ΜΠΟΥΛΕΣ -...

76
ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΕΡΟΙΑΣ ... έκλεισε το 80 του χρόνια Πλ.Νλ.1 ·*■ ΛΧ>βΡ>» ΙΟΧ^ΙΚΤΙ μνήμη * 0Λ προοπτική "ΜΠΟΥΛΕΣ το αποκριάτικο έθιμο της Νάουσας

Transcript of ΜΠΟΥΛΕΣ -...

  • ΕΜΠΟΡΙΚΟΣΣΥΛΛΟΓΟΣ

    ΒΕΡΟΙΑΣ. . . έ κ λ ε ισ ε το 80 του χ ρ ό ν ια

    Π λ .Ν λ .1 ·*■

    Λ Χ > β Ρ > »

    ΙΟ Χ ^ ΙΚ Τ Ι

    μνήμη * 0Λ π ρ ο ο π τ ικ ή

    "ΜΠΟΥΛΕΣτο αποκριάτικο

    έθιμο της Νάουσας

  • Γ. & Κ. ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ O.E.E.

  • Y n 0 Y P rc !0 ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝΔΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΒΕΡΟΙΑΣ

    Ημερομηνία επιστροφής

    Γ υ α λ ι ά

    β ε ρ ο ια Δ η υ ή ί τ ι π t ^ΝΑΟΥΣΑ*ΕΛΕΥΘ. ΒΕΝΙΖΕΛΟ Υ 18 “ ΧΡΙΣΤΟΔ. ΛΑΝΑΡΑ 1

    τηλ.: (0331) 20335 γγ\Κ.: (0332) 26686Β ιΒ Α ιο ^ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΑ. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 2

    & ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ 1 τηλ.: (031) 870.282

  • ΕΚΔΟΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ

    ε κ λ ο γ έ ς μ ε . . .

    ρ ο ζ μ ά σ κ ε ς

    Μετά τους καλλιτέχνες ήρθε κι η σειρά των πολιτικών να υποστούν ε- τι ίθευη σε ροζ φόντο των "ονΟροχττοφά- γων" της ζούγκλας. Αλλά, ο> του θαύματος, γι' αυτούς, τους πολιτικούς, ίοχυ- ο ε κι εδώ το ευεργέτημα της ασυλίας. Τα ονόματα τους έμειναν μακριά οπό τη δημοσιότητα, καλυμμένα καλά με τθ πέπλο της .μυστικότητας. 'Etoj ΤΟ έκρινε ο καταγγέλλουν ότι έπρεπε να γίνει, λόγω των επερχόμενων εκλογών. Έτσι το δέχθηκε και ο αρμόδιος εισαγγελέας.Και πάμε οπς εκλογές αποκριάτικα με κάποιους πολιτικούς... μασκαρεμένους. Που θα βγουν υτσ μπαλκόνια και θα παριστάνουν τους αναμάρτητους, ενώ πιθανότατο να πρόκειται για σάτυρους, παιδεραστές, για ανώμαλους τύπους. Και κάποιοι από εμάς αγνοώντας τι κρύβεται πίσω α πό τη μάσκα, θα τους ψηφίσουμε, γιατί τους θεωρούμε ακέραιους, πρότυπα αν* θρώπων και πολιτικών.Σίγουρα αυτό το μασκαραλίκι το εισπράττει άδικα ολόκληρος 0 πολιτικός κόσμος. Για άλλη μια φορά κλονίζεται η αξιοπιστία του. Airó τη μια οι ροζ μάσκες, οπό την άλλη ΤΟ πέταγμα.... πατσαβουρών και κάθε είδους καραγκιοζιλίκια - αλήθεια ποιος και πότε επιτέλους θα συμμαζέψει τον αθυρόστομο πολιτικό που προσβάλλει σε τελευταία ανάλυση και την αισθητική μας - όλα αυτό μας δίνουν εύλογα το δικαίωμα να μιλάμε για μοσκαράδες. Το άσχημο, όμως, είναι ότι οι μαακαράδες αυτοί εν προκπμένω είναι πολιτικοί, που δεν είναι τέτοιοι συμπτωματικά, προσαρμοσμένοι δηλαδή στο πνεύμα της εποχής, αλλά γιατί το μασκαραλίκι το έχουν κάνει τρόπο ζεοής.Ας τους βγάλουμε λοιπόν τις μάσκες και ας τους απομονώσουμε.

    Of ΓΚΛΟΤΓΣ

    ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

    6, Οι Μπουλες της Νάουσας

    10.1. Μ. Παναγίας ΔοβμάΤόπος ιστορικής μνήμης αλλά και προοπτικής

    18. Στράτας Τζίτζης Ο Βεροιώτης σκηνοθέτης και ο ...ελέφαντας

    24. Μηνολόγιο της Σμύρνης

    26, Νίκη ΜπακογιάννηΕπόμενος στόχος το Σίδνεϊ

    28. Εμπορικός Σύλλογος Βέροιας

    80 χρόνια παρουσίας στην τοπική αγορά

    34. Στιγμές

    48. Ι^ιπάαηθΙ

    49. ΧρονογράφημαΕκ-λογική (!) Αποκριά

    50. Οικολογικά

    52. Γιώτα Φωτιά6ου- Μπαλαφουτη

    Η βεροκίπτοσα τπ.ςογράφος ανοίγει τα αμπάρια της μνήμης

    56. Ο Άγιος Αθανάσιοςστο Ντουρμάνι Βεροίας

    62. Το... Αστρονομικό χρονικό του χειμώνα που φεύγει

    68. Οδηγίες προς... επενδυτές

    72. Άρης Γεωργιάδης33 χρόνια πρόεδρος του ... Μπάσκετ

    76. Τα κουλούρια

    80. Παραδοσιακές συνταγές

    81. Βιβλίο

    82. Λσμδα...ΐκιιιμοίΡοζ-πολιτίκ

    Το σπίτι μου δείχνει τον καλύτερο εαυτό μου!Το οπίτι μου. μου μοιάζει. Έ χε ι δυνατό χαρακτήρα.

    Διάλεξα χαλιά με δυνατά μοτίβο και τέλεια χρώματα από τα

    καταστήματα Oriento. Τις κουρτίνες και τα υφόοματα επιπλώσεις

    για όλο μου το σπίτι τα βρήκα και αυτά στα Oriento.

    Service: Άψογο: οι άνθρωποι του Oriento με βοήθησαν να

    διαλέξω αστό ακριβώς που μου ταιριάζει και παρέλαβα τις κουρτίνες

    κομμένες και ραμμένες στα μέτρα του σπιτιού μου.

    Τώρα το σπίτι μου δείχνει τον καλύτερο εαυτό μου με μια πολυτέλεια

    που στα Oriento δεν είναι ακριβή.

    ΙΔΙΟ ΚΤΗ ΣΙΑΑΦΟΙ Π ΑΤΣΙΚΑ Ε .Ε . . -

    ΕΚ Δ Ο ΤΙΚ Η ΔΗ Μ Ο ΣΙΟ ΓΡΑΦ ΙΚΗΕ λ . βενίζέλου 10 59100 Βέροι*

    ΤΓ|λ. Û331 66910-61160 Fe« 0391 ^ e-malí: [email protected]

    ΕΚ Δ Ο Τ Η Σ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ.

    Μιχάλης Ζ. Πστοίκσς

    Σ Υ Ν Ε Κ Δ Ο Τ Η Ι - Δ/ΝΤΗΣ ZYNTA3H*Αναστασίας Ζ , Πρτσίκ,ΰς

    Α ΡΧΙΣΥΝ ΤΑΞΙΑΣόφη Γκαγκοιίση

    Κώστας Πο.ναγιο>τ[δπς

    Δ/ΝΣΗ ΡΑΑΡΚΕΤΙΝΓΚ &Πέτρ[>ς Σιψεωνΐδης

    Δ/ΝΣΗ ΕΜ Π Ο ΡΙΚ Ο Υ ΤΜ ΗΜ ΑΤΟΣ' ΛΟ ΓΙΣΤΗ ΡΙΟ

    Ράνια Τζουναττούλου - Δάμτοπ

    Υ Π ΕΥΘ Υ Ν Ο Σ ΔΙΑΝ ΟΜ ΗΣ -Γιώργος Κύρτσος

    Δ/ΝΣΗ ΔΗ Μ ΙΟ ΥΡΓΙΚΟ ΥΕύη Ζημα’/τάκαυ

    ΓΡ Α Φ ΕΙΟ ΑΟ ΚΝ Ω ΝΔημιίτρης Πατσίκας

    {τηλ. 01 0315287)

    ΔΙΑΧΩΡΙΣΜ ΟΙ - ΦΙΛΜ«ΣΥΝΘΕΣΙΣ»

    Νίκος ΜβΤίιξόπουλος

    Μ Ο Ν ΤΑ Ζ -ΕΚ ΤΥ Π Ο Σ«¿ΦΙΛΙΠΠΟΣ» Εκδοτική Β. Ελλάδος

    Απαγορεύεται η μερική ή ολική ονπγραφή αονδήποτε τρόπο αναπαραγωγή τμήρκΠ

    cAou του περιοδικού χυρίς rrfv άδεια

    BEPCHA: ΒΕΝΙΖΕΛ0Υ 32, ΪΗ Λ : 0531/ 23 324

    ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΤΕΡΜΑ ΑΔΡ1ΑΝ0ΥΠ0ΛΕ0Σ, ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ, ΤΗΛ: 490 060 · 6ο ΧΜΛ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΔΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ · ΚΑΒΑΛΑΣ |&πλύ orov TrTANj. ΤΗΛ: 661 306

    ΑΘΗΝΑ: ΦΙΛΟΛΑΟΥ 166. ΠΑΓΚΡΑΤΙ, ΤΗΛ: 75 63 426

    ΣΥ Ν ΤΑ Κ Τ ΕΣ - Σ Υ Ν Ε Ρ ΓΑ Τ ΕΣΔημήτρης Καρολίδης Χρύσα Λαμπροπούλου

    Χαραύλα Ουσσυλτζόγλον Βασίλης Βόλκος ‘ΕλΟά Φπνάρα

    ΔηίΑήττρης Σοζακλιδης Θανάσης ΑΘανασϊσυ

    Παύλος Τουτουντζίδης Μιχάλης Ασικίδης Βούλης Γεδεών

    Νίκος ΕλΕΐ/Αερίου Παύλος Πυρινός

    Γιώργος Κστζαερίδης

  • τη ς Ν ά ο υ σ α ςάουσα σημαίνει αποκριά.Οι παλαιότεροι λένε ότι η αποκριά γιορταζόταν από

    την ήμερο; που κτίστηκε η πόλη, η Νιάουστα, τότε. Η μεγάλη αυτή γιορτή συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας και περιλαμβάνει ένα ομαδικό ξεφάντωμα των Ναουσαίων για ένα δεκαπενθήμερο περίπου. Παρέες που γλεντούν με τη συνοδεία λαϊκών οργανοπαικτών, με ζουρνάδες και νταούλια, γκάιντες

