1

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΛΑΝΤΖΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: Φυσικά (Φυσική και Χημεία) ΤΑΞΗ: Β Χρόνος: 2 ώρες Βαθμός: ................................................. Ημερομηνία: 08/06/2015 Υπογραφή Καθηγητή/τριας: ................. Ονοματεπώνυμο: ................................................ Τμήμα: ......... Αρ.: ..........

Α: ΦΥΣΙΚΗ ΒΑΘΜΟΣ:

1. α) Ποιο φυσικό μέγεθος ονομάζουμε θερμοκρασία; (μ.2)

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

β) Να αναφέρετε δυο τυπους θερμομέτρων. (μ.2)

i…………………………………………… ii……………………………………………………....

γ) Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος είναι περίπου .................................. (μ.1)

2.

α) Ποια είναι η διαφορά μεταξυ ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας; (μ.1)

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από δυο μέρη, ένα Φυσικής (65 μονάδες) και ένα

Χημείας (35 μονάδες) τα οποία πρέπει να απαντηθούν χωριστά.

Το δοκίμιο της Φυσικής αποτελείται από 13 δακτυλογραφημένες σελίδες.

Δεν επιτρέπεται η χρήση οποιουδήποτε διορθωτικού υλικού.

Μέρος Α : Αποτελείται από τέσσερα (4) θέματα των πέντε (5) μονάδων.

Να απαντηθούν όλα τα θέματα.

2

β) Στον Πίνακα I να σημειώσετε με √ ποιες από τις πηγές ενέργειας είναι ανανεώσιμες και ποιες μη

ανανεώσιμες. (μ.4)

Πίνακας I

3. α) Να γράψετε μια διαφορά μεταξυ φυσικών και χημικών φαινομένων. (μ.1)

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

β) Στην πρώτη στήλη του Πίνακα II φαίνονται 8 περιγραφές φαινομένων. Στη δευτερη στήλη του ίδιου

πίνακα να χαρακτηρίσετε ποιες από αυτές τις περιγραφές είναι φυσικά φαινόμενα και ποιες χημικά

φαινόμενα. (μ.4)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΙΔΟΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ

Το γάλα μετατρέπεται σε γιαουρτι

Το νερό μετρέπεται σε πάγο

Η σοκολάτα λιώνει στην κατσαρόλα

Το σκουριασμα της σιδερένιας πόρτας

Το οινόπνευμα εξαφανίζεται από το ανοιχτό

μπουκάλι

Η όξινη βροχή διαβρώνει τα μάρμαρα του

Παρθενώνα

Ο διαχωρισμός άμμου και χαλικιών

Η καυση του οινοπνευματος στο λυχνο του

εργαστηρίου

Πίνακας II

ΠΗΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΗ ΜΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΗ

Γαιάνθρακας

Πετρέλαιο

Βιομάζα

Πυρηνικά καυσιμα

Άνεμος

Ήλιος

Φυσικό αέριο

Ζεστά πετρώματα της Γης

(Γεωθερμία)

3

4. Από τις περιγραφές της δευτερης στήλης του Πίνακα III να βρείτε αν το νερό Α,Β,Γ,Δ και Ε βρίσκεται

στη στερεά, στην υγρή ή στην αέρια κατάσταση (φάση) και να το καταγράψετε στην τρίτη στήλη του

ίδιου πίνακα. (μ.5)

ΝΕΡΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Α

Δεν έχει σταθερό σχήμα, δεν

έχει σταθερό όγκο.

Β

Έχει σταθερό όγκο, αλλά

παίρνει το σχήμα του δοχείου

που το περιβάλλει.

Γ

Τα μόρια του νερου εκτελουν

μικρές ταλαντώσεις γυρω από

σταθερές θέσεις.

Δ

Έχει καθορισμένο σχήμα και

δε συμπιέζεται.

Ε

Δε συμπιέζεται και τα μόρια

του αλλάζουν θέσεις κινουμενα

με σχετικά μεγάλες ταχυτητες.

