Μιος 2016Το 14ο ενημερωτικ σημεωμα του Παρατηρητηρου της Γενικς Γραμματεας Ιστητας των Φλων
(Γ.Γ.Ι.Φ.) εντσσεται στο θεματικ πεδο “Γυνακες και Υγεα”.
Συγκεκριμνα, παρουσιζονται στατιστικ δεδομνα για τους εξς δεκτες του Παρατηρητηρου Ιστητας των
Φλων :
Ποσοστ ατμων που καπνζει, αν φλο, ηλικα και συχντητα καπνσματος. Ο δεκτης
εκφρζει το ποσοστ των ατμων που καπνζουν με βση τη συχντητα που καπνζουν.
Ποσοστ ατμων που κατανλωσαν αλκοολοχα ποτ τους τελευταους 12 μνες αν φλο,
ηλικα, συχντητα κατανλωσης ποτν. Ο δεκτης εκφρζει το ποσοστ των ατμων που
κατανλωσε αλκοολοχα ποτ στη διρκεια των τελευταων δδεκα μηνν πριν την ημρα
διενργειας της ρευνας.
ΚΑΠΝΙΣΜΑ:
Το κπνισμα αποτελε παργοντα επιβρυνσης της υγεας των ατμων, καθς προκαλε διφορες
ασθνειες. Το γεγονς αυτ χει οδηγσει στην ανπτυξη πολιτικν περιορισμο της κατανλωσης καπνο
και στη θσπιση καννων απαγρευσης του καπνσματος σε δημσιους χρους και χρους εργασας, για
λγους μεωσης του παθητικο καπνσματος.
Το κπνισμα θεωρεται το σημαντικτερο ατιο πρκλησης καρκνου, στο οποο αποδδεται περπου
το 30% του συνλου των θαντων απ καρκνο. Παραδοσιακ, ο καρκνος του πνεμονα ταν μια ασθνεια
κυρως των ανδρν. Μετ το Δετερο Παγκσμιο Πλεμο, καθς το κπνισμα στις γυνακες ρχισε να γνεται
κοινωνικ αποδεκτ, η συχντητα του καρκνου του πνεμονα στις γυνακες ξεκνησε προοδευτικ να
αυξνεται. Απ το 1987 ο καρκνος του πνεμονα γινε η πρτη αιτα θαντου στις Αμερικανδες,
ξεπερνντας ακμα και τον καρκνο του μαστο. Μλιστα ο αριθμς των γυναικν που πεθανουν λγω
καρκνου του πνεμονα, εναι μεγαλτερος απ τι το θροισμα των θαντων λγω καρκνων του μαστο
και του παχος εντρου, που εναι αντστοιχα η δετερη και τρτη κυριτερη αιτα θαντων λγω καρκνου
στις γυνακες.
Στην Ελλδα, σμφωνα με την ρευνα Υγεας του τους 2014 της ΕΛΣΤΑΤ καπνζουν καθημεριν
περιστασιακ: 4 στους 10 (39,4%) νδρες ηλικας 15 ετν και νω και περπου 3 στις 10 (26,4%) γυνακες
ηλικας 15 ετν και νω. Το προν καπνο που κυρως καταναλνεται απ το 98,3% του πληθυσμο ηλικας
15 ετν και νω που καπνζει καθημεριν και περιστασιακ, εναι τα τσιγρα (απ πακτα στριφτ).
2
15 ετν και νω, 2014)
Συγκριτικ με τα αποτελσματα της ρευνας υγεας του τους 2009, καταγρφεται μεωση 4,6% στο
ποσοστ των καθημερινν καπνιστν (2009: 31,9%, 2014: 27,3%) και 0,7% στο ποσοστ των περιστασιακν
καπνιστν (2009: 6,0%, 2014: 5,3%.). Αντστοιχα, τση μεωσης τα τελευταα χρνια παρουσιζει και η
κατανλωση προντων καπνο, σμφωνα με ρευνα που δημοσιετηκε απ την Αμερικανικ Ιατρικ νωση:
Γρφημα 2: Τση κατανλωσης καπνο αν φλο (Ελλδα και παγκοσμως, 1980-2012)
3
Η Ελλδα βρσκεται γενικ στις πρτες θσεις κατανλωσης προντων καπνο, πως φανεται στα
παρακτω γραφματα.