    αλλά και τα γνωστά χάλκινα.Το γεγονός όμως που προσελκύει κάθε χρόνο πλήθος κόσμου στη Νάουσα αυτήν την περίοδο του έτους, είναι το έθιμο της "ΜτΓούλας'. Δεν μπορεί παρά να εντυπωσιάζει τον καθένα. 'έχει τις ρίζες του σε πολύ παλιούς καιρούς και εκφράζει τους μύχιους ανθρώπινους πόθους και την πίστη στις αξίες της ζωής.Τα παλαιότερα χρόνια, τα μικρά παιδιά μάθαιναν από πολύ νωρίς τους χορούς για να ντυ

    θούν "Μπούλες" όταν μεγαλώσουν. Ήταν ένα όνειρο για όλους και η περηφάνια που ένιωθαν όσοι ντυνόντουσαν τη βαριά και εντυπωσιακά όμορφη αυτή στολή, ήταν πολύ μεγάλη. Τα χρόνια ήταν δύσκολα για όλους, ο^στόσο κανείς δεν λογάριαζε τα οικονομικό κόστος, αν και τα ρούχα των χορευτών ήταν πανάκριβα. Ή ταν το υλικό, το κέντημα, το ράψιμο, τα ασημικά, τα τσαρούχια."Μόνο να ράψεις και να κεντή-

    Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας

  • (επιμέλεια: Κάιστας Πανσγιωτι'δης|σεις ένα πισλί στοίχιζε τότε τρεις χιλιάδες, και γι' αυτό ό- τον μπορούσαμε ράβαμε έν(χ δυο κομμάτια και τ' άλλα τα παίρναμε από παλαιέ ς Μπου- λες που δεν ντύνονταν", γράφει ο Δημήτρης Αγοραστός στο άρθρο του "Οι Μπούλες πριν εξήντα χρόνια" στο περιοδικό "Ν’ιάουστα".Το παμπάλαιο Λοιπόν αυτό έθιμο, ακολουθεί εδώ και πολλά χρόνια αυστηρά προκαθορισμένο τυπικό. Πρόκειται για μια πραγματική ιεροτελεστία, που παραδίδεται αναλλοίωτη από γενιά σε γενιά. Ο στολισμός των χορευτών, η μουσική, τα βήματα των χορών, εφαρμόζονται πιστά.Για το στόλισμα των χορευτών, διαβάζουμε από αφιέρωμα του περιοδικού "Εικόνες" το 1957: "Ασφαλώς, το πιο δύσκολο μέρος της γιορτής είναι τα προκαταρκτικά και ιδίως ο στολισμός των χορευτών, που χρειάζεται ολόκληρη διαδικασία. Ο μύστης του εθίμου πάνω από μια φαρδομάνικη πουκαμίσα, την "κοντέλλοΓ, πρε'πει να φορέσει ένα γιλέκο χωρίς μανίκια, το "πισλί’'. Η πτυχωτή κοντή φουστανέλα, οι κάλτσες - οι "μπέτσφες", σύμφωνα με την τοπική διάλεκτο - κσι τα τσαρούχια με τις μεγάλες φούντες, συμπληρώνονται από ένα πλουμιστό σελάχι, στο οποία περνιέται η πάλλα. Και εδώ αρχίζουν οι δυσκολίες, γιατί, πρώτα-πρώτα, το στήθος του χορευτή πρέπει κυριολεκτικά να θαφτεί κάτο ̂ από ένα σφιχτό αλυσιδωτό θώρακα, που πάνω του κρεμιούνται αναρίθμητα ασημένια νομίσματα. Ο κτώ, ίσως και περισσότερες, οκάδες ζυγίζουν τα στολίδια αυτός που πρέπει να ραφτούν έ-

    να-ένα πάνω στο πισλί. Όταν έπειτα από πολλές ώρες, τελειώσει και αυτή η διαδικαο/α, ο χορευτής κρύβει το π ρό σο πό του πίσω coró μια σκληρή κερένια μάσκα, ζωγραφισμένη με ζωηρά χρώματα. Και μετά μισ μεγάλη μαντίλα, τα 'μαφέσ- σι", τυλίγεται γύρω από το κεφάλι του, φυλακίζοντας το μέ-

    ξεφαντώσει κι αυτός μέοα στο "μπουλούκι’ . Το μαφέσσι πάντως πρέπει να τυλίξει κάποιος 'ειδικός' γιατί τόσο περίπλοκη είναι η προσαρμογή του. Στην αρματωσιά του άντρα χορευτή υπάρχουν μερικά εντυπωσιακά στοιχεία. Το γιλέκο έχει ραμμένα πάνω του κέρματα του 17ου, Ί6ου και 19ου αι-

    .ΛΛ» Λ** V

    οα στη μάσκα. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο ο χορευτής πρέπει να είναι... φαγωμένος καλά γιατί από τη στιγμή που θα δεθεί η μάσκα, θα την ξαναβγάλει πια το βράδυ και στο διάστημα αυτό, μόνο φρέσκος αέρας μπορεί να περάσει μέσα από τα περιορισμένα ανοίγ- ματά της.

    ΤΟ ΣΤΟΛΙΣΜΑΤα ξημερώματα αρχίζει το στόλισμα και τελειώνει γύρω στις 1! το πρωί. Τη γενική επο- πτεία ε'χει πάντα ένας πεπειραμένος, κατά κανόνα ηλικιωμένος, που στα νιάτα του είχε

    ώνα, τουρκικά, γαλλικά, αυστριακά κ.α. Οι σταυροί και τα χαϊμαλιά φέρουν όλα τίμιο ξύλο και είναι ασημένια. Όλα τα κοσμήματα, πάίαντζήδες (στην πλάτη και τις φουστανέλες), κιουστέκια (πλάτη) κ.λ.π. είναι τεχνικά φτιαγμένα, πλούσια και δουλεμένα-με λεπτομέρεια. Όλοι τα έραβαν παλαιάτερα σε δυο και τρεις μεριές για να μην ξηλώνονται οστό τον πολύ και έντονο-χορό.Όταν ο χορευτής είναι ε'τοιμος, από μακριά ακούγεται ο χαρακτηριστικός και λυπητερός ήχος του ζουρνά, συνοδευό- μενος από το νταούλι. Το

    Δημόσια Κεντρική Β ιβλιοθήκη Β-

  • II

    \

    "μπουλούκι’ έρχεται να εντάξει στη δύναμή του ένα ακόμη Λεβέντη χορευτή."Μόλις φτάσει ο ζουρνάς οτο σπίτι ο Γιαννίτσαμυς θα τιναχτεί στο παράθυρο δυο-τρεις φορές και αφού πάρει χέρι όλους τους σπιτικούς και αυτούς που τον έντυσαν, θα ττη- δήξει τρεις φορές ψηλά και στα δυο του πόδια. Όλοι κλαιν από συγκίνηση. Είναι η ώρα του χωρισμού που το παλικάρι φεύγει για το βουνό να γίνει κλέφτης.

    Μόλις κατεβεί ο την πόρτα Οα κάνει τρεις φορές το σταυρό του και στη συνέχεια θα πάρει χέρι όλους όσοι ήρθαν να τον πάρουν. Πιασμένοι δυο-όυο Οα κινήσουν να πάρουν τον άλλο Παννίτσαρο ή Μττουλα.Λ γράφει ο κ. Δημήτρης Μπάιτσης στη "Νιάουστα".Όταν μαζευτεί όλο το μπουλούκι, κινούν για το δημαρχείο (το κονάκι του Μουντίρη, επί τουρκοκρατίας}, όπου τους περιμένει πολύς κόσμος. Ο

    ζουρνάς παίζει το προσκύνημα, αλλά τα ζευγάρια των γενιτσάρων αντί να προσκυνήσουν, γέρνουν το Οίόμα τους πίσω, τίροτάσσουν το στήθος τους και τινάζονται κουνώντας τα ασημικά τους. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή στιγμή. Ο κόσμος γύρω, παρακολουθεί συ- γκινημένος.Επί τουρκοκρατίας, τη στιγμή του προσκυνήματος, δύο φιλήσυχοι γενίτσαροι ανέβαιναν στο μουντίρη, έβγαζαν τον πρόσωπό τους για να τον καθησυχάσουν. Έτσι, και υπό τις διαβεβαιώσεις φιλήσυχο™ τοπικών παραγόντων, σ μουντί- ρης δεν επιβάλλει σε όλους νσ βγάλουν τον πρόσωπο, κάτο> από τον οποίο κρύβονται και κάποιοι αντάρτες. Οι χοροί στο χώρο του δημαρχείου συνεχίζονται. Ανάμεσόχ τους και σ Θούριος του Ρήγα Φεραίου, "ίΐς πότε παλικάρια θα ζούμε στα στενά"...."Ο αρχηγός τραβάει απ' το 0η- κάρι του την καμπυλωτή σπά- θα, την τνάλα τους και αμέσως όλοι με μιας, με τις πάλες οτο χέρι στέκονται στις μύτες των τσαρουνιών, ζυγίζονται σαν αετοί και ορμοΰν προς τον κατήφορο με γυμνά σπαθιά.Ένα ρίγος διαπερνάει όλους. Τα παραμύθια, οι θρύλοι, οι ιστορίες, τα τραγούδια τα κλέφτικα και τ' σρμστολίτικα, όλα ζωντανεμένα περνούν μπροστά ο τα μάτια των σκλάβων,Ο δυνάστης σεβάστηκε την παλιά συνήθεια απ' τις ΛΊπού- λες και έτσι οι σκλάβοι για λίγο, λες κι ανασαίνουν../.Λυτά ανοκρέρει στο βιβλίο της ’Στον Μακεδονικό Αγώνα" η Ναουσαία συγγραφέας Θάλεια Σαμαρά. Και σε άλλο σημείο: "έ.Ο ζουρνάς παίζει ένα χ ο

    Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιαςλδ

  • ρακτηριυτικό σκοπό και τα παλικάρια τώρα χορεύουν αντικριστά ανεβοκατε βαίνοντας την πλατεία, λες και ο αρχαίος πυρρίχιος ξαναζωντανεύει. Παλικαρίσιος, ορμητικός ο πολεμικός χορός ξετυλίγεται. Ο κόσμος χειροκροτεί, αλλάζει, σε λίγο νέοι και γε ρόντο ι, πλούσιοι και φτωχοί, όλοι σχηματίζουν ένα τεράστιο χορό, τα κόκκινα φέσια πετιούνται μακριά, ασπρομάλληδες γέροι αρπάζουν τα σπαθιά που τους ηλεκτρίζουν, δεν χορεύουν, λες πετούν. Αδερφωμένοι τραγουδούν ρυθμικά. Στην αρχή του χορού μπαίνει ο Νώντας ο Γκαρνέττας, πανύψηλος Νια- ουστιανός, φορεί το γαλάζιο μανδύα του αγωνιστή, κραδαίνει μια πάλα κι όλοι ακολουθούν χορεύοντας, τραγουδώντας.Μπροστά μωρέ, μπροστά τραβάει τ' αντάρτικό μας τα σπαθιά τους λαμπυρίζουν, το Σουλτάνο φοβερίζουν. Σουλτάν μωρέ', Σουλτάνε δώσε μας την Ηπειρο, δώο' μας τη Μακεδονία νάχης κέρδος τη Τουρκία, δώοε μας κι αυτή τη Θράκη πιέ και τούτο το φαρμάκι.Η νύχτα πέφτεκ Τα γκαζοφά- ναρα δεν μπορούν να φορτίσουν την πλατεία. Κεριά ανάβονται και ο κόσμος "Χριστός Ανέστη".Συγκίνηση, παραλήρημα. "Πότε θάχουμε σοίοτή Ανάσταση"; Ο κόσμος γλεντάει, ξεσπάζει, είναι , ώρα ανάσας για τους σκλάβους...".Στη συνέχεια το μπουλούκι ακολουθεί μια αυστηρά προκαθορισμένη πορεία μέσα στους δρόμους της πόλης, ακολουθούμενο από πλήθος κόσμου.

