διαδρο έςδιαδρομέςΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ 6 Aπριλίου 2019

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ / ΤΕΧΝΕΣ / ΙΣΤΟΡΙΑ / ΒΙΒΛΙΑ / ΜΟΥΣΙΚΗ / ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΕΛΛΑ ΣΚΟΡδΑΡΑ - ΙΩ ΑΣΗθΙΑΝΑΚΗ, RATIONALISTAS (ΟΡθΟΛΟΓΙΣΤΕΣ)

ΜΗ ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ

Τό οι λατρείαςΤόποι λατρείας α ό τοαπό το xθεςθες και το σή ερακαι το σήμερα

ττ

διαδρομές ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ

6 Απριλίου 20192/ 30γι

ορτά

ζουν

γιορ

τάζο

υν

6/4Ευτύχιος,

Ευτυχία

9/4Ιωσήφ,

Ιωσηφίνα

10/4Δημοσθένης,

Επαμεινώνδας,

Ζήνων,

Ηρακλής,

Πελοπίδας,

Περικλής,

Πίνδαρος,

Πολύβιος,

Θεμιστοκλής,

Θέμιδα, Θησέας,

Ισοκράτης,

Μάξιμος,

Ξενοφών,

Μιλτιάδης,

Ομηρος,

Φιλοποίμην,

Τιμόθεος,

Σοφοκλής,

Φωκίων,

Σωκράτης,

12/4Ακάκιος

σελσελ. 3 - Πολιτισ όςΠολιτισμός,

Σταγόνες Χανιώτικης ΙστορίαςΣταγόνες Χανιώτικης Ιστορίας

σελσελ. 4 - 5 ~ Τό οι λατρείαςΤόποι λατρείας

α ό το χθες και το σή ερααπό το χθες και το σήμερα

σελσελ. 6 ~ ΣυνέντευξηΣυνέντευξη ΣτέλλαΣτέλλα

Σκορδαρά Ιώ ΑσηθιανάκηΣκορδαρά, Ιώ Ασηθιανάκη

σελσελ. 7 ~ Παιδότο οςΠαιδότοπος

σελσελ. 8 ~ Υγεία βόταναΥγεία & βότανα

σελσελ. 9 ~ Πολιτισ όςΠολιτισμός

σελσελ. 10 ~ ΣυνέντευξηΣυνέντευξη

ε τους Ορθολογιστέςμε τους Ορθολογιστές

σελσελ. 11 ~ ΙστορίαΙστορία τηςτης ΙατρικήςΙατρικής

σελσελ. 12 ~ Αφορ ή βιβλίαΑφορμή, βιβλία

εριεχό εναπεριεχόμενα

ττΤα ίχνη των διαφόρων πολιτισμώνκαι κατακτητών που έχουν περάσειαπό τα Χανιά ανά τους αιώνες είναιεμφανή, κυρίως εντός των τειχώντης παλιάς πόλης. Και όλα αυτάπου σήμερα συνιστούν ένα πολύ-χρωμο μωσαϊκό εικόνων πουομορφαίνουν την όψη της πόλης,κρύβουν πίσω τους ιστορίες κυ-ριαρχίας και καταπίεσης. Χαρακτηριστικό των παραπάνω, τογεγονός ότι τα λατρευτικά μνημείαπου παρουσιάζουμε στο σημερινόαφιέρωμα των “διαδρομών” συνή-θως άλλαζαν χρήση ανάλογα μετον εκάστοτε κατακτητή! Το πρώτομέρος του αφιερώματος εστιάζειστην ιστορία των μη ορθόδοξων τό-πων λατρείας της παλιάς πόλης,ενώ σύντομα θα ακολουθήσει καιδεύτερο, με τις ορθόδοξες εκκλη-σίες και τη δική τους ιστορία.

diadromes@haniotika-nea.gr

ΕΛΙΑ ΚΟΥΜΗ

editorial

διαδρο έςδιαδρομέςτεύχος 825

Εβδομαδιαίο Πολιτιστικό Ενθετο

της εφημερίδας “Χανιώτικα Νέα”

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ -

ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΗ Α.Ε.

ΙΔΡΥΤΗΣ: Γιάννης Ε. Γαρεδάκης

ΕΚΔΟΤΗΣ: Μανώλης Α. Γαρεδάκης

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ:

Παρασκευάς Ν. Περάκης

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ

“ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ”:

Ελευθερία Μ. Κουμή

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ:

Γιώργος Δρακάκης, Γιώργος

Kώνστας, Γιάννης Λυβιάκης,

Δημήτρης Μαριδάκης, Γιάννα

Μαρουλοσηφάκη, Βασιλική

Τωμαδάκη, Ελένη Φουντουλάκη

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ:

Γεωργία Αδικημενάκη,

Δέσποινα Βάλλα, Νίκη Ξυφανταράκη

ΔIOPΘΩΣEIΣ:

Νεκτάριος Κακατσάκης

ΠΙΕΣΤΕΣ: Hussein Rajaiftikhar,

Γιάννης Περάκης,

Γιώργος Στεφανάκης

ΣYNTAΞH: Εμπορικό Κέντρο

“Ερμής” (Μπουνιαλή 11-19)

τηλ. 28210 51.003 - 6,

fax 28210 51.007

e-mail: info@haniotika-nea.gr

ΓPAΦEIA ΔΙΑΧΕΙΡIΣΗΣ:

Kαραϊσκάκη 49, τηλ. 28210 70.563 -

6 fax 28210 91.900

Διαφημιστικό Τμήμα:

Εύα Κουμή τηλ.: 2821070.563 - 6

e-mail: ads@haniotika-nea.gr

Ένα μουσικό ταξίδι πολιτισμού με μουσικά έργα από την Ευρώπη και τηνΑσία στα οποία ενσωματώνονται χαρακτηριστικές μελωδίες εμπνευσμένεςαπό τη λαϊκή παράδοση, θα παρουσιάσει στο Χανιώτικο κοινό το m.i.k.r.oquintet κατά τη διάρκεια μιας μοναδικής συναυλίας, σήμερα Σάββατο 6Απριλίου στις 20:30 στο Βενιζέλειο Ωδείο Χανίων.

Τη συναυλία διοργανώνει ο σύνδεσμος για την διάδοση των καλών τεχνών στην Κρήτη στο

πλαίσιο των ετήσιων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων.

Το m.i.k.r.o quintet είναι ένα σύνολο μουσικής δωματίου από ξύλινα και έγχορδα μουσικά όρ-

γανα που δραστηριοποιείται στα Χανιά με βάση το Βενιζέλειο Ωδείο καθώς κάποια από τα μέλη

του είναι καθηγητές του. Μέλη του συγκροτήματος είναι ο Maria Sarafova στο Βιολοντσέλο, Ισα-

βέλλα Σταυρίδου στο Βιολί, Κώστας Κανέλλος στο Κλαρινέτο, Ρηνιώ Βούζη στο Φλάουτο και

Όλγα Παπαδημητρίου στο Βιολί.

ΑΠΟ ΤΟ M.I.K.R.O. QUINTET

ΣυναυλίαΣυναυλία κλασικής ουσικήςκλασικής μουσικής

ΑΠΟ ΤΟ 11ο Δ.Σ. ΧΑΝΙΩΝ

Θεατρική παράσταση

ΑΠΟ ΤΗ ΧΟΡΩΔΙΑ ΧΑΝΙΩΝ

Aφιέρωμα στον ποιητή Μάνo Ελευθερίου Η Χορωδία Χανίων θα παρουσιάσει αφιέρωμα στον ποιητή Μάνo Ελευθερίου, αύριο Κυριακή

7 Απριλίου στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων και ώρα 7.30 μμ. ερμηνεύοντας τραγούδια που έγρα-ψαν καταξιωμένοι συνθέτες σε ποίησή του. Στην εκδήλωση θα συμμετέχει και η Ρεθεμνιώτικη χο-ρωδία Chorus " 87. Τις χορωδίες θα συνοδεύσει Λαϊκή ορχήστρα. Τη διεύθυνση θα έχει ο ΓιάννηςΜεντζελόπουλος, κείμενα και παρουσίαση θα γίνει από τη φιλόλογο Βίκυ Κόλλια. Συνδιοργανω-τές της εκδήλωσης είναι η Περιφεριακή Ενότητα Χανίων και ο Σύνδεσμος για τη Διάδοση τωνΚαλών Τεχνών στη Κρήτη. Η είσοδος για το κοινό θα είναι ελεύθερη.

ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΗΜΑ AL GOLPE

Παράσταση flamencoΗ ΚΕΠΠΕΔΗΧ ΚΑΜ παρουσιάζει τη μουσι-

κοχορευτική παράσταση «Α TRES / Fla-menco» με το σχήμα Al Golpe, στο ΚέντροΑρχιτεκτονικής Μεσογείου, αύριο Κυριακή 7

Απριλίου και ώρα 8 μ.μ., με ελεύθερη είσοδο.Χορογραφική επιμέλεια και flamenco χορός:Ιάσονας Δαμιανός. Μουσική επιμέλεια καιflamenco κιθάρα: Γιώργος Καραλής. Τρα-γούδι: Cristina Rodriguez de Tovar.

Θα προηγηθεί, 13.00 - 15.00, ανοικτό σε-μινάριο γνωριμίας με τη μουσικοχορευτικήπαράδοση του Flamenco.

Παρατείνεται έως 30 Μαΐου στη ΔημοτικήΠινακοθήκη Χανίων η έκθεση του ΓιάννηΣτεφανάκι “Ταξίδι στην ουτοπία” λόγω τηςμεγάλης επισκεψιμότητας σχολείων τηςπόλης αλλά και της περιφέρειας του νομούΧανίων.

Στη διάρκεια της παράτασης και μεαφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μουσείωνστις 18 Μαΐου θα γίνουν ξεναγήσεις καιεργαστήρια χαρακτικής για ενήλικες και παι-διά από τον ίδιο τον καλλιτέχνη.

Xαράκτης και ζωγράφος, ποιητής και δά-σκαλος, βίντεο-άρτιστ, τυπογράφος συλλε-κτικών εκδόσεων και πολιτισμικώνπεριοδικών, ο Γιάννης Στεφανάκις, ακολου-θώντας το παράδειγμα του αναγεννησιακού αν-θρώπου, επιλέγει να παράγει καλλιτεχνικά μεποικίλους τρόπους έκφρασης, να εμπλέκει συ-νολικά στο έργο του το επίκαιρο με την Ιστορία,

την τέχνη με τη ζωή, την ουτοπία με την πραγ-ματικότητα, τη σύγχρονη τεχνολογία με τηνπροσωπική δημιουργία, όπως αναφέρεται με-ταξύ άλλων σε σχετικό σημείωμα της επιμελή-τριας της έκθεσης Πέγκυς Κουνενάκη.

ΣΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ

Παρατείνεται το “Ταξίδι στην ουτοπία”

ηηΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΠΡΟΒΟΛΩΝ

Τετάρτη 10 ΑπριλίουMake the economy scream Διάρκεια 80΄Σκηνοθεσία Άρης ΧατζηστεφάνουΈνας Έλληνας δημοσιογράφος ταξιδεύει στη

Βενεζουέλα προσπαθώντας να καταλάβει γιατίοι πολιτικοί της χώρας του ασχολούνται με τοαν υπάρχει χαρτί υγείας στο Καράκας. Με συ-νεχείς διαδρομές από τις παραγκουπόλεις τηςπρωτεύουσας μέχρι τα σύνορα της Κολομβίαςκαι πίσω στην Ευρώπη ανακαλύπτει μια δια-φορετική πραγματικότητα από αυτή που περι-γράφουν τα ελληνικά και τα διεθνή ΜΜΕ

Τα βαπόρια της θείας Νέλλης Διάρκεια13΄

Σκηνοθεσία Νατάσσα ΙατροπούλουΗ θεία Νέλλη. Η θάλασσα. Η αγάπη της για

τα καράβια. Για το ταξίδι. «Μα ό,τι και αν σπού-δαζα, πάλι κάτι θα ‘φτιαχνα με τ α χέρια μου.Είναι στη φύση μου»

Σχεδία Διάρκεια 47΄Σκηνοθέσια Λευτέρης ΦυλακτόςΖουν ανάμεσά μας; Ή ζούμε ανάμεσά τους;

Είναι οι κόσμοι μας τόσο μακρινοί;Σε αυτό το επεισόδιο του «Close Up» - της

εβδομαδιαίας σειράς δημιουργικών ντοκιμαν-τέρ της ΕΡΤ - σκιαγραφείται το πορτρέτο τωνάστεγων συμπολιτών μας μέσα από το κοινω-νικό έργο του περιοδικού δρόμου «Σχεδία».

Πέμπτη 11 ΑπριλίουΜια απλή ζωή Διάρκεια 17΄Σκηνοθεσία Μυρτώ Παπαδογεώργου - Ro-

bert Harding PittmanΗ Γιούλα ζει μια απλή ζωή στον ελαιώνα της,

στα ελληνικά παράλια. Όταν ένα θέρετρο

γκόλφ για εύπορους ξένους απειλεί να αλλάξειόλο της τον κόσμο, εκείνη αντιστέκεται. Ενκαιρώ οικονομικής κρίσης η πίεση για ανάπτυξηείναι υψηλή. Το μόνο που θέλει η Γιούλα, είναιμια απλή ζωή.

Τα ρόδα, τα τριαντάφυλλα (το μπλόκοτης Καλαμαριάς) Διάρκεια 50΄

Σκηνοθεσία Μιχάλης ΑγραφιώτηςΣτις 13 Αυγούστου 1944, Έλληνες συνεργά-

τες των Ναζί εισέβαλαν στην Καλαμαριάς έχον-τας μια λίστα προγραφών με υποψήφιαθύματα. Μέχρι το μεσημέρι είχαν δολοφονήσει11 άτομα. Τότε, ο Δήμαρχος οργανωσε έναγλέντι προς τιμή τους. Οι εισβολείς μέθυσαν καιαποχώρησαν τραγουδώντας “Τα ρόδα, τατριαντάφυλλα”, χωρίς να ολοκληρώσουν τηλίστα

Βάλσαμο Διάρκεια 15΄

Σκηνοθεσία Ελιάνα ΑμπραβανέλΤι κάνουν οι κάτοικοι ενός από τα πιο κοσμο-

πολίτικα νησιά του κόσμου όταν έρθει ο χει-μώνας; Η Λέσχη Γαστρονομίας Μυκόνου, μιαασυνήθιστη «οικογένεια» από βραβευμένουςσεφ, περιπετειώδεις καλοφαγάδες και νοικο-κυρές της παλιάς σχολής, διεισδύει στα άδυταενός δημόσιου νοσοκομείου και φέρνει ταπάνω κάτω.

