Μονοπώλιο...3 Ιδιότητες της Μονοπωλιακής Ισορροπίας...
Transcript of Μονοπώλιο...3 Ιδιότητες της Μονοπωλιακής Ισορροπίας...
11
Μονοπώλιο
Μονοπωλιακή επιχείρηση είναι μια επιχείρηση πουείναι ο μοναδικός παραγωγός ενός προϊόντος, τοοποίο δεν έχει στενά υποκατάστατα. Ένας κλάδοςπου ελέγχεται από μία μονοπωλιακή επιχείρηση είναιγνωστός ως μονοπώλιο. Γιατί υπάρχουν μονοπώλια;Είναι αποτελεσματική μία μονοπωλιακή αγορά; Τιείναι Τιμολογιακή διάκριση και πια είναι η σχέσηανάμεσα στο μονοπώλιο κα τη Δημόσια πολιτική; Ταπαραπάνω ερωτήματα θα επιχειρηθούν νααπαντηθούν σε αυτή την ενότητα
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
Μακροχρόνια Μονοπωλιακή Ισορροπία
2
P
Q
MCL
AC
MR
D
D
Qm
Pm
Σημείο μεγιστοποίησης
εσόδων
Νεκρό σημείο
παραγωγής P=AC ή
R=C
LMCMR
ACP
dQ
MCd
dQ
MRd L
LCR
2Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
3
Ιδιότητες της Μονοπωλιακής Ισορροπίας
Στην μακροχρόνια περίοδο η μονοπωλιακή επιχείρηση
δεν μπορεί να λειτουργήσει με ζημιές (P>=AC)
Σε αντίθεση με την περίπτωση του τέλειου
ανταγωνισμού, μπορεί να λειτουργήσει με κέρδη.
Η μονοπωλιακή επιχείρηση καθορίζει την ποσότητα
που θα παράγει και η τιμή προκύπτει από την
υπάρχουσα ζήτηση ή το αντίθετο. Δεν μπορεί να
καθορίσει και τα δύο (τιμή και ποσότητα)
Επειδή στο σημείο ισορροπίας MC<P οι καταναλωτές
πληρώνουν τιμή μεγαλύτερη του κόστους παραγωγής. Για
την μεγιστοποίηση όμως της κοινωνικής ευημερίας θα
πρέπει η παραγωγή να αυξηθεί μέχρι MC=P (Τέλειος
ανταγωνισμός).
3Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
4
Μονοπώλιο
P
Q
MC=AC
P0
P1
Q0Q1
MR
AR
B
A
D C
Πλεόνασμα Καταναλωτή ABP0
Τ. Ανταγωνισμός Πλεόνασμα Καταναλωτή ACP1
Απώλεια πλεονάσματος P0ΒCP1
P0ΒDP1 μεταφέρεται στην
επιχείρηση
ΒCD απώλεια για την
κοινωνία
Αποδεικνύεται ότι κι αν ακόμη αναδιανεμηθούν στους καταναλωτές τα
κέρδη της Μονοπωλιακή Επιχείρησης η σπατάλη πόρων παραμένει
Σε αντίθεση με τον Τ.Α. είναι δυνατό να υπάρξει ισορροπία με φθίνον κόστος
4
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
5
€/μονάδα προϊόντος
q
MC(q)
p(q)
qe
p(qe)
Το αποτελεσματικό επίπεδο προϊόντος
qe ικανοποιεί την p(q) = MC(q).
5Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
6
q
MC(q)
p(q)
qe
p(qe)
CS
Το αποτελεσματικό επίπεδο προϊόντος
qe ικανοποιεί την p(q) = MC(q).
€/μονάδα προϊόντος
6
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
7
q
MC(q)
p(q)
qe
p(qe)
CS
PS
Το αποτελεσματικό επίπεδο προϊόντος
qe ικανοποιεί την p(q) = MC(q).
€/μονάδα προϊόντος
7
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
8
q
MC(q)
p(q)
qe
p(qe)
Το αποτελεσματικό επίπεδο προϊόντος
qe ικανοποιεί την p(q) = MC(q).