    Σε κάθε στάση αναμειγνύονται με τους χορευτές και χορεύουν εξίσου λεβέντικα, νέοι και γέροι. Στα Αλώνια, το απόγευμα, Οι "μπούλες" βγάζουν τους προσώπους και έρχεται η ώρα για κέρασμα, ρακί, κρασί και μεζέ. Η διαδρομή έχει τελειώσει, μέχρι την επόμενη μέρα. Η κούραση είναι μεγάλη μα η περηφάνια πολύ μεγαλύτερη. Η βαριά στολή, σε περίπτωση κακοκαιρίας, μπορεί να ξεπε- ράσει τα 20 κιλά....Οι Ναουσαίικοι παραδοσιακοίχοροί, που χορεύονται από τα μ π ο υ λ ο ύ κ ια , ^ συνδέονται με το χαλασμό της πόλης και τη λεβεντιά της κλε-' φτουργιάς. Πατινάδα, Μακρύ- νίτσα, Παπαδιά,Νιζάμικος, Ντα- βέλη, Σωτήρη, χορεύονται μόνο στη Νάουσα, μας πληροφορεί ο πρώην λυκειάρχης κ. Μανώλης Βαλσσμίδης.Η Μακρύ νίτσα είναι ένας πένθιμος χορός, από τους λίγους που σώθηκαν απά την αρχαιότητα.Ο χορός συνδέθηκε με την καταστροφή της πόλης το 1822.Τότε, οι γυναίκες και τα κορίτσια το>ν αγωνιστούν ί έπεσαν στα νε- ’ ρά του ποταμού Αράπιτσα και

    βρήκαν τραγικό θάνατο. Ο χορός και ο γλυκός αλλά πένθιμος ήχος του ζουρνά, μας φέρνει στο νου τραγικές σκηνές."Ενα παραδοσιακό τραγούδι (Καημένη Νιάουστα) αναφέρει; "Κατακαημένη Ν'ιάουστα πούοουν γιοσμάτη Λαύρα τι είν' τα νιρά σου κόκκινα κι τα βουνά σου μαύρα;- Μ' άρπαξαν τις γυναίκες μου μι σφάξαν τα πιντγιά μου κι είδα χουρό Σουλιώτικου στα γάργαρα νιρά μου". 0

  • τόπος ιστορικής, μνήμης αλλά

    και προοπτικής

    Δημόσια Κεντρική Β ιβλιοθήκη Βέροιας

    I

    ► _

  • Η Παναγία Λοβρΰ ή

    Καλή Παναγιά όπως είναι γνωστή, είναι αναμφίβολα εδώ και παρά πολ

    λά χρόνια η "αγαπημένη των Βεροιέων", Πανέμορφη τοποθεσία στους πρόποόες του Βερμίου, αποτελεί έναν ιδιαίτερο τόπο συνάντησης των προσκυνητών και των επισκεπτών. Στην Ιερά Μονή της Παναγίας Δοβρά συναντά κανείς την ιστορία, την παράδοση, την φυσική ομορφιά, την μνήμη και την προοπτική.Είναι ένας τόπος ιστορικής αναφοράς; αφού εκεί πραγματοποιήθηκε η περίφημη μάχη Δοβρά, που σήμαινε και την έναρξη της επανάστασης στην Μακεδονία.Τα δραματικά γεγονότα του 1Β22 που ξεκίνησαν στη Νάουσα και κατέληξαν στο Μοναστήρι της Παναγίας Δοβρά, με την καταστροφή του από τους Τούρκους και τον απαγχονισμό του τελευταίου Ηγουμένου Γεράσιμου, τον οποίο κρέμασαν οι Τούρκοι, σημά-

    .δεψαν την τοπική ιστορία,Η Μονή της Παναγίας Δοβρά πραγματικά συγκαταλέγεται στους πλέον ιστορικούς τόπους της Βέροιας. Η ιστορία της χάνεται στους Βυζαντι- νούς χρόνους. Πιθανολογείται ότι το μοναστήρι υπάρχει από τον 12ο αιώνα. Πολλοί υπο- οτηρίζουν ότι η Παναγία ¿αβρά υπάρχει από τον 11ο αιώνα. Μάλιστα σήμερα σώζεται ειλητάριο της Μονής στην Εθνική Βιβλιοθήκη που είναι του 11 ου αιώνα. Πρόκειται για μια λειτουργία του Ιωάννη Χρυσοστόμου. Είναι ένας παλίμψη- στος Πάπυρος γύρο) στα έξι μέτρα, με εξαιρετικές απεικο

    νίσεις, όμορφη κεφαλή, γεγονός το οποίο δηλώνει ότι η \. Μονή γνώρισε κάποια ακμή.

    Τόπος αναψυχής και περισυλλογής

    Η Παναγία Δοβρά ήταν από τους πιο αγαπημένους τόπους των Βεροιέων, αφού όλες οι οικογένειες από τις αρχές του αιώνα, τον είχαν ως τταραθερι- στικό κέντρο και χώρο αναψυχής, προσευχής και περι

    παλαιών κτιρίων, ενώ και νέα κτίρια προστίθενται στον ιστορικό χώρο. Όλα ξεκίνησαν από την επιθυμία της αποκατάστασης της ιστορικής μονής. Η διορατικότητα και η έμπνευση ανήκει στο σεβαομιό- τατο μητροπολίτη Βέροιας, Νσουσης και Κομπανίας κ.κ. Παντελεήμονα, που κατευθύνει τα έργα και τις δραστηριότητες, έτσι ώστε σήμερα να έχουμε ένα πρώτο σημαντικό

    επιμέλεια: 'Ελσα Φανάρα

    συλλογής.Μέχρι πριν λίγα χρόνια στον ίδιο χώρο λειτουργούσε και η Παιδούπολη, η οποία φιλοξενούσε τσ ορφανά του πολέμου, προσφέροντας ζεστασιά και ελπίδα στις παιδικές λαβωμένες ψυχές.Εδώ και αρκετό διάστημα επικρατεί μια μεγάλη κινητικότητα και πραγματοποιούνται εργασίες αποκατάστασης των

    αποτέλεσμα που αγκαλιάστηκε από τον κόσμο, που καθημερινά επισκέπτεται το χώρο. Η ανασύσταση της I. Μονής ξεκίνησε από το 1994. Σήμερα φιλοξενεί δεκαεπτά μοναχούς και κληρικούς. Λυτή είναι και η ση μαντι κότε ρ η "κ ι νητ ι κότητα4, το "έμψυχο υλικό", που δίνει ζωή οτον τόπο, προυφέρο- ντας πνευματικό καταφύγιο οτον σύγχρονο άνθρεοπο.

    λ11

    Δ η μ ό σ ια Κ εν τ ρ ικ ή Ρ ιβ λ Ό θ ή κ η θ έρ ο ια ς

  • \

    ί

    /II

    Αρχιτεκτονικάχαρακτηριοτικά

    Τα νέα κτίσματα, γύρω από τον τελευταίο ναό του 1244, ακολούθησαν την αρχιτεκτονική μορφολογία της τότε επο

    χής, έτοι ώστε να αποτελόσουν την αισθητική συνεχεία, γιατί τα νέα υλικά και οι σημερινές ανάγκες είναι διαφορετικές ν της Μακεδονίας και ειδικά του Αγίου Όρους».Το μοναστήρι αυτό έχει την εξής ιδιομορφία: ότι το κτίριο έπρεπε να γίνει τόσο κοντά ή τόσο μακριά από την εκκλησία, χωρίς να υποβαθμίζεται το παλιό κτίρια της εκκλησίας.

    Επίκεντρο αυτής της αρχιτεκτονικής ήταν και είναι το Αγιασμα, το οποίο κυλάει ακόμη ο την περιοχή. Είναι μια ιστορική βρύση, μια φυσική πηγή που το νερό της χάνεται ή έρ

    χεται ανα- λόγως με τις σ υ ν θ ή κ ες . Το αγίασμα είναι χνοτ- ατο στους β ε ροιώ τ ε ς για τις θαύμα τ ο υ ρ γ ι - κές του ιδιότητες. Λυτό το Λγίασμα δικαιολογεί και την Τιμή, στην 2ωο- δόχο Πηγή. Την ημέρα της γιορτής, γ ιο ρ τ ά ζ ε ι

    και το μοναστήρι,Ο ναός της Παναγίας Δοβρά είναι ένα τετράρυχτος ναός, που έχει δείγματα της παραδοοια- κής αρχιτεκτονικής και ένανγυ- ναικωνίτη, τα γνωστά φου- ρούσια, και μία διαταγή που

    παρουσιάζει αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Τυ γεγονός, ότι είναι ένας υπόσκαπτος ναός, χρειάζεται δηλαδή να κατέβει κανείς κάτω, αφού δεν είναι στο ίδιο επίπεδο τοσ δρόμου, δίνει μια ιδιαίτερη ομορφιά και χάρη.Το μοναστήρι αρχιτεκτονικά δανείστηκε την μορφολογία του από την Βεροιώτικη παραδοσιακή αρχιτεκτονική.

