτου

κυριολεκτικούκυριολεκτικού


νανα

μημη

γίνειγίνει

σκοπόςσκοπός

τηςτης

διδασκαλίαςδιδασκαλίας, , θαθα

αποφευχθείαποφευχθεί

ηη

αναλυτικήαναλυτική εργασίαεργασία

πουπου

διαλύειδιαλύει

τοτο


καικαι

καταργείκαταργεί

τηντην


τουτου

κειμένουκειμένου. . ΗΗ

λέξηλέξη

καικαι

ηη

γλώσσαγλώσσα

««είναιείναι

εδώεδώ»», , γιαγια

νανα

δηλώσουνδηλώσουν

έναένα

νόημανόημα

καικαι

νανα

υπαινιχθούνυπαινιχθούν

πολλαπλάσιαπολλαπλάσια. . ΚιΚι αφούαφού

τατα

ποιήματαποιήματα

γράφονταιγράφονται

μεμε

λέξειςλέξεις, , δουλειάδουλειά

τουτου



νανα

ασκήσειασκήσει

τουςτους


στοστο

νανα

παρατηρούνπαρατηρούν

καικαι

νανα

αφουγκράζονταιαφουγκράζονται

τητη

λέξηλέξη

καικαι

τητη

σχέσησχέση

τηςτης

μεμε

τιςτις

άλλεςάλλες λέξειςλέξεις, , ώστεώστε

νανα

σκέπτονταισκέπτονται

καικαι

νανα

αισθάνονταιαισθάνονται

τιςτις

εικόνεςεικόνες, , τατα

σύμβολασύμβολα, , τιςτις

αναλογίεςαναλογίες, , τιςτις

μεταφορέςμεταφορές, , τιςτις

ομοιότητεςομοιότητες

καικαι

τιςτις

αντιθέσειςαντιθέσεις

πουπου

δομούνδομούν

τηντην

εσωτερικήεσωτερική

ζωήζωή

τουτου

ποιητικούποιητικού κειμένουκειμένου. (. (ΣπανόςΣπανός, 2002), 2002)

ΕχέγγυοΕχέγγυο

γιαγια

τητη

λειτουργικήλειτουργική

««κατάκατά

μέρημέρη»»


τουτου


αποτελείαποτελεί

οο

δάσκαλοςδάσκαλος πουπου

γνωρίζειγνωρίζει

τητη

φύσηφύση

τηςτης

ποίησηςποίησης, , αισθάνεταιαισθάνεται

τηντην


τέχνητέχνη

καικαι

έχειέχει

εκείνηεκείνη

τηντην

ψυχοπαιδαγωγικήψυχοπαιδαγωγική

κατάρτισηκατάρτιση

πουπου

τουτου

επιτρέπειεπιτρέπει

νανα

διαμεσολαβείδιαμεσολαβεί, , γιαγια

νανα

προωθείταιπροωθείται

ηη συνάντησησυνάντηση


καικαι

ποιήματοςποιήματος. . ΜεΜε

εύστοχεςεύστοχες

καικαι

σύντομεςσύντομες


φωτίζειφωτίζει

τιςτις

δύσκολεςδύσκολες

πλευρέςπλευρές

τουτου

κειμένουκειμένου. . ΜεΜε

υποβοήθησηυποβοήθηση

τουτου

διαλόγουδιαλόγου


τωντων μαθητώνμαθητών

επιβεβαιώνειεπιβεβαιώνει

τοτο

δικαίωμαδικαίωμα

γιαγια

πολυσημίαπολυσημία..

