nomokanonika teliko

26
Η ΤΥΧΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΩΝ «ΔΙΑΛΕΛΥΜΕΝΩΝ ΜΟΝΩΝ» (Β.Δ. 25.9.1833) ΘEOΔΩΡΟΣ Δ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Από τους πρώτους μήνες της ελεύσεως του Όθωνα στο ελληνικό κράτος η Αντιβασιλεία έδειξε το άμεσο ενδιαφέρον της για την ταχεία διαμόρφωση εκκλησιαστικής πολιτικής και την νομοθετική επιβολή δραστικών λύσεων. Η επιμέλεια αυτή δεν είναι άστοχο να αποδοθεί στην κατανόηση από την νέα εξουσία της πολιτικής σημασίας και των πολυώνυμων συνεπειών που είχε η μέχρι τότε παρουσία και δραστηριότητα της ορθόδοξης Εκκλησίας αφ’ ενός ως εκπροσώπου των υπόδουλων ορθοδόξων έναντι του Σουλτάνου και αφ’ ετέρου ως ιδιοκτήτη σημαντικής περιουσίας, που της επέτρεπε την άσκηση οικονομικής, προνοιακής και μορφωτικής πολιτικής, επομένως πολιτικής γενικότερα. Με τα παραπάνω πρέπει να συνδυασθεί και η συγκυρία των αισθημάτων φιλίας που έτρεφε μάλλον υπολογίσιμη μερίδα του κλήρου και των μοναχών προς την «ομόδοξη» εκ των τριών προστατιδών Δυνάμεων Ρωσία. Μέσα σε αυτό το κλίμα η αποκοπή από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η υπαγωγή της εν Ελλάδι Εκκλησίας στον Βασιλέα 1 , όπως και η ανάληψη της διαχείρισης μεγάλου τμήματος της μοναστηριακής περιουσίας από το κράτος προσέλαβε χαρακτήρα εκκαθάρισης του πολιτικού λογαριασμού μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας 2 . Ι. Οριοθέτηση του αντικειμένου έρευνας Η παρούσα μελέτη εστιάζει το ενδιαφέρον της στο κύρος και τις έννομες συνέπειες της αθρόας διαλύσεως Ι. Μονών και 1 . Βλ. άρθρο 1 της «Διακηρύξεως περί της ανεξαρτησίας της Ελληνικής Εκκλησίας » (Ε.τ.Κ. φ. 23/1-13.8.1833): «Η Ορθόδοξος Ανατολική Εκκλησία του Βασιλείου της Ελλάδος, …κατά το δε διοικητικόν μέρος έχουσα αρχηγόν τον Βασιλέα της Ελλάδος…», άρθρο 5 : «Εις την Σύνοδον παρευρίσκεται εις βασιλικός επίτροπος…». Βλ. Ι.Μ. ΚΟΝΙΔΑΡΗ, Η διαπάλη νομιμότητας και κανονικότητας και η θεμελίωση της εναρμονίσεώς τους, 1994, σ. 39 επομ. 2 . Χαρακτηριστική καθ’ όλα η διατύπωση του άρθρου 9 της «Διακηρύξεως», όπου αποσαφηνίζεται πως «Εις όλα τα εντός της Εκκλησίας ενεργεί η Σύνοδος… Επειδή όμως εις την υπερτάτην εξουσίαν του Κράτους ανήκει η κυριαρχική εποπτεία εφ’ όλων των εντός του Κράτους γινομένων πράξεων, συμβεβηκότων και σχέσεων, έχει η Κυβέρνησις το δικαίωμα του να λαμβάνη γνώσιν του αντικειμένου της διαπραγματεύσεως, και επομένως πριν ζητηθή η έγκρισις (το: ενεκρίθη) της Κυβερνήσεως, δεν ημπορεί να κοινοποιηθή ουδέ να εκτελεσθή καμμία συνοδική απόφασις». 1

Transcript of nomokanonika teliko

(.. 25.9.1833)EO .

. , , , . . 1, 2. . . .. 25.9.1833 . . .1

. . 1 (... . 23/1-13.8.1833): , , 5 : . . .. , , 1994, . 39 . 2 . 9 , , , , (: ) , .