    ΑρχονταρίκιΗ πρώτη επιθυμία του μητροπολίτη Βεροίας, Ναουσης και Κομπανίας κ.κ. Παντε- λεήμονα ήταν να δημιουργηθεί ατη Δοβρά: ένας χώρος όπου να μπορεί να φιλοξενείται ο κόσμος μετά την θεία λειτουργία. Έτσι σύμφωνα με την Αρχιτεκτονική Ορολογία στους συγκεκριμένους χοδρους, έγινε το Αρχονταρίκι.Στα μοναστήρια το Αρχονταρίκι είναι ο πρώτος επισκεψι- μος χώρος της I. Μονής. Είναι ο χώρος υποδοχής. Αυτή την πα- ράδοοη την κληρονομήσαμε από τους Αγιορίτες. Εκεί υπάρχει μέχρι και σήμερα. Αποτελεί

    >,12 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέρο ας

  • 7 * , Μ ΙΛ Α Μ ί\ «ϋΐ!/ιϋ ΓΜΙΙΚ ΙΗΠΙλΙΙΛ1·

    ■■■■■■ -τ*-ττ~ ~ . - £ 9 _ Γ 7 Μ . ̂ ̂ ^ϊ!μω Μιμ*»*:'« Κ . · ( ιϊ· Μίΐ;ρνίΐ·Λ Ιϋ'ΜΛ'.ηι ίικ ϋΛ.ν.ι Λ Μ^αη»%]τ.ΐήΜ

    ΝΙ1ΤΜΜ«υ 1ΜΜΤ ΚΤΙ Ι'ίΜΜΙ)ο ι »Μ). »Μι.,,>ήΐ!Μαΐ2ΜΜΙ«1Ι»ν«ΗΡ ΜΓΙΙ'β.ΐ>Β(Μ.'ΜΝΙΜ. «Μ. |«α£

    αναπόσπαστο σημείο και στοιχείο της λειτουργίας και της μοναστηριακής δραστηριότητας. Υπάρχει μια τυπολογία, μια παραδοσιακή συνήθεια. Το κέρασμα που δίνεται στους επισκέπτες είναι το ρακί (τσίπουρο), ο καφές και το λουκούμι. Το ρακί συμβολίζει την δίψα, ο καφές την τόνωση και το λουκούμι την γλυκά8α. Με τις τρεις αυτές χειρονομίες κλείνουν οι μοναχοί την πρώτη εικόνα της φιλοξενίας στο μο- ναοτήρι.Στο Αρχονταρίκι υποδέχονται και αποχαιρετούν τους επισκέπτες τους, τους "άρχοντες1 δηλαδή.Η σταυροειδής διάταξη του χώρου, έδωσε στο Αρχονταρίκι, όπως υπογράμμισε ο Δη- μήτρης Κουκούδης, μια ξεχωριστή ομορφιά, η οποία είναι αντιληπτή από την πρώτη ματιά. Οι οροφές χαι τα πατώματα, ακολουθούν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Εάν θα θέλαμε να πούμε ότι το μοναστήρι είναι ένα σπίτι, το Αρχονταρίκι είναι το σαλόνι, είναι "ο καλός οντάς".

    Η ιδίαιτερότητά του είναι στην του ή μεντερλίκια του, τα ο- κάτοψη που εμφανίζεται ένας ττοίά π ερ ιέχ ο υ ν όλο τον χώ- ισοσκελής σταυρός, δίνοντας ρο με συνεχόμενους ξυλόγλυ- την αίσθηση των πέντε χώ- πτους καναπέδες και με το ρων, δηλαδή είναι οι τέσσερις πορφυρό βελούδινο σαλόνι, κεφαλές του σταυρού και ένας ο κεντρικός, δημιουργώντας έτσι τέσσερις διαφορετικές θέσεις, ή στάσεις. Έχει την καθαρή παραδοσιακή τυπολογία των εσωτερικών αυτών χώρων, που κλήρονομήσαμε τόσο στην Βέροια, όσο και στο Αγ.Ορος. Τα μορφολογικά του στοιχεία, η εσωτερική του αρχιτεκτονική, υπακουουν στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, διότι, ό,τι κληρονομήσαμε από τα μοναστήρια μας ήταν μετά την άλωση.Δυστυχώς βυζαντινά Αρχονταρίκια δεν έχουμε. Τα 'δανεικά" στοιχεία από την ιστορική περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι εμφανή τόσο στα πατώματα, όσο και στο τζάκι, στα καθιστικά, τα φωτιστικά, σ' οτιδήποτε στοιχείο που συμπληρώνει την αισθητική του εσωτερικού αυτού χώρου. Στην ουσία είναι ένας "καλός οντάς" με τα μεντε'ρια

    Δηί όσια Κεντρική Βίβλ οθήκι, Βερ

  • ( 1

    Ii

    ΗΥϋΠΟΑΙ

    ¡ÍW*jl AliSRj í¡

    É j à f   t  p « í'>*? ti/ 1'·'*·' 'l J - -¡fö ¡Af'; J ,·.ί· '

  • Το πρώτο εκκλησιαστικό 1ΕΚ στη Δοβρά

    Λίγο πιο κάτω από την Μονή της Παναγίας, στον ίδιο πάντα χώρο, θεμελιώθηκε τον Ιούνιο

    του '99 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, το πρώτο εκκλησιαστικό Ινστι

    τούτο Επαγγελματικής Κατάρ

    τισης.Πρόκειται για ένα IΕΚ Βυζαντινόν σπουδών και μελετόης το οποίο θα ε'χει πανευρωπαϊκή εμβέλεια. Οι διαδικασίες έχουν ξεκινήσει και προχωρούν.Πέρα από τις βυζαντινές τέχνες, σημαντικότερο σημείο θα

    απστελέσει η μελετητική, το μελετητικό τμήμα, το οποίο Οα δ I αδρα ματ ίσε ι π α νε υ ρ ωπαϊκ ό

    ρόλο, με την ιδιαίτερη θέση που έχει το 1ΕΚ, αφού είναι κοντά στην Θεσσαλονίκη και το Λγ. Ορος.

    Επίσης, το ILK θα προσφέρει κατάρτιση σχετική με τις βυζαντινές τέχνες, την αγιογραφία, την ψηφιδογραφία, αργυρο- χριισυχοϊα, χρυσοκεντητική, ξυλογλυπτική, μαρμαρογλυπτική, μουσική και άλλες συ

    ναφείς ειδικότητες. Οι απόφοιτοί του θα μπορούν να ενταχθούν στην παραγωγική διαδι

    κασία, σε τέχνη περιζήτητη.Οι σκέψεις όμως και σι επιθυμίες του Μητροπολίτη δεν σταματούν εδώ. Υπάρχουν και άλλα σχέδια για την αξιοποίηση του χώρου, όπως είναι η δη

    μιουργία ενός Μουσείου, η λειτουργία παιδιών θερινών κατασκηνώσεων που ενεργούν συν

    θετικά και προπαντός δημιουργικά στον τομέα της πνευματικής προκοπής, του πολιτι

    σμού και της τέχνης.Η Ιερά Μονή της Παναγίας Δοβρά είναι ένας τόπος με πολλές προοπτικές γ'ΐα την Ημαθία. Αποτελεί ένα πνεύμονα φυσικό

    και πνευματικό, λίγα μόλις χιλιόμετρα από το κέντρο της Βέροιας και συνάμα χώρος ησυχαστικός, γαλήνιος και φιλόξενος για όλους.Πάνω απ' όλα όμως είναι ένα ιστορικό σημείο αναφοράς που απαιτεί τον σεβασμό όλων μας.

    λ1* Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας

  • ΐα ιρ ι^ ο υ ν ^ ΐο ν χώρο \&\ απαιτήσεις σαί

    3 ποικιλία σχεδίων Ί|

    ποιότητα κατασκευήςIο μοντέρνα και κλασσική γραμμή

    3 αισθητική και στυλ

    τιμές και εξυπηρέτηση

    ΕΚΘΕΣΗ: Πιερίων 216 Τηλ. 74220,22985 Βέροια

    Ζ ;4Ρ Α Α Η

    / :η :■ ι [ ΐ \ r n r n * ·

    5 · ! ^ 1,1 ι ι ι « Κ

    ί Β Ι Ι Ι ^ Ρ ΛΑΜΛ

    Λ 3(Μ

    .ηΤ<5Η1

    (1 ΐ£“Θ

    ΠΊ

  • 1

    στρατόςΤ ζ ί τ ζ η ς

    η αγάπηείναι*εφαντας

    Τ η ς Σόφ ης Γκαγκούση

    Βάζουν τρεις τυφλούς μπροστά σ' έναν ελέφαντα και τους λένε: Πέστε μας, τι είναι αυτό τοττράγμα μπροστά σας; Ο ένας πιάνει το πόδι και λέει άτι είναι ένα δέντρο» Ο άλλος πιάνει την ττροροσκίδα και λέει άτι είναι ένα φίδι, Και ο τρίτος πιάνει τα αυτιά και λέει άτι είναι ένα μεγάλο πουλί. Έτοι και οτον έρωτα. Είμαστε σαν τους τυφλόιίς μπροστά οτον ελέφαντα. Νομίζουμε ότι ξέρουμε τι είναι, αλλά δεν είναι τίποτα απ' όλα αυτά

    που νομίζουμε. Η αγάπη είναι ένας ελέφαντας... Αυτός είναι ο τίτλος της πρώτης, μεγάλου μήκους ταινίας του Βεροιώτη σκηνοθέτη Στρατού Τζίτζη.Ο Στράτος Τζίτζης είναι της γενιάς μας. Της γενιάς τοιν 40άρηδοιν πλέον, που πέρασαν τα παιδικά χρόνια παίζοντας υτις αλάνες και στους μαχαλάδες της Βέροιας με μια ανήσυχη εφηβεία σε μια πόλη που άρχισε να αγριεύει με την αντιπαροχή. Τελείωσε το Λύκειο και συνέχισε για οικονομικές σπουδές στην ΑΣΟΕ. Δεν ήταν όμως το ‘τυχερό" του. Τα σήματα και τα σημάδια, του έδειχναν άλλο δρόμο. Πήγε σε Σχολή Κινηματογράφου, έκανε βοηθός σκηνοθέτη, κυρίως δίπλα στον Παντελή Βούλγαρη, έκανε διαφήμιση και τηλεοπτικά, έκανε τρεις ταινίες μικρού μήκους, μια μεσαίου και σήμερα είναι έτοιμη η πρώτη του μεγάλη ταινία "Η αγάπη είναι ένας ελέφαντας” που βγαίνει στις κινηματογραφικές αίθουσες στις 10 Μαρτίου.

    λ18 Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας

  • Τι σημαίνει για σένα μια ταινία;Επειδή είμαστε από αγροτική περιοχή, θα μπορούσα να πω ότι μια ταινία είναι σαν τις ροδακινιές. Είναι η γέννηση ενός καρπού. Ό πω ς οι ροδακινιές παράγουν τα ροδάκινα, έτσι κι ο σκηνοθέτης κάνει ταινίες. Μαζεύει, συλλέγει μέσα του χυμούς και βγάζει ε'ναν καρπό. Κάθε ταινία κάνει ένα κύκλο.Ξέρεις όμως πόσες σοδειές χάνονται στην Ημαθία από το χαλάζι και τις παγωνιές.Ναι, κάπως έτσι μπορεί να είναι και μια ταινία. Μπορεί να πάει για "κάψιμο" το δέντρο ή η ταινία και να το σίόσεις πριν & ραθεί. Πετάς κακές επαφές και συνεργασίες - κάπως σαν το κλάδεμα - και το κάνεις να ξανανθίσει.Υπάρχει συνταγή για καλό Οΐ- νεμά;Πα μένα η συνταγή για καλό σι- νεμά είναι η ειλικρίνεια. Οτιδήποτε είναι ειλικρινές, είναι καλό. Όταν θέλεις να είσαι ειλικρινής σ' αυτό που θέλεις να κάνεις, ακόμα κι αν αποσκοπείς στα εισιτήρια, κάνεις μι« ταινία καθαρά εμπορική αλλά δεν κοροϊδεύεις κανέναν. Μπορεί να κάνεις ποιοτικό κινηματογράφο αλλά πρέπει να το κάνεις με ειλικρίνεια. Είναι το πρώτο βήμα για το καλό σινεμά. Όταν διαβάζω σενάρια. το πρώτο που καταλα- βαίνο) ότι μπορεί να μην πάει καλά είναι ότι υπάρχει ένα ψέ- μα μέσα. Από κει και πέρα πρέπει να ξέρεις την τέχνη.Ο ελληνικός κ ι ν η μ α τ ο γ ρ ά φ ο ςείναι σινεμά ο παράδεισος ή η

