O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

20

description

απόσπασμα από το βιβλίο

Transcript of O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

Page 1: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

1

Ογιος του βοσκού κατέβαινε τρέχοντας την πλαγιά πί-σω απrsquo τα παλιά καταφύγια Φορούσε κουρελιασmicroένα

ρούχα ένα τριmicromicroένο σκούρο παντελόνι σκισmicroένο στα γόνα-τα και έτοιmicroο να διαλυθεί σε κοmicromicroάτια έτσι όπως χοροπη-δούσε σαν τρελός διασχίζοντας το microονοπάτι και από πάνωmicroια φανέλα που του rsquoφτανε microε το ζόρι microέχρι τη microέση Απότότε που ήταν παιδί δεν είχε αλλάξει τρόπους όλοι τον ήξε-ραν σωστό αγρίmicroι να κυνηγιέται και να χτυπιέται microε τα άλ-λα παιδιά του χωριού microέχρι να τους χωρίσουν οι microεγαλύτε-ροι Κανείς δεν είχε ποτέ καταφέρει να ανταλλάξει microια κου-βέντα microαζί του κι ας πλησίαζε πια τα δεκαπέντε Ήτανσωστός δαίmicroονας Κάποιοι απrsquo τους γέροντες της περιοχήςυποστηρίζουν ότι οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού ήταν οι οι-κογένειες των βοσκών ενώ πριν απrsquo αυτούς δεν πατούσε

7

λένε ούτε άγριο θηρίο το πόδι του εδώ Όλα αυτά τότε πουη Θάλχη ήταν ακόmicroα η άκρη ενός γκρεmicroού microια απόκρηmicroνηmicroεριά στο τέλος της microεγάλης πολιτείας του Μόγνα τηνεποχή που ακόmicroα κανείς δεν τολmicroούσε να χτίσει ένα σπίτικαι να φτιάξει τη ζωή του πάνω στα βράχια και στις παγί-δες αυτού του φτωχού τόπου Τώρα όλα ήταν διαφορετικάΗ Θάλχη ήταν ένα δύστροπο αλλά ευλογηmicroένο κοmicromicroάτιγης γεmicroάτο ζωντάνια και πληmicromicroυρισmicroένο από την ευδαιmicroο-νία των κατοίκων της Μπορεί το χωριό να ήταν microικρόόmicroως όσοι ζούσαmicroε εδώ είχαmicroε για τα καλά ριζώσει στασπλάχνα του και τίποτα δε microας έλειπε τίποτα δε microας περίσ-σευε από microια γαλήνια ζωή χωρίς εκπλήξεις και κακουχίεςΟι ρυθmicroοί του βίου microας υπάκουαν σε ένα καλοκουρδισmicroένορολόι οι microέρες microας έmicroοιαζαν microε microια ευτυχή τροχιά προς τηναιωνιότητα Ήmicroαστε microια σφιχτή αρmicroονική κοινότητα ηοποία είχε βρει τον τρόπο να ζει microε βεβαιότητα microέσα στηνανοιχτή αγκαλιά ενός ασφαλούς microικρόκοσmicroου Οι κάτοικοιτου χωριού σπάνια το εγκατέλειπαν Όταν κάποιος είχετην ανάγκη ενός γιατρού πιο έmicroπειρου από τον Φένη τονδικό microας ηλικιωmicroένο γιατρό πήγαινε στο Λάνι ή αν η περί-πτωση ήταν πιο σοβαρή στο κεντρικό νοσοκοmicroείο του Μό-γνα Αν και ο Φένης θύmicroωνε που τον αγνοούσαν γεγονόςείναι πως οι ασθενείς βιάζονταν να γυρίσουν πίσω στην κα-νονικότητα και στην ορατή ευτυχία της Θάλχης

8

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

Τελευταία είχε βρέξει πολύ και το χώmicroα ήταν λασπω-microένο από τις ξαφνικές νεροποντές Ο χειmicroώνας στον τό-πο αυτόν θέριζε δεν microπορούσε κανείς να αστειευτεί microαζίτου Ωστόσο εκείνο το απόγευmicroα ήταν ηλιόλουστο τοέδαφος είχε πληmicromicroυρίσει από ζωύφια ndash microικροσκοπικάπλάσmicroατα που ξεβράστηκαν στην επιφάνεια microετά το νε-ρό που έπεσε και τώρα κολυmicroπούσαν microέσα στα λασπόνε-ρα πολεmicroώντας microε τον ήλιο που έκαιγε το χώmicroα

Οι microπότες microου είχαν γεmicroίσει λάσπες κι έπρεπε να γυ-ρίσω στο σπίτι και να τις καθαρίσω Κατέβηκα τον περι-φερειακό δρόmicroο πίσω από την κεντρική πλατεία ∆εν εί-χα διάθεση εκείνη την ώρα για πολλές κουβέντες και ανεπέλεγα να περάσω από το καφενείο σίγουρα όλο καικάποιος θα microε προσκαλούσε στο τραπέζι του για λίγοΠερπατούσα δίπλα στη νοητή γραmicromicroή που χώριζε το χω-ριό από το microεγάλο δάσος των γκρεmicroών όπως το έλεγανοι παλιότεροι αφού αν διέσχιζε κανείς τα microαλακά microονο-πάτια του microέχρι τέλους βρισκόταν microπροστά σε ένα microεγά-λο ύψωmicroα microε δυο απότοmicroες άκρες σαν δυο κοφτερά microα-χαίρια που microε τη σειρά τους κατέληγαν σε δυο τροmicroακτι-κούς γκρεmicroούς Μόνο αν σερνόσουν σαν φίδι στο χώmicroαmicroπορούσες να κατεβείς γιατί διαφορετικά ήταν βέβαιοότι θα γκρεmicroοτσακιζόσουν σε εκείνο το αmicroέτρητο χάος

Ο καιρός εκείνη τη microέρα σού έδινε τη λανθασmicroένηεντύπωση ότι όπου να rsquoναι πλησιάζει το καλοκαίρι Το

9

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

φως έπεφτε microειλίχια και σκέπαζε ευλαβικά τη microικρή microαςπολιτεία και για άλλη microια φορά microπορούσες να αφουγκρα-στείς τις καρδιές των κατοίκων να χτυπάνε microε λαχτάραευχαριστώντας έναν άγνωστο θεό για την τύχη που τουςοδήγησε σε αυτό το σηmicroείο του πλανήτη microακριά από τοβουητό που αφήνουν πίσω τους οι ταραγmicroένες ζωές τωνανθρώπων Καθώς περπατούσα ήρεmicroος και καλοδιάθε-τος αποφάσισα να microην επιστρέψω αmicroέσως στο σπί-τι ndash ας περίmicroεναν οι λασπωmicroένες microου microπότες ndash και ναεπισκεφτώ τη ∆έσποινα Έστριψα αριστερά και microπήκαστις δυτικές γειτονιές του χωριού Μικρά παιδιά σαν ζωηρά κουταβάκια έτρεχαν το ένα πίσω απrsquo το άλλο καιούτε microε πρόσεξαν όταν βρέθηκα δίπλα τους παραπέρασε microια αυλή τρεις γέροντες κάθονταν ανέmicroελοι και συζη-τούσαν χαmicroηλόφωνα ndash τους χαιρέτησα περνώντας απόmicroπροστά τους και εκείνοι ανταπέδωσαν το χαιρετισmicroό microεεγκάρδια χαmicroόγελα

Είχα λαχανιάσει microέχρι να φτάσω στης ∆έσποινας Τοσπίτι της ήταν το τελευταίο στη microεγάλη ανηφόρα και ηυψηλή θερmicroοκρασία έκανε δυσκολότερο το ανέβασmicroαΤης χτύπησα και όταν microου άνοιξε άρχισε να γελάει πουmicroε είδε να αγκοmicroαχώ

laquoΓέρασες πριν την ώρα σουraquo microου είπε και microου ένευσενα περάσω microέσα

Κάθισα σε microια από τις πολυθρόνες κοντά στο microεγάλο

10

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

παράθυρο που έβλεπε στο πίσω microέρος του σπιτιού στηναυλή

laquoΑκόmicroα δεν τα καθάρισες αυτά τα χόρτα Θα σε πνί-ξουν σε λίγοraquo της είπα ρίχνοντας microια microατιά στην άναρχηβλάστηση που microεγάλωνε δυσανάλογα και ασχήmicroαινε τηνπίσω αυλή

laquoΘα τα καθαρίσω Ακόmicroα δεν ήρθες κι άρχισες ναγκρινιάζειςraquo έκανε η ∆έσποινα και ήρθε να καθίσει σταγόνατά microου

Έmicroοιαζε σαν παιδί τόσο νέα και αθώα Κούρνιασε στοστέρνο microου και πήρε microια στάση σαν να κοιmicroόταν Τα microαλ-λιά της έπεφταν στο πρόσωπό microου Κόντευε τα τριάνταπέντε ήταν τρία χρόνια microικρότερή microου κι όmicroως οι πόροιτου δέρmicroατός της ανέδιδαν εκείνη τη χαρακτηριστική microυ-ρωδιά καραmicroέλας που ανιχνεύει κανείς πάνω στο δέρmicroαενός microωρού Κι αν την πρόσεχες καλύτερα το πηγαίοδιάπλατο χαmicroόγελό της πράγmicroατι σε τίποτα δεν την ξεχώ-ριζε από ένα παιδί Ήταν χωρίς δεύτερη σκέψη microια γυ-ναίκα που πάντα έκανε την καρδιά microου να χτυπάει δυνα-τά χωρίς ποτέ να παύει να την αναζητά και να την επιθυ-microεί όσος καιρός κι αν περνούσε Η microάνα microου θύmicroωνε πουδεν κάναmicroε ένα παιδί που δε ζούσαmicroε στο ίδιο σπίτι γιατίτην αγαπούσε και την ήθελε για microένα ∆εν microπορούσε ναχωνέψει microε κανέναν τρόπο ότι δεν είχαmicroε φροντίσει νακάνουmicroε οικογένεια και να ζούmicroε κάτω από κοινή στέγη

11

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

laquoΠώς και πέρασες ∆ε microου είχες πει τίποταraquo microε ρώτη-σε ακόmicroα χωmicroένη microέσα στην αγκαλιά microου

laquo∆εν ξέρω δεν το είχα σκοπό Έκανα microια βόλτα καιmicroου ήρθε ξαφνικά η σκέψη να έρθω να σε δω λίγο Κανο-νικά έπρεπε να επιστρέψω στο σπίτι γιατί οι microπότες microουέχουν γίνει χάλια απrsquo τις λάσπεςraquo

Μόλις το άκουσε αυτό έσκυψε και είδε τις microπότεςπου σχεδόν δε φαίνονταν από τη βρωmicroιά

laquoΜάριε θα βρωmicroίσεις όλο το σπίτι τώρα microου το λεςraquoφώναξε δήθεν εκνευρισmicroένη και αmicroέσως microου έβγαλε τιςmicroπότες για να τις καθαρίσει

Με άφησε για λίγο microόνο στο δωmicroάτιο Ήταν ένας λι-τός χώρος microε ελάχιστα αντικείmicroενα ένα γραφείο βου-λιαγmicroένο απrsquo τα χαρτιά και ένα κρεβάτι σε microια από τιςγωνίες Στην πραγmicroατικότητα όλο το σπίτι ήταν το καθι-στικό ένα microακρόστενο σαλόνι που οδηγούσε στην τουα-λέτα στην κουζίνα και από κει στην πίσω αυλή που πε-ριmicroετρικά κύκλωνε το σπίτι Όmicroως αυτή η αυλή έmicroενε microο-νίmicroως ανεκmicroετάλλευτη αφού η ∆έσποινα δεν είχε ποτέτην επιθυmicroία να φυτέψει κάτι στον κήπο ή να περάσειτην ώρα της εκεί Η microόνη της έγνοια ήταν να γράφειΠάλευε microε τα γραπτά της επί χρόνια αλλά ποτέ δεν ολο-κλήρωνε κάτι Πάντα η ίδια ιστορία διαρκώς δυσαρεστη-microένη από οποιοδήποτε κείmicroενο κι αν έγραφε Μέχρι ναγυρίσει περιεργάστηκα την αγαπηmicroένη microου microολυβοθήκη

12

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

ndash την είχαmicroε αγοράσει microαζί από το microεγάλο βιβλιοπωλείοτου Μόγνα πριν από δυο τρία χρόνια Είχε στη βάση τηςένα microικροσκοπικό microαγνήτη microε αποτέλεσmicroα να περιστρέ-φεται κάθε φορά που ακουmicroπούσε κάτι πάνω της Έmicroοια-ζε microε παιχνίδι περισσότερο παρά microε microολυβοθήκη ∆ίπλαήταν αραδιασmicroένες microερικές σελίδες Έmicroοιαζαν να έχουνκάποια συνοχή έτσι όπως ήταν τοποθετηmicroένες η microια κο-ντά στην άλλη Ποιος ξέρει ίσως η ∆έσποινα να είχε ξε-κινήσει να γράφει πάλι κάτι καινούργιο Τη στιγmicroή πουέκανα να ρίξω microια microατιά microπήκε microέσα microε τις καθαρές πλέον microπότες microου και microου φώναξε να αφήσω κάτω τις σε-λίδες της

laquoΜηηη είναι ακόmicroα νωρίς microη διαβάζειςraquo microε επέπληξεευγενικά και εγώ microε microια αντανακλαστική κίνηση άφησατις κόλλες πάνω στο γραφείο

laquoΈλα πάmicroε microια βόλτα Κοίτα τι καλό καιρό έχειraquo τηςείπα και φάνηκε να της αρέσει η ιδέα

Έβαλε κάτι παλιά παπούτσια που δεν την ένοιαζε ναλερωθούν και βγήκαmicroε microαζί έξω Κατεβήκαmicroε το δρόmicroοπρος την κεντρική οδό που οδηγούσε στην πλατεία

laquoΈλα να microπούmicroε λίγο στο δάσοςraquo microε προέτρεψε ξαφ-νικά και microε τράβηξε απrsquo το χέρι microέχρι να καταλήξουmicroεστον εσωτερικό χωmicroατόδροmicroο microπροστά από τις πρώτεςδεντροστοιχίες

Το δάσος έmicroοιαζε microε ζώο που αναπαυόταν Η παρά-

13

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

δοξη ησυχία που βασίλευε εκεί φάνταζε στα microάτια microουσαν ένας microελλοντικός κρότος microια κραυγή που περιmicroένειτο ξέσπασmicroά της ∆εν microπορεί να ήταν αληθινή η αλλόκο-τη εκείνη γαλήνη ανάmicroεσα στα δέντρα η υψηλή θερmicroο-κρασία που χάιδευε όλες microας τις αισθήσεις και το θρόι-σmicroα των φύλλων όλα σαν ένα θεατρικό σκηνικό microε αό-ρατους θεατές Η ∆έσποινα έβγαλε τα παπούτσια της ndash άδικα φοβόmicroασταν τις λάσπες σε εκείνο το σηmicroείο τοέδαφος δεν ήταν τόσο υγρό ndash και έτρεξε προς το microεγάλοξέφωτο που οδηγούσε στους γκρεmicroούς ∆εν microπορούσα νατη σταmicroατήσω έκανε σαν microικρό παιδί Έτσι γινόταν πά-ντα ξαφνικά χανόταν απrsquo τα microάτια της το σοβαρό τηςύφος αυτή η όψη ώριmicroης γυναίκας και microεταmicroορφωνότανστα microάτια microου σε microικρό κορίτσι ∆ε microου έκανε καρδιά ναδιακόψω αυτό το θέαmicroα γιrsquo αυτό την ακολούθησα Σε λί-γο είχαmicroε λαχανιάσει βρισκόmicroασταν πολύ κοντά στουςγκρεmicroούς από εκείνο το microικρό ύψωmicroα microάλιστα microπορού-σαmicroε να διακρίνουmicroε τη χαράδρα Είχα κουραστεί καιέκατσα στο χώmicroα να πάρω microια ανάσα

laquoΠάλι κουράστηκες Τώρα ξέρω ότι σίγουρα γερνάςraquoείπε ειρωνικά η ∆έσποινα που τελευταία της άρεσε να microεπειράζει microε αυτό το αστείο

laquoΝαι γέρασα τι περιmicroένειςraquo της είπα και την τράβη-ξα κοντά microου

Ο ιδρώτας της είχε microια ελκυστική κοριτσίστικη microυρω-

14

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διά Tην πήρα στην αγκαλιά microου και της έδωσα ένα φιλίστο λαιmicroό Mείναmicroε για ώρα σιωπηλοί ώσπου microου είπεκοιτάζοντας προς το microέρος του γκρεmicroού

laquoΑπό κει θα σε ρίξω microια microέρα Θα κάνεις τόσο θόρυβοσκάζοντας κάτω που θα ακουστείς microέχρι τον Μόγναraquo

∆εν απάντησα Ο ήλιος είχε κρυφτεί και φυσούσε έναευχάριστο αεράκι έτσι σηκωθήκαmicroε και πήραmicroε ανόρε-χτα το δρόmicroο της επιστροφής Της πρότεινα να έρθει microέ-χρι το σπίτι microου να δειπνήσουmicroε microαζί αλλά αρνήθηκελέγοντας ότι ήταν πολύ κουρασmicroένη και δεν είχε προλά-βει καθόλου να γράψει εξαιτίας της απρόσmicroενης επίσκε-ψής microου Την οδήγησα ως το σπίτι της και microε γρήγοροβήmicroα πήρα και πάλι το δρόmicroο προς το κέντρο του χω-ριού Λίγο πριν στρίψω στο στενό για το σπίτι microου συνά-ντησα τον Λάνα που επέστρεφε απrsquo το καφενείο και microερώτησε αν θα γινόταν και φέτος το microεγάλο πανηγύριΌmicroως δε γνώριζα τίποτα για το θέmicroα και δεν είχα να τουδώσω απάντηση

Η πόρτα της αυλής ήταν ανοιχτή και συmicroπέρανα ότιmicroόλις είχε επιστρέψει και ο Πέτρος Η microητέρα ήταν ξα-πλωmicroένη στη microεγάλη σάλα Είχε ρίξει microια βαριά κουβέρταπάνω στα πόδια της και το πρόσωπό της microου έδωσε τηνεντύπωση ότι δεν ήταν και πολύ καλά στην υγεία της Οιmicroπότες microου ακούστηκαν άτσαλα πάνω στις ξύλινες σανί-δες του πατώmicroατος ndash το σπίτι έτριζε λες και σε λίγο θα

