ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Εικ. Ο πίνακας είναι του κ.Καλλιγερόπουλου και βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη του ΑΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΤ

Ο ρόλος των Δημοτικών και Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών στις

πολυπολιτισμικές κοινωνίες

ΑΘΗΝΑ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2016

Περίληψη

Σήμερα, η παγκοσμιοποιημένη κοινωνία χαρακτηρίζεται από δύο βαθιές, αλλά φαινομενικά άσχετες εξελίξεις. Το ένα είναι οι πολιτιστικές και κοινωνικές αλλαγές που προκαλούνται από τη μετανάστευση και την ανάπτυξη της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, και το άλλο είναι σχετικό με την ψηφιοποίηση και την ανάπτυξη της λεγόμενης κοινωνίας της πληροφορίας ή της γνώσης. H πολυπολιτισμικότητα συνδέεται κατά πρώτο και κύριο λόγο με την εισροή μεταναστών από χώρες του τρίτου κόσμου στην Ευρώπη. Η εξέλιξη αυτή πιθανώς δημιουργεί την πιο σημαντική πολυπολιτισμική πρόκληση που αντιμετωπίζουν κοινωνίες, αλλά η πολυπολιτισμικότητα είναι κάτι περισσότερο από αυτό. Σήμερα υπάρχουν επίσης πολιτιστικές διαφορές μεταξύ γενεών, μεταξύ των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ομάδων κ.λπ. Η πολυπολιτισμικότητα, περιγράφει μια σύνθετη πραγματικότητα. Η πολυπολιτισμικότητα επηρεάζει τις βιβλιοθήκες, αφού θα πρέπει να προσεγγίζουν το κοινό τους χωρίς διακρίσεις, απεικονίζοντας έτσι την τοπική ποικιλομορφία σε πολιτιστικές παραδόσεις ή σε παρουσία γλωσσών. Σκοπός αυτής της έρευνας είναι να διερευνηθεί η έννοια της «πολιτισμικής ποικιλομορφίας» ή «πολυπολιτισμικότητας» στον χώρο των Ελληνικών Βιβλιοθηκών σε σχέση με τις αρχές του μανιφέστου της IFLA. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σε αυτή την έρευνα ήταν συνεντεύξεις μεΒιβλιοθηκονόμους. Η έρευνα ακολουθεί την ποιοτική ανάλυση χρησιμοποιώντας τεχνικές κωδικοποίησης. Η έρευνα αποδεικνύει ότι η υιοθέτηση των αρχών του Μανιφέστου της IFLA για τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες γίνεται σε τμηματικό βαθμό, χωρίς βοήθεια από το κράτος. Συνολικά, φάνηκε από το δείγμα της έρευνας, ότι η υιοθέτηση - εφαρμογή των Αρχών της Διακήρυξης για τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες της IFLA-UNESCO, περιλαμβάνει 3 ενότητες: αποστολή, λειτουργίες & προσωπικό. Λέξεις-Κλειδιά: Πολυπολιτισμικότητα, κουλτούρα, πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες, μανιφέστο της IFLA-UNESCO

Abstract

Today’s globalised society is characterized by two profound, at the surface seeminglyunrelated developments. One is the cultural and social changes caused by migrationand the growth of the multicultural society; the other is related to digitization and thegrowth of the so-called information or knowledge society. The multiculturalism is probably first and foremost linked to the influx of immigrants from third world countries into Europe. That development probably creates the most important multicultural challenge our societies are facing, but multiculturalism is more than that. Today there are also cultural gaps between generations, between social and educational groups etc. Multiculturalism, describes a complex reality. Multiculturalism affects libraries, since it will be close to the public without discrimination, thereby reflecting the diversity in local cultures or presence languages.The purpose of this research: to investigate the concept of "cultural diversity" and "multiculturalism" in the field of Greek Libraries in relation to the principles of IFLA manifesto. The method used in this research were interviews with librarians. This research follows the qualitative analysis by using the coding techniques. Research shows that the adoption of the principles of IFLA manifesto for multicultural library is a partial extent, without help from the state. Overall, it appeared from the sample of the investigation that the adoption - implementation of the Principles of the Declaration on the multicultural libraries of IFLA-UNESCO, includes 3 modules: mission, functions and staff.Key-words: multiculturalism, culture, multicultural libraries, manifesto IFLA-UNESCO

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.0 ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

1.1 Εισαγωγή

1.2 Το Φαινόμενο της Πολυπολιτισμικότητας

1.3 Πολυπολιτισμικότητα και Παγκοσμιοποίηση

1.4 Πολιτιστικοί Οργανισμοί

1.5 Πολυπολιτισμικότητα και Πολιτιστικοί Οργανισμοί

1.6 Παρατηρήσεις

2.0 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΩΣ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

2.1 Εισαγωγή

2.2 Είδη Βιβλιοθηκών

2.3 Βιβλιοθήκη και Πολυπολιτισμικότητα

2.3.1 Διακήρυξη της IFLA για την Πολυπολτισμική Βιβλιοθήκη

2.3.2 Παραδείγματα Πολυπολιτισμικών Βιβλιοθηκών

2.4 Παρατηρήσεις

3.0 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

3.1 Εισαγωγή

3.2 Κοινωνικές Επιστήμες και Έρευνα

3.3 Ερευνητικός Σχεδιασμός

3.3.1 Δειγματοληψία

3.3.2 Συνέντευξη

3.3.3 Επεξεργασία

3.4 Παρατηρήσεις

4.0 ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

4.1 Εισαγωγή

4.2 Μονάδες Καταγραφής-Ανάλυσης

4.3 Εννοιολογικές Κατηγορίες

4.4 Κωδικοποίηση Συμμετεχόντων

4.5 Πιλοτική Έρευνα

4.6 Αξιοπιστία και Εγκυρότητα Έρευνας

4.7 Δείγμα

4.7.1 Προφίλ Δείγματος

4.8 Ανάλυση

4.8.1 Δημογραφικά Δεδομένα

4.8.2 Ποιοτικά Δεδομένα

4.8.2.1 Ανοικτή Κωδικοποίηση-Πρωτογενής Ανάλυση

4.8.2.2 Ανοικτή Κωδικοποίηση - Μικροανάλυση 4.8.2.3 Αξονική Κωδικοποίηση

4.8.2.4 Επιλεκτική Κωδικοποίηση

4.9 Παρατηρήσεις

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνική

Ξένη

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο 21ος αιώνας, με την είσοδο του έθεσε το θέμα της πολυπολιτισμικότητας σε

πρώτη προτεραιότητα. Η πολυπολιτισμικότητα αφορά την πολιτισμική ταυτότητα και

κουλτούρα, τη διαφορετικότητα, την κοινωνική συνοχή, την ειρήνη και την

ασφάλεια. Η διακήρυξη της UNESCO (2/11/2001), θεωρεί την πολυπολιτισμικότητα

ως «την κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας που είναι απαραίτητη για τον άνθρωπο,

όσο και η βιοποικιλότητα για τη φύση» (άρθρο 1)1.

Ιστορικά, οι κοινωνίες ανέπτυξαν διάφορους πολιτισμούς στις γεωγραφικές

τοποθεσίες όπου κατοικούσαν. Με την πάροδο των χρόνων, υπήρξαν διάφορες

επαφές μεταξύ τους, που κάποιες πήραν τη μορφή πολεμικών συγκρούσεων, άλλες

πολιτιστικών ανταλλαγών και άλλες οικονομικών ανταλλαγών. Όλες αυτές οι επαφές

οδήγησαν με διάφορους τρόπους σε συνενώσεις λαών, νέα κράτη ή και νέες φυλές,

γεγονός που ανέδειξε τη μείξη μεταξύ λαών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών.

Η πολυπολιτισμικότητα περιλαμβάνει την αρμονική συμβίωση και συνύπαρξη

διαφορετικών πολιτισμών, κουλτούρων και παραδόσεων (ήθη και έθιμα). Σήμερα, η

διεθνής συζήτηση αφορά και θέματα πολυπολιτισμικότητας και αναζήτηση τρόπων

εδραίωσης πολυπολιτισμικής δημοκρατίας, όπου θα μπορούν αρμονικά να

συνυπάρχουν διαφορετικές πολιτισμικά ομάδες, που θα αποδέχονται κοινούς κανόνες

συμβίωσης και δικαίου και θα ενδιαφέρονται για την κοινή ανάπτυξη του χώρου τους

(Βερνίκος και Δασκαλοπούλου, 2002).

Στην Ευρώπη, η πολυπολιτισμικότητα δημιουργεί προβλήματα και

συγκρούσεις. Τα κράτη την αντιμετωπίζουν με φόβο και άρνηση Tο σύγχρονο

περιβάλλον της πολυπολιτισμικότητας δημιουργεί συνεχείς και οξείες εντάσεις, ενώ

σε πολλά κράτη βρίσκει πρόσφορο έδαφος ένας εθνικιστικός και ξενοφοβικός

πολιτικός λόγος, μέσω της ανόδου ακροδεξιών και εθνικιστικών κομμάτων.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη σειρά της, έχει θέσει ως βασικούς άξονες την

προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων χωρίς καμία διάκριση (Ευρωπαϊκή

Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, 1950). Άλλωστε ο πυρήνας της

Ευρωπαϊκής Ιδέας, είναι η ανοχή και συνύπαρξη με τη φυλετική, εθνική,

θρησκευτική και πολιτισμική διαφορετικότητα, καθώς και την ελεύθερη κυκλοφορία

ατόμων.

1UNESCO Universal Declaration on Cultural Diversity, Paris, 2/11/2001

Η πολυπολιτισμικότητα επηρεάζει τις βιβλιοθήκες, αφού θα πρέπει να

προσεγγίζουν το κοινό τους χωρίς διακρίσεις, απεικονίζοντας έτσι την τοπική

ποικιλομορφία σε πολιτιστικές παραδόσεις ή σε παρουσία γλωσσών. Έτσι, κάθε

βιβλιοθήκη θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να παρέχει υπηρεσίες σε διαφορετικές

γλώσσες, ενώ παράλληλα να διαθέτει συλλογές που να καλύπτουν την πολιτισμική

ποικιλομορφία του χώρου που βρίσκεται και όχι μόνο. Οι βιβλιοθήκες όλων των

τύπων, θα πρέπει να ενισχύουν και να προωθούν την πολυπολιτισμικότητα και τη

γλωσσική ποικιλομορφία, όπως επίσης, να ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή σε

διάφορες δραστηριότητες ομάδων χρηστών με πολιτισμική διαφορετικότητα.

Σύμφωνα με τη Διακήρυξη IFLA/UNESCO «οι βιβλιοθήκες εξυπηρετούν κοινότητες

με διαφορετικά ενδιαφέροντα λειτουργούν ως μαθησιακά πολιτιστικά κέντρα καθώς και

ως κέντρα πληροφόρησης» (IFLA, 2008).

Μέσα από αυτό το πρίσμα, η όποια διερεύνηση των βιβλιοθηκών της χώρας

σχετικά με την υιοθέτηση και αποδοχή των σχετικών αρχών της IFLA αποκτά

σημαντικό ερευνητικό ενδιαφέρον. Έτσι, ο σκοπός της παρούσας εμπειρικής ποιοτικής

έρευνας είναι να διερευνηθεί η έννοια της «πολιτισμικής ποικιλομορφίας» ή

«πολυπολιτισμικότητας» στον χώρο των Ελληνικών Βιβλιοθηκών καθώς και πως οι

τελευταίες πέρα από οργανισμοί πληροφόρησης λειτουργούν και σαν

πολυπολιτισμικοί οργανισμοί, υιοθετώντας τις αρχές του μανιφέστου της. Η έρευνα

αποτελεί μία πρώτη προσπάθεια για τη διερεύνηση των αρχών της IFLA σχετικά με

τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες.

Συνολικά, η εργασία διερευνά την υιοθέτηση των αρχών του Μανιφέστου της

IFLA για τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες και επικεντρώθηκε στην εξέταση των

επόμενων κεντρικών θεμάτων:

Πολυπολιτισμικότητα και πολιτιστικοί οργανισμοί, αρχές και θεωρήσεις που

πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη θεμελίωση του αντικείμενου της έρευνας

(Κεφάλαιο Πρώτο),

Βιβλιοθήκες ως Πολυπολιτισμικοί Οργανισμοί, το πλαίσιο αρχών,

παραδείγματα στην Ελλάδα και Εξωτερικό (Κεφάλαιο Δεύτερο),

Μεθοδολογία Έρευνας, που αφορά τον προσδιορισμό του ερευνητικού

πλαισίου (ερευνητικοί στόχοι και ερωτήαμτα) και της μεθόδου

(κωδικοποίηση) που εφαρμόστηκε στα ποιοτικά δεδομένα της έρευνας

(Κεφάλαιο Τρίτο),

Ποιοτική ανάλυση, που αφορά την ποιοτική ανάλυση των δεδομένων με τη

χρήση κωδικοποίησης, αλλά και στην ποσοτική ανάλυση των δημογραφικών

δεδομένων (περιγραφική στατιστική) (Κεφάλαιο Τέταρτο) και

Συμπεράσματα, που έδειξαν ότι η υιοθέτηση των αρχών του Μανιφέστου της

IFLA γίνεται σε τμηματικό βαθμό, χωρίς βοήθεια από το Ελληνικό Κράτος. Η

παρουσία σχετικών ερευνών μπορεί να βοηθήσει την Δημόσια Διοίκηση να

υιοθετήσει κατάλληλες στρατηγικές και τακτικές, για την πλήρη και

αποδοτική υιοθέτηση των αρχών της IFLA στις Ελληνικές Βιβλιοθήκες.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

1.1 ΕισαγωγήΗ έννοια «πολιτισμός» αφορά μια έννοια με πολλές αναγνώσεις και

περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές πλευρές: στο επίπεδο της τεχνολογίας, στους

τρόπους κοινωνικής συμπεριφοράς (ήθη, έθιμα, αξίες κλπ.), στην εξέλιξη της

επιστήμης, στις θρησκευτικές ιδέες και πρακτικές (Elias, 1997). Ο πολιτισμός

οριοθετεί την ανθρώπινη προσπάθεια να υπερβεί την κατάσταση του «απλού ζώου»

που έχει ως αποκλειστικές προτεραιότητες την απλή ικανοποίηση των βασικών

αναγκών (τροφή, νερό, σεξ κλπ.). Συγκεκριμένα, ο πολιτισμός θεωρείται ως ένα

συνολικό βίωμα με πολλές διαστάσεις, που περιλαμβάνει συλλογικές ανθρώπινες

συμπεριφορές και λειτουργεί ως μέρος της συλλογικής μνήμης των κοινωνικών

ομάδων που τον συναποτελούν. Περιλαμβάνει τον τρόπο διαβίωσης των ανθρώπων,

τη συμβίωση μεταξύ άνδρα και γυναίκας, το δικαστικό σύστημα, τη διατροφή κ.α.

Επιπλέον, κατευθύνει κάθε κοινωνική ομάδα ή κοινότητα στη στάση της απέναντι σε

άλλες, γιατί έτσι μόνο μπορεί να ερμηνευτεί η συμπεριφορά των άλλων και να

αξιολογηθεί. Επιπρόσθετα, σήμερα ο πολιτισμός περιλαμβάνει και τις παγκόσμιες

διαστάσεις των σημερινών κοινωνιών και τις διαπολιτισμικές σχέσεις που αναδύονται

μέσα από αυτό το πλαίσιο (Βερνίκος και Δασκαλοπούλου, 2002; Ferguson, 2012;

Osterhammel and Peterson, 2013).

Σύμφωνα με τον Elias (1997), ο πολιτισμός αν και αποτελεί αυτοσυνειδησία

της Δύσης, δεν σημαίνει το ίδιο για τα διάφορα έθνη. Για παράδειγμα, μεταξύ

Αγγλίας, Γαλλίας και Γερμανίας υπάρχει μεγάλη διαφορά στη χρήση της έννοιας

Πολιτισμός. Στους πρώτους, ο πολιτισμός σημαίνει «υπερηφάνεια» για τη συμβολή

του έθνους στην πρόοδο της Δύσης και της ανθρωπότητας, ενώ στην Γερμανία,

σημαίνει κάτι δευτερεύον αν και πολύ χρήσιμο για τον άνθρωπο. Σε αυτούς

χρησιμοποιείται ο όρος «κουλτούρα» για να υποδηλώσει κάτι αντίστοιχο με την

έννοια πολιτισμός που έχουν στην Αγγλία και Γαλλία. Η γαλλική και αγγλική έννοια

του «πολιτισμού» εστιάζει σε πολιτικά, οικονομικά, θρησκευτικά, τεχνικά, ηθικά και

κοινωνικά δεδομένα. Η γερμανική έννοια της «κουλτούρας» αφορά τα πνευματικά,

καλλιτεχνικά και θρησκευτικά δεδομένα και διαφοροποιείται από τα πολιτικά,

οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα. Επιπλέον, οι Γάλλοι και Άγγλοι αναφέρονται

για τον «πολιτισμό» πέραν των επιτευγμάτων και στην ανθρώπινη συμπεριφορά, ενώ

οι Γερμανοί με την έννοια «κουλτούρα» αναφέρονται αποκλειστικά στον άνθρωπο και

στη συμπεριφορά του. Σύμφωνα δε με τον Giddens (2009), κάθε πολιτισμός έχει δικά

του μοναδικά πρότυπα συμπεριφοράς, που φαίνονται ξένα στα άτομα τα οποία έχουν

διαφορετική πολιτιστική προέλευση.

Η έννοια «κουλτούρα» από τον 18ο αιώνα που πρωτοεμφανίζεται σε Γαλλικά

και Ιταλικά λεξικά, σήμαινε καλλιέργεια των τεχνών, γραμμάτων, επιστημών αλλά

και των ηθών και για αυτό συνδέθηκε άμεσα με τις ιδέες του Διαφωτισμού (Βερνίκος

και Δασκαλοπούλου, 1999). Την ίδια χρονικά εποχή πρωτοεμφανίζεται η έννοια του

πολιτισμού που δεν ταυτίστηκε με την κουλτούρα, αφού σήμαινε συλλογική πρόοδο,

ενώ η δεύτερη έννοια ατομική πρόοδο και βελτίωση. Ο Ellias (1997) όπως έχει ήδη

σημειωθεί, περιγράφει ότι το δίπολο πολιτισμός-κουλτούρα συνεπάγεται εθνισμός και

ειδικότερα γερμανικός εθνισμός. Σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους Kroeber &

Kluckhohn, κουλτούρα και συστήματα κουλτούρας είναι τα «έκδηλα και άδηλα

πρότυπα συμπεριφοράς που μπορούν να αποκτηθούν και να μεταβιβασθούν με την

βοήθεια συμβόλων». Επιπλέον, κουλτούρα σημαίνει «διακριτό επίτευγμα των

ανθρωποσυνόλων, που ενσωματώνει σύμβολα σε προϊόντα εργασίας και δεξιότητες».

Άρα, η κουλτούρα αποτελεί προϊόν της ανθρώπινης δράσης, όπως επίσης και στοιχείο

για περαιτέρω δράση (Kroeber and Kluckhohn, 1952). Από την άλλη, η κουλτούρα

μπορεί να περιγραφεί είτε ως σύστημα δράσης, που σχηματίζεται λόγω ύπαρξης

αντικειμενικών κοινωνικών παραγόντων (δομή, θέση, ρόλοι), είτε ως σύστημα αξιών

και πεποιθήσεων από την πλευρά των μελών του κοινωνικού-πολιτικού μορφώματος

όπως τις θεωρεί ο M.Weber. Συνεπώς, όταν συμπέσουν οι αντικειμενικοί παράγοντες

με τους υποκειμενικούς παράγοντες και αλληλοεπιδράσουν, τότε αναδύονται

διάφοροι τύποι κουλτούρας (π.χ. αστική). Με αυτή την ερμηνεία της κουλτούρας,

απορρίπτεται τα δίπολο κουλτούρα – πολιτισμός (Μαρκούζε και άλλοι, 1984;

Mitchell, 1974).

Γενικά, η κουλτούρα διαθέτει δύο πτυχές: (α) υποκειμενική, που αφορά την

ικανότητα που αποκτούν, χρησιμοποιούν και τροποποιούν ανάλογα τα άτομα σε

σχέση με τους άλλους, και (β) αντικειμενική, που αφορά αποκλειστικά τον εξωτερικό

παρατηρητή, ως σύνολο των μοντέλων προσανατολισμού που υιοθετεί μια κοινωνική

ομάδα σε κάποια χρονική στιγμή. Αντίθετα, η κουλτούρα και η πολιτισμική

ταυτότητα θα αποτελούσαν μια ξεχωριστή κατάσταση παραγνωρίζοντας τις

οργανικές καταβολές και την ώσμωση που μπορεί να προκύπτει από διάφορες μορφές

κοινωνικοποίησης όπως είναι το εμπόριο, η εργασία, το χρήμα, το κράτος κλπ.

(Messner, 1997; Williams, 1994).

Ιστορικά η πτώση της φεουδαρχίας από επικρατούσα τάξη πραγμάτων και η

μετεξέλιξη της κοινωνίας μέσω της βιομηχανικής επανάστασης σε μια νεωτερική –

βιομηχανική κοινωνία, δημιούργησε πρόβλημα ταυτότητας. Η ανάγκη για πολιτιστική

ταυτότητα προέκυψε κυρίως από δύο λόγους: (α) λόγω του κράτους και των μέσων

άσκησης πολιτικής ελέγχου του πληθυσμού και διαχείρισης του κοινωνικού

προβλήματος, (β) το κοινωνικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε στους δύο τελευταίους

αιώνες μέσα από τους κοινωνικούς αγώνες αφού η ταυτότητα και ο φορέας της

διαμορφώθηκε και ως χώρος κατοχύρωσης δικαιωμάτων με βασικό στόχο τον

περιορισμό της αυθαιρεσίας της εξουσίας και την προστασία της ιδιωτικής σφαίρας

κάθε ατόμου. Ο R. Kimball, θεωρεί ότι ο πολιτισμός γέννησε την ταυτότητα, που δεν

είναι ένα απλό «δώρο» του, αλλά μια κατάκτηση που δεν διακρίνεται για την

σταθερότητα της και την οποία θα πρέπει συνεχώς να την υπερασπίζεται (Messner,

1997; Williams, 1994). Ωστόσο, η πολιτισμική ιδιαιτερότητα παρουσιάζεται σε έντονο

βαθμό σε καιρούς με σημαντικές ιστορικές ανακατατάξεις, που προκύπτουν μέσα από

αλλαγές του καταμερισμού εργασίας, αλλαγές που συνοδεύονται επιπλέον από μια

κινητικότητα του ανθρώπινου δυναμικού, μείωση εργασιακών δικαιωμάτων και

εθνοποίηση της εργατικής δύναμης. Η ενσωμάτωση ολόκληρων πληθυσμών που

ζούσαν κυρίως σε αγροτικές συνθήκες σε ένα νέο περιβάλλον καπιταλιστικού τύπου

(βιομηχανική και μεταβιομηχανική κοινωνία), οδηγεί σε πρόβλημα ταυτότητας: ποια

είναι και ποια η προέλευση της. Τα αποτέλεσμα είναι, τα άτομα να ταυτίζονται με

χαρακτηριστικά που τα ξεχωρίζει ως ομάδα από τον γενικό πληθυσμό, συγκροτώντας

μια διακριτή πολιτισμική ομάδα σύμφωνα με την θεωρία της «ετικετοποίησης»

(Labelling Approach) (Ferguson, 2012; Williams, 1994).

Η πολιτισμική ιδιαιτερότητα που εμφανίζεται ως ξεχωριστή ταυτότητα,

αποτελεί διακριτή απόφαση εκείνων των ατόμων που επιθυμούν να αποκτήσουν ένα

πλαίσιο αναφοράς που συνδέει το παρελθόν τους με το νέο περιβάλλον όπου

βρίσκονται, έτσι ώστε οι πολιτισμικές ιδιαιτερότητες τους, να αποτελέσουν μέρος της

κοινωνικής ταυτότητας τους. Συνεπώς, η πολιτισμική ταυτότητα, η πολιτισμική

ιδιαιτερότητα και κουλτούρα συνιστούν για κάθε άτομο, ένα πλαίσιο που

διαμορφώνεται σύμφωνα με το κοινωνικό υπόβαθρο και την χρονική συγκυρία

(Βερνίκος και Δασκαλοπούλου, 1999; Williams, 1994).

1.2 Το Φαινόμενο της ΠολυπολιτισμικότηταςΗ πολυπολιτισμικότητα (multiculturalism) αφορά τη συνύπαρξη κοινοτήτων

με διαφορετική πολιτισμική προέλευση και παραδόσεις. Αναγνωρίζει τα διαφορετικά

πολιτισμικά πλαίσια και κουλτούρες των ατόμων ως ισότιμα, με παράλληλη

«αποδοχή» όσον αφορά τη διαφορετικότητα. Σε επίπεδο κοινωνικής συμβίωσης η

πολυπολιτισμικότητα αφορά την αμοιβαία αποδοχή, σεβασμό και ανέλιξη των

διαφορετικών πολιτισμών με βάση την πληθυσμιακή σύνθεση ενός κράτους.

Επιπλέον, εκφράζει την αποδοχή και αναγνώριση σε ισότιμη βάση μεταξύ ομάδων

διαφορετικών θρησκειών, εθνικοτήτων και σεξουαλικού προσανατολισμού.

Επιπρόσθετα, αφορά τη γεωγραφική συμβίωση σε αστικά κέντρα με μορφή γκέτο ή

κοσμοπολίτικων τμημάτων πόλης. Η Παγκόσμια Διακήρυξη της UNESCO (2-11-

2001), περιγράφει την πολυπολιτισμικότητα ως την κοινή κληρονομιά της

ανθρωπότητας και τόσο απαραίτητη για το ανθρώπινο είδος, όσο η βιοποικιλότητα

για τη φύση (άρθρο 1)2( (Βερνίκος και Δασκαλοπούλου, 2002; Πέτρου, 2005;

Ferguson, 2012).

Ιστορικά, οι κοινωνίες που δημιούργησαν διάφορους πολιτισμούς στην

πάροδο των αιώνων, κατοικούσαν σε συγκεκριμένο γεωγραφικά μέρος, από το οποίο,

ξεκίνησαν ορμώμενοι από ενδιαφέρον ή για λόγους ανάγκης να έρθουν σε επαφή με

τους γείτονες τους. Οι επαφές αυτές ήταν συνήθως πόλεμοι διαφόρων μορφών

(στρατιωτικοί, οικονομικοί), που είχε ως αποτέλεσμα στη δημιουργία κρατικών

οντοτήτων που περιλάμβαναν περισσότερες από μια εθνική ομάδα. Έτσι,

διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμικά περιβάλλοντα υπήρχαν πάντα διαχρονικά

στις στρωματοποιημένες κοινωνίες και ειδικότερα στις διαφοροποιημένες κοινωνίες

(Βερνίκος και Δασκαλοπούλου, 2002; Ferguson, 2012)

Το πλαίσιο της πολυπολιτισμικότητας μπορεί να περιγραφεί με διάφορους

όρους και έννοιες, όπως (Σχ. 2.1) (Βερνίκος και Δασκαλοπούλου, 2002):

Πολυπολιτισμός (Pluricultural): σχετίζεται με κοινωνίες μέσα στις οποίες

είναι ενταγμένες αυτόνομες πολιτισμικές ομάδες, που με τη σειρά τους μέσα

τους βρίσκονται διαφορετικές παραδόσεις.

Διαπολιτισμός (Intercultural/Multicultural): αφορά κοινωνικές συνθήκες

όπου κυριαρχεί η συνεργασία μεταξύ κοινοτήτων με διαφορετικό

πολιτισμικό υπόβαθρο. Μέσα από αυτή τη συνεργασία αναπτύσσονται κοινοί

και αποδεκτοί κώδικες επικοινωνίας μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών.2UNESCO Universal Declaration Cultural Diversity, Παρίσι, 2 Νοεμβρίου 2001

Πολιτισμικό μωσαϊκό (Mosaϊque culturel): αφορά ένα πλαίσιο που

δημιουργείται όταν διαφορετικές κοινότητες που ζουν σε διαφορετικές

περιοχές, συνυπάρχουν η μία δίπλα στην άλλη και εμφανίζονται προβλήματα

σχετικά με την πρόσδεση της κοινότητας με μια «πατρώα γη». Το πλαίσιο

αυτό αναδομεί τους αστικούς χώρους, ωστόσο μπορεί και να δημιουργεί

γκετοποίηση ή «έθνικ» γειτονιές, ή «χρυσές γειτονιές» πλουσίων.

Κοσμοπολιτισμός (cosmopolite): αφορά τον τρόπο ζωής ανάλογο με εκείνο

που υπάρχει σε διάφορες πόλεις σε σταυροδρόμια εμπορίου, τέχνης κλπ.

(Αλεξάνδρεια, Κωνσταντινούπολη κλπ.). Στους κοσμοπολίτικους χώρους η

διαμεσολάβηση των ατόμων γίνεται μέσα από μια αυστηρή ιεράρχηση των

κοινωνικών διαδικασιών και μέσα από τη γνώση πολλών γλωσσών σε

συνδυασμό με τις δραστηριότητες που ακολουθούν, έτσι ώστε να περνούν

από ένα πολιτισμικό κώδικα σε άλλο.

Σχ. 1.1 Πλαίσιο Εννοιών Πολυπολιτισμικότητας (πηγή: Βερνίκος και Δασκαλοπούλου,

2002)

Τα αίτια που οδήγησαν στην ανάδειξη του πολυπολιτισμικού φαινομένου στις

σύγχρονες κοινωνίες μπορεί να είναι τα ακόλουθα (Βρύζας, 1999; Πασχαλίδης, 1997;

Τριανταφύλλου, 2015):

Η εμφάνιση σημαντικών οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων σε

διάφορα κράτη, που ανάγκασαν μέρη του πληθυσμού τους να

μεταναστεύσουν σε καλύτερα κράτη από πλευράς οικονομίας.

Η ύπαρξη πολιτικών διώξεων από μη δημοκρατικά καθεστώτα που οδηγούν

κοινωνικές ομάδες αντίθετες ιδεολογικά να φύγουν από την χώρα λόγω

έλλειψης σταθερής πολιτικής κατάστασης (δημοκρατία, σταθεροί θεσμοί

κλπ.).

ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΜΩΣΑΪΚΟ

ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ

Στρατιωτικές συγκρούσεις μεταξύ κρατών ή εμφύλιες συρράξεις που

προκαλούν μια άσχημη οικονομική, πολιτική και κοινωνική κατάσταση με

ένα αβέβαιο μέλλον για τους κατοίκους αυτών των κρατών όσον αφορά την

επιβίωσή τους.

Θρησκευτικές ή μειονοτικές διώξεις από κράτη που υπάρχουν μη

δημοκρατικά καθεστώτα.

Χαμηλή ποιότητα ζωής και ευκαιριών που αποτελεί αντικίνητρο για

παραμονή σημαντικού μέρους του πληθυσμού σε ένα φτωχό κράτος και ιδίως

του νέου πληθυσμού.