    κόλαση;Ούτε το ένα ούτε το άλλο. Δεν έχει βρει ακόμα την ταυτότητά του, τώρα φτιάχνεται. Δεν έχει ακόμα χαρακτήρα. Υπάρχουν κάποιες ατομικές προσπάθειες. Κάποιες τα καταφέρνουνε. Δεν έχει φτιάξει ούτε ταυτότητα, ούτε ύφος όσον αφορά το περιεχόμενο των ταινιών. Ό ς προς την παραγωγή

    έχουμε υποδομή παραγωγής, κε

  • λ2° Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας

    νάλυση εις βάρος μας. IV αυτό γίνεται μια προσπάθεια' να ξεκολλήσουμε απ' αυτό. Οτι είναι η ταινία μια

    προσωπική υπόθεση του δημιουργού είναι βέβαιο. Όταν όμως δεν έχει να κάνει με τα απω-

    Οημένα αλλά με το πως επικοινωνείς προσωπικά με την πραγματικότητα, τότε αυτό

    μπορεί να ενδιαφέρει πολλούς ανθραπτους. Όπως στη λογοτεχνία. Είναι προσκοπική υπόθεση και έκφραση του Ντοστογιέφ- οκι π.χ. ένα μυθιστόρημα, δεν παύει όμως να το διαβάζει χιλιάδες κόσμος τόσα χρόνια. Πρέπει να έχει μια γενίκευση, Να ξεκινάς από το προσωπικά αλλά να γενικεύεις τον προβληματισμό σου.Το 1999 σαν κάτι να άρχισε να κινείται;Λυτό το ξεμούδιασμα του ελληνικού κινηματογράφου έχει αρχίσει εδώ και 4-5 χρόνια που κανά δυο ταινίες έσπασαν την προκατάληψη που είχε ο κόσμος. Και ο Γκο- ρίτοας και η Καλέ« και ο Χούρ- σογλου και κάποιοι άλλοι. Αρχίζει ο κόσμος και ξεμουδιάζει απ' αυτόν τον αυτιστικό ελληνικό κινηματογράφο. Τελευταία έκανε ένα “πέταγμα" και το Safe Sex που έκοψε τόσα εισιτήρια και ο κόσμος άρχισε να ξεφοβάται το ελληνικό οινεμά. Στα εισιτήρια οι ελληνικές ταινίες χτυπιούνται πλέον με τις αμερικάνικες στα ίοα. Βλέπουμε

    αμερικάνικες ταινίες που εδω πατώνουν κι έχει αρχίσει το ελληνικό σινεμά να κερδίζει σιγά - σιγά το κοι

    νό του. Σ' αυτό βέβαια έχουν βοηθήσει και οι ανακαινίσεις που έγιναν στους κινηματογράφους.

    Μι« σκοτεινή αίθουσα είναι έξοδος για το κοινό και διέξοδος για τον σκη

    νοθέτη;Είναι διέξοδος για το κοινό και έξοδος για

    το σκηνοθέτη. Λυτή πρέπει να είναι η υγιής σχέση.Μπορούμε να εξάγουμε ελληνικό σι-

  • PRU SSA RDI

    T/&ÑM A F F E I

    D O N N AIR E N E

    C foaX |C>rtl I n PELLE

    kQn i g e rAlia Moda la p e l l e

    DIVERS!tw l-K-frw

    i i J j j j y í i f L r

    ZENITH ITALIANAk l/.lL. i

  • I

    ν*:μά;Κατ' αρχήν είναι υποχρεωμένο το ελληνικό σινεμά, αν θέλει να αποκτήσει μια υπόσταση να βγάζει κάποιες ταινίες έξω γιατί δεν μπορεί να τροφοδοτήσεις μια τόσο πανάκριβη τέχνη μόνο με την ελληνική αγορά. Ήδη ο Λγγελόπουλος αυτό το έχει κάνει. Μπορεί οι Έλληνες να μην το εκτιμούμε, αλλά

    παίρνει τα δισεκατομμύρια έξω σαν παραγωγή και πουλάει κι έχει πάρει και τα βραβεία... Πρέπει να γίνει. Είναι αναγκαίο...Πόσο χρόνο χρειάστηκε να γυριστεί ο "Ελέφαντας“?

    Ξεκίνησε από πέρυσι το Μάιο. Τα γυρίσματα κράτησαν δύο μήνες και το μοντάζ μέχρι τώρα {Φεβρουάριο}. Δηλαδή, περίπου, κάνει ένα χρόνο φουλ δουλειά από τότε που θα αρχίσει η παραγωγή της μέχρι να βγει στις αίθουσες. Χωριστά τα χρόνια που περνάνε ψάχνοντας τον τρόπο και τα κεφάλαια για τη δουλειά. Όσο για

    κούραση... μην το συζητάς, δεν περιγράφετε«,., ξεχνάς ποιος είσαι.Πότε βγαίνει στις αίθουσες;Στις 10 Μαρ- τίου.Γυρνώντας πίσω την ταινία της ζωής σου, ποιες είναι οι μνήμες από τη Βέροια, και τα μαθητικά χρόνια; Είναι έγχρωμες ή ασπρόμαυρες; Έγχρωμες αλλά με σέπια. Η παιδική ηλικία είχε το χρώμα της Βέροιας, με τα καλντερίμια, τις γλάστρες, τα κεραμίδια, μια βυζαντινή αί

    σθηση, μια παστρέίδα... Μετά: ήρθε η πολυκατοικία, η πόλη που άρχισε να αγριεύει να,γίνεται σντίερωτική. Μέσα στην εφηβεία μας, μια επαρχιακή μι- ζέρια και θλίψη με το ξήλωμα της παλιάς πόλης και την ανοι-

    Ο Στράτας (στη μεαη} ρ>: παλ/ούς ουμμαϋητ/.ς. Αριστερή ο Κώστας Σταύρον (ο τυπογράφος του Λαού) κα/ δεξιά 0 ΡθΐΡ.ί]ς Στρατκιπ-ης.

    122

    κυδόμηση. Μετά άρχισε να ξανάρχεται μια χαρά με το ξανα- συμμάζεμα της πάλης, με το κεραμίδι και πέχλι στις στέγες των πολυκατοικιών, κυρίως στις γύρα) συνοικίες της Βέροιας, άρχισε να διατηρείται το ιστορικό κέντρο...Οι παρέες, οι φίλοι;Ήμασταν μια μαθητική παρέα από το σχολείο παυ διαβάζαμε Καζαντζάκη, είχαμε πολιτικές ανησυχίες και οράματα, πηγαίναμε στη Στέγη, Κινηματογραφικέ] Λέσχη και τέτοια... Μια πολύ καλή μαθητική παρέα αγοριών με ανησυχίες. Προσπαθούσαμε να βρούμε διεξόδους και ήμασταν πολύ καλοί φίλοι.Όταν έρχεσαι στη Βέροια, η πρωτολαχτσράς να δεις ή να κάνεις;Κατσρχήν να δω τη Βέροια. Ό ταν στρίβει το τρένο, μετά τη Μέση, και αρχίζει και φαίνεται η Βέροια πάνω στους πρσπυ- δες του Βερμίου, πάντα είναι σαν να βλέπω τη μορφή της μάνας μου... Μια χαρά, μια νοσταλγία και πάντα τη βρίσκω όμορφη. Όταν κατεβαίνω και μπαίνω μέθα στην πόλη, την παρατηρώ και προσπαθώ να καταλάβω τι έχει αλλάξει... Κάποιο καινούμγιο μαγαζί, καινούργιους δρόμους... Πηγαίνω σπίτι βλέπω τους γονείς και μετά τηλεφωνία στο Γιάννη, τον Βασίλη, τον Τάσο για καφέ στο Κάμελοτ και βόλτα στην Εληά.Ποιο φαγητό επιθυμείς από τα χέρια της μαμάς;Φασόυλανταβά... 0

    Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας

  • ] μ Ο ^ Σ 4 ς Ια Λ α Α ς ϊ )κ ί ν τ ρ ι κ ή o n e G ή κ η * -

    ΣΤΑΔΙΟΥ 173 ΒΕΡΟΙΑ

  • ΜΑ

    ΡΤ

    ΙΟΣ

    λ24

    Η νοικοκυρά ϊθυ παλιού καιρού ¿βάζε πρωί-πρωί τον '.Μάρτη" που τον ¿κάνε με κόκκινο μετάξι για να είναι εύρηκιτη και ροδοκόκκινη, και ανα

    κάτευε χρυσές κλωστές για να Ηπ.\ουτέψει'.Όταν τον έβγαζε, τον έδενε στην τριανταφυλλιά του κήπου της και έλεγε:Ρόδο, ττάρε τον Μάρτη μου και δως μου την Ωωριά ο ου.Εττίσης σε ττολλά μέρη ι ης Ανατολής, το πρωί της 1 ης Μαρτίου πήγαιναν Οτην βρύση, έπαιρναν μια στάμνα νερό, ράντιζαν το cmίτι και έλεγαν:Και τοι> χρόνου να 'μαοτε καλά.Ο Μάρτης, έλεγαν o r η Σμύρνη, έχει δυο γυναίκες. Η μία είναι πεντάμορφη και η άλλη άϋχημη μα πολύ ΐιλούοια.Όταν πε'φτει να κοιμηθεί βάζει την μια από το δεξί και την άλλη από το αριστερό πλευρό. Μόλις γυρίζει από τσ μέρος της άσχημης κατσουφιάζει κογ μαυρίζει και όλος ο κόσμος σκοτεινιάζει.Όταν γυρίζει στην ά?λη πλευρά γελά και χαίρεται και λάμπει ο κόομας όλος. Τις περισσότερες φορές όμως είναι με την άοχημη γιατί είναι πλούσια και τρέφει και την άλλη την φτωχή. Γι' αυτό oj περισσότερες μέρες του Μάρτ η είναι ουννεψίασμένες και βροχερές.Την πμωτσμαρτιά οι Σμορνιές έπαιρναν ένα βαθύ πιάτο, έριχναν μέσα μπόλικο λάδι, κοίταζαν να δουν μέσα το πρόσωπά τους και έλεγαν:Ήρθες Μάρτη ήρθ' η γεια οσυ ήρθ' η ΐιλημομαμουδιά σου.Μετά μάζευε τα σπασμένα τσανσκο - τσαυμτιλέκια της. τους άχρηστους γκαζοτενεκέδες και όταν νύχτωνε τους πετούσε και φώναζε:Λυ τά π αλιά κι άλλα καινούργια.Στις 9 του μήνα των Αγιών Σαράντα Μαρτύρων έπρεπε καθένας:Σαράντα να φάει, σαράντα να π ιεί σαράντα να οοίσει για την ψυχή.Για την επίδραση που είχε Ο μήνας αυτός οτην γεωργία σε συνδυασμό με τον Απρίλη υπάρχουν or ακόλουθοι στίχοι:Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλα δύο να δεις τον Μάρτη τα κουκιά Τ' Απρίλη το σιτάρι να δεις τσ γέρο κρίΟαρο πώς στρίβει το μουστάκι.Λν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι σ Απρίλης άλλο ένα να δεις κουλούρια τα παιδιάκαι πίτες σι μανάδες Jκαι ψιναλεσκουμπώματα σι ψευτομυλο>νάδες.