15

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microας καταπλάκωνε κάτω απrsquo την ετοιmicroόρροπη σκεπή του∆εν έβλεπα πουθενά τον πατέρα Τον έψαξα microε το βλέmicro-microα microου κι η microητέρα κατάλαβε laquoΈχει πεταχτεί έξω να φέ-ρει νερόraquo microου είπε και αmicroέσως έβηξε δυνατά σαν να ήθε-λε να διώξει έναν κακό δαίmicroονα από microέσα της Τα ξύλαmicroύριζαν υγρασία από την είσοδο microέχρι την κουζίνα όπουσιγόκαιγε η κατσαρόλα Ο Πέτρος βγήκε απrsquo το δωmicroάτιότου και έδειξε έκπληκτος που microε είδε microπροστά του

laquoΑδερφέ πότε ήρθες δε σε κατάλαβαraquo είπε ζωηράκαι έκοψε λίγο απrsquo το ψωmicroί που θρονιαζόταν στην τραπε-ζαρία Ο Πέτρος ήταν ακριβώς όπως εγώ πριν από δέκαχρόνια όση και η διαφορά της ηλικίας microας δηλαδήndash microπορούσα να αναγνωρίσω τους τρόπους microου στις κινή-σεις και στον αυθορmicroητισmicroό του microια συmicroπεριφορά πουεγώ ολοένα έχανα microε το πέρασmicroα του χρόνου Τον ακού-microπησα στοργικά στον ώmicroο και microπήκα στην κουζίνα Ηmicroητέρα είχε φτιάξει σούπα δεν έβλεπα κάτι άλλο Άνοιξατο καπάκι της κατσαρόλας και ανακάτεψα λίγο microε τηνκουτάλα Ένα αχούρι ήταν η κουζίνα κάτι ερειπωmicroένασκεύη κρεmicroασmicroένα στον τοίχο κουτάλες πιάτα ένα γιγα-ντιαίο microαχαίρι αγορασmicroένο από τον πατέρα σε ένα πα-λιό του ταξίδι Στο πάτωmicroα πεταmicroένες σακούλες microε λο-γιών άχρηστα πράγmicroατα τα οποία η microητέρα αρνιότανπεισmicroατικά να αποχωριστεί ∆εν άκουγε κουβέντα όταντης έλεγα ότι δε χρειαζόmicroασταν τίποτε απrsquo αυτά κι όσο

16

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

της το έλεγα τόσο περισσότερο αντιδρούσε microε αυτό τοπαράλογο πείσmicroα των ηλικιωmicroένων Ακούστηκε θόρυβοςστην εξώπορτα microόλις είχε microπει κι ο πατέρας Γύρισα στοσαλόνι και τον είδα Κρατούσε στα χέρια του ένα σακίδιοκαι ένα microπουκάλι κρασί

laquoΤι έχεις στο σακίδιο πατέρα microας εγκαταλείπειςraquoαστειεύτηκε ο Πέτρος microόλις τον είδε

Εκείνος χαmicroογέλασε και απάντησεlaquoΜου το έδωσε η Μαρία Θα έρθουν microε τον Νάστο να

φάmicroε όλοι microαζίraquo laquoΜε τον Νάστοraquo πετάχτηκε θορυβηmicroένη η microητέρα τι-

νάζοντας την κουβέρτα απrsquo τα πόδια της laquo∆ε microας είπανετίποτα πώς θα έρθουν έτσι Μια σούπα έχω φτιάξει microό-νο γιατί δε microας ειδοποίησαν νωρίτεραraquo

laquo∆εν πειράζει κάτι θα φέρουν κι αυτοίraquo έκανε ο πατέ-ρας και πήγε microέχρι τη βρύση να πλύνει τα χέρια του

Ήταν πράγmicroατι παράξενο που θα ερχόταν η αδερφήmicroου microε τον άντρα της για φαγητό έτσι χωρίς να microας τοπουν δε συνέβαινε συχνά κάτι τέτοιο Η microητέρα έστρωσετο τραπέζι ο Πέτρος πήγε στην αυλή να κόψει microερικάλαχανικά και εγώ στρογγυλοκάθισα στην πολυθρόνα δί-πλα στο τζάκι και τους παρατηρούσα Ο πατέρας είχεπια γεράσει το πρόσωπό του είχε φαγωθεί από τις ρυτί-δες στο microέτωπό του είχαν σχηmicroατιστεί δυο έντονεςγραmicromicroές ndash θυmicroάmicroαι ότι παλιότερα δεν τις είχε ndash και τα

17

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 2: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

λένε ούτε άγριο θηρίο το πόδι του εδώ Όλα αυτά τότε πουη Θάλχη ήταν ακόmicroα η άκρη ενός γκρεmicroού microια απόκρηmicroνηmicroεριά στο τέλος της microεγάλης πολιτείας του Μόγνα τηνεποχή που ακόmicroα κανείς δεν τολmicroούσε να χτίσει ένα σπίτικαι να φτιάξει τη ζωή του πάνω στα βράχια και στις παγί-δες αυτού του φτωχού τόπου Τώρα όλα ήταν διαφορετικάΗ Θάλχη ήταν ένα δύστροπο αλλά ευλογηmicroένο κοmicromicroάτιγης γεmicroάτο ζωντάνια και πληmicromicroυρισmicroένο από την ευδαιmicroο-νία των κατοίκων της Μπορεί το χωριό να ήταν microικρόόmicroως όσοι ζούσαmicroε εδώ είχαmicroε για τα καλά ριζώσει στασπλάχνα του και τίποτα δε microας έλειπε τίποτα δε microας περίσ-σευε από microια γαλήνια ζωή χωρίς εκπλήξεις και κακουχίεςΟι ρυθmicroοί του βίου microας υπάκουαν σε ένα καλοκουρδισmicroένορολόι οι microέρες microας έmicroοιαζαν microε microια ευτυχή τροχιά προς τηναιωνιότητα Ήmicroαστε microια σφιχτή αρmicroονική κοινότητα ηοποία είχε βρει τον τρόπο να ζει microε βεβαιότητα microέσα στηνανοιχτή αγκαλιά ενός ασφαλούς microικρόκοσmicroου Οι κάτοικοιτου χωριού σπάνια το εγκατέλειπαν Όταν κάποιος είχετην ανάγκη ενός γιατρού πιο έmicroπειρου από τον Φένη τονδικό microας ηλικιωmicroένο γιατρό πήγαινε στο Λάνι ή αν η περί-πτωση ήταν πιο σοβαρή στο κεντρικό νοσοκοmicroείο του Μό-γνα Αν και ο Φένης θύmicroωνε που τον αγνοούσαν γεγονόςείναι πως οι ασθενείς βιάζονταν να γυρίσουν πίσω στην κα-νονικότητα και στην ορατή ευτυχία της Θάλχης

8

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

Τελευταία είχε βρέξει πολύ και το χώmicroα ήταν λασπω-microένο από τις ξαφνικές νεροποντές Ο χειmicroώνας στον τό-πο αυτόν θέριζε δεν microπορούσε κανείς να αστειευτεί microαζίτου Ωστόσο εκείνο το απόγευmicroα ήταν ηλιόλουστο τοέδαφος είχε πληmicromicroυρίσει από ζωύφια ndash microικροσκοπικάπλάσmicroατα που ξεβράστηκαν στην επιφάνεια microετά το νε-ρό που έπεσε και τώρα κολυmicroπούσαν microέσα στα λασπόνε-ρα πολεmicroώντας microε τον ήλιο που έκαιγε το χώmicroα

Οι microπότες microου είχαν γεmicroίσει λάσπες κι έπρεπε να γυ-ρίσω στο σπίτι και να τις καθαρίσω Κατέβηκα τον περι-φερειακό δρόmicroο πίσω από την κεντρική πλατεία ∆εν εί-χα διάθεση εκείνη την ώρα για πολλές κουβέντες και ανεπέλεγα να περάσω από το καφενείο σίγουρα όλο καικάποιος θα microε προσκαλούσε στο τραπέζι του για λίγοΠερπατούσα δίπλα στη νοητή γραmicromicroή που χώριζε το χω-ριό από το microεγάλο δάσος των γκρεmicroών όπως το έλεγανοι παλιότεροι αφού αν διέσχιζε κανείς τα microαλακά microονο-πάτια του microέχρι τέλους βρισκόταν microπροστά σε ένα microεγά-λο ύψωmicroα microε δυο απότοmicroες άκρες σαν δυο κοφτερά microα-χαίρια που microε τη σειρά τους κατέληγαν σε δυο τροmicroακτι-κούς γκρεmicroούς Μόνο αν σερνόσουν σαν φίδι στο χώmicroαmicroπορούσες να κατεβείς γιατί διαφορετικά ήταν βέβαιοότι θα γκρεmicroοτσακιζόσουν σε εκείνο το αmicroέτρητο χάος

Ο καιρός εκείνη τη microέρα σού έδινε τη λανθασmicroένηεντύπωση ότι όπου να rsquoναι πλησιάζει το καλοκαίρι Το

9

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

φως έπεφτε microειλίχια και σκέπαζε ευλαβικά τη microικρή microαςπολιτεία και για άλλη microια φορά microπορούσες να αφουγκρα-στείς τις καρδιές των κατοίκων να χτυπάνε microε λαχτάραευχαριστώντας έναν άγνωστο θεό για την τύχη που τουςοδήγησε σε αυτό το σηmicroείο του πλανήτη microακριά από τοβουητό που αφήνουν πίσω τους οι ταραγmicroένες ζωές τωνανθρώπων Καθώς περπατούσα ήρεmicroος και καλοδιάθε-τος αποφάσισα να microην επιστρέψω αmicroέσως στο σπί-τι ndash ας περίmicroεναν οι λασπωmicroένες microου microπότες ndash και ναεπισκεφτώ τη ∆έσποινα Έστριψα αριστερά και microπήκαστις δυτικές γειτονιές του χωριού Μικρά παιδιά σαν ζωηρά κουταβάκια έτρεχαν το ένα πίσω απrsquo το άλλο καιούτε microε πρόσεξαν όταν βρέθηκα δίπλα τους παραπέρασε microια αυλή τρεις γέροντες κάθονταν ανέmicroελοι και συζη-τούσαν χαmicroηλόφωνα ndash τους χαιρέτησα περνώντας απόmicroπροστά τους και εκείνοι ανταπέδωσαν το χαιρετισmicroό microεεγκάρδια χαmicroόγελα

Είχα λαχανιάσει microέχρι να φτάσω στης ∆έσποινας Τοσπίτι της ήταν το τελευταίο στη microεγάλη ανηφόρα και ηυψηλή θερmicroοκρασία έκανε δυσκολότερο το ανέβασmicroαΤης χτύπησα και όταν microου άνοιξε άρχισε να γελάει πουmicroε είδε να αγκοmicroαχώ

laquoΓέρασες πριν την ώρα σουraquo microου είπε και microου ένευσενα περάσω microέσα

Κάθισα σε microια από τις πολυθρόνες κοντά στο microεγάλο

10

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

παράθυρο που έβλεπε στο πίσω microέρος του σπιτιού στηναυλή

laquoΑκόmicroα δεν τα καθάρισες αυτά τα χόρτα Θα σε πνί-ξουν σε λίγοraquo της είπα ρίχνοντας microια microατιά στην άναρχηβλάστηση που microεγάλωνε δυσανάλογα και ασχήmicroαινε τηνπίσω αυλή

laquoΘα τα καθαρίσω Ακόmicroα δεν ήρθες κι άρχισες ναγκρινιάζειςraquo έκανε η ∆έσποινα και ήρθε να καθίσει σταγόνατά microου

Έmicroοιαζε σαν παιδί τόσο νέα και αθώα Κούρνιασε στοστέρνο microου και πήρε microια στάση σαν να κοιmicroόταν Τα microαλ-λιά της έπεφταν στο πρόσωπό microου Κόντευε τα τριάνταπέντε ήταν τρία χρόνια microικρότερή microου κι όmicroως οι πόροιτου δέρmicroατός της ανέδιδαν εκείνη τη χαρακτηριστική microυ-ρωδιά καραmicroέλας που ανιχνεύει κανείς πάνω στο δέρmicroαενός microωρού Κι αν την πρόσεχες καλύτερα το πηγαίοδιάπλατο χαmicroόγελό της πράγmicroατι σε τίποτα δεν την ξεχώ-ριζε από ένα παιδί Ήταν χωρίς δεύτερη σκέψη microια γυ-ναίκα που πάντα έκανε την καρδιά microου να χτυπάει δυνα-τά χωρίς ποτέ να παύει να την αναζητά και να την επιθυ-microεί όσος καιρός κι αν περνούσε Η microάνα microου θύmicroωνε πουδεν κάναmicroε ένα παιδί που δε ζούσαmicroε στο ίδιο σπίτι γιατίτην αγαπούσε και την ήθελε για microένα ∆εν microπορούσε ναχωνέψει microε κανέναν τρόπο ότι δεν είχαmicroε φροντίσει νακάνουmicroε οικογένεια και να ζούmicroε κάτω από κοινή στέγη

11

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

laquoΠώς και πέρασες ∆ε microου είχες πει τίποταraquo microε ρώτη-σε ακόmicroα χωmicroένη microέσα στην αγκαλιά microου

laquo∆εν ξέρω δεν το είχα σκοπό Έκανα microια βόλτα καιmicroου ήρθε ξαφνικά η σκέψη να έρθω να σε δω λίγο Κανο-νικά έπρεπε να επιστρέψω στο σπίτι γιατί οι microπότες microουέχουν γίνει χάλια απrsquo τις λάσπεςraquo

Μόλις το άκουσε αυτό έσκυψε και είδε τις microπότεςπου σχεδόν δε φαίνονταν από τη βρωmicroιά

laquoΜάριε θα βρωmicroίσεις όλο το σπίτι τώρα microου το λεςraquoφώναξε δήθεν εκνευρισmicroένη και αmicroέσως microου έβγαλε τιςmicroπότες για να τις καθαρίσει

Με άφησε για λίγο microόνο στο δωmicroάτιο Ήταν ένας λι-τός χώρος microε ελάχιστα αντικείmicroενα ένα γραφείο βου-λιαγmicroένο απrsquo τα χαρτιά και ένα κρεβάτι σε microια από τιςγωνίες Στην πραγmicroατικότητα όλο το σπίτι ήταν το καθι-στικό ένα microακρόστενο σαλόνι που οδηγούσε στην τουα-λέτα στην κουζίνα και από κει στην πίσω αυλή που πε-ριmicroετρικά κύκλωνε το σπίτι Όmicroως αυτή η αυλή έmicroενε microο-νίmicroως ανεκmicroετάλλευτη αφού η ∆έσποινα δεν είχε ποτέτην επιθυmicroία να φυτέψει κάτι στον κήπο ή να περάσειτην ώρα της εκεί Η microόνη της έγνοια ήταν να γράφειΠάλευε microε τα γραπτά της επί χρόνια αλλά ποτέ δεν ολο-κλήρωνε κάτι Πάντα η ίδια ιστορία διαρκώς δυσαρεστη-microένη από οποιοδήποτε κείmicroενο κι αν έγραφε Μέχρι ναγυρίσει περιεργάστηκα την αγαπηmicroένη microου microολυβοθήκη

12

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

ndash την είχαmicroε αγοράσει microαζί από το microεγάλο βιβλιοπωλείοτου Μόγνα πριν από δυο τρία χρόνια Είχε στη βάση τηςένα microικροσκοπικό microαγνήτη microε αποτέλεσmicroα να περιστρέ-φεται κάθε φορά που ακουmicroπούσε κάτι πάνω της Έmicroοια-ζε microε παιχνίδι περισσότερο παρά microε microολυβοθήκη ∆ίπλαήταν αραδιασmicroένες microερικές σελίδες Έmicroοιαζαν να έχουνκάποια συνοχή έτσι όπως ήταν τοποθετηmicroένες η microια κο-ντά στην άλλη Ποιος ξέρει ίσως η ∆έσποινα να είχε ξε-κινήσει να γράφει πάλι κάτι καινούργιο Τη στιγmicroή πουέκανα να ρίξω microια microατιά microπήκε microέσα microε τις καθαρές πλέον microπότες microου και microου φώναξε να αφήσω κάτω τις σε-λίδες της

laquoΜηηη είναι ακόmicroα νωρίς microη διαβάζειςraquo microε επέπληξεευγενικά και εγώ microε microια αντανακλαστική κίνηση άφησατις κόλλες πάνω στο γραφείο

laquoΈλα πάmicroε microια βόλτα Κοίτα τι καλό καιρό έχειraquo τηςείπα και φάνηκε να της αρέσει η ιδέα

Έβαλε κάτι παλιά παπούτσια που δεν την ένοιαζε ναλερωθούν και βγήκαmicroε microαζί έξω Κατεβήκαmicroε το δρόmicroοπρος την κεντρική οδό που οδηγούσε στην πλατεία

laquoΈλα να microπούmicroε λίγο στο δάσοςraquo microε προέτρεψε ξαφ-νικά και microε τράβηξε απrsquo το χέρι microέχρι να καταλήξουmicroεστον εσωτερικό χωmicroατόδροmicroο microπροστά από τις πρώτεςδεντροστοιχίες

Το δάσος έmicroοιαζε microε ζώο που αναπαυόταν Η παρά-

13

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

δοξη ησυχία που βασίλευε εκεί φάνταζε στα microάτια microουσαν ένας microελλοντικός κρότος microια κραυγή που περιmicroένειτο ξέσπασmicroά της ∆εν microπορεί να ήταν αληθινή η αλλόκο-τη εκείνη γαλήνη ανάmicroεσα στα δέντρα η υψηλή θερmicroο-κρασία που χάιδευε όλες microας τις αισθήσεις και το θρόι-σmicroα των φύλλων όλα σαν ένα θεατρικό σκηνικό microε αό-ρατους θεατές Η ∆έσποινα έβγαλε τα παπούτσια της ndash άδικα φοβόmicroασταν τις λάσπες σε εκείνο το σηmicroείο τοέδαφος δεν ήταν τόσο υγρό ndash και έτρεξε προς το microεγάλοξέφωτο που οδηγούσε στους γκρεmicroούς ∆εν microπορούσα νατη σταmicroατήσω έκανε σαν microικρό παιδί Έτσι γινόταν πά-ντα ξαφνικά χανόταν απrsquo τα microάτια της το σοβαρό τηςύφος αυτή η όψη ώριmicroης γυναίκας και microεταmicroορφωνότανστα microάτια microου σε microικρό κορίτσι ∆ε microου έκανε καρδιά ναδιακόψω αυτό το θέαmicroα γιrsquo αυτό την ακολούθησα Σε λί-γο είχαmicroε λαχανιάσει βρισκόmicroασταν πολύ κοντά στουςγκρεmicroούς από εκείνο το microικρό ύψωmicroα microάλιστα microπορού-σαmicroε να διακρίνουmicroε τη χαράδρα Είχα κουραστεί καιέκατσα στο χώmicroα να πάρω microια ανάσα

laquoΠάλι κουράστηκες Τώρα ξέρω ότι σίγουρα γερνάςraquoείπε ειρωνικά η ∆έσποινα που τελευταία της άρεσε να microεπειράζει microε αυτό το αστείο

laquoΝαι γέρασα τι περιmicroένειςraquo της είπα και την τράβη-ξα κοντά microου

Ο ιδρώτας της είχε microια ελκυστική κοριτσίστικη microυρω-

14

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διά Tην πήρα στην αγκαλιά microου και της έδωσα ένα φιλίστο λαιmicroό Mείναmicroε για ώρα σιωπηλοί ώσπου microου είπεκοιτάζοντας προς το microέρος του γκρεmicroού

laquoΑπό κει θα σε ρίξω microια microέρα Θα κάνεις τόσο θόρυβοσκάζοντας κάτω που θα ακουστείς microέχρι τον Μόγναraquo