Tα συνολικά οφέλη της συναλλαγής
μεγιστοποιούνται.CS
PS
€/μονάδα προϊόντος
8
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
9
q
MC(q)
P(q)
MR(q)
q*
P(q*)
9
€/μονάδα προϊόντος
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
10
q
MC(q)
p(q)
MR(q)
q*
p(q*)CS
€/μονάδα προϊόντος
10
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
11
q
MC(q)
p(q)
MR(q)
q*
p(q*)CS
PS
€/μονάδα προϊόντος
11
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
12
q
MC(q)
p(q)
MR(q)
q*
p(q*)CS
PS
€/μονάδα προϊόντος
12
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
13
q
MC(q)
p(q)
MR(q)
q*
p(q*)CS
PS
€/μονάδα προϊόντος
13
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
14
q
MC(q)
p(q)
MR(q)
q*
p(q*)CS
PS
MC(q*+1) < p(q*+1) οπότε και
ο πωλητής και ο αγοραστής μπορούν
να κερδίσουν αν η (q*+1) μονάδα
προϊόντος παραγόταν. Συνεπώς η αγορά
είναι αναποτελεσματική κατά Pareto.
€/μονάδα προϊόντος
14
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
Μια οικονομική
κατάσταση είναι
αποτελεσματική κατά
Pareto αν δεν υπάρχει
κανένας τρόπος
βελτίωσης της θέσης
κάποιου χωρίς να
επιδεινώνεται η θέση
κάποιου άλλου.
15
q
MC(q)
p(q)
MR(q)
q*
p(q*)
DWL
Η καθαρή απώλεια ευημερίας
δείχνει τα οφέλη της συναλλαγής
που δεν επιτυγχάνει η αγορά.
€/μονάδα προϊόντος
15
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
16
q
MC(q)
p(q)
MR(q)
q*
p(q*)
qe
p(qe) DWL
Ο μονοπωλητής παράγει λιγότερο
από την αποτελεσματική ποσότητα,
κάνοντας την τιμή της αγοράς να
υπερβεί την αποτελεσματική τιμή της
αγοράς.
€/μονάδα προϊόντος
16
Η αναποτελεσματικότητα του μονοπωλίου
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
17
Σχέση προσφοράς και ζήτησης
Στο σημείο ισορροπίας P>MC
Στην τιμή Ρm η επιχείρηση είναι
διατεθειμένη να πουλήσει ποσότητα
μεγαλύτερη του Qm
Μείωση της τιμής όχι μόνο για
τις επιπλέον μονάδες
Μείωση του κέρδους
P
Q
MCL
D
D
Qm
Pm
MR
17Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
1818
Μονοπωλιακή ισορροπία και
ελαστικότητα ζήτησης
Τα κέρδη της μονοπωλιακής επιχείρησης
βασίζονται στην αδυναμία των καταναλωτών
να αντιδράσουν αφού η ζήτηση του προϊόντος
που παράγει είναι ανελαστική
Σωστό ή
Λάθος ;
MCMR Στο σημείο
ισορροπίαςκαι 0MR αφού 0MC
11
D
MR ARE
όμως 1
1 0D
ARE
1DE
Η μονοπωλιακή επιχείρηση δεν θα παράγει ποτέ σε σημείο
της καμπύλης ζήτησης που η ελαστικότητα είναι <-1
(ανελαστική ζήτηση)
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
1919
O Δείκτης Μονοπωλιακής Δύναμης Lerner
AR MCL
AR
1L 0MC όταν
0 1L
0L MC ARόταν
(Τ. Ανταγωνισμός)
Αποδεικνύεται ότι 1
D
LE
Μέγιστο L όταν 1DE
P
Q
MCL
D
D
Qm
Pm
MR
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
21
Συνάρτηση ζήτησης
Συνάρτηση κόστους
Συνάρτηση εσόδων
20MC
600 50 20 10 350
QP 4100
Παράδειγμα
AR MCL
AR
60 20 2
60 3
QC 2050
241004100 QQQQPQR
QMR 8100 208100 QMCMR
6010 EE PQ
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
22
Στην περίπτωση που η επιχείρηση δρα ως
επιχείρηση σε πλήρως ανταγωνιστικό κλάδο
400 50 20 20 50
Παράδειγμα
(συνέχεια)
204100 QMCP
2020 EE PQ
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
Έλεγχος Μονοπωλίων
Στόχοι του Δημόσιου Ελέγχου του Μονοπωλίου
Να εμποδίσουν τον μονοπωλητή να αποκτήσει
υπερβάλλοντα κέρδη (καλύτερη κατανομή εισοδήματος)
Να αναγκάσουν τον μονοπωλητή να αυξήσει την
παραγόμενη ποσότητα (ιδανικά στο επίπεδο του Τέλειου
ανταγωνισμού) (αποδοτική κατανομή πόρων)
Μέθοδοι
A. Φορολογία
B. Έλεγχος Τιμών
23Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
24
Α. Φόροι
Α1. Φόρος επί των κερδών του μονοπωλίου
Ένας φόρος επί των κερδών επιβαλλόμενος σε ποσοστό t
μειώνει τα κέρδη από Π(q*) σε (1-t)Π(q*).