    Αλλο: Να κάν' ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, τότε να δεις τις όμορφες

    Δημόσια Κεντρική

    Λ Α ΪΚ Ο Μ Η Ν Οπώς διπλοκοσκινάνε.Για τις αλλαγές του καιρού έλεγαν:Μάρτης είναι, χάδια κάνει πότε γελάει πότε κλάνει Μάρτης ΓδάρτηςΑπό Μ άρτη πουκάμισοκι από Αύγουστο σιγγούνι.Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χεψίΛνα.Κάλλιο Μάρτη στις γωνιές πα[>ά Μάρτη στις αυλές,Ο Μάρτης ως το γιόμα το ψοφάει κι ως το βράδυ το βρωμάει.Ένα όμορφο τούρκικο δίστιχο λέει;Ταρλαντό τσαμούρ,Ταχταντά χαμούρ.Στον αγρό λάσπη σ τη σκάφη χαμούρι (ζύμη).Θέλει να πει ότι με ΐ ις βροχές εξασφαλίζεται πολύ σιτάρι. Μία από τις μεγάλες γιορτές ήταν του Γυαγγ ·̂- λισμού. Την μέρα εκείνη έβρισκαν την ευκαιρία οι ιεροκήρυκες από τον άμβωνα, οι δάσκαλοι από τις έδρες με πατριωτικούς λόγους και πατριωτικά τραγούδια να τονώνουν τις ψυχές του ελληνισμού της Σμύρνης, Τα καράβια του Χατζή Δαούτ και τον παντελέοντα κουβαλούσαν από ύλο το εσωτερικό χιλιάδες προσκυνητές οτην χάρη της στην Τήνο με λάδια, λαμπά-

    Βιβλιοθήκη Βέροιας

  • L

    Ρ Π Ο ΣΜ ΥΡΝ Η Σ

    0 Απρίλης ήταν ο μήνας που εξυμνήθηκε και κα- κολογηθηκε περιοοάτερο από τους Σμυρνιούς. Τον μήνα αυτό ήταν το πανηγύρι του Αγίου

    Γεωργίου. ΐη ν ήμερα αυτή όοες υπέφεραν από την μέση τους έπρεπε να καθίσουν ή να ξαπλώσουν σε κούνια. Ο Αη Γεώργης ήταν οεβαοτός και στους Τούρκους. Ο θρύλος του δράκου και η σωτηρία της βασιλοπούλας έκανε τους Τούρκους να τον σέβονται.Την ημέρα εκείνη μάζευαν* χαμομήλι. Οι Τουρκάλες μάζευαν από τα χόρτα και τα φύλλα το αγιάζι για να πιάσει το προζύμι τους και έκαναν ραμαζανόπιτες. Την ημέρα αυτή οι ζευγίτες, τεστεμένηδες. παραγιοί και μπεξήδες, δήλωναν αν θα παρέμεναν στην δούλεψη του αφεντικού τους. Αντίθετα του Αγίου Δημητρίου τελείωνε η δούλεψή τους.Παρατσούκλια του Απρίλη ήταν:Λαμπριάτης, Λουλουδάς, Αγιωργίτης.Το Σάββατο του Λαζάρου ζύμωναν τα ‘Λαζαρόηχομε/ με πο?ιλε'ς σταφίδες και μπαχαρικά.Την άλλη μέρα των Βαΐων τα παιδιά με ροκάνες έψαλαν' το;

    • βάγιο βάγ'ΐο το βαγιο τροίμε ψάρι και κολιό και την άλλη Κυριακή τρώμε το παχύ τ' αρνί.Σε μερικούς μαχαλάδες που είχαν* και ψραγχσζεβα- ντίνους, τα παιδιά έκαναν μια αλλαγή του πρώτου στίχου.Η πασκάοαν τα φραγκάκια δέκα πέντε ποντιχάκια.Ολη την μεγάλη βδομάδα η κάθε Σμυρνιά καθάριζε το σπίτι και σηκώνονταν πολύ πρωί: Αν καμιά αργ'ο- ξυπνούσε, την πείραζαν:Γλυκός ο ύπνος την αυγή γυμνός ο κόλος την Λαμπρή.Μετά την λειτουργ-ία της Κυριακής των Βαίων, τις εγκυμονούσες τις χτυπούσαν οι μονοστέφανες γεννή- τρες με βάγ'ΐα διότι, όπως έλεγαν', έτσι θα γχννούοαν εύκολα.ΐσ κερί του Επιταφίου της Μεγάλης Παρασκευής το φύλαγαν για να το ανάψουν σε σεισμούς ή φουρτούνες. Τα δε λουλούδια και τις νερατζοκορφάδες του Μεγ-άλου Σαββάτου τις έριχναν για την κουγιά οτα στεντουκια τους.

    I επιμέλεια: Γιώργος Κοτζαερίδης [

    δες, αρνιά και γελάδια σαν ταξίματα.Διάφορες ονομασίες του Μάρτη ήταν:Κλαψαμάρτης, παλουκοκά

  • Μια πολύ σύντομη κουβέντα είχαμε με την

    Ολυμπιονίκη μας Νίκη Μπακογιάννη, μετά τη

    βράβευσή της από τους Ροταριανούς της

    Βέροιας. Στο πρόσωπό της τιμήθηκαν όλοι οι

    Έλληνες Ολυμπιονικες που μας ανέβασαν

    τελευταία πολλούς... κόμπους στο λαιμό,

    στο άκουσμα του Εθνικού μας ύμνου.

    ΜπακογιαννηΠόση ψυχή και πόσο κορμί θέλει η... νίκη;Π ι ο ί εόα) ότι η ψυχή παίζει πολύ μεγάλο ρόλο και μετά έρχεται το κορμί. Το κορμί το ετοιμάζεις εσύ. Την ψυχή πρέπει να την έχεις μέσα σου την ώρα που γεννιέσαι. Η ψυχή είναι ό,Ή πιο σην μαντικό για όλους τους ανθρώπους.Πώς είναι το συναίσθημα του Ολυμπιονίκη; Είναι κάτι μοναδικό. Δεν το ζεις σε άλλες στιγμές, είναι ένα δώρο θεού εκείνη την ώρα. Δεν ξεχνιέται ποτέ.

    Ο επόμενος στόχος;Ο επόμενος στόχος είναι το Σίδνεύ. Θα προσπαθήσω να κάνα> κάτι σημαντικό. Δεν ξέρω τι Οα είναι, αλλά εγώ Οα προοπαϋήσο3.Οι προπονήσεις πώς πάνε;Προπονούμαι πολύ. Παρόλο που έχω κάνει δυο εγχ^'ρήσεις στα πόδια τον τελευταίο καιρό. Είμαι όμως αισιόδοξη και πιστευτό όπ Οα πάνε καλά τα πράγματα... μόνο να είμαι καλά! 0

    λ2δ Δημόσια Κεντρ·κη Βιβλιοθήκη Βέροιας

  • Στοχοςη ανάπτυξη

    της οικονομίας του νομού

    ^ αγοράζοντας εαηηνικά προϊόντα

    ► ηροσφέροντας εργασία

    ► επιδιώκοντας την ανάπτυξη

    ΆΆ1 ΆίΊΜΆ'ίΑ

    ν^ΑΟ/^

    ΑΡΒΑΝΙΤΙΑΝΣυμ φ έρει

    , Λ α Β Φ Θ Η Ν Α ^ . . . ι ι / ϋ ΐιν ν ^«1,

    \ ντόπιο μαγαζί...το δικό σας

  • Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας

    Ή νρροιιI ζη 24-χι Φ εδροναρίσν Ϊ9 / 9 .

    80 χρόνια παρουσίας στην τοπική αγορά

    - r _ i *

    Ο γδόντα χρόνια πριν, λίγα μετά την απελευθέρωση αττό τον Τουρκικό ζυγό, πραγματοποιείται η ιδρυτική Γενική Συνέλευση η οποία μεταξύ άλλων αποφασίζει:”Α(}Ι>ηΛν 17. — Ό Σύλλογος έ'χ,Λ σφραγίδα φε(>0\ΐ-

    απυν ¿ν ιΐί.αφ τον « Ε Ι’ΜΗΝ » «νΔς» δέ ώς λζξπί« ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟ ΓΟ Σ ΒΕΡΡΟ ΙΑ Σ »

    Ένας από τους μαζικότερους και ιοτορικοτερους συλλόγους της πόλης κάνει τα πρώτα τυυ βήματα.Το 21ο άρθρο του πρώτου καταστατικού αναφέρει:

    *7*!/·3ι>ον 2 1 . — -Τό -.ταίΐόν Αΐίνκττατιχυν ΰν*γ\ ώσϋΐ] χ-·ί ·έ'|π|φί·5Λ ’̂ π:ιρ« τή; Γ*ν. ΣυνίΠ ύ'Τοκ χ&ν μκ>.ών ίν- Γ]" προ'ις)] συ’ ε-ίηία χ-χν νεναμένη ιήν 2-1. η ν ονα" (ιιλη 1ί11ί>. χ 'ώ ' ην ί.ξ,:\ϊ·.;ι\ χιϊί. τό .τ(>ιϋ«θν Λιπιη : Σχμ- β ιι?λ·.ιΐν.'.Ου ‘ ΛνίΐΛμοΐ)ς ¡ΙΐάρκοΐΐΚ&τβ'/.'ιΐΟ«^ , _ Γξ·#., rpcr.j*.p.a-:t\>$Ί ί ρ - ’ΐ α ν . J v . Μ ίΤ . ΐ ίύ 1!«^ ΠΓνμ.ύχς ·

    ί Ιίο ιι ,Δ Ι .Χ,α-ϊ'Ο'κν.οΤ'Λν'ης Λΐϊ.μχ·ιύρευ^ Κΐτρ'χχωc“ '/¿c »

    Ακολουθεί μια μακρά πυρεία για την οποία, δυστυχώς. ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά: και αυτά στηρίζονται σε πληροφορίες, μνήμες και μαρτυρίες. Υπήρχε τήρηοη πρακτικών και σχετικών άλλων β ιβλίων τα οποία φυλάσσονταν συνήθως στο κατάστημα του εκάστοτε-προέδρου του συλλόγου.Έτσι χάθηκαν πολύτιμα, ιστορικά, στοιχεία, που 0α μπορούσαν να φωτίσουν άγνωστες πτυχές της οικονομικής ανάπτυξης μιας ολόκληρης εποχής.Αν η άγνοια της αξίας δεν οδήγησε το αρχείο αυτό

    :