Ταξίδι στον κόσμο με ένα ούτι Διάρκεια52΄

Σκηνοθεσία Ιωάννης ΡεμούνδοςΗ ταινία παρακολουθεί τη τριαντάχρονη μου-

σική πορεία του Κυριάκου Καλαϊτζίδη από τοΣιάτλ μέχρι το Σύδνεϋ και από τη Σαγκάη μέχριτη πόλη του Μεξικού, με έντονη παρουσία σταμεγαλύτερα Φεστιβάλ και τις κορυφαίες μου-σικές σκηνές του κόσμου.

Σύμφωνα με έρευνα της Ζαχαρένιας Ση-μανδηράκη το πρώτο κουκλοθέατρο, τοοποίο εμφανίστηκε στα Χανιά, ήταν τουΔημοσθένη Μαριδάκη (δασκάλου του Χρή-στου Κονιτσιώτη) σε οθωμανικό καφενείοτης Σπλάντζιας το 1875. Ο επόμενος θία-σος ανδρεικέλων, σύμφωνα με τις υπάρ-χουσες πληροφορίες, εμφανίζεται το 1894με τους ξύλινους πρωταγωνιστές «Περι-κλέτο» και «Φασουλή», το οποίο παρου-σιάζει παραστάσεις με μεγάλη επιτυχία.Ακολουθεί ο ανδρεικελοπαίκτης ΙωάννηςΞαγοράρης από τη Σαντορίνη ή «Σαντορι-νιός», ο οποίος έρχεται στα Χανιά το 1900(«Κήρυξ» 14/7/1928). Σταθμό, όμως, στηνιστορία του κουκλοθέατρου της πόληςαποτελεί η παρουσία του μεγαλύτερου Έλ-ληνα ανδρεικελοπαίκτη, Χρήστου Κονι-τσιώτη το 1908, ο οποίος είναιεξοπλισμένος με σύγχρονα (για την εποχή)τεχνικά μέσα, ενώ ταυτόχρονα το ταλέντοτου στη μίμηση των διάφορων φωνώνπροκαλεί επαινετικά σχόλια στον τοπικόΤύπο:

«[...]ο θεός του γέλωτος, της διασκεδά-σεως και της τέρψεως. Απαράμιλλος μιμη-τής των ανθρώπινων φωνών, τωνσκέρτσων[…] σωστός μάγκας».

Ο Κονιτσιώτης μιμείται τις φωνές όλωντων ξύλινων ηρώων και δίνει παραστάσειςστο ζυθοπωλείο “Ακταίον” του Παπαδάκη,το οποίο βρίσκεται στην προκυμαία. Το ίδιο

κάνει και ο Δημήτρης Δάλλας με τον δικότου θίασο ανδρεικέλων στο καφενείο τουΓεώργιου Λεκάκη στην πλατεία του Μώλουτον επόμενο χρόνο. Ο Χρήστος Κονιτσιώ-της με τον θίασο ανδρεικέλων ξαναεμφα-νίζεται στα Χανιά στις γιορτές τωνΧριστουγέννων του 1924 στο καφενείοτου Μαυρακάκη (κάτω από τη Νομαρχία)(“Νέα Έρευνα” 24/12/1924). Ο Κονιτσιώ-της παραμένει στα Χανιά όλο το χειμώνατου 1925. Ένας άλλος ανδρεικελοπαίκτης,ο Χρηστίδης, κάνει την εμφάνισή του στηνπλατεία Μεϊντανίου της Χαλέπας το καλο-

καίρι του 1927, όπου στήνει τον μπερντέτου για να ψυχαγωγήσει τους περαστικούς(«Κήρυξ» 18/6/1927).

Οσον αφορά στους καραγκιοζοπαίκτεςτου Θεάτρου Σκιών την περίοδο της Κρητι-κής Πολιτείας (1898-1913) ο Τουρκοε-βραίος τελάλης Γιακώς για να επιβιώσειέκανε τον λεμβούχο στο λιμάνι μεταφέ-ροντας αποσκευές και επιβάτες, ενώ ότανήταν απένταρος έκανε και τον καραγκιοζο-παίκτη. Ως καραγκιοζοπαίκτης έστηνε τοσεντόνι με τον ξύλινο θίασο στο «Ακταίον».Το 1925 ο διάσημος Αθηναίος καραγκιοζο-παίκτης Χαρίτος διασκεδάζει το λαϊκό κοινότα καλοκαίρια στο “Ακταίον” (δίπλα στοΦιρκά), καθώς μένει για πολλά χρόνιαενοικιαστής στον Τοπανά. Η παρουσία τωνκαραγκιοζοπαικτών συνεχίζεται και τα επό-μενα χρόνια, καθώς ο καραγκιοζοπαίκτηςΓιώργος Κουτσούρης δίνει παράσταση Κα-ραγκιόζη στην αίθουσα του «Χρυσόστο-μου» στις 20/10/1929 («Κήρυξ»).

*ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος

πολιτισμός 3/ 31ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ6 Απριλίου 2019

Σταγόνες Χανιώτικης ΙστορίαςΑΓΗΣΙΛΑΟΣ Κ. ΑΛΙΓΙΖΑΚΗΣ*

Βιβλιογραφία

Α. Αλιγιζάκης, Όπερες, Μαντολινάτες &Καντάδες, Βαλς & Συρτός στα παλιάΧανιά. Πολιτισμός και κοινωνία κατά τηνπερίοδο 1878-1967, Ηράκλειο 2016.

Κουκλοθέατρο και Θέατρο ΣκιώνΚουκλοθέατρο και Θέατρο Σκιών (1875-1930)

Ο Χρήστος Κονιτσιώτης με τον Πασχάλη (απότην ηλεκτρονική εφημερίδα “Ο μικρός

ρωμιός”).

Η κινηματογραφική λέσχηcineΙστορίες του Φεστιβάλ Κινη-ματογράφου Χανίων και το Φεστι-βάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης,παρουσιάζουν ταινίες από το21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσ-σαλονίκης στον ΚινηματογράφοΑΤΤΙΚΟΝ, την Τετάρτη 10 και τηνΠέμπτη 11 Απριλίου στις 10 μ.μ.

ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ

Προβολή ντοκι αντέρΠροβολή ντοκιμαντέρα ό το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκηςαπό το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

Παρουσίαση βιβλίου Παρουσίαση του βιβλίου “Κινηματογράφος

και δημιουργική γραφή” μαθήματα κινημα-τογραφικού γραμματισμού του ΣταύρουΓρόσδου, από τις εκδόσεις Πυξίδα της Πόληςγια το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, θαπραγματοποιηθεί την Παρασκευή 12 Απρι-λίου στις 8 μ.μ. στο Πνευματικό Κέντρο Χα-νίων.

Με αφορμή το βιβλίο συζητούν για τον κι-νηματογράφο και τη δημιουργική γραφή οι:

· Αθηνά Ντούλια, Δρ Επιστημών Αγωγής,Φιλόλογος, Συντονίστρια ΕκπαιδευτικούΈργου Π.Ε.

· Σταύρος Γρόσδος, Εκπαιδευτικός – Συγ-γραφέας

· Ματθαίος Φραντζεσκάκης, ΔιευθυντήςΦεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων

Ειδική παρέμβαση: "Αυτοσχεδιάζοντας...παίζοντας δημιουργικές γραφές", Αριστό-κριτος Τομαζινάκης, Δάσκαλος, ΕμψυχωτήςΠαιδαγωγικής Θεάτρου, Θεατρικού Παιχνι-διού

Συντονισμός παρουσίασης: Χαρά Ανδρεά-δου, ιστορικός, Συντονίστρια ΕκπαιδευτικούΈργου Π.Ε., Επιστημονική Συνεργάτης Φε-στιβάλ Κινηματογράφου Χανίων

Συνδιοργάνωση: Περιφερειακή ΕνότηταΧανίων, Πνευματικό Κέντρο Χανίων, Διεύ-θυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων,Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας ΕκπαίδευσηςΧανίων, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων,Εκδόσεις Πυξίδα της Πόλης.

ΣΤΟ Κ.Α.Μ.

Προβολή της παράστασης“All About Eve”

Ο Δήμος Χανίων και η ΚΕΠΠΕΔΗΧ - ΚΑΜ φέρνουν στο Χα-νιώτικο Κοινό το βραβευμένο πρόγραμμα θεατρικών μεταδό-σεων NT Live από το National Theatre of London. Οιπαραστάσεις ξεκινούν στις 11 Απριλίου στις 21:00, στο Κέν-τρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, με το “All About Eve” του Jo-seph L Mankiewicz, σε ζωντανή μετάδοση από το θέατροNoel Coward Theatre. Διάρκεια: 180 λεπτά. Η παράσταση με-ταδίδεται με αγγλικούς υπότιτλους.

Τιμές εισιτηρίων: 12€ Γενική είσοδος -- 10€ φοιτητικό/άνερ-γοι.

ΗΚαθολική Εκκλησία

στα Χανιά έχει μακραίωνηιστορία. Ως θεσμός εγκαταστάθηκε

στα Χανιά όταν οι Βενετοί κατέκτησαν τηνΚρήτη. Τότε, όπως εξηγεί ο αδελφός ΝίκοςΡούσσος από τη Μονή Φραγκισκανών Κα-πουκίνων, χτίστηκαν οι πρώτοι καθολικοίναοί.

Ο αριθμός των εκκλησιών ήταν μεγάλοςκαθώς ο πληθυσμός των καθολικών αυξά-νονταν. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκεπάνω στον λόφο Καστέλλι ο καθεδρικόςναός που ήταν αφιερωμένος στην Παναγίακαι ο οποίος δεν σώζεται στις μέρες μας.Ταυτόχρονα εγκαταστάθηκαν μοναχικάτάγματα στα Χανιά. Οι Φραγκισκανοί είχαντον ναό του Αγίου Φραγκίσκου που στεγα-ζόταν στο σημερινό Αρχαιολογικό Μουσείοκαι ένα μικρότερο μοναστήρι αφιερωμένοστον Σαν Σαλβατόρε με μια μικρή εκκλησίαπου διατηρείται μέχρι τις μέρες μας. Οι Δο-μινικανοί είχαν τον ναό του Αγίου Νικολάουστη Σπλάντζια, οι Αυγουστινιανοί στεγά-ζονταν στο μοναστήρι τους στην οδό Χα-τζημιχάλη Νταλιάνη, ενώ υπήρχαν καιγυναικεία τάγματα με τα δύο μοναστήρια:των Φραγκισκανίδων μοναχών επί της Χά-ληδων και το μοναστήρι της Παναγίας τωνΔομινικανίδων μοναχών πάνω στον λόφοΚαστέλι που σώζονται μόνο κάποια υπο-λείμματα.

Η συρρίκνωση της Καθολικής Εκκλησίαςξεκίνησε με την κατάληψη του νησιού απότους Τούρκους το 1645. Οι Βενετοί αποχώ-ρησαν και μαζί τους αποχώρησαν και οιθρησκευτικές αρχές, ενώ οι Τούρκοι μετέ-τρεψαν όλους τους μεγάλους ναούς σε τε-μένη. Οι λίγοι καθολικοί που παρέμεινανστα Χανιά βρέθηκαν χωρίς ναό.

Αυτό έως το 1675 όταν δημιουργήθηκεένα μικρό ημιυπόγειο καθολικό παρεκκλήσιαφιερωμένο στην Παναγία, στο σημείοόπου στεγάζεται σήμερα ο ιερός ναός τηςΚοίμησης της Θεοτόκου.

Μετά από λίγο καιρό το παρεκκλήσι και ενγένει η Καθολική Εκκλησία στα Χανιά πέ-ρασε υπό την προστασία της Γαλλίας. Αυτόείχε θετικές επιπτώσεις και για τον ευρύ-

τερο πληθυσμό ο οποίος σεπεριστατικά μαζικών σφα-γών, όπως το 1896-97,έβρισκε καταφύγιο στην κα-θολική εκκλησία στην οποίακυμάτιζε η γαλλική σημαία.

Το μικρό αυτό παρεκκλήσιτο λειτούργησε, όπως συμ-βαίνει έως και σήμερα, τοΤάγμα των ΦραγκισκανώνΚαπουκίνων. Το 1841 λίγο πριν τελειώσει ηπερίοδος της Αιγυπτιοκρατίας ξεκίνησανεργασίες για την ανέγερση ενός μεγαλύτε-ρου ναού, μιας μονόκλιτης βασιλικής εκ-κλησίας, ο οποίος εγκαινιάστηκε το 1844.Μαζί με τον ναό ανεγέρθηκε κι ένα ξύλινοκαμπαναριό και για πρώτη φορά ήχησεκαμπάνα. Ο ναός παρέμεινε στην ίδιαμορφή έως το 1877 όταν και κατεδαφί-στηκε για να χτιστεί μια μεγαλύτερη εκκλη-σία η οποία και εγκαινιάστηκε το 1879 ωςέδρα του καθολικού επισκόπου Κρήτης.Εκείνη τη χρονιά ο ναός απέκτησε τη σημε-ρινή μορφή. Ο αρχιτέκτονας που σχεδίασεκαι οικοδόμησε τον νέο ναό, σε διάταξη τρί-κλιτης βασιλικής, ήταν ένας Ιταλός από τηΣικελία, ο Βιταλιάνο Ποζέλι, που εργάζον-ταν για την οθωμανική αυτοκρατορία στηνΚωνσταντινούπολη. Παράλληλα, δίπλαστον ναό έχτισε το 1880 το μοναστήρι τωνΦραγκισκανών Καπουκίνων που υπάρχειμέχρι και σήμερα.

Kαθολικές εκκλησίεςαθολικές εκκλησίες

Οβενετσιάνικος

ναός Αγ. Ρόκκος, κτίστηκε το 1630μετά από επιδημία πανούκλας που

εξαπλώθηκε το 1595 στα Χανιά προκαλώνταςμεγάλες απώλειες ανθρώπινων ζωών. Eτσι οιΕνετοί ως ένδειξη ευγνωμοσύνης και προστα-σίας από το “κακό” που θέριζε τότε τις πόλεις,έκτισαν στο σημερινό δρόμο της Σπλάντζιας,τον ναό που ήταν αφιερωμένος στον Αγ.Ρόκκο, προστάτη άγιο από την επιδημία (γιατους Ορθοδόξους αντίστοιχος άγιος είναι οΑγ. Χαράλαμπος), όπως μας λέει ο αρχαιολό-γος Μιχάλης Ανδριανάκης.

Το μνημείο είναι κτισμένο σύμφωνα με τιςαρχές του βενετσιάνικου μανιερισμού, με εν-διαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως λί-θινες λεπτομέρειες, θυρώματα, στρογγυλόφεγγίτη κ.ά. Η επιγραφή που υπάρχει με τουςλατινικούς χαρακτήρες στο πλάι του ναούαναφέρει την ημερομηνία δημιουργίας του(1630).