Η ύπαρξη πλουσίων κρατών που διακρίνονται για την σταθερότητα τους σε

πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο (ΕΕ, ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία

κλπ.), αποτελούν πόλο έλξης για πολίτες κυρίως του Τρίτου Κόσμου που

επιθυμούν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.

Η ύπαρξη παγκόσμιων οικονομικών κρίσεων, φυσικών καταστροφών, ή

επιδημιών μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για μετακίνηση πληθυσμών από

φτωχά σε πιο οργανωμένα και πλούσια κράτη.

Στην αρχή της εμφάνισης του φαινομένου της πολυπολιτισμικότητας, υπήρξαν

σημαντικές αρνητικές αντιδράσεις από μέρους του πληθυσμού των κρατών που ήταν

κυρίως υποδοχείς μεταναστών ή προσφύγων (Βερνίκος και Δασκαλοπούλου, 2002).

Ειδικότερα, διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα (Ναυρίδης, 1997; Πέτρου, 2005;

Τριανταφύλλου, 2015):

Στις χώρες υποδοχής των μεταναστών ή προσφύγων, που δέχτηκαν μεγάλο

όγκο ατόμων, εμφανίστηκαν προβλήματα υποδομών για την κάλυψη των νέων

σημαντικών αναγκών. Αυτά προκάλεσαν με τη σειρά τους προβλήματα όσον

αφορά το παρεχόμενο επίπεδο διαβίωσης προς τους μετανάστες ή πρόσφυγες

(υγιεινή, διατροφή κλπ.).

Υπήρξαν κρούσματα εκμετάλλευσης (απάτες, εργασιακή κακομεταχείριση,

επιθέσεις βίας) από πλευράς ντόπιων προς τους μετανάστες ή πρόσφυγες.

Υπήρξε άνοδος ακροδεξιών κομμάτων και κινημάτων που καλλιέργησαν ένα

κλίμα ξενοφοβίας και σε ορισμένες περιπτώσεις ρατσισμού, ενώ αποδόθηκε η

τυχόν αύξηση της εγκληματικότητας στη μετανάστευση.

Αναπτύχθηκε ένα εχθρικό κλίμα που περιλάμβανε ανασφάλεια, φόβο,

υποτίμηση έναντι των μεταναστών ή προσφύγων που αποδιδόταν στη

διαφορετική πολιτισμική προέλευσή τους.

Αποδόθηκε από μερίδα των ντόπιων πληθυσμών η κατηγορία της

καταστροφής της πολιτισμικής ταυτότητας τους από το μεταναστευτικό ρεύμα

που δέχτηκαν.

Εκδηλώθηκε μια τάση εσωστρέφειας των ντόπιων πολιτών που οδηγούσε σε

περιθωριοποίηση των μεταναστών ή προσφύγων και σε διάσπαση της

κοινωνικής συνοχής σε κάποιες περιπτώσεις με δημιουργία κλίματος πόλωσης

μεταξύ των δύο πλευρών.

Διάφοροι μελετητές εκτιμούν ότι δεν υπήρξαν μόνο αρνητικές συνέπειες από την

εμφάνιση πολυπολιτισμικών κοινωνιών, αλλά και αρκετές ωφέλειες, όπως (Βρύζας,

1999; Ναυρίδης, 1997; Πασχαλίδης, 1997; Τριανταφύλλου, 2015):

Η πολιτισμική συνύπαρξη προσφέρει θετικά στην προσπάθεια υποχώρησης

των προκαταλήψεων, των φανατικών ιδεολογιών και των ρατσιστικών

αντιλήψεων.

Δημιουργεί ένα κλίμα αλληλεγγύης, αλληλοσεβασμού, πλουραλισμού και

αποδοχής του διαφορετικού.

Υποστηρίζει επίσης, στη δημιουργία ενός κλίματος ειρηνικής συνύπαρξης

μεταξύ λαών και κοινής συλλογικής συνείδησης και δράσης των πολιτών για

την αντιμετώπιση των θεμάτων που έχουν πανανθρώπινη σημασία και

διάσταση, όπως είναι η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ανοίγει διαύλους επικοινωνίας μεταξύ κοινοτήτων διαφορετικής πολιτισμικής

προέλευσης και ενισχύει τις αλληλεπιδράσεις χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος της

αφομοίωσης και της απώλειας της διαφορετικότητας.

Προάγει ένα πλαίσιο διεθνισμού και του κοσμολιτισμού μέσω του σεβασμού

προς την πολιτισμική διαφορετικότητα και τη δημιουργία εξωστρέφειας προς

διαφορετικούς πολιτισμούς και κουλτούρες.

Προάγει την κατανόηση της διαφορετικότητας και των προβλημάτων του

Άλλου.

Αναδεικνύει την αξία συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών πολιτισμικά

κοινοτήτων με στόχο την προαγωγή μιας πλουραλιστικής δημοκρατικής

κοινωνίας που να διακρίνεται από ισότητα και ευημερία.

Διαμορφώνει πολίτες με κριτική σκέψη, που χαρακτηρίζονται από την αρετή

της ανεκτικότητας και της διαλλακτικότητας με τους Άλλους.

Τέλος, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα διαχείρισης της πολυπολιτισμικότητας

είναι αυτό της Αυστραλίας. Η κοινωνική πολιτική της Αυστραλίας βασίζεται στην

πολιτισμική πολυφωνία, μέσω της ανεκτικότητας και της αποδοχής της θετικής

συμβολής της, στη διαμόρφωση της κοινωνίας. Για το κράτος και την κοινωνία της

Αυστραλίας, η πολυπολιτισμικότητα αποτελεί θετική δύναμη (Βερνίκος και

Δασκαλοπούλου, 2002).

1.3 Πολυπολιτισμικότητα και Παγκοσμιοποίηση Η παγκοσμιοποίηση είναι μια έννοια που η χρήση της είναι ευρεία για την

ερμηνεία του σύγχρονου κόσμου. Στην πλειοψηφία των ορισμών της, οι κρίσιμοι

παράγοντες που παίζουν τον πιο βασικό ρόλο είναι η επέκταση, η συγκέντρωση και η

επιτάχυνση των διεθνών σχέσεων σε παγκόσμια κλίμακα. Εκείνο όμως το στοιχείο

που χαρακτηρίζει την παγκοσμιοποίηση και συμφωνούν σε αυτό όλοι οι ορισμοί,

είναι η αμφισβήτηση που ασκεί στη σημασία του Έθνους-Κράτους και επιπλέον

αναδιαμορφώνει την ισορροπία μεταξύ κρατών και αγορών προς όφελος των

τελευταίων (Osterhammel and Peterson, 2013; Strange, 1996).

Η παγκοσμιοποίηση αποτελεί ένα σύνθετο σύνολο φαινομένων και σχέσεων,

που περιλαμβάνει μια πλειάδα πτυχών με σημαντικότερες τις ακόλουθες (Σχ. 1.2)

(Levitt, 1983; Shariff, 2003):

χρηματοπιστωτική παγκοσμιοποίηση

πολιτική παγκοσμιοποίηση

παγκοσμιοποίηση της πληροφόρησης

πολιτισμική παγκοσμιοποίηση

Σχ. 1.2 Πτυχές Παγκοσμιοποίησης (πηγή: Levitt, 1983)

Πιο συγκεκριμένα, η πολιτισμική παγκοσμιοποίηση παρέχει ανάπτυξη

διαπολιτισμικών επαφών και δημιουργία μιας παγκόσμιας μαζικής κουλτούρας. Ήδη

από τις δεκαετίες του ’50 κυριαρχούσε η άποψη στην ακαδημαϊκή κοινότητα ότι, ο

εκσυγχρονισμός θα απέφερε ένα πιο ομογενοποιημένο κόσμο. Τα ανεπτυγμένα κράτη

Παγκοσμιοποίηση

Πολιτισμική

Πληροφόρησης

Πολιτική Χρηματοπιστωτική

ανεξάρτητα από ιδεολογίες και πολιτικά συστήματα, αναπτύσσονταν με κάποιες

κοινές συνισταμένες όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη, τη γραφειοκρατία και

την κοινωνική οργάνωση. Ο Bell (1961), υποστήριξε ότι κατά την περίοδο εκείνη

άρχισε το τέλος της ιδεολογίας και μια σύγκλιση συστημάτων. Ωστόσο, οι κοινωνικές

εξελίξεις εκείνη την περίοδο δεν οδήγησαν στην παγκοσμιοποίηση αλλά σε

αποσύνδεση, αφού υπήρξε εθνοτικός διαχωρισμός στην κεντρική Ευρώπη, στο

Ισραήλ και στη βρετανική Ινδία. Επιπλέον, αναπτύχθηκε ένας φόβος σε ολόκληρο το

δυτικό κόσμο από την υποψία επίθεσης από το «σιδηρούν παραπέτασμα» (Σοβ.

Ένωση) με συμβατικά ή ατομικά όπλα. Όμως οι κοινωνίες ειδικά στην Ευρώπη,

απέκτησαν την μεγαλύτερη δυνατή ομοιογένεια, ενώ η ανάπτυξη της μαζικής

κατανάλωσης και των μέσων μαζικής ενημέρωσης που αποδόθηκε στις ΗΠΑ και την

τότε ισχύ τους, οδήγησε σε μια «πολιτισμική αμερικανοποίηση» (Kroes. 1996;

Nailmark, 2001; Therbon, 1995).

Από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 θεωρείται ότι αρχίζει η πολιτισμική

παγκοσμιοποίηση μέσω μιας σειράς αλληλοσυνδεόμενων τάσεων (Osterhammel and

Peterson, 2013). Αυξήθηκε η συχνότητα προσωπικών επαφών μεταξύ ατόμων από

διαφορετικές ηπείρους ενώ το ευρωπαϊκό οικονομικό θαύμα οδήγησε σε μία

σημαντική ευμάρεια και σε απασχόληση ξένου εργατικού δυναμικού που

μετανάστευσε σε ευρωπαϊκά κράτη (Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία κλπ.), η

αποαποικιοποίηση προκάλεσε μια αντίστροφή της μεταναστευτικής ροής και

δημιουργήθηκαν σε ΗΠΑ και Ευρώπη πολυπολιτισμικά κέντρα σε μεγάλες πόλεις

(Ν.Υόρκη, Λονδίνο, Παρίσι κλπ.). Μόνο στον κομουνιστικό κόσμο υπήρχε

περιορισμός της εμπειρίας της παγκοσμιοποίησης λόγω περιορισμού στις

μετακινήσεις και στη συμμετοχή στις διεθνείς αγορές (κλειστό σύστημα) (Sassen,

1994).

Η τουριστική βιομηχανία άρχισε να αναπτύσσεται διεθνώς λόγω αύξησης των

εισοδημάτων κυρίως στον δυτικό κόσμο, ενσωματώνοντας μια σειρά από άγνωστες

περιοχές που απέκτησαν αξία ως «τουριστικές περιοχές», φέρνοντας έτσι σε επαφή

άτομα από διάφορους προορισμούς με μέρη και πολιτισμούς που μέχρι τότε τα

ήξεραν μόνο από βιβλία ή τον κινηματογράφο (Bergoff and Korte, 2002; Turner and

Ash, 1975). Η κατευθυνόμενη ομογενοποίηση των καταναλωτικών επιθυμιών και των

πολιτισμικών αναφορών στα πρότυπα του βιομηχανικού πολιτισμού, αυξήθηκε

αρκετά στη δεκαετία του ΄60. Οι ΗΠΑ με την μεγάλη οικονομική ισχύ τους,

κατέκλυσαν τον πλανήτη με προϊόντα τους που κάποια από αυτά έγιναν σύμβολα:

Coca-Cola, McDonalds. Επίσης η τηλεόραση, ο κινηματογράφος, η διαφήμιση και η

επικοινωνία μεταξύ πόλεων (κυρίως στον δυτικό κόσμο), τα δυτικά καταναλωτικά

προϊόντα ή τα ντόπια αντίγραφα, κατέκλυσαν παντού τον κόσμο. Οι καταναλωτικές

κοινωνίες αναπτύχθηκαν παντού στον κόσμο: στις δυτικές κοινωνίες, στο

κομουνιστικό μπλοκ, και σε θύλακες του Τρίτου Κόσμου (Osterhammel and Peterson,

2013; Watson, 1997).

Οι ΗΠΑ σε αυτή την παγκοσμιοποιημένη πολιτισμικότητα, είχαν ένα

κυρίαρχο ρόλο. Οι αιτίες για αυτό ήταν κυρίως οι εξής (Hall and Soskice, 2001;

Osterhammel and Peterson, 2013; Zeitlin and Herrigel, 2000):

ηγεμονική οικονομική θέση (ισχυρή βιομηχανική, επιστημονική και

τεχνολογική δύναμη),

η πλειοψηφία των πολυεθνικών εταιρειών ήταν αμερικανικές με μεγάλη ισχύ

σε χρήματα αλλά και οργάνωση,

διέθεταν διάφορα, συχνά αντιφατικά κοινωνικοπολιτισμικά πρότυπα που

συνέβαλαν καταλυτικά στην παγκόσμια επιτυχία της αμερικανικής

πολιτισμικής παραγωγής (μουσική-pop/rock, κινηματογράφος-Hollywood

κ.α.) και

επιφανειακή δυτικοποίηση της παγκόσμιας κουλτούρας και η εξάπλωση

βιομηχανικής μαζικής παραγωγής, που περιλάμβανε διαπραγμάτευση με τις

κοινωνίες αλλά και στο εσωτερικό των κοινωνιών τις οποίες επηρέαζε.

Σε όλη αυτήν την παγκόσμια πολιτισμικότητα υπήρξε σημαντική αμφισβήτηση κατά

τη δεκαετία του ‘60. Νέα κινήματα ξεπήδησαν από το κοινωνικό status της εποχής με

αιτήματα για σαρωτικές χειραφετήσεις και ένα μετα-υλιστικό τρόπο ζωής. Στο

κομουνιστικό μπλοκ, η απαίτηση των πολιτών ήταν για περισσότερη ελευθερία και

δημοκρατία, που εκφράστηκε μέσα από κινήματα όπως η «Άνοιξη της Πράγας». Στον

Τρίτο Κόσμο αναζητήθηκε ένας εναλλακτικός τρόπος οικονομικής και κοινωνικής

οργάνωσης που δεν βρέθηκε τελικά, αλλά κατέληξε στη χρήση του δυτικού

καπιταλιστικού μοντέλου ή του σοβιετικού μοντέλου, σε συνδυασμό με κρατική

καταστολή στις περισσότερες περιπτώσεις (Cohen, 2005; Osterhammel and Peterson,

2013).

O πόλεμος του Βιετνάμ (1965-1974) αποτέλεσε ορόσημο, γιατί προκάλεσε

αλυσιδωτές αντιδράσεις που επηρέασαν την παγκοσμιοποιημένη πολιτισμικότητα.

Ειδικότερα, ο πόλεμος αυτός έδωσε ώθηση στα κινήματα χειραφέτησης σε όλο τον

πλανήτη εναντίον του «αμερικανικού ιμπεριαλισμού και καπιταλισμού», ενώ

παράλληλα αναδύθηκαν εναλλακτικά πρότυπα (πολιτιστική επανάσταση του Μάο

Τσε Τουνγκ, επαναστατικός ακτιβισμός του Τσε Γκεβάρα κ.ά.). Επίσης, ο πόλεμος

αυτός μεταφέρθηκε μέσω της τηλεόρασης σε όλο τον κόσμο. Έτσι οι ειδικοί για

πρώτη φορά μίλησαν για δημιουργία ενός «παγκόσμιου χωριού». Αυτές οι

τηλεοπτικές εικόνες επέδρασαν αρνητικά στο αμερικανικό κοινό. Η αμερικανικής

έμπνευσης ποπ μουσική έγινε σύμβολο διαμαρτυρίας για την διεθνή αμερικάνικη

πολιτική. Η κουλτούρα της διαμαρτυρίας επεκτάθηκε εκείνη την περίοδο και στα

περιβαλλοντικά θέματα, που τότε άρχισαν για πρώτη φορά να απασχολούν ειδικούς

και κοινό σε σημαντικό βαθμό. Οι οικολογικές επιπτώσεις από την βιομηχανοποίηση

ξεπέρασαν το τοπικό πεδίο και έλαβαν παγκόσμιες διαστάσεις. Ένα τέτοιο

παράδειγμα ήταν η «Διάσκεψη για τα αίτια ης κλιματικής αλλαγής» στο Boulder του

Κολοράντο (HΠA) το 1965, όπου συζητήθηκαν εκτενώς οι επιπτώσεις στο

περιβάλλον και το πεπερασμένο των φυσικών πόρων της Γης που είναι διαθέσιμοι για

παραγωγή και κατανάλωση. Επίσης, δύο σημαντικά γεγονότα όπως η Παγκόσμια

Ημέρα της Γης το 1970, και η Έκθεση που δημοσιεύτηκε από τη Λέσχη της Ρώμης το

1972, σηματοδότησαν μια βασική αλλαγή στην περιβαλλοντική συνείδηση των

πολιτών, κυρίως των δυτικών αναπτυγμένων κρατών (McNeil, 2000; Osterhammel

and Peterson, 2013; Weart, 2003).

Στα τέλη της δεκαετίας του ΄80 η επέκταση του παγκόσμιου εμπορίου έφτασε

στα επίπεδα του 1913 για τα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ. Επίσης, το ποσοστό εξαγωγών

των κρατών μελών του ΟΟΣΑ σχεδόν διπλασιάστηκε μεταξύ 1960-1990, ώστε να

φτάσει το 15% του ακαθάριστου κοινωνικού προϊόντος, όπου το 85% της παραγωγής

αυτής απορροφώνται από την εσωτερική αγορά. Παράλληλα σε αυτή την περίοδο

υπάρχει σημαντική έκρηξη του διεθνούς χρηματιστηριακού και τραπεζικού

συστήματος, που χαρακτηρίζει την χρηματοπιστωτική παγκοσμιοποίηση. Πάνω από το

80% των άμεσων επενδύσεων και των χρηματιστηριακών συναλλαγών

πραγματοποιούνται σε κράτη μέλη του ΟΟΣΑ, ενώ σχεδόν ταυτόχρονα χρονικά,

διάφορα μεγάλα κράτη όπως η Ινδία και Κίνα αναπτύσσονται με σημαντικούς

ρυθμούς (>5%) και η διεθνής αγορά τμηματοποιείται σε τρία κυρίως μέρη: ΗΠΑ,

Ευρώπη και Ιαπωνία. Στα περισσότερα κράτη του Τρίτου Κόσμου (κυρίως στην

Αφρική και Αν. Ασία), η αγοραστική τους δυναμική μειώνεται (Burchardt, 1996).

Τo νέο μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης που προέκυψε μέσα από το

φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης και διάφοροι μελετητές όπως ο Z. Bauman το

ονομάζουν Glocalisation (Glob + Localisation), προσφέρει στοιχεία πολιτικού

κατακερματισμού, κοινωνικής διαφοροποίησης, ανάδειξης τοπικών δομών καθώς και

πολιτισμικών προτύπων. Αυτή η εξέλιξη δεν οδηγεί σε πολιτισμική ομογενοποίηση,

αλλά σε ανάδυση διαφορετικών ταυτοτήτων, ενώ παράλληλα επανεμφανίζεται η

έννοια της κοινότητας (Community). Η νέα κατάσταση που δημιουργείται,

διαμορφώνει μια νέα κοινωνικο-πολιτισμική ιεραρχία που διαμορφώνει αγορές για

όλες τις προτιμήσεις και ενδιαφέροντα, σύμφωνα με τη λογική της διαφοροποίησης

των αγαθών (Goods Differentiation Markets). Οι κοινότητες διαμορφώνονται και

συνενώνονται κάθετα και διαμέσου της ένταξης τους στη διεθνή αγορά. Η συνένωση

αυτή δεν βασίζεται στην αλληλεγγύη αλλά στα πρότυπα των διεθνών αγορών με ότι

αυτό μπορεί να συνεπάγεται στις κοινωνίες και στην εξέλιξή τους (Λύτρας και

Σουλιώτης, 2005; Bauman, 2004).

1.4 Πολιτιστικοί Οργανισμοί Οι πολιτιστικοί οργανισμοί ή πολιτιστικές βιομηχανίες αφορούν ένα σύνολο

σχέσεων, διαδικασιών και προϊόντων, που συνδέονται με σχετικές τεχνολογικές,

οικονομικές και πολιτισμικές οντότητες (Hesmondhalgh, 2002). Ειδικότερα, ο όρος

πολιτιστική βιομηχανία οφείλεται στην «εκβιομηχάνιση» της πολιτιστικής έκφρασης.

Σύμφωνα με τον Κλήμη (2010), ο προηγούμενος όρος χρησιμοποιήθηκε από τον

Adorno, για να αντικαταστήσει τον όρο «μαζική κουλτούρα» και να αναδείξει ότι η

σύγχρονη κουλτούρα ήταν κατευθυνόμενη και κατασκευασμένη και δεν αναδύεται

αυθόρμητα από την κοινωνία.

Σύμφωνα με τον Hesmondhalgh (2002), την τελευταία 20ετία όλο και

περισσότεροι ερευνητές ασχολούνται με τους πολιτιστικούς οργανισμούς. Οι λόγοι

που οι οργανισμοί αυτοί αποτελούν όλο και περισσότερο επίκεντρο μελέτης, είναι οι

εξής (Μπαντιμαρούδης, 2011):

ο κύκλος εργασιών των πολιτιστικών οργανισμών γίνεται όλο και πιο

σημαντικός για το ΑΕΠ των κρατών που τους διαθέτουν.

η οργανωσιακή δομή και λειτουργία αυτών των οργανισμών έχει εξελιχθεί σε

ενδιαφέρον θέμα μελέτης από πλευράς επιστήμης του μάνατζμεντ.

τα πολιτιστικά αγαθά έχουν αρχίσει να αποκτούν πια διεθνή χαρακτήρα

σηματοδοτώντας έτσι αυτό που ονομάζεται, παγκόσμια πολιτιστική

κληρονομιά.

ο ρόλος των νέων τεχνολογιών αυξάνεται συνεχώς σήμερα, στη δημιουργία

και προώθηση πολιτιστικών αγαθών.

η σχέση πολιτιστικών οργανισμών και κοινού έχει διαφοροποιηθεί μετά την

εισαγωγή τεχνικών και μεθοδολογιών μάρκετινγκ και δημοσίων σχέσεων.

η λειτουργία των οργανισμών όλο και πιο πολύ προσομοιάζει με εκείνο της

βιομηχανίας του θεάματος, καθότι οι αισθητικές απαιτήσεις του κοινού έχουν

αυξηθεί σημαντικά.

η αξία των πολιτιστικών αγαθών παραμένει ακόμη ασαφής.

Ο κλάδος των πολιτισμικών οργανισμών έχει διαμορφώσει ένα ευρύτερο πεδίο, αυτό

της οικονομίας του πολιτισμού. Στον 20ο αιώνα υπήρξε η εποχή όπου η παραγωγή

κουλτούρας εκβιομηχανίστηκε, αφού δημιουργοί και καταναλωτές πολιτιστικών

αγαθών ήρθαν σε επαφή, μέσω της μαζικής και τυποποιημένης παραγωγής και

διανομής τους. Με την πάροδο των ετών υπήρξε μια γιγάντωση της πολιτιστικής

αγοράς, που την κατέστησε ενδιαφέρον ερευνητικό αντικείμενο. Τα πιο σημαντικά

χαρακτηριστικά της πολιτιστικής αγοράς είναι τα ακόλουθα (Κλήμης, 2010;

Μπαντιμαρούδης, 2011; Folkerts et al., 1998; Hesmondhalgh, 2002; McNichol, 2005;

Noam, 2009; Salganik and Watts, 2009; Smith et al., 2005)

βιομηχανίες υψηλού ρίσκου (υψηλός ανταγωνισμός, εύκολη αλλαγή τάσεων

και προτιμήσεων κοινού, υψηλά κόστη),

προϊόντα ασαφούς αξίας (η αξιολόγηση της προσφερόμενης εμπειρίας από τα

πολιτιστικά αγαθά, δεν έχει πλήρως αναλυθεί έτσι ώστε να γίνει πλήρως

προβλέψιμη),

προϊόντα «ημι-δημοσίου» χαρακτήρα (τα πολιτιστικά αγαθά συνήθως

διαθέτουν πολλούς και διαφορετικούς ιδιοκτήτες),

προϊόντα που διαφέρουν μεταξύ τους (οι πολιτιστικοί οργανισμοί και τα

πολιτιστικά αγαθά που παρέχουν παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές μεταξύ

τους),

σύγκλιση στα πολιτιστικά αγαθά

o τεχνολογική σύγκλιση (χρήση πολυμέσων/multimedia),

o διαμεσική σύγκλιση (μεταμόρφωση ενός αγαθού σε άλλες

μορφές αγαθών έτσι ώστε να διανεμηθεί σε ευρύτερο κόσμο)

ισχυρός ανταγωνισμός μεταξύ πολιτιστικών οργανισμών (η μεγάλη πληθώρα

πολιτιστικών οργανισμών έχει δημιουργήσει ένα ισχυρό ανταγωνιστικό

περιβάλλον),

συγχωνεύσεις μεταξύ εταιρειών και δημιουργία παγκοσμίων εταιρικών

συμμαχιών.

Οι πολιτιστικοί οργανισμοί διεκδικούν κομμάτι του ελεύθερου χρόνου των ατόμων

παρέχοντας διαφοροποιημένες εμπειρίες ψυχαγωγίας και διασκέδασης. Οι

πολιτιστικοί οργανισμοί παρέχουν εμπειρίες ανεξάρτητα υλικών ή άυλων αγαθών

(Σχ.1.3) (Μπαντιμαρούδης, 2011). Σύμφωνα με τους Hill κ.ά. (2003) τα πολιτιστικά

αγαθά (ειδικά της τέχνης) διαθέτουν 4 χαρακτηριστικά:

άυλη φύση

αδιαχώριστο παραγωγής και κατανάλωσης

ετερογένεια

αναλωσιμότητα

Σχ. 1.3 Πολιτιστικό Αγαθό (διαδικασία παραγωγής/ διακίνησης) (πηγή:

Μπαντιμαρούδης, 2011)

Ο Dimaggio (1987), βασιζόμενος στην λογική του McLuhan (1964) που διαχώριζε

τους πολιτιστικούς οργανισμούς με κριτήριο τη βιωματική εμπειρία που παρέχουν,

και συνυπολογίζοντας τις γνωστικές ή συναισθηματικές λειτουργίες του κάθε ατόμου,

ανέπτυξε έναν οδηγό της πολιτιστικής βιομηχανίας με βάση το είδος της παρεχόμενης

εμπειρίας, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

Πίν. 1.1 Οδηγός Πολιτιστικών Οργανισμών

Πολιτιστικοί οργανισμοί

ορθολογικής ψυχαγωγίας

Πολιτιστικοί οργανισμοί

δημοφιλούς ψυχαγωγίας

Αδιαχώριστο παραγωγής/κατανάλωσης

Άυλη μορφή

Αναλωσιμότητα

Ετερογένεια

ΑΓΟΡΑ (ΧΡΗΣΤΕΣ/ΚΑΤ

ΑΝΑΛΩΤΕΣ)

ΕΜΠΕΙΡΙΑΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΑΓΑΘΑ

(rational entertainment) (popular entertainment)

Μουσεία Τηλεόραση

Πολιτιστικά ιδρύματα Κινηματογράφος

Αίθουσα τέχνης Ψηφιακά παιχνίδια (e-games)

Χώροι μουσικών

εκδηλώσεων/συναυλιών

Μουσική βιομηχανία

Θέατρα Ιστοσελίδες κοινωνικής

δικτύωσης

Βιβλία / βιβλιοθήκες Θεματικά πάρκα, arcades,

χώροι διασκέδασης

Ειδησεογραφία στο διαδίκτυο Ραδιόφωνο

Χώροι μουσικών εκδηλώσεων

Εκπαιδευτικά πολυμέσα

Πηγή: Μπαντιμαρούδης, 2011

Τέλος, λόγω του συνεχώς αυξανόμενου σκληρού ανταγωνισμού που συναντούν οι

πολιτιστικοί οργανισμοί, αναπτύσσονται διάφορες στρατηγικές καταρχήν για την

επιβίωσή τους και εν συνεχεία για την ανάδειξη τους. Υπό αυτό το πρίσμα, οι

βασικότερες στρατηγικές που χρησιμοποιούνται είναι οι ακόλουθες

(Μπαντιμαρούδης, 2011; Kotler et al., 2008):

έρευνα αγοράς

o μέγεθος αγοράς

o ανταγωνισμός

o τιμολόγηση αγαθών/εμπειριών

o μάρκετινγκ

o κοινωνικοί, πολιτισμικοί και πολιτικοί παράγοντες

o οικονομικό και επιχειρηματικό κλίμα (τοπική και διεθνή

κλίμακα)

ορισμός αποστολής και στρατηγικής

ορισμός κοινού και ταυτότητα οργανισμού (branding)

προσέλκυση κοινού και διερεύνησής του

προσέλκυση κεφαλαίων και οικονομικός σχεδιασμός

o αξία της προσέλκυσης χρημάτων

o επιχειρηματικές δραστηριότητες μη κερδοσκοπικών

οργανισμών

o κατασκευή αναγνωρίσιμης ταυτότητας (branding)

Οι συγκεκριμένες στρατηγικές αποκτούν συνεχώς εφαρμογή στον χώρο της

πολιτιστικής αγοράς, λόγω της ανάγκης για βιωσιμότητα των σχετικών οργανισμών

από το εξαιρετικά ανταγωνιστικό κλίμα που επικρατεί. Μεγάλη σημασία για τη

βιωσιμότητα παίζει η ανάδειξη της αποστολής του οργανισμού, έτσι ώστε να

εμπεδωθεί εντός και εκτός, η αξία της αποστολής του πολιτιστικού οργανισμού.

1.5 Πολυπολιτισμικότητα και Πολιτιστικοί Οργανισμοί Η πολυπολιτισμικότητα στους πολιτιστικούς οργανισμούς συνδέεται κυρίως

με τους οργανισμούς ορθολογικής ψυχαγωγίας (π.χ. μουσεία, βιβλιοθήκες), που

υπάρχει μεγαλύτερη εμπλοκή των γνωστικών λειτουργιών του κάθε ατόμου κατά την

απόκτηση της εμπειρίας από το αντίστοιχο πολιτιστικό αγαθό και ουσιαστικά

υπάρχουν λόγω των χρηστών τους, σε σχέση με την άλλη κατηγορία που η εμπλοκή

των συναισθηματικών λειτουργιών είναι μεγαλύτερη, όπως επίσης και η ποιότητα

των εμπειριών που παρέχουν και οι τύποι του κοινού που μπορεί να απευθύνονται

είναι αρκετά διαφορετική (π.χ. τηλεόραση, κινηματογράφος κλπ.) (Μπαντιμαρούδης,

2011).

