New Διαβητική Νευροπάθειαdiabetes.teithe.gr/UsersFiles/admin/Diabetic...
Transcript of New Διαβητική Νευροπάθειαdiabetes.teithe.gr/UsersFiles/admin/Diabetic...
-
Διαβητική Νευροπάθεια
Κυριάκος Καζάκος
Επίκουρος Καθηγητής
-
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
ΤΟΥ
ΔΙΑΒΗΤΗ
-
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ
ΜΙΚΡΟΑΓΓΕΙΟΠΑΘΕΙΑ
Από τους οφθαλμούς
Από τους νεφρούς
Από τα νεύρα
ΜΑΚΡΟΑΓΓΕΙΟΠΑΘΕΙΑ
Από την καρδιά
Από τον εγκέφαλο
Από τα κάτω άκρα
-
Μικροαγγειακές επιπλοκές Μακροαγγειακές επιπλοκές
Εγκεφαλικά
Επεισόδια
Περιφερική
Αγγειοπάθεια
Στεφανιαία
Νόσος
Ο διαβήτης έχει σοβαρές επιπλοκές…
Αμφιβληστροειδοπάθεια
Νεφροπάθεια
Νευροπάθεια
-
ΜΑΚΡΟΑΓΓΕΙΟΠΑΘΕΙΑ
Από την καρδιά
Από τον εγκέφαλο
Από τα κάτω άκρα
60-70% των θανάτων των
διαβητικών ασθενών οφείλεται
στην Καρδιαγγειακή νόσο
-
Μακροαγγειακές επιπλοκές
Εγκεφαλικά
Επεισόδια
Περιφερική
Αγγειοπάθεια
Στεφανιαία
Νόσος
Ο διαβήτης έχει σοβαρές επιπλοκές…
-
ΜΙΚΡΟΑΓΓΕΙΟΠΑΘΕΙΑ
Από τους οφθαλμούς
Από τους νεφρούς
Από τα νεύρα
-
Μικροαγγειακές επιπλοκές
Ο διαβήτης έχει σοβαρές επιπλοκές…
Αμφιβληστροειδοπάθεια
-
Μικροαγγειακές επιπλοκές
Ο διαβήτης έχει σοβαρές επιπλοκές…
Νεφροπάθεια
-
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΕΦΡΟΥΣ
Διαβητική νεφροπάθεια
Αποβολή λευκώματος στα ούρα
Αύξηση ουρίας και κρεατινίνης στο αίμα
Μέτρα αντιμετώπισης
Καλή ρύθμιση του σακχάρου
Καλή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης
Περιορισμός των λευκωμάτων στη διατροφή
Φάρμακα (α-ΜΕΑ)
-
Μικροαγγειακές επιπλοκές
Ο διαβήτης έχει σοβαρές επιπλοκές…
Νευροπάθεια
-
ΑΠΟ ΤΑ ΝΕΥΡΑ
Διαβητική νευροπάθεια
Περιφερική νευροπάθεια
Nευροπάθεια του Αυτόνομου Νευρικού
Συστήματος (ΑΝΣ)
-
Με ποιον τρόπο θα προστατευθούμε
από τις επιπλοκές;
-
ΟΙ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ
ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ
ΡΥΘΜΙΣΗ
Σάκχαρο νηστείας έως 115mg%
Mεταγευματικό σάκχαρο 150-180 mg%
Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαίρινη έως 7
-
Μέση τιμή γλυκόζης πλάσματος και
αντίστοιχα επίπεδα HbA1c
M.Γ.Π.
65
100
135
170
205
240
275
310
HbA1c
4
5
6
7
8
9
10
11
-
Θεραπευτικές επιλογές στο ΣΔ2
Δίαιτα, Άσκηση, Μονοθεραπεία από το στόμα
Συνδυασμός από το στόμα +
Από το στόμα
+ Ινσουλίνη
+ +
Ινσουλίνη
-
Διαβητική Νευροπάθεια
-
Στοιχεία ανατομίας και
φυσιολογίας του νεύρου
Μονόδρομη πορεία ηλεκτρικού ερεθίσματος
Ταχύτητα αγωγής 0,5-120m/ sec
Στις συνάψεις εκλύονται οι νευροδιαβιβαστές
Στη Διαβητική Νευροπάθεια :
ανωμαλίες μυελίνης και νευράξονα
Η βλάβη του νευράξονα προηγείται
-
Ιστορία
1864 Marchel de Calvi
1884 Bouchard
1888 Leyden
-
Διαβητική νευροπάθεια
Ανήκει μαζί με την αμφιβληστροειδοπάθεια και
την νεφροπάθεια στις μικροαγγειακές
επιπλοκές του Σακχαρώδη Διαβήτη
“…η παρουσία συμπτωμάτων και σημείων
δυσλειτουργίας των περιφερικών νεύρων
σε άτομα με διαβήτη και μετά από
αποκλεισμό άλλων αιτίων νευροπάθειας…”
-
Γενικά στοιχεία
Πιθανώς η συχνότερη επιπλοκή του ΣΔ
Η κλινική νευροπάθεια παρουσιάζει
συγκεκριμμένα σύνδρομα από