Μια ιδιομορφία που λίγοι γνωρίζουν είναιστη βόρεια πλευρά του βενετσιάνικου ναούβρίσκεται σχεδόν κολλητά δίπλα του και μιαορθόδοξη εκκλησία που προϋπήρχε για τηνοποία οι αρχαιολόγοι εκτιμούν πως πιθανόνπρόκειται για ναό αφιερωμένο στον ΑγιοΙώαννη τον Χρυσόστομο. «Μια ορθόδοξη κολ-λητά με μια καθολική εκλησσία, είναι κάτι πουεκφράζει το κλίμα εκείνης της εποχής, όπουκατά κάποιον τρόπο οι ορθόδοξοι είχαν καλέςσχέσεις με τους καθολικούς, εδώ στην Κρήτη,και λόγω βέβαια του επικείμενου τουρκικούκινδύνου» εξήγησε ο κ. Ανδριανάκης.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ο ναός χρη-σιμοποιήθηκε από τους Οθωμανούς ως σταθ-μός χωροφυλακής.

Το μνημείο αποκαταστάθηκε οριστικά απότην Αρχαιολογία το 2007-2008 έπειτα από ερ-γασίες της 28ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαι-οτήτων σε συνεργασία με τον Δήμο Χανίων.Παράλληλα μέσα στον ναό, στο δυτικό κομ-μάτι, έγιναν ανασκαφές από την ΚΕ’ ΕφορείαΠροϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτωνόπου αποκαλύφθηκαν ενδιαφέροντα αρχαι-ολογικά στρώματα από την ιστορία της πόληςμέχρι την Μινωική εποχή, τα οποία μάλιστααναδείχθηκαν καθώς το μισό πάτωμα του βε-

νετσιάνικου ναού ανακατα-σκευάστηκε από

κρύσταλλο και τα ευρή-ματα είναι

ορατά.

μ

αφιέρωμα4/ 32ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ6 Απριλίου 2019

ΜΗ ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ

Τό οι λατρείαςΤόποι λατρείας α ό το χθεςαπό το χθες και το σή ερακαι το σήμεραΔΗΜΗΤΡΗΣ

ΜΑΡΙΔΑΚΗΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ

ΚΩΝΣΤΑΣ

Μνημεία από το παρελθόν της πόλης, χώροι λατρείας που παρα-μένουν “ζωντανοί” παρά την πάροδο των χρόνων. Αλλα συνεχίζουννα λειτουργούν με την αρχική τους αποστολή -θρησκευτικοί χώροι-άλλα αντιμετωπίζονται ως τουριστικά αξιοθέατα. Ολα όμως ζωντα-νά κομμάτια της ιστορικής μνήμης των Χανίων. Αναζητήσαμε τηνιστορία ορισμένων εκ των βασικότερων μη ορθόδοξων τόπων λα-τρείας στην παλιά πόλη.

ΕΛΕΝΗ

ΦΟΥΝΤΟΥΛΑΚΗ

Ο ΑΓΙΟΣ ΡΟΚKΟΣ

Ι.Ν. ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΗΣ

ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Ο Ιερός Ναός της Κοίμησηςτης Θεοτόκου από το 1879έως και σήμερα αποτελείτην έδρα του καθολικούεπισκόπου της Κρήτης.

Στον χώρο που βρίσκεται σήμερα ο ναός,λειτουργούσε αρχικά ένα μικρό παρεκκλήσι,αργότερα χτίστηκε ένας μεγαλύτερος ναός

ενώ το 1879 η εκκλησία απέκτησετη σημερινή της μορφή.

Ο αδελφός Νίκος Ρούσσος από τη ΜονήΦραγκισκανών Καπουκίνων

που αναφέρθηκε στο ιστορικό του ναούτης Κοίμησης της Θεοτόκου.

Μια Συναγωγή έσα στους αιώνεςΜια Συναγωγή μέσα στους αιώνες

αφιέρωμα 5/ 33 ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ6 Απριλίου 2019

«Μετά την πτώση των Χανίων στουςΤούρκους το 1645, όλοι οι μεγάλοι καθο-λικοί ναοί θεωρήθηκαν “λεία πολέμου”και μετατράπηκαν σε τζαμιά, ενώ οι μι-κρότερες ορθόδοξες και καθολικές εκ-κλησίες χρησιμοποιήθηκαν ως αποθήκεςκαι ως καταστήματα. Ο μόνος ναός πουπαρέμεινε για τους χριστιανούς ήταν οναός των Αγίων Αναργύρων» αναφέρει οαρχαιολόγος του γραφείου παλιάς πόληςτου Δήμου Χανίων κ. Κώστας Ψαράκης.

Τα σημαντικότερα μουσουλμανικά μνη-μεία, τμήματα των οποίων διατηρούνταικαι σήμερα παρότι δεν υπάρχει θρησκευ-τική τους χρήση, είναι τρία καθώς υπήρ-χαν αρκετά περισσότερα τα οποία με τηνπάροδο των αιώνων έχουν καταστραφεί.Τα σημαντικότερα σύμφωνα με τον κ. Ψα-ράκη είναι:

• Η Μονή του Τάγματος των Δομινικα-νών μοναχών, μετατράπηκε στο ΧιουγκάρΤζαμισί (το τζαμί του Ηγεμόνα), πουυπήρξε το κεντρικό τζαμί της πόλης (σ.σ.σήμερα λειτουργεί ο Ι.Ν. Του Αγίου Νικό-λαου της Σπλάντζιας. Η σημασία του το-νίζεται από την ύπαρξη δύο αντί ενόςεξωστών (σεριφιέδων) στο μιναρέ πουκτίστηκε στη νοτιοδυτική γωνιά του ναού.Στα δυτικά του τζαμιού και επί της πλα-τείας οι Τούρκοι διαμόρφωσαν κατά το18ο αιώνα μια υπόγεια κρήνη για τις απα-ραίτητες τελετουργικές νίψεις όπως επι-βάλει το Κοράνι πριν από την είσοδο τωνπιστών στο τζαμί.

• Ο μοναδικός ακέραιος μιναρές πουσώζεται στην πόλη των Χανίων, είναι

αυτός που βρίσκεται στην οδό Χατζή Μι-χάλη Νταλιάνη, αφιερωμένος στον ΧασεκίΑχμέτ Αγά, τον επικεφαλής των γενιτσά-ρων που ζούσαν στον απέναντι στρατώνα,το σημερινό Α’ Γυμνάσιο. Ο μιναρές όπωςκαι ο ναός ανήκουν σήμερα σε ιδιώτη, πα-ρουσιάζοντας αρκετά προβλήματα στιςτοιχοποιίες τους, που προκλήθηκαν απόπαλαιότερη πυρκαγιά και μακροχρόνια εγ-κατάλειψη και μη συντήρηση των κτιρίων.

• Το μοναδικό τζαμί που κατασκευά-στηκε εξ’ αρχής, το β' μισό του 17ουαιώνα, στη θέση μικρού μονόχωρου ναού,τα ερείπια του οποίου αποκαλύφθηκανκατά τη διάρκεια εργασιών που πραγμα-τοποίησε η τότε 13η Εφορεία ΒυζαντινώνΑρχαιοτήτων, είναι το τζαμί του ΚιουτσούκΧασάν που κτίστηκε προς τιμή του πρώ-του φρουράρχου των Χανίων. Ονομάζεταικαι “Γιαλί τζαμισί”, δηλαδή τζαμί της πα-ραλίας. Η βόρεια και δυτική πλευρά τουπεριβάλλεται από στοά η οποία αρχικάήταν ανοιχτή, ενώ στη νότια πλευράυπήρχε νεκροταφείο.

Σημειώνεται ότι και το σημερινό “Αρχαι-ολογικό Μουσείο” είχε λειτουργήσει αρ-χικά ως μονή των Φραγκισκανών καιμετατράπηκε στο Γιουσούφ Πασά Τζαμισίπρος τιμή του αρχηγού των Τουρκικώνστρατευμάτων κατά την κατάληψη τωνΧανίων, όπως αναφέρεται και στην επι-γραφή του θυρώματος του διαβατικού επίτης Χάληδων. Στη βορειοδυτική γωνία τουναού προστέθηκε ο ερειπωμένος σήμεραμιναρές, καθώς και η οκταγωνική κρήνηστην αυλή.

Ο βενετσιάνικος ναόςΟ βενετσιάνικος ναόςου δεν υ άρχει ιαπου δεν υπάρχει πια...

Οι Ενετοί έκτισαν τον καθεδρικό ναό τους (Duomo) που ήταναφιερωμένος στην Παναγία, τον 13ο αιώνα στον λόφο

Καστέλι. Ο εντυπωσιακός ναός κτισμένος κατά τααρχιτεκτονικά πρότυπα της βασιλικής, απεικονίζεται στα

αριστερά της χαλκογραφίας (λεπτομέρεια), η οποία εκτίθεταιστο Μουσείο Τυπογραφίας.

Πάνω στον λόφο Καστέλι, τον 13ο αιώνα, οι Ενετοί έκτι-σαν τον Καθεδρικό ναό τους (Duomo) που ήταν αφιερω-μένος στην Παναγία. Ο βενετσιάνικος μεγαλοπρεπής ναός,κτίστηκε στη θέση παλαιοχριστανικής βασιλικής εκκλησίας,όπως μας λέει ο αρχαιολόγος Μιχάλης Ανδριανάκης. Μά-λιστα κατά τις ανασκαφές που πραγματοποίησε ομάδαΣουηδών αρχαιολόγων βρέθηκαν στο βόρειο μέρος τηςανασκαφής στο λόφο Καστέλι, τείχη και κομμάτια από ψη-φιδωτό δάπεδο της βασιλικής που υπήρχε και ήταν ξυλό-στεγη με εγκάρσιο κλίτος. Το εσωτερικό του Duomo είχεφωτογραφίσει ο Ιταλός αρχαιολόγος G. Gerola, όπου στιςφωτογραφίες του απεικονιζόταν το ανατολικό μέρος τουναού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων, ηαψίδα του ναού ήταν η ίδια της παλαιοχριστιανικής πουξανά χρησιμοποιήθηκε στην ανακατασκευή.

Το Duomo ήταν κτισμένο κατά τα αρχιτεκτονικά πρότυπατης βασιλικής, είχε ψηλό καμπαναριό και εντυπωσιακές λε-πτομέρειες.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ο βενετσιάνικος καθεδρι-κός ναός έγινε τζαμί του Καρά Μουσά πασά. Όπως φαίνε-ται από την κάτοψη του ναού που είχε δημοσιεύσει οGerola, πιθανόν ένα τμήμα δυτικά του Duomo, να είχεγκρεμιστεί και ξανακτιστεί.

Κατά την Κατοχή το μνημείο χρησιμοποιήθηκε ως απο-θήκη τροφίμων και εκτιμάται ότι καταστράφηκε όταν ανα-τινάχτηκε.

Ερείπια και λείψανα του εντυπωσιακού ναού σώζονταιακόμα, ενσωματωμένα στα κτήρια που κτίστηκαν από τηνανατολική πλευρά της παρόδου Κανεβάρο. Η Αρχαιολογίαείχε κάνει μια πρόταση απαλλοτρίωσης κτισμάτων για τηνανάδειξη των κομματιών του Duomo που όμως δεν προ-χώρησε...

Τα Μουσουλ ανικά τζα ιάΤα Μουσουλμανικά τζαμιά

Τα 20 χρόνια της νεότερης ιστορίας της θα γιορτά-σει τον ερχόμενο Οκτώβριο η Εβραϊκή Συναγωγή “ΕτζΧαγίμ” (Εtz Hayyim), ένα μοναδικό μνημείο για τηνΚρήτη. Ομως η πορεία της Συναγωγής και ακόμα πε-ρισσότερο των εβραϊκών κοινοτήτων στην Κρήτη χά-νεται ακόμα πιο βαθιά στην ιστορία των αιώνων.

«Μια πρώτη πηγή από θρησκευτικά κείμενα μας δεί-χνει ότι υπήρχε εβραϊκή κοινότητα στη Μεσαρά στοΗράκλειο από το 2ο αιώνα π.Χ. Ηταν η πρώτη μονο-θεϊστική κοινότητα στο νησί τότε! Και αυτό γιατί μετάτον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου ανάμεσα στα ελληνι-στικά κράτη έχουμε μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμώνκαι εκεί εντάσσεται και η μετακίνηση ομάδας Εβραίωνπου έρχονται στην Κρήτη, προσαρμόζονται γρήγορα,μιλούν την ελληνική γλώσσα. Στα Χανιά συναντάμεΕβραϊκή κοινότητα τον 1ο αιώνα μ.Χ.» μας εξηγεί ηιστορικός της Συναγωγής κα Κατερίνα Αναγνωστάκη.

Για τον χώρο όπου λειτουργεί η “Ετζ Χαγίμ” μας μι-λάει η επίσης ιστορικός κα Ανια Τζουκμάντελ (AnjaZuckmantel) .

«Ο χώρος που λειτουργεί σήμερα η Συναγωγή κτί-στηκε ως καθολική εκκλησία τον 15ο αιώνα με βάσητις πληροφορίες που έχουμε από τους ενετικούς χάρ-τες της εποχής. Λειτούργησε ως εκκλησία τουλάχιστονμέχρι τα μέσα του 16ου αιώνα όταν ο Βαρβαρόσαπροσπάθησε να καταλάβει την Κρήτη, βομβάρδισε ταΧανιά και κατέστρεψε μέρος του κτηρίου. Για 100 χρό-νια πρέπει να έμεινε ερείπιο και τον 17ο αιώνα το κτή-

ριο είτε δόθηκε από τους Οθωμανούς στηνεβραϊκή κοινότητα, είτε με κάποιο τρόποβρέθηκε στην ευθύνη της εβραϊκής κοινό-τητας που λειτούργησε εδώ Συναγωγή»τονίζει η κα Τζουκμάντελ.

Για πολλά χρόνια αποτελούσε την “ψυχή”της εβραϊκής κοινότητας των Χανίων μέχρικαι το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο όταν όλοι οιΕβραίοι της Κρήτης βρήκαν τραγικό θά-νατο με τη βύθιση τους “Ταναΐς”.

«Για 10 χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιοπόλεμο η Συναγωγή χρησιμοποιήθηκε γιατην φιλοξενία άστεγων οικογενειών τασπίτια των οποίων είχαν καταστραφεί απότους βομβαρδισμούς. Ακολούθησε έναςνόμος με βάση τον οποίο όπου δεν υπήρ-χαν πια εβραϊκές κοινότητες, η κοινή περι-ουσία τους θα διαχειρίζονταν από το “ΚεντρικόΑρχαιολογικό Συμβούλιο”. Για πολλά χρόνια το κτή-ριο έμενε αναξιοποίητο -χαρακτηριστικά πολλοί πα-λιοί κάτοικοι μας έλεγαν ότι είχε μετατραπεί σεκοτέτσι- μέχρις ότου στα 1996 ο Νίκος “Χανάαν” Στα-ρουλάκης να εισηγηθεί την αποκατάστασή του» ση-μειώνει η κα Τζουκμάντελ.