Στη σημερινή εποχή οι πολιτιστικοί οργανισμοί θα πρέπει να λάβουν υπόψη

τους τα διάφορα μεταναστευτικά ρεύματα που εισρέουν κυρίως προς τον δυτικό

αναπτυγμένο κόσμο, την προέλευση τους, αλλά και την κουλτούρα που φέρουν μαζί

τους. Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους εξής παράγοντες

(Μπαντιμαρούδης, 2011):

φτώχεια και εξαθλίωση (αποτελεί το πλέον απαγορευτικό παράγοντα

προσέγγισης των μεταναστών και απαιτείται από πλευράς οργανισμών η

χρήση οικονομικών κινήτρων και ευκαιριών),

γλωσσική επικοινωνία (εμπόδιο επικοινωνίας και προσέγγισης των

μεταναστών, απαιτείται κάθε σχετικός οργανισμός να διαθέτει υπηρεσίες

διερμηνείας και μετάφρασης μειονοτικών γλωσσών),

πολιτιστικές διαφορές (να λαμβάνονται υπόψη οι πολιτιστικές ιδιαιτερότητες

κάθε φυλής – ντύσιμο, φαγητό, θρησκεία κοκ. και να υπάρχει σχετικός

στρατηγικός σχεδιασμός),

κοινωνικές προκαταλήψεις (υπέρβαση εγχώριων προκαταλήψεων με έμφαση

στην εκπαίδευση μικρών παιδιών που αποτελεί μακροπρόθεσμο στόχο αλλά

είναι απαραίτητο για τη βιωσιμότητα του οργανισμού),

χαμηλοί προϋπολογισμοί (budget) (σημαντικό εμπόδιο για την προσέλκυση

μειονοτικών ομάδων ή μεταναστών) και

έλλειψη στρατηγικής (κυρίως αφορά σε μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, ενώ

υπάρχει σε πολλούς σχετικούς οργανισμούς έλλειψη διοικήσεων με όραμα και

στρατηγική, αλλά κυριαρχούνται από άτομα που έχουν δημοσιοϋπαλληλική

νοοτροπία και ενδιαφέρονται κυρίως για τον βραχυπρόθεσμο, χωρίς να δίνουν

σημασία στο μέλλον).

1.6 ΠαρατηρήσειςΟ πολιτισμός, είναι μια έννοια πολύ εύπλαστη και περιεκτική και που μπορεί

να περιλαμβάνει πολλά πράγματα (γνώσεις, πίστη, ήθη, έθιμα, αξίες, θρησκεία κλπ.).

Αντίστοιχα, οι πολιτισμοί αποτελούν σύνολα δυναμικά και πλαστικά και μπορούν να

περιγραφούν ως «ιστορικές κατηγορίες». Τέλος, η λέξη κουλτούρα συνδέεται με την

λέξη πολιτισμός, ωστόσο αυτή η σύνδεση διαφέρει από χώρα σε χώρα.

Σήμερα οι όποιες πολιτισμικές διαφορές μέσα σε μια κοινωνία είναι αποτέλεσμα των

μεταναστευτικών ροών που έχουν εισέλθει σε αυτήν από το παρελθόν. Στην Ευρώπη

και στις ΗΠΑ το θέμα της μετανάστευσης έχει δημιουργήσει θέματα πολιτισμικής

ταυτότητας μεταξύ των πληθυσμών που εισρέουν σε αυτές. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο

αναδύθηκε το φαινόμενο της πολυπολιτισμικότητας, με τις όποιες επιπτώσεις σε

κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό επίπεδο. Μαζί με τον κυρίαρχο πολιτισμό

μιας κοινωνίας, εμφανίζεται μια ποικιλία πολιτισμών και κουλτούρας με

διαφορετικές γλώσσες, ήθη και έθιμα, και θρησκείες. Όλα αυτά έχουν επιπτώσεις στη

λειτουργία των πολιτιστικών οργανισμών, που πρέπει να επανασχεδιάσουν τη

στρατηγική τους, έτσι ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα που

έχουν προκύψει. Τελικά παρατηρείται ότι το φαινόμενο της πολυπολιτισμικότητας

πιέζει ασφυκτικά, ανάλογα με την περίπτωση, τις κοινωνίες να εξελιχθούν σε ένα

διαφορετικό μέχρι σήμερα επίπεδο, αυτό της κοινωνίας της ανεκτικότητας, των

πολιτισμών και των διαφόρων πολιτισμικών ομάδων (Βρύζας, 1999; Πασχαλίδης,

1997; Τριανταφύλλου, 2015).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΩΣ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

2.1 ΕισαγωγήΟι βιβλιοθήκες διαχειρίζονται τη συλλογική μνήμη του ανθρώπινου

πολιτισμού. Στην ιστορία του πολιτισμού, η βιβλιοθήκη (library) ταυτίζεται με τον

χώρο προστασίας και αποθήκευσης βιβλίων, που μέχρι τη σημερινή εποχή των νέων

τεχνολογιών, αποτελούν το μοναδικό μέσο καταγραφής της ανθρώπινης γνώσης. Mε

τη σημερινή μορφή τους, βιβλιοθήκες υπήρχαν και πριν την εμφάνιση των βιβλίων,

όταν στην θέση τους υπήρχαν οι πάπυροι και οι λίθινες επιγραφές. Η διακήρυξη της

UNESCO αναφέρει ότι η βιβλιοθήκη αποτελεί την «τοπική πύλη» για τη γνώση και

προσφέρει όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για μία «Δια Βίου Μάθηση» χωρίς

αποκλεισμούς (φύλο, εθνικότητα, εκπαιδευτικό υπόβαθρο, οικονομική κατάσταση).

Η χρήση των νέων τεχνολογιών έχει αλλάξει τη μορφή και λειτουργία των

σύγχρονων βιβλιοθηκών, βελτιώνοντας τις υπηρεσίες τους και ανοίγοντας τες σε

ευρύτερο κοινό, χάρη στη χρήση του διαδικτύου και των υπολογιστών (Μπώκος,

2001, 2002).

Από την Αρχαιότητα, οι βιβλιοθήκες περιελάμβαναν κυρίως συλλογές

παπύρων που διατηρούνταν από ιδιώτες (π.χ. Πεισίστρατος, Πλάτων, Ευκλείδης,

Ευριπίδης κ.α.). Η πιο κορυφαία βιβλιοθήκη εκείνης της εποχής κατασκευάστηκε

κατά την ελληνιστική περίοδο, γύρω στο 300 π.χ. στην Αλεξάνδρεια από τον

Πτολεμαίο. Οι αρχαίες βιβλιοθήκες ήταν ένας κοινωνικός χώρος, όπου πήγαιναν οι

πολίτες εκείνης της εποχής για να μελετήσουν βιβλία, να συναντηθούν, να

δημιουργήσουν, αλλά και να συζητήσουν διάφορα επιστημονικά και πολιτικά

θέματα. Σε εκείνη την περίοδο οι βιβλιοθήκες που κατασκευάστηκαν έπαιξαν ένα

ρόλο γοήτρου και πολιτιστικής κυριαρχίας επί των υπόδουλων λαών από πλευράς

Ελλήνων (Στάϊκος, 1997; Canfora, 1989).

Κατά την Ρωμαϊκή εποχή, οι βιβλιοθήκες είχαν επίσης σημαντική θέση και

περιελάμβαναν τόσο τη λατινική, όσο και την ελληνική γραμματεία. Στην Βυζαντινή

εποχή, παρά τους διωγμούς εναντίον των Εθνικών και συνάμα των βιβλιοθηκών που

θεωρούνταν πηγή της ειδωλολατρικής πίστης, δημιουργήθηκαν νέες βιβλιοθήκες σε

διάφορα μέρη (παλάτια, εκκλησίες). Συγκεκριμένα, οι μοναστηριακές βιβλιοθήκες

αποτέλεσαν, σημαντικές πηγές αποθήκευσης, αναζήτησης και διακίνησης των

βιβλίων. Στην Αναγέννηση δημιουργήθηκε μεγάλος αριθμός βιβλιοθηκών, κυρίως

ανθρωπιστικού προσανατολισμού, με χαρακτηριστικά δανειστικής βιβλιοθήκης. Από

τον 19ο αιώνα και μετά, οι βιβλιοθήκες άρχισαν να αυξάνονται και να περιλαμβάνουν

περισσότερους θεματικούς τομείς και να παρέχουν επιπλέον υπηρεσίες (π.χ.

παράδοση βιβλίων στο σπίτι, έναντι συνδρομής με ειδικούς αποστολείς). Αργότερα

κατά τις αρχές του 20ο αιώνα, προστέθηκαν νέες υπηρεσίες όπως η απευθείας

πρόσβαση και παράδοση (direct access and delivery), όπου οι βιβλιοθήκες

δημιουργούσαν και έστελναν καταλόγους στους χρήστες, ώστε να να μην απαιτείται

η χρήση των προηγούμενων συλλογικών καταλόγων για να βρίσκουν πού είναι

τοποθετημένο το βιβλίο που τους ενδιαφέρει. Στη δεκαετία του ‘30

πρωτοπαρουσιάστηκαν και οι υπηρεσίες επιλεκτικής διάχυσης των πληροφοριών (SDI

– Selective dissemination of information). Οι υπηρεσίες παράδοσης στο σπίτι,

θεωρήθηκαν ως οι πρόδρομοι των υπηρεσιών διάθεσης τεκμηρίων (document

delivery), που αναπτύχθηκαν, αρχικά από τη Βρετανική Βιβλιοθήκη (ιδρύθηκε το

1740 και ήταν η πρώτη δανειστική βιβλιοθήκη στην Αγγλία) όπως και ακολούθως και

από άλλες βιβλιοθήκες και υπηρεσίες πληροφόρησης στην Ευρώπη και στην Β.

Αμερική. Πρέπει να σημειωθεί ότι και στην Ελλάδα, υπάρχει σχετική εμπειρία

δεκαετιών από την οργάνωση και λειτουργία των βιβλιοθηκών όπως του Δημόκριτου,

του Βρετανικού Συμβουλίου, του ΕΚΤ κλπ. (Στάϊκος, 1997; Jordan, 1970).

Σήμερα, η Βιβλιοθήκη παίζει πολύ βασικό ρόλο στη διάχυση και διαχείριση

της γνώσης. Συμβάλει επίσης καθοριστικά, στη συνολική άνοδο της πνευματικής

ζωής μιας κοινωνίας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η χρήση των νέων τεχνολογιών από

τις βιβλιοθήκες, αξιοποιεί στο μέγιστο τις δυνατότητες τους. Ειδικότερα,

αξιοποιούνται στο έπακρο οι τεχνολογίες διαδικτύου για την ανάπτυξη αμφίδρομων

υπηρεσιών επικοινωνίας με τους χρήστες. Έτσι από την απλή χρήση υπολογιστών

εντός των βιβλιοθηκών περάσαμε στη χρήση εξελιγμένων διεπαφών, φιλικών προς τον

χρήστη (graphical user interface - GUI) με τη βοήθεια Web εφαρμογών και

πρόσβασης μέσω διαδικτύου. Επίσης, πλέον υπάρχει εισαγωγή τεχνολογιών ανοικτού

λογισμικού (Koha, dSpace κ.ά) και νεφοϋπολογιστικής (cloud computing) στα

συστήματα των βιβλιοθηκών Η νεφοϋπολογιστική αφορά ένα μοντέρνο τεχνολογικό

μοντέλο όπου η χρήση και αξιοποίηση πόρων και υπηρεσιών πραγματοποιείται στο

διαδίκτυο, αντί της τοπικής αποθήκευσης και διάχυσης των δεδομένων. Σύμφωνα με

τον Buckland (1992), τα στάδια ανάπτυξης της βιβλιοθήκης είναι τρία (Σχ.2.1):

(α) η βιβλιοθήκη του έντυπου (paper library),(β) η αυτοματοποιημένη βιβλιοθήκη και

(γ) η ηλεκτρονική βιβλιοθήκη (Pace, 2009).

Σχ. 2.1 Στάδια Ανάπτυξης Βιβλιοθήκης (πηγή: Buckland, 1992)

Τέλος, μια νέα διάσταση στις σύγχρονες βιβλιοθήκες αφορά την ποιότητα

(quality) των παρεχόμενων υπηρεσιών, που περιλαμβάνει την ποιότητα δεδομένων

και πληροφοριών κ.α. Αποτελεί μια σύνθετη διάσταση που περιλαμβάνει το σύνολο

εκείνων των χαρακτηριστικών των υπηρεσιών πληροφόρησης (βιβλιοθήκη), που

έχουν την ικανότητα να καλύπτουν τις προσδοκίες των χρηστών-αναγνωστών και

ταυτόχρονα να ικανοποιούν τις πραγματικές ανάγκες τους (Χλωμούδης και

Κωσταγιόλας, 2004). Αυτή η εξέλιξη οδήγησε στην εισαγωγή ενός νέου όρου, αυτού

της υβριδικής βιβλιοθήκης. Ο όρος αυτός αφορά, εκτός από την νέα οργάνωση του

περιεχομένου των βιβλιοθηκών χάρη στη βοήθεια των νέων τεχνολογιών, κυρίως το

επιχειρησιακό περιβάλλον όπου εντάσσεται η βιβλιοθήκη (οργάνωση και διοίκηση)

(Brophy, 2002; Jackson, 2002; Lyndon, 2004). Αυτό το περιβάλλον που συνεχώς

μεταβάλλεται, αφορά τους εξής άξονες (Σχ.2.2) (Κωσταγιόλας, 2005):

ιδιωτικό ή δημόσιο ή μεικτό αγαθό, για παραγωγή ή διανομή υπηρεσιών

πληροφόρησης (merit good) και

ψηφιακή ή συμβατική ή μεικτή μορφή συλλογών.

Σχ. 2.2 Κατηγοριοποίηση αξόνων του υβριδικού επιχειρησιακού περιβάλλοντος των

βιβλιοθηκών (πηγή: Κωσταγιόλας, 2005)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΑΥΤΟΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΕΝΤΥΠΟΥ

ΠΕΡΙΟΧΗ 3η Μεγάλης έντασης

Ανταγωνισμός

ΠΕΡΙΟΧΗ 2η Μεσαίαςέντασης

Ανταγωνισμός

ΠΕΡΙΟΧΗ 1η Μικρής έντασης

Ανταγωνισμός

Ο σημερινός ανταγωνιστικός κόσμος της πληροφορίας και η απαιτητική

αγορά παροχής πληροφοριών, ωθεί τις βιβλιοθήκες να επανεξετάσουν και να

βελτιώσουν τη μεθοδολογία παροχής πληροφορίας προς τους χρήστες. Η σύνθεση

των χρηστών των βιβλιοθηκών αλλάζει ανάλογα με τις ανάγκες και προσδοκίες τους,

ενώ αυξάνεται με νέους χρήστες είτε ως άτομα είτε ως εταιρίες, οργανισμούς,

εκπαιδευτικά ιδρύματα και κρατικές υπηρεσίες. Τα θέματα οργάνωσης και διοίκησης,

η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού και οι

δυνατότητες συνέργειας μεταξύ βιβλιοθηκών, αποτελούν σήμερα τα πιο σημαντικά

αντικείμενα που απασχολούν τις διοικήσεις των βιβλιοθηκών αλλά και την

επιστημονική κοινότητα (Τσιμπόγλου, 2005; Johnson, 1994; Sierpe, 2004).

2.2 Είδη ΒιβλιοθηκώνΟι βιβλιοθήκες διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες με διάφορους τρόπους.

Ειδικότερα, έχουμε τις εξής κατηγοριοποιήσεις (Μπώκος, 2001):

ανάλογα με το είδος του φορέα που τις υποστηρίζει (οικονομικά και τεχνικά):

σχολικές βιβλιοθήκες, ιδιωτικές βιβλιοθήκες, βιβλιοθήκες εταιρειών,

κυβερνητικές βιβλιοθήκες και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες),

ανάλογα με το είδος της συλλογής που διαθέτουν (ψηφιακές, φωτογραφιών,

διαφανειών),

ανάλογα με το θεματικό αντικείμενο που εξειδικεύονται (νομική, ιατρική,

αρχιτεκτονική κοκ.),

ανάλογα με το προφίλ των χρηστών (ακαδημαϊκές, σχολικές, δημοτικές,

ειδικές),

τέλος, εθνικές βιβλιοθήκες που υποστηρίζουν κυρίως μεγάλα κράτη

(Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ, Βρετανική Βιβλιοθήκη, Εθνική

Βιβλιοθήκη της Γαλλίας).

Η παρούσα εργασία μέσω της εμπειρικής έρευνας της, εστιάζει σε δύο κυρίως είδη

βιβλιοθηκών (Μπώκος, 2001):

Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες (Εικ.2.1): είναι βιβλιοθήκες που ανήκουν σε

εκπαιδευτικά ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Βρίσκονται στους

χώρους των ιδρυμάτων και στοχεύουν στην παροχή επιστημονικού υλικού (σε

έντυπη ή ψηφιακή μορφή) στα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας και στους

φοιτητές. Τα θεματικά πεδία του υλικού ταιριάζουν με τα γνωστικά

αντικείμενα που παρέχουν προς εκπαίδευση τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η

χρηματοδότηση τους προέρχεται κυρίως από το κράτος (όταν αφορά δημόσια

εκπαιδευτικά ιδρύματα) και η όποια περικοπή προς τα ιδρύματα τις επηρεάζει

άμεσα αρνητικά (μείωση προσωπικού, περικοπές στην παροχή υπηρεσιών και

προμήθειας εξοπλισμού). Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες σε πολλά ευρωπαϊκά

κράτη (Βρετανία, Ιρλανδία κλπ.) και στις ΗΠΑ έχουν αναπτυχθεί σημαντικά,

με την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και αποδοτική χρήση των νέων τεχνολογιών

(web εφαρμογές, χρήση συσκευών tablet, Smartphone μέσω διαδικτύου)

(Adebonojo et al., 2010; Cox, 2010; Medeiros, 2011; Throumoulos, 2010). Η

επιβίωση μιας ακαδημαϊκής βιβλιοθήκης εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από

την ικανότητα συνεργασίας και δημιουργίας συμμαχιών με άλλους

οργανισμούς/φορείς για την εξεύρεση πόρων (Anglada, 2007). Πιο

συγκεκριμένα, οι δυνατότητες συνεργασίας μεταξύ ακαδημαϊκών

βιβλιοθηκών, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και

εκδοτών, μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη υπηρεσιών ανοικτής

πρόσβασης σε επιστημονικό υλικό και ιδρυματικά αποθετήρια (Kostagiolas et

al., 2011). Eπιπλέον, η εκπαιδευτική κοινότητα οφείλει να κατανοήσει σε

βάθος ότι η ύπαρξη των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών εγγυάται την υψηλού

επιπέδου εκπαιδευτική και ερευνητική δραστηριότητα (Germano, 2011).

ΕΚΠΑ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

Εικ. 2.1 Διαδικτυακοί Ιστότοποι Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών

(πανεπιστημιακού3 και τεχνολογικού τομέα4)

3 http://www.lib.uoa.gr/ 4 http://lib.teipir.gr/Okeanis

Δημοτικές Βιβλιοθήκες (Εικ.2.2): εποπτεύονται από την τοπική αυτοδιοίκηση

και εδρεύουν σε χώρο που τους ανήκει. Ο σκοπός τους είναι μορφωτικός,

εκπαιδευτικός και πληροφοριακός. Εστιάζουν στην κάλυψη των μορφωτικών

αναγκών της τοπικής κοινωνίας. Τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι

(Τσιμπόγλου, 2008):

o κοινή αποστολή,

o χρηστοκεντρική με κριτήρια τοπικότητας,

o τα θεματικά αντικείμενα που καλύπτει σχετίζονται με την

αποστολή της,

o σχετική ομοιότητα στις πληροφοριακές ανάγκες των χρηστών

και

o ιδιαίτερη σχέση με τις αιρετές τοπικές αρχές.

Υπό το πρίσμα αυτό, οι άξονες που ακολουθούν οι Δημοτικές Βιβλιοθήκες για

να παρέχουν τις υπηρεσίες πληροφόρησης είναι οι εξής (Τσιμπόγλου, 2008):

o ισότιμη πρόσβαση στη γνώση με οποιαδήποτε μορφή,

o δια βίου μάθηση-κατάρτιση

o πολιτισμική εκπαίδευση

o συνεργασία με άλλους Φορείς ή/και Βιβλιοθήκες,

o κοινωνική ενσωμάτωση και συνοχή.

Εικ. 2.2 Ηλεκτρονικός Κατάλογος Βιβλίων Δημοτικής Βιβλιοθήκης Αθήνας5

5 https://www.cityofathens.gr/texnes-politismos/xoroi-politismoy/bibliothikes/dimotiki-bibliothiki

2.3 Βιβλιοθήκη και ΠολυπολιτισμικότηταΟι βιβλιοθήκες θεωρούνται πολιτιστικοί οργανισμοί και ειδικότερα

Οργανισμοί Ορθολογικής Ψυχαγωγίας (Rational Entertainment) (Μπαντιμαρούδης,

2011). Η λειτουργία τους επηρεάζεται σημαντικά από το φαινόμενο της

μετανάστευσης, αφού είναι ζωντανοί οργανισμοί που προσαρμόζονται στις ανάγκες

της κοινωνίας αλλά και «παρακολουθούν» τις όποιες μεταβολές της. Η

μεταναστευτική ροή μεταβάλλει τις κοινωνίες (κυρίως της Δύσης) σε

πολυπολιτισμικές και οι βιβλιοθήκες οφείλουν ως σύγχρονα μαθησιακά, πολιτιστικά

κέντρα και κέντρα πληροφόρησης, να εξυπηρετήσουν τις νέες ανάγκες που

δημιουργούνται. Η πολιτιστική και γλωσσική ποικιλομορφία αναγκάζει τις

βιβλιοθήκες να υποστηρίξουν και να προωθήσουν το διαπολιτισμικό διάλογο και την

ενεργό παρουσία του κάθε πολίτη. Ο ρόλος τους πρέπει να μετασχηματιστεί με βάση

τις σύγχρονες μεταβολές της κοινωνίας και να εμπλουτιστεί με αξίες και ιδεώδη όπως

αυτό της ελεύθερης διακίνησης ιδεών, της καινοτομίας, αλλά και της ανεκτικότητας

σε διαφορετικές πολιτισμικές ταυτότητες και γλώσσες. Άλλωστε, η παγκόσμια

διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών

(ΟΗΕ) το 1948, αναφέρει ότι θα πρέπει να προστατεύονται τα βασικά δικαιώματα

όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από την ιθαγένεια τους με τελικό σκοπό την

εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων (Ζέρβα και Γαϊτάνου, 2013).

Η μετανάστευση είναι ένα σύνηθες φαινόμενο στην ανθρώπινη ιστορία. Οι

μετανάστες έχουν το δικαίωμα στην ασφάλεια και στην ισοτιμία στα κοινωνικά

δικαιώματα. Η εκπαίδευση αποτελεί εκείνο τα εργαλείο που υποβοηθά τους

μετανάστες να ενσωματωθούν ομαλά στο κοινωνικό σύνολο της χώρας υποδοχής. Το

Μανιφέστο της IFLA/UNESCO για τις Δημόσιες Βιβλιοθήκες το 1994, αναφέρει ότι η

γνώση, η πληροφόρηση και η ψυχαγωγία θα πρέπει να παρέχονται ισότιμα σε όλα τα

μέλη της κοινωνίας χωρίς διακρίσεις (φύλου, εθνικότητας, θρησκείας, οικονομικής

κατάστασης, κοκ.) (IFLA, 1994).

Η κάθε βιβλιοθήκη αποτελεί τον μεγαλύτερο φορέα παροχής γνώσης σε μία

κοινωνία. Ο ρόλος αυτός της δίνει τη δυνατότητα να παρέχει εκείνες τις δράσεις που

θα διευκολύνουν την ομαλή ένταξη των μεταναστών. Το ανθρώπινο δυναμικό της

(βιβλιοθηκονόμοι και ειδικοί στις νέες τεχνολογίες) θα πρέπει να έχει εκείνες τις

δεξιότητες και γνώσεις, ώστε να προσεγγίζει φιλικά, χωρίς προκαταλήψεις και

επικοινωνιακά προβλήματα τους μετανάστες, προσφέροντας ηθική υποστήριξη, γιατί

έτσι θα αποκτήσουν κοινωνική ταυτότητα και κίνητρα για να γίνουν μέλη της

κοινωνίας, χωρίς αποκλεισμούς αλλά με ισότιμη πρόσβαση (Ζέρβα και Γαϊτάνου,

2013).

Ήδη από τις δεκαετίες του ’60 και ’70, υπήρξαν κάποιες αλλαγές που

σηματοδότησαν την έλευση της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, όπως την ξέρουμε

σήμερα. Η κουλτούρα των εφήβων και των νέων άρχισε να εξελίσσεται και να

θεσμοθετείται ως ένα ανεξάρτητο τμήμα της πολιτιστικής έκφρασης. Μέχρι τότε η

κάθε πολιτιστική έκφραση σχετίζονταν με την κάθε κοινωνική τάξη (π.χ. κουλτούρα

εργατικής τάξης αντίθετη της κουλτούρας της αστικής τάξης). Η δεκαετία του ΄60

ανέδειξε μια πολιτιστική διαφοροποίηση στην εξελισσόμενη ανεξάρτητη κουλτούρα

των νέων, με τη δική τους μουσική, μόδα, κώδικα συμπεριφοράς κλπ. (Audunson,

2005).

O Gans (1995), περιγράφει ότι η κάθε κοινωνία αποτελείται συνήθως από 5

διαφορετικές πολιτισμικές ομάδες:

o τους κοσμοπολίτες (καθηγητές πανεπιστημίου, ερευνητές, δημοσιογράφοι,

καλλιτέχνες κλπ. που η ταυτότητα και το πεδίο δραστηριότητας τους δεν

καθορίζεται από την τοποθεσία στην οποία τυχαίνει να ζουν.

o οι νέοι, οι άγαμοι και οι άτεκνοι, που από πολλές απόψεις είναι ίδιοι με τους

κοσμοπολίτες, αλλά των οποίων η κοινωνική και πολιτιστική κληρονομιά

μπορεί να περιγραφεί ως παροδική.

o οι χωρικοί π.χ. μετανάστες από Ασία ή Αφρική ή Ρομά (τσιγγάνοι).

o κοινωνικά αποκλεισμένοι (π.χ. άνεργοι).

o οι παγιδευμένοι που έχουν ενσωματώσει τις αξίες του βιομηχανικού

πολιτισμού και κοινωνίας και δεν ακολούθησαν τους γείτονες και

συναδέλφους όταν έφυγαν οι παραδοσιακές βιομηχανίες, για τα προάστια,

αφήνοντας τις εργατικές συνοικίες.

Όπως έχει ήδη σημειωθεί, οι βιβλιοθήκες για να μπορέσουν να ανταποκριθούν

στις νέες ανάγκες θα πρέπει να ανταποκριθούν στην πολιτιστική πολυμορφία με

σεβασμό στις παραδόσεις, τις αξίες και τις ιδιαιτερότητες των μειοψηφιών. Έτσι θα

πρέπει να προσφέρουν ειδικά προγράμματα και υπηρεσίες για μετανάστες, με στόχο

την ομαλή κοινωνική ενσωμάτωση (Ζέρβα και Γαϊτάνου, 2013). Ένα τέτοιο

παράδειγμα, είναι τα διάσημο μοντέλο της Ισότιμης Συμβουλευτικής Ενημέρωσης

(Peer Information Counseling, PIC) που ξεκίνησε στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν

και αργότερα υιοθετήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνας. Σε αυτό το

πρόγραμμα οι έγχρωμοι σπουδαστές προσλαμβάνονται για κατάλληλη εκπαίδευση

από τους βιβλιοθηκονόμους, για να βοηθήσουν στην παροχή άμεσων υπηρεσιών

πληροφόρησης σε άλλους έγχρωμους σπουδαστές στο περιβάλλον της βιβλιοθήκης

(Downing et al., 1993; MacAdam and Νichols, 1989; Winston, 1995).

Τέλος, η IFLA/UNESCO ανακοίνωσε ένα μανιφέστο για την Πολυπολιτισμική

Βιβλιοθήκη το 2008, με στόχο την υιοθέτηση του από όλες τις βιβλιοθήκες, έτσι ώστε

να παρέχουν υπηρεσίες που να αποδέχονται την πολυπολιτισμική και γλωσσική

ποικιλομορφία και όλους τους τύπους χρηστών. Επίσης, θα πρέπει να αποδέχονται τις

αρχές των θεμελιωδών ελευθεριών και της ισότιμης πρόσβασης στους

πληροφοριακούς πόρους, όσον αφορά την πολιτιστική ταυτότητα και αξίες (IFLA,

2008).

2.3.1 Διακήρυξη της IFLA για την Πολυπολτισμική Βιβλιοθήκη

Η IFLA6 (International Federation of Library Associations and Institutions),

ιδρύθηκε το 1927 και εκπροσωπεί τις βιβλιοθήκες και υπηρεσίες πληροφόρησης,

καθώς και τους χρήστες τους σε όλο τον κόσμο. Η IFLA εκδίδει κατά καιρούς

διάφορες διακηρύξεις που αφορούν θέματα των βιβλιοθηκών. Οι πολυπολιτισμικές

βιβλιοθήκες, σύμφωνα με τη διακήρυξη, που εγκρίθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο

της IFLA το 2006 και επικυρώθηκε επίσημα το 2008, από το Διακυβερνητικό

Συμβούλιο για την Πληροφόρηση της UNESCO, θα πρέπει να έχουν τις ακόλουθες

αρχές (IFLA, 2008):

Να εξυπηρετούν όλους τους χρήστες χωρίς πολιτισμική ή γλωσσική διάκριση.

Να παρέχουν υπηρεσίες πληροφόρησης σε όλες τις γλώσσες που

χρησιμοποιούν οι χρήστες της.

Να προσφέρουν ευρεία γκάμα υπηρεσιών που να καλύπτουν τις ανάγκες όλων

των χρηστών.

Να απασχολούν προσωπικό που να απεικονίζει την πολιτισμική και γλωσσική

ποικιλομορφία των χρηστών της.

Οι αποστολές των υπηρεσιών των βιβλιοθηκών σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον

θα πρέπει να είναι (IFLA, 2008):

6 http://www.ifla.org/

Προώθηση της θετικής αξίας της πολυπολιτισμικότητας και του

διαπολιτιστικού διαλόγου.

Προώθηση της γλωσσικής ποικιλομορφίας και σεβασμού κάθε γλώσσας.

Υποστήριξη της πολυγλωσσικής συνύπαρξης.

Προστασία της πολιτιστικής και γλωσσικής κληρονομιάς.

Προστασία και διαφύλαξη του προφορικού πολιτισμού κάθε γλώσσας.

Προώθηση για συνεργασία ατόμων και ομάδων με διαφορετικό πολιτισμικό

υπόβαθρο.

Υποστήριξη για απόκτηση δεξιοτήτων νέων τεχνολογιών μέσω

προγραμμάτων κατάρτισης.

Επιδίωξη γλωσσικής ποικιλομορφίας και ισότιμης πρόσβασης στο διαδίκτυο.

Προώθηση του πολιτικού πλουραλισμού μέσω βέλτιστων πρακτικών, για

υποστήριξη της μεταφοράς της γνώσης.