1

. , , , ( .. 27.3.1833) 7.6.1833 3. . , , . . 23/19.8.1833 . . 25.9.1833 . 4. .. 25.9.1833 . . , 18331834 (. ) . :

1) . /1619.11.1909 ( 270). , . , .. 25.9.1833 ( 35). 14 .. . 1833 . .. .. , , 19 (1833-1852), .3

68 . ( . . 200 .) 4 . . . 23/19.8.1833 . . , , 1976, . 223. () 152 1858 (. .. , , 1859, . 77 .), , . . . , 1890, 198 , () 5 1897 ( 179 ) (. . . , , 1897, . 332), 19001901, 1901, (. 933, 180 ), 19071908, 1909, (. 1529, 1907 177 ), 1910 (... . . 196/26.7.1911), . 4, 1919 (. 30 45), 158 1919.

2

. . ( 1909) . 2) .. 21.5/11.6.1925 . . .. , ( 16). 3) . 4684/1930 , .. 14/22.9.1931 ( 21 22). 21 . ( 1930) , 22 . ( , , ...). 1 1930 .. 23/26 1930, . 18 5 . . 4684/1930, (....), (.....)5 (....) 46 5 . 590/1977 14/19816. . 1811/1988 ( 3) . . 2413/19967 8. ./ 25.9.1833 . ( ) 5

, , 2001, . 1.6 7

. . . 1/1969 (... . . 158) . ..

. ... . . 11. . ... . . 124. 8 . , ( 55 1 . 2 . 1700/1987). . , .. , 1700/1987 , 1991, . 114 .

3

(. 1 ./ 21.5/11.6.1925, . . ). ( , , ) : 9 . , .. 25.9.1833. 1834, .. . /1909 . . 4684/1930, () () . .... .. 25.9.1833 . II. .. 25.9.1833 , . .. 25.9.1833 1844 , , , 10. .. 25.9.1833, , . , .. 25.9.1833, . 23/19.8.1833 . . . , : ) (116 . ), ) .. (119 . ) (226 . )11. 9

. (. 8 . .. 14/22.9.1931). 10 . .. , , 18211941, 1981, . 48 .. 11 . . 23/19.8.1833 , 412 1833 1834, 151 ( 119 226

4

25 1833 , : 28 (9 7) 1833, , . . , . . , , 6 , . . , , , , . () , , . . ( ), , , , , , . . ( . 2), , , , , , . () , . .12

19.12.1833 : 25 (9 ) . , , , , , ) 7.3.1845 . .. . / (. . , . ., . 291). 12 . .. , , 1859, . 77 79.

5

, . , ) , , , ) , , , , , 13, , ) , , , , 14.

.. 25.9.1833 , , ipso jure . , .. , ( ), . , . .. 3/15.12.1834 [ 1829] , , 15. .. 20.5/1.6.1836 16, 17, , , , , , [] , 13

. 1 .. 4/10.12.1834 (... . 41/1834). 14 . . , , 1976, . 233 234. 15 . .. , , 1859, . 59 60. 16 . ... . 22/27.5.1836. 17 . 7 . 1 .. 20.5/1.6.1836.

6

18 . ( 1833) , ( ), . 1834 412 . (), , 19, .. 1/13.12.1834 20. 10 13 : 10. , , , 13. . , . , .. 1/13.12.1834 : . (cadaste) 21. , . 1833 1834, . 1834 , 22. .23. , 3 1 .. 1539/1939 ( ) : 3. . 1 2 18 19

. 2 . 2 .. 20.5/1.6.1836. . . 124/1904, , 519, 127/1918, 133. 20 . ... . 41/1834. 21 . 2 . .. 1/13.12.1834. 22 . . . . , , . , , . 588590, ( ), , 1951, . 26 .. 23 . . 4 1 ./ 24/31.12.1940, 17 1 . 1715/1951, 3 ./ 3979/1959, 32, 35 1 . 1473/1984.

7

24. , , , . . /1909 ( )25, 26 , 27. . .. 25.9.1833 ( ) 28 : , . (. ), () . , , 29. . , . . . , , . , 1980, 337. . . , , . , 1980, 350. 26 . . 148/1975, .. .. , . ., . 92, 93. 27 . 1 2 .. 26.6/10.7.1944 (... . . 139). 28 . . .. , . ., . 53, . , . ., . 350. 29 . . . : , , , , , , (. P.-P. Joannou, Fonti, Fascicolo IX, Discipline Gnrale Antique, . I 1 : Les canons des conciles oecumniques (CCO), 1962, 181)24 25

1)

8

, , , ( ).