Η νέα Συναγωγή εγκαινιάσθηκε το 1999. Παρότι δενυπάρχει εβραϊκή θρησκευτική κοινότητα, σήμερα λει-τουργεί ως Συναγωγή και τρεις φορές τον χρόνο έρ-χεται ραβίνος από το εξωτερικό για τις μεγάλες

γιορτές της ισραηλίτικης θρησκείας. Παράλληλαπραγματοποιούνται και πολλές άλλες δράσεις. Η καΑναγνωστάκη μας τονίζει ότι κάθε χρόνο «την επι-σκέπτεται χιλιάδες κόσμος ως τουριστικό μνημείο. Γί-νονται πάρα πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις(παρουσιάσεις βιβλίων, συναυλίες κ.ά.), πραγματο-ποιείται ιστορική έρευνα για την εβραϊκή κοινότητατης Κρήτης και όχι μόνο, καθώς και πολλά εκπαι-δευτικά προγράμματα με τη συμμετοχή σχολείων».Ολα αυτά αποδεικνύουν ότι η Συναγωγή αποτελείένα ζωντανό κύτταρο της χανιώτικης κοινωνίας.

ΧΑΣΕΚΙ

ΑΧΜΕΤ ΑΓΑ

ΧΙΟΥΓΚΑΡ

ΤΖΑΜΙΣΙ

Το τζαμίτου ΧασεκίΑχμέτ Αγάστη Χατζ.Νταλιάνη.

Ο μιναρέςτου Χιουγκάρ

Τζαμισί (Τζαμιούτου ηγεμόνα)

στη Σπλάντζια.

ΚΙΟΥΤΣΟΥΚ

ΧΑΣΑΝ

Το τέμενος Κιουτσούκ Χασάν ήταντο μοναδικό μεγάλο μνημείο που

κατασκεύασαν οι Οθωμανοί από την αρχή.

Η “Ετζ Χαγίμ” συνεχίζει να λειτουργεί ως θρησκευτικός αλλά και πολιτιστικός χώρος τα τελευταία 20 χρόνια.

ηηΗ σκηνοθεσία και καλλιτεχνική επιμέλειαείναι της Στέλλας Σκορδαρά και παίζουν οι ΙώΑσηθιανάκη και Αθηνά Μαθιουδάκη. Η πρω-τότυπη μουσική είναι της Μαριάννας Τσόγκακαι οι φωτογραφίες της Αλίκης Χιωτάκη. Ηθεατρική αυτή σύμπραξη αποτέλεσε τηναφορμή να μιλήσουμε με την Ιώ Ασηθιανάκηκαι με την Στέλλα Σκορδαρά για τις συνεργα-σίες, το θέατρο και τις θεατρικές παραγωγέςστα Χανιά.

Πόσο εύκολη ή δύσκολη υπόθεση είναι ησύμπραξη δύο διαφορετικών θεατρικώνσκηνών; Ποια τα κοινά σημεία καλλιτε-χνικής σύγκλισης ;

Ιώ: Στην ολιγόμηνη γνωριμία και συνερ-γασία μας με τη Στέλλα η μόνη δυσκολίαήταν το να αντιληφθούμε, να εμπιστευ-θούμε και να βαδίσουμε προς τον κοινόμας καλλιτεχνικό στόχο - το οποίο γιακαλή μας τύχη έγινε αμέσως. Στη συνέχειαφυσικά, προέκυψε και η προσωπική εμπι-στοσύνη, πράγμα καθόλου δεδομένο, πουμας ώθησε να πάμε ακόμα πιο βαθειά. Ηευκολία έγκειται στο ότι μιλάμε την ίδιαγλώσσα την ώρα της πρόβας, έχουμε πολ-λούς κοινούς κώδικες κι έτσι όποια αντί-σταση κι αν συναντήσουμε (προσωπική ήτεχνική εξωτερική δυσκολία) τη βάζουμεκι αυτή μες στο παιχνίδι και δε την αφή-νουμε να μας γίνει βραχνάς.

Στέλλα: Σε μια πόλη που υπάρχουν τόσεςπολλές θεατρικές σκηνές και την ίδιαστιγμή τόσοι λίγοι επαγγελματίες ηθο-ποιοί, θεωρώ ότι ήταν αναγκαία και για τιςδυο μας η συνάντησή μας. Η δυσκολίαήταν μέχρι να συναντηθούμε μια και οιδύο είχαμε τους χώρους μας, τους μαθη-τές μας, το καλλιτεχνικό μας όραμα.Αφορμή για τη καλλιτεχνική μας συνάν-τηση ήταν οι γιορτές Ρόκκας. Εκεί είχαμετην ευκαιρία να γνωριστούμε, να μοιρα-στούμε τις καλλιτεχνικές μας ανησυχίεςκαι να προτείνουμε η μία στην άλλη αυτήτην συνεργασία. Καθοριστικό ρόλο γι'αυτή μας την συνάντηση έπαιξε η ΑθηνάΜαθιουδάκη, η συμπρωταγωνίστρια τηςΙώς στην παράσταση "Αέρας", και συνερ-γάτης μου σε πολλές παραστάσεις μέχριτώρα. Από την στιγμή λοιπόν που αποφασίσαμενα συνεργαστούμε όλα έγιναν εύκολα.Βρήκα έναν σύμμαχο για να ξεπεράσω τιςδυσκολίες που έχει μια παραγωγή θεατρι-κής παράστασης αλλά κι έναν συνοδοι-πόρο στο υπέροχο αυτό ταξίδιαναζήτησης που μας πάει το θεατρικόέργο "Αέρας"

Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο θεατρικόέργο; Ποια ιδέα / αξία πραγματεύεται;

Ιώ: Η Αθηνά που γνώριζε το έργο, μας τοπρότεινε κι απ’ ό,τι θυμάμαι συμφωνή-σαμε αμέσως πως θα θέλαμε να ασχολη-θούμε με αυτό. Για μένα, η μοναξιά των‘’εγχειρημένων’’ ψυχών και η ανάγκη νασυναντήσω τον ‘’άλλο’’ μέσα από ένα ανε-λέητο κυνηγητό και κρυφτό, μέσα από τοψέμα και την υποκρισία αλλά και έναασταμάτητο παιδικό παιχνίδι –διαγωνισμό,είναι αυτά που φωτίζονται περισσότεροδουλεύοντας το κείμενο. Μας ενοχλεί ο“άλλος” γιατί ακριβώς μας μοιάζει και τονέχουμε χάσει, τον έχουμε αφήσει πίσωγιατί μας θυμίζει εμάς και το παρελθόν.

Στέλλα: Ίσως είναι το πιο καλογραμμένο

θεατρικό έργο που έχω δουλέψει έωςτώρα. Είναι πραγματικά ευλογία να δου-λεύεις ένα έργο που έχει γραφτεί εξαρχήςστην μητρική σου γλώσσα. Ο “ΑέρΑΣ”αποκαλύπτει, με πολύ χιούμορ, την αν-θρώπινη μικρότητα και μνησικακία, με δυογυναίκες που ενώ προσπαθούν όλη τουςτη ζωή να ξεκόψουν από το παρελθόντους εκείνο έρχεται και τις βρίσκει αναπό-φευκτα. Η κάθαρση έρχεται μόνο όταν έρ-χονται αντιμέτωπες με τον μεγαλύτεροΦόβο τους. Γιατί όλα τα δεινά στη ζωήμας έχουν ξεκινήσει σ' ένα "πατάρι" στηνπαιδική μας ηλικία.

Πώς μπορεί να παραμείνει ζωντανή η θε-ατρική σκηνή στην περιφέρεια, δεδομέ-νου ότι η στήριξη των θεατρικώνσχημάτων από την Πολιτεία δεν είναιεπαρκής;

Ιώ: Στη δική μας περίπτωση, για να ακρι-βολογούμε, δεν υπάρχει καμία στήριξη απ’την πολιτεία. Οι λόγοι είναι γνωστοί καιαποτελούν τροχοπέδη σε κάθε μας προ-σπάθεια. Ό,τι κάνουμε, το κάνουμε μόνοιμας κι έτσι, όλοι οι ανεξάρτητοι καλλιτέ-

χνες αντιμετωπίζουμε έντονο οικονομικόπρόβλημα στο να στηρίξουμε το όραμάμας. Πέραν δηλαδή από τη δυσκολία τουνα βρούμε ηθοποιούς στην επαρχία, αναγ-καζόμαστε να ασχολούμαστε και με όλατα υπόλοιπα τεχνικά θέματα, της παραγω-γής κ.λπ., για το ανέβασμα μιας παράστα-σης. Έχει γίνει κι αυτό μέρος της δουλειάςμας και το έχουμε αγαπήσει. Ευτυχώς,υπάρχουν φίλοι δίπλα μας που μας στηρί-ζουν πολύ και σταθερά.

Στέλλα: Εδώ είναι ευκαιρία να ευχαρι-στήσω τους χορηγούς μας, επιχειρηματίες

κι έμποροι αυτής της πόλης που μας στη-ρίζουν εμπράκτως και χωρίς αυτούς δενθα μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμεαυτή την παράσταση. Oσο για την ερώ-τησή σας θ' απαντήσω με δύο ερωτήσεις.Τι είδους θεατρική σκηνή θέλουμε να έχειη περιφέρεια; Και ποια είναι τα θεατρικάσχήματα; Για μένα η μόνη λύση είναι ένα καλά εκ-παιδευμένο θεατρικό κοινό και ο μόνοςτρόπος για να γίνει αυτό είναι να έχουν οιάνθρωποι που ζουν στην περιφέρεια τηνευκαιρία να δουν καλές παραστάσεις απ'όλη την Ελλάδα και τον κόσμο. Η θεα-τρική Σκηνή της πόλης μας χρειάζεται θε-ατές με απαιτήσεις, κριτική ματιά κι αγάπηγια το θέατρο.

Τι θεατρικά σχέδια κάνετε για το μέλλον;Ιώ: Πιο συχνές συναντήσεις όπως αυτή.Συνεργασίες που μας ανοίγουν, μας συ-σπειρώνουν, μας “ξεκουνάνε”, μας βγά-ζουν από το μικρό μας “εγώ”.

Στέλλα: Να συνεχίσουμε...να συναντιό-μαστε... να δημιουργούμε..Είμαστε τυχεροί που η δουλειά μας είναιτο θέατρο η τέχνη της ανθρωπογνωσίας.

«Μας ενοχλεί ο άλλος γιατίΜας ενοχλεί ο “άλλος” γιατίακριβώς ας οιάζει και τονακριβώς μας μοιάζει και τον

έχου ε χάσει τον έχου ε αφήσειέχουμε χάσει, τον έχουμε αφήσειίσω γιατί ας θυ ίζει ε άς καιπίσω γιατί μας θυμίζει εμάς και

το αρελθόντο παρελθόν»

ΑΠΟ ΤΟ THEATRE 73100 ΚΑΙ ΤΗ ΣΚΗΝΗ ΧΩΡΙΣ ΟΡΙΑ

Θεατρική σύ ραξη για την αράσταση ΑερΑΣΘεατρική σύμπραξη για την παράσταση “ΑερΑΣ”

“ΑερΑΣ”Δυο αδελφές συναντιούνται σε ένα σπίτι κοντά στη θάλασσα για να αναμετρήσουν ένα

παρελθόν κακοφορμισμένων δεσμών υπό τη συνθήκη μιας (αδιόρατα μαύρης) κωμωδίας.Eνας χαμένος αδελφός, μια απρόσμενη κληρονομιά, φωτεινοί ζωγραφικοί πίνακες και σκο-τεινά απωθημένα, μια ακολουθία επινοημένων μυστικών συνθέτουν την πλοκή. Η λύσηεπίκειται– μα θα παραμείνει κρυφή, μια αντεστραμμένη έξοδος. Μια περιπέτεια στο υπο-φωτισμένο κενό της συνείδησης, όπου οι λέξεις γίνονται αέρας.

Το θεατρικό έργο τού βραβευμένου Βαγγέλλη Χατζηγιαννίδη “ΑερΑΣ”, παρουσιαζουν στο κοινό των Χανίων, οι θεατρικές σκη-νές THEATRE 73100 και ΣΚΗΝΗ ΧΩΡΙΣ ΟΡΙΑ που ενώνουν δυνάμεις τους στην πρώτη τους συνεργασία. Το έργο ανεβαίνειστο χώρο του THEATRE 73100 στη Ν. Χώρα (Πατρ. Γερασίμου 18), την Παρασκευή 12, το Σάββατο 13 και την Κυριακή 14Απριλίου καθώς και την Παρασκευή 19, το Σάββατο 20 και την Κυριακή 21 Απριλίου στις 9 το βράδυ.

συνέντευξη

ΕΛΕΝΗ

ΦΟΥΝΤΟΥΛΑΚΗ

Aριστερά η Στέλλα Σκορδαράκαι δεξιά η Ιώ Ασηθιανάκη.

6/ 34ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ6 Απριλίου 2019

ΒΑΓΓΕΛΗΣ

Θ. ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ

kakatsakis@sch.gr

Καλοί μου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!Στον απόηχο των εορτασμών της Παγκόσμιας Ημέ-

ρας Ποίησης και της 25ης Μαρτίου η συνάντησή μουτην περασμένη Τετάρτη, 27 Μαρτίου με τα παιδιά τηςΣτ1 τάξης του 8ου Δημ. Σχ. Χανίων. Πώς και πώς τηνπερίμεναν, όπως μου είπαν. Πώς και πώς, όμως την πε-ρίμενα κι εγώ!

Δυνατοί οι δεσμοί της φιλίας μας που άρχισε πέρυσιστις 5 Μαΐου, που τα έφερε ο δάσκαλός τους, ο εξ’Εβρου ορμώμενος Βαγγέλης Παγωνίδης, στην παρου-σίαση της ποιητικής μου συλλογής “Οπως το ψωμί” ,στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων κι “έδεσε” λίγες μέρεςαργότερα, όταν τα επισκέφτηκα στην τάξη τους, ήτανΠεμπτάκια τότε. Για “ευλογία” έκανα λόγο λίγες μέρες

αργότερα στη στήλη μου “Μια στάση εδώ μια στάσηεκεί” (Χ.ν., 1.6.18). Για μια “ευλογία” που επαναλή-φθηκε κάνω λόγο σήμερα απ’ αυτή τη θέση προλογί-ζοντας τις εντυπώσεις τους απ’ τη φετινή μαςσυνάντηση, μια επίσης αξέχαστη συνάντηση. Από καρ-διάς οι ευχαριστίες μου, στον δάσκαλό σας, στη δα-σκάλα της Μουσικής, τον δάσκαλο της Πληροφορικής,στον διευθυντή του Σχολείου και κυρίως σ’ εσάς, καλάμου φιλαράκια της Στ1 τάξης του 8ου Δημ. Σχ. Χα-νίων. Ηταν τοσα πολλά αυτά που με διδάξατε...

Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

δάσκαλος

ΣΤ1 ΤΑΞΗ 8ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΧΑΝΙΩΝ

ΜιαΜια ακό ηακόμηαξέχαστηαξέχαστη συνάντησησυνάντηση

παιδότοπος 7/ 35ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ6 Απριλίου 2019

[…] Είπαμε διάφορα ποιήματα, μαντινάδες με τη συνο-δεία της λύρας του συμμαθητή μας του Γιάννη Καλογεράκηκαι κάναμε ένα θεατρικό που το ετοιμάσαμε εμείς τα παιδιάμόνοι μας. Μου άρεσαν όλα αλλά περισσότερο μου έκανεεντύπωση το θεατρικό γιατί είχε παγωμένη εικόνα όπου τρα-γουδούσαν οι ηθοποιοί, και στο οποίο βάλαμε να συμμετέχεικαι ο ίδιος ο κ. Κακατσάκης όπου υποδυόταν τον εαυτό του.Ηταν όλα θαυμάσια! Αν και δεν το περίμενα ότι θα τα κατα-φέρναμε τόσο καλά. Αν θα άλλαζα κάτι, αυτό θα ήταν η διάρ-κεια της εκδήλωσης. Θα ήθελα να ήταν λίγο μικρότερη.Εύχομαι στον κ. Βαγγέλη να συνεχίσει να γράφει ωραία ποι-ήματα!

Μανώλης Νικολιδάκης

Είπαμε πολλά ποιήματα και μας εξήγησε αρκετά πάνω στηνποίηση. Ετσι μας έκανε να καταλάβουμε πώς αισθάνε-

ται κάποιος όταν γράφει ένα ποιήμα. Αυτό μουάρεσε περισσότερο από την επίσκεψη του κ.

Βαγγέλη Κακατσάκη στην τάξη μας. Μπορώνα πω ότι άρχισε να μου αρέσει να διαβάζω

κι εγώ ποιήματα. Ηταν όλα τέλεια! Μουέκανε τόση εντύπωση που ήξερε τόσαπράγματα για ποιητές και το νόημα τωνποιημάτων τους. Δεν θα ήθελα να αλ-λάξω τίποτα κι εύχομαι να περνάειπάντα τόσο χαρούμενα την ημέρα αυτή!

Μαριλένα Κλαριδοπούλου

[…] Μού άρεσε πολύ η εκ-δήλωση και φάνηκε καιτου κ. Βαγγέλη να τουάρεσε επίσης. Εμένα μουάρεσε περισσότερο το θε-ατρικό και οι μαντινάδες.Δεν θα άλλαζα τίποταγιατί ήταν όλα τέλεια.

ΦίλιπποςΠαρασκάκης

[…]Περάσαμε φαντα-στικά! Περισσότερο μουάρεσε το θεατρικό πουετοιμάσαμε εμείς τα παι-διά και συμμετείχε κιαυτός, αν και δεν το ήξερε,του είχαμε βάλει ρόλο ναυποδυθεί τον εαυτό του.Μου άρεσε επίσης που συ-νεργαζόμασταν όλοι μαζίχωρίς να μαλώνουμε καιχωρίς να φωνάζουμε. Ανέπρεπε να αλλάξω κάτι δενθα άλλαζα τίποτα γιατί τα είχαμε προ-ετοιμάσει όλα καταπληκτικά. Θα ήθελανα ξανάρθει ο κ. Βαγγέλης στην όμορφητάξη μας και να του κάνουμε και πάλι μιακαταπληκτική γιορτή.

Γρηγόρης Τζεμανάκης

[…] Κάναμε πολλά κιωραία πράγματα. Το καλύτερο, κατά

τη γνώμη μου ήταν το θεατρικό στο οποίομάλιστα βάλαμε και τον ίδιο, αν και επισκέπτης

στην τάξη μας, να συμμετέχει. Μου έκανε ιδιαίτερηεντύπωση που του άρεσαν αυτά που ετοιμάσαμε εμείς

οι μαθητές. Δεν θα ήθελα να αλλάξω τίποτα γιατί όλατου φάνηκαν υπέροχα! Εύχομαι στον κ. Κακατσάκη ναείναι γερός, να γράφει κι άλλα ποιήματα και βιβλία.

Αγια Ιμπραήμ

[…] Του παρουσιάσαμε τηγιορτή που την είχαμε ετοιμάσειμόνοι μας εμείς τα παιδιά. Ο κα-

θένας είχε κι από μια ιδέα καιόλες μαζί τις βάλαμε σε μια λογική

σειρά μέσα σε ένα εύλογο χρονικόδιάστημα. Όταν ήρθε του είπαμε τις

μαντινάδες που του είχαμε γράψει ενώ οΓιάννης έπαιζε λύρα. Απαγγείλαμε ποιήματα

δικά του και γνωστών ποιητών με τη συνοδεία τηςμελωδίας της κιθάρας που έπαιζε ο Λευτέρης. Τρα-γουδήσαμε τραγούδια σχετικά με την ποίηση και τηνεπανάσταση του 1821 με τη συνοδεία του αρμόνιουπου έπαιζε ο Γιώργος και η κα Γιούλη. Του πήραμε συ-νέντευξη με τις ερωτήσεις που του είχαμε ετοιμάσει.Ανεβάσαμε κι ένα σύντομο αλλά χαριτωμένο θεατρικόπου το τροποποιήσαμε για την περίσταση. Ημασταν για2 ώρες πολύ ήσυχοι αλλά και ταυτόχρονα ενθουσια-σμένοι που είχαμε τη χαρά να ξαναδούμε τον κ. Βαγ-γέλη. Εύχομαι κάθε χρόνο, την 21η Μαρτίου, τηνημέρα της ποίησης να την περνάμε με τον κ. ΒαγγέληΚακατσάκη!

Ιωάννα Μακρινάκη

Περάσαμε τέλεια. Δεν ήταν μια συνηθισμένη εκδήλωσηγια την ποίηση. Ηταν λίγο διαφορετική αν και την ετοι-μάσαμε εμείς τα παιδιά είχε και θεατρικό. Μουάρεσε που ντυθήκαμε με τα ρούχα του θεατρικού.Επίσης μου άρεσε που ήμασταν χαλαροί, ήρεμοι,και ήσυχοι και μιλούσαμε για ποίηση, λογοτε-χνία, θέατρο με συνοδεία μουσικής μέσα από

λύρα, κιθάρα, ακορντεόν, αρμόνιο.Αυτό που δε μου άρεσε ήταν ότιέλειπε η κολλητή μου η Δέσποινα ανκαι το ήθελε πάρα πολύ να είναι στηντάξη όταν θα ερχόταν ο κ. Βαγγέλης.Αν θα άλλαζα κάτι, αυτό θα ήταν να δου-λεύαμε λίγο περισσότερο αν και δε φάνηκενα υστερούμε κάπου. Ελπίζω την επόμενη φοράόταν θα μας έρθει και πάλι ο κ. Βαγγέλης, να είναι μαζίμας και η Δέσποινα και να έχουμε ετοιμάσει άλλα πράγ-ματα, διαφορετικά και ακόμη καλύτερα. Κύριε Βαγγέληπολύ σας ευχαριστούμε!

Κωνσταντίνα Μαραγκουδάκη

[…] του είχαμε ετοιμάσει και ένα θεατρικόστο οποίο πρωταγωνιστούσα. Δυστυχώςόμως αρρώστησα και δεν ήμουν στην εκδή-λωση. Μετά το τέλος όμως με πήρε τηλέ-φωνο ο κ. Βαγγέλης (ο δάσκαλος της τάξηςμας) και μετά μου μίλησε και ο κ. ΒαγγέληςΚακατσάκης. Η έκπληξή μου ήταν μεγάλη.Μου είπε ότι «αν και δεν ήσουν εδώ εγώξέρω ότι είσαι πολύ καλή στο ρόλο σου, και οισυμμαθητές σου έπαιξαν ακόμη καλύτερα καιγια εσένα που έλειπες. Μου είπε επίσης ότι θαμου χαρίσει ένα βιβλίο του και μου υποσχέ-θηκε ότι θα ξανάρθει και θα ξανακάνουμε πα-ρόμοια εκδήλωση. Χάρηκα πάρα πολύ. ΚύριεΒαγγέλη σας εύχομαι να είστε πάντοτεκαλά και να μας ξανάρθετε.Δέσποινα

Κουντουράκη

[ … ] Κά ν α μ επολλά πράγματα: είπαμε

ποιήματα, μαντινάδες, τραγου-δήσαμε, διαβάσαμε αποσπάσματα

ενός βιβλίου δικού του, κάναμε έναθεατρικό στο οποίο εγώ έκανα το δά-σκαλο. Μου άρεσε που ο κ. Κακατσά-κης άκουγε με προσοχή ό,τι ερώτηση

του κάναμε κι ό,τι άλλο λέγαμε.Ιάσονας

Στουπάκης

Ημασταν όλοι πολύ χαρούμενοι αλλά και πολύ ενθουσιασμένοι. Εξάλλου τον θεωρούμεάνθρωπο της τάξης μας και συνηθίζουμε κι εμείς να παρακολουθούμε τις παρουσιάσειςτων βιβλίων του και των συλλογών του. Ετσι τώρα ήταν η δική μας σειρά να του κάνουμεεμείς μια παρουσίαση. Είχαμε ετοιμάσει πολλά πράγματα γι’ αυτόν κι αυτός για εμάς. Πε-ράσαμε πολύ ωραία και θα ήθελα να το ξανακάνουμε.

Εφη Παπαδοκοκολάκη

Το συναντούμε με τις ονομασίες Δρυ, Ιδρύς,Ρουπάκι, Ροτσόκι, Ρένια, Ροτσάκι, Βελανιδιά, Βα-λανιδιά.

Η βελανιδιά είναι ένα μεγάλο, ισχυρό και μα-κρόβιο δέντρο, με κορμό παχύ και ογκώδη. Τούψος μπορεί να φτάσει και τα 30 μέτρα. Έχει χα-ρακτηριστικά έλλοβα φύλλα με βραχύ μίσχο,λεία, με κάτω επιφάνεια ανοιχτότερου χρώματος,που παρουσιάζουν μυτερούς οδόντες στην περι-φέρεια. Τα φύλλα της πέφτουν το φθινόπωρο.Υπάρχουν αρσενικά και θηλυκά άνθη στο ίδιοφυτό και επικονιάζονται με τον αέρα. Τα μονό-σπερμα κάρυα με μίσχο 2 έως 4 εκατοστά, έχουνσκληρό περίβλημα. Το συναντούμε αυτοφυές σεόλη την Ευρώπη στα ορεινά δάση. Τα βελανίδιαείναι γνωστή τροφή των χοίρων και από αυτάφτιάχνουν υποκατάστατο του καφέ. Τον φλοιότου δέντρου τον χρησιμοποιούσαν για βαφή δερ-μάτων. Από τις κηκίδες της βελανιδιάς (οιδήματαπου προκαλούνται στον φλοιό όταν το δέντροπροσβάλλεται από παρασιτικούς οργανισμούς)παράγεται το κηκιδικό οξύ από το οποίο αφούδιαλυθεί σε οινόπνευμα παρασκευάζεται μελάνιμε το οποίο βάφονται οι τρίχες της κεφαλής μεωραίο μαύρο χρώμα.

Ιστορικά στοιχεία Είναι δέντρο γνωστό από την αρχαιότητα. Ο Γα-

ληνός το χρησιμοποιούσε σαν φάρμακο αιμο-στατικό, επίσης δε κατά της δυσεντερίας και τηςλευκόρροιας,

Ο Πορτά χρησιμοποιούσε την σκόνη του φλοιούανακατωμένη με μέλι κατά των αιμορραγιών τηςμήτρας, σε δόση 32-64 σιταρίων ανά 24ωρο. Ηβελανιδιά ήταν σεβαστή ως ιερό δέντρο για πολ-λούς αιώνες σε όλη την Ευρώπη.

Το χρησιμοποιούσαν ως συστατικό για το «Αν-τιφυματικό εκχύλισμα» που λάμβαναν κατά τηςφυματίωσης και της ραχίτιδας.

Το αφέψημα του φλοιού το χρησιμοποιούσανγια κλύσματα κατά των διαρροιών και τωνχρόνιων δυσεντεριών μετά βλεννών. Επίσηςγια πλύσεις της ουρήθρας και του κόλπουκατά την λευκόρροια και βλεννόρροια. Τοχρησιμοποιούσαν ακόμη σε φλεγμονές καιοιδήματα του τραχήλου της μήτρας και κατάτης προπτώσεως του ορθού. Ο Ρικορντ ανα-φέρει ότι το αφέψημα του φλοιού με κρασίθεραπεύει τα αφροδίσια έλκη. Ο Μπουρλέ,

χρησιμοποίησε στην Τουρκία τα βελανίδια σαναναλγητικό φάρμακο. Κάποτε σκέφτηκε να πα-ραχώσει μερικά στη γη για λίγες μέρες, μήπωςχάσουν την πικράδα τους. Ύστερα τα ξέρανε καιτα καβούρδισε. Το καφέ αυτόν τον ανακάτεψε μεζάχαρη και αρωματικά και παρασκεύασε το ονο-μαζόμενο Παλαμούδ των Τούρκων, το οποίο οιΆραβες ονομάζουν Ρακαχού. Αυτά είναι ροφή-ματα που είναι πολύ εύπεπτα και μπορούν να αν-τικαταστήσουν το κακάο και τα αμυλώδη.

Στην Κρήτη υπάρχουν συστάδες του δέντρουστη βόρεια πλευρά των Λευκών ορέων. Συστά-δες συναντούμε και στο Κάστελλο του Αποκό-ρωνα αλλά και μεμονωμένα δέντρα σε πολλέςπεριοχές του νησιού. Το δέντρο το ονόμαζανΔρυγιά ή Ντρυγιά. Τους καρπούς τους έλεγαν βε-λάνια και τους κάλυκες των βελανιδιών τουςαποκαλούσαν βελανιδόκουπες. Τα βελάνια ταέτρωγαν ψητά στη φωτιά και τα θεωρούσανπολύ θρεπτικά κυρίως για τα καχεκτικά παιδάκια.Τις βελανιδόκουπες και τα κηκίδια τα χρησιμο-ποιούσαν στη βαφική (οικιακή και βιοτεχνική) καιστη βυρσοδεψία (νταμπακαριά). Στις πόλεις οιγυναίκες χρησιμοποιούσαν τα κηκίδια για το βά-ψιμο των μαλλιών τους. Τα κηκίδια ακόμη τα κα-βούρδιζαν, τα κοπανούσαν, τα περνούσαν απόψιλή κνισάρα και τα χρησιμοποιούσαν κατά τωναιμορροΐδων. Το ξύλο της δρυός, το δρυγια-δόξυλο, το έκαναν μεσοδόκι για τη σκεπήστα χωριά της Δυτικής Κρήτης. Ιδιαίτεραο Λυρατζής (διχαλωτό ξύλο που στήνε-ται όρθιο και δέχεται το κεντρικό μεσο-δόκι για τη στερέωση της σκεπής), έπρεπενα είναι από δρυγιαδόξυλο. Τα βελανίδια οικρητικοί τα χρη-σιμοποι-

υγεία - βότανα8/ 36ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ6 Απριλίου 2019

Επιμέλεια:

ΣΑΚΗΣ ΚΟΥΒΑΤΣΟΣ

info@herb.gr

ηηBιότοπος - περιγραφή

Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι QUERCUS robur(Δρυς η σκληρή). Ανήκει στην οικογένεια των Φηγιδώνπου περιέχει περίπου 600 είδη. Στη χώρα μας βρίσκεταιπερισσότερο στην Κεντρική Ελλάδα και απαντάται με-μονωμένα ή σε συστάδες στη Θεσσαλία, Ήπειρο, Βοι-ωτία και Πελοπόννησο.