    1I

  • οτην πυρά ή ar. κάποιον σκούπα δοτενεκέ, σίγουρα θα βρίσκεται σε κάποια αποθήκη ή πατάρι του Οποίου ο ιδιοκτήτης ούτε που υποψιάζεται για το υλικά irou έχει... Ενδεικτικά είναι το γεγονός ότι όταν το 1981 ο Εμπορικός Σύλλογος στεγάστηκε οτο Επιμελητήριο (Εμπορικό και βιομηχανικό τότε) '...φέρανε τα αρχεία του συλλόγου μέσα σ' ένα τσουβάλι...Μ όπως αναφέρει μαρτυρία της εποχής. Ήταν 5 Μαρτίου της χρονιάς εκείνης και ο Εμπορικός Σύλλογος, για πρώτη φορά αποκτά δική του στέγη. Ταυτόχρονα τελειώνει η περιπλάνηση της έδρας του και του τόπου συνεδριάσε

  • ζαρζαβατοιοικα, πρωί-πρωί τα κοφίνια ξεφορτωμένα και οι νοικο* κυραίοι έφταναν για φρέσκο και φτηνό ζαρζαβατικό, καί κανά δύο αγγούρια στραβά, ρτταχτσίσι στους τακτικούς πελάτες.Ο μπερμπέρης περιμενε φυσικά μόνον το Σάββατο, ξύρισμα, πούδρα, και μαντέκα στο μουστάκι, δυο τσιμπίδια και καθάρισμα, και μετά μουστάκι υπό ορθήν γωνίαν, με της υγείας σας....Ο σιδεράς, φύσαγε το κιουρχάνι, και κοκκίνιζε το σίδερο και χτυπα- χτύπα με. την βαρεία ώσπου να γίνει τσεκούρι, υνί, κασμάς, και το καφτερό τσιμπίδια για μικρότερες κατασκευές και το σφυρί οτο χέρι ώσπου να λυγίσει να πάρει σχήμα το καφτερό εργαλείο.Και από την άλλη πλευρά, αλλά και μέοα οτα στενά της Μητρο- πόλεως ο μπεζεργιένης (υψασμ στο πώλης). Πόοες πήχες: Έβγα στο φως να δεις τι χρώμα έχει, τα μαγαζιά ως επ ί το πλείστον σκοτεινά, έλα θα έρθουν και άλλα σχέ- δια, και αε λίγες ημέρες φορτωμένος ο υπάλληλος τα τόπια έτρεχε στα σπίτια και διάλεγαν οι νοικοκυρές. Ο κουντουρατζής, Ο ράφτης, από την νύχτα ως την νύχτα μεροδούλι, μεροφάι, μόνον 0 καινούργιος νοικοκύρης οι άλλοι μόνον για γ άνω μα, τρίβε ξυπόλυτος οτην άμμο μέσα στο κρύο να καθαρίσει το μπακίρι για να δεχθεί το καλάη. Ο φοονράρης μεσάνυχτα έπιανε δουλειά, ζεστό ψωμί το πρωί και κόψε ένα μεταλλίκι για πρωινό στους μαγαζάτορες....Το κουλούρι δεν χορταίνει, πάρε ψωμί... Ο καφετζής, ο σαλεπτσής, από την νύχτα, ο μάγειρας δύο τρία φαγητά και τη τρίτη περισσότερα. Καλημε'ρα, καλά παζάρια, και ο πατσατζής από το βράδυ τα κεφάλια της προβατίνας και τα πόδια στο φούρνο του Μπάρμπα Νάκου ή του Μπινιόλα και το πρωί έτοιμος ο πατσάς, το σιμίτι στο χέρι και τρίχα για μισή μερίδα πατσά.Ο οτραγολάς φορτωμένος την κά- πα του έψηνε καταϊδρωμένος τα μπιμπλιά του... Σε πονάει ΤΟ δά-

    ντι, δεν τον ξέρεις τον μερμπέρη; Κάτσε, η ντανάλια οτο χέρι, πάτημα στο κεφάλι, και πέταμα το δόντι στο λεφτό, και βάλε αλατόνερο να σταματήσ' το αίμα...Έλα να σε βάλω και βεντούζες, το κέρα το u t o σβέρκο, πρέπει να αλ- λάζ' το αίμα την άνοιξη... θέλεις και βδέλες; Φρέσκες οτο βάζο χτες τις έφερε ο γυφτος απ ' τις Σα- ραντόβμυοες, είναι από καθαρά νερά.Ο μπαλωματής, είναι γερά ακόμα τα παπούτσια, σηκώνουν μπαλώματα, βάλε, κα ι' καμπόυα τοιβιά παραπάνω, και πάτα καρφιά - ΟΤΟ τακούνι, και στη οόλα κεφα- λόκαμφα. Καλός Ο κουντουρατζής που τα έκανε μια οκά τθ κάθε παπούτσι του αγωγιάτη... Και ο πεταλωτής στη σειρά τα ζωντανά για καινούργιες πατούσες, και ο σαμαράς (ή γαϊδαρομοδιστρο) βάλε παχύ σανό να μην χτυπιέται το ζωντανό στο φόρτωμα. Και ο τεχνίτης τα γκέμια, τις σέλες.Όλα αυτά για λίγο κέρδος, κατανάλωσης των εμπόρων, μπακάληδων και λοιπά, το πολύ εξήντα γρόαια την ημέρα και το κέρδος το πολύ δέκα γρόσια, με ψωμί ένα γρόοι, και κρέας εφτά γρόσια... Δεν μιλούμε για γαλατάδες, ταβέρνες και φαρμακεία. Αυτά τα μαγαζιά είχαν βρύσες μέσα οτο μαγαζί... και καταλαβαίνετε...Ο εργάτης, ο γεωργός, Ο ξενοδου- λευτής, ο μεροκαματιάρης, γι αυτόν δεν μιλάμε, και κάθε του πα- ρέιπονο, μην στενόχωρε ίσα ι έχει ο Θ εός... Τον παρέπεμπαν οτον Θεό,..Όσο αφορά για υγειονομική περίθαλψη όλων, ασχέτεος επαγγέλματος, λίγο σουλψάτο, βεντούζες, σινάπι, και καθαρτικό...Λυτά όλα προ του 1912 δηλαδή επ ί Τουρκοκρατίας που υυνεχί- οΠηκαν δυστυχώς για αρκετά χρόνια αργότερα.... /Τα ψαράδικα στο ίδιο μοντέλο για πολλά χρόνια γριβάδι, τούρνα, γουλιανός, περασμένη η λιγαριόι οτο στόμα και τράβα για το οπίτι, τα πιμκιά και τα τσιρόνια οτο μαντήλι...

    Ο ντογμαμματζής (μαραγκός), παράθυρα, πόρτες, και κανένα αέναου κι, ιδρώτας, ροκάνι, έτοι για να βγαίνουν τα άλατα...Οι μυλωνάδες, στη σειρά οι αλευρόμυλοι, καλό αλεύρι για ψωμί και οι ααμολαδάδες καθαρό σαμόλαδο, δουλειά σκληρή αλλά κάπως ε- πίκερδη, ιδιαιτέρως για τους σαμο- λαδάδες που ήταν πλούσιοι οι περισσότεροι, χωρίς φυσικά να δουλεύουν οι ίδιοι αλλά οι χουσμεκιά- ρηδες, εξαψουμένων φυσικά των μυλωνάδων, σαν ξένοι από την περιοχή της Καστοριάς έτρωγαν και έμεναν στο μύλο, πολλή δουλειά και οικονομία.Οικοτεχνία ο αργαλειός, πετσέτες, οινδόνια, βαμβακερά και μΐοομε- ταξωτά και κουρελούδες, αλλά όλα για προίκες. Μποτάκια στα πόνω κυπαρίσσια και πάνω α π ’ την Μπαρμπούτα, χτύπημα τα σαγιάκια και τις βελέντζες, εδώ του Βλάχικου στοιχείου και την τρίτη στο παζάρι καθισμένες οι γυναίκες πουλούσαν σαγιάκι για ανδρικά ρούχα και βελέντζες, ιτα- τάκια κοι λοιπά μέτλλινα μέχρι φανέλες.Και ο Υτοντουρμάς” παγωτό με χιόνι-πάγο κρυμμένο σε λάκκους και επάνο) άχυρα στο Βέρμιο, αλλά τόοο ποη'ωτό που δε γίνεται λόγος. Και για να αφήοουμε την εποχή της Τουρκοκρατίας και να έλθουμε όπως λέγ'αν "οτο Ελληνικό" και μετά το 1925 παγοποιείο αδελφών Μπαζάκα για πρώτη φορά, πάγος και γκαζόζα και στην συνέχεια πάνεο από την Μπαρμπούτα δίπλα στους μύλους το εργοστάσιο Σαγήρογλου πάγο, γκαζόζα και το περιβόητο Σινάλκο.Και το κοκορέτσι στην πλατεία Αγίου Αντωνίου, ο κοκορετσής κάθε βράδυ, μια δραχμή ένα κομματάκι και σπληνόιντερο λίγο ακριβότερο, μοσχοβολούσε ο τόπος. Και στα πανηγύρια Ο μιζοχαλβάς του Χατζηκώστα και του Καλιάντρα.Το γυναικείο καπέλλο. Ποια και ποια να κάνει το πιο μοντέρνο, το πρωτότυπο. Και αυτό το παρελθόν που ομόρφαινε τις κυρίες της

    Δημόσια Κεν?η·Μ] ΡιβλιοθΛκη Βέροιατλ 30

  • -LVL ϋ x : ΟΝΓ O Y I 3 X ? E X O ] s r

    I, Χ Α Ρ Ι Γ 1Α Δ Ο ΥΌΜ* 'BtaftvQbt - BBPPOIA

    ’ Rxtelrttcu juioa Μηχανονργιηη $ργαα£π.

    UftEKTPDKIHHTBN ΕΡΓΟίΤΑίΙΟΗ ΚΑΡΡΟΠΟΙΤΑ5 «I ΙΙΪΙΝΤΗΕΙΝ ”H ΚΑΛΗ Ε Λ Π ΙΣ,,

    I. X. 1Ω Α Ν Ν 1Δ Ο Υν, >r> ΒΕΡΡΟΙΑ

    au*iitî ovxcu KiCqucx eriQrú uuvt6; vttui·;, ?«ίαη; Γ*ι»|)γΐχs >Xnt μ»χύ |inv^yí¡;. tMayky.n >[,)*·», Τΐ·Τ*νΊ·' ι. ΛαχτνΛΜν·«, Η$> χίλνι, κΐ.τ,) Ι·ίΤ·,»| Λλιμ ιΛ >Ιατ··υ>νϋ»ι», it-uvo«. χοί ί οίνο^βηεν; ομ»1»ι Λ

    ΤΠΟΔΗΐΛΑΤΟΠαΐεΐΟΝ “ Η ΦΗΜ Η,,

    ΔΗΜ. Ε. ΒΑΚΑΛΗΌ ό ίς Πλατάνω ν — Β Ε Ρ Ρ Ο ΙΑ

    ‘ Υποδήματα χ^ ιι,ιύ —ιίλσ^ρλ - a rry fr f .

