21-23 Μαΐου 2010Αριθμός φύλλου 887/68

2 ΠΟΛΗ 21 - 5 - 10

Το βράδυ της Τρίτης σουλατσάρω στη Διονυσίου Αρε-οπαγίτου και με παίρνει ο γλυκός ήχος του κλαρινέ-του. Και αμέσως μετά οι βιόλες, τα τρομπόνια, τα σα-ξόφωνα. Είναι μια υπαίθρια συναυλία των Μουσικών Συνόλων του δήμου Αθηναίων, στο μουσείο της Α-κρόπολης. Ο κόσμος κάθεται στα σκαλάκια της εισό-δου και απολαμβάνει το απρόσμενο δώρο. Φυσάει ή-συχα, ωραία δροσιά. Κάνει όμορφα βράδια την τελευ-ταία εβδομάδα, μια άνοιξη που μοιάζει με φθινόπωρο.Παρατηρώ την αγαλλίαση στο πρόσωπο των ανθρώ-πων μου, γιατί έτσι το έφεραν τα πράγματα και οι ξέ-νοι του δρόμου έγιναν κάπως λίγο πιο «δικοί» μας αυ-τό το δύσκολο χρόνο. Είναι ήρεμοι. Απολαμβάνουν τις μουσικές, το μαγιάτικο βράδυ, αλλά κατά βάθος από-ψε μοιράζονται κάτι περισσότερο. Την ελπίδα ότι τί-ποτα στην πραγματικότητα δεν χάθηκε. Και πως πα-ραδόξως οι ζωές μας δεν είναι μόνο το άθροισμα των τραπεζικών μας λογαριασμών, όπως κοντεύουμε να πιστέψουμε. Δεν το λέω με την αριστερίστικη λογική («οι άνθρωποι πάνω από τις αγορές», ποιος είπε το α-ντίθετο;), αλλά μια νύχτα σαν κι αυτή είναι πανεύκο-λο να ανασύρεις εικόνες, μνήμες και αισθήσεις, τις ο-ποίες εύκολα ξεχάσαμε επειδή ακριβώς κόστιζαν ελά-χιστα. Ή και καθόλου.

Τρεις ημέρες μετά η χθεσινή συγκέντρωση ήταν μεγά-λη, αλλά πολύ μικρότερη της 5ης Μαΐου. Αν εκείνη τη φρικτή ημέρα μαζεύτηκαν περισσότεροι από 100 χιλιά-δες άνθρωποι, χθες μετά βίας άγγιξαν τους 25.000. Πώς μπορεί κανείς να ερμηνεύσει την κάθετη πτώση της συμ-μετοχής; Μια λογικοφανής απάντηση είναι ότι ο κόσμος φοβήθηκε. Υστερα από τρεις νεκρούς δύσκολα ξανακα-τεβαίνεις στους δρόμους. Κυρίως όταν δεν είσαι της πο-ρείας και οι σχέσεις σου με τα κόμματα είναι από χαλα-

ρές μέχρι ανύπαρκτες. Η ερμηνεία του φόβου περιγρά-φει ένα κομμάτι της ιστορίας, αλλά δεν λέει όλη την α-λήθεια. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, συμβαίνουν δύο α-κόμα πράγματα. Είναι σαφές πια ότι η απαξίωση της πο-λιτικής δεν περιορίζεται στα δύο κόμματα της εξουσίας, αλλά διαπερνά σαν κακιά αρρώστια ολόκληρο τον κορ-μό των βασικών της εκφραστών: Αριστερά, Δεξιά, συν-δικαλιστικό κίνημα, δημοσιογράφους. Ενα κίνημα αγα-νάκτησης και αηδίας που δεν αφήνει κανέναν απ’ έξω.