ΔρυςΔρυς

ούσαν στηνκατοχή γιακαφέ τονοποίο γλύκαι-ναν με πετιμέζι.Τους τρυφερούς βλα-στούς του δέντρου τουςχρησιμοποιούσαν σε βραστάρι κατά της διάρ-ροιας. Κάτω από τις βελανιδιές όπως έλεγανακόμη, φύτρωνε ο δρυγιαδίτης αμανίτης, που θε-ωρούσαν εξαιρετικά νόστιμο.

Συστατικά - χαρακτήρας Ο φλοιός της δρυός διαφέρει ανάλογα με την

ηλικία του δέντρου και των κλάδων. Στα παλιάδέντρα είναι πυκνότερος, πιο ρυτιδωμένος, σεσκασίματα, ερυθρόφαιος εσωτερικώς και μαυ-ροπράσινος εξωτερικώς. Τα νεαρά δέντρα και οινεαροί κλάδοι έχουν φλοιό λείο, δίχως σκασί-ματα, με ανοιχτό κόκκινο χρώμα εσωτερικώς καιασπροπράσινο εξωτερικά.

Ο φλοιός έχει οσμή αηδή, γεύση δριμεία καιπολύ στυπτική, από τη μεγάλη ποσότητα τανίνης,γαλλικού οξέος και άλλων ουσιών που περιέχει.Ο φλοιός των νεαρών κλάδων είναι γεμάτος τα-νίνη. Περιέχει ακόμη σάκχαρο, πηκτίνη, ασβέστιο,μαγνήσιο, κάλιο. Τα βελανίδια περιέχουν 0,43%έλαιο, 0,52% ρητίνη, 0,64% γόμα, 0,90% τανίνη,3,85% άμυλο, 3,85% πικρή ουσία, 3,19% ξυλώδηουσία, άλατα καλίου, ασβεστίου, αλουμινίου κ.α.

Θεραπευτικές ιδιότητεςκαι ενδείξεις

Ο φλοιός της βελανιδιάς είναι ένα από τα πιοστυπτικά φάρμακα.

Εσωτερικά χρησιμοποιείται για προβλήματαδιάρροιας και δυσεντερίας.

Εξωτερικά χρησιμοποιείται για αιμορροΐδες,φλεγμονές της στοματικής κοιλότητας, ρινικό πο-λύποδα, κυνάγχη και πληγές.

Η βελανιδιά αποτελεί ένα από τα ανθοιάματατου Μπαχ, το οποίο χορηγείται σε «δυνατά άτομαπου δεν σταματούν να προσπαθούν ποτέ, είτεαυτό αφορά τον τομέα της υγείας είτε στοντομέα των καθημερινών δραστηριοτήτων, αλλάπου δεν ξέρουν πως ή πότε πρέπει να εγκατα-λείψουν και που δυσκολεύονται να αναγνωρί-σουν τις αδυναμίες τους».

Παρασκευή και δοσολογία Εσωτερικά λαμβάνεται υπό μορφή αφεψήμα-

τος. Εξωτερικά το αφέψημα η το βάμμα χρησιμο-

ποιείται για μπουκώματα σε περιπτώσεις φλεγ-μονών στην περιοχή της στοματικής κοιλότητας ήως γαργάρα για κυνάγχη. Χρησιμοποιούνται σεαλοιφή ή κρέμες για αιμορροΐδες, ενώ ο κονιορ-τοποιημένος φλοιός ρουφιέται από την μύτη γιατον ρινικό πολύποδα.

Για το αφέψημα χρησιμοποιούμε 4 έως 10γραμμάρια φλοιού για ένα φλιτζάνι νερό. Βρά-ζουμε για 10-15 λεπτά.

Το αφέψημα του φλοιού ανακατωμένου μεανάλογη ποσότητα γεντιανής, θερμόχορτου καιαψιθιάς θεραπεύει τους χρόνιους πυρετούς σε

δόση 2 ποτηριών του κρασιού την ημέρα.

Aνθιση -χρησιμοποιούμενα

μέρη - συλλογή Ανθίζει από τον Απρίλιο μέχρι τον

Μάιο. Οι σπόροι του ωριμάζουν Σεπτέμ-βριο και Οκτώβριο. Για θεραπευτικούς σκο-πούς χρησιμοποιείται ο φλοιός των νεαρώνκλάδων του δέντρου. Εποχή συλλογήςείναι από Μάρτιο έως Απρίλιο. Για θε-

ραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιεί-ται ο φλοιός των νεαρών

κλάδων του δέντρου.

Προφυλάξεις Ο φλοιός της βελανιδιάς, είναι

εξαιρετικά στυπτικός παράγοντας καιμπορεί να ελαττώσει την ποσότητα των θρε-

πτικών ουσιών που απορροφούνται από την κα-θημερινή διατροφή. Όταν χρησιμοποιείται για

προβλήματα διάρροιας πρέπει να λαμβάνεται το πολύγια 3-4 ημέρες. Η υπερβολική δόση ή η λήψη του βο-τάνου για πολύ καιρό, μπορεί να προκαλέσει βλάβεςστο στομάχι και καρδιαλγία. Η χρήση του βοτάνουμπορεί να καθυστερήσει την απορρόφηση των αλ-

καλοειδών και άλλων αλκαλικών φαρμάκων.

Υ.Σ. Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr. Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί νατο απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com

ττ

πολιτισμός 9/ 37ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ6 Απριλίου 2019

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Χα-νίων πραγματοποιεί και φέτοςσημαντικές εκδηλώσεις με άξο-να το βιβλίο και τη φιλαναγνω-σία, στο πλαίσιο της Παγκό-σμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίουκαι της Ημέρας Βιβλίου.

ΑΠΟ ΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Δράσεις φιλαναγνωσίαςΔράσεις φιλαναγνωσίας

Την Τετάρτη 10 Απριλίου, ώρα 7.30μ.μ.στο χώρο της Βιβλιοθήκης, τα μέλη τηςΑ΄Λέσχης Ανάγνωσης, θα συναντηθούνγια να συζητήσουν το βιβλίο «Η Κάδμω»της Μέλπω Αξιώτη, εκδ. Κέδρος. ΤηνΠέμπτη 11 Απριλίου, ώρα 7.15μ.μ. στηνΠαιδική-Εφηβική Βιβλιοθήκη ΔημοτικούΚήπου, η καταξιωμένη Χανιώτισσα ηθο-ποιός και συγγραφέας Μαρινέλλα Βλα-χάκη, σε μια βραδιά αφήγησης καιιστοριών για παιδιά και ενηλίκους. ΤηΔευτέρα 15 Απριλίου η συγγραφέας ΛιλήΛαμπρέλλη το πρωί συναντά μαθητέςστις Παιδικές Βιβλιοθήκες του Δήμου καιτο απόγευμα γονείς και εκπαιδευτικούς.

ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΙ ΤΟ ΧΟΜΠΙ ΜΟΥ

Εξάλλου, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Χα-νίων κι ο Σύλλογος Φίλων ΑστρονομίαςΚρήτης παρουσιάζουν τη Δευτέρα 8

Απριλίου, ώρα 8 μ.μ., το χόμπι του Χρή-στου Κοτσαύτη, ηλεκτρονικού, μουσικούκαι αστροφωτογράφου για την αστρο-φωτογραφία βαθέως ουρανού. Στο πλαί-σιο της εκδήλωσης θα πραγματοποιηθείπαρουσίαση με πλούσιο φωτογραφικόυλικό, έκθεση φωτογραφιών και βιβλίων.Η βραδιά θα πλαισιωθεί μουσικά: Στην κι-θάρα: Χρήστος Κοτσαύτης Στο τραγούδι:Μαρία Κλεινάκη και Χρήστος ΚοτσαύτηςΠοιήματα διαβάζει: Η Μαίρη Πενταράκη

Προλογίζει: Ο Χρήστος Σωτηρόπουλος,Αντιπρόεδρος Σ.Φ.Α.Κ.

ΤΟ Κ.Π.Δ. ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ

Η συγγραφέας Αννα Κοντολέων θα πα-ρουσιάσει το νέο της βιβλίο με τίτλο“Πάρτυ για τρεις” την Τετάρτη 10 Απρι-λίου στις 2 το μεσημέρι στο Κέντρο Παι-δικής Δημιουργίας Αγ. Ιωάννη, μεαφορμή τον εορτασμό την ΠαγκόσμιαΗμέρα Παιδικού Βιβλίου.

“ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΝ”

Παρουσίαση βιβλίουΠαρουσίαση βιβλίουακαριστού Ειρηναίου Γαλανάκημακαριστού Ειρηναίου Γαλανάκη

ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ

“Συναίνεση” στο θέατρο “Κυδωνία”

Συνεχίζονται από την Εταιρεία Θεάτρου“Μνήμη” μέχρι την Κυριακή των Βαΐων, οι πα-ραστάσεις του έργου της αγγλίδας συγγραφέωςΝίνα Ρέιν «Συναίνεση» (Consent) με θέμα τηνδιάκριση ανάμεσα στο δίκαιο και τη δικαιοσύνημε αφορμή μια υπόθεση βιασμού, σε σκηνοθε-σία Μιχάλη Βιρβιδάκη κάθε Παρασκευή καιΣάββατο στις 9.15 μ.μ. και τις Κυριακές απο-γευματινή στις 7.30 μμ. πριλίου κάθε Παρα-σκευή και Σάββατο στις 9.15 μμ και τις Κυριακές

απογευματινή στις 7.30 μμ. ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:15 ευρώ και 10 ευρώ το φοιτητικό. Πληροφο-ρίες - κρατήσεις θέσεων, τηλ. 2821092395 On-line προπώληση εισιτηρίων:www.ticketservices.gr και tickets.public.grκαθώς και στα καταστήματα Public

Παίζουν οι ηθοποιοί: Αντώνης Παλιεράκης,Ντία Κοσκινά, Φώτης Κοτρώτσος, ΣτελλίναΙωαννίδου, Παναγιώτης Νικολιδάκης, ΒούλαΑντωνιάδη, Ελπίδα Ζαμπετάκη. Το έργο ανεβαί-νει σε μετάφραση Δημήτρη Κιούση, σύνθεσηήχων Δημήτρη Ιατρόπουλου, φωτισμούς Γαλά-τειας Σαραντάκου και με βοηθό σκηνοθέτη τηνLucyna Kukosz. Τη νομική ορολογία της μετά-φρασης επιμελήθηκε ο Κώστας Κουτσουρέλης.

DANCE DAYS 2019

Σεμινάρια χορούΑνακοινώθηκε το πρόγραμμα σεμιναρίων του

9ου φεστιβάλ “Dance Days Chania” που θαπραγματοποιηθεί στην πόλη μας 15 – 28 Ιου-λίου.

Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση τωνδιοργανωτών, «Το πρόγραμμά μας περιλαμβά-νει σεμινάρια τεχνικής, ρεπερτορίου, σύνθεσης,αυτοσχεδιασμού για επαγγελματίες και ερασι-τέχνες χορευτές αλλά και για όλη την οικογέ-νεια και ανθρώπους διαφορετικών γνωστικώνκαι δημιουργικών ενδιαφερόντων. Σεμινάριο

από την Hofesh Shechter company, σεμινάριοGaga, “Bending reality” με την F. Demestri &S. Lefeuvre, «Σώμα &Αστικό Τοπίο», αυτοσχε-διασμός με τον Horacio Macuacua, σεμινάριοVideo dance, τσίρκο για γονείς και παιδιά, είναιμερικά μεταξύ άλλων, τα οποία θα υλοποιηθούναπό την 9η διοργάνωση μας, προσφέρονταςευκαιρίες για ολιστική προσέγγιση στην εκπαί-δευση γύρω από τον σύγχρονο χορό, τηνέρευνα και τη δημιουργία. Έμπειροι δημιουργοίκαι δάσκαλοι αλλά και νέοι χορογράφοι- χο-ρευτές, δίνουν και ανανεώνουν το χορευτικότους ραντεβού στα Χανιά φέτος τον Ιούλιο».

Το αναλυτικό πρόγραμμα και πληροφορίεςυπάρχουν στην ιστοσελίδα http://dancedays.gr/

ΣΤΟ ΒΕΝΙΖΕΛΕΙΟ ΩΔΕΙΟ

“Η κρητική λύρα στα καφέαμάν της Αμερικής”

Τη μουσική παράσταση “Η κρητική λύρα στα καφέ αμάν τηςΑμερικής” θα παρουσιάσει το μουσικό σχήμα "Στριφτάλια" τηνΤετάρτη 17 Απριλίου και ώρα 9 μ.μ. στην αίθουσα θεάτρουΒενιζελείου Ωδείου Χανίων. Θα αναβιώσουν κομμάτια πουηχογραφήθηκαν σε δίσκους γραμμοφώνου από τον ΧαρίλαοΠιπεράκη τα οποία περιλαμβάνονταν στο ρεπερτόριο τωνκαφέ αμάν της Αμερικης.

Λύρα - Ηλίας ΒλαμάκηςΚιθάρα - Κώστας ΚουρκουνάκηςΟύτι - Δημήτρης ΒλαμάκηςΕίσοδος: 5 Eυρώ

Το βιβλίο-ντοκουμέντο του μακαριστού Ει-ρηναίου Γαλανάκη “Επανάσταση των Συνει-δήσεων”, θα παρουσιαστεί την Τρίτη 9Απριλίου στο Τσατσαρωνάκειο Πολύκεντροστις 7 το απόγευμα. Στην εκδήλωση θααπευθύνει χαιρετισμό ο Σεβασμιότατος Μη-τροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ.κ. Αμφι-λόχιος. Αναλυτικά το πρόγραμμα:

–Προβολή σπάνιου οπτικοακουστικού υλι-κού της Ι.Μ.Κ.Σ.

-Χαιρετισμοί: Ελένη Γεωργακάκη, Πρό-εδρος Φιλολογικού Συλλόγου Κισάμου,Χρήστος Τσαντής, υπεύθυνος των ΕκδόσεωνΡαδάμανθυς, καθώς και από εκπρόσωπο τηςΟικογένειας Γαλανάκη.

-Ωδή στον Ειρηναίο Γαλανάκη – Ανδρο-μάχη Χουρδάκη, ποιήτρια-φιλόλογος.