∆εν απάντησα Ο ήλιος είχε κρυφτεί και φυσούσε έναευχάριστο αεράκι έτσι σηκωθήκαmicroε και πήραmicroε ανόρε-χτα το δρόmicroο της επιστροφής Της πρότεινα να έρθει microέ-χρι το σπίτι microου να δειπνήσουmicroε microαζί αλλά αρνήθηκελέγοντας ότι ήταν πολύ κουρασmicroένη και δεν είχε προλά-βει καθόλου να γράψει εξαιτίας της απρόσmicroενης επίσκε-ψής microου Την οδήγησα ως το σπίτι της και microε γρήγοροβήmicroα πήρα και πάλι το δρόmicroο προς το κέντρο του χω-ριού Λίγο πριν στρίψω στο στενό για το σπίτι microου συνά-ντησα τον Λάνα που επέστρεφε απrsquo το καφενείο και microερώτησε αν θα γινόταν και φέτος το microεγάλο πανηγύριΌmicroως δε γνώριζα τίποτα για το θέmicroα και δεν είχα να τουδώσω απάντηση

Η πόρτα της αυλής ήταν ανοιχτή και συmicroπέρανα ότιmicroόλις είχε επιστρέψει και ο Πέτρος Η microητέρα ήταν ξα-πλωmicroένη στη microεγάλη σάλα Είχε ρίξει microια βαριά κουβέρταπάνω στα πόδια της και το πρόσωπό της microου έδωσε τηνεντύπωση ότι δεν ήταν και πολύ καλά στην υγεία της Οιmicroπότες microου ακούστηκαν άτσαλα πάνω στις ξύλινες σανί-δες του πατώmicroατος ndash το σπίτι έτριζε λες και σε λίγο θα

15

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microας καταπλάκωνε κάτω απrsquo την ετοιmicroόρροπη σκεπή του∆εν έβλεπα πουθενά τον πατέρα Τον έψαξα microε το βλέmicro-microα microου κι η microητέρα κατάλαβε laquoΈχει πεταχτεί έξω να φέ-ρει νερόraquo microου είπε και αmicroέσως έβηξε δυνατά σαν να ήθε-λε να διώξει έναν κακό δαίmicroονα από microέσα της Τα ξύλαmicroύριζαν υγρασία από την είσοδο microέχρι την κουζίνα όπουσιγόκαιγε η κατσαρόλα Ο Πέτρος βγήκε απrsquo το δωmicroάτιότου και έδειξε έκπληκτος που microε είδε microπροστά του

laquoΑδερφέ πότε ήρθες δε σε κατάλαβαraquo είπε ζωηράκαι έκοψε λίγο απrsquo το ψωmicroί που θρονιαζόταν στην τραπε-ζαρία Ο Πέτρος ήταν ακριβώς όπως εγώ πριν από δέκαχρόνια όση και η διαφορά της ηλικίας microας δηλαδήndash microπορούσα να αναγνωρίσω τους τρόπους microου στις κινή-σεις και στον αυθορmicroητισmicroό του microια συmicroπεριφορά πουεγώ ολοένα έχανα microε το πέρασmicroα του χρόνου Τον ακού-microπησα στοργικά στον ώmicroο και microπήκα στην κουζίνα Ηmicroητέρα είχε φτιάξει σούπα δεν έβλεπα κάτι άλλο Άνοιξατο καπάκι της κατσαρόλας και ανακάτεψα λίγο microε τηνκουτάλα Ένα αχούρι ήταν η κουζίνα κάτι ερειπωmicroένασκεύη κρεmicroασmicroένα στον τοίχο κουτάλες πιάτα ένα γιγα-ντιαίο microαχαίρι αγορασmicroένο από τον πατέρα σε ένα πα-λιό του ταξίδι Στο πάτωmicroα πεταmicroένες σακούλες microε λο-γιών άχρηστα πράγmicroατα τα οποία η microητέρα αρνιότανπεισmicroατικά να αποχωριστεί ∆εν άκουγε κουβέντα όταντης έλεγα ότι δε χρειαζόmicroασταν τίποτε απrsquo αυτά κι όσο

16

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

της το έλεγα τόσο περισσότερο αντιδρούσε microε αυτό τοπαράλογο πείσmicroα των ηλικιωmicroένων Ακούστηκε θόρυβοςστην εξώπορτα microόλις είχε microπει κι ο πατέρας Γύρισα στοσαλόνι και τον είδα Κρατούσε στα χέρια του ένα σακίδιοκαι ένα microπουκάλι κρασί

laquoΤι έχεις στο σακίδιο πατέρα microας εγκαταλείπειςraquoαστειεύτηκε ο Πέτρος microόλις τον είδε

Εκείνος χαmicroογέλασε και απάντησεlaquoΜου το έδωσε η Μαρία Θα έρθουν microε τον Νάστο να

φάmicroε όλοι microαζίraquo laquoΜε τον Νάστοraquo πετάχτηκε θορυβηmicroένη η microητέρα τι-

νάζοντας την κουβέρτα απrsquo τα πόδια της laquo∆ε microας είπανετίποτα πώς θα έρθουν έτσι Μια σούπα έχω φτιάξει microό-νο γιατί δε microας ειδοποίησαν νωρίτεραraquo

laquo∆εν πειράζει κάτι θα φέρουν κι αυτοίraquo έκανε ο πατέ-ρας και πήγε microέχρι τη βρύση να πλύνει τα χέρια του

Ήταν πράγmicroατι παράξενο που θα ερχόταν η αδερφήmicroου microε τον άντρα της για φαγητό έτσι χωρίς να microας τοπουν δε συνέβαινε συχνά κάτι τέτοιο Η microητέρα έστρωσετο τραπέζι ο Πέτρος πήγε στην αυλή να κόψει microερικάλαχανικά και εγώ στρογγυλοκάθισα στην πολυθρόνα δί-πλα στο τζάκι και τους παρατηρούσα Ο πατέρας είχεπια γεράσει το πρόσωπό του είχε φαγωθεί από τις ρυτί-δες στο microέτωπό του είχαν σχηmicroατιστεί δυο έντονεςγραmicromicroές ndash θυmicroάmicroαι ότι παλιότερα δεν τις είχε ndash και τα

17

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 3: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

Τελευταία είχε βρέξει πολύ και το χώmicroα ήταν λασπω-microένο από τις ξαφνικές νεροποντές Ο χειmicroώνας στον τό-πο αυτόν θέριζε δεν microπορούσε κανείς να αστειευτεί microαζίτου Ωστόσο εκείνο το απόγευmicroα ήταν ηλιόλουστο τοέδαφος είχε πληmicromicroυρίσει από ζωύφια ndash microικροσκοπικάπλάσmicroατα που ξεβράστηκαν στην επιφάνεια microετά το νε-ρό που έπεσε και τώρα κολυmicroπούσαν microέσα στα λασπόνε-ρα πολεmicroώντας microε τον ήλιο που έκαιγε το χώmicroα

Οι microπότες microου είχαν γεmicroίσει λάσπες κι έπρεπε να γυ-ρίσω στο σπίτι και να τις καθαρίσω Κατέβηκα τον περι-φερειακό δρόmicroο πίσω από την κεντρική πλατεία ∆εν εί-χα διάθεση εκείνη την ώρα για πολλές κουβέντες και ανεπέλεγα να περάσω από το καφενείο σίγουρα όλο καικάποιος θα microε προσκαλούσε στο τραπέζι του για λίγοΠερπατούσα δίπλα στη νοητή γραmicromicroή που χώριζε το χω-ριό από το microεγάλο δάσος των γκρεmicroών όπως το έλεγανοι παλιότεροι αφού αν διέσχιζε κανείς τα microαλακά microονο-πάτια του microέχρι τέλους βρισκόταν microπροστά σε ένα microεγά-λο ύψωmicroα microε δυο απότοmicroες άκρες σαν δυο κοφτερά microα-χαίρια που microε τη σειρά τους κατέληγαν σε δυο τροmicroακτι-κούς γκρεmicroούς Μόνο αν σερνόσουν σαν φίδι στο χώmicroαmicroπορούσες να κατεβείς γιατί διαφορετικά ήταν βέβαιοότι θα γκρεmicroοτσακιζόσουν σε εκείνο το αmicroέτρητο χάος

Ο καιρός εκείνη τη microέρα σού έδινε τη λανθασmicroένηεντύπωση ότι όπου να rsquoναι πλησιάζει το καλοκαίρι Το

9

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

φως έπεφτε microειλίχια και σκέπαζε ευλαβικά τη microικρή microαςπολιτεία και για άλλη microια φορά microπορούσες να αφουγκρα-στείς τις καρδιές των κατοίκων να χτυπάνε microε λαχτάραευχαριστώντας έναν άγνωστο θεό για την τύχη που τουςοδήγησε σε αυτό το σηmicroείο του πλανήτη microακριά από τοβουητό που αφήνουν πίσω τους οι ταραγmicroένες ζωές τωνανθρώπων Καθώς περπατούσα ήρεmicroος και καλοδιάθε-τος αποφάσισα να microην επιστρέψω αmicroέσως στο σπί-τι ndash ας περίmicroεναν οι λασπωmicroένες microου microπότες ndash και ναεπισκεφτώ τη ∆έσποινα Έστριψα αριστερά και microπήκαστις δυτικές γειτονιές του χωριού Μικρά παιδιά σαν ζωηρά κουταβάκια έτρεχαν το ένα πίσω απrsquo το άλλο καιούτε microε πρόσεξαν όταν βρέθηκα δίπλα τους παραπέρασε microια αυλή τρεις γέροντες κάθονταν ανέmicroελοι και συζη-τούσαν χαmicroηλόφωνα ndash τους χαιρέτησα περνώντας απόmicroπροστά τους και εκείνοι ανταπέδωσαν το χαιρετισmicroό microεεγκάρδια χαmicroόγελα

Είχα λαχανιάσει microέχρι να φτάσω στης ∆έσποινας Τοσπίτι της ήταν το τελευταίο στη microεγάλη ανηφόρα και ηυψηλή θερmicroοκρασία έκανε δυσκολότερο το ανέβασmicroαΤης χτύπησα και όταν microου άνοιξε άρχισε να γελάει πουmicroε είδε να αγκοmicroαχώ

laquoΓέρασες πριν την ώρα σουraquo microου είπε και microου ένευσενα περάσω microέσα

Κάθισα σε microια από τις πολυθρόνες κοντά στο microεγάλο

10

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

παράθυρο που έβλεπε στο πίσω microέρος του σπιτιού στηναυλή

laquoΑκόmicroα δεν τα καθάρισες αυτά τα χόρτα Θα σε πνί-ξουν σε λίγοraquo της είπα ρίχνοντας microια microατιά στην άναρχηβλάστηση που microεγάλωνε δυσανάλογα και ασχήmicroαινε τηνπίσω αυλή

laquoΘα τα καθαρίσω Ακόmicroα δεν ήρθες κι άρχισες ναγκρινιάζειςraquo έκανε η ∆έσποινα και ήρθε να καθίσει σταγόνατά microου

Έmicroοιαζε σαν παιδί τόσο νέα και αθώα Κούρνιασε στοστέρνο microου και πήρε microια στάση σαν να κοιmicroόταν Τα microαλ-λιά της έπεφταν στο πρόσωπό microου Κόντευε τα τριάνταπέντε ήταν τρία χρόνια microικρότερή microου κι όmicroως οι πόροιτου δέρmicroατός της ανέδιδαν εκείνη τη χαρακτηριστική microυ-ρωδιά καραmicroέλας που ανιχνεύει κανείς πάνω στο δέρmicroαενός microωρού Κι αν την πρόσεχες καλύτερα το πηγαίοδιάπλατο χαmicroόγελό της πράγmicroατι σε τίποτα δεν την ξεχώ-ριζε από ένα παιδί Ήταν χωρίς δεύτερη σκέψη microια γυ-ναίκα που πάντα έκανε την καρδιά microου να χτυπάει δυνα-τά χωρίς ποτέ να παύει να την αναζητά και να την επιθυ-microεί όσος καιρός κι αν περνούσε Η microάνα microου θύmicroωνε πουδεν κάναmicroε ένα παιδί που δε ζούσαmicroε στο ίδιο σπίτι γιατίτην αγαπούσε και την ήθελε για microένα ∆εν microπορούσε ναχωνέψει microε κανέναν τρόπο ότι δεν είχαmicroε φροντίσει νακάνουmicroε οικογένεια και να ζούmicroε κάτω από κοινή στέγη

11

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

laquoΠώς και πέρασες ∆ε microου είχες πει τίποταraquo microε ρώτη-σε ακόmicroα χωmicroένη microέσα στην αγκαλιά microου

laquo∆εν ξέρω δεν το είχα σκοπό Έκανα microια βόλτα καιmicroου ήρθε ξαφνικά η σκέψη να έρθω να σε δω λίγο Κανο-νικά έπρεπε να επιστρέψω στο σπίτι γιατί οι microπότες microουέχουν γίνει χάλια απrsquo τις λάσπεςraquo

Μόλις το άκουσε αυτό έσκυψε και είδε τις microπότεςπου σχεδόν δε φαίνονταν από τη βρωmicroιά

laquoΜάριε θα βρωmicroίσεις όλο το σπίτι τώρα microου το λεςraquoφώναξε δήθεν εκνευρισmicroένη και αmicroέσως microου έβγαλε τιςmicroπότες για να τις καθαρίσει

Με άφησε για λίγο microόνο στο δωmicroάτιο Ήταν ένας λι-τός χώρος microε ελάχιστα αντικείmicroενα ένα γραφείο βου-λιαγmicroένο απrsquo τα χαρτιά και ένα κρεβάτι σε microια από τιςγωνίες Στην πραγmicroατικότητα όλο το σπίτι ήταν το καθι-στικό ένα microακρόστενο σαλόνι που οδηγούσε στην τουα-λέτα στην κουζίνα και από κει στην πίσω αυλή που πε-ριmicroετρικά κύκλωνε το σπίτι Όmicroως αυτή η αυλή έmicroενε microο-νίmicroως ανεκmicroετάλλευτη αφού η ∆έσποινα δεν είχε ποτέτην επιθυmicroία να φυτέψει κάτι στον κήπο ή να περάσειτην ώρα της εκεί Η microόνη της έγνοια ήταν να γράφειΠάλευε microε τα γραπτά της επί χρόνια αλλά ποτέ δεν ολο-κλήρωνε κάτι Πάντα η ίδια ιστορία διαρκώς δυσαρεστη-microένη από οποιοδήποτε κείmicroενο κι αν έγραφε Μέχρι ναγυρίσει περιεργάστηκα την αγαπηmicroένη microου microολυβοθήκη

12

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

ndash την είχαmicroε αγοράσει microαζί από το microεγάλο βιβλιοπωλείοτου Μόγνα πριν από δυο τρία χρόνια Είχε στη βάση τηςένα microικροσκοπικό microαγνήτη microε αποτέλεσmicroα να περιστρέ-φεται κάθε φορά που ακουmicroπούσε κάτι πάνω της Έmicroοια-ζε microε παιχνίδι περισσότερο παρά microε microολυβοθήκη ∆ίπλαήταν αραδιασmicroένες microερικές σελίδες Έmicroοιαζαν να έχουνκάποια συνοχή έτσι όπως ήταν τοποθετηmicroένες η microια κο-ντά στην άλλη Ποιος ξέρει ίσως η ∆έσποινα να είχε ξε-κινήσει να γράφει πάλι κάτι καινούργιο Τη στιγmicroή πουέκανα να ρίξω microια microατιά microπήκε microέσα microε τις καθαρές πλέον microπότες microου και microου φώναξε να αφήσω κάτω τις σε-λίδες της

laquoΜηηη είναι ακόmicroα νωρίς microη διαβάζειςraquo microε επέπληξεευγενικά και εγώ microε microια αντανακλαστική κίνηση άφησατις κόλλες πάνω στο γραφείο

laquoΈλα πάmicroε microια βόλτα Κοίτα τι καλό καιρό έχειraquo τηςείπα και φάνηκε να της αρέσει η ιδέα

Έβαλε κάτι παλιά παπούτσια που δεν την ένοιαζε ναλερωθούν και βγήκαmicroε microαζί έξω Κατεβήκαmicroε το δρόmicroοπρος την κεντρική οδό που οδηγούσε στην πλατεία

laquoΈλα να microπούmicroε λίγο στο δάσοςraquo microε προέτρεψε ξαφ-νικά και microε τράβηξε απrsquo το χέρι microέχρι να καταλήξουmicroεστον εσωτερικό χωmicroατόδροmicroο microπροστά από τις πρώτεςδεντροστοιχίες

Το δάσος έmicroοιαζε microε ζώο που αναπαυόταν Η παρά-

13

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

δοξη ησυχία που βασίλευε εκεί φάνταζε στα microάτια microουσαν ένας microελλοντικός κρότος microια κραυγή που περιmicroένειτο ξέσπασmicroά της ∆εν microπορεί να ήταν αληθινή η αλλόκο-τη εκείνη γαλήνη ανάmicroεσα στα δέντρα η υψηλή θερmicroο-κρασία που χάιδευε όλες microας τις αισθήσεις και το θρόι-σmicroα των φύλλων όλα σαν ένα θεατρικό σκηνικό microε αό-ρατους θεατές Η ∆έσποινα έβγαλε τα παπούτσια της ndash άδικα φοβόmicroασταν τις λάσπες σε εκείνο το σηmicroείο τοέδαφος δεν ήταν τόσο υγρό ndash και έτρεξε προς το microεγάλοξέφωτο που οδηγούσε στους γκρεmicroούς ∆εν microπορούσα νατη σταmicroατήσω έκανε σαν microικρό παιδί Έτσι γινόταν πά-ντα ξαφνικά χανόταν απrsquo τα microάτια της το σοβαρό τηςύφος αυτή η όψη ώριmicroης γυναίκας και microεταmicroορφωνότανστα microάτια microου σε microικρό κορίτσι ∆ε microου έκανε καρδιά ναδιακόψω αυτό το θέαmicroα γιrsquo αυτό την ακολούθησα Σε λί-γο είχαmicroε λαχανιάσει βρισκόmicroασταν πολύ κοντά στουςγκρεmicroούς από εκείνο το microικρό ύψωmicroα microάλιστα microπορού-σαmicroε να διακρίνουmicroε τη χαράδρα Είχα κουραστεί καιέκατσα στο χώmicroα να πάρω microια ανάσα

laquoΠάλι κουράστηκες Τώρα ξέρω ότι σίγουρα γερνάςraquoείπε ειρωνικά η ∆έσποινα που τελευταία της άρεσε να microεπειράζει microε αυτό το αστείο

laquoΝαι γέρασα τι περιmicroένειςraquo της είπα και την τράβη-ξα κοντά microου

Ο ιδρώτας της είχε microια ελκυστική κοριτσίστικη microυρω-

14

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διά Tην πήρα στην αγκαλιά microου και της έδωσα ένα φιλίστο λαιmicroό Mείναmicroε για ώρα σιωπηλοί ώσπου microου είπεκοιτάζοντας προς το microέρος του γκρεmicroού

laquoΑπό κει θα σε ρίξω microια microέρα Θα κάνεις τόσο θόρυβοσκάζοντας κάτω που θα ακουστείς microέχρι τον Μόγναraquo