πλευράς κατανομής
Ο επιπολασμός εξαρτάται από την
ηλικία, την βαρύτητα και την διάρκεια
του ΣΔ
-
Επιδημιολογικά στοιχεία
Η συχνότητα κυμαίνεται από 10-100%
Σε 4400 διαβητικούς 7.5%........50%
Σε πολυκεντρική UK 21%.........37%
Σε πολυκεντρική UK 28.5% αλλά 40%
σε >70ετών
Μελέτη Pittsburgh 34%
DCCT 39%
-
Παράγοντες κινδύνου
Υπεργλυκαιμία
Ηλικία και διάρκεια Σακχαρώδη Διαβήτη
Όμοια ευπάθεια των δύο φύλλων
Ίσως συμμετέχουν και γενετικοί παράγοντες
– Υπέρταση
– Αλκοόλ
– Κάπνισμα
– Αυξημένο ύψος
– Χαμηλή HDL
-
Tαξινόμηση
Είναι δύσκολη
Προσβάλλονται περιφερικά νεύρα
Προσβάλλονται κρανιακά νεύρα
Προσβάλλονται νεύρα του ΑΝΣ
-
Tαξινόμηση
Συμμετρικές πολυνευροπάθειες
– Αισθητική η αισθητικοκινητική
– Οξεία ή υποξεία κινητική
– Αυτόνομη
Εστιακές και Πολυεστιακές νευροπάθειες
– Κρανιακή
– Μονονευροπάθεια μελών και κορμού
– Κεντρομελική κινητική νευροπάθεια
-
Συμμετρική αισθητική
πολυνευροπάθεια
Κλινικές εκδηλώσεις
– Συμμετρική απώλεια/ διαταραχή
αισθητικότητας (κάλτσα-γάντι)
– Πόνος
– Διαταραχή της θερμικής αίσθησης
– Διαταραχή εν τω βάθει αισθητικότητας
– Απώλεια Αχίλλειων αντανακλαστικών
-
Συμμετρική αισθητική
πολυνευροπάθεια Κλινικές εκδηλώσεις
– Συνυπάρχει συχνά βλάβη του ΑΝΣ, που
εκδηλώνεται με απώλεια της εφίδρωσης
και ξηρότητα κάτω άκρων και διατεταμένες
φλέβες της ράχης του ποδιού
– Το νευροπαθητικό πόδι είναι συχνά θερμό
-
Συμμετρική πολυνευροπάθεια
Επιπλοκές
– Μυϊκή ατροφία
– Νευροπαθητική αρθροπάθεια
(Charcot)
– Εξελκώσεις στα άκρα
-
Εστιακές και Πολυεστιακές
νευροπάθειες
Κρανιακές
Μονονευροπάθεια μελών και κορμού
Κεντρομελική κινητική νευροπάθεια
-
Εστιακές και Πολυεστιακές
νευροπάθειες
1. Κρανιακές
– Οφθαλμοκινητικά νεύρα
– Προσωπικό νεύρο
– Προσβολή της ακοής
– Προσβολή της οπτικής οδού
-
Εστιακές και Πολυεστιακές
νευροπάθειες
2. Μονονευροπάθεια μελών και κορμού
– Περονιαίο νεύρο
– Ωλένιο νεύρο
– Μέσο νεύρο (σύνδρομο.καρπιαίου σωλήνα)
– Κερκιδικό νεύρο
– Μηριαίο νεύρο
– Έξω δερματικό του μηρού
– Διαβητική κορμική μονονευρίτις
-
Εστιακές και Πολυεστιακές
νευροπάθειες 3. Κεντρομελική κινητική νευροπάθεια
– 1890 από Bruns
– Άνδρες:γυναίκες=2:1, μεγάλης ηλικίας
– Ασύμμετρη μονόπλευρη προσβολή
– Διάρκεια επεισοδίου 6-18 μήνες
– Πόνος, κυρίως τη νύχτα
– Μυϊκή αδυναμία και ατροφία μυών (αδυναμία να
σηκωθούν από την καρέκλα)
– Μειωμένα αντανακλαστικά
– Απώλεια βάρους (50%)
-
Οξεία επώδυνος διαβητική
νευροπάθεια
Πόνος
Απώλεια βάρους
Κατάθλιψη
Σεξουαλική ανικανότητα
-
Μηχανισμοί πόνου
Πόνος από αλγοϋποδοχείς
Ιστική βλάβη
Εμμύελες Α-δ και αμύελες C ίνες
Διάμεσοι νευρώνες οπισθίων κεράτων ΝΜ
Θάλαμος, σωματοαισθητικός φλοιός
Νευροπαθητικός πόνος
Βλάβη νευρικού συστήματος
Αλλοδυνία, υπεραλγησία
Διαταραχή του ύπνου και της διάθεσης
Υπεργλυκαιμία μειώνει τη δράση της μορφίνης
-
Εκτίμηση νευροπαθητικού πόνου
Οπτική αναλογική κλίμακα
Ερωτηματολόγιο MC-Gill
Κατάταξη κατά Dyck
Ερωτηματολόγιο πόνου “pain DETECT”
-
Παθογένεια διαβητικής
νευροπάθειας
Η υπεργλυκαιμία διαμέσου
βιοχημικών διαταραχών
ενισχύει την αθηρωμάτωση
των αγγείων…….