Όσον αφορά τη διαχείριση και λειτουργία, η πολυπολιτισμική βιβλιοθήκη κάθε

κατηγορίας, πρέπει να υιοθετήσει μια ολοκληρωμένη και ενιαία προσέγγιση στις

προσφερόμενες υπηρεσίες. Όλες οι βασικές λειτουργίες των υπηρεσιών

πληροφόρησης σε πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα θα πρέπει να είναι ίδιες για όλους

τους χρήστες ανεξάρτητα πολιτισμικού ή γλωσσικού υπόβαθρου. Επιπλέον, η

βιβλιοθήκη θα πρέπει να διαθέτει το κατάλληλο στρατηγικό σχέδιο που να

υποστηρίζει την πολυπολιτισμικότητα, μέσα από μια αναλυτική περιγραφή των

αναγκών των χρηστών και των πόρων που απαιτούνται (IFLA, 2008).

Οι βασικές δράσεις της πολυπολιτισμικής βιβλιοθήκης πρέπει να είναι (IFLA,

2008):

Ανάπτυξη πολιτισμικά και γλωσσικά διαφοροποιημένο συμβατικό και

ψηφιακό υλικό και υπηρεσίες.

Διάθεση πηγών για συντήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας και κληρονομιάς

(γραπτής και προφορικής).

Προώθηση προγραμμάτων εκπαίδευσης των χρηστών σε υπηρεσίες

πολιτισμικής, γλωσσικής κληρονομιάς και νέων τεχνολογιών.

Πολυγλωσσική πρόσβαση στο υλικό της βιβλιοθήκης μέσω πληροφοριακών

συστημάτων.

Ανάπτυξη πολυγλωσσικού υλικού προώθησης και προβολής των υπηρεσιών

της βιβλιοθήκης για προσέγγιση διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων.

Όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό της βιβλιοθήκης θα πρέπει να είναι

εκπαιδευμένο σε θέματα πολυπολιτισμικότητας και διαπολιτισμικής επικοινωνίας,

καθώς και στις γλώσσες. Επίσης, το προσωπικό θα πρέπει να αντανακλά το

πολιτιστικό και γλωσσικό προφίλ των χρηστών της βιβλιοθήκης. Επιπρόσθετα, η

χρηματοδότηση και το θεσμικό πλαίσιο των πολυπολιτισμικών βιβλιοθηκών, θα

πρέπει να γίνεται από το εκάστοτε κράτος, που θα πρέπει να τις ενισχύει και να τις

διευκολύνει να προσφέρουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους. Οι υπηρεσίες των

βιβλιοθηκών αυτών είναι παγκόσμιες. Συνεπώς, θα πρέπει όλες να διασυνδέονται σε

τοπικά, εθνικά και διεθνή δίκτυα όσον αφορά τη χάραξη πολιτικής. Τα ερευνητικά

αποτελέσματα και οι βέλτιστες πρακτικές πρέπει να διαδοθούν παντού, έτσι ώστε να

βοηθούν τις βιβλιοθήκες να έχουν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικές υπηρεσίες.

Επίσης, η διεθνής κοινότητα αλλά και η βιβλιοθηκονομική κοινότητα, θα πρέπει να

υποστηρίξει με κάθε μέσο την εφαρμογή της Διακήρυξης (IFLA, 2008).

Τέλος, συνολικά το πλαίσιο της διακήρυξης της IFLA για τις

πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες απεικονίζεται στο επόμενο σχήμα:

Σχ. 2.3 Μανιφέστο της IFLA για τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες (2008)(πηγή: IFLA, 2008)

ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

ΚΡΑΤΟΣ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ

ΔΙΚΤΥΑ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

ΔΥΝΑΜΙΚΟ

ΔΡΑΣΕΙΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΑΡΧΕΣ

2.3.2 Παραδείγματα Πολυπολιτισμικών Βιβλιοθηκών

Υπάρχουν διάφορα παραδείγματα πολυπολιτισμικών βιβλιοθηκών διεθνώς.

Στη Γερμανία δημιουργήθηκε μια «Διεθνή Βιβλιοθήκη», που προσφέρει ειδικά

τμήματα με στόχο την εκμάθηση της γερμανικής γλώσσας από αλλοδαπούς πολίτες.

Επίσης, αναπτύχθηκε σημαντικό έντυπο και οπτικοακουστικό υλικό, που αφορά την

εκμάθηση της γερμανικής γλώσσας. Αντίστοιχα, ο Οργανισμός Βιβλιοθηκών της

Δανίας (Danish Library Agency, DLA) ανέλαβε αρκετές πρωτοβουλίες σχετικές με

τον ρόλο των βιβλιοθηκών ως προς την προσέγγιση των μεταναστών. Σε αυτές

περιλαμβάνονται, η ίδρυση καφετεριών για μελέτη μέσα σε δημόσιες βιβλιοθήκες, με

στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής ενσωμάτωσης. Μια άλλη σχετική πρωτοβουλία

ήταν το πρόγραμμα «Job Corner», που αφορά μια υπηρεσία που παρέχει το

προσωπικό της βιβλιοθήκης σε συνεργασία με τις υπηρεσίες ευρέσεως εργασίας,

όπου προσφέρεται προσωπική βοήθεια στη συμπλήρωση αιτήσεων για εργασία,

γενικό πλάνο σταδιοδρομίας και ευρέσεως εργασίας, διόρθωση επιστολών,

προετοιμασία βιογραφικών κλπ. Στη Νορβηγία, οι βιβλιοθήκες συνεργάστηκαν στο

πρόγραμμα «Desire to read, language, ICT», που αφορά την εκμάθηση της

νορβηγικής γλώσσας. Η Ένωση Αμερικανικών Βιβλιοθηκών (American Library

Association, ALA) από την άλλη, υποστηρίζει με σθεναρότητα τα δικαιώματα κάθε

ατόμου στις ΗΠΑ, ανεξάρτητα από τη νομοθεσία, να χρησιμοποιεί τις πηγές,

προγράμματα και υπηρεσίες πληροφόρησης των βιβλιοθηκών σε εθνικό, πολιτειακό

και τοπικό επίπεδο (Ζέρβα και Γαϊτάνου, 2013).

Μια άλλη σχετική περίπτωση είναι αυτή της Φιλανδίας, όπου στη δεκαετία

του ’90 ζούσαν σε αυτήν περίπου 75.000 μετανάστες σε μόνιμη βάση. Έτσι το

υπουργείο Εκπαίδευσης τον Φεβρουάριο του 1995, όρισε την κεντρική Δημοτική

Βιβλιοθήκη του Ελσίνκι να λειτουργεί ως Πολύγλωσση Βιβλιοθήκη που να (Jonsson-

Lanevska, 2005):

παρέχει υπηρεσίες στήριξης σε άτομα με ξένη γλώσσα ως μητρική,

παρέχει πληροφορίες και καθοδήγηση,

υλοποιηθούν επαφές για συνεργασία με εξωτερικούς φορείς,

αποκτηθεί προς χρήση υλικό σε άλλες γλώσσες.

Στην Ελλάδα οι βιβλιοθήκες αρχικά αιφνιδιάστηκαν από την μεγάλη εισροή

μεταναστών κατά τη δεκαετία του ΄90. Αργότερα, σιγά σιγά άρχισαν να

προσαρμόζονται στο νέο περιβάλλον που δημιουργήθηκε. Ωστόσο, στην αρχή

υπήρξαν φωτεινές εξαιρέσεις, όπως αυτή της Δημοτικής Βιβλιοθήκης του Χαϊδαρίου

που παρέχει υπηρεσίες εξυπηρέτησης των μεταναστών. Σε αυτές περιλαμβάνονται

μαθήματα εκμάθησης γλωσσών, πληροφορικής κλπ. Υπάρχει συμβουλευτική

υποστήριξη στους μετανάστες για προσωπικά προβλήματα, για θέματα γνώσης και

εκπαίδευσης κλπ. Ένα αντίστοιχο παράδειγμα είναι η Δημοτική Βιβλιοθήκη Βέροιας,

που προσφέρει διάφορες υπηρεσίες στους μετανάστες, όπως η πολύγλωσση συλλογή

βιβλίων και περιοδικών. Το ανθρώπινο δυναμικό της βιβλιοθήκης είναι πολύ

ευαισθητοποιημένο σε θέματα πολυπολιτισμικότητας και δίνει μεγάλη έμφαση στην

εξυπηρέτηση των αλλοδαπών που ζουν στην περιοχή, υποστηρίζοντας την ομαλή

κοινωνική ενσωμάτωση τους (Ζέρβα και Γαϊτάνου, 2013).

Επιπρόσθετα, η Δημοτική Βιβλιοθήκη της Νέας Φιλαδέλφειας ξεκίνησε το

2001 να προσφέρει υπηρεσίες διευκόλυνσης της παραμονής οικογενειών μεταναστών

στην πόλη. Η Βιβλιοθήκη έχει αναλάβει διάφορες δράσεις όπως (Ζέρβα και

Γαϊτάνου, 2013):

ανοικτή πρόσβαση για τους μετανάστες της πόλης, στις συλλογές και

υπηρεσίες της,

παροχή μαθημάτων ελληνικής γλώσσας,

δωρεάν πρόσβαση στο διαδίκτυο και στους υπολογιστές,

μαθησιακή υποστήριξη στους αλλοδαπούς μαθητές,

ενθάρρυνση της συμμετοχής μεταναστών σε πολιτιστικά και εκπαιδευτικά

προγράμματα του «Πνευματικού Κέντρου» του Δήμου.

2.4 Παρατηρήσεις Η μετανάστευση αποτελεί ένα σύνηθες φαινόμενο στο πέρασμα των χρόνων

αλλά και μια ταυτόχρονα παγκόσμια πραγματικότητα. Διεθνώς, οι μετανάστες

επηρεάζονται από παράγοντες όπως η ανεργία ή το χαμηλό εισόδημα, αλλά κυρίως η

γλώσσα τους δυσκολεύει την ομαλή κοινωνική ενσωμάτωσή τους. Μέσα σε αυτό το

περιβάλλον, ο ρόλος της βιβλιοθήκης είναι πολύ σημαντικός.

Οφείλουν να παρέχουν δίκαιη πρόσβαση στις υπηρεσίες και στο υλικό τους

και να τους βοηθούν να ενσωματωθούν μέσω της παροχής μάθησης και εκπαίδευσης.

Επίσης, πρέπει να δημιουργούν πολυγλωσσικό υλικό και το προσωπικό τους να είναι

ευαισθητοποιημένο στη διαπολιτισμική επικοινωνία και στη γνώση γλωσσών. Τέλος,

η IFLA το 2008, εξέδωσε ένα μανιφέστο σχετικά με τις πολυπολιτισμικές

βιβλιοθήκες, και στο πώς θα πρέπει οι παραδοσιακές βιβλιοθήκες να

αναδιοργανώσουν τη λειτουργία τους έτσι ώστε να διευκολύνουν την

πολυπολιτισμική και γλωσσική ποικιλομορφία με τους λιγότερο δυνατούς πόρους.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

3.1 ΕισαγωγήH Επιστήμη στοχεύει στην παρατήρηση και στην ανάλυση διαφόρων

φαινομένων που αποτελούν αντικείμενό της, με απώτερο σκοπό την εξαγωγή

χρήσιμων συμπερασμάτων για την επιστημονική κοινότητα αλλά και την κοινωνία

(Νόβα-Καλτσούνη, 2006). Ο Kuhn (1970), σχετικά με την επιστήμη αναφέρει ότι,

αυτή δεν εξελίσσεται γραμμικά με την απλή προσθήκη γνώσεων και πληροφοριών

αλλά μέσα από ασυνέχειες. Επίσης, σημειώνει ότι, η ανατροπή κάποιας επικρατούσας

θεωρίας και των προτύπων που κατευθύνουν την επιστημονική έρευνα, ονομάζεται

«αλλαγή παραδείγματος» (paradigm shift). Στην περίοδο της αλλαγής, η επιστημονική

έρευνα μετασχηματίζεται ριζικά όσον αφορά την κατεύθυνσή της και τις μεθόδους

που χρησιμοποιούνται (Σαραφίδου, 2011).

Η έννοια της μεθοδολογίας στον χώρο της επιστήμης, αφορά ένα οργανωμένο

σύνολο διεργασιών και μεθόδων, που μπορούν να υλοποιηθούν από έναν επιστήμονα,

έτσι ώστε να διεξαγάγει επιτυχώς, την ερευνητική διαδικασία που έχει σχεδιάσει.

Συγκεκριμένα, αποτελείται από ορθολογικές μεθόδους και εργαλεία που

εφαρμόζονται μέσα από ένα σαφώς προσδιορισμένο σχέδιο, που σκοπεύει στην

επίλυση ενός ερευνητικού προβλήματος που έχει ήδη τεθεί από τον ερευνητή ή την

ερευνητική κοινότητα (Ζαφειρόπουλος, 2015).

Η έννοια της έρευνας, αφορά στην παραγωγή αποτελεσμάτων μέσω της

υιοθέτησης ενός οργανωμένου ερευνητικού σχεδίου. Η επιστημονική έρευνα

υπόκειται σε συνεχή κρίση από εξωτερικούς ειδικούς-κριτές και χαρακτηρίζεται από

επαναληψιμότητα, δηλ. κάθε ερευνητής να μπορεί να επαναλάβει τη διαδικασία μιας

έρευνας και να διαπιστώσει ίδια αποτελέσματα. Επίσης, η επιστημονική έρευνα

διακρίνεται για την υιοθέτηση ορθολογικών, τυπικών και τεκμηριωμένων μεθόδων

και βασίζεται συνήθως σε προηγούμενες σχετικές δημοσιευμένες έρευνες. Επιπλέον,

οι μέθοδοι έρευνας αποτελούν εκείνες τις επιστημονικές τεχνικές και διεργασίες, που

μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τεκμηριωμένο τρόπο από κάθε επιστήμονα και

πρέπει να ταιριάζουν με το ερευνητικό αντικείμενο και την επιλεχθείσα μεθοδολογία

(Ζαφειρόπουλος, 2015).

3.2 Κοινωνικές Επιστήμες και ΈρευναΟι κοινωνικές επιστήμες (social sciences) μέχρι τον 18ο αιώνα, αποτελούσαν

μέρος της φιλοσοφίας και της θεολογίας. Ο Γάλλος Compte και ο Άγγλος Mill στις

αρχές του 19ου αιώνα, ήταν οι πρώτοι που εισήγαγαν τη θεώρηση ότι, μπορεί να

μελετηθούν κοινωνικά φαινόμενα και ανθρώπινη συμπεριφορά με τη βοήθεια των

μεθόδων των φυσικών επιστημών (Σαραφίδου, 2011). Έτσι, για πρώτη φορά

δημιουργήθηκε μια διαμάχη σχετικά με τον τρόπο που προσεγγίζεται ένα κοινωνικό

φαινόμενο, τη μεθοδολογία που επιλέγεται να ακολουθηθεί και το ιδεολογικό πλαίσιο

που βασίζεται (Νόβα-Καλτσούνη, 2006). Σύμφωνα με τον Adorno (1972), η διαμάχη

αυτή ονομάστηκε «σύγκρουση του θετικισμού» και αφορά δύο διαφορετικές

θεωρητικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις σχετικά με τη διερεύνηση των

κοινωνικών φαινομένων (Σχ.4.1) (Νόβα-Καλτσούνη, 2006; Giddens, 1974;

Halfpenny, 1982; Wacquant, 1992):

Παραδοσιακή: σχετίζεται με το θετικιστικό ρεύμα, που εκτιμά ότι οι

κοινωνικές επιστήμες δε διαφέρουν από τις φυσικές επιστήμες και συνεπώς

πρέπει να υιοθετήσουν μια επιστημονική μέθοδο που βασίζεται στην

οργανωμένη συλλογή παρατηρήσεων μέσω των αισθητηρίων οργάνων, που

μπορούν να μετρηθούν. Τα πορίσματα της έρευνας χρησιμοποιούνται για την

τυχόν ανακάλυψη καθολικών νόμων που διέπουν την ατομική και κοινωνική

συμπεριφορά. Η προσέγγιση αυτή υπήρξε αποτέλεσμα του Γαλλικού

Διαφωτισμού, που βοήθησε σημαντικά στην ελευθερία της ανθρώπινης

σκέψης από θεολογικές ή μεταφυσικές ερμηνείες.

Ριζοσπαστική: αφορά εναλλακτικά ρεύματα που θεωρούν ότι δεν μπορεί να

διατυπωθούν γενικοί νόμοι για κοινωνικά φαινόμενα ή ανθρώπινες

συμπεριφορές, αφού δεν μπορεί να υπάρξουν κανονικότητες όπως στα φυσικά

φαινόμενα. Θεωρούν ότι οι κοινωνίες μπορούν να κατανοηθούν μέσα από το

πρίσμα των ατόμων που συναποτελούν μέρος της δράσης και των φαινομένων

που διερευνώνται. Τέτοια ρεύματα είναι αυτά της Φαινομενολογίας, που

εστιάζει στη μελέτη της άμεσης εμπειρίας, της Εθνομεθοδολογίας που

ενδιαφέρεται για τον κόσμο της καθημερινότητας και της Συμβολικής

Αλληλεπίδρασης που εστιάζει στον κόσμο των υποκειμενικών νοημάτων και

στα σύμβολα με τα οποία αυτά παράγονται και αναπαρίστανται.

Αντίστοιχα, στην κοινωνική εμπειρική έρευνα έχουν επικρατήσει δύο

ξεχωριστές προσεγγίσεις (Σαραφίδου, 2011; Τσιώλης, 2014; Griffiths, 1998;

Neuman, 1997):

Ποσοτική κοινωνική έρευνα: σε αυτήν γίνεται χρήση τυποποιημένων μεθόδων

και τεχνικών, έτσι ώστε τα πορίσματα τους να είναι επαναλήψιμα και

γενικεύσιμα. Η μη επιβεβαίωση των θεωρητικών υποθέσεων οδηγεί στην

κατάρριψη ή στην τροποποίηση της θεωρίας. Ο σκοπός της ποσοτικής

έρευνας είναι η ανακάλυψη καθολικών νόμων που προϋποθέτει την

αντικειμενικότητα του ερευνητή-επιστήμονα. Επιπλέον, βασικό θέμα σε

αυτού του τύπου έρευνας είναι η αξιοπιστία και η εγκυρότητα των μετρήσεων.

Η ποσοτική κοινωνική έρευνα διεξάγεται συνήθως με μελέτες επισκόπησης ή

με πειράματα, με τη βοήθεια ερωτηματολογίων και χρήση στατιστικών

τεχνικών (περιγραφική, επαγωγική).

Ποιοτική κοινωνική έρευνα: σε αυτή την έρευνα η θεωρία δεν προϋπάρχει

αλλά παράγεται από τα εμπειρικά δεδομένα και διαθέτει αξιοπιστία υπό την

προϋπόθεση ότι τεκμηριώνεται πλήρως η ερμηνεία του πώς βιώνουν οι

άνθρωποι την πραγματικότητα γύρω τους. Η ερμηνεία αυτή γίνεται υπό το

πρίσμα της οπτικής του ερευνητή-επιστήμονα. Η ποιοτική έρευνα βασίζεται

σε μελέτες περιπτώσεων, ή σε πληροφορίες που έχουν προκύψει από

ξεχωριστά άτομα. Η συλλογή δεδομένων στην ποιοτική έρευνα διακρίνονται

για την ευελιξία και ευαισθησία σε σχέση με το κοινωνικό πλαίσιο. Αφορά

από συνεντεύξεις έως focus group και από συμμετοχική παρατήρηση έως

καταγραφή υλικού (ημερολόγια, άρθρα, διαφημίσεις κλπ.). Η επεξεργασία

των δεδομένων βασίζεται στη γλώσσα και έχει ως στόχο την ανάλυση της

πολυπλοκότητας των κοινωνικών φαινομένων.

Συνολικά η κοινωνική εμπειρική έρευνα χαρακτηρίζεται από τα εξής στοιχεία

(Νόβα-Καλτσούνη, 2006; King et al., 1994):

την «ανακάλυψη» που αποτελεί τον στόχο κάθε έρευνας,

τα δεδομένα και οι πληροφορίες της ερευνητικής διαδικασίας είναι δημόσια

και ανοικτά για όλους,

τα πορίσματα της έρευνας διακρίνονται για την αβεβαιότητα τους και

δεν υπάρχει τυποποιημένη μεθοδολογία διεξαγωγής έρευνας (κάθε φορά ο

ερευνητής «κατασκευάζει» ένα νέο ερευνητικό σχέδιο).

3.3 Ερευνητικός ΣχεδιασμόςΟ ερευνητικός σχεδιασμός της παρούσας έρευνας ακολουθεί εκείνο της

ποιοτικής κοινωνικής έρευνας. Η επιλογή αυτή έγινε γιατί:

το αντικείμενο της έρευνας (διερεύνηση της πολυπολιτισμικότητας των

ελληνικών βιβλιοθηκών σύμφωνα με το Μανιφέστο της IFLA) προσεγγίζεται

καλύτερα με την ποιοτική μέθοδο, αφού διερευνάται κατά πόσο ισχύουν οι

αρχές, δράσεις, υπηρεσίες της πολυπολιτισμικής προσέγγισης στις

βιβλιοθήκες (περιγραφική καταγραφή διαδικασιών, σκέψεων, στάσεων,

προθέσεων ή συναισθημάτων),

διερεύνηση εις βάθος (πρόσληψη πληροφοριών σε βάθος) και

το μέγεθος του δείγματος είναι μικρό λόγω της προέλευσης της έρευνας (στα

πλαίσια μιας μεταπτυχιακής εργασίας).

Η ποιοτική μέθοδος που επιλέχθηκε είναι αυτή της ατομικής συνέντευξης, που

είναι η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδος και χαρακτηρίζεται από ευελιξία κατά

την εφαρμογή, αμεσότητα και εξοικείωση και μικρό κόστος (Ζαφειρόπουλος, 2014;

King, 1999). Η υλοποίηση της συνέντευξης στην παρούσα έρευνα ακολούθησε τα

παρακάτω βήματα:

έναρξη/ ενημέρωση του δείγματος

υλοποίηση συνέντευξης (φωνητική ή χειρογραφική καταγραφή)

ολοκλήρωση συνέντευξης

Το ερευνητικό πλαίσιο της παρούσας έρευνας διέπεται από τη Διακήρυξη της IFLA

και περιλαμβάνει τους εξής ερευνητικούς στόχους και αντίστοιχα ερευνητικά

ερωτήματα (Σχ.3.1):

Ερευνητικός Στόχος-1: Διερεύνηση της Αποστολής των Βιβλιοθηκών της Έρευνας

σύμφωνα με τις αρχές της Διακήρυξης της IFLA για την πολυπολιτισμικότητα

Ερώτημα 1.1: Οι Βιβλιοθήκες διαθέτουν στρατηγικό σχέδιο που εξυπηρετεί

την πολιτισμική ποικιλομορφία;

Ερώτημα 1.2: Οι Βιβλιοθήκες έχουν ως αποστολή να εξυπηρετούν την

πολιτισμική ποικιλομορφία σύμφωνα με τη Διακήρυξη της IFLA;

Ερευνητικός Στόχος-2: Διερεύνηση των Δράσεων των Βιβλιοθηκών της Έρευνας

σύμφωνα με τη Διακήρυξη της IFLA για την πολυπολιτισμικότητα

Ερώτημα 2.1: Ποιες δράσεις υλοποιούν οι Βιβλιοθήκες σύμφωνα με τη

Διακήρυξη της IFLA σχετικά με τις καίριες δράσεις που πρέπει να

αναλαμβάνει;

Ερευνητικός Στόχος-3: Διερεύνηση των πολιτικών διαχείρισης ανθρώπινου

δυναμικού των Βιβλιοθηκών της Έρευνας σύμφωνα με τη Διακήρυξη της IFLA

Ερώτημα 3.1: Ποιες πολιτικές έχουν υιοθετήσει οι Βιβλιοθήκες σύμφωνα με

τη Διακήρυξη της IFLA σχετικά με την πολιτική προσωπικού για την

πολυπολιτισμικότητα;

Ερευνητικός Στόχος-4: Διερεύνηση της κρατικής υποστήριξης στις Βιβλιοθήκες της

Έρευνας σύμφωνα με τη Διακήρυξη της IFLA

Ερώτημα 4.1: Ποιες μορφές κρατικής υποστήριξης δέχονται οι Βιβλιοθήκες

σύμφωνα με τη Διακήρυξη της IFLA για την πολυπολιτισμικότητα;

Ερευνητικός Στόχος-5: Διερεύνηση της υλοποίησης της Διακήρυξης της IFLA από

τις Βιβλιοθήκες

Ερώτημα 5.1: Υλοποιείται από τις Βιβλιοθήκες το πλαίσιο αρχών της

Διακήρυξης της IFLA για την πολυπολιτισμικότητα;

Σχ. 3.1 Ερευνητικό Πλαίσιο

ΕπεξεργασίαΠολυπολιτισμικότητα ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ IFLA

Ερευνητικός Στόχος 5

Ερευνητικός Στόχος 4

Ερευνητικός Στόχος 3

Ερευνητικός Στόχος 2

Ερώτημα 5.1

Ερώτημα 4.1

Ερώτημα 3.1

Ερώτημα 2.1

Ερώτημα 1.2

Ερώτημα 1.1

Ερευνητικός Στόχος 1

Η διεξαγωγή της ποιοτικής έρευνας έγινε μέσω φυσικής ή τηλεφωνικής επαφής με τα

υποκείμενα της έρευνας (στελέχη βιβλιοθηκών). Υπήρξε πιλοτική έρευνα με δοκιμή

της συνέντευξης (1 άτομο), για βελτίωση της πριν τη διεξαγωγή της κύριας έρευνας

(Σχ.3.2).

Σχ. 3.2 Διαδικασία Διεξαγωγής Έρευνας

3.3.1 Δειγματοληψία

Στην παρούσα ποιοτική έρευνα, ακολουθείται η θεωρητική δειγματοληψία

(sampling), που έχει ως κριτήριο για την επιλογή του δείγματος (Βιβλιοθήκες), τη

χρησιμότητά τους να συμβάλλουν στον θεωρητικό έλεγχο εφαρμογής των αρχών του

Μανιφέστου της IFLA για την πολυπολιτισμικότητα στις βιβλιοθήκες. Ανήκει στην

σκόπιμη δειγματοληψία (δειγματοληψία μη πιθανότητας), αφού τα δείγματα

επιλέγονται έτσι ώστε να εξυπηρετούν τους στόχους της έρευνας (Τσιώλης, 2014). Οι

βιβλιοθήκες που επιλέχθηκαν καταβλήθηκε προσπάθεια να καλύπτουν τα κριτήρια:

Μέγεθος Βιβλιοθήκης

Είδος Βιβλιοθήκης (Δημοτική, Ακαδημαϊκή)

3.3.2 Συνέντευξη

Η συνέντευξη (interview) αποτελεί μια οργανωμένη σχέση λεκτικής

επικοινωνίας μεταξύ ερευνητή-επιστήμονα και συμμετέχοντα στην έρευνα, με στόχο

στη συλλογή στοιχείων σχετικών με το αντικείμενο της έρευνας (Σαραφίδου, 2011;

Kvale, 1996). Στην παρούσα έρευνα, γίνεται χρήση ημι-δομημένης συνέντευξης (semi-

structured interview), που είναι μια ενδιάμεση μορφή μεταξύ δομημένης και μη

δομημένης συνέντευξης (Σαραφίδου, 2011). Οι ερωτήσεις της συνέντευξης

καλύπτουν τα εξής είδη:

δημογραφικές ερωτήσεις και

Ερευνητής Στέλεχος Βιβλιοθήκης

Επικοινωνία

ερωτήσεις γνώμης.

Η δομή της συνέντευξης είναι η ακόλουθη σε σχέση και με το ερευνητικό

πλαίσιο (Σχ.3.3):

ταυτότητα συμμετέχοντα (ημ/νια, ονοματεπώνυμο, ιδιότητα, διάρκεια)

γενικές πληροφορίες (δημογραφικές ερωτήσεις)

εφαρμογή Μανιφέστου IFLA για πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες (ερώτηση

γνώμης) – Ερευνητικός Στόχος 5

αποστολή και διαχείριση (ερώτηση γνώμης) – Ερευνητικός Στόχος 1

δράσεις (ερώτηση γνώμης) – Ερευνητικός Στόχος 2

προσωπικό (ερώτηση γνώμης) – Ερευνητικός Στόχος 3

κρατική υποστήριξη (ερώτηση γνώμης) – Ερευνητικός Στόχος 4

σχόλια

Σχ. 3.3 Δομή Συνέντευξης (πηγή: προσαρμογή από Σαραφίδου, 2011)

3.3.3 Επεξεργασία

ΕΝΑΡΞΗ - ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ

Σχόλια

Κρατική Υποστήριξη

Προσωπικό

Δράσεις

Αποστολή και Διαχείριση

Εφαρμογή μανιφέστου

Γενικές πληροφορίες

Ταυτότητα

Η επεξεργασία του υλικού των συνεντεύξεων θα ακολουθήσει την ποιοτική

ανάλυση δεδομένων (Ζαφειρόπουλος, 2014; Riffe et al., 2005; Weber, 1990).

Ειδικότερα, αυτή περιλαμβάνει (Σχ.3.4) (Κυριαζή, 1999;Τσιώλης, 2014):

Δημιουργία μονάδων καταγραφής-ανάλυσης (επιπεδο-ερώτηση συνέντευξης)

Εννοιολογικές κατηγορίες (άξονες Μανιφέστου IFLA – ενοτήτων

συνέντευξης)

Κωδικοποίηση συμμετεχόντων

Ερμηνεία-ανάλυση κειμένου (περιλαμβάνει τον πυρήνα της μεθοδολογίας της

Κωδικοποίησης που αποτελείται από το πρώτο βήμα της «ανοικτής

κωδικοποίησης». Γίνεται κατάτμηση δεδομένων και ερμηνεύεται το

συγκείμενο για την παραγωγή κωδίκων και μικροανάλυση όπου οργανώνεται

το υλικό γύρω από κατηγορίες με στόχο να οργανωθούν γύρω από κομβικούς

θεωρητικούς άξονες, ώστε να συστηματοποιηθούν οι κατηγορίες που ήδη

υπάρχουν. Ακολουθεί το δεύτερο βήμα «κωδικοποίηση κατ΄άξονα ή αξονική

κωδικοποίηση» όπου απαντώνται τα ερευνητικά ερωτήματα και τέλος το τρίτο

με την «επιλεκτική κωδικοποίηση» όπου ολοκληρώνεται η ανάλυση με την

ανάδειξη της κεντρικής ή κεντρικών κατηγοριών (core categories). Η

κωδικοποίηση κυρίως χρησιμοποιείται στη Θεμελιωμένη θεωρία (grounded

theory), που αποτελεί έναν τύπο αναλυτικής διαδικασίας και στοχεύει στην

ανάπτυξη ενός θεωρητικού πλαισίου μέσα από τα ποιοτικά δεδομένα.