∆εν απάντησα Ο ήλιος είχε κρυφτεί και φυσούσε έναευχάριστο αεράκι έτσι σηκωθήκαmicroε και πήραmicroε ανόρε-χτα το δρόmicroο της επιστροφής Της πρότεινα να έρθει microέ-χρι το σπίτι microου να δειπνήσουmicroε microαζί αλλά αρνήθηκελέγοντας ότι ήταν πολύ κουρασmicroένη και δεν είχε προλά-βει καθόλου να γράψει εξαιτίας της απρόσmicroενης επίσκε-ψής microου Την οδήγησα ως το σπίτι της και microε γρήγοροβήmicroα πήρα και πάλι το δρόmicroο προς το κέντρο του χω-ριού Λίγο πριν στρίψω στο στενό για το σπίτι microου συνά-ντησα τον Λάνα που επέστρεφε απrsquo το καφενείο και microερώτησε αν θα γινόταν και φέτος το microεγάλο πανηγύριΌmicroως δε γνώριζα τίποτα για το θέmicroα και δεν είχα να τουδώσω απάντηση

Η πόρτα της αυλής ήταν ανοιχτή και συmicroπέρανα ότιmicroόλις είχε επιστρέψει και ο Πέτρος Η microητέρα ήταν ξα-πλωmicroένη στη microεγάλη σάλα Είχε ρίξει microια βαριά κουβέρταπάνω στα πόδια της και το πρόσωπό της microου έδωσε τηνεντύπωση ότι δεν ήταν και πολύ καλά στην υγεία της Οιmicroπότες microου ακούστηκαν άτσαλα πάνω στις ξύλινες σανί-δες του πατώmicroατος ndash το σπίτι έτριζε λες και σε λίγο θα

15

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microας καταπλάκωνε κάτω απrsquo την ετοιmicroόρροπη σκεπή του∆εν έβλεπα πουθενά τον πατέρα Τον έψαξα microε το βλέmicro-microα microου κι η microητέρα κατάλαβε laquoΈχει πεταχτεί έξω να φέ-ρει νερόraquo microου είπε και αmicroέσως έβηξε δυνατά σαν να ήθε-λε να διώξει έναν κακό δαίmicroονα από microέσα της Τα ξύλαmicroύριζαν υγρασία από την είσοδο microέχρι την κουζίνα όπουσιγόκαιγε η κατσαρόλα Ο Πέτρος βγήκε απrsquo το δωmicroάτιότου και έδειξε έκπληκτος που microε είδε microπροστά του

laquoΑδερφέ πότε ήρθες δε σε κατάλαβαraquo είπε ζωηράκαι έκοψε λίγο απrsquo το ψωmicroί που θρονιαζόταν στην τραπε-ζαρία Ο Πέτρος ήταν ακριβώς όπως εγώ πριν από δέκαχρόνια όση και η διαφορά της ηλικίας microας δηλαδήndash microπορούσα να αναγνωρίσω τους τρόπους microου στις κινή-σεις και στον αυθορmicroητισmicroό του microια συmicroπεριφορά πουεγώ ολοένα έχανα microε το πέρασmicroα του χρόνου Τον ακού-microπησα στοργικά στον ώmicroο και microπήκα στην κουζίνα Ηmicroητέρα είχε φτιάξει σούπα δεν έβλεπα κάτι άλλο Άνοιξατο καπάκι της κατσαρόλας και ανακάτεψα λίγο microε τηνκουτάλα Ένα αχούρι ήταν η κουζίνα κάτι ερειπωmicroένασκεύη κρεmicroασmicroένα στον τοίχο κουτάλες πιάτα ένα γιγα-ντιαίο microαχαίρι αγορασmicroένο από τον πατέρα σε ένα πα-λιό του ταξίδι Στο πάτωmicroα πεταmicroένες σακούλες microε λο-γιών άχρηστα πράγmicroατα τα οποία η microητέρα αρνιότανπεισmicroατικά να αποχωριστεί ∆εν άκουγε κουβέντα όταντης έλεγα ότι δε χρειαζόmicroασταν τίποτε απrsquo αυτά κι όσο

16

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

της το έλεγα τόσο περισσότερο αντιδρούσε microε αυτό τοπαράλογο πείσmicroα των ηλικιωmicroένων Ακούστηκε θόρυβοςστην εξώπορτα microόλις είχε microπει κι ο πατέρας Γύρισα στοσαλόνι και τον είδα Κρατούσε στα χέρια του ένα σακίδιοκαι ένα microπουκάλι κρασί

laquoΤι έχεις στο σακίδιο πατέρα microας εγκαταλείπειςraquoαστειεύτηκε ο Πέτρος microόλις τον είδε

Εκείνος χαmicroογέλασε και απάντησεlaquoΜου το έδωσε η Μαρία Θα έρθουν microε τον Νάστο να

φάmicroε όλοι microαζίraquo laquoΜε τον Νάστοraquo πετάχτηκε θορυβηmicroένη η microητέρα τι-

νάζοντας την κουβέρτα απrsquo τα πόδια της laquo∆ε microας είπανετίποτα πώς θα έρθουν έτσι Μια σούπα έχω φτιάξει microό-νο γιατί δε microας ειδοποίησαν νωρίτεραraquo

laquo∆εν πειράζει κάτι θα φέρουν κι αυτοίraquo έκανε ο πατέ-ρας και πήγε microέχρι τη βρύση να πλύνει τα χέρια του

Ήταν πράγmicroατι παράξενο που θα ερχόταν η αδερφήmicroου microε τον άντρα της για φαγητό έτσι χωρίς να microας τοπουν δε συνέβαινε συχνά κάτι τέτοιο Η microητέρα έστρωσετο τραπέζι ο Πέτρος πήγε στην αυλή να κόψει microερικάλαχανικά και εγώ στρογγυλοκάθισα στην πολυθρόνα δί-πλα στο τζάκι και τους παρατηρούσα Ο πατέρας είχεπια γεράσει το πρόσωπό του είχε φαγωθεί από τις ρυτί-δες στο microέτωπό του είχαν σχηmicroατιστεί δυο έντονεςγραmicromicroές ndash θυmicroάmicroαι ότι παλιότερα δεν τις είχε ndash και τα

17

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 4: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

φως έπεφτε microειλίχια και σκέπαζε ευλαβικά τη microικρή microαςπολιτεία και για άλλη microια φορά microπορούσες να αφουγκρα-στείς τις καρδιές των κατοίκων να χτυπάνε microε λαχτάραευχαριστώντας έναν άγνωστο θεό για την τύχη που τουςοδήγησε σε αυτό το σηmicroείο του πλανήτη microακριά από τοβουητό που αφήνουν πίσω τους οι ταραγmicroένες ζωές τωνανθρώπων Καθώς περπατούσα ήρεmicroος και καλοδιάθε-τος αποφάσισα να microην επιστρέψω αmicroέσως στο σπί-τι ndash ας περίmicroεναν οι λασπωmicroένες microου microπότες ndash και ναεπισκεφτώ τη ∆έσποινα Έστριψα αριστερά και microπήκαστις δυτικές γειτονιές του χωριού Μικρά παιδιά σαν ζωηρά κουταβάκια έτρεχαν το ένα πίσω απrsquo το άλλο καιούτε microε πρόσεξαν όταν βρέθηκα δίπλα τους παραπέρασε microια αυλή τρεις γέροντες κάθονταν ανέmicroελοι και συζη-τούσαν χαmicroηλόφωνα ndash τους χαιρέτησα περνώντας απόmicroπροστά τους και εκείνοι ανταπέδωσαν το χαιρετισmicroό microεεγκάρδια χαmicroόγελα

Είχα λαχανιάσει microέχρι να φτάσω στης ∆έσποινας Τοσπίτι της ήταν το τελευταίο στη microεγάλη ανηφόρα και ηυψηλή θερmicroοκρασία έκανε δυσκολότερο το ανέβασmicroαΤης χτύπησα και όταν microου άνοιξε άρχισε να γελάει πουmicroε είδε να αγκοmicroαχώ

laquoΓέρασες πριν την ώρα σουraquo microου είπε και microου ένευσενα περάσω microέσα

Κάθισα σε microια από τις πολυθρόνες κοντά στο microεγάλο

10

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

παράθυρο που έβλεπε στο πίσω microέρος του σπιτιού στηναυλή

laquoΑκόmicroα δεν τα καθάρισες αυτά τα χόρτα Θα σε πνί-ξουν σε λίγοraquo της είπα ρίχνοντας microια microατιά στην άναρχηβλάστηση που microεγάλωνε δυσανάλογα και ασχήmicroαινε τηνπίσω αυλή

laquoΘα τα καθαρίσω Ακόmicroα δεν ήρθες κι άρχισες ναγκρινιάζειςraquo έκανε η ∆έσποινα και ήρθε να καθίσει σταγόνατά microου

Έmicroοιαζε σαν παιδί τόσο νέα και αθώα Κούρνιασε στοστέρνο microου και πήρε microια στάση σαν να κοιmicroόταν Τα microαλ-λιά της έπεφταν στο πρόσωπό microου Κόντευε τα τριάνταπέντε ήταν τρία χρόνια microικρότερή microου κι όmicroως οι πόροιτου δέρmicroατός της ανέδιδαν εκείνη τη χαρακτηριστική microυ-ρωδιά καραmicroέλας που ανιχνεύει κανείς πάνω στο δέρmicroαενός microωρού Κι αν την πρόσεχες καλύτερα το πηγαίοδιάπλατο χαmicroόγελό της πράγmicroατι σε τίποτα δεν την ξεχώ-ριζε από ένα παιδί Ήταν χωρίς δεύτερη σκέψη microια γυ-ναίκα που πάντα έκανε την καρδιά microου να χτυπάει δυνα-τά χωρίς ποτέ να παύει να την αναζητά και να την επιθυ-microεί όσος καιρός κι αν περνούσε Η microάνα microου θύmicroωνε πουδεν κάναmicroε ένα παιδί που δε ζούσαmicroε στο ίδιο σπίτι γιατίτην αγαπούσε και την ήθελε για microένα ∆εν microπορούσε ναχωνέψει microε κανέναν τρόπο ότι δεν είχαmicroε φροντίσει νακάνουmicroε οικογένεια και να ζούmicroε κάτω από κοινή στέγη

11

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

laquoΠώς και πέρασες ∆ε microου είχες πει τίποταraquo microε ρώτη-σε ακόmicroα χωmicroένη microέσα στην αγκαλιά microου

laquo∆εν ξέρω δεν το είχα σκοπό Έκανα microια βόλτα καιmicroου ήρθε ξαφνικά η σκέψη να έρθω να σε δω λίγο Κανο-νικά έπρεπε να επιστρέψω στο σπίτι γιατί οι microπότες microουέχουν γίνει χάλια απrsquo τις λάσπεςraquo

Μόλις το άκουσε αυτό έσκυψε και είδε τις microπότεςπου σχεδόν δε φαίνονταν από τη βρωmicroιά

laquoΜάριε θα βρωmicroίσεις όλο το σπίτι τώρα microου το λεςraquoφώναξε δήθεν εκνευρισmicroένη και αmicroέσως microου έβγαλε τιςmicroπότες για να τις καθαρίσει

Με άφησε για λίγο microόνο στο δωmicroάτιο Ήταν ένας λι-τός χώρος microε ελάχιστα αντικείmicroενα ένα γραφείο βου-λιαγmicroένο απrsquo τα χαρτιά και ένα κρεβάτι σε microια από τιςγωνίες Στην πραγmicroατικότητα όλο το σπίτι ήταν το καθι-στικό ένα microακρόστενο σαλόνι που οδηγούσε στην τουα-λέτα στην κουζίνα και από κει στην πίσω αυλή που πε-ριmicroετρικά κύκλωνε το σπίτι Όmicroως αυτή η αυλή έmicroενε microο-νίmicroως ανεκmicroετάλλευτη αφού η ∆έσποινα δεν είχε ποτέτην επιθυmicroία να φυτέψει κάτι στον κήπο ή να περάσειτην ώρα της εκεί Η microόνη της έγνοια ήταν να γράφειΠάλευε microε τα γραπτά της επί χρόνια αλλά ποτέ δεν ολο-κλήρωνε κάτι Πάντα η ίδια ιστορία διαρκώς δυσαρεστη-microένη από οποιοδήποτε κείmicroενο κι αν έγραφε Μέχρι ναγυρίσει περιεργάστηκα την αγαπηmicroένη microου microολυβοθήκη

12

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

ndash την είχαmicroε αγοράσει microαζί από το microεγάλο βιβλιοπωλείοτου Μόγνα πριν από δυο τρία χρόνια Είχε στη βάση τηςένα microικροσκοπικό microαγνήτη microε αποτέλεσmicroα να περιστρέ-φεται κάθε φορά που ακουmicroπούσε κάτι πάνω της Έmicroοια-ζε microε παιχνίδι περισσότερο παρά microε microολυβοθήκη ∆ίπλαήταν αραδιασmicroένες microερικές σελίδες Έmicroοιαζαν να έχουνκάποια συνοχή έτσι όπως ήταν τοποθετηmicroένες η microια κο-ντά στην άλλη Ποιος ξέρει ίσως η ∆έσποινα να είχε ξε-κινήσει να γράφει πάλι κάτι καινούργιο Τη στιγmicroή πουέκανα να ρίξω microια microατιά microπήκε microέσα microε τις καθαρές πλέον microπότες microου και microου φώναξε να αφήσω κάτω τις σε-λίδες της

laquoΜηηη είναι ακόmicroα νωρίς microη διαβάζειςraquo microε επέπληξεευγενικά και εγώ microε microια αντανακλαστική κίνηση άφησατις κόλλες πάνω στο γραφείο

laquoΈλα πάmicroε microια βόλτα Κοίτα τι καλό καιρό έχειraquo τηςείπα και φάνηκε να της αρέσει η ιδέα

Έβαλε κάτι παλιά παπούτσια που δεν την ένοιαζε ναλερωθούν και βγήκαmicroε microαζί έξω Κατεβήκαmicroε το δρόmicroοπρος την κεντρική οδό που οδηγούσε στην πλατεία

laquoΈλα να microπούmicroε λίγο στο δάσοςraquo microε προέτρεψε ξαφ-νικά και microε τράβηξε απrsquo το χέρι microέχρι να καταλήξουmicroεστον εσωτερικό χωmicroατόδροmicroο microπροστά από τις πρώτεςδεντροστοιχίες

Το δάσος έmicroοιαζε microε ζώο που αναπαυόταν Η παρά-

13

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

δοξη ησυχία που βασίλευε εκεί φάνταζε στα microάτια microουσαν ένας microελλοντικός κρότος microια κραυγή που περιmicroένειτο ξέσπασmicroά της ∆εν microπορεί να ήταν αληθινή η αλλόκο-τη εκείνη γαλήνη ανάmicroεσα στα δέντρα η υψηλή θερmicroο-κρασία που χάιδευε όλες microας τις αισθήσεις και το θρόι-σmicroα των φύλλων όλα σαν ένα θεατρικό σκηνικό microε αό-ρατους θεατές Η ∆έσποινα έβγαλε τα παπούτσια της ndash άδικα φοβόmicroασταν τις λάσπες σε εκείνο το σηmicroείο τοέδαφος δεν ήταν τόσο υγρό ndash και έτρεξε προς το microεγάλοξέφωτο που οδηγούσε στους γκρεmicroούς ∆εν microπορούσα νατη σταmicroατήσω έκανε σαν microικρό παιδί Έτσι γινόταν πά-ντα ξαφνικά χανόταν απrsquo τα microάτια της το σοβαρό τηςύφος αυτή η όψη ώριmicroης γυναίκας και microεταmicroορφωνότανστα microάτια microου σε microικρό κορίτσι ∆ε microου έκανε καρδιά ναδιακόψω αυτό το θέαmicroα γιrsquo αυτό την ακολούθησα Σε λί-γο είχαmicroε λαχανιάσει βρισκόmicroασταν πολύ κοντά στουςγκρεmicroούς από εκείνο το microικρό ύψωmicroα microάλιστα microπορού-σαmicroε να διακρίνουmicroε τη χαράδρα Είχα κουραστεί καιέκατσα στο χώmicroα να πάρω microια ανάσα

laquoΠάλι κουράστηκες Τώρα ξέρω ότι σίγουρα γερνάςraquoείπε ειρωνικά η ∆έσποινα που τελευταία της άρεσε να microεπειράζει microε αυτό το αστείο

laquoΝαι γέρασα τι περιmicroένειςraquo της είπα και την τράβη-ξα κοντά microου

Ο ιδρώτας της είχε microια ελκυστική κοριτσίστικη microυρω-

14

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διά Tην πήρα στην αγκαλιά microου και της έδωσα ένα φιλίστο λαιmicroό Mείναmicroε για ώρα σιωπηλοί ώσπου microου είπεκοιτάζοντας προς το microέρος του γκρεmicroού

laquoΑπό κει θα σε ρίξω microια microέρα Θα κάνεις τόσο θόρυβοσκάζοντας κάτω που θα ακουστείς microέχρι τον Μόγναraquo

∆εν απάντησα Ο ήλιος είχε κρυφτεί και φυσούσε έναευχάριστο αεράκι έτσι σηκωθήκαmicroε και πήραmicroε ανόρε-χτα το δρόmicroο της επιστροφής Της πρότεινα να έρθει microέ-χρι το σπίτι microου να δειπνήσουmicroε microαζί αλλά αρνήθηκελέγοντας ότι ήταν πολύ κουρασmicroένη και δεν είχε προλά-βει καθόλου να γράψει εξαιτίας της απρόσmicroενης επίσκε-ψής microου Την οδήγησα ως το σπίτι της και microε γρήγοροβήmicroα πήρα και πάλι το δρόmicroο προς το κέντρο του χω-ριού Λίγο πριν στρίψω στο στενό για το σπίτι microου συνά-ντησα τον Λάνα που επέστρεφε απrsquo το καφενείο και microερώτησε αν θα γινόταν και φέτος το microεγάλο πανηγύριΌmicroως δε γνώριζα τίποτα για το θέmicroα και δεν είχα να τουδώσω απάντηση

Η πόρτα της αυλής ήταν ανοιχτή και συmicroπέρανα ότιmicroόλις είχε επιστρέψει και ο Πέτρος Η microητέρα ήταν ξα-πλωmicroένη στη microεγάλη σάλα Είχε ρίξει microια βαριά κουβέρταπάνω στα πόδια της και το πρόσωπό της microου έδωσε τηνεντύπωση ότι δεν ήταν και πολύ καλά στην υγεία της Οιmicroπότες microου ακούστηκαν άτσαλα πάνω στις ξύλινες σανί-δες του πατώmicroατος ndash το σπίτι έτριζε λες και σε λίγο θα