-
Παθογένεια διαβητικής
νευροπάθειας
Αγγειακή υπόθεση
Βιοχημική υπόθεση
Οδός της πολυόλης- σορβιτόλης
Οδός της εξοζαμίνης
Ανεπάρκεια μυοϊνοσιτόλης
Πρωτεϊνική κινάση C
Μη ενζυματική γλυκοζυλίωση
Οξειδωτική καταπόνηση
Άλλοι παράγοντες
-
Αγγειακή υπόθεση
Δομικές μεταβολές ενδονεύριων αγγείων
Πάχυνση βασικής μεμβράνης
Πορώδης εκφύλιση βασικής μεμβράνης
Χαλαρή σύνδεση με το ενδοθήλιο
Υπερπλασία ενδοθηλιακών
κυττάρων – οίδημα
-
Αγγειακή υπόθεση
Μηχανισμοί βλάβης
Η υπεργλυκαιμία προκαλεί δυσλειτουργία
του ενδοθηλίου (ΔΕ)
Η ΔΕ προκαλεί μείωση ΝΟ και PG και
αύξηση ΕΤ και ΑΤΙΙΙ
Ισχαιμία στα ενδονεύρια αγγεία
-
Αγγειακή υπόθεση
Μείωση αιμάτωσης ενδονεύριων
αγγείων
Αύξηση αιμάτωσης άκρων λόγω ΑΦ
αναστομώσεων (οστεοπενία)
Διαταραχή αυτορρύθμισης της
μικροκυκλοφορίας
-
Παθογένεια διαβητικής
νευροπάθειας Αγγειακή υπόθεση
Βιοχημική υπόθεση
Οδός της πολυόλης- σορβιτόλης
Οδός της εξοζαμίνης
Ανεπάρκεια μυοϊνοσιτόλης
Πρωτεϊνική κινάση C
Μη ενζυματική γλυκοζυλίωση
Οξειδωτική καταπόνηση
-
Η οδός της πολυόλης
Καθοριστικός ο ρόλος του ενζύμου
αναγωγάσης της αλδόζης ( Aldose
reductase)
Το ένζυμο αυτό φυσιολογικά μετατρέπει
ενδοκυττάριες τοξικές αλδεύδες σε
αδρανείς αλκοόλες.
Σε καταστάσεις υπεργλυκαιμίας
μετατρέπει την περίσσεια γλυκόζης σε
σορβιτόλη και στη συνέχεια σε φρουκτόζη.
-
Η οδός της πολυόλης
M Brownlee, Nature 2001
-
Σορβιτόλη
-
Οδός πολυόλης
Η ενδοκυττάρια αύξηση σορβιτόλης:
- αυξάνει την ενδοκυττάρια μετακίνηση ύδατος
και την αύξηση της ωσμωτικής πίεσης και την
καταστροφή του κυττάρου
-μειώνει τα επίπεδα της μυοινοσιτόλης και της
δραστικότητας της Na-K-ATPάσης
-
Μυοϊνοσιτόλη
Κυκλική πολυαλκοόλη
Πυκνότητα χ30 στα περιφερικά νεύρα
Ενσωμάτωμένη στα φωσφολιπίδια της
κυτταρικής μεμβράνης
Σημαντικός ρόλος στη μετακίνηση ιόντων
(Na-K-ATPάση)
-
Γλυκοζυλίωση πρωτεινών
Μη ενζυμική αντίδραση ανάμεσα στη
γλυκόζη και στις πρωτείνες
Σχηματίζονται τελικά προιόντα
γλυκοζυλίωσης ( ΑGSs )
Σημαντικός μηχανισμός που
επιταχύνει την αθηρωμάτωση των
αγγείων
-
ΑGEs
-
Τελικά προιόντα γλυκοζυλίωσης
(AGEs) Δρουν απ’ ευθείας ή μέσω υποδοχέων
(RAGES)
Αλληλεπιδρούν με το ΝΟ του ενδοθηλίου
Αυξάνουν την πηκτική δραστηριότητα
Πάχυνση βασικής μεμβράνης
Μείωση ταχύτητας αγωγής των νεύρων
Αποκατάσταση διαταραχής με αμινογουανιδίνη
Στο νευρικό κύτταρο προκαλεί βλάβη των
αξονικών πρωτεινών, βλάβη της μυελίνης
και των πρωτεινών στο σώμα του κυττάρου
-
Τελικά προϊόντα γλυκοζυλίωσης και
αθηρωμάτωση
M Brownlee, Nature 2001
-
Η οδός της εξοζαμίνης
-
Πρωτεινική κινάση C (PKC)
12 ισοένζυμα, 3 ομάδες (A,B,C)
Υπεργλυκαιμία προκαλεί αύξηση
ενδοκυττάρια της Διακυλγλυκερόλης
(DAG)
Η DAG αποτελεί συμπαράγοντα της
PKC
Η αναστολή της B-PKC βελτιώνει την
νευρική αγωγή
-
Δραστηριοποίηση PKC
Υπεργλυκαιμία
↑ DAG