Ωστόσο, η επιλογή της κωδικοποίησης εφαρμόζεται και σε άλλες ποιοτικές

έρευνες, μόνο που σε αυτή την περίπτωση ένα μεγάλο μέρος του πλαισίου

κωδικοποίησης (code book) σχηματίζεται πριν και όχι κατά τη διάρκεια της

διαδικασίας ανάλυσης των ποιοτικών δεδομένων (Ιωσηφίδης, 2003). Στην

παρούσα έρευνα το πλαίσιο που ακολουθείται εξαρχής, είναι αυτό του

Μανιφέστου της IFLA σε συνδυασμό με το ερευνητικό πλαίσιο, όπου

καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη διαδικασία κωδικοποίησής της).

Περιγραφική στατιστική ανάλυση (δημογραφικά στοιχεία)

Σχ. 3.4 Πλαίσιο Επεξεργασίας (κωδικοποίησης, code book) (πηγή: προσαρμογή από Ιωσηφίδης,

2003)

3.4 ΠαρατηρήσειςΗ επιστημονική έρευνα βρίσκεται σε διαμάχη μεταξύ δύο προσεγγίσεων:

ριζοσπαστική και παραδοσιακή. Η ποιοτική κοινωνική έρευνα που επιλέχθηκε λόγω

φύσης της έρευνας και οι ποιοτικές μεθοδολογίες, αποτελούν τον έναν βασικό πόλο

της μεθοδολογίας της έρευνας, με τον άλλο να είναι η ποσοτική κοινωνική έρευνα

(Θετικισμός).

Στην παρούσα εμπειρική έρευνα αναπτύχθηκε ένα ερευνητικό πλαίσιο, όπου

περιλαμβάνει 5 ερευνητικούς στόχους και 6 ερευνητικά ερωτήματα. Έγινε χρήση

συνέντευξης ημι-δομημένου τύπου, που σχεδιάστηκε σύμφωνα με τις αρχές της IFLA

για την πολυπολιτισμικότητα και τις βιβλιοθήκες και το δείγμα της έρευνας αφορά

στελέχη βιβλιοθηκών (Δημοτικών, Ακαδημαϊκών). Τέλος, η επεξεργασία των

δεδομένων (λόγος) ακολουθεί τη μέθοδο της Κωδικοποίησης.

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΡΧΩΝ

IFLA

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ

ΜΙΚΡΟ-ΑΝΑΛΥΣ

ΑΞΟΝΙΚΗΑΝΟΙΚΤΗ

ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Κωδικοποίηση συμμετεχόντων

Εννοιολογικές κατηγορίες

Μονάδες καταγραφής

Ερευνητικό πλαίσιο

Μανιφέστο IFLA για τις

πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

4.1 ΕισαγωγήH επεξεργασία των ποιοτικών δεδομένων περιλαμβάνει δύο άξονες

επεξεργασίας (Σχ.4.1) (Τσιώλης, 2014):

Ποσοτική επεξεργασία των δημογραφικών δεδομένων της συνέντευξης (χρήση

τεχνικών περιγραφικής στατιστικής) και

Ποιοτική ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων (κωδικοποίηση βασισμένη στην

ερμηνεία του κειμένου που είναι κατάλληλα προσαρμοσμένο –

τμηματοποίηση δεδομένων).

Σχ. 4.1 Πλαίσιο Επεξεργασίας Δεδομένων (πηγή: Τσιώλης, 2014)

4.2 Μονάδες Καταγραφής-ΑνάλυσηςΟι μονάδες καταγραφής-ανάλυσης διακρίνονται σε δύο τομείς:

Ποσοτικές Μονάδες Καταγραφής

o Κατηγορία Βιβλιοθήκης: η κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι η εξής

Δημοτική

Βιβλιοθήκ

η

Ακαδημαϊκή

Βιβλιοθήκη

1 2

data

data

data

data

data

data

data

Κωδικοποίηση

Περιγραφική στατιστική

Ποιοτική Ανάλυση

Ποσοτική επεξεργασία

Επεξεργασία

Δεδομένων

o Έτος Ίδρυσης: η κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι η εξής

Έτος

ΧΧΧΧ

o Συνολικός Αριθμός Προσωπικού (ΣΑΠ): η κωδικοποίηση των

απαντήσεων είναι η εξής

Αριθμός

ΧΧ

o Κατηγορίες Ειδικοτήτων και Αριθμός Προσωπικού: η κωδικοποίηση

των απαντήσεων είναι η εξής

ΤΕ

Βιβ/μοι

ΠΕ

Βιβ/μοι

ΤΕ

Διοικ/λογιστικο

ύ

ΠΕ

Διοικ/λογιστικο

ύ

ΤΕ

Πληροφορικής

Άλλη

κατηγορία

ΧΧ1

(υποσύνολο

)

ΧΧ2

(υποσύνολο

)

ΧΧ3 (υποσύνολο) ΧΧ4 (υποσύνολο) ΧΧ5 (υποσύνολο) ΧΧ6

(υποσύνολο)

όπου ΧΧ: Σύνολο αριθμού προσωπικού

ΧΧ = ∑ ΧΧ1 .. ΧΧn (5.1)

o Μεταπτυχιακές Σπουδές: η κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι η εξής

Συνολικός

Αριθμός

Σχετικές με

Πολιτισμική

Διαχείριση

ΧΧ ΧΧ

(υποσύνολο)

Ποιοτικές Μονάδες Καταγραφής

Υιοθέτηση των Αρχών Διακήρυξης της IFLA (ΥΑΔ_IFLA): η

κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι η εξής

NAI OXI

1 0

o Αποστολή και Διαχείριση (Α_Δ)

(α) Στρατηγικό Σχέδιο (Α_Δ1): η κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι

η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

(β) Αποστολή Βιβλιοθήκης (Α_Δ2): η κωδικοποίηση των απαντήσεων

είναι η εξής

α/α Είδος Αποστολής ΝΑΙ OXI

1 Προώθηση της συνειδητοποίησης

1 0

2 Ενθάρρυνση της γλωσσικής ποικιλομορφίας

1 0

3 Διευκόλυνση της αρμονικής συνύπαρξης

1 0

4 Προστασία γλωσσικής & πολιτιστικής κληρονομιάς

1 0

5 Διασφάλιση συντήρησης προφορικής παράδοσης

1 0

6 Παρότρυνση για συμπερίληψη και συμμετοχικότητα

1 0

(γ) Συνεργασία Βιβλιοθήκης (Α_Δ3): η κωδικοποίηση των απαντήσεων

είναι η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

o Δράσεις (ΔΡ)

(α) Ανάπτυξη συλλογών και υπηρεσιών (ΔΡ1): η κωδικοποίηση των

απαντήσεων είναι η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

(β) Πηγές (ΔΡ2): η κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

(γ) Προγράμματα (ΔΡ3): η κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

(δ) Πρόσβαση (ΔΡ4): η κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

(ε) Υλικό (ΔΡ5): η κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

(στ) Σύνδεση (ΔΡ6): η κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

o Προσωπικό (ΠΡ)

(α) Εκπαίδευση Προσωπικού (ΠΡ1): η κωδικοποίηση των απαντήσεων

είναι η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

(β) Γλωσσική Κατάρτιση (ΠΡ2): η κωδικοποίηση των απαντήσεων

είναι η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

(γ) Αποδοχή Κοινωνίας (ΠΡ3): η κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι

η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

(δ) Διοίκηση Βιβλιοθήκης (ΠΡ4): η κωδικοποίηση των απαντήσεων

είναι η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

o Κρατική Υποστήριξη (ΚΥ)

(α) Σχετική Νομοθεσία (ΚΥ1): η κωδικοποίηση των απαντήσεων είναι

η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

(β) Κρατική Χρηματοδότηση (ΚΥ2): η κωδικοποίηση των απαντήσεων

είναι η εξής

NAI OXI

1 0

και αιτιολόγηση: κείμενο (λέξεις, φράσεις)

o Σχόλια (ΣΧ): η απάντηση (προαιρετική) είναι κείμενο (λέξεις,

φράσεις)

4.3 Εννοιολογικές ΚατηγορίεςΗ κατηγοριοποίηση των εννοιών που διερευνούνται και ακολουθούν το

πλαίσιο των αρχών της Διακήρυξης της IFLA-UNESCO για τις πολυπολιτισμικές

βιβλιοθήκες είναι οι εξής (Σχ.4.2):

Κ1: Αποστολή και Διαχείριση

Κ2: Δράσεις

Κ3: Προσωπικό

Κ4: Κρατική Υποστήριξη

Εννοιολογικές κατηγορίες

IFLA

Κρατική Προσωπικό

Δράσεις Αποστολή και Διαχείριση

Σχ. 4.2 Εννοιολογικές Κατηγορίες (πηγή: προσαρμογή από IFLA, 2008)

Οι μονάδες καταγραφής-ανάλυσης κατατάσσονται σύμφωνα με τις εννοιολογικές

κατηγορίες, όπως φαίνεται στον επόμενο πίνακα:

Πίν. 4.1 Κατάταξη Μονάδων Καταγραφής-Ανάλυσης

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ - ΑΝΑΛΥΣΗΣ

Κ1 Α_Δ1, Α_Δ2, Α_Δ3Κ2 ΔΡ1, ΔΡ2, ΔΡ3, ΔΡ4,

ΔΡ5, ΔΡ6 ΥΑΔ_IFLA ΣΧ

Κ3 ΠΡ1,ΠΡ2,ΠΡ3,ΠΡ4Κ4 ΚΥ1,ΚΥ2

4.4 Κωδικοποίηση ΣυμμετεχόντωνΚάθε Βιβλιοθήκη από το δείγμα της έρευνας που κωδικοποιείται λαμβάνει

την εξής μορφή:

Τύπος βιβλιοθήκης _Τίτλος βιβλιοθήκης (5.2)

όπου, Τύπος βιβλιοθήκης (Ακαδημαϊκή Βιβλιοθήκη/ΑΒ, Δημοτική Βιβλιοθήκη/ΔΒ),

Τίτλος βιβλιοθήκης (Πανεπιστήμιο/ΑΕΙ +_+ 3 πρώτα γράμματα της ονομασίας του

ιδρύματος, ΤΕΙ/ΤΕΙ +_+ 3 πρώτα γράμματα της ονομασίας του ιδρύματος, + 3 πρώτα

γράμματα της ονομασίας της Πόλης που είναι η βιβλιοθήκη)

Π.χ. ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ → ΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ Π.χ. Δημοτική Βιβλιοθήκη Χαλκίδας→ ΔΒ_ΧΑΛ

Κρατική Προσωπικό

4.5 Πιλοτική ΈρευναΗ πιλοτική έρευνα έγινε με στόχο τη δοκιμή του ερευνητικού εργαλείου της

ποιοτικής έρευνας (συνέντευξη) για τυχόν βελτιώσεις ή διορθώσεις.

Πραγματοποιήθηκε στις 15/1/2016 στην Ακαδημαϊκή Βιβλιοθήκη του ΤΕΙ ΠΕΡΑΙΑ

με στέλεχος της και στις 18/1/2015 στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας με επίσης

στέλεχος της. Η διεξαγωγή της πιλοτικής έρευνας περιλαμβάνει ενημέρωση σχετικά

με την έρευνα, τη διαδικασία υλοποίησης της συνέντευξης και την συμπλήρωση

ερωτηματολογίου αξιολόγησης.

Το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της συνέντευξης περιλαμβάνει τις εξής

ερωτήσεις:

o Ερώτηση 1(Ε1): Είστε ικανοποιημένος/η από τη διαδικασία

διεξαγωγής της συνέντευξης και γιατί;

o Ερώτηση 2(Ε2): Είστε ικανοποιημένος/η από τη δομή της συνέντευξης

και γιατί;

o Ερώτηση 3(Ε3): Είστε συνολικά ικανοποιημένος/η από τη συνέντευξη;

Πολύ ικανοποιημέ

νος

Ικανοποιημένος

Ούτε ικανοποιημέν

ος/ ούτε δυσαρεστημέ

νος

Δυσαρεστημένος

Πολύ δυσαρεστημέ

νος

o Σχόλια: Σχολιάστε ότι άλλο θέλετε σχετικά με τη συνέντευξη

Η ανάλυση αξιολόγησης (ικανοποίηση) της πιλοτικής έρευνας έδειξε τα εξής

συμπεράσματα:

o Ε1: και τα δύο στελέχη των βιβλιοθηκών είναι ικανοποιημένα από τη

διαδικασία διεξαγωγής της συνέντευξης.

o Ε2: και τα δύο στελέχη βιβλιοθηκών συμφωνούν ότι είναι πολύ

ικανοποιημένα από τη δομή της συνέντευξης και εκτιμούν ότι δεν

περιλαμβάνει περιττά μέρη (απόλυτα ικανοποιημένο το στέλεχος από

τη Δημ. Βιβλιοθήκη Πρέβεζας).

o Ε3: και τα δύο στελέχη βιβλιοθηκών είναι συνολικά ικανοποιημένα

από τη συνέντευξη της έρευνας (περισσότερο ικανοποιημένο το

στέλεχος του ΤΕΙ Πειραιά).

o Σχόλια: η ανάλυση σχολίων έδειξε τα ακόλουθα:

- Παρατήρηση 1: συντακτικά λάθη στη διατύπωση κάποιων

ερωτήσεων (ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ + Δημ. Βιβλ. Πρεβέζης)

- Παρατήρηση 2: να διαρκεί λίγο περισσότερο η ενημέρωση

σχετικά με την έρευνα που πραγματοποιείται (πιο αναλυτική

παρουσίαση) (ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ)

4.6 Αξιοπιστία και Εγκυρότητα ΈρευναςΗ ποιοτική έρευνα δέχεται σημαντική κριτική από πλευράς ερευνητών, όσον

αφορά τη διασφάλιση της ποιότητάς της (αξιοπιστία, εγκυρότητα). Η κυριότερη

αδυναμία είναι ο περιορισμός που προέρχεται από τη γενίκευση των αποτελεσμάτων.

Η δειγματοληψία είναι «σκόπιμη» και για αυτό δεν περιλαμβάνει διαδικασίες που να

επιτρέπουν γενίκευση των ευρημάτων (Σαραφίδου, 2011; Τσιώλης, 2014).

Η παρούσα έρευνα διαθέτει επαρκή αξιοπιστία γιατί:

- τα δεδομένα της έρευνας ελέχθησαν από τα στελέχη των

βιβλιοθηκών και δόθηκε η συγκατάθεση τους

- μεγάλη εμπειρία του ερευνητή (>10 έτη) που προέρχεται από

το επαγγελματικό χώρο της Βιβλιοθηκονομίας

Επίσης, διαθέτει επαρκή εγκυρότητα γιατί:

- διαθέτει περιγραφική εγκυρότητα (descriptive validity) αφού

ακολουθήθηκε με ακρίβεια η διαδικασία διεξαγωγής της

έρευνας

- έγινε χρήση πιλοτικής έρευνας για βελτιώσεις της συνέντευξης

4.7 Δείγμα Το δείγμα της ποιοτικής έρευνα περιλαμβάνει 3 Ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες και

2 Δημοτικές Βιβλιοθήκες, όπως φαίνεται στον επόμενο πίνακα μαζί με την

αντίστοιχη κωδικοποίησή τους:

Πίν. 4.2 Δείγμα κύριας Έρευνας

α/α Βιβλιοθήκες Κωδικοποίηση

1 ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ2 ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ3 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ4 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΘΗΝΑΣΔΒ_ΑΘΗ

5 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΠΡΕΒΕΖΑΣ

ΔΒ_ΠΡΕ

4.7.1 Προφίλ Δείγματος

Το προφίλ κάθε βιβλιοθήκης είναι ως εξής:

TEI ΠΕΙΡΑΙΑ7 (Εικ.4.1): αποτελεί Ακαδημαϊκή Βιβλιοθήκη τεχνολογικής

κατεύθυνσης με εξειδίκευση στις θεματικές ενότητες των Τμημάτων του

Ιδρύματος (Αυτοματισμού, Ηλεκτρονικής, Ηλεκτρολογίας, Μηχανολογίας,

Κλωστοϋφαντουργών, Πολιτικών Μηχανικών, Η/Υ Συστημάτων, Διοίκησης

Επιχειρήσεων, Λογιστικής). Αποτελεί βασικό τμήμα του Ιδρύματος και

υποστηρίζει την εκπαιδευτική (προπτυχιακή, μεταπτυχιακή) και ερευνητική

δραστηριότητα. Το υλικό και οι υπηρεσίες που παρέχει, οι όροι και οι κανόνες

λειτουργίας, ακολουθούν τις ανάγκες του Ιδρύματος, του οποίου οι τομείς

δραστηριοτήτων αφορούν τον Τομέα της Τεχνολογίας και της Διοικητικής

Επιστήμης και Χρηματοοικονομικής. Η Βιβλιοθήκη συνεργάζεται με το

εκπαιδευτικό δυναμικό για τη ρύθμιση ζητημάτων που αφορούν τις ανάγκες

των φοιτητών και τη συμβολή της Βιβλιοθήκης σε αυτό. Ο κύριος στόχος της

είναι η κάλυψη των πληροφοριακών αναγκών των φοιτητών, και του

ανθρώπινου δυναμικού του Ιδρύματος, καθώς και οποιουδήποτε άλλου

ενδιαφερόμενου πολίτη. Αναλαμβάνει την ευθύνη για την οργάνωση και τη

διαχείριση των πηγών που έχει στη διάθεσή της για την κάλυψη των

παραπάνω προγραμμάτων. Παρέχει υποστήριξη στο διοικητικό και

οργανωτικό πλαίσιο λειτουργίας του Ιδρύματος. Βρίσκεται εντός του campus

του Ιδρύματος, σε ένα νέο κτίριο.

Εικ. 4.1 Κεντρική ιστοσελίδα της βιβλιοθήκης του ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ (lib.teipir.gr)

7 http://lib.teipir.gr/ (τελευταία πρόσβαση 10/3/2016)

Πάντειο Πανεπιστήμιο8 (Εικ.4.2): αποτελεί Ακαδημαϊκή Βιβλιοθήκη, με σκοπό

την κάλυψη, υποστήριξη και ενίσχυση των εκπαιδευτικών και ερευνητικών

δραστηριοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού του Πανεπιστημίου στο πλαίσιο

των προγραμμάτων σπουδών (προπτυχιακό, μεταπτυχιακό και διδακτορικό)

του Παντείου Πανεπιστημίου. Η Βιβλιοθήκη έχει αυτοματοποιήσει πλήρως

τις λειτουργίες της και αναπτύσσει τις έντυπες και ψηφιακές συλλογές σε

συνδυασμό με τις διαδικτυακές υπηρεσίες και εφαρμογές της. Επίσης,

αποτελεί μέλος σε εθνικά και ευρωπαϊκά δίκτυα συνεργασίας με στόχο τη

βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων πληροφοριακών πόρων. Το 1991, η

βιβλιοθήκη ξεκίνησε μια διαδικασία αναδιοργάνωσης με τη βοήθεια

κοινοτικών πόρων έτσι ώστε το 1996 να μετασχηματιστεί σε μια σύγχρονη

βιβλιοθήκη, με μεγάλο αριθμό χρηστών. Στεγάζεται στο κεντρικό, νεοκλασικό

κτίριο του Πανεπιστημίου σε τέσσερα επίπεδα συνολικής έκτασης 1.900 τ.μ.

Η συλλογή της, καλύπτει το πεδίο των κοινωνικών, ανθρωπιστικών και

πολιτικών επιστημών και είναι ανοικτής πρόσβασης αφού είναι διαθέσιμη και

σε εξωτερικούς χρήστες, οι οποίοι μπορούν να αναζητήσουν υλικό και να

μελετήσουν στο αναγνωστήριο.

Εικ. 4.2 Κεντρική ιστοσελίδα της βιβλιοθήκης του Πάντειου Πανεπιστημίου

(www.library.panteion)

Πανεπιστήμιο Αιγαίου9 (Εικ.4.3): Η Βιβλιοθήκη ιδρύθηκε παράλληλα με το

ομώνυμο Πανεπιστήμιο το 1984. Η διάρθρωση της Βιβλιοθήκης ακολούθησε

την αντίστοιχη των τμημάτων και σχολών του Πανεπιστημίου (σχολές και

τμήματα σε 6 νησιά: Λέσβος, Χίος, Σάμος, Ρόδος, Λήμνος και Σύρος) και

8 http://www.library.panteion.gr/index.php?lang=el (τελευταία πρόσβαση 10/3/2016)9 http://www.lib.aegean.gr/ (τελευταία πρόσβαση 10/3/2016)

προσέλαβε μορφή Δικτύου. Από την αρχή λειτουργίας της, ακολούθησε κοινή

πολιτική, παρά τη δικτυωμένη διάρθρωση της και τη γεωγραφική διασπορά σε

πολλά νησιά, σε θέματα βιβλιοθηκονομίας και επεξεργασίας του υλικού και

σε θέματα στρατηγικής, σχεδιασμού και ανάπτυξης. Οι στόχοι της δεν

περιορίζονται σε αυτές μιας τυπικής Ακαδημαϊκής Βιβλιοθήκης (υποστήριξη

της εκπαιδευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας), αλλά, λόγω των

ιδιαιτεροτήτων του χώρου, στον οποίο λειτουργεί (σημαντική πνευματική και

πολιτιστική παράδοση) περιλαμβάνουν και την ανάδειξη, προβολή και

διάσωση του πνευματικού πλούτου του Ελληνικού Αρχιπελάγους.

Επιπρόσθετα, παρέχει στους χρήστες της, σύγχρονες υπηρεσίες

πληροφόρησης, μετασχηματίζοντας την σε Βιβλιοθήκη όχι μόνο του

Πανεπιστημίου Αιγαίου αλλά του ευρύτερου Αιγαιακού Χώρου, άροντας τη

γεωγραφική απομόνωση των νησιών.

Εικ. 4.3 Κεντρική ιστοσελίδα της βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Αιγαίου

(www.lib.aegean.gr)

Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Δήμου Αθηναίων10 (Εικ.4.4): αποτελεί μία από

τις πιο παλιές βιβλιοθήκες στη Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 1835 από τον δήμαρχο

Ανάργυρο Πετράκη και στεγάζεται σήμερα στο παραδοσιακό κτίριο πλησίον

στο Σταθμό Λαρίσης. Η συλλογή της περιλαμβάνει σπάνιο εκδοτικό υλικό

που αποτελείται από 55.000 τίτλους βιβλίων ποικίλης θεματολογίας, αρχείο

εφημερίδων από το 1863 έως σήμερα, αρχείο 900 τίτλων περιοδικών από το

1834 έως σήμερα, αρχείο ΦΕΚ από το 1833 έως σήμερα, πλούσιο βιβλιακό 10 http://argo.ekt.gr/Opac2_6/Help/Databases/ELL/DKB_PODA_EL.html (τελευταία πρόσβαση 10/3/2016)

και φωτογραφικό υλικό για την ιστορία της πόλης της Αθήνας. Επιπλέον, στη

συλλογή περιλαμβάνονται και βιβλιοθήκες δωρητών. Διαθέτει δύο

αναγνωστήρια με ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η βιβλιοθήκη διαθέτει

ειδικούς χώρους για παιδιά, που είναι κατάλληλα διαμορφωμένοι για

εκπαίδευση, ψυχαγωγία και δημιουργία. Επιπλέον, λειτουργούν το Παιδικό

Τμήμα και η Μουσική Βιβλιοθήκη.

Εικ. 4.4 Ηλεκτρονικός κατάλογος της βιβλιοθήκης του Δ. Αθηναίων

(h t tp://argo.ekt.gr/Opac2_6/Help/Databases/ELL/DKB_PODA_EL.htm l )

Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας11: ιδρύθηκε το 1966 και τώρα στεγάζεται σε

ένα νεοκλασικό κτίριο στο κέντρο της πόλης. Από το 2011 ανήκει

αποκλειστικά στο τμήμα πολιτισμού του δήμου. Διαθέτει 6.500

εγγεγραμμένους χρήστες (ενήλικους και μη). Το 1996 άρχισε να χρησιμοποιεί

το σύστημα αυτοματισμού βιβλιοθηκών ΑΒΕΚΤ 5.6 για τη βιβλιοθηκονομική

επεξεργασία του υλικού και την εξυπηρέτηση του κοινού. Η λειτουργία της

έχει εναρμονισθεί με τις αρχές της IFLA περί των λαϊκών βιβλιοθηκών με

βασικό σκοπό την εξυπηρέτηση του κοινού χωρίς κανενός είδους διακρίσεις.

Ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους της είναι η διατήρηση αρχείου

τοπικής ιστορίας και λαογραφίας που μπορεί να αξιοποιηθεί από κάθε

ερευνητή. Στο πλαίσιο αυτό, η δημοτική βιβλιοθήκη έχει αποκτήσει σχετική

εκδοτική δραστηριότητα. Επίσης, η Δημοτική Βιβλιοθήκη έχει συμμετάσχει

σε αρκετά προγράμματα βιβλιοθηκών. Την τελευταία περίοδο συμμετέχει στο

πρόγραμμα ¨Καλοκαιρινή εκστρατεία ανάδειξη της φιλαναγνωσίας και της

11 http://argo.ekt.gr/Opac2_6/Help/Databases/ELL/DKB_Preveza_EL_.html (τελευταία πρόσβαση 10/3/2016)

δημιουργικότητας¨ που έχει διοργανωθεί από τη Δημόσια Βιβλιοθήκη της

Βέροιας σε συνεργασία με τη μη κερδοσκοπική εταιρεία Future Library, με

αποκλειστική χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, που στοχεύει στην

ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας και της δημιουργικότητας για παιδιά δημοτικού,

ανεξαρτήτως εθνικότητας.

4.8 Ανάλυση4.8.1 Δημογραφικά Δεδομένα

Τα αποτελέσματα της δημογραφικής ανάλυσης είναι τα εξής:

o Κατηγορία Βιβλιοθήκης

Πίν. 4.3 Κατηγορίες Βιβλιοθηκών Δείγματος

Δημοτική

Βιβλιοθήκ

η

Ακαδημαϊκή

Βιβλιοθήκη

2 3

Η πλειοψηφία του δείγματος (60%) ανήκει στην κατηγορία των ακαδημαϊκών

βιβλιοθηκών.

o Έτος Ίδρυσης

Πίν. 4.4 Έτη Ίδρυσης Βιβλιοθηκών Δείγματος

Ιδρύματα Έτος

ΤΕΙ Πειραιά 1983

Πάντειο Πανεπιστήμιο 1937

Πανεπιστήμιο Αιγαίου 1984

Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Αθηνών 1835

Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας 1966

Οι 2 από τις 5 βιβλιοθήκες ιδρύθηκαν κατά την δεκαετία του ’80, ενώ υπάρχει μία εκ

των αρχαιότερων βιβλιοθηκών, που ιδρύθηκε το 1835.

o Συνολικός Αριθμός Προσωπικού (ΣΑΠ)

Πίν. 4.5 ΣΑΠ Βιβλιοθηκών Δείγματος

Ιδρύματα ΣΑΠ

ΤΕΙ Πειραιά 11

Πάντειο Πανεπιστήμιο 14

Πανεπιστήμιο Αιγαίου 29

Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη Αθηνών 13

Δημοτική Βιβλιοθήκη Πρέβεζας 2

ΣΥΝΟΛΟ 69

Το Παν. Αιγαίου έχει το μεγαλύτερο ανθρώπινο δυναμικό, λόγω του μεγέθους και της

διάρθρωσής του (σε 6 νησιά). Στο επόμενο γράφημα φαίνεται η κατανομή του

προσωπικού του δείγματος της έρευνας:

ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑΠΑΝΤΕΙΟΑΙΓΑΙΟΔ.ΑΘΗΝΩΝΠΡΕΒΕΖΑΣ

Σχ. 4.3 Κατανομή Ανθρώπινου Δυναμικού του δείγματος της Έρευνας

o Κατηγορίες Ειδικοτήτων και Αριθμός Προσωπικού

Πίν. 4.6 Κατηγορίες Ειδικοτήτων Προσωπικού Βιβλιοθηκών Δείγματος

Ιδρύματα ΤΕ

Βιβ/μο

ι

ΠΕ

Βιβ/μοι

ΤΕ

Διοικ/λογιστικού

ΠΕ

Διοικ/λογιστικού

ΤΕ

Πληροφορικής

Άλλη

κατηγορία

ΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 7 1 1 1 1 0

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 8 6 0 0 0 0

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 11 4 6 3 4 1

ΔΒ_ΑΘΗ 0 7 0 2 0 4

ΔΒ_ΠΡΕ 2 0 0 0 0 0

ΣΥΝΟΛΟ 28 18 7 6 5 5

Η πλειοψηφία του δυναμικού είναι Βιβλιοθηκονόμοι ΠΕ ή ΤΕ (~66.6%) όπως είναι

φυσικό λόγω αντικειμένου. Στο επόμενο γράφημα φαίνεται η κατανομή κάθε

ειδικότητας του προσωπικού του δείγματος της έρευνας:

ΤΕ Βιβ/μοιΠΕ Βιβ/μοιΤΕ Διοικ/λογιστικούΠΕ Διοικ/λογιστικούΤΕ ΠληροφορικήςΆλλη κατηγορία

Σχ. 4.4 Κατανομή Ειδικοτήτων Ανθρώπινου Δυναμικού του δείγματος της Έρευνας

o Μεταπτυχιακές Σπουδές:

Πίν. 4.7 Μεταπτυχιακές Σπουδές Προσωπικού Βιβλιοθηκών Δείγματος

Ιδρύματα Συνολικός

Αριθμός

Σχετικές με

Πολιτισμική

Διαχείριση

ΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 3 0

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 5 5

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 1

ΔΒ_ΑΘΗ 0 0

ΔΒ_ΠΡΕ 1 0

ΣΥΝΟΛΟ 10 6

Η πλειοψηφία των μεταπτυχιακών σπουδών των εργαζομένων αφορά πολιτισμικές

σπουδές και διαχείριση (60%).