Πίνακας III

1.

α) Να περιγράψετε ένα απλό πείραμα που κάναμε στο εργαστήριο και δείξαμε ότι τα υγρά δεν έχουν

σταθερό σχήμα. Τα όργανα που είχαμε στη διάθεση μας ήταν: τρία (3) δοχεία διαφορετικου σχήματος

και μια ποσότητα νερου. (μ.2)

…………………………………………………………………………………………………………............

…………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………........

…………………………………………………………………………………………………………............

β)

i. Ποιο φαινόμενο ονομάζουμε υγροποίηση; (μ.1)

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

Μέρος Β : Να απαντήσετε μόνο τα τρία (3) από τα τέσσερα (4) θέματα.

Κάθε σωστό θέμα βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες.

4

ii. Να συμπληρώσετε στα βέλη του πιο κάτω διαγράμματος, το όνομα του φαινομένου (αλλαγή

κατάστασης) που συντελείται.

(μ.2)

(μ.2)

iii. Να εξηγήσετε γιατί το χειμώνα τα τζάμια των παραθυρων του αυτοκινήτου θολώνουν (υγραίνονται)

από την εσωτερική τους πλευρά. (μ.1)

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

γ)

i. Να σχεδιάσετε την ελευθερη επιφάνεια του νερου στα σκέλη της συσκευής που φαίνεται στην Εικόνα 1.

Για το πρώτο σκέλος από αριστερά, η επιφάνεια του νερου είναι ήδη σχεδιασμένη. (μ.1)

Εικόνα 1

Συσκευή συγκοινωνούντων δοχείων

ii. Να αναφέρετε μια εφαρμογή των συγκοινωνουντων δοχείων από την καθημερινή ζωή. (μ.1)

............................................................................................................................................................................

Υδρατμοί

(αέρια φάση)

5

2.

α) Να αναφέρετε τα δυο όργανα μέτρησης που χρειάζονται για τον υπολογισμό της πυκνότητας μιας

πέτρας. i. …………………………………….. ii. ……………………………………….. (μ.2)

β) Μια ποσότητα νερου τοποθετείται στην κατάψυξη του ψυγείου και μετατρέπεται σε πάγο. (μ.3)

Να γράψετε τι αλλαγές θα συμβουν (μικραίνει ή μεγαλώνει ή παραμένει ίδιος/α)

i. στη μάζα του ..............................................................................................................

ii. στον όγκο του .............................................................................................................

iii. στην πυκνότητα του ....................................................................................................

γ)

i. Να υπολογίσετε τον όγκο του ορθογώνιου παραλληλεπιπέδου που φαίνεται στην Εικόνα 2. Το μήκος

του είναι 200 cm, το πλάτος του 40 cm και το υψος του 0,5 m. Προσοχή, το μήκος και το πλάτος δίνονται

σε cm ενώ το υψος δίνεται σε m. (μ.2)

200 cm

………………………………………………………………………

……………………………………………………………………… 0,5 m

40 cm

Εικόνα 2

Ορθογώνιο Παραλληλεπίπεδο

ii. Η μάζα του ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου που φαίνεται στην Εικόνα 2 είναι 10000 g. Να την

μετατρέψετε σε κιλά (kg). (μ.1)

..................................................................................................................................................................

iii. Να βρείτε την πυκνότητα του ορθογώνιου παραλληλεπιπέδου της Εικόνας 2. Να φαίνεται ο τυπος και

όλες οι απαραίτητες πράξεις. (μ.2)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

3. α) Τι είναι η αντλία κενου; (μ.1)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

β) Να εξηγήσετε πώς εξαρτάται η πίεση σε ένα δοχείο από τον αριθμό των μορίων που περιέχονται σε αυτό.