↑ PKC
(β και δ ισομορφές)
↓ eNOS ↑ ET-1 ↑ VEGF ↑ TGF-β
↑ Collagen
↑Fibronectin
↑ PAI-1 ↑ NF-κβ ↑ NAD(P)H
oxidases
Διαταραχές
αιματικής
ροής
Αγγειογένεση Αγγειακή
απόφραξη
↓Ινωδόλυση ↑ ROS
-
Επίδραση της υπεργλυκαιμίας
στην αθηρωμάτωση
Ενεργοποίηση της PKC AGEs
Οδός των πολυολών
Ενδοθηλιακή δυσλειτουργία
Οδός της εξοζαμίνης
Οξειδωτικό
στρες
-
Άλλοι παράγοντες
Ανεπάρκεια αυξητικών παραγόντων
(NGF, IGF1)
Παρουσία αυτοαντισωμάτων
Μεταλλάξεις μιτοχονδριακού DNA
-
Για την κλινική εξέταση της
διαβητικής νευροπάθειας
Ιστορικό
Επισκόπηση
Εξέταση αντανακλαστικών
Εξέταση με monofilament 10g
Εξέταση με βιοθεσιόμετρο
-
Περιφερική νευροπάθεια-
επισκόπηση
N. Katsilambros et al., Atlas of the Diabetic Foot, 2003, Wiley, UK
-
Για την κλινική εξέταση
Monofilament 10g
Εξέταση με βιοθεσιόμετρο και διαπασών 128Hz
Εκτίμηση της παλλαισθησίας
Έλεγχος αντίληψης θερμοκρασίας
Έλεγχος εφίδρωσης (neuropad)
Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη
Βιοψία νεύρου
-
Βιοθεσιόμετρο
ΟΑΔ > 25 Volts:
4-πλάσια του κινδύνου
για έλκος σε 10 χρόνια σε
σύγκριση με ΟΑΔ < 13
Volts
-
Εξέταση με μονοϊνίδια Semmes-
Weinstein
Μη αντίληψη της ίνας 5,07:
10-πλάσια του κινδύνου για
έλκος
-
Εκτίμηση της ικανότητας του ποδιού για
εφίδρωση με τη χρήση του Neuropad®
Μέσο εκτίμησης της ικανότητας του ποδιού για εφίδρωση
Το Neuropad αποδείχθηκε έγκυρο για τη διάγνωση της διαβητικής νευροπάθειας
Zick R et al Klinikarzt 2003;32:192-94 Papanas N et al Exp Clin Endocrinol Diabetes 2005;113:195-98
Φυσ
ιολογικ
ό Π
αθολογικ
ό
-
Ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος
-
Διάγνωση, σταδιοποίηση και
παρακολούθηση
Καταγραφή συμπτωμάτων
Εκτίμηση σημείων
Michigan Neuropathy Screening Instrument
(MSNI)
Diabetic Neuropathy score
Michigan Diabetes Neuropathy Score
(MDNS)
-
Συμμετρική αισθητική
πολυνευροπάθεια
Διαφορική διάγνωση
Υποθυρεοειδισμός
Αμυλοείδωση
ΧΝΑ
Αλκοολισμός
Φάρμακα, βαρέα μέταλλα
Λέμφωμα, παρανεοπλασματικά σύνδρομα
Ανεπάρκεια βιταμινών
Guillain-Barre, HIV, ΣΕΛ, σαρκοείδωση
-
Θεραπεία διαβητικής
νευροπάθειας
Γλυκαιμικός έλεγχος
Ανατροπή παθοφυσιολογικής εξέλιξης
Συμπτωματική θεραπεία
-
Γλυκαιμικός έλεγχος
4400 άτομα με ΣΔ, 25 χρόνια
Pirart, 1978
DCCT, SDIS, OSLO
UKPDS, Kumamoto
Steno, VASCSDM
-
Ανατροπή παθοφυσιολογικής
εξέλιξης
Γαγγλιοσίδες
Αντιοξειδωτικά
Αναστολείς PKC
Νευροτροφικές ουσίες
Αναστολείς της αναγωγάσης της αλδόζης
Μυοϊνοσιτόλη
PGE, Α-ΜΕΑ, Νιφεδιπίνη, Πιροξικάμη, Πραζοσόνη
Αμινογονανιδίνη
Βιταμίνες συμπλέγματος Β
Βασικά λιπαρά οξέα (GLA)
-
Αναστολείς της αναγωγάσης της
αλδόζης
Πρώτη εφαρμογή 1973
Αντικρουόμενα αποτελέσματα σε μετανάλυση 13 μελετών
Μετανάλυση 32 μελετών έδειξε ευνοϊκή επίδραση
Επαλρεστάτη, έδειξε θετικά αποτελέσματα