-Μιλάει για το βιβλίο ο Σήφης Μιχελογιάν-νης, Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Τμήματοςτης Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Κα-ζαντζάκη και υπεύθυνος Κρήτης.

-Συντονίζει ο δάσκαλος–λογοτέχνης Βαγ-γέλης Κακατσάκης.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ρα-δάμανθυς και περιέχει σπάνια ντοκουμέντατου μακαριστού Ειρηναίου Γαλανάκη. Τηνεκδήλωση διοργανώνουν η Ιερά Μητρό-πολη Κισάμου και Σελίνου, το εκκλησιαστικόβιβλιοπωλείο «Εσπερία» και οι Εκδόσεις Ρα-δάμανθυς.

ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ “ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ”

Εκδήλωση για την ενίσχυση της ΕΛΕΠΑΠ

Εκδήλωση για την ενίσχυση του έργου της ΕΛΕΠΑΠ, μεθέμα «7 τροπάρια του Μεγάλου Κανόνα – 7 ιστορίες της Πα-λαιάς Διαθήκης» θα πραγματοποιηθεί Δευτέρα 8 Απριλίουκαι ώρα 19:00 στο θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης». Τα τρο-πάρια θα αποδώσουν Ιεροψάλτες από τις ενορίες Αγ. Στε-φάνου, Αγ. Χριστοφόρου, Αγ. Ιωάννου, Αγ. Πέτρου καιΠαύλου, Αγ. Λουκά, Αγ. Παντελεήμονα Αμπεριάς και Εισο-δίων της Θεοτόκου (Μητρόπολη), ενώ τις ιστορίες θα δια-βάσει ο Δικηγόρος και Θεολόγος Βασίλης Μαροπάκης. Ηεκδήλωση είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Νίκης Κουτσου-κλάκη, καθώς συμπληρώθηκαν 6 μήνες από την κοίμηση της,τελεί δε υπό την αιγίδα της Ι. Μητρόπολης Κυδωνίας καιΑποκορώνου.

ΚΑΘΕ ΚΥΡΙΑΚΗ

Ξεναγήσεις στο “Εργαστήρι Ειρήνης”της Μαρίας Ορφανουδάκη

Η Μαρία Ορφανουδάκη (ΜΟ) “ανοίγει” κάθε Κυριακή απότις 12 το μεσημέρι μέχρι τις 3 μ.μ. το “Εργαστήρι Ειρήνης”στα Απτερα για ξενάγηση.

Η Μαρία Ορφανουδάκη είναι μια καλλιτέχνης που έχει τι-μήσει την Κρήτη και όλη την Ελλάδα με το ταλέντο της στηζωγραφική και έχουν αναφερθεί σε αυτήν αμέτρητα δημο-σιεύματα στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, ενώ έχουν εκ-φραστεί δημόσια με τα καλύτερα λόγια μεγάλοι Έλληνεςστον χώρο των Τεχνών, της Μουσικής, του Θεάτρου, τηςΠοίησης, της Πολιτικής, αλλά και της Εκκλησίας.

ΣΤΗ ΣΠΛΑΝΤΖΙΑ

Εκθεσηφωτογραφίας

Νίκου Καμπιανάκη

Eκθεση φωτογραφίας του φωτογρά-φου Νίκου Καμπιανάκη με τίτλο “Εικονι-κός διάλογος” θα πραγματοποιηθεί στοκαφέ “Ride”, Δασκαλογιάννη 52.

Tα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν τηνΤετάρτη 10 Απριλίου και ώρα 8:30 μ.μ.

Ο τίτλος της έκθεσης παραπέμπει στηνδύναμη του λόγου της φωτογραφίας και

θεματικά αναφέρεται στην σύγχρονηΕλλάδα. Η ροή των φωτογραφιών δημι-ουργούν μικρές ή μεγάλες ιστορίες γύρωαπό την ζωή στην Ελληνική πόλη.

Επιμέλεια: Μαριάννα Καμπιανάκη.Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 10

Μαΐου.

Συμπληρώνετε 20 χρόνια στον δρόμο. Τικρατάτε από αυτές τις δύο δεκαετίες; Καιτι θα θέλατε να ξεχάσετε ή απλά να βά-λετε στην άκρη ;

Οι Rationalistas, εκτός από μουσικόσχήμα είμαστε και φίλοι. Και δεν αναφε-ρόμαστε μόνο στην υπάρχουσα σύνθεση,αλλά σε όλα τα παιδιά που έχουν περάσειαπό το γκρουπ. Αυτό το οποίο κρατάμελοιπόν, είναι ότι μέσα από τους Rationali-stas καταφέραμε να φτιάξουμε δυνατούςφιλικούς δεσμούς και ότι η τριβή μεταξύμας για να παράξουμε το μουσικό αποτέ-λεσμα που ακούτε αποτελεί ακόμα αφετη-ρία για προβληματισμό, σκέψη καιστοχασμό. Αυτά για τα οποία έχουμε “με-τανιώσει” είναι ελάχιστα. Τα έχουμε ήδηδιορθώσει και τα έχουμε βάλει εδώ καικαιρό στην άκρη.

«Είμαστε η πρώτη γενιά που περνάει πιοάσχημα από τους πριν μας, αβέβαιη είναιη ζωή και η εξέλιξη μας...» λέτε στο «Ταμάτια λένε την αλήθεια». Έμφυτη απαι-σιοδοξία ή απλά στίχος που αποτυπώνειτην πραγματικότητα ;

Σίγουρα όχι απαισιοδοξία. Είναι ένας στί-χος που συμπυκνώνει την πραγματικότητακαι αυτό το οποίο πολύς κόσμος της γε-νιάς μας έχει μέσα στο μυαλό του. Οι πα-λαιότερες γενιές, μέσα από τον κόπο τουςκαι τις θυσίες τους, είχαν την ευτυχία ναδουν τα παιδιά τους να ζουν έστω και λίγοκαλύτερα από αυτούς, να καλύπτουν τιςανάγκες τους, να μπορούν να κάνουνόνειρα, να έχουν προοπτική. Αυτό τοπράγμα πλέον έχει αντιστραφεί για τακαλά και φυσικά όχι μόνο στην Ελλάδα.

«Αυτό εδώ είναι για τη γειτονιά, γιαόσους είναι στη δουλειά τα χρόνια τουςτα εφηβικά. Άνεργους, ξένους, διαφορε-τικούς, καταπιεσμένους που δεν έμαθεςνα ακούς» ακούμε στο “Δεν έμαθες ναακούς”. Έχετε καταλήξει στο τι δεν...ακούμε σήμερα ως άνθρωποι και ως πο-λίτες αυτής της χώρας;

Έχουμε επιλέξει να μην ακούμε τους γύρωμας. Ζούμε στο “κουτί” μας, δεν μας αγγί-ζει σχεδόν τίποτα. Ο κυνισμός και η αναλ-γησία πλέον αντιμετωπίζονται ωςφυσιολογικά και δεδομένα. Το να είσαικοινωνικά ευαίσθητος αντιμετωπίζεται ωςαδυναμία. Ο άνεργος πατέρας της διπλα-νής πόρτας που αυτοκτονεί, ο ΜαμάνΣουμπέκ που ξυλοκοπείται μέσα στο αστυ-νομικό τμήμα Ομόνοιας μέχρι θανάτου, οΖακ Κωστόπουλος που λιντσάρεται καιδολοφονείται από ιδιοκτήτες, από την ελ-ληνική αστυνομία και έπειτα από τα ΜΜΕείναι γεγονότα που δεν μας “αφορούν”, αςείμαστε ειλικρινείς.

Βγάζετε συχνά τραγούδια, κάνετε ηχο-γραφήσεις, video, συναυλίες κα. Μπορείσήμερα ένας hip-hop καλλιτέχνης όπωςεσείς να ζήσει από τη δουλειά του ωςμουσικός;

Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαστε όσο πα-ραγωγικοί θα θέλαμε, δουλειά, χρόνοςκλπ. Οι Hip Hop καλλιτέχνες ναι, μπορούννα ζήσουν από τη μουσική τους ή έστω για

ένα διάστημα να έχουν ένα σεβαστό εισό-δημα. Το ζητούμενο είναι να μην κάνειςμουσική με μοναδικό κριτήριο να βγάλειςλεφτά. Πράγμα το οποίο πλέον στην ελ-ληνική σκηνή συμβαίνει κατά κόρον μεαποτέλεσμα να έχει φτάσει η κατάστασηεδώ που έχει φτάσει.

Το, ας το πούμε έτσι, “mainstream hip-hop” είναι πολύ στη μόδα τα τελευταίαχρόνια. Στίχοι για...χάι ζωή, γυναίκες,διασκεδάσεις. Πως το αντιμετωπίζετε ωςφαινόμενο εσείς, ένα σχήμα με πολιτικόστίχο και ανάλογη στάση ζωής ;

Είναι αυτό που λέγαμε νωρίτερα. Η τάσηνα ανάγεις την καλλιτεχνική δημιουργία,

σε μέσο για να βγάλει φράγκα, αυτομάτωςαποτυπώνεται και στο περιεχόμενο τηςμουσικής σου. Όπως ακριβώς το ανέφε-ρες. Ματαιοδοξία, πλουτισμός, έννοιες οιοποίες είναι ξένες προς εμάς και μας βρί-σκουν απέναντι. Αυτό είναι το περιεχόμενοτης σύγχρονης mainstream μουσικής, όλαείναι υποταγμένα σε μια και μοναδικήαρχή, το να βγάλεις χρήμα. Εμείς έχουμεεπιλέξει ως άνθρωποι να πορευόμαστε μεάλλες αρχές, πράγμα το οποίο θέλουμε νααποτυπώνεται και στην μουσική μας.

Σας έχει ζητηθεί ποτέ να “ρίξετε λίγονερό στο κρασί σας”, “να κατεβάσετελίγο τους τόνους”... για να μπείτε σε πιο

μεγάλες σκηνές, να παίξετε σε μεγάλαφεστιβάλ; Και τι απαντήσατε...;

Η αλήθεια είναι πως όχι. Παρ’ όλα αυτά,γνωρίζουμε ότι σε αρκετά φεστιβάλ δενμας έχει γίνει πρόταση να παίξουμε λόγωτων όσων λέμε. Το να έχεις στίχο πιο “επι-κίνδυνο”, για κάποιους ακραίο ή υπερβο-λικό, σε κάνει πολλές φορές να φαίνεσαισαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Και πράγματι,δεν μπορούμε εύκολα να φανταστούμετον εαυτό μας μέσα σε αυτή την ουδετε-ρότητα. Θέλουμε ο κόσμος στον οποίοαπευθυνόμαστε να μας εκτιμάει για αυτόπου είμαστε και όχι για κάτι άλλο το οποίοδεν είναι οι Rationalistas. Μεταξύ μας, οιεκπτώσεις δεν είναι το καλύτερό μας.

Οι αλαιότερες γενιές έσα α ό τον κό ο και τις θυσίες«Οι παλαιότερες γενιές, μέσα από τον κόπο και τις θυσίεςτους είχαν την ευτυχία να δουν τα αιδιά τους να ζουντους, είχαν την ευτυχία να δουν τα παιδιά τους να ζουνέστω και λίγο καλύτερα να ορούν να κάνουν όνειραέστω και λίγο καλύτερα, να μπορούν να κάνουν όνειρα,

να έχουν ροο τική Αυτό λέον έχει αντιστραφεί για τανα έχουν προοπτική. Αυτό πλέον έχει αντιστραφεί για τακαλά και φυσικά όχι όνο στην Ελλάδακαλά και φυσικά όχι μόνο στην Ελλάδα»

RATIONALISTAS (ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΤΕΣ)

Οι εκ τώσεις σε στίχο και ουσική«Οι εκπτώσεις, σε στίχο και μουσική,δεν είναι το καλύτερό αςδεν είναι το καλύτερό μας»

Δύο δεκαετίες στα μονοπάτια του hip-hop κινούνται οι Rationalistas (Ορθολογιστές) το μουσικό σχήμα από τα δυτικά προ-άστια της Αθήνας. Ο “αιχμηρός” στίχος και ο κοινωνικός λόγος του σχήματος συνεχίζει να “μιλάει” στην γλώσσα των νεο-λαίων, κυρίως όμως στο μυαλό και στην καρδιά τους όπως φαίνεται από την αποδοχή που έχουν στις ζωντανές τους εμφα-νίσεις. Επ’ ευκαιρία της εμφάνισής τους στο 18ο Αντιπολεμικό Διήμερο το Σάββατο 13 Απριλίου στα Χανιά, συζητάμε με τονBayman, έναν εκ των producer των Rationalistas.

ΓΙΩΡΓΟΣ

ΚΩΝΣΤΑΣ

συνέντευξη10/ 38ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ6 Απριλίου 2019

Ιστορία της ΙατρικήςΙστορία της Ιατρικής: Eναναα ίθανο ταξίδι στον χρόνοαπίθανο ταξίδι στον χρόνο

Οι ιατρικές πρακτικές συνοδεύουντον άνθρωπο από τη στιγμή που έκα-νε τα πρώτα του βήματα στη γη. Οδρόμος που ακολούθησε η ιατρικήστο πέρασμα του χρόνου, είναι γε-μάτος από εκπληκτικές ιστορίες αυ-τοσχεδιασμού, άγνοιας, απάτης, πά-θους ή και λάθους.

ΓIAννης

ςτεφανοΓιAννης

M.Sc.

μέρος 125ο

ιστορικές αναφορές 11/ 39ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ6 Απριλίου 2019

»

»

»

»

»

»

»

»

»

Απεικόνισηκαισαρικήςτομής,στην Ιταλίατου 1498.

Νοσοκόματου ΓερμανικούΕρυθρούΣταυρού,στην περίοδοτου μεσοπολέμου.

Eμβρυο με δύοκεφάλια,

αποτέλεσμαγενετικής

ανωμαλίας(Μουσείο

Ιατροδικαστικής,Μπανγκόκ,Ταϊλάνδη).

Αιμοφόρα αγγεία καινεύρα της κεφαλής,από ιατρικό άτλανταπου εκδόθηκε στοΛονδίνο το 1906.

Θεραπευτικό καιχαλαρωτικό μασάζ

στα περίφημα“Oriental” λουτρά,

στο Tbilisi τηςΓεωργίας του

1890…

Ακριβή ανατομικάσχέδια τωνανθρώπινων οστώνκαι του σκελετού,από αγγλική ιατρικήεγκυκλοπαίδεια του1728.

Aφίσα (πουμοιάζει μεκινηματογραφική)ευαισθητοποίησηςγια τη σύφιλη: “Η επίθεση τηςκαταραμένηςσύφιλης -Κρύβεται σταμεγάλα βάθη,προσέξτε! -Θεραπεύεται ανεντοπιστείέγκαιρα!’’

Eργο του σύγχρονουΑμερικανού καλλιτέχνη EnriqueCastrejon, όπου έχει μετρήσεικαι καταγράψει δεκάδεςεσωτερικές διαστάσεις τηςανθρώπινης καρδιάς.