πληθυσμο ηλικας 15 ετν και νω, 2014)
Γρφημα 4: Παγκσμιος χρτης κατανλωσης τσιγρων αν τομο ετησως (2012)
4
Ωστσο, μεγαλτερο ενδιαφρον παρουσιζει το πολ υψηλ ποσοστ γυναικν που καπνζουν στη
χρα μας, συγκριτικ με τον παγκσμιο μσο ρο, πως φανεται και στα γραφματα 2 και 5.
Γρφημα 5: Ποσοστ καπνιστν αν φλο (Ελλδα και παγκοσμως, 2011, 2012)
πως παρουσιζεται στο παρακτω γρφημα, κθε χρνο 1,5 εκατομμριο γυνακες πεθανουν απ
το τσιγρα και τα παργωγα του καπνο. Το 75% των γυναικν αυτν ανκουν σε χρες με χαμηλ ακμα
και μσο εισδημα.
Γρφημα 6: Ετσιοι θνατοι που οφελονται στο κπνισμα αν φλο (παγκοσμως, 2010, πρβλεψη 2030)
5
Το 2016, οι Υγειονομικς Υπηρεσες των Περιφερειακν Ενοττων, σε εφαρμογ του Ν. 3868/2010,
διεξγαγαν 3.079 τακτικος και κτακτους ελγχους, κατ τους οποους επβαλλαν 159 κυρσεις και 84
συστσεις.
Παρλληλα, η Γενικ Γραμματεα Δημσιας Υγεας του Υπουργεου Υγεας, σε συνεργασα με τον
Παγκσμιο Οργανισμ Υγεας (WHO) και την Ευρωπακ Πνευμονολογικ Εταιρεα (ERS), υλοποιε το
εκπαιδευτικ πργραμμα με ττλο: «Πργραμμα Διακοπς Καπνσματος». Το πργραμμα αυτ συμβλλει
στην προστασα της δημσιας υγεας και στην ανπτυξη της πρληψης στην πρωτοβθμια φροντδα, μσα
απ την δημιουργα ενς δημοσου δικτου εκπαδευσης στη διακοπ καπνσματος. Καθς η Ελλδα κατχει
αρνητικ ρεκρ στα ποσοστ καπνιστν στον πληθυσμ, το εν λγω πργραμμα αναμνεται να χει
πολλαπλ οφλη. Δεδομνου, ωστσο, του ιδιατερα υψηλο ποσοστο καπνιστριν στη χρα μας, θα
πρπει να ληφθε ιδιαιτρως υπψη ο παργοντας του φλου.
ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ:
Σμφωνα με στοιχεα του Παγκσμιου Οργανισμο Υγεας, χει διαπιστωθε τι η μικρ ως μτρια κατανλωση αλκολ, λειτουργε προστατευτικ στην πιθαντητα εμφνισης ισχαιμικς καρδιοπθειας, καθς και σακχαρδους διαβτη. Ωστσο, το θετικ αποτλεσμα αντιστρφεται ταν η κατανλωση ξεπερσει κατ μσο ρο τα 40 γραμμρια αλκολης την ημρα για τις γυνακες και τα 60 γραμμρια για τους νδρες. Στην υψηλτερη κατανλωση οινοπνεματος, παρατηρεται αξηση του σχετικο κινδνου για ισχαιμικ καρδιοπθεια, η οποα στους νδρες μπορε να φτσει μχρι 65%. Παρλληλα, σε υψηλ κατανλωση το αλκολ προκαλε ταχυκαρδα, υπρταση, καρδιακς αρρυθμες και αλκοολικ μυοκαρδιοπθεια.
Γρφημα 7: Συχντητα κατανλωσης αλκολ (Ελλδα, ποσοστιαα κατανομ πληθυσμο ηλικας 15 ετν και
νω, 2014)
Στην Ελλδα, παρατηρεται διαφοροποηση ως προς το φλο στην καθημεριν κατανλωση αλκολ.
Συγκεκριμνα, καθημεριν κατανλωση κνει το 11,7% των ανδρν ηλικας 15 ετν και νω και το 2,5% των
γυναικν. Σμφωνα δε, με στοιχεα τους 2010 του Παγκσμιου Οργανισμο Υγεας για την Ευρπη, το 6,4%
των ανδρν και το 1,2% των γυναικν εναι εξαρτημνοι απ το αλκολ. Το 12,6% των ανδρν και το 2,9%
των γυναικν εμφανζουν διαταραχ στην κατανλωση αλκολ.