Πολυμορφισμοί στο γονίδιο της αναγωγάσης της αλδόζης
-
Αναστολείς PKC
LY 333531
Ρομπουξισταυρίνη
-
Α-ΜΕΑ
Λισινοπρίλη και τραντολαπρίλη
Λειτουργική βελτίωση
Αναστέλλουν το σχηματισμό Α ΙΙ
Μειώνουν τη διάσπαση της
βραδυκινίνης
Αύξηση ΝΟ
Αύξηση προσταγλαδινών
-
γ-λινολενικό οξύ (GLA)
Λινολενικό οξύ
↓ Δ-κεκορεσμένα ένζυμα
γ-λινολενικό οξύ
↓
αραχιδονικό οξύ
↓
Θρομβοξάνη, PGE1, προστακυκλίνη
-
Αιτιολογική θεραπεία
Διαταραχή Κατηγορία Σκοπός Παρούσα κατάσταση
οδού πολυολών Αναστολείς της αναγωγάσης της αλδόζης
σορβιτόλης νεύρων
Υπό μελέτη
Φινταρεστάτη
Ρανιρεστάτη
Επαλρεστάτη
οξειδωτικό stress α-λιποϊκό οξύ των Ο2- Υπό μελέτη
PKC Αναστελείς της PKC-β
(ρομπουξισταυρίνη)
NGF Υπό μελέτη
ADA Statement, Diabetes Care 2005, 28: 956
-
Συμπτωματική θεραπεία
(πόνος)
Άμεση ρύθμιση των επιπέδων της
γλυκόζης
Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
Καρβαμαζεπίνη
Γαβαπεντίνη
Kαπσαϊσίνη
Μεξιλετίνη
Καλσιτονίνη
NSAIDS
-
Θεραπεία νευροπαθητικού
πόνου (1)
Ψυχολογική υποστήριξη
Έλεγχος υπεργλυκαιμίας
Παρακεταμόλη, αντιφλεγμονώδη
Καπσαικίνη
Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
Αναστολείς επαναπρόσληψης Ser και Nor
Αντιεπιληπτικά
Αντιαρρυθμικά
Οπιοειδή
Μη φαρμακευτική αγωγή
-
Θεραπεία νευροπαθητικού
πόνου (2)
Καπσαϊκίνη
Προκαλεί εξάντληση της ουσίας P
Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
Στο 30% των ασθενών βελτίωση κατά 50%
Αναστέλλουν αυξημένη δραστηριότητα διαύλων Να
Αμιτρυπτιλίνη 25-200mg,Iμιπραμίνη 10-150 mg/ημέρα
Αναστολείς επαναπρόσληψης Ser και Nor (SNRIs)
Βενλαφαξίνη 75-150 mg, δουλοξετίνη 60 MG/ημέρα
-
Θεραπεία νευροπαθητικού
πόνου (3)
Αντιεπιληπτικά Καρβαμαzεπίνη, γκαμπαπεντίνη, πρεγκαμπαλίνη
Σταθεροποίηση κ. μεμβράνης, αναστολή αντλίας Να
Αύξηση GABA, αναστολή αντλίας Ca
Η πρεγκαμπαλίνη: δεν συνδέεται με πρωτείνες και δεν μεταβολίζεται στο ήπαρ
Αντιαρρυθμικά Μεξιλετίνη, λιδοκαϊνη
Οπιοειδή Τραμαδόλη, κωδεϊνη
Μη φαρμακευτική αγωγή Ηλεκτρική διέγερση νεύρων και Ν.Μ
Βελονισμός
-
Συμπτωματική θεραπεία
Τρικυκλικά
Φάρμακο Εμπορικό όνομα Δόση (mg/d) NNT
Amitriptyline Saroten (25, 75 mg) 25-150 2.7 (2.1-3.9)
Imipramine Anafranil (10, 25, 75 mg) 25-150 2.7 (2.1-3.9)
SSRIs
Paroxetin Seroxat (20 mg) 40 -
Citalopram Seropram (20 mg) 40
-
SNRIs
Venlafaxin Efexor (75, 150 mg) 75-300 -
Duloxetin Cymbalta (60 mg) 60 -
Αντιεπιληπτικά
Carbamazepine Tegretol (200 mg) 200-400 1.9 (1.4-2.8)
Gabapentin Neurontin (300-800 mg) 900-1800 2.7 (2.2-3.4)
Pregabalin Lyrica (25-300 mg) 150-600 3.7
Topiramate Topamac (25-200 mg) 25-400 9
Λακοσαμίδη Lacosamide (200-600 mg) 400-600
Οπιοειδή
Tramadol - 50-400 7.8
Codein CR - 10-60 -
ADA Statement, Diabetes Care 2005, 28: 956
-
Διαβητικό πόδι
>50% των μη τραυματικών
ακρωτηριασμών
15 φορές μεγαλύτερη συχνότητα
ακρωτηριασμού στο ΣΔ