15

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microας καταπλάκωνε κάτω απrsquo την ετοιmicroόρροπη σκεπή του∆εν έβλεπα πουθενά τον πατέρα Τον έψαξα microε το βλέmicro-microα microου κι η microητέρα κατάλαβε laquoΈχει πεταχτεί έξω να φέ-ρει νερόraquo microου είπε και αmicroέσως έβηξε δυνατά σαν να ήθε-λε να διώξει έναν κακό δαίmicroονα από microέσα της Τα ξύλαmicroύριζαν υγρασία από την είσοδο microέχρι την κουζίνα όπουσιγόκαιγε η κατσαρόλα Ο Πέτρος βγήκε απrsquo το δωmicroάτιότου και έδειξε έκπληκτος που microε είδε microπροστά του

laquoΑδερφέ πότε ήρθες δε σε κατάλαβαraquo είπε ζωηράκαι έκοψε λίγο απrsquo το ψωmicroί που θρονιαζόταν στην τραπε-ζαρία Ο Πέτρος ήταν ακριβώς όπως εγώ πριν από δέκαχρόνια όση και η διαφορά της ηλικίας microας δηλαδήndash microπορούσα να αναγνωρίσω τους τρόπους microου στις κινή-σεις και στον αυθορmicroητισmicroό του microια συmicroπεριφορά πουεγώ ολοένα έχανα microε το πέρασmicroα του χρόνου Τον ακού-microπησα στοργικά στον ώmicroο και microπήκα στην κουζίνα Ηmicroητέρα είχε φτιάξει σούπα δεν έβλεπα κάτι άλλο Άνοιξατο καπάκι της κατσαρόλας και ανακάτεψα λίγο microε τηνκουτάλα Ένα αχούρι ήταν η κουζίνα κάτι ερειπωmicroένασκεύη κρεmicroασmicroένα στον τοίχο κουτάλες πιάτα ένα γιγα-ντιαίο microαχαίρι αγορασmicroένο από τον πατέρα σε ένα πα-λιό του ταξίδι Στο πάτωmicroα πεταmicroένες σακούλες microε λο-γιών άχρηστα πράγmicroατα τα οποία η microητέρα αρνιότανπεισmicroατικά να αποχωριστεί ∆εν άκουγε κουβέντα όταντης έλεγα ότι δε χρειαζόmicroασταν τίποτε απrsquo αυτά κι όσο

16

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

της το έλεγα τόσο περισσότερο αντιδρούσε microε αυτό τοπαράλογο πείσmicroα των ηλικιωmicroένων Ακούστηκε θόρυβοςστην εξώπορτα microόλις είχε microπει κι ο πατέρας Γύρισα στοσαλόνι και τον είδα Κρατούσε στα χέρια του ένα σακίδιοκαι ένα microπουκάλι κρασί

laquoΤι έχεις στο σακίδιο πατέρα microας εγκαταλείπειςraquoαστειεύτηκε ο Πέτρος microόλις τον είδε

Εκείνος χαmicroογέλασε και απάντησεlaquoΜου το έδωσε η Μαρία Θα έρθουν microε τον Νάστο να

φάmicroε όλοι microαζίraquo laquoΜε τον Νάστοraquo πετάχτηκε θορυβηmicroένη η microητέρα τι-

νάζοντας την κουβέρτα απrsquo τα πόδια της laquo∆ε microας είπανετίποτα πώς θα έρθουν έτσι Μια σούπα έχω φτιάξει microό-νο γιατί δε microας ειδοποίησαν νωρίτεραraquo

laquo∆εν πειράζει κάτι θα φέρουν κι αυτοίraquo έκανε ο πατέ-ρας και πήγε microέχρι τη βρύση να πλύνει τα χέρια του

Ήταν πράγmicroατι παράξενο που θα ερχόταν η αδερφήmicroου microε τον άντρα της για φαγητό έτσι χωρίς να microας τοπουν δε συνέβαινε συχνά κάτι τέτοιο Η microητέρα έστρωσετο τραπέζι ο Πέτρος πήγε στην αυλή να κόψει microερικάλαχανικά και εγώ στρογγυλοκάθισα στην πολυθρόνα δί-πλα στο τζάκι και τους παρατηρούσα Ο πατέρας είχεπια γεράσει το πρόσωπό του είχε φαγωθεί από τις ρυτί-δες στο microέτωπό του είχαν σχηmicroατιστεί δυο έντονεςγραmicromicroές ndash θυmicroάmicroαι ότι παλιότερα δεν τις είχε ndash και τα

17

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 5: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

παράθυρο που έβλεπε στο πίσω microέρος του σπιτιού στηναυλή

laquoΑκόmicroα δεν τα καθάρισες αυτά τα χόρτα Θα σε πνί-ξουν σε λίγοraquo της είπα ρίχνοντας microια microατιά στην άναρχηβλάστηση που microεγάλωνε δυσανάλογα και ασχήmicroαινε τηνπίσω αυλή

laquoΘα τα καθαρίσω Ακόmicroα δεν ήρθες κι άρχισες ναγκρινιάζειςraquo έκανε η ∆έσποινα και ήρθε να καθίσει σταγόνατά microου

Έmicroοιαζε σαν παιδί τόσο νέα και αθώα Κούρνιασε στοστέρνο microου και πήρε microια στάση σαν να κοιmicroόταν Τα microαλ-λιά της έπεφταν στο πρόσωπό microου Κόντευε τα τριάνταπέντε ήταν τρία χρόνια microικρότερή microου κι όmicroως οι πόροιτου δέρmicroατός της ανέδιδαν εκείνη τη χαρακτηριστική microυ-ρωδιά καραmicroέλας που ανιχνεύει κανείς πάνω στο δέρmicroαενός microωρού Κι αν την πρόσεχες καλύτερα το πηγαίοδιάπλατο χαmicroόγελό της πράγmicroατι σε τίποτα δεν την ξεχώ-ριζε από ένα παιδί Ήταν χωρίς δεύτερη σκέψη microια γυ-ναίκα που πάντα έκανε την καρδιά microου να χτυπάει δυνα-τά χωρίς ποτέ να παύει να την αναζητά και να την επιθυ-microεί όσος καιρός κι αν περνούσε Η microάνα microου θύmicroωνε πουδεν κάναmicroε ένα παιδί που δε ζούσαmicroε στο ίδιο σπίτι γιατίτην αγαπούσε και την ήθελε για microένα ∆εν microπορούσε ναχωνέψει microε κανέναν τρόπο ότι δεν είχαmicroε φροντίσει νακάνουmicroε οικογένεια και να ζούmicroε κάτω από κοινή στέγη

11

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

laquoΠώς και πέρασες ∆ε microου είχες πει τίποταraquo microε ρώτη-σε ακόmicroα χωmicroένη microέσα στην αγκαλιά microου

laquo∆εν ξέρω δεν το είχα σκοπό Έκανα microια βόλτα καιmicroου ήρθε ξαφνικά η σκέψη να έρθω να σε δω λίγο Κανο-νικά έπρεπε να επιστρέψω στο σπίτι γιατί οι microπότες microουέχουν γίνει χάλια απrsquo τις λάσπεςraquo

Μόλις το άκουσε αυτό έσκυψε και είδε τις microπότεςπου σχεδόν δε φαίνονταν από τη βρωmicroιά

laquoΜάριε θα βρωmicroίσεις όλο το σπίτι τώρα microου το λεςraquoφώναξε δήθεν εκνευρισmicroένη και αmicroέσως microου έβγαλε τιςmicroπότες για να τις καθαρίσει

Με άφησε για λίγο microόνο στο δωmicroάτιο Ήταν ένας λι-τός χώρος microε ελάχιστα αντικείmicroενα ένα γραφείο βου-λιαγmicroένο απrsquo τα χαρτιά και ένα κρεβάτι σε microια από τιςγωνίες Στην πραγmicroατικότητα όλο το σπίτι ήταν το καθι-στικό ένα microακρόστενο σαλόνι που οδηγούσε στην τουα-λέτα στην κουζίνα και από κει στην πίσω αυλή που πε-ριmicroετρικά κύκλωνε το σπίτι Όmicroως αυτή η αυλή έmicroενε microο-νίmicroως ανεκmicroετάλλευτη αφού η ∆έσποινα δεν είχε ποτέτην επιθυmicroία να φυτέψει κάτι στον κήπο ή να περάσειτην ώρα της εκεί Η microόνη της έγνοια ήταν να γράφειΠάλευε microε τα γραπτά της επί χρόνια αλλά ποτέ δεν ολο-κλήρωνε κάτι Πάντα η ίδια ιστορία διαρκώς δυσαρεστη-microένη από οποιοδήποτε κείmicroενο κι αν έγραφε Μέχρι ναγυρίσει περιεργάστηκα την αγαπηmicroένη microου microολυβοθήκη

12

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

ndash την είχαmicroε αγοράσει microαζί από το microεγάλο βιβλιοπωλείοτου Μόγνα πριν από δυο τρία χρόνια Είχε στη βάση τηςένα microικροσκοπικό microαγνήτη microε αποτέλεσmicroα να περιστρέ-φεται κάθε φορά που ακουmicroπούσε κάτι πάνω της Έmicroοια-ζε microε παιχνίδι περισσότερο παρά microε microολυβοθήκη ∆ίπλαήταν αραδιασmicroένες microερικές σελίδες Έmicroοιαζαν να έχουνκάποια συνοχή έτσι όπως ήταν τοποθετηmicroένες η microια κο-ντά στην άλλη Ποιος ξέρει ίσως η ∆έσποινα να είχε ξε-κινήσει να γράφει πάλι κάτι καινούργιο Τη στιγmicroή πουέκανα να ρίξω microια microατιά microπήκε microέσα microε τις καθαρές πλέον microπότες microου και microου φώναξε να αφήσω κάτω τις σε-λίδες της

laquoΜηηη είναι ακόmicroα νωρίς microη διαβάζειςraquo microε επέπληξεευγενικά και εγώ microε microια αντανακλαστική κίνηση άφησατις κόλλες πάνω στο γραφείο

laquoΈλα πάmicroε microια βόλτα Κοίτα τι καλό καιρό έχειraquo τηςείπα και φάνηκε να της αρέσει η ιδέα

Έβαλε κάτι παλιά παπούτσια που δεν την ένοιαζε ναλερωθούν και βγήκαmicroε microαζί έξω Κατεβήκαmicroε το δρόmicroοπρος την κεντρική οδό που οδηγούσε στην πλατεία

laquoΈλα να microπούmicroε λίγο στο δάσοςraquo microε προέτρεψε ξαφ-νικά και microε τράβηξε απrsquo το χέρι microέχρι να καταλήξουmicroεστον εσωτερικό χωmicroατόδροmicroο microπροστά από τις πρώτεςδεντροστοιχίες

Το δάσος έmicroοιαζε microε ζώο που αναπαυόταν Η παρά-

13

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

δοξη ησυχία που βασίλευε εκεί φάνταζε στα microάτια microουσαν ένας microελλοντικός κρότος microια κραυγή που περιmicroένειτο ξέσπασmicroά της ∆εν microπορεί να ήταν αληθινή η αλλόκο-τη εκείνη γαλήνη ανάmicroεσα στα δέντρα η υψηλή θερmicroο-κρασία που χάιδευε όλες microας τις αισθήσεις και το θρόι-σmicroα των φύλλων όλα σαν ένα θεατρικό σκηνικό microε αό-ρατους θεατές Η ∆έσποινα έβγαλε τα παπούτσια της ndash άδικα φοβόmicroασταν τις λάσπες σε εκείνο το σηmicroείο τοέδαφος δεν ήταν τόσο υγρό ndash και έτρεξε προς το microεγάλοξέφωτο που οδηγούσε στους γκρεmicroούς ∆εν microπορούσα νατη σταmicroατήσω έκανε σαν microικρό παιδί Έτσι γινόταν πά-ντα ξαφνικά χανόταν απrsquo τα microάτια της το σοβαρό τηςύφος αυτή η όψη ώριmicroης γυναίκας και microεταmicroορφωνότανστα microάτια microου σε microικρό κορίτσι ∆ε microου έκανε καρδιά ναδιακόψω αυτό το θέαmicroα γιrsquo αυτό την ακολούθησα Σε λί-γο είχαmicroε λαχανιάσει βρισκόmicroασταν πολύ κοντά στουςγκρεmicroούς από εκείνο το microικρό ύψωmicroα microάλιστα microπορού-σαmicroε να διακρίνουmicroε τη χαράδρα Είχα κουραστεί καιέκατσα στο χώmicroα να πάρω microια ανάσα

laquoΠάλι κουράστηκες Τώρα ξέρω ότι σίγουρα γερνάςraquoείπε ειρωνικά η ∆έσποινα που τελευταία της άρεσε να microεπειράζει microε αυτό το αστείο

laquoΝαι γέρασα τι περιmicroένειςraquo της είπα και την τράβη-ξα κοντά microου

Ο ιδρώτας της είχε microια ελκυστική κοριτσίστικη microυρω-

14

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διά Tην πήρα στην αγκαλιά microου και της έδωσα ένα φιλίστο λαιmicroό Mείναmicroε για ώρα σιωπηλοί ώσπου microου είπεκοιτάζοντας προς το microέρος του γκρεmicroού

laquoΑπό κει θα σε ρίξω microια microέρα Θα κάνεις τόσο θόρυβοσκάζοντας κάτω που θα ακουστείς microέχρι τον Μόγναraquo

∆εν απάντησα Ο ήλιος είχε κρυφτεί και φυσούσε έναευχάριστο αεράκι έτσι σηκωθήκαmicroε και πήραmicroε ανόρε-χτα το δρόmicroο της επιστροφής Της πρότεινα να έρθει microέ-χρι το σπίτι microου να δειπνήσουmicroε microαζί αλλά αρνήθηκελέγοντας ότι ήταν πολύ κουρασmicroένη και δεν είχε προλά-βει καθόλου να γράψει εξαιτίας της απρόσmicroενης επίσκε-ψής microου Την οδήγησα ως το σπίτι της και microε γρήγοροβήmicroα πήρα και πάλι το δρόmicroο προς το κέντρο του χω-ριού Λίγο πριν στρίψω στο στενό για το σπίτι microου συνά-ντησα τον Λάνα που επέστρεφε απrsquo το καφενείο και microερώτησε αν θα γινόταν και φέτος το microεγάλο πανηγύριΌmicroως δε γνώριζα τίποτα για το θέmicroα και δεν είχα να τουδώσω απάντηση

Η πόρτα της αυλής ήταν ανοιχτή και συmicroπέρανα ότιmicroόλις είχε επιστρέψει και ο Πέτρος Η microητέρα ήταν ξα-πλωmicroένη στη microεγάλη σάλα Είχε ρίξει microια βαριά κουβέρταπάνω στα πόδια της και το πρόσωπό της microου έδωσε τηνεντύπωση ότι δεν ήταν και πολύ καλά στην υγεία της Οιmicroπότες microου ακούστηκαν άτσαλα πάνω στις ξύλινες σανί-δες του πατώmicroατος ndash το σπίτι έτριζε λες και σε λίγο θα

15

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microας καταπλάκωνε κάτω απrsquo την ετοιmicroόρροπη σκεπή του∆εν έβλεπα πουθενά τον πατέρα Τον έψαξα microε το βλέmicro-microα microου κι η microητέρα κατάλαβε laquoΈχει πεταχτεί έξω να φέ-ρει νερόraquo microου είπε και αmicroέσως έβηξε δυνατά σαν να ήθε-λε να διώξει έναν κακό δαίmicroονα από microέσα της Τα ξύλαmicroύριζαν υγρασία από την είσοδο microέχρι την κουζίνα όπουσιγόκαιγε η κατσαρόλα Ο Πέτρος βγήκε απrsquo το δωmicroάτιότου και έδειξε έκπληκτος που microε είδε microπροστά του

laquoΑδερφέ πότε ήρθες δε σε κατάλαβαraquo είπε ζωηράκαι έκοψε λίγο απrsquo το ψωmicroί που θρονιαζόταν στην τραπε-ζαρία Ο Πέτρος ήταν ακριβώς όπως εγώ πριν από δέκαχρόνια όση και η διαφορά της ηλικίας microας δηλαδήndash microπορούσα να αναγνωρίσω τους τρόπους microου στις κινή-σεις και στον αυθορmicroητισmicroό του microια συmicroπεριφορά πουεγώ ολοένα έχανα microε το πέρασmicroα του χρόνου Τον ακού-microπησα στοργικά στον ώmicroο και microπήκα στην κουζίνα Ηmicroητέρα είχε φτιάξει σούπα δεν έβλεπα κάτι άλλο Άνοιξατο καπάκι της κατσαρόλας και ανακάτεψα λίγο microε τηνκουτάλα Ένα αχούρι ήταν η κουζίνα κάτι ερειπωmicroένασκεύη κρεmicroασmicroένα στον τοίχο κουτάλες πιάτα ένα γιγα-ντιαίο microαχαίρι αγορασmicroένο από τον πατέρα σε ένα πα-λιό του ταξίδι Στο πάτωmicroα πεταmicroένες σακούλες microε λο-γιών άχρηστα πράγmicroατα τα οποία η microητέρα αρνιότανπεισmicroατικά να αποχωριστεί ∆εν άκουγε κουβέντα όταντης έλεγα ότι δε χρειαζόmicroασταν τίποτε απrsquo αυτά κι όσο

16

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

της το έλεγα τόσο περισσότερο αντιδρούσε microε αυτό τοπαράλογο πείσmicroα των ηλικιωmicroένων Ακούστηκε θόρυβοςστην εξώπορτα microόλις είχε microπει κι ο πατέρας Γύρισα στοσαλόνι και τον είδα Κρατούσε στα χέρια του ένα σακίδιοκαι ένα microπουκάλι κρασί

laquoΤι έχεις στο σακίδιο πατέρα microας εγκαταλείπειςraquoαστειεύτηκε ο Πέτρος microόλις τον είδε

Εκείνος χαmicroογέλασε και απάντησεlaquoΜου το έδωσε η Μαρία Θα έρθουν microε τον Νάστο να

φάmicroε όλοι microαζίraquo laquoΜε τον Νάστοraquo πετάχτηκε θορυβηmicroένη η microητέρα τι-

νάζοντας την κουβέρτα απrsquo τα πόδια της laquo∆ε microας είπανετίποτα πώς θα έρθουν έτσι Μια σούπα έχω φτιάξει microό-νο γιατί δε microας ειδοποίησαν νωρίτεραraquo

laquo∆εν πειράζει κάτι θα φέρουν κι αυτοίraquo έκανε ο πατέ-ρας και πήγε microέχρι τη βρύση να πλύνει τα χέρια του

Ήταν πράγmicroατι παράξενο που θα ερχόταν η αδερφήmicroου microε τον άντρα της για φαγητό έτσι χωρίς να microας τοπουν δε συνέβαινε συχνά κάτι τέτοιο Η microητέρα έστρωσετο τραπέζι ο Πέτρος πήγε στην αυλή να κόψει microερικάλαχανικά και εγώ στρογγυλοκάθισα στην πολυθρόνα δί-πλα στο τζάκι και τους παρατηρούσα Ο πατέρας είχεπια γεράσει το πρόσωπό του είχε φαγωθεί από τις ρυτί-δες στο microέτωπό του είχαν σχηmicroατιστεί δυο έντονεςγραmicromicroές ndash θυmicroάmicroαι ότι παλιότερα δεν τις είχε ndash και τα

17

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 6: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

laquoΠώς και πέρασες ∆ε microου είχες πει τίποταraquo microε ρώτη-σε ακόmicroα χωmicroένη microέσα στην αγκαλιά microου

laquo∆εν ξέρω δεν το είχα σκοπό Έκανα microια βόλτα καιmicroου ήρθε ξαφνικά η σκέψη να έρθω να σε δω λίγο Κανο-νικά έπρεπε να επιστρέψω στο σπίτι γιατί οι microπότες microουέχουν γίνει χάλια απrsquo τις λάσπεςraquo