(μ.2)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

6

γ) Ο κυριος Χαμπής ταξιδευει καθημερινά από τη Λευκωσία μέχρι την κορυφή του Ολυμπου στο Τροόδος

για να εργαστεί. Μια μέρα όταν έφτασε στον προορισμό του παρατήρησε μια αλλαγή στην κλειστή

(αεροστεγώς) συσκευασία των τσιπς, που είχε μαζί του στο αυτοκίνητο.

i. Να υπογραμμίσεις την πρόταση που περιγράφει αυτό που παρατήρησε ο κυριος Χαμπής: (μ.1)

Η συσκευασία ήταν λίγο συμπιεσμένη.

Η συσκευασία ήταν λίγο φουσκωμένη.

ii. Να εξηγήσετε γιατί ο κυριος Χαμπής παρατήρησε αυτή την αλλαγή στη συσκευασία των κλειστών

τσίπς. (μ.1)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

δ) Το 1654, ο Οττο φον Γκέρικε πραγματοποίησε ένα πείραμα. Αφαίρεσε όσο αέρα μπορουσε από το

εσωτερικό μιας σφαίρας, που αποτελείτο από δυο ημισφαίρια. Μετά τράβηξαν τα 2 ημισφαίρια 16 άλογα,

8 από τη μια μεριά και 8 από την άλλη, όπως φαίνεται στην Εικόνα 3 και δεν κατάφεραν να τα ανοίξουν.

Το πείραμα αυτό έγινε γνωστό ως “Τα ημισφαίρια του Μαγδεμβουργου.’’

i. Τι έδειξε το πείραμα με τα περίφημα ημισφαίρια του Μαγδεμβουργου; (μ.1)

…………………………………………………………………………………………………………………

Εικόνα 3

Το πείραμα των ημισφαιρίων του Μαγδεμβούργου

ii. Στη Σελήνη, που δεν υπάρχει ατμόσφαιρα, θα μπορουσε να πετυχει αυτό το πείραμα; (μ.1)

…………………………………………………………………………………………………………………

iii. Να αναφέρετε ένα παράδειγμα (από τη καθημερινή ζωή) που να καταδεικνυει την υπαρξη του αέρα

πάνω στη Γη. (μ.1)

…………………………………………………………………………………………………………………

7

ε) Στο εργαστήριο πραγματοποιήσαμε ένα μικρό πείραμα: αρχικά τραβήξαμε το έμβολο μιας συριγγας

προς τα έξω, ώστε να εισχωρήσει σ’ αυτή μια ποσότητα αέρα. Ακολουθως, κλείσαμε πολυ καλά με το

δάχτυλό μας το στόμιο της συριγγας και σπρώξαμε το έμβολο, όπως φαίνεται στην Εικόνα 4.

Εικόνα 4

Σύριγγα με Αέρα

i. Τι έπαθε ο αέρας μέσα στη συριγγα; (μ.1)

…………………………………………………………………………………………………………………

ii. Τι έπαθαν σε μοριακό επίπεδο τα σωματίδια που αποτελουν τον αέρα; (μ.1)

…………………………………………………………………………………………………………………

4. α) Να γράψετε τι ονομάζεται διάχυση στα υγρά και στα αέρια. (μ.1)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

β) Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις:

i. Η θερμότητα είναι μια μορφή ................................................. (μ.1)

ii. Μια μονάδα μέτρησης της θερμότητας είναι ............................ (μ.1)

iii. Στο οινόπνευμα είναι αποθηκευμένη ............................. ενέργεια. (μ.1)

γ) Στην Εικόνα 5 φαίνεται ένα κυκλωμα στο οποίο μια μπαταρία είναι ενωμένη με ένα λαμπτήρα.

Να αναφέρετε τις μετατροπές ενέργειας που συμβαίνουν. (μ.2)

Εικόνα 5

Κύκλωμα με μπαταρία και λαμπτήρα

Η ................................ ενέργεια που είναι αποθηκευμένη στη μπαταρία μετατρέπεται σε .........................

ενέργεια και σε ...................................... .

8

δ) Στην Εικόνα 6 φαίνεται μια μεταλλική σφαίρα που αρχικά περνάει ευκολα μέσα από μεταλλικό

δακτυλιο και αφου θερμανθεί δεν μπορεί να περάσει από τον ίδιο δακτυλιο.