Ταυτόχρονα, η συνειδη-τοποίηση της έκτασης της κρίσης και των πολλαπλών ευθυνών που μοιραζόμαστε ως κοινωνία αφήνει χώρο για περισυλλογή. Ευτυχώς. Μπορεί να μην φταίξαμε το ίδιο όλοι, αλλά για να φτά-σουμε εδώ που φτάσαμε χρειάστηκαν πολλά χέρια. Η περισυλλογή είναι συνή-θως το τρίτο στάδιο ψυχο-λογικής κατάστασης, μετά την άρνηση (το περάσαμε, μαζί μας και η κυβέρνηση) και την οργή. Με την οργή δεν ξεμπερδέψαμε ακόμα αλλά όλο και περισσότεροι Ελληνες αναλογίζονται την κρίση σαν τη μεγάλη ευκαι-ρία μιας ολόκληρης γενιάς να χτίσει κάτι καινούργιο στα συντρίμμια ενός κρά-τους-παρωδία.

4 ΑΠΟΨΗ 21 - 5 - 10

πολιτισμός μας έχει χάσει τους δεσμούς του με το χρό-νο. Το παρελθόν -που, θέλου-με δεν θέλουμε, είναι η σημα-

ντικότερη ζωοδότρια δύναμη του πα-ρόντος αλλά και του μέλλοντος της Ελ-λάδας- μαζεύει σκόνη σε μουσεία που υπολειτουργούν, ασφυκτιά στη μέγγε-νη της πολιτικής διαφθοράς και της πολιτιστικής ερημοποίησης, του «ω-χαδερφισμού», της θρησκείας των τσιφτετελιών και των χούλιγκαν. Αν αληθεύει πως ο πολιτισμός εξαπλώ-νεται σαν τη φωτιά, από μία σπίθα σε μία πύρινη λαίλαπα, τότε στην Ελλά-δα αυτό το... καντήλι έχει σβήσει. Το ζήτημα δεν είναι αν το έχουμε κατα-λάβει, αλλά το ότι δεν φαίνεται καν να μας ενδιαφέρει. Ναι, η Ελλάδα έδωσε τα φώτα του πο-λιτισμού στη Δύση και μακρινοί λα-οί όπως, για παράδειγμα, οι Ιάπωνες, σπούδασαν το δυτικό πολιτισμό προ-κειμένου να εκμοντερνίσουν και να προστατέψουν το έθνος τους. Τώρα, εμείς οι Ελληνες σβήσαμε μόνοι μας τα... φώτα του σπιτιού μας και κλεί-νουμε τ’ αυτιά μας ακόμα και στις λί-γες φιλικές φωνές που υψώνονται σε υπεράσπισή μας. Βγήκε ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ, που αρνήθηκε να παραστεί στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών σε ένδειξη συμπαράστασης προς την Ελλάδα, και δήλωσε ότι η Δύση της χρωστάει τα πάντα. Πότε όμως, αλήθεια, ήρθε τελευταία φορά στη χώρα μας ο Γκοντάρ για

να δει από κοντά ποιους υπερασπίζε-ται; Να χαρεί βλέποντας τους απόγο-νους του Θεμιστοκλή και του Σοφοκλή (τους οποίους επικαλέστηκε), στρογ-γυλοκαθισμένους με τις ώρες μπρο-στά στους φραπέδες των 5 ευρώ, να τους απασχολεί μόνο ποιο τζιπ θ’ αγο-ράσουν, ποιο διακοποδάνειο θα πά-ρουν, σε ποιο μπουζουκομάγαζο θα πάνε το βράδυ, μόνο και μόνο για να πουλήσουν... μούρη. Κύριε Γκοντάρ, κάν’ τε μια βόλτα στη «γειτονιά» μας για να γνωρίσετε τη νε-ότερη ελληνική βερσιόν της έννοιας «πολιτισμός», της κουλτούρας του κα-ναπέ και της λαμογιάς, της αυθαιρε-σίας και της κακογουστιάς και μετά α-ναλογιστείτε, αν όλα αυτά σας θυμί-ζουν στο παραμικρό τις μεγάλες μορ-φές του πνεύματος που έχτισαν Παρ-θενώνες. Ελάτε να μας δείτε πώς προ-σκυνούμε μια τηλεόραση που απευ-θύνεται σε ασπόνδυλες μορφές ζω-ής, έναν ανέμπνευστο κινηματογρά-φο-«υπηρέτη» της φάρσας και του μί-ζερου μικροαστικού δράματος, ένα... μυρηκαστικό θέατρο που αναμασά ό,τι βρει στις αμέτρητες αυτοσχέδιες χωματερές της νεοελληνικής πραγμα-τικότητας. Ελάτε να σφίξετε το χέρι στις άνεργες γενιές των φροντιστηρίων, που αντι-δρούν στο κατεστημένο λικνιζόμενες πάνω στα μπαρ της Μυκόνου και της Αράχωβας. Περάστε έξω από τις γκα-λερί τέχνης που κλείνουν και ενημε-ρωθείτε για τις εκκολαπτόμενες πορ-νοστάρ, οι οποίες μονοπωλούν το εν-διαφέρον μιας χώρας που βυθίζεται