ΜεΜε

τητη

δικήδική

τουτου

ισορροπημένηισορροπημένη

μετοχήμετοχή

δείχνειδείχνει

τοτο

δρόμοδρόμο

γιαγια

νοητικήνοητική

καικαι

αισθητικήαισθητική

ενεργοποίησηενεργοποίηση. . ΜεΜε

τηντην

τήρησητήρηση

τηςτης αρχήςαρχής

««νανα

μημη

λέειλέει

τίποτατίποτα

απόαπό

όσαόσα


νανα

πουνπουν

οιοι

μαθητέςμαθητές»»

καικαι

μεμε

τηντην

ευελιξίαευελιξία

τουτου

νανα

μηνμην

απορρίπτειαπορρίπτει

τίποτατίποτα

ωςως

μημη

««ορθόορθό»»

επιδιώκειεπιδιώκει

νανα

ενισχύειενισχύει

τοτο

ενδιαφέρονενδιαφέρον

τωντων μαθητώνμαθητών

γιαγια

τητη

διδασκαλίαδιδασκαλία

τουτου


μεμε

τοτο

κείμενοκείμενο. (. (ΣπανόςΣπανός, 2002), 2002)

3.6.5. 3.6.5. ΌλοΌλοΗΗ

μικρήμικρή

έστωέστω

πιθανότηταπιθανότητα

ηη

κατάκατά

μέρημέρη


νανα

μηνμην

εξασφάλισεεξασφάλισε

τητη

θέασηθέαση

τηςτης


τουτου

ποιητικούποιητικού

μορφώματοςμορφώματος, , επιβάλλειεπιβάλλει

στοστο

δάσκαλοδάσκαλο

νανα

δώσειδώσει

τητη δυνατότηταδυνατότητα



νανα

ξαναδούνξαναδούν

τοτο

κείμενοκείμενο

ωςως

όλοόλο. . ΗΗ


δραστηριότηταδραστηριότητα

πουπου

υπονοείταιυπονοείται

στοστο

σημείοσημείο

αυτόαυτό, , είναιείναι

νανα

κληθούνκληθούν

οιοι


νανα παρακολουθήσουνπαρακολουθήσουν::

αα) ) τηντην


τουτου


απόαπό

τοντον

ίδιοίδιο

τοντον

ποιητήποιητή

((τατα

εποπτικάεποπτικά

όργαναόργανα

καικαι μέσαμέσα



τητη

δικήδική

τουςτους

λειτουργικότηταλειτουργικότητα

στηνστην


τουτου

ποιήματοςποιήματος) ) ήή

ββ) ) τηντην


τουτου


μελοποιημένουμελοποιημένου

((αναν

υπάρχειυπάρχει

αυτήαυτή

ηη

δυνατότηταδυνατότητα) ) ήή

γγ) ) τηντην

καθαρήκαθαρή, , ερμηνευτικήερμηνευτική

πιαπια

ανάγνωσηανάγνωση, , κατάκατά

προτίμησηπροτίμηση

απόαπό

ένανέναν

προικισμένοπροικισμένο καικαι

ασκημένοασκημένο


αναγνώστηαναγνώστη

((εδώεδώ

δίνεταιδίνεται

ηη

ευκαιρίαευκαιρία

στοστο


νανα

αποδώσειαποδώσει

μεμε

τηντην

ανάγνωσήανάγνωσή

τουτου

τηντην

ατμόσφαιραατμόσφαιρα

πουπου

δημιούργησεδημιούργησε

ηη


τουτου ποιήματοςποιήματος).).

ΗΗ

καθαρήκαθαρή

πιαπια

θέασηθέαση

τουτου

όλουόλου ποιήματοςποιήματος


στοστο

στάδιοστάδιο

αυτόαυτό

νανα

πραγματωθείπραγματωθεί

μεμε

τηντην

υποβολήυποβολή μιαςμιας

τελικήςτελικής

ερώτησηςερώτησης


μαθητέςμαθητές, , όπωςόπως::