Στο σχηματισμό έλκους συμμετέχουν:
– Ειδικές μεταβολές κάτω άκρων
– Περιβαλλοντολογικοί παράγοντες
-
Παράγοντες κινδύνου
για το διαβητικό πόδι
Μεγάλη ηλικία
Έκπτωση της όρασης
Προηγηθέντα έλκη
Αλκοόλ, κάπνισμα
Νευροπάθεια, αγγειοπάθεια, νεφροπάθεια
Παραμορφώσεις
Ελαττωμένη κινητικότητα αρθρώσεων
-
Σακχαρώδης Διαβήτης
Νευροπάθεια Αγγειοπάθεια Τραύμα
Λοίμωξη
Μικρο-
αγγειοπάθεια
Μακρο-
αγγειοπάθεια
Αισθητική Κινητική ΑΝΣ
Ατροφία μυών
Μειωμένη αντίληψη
πόνου
Μειωμένη εφίδρωση
Έλκος Υψηλές πιέσεις
Μειωμένη κινητικότητα αρθρώσεων
-
Λοιμώξεις
Μειωμένη φαγοκυτταρική ικανότητα
Διαταραχές στη χημειοταξία
Πολυμικροβιακές
Συχνή η οστεομυελίτιδα
Επιλογή κατάλληλου αντιβιοτικού για
μεγάλο διάστημα
-
Νευροϊσχαιμικό πόδι Νευροπαθητικό πόδι
Ροή Ροή
Απουσία σφύξεων Φυσιολογικές σφύξεις
Έλκος οπουδήποτε Έλκος σε σημεία
πίεσης
Ενίοτε επώδυνο Ελάχιστος πόνος
Όχι υπερκεράτωση Υπερκεράτωση
-
Νευροπαθητικά έλκη
-
Γάγγραινα
-
υποδήματα ανατομικές ανωμαλίες
ξένα σώματα κακό βάδισμα
θερμοκρασία μειωμένη κινητικότητα
αρθρώσεων
χημικές ουσίες
Εξωτερικές Εσωτερικές
Υψηλές πιέσεις
-
Διάρκεια
πίεσης
Αντοχή
δέρματος
~100Kg/cm2
>1,5-5 Kg/cm2
Στενά
υποδήματα
(>0,1 Kg/cm2)
Συνεχείς Επαναλαμβανόμενες Άμεσες
Υψηλές πιέσεις
-
Συνεχής υψηλή πίεση από
στενά υποδήματα
Εγκάρσια διατομή ποδιού που φορά υποδήματα
R1P1=R2P2=R3P3
-
Ταξινόμηση έλκους ποδιού
κατά Wagner Στάδιο 0 Φλεγμονή
1 Επιφανειακό έλκος
2 Εν τω βάθει έλκος
3 Οστεομυελίτις
4 Τοπική γάγγραινα
5 Εκτεταμένη γάγγραινα
-
Ακρωτηριασμός
Προηγείται αρτηριογραφία
Καθορισμός ύψους ακρωτηριασμού
– Υπέρηχοι Doppler (>0,45)
– Θερμοκρασία > 32οC
– Χρόνος τριχοειδικής επαναιμάτωσης
– Διαδερμική τάση Ο2
Ακολουθεί η διαδικασία αποκατάστασης
-
Πρόληψη έλκους ποδιού
Εκπαίδευση ασθενών υψηλού κινδύνου
Καθημερινό ποδόλουτρο 15’
Προσεκτικό κόψιμο νυχιών
Αποφυγή χημικών για τους τύλους
Βαμβακερές ή μάλλινες κάλτσες
Κατάλληλα υποδήματα
1. ΠΟΤΕ ΜΗΝ ΠΕΡΠΑΤΑΤΕ ΞΥΠΟΛΗΤΟΙ
2. ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΩΝ
ΥΠΟΔΗΜΑΤΩΝ ΠΡΙΝ ΤΑ ΦΟΡΕΣΕΤΕ
-
ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΗ ΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑ
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΔΙΩΝ
Μη χρησιμοποιείτε ξυραφάκια για τους κάλους
Μη περπατάτε ξυπόλυτοι
Μη χρησιμοποιείτε θερμοφόρες
Χρησιμοποιείτε ευρύχωρα παπούτσια
Βλέπετε τα πέλματά σας στον καθρέφτη
Πλένετε τα πόδια σας καθημερινά με χλιαρό
νερό, στεγνώστε τα καλά και βάλτε λιπαντική
κρέμα .
-
Κλινικές εκδηλώσεις Διαβητικής
Νευροπάθειας του Αυτονόμου
Νευρικού Συστήματος
Κάθε όργανο ή σύστημα του ανθρωπίνου
σώματος, το οποίο δέχεται νεύρωση από
το αυτόνομο νευρικό σύστημα
( παρασυμπαθητικό – συμπαθητικό) μπορεί να
προσβληθεί από αυτή τη μορφή νευροπάθειας.