Eγχρωμηλιθογραφία

που απεικονίζειαναλυτικάεσωτερικά

όργανα:πνεύμονες,

ήπαρ, καρδιάκαι στομάχι(Νέα Υόρκη,

1903).

βιβλίαβιβλία

Η οίραΗ μοίρα

της Πηνελό ηςτης Πηνελόπης Ιφιγένεια ΤέκουΕκδότης: Ψυχογιός

Οι συγχωριανοίτης την αποκα-λούσαν «η εγ-γονή τηςμάγισσας», οπαπάς τη βά-πτισε Γαλάτειακαι οι Μοίρεςείχαν άλλοόνομα ορισμένογια αυτήν. Μο-νάχα ως Πηνε-λόπη ήταν

γραφτό να ζήσει στο πλευρό του αγαπη-μένου της Οδυσσέα. Μετά τον θάνατο της γιαγιάς της, η Γα-λάτεια αναγκάστηκε να αφήσει πίσω τηςτην Ιθάκη και να κάνει ένα νέο ξεκίνημαστην Αμερική ως σύζυγος του καλόκαρ-δου μα αινιγματικού Άγγελου. Η οικονο-μική του κατάσταση και η γενναιοδωρίατου της επέτρεψαν να βοηθήσει τουςφτωχούς και τους αρρώστους -συχνά μεαυταπάρνηση- όπως ακριβώς την είχεδιδάξει η γιαγιά της. Ο Οδυσσέας, απότην άλλη, γνώρισε τη φρίκη του πολέμουπαλεύοντας καθημερινά με τη συνείδησήτου. Σημαντικά ιστορικά γεγονότα σημά-δεψαν στις αρχές του εικοστού αιώνατην Ελλάδα αλλά και ολόκληρο τονκόσμο, γκρεμίζοντας τόσο στη Γαλάτειαόσο και στον Οδυσσέα κάθε ελπίδα γιαεπιστροφή στο νησί. Τίποτα όμως δενμπορεί να εναντιωθεί στο μεγαλείο τηςαληθινής αγάπης, ούτε καν οι Μοίρες.

Ο υ εράνθρω οςΟ υπεράνθρωπος

των αζώντων μαζώνΡητορική και ιδεολογίαΡητορική και ιδεολογία

του λαϊκού υθιστορή ατοςτου λαϊκού μυθιστορήματος

Umberto EcoΜετάφραση: Εφη Καλλιφατίδη

Εκδότης: Ελληνικά Γράμματα

Τα κείμενα τουβιβλίου αυτούδιαπνέονται απόμια ενιαία καισταθερή αλλάέμμονη ιδέα, τηνοποία ο Έκο απο-δίδει στονΓκράμσι: "Νομίζωότι μπορούμε ναισχυρ ισ τούμεπως μεγάλο

μέρος του αποκαλούμενου νιτσεϊκού"υπερανθρωπισμού" δεν έχει ως πηγή καιθεωρητικό πρότυπο τον Ζαρατούστρα,αλλά τον Κόμητα Μοντεχρίστο τουΔουμά". Το βιβλίο αφηγείται την ιστορίατου υπερανθρώπου "των μαζών" όπωςαναδεικνύεται μέσα από το λεγόμενο"λαϊκό μυθιστόρημα", το οποίο δημιουρ-γήθηκε για τη μεγάλη μάζα αναγνωστών.Ένα γοητευτικό ταξίδι στους μύθους λαϊ-κής φαντασίας με πρωταγωνιστές τουςυπερήρωες της μαζικής κουλτούρας(από τον Κόμητα Μοντεχρίστο, τουςΤρεις Σωματοφύλακες, τον Ταρζάν, τονΦαντομά και τον Αρσέν Λουπέν έως τονΤζέιμς Μποντ), που ανέκαθεν συγκινού-σαν και ενθουσίαζαν τους ανθρώπους.Από τα πιο ευχάριστα έργα του Eco, ζων-τανό και επίκαιρο, το βιβλίο αποτελεί επί-σης μια σπουδαία συνεισφορά στηνκοινω νιο λογία της λαϊκής αφήγησης.

ΚίρκηΚίρκηMadeline MillerΜετάφραση: Μαρία-Κλειώ Παπαμιχαήλ

Εκδότης: Διόπτρα

Πολύ συχνά, οιγυναίκες στηναρχαία ελληνικήμυθολογία κατα-τάσσονται σε δύοκατηγορίες. είναιείτε δολοφονικέςμέγαιρες με φρι-χτή κατάληξη είτεενάρετα και τρα-γικά πιόνια με

αμελητέα επίδραση.Η Κίρκη είναι διαφορετική. Είναι μία απότις ελάχιστες γυναίκες της αρχαιότηταςπου επιτρέπεται να έχει δύναμη και δεντιμωρείται γι’ αυτό στο τέλος της ιστο-ρίας. Δεν είναι ούτε μοχθηρή ούτε αθώα,αλλά πολυσύνθετη.Η Κίρκη αντιπροσωπεύει τη γυναικείαδύναμη και αυτό προκαλεί και τρομάζει.Είναι η γυναίκα που έχει περισσότερηδύναμη απ’ όση η κοινωνία λέει ότι πρέ-πει να έχει.Η Miller, με ιδιαίτερο λυρισμό και μαε-στρία, υφαίνει τον χαρακτήρα της Κίρκηςμεταφέροντας τα μυθικά τέρατα και τιςπεριπέτειές της στο σήμερα και αποδει-κνύοντας πόσο επίκαιρη παραμένει ηιστορία της.

Οι αλώβητοιΟι αλώβητοιΒασίλης ΤσιράκηςEπιμέλεια σειράς: Αρης Μαραγκόπουλος

Εκδότης: Τόπος

Ενα πολυφωνικόμυθιστόρημα πουγεννιέται στιςσυμπληγάδες τουεμφύλιου, ταξι-δεύει στην πολι-τική προσφυγιάτης Τασκένδης,περνά μέσα απότα πέτρινα χρόνιατου '50, συνεχίζει

στην ελπιδοφόρα δεκαετία του '60, βρί-σκεται στο φλεγόμενο Παρίσι τον Μάητου '68, για να επιστρέψει στη χούντατων συνταγματαρχών και να ψάξει τοτέλος του στη βραδιά της εκκένωσης τουΠολυτεχνείου.Ο χειρουργός Πασχάλης, γιος κατατρεγ-μένου εργάτη από τον Βόλο, η Μυρτώ,ατίθαση κόρη μικρασιάτη υφασματέμπο-ρου και ο πεισματάρης αδελφός της Πέ-τρος, ο Βίκτωρας και η Βιργινία, παιδιάβιομήχανου από την Οδησσό, ο "τουρκό-σπορος" Μήτρος και η εύμορφη Καλ-λιόπη, προσφυγόπουλα που καταλύουνμε τους ανταρτόπληκτους στο ΚαραβάνΣαράι, ο φτωχός βιοπαλαιστής Στάθηςπου έχασε τον πατέρα του στην εκστρα-τεία της Ουκρανίας, η ευαίσθητη Διαμαν-τένια, αλλά και ο νεαρός ζωγράφοςΚλοντ-Πιερ μπλέκονται στα δίχτυα τηςιστορίας για να μεταμορφωθούν από ταγεγονότα της εποχής, όπως ακριβώς καιη Θεσσαλονίκη μεταμορφώνεται χρόνομε τον χρόνο από τη νέα μόδα της αντι-παροχής, αλλά και την εμμονή των κρα-τούντων να θάψουν οριστικά τοπαρελθόν της. Κάποιοι, σε πείσμα των "φονιάδων και-ρών", πασχίζουν να βγουν αλώβητοικρατώντας ζωντανή τη μνήμη. Θα τα κα-ταφέρουν;

Aφορμή

Το 1956, ο τριαντατετράχρονοςτότε Αντόνιο Ντι Μπενεντέττο θαζητήσει και θα λάβει άδεια απότην εφημερίδα στην οποία δού-λευε, θα απομονωθεί σε έναάδειο σπίτι και μέσα σε δεκαοκτώμέρες θα γράψει το Σάμα.

Το βιβλίο αφιερώνεται από τονσυγγραφέα στα θύματα της προ-σμονής. Θύμα της προσμονήςείναι άλλωστε και ο ήρωας τουμυθιστορήματος, ο δον Ντιέγοντε Σάμα, αξιωματούχος τουισπανικού στέμματος, ο οποίοςέχει μετατεθεί εκατοντάδες χιλιό-μετρα μακριά από την οικογένειάτου, υποβαθμιζόμενος από διοι-κητής περιφέρειας σε νομικό σύμ-βουλο, σε μια πόλη που δενκατονομάζεται αλλά μοιάζει ναείναι η Ασουνσιόν της Παρα-γουάης. Εκεί, μακριά από ό,τιγνωστό για τον ίδιο έως τότε, μα-κριά από την οικογένειά του, δεντου απομένει άλλο παρά να προ-σμένει. Την πολυπόθητη μετά-θεση, ένα γράμμα από τη γυναίκατου, Μάρτα, τον μισθό του, πουόλο καθυστερεί, μία ερωτική πε-ριπέτεια. Δρα ελάχιστα αφήνον-

τας τις ελπίδες του για ένακαλύτερο αύριο στην τύχη ήστη μεγαλοθυμία κάποιου δι-οικητικά ανωτέρου. Ο Σάμαζει διαρκώς στο μέλλον.

Ο Μπενεντέτο, αν και φλερ-τάρει έντονα με το ιστορικόμυθιστόρημα, δεν γράφεικάτι τέτοιο, τουλάχιστον όχιένα ιστορικό μυθιστόρημα με τατυπικά χαρακτηριστικά του εί-δους. Το Σάμα εκτυλίσσεται στατέλη του 18ου αιώνα, σε μία πε-ρίοδο καθοριστική για την πολι-τική και κοινωνική διαμόρφωσητων χωρών της Λατινικής Αμερι-κής. Καχύποπτος απέναντι σε έναπεριβάλλον εχθρικό, ο Σάμα αφή-νεται να παρασυρθεί από την εκείκαθημερινότητα, η οποία αργά καισταθερά τον απομακρύνει από τιςάλλοτε σταθερές της ζωής τουκαι τον απομονώνει σε μία αχανήαίθουσα αναμονής. Η ανάμνησητης προσμονής ολοένα και ξεθω-ριάζει.

Ο αναγνώστης αμφιταλαντεύε-ται ανάμεσα στον θυμό και τονοίκτο, καθώς η εικόνα τού παραι-τημένου από τη δράση Σάμα ανα-

δίδει κάτι γνώριμο, κάτι οικείο,κάτι όμως αποκρουστικό για τονπαρατηρητή, μια άρνηση -τισχέση μπορεί να έχω εγώ με μιατέτοια αντίδραση;-, μια αντίδρασηδακτυλοδειξίας -μα κάνε επιτέ-λους κάτι, δράσε!-, μια αντίδρασημοιρολατρική -τι μπορεί να κάνεικάποιος όταν η ζωή τού τα φέρ-νει έτσι;

Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση,τόσο ταιριαστή, δίνει έναν ρυθμόπυρετικό στο σπουδαίο αυτό μυ-θιστόρημα, το οποίο, εξαιτίας τηςμετάφρασής του στα αγγλικά,έφερε ξανά στην επιφάνεια τοέργο του Μπενεντέτο, ενός συγ-γραφέα που γνώρισε την απο-δοχή των ομοτεχνών του, αν καιέζησε μακριά από τα λογοτεχνικάκέντρα.

Γιαννης ΚαλοΓεροπουλος

yannis.kalo@gmail.com • no14me.blogspot.gr/

Σά αΣάμα» Antonio Di Benedetto (μτφρ. Aννα Βερροιοπούλου, εκδόσεις Καστανιώτη)

πολιτισμός12/ 40ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ6 Απριλίου 2019

Βγήκα από την πόλη, ακολουθώντας τη ροή του ποτα-μού, για μια μοναχική συνάντηση με το πλοίο που περί-μενα, δίχως να ξέρω πότε θα 'ρθει.Έφτασα ως την παλιά αποβάθρα, μια κατασκευή ανεξή-γητη, μιας και η πόλη με το λιμάνι της βρίσκονταν πάνταστην ίδια θέση, ένα τέταρτο της λεύγας πιο πάνω στοποτάμι.Ανάμεσα στους ξύλινους πασσάλους της, λωρίδες ποτα-μίσιου νερού στροβιλίζονταν ορμητικά.

ΟΥΡΑΝΙΑ ΝΙΖΑΜΙΔΟΥ

Κι όχι να πείτε πού ’κανα και τίποτα σπουδαίοΕΚΔΟΣΕΙΣ ΘΥΡΑΘΕΝ

Μέσα από τις διηγήσεις της Ουρανίας Νιζαμίδου ξεδιπλώνεται ένα με-γάλο μέρος του 20ου αιώνα και τα ιστορικά γεγονότα του όπως η ίδια ταέζησε. Απλός, κατανοητός λόγος όπως μεταφέρθηκε από την ίδια τη συγ-γραφέα στη Θέμη Αχτσιόγλου και έχει αποδώσει θαυμάσια στις σελίδεςτου βιβλίου. Η Ουρανία Νιζαμίδου διηγείται την περιπέτεια της ζωής τηςστην κατοχή, στον εμφύλιο όταν η ίδια βρίσκονταν στη φυλακή, ο άντραςτης στην εξορία και το μόλις 2,5 ετών παιδί της μεγάλωνε με τον 80χρονοπαππού του, τις στερήσεις της εποχής της, τις δυσκολίες και τα προβλή-ματα της καθημερινότητας αλλά παράλληλα την αγάπη για τη ζωή, τοπάθος για την κοινωνική δικαιοσύνη που την ακολουθούσε μέχρι το τέλοςτης ζωής της. Γιατί η ιστορία είναι καλό να ακούγεται και από αυτούς πουτην δημιούργησαν, τους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους, τους αληθι-νούς πρωταγωνιστές της.

Γ.ΚΩΝ.

Παρουσίαση βιβλίου Μανώλη Μανούσακα

Το βιβλίο του Μανώλη Μανούσακα “Ιστορικά κτήρια της πόλης των Χα-νίων” που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΕΡΕΙΣΜΑ, παρουσιά-ζουν, τη Δευτέρα 15 Απριλίου, στις 7,30 μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεων τουΠολιτιστικού Κέντρου “Κωνσταντινουπολειάδα”, η ενορία των Αγίων Κων-σταντίνου και Ελένης σε συνεργασία με το περιοδικό και τις εκδόσεις ΕΡΕΙ-ΣΜΑ. Για το βιβλίο θα μιλήσει ο Επίτιμος Eφορος Αρχαιοτήτων ΜιχάληςΑνδριανάκης και ο συγγραφέας. Την εκδήλωση θα συντονίσει ο εκδότης καιιστορικός ερευνητής Χρήστος Μαχαιρίδης.