Μόλις το άκουσε αυτό έσκυψε και είδε τις microπότεςπου σχεδόν δε φαίνονταν από τη βρωmicroιά

laquoΜάριε θα βρωmicroίσεις όλο το σπίτι τώρα microου το λεςraquoφώναξε δήθεν εκνευρισmicroένη και αmicroέσως microου έβγαλε τιςmicroπότες για να τις καθαρίσει

Με άφησε για λίγο microόνο στο δωmicroάτιο Ήταν ένας λι-τός χώρος microε ελάχιστα αντικείmicroενα ένα γραφείο βου-λιαγmicroένο απrsquo τα χαρτιά και ένα κρεβάτι σε microια από τιςγωνίες Στην πραγmicroατικότητα όλο το σπίτι ήταν το καθι-στικό ένα microακρόστενο σαλόνι που οδηγούσε στην τουα-λέτα στην κουζίνα και από κει στην πίσω αυλή που πε-ριmicroετρικά κύκλωνε το σπίτι Όmicroως αυτή η αυλή έmicroενε microο-νίmicroως ανεκmicroετάλλευτη αφού η ∆έσποινα δεν είχε ποτέτην επιθυmicroία να φυτέψει κάτι στον κήπο ή να περάσειτην ώρα της εκεί Η microόνη της έγνοια ήταν να γράφειΠάλευε microε τα γραπτά της επί χρόνια αλλά ποτέ δεν ολο-κλήρωνε κάτι Πάντα η ίδια ιστορία διαρκώς δυσαρεστη-microένη από οποιοδήποτε κείmicroενο κι αν έγραφε Μέχρι ναγυρίσει περιεργάστηκα την αγαπηmicroένη microου microολυβοθήκη

12

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

ndash την είχαmicroε αγοράσει microαζί από το microεγάλο βιβλιοπωλείοτου Μόγνα πριν από δυο τρία χρόνια Είχε στη βάση τηςένα microικροσκοπικό microαγνήτη microε αποτέλεσmicroα να περιστρέ-φεται κάθε φορά που ακουmicroπούσε κάτι πάνω της Έmicroοια-ζε microε παιχνίδι περισσότερο παρά microε microολυβοθήκη ∆ίπλαήταν αραδιασmicroένες microερικές σελίδες Έmicroοιαζαν να έχουνκάποια συνοχή έτσι όπως ήταν τοποθετηmicroένες η microια κο-ντά στην άλλη Ποιος ξέρει ίσως η ∆έσποινα να είχε ξε-κινήσει να γράφει πάλι κάτι καινούργιο Τη στιγmicroή πουέκανα να ρίξω microια microατιά microπήκε microέσα microε τις καθαρές πλέον microπότες microου και microου φώναξε να αφήσω κάτω τις σε-λίδες της

laquoΜηηη είναι ακόmicroα νωρίς microη διαβάζειςraquo microε επέπληξεευγενικά και εγώ microε microια αντανακλαστική κίνηση άφησατις κόλλες πάνω στο γραφείο

laquoΈλα πάmicroε microια βόλτα Κοίτα τι καλό καιρό έχειraquo τηςείπα και φάνηκε να της αρέσει η ιδέα

Έβαλε κάτι παλιά παπούτσια που δεν την ένοιαζε ναλερωθούν και βγήκαmicroε microαζί έξω Κατεβήκαmicroε το δρόmicroοπρος την κεντρική οδό που οδηγούσε στην πλατεία

laquoΈλα να microπούmicroε λίγο στο δάσοςraquo microε προέτρεψε ξαφ-νικά και microε τράβηξε απrsquo το χέρι microέχρι να καταλήξουmicroεστον εσωτερικό χωmicroατόδροmicroο microπροστά από τις πρώτεςδεντροστοιχίες

Το δάσος έmicroοιαζε microε ζώο που αναπαυόταν Η παρά-

13

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

δοξη ησυχία που βασίλευε εκεί φάνταζε στα microάτια microουσαν ένας microελλοντικός κρότος microια κραυγή που περιmicroένειτο ξέσπασmicroά της ∆εν microπορεί να ήταν αληθινή η αλλόκο-τη εκείνη γαλήνη ανάmicroεσα στα δέντρα η υψηλή θερmicroο-κρασία που χάιδευε όλες microας τις αισθήσεις και το θρόι-σmicroα των φύλλων όλα σαν ένα θεατρικό σκηνικό microε αό-ρατους θεατές Η ∆έσποινα έβγαλε τα παπούτσια της ndash άδικα φοβόmicroασταν τις λάσπες σε εκείνο το σηmicroείο τοέδαφος δεν ήταν τόσο υγρό ndash και έτρεξε προς το microεγάλοξέφωτο που οδηγούσε στους γκρεmicroούς ∆εν microπορούσα νατη σταmicroατήσω έκανε σαν microικρό παιδί Έτσι γινόταν πά-ντα ξαφνικά χανόταν απrsquo τα microάτια της το σοβαρό τηςύφος αυτή η όψη ώριmicroης γυναίκας και microεταmicroορφωνότανστα microάτια microου σε microικρό κορίτσι ∆ε microου έκανε καρδιά ναδιακόψω αυτό το θέαmicroα γιrsquo αυτό την ακολούθησα Σε λί-γο είχαmicroε λαχανιάσει βρισκόmicroασταν πολύ κοντά στουςγκρεmicroούς από εκείνο το microικρό ύψωmicroα microάλιστα microπορού-σαmicroε να διακρίνουmicroε τη χαράδρα Είχα κουραστεί καιέκατσα στο χώmicroα να πάρω microια ανάσα

laquoΠάλι κουράστηκες Τώρα ξέρω ότι σίγουρα γερνάςraquoείπε ειρωνικά η ∆έσποινα που τελευταία της άρεσε να microεπειράζει microε αυτό το αστείο

laquoΝαι γέρασα τι περιmicroένειςraquo της είπα και την τράβη-ξα κοντά microου

Ο ιδρώτας της είχε microια ελκυστική κοριτσίστικη microυρω-

14

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διά Tην πήρα στην αγκαλιά microου και της έδωσα ένα φιλίστο λαιmicroό Mείναmicroε για ώρα σιωπηλοί ώσπου microου είπεκοιτάζοντας προς το microέρος του γκρεmicroού

laquoΑπό κει θα σε ρίξω microια microέρα Θα κάνεις τόσο θόρυβοσκάζοντας κάτω που θα ακουστείς microέχρι τον Μόγναraquo

∆εν απάντησα Ο ήλιος είχε κρυφτεί και φυσούσε έναευχάριστο αεράκι έτσι σηκωθήκαmicroε και πήραmicroε ανόρε-χτα το δρόmicroο της επιστροφής Της πρότεινα να έρθει microέ-χρι το σπίτι microου να δειπνήσουmicroε microαζί αλλά αρνήθηκελέγοντας ότι ήταν πολύ κουρασmicroένη και δεν είχε προλά-βει καθόλου να γράψει εξαιτίας της απρόσmicroενης επίσκε-ψής microου Την οδήγησα ως το σπίτι της και microε γρήγοροβήmicroα πήρα και πάλι το δρόmicroο προς το κέντρο του χω-ριού Λίγο πριν στρίψω στο στενό για το σπίτι microου συνά-ντησα τον Λάνα που επέστρεφε απrsquo το καφενείο και microερώτησε αν θα γινόταν και φέτος το microεγάλο πανηγύριΌmicroως δε γνώριζα τίποτα για το θέmicroα και δεν είχα να τουδώσω απάντηση

Η πόρτα της αυλής ήταν ανοιχτή και συmicroπέρανα ότιmicroόλις είχε επιστρέψει και ο Πέτρος Η microητέρα ήταν ξα-πλωmicroένη στη microεγάλη σάλα Είχε ρίξει microια βαριά κουβέρταπάνω στα πόδια της και το πρόσωπό της microου έδωσε τηνεντύπωση ότι δεν ήταν και πολύ καλά στην υγεία της Οιmicroπότες microου ακούστηκαν άτσαλα πάνω στις ξύλινες σανί-δες του πατώmicroατος ndash το σπίτι έτριζε λες και σε λίγο θα

15

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microας καταπλάκωνε κάτω απrsquo την ετοιmicroόρροπη σκεπή του∆εν έβλεπα πουθενά τον πατέρα Τον έψαξα microε το βλέmicro-microα microου κι η microητέρα κατάλαβε laquoΈχει πεταχτεί έξω να φέ-ρει νερόraquo microου είπε και αmicroέσως έβηξε δυνατά σαν να ήθε-λε να διώξει έναν κακό δαίmicroονα από microέσα της Τα ξύλαmicroύριζαν υγρασία από την είσοδο microέχρι την κουζίνα όπουσιγόκαιγε η κατσαρόλα Ο Πέτρος βγήκε απrsquo το δωmicroάτιότου και έδειξε έκπληκτος που microε είδε microπροστά του

laquoΑδερφέ πότε ήρθες δε σε κατάλαβαraquo είπε ζωηράκαι έκοψε λίγο απrsquo το ψωmicroί που θρονιαζόταν στην τραπε-ζαρία Ο Πέτρος ήταν ακριβώς όπως εγώ πριν από δέκαχρόνια όση και η διαφορά της ηλικίας microας δηλαδήndash microπορούσα να αναγνωρίσω τους τρόπους microου στις κινή-σεις και στον αυθορmicroητισmicroό του microια συmicroπεριφορά πουεγώ ολοένα έχανα microε το πέρασmicroα του χρόνου Τον ακού-microπησα στοργικά στον ώmicroο και microπήκα στην κουζίνα Ηmicroητέρα είχε φτιάξει σούπα δεν έβλεπα κάτι άλλο Άνοιξατο καπάκι της κατσαρόλας και ανακάτεψα λίγο microε τηνκουτάλα Ένα αχούρι ήταν η κουζίνα κάτι ερειπωmicroένασκεύη κρεmicroασmicroένα στον τοίχο κουτάλες πιάτα ένα γιγα-ντιαίο microαχαίρι αγορασmicroένο από τον πατέρα σε ένα πα-λιό του ταξίδι Στο πάτωmicroα πεταmicroένες σακούλες microε λο-γιών άχρηστα πράγmicroατα τα οποία η microητέρα αρνιότανπεισmicroατικά να αποχωριστεί ∆εν άκουγε κουβέντα όταντης έλεγα ότι δε χρειαζόmicroασταν τίποτε απrsquo αυτά κι όσο

16

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

της το έλεγα τόσο περισσότερο αντιδρούσε microε αυτό τοπαράλογο πείσmicroα των ηλικιωmicroένων Ακούστηκε θόρυβοςστην εξώπορτα microόλις είχε microπει κι ο πατέρας Γύρισα στοσαλόνι και τον είδα Κρατούσε στα χέρια του ένα σακίδιοκαι ένα microπουκάλι κρασί

laquoΤι έχεις στο σακίδιο πατέρα microας εγκαταλείπειςraquoαστειεύτηκε ο Πέτρος microόλις τον είδε

Εκείνος χαmicroογέλασε και απάντησεlaquoΜου το έδωσε η Μαρία Θα έρθουν microε τον Νάστο να

φάmicroε όλοι microαζίraquo laquoΜε τον Νάστοraquo πετάχτηκε θορυβηmicroένη η microητέρα τι-

νάζοντας την κουβέρτα απrsquo τα πόδια της laquo∆ε microας είπανετίποτα πώς θα έρθουν έτσι Μια σούπα έχω φτιάξει microό-νο γιατί δε microας ειδοποίησαν νωρίτεραraquo

laquo∆εν πειράζει κάτι θα φέρουν κι αυτοίraquo έκανε ο πατέ-ρας και πήγε microέχρι τη βρύση να πλύνει τα χέρια του

Ήταν πράγmicroατι παράξενο που θα ερχόταν η αδερφήmicroου microε τον άντρα της για φαγητό έτσι χωρίς να microας τοπουν δε συνέβαινε συχνά κάτι τέτοιο Η microητέρα έστρωσετο τραπέζι ο Πέτρος πήγε στην αυλή να κόψει microερικάλαχανικά και εγώ στρογγυλοκάθισα στην πολυθρόνα δί-πλα στο τζάκι και τους παρατηρούσα Ο πατέρας είχεπια γεράσει το πρόσωπό του είχε φαγωθεί από τις ρυτί-δες στο microέτωπό του είχαν σχηmicroατιστεί δυο έντονεςγραmicromicroές ndash θυmicroάmicroαι ότι παλιότερα δεν τις είχε ndash και τα

17

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 7: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

ndash την είχαmicroε αγοράσει microαζί από το microεγάλο βιβλιοπωλείοτου Μόγνα πριν από δυο τρία χρόνια Είχε στη βάση τηςένα microικροσκοπικό microαγνήτη microε αποτέλεσmicroα να περιστρέ-φεται κάθε φορά που ακουmicroπούσε κάτι πάνω της Έmicroοια-ζε microε παιχνίδι περισσότερο παρά microε microολυβοθήκη ∆ίπλαήταν αραδιασmicroένες microερικές σελίδες Έmicroοιαζαν να έχουνκάποια συνοχή έτσι όπως ήταν τοποθετηmicroένες η microια κο-ντά στην άλλη Ποιος ξέρει ίσως η ∆έσποινα να είχε ξε-κινήσει να γράφει πάλι κάτι καινούργιο Τη στιγmicroή πουέκανα να ρίξω microια microατιά microπήκε microέσα microε τις καθαρές πλέον microπότες microου και microου φώναξε να αφήσω κάτω τις σε-λίδες της

laquoΜηηη είναι ακόmicroα νωρίς microη διαβάζειςraquo microε επέπληξεευγενικά και εγώ microε microια αντανακλαστική κίνηση άφησατις κόλλες πάνω στο γραφείο

laquoΈλα πάmicroε microια βόλτα Κοίτα τι καλό καιρό έχειraquo τηςείπα και φάνηκε να της αρέσει η ιδέα

Έβαλε κάτι παλιά παπούτσια που δεν την ένοιαζε ναλερωθούν και βγήκαmicroε microαζί έξω Κατεβήκαmicroε το δρόmicroοπρος την κεντρική οδό που οδηγούσε στην πλατεία

laquoΈλα να microπούmicroε λίγο στο δάσοςraquo microε προέτρεψε ξαφ-νικά και microε τράβηξε απrsquo το χέρι microέχρι να καταλήξουmicroεστον εσωτερικό χωmicroατόδροmicroο microπροστά από τις πρώτεςδεντροστοιχίες

Το δάσος έmicroοιαζε microε ζώο που αναπαυόταν Η παρά-

13

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

δοξη ησυχία που βασίλευε εκεί φάνταζε στα microάτια microουσαν ένας microελλοντικός κρότος microια κραυγή που περιmicroένειτο ξέσπασmicroά της ∆εν microπορεί να ήταν αληθινή η αλλόκο-τη εκείνη γαλήνη ανάmicroεσα στα δέντρα η υψηλή θερmicroο-κρασία που χάιδευε όλες microας τις αισθήσεις και το θρόι-σmicroα των φύλλων όλα σαν ένα θεατρικό σκηνικό microε αό-ρατους θεατές Η ∆έσποινα έβγαλε τα παπούτσια της ndash άδικα φοβόmicroασταν τις λάσπες σε εκείνο το σηmicroείο τοέδαφος δεν ήταν τόσο υγρό ndash και έτρεξε προς το microεγάλοξέφωτο που οδηγούσε στους γκρεmicroούς ∆εν microπορούσα νατη σταmicroατήσω έκανε σαν microικρό παιδί Έτσι γινόταν πά-ντα ξαφνικά χανόταν απrsquo τα microάτια της το σοβαρό τηςύφος αυτή η όψη ώριmicroης γυναίκας και microεταmicroορφωνότανστα microάτια microου σε microικρό κορίτσι ∆ε microου έκανε καρδιά ναδιακόψω αυτό το θέαmicroα γιrsquo αυτό την ακολούθησα Σε λί-γο είχαmicroε λαχανιάσει βρισκόmicroασταν πολύ κοντά στουςγκρεmicroούς από εκείνο το microικρό ύψωmicroα microάλιστα microπορού-σαmicroε να διακρίνουmicroε τη χαράδρα Είχα κουραστεί καιέκατσα στο χώmicroα να πάρω microια ανάσα

laquoΠάλι κουράστηκες Τώρα ξέρω ότι σίγουρα γερνάςraquoείπε ειρωνικά η ∆έσποινα που τελευταία της άρεσε να microεπειράζει microε αυτό το αστείο

laquoΝαι γέρασα τι περιmicroένειςraquo της είπα και την τράβη-ξα κοντά microου

Ο ιδρώτας της είχε microια ελκυστική κοριτσίστικη microυρω-

14

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διά Tην πήρα στην αγκαλιά microου και της έδωσα ένα φιλίστο λαιmicroό Mείναmicroε για ώρα σιωπηλοί ώσπου microου είπεκοιτάζοντας προς το microέρος του γκρεmicroού

laquoΑπό κει θα σε ρίξω microια microέρα Θα κάνεις τόσο θόρυβοσκάζοντας κάτω που θα ακουστείς microέχρι τον Μόγναraquo

∆εν απάντησα Ο ήλιος είχε κρυφτεί και φυσούσε έναευχάριστο αεράκι έτσι σηκωθήκαmicroε και πήραmicroε ανόρε-χτα το δρόmicroο της επιστροφής Της πρότεινα να έρθει microέ-χρι το σπίτι microου να δειπνήσουmicroε microαζί αλλά αρνήθηκελέγοντας ότι ήταν πολύ κουρασmicroένη και δεν είχε προλά-βει καθόλου να γράψει εξαιτίας της απρόσmicroενης επίσκε-ψής microου Την οδήγησα ως το σπίτι της και microε γρήγοροβήmicroα πήρα και πάλι το δρόmicroο προς το κέντρο του χω-ριού Λίγο πριν στρίψω στο στενό για το σπίτι microου συνά-ντησα τον Λάνα που επέστρεφε απrsquo το καφενείο και microερώτησε αν θα γινόταν και φέτος το microεγάλο πανηγύριΌmicroως δε γνώριζα τίποτα για το θέmicroα και δεν είχα να τουδώσω απάντηση

Η πόρτα της αυλής ήταν ανοιχτή και συmicroπέρανα ότιmicroόλις είχε επιστρέψει και ο Πέτρος Η microητέρα ήταν ξα-πλωmicroένη στη microεγάλη σάλα Είχε ρίξει microια βαριά κουβέρταπάνω στα πόδια της και το πρόσωπό της microου έδωσε τηνεντύπωση ότι δεν ήταν και πολύ καλά στην υγεία της Οιmicroπότες microου ακούστηκαν άτσαλα πάνω στις ξύλινες σανί-δες του πατώmicroατος ndash το σπίτι έτριζε λες και σε λίγο θα