Γρφημα 8: Συχντητα κατανλωσης αλκολ (Ελλδα, ποσοστιαα κατανομ πληθυσμο για κθε ομδα
ηλικιν, 2014)
σον αφορ την κατανλωση αλκολ στην εφηβικ και προεφηβικ ηλικα (11-15), σμφωνα με στοιχεα του ΕΠΙΨΥ, το 57,1% των αγοριν και το 49,6% των κοριτσιν χει πιει αλκολ στω και μια φορ στη ζω του. Το 10,8% των αγοριν και το 7,3% των κοριτσιν πνουν σε μια συνηθισμνη περσταση τουλχιστον 3 ποτ. Το 22,5% των αγοριν και το 18,7% των κοριτσιν εχαν τουλχιστον να περιστατικ μθης στη ζως τους, εν το 6,5% των αγοριν και το 5,3% των κοριτσιν εχαν μεθσει κατ τον τελευταο μνα της ρευνας. Τα αγρια ανφεραν κατανλωση αλκολ σε υψηλτερα ποσοστ απ τα κορτσια, με εξαρεση τη μθη, την οποα αγρια και κορτσια ανφεραν σε παρμοια ποσοστ. Διαχρονικ, παρατηρεται μεωση στο ποσοστ των εφβων που αναφρουν κατανλωση αλκολ. Ειδικτερα, απ το 2010 στο 2014 μειθηκε σημαντικ το ποσοστ των εφβων που ανφεραν πρσφατη κατανλωση αλκολ απ 41,5% σε 30,0%. Η μεωση αυτ παρατηρθηκε σε λες τις ηλικες, εν το διο δεν ισχει για την υπερβολικ κατανλωση αλκολ. Στη δωδεκαετα 2002 – 2014 μειθηκαν σημαντικ τα περιστατικ μθης στους εφβους και στις φηβες (απ 24,4% σε 20,6%), κυρως στις μικρτερες ηλικες.
Για την αντιμετπιση των μφυλων ανισοττων στο χρο της υγεας, η ΓΓΙΦ χει διαμορφσει τρεις
διακριτος στχους, πως αποτυπνονται στο Εθνικ Σχδιο Δρσης για την Ιστητα των Φλων 2016-2020:
α) νταξη της οπτικς του φλου στις πολιτικς για την υγεα, β) ρση των μφυλων στερεοτπων στην υγεα
και τις υπηρεσες υγεας, και γ) αντιμετπιση ζητημτων υγεας για γυνακες που ανκουν σε ειδικς ομδες
πληθυσμο και υφστανται πολλαπλς διακρσεις.
7
Το paratiritirio.isotita.gr εναι ο διαδικτυακς κμβος της Γενικς Γραμματεας Ιστητας των Φλων
(Γ.Γ.Ι.Φ.). για τη συλλογ, ανλυση, επεξεργασα και διχυση στατιστικν δεδομνων και δεικτν
που σχετζονται με τις πολιτικς ιστητας των δο φλων.
Σκοπς του εναι η αποτπωση των μφυλων διαφοροποισεων σε 12 βασικ πεδα πολιτικς και η
παρακολοθηση των τσεων, εξελξεων στην Ελλδα σε βθος χρνου. Περιλαμβνει 82 δεκτες
φλου που ετε χουν υιοθετηθε σε εππεδο Ευρωπακς νωσης με βση την Πλατφρμα Δρσης
του Πεκνου, ετε σχετζονται με ειδικτερες εθνικς προτεραιτητες. Οι δεκτες συνοδεονται απ τα
μεταδεδομνα, καθς και απ γγραφα που αφορον σε συναφες εκθσεις και μελτες.
Paratiritirio.isotita.gr
e-mail: paratiritirio@isotita.gr
Οι πηγς που χρησιμοποιθηκαν για την ντληση των στοιχεων εναι η Ελληνικ Στατιστικ Αρχ, ο
Παγκσμιος Οργανισμς Υγεας, το Υπουργεο Υγεας, η Γενικ Γραμματεα Δημσιας Υγεας, η
Αμερικανικ Ιατρικ νωση, το Ερευνητικ Πανεπιστημιακ Ινστιτοτο Ψυχικς Υγεας.