Ερ: Πως μεγιστοποιείται το μετά τους φόρους κέρδος, (1-
t)Π(q*) ;
Aπ: με την μεγιστοποίηση του προ φόρων κέρδους, Π(q*).
Έτσι ένας φόρος επί των κερδών δεν έχει επίδραση στις
επιλογές του επιπέδου προϊόντος του μονοπωλητή, την τιμή
του προϊόντος ή τη ζήτηση για εισροές.
Δηλ. ο φόρος επί των κερδών είναι ένας ουδέτερος φόρος.
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
A2. Φόρος επί της ποσότητας επιβαλλόμενος σε ένα
μονοπώλιο
Ένας φόρος επί της ποσότητας ύψους €t/μονάδα
προϊόντος αυξάνει το οριακό κόστος παραγωγής κατά €t
ανεξάρτητα αν ο φόρος καθορίζεται σαν σταθερό ποσό
ανά πωλούμενη μονάδα ή σαν σταθερό ποσοστό επί της
αξίας του αγαθού (ad valorem φόρος)
Έτσι ο φόρος μειώνει το επίπεδο προϊόντος που
μεγιστοποιεί το κέρδος, προκαλεί την άνοδο της τιμής της
αγοράς, και η ζήτηση για εισροές μειώνεται.
Ο φόρος επί της ποσότητας είναι στρεβλωτικός.
Α. Φόροι
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης 25
q
MC(q)
p(q)
MR(q)
MC(q) + t
t
q*
p(q*)
qt
p(qt)
Ο φόρος επί της ποσότητας
προκαλεί μια μείωση στο επίπεδο
προϊόντος, μία αύξηση της τιμής
και μια μείωση στη ζήτηση για
εισροές.
€/μονάδα προϊόντος
26
Φόρος επί της ποσότητας επιβαλλόμενος
σε ένα μονοπώλιο
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
►Μπορεί ένας μονοπωλητής να
“μετακυλήσει” ολόκληρο το φόρο επί της
ποσότητας €t στους καταναλωτές;
►Υποθέστε ότι το οριακό κόστος
παραγωγής είναι σταθερό στο €k/μονάδα
προϊόντος.
►Χωρίς φόρο, η τιμή του μονοπωλητή είναι
.1
*)(
MCqp
27
Φόρος επί της ποσότητας επιβαλλόμενος
σε ένα μονοπώλιο
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
• Ο φόρος αυξάνει το οριακό κόστος σε
€(k+t)/μονάδα προϊόντος, αλλάζοντας την
τιμή που μεγιστοποιεί το κέρδος σε
• Το ποσό του φόρου που πληρώνουν οι
αγοραστές είναι
.1
)()(
tMCqp t
*).()( qpqp t
28
Φόρος επί της ποσότητας επιβαλλόμενος
σε ένα μονοπώλιο
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
111
)(*)()(
tMCtMCqpqp t
είναι το ποσό του φόρου που μετακυλύετε στους
αγοραστές. Π.χ. Αν ε = -2, το ποσό του φόρου
που μετακυλύετε είναι 2t.!
Επειδή ε < -1, ε /(1+ε) > 1 και έτσι ο
μονοπωλητής μετακυλύει στους καταναλωτές
ποσό, μεγαλύτερο από τον φόρο!