4.8.2 Ποιοτικά Δεδομένα

4.8.2.1 Ανοικτή Κωδικοποίηση-Πρωτογενής Ανάλυση

Η ανοικτή κωδικοποίηση αποτελεί το πρώτο στάδιο επεξεργασίας για

παραγωγή εννοιών σε πρωταρχικό στάδιο (Τσιώλης, 2014). H ποιοτική ανάλυση των

δεδομένων των συνεντεύξεων βάση της πρωτογενούς ανάλυσης (κατάτμηση

δεδομένων σύμφωνα με τις μονάδες καταγραφής-ανάλυσης και ονοματισμός

αποσπασμάτων) είναι η εξής:

Υιοθέτηση των Αρχών Διακήρυξης της IFLA (ΥΑΔ_IFLA): η κωδικοποίηση

των απαντήσεων είναι η εξήςΠίν. 4.8 ΥΑΔ_IFLA Βιβλιοθηκών Δείγματος

Ιδρύματα NAI OXI

ΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 1 0

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 1 0

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 0

ΔΒ_ΑΘΗ 0 1

ΔΒ_ΠΡΕ 0 1

ΣΥΝΟΛΟ 3 2

Αποστολή και Διαχείριση (Α_Δ)

(α) Στρατηγικό Σχέδιο (Α_Δ1):

Πίν. 4.9 Α_Δ1 Περιγραφή Απαντήσεων (Ύπαρξη Στρατηγικού Σχεδίου)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 0 Δεν έχει στρατηγικό

σχέδιο για την πολιτισμική ποικιλομορφία ειδικά, αλλά πάντοτε λαμβάνεται υπόψη σε κάθε τι καινούργιο, είτε υπηρεσία είτε αγορά υλικού να ικανοποιούνται οι ανάγκες όλου του κοινού της βιβλιοθήκης ανεξαρτήτου γλώσσας, χρώματος, θρησκείας και κουλτούρας (πχ αγοράς υλικού σε δυο γλώσσες όπου είναι εφικτό)

Δεν υπάρχει στρατηγικό σχέδιο

Λαμβάνεται υπόψη στην παροχή υπηρεσιών &

υλικών να μην υπάρχουν διακρίσεις

Παροχή υλικού σε 2 γλώσσες

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 1 Η ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη εξυπηρετεί σήμερα ένα ποικιλόμορφο και με διαφορετική εθνικότητα φοιτητικό πληθυσμό, κύρια μέσω του προγράμματος ERASMUS, που έρχεται στη χώρα μας για σπουδές. Ακόμα με τις αλλαγές πολιτισμικής ποικιλομορφίας που έχει η

Υπάρχει στρατηγικό σχέδιο

Εξυπηρετεί φοιτητές διαφόρων εθνικοτήτων

μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων

ελληνική κοινωνία και την ένταξη αρκετών διαφορετικών εθνικοτήτων και ομάδων ο φοιτητικός πληθυσμός είναι ποικιλόμορφος

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 0 Η Βιβλιοθήκη δεν έχει στρατηγικό σχέδιο για την πολιτισμική ποικιλομορφία ειδικά, αλλά πάντοτε λαμβάνεται υπόψη σε κάθε τι καινούργιο, είτε από δωρεά, είτε από αγορά τεκμηρίων. ‘Έχοντας υπόψη την κάλυψη αναγκών όλου του κοινού της βιβλιοθήκης ανεξαρτήτου γλώσσας, χρώματος, θρησκείας και κουλτούρας

Δεν υπάρχει στρατηγικό σχέδιο

Λαμβάνεται υπόψη στην παροχή υπηρεσιών &

υλικών να μην υπάρχουν διακρίσεις

ΔΒ_ΑΘΗ 0 δεν έχει προβλεφθεί ακόμη, είναι όμως στα μελλοντικά σχέδια μας

Δεν υπάρχει στρατηγικό σχέδιο

Προβλέπεται στο μέλλον

ΔΒ_ΠΡΕ 0 Παρόλο που η βιβλιοθήκη δεν διαθέτει στρατηγικό σχεδιασμό για την πολιτισμική ποικιλομορφία, προσπαθεί να ικανοποιεί τις πληροφοριακές ανάγκες ανθρώπων διαφορετικών εθνικοτήτων

Δεν υπάρχει στρατηγικό σχέδιο

Λαμβάνεται υπόψη στην παροχή υπηρεσιών &

υλικών να μην υπάρχουν διακρίσεις

ΣΥΝΟΛΟ 4-ΟΧΙ, 1-ΝΑΙ

(β) Αποστολή Βιβλιοθήκης (Α_Δ2):

Πίν. 4.10 Α_Δ2 Περιγραφή Απαντήσεων (Αποστολή βιβλιοθήκης)α/

α

Είδος

Αποστολής

ΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ ΔΒ_ΑΘΗ ΔΒ_ΠΡΕ

Ν/Ο Ν/Ο Ν/Ο Ν/Ο Ν/Ο

1 Προώθηση της συνειδητοποίησης

1 1 1 1 1

2 Ενθάρρυνση της γλωσσικής ποικιλομορφίας

1 1 1 1 1

3 Διευκόλυνση της αρμονικής συνύπαρξης

1 1 1 0 1

4 Προστασία γλωσσικής & πολιτιστικής κληρονομιάς

1 1 1 0 1

5 Διασφάλιση συντήρησης προφορικής παράδοσης

1 1 1 1 1

6 Παρότρυνση για συμπερίληψη και συμμετοχικότητα

1 1 1 1 1

Κώδικας

Η Βιβλιοθήκη ακολουθεί τις αποστολές των υπηρεσιών των

πολυπολιτισμικών βιβλιοθηκών

Η Βιβλιοθήκη ακολουθεί τις αποστολές των υπηρεσιών των πολυπολιτισμικών βιβλιοθηκών

Η Βιβλιοθήκη ακολουθεί τις αποστολές των υπηρεσιών των

πολυπολιτισμικών βιβλιοθηκών

Η Βιβλιοθήκη δεν ακολουθεί πλήρως τις αποστολές των

υπηρεσιών των πολυπολιτισμικών

βιβλιοθηκών

Η Βιβλιοθήκη ακολουθεί τις αποστολές των υπηρεσιών των

πολυπολιτισμικών βιβλιοθηκών

ΣΥΝΟΛΟ 6-ΝΑΙ 6-ΝΑΙ 6-ΝΑΙ 4-ΝΑΙ, 2-ΟΧΙ 6-ΝΑΙ

(γ) Συνεργασία Βιβλιοθήκης (Α_Δ3):

Πίν. 4.11 Α_Δ3 Περιγραφή Απαντήσεων (Συνεργασίες)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 1 Η Βιβλιοθήκη

συνεργάζεται στενά με το γραφείο Erasmus προκειμένου οι ξένοι σπουδαστές και καθηγητές που επισκέπτονται το ΑΕΙ Πειραιά να μπορούν να έχουν εύκολη χρήση και πρόσβαση στις υπηρεσίες, στο υλικό και στο πληροφοριακό σύστημα της Βιβλιοθήκης

Για τους φοιτητές που είναι μετανάστες δεύτερης γενιάς που σπουδάζουν στο ΑΕΙ Πειραιά ΤΤ η Βιβλιοθήκη δεν συνεργάζεται με συναφείς ομάδες χρηστών και ειδικών επαγγελματιών

Συνεργασία με ευρωπαϊκά

προγράμματα

Δεν υπάρχει συνεργασία με ειδικούς

ή συναφείς ομάδες χρηστών

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 1 Μετά την ελληνική

γλώσσα, η συλλογές σε διαφορετικούς μορφότυπους είναι σε αρκετές γλώσσες, όπως: αγγλική, γαλλική, ιταλική, ισπανική και άμεσα στην τουρκική, ρώσικη και αραβική γλώσσα

Πολύγλωσσο υλικό-συλλογές

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 Στην κύρια αποστολή της Βιβλιοθήκης περιλαμβάνεται και η ενεργή συμμετοχή της στην επιστημονική και εφαρμοσμένη έρευνα που σχετίζεται με την βελτίωση της αποτελεσματικότητας των βιβλιοθηκών στην επιτέλεση των σκοπών της. Ερευνητικά προγράμματα, όπως "Βιβλιοθήκες χωρίς Τείχη". Βασικό κίνητρο για την ανάληψη και πραγματοποίηση αυτής της έρευνας ήταν η εκπεφρασμένη ανάγκη παροχής ευκαιριών - δυνατοτήτων για ανώτατες σπουδές στους κατοίκους των απομακρυσμένων περιοχών των διαφόρων κρατών-μελών της Ευρώπης. Η Βιβλιοθήκη συνεργάζεται στενά και με το πρόγραμμα Erasmus+ προκειμένου οι ξένοι σπουδαστές και καθηγητές που επισκέπτονται το Πανεπιστήμιο Αιγαίου να μπορούν να έχουν εύκολη χρήση και πρόσβαση στις υπηρεσίες, στο υλικό και στο πληροφοριακό σύστημα της Βιβλιοθήκης

Συνεργασία με ευρωπαϊκά

προγράμματα & ερευνητικά

προγράμματα

ΔΒ_ΑΘΗ 0 Δεν έχει ξεκινήσει ακόμα τίποτα οργανωμένο σχετικά με την πολυπολιτισμικότητα στην βιβλιοθήκη μας. Είμαστε ακόμη στον τομέα του σχεδιασμού και ελπίζουμε στο μέλλον να μπορέσουμε να τηρούμε τις προϋποθέσεις και να μπορούμε να λέμε ότι είμαστε μια πολυπολιτισμική βιβλιοθήκη με τις ανάλογες υπηρεσίες

Δεν υπάρχουν δραστηριότητες

πολυπολιτισμικότητας

ΔΒ_ΠΡΕ 0 Η βιβλιοθήκη μέχρι στιγμής δεν έχει συνεργαστεί με ειδικές ομάδες επαγγελματιών για την παροχή πολυπολιτισμικών υπηρεσιών, αλλά προσπαθεί με δικές της δραστηριότητες για εξυπηρέτηση πολυπολιτισμικών ομάδων.

Δεν υπάρχει συνεργασία με ειδικούς

ή συναφείς ομάδες χρηστών

Αναπτύσσει δικές της δραστηριότητες εξυπηρέτησης

πολυπολιτισμικών ομάδων

ΣΥΝΟΛΟ 2-ΟΧΙ, 3-ΝΑΙ

o Δράσεις (ΔΡ)

(α) Ανάπτυξη συλλογών και υπηρεσιών (ΔΡ1):

Πίν. 4.12 ΔΡ1 Περιγραφή Απαντήσεων (Ανάπτυξη Υπηρεσιών)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 1 Η Βιβλιοθήκη διαθέτει την

κύρια συλλογή της επί των πλείστων σε δυο γλώσσες, ενώ το πληροφοριακό υλικό (πχ λεξικά) καλύπτει μεγάλη γκάμα γλωσσών. Επίσης το πληροφοριακό σύστημα που διαθέτει η Βιβλιοθήκη επιτρέπει την αναζήτηση και στην

Υπάρχουν πολύγλωσσες συλλογές και υπηρεσίες

(σε 2 γλώσσες)

Ηλεκτρονική Αναζήτηση σε Ελληνικά

& Αγγλική γλώσσα

αγγλική γλώσσα

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 1 Μετά την ελληνική γλώσσα, η συλλογές σε διαφορετικούς μορφότυπους είναι σε αρκετές γλώσσες, όπως: αγγλική, γαλλική, ιταλική, ισπανική και άμεσα στην τουρκική, ρώσικη και αραβική γλώσσα.

Υπάρχουν πολύγλωσσες συλλογές (σε 7

γλώσσες)

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 Η Βιβλιοθήκη περιλαμβάνει την κύρια συλλογή που παρακολουθεί την σύγχρονη βιβλιογραφία και περιλαμβάνει ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά βιβλία.

Ενώ το πληροφοριακό υλικό (πχ λεξικά) εν μέρει είναι πολύγλωσσο. Η αναζήτηση του υλικού γίνεται από τον On Line Κατάλογο του Συστήματος Αυτοματοποίησης της Βιβλιοθήκης με τη δυνατότητα αναζήτησης και στην αγγλική γλώσσα.

Υπάρχουν πολύγλωσσες συλλογές (σε 4

γλώσσες)

Πληροφοριακό υλικό (τμηματικά σε

πολύγλωσση έκδοση)

Ηλεκτρονική Αναζήτηση σε Ελληνικά

& Αγγλική γλώσσα

ΔΒ_ΑΘΗ 0 Δεν έχει ξεκινήσει ακόμα τίποτα οργανωμένο σχετικά με την πολυπολιτισμικότητα στην βιβλιοθήκη μας. Είμαστε ακόμη στον τομέα του σχεδιασμού και ελπίζουμε στο μέλλον να μπορέσουμε να τηρούμε τις προϋποθέσεις και να μπορούμε να λέμε ότι είμαστε μια πολυπολιτισμική βιβλιοθήκη με τις ανάλογες υπηρεσίες

Δεν διαθέτει πολύγλωσσες συλλογές

ή δυνατότητα αναζήτησης σε ξένη

γλώσσα

ΔΒ_ΠΡΕ 1 Γίνεται μια προσπάθεια συγκέντρωσης πολυγλωσσικών συλλογών. Επίσης, η βιβλιοθήκη κάθε χρόνο διοργανώνει εκδηλώσεις προώθησης της δημιουργικότητας και της Αναγνωσιμότητας σε συνεργασία με τη Future Library και την ΕΒΕ για παιδιά δημοτικού. Η συμμετοχή στο πρόγραμμα αυτό είναι ελεύθερη για όλα τα παιδιά ανεξαρτήτου Εθνικότητας.

Προσπάθεια συγκέντρωσης

πολυγλωσσικών συλλογών

Συμμετοχή σε διεθνή προγράμματα για

παιδιά ανεξαρτήτου εθνικότητας

ΣΥΝΟΛΟ 4-ΝΑΙ, 1-ΟΧΙ

(β) Πηγές (ΔΡ2):

Πίν. 4.13 ΔΡ2 Περιγραφή Απαντήσεων (Πηγές)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 0 Λόγω του ότι η Βιβλιοθήκη

είναι τεχνολογική-ακαδημαϊκή το υλικό που διαθέτει καλύπτει κυρίως τις εκπαιδευτικές ανάγκες του ιδρύματος, υπάρχει όμως ένας μικρός αριθμός έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού που προορίζεται για τη συντήρηση της πολιτιστικής έκφρασης και κληρονομιάς

Τεχνολογική-Ακαδημαϊκή Βιβλιοθήκη

Μικρός αριθμός έντυπου και

ηλεκτρονικού υλικού που προορίζεται για τη

συντήρηση της πολιτιστικής έκφρασης

και κληρονομιάς

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 0

-----

Δεν υπάρχουν πηγές που προορίζονται για τη

συντήρηση της πολιτιστικής έκφρασης

και κληρονομιάς

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 Λόγω του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας

και Επικοινωνίας Πανεπιστημίου Αιγαίου που εδρεύει στην Μυτιλήνη. ‘Έχοντας στόχο την καλλιέργεια και προαγωγή της γνώσης για τον πολιτισμό και την πολιτισμική κληρονομιά, με βασικό σκοπό τον σχεδιασμό, την παραγωγή, την διαχείριση και διάδοση πολιτισμικών αγαθών και υπηρεσιών και στόχο τη διατήρηση, προβολή και κοινωνική αξιοποίηση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα στο πολυπολιτισμικό πλαίσιο της Ε.Ε. και της παγκόσμιας κοινότητας

Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και

Επικοινωνίας Πανεπιστημίου Αιγαίου

(Μυτιλήνη)

Υπάρχουν πηγές που προορίζονται για τη

συντήρηση της Ελληνικής πολιτιστικής

έκφρασης και κληρονομιάς

ΔΒ_ΑΘΗ 1 Διαθέτει πλούσια συλλογή βιβλίων ελληνικής ιστορίας, λαογραφίας, τέχνης, γλώσσας, αρχαία ελληνική γραμματεία κλπ

Υπάρχουν πηγές που προορίζονται για τη

συντήρηση της Ελληνικής πολιτιστικής

έκφρασης και κληρονομιάς

ΔΒ_ΠΡΕ 1 Η βιβλιοθήκη διατηρεί αρχείο με σκοπό τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, όσον αφορά στην τοπική λαογραφία και παράδοση. Ευελπιστούμε στο μέλλον να μπορέσει να βρει τρόπους να βοηθήσει στη διατήρηση της πολιτιστικής έκφρασης και κληρονομιάς και άλλων πολιτισμικών ομάδων.

Υπάρχουν πηγές που προορίζονται για τη

συντήρηση της πολιτιστικής έκφρασης

και κληρονομιάς

Σχεδιάζεται μελλοντικά η δημιουργία υλικού

πολιτιστικής έκφρασης και κληρονομιάς άλλων πολιτισμικών ομάδων

ΣΥΝΟΛΟ 3-ΝΑΙ, 2-ΟΧΙ

(γ) Προγράμματα (ΔΡ3):

Πίν. 4.14 ΔΡ3 Περιγραφή Απαντήσεων (Προγράμματα)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 1 Ναι υποστηρίζει η

βιβλιοθήκη μας με σεμινάρια την εκπαίδευση όλων των χρηστών της (ενημέρωση για τις υπηρεσίες που παρέχονται από τη βιβλιοθήκη, εκμάθηση του πληροφοριακού συστήματος προκειμένου να μάθει να αναζητεί τις βιβλιογραφικές πηγές που τον ενδιαφέρουν). Ειδικότερα στους ξένους φοιτητές (Erasmus) η εκπαίδευση γίνεται στην αγγλική γλώσσα.

H βιβλιοθήκη παρέχει σεμινάρια κατάρτισης

(και ξενόγλωσσα) χρηστών της

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 1 Η Βιβλιοθήκη ετοιμάζει προγράμματα μαθημάτων σε διαφορετικές ομάδες χρηστών της ακόμα και σε ερασμιακούς ξενόγλωσσους φοιτητές ή υποστηρίζει μαθήματα που γίνονται στο πανεπιστήμιο σε άλλες πλην της ελληνικής γλώσσας.

H βιβλιοθήκη παρέχει σεμινάρια κατάρτισης

(και ξενόγλωσσα) χρηστών της

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 Η βιβλιοθήκη παρέχει την υποστήριξη και εκπαίδευση χρηστών στη χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης και τον τρόπο αναζήτησης στον ηλεκτρονικό κατάλογο της Βιβλιοθήκης.

Η εκπαίδευση συμπεριλαμβάνει και χρήστες (φοιτητές, καθηγητές, επισκέπτες), στα πλαίσια προγραμμάτων διαπανεπιστημιακής

H βιβλιοθήκη παρέχει σεμινάρια κατάρτισης

(και ξενόγλωσσα) χρηστών της

συνεργασίας (π.χ. ERASMUS) και παρέχεται στην αγγλική γλώσσα.

ΔΒ_ΑΘΗ 1 Πρόκειται να παρέχει σε λίγο καιρό , είναι στα σχέδια μας

H βιβλιοθήκη σύντομα θα παρέχει σεμινάρια κατάρτισης χρηστών

της

ΔΒ_ΠΡΕ 0 Η βιβλιοθήκη δεν έχει αναπτύξει προγράμματα εκμάθησης βασικών πληροφοριακών δεξιοτήτων, αλλά το προσωπικό είναι πάντα πρόθυμο να εξυπηρετεί οποιονδήποτε ανεξάρτητα από την κοινωνική, ταξική και πολιτισμική καταγωγή του.

H βιβλιοθήκη δεν παρέχει σεμινάρια

κατάρτισης χρηστών της

ΣΥΝΟΛΟ 4-ΝΑΙ, 1-ΟΧΙ

(δ) Πρόσβαση (ΔΡ4):

Πίν. 4.15 ΔΡ4 Περιγραφή Απαντήσεων (Πρόσβαση)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 1 Το πληροφοριακό σύστημα

της βιβλιοθήκης δίνει την δυνατότητα αναζήτησης του υλικού εκτός της ελληνικής και στην αγγλική γλώσσα.

Η βιβλιοθήκη παρέχει πρόσβαση σε ελληνική και αγγλική γλώσσα

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 1 Εκτός από τα ελληνικά, στα αγγλικά. Η μετάφραση του ιστότοπου της έχει γίνει στα γαλλικά αλλά για τεχνικούς λόγους δεν έχει εμφανιστεί.

Η βιβλιοθήκη παρέχει πρόσβαση σε ελληνική και αγγλική γλώσσα

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 Η αναζήτηση του υλικού γίνεται από τον OnLine Κατάλογο του Συστήματος Αυτοματοποίησης της Βιβλιοθήκης και στην αγγλική γλώσσα.

Η βιβλιοθήκη παρέχει πρόσβαση σε ελληνική και αγγλική γλώσσα

ΔΒ_ΑΘΗ 1 Μόνο στην αγγλική Η βιβλιοθήκη παρέχει πρόσβαση σε ελληνική και αγγλική γλώσσα

ΔΒ_ΠΡΕ 0 Ο μεγαλύτερος όγκος υλικού της βιβλιοθήκης είναι στην ελληνική γλώσσα και ένα πολύ μικρό ποσοστό στην αγγλική, γερμανική κ.α.

Η βιβλιοθήκη παρέχει πρόσβαση σε ελληνική

και σε πολύ μικρό ποσοστό σε άλλες γλώσσες (αγγλικά,

γερμανικά, κ.α.)

ΣΥΝΟΛΟ 4-ΝΑΙ, 1-ΟΧΙ

(ε) Υλικό (ΔΡ5):

Πίν. 4.16 ΔΡ5 Περιγραφή Απαντήσεων (Υλικό)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 1 Ναι η βιβλιοθήκη έχει

φροντίσει να προβάλει και να προωθεί τις υπηρεσίες της μέσω δίγλωσσων ενημερωτικών φυλλαδίων και δίγλωσσης ιστοσελίδας.

Η βιβλιοθήκη προωθεί υπηρεσίες της μέσω

δίγλωσσων ενημερωτικών φυλλαδίων και

δίγλωσσης ιστοσελίδας

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 1 Εκτός από τα ελληνικά, στα αγγλικά

Η βιβλιοθήκη προωθεί υπηρεσίες σε 2 γλώσσες

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 Ναι η βιβλιοθήκη έχει φροντίσει να προβάλει και να προωθεί τις υπηρεσίες της μέσω δίγλωσσων ενημερωτικών φυλλαδίων και δίγλωσσης

Η βιβλιοθήκη προωθεί υπηρεσίες της μέσω

δίγλωσσων ενημερωτικών φυλλαδίων και

ιστοσελίδας. δίγλωσσης ιστοσελίδας

ΔΒ_ΑΘΗ 0 Είναι στα μελλοντικά μας σχέδια

Η βιβλιοθήκη δεν προωθεί υπηρεσίες της

με χρήση ξένων γλωσσών

ΔΒ_ΠΡΕ 0 Η βιβλιοθήκη έχει τη δυνατότητα να προβάλει μόνο τις εκάστοτε εκδηλώσεις της και μόνο στην ελληνική γλώσσα, παρόλο αυτό η είσοδος στις εκδηλώσεις είναι ελεύθερη για όλους.

Η βιβλιοθήκη δεν προωθεί υπηρεσίες της

με χρήση ξένων γλωσσών

ΣΥΝΟΛΟ 3-ΝΑΙ, 2-ΟΧΙ

(στ) Σύνδεση (ΔΡ6):

Πίν. 4.17 ΔΡ6 Περιγραφή Απαντήσεων (Σύνδεση)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 1 Η βιβλιοθήκη συνεργάζεται

με άλλες βιβλιοθήκες σε εθνικό αλλά και σε διεθνή επίπεδο προκειμένου να ικανοποιηθούν οι πληροφοριακές ανάγκες όλων των χρηστών της

Υπάρχει σύνδεση με εθνικά ή διεθνή δίκτυα

που στηρίζουν & ενθαρρύνουν τη

δημιουργία σχετικών δράσεων για

πολυπολιτισμικές κοινωνίες

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 1 Υπάρχουν δίκτυα σε οριζόντιο επίπεδο, ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών κλπ. Υπάρχουν δίκτυα και δράσεις σε τοπικό επίπεδο με τις δημόσιες ή δημοτικές ή ειδικές βιβλιοθήκες της περιοχής. Φοιτητικά δίκτυα κλπ.

Υπάρχει σύνδεση με τοπικά, εθνικά ή διεθνή δίκτυα που στηρίζουν &

ενθαρρύνουν τη δημιουργία σχετικών

δράσεων για πολυπολιτισμικές

κοινωνίες

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 Η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης μετέχει σε όλες τις δράσεις του, είτε αυτές αφορούν πολιτικές ανάπτυξης της συλλογής είτε στην υλοποίηση

Υπάρχει σύνδεση με εθνικά ή διεθνή δίκτυα

που στηρίζουν & ενθαρρύνουν τη

δημιουργία σχετικών δράσεων για

οριζόντιων δράσεων. Παράλληλα έχει αναπτύξει συνεργασίες και έχει υλοποιήσει έργα σε συνεργασία με άλλες Βιβλιοθήκες της χώρας και του εξωτερικού.

πολυπολιτισμικές κοινωνίες

ΔΒ_ΑΘΗ 1 Προωθούμε τις δράσεις τους μέσα από κοινωνικά δίκτυα

Υπάρχει σύνδεση με κοινωνικά δίκτυα που

στηρίζουν & ενθαρρύνουν τη

δημιουργία σχετικών δράσεων για

πολυπολιτισμικές κοινωνίες

ΔΒ_ΠΡΕ 0 Δεν υπάρχει κάποια σύνδεση σε δίκτυα, ότι προσπάθεια γίνεται, γίνεται αποκλειστικά σε εθελοντικό επίπεδο.

Δεν υπάρχει σύνδεση με δίκτυα, γίνονται προσπάθειες σε εθελοντική βάση

ΣΥΝΟΛΟ 4-ΝΑΙ, 1-ΟΧΙ

o Προσωπικό (ΠΡ)

(α) Εκπαίδευση Προσωπικού (ΠΡ1):

Πίν. 4.18 ΠΡ1 Περιγραφή Απαντήσεων (Εκπαίδευση Προσωπικού)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 0 Το προσωπικό της

Βιβλιοθήκης δεν παρακολουθεί ειδική εκπαίδευση με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων σχετικών με τη διαπολιτισμική επικοινωνία, όμως όλοι ανεξαιρέτως είναι ευαισθητοποιημένοι με την πολυπολιτισμική διαφορετικότητα και εκδηλώνουν ενδιαφέρον σε αντίστοιχα σεμινάρια ή ημερίδες.

Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης δεν

παρακολουθεί ειδική εκπαίδευση

Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης

ανεξαιρέτως είναι ευαισθητοποιημένο με την πολυπολιτισμική

διαφορετικότητα

Υπάρχει από πλευράς προσωπικού ενδιαφέρον

σε αντίστοιχα σεμινάρια ή ημερίδες.

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 0 --------- Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης δεν

παρακολουθεί ειδική εκπαίδευση

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 0 Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης δεν παρακολουθεί ειδική εκπαίδευση με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων σχετικών με τη διαπολιτισμική επικοινωνία, όμως όλοι ανεξαιρέτως είναι ευαισθητοποιημένοι με την πολυπολιτισμική διαφορετικότητα.

Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης δεν

παρακολουθεί ειδική εκπαίδευση

Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης

ανεξαιρέτως είναι ευαισθητοποιημένο με την πολυπολιτισμική

διαφορετικότητα

ΔΒ_ΑΘΗ 0 Είναι στα μελλοντικά μας σχέδια, κάποιοι από το προσωπικό είχαν παρακολουθήσει σχετικά σεμινάρια

Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης δεν

παρακολουθεί ειδική εκπαίδευση

Μελλοντικά σχέδια

ΔΒ_ΠΡΕ 0 Το προσωπικό της βιβλιοθήκης δεν έχει παρακολουθήσει κατάλληλη εκπαίδευση σχετικά με τη διαπολιτισμική επικοινωνία, αλλά είναι πάντα πρόθυμο και σύμφωνα με τις δυνατότητές του εξυπηρετεί το κοινό ανεξαιρέτως.

Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης δεν

παρακολουθεί ειδική εκπαίδευση

Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης

ανεξαιρέτως είναι ευαισθητοποιημένο με την πολυπολιτισμική

διαφορετικότητα

ΣΥΝΟΛΟ 5-ΟΧΙ

(β) Γλωσσική Κατάρτιση (ΠΡ2):

Πίν. 4.19 ΠΡ2 Περιγραφή Απαντήσεων (Γλωσσική Κατάρτιση)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 1 Όλοι ανεξαιρέτως είναι

γνώστες μιας ή δύο ξένων γλωσσών

Υπάρχει γλωσσική κατάρτιση στο προσωπικό της

βιβλιοθήκης

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 1 Οι βιβλιοθηκονόμοι επικοινωνούν τουλάχιστον με την αγγλική γλώσσα, όπου είναι αναγκαίο

Υπάρχει γλωσσική κατάρτιση στο προσωπικό της

βιβλιοθήκης

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 Το προσωπικό της βιβλιοθήκης διαθέτει σχετική γλωσσική κατάρτιση τουλάχιστον της αγγλικής και κατά περίπτωση και σε άλλες γλώσσες.

Υπάρχει γλωσσική κατάρτιση στο προσωπικό της

βιβλιοθήκης

ΔΒ_ΑΘΗ 0 Δεν γνωρίζουν άλλες γλώσσες εκτός από την ελληνική, αγγλική, γερμανική, γαλλική.

Υπάρχει γλωσσική κατάρτιση στο προσωπικό της

βιβλιοθήκης

ΔΒ_ΠΡΕ 1 Ομιλείται μόνο η αγγλική και η ισπανική γλώσσα και στο πλαίσιο χρήσης αυτών των γλωσσών γίνεται προσπάθεια εξυπηρέτησης ατόμων διαφόρων εθνικοτήτων.

Υπάρχει γλωσσική κατάρτιση στο προσωπικό της

βιβλιοθήκης

ΣΥΝΟΛΟ 4-ΝΑΙ, 1-ΟΧΙ

(γ) Αποδοχή Κοινωνίας (ΠΡ3):

Πίν. 4.20 ΠΡ3 Περιγραφή Απαντήσεων (Αποδοχή Κοινωνίας)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 1 Μέσα στην

πανεπιστημιακή κοινότητα το προσωπικό αποδέχεται την πολιτισμική διαφορετικότητα και γνωρίζει καλά τον σημαντικό ρόλο που παίζει σε αυτό η βιβλιοθήκη.

Το προσωπικό της βιβλιοθήκης αποδέχεται

την πολιτισμικά διαφοροποιημένη

κοινωνία και το ρόλο της βιβλιοθήκης μέσα σε αυτήν σύμφωνα με

τη διακήρυξη της IFLA-UNESCO

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 1 Από τη συνολική τους στάση και συγκρότηση ναι

Το προσωπικό της βιβλιοθήκης αποδέχεται

την πολιτισμικά

διαφοροποιημένη κοινωνία και το ρόλο της βιβλιοθήκης μέσα σε αυτήν σύμφωνα με

τη διακήρυξη της IFLA-UNESCO

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 Μέσα στην πανεπιστημιακή κοινότητα το προσωπικό αποδέχεται την πολιτισμική διαφορετικότητα και γνωρίζει καλά τον σημαντικό ρόλο που παίζει σε αυτό η βιβλιοθήκη.

Το προσωπικό της βιβλιοθήκης αποδέχεται

την πολιτισμικά διαφοροποιημένη

κοινωνία και το ρόλο της βιβλιοθήκης μέσα σε αυτήν σύμφωνα με

τη διακήρυξη της IFLA-UNESCO

ΔΒ_ΑΘΗ 1 Αποδέχεται και για τον λόγο αυτόν θα προχωρήσουμε σχεδιασμένα και οργανωμένα

Το προσωπικό της βιβλιοθήκης αποδέχεται

την πολιτισμικά διαφοροποιημένη

κοινωνία και το ρόλο της βιβλιοθήκης μέσα σε αυτήν σύμφωνα με

τη διακήρυξη της IFLA-UNESCO

ΔΒ_ΠΡΕ 1 Την αποδέχεται και εξυπηρετεί το κοινό σύμφωνα με τις υπάρχουσες δυνατότητες παρ’ όλου που αυτές δεν συμφωνούν (λόγω δυσχερών οικονομικών καταστάσεων στους δήμους) με τη διακήρυξη της IFLA-UNESCO.