αα) ) ΤιΤι

θαθα

ζωγραφίζατεζωγραφίζατε

μετάμετά

τηντην προσέγγισηπροσέγγιση

τουτου

ποιήματοςποιήματος; ; ηη

ββ) ) ΠοιαΠοια


κυριαρχείκυριαρχεί

στηστη

σκέψησκέψη σαςσας; ; ήή

γγ) ) ΠείτεΠείτε

μιαμια

λέξηλέξη

πουπου

εκφράζειεκφράζει

τητη σχέσησχέση

σαςσας

μεμε

τοτο


αυτήαυτή

τητη

στιγμήστιγμή, , ήήδδ) ) ΤιΤι

θαθα

ερωτούσατεερωτούσατε

τοντον

ποιητήποιητή, , αναν

ήτανήταν

εύκολοεύκολο

νανα

επικοινωνήσετεεπικοινωνήσετε

μαζίμαζί τουτου; ; ήή

εε) ) ΠοιονΠοιον

προβληματισμόπροβληματισμό

έθεσεέθεσε

σεσε σαςσας

τοτο

ποίημαποίημα; ; ήή

στστ) ) ΣεΣε

τιτι

συνίσταταισυνίσταται

ηη


χάρηχάρη πουπου

έκαμεέκαμε

τοτο

κείμενοκείμενο

ενδιαφέρονενδιαφέρον

γιαγια

σαςσας;;

ΜαρκιανόςΜαρκιανός ΣΣ. (1978). . (1978). ΕρμηνευτικήΕρμηνευτική καικαι μεθοδολογικήμεθοδολογική προσέγγισηπροσέγγιση τωντωνκειμένωνκειμένων τηςτης αρχαίαςαρχαίας ελληνικήςελληνικής γραμματείαςγραμματείας. . ΑθήναΑθήνα: : ΕκδόσειςΕκδόσεις ΓρηγόρηΓρηγόρη..

ΜατσαγγούραςΜατσαγγούρας, , ΗΗ. (2001). . (2001). ΚειμενοκεντρικήΚειμενοκεντρική προσέγγισηπροσέγγιση γραπτούγραπτού λόγουλόγου. . ΑθήναΑθήνα: : ΕκδόσειςΕκδόσεις ΓρηγόρηΓρηγόρη..

ΠηγιάκηΠηγιάκη ΠΠ. (2004). . (2004). ΠροετοιμασίαΠροετοιμασία ΣχεδιασμόςΣχεδιασμός καικαι ΑξιολόγησηΑξιολόγηση τηςτης∆ιδασκαλίας∆ιδασκαλίας –– ∆ιδακτική∆ιδακτική ΜεθοδολογίαΜεθοδολογία. . ΑθήναΑθήνα: : ΕκδόσειςΕκδόσεις ΓρηγόρηΓρηγόρη..

ΠυργιωτάκηςΠυργιωτάκης, (1981). , (1981). ΗΗ ΕρμηνευτικήΕρμηνευτική ΜέθοδοςΜέθοδος στηνστην ΠαιδαγωγικήΠαιδαγωγική ΕπιστήμηΕπιστήμη, , στοστο: : ΑπόστολοςΑπόστολος ΤίτοςΤίτος, , ττ. . στστ’’, , ΗράκλειοΗράκλειο. .

ΠυργιωτάκηςΠυργιωτάκης, , ΙΙ. (2000). . (2000). ΕισαγωγήΕισαγωγή στηνστην παιδαγωγικήπαιδαγωγική επιστήμηεπιστήμη. . ΑθήναΑθήνα: : ΕλληνικάΕλληνικά γράμματαγράμματα..

ΣπανόςΣπανός ΓΓ. (2002). . (2002). ∆ιδακτική∆ιδακτική μεθοδολογίαμεθοδολογία –– ΗΗ διδασκαλίαδιδασκαλία τουτου ποιήματοςποιήματος. . ττ..ΑΑ’’ ΑθήναΑθήνα: : ΕκδόσειςΕκδόσεις τουτου ιδίουιδίου..

4. 4. ΒιβλιογραφίαΒιβλιογραφία

Σας

ευχαριστώ για

την

υπομονή

και

προσοχή

σας!

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣblogs.sch.gr/anianiouris/files/2009/02/ermhneftikh... ·...

Documents

Transcript of ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣblogs.sch.gr/anianiouris/files/2009/02/ermhneftikh... ·...