29
Φόρος επί της ποσότητας επιβαλλόμενος
σε ένα μονοπώλιο
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
Παράδειγμα
Ένας μονοπωλητής λειτουργεί σ’ένα επίπεδο προϊόντος όπου η ελαστικότητα
ζήτησης σε αυτό το σημείο είναι ίση με -3. Η κυβέρνηση επιβάλλει ένα φόρο επί
της ποσότητας ίσο με €6 ανά μονάδα προϊόντος. Αν η καμπύλη ζήτησης που
αντιμετωπίζει ο μονοπωλητής είναι γραμμική, κατά πόσο θα αυξηθεί η τιμή του
προϊόντος;
92
18
31
3*6
111
)(*)()(
tMCtMCqpqp
t
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης 30
Β. Έλεγχοι των Τιμών
P
Q
AR
MR
PcD
E
Qc
Ανώτατη τιμή και Καμπύλες
Μέσου και Οριακού εσόδου
Ο καθορισμός ανώτατης τιμής αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο ελέγχου των
μονοπωλίων. Καθορισμός ανώτατης τιμής προκαλεί αύξηση της παραγωγής
σε αντίθεση με τον καθεστώς Τέλειου Ανταγωνισμού.
Β
Η επιβολή μίας ανώτατης τιμής, έχει
σαν αποτελέσματα η καμπύλη του MR
να αποτελείται από δύο τμήματα (PcD
και EMR). Η κατακόρυφη ασυνέχεια
της καμπύλης του MR στο σημείο Qc
είναι αποτέλεσμα της ασυνέχειας του
AR στο σημείο D
31Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
Ανώτατη και Ιδανική τιμή
32
ΑR
MR
E
P0
Q0
Pm
Pa
P1
Pc
QcQm Qa
F
D
M
A
MCL
ACL
J
K
H
Με την επιβολή ανώτατης τιμής: Q0→QC Κοινωνικό κόστος Q0EHQC Κοινωνικό όφελος
EFDH
Το κέρδος του μονοπωλητή μειώνεται κατά EJH
Το πλεόνασμα του καταναλωτή αυξάνεται κατά P0FDPC
S
Ποια είναι η Ιδανική τιμή;
Q↑ μέχρι η τιμή φτάσει στη Pm
Στο σημείο M MCL=Pm=ARL
(τιμολόγηση οριακού κόστους)
D = S και Μονοπωλιακή Δύναμη =0
(MC=P)
Μετά από αυτό το σημείο η Q ↓
Κοινωνική ευημερία EFM
Κέρδη μονοπωλητή PmMHP1 αφού
η τιμή >ACL
Τιμή < του Pm προκαλεί στην
αγορά ελλείψεις αφού D>S
Τιμή ισορροπίας στο σημείο Α
AR=ACL Τιμολόγηση Μέσου
κόστους
Μονοπώλιο
Κλωνάρης Στάθης
Φυσικό μονοπώλιο
• Ένα φυσικό μονοπώλιο εμφανίζεται όταν η τεχνολογία μιας επιχείρησης παρουσιάζει οικονομίες κλίμακας αρκετά μεγάλες ώστε να προμηθεύει ολόκληρη την αγορά με χαμηλότερο μέσο συνολικό κόστος παραγωγής από αυτό που είναι εφικτό με περισσότερες από μια επιχειρήσεις στην αγορά.
333333ΠΜΣ Ολοκληρωμένη ανάπτυξη και Διαχείριση του Αγροτικού Χώρου Κλωνάρης Στάθης
34
Φυσικό μονοπώλιο
Q
€/μονάδα προϊόντος
MC
ACΖήτηση
ΠΜΣ Ολοκληρωμένη ανάπτυξη και Διαχείριση του Αγροτικού Χώρου Κλωνάρης Στάθης
3535ΠΜΣ Ολοκληρωμένη ανάπτυξη και Διαχείριση του Αγροτικού Χώρου Κλωνάρης Στάθης
Φυσικό μονοπώλιο
Q
€/μονάδα προϊόντος
MC
ACΖήτηση
PMC
QMC
3636
Φυσικό μονοπώλιο
y
€/μονάδα προϊόντος
MC
ACΖήτηση
PAC
PMC
QAC QMC
ΠΜΣ Ολοκληρωμένη ανάπτυξη και Διαχείριση του Αγροτικού Χώρου Κλωνάρης Στάθης
3737
Φυσικό μονοπώλιο
Q
€/μονάδα προϊόντος
MC
ACΖήτηση
PAC
PMC
AC QMC
ΠΜΣ Ολοκληρωμένη ανάπτυξη και Διαχείριση του Αγροτικού Χώρου Κλωνάρης Στάθης