Καρδιαγγειακό σύστημα
Γαστρεντερικό σύστημα
Ουρογεννητικό σύστημα
-
Κλινική σημασία Διαβητικής
Νεροπάθειας του ΑΝΣ
1) Αντοχή στην άσκηση
2) Περιεγχειρητική θνητότητα
3) Αυξημένος καρδιαγγειακός
κίνδυνος θανάτου
-
Όταν η Διαβητική Νευροπάθεια του
Αυτονόμου Νευρικού Συστήματος
(ΔΝΑΝΣ) εγκατασταθεί,τότε η ζωή
του ασθενούς γίνεται εξαιρετικά
δύσκολη και η συχνότητα θανάτου
ανέρχεται στο 25% - 50% μέσα στα
επόμενα 5 – 10 χρόνια
-
Καρδιαγγειακό σύστημα και ΔΝΑΝΣ
• Ταχυκαρδία ηρεμίας
• Μειωμένη μεταβλητότητα καρδιακής
συχνότητας
• Διαβητική μυοκαρδιοπάθεια (διαστολική
ή και συστολική δυσλειτουργία αριστεράς
κοιλίας)
• Μειωμένη αντοχή στην άσκηση
• Σιωπηλή ισχαιμία μυοκαρδίου / σιωπηλό
έμφραγμα μυοκαρδίου
-
Καρδιαγγειακό σύστημα και ΔΝΑΝΣ
• Αυξημένος κίνδυνος αιφνίδιου θανάτου
λόγω εμφάνισης κακοήθων κοιλιακών
αρρυθμιών
• Ορθοστατική υπόταση
• Διαταραχή στην ημερονύκτια διακύμανση
της καρδιακής συχνότητας και της
αρτηριακής πίεσης
-
Κλασικές καρδιαγγειακές δοκιμασίες ελέγχου της
λειτουργίας του Αυτονόμου Νευρικού Συστήματος
1. Δοκιμασία μεταβλητότητας της καρδιακής
συχνότητας κατά την διάρκεια βαθιάς αναπνοής
α)Δείκτης Εκπνοής/Εισπνοής (Ε/Ι)
β)Μέσος ανυσματικός δείκτης των κυκλικών
μεταβολών των R-R διαστημάτων (ανυσματική
ανάλυση)
γ) Σταθερή απόκλιση ( SD)
2. Δοκιμασία Valsalva )
3. Δοκιμασία μεταβλητότητας της καρδιακής
συχνότητας από την ύπτια στην όρθια θέση
(Δείκτης 30:15)
4. Ορθοστατική υπόταση
-
Φυσιολογική Δοκιμασία μεταβλητότητας της καρδιακής
συχνότητας κατά την διάρκεια βαθιάς αναπνοής. Inhale=Εισπνοή,
Exhale= Εκπνοή
Δείκτης Εκπνοής / Εισπνοής = 1.85,
Μέσος ανυσματικός δείκτης = 130,
Σταθερή απόκλιση = 215, Ηλικία = 28 ετών
-
Παθολογική Δοκιμασία μεταβλητότητας της καρδιακής συχνότητας
κατά την διάρκεια βαθιάς αναπνοής. Inhale=Εισπνοή, Exhale=
Εκπνοή
Δείκτης Εκπνοής / Εισπνοής= 1.02, Μέσος ανυσματικός δείκτης = 0,
Σταθερή απόκλιση = 8, Ηλικία = 43 ετών
-
Ορθοστατική υπόταση
• Πτώση της Συστολικής ΑΠ 20 mmHg
ή και της Διαστολικής ΑΠ 5-10 mmHg
• Προχωρημένα στάδια ΔΝΑΝΣ
• Συνήθως ασυμπτωματική
• Αδυναμία, ζάλη, διαταραχές όρασης,
συγκοπτικά επεισόδια
• Διαφορική διάγνωση από υπογλυκαιμία
-
Εκδηλώσεις ΔΝΑΝΣ από το
γαστρεντερικό σύστημα
Γαστροπάρεση
Δυσκοιλιότητα
Διάρροια
-
O min
2O9 min
O min
21O min
5/1999, προ θεραπείας
230 min
O min
3/2000, υπό θεραπεία 2/2001, υπό θεραπεία
Εικόνα 2
-
Εκδηλώσεις ΔΝΑΝΣ από το
ουροποιογεννητικό σύστημα
Άτονη ουροδόχος κύστη
Σεξουαλική ανικανότητα
-
Άλλες εκδηλώσεις ΔΝΑΝΣ
Διαταραχές όρασης
Διαταραχές εφίδρωσης,θερμορύθμισης Αγγειοκινητικές διαταραχές
Μη – αντίληψη υπογλυκαιμίας
-
Ορισμός
Η μόνιμη αδυναμία του άνδρα να
πετύχει και να διατηρήσει μια στύση,
ικανή για επιτυχημένη συνουσία
Θέσεις ομοφωνίας NIH
για τη στυτική δυσλειτουργία
(1992)
-
ΑΙΤΙΑ ΣΤΥΤΙΚΗΣ
ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Νευρογενή , αρτηριογενή και φλεβικά .