15

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microας καταπλάκωνε κάτω απrsquo την ετοιmicroόρροπη σκεπή του∆εν έβλεπα πουθενά τον πατέρα Τον έψαξα microε το βλέmicro-microα microου κι η microητέρα κατάλαβε laquoΈχει πεταχτεί έξω να φέ-ρει νερόraquo microου είπε και αmicroέσως έβηξε δυνατά σαν να ήθε-λε να διώξει έναν κακό δαίmicroονα από microέσα της Τα ξύλαmicroύριζαν υγρασία από την είσοδο microέχρι την κουζίνα όπουσιγόκαιγε η κατσαρόλα Ο Πέτρος βγήκε απrsquo το δωmicroάτιότου και έδειξε έκπληκτος που microε είδε microπροστά του

laquoΑδερφέ πότε ήρθες δε σε κατάλαβαraquo είπε ζωηράκαι έκοψε λίγο απrsquo το ψωmicroί που θρονιαζόταν στην τραπε-ζαρία Ο Πέτρος ήταν ακριβώς όπως εγώ πριν από δέκαχρόνια όση και η διαφορά της ηλικίας microας δηλαδήndash microπορούσα να αναγνωρίσω τους τρόπους microου στις κινή-σεις και στον αυθορmicroητισmicroό του microια συmicroπεριφορά πουεγώ ολοένα έχανα microε το πέρασmicroα του χρόνου Τον ακού-microπησα στοργικά στον ώmicroο και microπήκα στην κουζίνα Ηmicroητέρα είχε φτιάξει σούπα δεν έβλεπα κάτι άλλο Άνοιξατο καπάκι της κατσαρόλας και ανακάτεψα λίγο microε τηνκουτάλα Ένα αχούρι ήταν η κουζίνα κάτι ερειπωmicroένασκεύη κρεmicroασmicroένα στον τοίχο κουτάλες πιάτα ένα γιγα-ντιαίο microαχαίρι αγορασmicroένο από τον πατέρα σε ένα πα-λιό του ταξίδι Στο πάτωmicroα πεταmicroένες σακούλες microε λο-γιών άχρηστα πράγmicroατα τα οποία η microητέρα αρνιότανπεισmicroατικά να αποχωριστεί ∆εν άκουγε κουβέντα όταντης έλεγα ότι δε χρειαζόmicroασταν τίποτε απrsquo αυτά κι όσο

16

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

της το έλεγα τόσο περισσότερο αντιδρούσε microε αυτό τοπαράλογο πείσmicroα των ηλικιωmicroένων Ακούστηκε θόρυβοςστην εξώπορτα microόλις είχε microπει κι ο πατέρας Γύρισα στοσαλόνι και τον είδα Κρατούσε στα χέρια του ένα σακίδιοκαι ένα microπουκάλι κρασί

laquoΤι έχεις στο σακίδιο πατέρα microας εγκαταλείπειςraquoαστειεύτηκε ο Πέτρος microόλις τον είδε

Εκείνος χαmicroογέλασε και απάντησεlaquoΜου το έδωσε η Μαρία Θα έρθουν microε τον Νάστο να

φάmicroε όλοι microαζίraquo laquoΜε τον Νάστοraquo πετάχτηκε θορυβηmicroένη η microητέρα τι-

νάζοντας την κουβέρτα απrsquo τα πόδια της laquo∆ε microας είπανετίποτα πώς θα έρθουν έτσι Μια σούπα έχω φτιάξει microό-νο γιατί δε microας ειδοποίησαν νωρίτεραraquo

laquo∆εν πειράζει κάτι θα φέρουν κι αυτοίraquo έκανε ο πατέ-ρας και πήγε microέχρι τη βρύση να πλύνει τα χέρια του

Ήταν πράγmicroατι παράξενο που θα ερχόταν η αδερφήmicroου microε τον άντρα της για φαγητό έτσι χωρίς να microας τοπουν δε συνέβαινε συχνά κάτι τέτοιο Η microητέρα έστρωσετο τραπέζι ο Πέτρος πήγε στην αυλή να κόψει microερικάλαχανικά και εγώ στρογγυλοκάθισα στην πολυθρόνα δί-πλα στο τζάκι και τους παρατηρούσα Ο πατέρας είχεπια γεράσει το πρόσωπό του είχε φαγωθεί από τις ρυτί-δες στο microέτωπό του είχαν σχηmicroατιστεί δυο έντονεςγραmicromicroές ndash θυmicroάmicroαι ότι παλιότερα δεν τις είχε ndash και τα

17

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 8: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

δοξη ησυχία που βασίλευε εκεί φάνταζε στα microάτια microουσαν ένας microελλοντικός κρότος microια κραυγή που περιmicroένειτο ξέσπασmicroά της ∆εν microπορεί να ήταν αληθινή η αλλόκο-τη εκείνη γαλήνη ανάmicroεσα στα δέντρα η υψηλή θερmicroο-κρασία που χάιδευε όλες microας τις αισθήσεις και το θρόι-σmicroα των φύλλων όλα σαν ένα θεατρικό σκηνικό microε αό-ρατους θεατές Η ∆έσποινα έβγαλε τα παπούτσια της ndash άδικα φοβόmicroασταν τις λάσπες σε εκείνο το σηmicroείο τοέδαφος δεν ήταν τόσο υγρό ndash και έτρεξε προς το microεγάλοξέφωτο που οδηγούσε στους γκρεmicroούς ∆εν microπορούσα νατη σταmicroατήσω έκανε σαν microικρό παιδί Έτσι γινόταν πά-ντα ξαφνικά χανόταν απrsquo τα microάτια της το σοβαρό τηςύφος αυτή η όψη ώριmicroης γυναίκας και microεταmicroορφωνότανστα microάτια microου σε microικρό κορίτσι ∆ε microου έκανε καρδιά ναδιακόψω αυτό το θέαmicroα γιrsquo αυτό την ακολούθησα Σε λί-γο είχαmicroε λαχανιάσει βρισκόmicroασταν πολύ κοντά στουςγκρεmicroούς από εκείνο το microικρό ύψωmicroα microάλιστα microπορού-σαmicroε να διακρίνουmicroε τη χαράδρα Είχα κουραστεί καιέκατσα στο χώmicroα να πάρω microια ανάσα

laquoΠάλι κουράστηκες Τώρα ξέρω ότι σίγουρα γερνάςraquoείπε ειρωνικά η ∆έσποινα που τελευταία της άρεσε να microεπειράζει microε αυτό το αστείο

laquoΝαι γέρασα τι περιmicroένειςraquo της είπα και την τράβη-ξα κοντά microου

Ο ιδρώτας της είχε microια ελκυστική κοριτσίστικη microυρω-

14

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διά Tην πήρα στην αγκαλιά microου και της έδωσα ένα φιλίστο λαιmicroό Mείναmicroε για ώρα σιωπηλοί ώσπου microου είπεκοιτάζοντας προς το microέρος του γκρεmicroού

laquoΑπό κει θα σε ρίξω microια microέρα Θα κάνεις τόσο θόρυβοσκάζοντας κάτω που θα ακουστείς microέχρι τον Μόγναraquo

∆εν απάντησα Ο ήλιος είχε κρυφτεί και φυσούσε έναευχάριστο αεράκι έτσι σηκωθήκαmicroε και πήραmicroε ανόρε-χτα το δρόmicroο της επιστροφής Της πρότεινα να έρθει microέ-χρι το σπίτι microου να δειπνήσουmicroε microαζί αλλά αρνήθηκελέγοντας ότι ήταν πολύ κουρασmicroένη και δεν είχε προλά-βει καθόλου να γράψει εξαιτίας της απρόσmicroενης επίσκε-ψής microου Την οδήγησα ως το σπίτι της και microε γρήγοροβήmicroα πήρα και πάλι το δρόmicroο προς το κέντρο του χω-ριού Λίγο πριν στρίψω στο στενό για το σπίτι microου συνά-ντησα τον Λάνα που επέστρεφε απrsquo το καφενείο και microερώτησε αν θα γινόταν και φέτος το microεγάλο πανηγύριΌmicroως δε γνώριζα τίποτα για το θέmicroα και δεν είχα να τουδώσω απάντηση

Η πόρτα της αυλής ήταν ανοιχτή και συmicroπέρανα ότιmicroόλις είχε επιστρέψει και ο Πέτρος Η microητέρα ήταν ξα-πλωmicroένη στη microεγάλη σάλα Είχε ρίξει microια βαριά κουβέρταπάνω στα πόδια της και το πρόσωπό της microου έδωσε τηνεντύπωση ότι δεν ήταν και πολύ καλά στην υγεία της Οιmicroπότες microου ακούστηκαν άτσαλα πάνω στις ξύλινες σανί-δες του πατώmicroατος ndash το σπίτι έτριζε λες και σε λίγο θα

15

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microας καταπλάκωνε κάτω απrsquo την ετοιmicroόρροπη σκεπή του∆εν έβλεπα πουθενά τον πατέρα Τον έψαξα microε το βλέmicro-microα microου κι η microητέρα κατάλαβε laquoΈχει πεταχτεί έξω να φέ-ρει νερόraquo microου είπε και αmicroέσως έβηξε δυνατά σαν να ήθε-λε να διώξει έναν κακό δαίmicroονα από microέσα της Τα ξύλαmicroύριζαν υγρασία από την είσοδο microέχρι την κουζίνα όπουσιγόκαιγε η κατσαρόλα Ο Πέτρος βγήκε απrsquo το δωmicroάτιότου και έδειξε έκπληκτος που microε είδε microπροστά του

laquoΑδερφέ πότε ήρθες δε σε κατάλαβαraquo είπε ζωηράκαι έκοψε λίγο απrsquo το ψωmicroί που θρονιαζόταν στην τραπε-ζαρία Ο Πέτρος ήταν ακριβώς όπως εγώ πριν από δέκαχρόνια όση και η διαφορά της ηλικίας microας δηλαδήndash microπορούσα να αναγνωρίσω τους τρόπους microου στις κινή-σεις και στον αυθορmicroητισmicroό του microια συmicroπεριφορά πουεγώ ολοένα έχανα microε το πέρασmicroα του χρόνου Τον ακού-microπησα στοργικά στον ώmicroο και microπήκα στην κουζίνα Ηmicroητέρα είχε φτιάξει σούπα δεν έβλεπα κάτι άλλο Άνοιξατο καπάκι της κατσαρόλας και ανακάτεψα λίγο microε τηνκουτάλα Ένα αχούρι ήταν η κουζίνα κάτι ερειπωmicroένασκεύη κρεmicroασmicroένα στον τοίχο κουτάλες πιάτα ένα γιγα-ντιαίο microαχαίρι αγορασmicroένο από τον πατέρα σε ένα πα-λιό του ταξίδι Στο πάτωmicroα πεταmicroένες σακούλες microε λο-γιών άχρηστα πράγmicroατα τα οποία η microητέρα αρνιότανπεισmicroατικά να αποχωριστεί ∆εν άκουγε κουβέντα όταντης έλεγα ότι δε χρειαζόmicroασταν τίποτε απrsquo αυτά κι όσο

16

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

της το έλεγα τόσο περισσότερο αντιδρούσε microε αυτό τοπαράλογο πείσmicroα των ηλικιωmicroένων Ακούστηκε θόρυβοςστην εξώπορτα microόλις είχε microπει κι ο πατέρας Γύρισα στοσαλόνι και τον είδα Κρατούσε στα χέρια του ένα σακίδιοκαι ένα microπουκάλι κρασί

laquoΤι έχεις στο σακίδιο πατέρα microας εγκαταλείπειςraquoαστειεύτηκε ο Πέτρος microόλις τον είδε

Εκείνος χαmicroογέλασε και απάντησεlaquoΜου το έδωσε η Μαρία Θα έρθουν microε τον Νάστο να

φάmicroε όλοι microαζίraquo laquoΜε τον Νάστοraquo πετάχτηκε θορυβηmicroένη η microητέρα τι-

νάζοντας την κουβέρτα απrsquo τα πόδια της laquo∆ε microας είπανετίποτα πώς θα έρθουν έτσι Μια σούπα έχω φτιάξει microό-νο γιατί δε microας ειδοποίησαν νωρίτεραraquo

laquo∆εν πειράζει κάτι θα φέρουν κι αυτοίraquo έκανε ο πατέ-ρας και πήγε microέχρι τη βρύση να πλύνει τα χέρια του

Ήταν πράγmicroατι παράξενο που θα ερχόταν η αδερφήmicroου microε τον άντρα της για φαγητό έτσι χωρίς να microας τοπουν δε συνέβαινε συχνά κάτι τέτοιο Η microητέρα έστρωσετο τραπέζι ο Πέτρος πήγε στην αυλή να κόψει microερικάλαχανικά και εγώ στρογγυλοκάθισα στην πολυθρόνα δί-πλα στο τζάκι και τους παρατηρούσα Ο πατέρας είχεπια γεράσει το πρόσωπό του είχε φαγωθεί από τις ρυτί-δες στο microέτωπό του είχαν σχηmicroατιστεί δυο έντονεςγραmicromicroές ndash θυmicroάmicroαι ότι παλιότερα δεν τις είχε ndash και τα

17

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 9: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

διά Tην πήρα στην αγκαλιά microου και της έδωσα ένα φιλίστο λαιmicroό Mείναmicroε για ώρα σιωπηλοί ώσπου microου είπεκοιτάζοντας προς το microέρος του γκρεmicroού

laquoΑπό κει θα σε ρίξω microια microέρα Θα κάνεις τόσο θόρυβοσκάζοντας κάτω που θα ακουστείς microέχρι τον Μόγναraquo

∆εν απάντησα Ο ήλιος είχε κρυφτεί και φυσούσε έναευχάριστο αεράκι έτσι σηκωθήκαmicroε και πήραmicroε ανόρε-χτα το δρόmicroο της επιστροφής Της πρότεινα να έρθει microέ-χρι το σπίτι microου να δειπνήσουmicroε microαζί αλλά αρνήθηκελέγοντας ότι ήταν πολύ κουρασmicroένη και δεν είχε προλά-βει καθόλου να γράψει εξαιτίας της απρόσmicroενης επίσκε-ψής microου Την οδήγησα ως το σπίτι της και microε γρήγοροβήmicroα πήρα και πάλι το δρόmicroο προς το κέντρο του χω-ριού Λίγο πριν στρίψω στο στενό για το σπίτι microου συνά-ντησα τον Λάνα που επέστρεφε απrsquo το καφενείο και microερώτησε αν θα γινόταν και φέτος το microεγάλο πανηγύριΌmicroως δε γνώριζα τίποτα για το θέmicroα και δεν είχα να τουδώσω απάντηση

Η πόρτα της αυλής ήταν ανοιχτή και συmicroπέρανα ότιmicroόλις είχε επιστρέψει και ο Πέτρος Η microητέρα ήταν ξα-πλωmicroένη στη microεγάλη σάλα Είχε ρίξει microια βαριά κουβέρταπάνω στα πόδια της και το πρόσωπό της microου έδωσε τηνεντύπωση ότι δεν ήταν και πολύ καλά στην υγεία της Οιmicroπότες microου ακούστηκαν άτσαλα πάνω στις ξύλινες σανί-δες του πατώmicroατος ndash το σπίτι έτριζε λες και σε λίγο θα

15

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microας καταπλάκωνε κάτω απrsquo την ετοιmicroόρροπη σκεπή του∆εν έβλεπα πουθενά τον πατέρα Τον έψαξα microε το βλέmicro-microα microου κι η microητέρα κατάλαβε laquoΈχει πεταχτεί έξω να φέ-ρει νερόraquo microου είπε και αmicroέσως έβηξε δυνατά σαν να ήθε-λε να διώξει έναν κακό δαίmicroονα από microέσα της Τα ξύλαmicroύριζαν υγρασία από την είσοδο microέχρι την κουζίνα όπουσιγόκαιγε η κατσαρόλα Ο Πέτρος βγήκε απrsquo το δωmicroάτιότου και έδειξε έκπληκτος που microε είδε microπροστά του

laquoΑδερφέ πότε ήρθες δε σε κατάλαβαraquo είπε ζωηράκαι έκοψε λίγο απrsquo το ψωmicroί που θρονιαζόταν στην τραπε-ζαρία Ο Πέτρος ήταν ακριβώς όπως εγώ πριν από δέκαχρόνια όση και η διαφορά της ηλικίας microας δηλαδήndash microπορούσα να αναγνωρίσω τους τρόπους microου στις κινή-σεις και στον αυθορmicroητισmicroό του microια συmicroπεριφορά πουεγώ ολοένα έχανα microε το πέρασmicroα του χρόνου Τον ακού-microπησα στοργικά στον ώmicroο και microπήκα στην κουζίνα Ηmicroητέρα είχε φτιάξει σούπα δεν έβλεπα κάτι άλλο Άνοιξατο καπάκι της κατσαρόλας και ανακάτεψα λίγο microε τηνκουτάλα Ένα αχούρι ήταν η κουζίνα κάτι ερειπωmicroένασκεύη κρεmicroασmicroένα στον τοίχο κουτάλες πιάτα ένα γιγα-ντιαίο microαχαίρι αγορασmicroένο από τον πατέρα σε ένα πα-λιό του ταξίδι Στο πάτωmicroα πεταmicroένες σακούλες microε λο-γιών άχρηστα πράγmicroατα τα οποία η microητέρα αρνιότανπεισmicroατικά να αποχωριστεί ∆εν άκουγε κουβέντα όταντης έλεγα ότι δε χρειαζόmicroασταν τίποτε απrsquo αυτά κι όσο

16

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

της το έλεγα τόσο περισσότερο αντιδρούσε microε αυτό τοπαράλογο πείσmicroα των ηλικιωmicroένων Ακούστηκε θόρυβοςστην εξώπορτα microόλις είχε microπει κι ο πατέρας Γύρισα στοσαλόνι και τον είδα Κρατούσε στα χέρια του ένα σακίδιοκαι ένα microπουκάλι κρασί

laquoΤι έχεις στο σακίδιο πατέρα microας εγκαταλείπειςraquoαστειεύτηκε ο Πέτρος microόλις τον είδε

Εκείνος χαmicroογέλασε και απάντησεlaquoΜου το έδωσε η Μαρία Θα έρθουν microε τον Νάστο να

φάmicroε όλοι microαζίraquo laquoΜε τον Νάστοraquo πετάχτηκε θορυβηmicroένη η microητέρα τι-

νάζοντας την κουβέρτα απrsquo τα πόδια της laquo∆ε microας είπανετίποτα πώς θα έρθουν έτσι Μια σούπα έχω φτιάξει microό-νο γιατί δε microας ειδοποίησαν νωρίτεραraquo

laquo∆εν πειράζει κάτι θα φέρουν κι αυτοίraquo έκανε ο πατέ-ρας και πήγε microέχρι τη βρύση να πλύνει τα χέρια του

Ήταν πράγmicroατι παράξενο που θα ερχόταν η αδερφήmicroου microε τον άντρα της για φαγητό έτσι χωρίς να microας τοπουν δε συνέβαινε συχνά κάτι τέτοιο Η microητέρα έστρωσετο τραπέζι ο Πέτρος πήγε στην αυλή να κόψει microερικάλαχανικά και εγώ στρογγυλοκάθισα στην πολυθρόνα δί-πλα στο τζάκι και τους παρατηρούσα Ο πατέρας είχεπια γεράσει το πρόσωπό του είχε φαγωθεί από τις ρυτί-δες στο microέτωπό του είχαν σχηmicroατιστεί δυο έντονεςγραmicromicroές ndash θυmicroάmicroαι ότι παλιότερα δεν τις είχε ndash και τα