Το προσωπικό της βιβλιοθήκης αποδέχεται

την πολιτισμικά διαφοροποιημένη

κοινωνία και το ρόλο της βιβλιοθήκης μέσα σε αυτήν σύμφωνα με

την διακήρυξη της IFLA-UNESCO

ΣΥΝΟΛΟ 5-ΝΑΙ

(δ) Διοίκηση βιβλιοθήκης (ΠΡ4):

Πίν. 4.21 ΠΡ4 Περιγραφή Απαντήσεων (Διοίκηση Βιβλιοθηκών)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο Κώδικες

ΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 1 Η διοίκηση της Βιβλιοθήκης όπως και το προσωπικό γνωρίζει πολύ καλά τη σημαντικότητα της διαπολιτισμικής επικοινωνίας, εννοείται ότι υποστηρίζει και ενθαρρύνει το προσωπικό να παρέχει υπηρεσίες σε όλο το κοινό της Ακαδημαϊκής Κοινότητας, ανεξαιρέτως εθνικότητας και κουλτούρας

Η διοίκηση της βιβλιοθήκης

υποστηρίζει το προσωπικό σχετικά με

την ενθάρρυνση της διαπολιτισμικής επικοινωνίας και

παροχή υπηρεσιών

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 1 Αν και δεν έχουν γίνει φοβερά πράγματα, υπάρχει συμμετοχή και διάθεση χώρου σε συγκομιδή ειδών πρώτης ανάγκης σε πρόσφυγες από φοιτητές αλλά και με συνεργασία με το υπόλοιπο προσωπικό του φορέα σε ανάλογη δράση.

Η διοίκηση της βιβλιοθήκης

υποστηρίζει το προσωπικό σχετικά με

την ενθάρρυνση της διαπολιτισμικής

επικοινωνίας

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 1 Η διοίκηση της Βιβλιοθήκης όπως και το προσωπικό γνωρίζει πολύ καλά τη σημαντικότητα της διαπολιτισμικής επικοινωνίας και το υποστηρίζει. Ενθαρρύνει το προσωπικό να παρέχει υπηρεσίες σε όλο το κοινό της Ακαδημαϊκής Κοινότητας, ανεξαιρέτως εθνικότητας και κουλτούρας.

Η διοίκηση της βιβλιοθήκης

υποστηρίζει το προσωπικό σχετικά με

την ενθάρρυνση της διαπολιτισμικής

επικοινωνίας

Ενθαρρύνει το προσωπικό να παρέχει υπηρεσίες ανεξαιρέτως

εθνικότητας και κουλτούρας

ΔΒ_ΑΘΗ 1 Έχουμε συζητήσει μαζί τους και θα κάνουμε ότι καλύτερο

Η διοίκηση της βιβλιοθήκης

υποστηρίζει το προσωπικό σχετικά με

την ενθάρρυνση της διαπολιτισμικής

επικοινωνίας

ΔΒ_ΠΡΕ 1 Η διοίκηση της βιβλιοθήκης διαμέσου του προσωπικού της, ενθαρρύνει (με τα υπάρχοντα μέσα) την προσπάθεια διαπολιτισμικής επικοινωνίας και παροχή υπηρεσιών

Η διοίκηση της βιβλιοθήκης

υποστηρίζει το προσωπικό σχετικά με

την ενθάρρυνση της διαπολιτισμικής επικοινωνίας και

παροχή υπηρεσιών

ΣΥΝΟΛΟ 5-ΝΑΙ

o Κρατική Υποστήριξη (ΚΥ)

(α) Σχετική Νομοθεσία (ΚΥ1):

Πίν. 4.22 ΚΥ1 Περιγραφή Απαντήσεων (Σχετική Νομοθεσία)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 0 Λόγω οικονομικής κρίσης,

μετα δυσκολίας υποστηρίζουν οικονομικά όλο το Ίδρυμα

Οικονομική κρίση

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 0 ----- Δεν παρέχεται σχετική νομοθεσία

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 0 Δεν παρέχεται σχετική νομοθεσία που να στηρίζει και να ενθαρρύνει τη δημιουργία σχετικών δράσεων για πολυπολιτισμικές κοινωνίες, λόγω μη οικονομικής στήριξης του κράτους.

Δεν παρέχεται σχετική νομοθεσία

ΔΒ_ΑΘΗ ------ -------

ΔΒ_ΠΡΕ 0 Η βιβλιοθήκη δε διέπεται από σχετική νομοθεσία που να στηρίζει και να ενθαρρύνει τη δημιουργία σχετικών δράσεων για πολυπολιτισμικές κοινωνίες, αλλά ωστόσο η

Δεν παρέχεται σχετική νομοθεσία

είσοδος στις διάφορες δράσεις της είναι ελεύθερη για όλους.

ΣΥΝΟΛΟ 4-ΟΧΙ

1-Δεν γνωρίζω

(β) Κρατική Χρηματοδότηση (ΚΥ2):

Πίν. 4.23 ΚΥ2 Περιγραφή Απαντήσεων (Κρατική Χρηματοδότηση)

Βιβλιοθήκες ΝΑΙ/ΟΧΙ Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ 0 Λόγω οικονομικής κρίσης,

μετα δυσκολίας υποστηρίζουν οικονομικά όλο το Ίδρυμα

Οικονομική κρίση

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ 0 ------ -------

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ 0 Δεν υπάρχει κρατική χρηματοδότηση για σχετικές δράσεις.

Δεν υπάρχει κρατική χρηματοδότηση

ΔΒ_ΑΘΗ 1 Ο Δήμος Αθηναίων είχε πάρει κάποιο πακέτο ΕΣΠΑ ως προς αυτό και δυο υπάλληλοι πήραν μέρος σε ανάλογα σεμινάρια για συγκεκριμένες δράσεις στη βιβλιοθήκη για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα 3 μηνών

Υπάρχει κρατική χρηματοδότηση μέσω

ΕΣΠΑ

ΔΒ_ΠΡΕ 0 Από τη στιγμή που δεν πραγματοποιούνται δράσεις αμιγώς για πολυπολιτισμικές κοινωνίες, δεν υπάρχει και ανάλογη κρατική χρηματοδότηση.

Δεν πραγματοποιούνται δράσεις αμιγώς για πολυπολιτισμικές

κοινωνίες

Δεν υπάρχει κρατική χρηματοδότηση

ΣΥΝΟΛΟ 4-ΝΑΙ, 1-ΟΧΙ

o Σχόλια (ΣΧ):

Πίν. 4.24 Περιγραφή Απαντήσεων (Σχόλια)

Βιβλιοθήκες Κείμενο ΚώδικεςΑΒ_ΤΕΙ_ΠΕΙ Το προσωπικό της

Βιβλιοθήκης του ΑΕΙ Πειραιά εξυπηρετεί και ενισχύει πληροφοριακά όλη την Ακαδημαϊκή Κοινότητα ανεξαιρέτου εθνικότητας, γνωρίζοντας την σημαντικότητα της πολυπολιτισμικής κοινωνίας και διαπολιτισμικού διαλόγου. Χωρίς καμία επιπλέον οικονομική κρατική υποστήριξη, η οποία είναι απαραίτητη για τον εμπλουτισμό της συλλογής και ανάπτυξης πιο ειδικών υπηρεσιών που να απευθύνονται στο κοινό διαφορετικής εθνικότητας και κουλτούρας.

Εξυπηρέτηση χωρίς διακρίσεις

Χωρίς οικονομική στήριξη

ΑΒ_ΑΕΙ_ΠΑΝ Δεν υπάρχει συντονισμός της βιβλιοθηκονομικής κοινότητας για την ανάπτυξη προγραμμάτων και δράσεων για τα θέματα αυτά, αλλά μόνο αποσπασματικές πρωτοβουλίες. Οδηγός σε αυτές τις δράσεις θα πρέπει να είναι κεντρική επιτροπή για την πολιτική των βιβλιοθηκών στη χώρα, ενώ τιμόνι της η Εθνική Βιβλιοθήκη.

Έχουμε πολλά να κάνουμε στο μέλλον ώστε οι διακηρύξεις να μην μένουν στα χαρτιά αλλά να εμπνέουν σε δράσεις την βιβλιοθηκονομική κοινότητα ώστε να αποτελούν οι βιβλιοθήκες ανοικτές πύλες σε μια μεταβαλλόμενη κοινωνία,

-

Δεν υπάρχει συντονισμός

Πρέπει να υπάρξει κεντρική εποπτεία

Ανοικτές πύλες σε μια μεταβαλλόμενη

κοινωνία

όπως αναφέρεται στη διακήρυξη.

ΑΒ_ΑΕΙ_ΑΙΓ Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, εξυπηρετεί και ενισχύει πληροφοριακά όλη την Ακαδημαϊκή Κοινότητα ανεξάρτητα εθνικότητας, κουλτούρας και θρησκείας. Είναι ανοιχτή σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία και το αποδεικνύει έμπρακτα λόγω της γεωγραφικής διασποράς των έξι (6) Παραρτημάτων στα νησιά του Αιγαίου. Απαραίτητη είναι η ανάπτυξη ειδικών υπηρεσιών που να απευθύνονται στο κοινό διαφορετικής εθνικότητας και κουλτούρας.

Εξυπηρέτηση χωρίς διακρίσεις

Ανοικτή σε πολυπολιτισμική

κοινωνία

Ανάγκη για ανάπτυξη ειδικών υπηρεσιών για μετανάστες/πρόσφυγες

ΔΒ_ΑΘΗ ----- -----

ΔΒ_ΠΡΕ ----- -----

4.8.2.2 Ανοικτή Κωδικοποίηση - Μικροανάλυση

Στην ανοικτή κωδικοποίηση μέσω της Μικροανάλυσης παράγονται οι αρχικές

κατηγορίες, οι ιδιότητες και οι διαστάσεις τους καθώς και οι πρώτες υποθέσεις για τις

μεταξύ συσχετίσεις τους (Τσιώλης, 2014). Στην παρούσα ανάλυση μέσω των

κωδίκων που έχουν ήδη παραχθεί σε συνδυασμό με τμήματα κειμένου, γίνεται

σύνδεση με τις εννοιολογικές κατηγορίες της έρευνας (βασισμένες στο πλαίσιο των

αρχών της Διακήρυξης της IFLA-UNESCO για τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες)

και παράγονται νέοι πιο εμπνευσμένοι κώδικες (εξαγόμενα συμπεράσματα).

Ειδικότερα:

Κ1: Αποστολή και Διαχείριση

1. A_Δ1: η πλειοψηφία των βιβλιοθηκών (4 στις 5) δεν διαθέτουν στρατηγικό

σχεδιασμό. Η μόνη βιβλιοθήκη που διαθέτει είναι αυτή του Πάντειου

Πανεπιστημίου (Ακαδημαϊκή Βιβλιοθήκη).

2. A_Δ2: η πλειοψηφία των βιβλιοθηκών (4 στις 5) ακολουθεί τις αποστολές των

υπηρεσιών των πολυπολιτισμικών βιβλιοθηκών. Η μόνη βιβλιοθήκη που δεν

ακολουθεί πλήρως αυτές, είναι εκείνη της Δημοτικής Βιβλιοθήκης του

Δ.Αθηναίων, που δεν ακολουθεί τη «Διευκόλυνση της αρμονικής

συνύπαρξης» και «Προστασία γλωσσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς» .

3. A_Δ3: Η πλειοψηφία των βιβλιοθηκών (3 στις 5) δεν διαθέτουν συνεργασίες

για παροχή πολυπολιτισμικών υπηρεσιών, αλλά προσπαθούν με ίδιους

πόρους. Οι δύο βιβλιοθήκες που διαθέτουν συνεργασίες (ΤΕΙ Πειραιά,

Πανεπιστήμιο Αιγαίου), αυτές αφορούν κυρίως ευρωπαϊκά προγράμματα.

Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να αποδώσουμε στις βιβλιοθήκες τα εξής

χαρακτηριστικά για την κατηγορία «Αποστολή και Διαχείριση»:

δεν υπάρχει στρατηγικό σχέδιο

ακολουθούνται οι αποστολές των υπηρεσιών των πολυπολιτισμικών

βιβλιοθηκών σύμφωνα με την διακήρυξη της IFLA

οι συνεργασίες γίνονται κυρίως μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων

Κ2: Δράσεις

1. ΔΡ1: οι περισσότερες Βιβλιοθήκες (όλες οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες και η

Δημ.Βιβλ. Πρέβεζας) έχουν πολύγλωσσες συλλογές (από 2 έως 7 γλώσσες)

και σε δύο υπάρχει ηλεκτρονική αναζήτηση σε 2 γλώσσες (ΤΕΙ Πειραιά,

Παν.Αιγαίου).

2. ΔΡ2: όλες οι Δημοτικές Βιβλιοθήκες και αυτή του Παν.Αιγαίου (λόγω ότι

διαθέτει τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας) διαθέτουν πηγές

που προορίζονται για τη συντήρηση της Ελληνικής πολιτιστικής έκφρασης

και κληρονομιάς. Μόνο στην Δημ.Βιβλ. Πρέβεζας σχεδιάζεται μελλοντικά η

δημιουργία υλικού πολιτιστικής έκφρασης και κληρονομιάς άλλων

πολιτισμικών ομάδων.

3. ΔΡ3: οι περισσότερες Βιβλιοθήκες παρέχουν σεμινάρια κατάρτισης (και

ξενόγλωσσα) χρηστών της (3 σήμερα και σύντομα μία ακόμη).

4. ΔΡ4: οι Βιβλιοθήκες στο σύνολο τους παρέχουν πρόσβαση και συλλογές σε 2

τουλάχιστον γλώσσες

5. ΔΡ5: οι περισσότερες Βιβλιοθήκες (όλες οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες)

προωθούν υπηρεσίες τους μέσω δίγλωσσων ενημερωτικών φυλλαδίων και

δίγλωσσης ιστοσελίδας. Οι Δημοτικές Βιβλιοθήκες μέχρις στιγμή δεν

διαθέτουν τέτοιες δράσεις.

6. ΔΡ6: η πλειοψηφία των Βιβλιοθηκών (4 στις 5) διαθέτει σύνδεση με τοπικά,

εθνικά ή διεθνή δίκτυα ή ακόμα και με χρήση κοινωνικών δικτύων, που

στηρίζουν και ενθαρρύνουν τη δημιουργία σχετικών δράσεων για

πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Η μοναδική Βιβλιοθήκη που δεν διαθέτει

σύνδεση με δίκτυα, διαθέτει δράσεις σε εθελοντικό επίπεδο (Δημ.Βιβλ.

Πρέβεζας).

Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να αποδώσουμε στις Βιβλιοθήκες του δείγματος τα

εξής χαρακτηριστικά για την κατηγορία «Δράσεις»:

διαθέτουν πολύγλωσσες συλλογές

διαθέτουν πηγές που προορίζονται για τη συντήρηση κυρίως της Ελληνικής

πολιτιστικής έκφρασης και κληρονομιάς

παρέχουν σεμινάρια κατάρτισης (και ξενόγλωσσα) χρηστών της

προωθούν υπηρεσίες τους μέσω δίγλωσσων ενημερωτικών φυλλαδίων και

δίγλωσσης ιστοσελίδας.

σύνδεση με τοπικά, εθνικά ή διεθνή δίκτυα ή ακόμα και με χρήση κοινωνικών

δικτύων, που στηρίζουν και ενθαρρύνουν τη δημιουργία σχετικών δράσεων

για πολυπολιτισμικές κοινωνίες

Κ3: Προσωπικό

1. ΠΡ1: σε όλες τις Βιβλιοθήκες, το προσωπικό τους δεν παρακολουθεί ειδική

εκπαίδευση, ωστόσο ανεξαιρέτως είναι ευαισθητοποιημένο με την

πολυπολιτισμική διαφορετικότητα.

2. ΠΡ2: υπάρχει γλωσσική κατάρτιση στο προσωπικό των βιβλιοθηκών (κυρίως

σε ευρωπαϊκές γλώσσες).

3. ΠΡ3: το προσωπικό των βιβλιοθηκών αποδέχεται την πολιτισµικά

διαφοροποιηµένη κοινωνία και το ρόλο της βιβλιοθήκης μέσα σε αυτήν

σύμφωνα με τη διακήρυξη της IFLA-UNESCO.

4. ΠΡ4: η διοίκηση όλων των βιβλιοθηκών υποστηρίζει το προσωπικό σχετικά

με την ενθάρρυνση της διαπολιτισμικής επικοινωνίας και την παροχή

υπηρεσιών ανεξαρτήτως εθνικότητας.

Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να αποδώσουμε στις Βιβλιοθήκες του δείγματος τα

εξής χαρακτηριστικά για την κατηγορία «Προσωπικό»:

δεν παρέχεται ειδική εκπαίδευση σχετικά με την πολυπολιτισμική

διαφορετικότητα

υπάρχει γλωσσική κατάρτιση στο προσωπικό των βιβλιοθηκών

υπάρχει αποδοχή της πολιτισμικά διαφοροποιημένης κοινωνίας

η διοίκηση υποστηρίζει τη διαπολιτισμική επικοινωνία και την παροχή

υπηρεσιών ανεξαρτήτως εθνικότητας

Κ4: Κρατική Υποστήριξη

1. ΚΥ1: η πλειοψηφία των Βιβλιοθηκών απαντά ότι δεν παρέχεται σχετική

νομοθεσία.

2. ΚΥ2: η πλειοψηφία των Βιβλιοθηκών δηλώνει ότι δεν υπάρχει κρατική

χρηματοδότηση (οικονομική κρίση κατά μία βιβλιοθήκη-ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ) και

σε μία βιβλιοθήκη αναφέρεται ότι δεν πραγματοποιούνται δράσεις αμιγώς για

πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Μόνο η Δημ.Βιβλιοθήκη Δ.Αθηναίων αναφέρει

ότι υπάρχει χρηματοδότηση (προγράμματα ΕΣΠΑ).

Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να αποδώσουμε στις Βιβλιοθήκες του δείγματος τα

εξής χαρακτηριστικά για την κατηγορία «Κρατική Υποστήριξη»:

δεν υπάρχει σχετική νομοθεσία για τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες

δεν υπάρχει κρατική χρηματοδότηση (πιθανόν λόγω οικονομικής κρίσης)

4.8.2.3 Αξονική Κωδικοποίηση

Η αξονική κωδικοποίηση ή κατ΄ άξονα κωδικοποίηση (axial coding) αποτελεί

το επόμενο στάδιο επεξεργασίας που επιδιώκεται η θεωρητική αποσαφήνιση και η

«πύκνωση» των κατηγοριών που προέκυψαν από την ανοικτή κωδικοποίηση

(Τσιώλης, 2014). Ειδικότερα, στην παρούσα έρευνα με βάση τα ερευνητικά

ερωτήματα που έχουν ήδη τεθεί, πραγματοποιείται η επιπλέον ανάλυση

(συμπεριλαμβάνονται εδώ και τα σχόλια).

Ερευνητικός Στόχος-1: Διερεύνηση της Αποστολής των Βιβλιοθηκών της Έρευνας

σύμφωνα με τις αρχές της Διακήρυξης της IFLA για την πολυπολιτισμικότητα

Ερώτημα 1.1: Οι Βιβλιοθήκες διαθέτουν στρατηγικό σχέδιο που εξυπηρετεί

την πολιτισμική ποικιλομορφία;

Όχι, δεν υπάρχει κάποιο στρατηγικό σχέδιο από τις βιβλιοθήκες του δείγματος

της έρευνας.

ΣΧΟΛΙΟ: βασίζεται στις αντίστοιχες απαντήσεις των Βιβλιοθηκών όλων των

τύπων. Επίσης, διαφαίνεται και από τα σχόλια όπου τίθεται το θέμα έλλειψης

κεντρική εποπτείας και συντονισμού.

Ερώτημα 1.2: Οι Βιβλιοθήκες έχουν ως αποστολή να εξυπηρετούν την

πολιτισμική ποικιλομορφία σύμφωνα με τη Διακήρυξη της IFLA;

Ναι, ακολουθούνται οι αποστολές των υπηρεσιών των πολυπολιτισμικών

βιβλιοθηκών σύμφωνα με τη διακήρυξη της IFLA, παρά την έλλειψη

στρατηγικού σχεδιασμού.

ΣΧΟΛΙΟ: βασίζεται στις αντίστοιχες απαντήσεις των Βιβλιοθηκών όλων των

τύπων. Επίσης, διαφαίνεται και από τα σχόλια όπου τίθεται με φράσεις όπως :

Ανοικτές πύλες σε μια μεταβαλλόμενη κοινωνία, εξυπηρέτηση χωρίς διακρίσεις.

Ερευνητικός Στόχος-2: Διερεύνηση των Δράσεων των Βιβλιοθηκών της Έρευνας

σύμφωνα με τη Διακήρυξη της IFLA για την πολυπολιτισμικότητα

Ερώτημα 2.1: Ποιες δράσεις υλοποιούν οι Βιβλιοθήκες σύμφωνα με τη

Διακήρυξη της IFLA σχετικά με τις καίριες δράσεις που πρέπει να

αναλαμβάνει;

Διαθέτουν διάφορες δράσεις όπως, πολύγλωσσες συλλογές, παρέχουν

σεμινάρια κατάρτισης (και ξενόγλωσσα) χρηστών της, προωθούν υπηρεσίες

τους μέσω δίγλωσσων ενημερωτικών φυλλαδίων και δίγλωσσης ιστοσελίδας,

και υπάρχει σύνδεση με τοπικά, εθνικά ή διεθνή δίκτυα ή ακόμα και με χρήση

κοινωνικών δικτύων, που στηρίζουν και ενθαρρύνουν τη δημιουργία σχετικών

δράσεων για πολυπολιτισμικές κοινωνίες.

ΣΧΟΛΙΟ: βασίζεται στις αντίστοιχες απαντήσεις των Βιβλιοθηκών όλων των

τύπων. Επίσης, στα σχόλια τίθεται το θέμα ανάπτυξης ειδικών υπηρεσιών για

μετανάστες/ πρόσφυγες.

Ερευνητικός Στόχος-3: Διερεύνηση των πολιτικών διαχείρισης ανθρώπινου

δυναμικού των Βιβλιοθηκών της Έρευνας σύμφωνα με τη Διακήρυξη της IFLA

Ερώτημα 3.1: Ποιες πολιτικές έχουν υιοθετήσει οι Βιβλιοθήκες σύμφωνα με

τη Διακήρυξη της IFLA σχετικά με την πολιτική προσωπικού για την

πολυπολιτισμικότητα;

Ακολουθούνται κάποιες πολιτικές (όχι στο σύνολο που αναφέρει η διακήρυξη

της IFLA) όπως ότι υπάρχει γλωσσική κατάρτιση στο προσωπικό των

βιβλιοθηκών (κυρίως όμως σε ευρωπαϊκές γλώσσες), το προσωπικό είναι

ευαισθητοποιημένο για το φαινόμενο των πολιτισµικά διαφοροποιηµένων

κοινωνιών (αποδοχή) και η διοίκηση στηρίζει τη διαπολιτισμική επικοινωνία

και την παροχή υπηρεσιών ανεξαρτήτως εθνικότητας.

ΣΧΟΛΙΟ: βασίζεται στις αντίστοιχες απαντήσεις των Βιβλιοθηκών όλων των

τύπων. Επίσης, στα σχόλια τίθεται ότι πρέπει να υπάρχει εξυπηρέτηση χωρίς

διακρίσεις, να είναι ανοικτή στην πολυπολιτισμική κοινωνία, και να

αναπτυχθούν ειδικές υπηρεσίες για μετανάστες/ πρόσφυγες.

Ερευνητικός Στόχος-4: Διερεύνηση της κρατικής υποστήριξης στις Βιβλιοθήκες της

Έρευνας σύμφωνα με τη Διακήρυξη της IFLA

Ερώτημα 4.1: Ποιες μορφές κρατικής υποστήριξης δέχονται οι Βιβλιοθήκες

σύμφωνα με τη Διακήρυξη της IFLA για την πολυπολιτισμικότητα;

Δεν υπάρχει σχετική υποστηρικτική νομοθεσία, ούτε κρατική οικονομική

βοήθεια.

ΣΧΟΛΙΟ: βασίζεται στις αντίστοιχες απαντήσεις των Βιβλιοθηκών όλων των

τύπων. Δίνεται μια ερμηνεία ότι ο λόγος ειδικά για την έλλειψη πόρων

οφείλεται στην οικονομική κρίση. Επίσης, στα σχόλια τονίζεται η έλλειψη

οικονομικής υποστήριξης.

Ερευνητικός Στόχος-5: Διερεύνηση της υλοποίησης της Διακήρυξης της IFLA από

τις Βιβλιοθήκες

Ερώτημα 5.1: Υλοποιείται από τις Βιβλιοθήκες το πλαίσιο αρχών της

Διακήρυξης της IFLA για την πολυπολιτισμικότητα;

Σύμφωνα με την σχετική ερώτηση στη συνέντευξη η πλειοψηφία των

βιβλιοθηκών του δείγματος ακολουθούν τις αρχές. Επίσης, στις υπόλοιπες

ερωτήσεις όπως Αποστολή, Δράσεις και Προσωπικό ακολουθούν στο σύνολο

τους τις αρχές του Μανιφέστου της IFLA.

ΣΧΟΛΙΟ: Η πλειοψηφία των Βιβλιοθηκών (3 στις 5) ακολουθούν τις αρχές της IFLA

για τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες. Ειδικότερα όλες οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες,

ενώ αντίθετα όλες οι Δημοτικές Βιβλιοθήκες του δείγματος δηλώνουν ότι δεν τις

ακολουθούν.

Τα αποτελέσματα της αξονικής κωδικοποίησης φαίνονται στο επόμενο διάγραμμα:

Σχ. 4.5 Ευρήματα Αξονικής Κωδικοποίησης της Έρευνας

4.8.2.4 Επιλεκτική Κωδικοποίηση

Η επιλεκτική κωδικοποίηση (selective coding) αποτελεί συνέχεια της αξονικής

κωδικοποίησης σε υψηλότερα επίπεδα αφαίρεσης με στόχο τη δημιουργία μιας

κεντρικής κατηγορίας ή κατηγοριών (core categories) στις οποίες εστιάζει η ανάλυση

των δεδομένων και επίσης συνδέονται οι κατηγορίες που προϋπήρχαν στις

προηγούμενες κωδικοποιήσεις (Τσιώλης, 2014). Ειδικότερα, στην παρούσα έρευνα

έχουμε (Σχ.4.6):

Μανιφέστο IFLA (πολυπολιτισμικές

Βιβλιοθήκες)

Υποστήριξη από Διοίκηση

Ευαισθητοποίηση (αποδοχή)

Γλωσσική κατάρτιση

Δίκτυα

Πολύγλωσσες συλλογές

Προώθηση πολύγλωσση

Σεμινάρια

Έλλειψη χρηματοδότ

ησης

Έλλειψη νομοθεσίας

Αποστολές των υπηρεσιών των

πολυπολιτισμικών βιβλιοθηκών σύμφωνα

με τη διακήρυξη της IFLA

Έλλειψη στρατηγικού

σχεδίου

Κρατική Υποστήριξη

Δράσεις

Προσωπικό

Αποστολή και Διαχείριση

Κεντρική Κατηγορία : Υιοθέτηση-Εφαρμογή των αρχών της Διακήρυξης για

τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες της IFLA-UNESCO. Περιλαμβάνει:

o Αποστολή: οι Βιβλιοθήκες ακολουθούν τις αποστολές των υπηρεσιών

των πολυπολιτισμικών βιβλιοθηκών της IFLA-UNESCO

o Λειτουργίες: περιλαμβάνει τις δράσεις των πολυπολιτισμικών

βιβλιοθηκών της IFLA-UNESCO

o Προσωπικό: περιλαμβάνει τις εφαρμοζόμενες πολιτικές που

ακολουθούνται από τις βιβλιοθήκες

Σχ. 4.6 Ανάλυση κεντρικής κατηγορίας της Έρευνας

4.9 ΠαρατηρήσειςΣτην παρούσα εμπειρική έρευνα έγινε η εφαρμογή ενός πλαισίου

επεξεργασίας των δεδομένων της βάση δύο αξόνων: (α) ποσοτική επεξεργασία

δημογραφικών δεδομένων (χρήση τεχνικών περιγραφικής στατιστικής) και (β)

ποιοτική ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων (κωδικοποίηση βασισμένη στην ερμηνεία

του κειμένου που είναι κατάλληλα προσαρμοσμένο – τμηματοποίηση δεδομένων). Τα

αποτελέσματα ανέδειξαν ότι, από τις Βιβλιοθήκες του δείγματος ακολουθούνται σε

μικρότερο ή σε μεγαλύτερο βαθμό, οι αρχές της διακήρυξης της IFLA-UNESCO για

τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες, χωρίς όμως κρατική υποστήριξη (χρηματοδότηση,

θεσμικό πλαίσιο).

Προσωπικό

Λειτουργίες

Αποστολή Υιοθέτηση-Εφαρμογή των Αρχών της IFLA-UNESCO

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από τις αρχές του 21ου αιώνα, το θέμα της πολυπολιτισμικότητας άρχισε να

επηρεάζει σημαντικά τις προσπάθειες των πολιτιστικών οργανισμών να προσεγγίσουν

το νέο κοινό τους που άρχισε να εμφανίζεται. Οι βιβλιοθήκες που αποτελούν

οργανισμούς ορθολογικής ψυχαγωγίας (Μπαντιμαρούδης, 2011), βρέθηκαν μπροστά

σε ένα νέο πλαίσιο, που σύμφωνα με το Μανιφέστο της IFLA για τις

πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες, θα έπρεπε να μετασχηματιστούν σε πολυπολιτισμικοί

οργανισμοί.

Η παρούσα έρευνα εστιάζει στη διερεύνηση της έννοιας της «πολιτισμικής

ποικιλομορφίας» ή «πολυπολιτισμικότητας» στο χώρο των Ελληνικών Βιβλιοθηκών

καθώς και πως οι τελευταίες πέρα από οργανισμοί πληροφόρησης λειτουργούν και

σαν πολυπολιτισμικοί οργανισμοί, υιοθετώντας και παρέχοντας υπηρεσίες που

σχετίζονται και ενισχύουν την πολιτισμική ποικιλομορφία στο χώρο τους, σεβόμενοι

την πολιτιστική ταυτότητα των χρηστών τους. Ειδικότερα, σε τι βαθμό ακολουθούν

τις αρχές του σχετικού μανιφέστου της IFLA.

Στη βιβλιογραφία, διαπιστώθηκαν αρκετές προσεγγίσεις πολυπολιτισμικής

βιβλιοθήκης (Jonsson-Lanevska, 2005). Για παράδειγμα, η Φινλανδία που από τις

αρχές του 1995, ξεκίνησε την ανάπτυξη σχετικών υπηρεσιών στη Δημοτική

Βιβλιοθήκη του Ελσίνκι και που αργότερα τις διεύρυνε σε 29 γλώσσες (Virtanen,

1997), στη Δανία που ανάπτυξε ειδικές υπηρεσίες για 70 γλώσσες (Kragh-Schwarz,

1994), στη Σουηδία που από το 1991 στην κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη της

Στοκχόλμης παρέχεται ένα νέο σύστημα υποδοχής μεταναστών, στις ΗΠΑ, στην

Γερμανία κ.α. (Ζέρβα και Γαϊτάνου, 2013). Αντίστοιχα τέτοια παραδείγματα υπήρξαν

και στην Ελλάδα, αν και όχι με τον οργανωμένο τρόπο που υπάρχει σε άλλα

ανεπτυγμένα κράτη του δυτικού κόσμου (Ζέρβα και Γαϊτάνου, 2013; Jonsson-

Lanevska, 2005).