2) 30 . . () . 31.. , i. .. 25.09.1833 ( ) , . ( ), , . , , 32 .. . 2 1/13.2.183333 :1. , , , , , , . . . .. , 9 12 ,30

1979, . 254 .. 31 . .. . , , , (. P.-P. Joannou, .. (CCO), 1962, 88). 32 . , ( 25.4/7.5.1832) ( ), , . 33 . ... . 1/16.2.1833.

9

2. , , 1. , , .

, , . .. 25.9.1833 , . , , ( ) . . ii. 111 1 1975 : 1. , , . 7 . : 3. .. 17 . : 1. 2. , , , , 3.4. . 7 3 . 1 . , , 34 ( , , .) . 17 . , , (. ) . 1975 . , 35 , ( ) 34 35

. .. , , . , . 2004, . 136, 448 . 111 1 ..

10

(). 1975 1844 ( 18.3.1844) 36, 37, 12 , , , , 103 , , . 17, 103 . 1864, 17, 109 . 1911, 19 . 1927, 17, 105 . 1952, 7 3, 17 1, 111 1 . 1975. , .. 25.9.1833 1844 ( 12, 103), , : ) . ( ) , () , ) , . . , . , . () . ./ . 36 37

. . 18.3.1844 (... . 5/18.3.1844). .. .. , 1843, : 3 1843 ( ), . 89 .

11

( 12 . 1844), ( ) 38. 39 1 (....) ([] . . , ). , ( , ) ( , ) . ( , , )40, .. 25.9.1833. , . . 1700/198741. . . .. , . ., . , . 2004, . 1243 ( ). 39 . . W. PEUKERT in : J.A.FROWEIN W.PEUKERT, Europische Menschenrechtskonvention EMRK Kommentar, Artikel 1 des 1. ZP., 24 ff. 40 . . .... Sporrong & Lnnrth ( 18.12.1994, 88), ( 9.12.1994), ( 23.3.1995, 310) 41 . .... , 9.12.1994 1996, 287 .38

12

.. 25.9.1833. . , ( ) . 42, , ( ). 1 ...., . 1700/1987 43. , () 25 (. 35 1), () ....44. . , . , 45. . 1833-1834, .... , , , . (. 1700/1987) 42

. 3 1 . 1700/1987 ( 6.5.1987, ). 43 . .... ., . ., 1996, 301 44 . ( 39 4 . 590/1977, . 7 . 39/1972 , ... . . 103, . .. , ., . 20), , ., . ., 1996, 294. 45 . , ., . ., 1996, 300.

13

.. 25.9.1833 .. 25.9.1833 . , 1844 . . 1834. 1844 .. 25.9.1833 ( .. 20.5/1.6.1836 46), . . . , 12, 103 . 1844 , ex nunc , . , , . , .. 25.9.1833 47. 48. . . 15.12.1828 : , , . 13 : , 51 : .46 47

. ... . 22/27.5.1836. . .. 51 . 4108/1929, . 48 . .. 53/1974 (... . . 256).

14

. , , (.. ) , 24.2.1946 ( )49. . , (. . 34 )50, , 61 , , ( , Trennungsprinzip)51 . ( ) . 1969 ( 1 4 .. 126/1969) 52 .... ( 1 4 . 590/1977). . , ; . , corpore animo , , ( ) . , , . , , . . ( 973, 999, 1000) (18331834), 49

. . 5 1 23.2/7.3.1835 . 50 . . .. , , . 2003, . 165166, . 51 . . . , , 1997, . 4, . , , 1985 . 82. 52 . . .. , , 1994, . 72 75.