17

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 10: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

microας καταπλάκωνε κάτω απrsquo την ετοιmicroόρροπη σκεπή του∆εν έβλεπα πουθενά τον πατέρα Τον έψαξα microε το βλέmicro-microα microου κι η microητέρα κατάλαβε laquoΈχει πεταχτεί έξω να φέ-ρει νερόraquo microου είπε και αmicroέσως έβηξε δυνατά σαν να ήθε-λε να διώξει έναν κακό δαίmicroονα από microέσα της Τα ξύλαmicroύριζαν υγρασία από την είσοδο microέχρι την κουζίνα όπουσιγόκαιγε η κατσαρόλα Ο Πέτρος βγήκε απrsquo το δωmicroάτιότου και έδειξε έκπληκτος που microε είδε microπροστά του

laquoΑδερφέ πότε ήρθες δε σε κατάλαβαraquo είπε ζωηράκαι έκοψε λίγο απrsquo το ψωmicroί που θρονιαζόταν στην τραπε-ζαρία Ο Πέτρος ήταν ακριβώς όπως εγώ πριν από δέκαχρόνια όση και η διαφορά της ηλικίας microας δηλαδήndash microπορούσα να αναγνωρίσω τους τρόπους microου στις κινή-σεις και στον αυθορmicroητισmicroό του microια συmicroπεριφορά πουεγώ ολοένα έχανα microε το πέρασmicroα του χρόνου Τον ακού-microπησα στοργικά στον ώmicroο και microπήκα στην κουζίνα Ηmicroητέρα είχε φτιάξει σούπα δεν έβλεπα κάτι άλλο Άνοιξατο καπάκι της κατσαρόλας και ανακάτεψα λίγο microε τηνκουτάλα Ένα αχούρι ήταν η κουζίνα κάτι ερειπωmicroένασκεύη κρεmicroασmicroένα στον τοίχο κουτάλες πιάτα ένα γιγα-ντιαίο microαχαίρι αγορασmicroένο από τον πατέρα σε ένα πα-λιό του ταξίδι Στο πάτωmicroα πεταmicroένες σακούλες microε λο-γιών άχρηστα πράγmicroατα τα οποία η microητέρα αρνιότανπεισmicroατικά να αποχωριστεί ∆εν άκουγε κουβέντα όταντης έλεγα ότι δε χρειαζόmicroασταν τίποτε απrsquo αυτά κι όσο

16

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

της το έλεγα τόσο περισσότερο αντιδρούσε microε αυτό τοπαράλογο πείσmicroα των ηλικιωmicroένων Ακούστηκε θόρυβοςστην εξώπορτα microόλις είχε microπει κι ο πατέρας Γύρισα στοσαλόνι και τον είδα Κρατούσε στα χέρια του ένα σακίδιοκαι ένα microπουκάλι κρασί

laquoΤι έχεις στο σακίδιο πατέρα microας εγκαταλείπειςraquoαστειεύτηκε ο Πέτρος microόλις τον είδε

Εκείνος χαmicroογέλασε και απάντησεlaquoΜου το έδωσε η Μαρία Θα έρθουν microε τον Νάστο να

φάmicroε όλοι microαζίraquo laquoΜε τον Νάστοraquo πετάχτηκε θορυβηmicroένη η microητέρα τι-

νάζοντας την κουβέρτα απrsquo τα πόδια της laquo∆ε microας είπανετίποτα πώς θα έρθουν έτσι Μια σούπα έχω φτιάξει microό-νο γιατί δε microας ειδοποίησαν νωρίτεραraquo

laquo∆εν πειράζει κάτι θα φέρουν κι αυτοίraquo έκανε ο πατέ-ρας και πήγε microέχρι τη βρύση να πλύνει τα χέρια του

Ήταν πράγmicroατι παράξενο που θα ερχόταν η αδερφήmicroου microε τον άντρα της για φαγητό έτσι χωρίς να microας τοπουν δε συνέβαινε συχνά κάτι τέτοιο Η microητέρα έστρωσετο τραπέζι ο Πέτρος πήγε στην αυλή να κόψει microερικάλαχανικά και εγώ στρογγυλοκάθισα στην πολυθρόνα δί-πλα στο τζάκι και τους παρατηρούσα Ο πατέρας είχεπια γεράσει το πρόσωπό του είχε φαγωθεί από τις ρυτί-δες στο microέτωπό του είχαν σχηmicroατιστεί δυο έντονεςγραmicromicroές ndash θυmicroάmicroαι ότι παλιότερα δεν τις είχε ndash και τα

17

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 11: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

της το έλεγα τόσο περισσότερο αντιδρούσε microε αυτό τοπαράλογο πείσmicroα των ηλικιωmicroένων Ακούστηκε θόρυβοςστην εξώπορτα microόλις είχε microπει κι ο πατέρας Γύρισα στοσαλόνι και τον είδα Κρατούσε στα χέρια του ένα σακίδιοκαι ένα microπουκάλι κρασί

laquoΤι έχεις στο σακίδιο πατέρα microας εγκαταλείπειςraquoαστειεύτηκε ο Πέτρος microόλις τον είδε

Εκείνος χαmicroογέλασε και απάντησεlaquoΜου το έδωσε η Μαρία Θα έρθουν microε τον Νάστο να

φάmicroε όλοι microαζίraquo laquoΜε τον Νάστοraquo πετάχτηκε θορυβηmicroένη η microητέρα τι-

νάζοντας την κουβέρτα απrsquo τα πόδια της laquo∆ε microας είπανετίποτα πώς θα έρθουν έτσι Μια σούπα έχω φτιάξει microό-νο γιατί δε microας ειδοποίησαν νωρίτεραraquo

laquo∆εν πειράζει κάτι θα φέρουν κι αυτοίraquo έκανε ο πατέ-ρας και πήγε microέχρι τη βρύση να πλύνει τα χέρια του

Ήταν πράγmicroατι παράξενο που θα ερχόταν η αδερφήmicroου microε τον άντρα της για φαγητό έτσι χωρίς να microας τοπουν δε συνέβαινε συχνά κάτι τέτοιο Η microητέρα έστρωσετο τραπέζι ο Πέτρος πήγε στην αυλή να κόψει microερικάλαχανικά και εγώ στρογγυλοκάθισα στην πολυθρόνα δί-πλα στο τζάκι και τους παρατηρούσα Ο πατέρας είχεπια γεράσει το πρόσωπό του είχε φαγωθεί από τις ρυτί-δες στο microέτωπό του είχαν σχηmicroατιστεί δυο έντονεςγραmicromicroές ndash θυmicroάmicroαι ότι παλιότερα δεν τις είχε ndash και τα

17

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 12: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

microαλλιά του ήταν λευκά σαν χιόνι Πότε κύλησαν τα χρό-νια ποτέ δεν κατάλαβα κάποτε ήταν ένας δυνατός άν-δρας γεmicroάτος σβελτάδα και ανησυχία δεν microπορεί ναήταν ο ίδιος microε αυτό τον γέροντα που δοκίmicroαζε τη σούπαmicroε την κουτάλα της κουζίνας Με τη microητέρα ήταν αλλιώςαπό microικρή είχε χάσει τη φρεσκάδα της αρρώσταινε συ-χνά και όσο κι αν προσπαθούσα δεν microπορούσα να τηθυmicroηθώ νέα και πολύ διαφορετική από ότι τώρα Ήτανmicroια γυναίκα microε ρωγmicroές στο σώmicroα Ποτέ δεν την είχα δειπραγmicroατικά ευτυχισmicroένη ωστόσο δεν παραπονιόταν γιατη ζωή της microέσα στην οικογένεια και ποτέ δε microας είχεστενοχωρήσει από τότε που ήmicroασταν ακόmicroα παιδιά

Η Μαρία microε τον Νάστο έφτασαν λίγο αργότερα καιτους υποδεχτήκαmicroε microε γέλια και ενθουσιασmicroό Έφερανφαγητό ένα ταψί microε ψητό κρέας το οποίο σερβίρισε ηmicroητέρα microαζί microε τη σούπα της Καθόmicroασταν όλοι γύρω απrsquoτο τραπέζι και αστειευόmicroασταν Πείραζε ο ένας τον άλ-λο ήταν δίχως άλλο microια διασκεδαστική για όλους βραδιάΟ Νάστος έδειχνε λίγο αποπροσανατολισmicroένος σαν κάτινα τον προβληmicroάτιζε Μολονότι συmicromicroετείχε στην παρέαmicroας microπορούσα να διακρίνω πάνω του microια ανησυχίαΉταν ένας φιλήσυχος άνδρας αρκετά microεγαλύτερος απότην αδερφή microου Είχαν γνωριστεί πριν από τρία χρόνιαστο πανηγύρι για την ακρίβεια γνωρίζονταν από πριναλλά εκεί υπήρξε για πρώτη φορά ερωτική έλξη Όλα

18

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 13: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

έγιναν τόσο γρήγορα ύστερα από έξι microήνες παντρεύτη-καν και φαίνονταν στrsquo αλήθεια ευτυχισmicroένοι microαζί

Τελειώσαmicroε το φαγητό και σκορπιστήκαmicroε microέσα στοδωmicroάτιο Η Μαρία κάθισε στο ντιβάνι microε τη microητέρα καιτης παραπονιόταν ότι είχε βολευτεί στο ρόλο της άρρω-στης και δεν έκανε καmicroία προσπάθεια να συνέλθει λίγοκαι να δείχνει πιο ζωντανή Η microητέρα γελούσε της χάι-δευε τα microαλλιά ndash είχε σκεπάσει τα πόδια της microε τη βαριάκουβέρτα ndash και γκρίνιαζε ότι κρύωνε Την άκουσε ο Πέ-τρος και την επέπληξε κι αυτός ότι microας έχει ζαλίσει microετις αδιαθεσίες της όmicroως η microητέρα δεν είχε τόσο άδικογια το κρύο αφού κάθε λεπτό που περνούσε αισθανόmicroα-σταν ότι ο καιρός άλλαζε προς το χειρότερο Ο πατέραςπάλι είχε κολλήσει το κεφάλι του στο τζάmicroι και κοιτούσεέξω O άνεmicroος είχε δυναmicroώσει για τα καλά και άρχισαννα πέφτουν οι πρώτες ψιχάλες Προτού το καταλάβουmicroεο ουρανός είχε σκοτεινιάσει και ξέσπασε microια δυνατή microπό-ρα πολύ πιο έντονη από εκείνες των προηγούmicroενων ηmicroε-ρών Κάπου microακριά άστραψε και ακούστηκε η απειλήενός κεραυνού Ο Νάστος καθόταν στην πολυθρόνα καιχαmicroογελούσε microε αmicroηχανία Με κοιτούσε σαν microικρό παιδίλες και δεν είχε ξαναδεί κακοκαιρία στη ζωή του Kαθί-σαmicroε όλοι γύρω απrsquo το τζάκι Ο πατέρας άναψε τη φωτιάκαι ανταλλάσσαmicroε microατιές microε τα πρόσωπά microας να φεγγο-βολούν microπροστά από τις λαmicroπερές φλόγες Αισθανόmicroουν

19

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 14: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

καλά περικυκλωmicroένος από την οικογένειά microου ∆ε microοιά-ζαmicroε και τόσο microε τις χαρακτηριστικές οικογένειες τηςΘάλχης Συνήθως οι άνθρωποι σrsquo αυτό τον τόπο ήτανχαρούmicroενοι δεν είχαν πολλές έγνοιες στο κεφάλι τους Ηδική microας οικογένεια όmicroως πάντα ζούσε σε microια κάπως microε-λαγχολική ατmicroόσφαιρα ήταν διάχυτη και ορατή microια αί-σθηση βάρους και δυσαρέσκειας χωρίς πάντως να αισθα-νόmicroαστε δυστυχείς ή αδικηmicroένοι απrsquo τη ζωή microας

Όσο ξαφνικά έπιασε η microπόρα άλλο τόσο ξαφνικάσταmicroάτησε και ο νυχτερινός ουρανός γέmicroισε από αστέριακαι microια ζηλευτή πραότητα που microας έκανε να χαmicroογελά-σουmicroε από ευχαρίστηση Πόσο ευλογηmicroένο ήταν το χω-ριό microας ήmicroασταν και εmicroείς ένα κοmicromicroάτι από τη γη ήmicroα-σταν φτιαγmicroένοι απrsquo το χώmicroα και τον αέρα του δεmicroένοιmicroε τη microοίρα και τη φύση που φώλιαζε στα σπλάχνα microας

Βγήκα έξω να περπατήσω λίγο στο γλυκό σκοτάδιΜόλις είχα κάνει δυο βήmicroατα όταν άκουσα να microε φωνά-ζει ο Νάστος Ήθελε να έρθει κι εκείνος microαζί microου Τοναγαπούσα αυτό τον άνθρωπο ήταν τόσο ήσυχος καιπνευmicroατώδης τόσο διακριτικός και ευγενικός ndash η Μαρίαήταν τυχερή που τον συνάντησε στο δρόmicroο της Περπα-τήσαmicroε στην πλαγιά και παρακάτω στο ύψος του σχο-λείου κόψαmicroε δρόmicroο και microπήκαmicroε στα εγκαταλειmicromicroέναοικόπεδα Πρόσεξα ότι εξακολουθούσε να microη φαίνεταικαι τόσο καλά Η όψη του ήταν σκοτεινή σαν κάτι να

20

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 15: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

διασπούσε την προσοχή και την αυτοσυγκέντρωσή του laquoΕίσαι καλά Νάστοraquo του είπα και τον ακούmicroπησα φι-

λικά στην πλάτη γιατί δεν ήξερα αν έκανα καλά που τονρώτησα

laquo∆εν ξέρωraquo microου είπε και από την απάντησή του ήτανπροφανές ότι ήθελε να το συζητήσει microαζί microου

laquoΤι έχεις Σε απασχολεί κάτιraquo συνέχισα όσο πιο ανώ-δυνα microπορούσα

∆εν είχα κάνει ποτέ παρόmicroοια κουβέντα microαζί του καιδεν ήθελα να τον πιέσω

laquoΠονάει λίγο το στοmicroάχι microου τελευταίαraquo microου είπεκαι χρειάστηκαν microερικά δευτερόλεπτα ώσπου να συνειδη-τοποιήσω ότι είχα ακούσει καλά τα λόγια του

laquoΤο στοmicroάχι σουraquo έκανα έκπληκτος και microισόκλεισααυθόρmicroητα τα microάτια microου

Ήθελα να καταλάβω τι ακριβώς εννοούσε laquoΝαι κυρίως τις νύχτες αλλά και τώρα που microιλάmicroε

αισθάνοmicroαι microια ενόχληση AνησυχώraquoΒαδίσαmicroε για λίγο αmicroίλητοι Πέρασαν από microπροστά microας

δυο άντρες microάλλον microόλις είχαν φύγει απrsquo το καφενείο microαςχαιρέτησαν και συνέχισαν την πορεία τους Κατηφορίσαmicroεαργά τον microεγάλο χωmicroατόδροmicroο και τη στιγmicroή που κάναmicroεκαι πάλι τον κύκλο για να βρεθούmicroε στο στενό που οδη-γούσε στο σπίτι σταmicroάτησα για λίγο και τον ξαναρώτησα

laquoΝάστο δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που microου είπες για

21

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 16: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

το στοmicroάχι σου πραγmicroατικά δεν το κατάλαβα Θέλειςνα microου εξηγήσειςraquo

Με κοίταξε microε microια παράξενη ενοχή και είπε χαmicroηλό-φωνα

laquo∆εν είναι τίποτα microου έχει χαλάσει λίγο τη διάθεσηγιατί microε ενοχλεί αρκετά τις τελευταίες microέρες Αυτό είναιόλοraquo

laquoΜα γιατί δεν πας στον γιατρό Το έχεις συζητήσει microετη Μαρίαraquo

laquoΌχι δε θέλω να τη στενοχωρήσω Περιmicroένω microήπωςmicroου περάσει δεν ξέρω αν πρέπει να της το πω ακόmicroαraquo

Ήταν παράξενο που microου microιλούσε microε τέτοια ασάφειαγύρω από ένα φαινοmicroενικά απλό ζήτηmicroα όπως ο στοmicroα-χόπονος ∆εν microπορούσα να καταλάβω τι ήθελε να microουπει ή αν microου έκρυβε κάτι Του χαmicroογέλασα ανεπαίσθηταθέλοντας να του δείξω την αδυναmicroία microου να κατανοήσωακριβώς αυτό που microου εξοmicroολογήθηκε Σε λίγο σταθήκα-microε ακίνητοι έξω απrsquo το σπίτι Από microακριά έφτανε στrsquo αυ-τιά microας ο ευχάριστος απόηχος της χαράς των συγχωρια-νών Σαν να είχαν βγει απrsquo το καβούκι τους σκορπίζο-νταν microετά την microπόρα σε όλο το χωριό Aκούστηκαν δυ-νατά γέλια και microετά κάποιοι που παρίσταναν ότι καβγα-δίζουν και microετά πάλι ξεκαρδίζονταν και από τη microεριάτης πλατείας ερχόταν microια γλυκιά βοή από όσους βρίσκο-νταν εκεί και απολάmicroβαναν τη νύχτα Η Θάλχη που

22

∆ H M H T P H Σ Σ Ω T A K H Σ

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 17: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης

έσφυζε από ζωή έmicroοιαζε microε ουράνια σφαίρα καταδικα-σmicroένη στην ευτυχία και στην υπεροχή Συχνά έκανα microιααλλόκοτη σκέψη ότι υπόγεια και microυστικά το αίmicroα τωνκατοίκων της Θάλχης ανανεώνεται και αποκτάει επιθυ-microίες και δύναmicroη microε έναν παράδοξο τρόπο που κανείςmicroας δεν αντιλαmicroβάνεται Όσοι ζούσαν εδώ δεν έmicroοιαζανmicroε ανθρώπινες φιγούρες παρά microε ευτυχισmicroένες microαριο-νέτες που περιφέρονταν στα όρια του φωτισmicroένου χω-ριού microας

Όταν επιστρέψαmicroε στο σπίτι η οικογένεια είχε πάλικαθίσει γύρω απrsquo το τραπέζι και έπιναν καφέ Είχε σηκω-θεί απrsquo το ντιβάνι της και η microητέρα που φαινόταν τώραπιο ζωηρή και ευδιάθετη

laquoΤι γίνεται έξω περάσατε απrsquo την πλατείαraquo ρώτησε οπατέρας την ώρα που η Μαρία γέmicroιζε τα φλιτζάνια microας

laquo∆εν πήγαmicroε από κει αλλά δεν τους ακούς Βγήκαν σαντα σαλιγκάρια microετά τη βροχή κανείς δεν έmicroεινε microέσαraquoαπάντησα και ήπια microε όρεξη microια γουλιά απrsquo τον καφέ microου

laquoΓιατί δεν πάmicroε κι εmicroείς microια βόλτα στην πλατείαraquo είπεο Πέτρος αλλά κανείς δεν του έδωσε σηmicroασία

laquoΘα γίνει το πανηγύρι φέτοςraquo άλλαξε θέmicroα η αδερφήmicroου η οποία φαινόταν ιδιαίτερα ευδιάθετη εκείνη τη νύχτα

laquo∆εν ξέρω ακόmicroα microε ρώτησε και ο Λάνας πριν πουτον πέτυχα στο δρόmicroο Ίσως το συζητήσουmicroε στη συνέ-λευση της Κυριακήςraquo

23

O Θ A N A T O Σ T Ω N A N Θ P Ω Π Ω N

Page 18: O θάνατος των ανθρώπων - Δημήτρης Σωτάκης