Εικόνα 6

Σφαίρα Πριν Τη Θέρμανση Σφαίρα Μετά Τη Θέρμανση

Να απαντήσετε τις παρακάτω ερωτήσεις χρησιμοποιώντας τις λέξεις: αυξήθηκε, μειώθηκε,

παρέμεινε ίδιος/α.

i. Τι έπαθε η μάζα της σφαίρας; …………………………………………………... (μ.1)

ii. Τι έπαθε ο όγκος της σφαίρας;…………………………………………………… (μ.1)

iii. Τι συνέβη στην απόσταση μεταξυ των μορίων της; ……………………………... (μ.1)

iv. Τι έπαθε η πυκνότητα της σφαίρας; ………………………………………………. (μ.1)

9

1.

α) Στην Εικόνα 7, φαίνονται δυο δοχεία Α και Β με θερμόμετρα. Το μεγάλο δοχείο Β περιέχει 200 ml

κρυο νερό, το μικρό δοχείο Α περιέχει 50 ml ζεστό νερό. Στη συνέχεια τοποθετουμε το μικρό δοχείο με

το ζεστό νερό στο μεγάλο δοχείο με το κρυο νερό και μετράμε κάθε λεπτό τη θερμοκρασία του νερου στα

δυο δοχεία. Η θερμοκρασία των δυο σωμάτων σε σχέση με το χρόνο παρουσιάζεται στη Γραφική

Παράσταση Θερμοκρασίας – Χρόνου της Εικόνας 8 .

50 ml

Εικόνα 7

Μικρό δοχείο με Ζεστό νερό τοποθετημένο

σε Μεγάλο δοχείο με Κρύο Νερό.

Εικόνα 8

Γραφική Παράσταση Θερμοκρασίας – Χρόνου.

i. Από τη γραφική παράσταση θερμοκρασίας – χρόνου να βρείτε:

την αρχική θερμοκρασία του Ζεστου νερου: ................................... (μ.1)

την αρχική θερμοκρασία του Κρυου νερου: .................................... (μ.1)

την τελική θερμοκρασία του Ζεστου νερου: ……………………... (μ.1)

την αλλαγή στη θερμοκρασία του Κρυου νερου μέχρι το πέμπτο (5ο ) λεπτό: ................................. (μ.1)

ποια χρονική στιγμή τα δυο δοχεία ήρθαν σε θερμική επαφή; .......................................................... (μ.1)

ii. Να αναφέρετε έναν από τους λόγους που η θερμοκρασία του ζεστου νερου άλλαξε περισσότερο από τη

θερμοκρασία του κρυου νερου. (μ.1)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

Μέρος Γ : Να απαντήσετε μόνο το ένα (1) από τα δύο (2) θέματα.

Κάθε σωστό θέμα βαθμολογείται με δεκαπέντε (15) μονάδες.

Α Β

200 ml

0 1 2 3 4 5 6 7

60

20

10

10

iii. Να εξηγήσετε τι συμβαίνει όταν τα δυο δοχεία με νερό που έχουν διαφορετική θερμοκρασία, έρθουν σε

θερμική επαφή. Χρησιμοποιήστε υποχρεωτικά τις έννοιες θερμότητα και θερμοκρασία για να

απαντήσετε. (μ.2)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

β)

i. Να γράψετε πώς συνδέεται η κίνηση των σωματιδίων που αποτελουν ένα σώμα με τη θερμοκρασία του

σώματος. (μ.1)

............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

ii. Μία πολυ ζεστή σφαίρα πέφτει σε μία λεκάνη με νερό θερμοκρασίας 20 0C. Να εξηγήσετε γιατί η

θερμοκρασία της σφαίρας μειώνεται, ενώ η θερμοκρασία του νερου αυξάνεται. Στην απάντησή σας να

αναφερθείτε στην κίνηση και την αλληλεπίδραση των σωματιδίων που αποτελουν τα δυο σώματα. (μ.3)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