Από τα ευρήματα της παρούσας ποιοτικής έρευνας διαπιστώθηκε ότι

ακολουθούνται σε τμηματικό και όχι σε καθολικό βαθμό, οι αρχές του Μανιφέστου

της IFLA για τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες. Σε αυτό το κεντρικό συμπέρασμα

καταλήξαμε λόγω:

Έλλειψης σχετικού στρατηγικού σχεδίου από όλες τις βιβλιοθήκες.

Ακολουθούνται οι αποστολές των υπηρεσιών των πολυπολιτισμικών

βιβλιοθηκών.

Υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό δράσεων σύμφωνα με το Μανιφέστο της

IFLA (πολύγλωσσες συλλογές, ξενόγλωσσα σεμινάρια κατάρτισης των

χρηστών της, ξενόγλωσση προώθηση υπηρεσιών τους και σύνδεση με δίκτυα

(τοπικά, εθνικά, διεθνή). Ωστόσο διαθέτουν μόνο πηγές που προορίζονται για

τη συντήρηση κυρίως της Ελληνικής πολιτιστικής έκφρασης και κληρονομιάς

και όχι άλλων φυλετικών ομάδων. Όπως επίσης, οι γλώσσες που

χρησιμοποιούνται είναι κυρίως ευρωπαϊκές (εν αντιθέσει με άλλα ευρωπαϊκά

κράτη όπως Σουηδία, Δανία κλπ. που χρησιμοποιούν μεγάλο αριθμό

γλωσσών).

Υπάρχει γλωσσική κατάρτιση στο προσωπικό των βιβλιοθηκών και αποδοχή

της πολιτισμικά διαφοροποιημένης κοινωνίας (ευαισθητοποίηση ανθρώπινου

δυναμικού), όπως επίσης και υποστήριξη από τη διοίκηση. Ωστόσο, δεν

παρέχεται επίσημη ειδική εκπαίδευση σχετικά με την πολυπολιτισμική

διαφορετικότητα.

Υπάρχει παντελής έλλειψη κρατικής υποστήριξης και ειδικά οικονομικής που

πιθανόν οφείλεται στην οικονομική κρίση. Επιπλέον, βιβλιοθήκες ζήτησαν

κεντρική εποπτεία και συντονισμό, που δείχνει την απουσία οργανωμένης

κρατικής προσπάθειας.

Συνολικά, φάνηκε από το δείγμα της έρευνας, ότι η υιοθέτηση - εφαρμογή

των Αρχών της Διακήρυξης για τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες της IFLA-

UNESCO, περιλαμβάνει 3 ενότητες μόνο από το σχετικό μανιφέστο:

αποστολή, επειδή οι βιβλιοθήκες ακολουθούν τις αποστολές των υπηρεσιών

των πολυπολιτισμικών βιβλιοθηκών της IFLA-UNESCO,

λειτουργίες, που αφορά τις δράσεις των πολυπολιτισμικών βιβλιοθηκών της

IFLA-UNESCO και υπάρχουν αρκετές που εφαρμόζονται και

προσωπικό, που περιλαμβάνει τις εφαρμοζόμενες πολιτικές που

ακολουθούνται από τις βιβλιοθήκες και είναι οι περισσότερες από αυτές που

προτείνει το μανιφέστο.

Το πιο αρνητικό σημείο είναι η απουσία του κράτους, που δείχνει την

ανετοιμότητα του και την οικονομική του στενότητα, που άλλωστε διαπιστώνεται

σήμερα και με την προσφυγική κρίση που υπάρχει στην χώρα (Ειδομένη, Λιμάνι του

Πειραιά, Νησιά κλπ.), αλλά και την 6ετή ύφεση στην οικονομία και αγορά.

Η έρευνα αποδεικνύει ότι η υιοθέτηση των αρχών του Μανιφέστου της IFLA

για τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες γίνεται σε τμηματικό βαθμό, χωρίς βοήθεια από

το κράτος. Η παρουσία τέτοιων ερευνών μπορεί να βοηθήσει την Δημόσια Διοίκηση

να υιοθετήσει κατάλληλες στρατηγικές και τακτικές, για την πλήρη και αποδοτική

υιοθέτηση των αρχών της IFLA.

Η παρούσα έρευνα στη σημερινή δύσκολη οικονομική-κοινωνική κατάσταση

που επικρατεί στη χώρα με την ύπαρξη μνημονιακών συμβάσεων, αποτελεί μία

χρήσιμη προσπάθεια για τη βελτίωση των Ελληνικών Βιβλιοθηκών, ώστε να

ανταποκριθούν στο νέο περιβάλλον που δημιουργείται με την έλευση

μεταναστευτικών ροών. Επιπλέον, αποτελεί μία αρχική διερεύνηση του πλαισίου

Πολυπολιτισμικής Διαχείρισης που υπάρχει σήμερα στις βιβλιοθήκες στην χώρα και

για αυτό προτείνεται η επέκταση της με χρήση ποσοτικών μεθοδολογιών

(ερωτηματολογίου) έτσι ώστε να υπάρξουν συμπεράσματα που μπορεί να

γενικευθούν και να αναδείξουν την πλήρη εικόνα του χώρου των βιβλιοθηκών.

Τέλος η χρήση της ποιοτικής έρευνας δεν επιτρέπει τη γενίκευση των

αποτελεσμάτων. Επιπρόσθετα, υπήρξαν περιορισμοί στο εύρος του δείγματος γιατί οι

συνεντεύξεις έπρεπε να γίνουν μέσω άτυπων καναλιών (για αποφυγή χρονοβόρων

διαδικασιών έγκρισης και πιθανόν αρνήσεων), αφού η υλοποίηση μιας ποσοτικής

έρευνας με αντιπροσωπευτική ισχύ, απαιτεί υψηλό κόστος και χρόνο που ξεφεύγουν

από τα πλαίσια μιας μεταπτυχιακής εργασίας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Βερνίκος, Ν. και Δασκαλοπούλου, Σ. (2002). Πολυπολιτισμικότητα, οι διαστάσεις της

πολιτισμικής ταυτότητας. Αθήνα: Κριτική

Βερνίκος, Ν. και Δασκαλοπούλου, Σ. (1999). Στις απαρχές της νεοελληνικής

ιδεολογίας. Αθήνα: Τολίδης

Βρύζας, Κ. (1997). Παγκόσμια επικοινωνία, πολιτιστικές ταυτότητες. Αθήνα:

Gutenberg

Ζαφειρόπουλος, Κ. (2015). Πως γίνεται μια επιστημονική εργασία; επιστημονική έρευνα και συγγραφή εργασιών. Αθήνα: Κριτική

Ζέρβα, Γ. και Γαϊτάνου, Π. (2013). Πολυπολιτισμικότητα, μετανάστες και

βιβλιοθήκες: η ελληνική πραγματικότητα. Πρακτικά 22ου Πανελλήνιου Συνεδρίου

Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, 23-25 Οκτωβρίου 2013 (σσ. 136-142). Πάτρα:

Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης

Ιωσηφίδης, Θ. (2003). Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων στις κοινωνικές επιστήμες. Αθήνα: Κριτική

Κλήμης, Γ.Μ. (2010). «Καινοτομία, επιχιερηματικότητα και μουσική βιομηχανία»

στο Κοκκιώνης, Μ., Πασχαλίδης, Γ. και Μπαντιμαρούδης, Φ. (επιμ.), Ψηφιακά

Μέσα: ο πολιτισμός του ήχου κα του θεάματος (σσ. 273-304), Αθήνα: Κριτική.

Κυριαζή, Ν. (1999). Η κοινωνιολογική έρευνα. Κριτική επισκόπηση των μεθόδων και των τεχνικών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Κωσταγιόλας, Π.Α. (2005). «Διοίκηση και Οργάνωση Υπηρεσιών Πληροφόρησης

στο πλαίσιο της σχέσης ιδιωτικού και δημόσιου τομέα». Διοικητική Ενημέρωση, 35,

12-19.

Λύτρας, Α.Ν. και Σουλιώτης, Κ.Ν. (2005). Αποκλεισμοί στην παγκοσμιοποίηση.

Ζητήματα κοινωνικής πολιτικής. Αθήνα: Παπαζήσης

Μπαντιμαρούδης, Φ. (2011). Πολιτιστική επικοινωνία: οργανισμοί, θεωρίες, μέσα. Αθήνα: Κριτική.

Μπώκος, Γ.Δ. (2001). Εισαγωγή στην επιστήμη της πληροφόρησης. Αθήνα: Παπασωτηρίου

Μπώκος, Γ.Δ. (2002). Τεχνολογία και πληροφόρηση: από τη διαχείριση του βιβλίου στη διαχείριση της γνώσης. Αθήνα : Παπασωτηρίου

Ναυρίδης, Κ. (1997). «Ταυτότητες κα ετερότητες στον κλινικό ψυχοκοινωνικό

πλαίσιο, η περίπτωση των προσφύγων» στο Ναυρίδης, Κλ. – Χρηστάκης, Ν.

Ταυτότητες (σσ.329-330). Αθήνα: Καστανιώτης

Νόβα-Καλτσούνη, Χ. (2006). Μεθοδολογία εμπειρικής έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες. Αθήνα: GUTENBERG

Πασχαλίδης, Γ. (1999) «Η πολιτισμική ταυτότητα ως δικαίωμα και ως απειλή. Η

διαλεκτική της ταυτότητας και η αμφιθυμία της κριτικής» στο Κωνσταντοπούλου,

Χρ. κ.ά. (επιμ.), «Εμείς» και οι «Άλλοι». αναφορά στις τάσεις και τα σύμβολα (σσ.73-

83). Αθήνα: Τυπωθήτω-Τ. Δαρδανός

Πέτρου, Ι.Σ. (2005). Πολυπολιτισμικότητα και θρησκευτική ελευθερία. Αθήνα: Βάνιας

Σαραφίδου, Γ.-Ο. (2011). Συνάρθρωση ποσοτικών & ποιοτικών προσεγγίσεων, η εμπειρική έρευνα. Αθήνα: GUTENBERG

Στάϊκος, Κ. (1997). Βιβλιοθήκες. Από την αρχαιότητα έως την Αναγέννηση, και

σημαντικές ουμανιστικές και μοναστηριακές βιβλιοθήκες (3000 π. Χ. – 1600 μ.Χ.).

Αθήνα: Στάικος.

Τριανταφύλλου, Σ. (2015). Πλουραλισμός, πολυπολιτισμικότητα, ενσωμάτωση,

αφομοίωση. Αθήνα: Πατάκης

Tσιμπόγλου, Φ.Χ. (2005). «Συνεργασία επιστημονικών βιβλιοθηκών σε ψηφιακό

περιβάλλον. μία συστημική προσέγγιση στην ελληνική πραγματικότητα».

Διδακτορική Διατριβή, Tμημα Aρχειοvομίας – Βιβλιοθηκονομίας. Κέρκυρα: Ιόνιο

Πανεπιστήμιο. Διαθέσιμο από:

https://lekythos.library.ucy.ac.cy/bitstream/handle/10797/13171/tsimpoglou.pdf?

sequence=1 [Τελευταία πρόσβαση 8/4/2016]

Τσιμπόγλου, Φ. (2008). Συνεργασίες βιβλιοθηκών. Μια συστημική προσέγγιση. Αθήνα:

Παπασωτηρίου

Τσιώλης, Γ. (2014). Μέθοδοι και τεχνικές ανάλυσης στην ποιοτική κοινωνική έρευνα. Αθήνα: Κριτική

Χλωμούδης Κ. και Κωσταγιόλας, Π. (2004). Σύγχρονες βιβλιοθήκες – τράπεζες

πληροφοριών: οργάνωση και νέες τάσεις. Αθήνα: J&J Hellas Publishing

Bauman, Z. (2004). Παγκοσμιοποίηση, οι συνέπειες για τον άνθρωπο. Αθήνα:

Πολύτροπον

Canfora, L. (1989). Η χαμένη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Αθήνα: Αλεξάνδρεια

Cohen, D. (2005). Η παγκοσμιοποίηση και οι εχθροί της. Αθήνα: Έλλην

Ellias, N. (1997). Η Εξέλιξη του Πολιτισμού. τόμος Α΄. Αθήνα: Νεφέλη

Ferguson, N. (2012). Πολιτισμός. Αθήνα: Παπαδόπουλος

Giddens, A. (2009). Κοινωνιολογία. Αθήνα: Gutenberg

Kroeber, A.I. and Kluckhohn, C. (1989). «Culture: a critical review of concepts and

definitions» παρατίθεται στο Δεμερτζής, Ν. Κουλτούρα – Νεωτερικότητα – Πολιτική

Κουλτούρα (σσ.36). Αθήνα: Παπαζήσης

Marcuse, H. et al. (1984). Τέχνη και μαζική κουλτούρα. Αθήνα: Ύψιλον

Messner, C. (1997). «Η κουλτούρα ως δυνατότητα απαντήσεων. Δέκα θέσεις για τη

σχέση υποκειμενικότητας και κουλτούρας». Θέσεις, (61). Διαθέσιμο από:

http://www.theseis.com/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=604

[Τελευταία πρόσβαση 4/4/2016]

Osterhammel, J. and Petersson, N. (2013). Ιστορία της παγκοσμιοποίησης. Αθήνα:

Αιώρα

Williams, R. (1994). Κουλτούρα και ιστορία. Αθήνα: Γνώση

ΞΕΝΗ

Adebonojo, L., Ellis, M., Campbell, K., & Hawkins, M. (2010). «Redirecting library

instruction based on socioeconomic data». Reference Services Review [Online], 38

(3), 398 416.

http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/00907321011070892 [Τελευταία

πρόσβαση 8/4/2016]

Anglada, L. M. (2007). «Collaborations and alliances: social intelligence applied to

academic libraries». Library Management [Online], 28 (6/7), 406–415.

http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/01435120710774530 [Τελευταία

πρόσβαση 8/4/2016]

Audunson, R. (2005). «The public library as a meeting-place in multicultural and

digital context». Journal of Documentation [Online], 61 (3), 429-441.

http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/00220410510598562 [Τελευταία

πρόσβαση 8/4/2016]

Bell, D. (1961). The end of ideology: On the exhaustion of political ideas in the fifties.

2nd edition. NY: Collier Books

Bergoff, H. and Korte, B. (Ed) (2002). The making of modern tourism: the cultural

history of the british experience, 1600-2000. NY: Palgrave

Buckland, M. (1992). Redesigning Library Services: a Manifesto. American Library

Association http://ucblibrary3.berkeley.edu/Literature/Library/Redesigning.

[Τελευταία πρόσβαση 15/12/2015]

Burchardt, H.- J. (1996). «Die Globalisierungsthese - von der kritischen Analyse zum

politischen Opportunismus». Das Argument, 217, 747.

Brophy P. (2002). «New models of the library in a digital era», in Gorman G.E. (ed.),

International yearbook of library and information management «The digital factor in

library and information services»,(pp. 47-67). London: Facet publishing

Cox, J. (2010). «Academic libraries in challenging times». An Leabharlann: The

IrishLibrary [Online], 19 (2), 7–13.

https://aran.library.nuigalway.ie/bitstream/handle/10379/1412/JohnCoxArticle.pdf?

sequence=1 [Τελευταία πρόσβαση 15/12/2015]

Dimaggio, P. (1987). «Nonprofit organizations in the production and distribution of

culture», in Powell. W.W. (Ed.), The non-profit sector: A research handbook (pp.195-

220). New Haven: Yale University Press

Downing, K.E., MacAdam, B. and Nichols, D.P. (1993). Reaching a multicultural

student community: a handbook for academic librarians. Westport, CT: Greenwood

Press

Folkerts, J. Lacy, S. and Davenport, L. (1998). The media in your life: an introduction

to mass communication. Boston: Allyn and Bacon

Hall, P.A. and Sockice, D. (2001). Varieties of capitalism: the institutional

foundations of comparative advantage. Oxford: Oxford University Press

Hesmondhalgh, D. (2002). The cultural industries. London: Sage

Hill, L., O’Sullivan, C. and O’Sullivan, T. (2003). Creative arts management. Oxford:

Butterworth

Jackson, R. (2002). «Revolution or evolution : reference planning in ARL libraries».

Reference Services Review [Online], 30, 212-228.

http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/00907320210435482 [Τελευταία

πρόσβαση 8/4/2016]

Johnson, H. (1994). «Strategic planning for modern libraries». Library Management

[Online], 15 (1), 7-18.

http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/01435129410049007 [Τελευταία

πρόσβαση 8/4/2016]

Jonsson-Lanevska, Υ. (2005). «The gate to understanding: Swedish libraries and

immigrants». New Library World [Online], 106 (1210/1211), 128-140.

http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/03074800510587345 [Τελευταία

πρόσβαση 8/4/2016]

Jordan, R.T. (1970). Tomorrow's library: direct access and delivery. New York:

Bowker

Gans, H.J. (1995). «Urbanism and suburbanism as ways of life. A re-evaluation of

definitions», in Kasinitz, P. (ed.), Metropolis Center and Symbol of Our Time, (pp.

170-195). New York: University Press

Germano, M.A. (2011). «The library value deficit». The Bottom Line: Managing

Library Finances [Online], 24 (2), 100–106.

http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/08880451111169124 [Τελευταία

πρόσβαση 8/4/2016]

IFLA/ Unesco- Public Library Manifesto 1994, διαθέσιμο στο

http://www.ifla.org/publications/iflaunesco-public-library-manifesto-1994

[Τελευταία πρόσβαση 19/12/2015]

IFLA/ Unesco- Multicultural Library Manifesto 2008, διαθέσιμο στο

http://www.ifla.org/files/assets/library-services-to-multicultural-populations/

publications/multicultural_library_manifesto-en.pdf [Τελευταία πρόσβαση

19/12/2015]

King, G., Keohane, R.O. and Verba, S. (1994). Designing social inquiry, scientific

inference in qualitative research. Princeton, NJ: Princeton University Press

King, N. (1999). «The qualitative research interview» στο Cassell, C. και Symon, G.

(επιμ.). Qualitative Methods in Organizational Research. A practice guide (pp. 14-

36). London: Sage.

Kotler, N., Kotler, P. and Kotler, W. (2006). Museum marketing & strategy:

designing missions, building audiences, generating revenues and resources. 2nd

edition. San Francisco: Wiley

Kostagiolas, P. A., Margiola, A. & Avramidou, A. (2011). «A library management

response model against the economic crisis: the case of public libraries in Greece».

Library Review [Online], 60 (6), 486–500.

http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/00242531111147206 [Τελευταία

πρόσβαση 8/4/2016]

Kragh-Schwarz, B. (1994). «The Danish Central Library for immigrant literature».

Scandinavian Public Library Quarterly. 27 (3), 16-20.

Kroes, R. (1996). If you have seen one, you’ve seen the mail: Europeans and

american mass culture. Urbana: University of Illinois Press

Levitt, T. (1983). Globalization of markets. Harvard Business Review

Lyndon, Ρ. (2004). «The management of hybrid libraries». The New Review of

Information Networking, 10 (1), 71-83.

MacAdam, B. and Nichols, D.P. (1989). «Peer information counseling: an academic

library program for minority students». Journal of Academic Librarianship [Online],

15 (4), 204-209.

https://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/93796/DB511013.pdf?

sequence=1&isAllowed=y [Τελευταία πρόσβαση 8/4/2016]

McLuhan, M (1964). Understanding media: the extensions of man. New York:

McGraw Hill

McNichol, T. (2005). «Creative marketing strategies in small museums: up close and

innovative». International Journal of Non Profit and Voluntary Sector Marketing

[Online], 10 (4), 239-247. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/nvsm.28/epdf

[Τελευταία πρόσβαση 4/4/2016]

McNeil, J.R. (2000). Something new under the sun: an environmental history of the

twentieth-century world. NY: W.W. Norton

Medeiros, N. (2011). «Transformation: Next generation technical services at the

University of California Libraries» [Special issue]. OCLC Systems and Services:

International digital library perspectives [Online], 27 (1), 6–9.

http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/10650751111106500 [Τελευταία

πρόσβαση 8/4/2016]

Mitchell, J.-C. (1974). «Perceptions of ethnicity and ethnic behaviour: an empirical

exploration», in Cohen, A. (ed.), Urban Ethnicity (pp.1-36), London: Tavistock

Nailmark, N. (2001). Fires of hatred: ethnic cleansing in twentieth-century Europe.

Cambridge, Mass: Harvard University Press

Neuman, I.W. (1997). Social research methods: qualitative and quantitative

approaches. Neeham Heights, MA: Allyn & Bacon

Noam, E.M. (2009). Media ownership and concentration in America. NY: Oxford

University Press

Pace, A. (2009). «21st Century Library Systems». Journal of Library Administration

[Online], 49 (6), 641–650. https://courses.washington.edu/mlis550/au10/pdf/pace

%2021st%20century.pdf [Τελευταία πρόσβαση 8/4/2016]

Riffe, D. and Fico, F.G. (2005). Analyzing media messages: using quantitative

content analysis in research. New Jersey: Lawrence Erlbaum

Salganik, M. and Watts, J.D. (2009). «Web-based experiments for the study of

collective social dynamics in cultural markets». Topics in Cognitive Science [Online],

1 (3), 439-468. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1756-

8765.2009.01030.x/epdf [Τελευταία πρόσβαση 4/4/2016]

Sassen, S. (1994). Cities in a world economy. California: Pine Forge Press

Shariff, I. (2003). «Global economic integration: Prospects and problems». An

International Journal of Development Economics. Development Review, 1, (2), 163-

178.

Sierpe, E. (2004). «Managing the information revolution: library management, the control of perspective technologies and the future of librarianship». Library Management [Online], 25 (4/5), 177-182. http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/01435120410546059 [Τελευταία πρόσβαση 8/4/2016]

Smith, L.H. Discenza, R. and Baker, K.G. (2005). «Building sustainable success in art

galleries: An exploratory study of adaptive strategies». Journal of Small Business

Strategy, 16 (2), 29-41

Strange, S. (1996). The retreat of the state: the diffusion of power in the world

economy. Cambridge: Cambridge University Press

Therbon, G. (1995). European modernity and beyond: The trajectory of european

societies 1945-2000. London: Sage

Throumoulos, M. K. (2010). «Exceptional service during and after deep serial cuts»

[Special issue]. The Bottom Line: Managing Library Finances [Online], 23 (1), 24–

28. http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/08880451011049669

[Τελευταία πρόσβαση 8/4/2016]

Turner, L. and Ash, J. (1975). The golden hordes: international tourism and the

pleasure periphery. London: Constable

UNESCO (2002). Universal Declaration Cultural Diversity [Online]. Paris

http://unesdoc.unesco.org/images/0012/001271/127162e.pdf [Τελευταία πρόσβαση

4/4/2016]

Virtanen, K. (1997). «Finland’s library service for foreigners». Scandinavian Public

Library Quarterly [Online]. 30 (4), 22-23.

http://www.nb.no/nbsok/nb/4fd7306b379fe7fb49cd1b41ff04a0ca?index=51#21

[Τελευταία πρόσβαση 12/4/2016]

Watson, J. (2006). «Transnationalism, localization, and fast hood in East Asia» in

Watson, James L. (Ed), Golden Arches East: McDonalds in East Asia. Stanford,

California: Stanford University Press

Weart, S.R. (2003). The discovery of global warming. Cambridge, Mass: Harvard

University Press

Weber, R.P. (1990). Basic content analysis. Newbury Park, California: Sage

Winston, M. (1995). «Cultural sensitivity or how to make the library a better place».

Reference Services Review [Online], 23 (3), 7-12.

http://www.emeraldinsight.com/doi/pdfplus/10.1108/eb049250 [Τελευταία πρόσβαση

8/4/2016]

Zeitlin, J. and Herrigel, G. (Ed.) (2000). Americanization and Ist limits: reworking

U.S. technology and management in post-war Europe and Japan. Oxford: Oxford

University Press

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Ημερομηνία Συνέντευξης:___________

Ονοματεπώνυμο:___________________________

Ιδιότητα:_____________________________

Διάρκεια: _______________

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

α. Τίτλος ____________________________________

β. Κατηγορία ΔΒ ΑΒ

γ. Έτος Ίδρυσης

δ. Συνολικός Αριθμός Προσωπικού

ε. Κατηγορίες Ειδικοτήτων & αριθμός ατόμων

στ. Μεταπτυχιακές Σπουδές

Συνολικός Αριθμός

Σχετικές με Πολιτισμική Διαχείριση

Η βιβλιοθήκη σας ακολουθεί στην λειτουργία της τις αρχές την διακήρυξης της IFLA-UNESCO σχετικά με τις πολυπολιτισμικές βιβλιοθήκες;

ΝΑΙ ΟΧΙ

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

α. Η βιβλιοθήκη διαθέτει στρατηγικό σχέδιο, καθορίζοντας την αποστολή της, τους στόχους, τις προτεραιότητες και τις υπηρεσίες που σχετίζονται µε τη πολιτισµική ποικιλοµορφία;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

β. Ειδικότερα, η βιβλιοθήκη διαθέτει ως αποστολή της:

• την προώθηση της συνειδητοποίησης της θετικής αξίας της πολιτισµικής ποικιλοµορφίας και την προαγωγή του πολιτιστικού διαλόγου

ΝΑΙ ΟΧΙ

• την ενθάρρυνση της γλωσσικής ποικιλοµορφίας και του σεβασµού της µητρικής γλώσσας

ΝΑΙ ΟΧΙ

•τη διευκόλυνση της αρµονικής συνύπαρξης διαφορετικών γλωσσών,συµπεριλαµβανοµένης της εκµάθησης ξένων γλωσσών από νεαρή ηλικία

ΝΑΙ ΟΧΙ

• την προστασία της γλωσσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς και την παροχή υποστήριξης στην έκφραση, τη δηµιουργία και τη διάδοσή της σε όλες τις συγγενικές γλώσσες

ΝΑΙ ΟΧΙ

• τη διασφάλιση της συντήρησης της προφορικής παράδοσης και της άυλης πολιτισµικής κληρονοµιάς

ΝΑΙ ΟΧΙ

• την παρότρυνση για συµπερίληψη και συµµετοχικότητα προσώπων και οµάδων µε διαφορετικό πολιτιστικό υπόβαθρο,

ΝΑΙ ΟΧΙ

γ. Η βιβλιοθήκη συνεργάζεται με συναφείς ομάδες χρηστών και ειδικών επαγγελματιών σχετικά με την παροχή πολυπολιτισμικών υπηρεσιών;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

ΔΡΑΣΕΙΣ

α. Η βιβλιοθήκη αναπτύσσει πολιτισµικά διαφοροποιηµένες και πολύγλωσσες συλλογές και υπηρεσίες, συµπεριλαµβανοµένων των ψηφιακών και πολυµεσικών πηγών;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

β. Η βιβλιοθήκη διαθέτει πηγές που προορίζονται για τη συντήρηση της πολιτιστικής έκφρασης και κληρονοµιάς, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην προφορική, γηγενή και άυλη πολιτιστική κληρονοµιά;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

γ. Η βιβλιοθήκη συµπεριλαµβάνει στις δράσεις της προγράµµατα που υποστηρίζουν την εκπαίδευση των χρηστών, την εκµάθηση βασικών πληροφοριακών δεξιοτήτων, τις πηγές για νεοφερµένα µέλη της κοινότητας, την πολιτισµική κληρονοµιά και το διαπολιτισµικό διάλογο ως αναπόσπαστα τµήµατα των υπηρεσιών;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

δ. Η βιβλιοθήκη παρέχει πρόσβαση στις συλλογές της βιβλιοθήκης στις κατάλληλες γλώσσες µέσω των συστηµάτων οργάνωσης και πρόσβασης στην πληροφορία;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

ε. Η βιβλιοθήκη αναπτύσσει υλικό προώθησης και προβολής των υπηρεσιών της στα κατάλληλα µέσα και στις προσήκουσες γλώσσες για να προσελκύσει στη βιβλιοθήκη διαφορετικές πληθυσµιακές οµάδες;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

στ. Υπάρχει σύνδεση με τοπικά, περιφερειακά εθνικά ή διεθνή δίκτυα που στηρίζουν & ενθαρρύνουν την δημιουργία σχετικών δράσεων για πολυπολιτισμικές κοινωνίες;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

α. Το προσωπικό της βιβλιοθήκης παρακολουθεί κατάλληλη εκπαίδευση & κατάρτιση με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων σχετικά με την διαπολιτισµική επικοινωνία και την ευαισθησία, στην αντι-διάκριση, στους πολιτισµούς και στις γλώσσες;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

β. Το προσωπικό της βιβλιοθήκης διαθέτει σχετική γλωσσική κατάρτιση για να επικοινωνεί με τις διάφορες εθνικότητες (πρόσφυγες, μετανάστες) που διαμένουν στην χώρα;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

γ. Το προσωπικό αποδέχεται την πολιτισµικά διαφοροποιηµένη κοινωνία και το ρόλο της της βιβλιοθήκης μέσα σε αυτήν σύμφωνα με την διακήρυξη της IFLA-UNESCO;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

δ. Η διοίκηση της βιβλιοθήκης υποστηρίζει το προσωπικό σχετικά με την ενθάρρυνση της διαπολιτισμικής επικοινωνίας και την παροχή υπηρεσιών σε διάφορες εθνικότητες (πρόσφυγες, μετανάστες) που διαμένουν στην περιοχή

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

ΚΡΑΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

α. Υπάρχει σχετική νομοθεσία που να στηρίζει & ενθαρρύνει την δημιουργία σχετικών δράσεων για πολυπολιτισμικές κοινωνίες;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

β. Υπάρχει κρατική χρηματοδότηση που να στηρίζει & ενθαρρύνει την δημιουργία σχετικών δράσεων για πολυπολιτισμικές κοινωνίες;

ΝΑΙ ΟΧΙ

Αιτιολογήστε την απάντηση σας

ΣΧΟΛΙΑ

Κάτι άλλο που θα θέλατε να σχολιάσετε

Ευχαριστώ για την συμμετοχή σας

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

1. Είστε ικανοποιημένος/η από τη διαδικασία της συνέντευξης

και γιατί;

ΝΑΙ ΟΧΙ

2. Είστε ικανοποιημένος/η από τη δομή της συνέντευξης και

γιατί;

ΝΑΙ ΟΧΙ

3. Είστε συνολικά ικανοποιημένος/η από τη συνέντευξη;Πολύ

ικανοποιημένος

Ικανοποιημένος

Ούτε ικανοποιημέν

ος/ ούτε δυσαρεστημέ

νος

Δυσαρεστημένος

Πολύ δυσαρεστημέ

νος

Αιτιολόγηση:

Αιτιολόγηση:

4. Σχόλια