Υπογοναδισμός.
Υπερπρολακτιναιμία.
Υπερ-υπο-θυρεοειδισμός.
Παθήσεις επινεφριδίων.
Χ.Ν.Α.
Φαρμακευτικές ουσίες & ναρκωτικά.
-
Ηλικία
κάπνισμα
βάρος
φάρμακα
άσκηση
διατροφή
θρησκεία
εθνικότητα
υποστήριξη
εργασία
εκπαίδευση
εισόδημα
ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Ορμόνες
Ασθένειες
Ψυχολογικοί
παράγοντες
MMAS, 1990-94
-
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΥΣΗΣ
-
1 στους 10 Έλληνες
ζει με το πρόβλημα!
-
Η Οδύσσεια του έρωτα …ξεκινώντας
το πρόβλημα…
προσαρμογή…
μετάθεση…
θυμός…. απόρριψη… απομόνωση…
φόβος…
κατάθλιψη….
απελπισία…
διάχυση!
-
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
(καταργήθηκε το 1983)
7ο κεφάλαιο, 4ο βιβλίο Αστικού
Κώδικα
Άρθρα: 1438-1462, περί διαζυγίου
ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΣ (άρθρο 1446)
«Εκάτερος των συζύγων δύναται να ζητήσει το
διαζύγιον δι’ ανικανότητα του ετέρου προς
συνουσίαν, εάν αύτη, υφισταμένη κατά την τέλεσιν
του γάμου και άγνωστος ούσα εις τον αιτούντα,
διήρκεσεν επί τρία έτη μετά την τέλεσιν αυτού και
εξακολουθή υπάρχουσα κατά την έγερσιν της
αγωγής»
-
Τεστοστερόνη και ηλικία
(Comhair F.H., Eur. Urol., Dec.2000)
-
Θεραπευτική στρατηγική
Ποιά
θεραπευτική
μέθοδος;
Σε ποιον
ασθενή;
-
Θεραπευτική στρατηγική
Θεραπευτικές μέθοδοι
1ης γραμμής Ψυχιατρική υποστήριξηΔισκία
2ης γραμμής ΕνδοουρηθρικήΕνδοσηραγγώδεις ενέσεις
3ης γραμμής Πεϊκές προθέσεις
-
ΤΟΠΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
-
MUSE: ενδοουρηθρική αλπροσταδίλη
-
Aλπροσταδίλη: ανεπιθύμητες
ενέργειες
Καμμία
27%
Ίνωση 2%
Αιμάτωμα 8%
Πόνος
51%
Άλλο 4%
Παρατεταμένη
στύση 5%
Οίδημα πέους 2%
Πριαπισμός 1%
Linet OI et al. NEJM 1996, 334:873-877
-
ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Οι οδηγίες της EAU
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
ΤΡΙΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ
προθέσεις
-
Η εποχή του VIAGRA
-
Σιλδεναφίλη: μηχανισμός δράσης
cGMP GTP
GMP
PDE5
Διαστολή των αγγείων
του πέους
Στύση
NO
Ερωτική
διέγερση
V
-
Σιλδεναφίλη (Viagra™)
Ανεπιθύμητεςενέργειες
Σιλδεναφίλη placebo
Κεφαλαλγία 16% 4%
Έξαψη 10% 1%
Δυσπεψία 7% 2%
Ρινική συμφόρηση 4% 2%
Διαταραχές όρασης 3% 0%
Διάρροια 3% 1%Morales A et al. IJIR 1998, 10:69-74
-
Σιλδεναφίλη (Viagra™):
Αντενδείξεις
Ασθενείς που
λαμβάνουν νιτρώδη
Απόλυτη αντένδειξη
Καρδιακά νοσήματα
Αιμορραγική διάθεση
Ενεργό έλκος
Μελαγχρωματική αμφιβληστροειδοπάθεια
Δρεπανοκυτταρική αναιμία
Μυέλωμα
Λευχαιμία
-
Σιλδεναφίλη: οι θάνατοι
Jpn J Leg Med 1963;17:330-340,
Circulation 1999;99:168-177
Θάνατοι από έμφραγμα κατά τη
συνουσία
0.6% των περιπτώσεων αιφνιδίου θανάτου
-
Έμφραγμα κατά την ερωτική επαφή:
η τέλεια συνταγή
Circulation 1999; 99:168-177
• στα χρόνια της μέγιστης ανάγκης επιβεβαίωσης
(45-60),
• με εμφανή τα σημεία της έλλειψης σωματικής
άσκησης,
• μετά μια εξουθενωτική μέρα,
• μετά ένα λουκούλλειο δείπνο,
• στα πλαίσια εκπλήρωσης εξωσυζυγικών
υποχρεώσεων,
• με το άγχος της επίδοσης, της ώρας και της
«δικαιολογίας»,
• πάντα … με υπερβάλλοντα ζήλο!