    Πλΐ-MflfO ΛίιρΠΗΠΤπΟήκη ÍJfyfiriYOaV.

    S T P AT ) A T IKON ΚΑ Ι ΠΟΛΙΤΙΚΟΝ ΡΛΦ ΕΙΟ Ν

    Β Ε Ρ Ρ Ο Ι ΑΊ^(ρ«ομον·1 τίλειοτάτη - χ1Γαλλίδι τέχνηςΕργασία ζολλιτδχνικη χαι ήγγηνμδνη.

    ο ί κ ο ς μ ο δ ?ι; ςΒ ΙΚ Ε Ν Τ ΙΑ Σ Σ Υ Ρ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ

    Δι«λιτούχ«ΐί

    β a ρ ρ ο ι κ

    SEpeof^ miuiDf uuiigm

    Ι'Τίοκςυαι «ύί ι̂νήτωγ nuvtic είδους.

    OVOOtu ΚαΛλιχρχννχή ΧθΙ *\f

    γυημίνη.

    KutnoxcudCovtat Iváífifa nuvxi>; 5ϊδουζ. ΈΛδιόυδώοίΐ; Γί«>ογ

  • Βεροίας, ανήκει στην κυριολεξία στον Γιώργο Βασιλείου ττου ήλθε ξένος στην πόλη μας, παντρεύτηκε την κυρία Κατίνα και μαζί άνθιζαν το καπελάδικο. Εκεί οι κυρίες ικανοποιούσαν το μοντέρνο γούστο. Εκεί πάνα» στην πρόβα ανε- καλύιπετο το καλύτερο καπέλο, και τα χρήματα δεν ενδιέφεραν τό- οο πολύ τον κατασκευαστή, αλλά μόνο ότι πέτυχε κάτι καινούργιο. Αυτά τα λίγα για την ιστορία που πέρασε και δεν θα ξανάρθει πια. Τα χαλιά. Η πρωτότυπη εργασία που έφταοε από την Μικρά Λσία. Δύο-τρία εργαστήρια κατασκευής χαλιών, με λεπτότητα κα· γούστο. Έμειναν σε πολλά σπίτια από εκείνα γιο να «ορίζουν την καλλιτεχνική εκείνη ε ποχή. Τώρα ας είναι καλά τα εργοστάσια.Και προχωράμε στα μεταξωτά. Ντόπιο το μετάξι, και μετά την εγκατάσταση των προσφυγών και δύο εργοστάσια μεταξουργίας στη Βέροια και φύτευμα μοτρεεόν στην περιοχή, ειδικότερα οτον Αμμο. Τραγουδώντας οι εργάτριες, γύριζαν τα καλάμια και μάζευαν το μετάξι για το εμπόριο, αλλά και τις νοικοκυρές, οι οποίες εκανον πολλά μεταξωτά στους αργαλειούς τους για προίκες κ.λ.π.Θα μιληθούμε γκχ μποζατζήδες. Ο Μπάρμπα Σπόρος Δαδαβέλας με τον καθημερινό μποζά του, ολ- μπανέζικη μπύρα όπως έλεγε τον περιβόητο χαλβά του, και τους χαλβάδες και χαλβαδάκια της οαρακωατής και τους ζαχοροπλά- οτες με. τα ζαχα- ρωτά τους, τον γκάντιο, άσπρο και κόκκινο και τα καραμελάκια, δέ-κα οχτώ στη δραχμή.Πρωί - πρωί, το ζεστό σαλέπι. Το μαγγάλι στον ώμο, ειδικό μαγγά- λι, και πάνω το

    ποθετημένο το σαμοβάρ γεμάτο οαλέπ, και τσ νερό στο ι μπρίκι. Σαλέττ,., γεμάτο το ποτήρι και σκόνι κανέλλα και λίγη πιπερόριζα (τοιτσφίλ).Τελευταίος ο Γιάννης Ευδοκίμου με το καροτσάκι του ζεστό-ζεοιό κάθε πρωί γύριζε tcí μαγαζιά και τοδ- ρα νερό αρκετό στο ιμπρίχι γ'ΐα πλύσιμο του ποτηριού.Και φθάνουμε στον Καλιάντρα, πρώτα στον παλιό το Γέρο και υ- Οτερα ατο γιο του που και οι δυο ήταν και επιστάτες στο Δημοτικό Σχολείο. Πρωί η μπογάτσα στην πλατεία Ωρολογίου, που τελείωσε με τον Γιάννη Τενεκετσίδη, με το καροτσάκι χρόνια και χρόνια στο ίδιο μέρος της πλατείας. Και μετά το μαγαζί,,., για να ουνεχίοΟεί μέχρι σήμερα με αρκετά μαγαζιά πλέον....Φρουτοπωλεία δύο-τρία. Εβραίοι αγαθοί, μήλα μυρωδάτα Πηλίου φιρίκια, και πορτοκάλια Γιάψας με τα κομμάτι, και λεμόνια καμιά εικοσαριά φάτσα στο μαγαζί και μόνον φυσικά τον χειμώνα, ας είναι καλά το λεμόν τουζσύ. Ο Γιουδάς βοηθός στη χάβρα και παληατζής, και ο γυρολόγος ο Μεντέζ οτο πανέρι τα ψιλικά, βελόνια, κουβαρίστρες και μακαράδες (καρούλια) κοι r| γριά μητέρα του με το καλάθι στο χέρι αυγά μαζεύει και αυγά πουλάει σε σπίτια της ίδιας ημέ

    ρας "οτγκά1 (αυγό) φρέσκο ντι- νουμε... ο λαγοομτζής με την μπολμπότσα και κουλούρα τθ σύρμα οτον ώμο καθάρισμα τα λαγούμια. Οι φουκαλύβες (κουτού ρού) τα φουκάλια από το γεωργό και σκούπες και σκουπά- κια για όλο το Νομό. Κάντιος άσπρος και κόκκινος στα ζαχαροπλαστεία και λουκούμι μαστιχάτο και μπιμπλιά ζοχαράτσ, καραμέ- Λίτοες στο μεταλίκι τόσες... Ο γλυκύς αέρας της μόδας, οι μοδίστρες, σκυφτές στο βελόνι και το σίδερο, με πονεμένη ραχοκοκαλιά, όσος ήταν ο ίσκιος του βελονιού τόσο χαίρι έβλεπαν, και όπως έλεγε το παλιό τραγούδι,... ίυτρα..., ίστ- ρα.... ίστρα...- όπου όμορφη, γλυ- κιά και πεταχτή μοδίστρα, και στη σειρά τα μσδιστράκια, ναζιάρικα με τα σγουρά τους τα μαλάκια, το καυτό το σίδερο, τσιμπίδι και στη στιγφή το σγουρομάλι.... Οι προξε- νήτρες, πιο παλιά η θεία Βασιλίκια κοι αργότερα και η Μούλιω,Καλό το κορίτσι, νοικοκυρά, σκύλα να ήταν.,., χίλια πρόβατα θα φύλαγε,... οικονομία, και ούλο μέσο.... Και το παιδί.... τί παιδί;.,,, ούτε καφενείο ούτε τσιγάρο, κοκκινίζ' σαν βλέπ' κορίτσλ... Για να φθά- σουμε στην Παπατζίκαινα την μαμή.... που ξεγέννησε την μισή την Βέροια που την αντικατέστησε η κυρά Αγάπη (Τοιτλακι^ου),

    Koj τελειώνω με τον Λεωνίδα Γαϊτανίδη, μάγειρα, απέναντι ο ττά

    ^ την παλιά Μητρόπολη με το γευστικότατο πιλάφι του και την με- γαλή πρωτοφανή ειλικρίνεια και εντιμότητα. (Μπιλάφι έχει... ψα- σούλια έχει..,, κρέας ζυγούρι έχει... και ΤΟ έχει συνέχεια).Φέρε τον κατάλογο Λεωνίδα.,,. Κατάλογος . τελειώσει. Μόνον... κιοφτέδες έχει,... 0

    Γις (ίύο φαπαγραφύζ

  • I

    i

    Στον ιδιόκτητο χώρο 1000τ.μ. θα βρείτε την μεγαλύτερη ποικιϋία σε

    ν μοντέρνα και κΑαοικά φωτιοτικά

    ■/ μοναδικά μπρούτζινα μικροέπιπϋα

  • HAfEEiiKQ

    ηγμες

    ·- * — rr

    EΞΑΙΡΕΤ1Κ0 ΠΑΡΘΕN0 ΕΛΑΙΟ

    ηΜ ς π γ π κ ο

    ÓTUVSid ó a c .

    Με τα πιο μ υ ρω δ ικό υλικά,γ ί ν ε τ α ι το θυμ ία μα α π ό - τ ο υ ς μ ο ν α

    χ ο ύ ς στο μ ο ν α σ τ ή ρ Γ > η ς Δ ο Β ρ ά ς .

    Η σ υ ν τ α γ ή ε ίνα ι σηλ π κο ι η τ γ χ ΛΙΛ.

    π ε ρ ι σ σ ή . Θ έ λ ε ι η ό λ υ ώρα κ α ΓΓγ ίρ ά

    χ έρ ι α γ ια νο π λ α σ τ ε ί π ζ ύ μ η . Τα

    υ λ ι κ ά χ τ υ π ιο ύ ν τ α ι στο γ ο υ δ ί και

    μ π α ί ν ο υ ν στη λ ε κ ά ν η γ ιο να γ ί ν ο υ ν

    μια μ ά ζ α . Μ ετ ά π λ ά δ ο ν τ ο ι σε

    μ ι κ ρ έ ς μ π ό λ ιες και γ ί ν ο ν τ α ι

    . . . κ ο ρ δ ό ν ι α . ̂ι α α * ν αν ι ο τ ο ν «-.

    α ι ρ ο , π α σ π α λ ί ζ ο ν τ α ι mi Γ Ι ' π ΓΤΓ~1Ί ι m ,

    σ ε μ ι κ ρ ά κ ο μ μ α τ ά χ ΐ . α - ^ υμ ία μα τττ

    όαζ,το

    averno

    Δημόσια Κεν% ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗI ΊΛ KB̂ TtfHIYNETAJPlITlKHWníHíIjlPAíWTW I I Λ . vmmK- ■ itrtWjroN j

  • τιγμες

    Το έδιμο τπ ς Μ η ο ύ λ α ς ατπ

    Ν ό ο σ α α δεν ε ί να ι

    υ π όθ εσ η 2 0 πμερών

    το χ ρ ό ν ο . Η ο κ ί σ η

    του Ν α α υ σ α ί ο υ με το

    έθ ιμο ε ί να ι

    κ α θ η μ ε ρ ι ν ή . Ο ηο δ ας

    τη ς α ν α Β ί ω σ η ς

    μπορε ί να ε ί να ι

    δ ι α κ α ή ς , ω σ τ ό σ ο

    κ α ν ε ί ς δ εν π ε ρ ιμ έ ν ε ι

    το Μ ά ρ τ ι ο γ ι ο να

    ζπσε ι σ τ ι γ μ έ ς από

    την ι σ τ ο ρ ί α και την