15

. , .. 25.9.1833 . , 39 3 . 2 . 590/1977 . . (: ). ( ) . , ( 1833 ), . 53. ( 971 ), . . , . 1844 ( 12, 103 . 1844) . , 1833, 1977 ( 39 3 . 2 . 590/1977). . 590/1977 (.. .. 20.5/1.6.1836), .. 25.9.1833. ( ) . , .. 25.9.1833, ( ). () ( , ) , . :53

. 1900/1979 ( , . ). , 21 . ./ 14/22.9.1931. . .. , , (), 1988, 322 ( .. , , 1990, . 201)

16

, , . , , . , , ' , , . , , . , . , , , , , , , , ' , , , ;54

. : ) . , . , a minore ad majus ( . contra sacrum legem . 1833 , ) ) , ( ) . ( 55) , ( , 54

. . P.-P. Joannou, Fonti, Fascicolo IX, Discipline Gnrale Antique, . 2 : Les canons des synodes particuliers (CSP), 1962, 447 449. (' . .) ', ' - (' . .), ' - (' . .) ', ', '- () '. 55 . . 107, 785 . .. , 9 12 , 1979, . 265 ., .. , , 2002, . 104. , , (, fiducia ..) ( ).

17

.)56, o . , . , 57, , . , . . . , , . ( 1 .. 126/1969 1 4 . 590/1977) ( ) , , 1833 ipso jure , 1844 . , . , . 58. . ( , , . 1 .. 126/1969, 1834 ). . ( 972) 2 1 .. 1539/38 53 , , . , ( . ) 59. . .. (, . ., . , . 290) . , . 57 . ( 39 6 . 590/1977), .. 20.5/1.6.1836 (... . 22/27.5.1836), , , , , . 58 . 39 3 . 2 . 590/1977. 59 . . 1630/2003, 2004, 1461.56

18

, . , , . . . , , . , , . () , . 21 . .. 14/22.9.1931 : , , . . 1931 . , 18.9.1952 ( .. 26.9/8.10.195260), .. 2185/1952. V. . 60

. ... . 289/1952.

19

, , 1830, 61. . . . 3028/2002, status quo ante . 18 3 . 3028/2002 : 3. .., ...., 73 1 : 1. , , , , , , , , , , , , 1453, . , . 3028/2002 . (.. , , ), . , . 3028/2002, 1453 62. 73 1 . 3028/2002 1 . .. 6162

. 2 . ) 6 1 . ) . 3028/2002 (... . . 153). . 1830 ( () 4 . .. 9/24.8.1932, ... . ' . 275) , . ( ), .

20

9/24.8.193263, : , , , , , , ( )64, 2 . .. (= 3 . '), 145365. 73 1 . 3028/2002 , 1 . .. 9/24.8.1932, .... ( ). . 3028/2002 1453 1830, , (.. 5 . 401/1914, 7 8 1 . 2674/1921, 53 . . 5351/1932). , . , , 39 3 . 2 . 590/1977, , ( . ) . . 73 1 . 3028/2002 , , 1834 ( ).

Summary The Greek Orthodox Church was proclaimed to be "autocephalous" in a royal decree of 23rd July 1833 and was at the same time given its first Charter; the Church was independent of the State only in matters of63 64

. ... . . 275. . . , , . 40 .. 65 . 1264/1999, 2000, 95, 1031/1991, 1992, 128, 305/1990, 1990, 843, () 407/1972, , . 601, 953/1975.

21

doctrine. A few months later (25 September 1833) a royal decree was issued, according to which the most of the Holy Monasteries were dissolved and their possessions were confiscated by the State. The conclusions of this dissertation are the following : a) the royal decree of 25th September 1833 is invalid reasoning to omission of publication in the Official Gazette, b) the same decree and the legislation based on its legal consequences were suppressed after the enforcement of Hellenic Constitution of the year 1844 (Articles 12, 103), according to which no one may be deprived of his property unless in the public interest and according to the procedure laid down by law and in every case subject to full prior compensation; the precedent opposite provisions are no more in valid, c) the above mentioned royal decree and the relative laws cannot be invocated due to the force of Article 1 of Protocol No 1 (Art. 1 P-P) of ECHR, d) the article 39 3 s. 2 of Law No 590/1977 does not restore for the first time, but proceeds in recognition of the Greek Orthodox Archdioceses as owners of fortune of the dissolved Monasteries, e) the legislation concerning the protection of antiquities (Law No 3028/2002) does not hinder the right of property of the Archdioceses in all religious monuments of dissolved Monasteries that are considered ancient monuments.

22