γ)

Στην Εικόνα 9 , φαίνονται δυο μικροσκοπικές δομές της υλης (Δομή α και Δομή β) ενός σώματος σε

διαφορετικές θερμοκρασίες. Μελετήστε τις δομές και απαντήστε τις ερωτήσεις που ακολουθουν:

Εικόνα 9

Δομές της Ύλης Σώματος σε Διαφορετικές Θερμοκρασίες.

i. Σε ποια κατάσταση της υλης βρίσκεται το σώμα; ......................................................... (μ.1)

ii. Σε ποια από τις δυο περιπτώσεις (Δομή α ή Δομή β) το σώμα είναι πιο ζεστό; .......................................

(μ.1)

Δομή α Δομή β

11

δ) Να συμπληρώσετε το παρακάτω διάγραμμα μεταφοράς θερμότητας για την εξής περίπτωση:

Ένα ποτήρι με πολυ ζεστό γάλα κρυώνει πάνω στο τραπέζι. (μ.1)

2. Στην Εικόνα 10, παρουσιάζεται η γραφική παράσταση θερμοκρασίας – χρόνου ενός υλικου το

οποίο βρισκόταν αρχικά στη στερεή κατάσταση της υλης και θερμάνθηκε για 50 λεπτά.

Εικόνα 10

Γραφική Παράσταση Θερμοκρασίας – Χρόνου.

α) Μελετήστε τη γραφική παράσταση και απαντήστε τις ερωτήσεις που ακολουθουν.

i. Ποια είναι η αρχική θερμοκρασία του υλικου; ……………………………..... (μ.1)

ii. Σε ποια ή ποιες καταστάσεις της υλης βρίσκεται το υλικό στα ακόλουθα τμήματα της γραφικής

παράστασης: (μ.2)

ΓΔ :…………………....................................... ΔΕ:…………………………………..........

Χ

80

10

180

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Θ (0C)

10

80

180

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 t (min)

Α

Β

Γ

Δ

Ε

Ζ

12

iii. Ποια είναι η θερμοκρασία τήξης του υλικου και ποια είναι η θερμοκρασία βρασμου του; (μ.2)

θερμοκρασία τήξης: ………………………… θερμοκρασία βρασμου: …………………………

iv. Ποια χρονική στιγμή άρχισε ο βρασμός; ……………………… (μ.1)

v. Πότε στο δοχείο υπερισχυει η στερεή κατάσταση, στο έκτο (6ο ) λεπτό ή στο δέκατο (10ο) λεπτό;

........................... (μ.1)

β) Στην Εικόνα 11 φαίνονται απλωμένα ρουχα στην κρεμάστρα.

Εικόνα 11

Απλωμένα ρούχα

i. Να αναφέρετε δυο λόγους που πρέπει να ισχυουν ώστε τα ρουχα να στεγνώσουν πιο γρήγορα. (μ.2)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

ii. Τι ονομάζουμε εξάτμιση; (μ.1)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

iii. Να γράψετε δυο διαφορές μεταξυ της εξάτμισης και του βρασμου. (μ.2)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

13

γ) Στην Εικόνα 12 φαίνεται ένας ζυγός που έχει τοποθετημένα πάνω του δυο δοχεία Α και Β. Μέσα σε

αυτά υπάρχει ποσότητα οινοπνευματος και ο ζυγός αρχικά ισορροπεί. Μετά από μία ώρα παρατηρουμε

ότι ο ζυγός δεν ισορροπεί πλέον.

Εικόνα 12

Ζυγός με δύο δοχεία γεμάτα με οινόπνευμα σε

ισορροπία

i. Σε ποια μεριά γέρνει ο ζυγός μετά από μία ώρα; (δεξιά ή αριστερά)………………... (μ.1)

ii. Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (μ.2)

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………....

Εισηγητές Ο Διευθυντής

Γεώργιος Παπασάββας

Φρόσω Γιοσάκη

Ανδρέας Ματσάγκος

Α Β

Α Β