στο χάος. Δείτε από κοντά πώς, ενώ οι περισσότερες κουλτούρες σέβονται τα γηρατειά, στη δική μας τους πετά-με ένα ξεροκόμματο και τ’ αναγκάζου-με να διαδηλώνουν, προκειμένου να μην πεινάσουν. Καλέ μας κύριε Γκοντάρ, όπως θα γνωρίζετε, ο άνθρωπος που ανησυχεί για την επιβίωσή του δεν έχει χρό-νο για τον πολιτισμό. Συμφωνώ, αλ-λά αυτή η δικαιολογία δεν ίσχυε στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα τουλάχιστον. Είχαμε τα χρήματα και το χρόνο, αλ-λά προτιμήσαμε να τα σπαταλήσουμε στις Αννούλες και τις Δέσποινες, τους Καρβέλες, τους Φοίβους και τους Θε-οφάνηδες. «Κτήνη» της κατανάλωσης, μάθαμε να πετάμε τα σκουπίδια της στο δρόμο και να ζηλεύουμε όσα αγα-θά δεν χρειαζόμαστε. Πάρ’ τε ένα φραπέ σε πλαστικό πο-τηράκι και πίνοντάς τον περιδιαβεί-τε τα καμένα δάση μας, τους καταλη-στευμένους και παρατημένους αρχαι-ολογικούς χώρους μας, τα πανάκριβα νησιά της «αρπαχτής», της πλαστικής ξαπλώστρας και των μίζερων ενοικια-ζόμενων δωματίων. Χαρείτε την ευγέ-νεια των ταξιτζήδων μας, την επαγγελ-ματική ευσυνειδησία των υπαλλήλων του Δημοσίου, την ακεραιότητα και το ήθος των πολιτικών μας. Παρατηρεί-στε πώς φερόμαστε στους ξένους που ήρθαν για να ζήσουν εδώ, στο γείτο-νά μας, στους συντρόφους μας και με-τά μιλήστε ξανά για τον Ευριπίδη και την «παρέα» του. Εδώ, τους έχουμε ξε-χάσει εμείς, εσείς, αλήθεια, πού τους θυμηθήκατε;

Εβδομαδιαία ειδική έκδοσητης εφημερίδας Metropolis

www.metropolisnews.grmetropolis@metropolisnews.gr

Τηλ. Επικοινωνίας:210 48.23.977 - 48.16.710

Fax: 210 - 48.32.887

Ιδιοκτησία - ΕκδοσηΜETROPOLIS EΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. Εδρα: Εθνάρχου Μακαρίου &

Δημητρίου Φαληρέως 2 Τ.Κ. 185 47 - Ν. Φάληρο

Σύνταξη - Διαφήμιση: Κύπρου 12ΑΤ.Κ. 183 46 - Μοσχάτο

Σύμβουλος Eκδοσης:Κώστας Τσαούσης

Project Manager:Βίκτωρας Δήμας

Συντονισμός Eκδοσης: Νατάσα Μαστοράκου, Θάνος Τριανταφύλλου

Στην οργάνωση, παραγωγή και επι-μέλεια της έκδοσης συμμετέχουν οι:

Αλεξία Κονάχου, Γεωργία Μπάστα, Νάντια Γιαννούλη,

Γεωργία Διαβολίτση, Νίκος Καλαμπάκας, Νικήτας Καραγιάννης, Βασίλης

Καραγιαννόπουλος, Αντώνης Κόλλιας, Γιάννης Μανάλης, Μιχάλης

Παναγιωτάκης, Νίκος Πιτσιλαδής, Αλεξάνδρα Σαρμά, Xρήστος

Τσαπακίδης, Αντώνης Χιοκτούρης, Ανδρέας Γιαννόπουλος,

Ντίνος Ρητινιώτης, Θάνος Αλεξίου,Βασίλης Αναστασόπουλος,

Τάσος Γραικός, Βίκυ Οικονομοπούλου, Τηλέμαχος Χορμοβίτης

Δημιουργικό:Δημήτρης Στεργίου, Ρουμπίνη Νάτση,

Γιώργος Στασινόπουλος, Iωάννα Κυρίτση

Εμπορικός Διευθυντής: Πάνος Πατρίκης

Διαφήμιση: Χρήστος Τσαούσης,

Εμμανουέλα Χειρακάκη

Φωτογραφίες: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Actionimages, AFP, ΕUROKINISSI Εκτύπωση: Η Καθημερινη Α.Ε.

5ΕΠΙΚΑΙΡΟΗΤΑ21 - 5 - 10

6 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 21 - 5 - 10

ταν ο πρωθυπουργός προεκλογικά επέμενε στο σλό-γκαν «όλα στο φως», δεν φανταζόταν ίσως ότι, 8 μή-νες μετά, το συγκεκριμένο αίτημα θα αποτελούσε το φόβο και τον τρόμο, όχι μόνο για τους φοροφυγάδες

αλλά και για την ίδια την κυβέρνησή του, στελέχη της οποίας έφτασαν σε σημείο να διαψεύδουν ακόμη και ανώνυμες αναρ-τήσεις στο διαδίκτυο, ρίχνοντας έτσι... νερό στο μύλο αυτών που διακινούν τις φήμες, αλλά και τις λίστες με ονόματα μεγα-λο-οφειλετών. Γιατί μπορεί στην πρώτη ανάγνωση αυτά τα δύο να δείχνουν ασύνδετα, όμως επί της ουσίας αποτελούν κοι-νές πρακτικές ενός «σάπιου» συστήματος, που θέλει να κρατη-θεί στην εξουσία. Και όπως είπε στη Βουλή ο Χρήστος Παπου-τσής: «Τα 'παπαγαλάκια' είναι... πληγή στη λειτουργία του πο-λιτικού συστήματος και είναι ευθύνη όλων να τα σταματήσου-με». Τι τους εμποδίζει;

Η αποκάλυψη για το χρέος του Τόλη Βοσκόπουλου, που ανά-γκασε σε αποπομπή από την κυβέρνηση τη σύζυγό του, Αντζε-λα Γκερέκου, ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει ένα... γαϊτανά-κι φημών και σεναρίων, για διάφορα μέλη της κυβέρνησης. Η τελευταία βρέθηκε στην πρωτοφανή θέση από τη μια να δια-ψεύδει και από την άλλη να ... ψάχνεται, για καλό και για κα-κό, υπό το φόβο νέων αποκαλύψεων για υπουργούς και υφυ-πουργούς.«Η κυβέρνηση δεν παραλύει με τις φημολογίες, αλλά είναι μια πραγματικότητα ότι δηλητηριάζεται η δημόσια ζωή από μια τέ-τοια ακατάσχετη φημολογία, σε σχέση με πολιτικά πρόσωπα και ιδιαίτερα μέλη της κυβέρνησης», δήλωσε την Πέμπτη ο κυ-βερνητικός εκπρόσωπος, Γιώργος Πεταλωτής.Είχαν προηγηθεί δύο διαψεύσεις. Η πρώτη από την υπουργό Παιδείας, Αννα Διαμαντοπούλου, η οποία την περασμένη Τε-τάρτη διέψευσε ότι παραιτείται, έπειτα από φήμες και ανώνυ-μα δημοσιεύματα σε blogs. Η κα Διαμαντοπούλου εμφανίστη-κε οργισμένη και μάλιστα σε δήλωσή της τόνισε ότι «η επιχεί-ρηση 'αίμα στο κοινό' είναι το αντίθετο από τη διαφάνεια και από την αναγκαία αποκαλυπτική λειτουργία της δημοσιογρα-φίας», ενώ κατήγγειλε «απόπειρες εκφοβισμού απ' όπου και αν προέρχονται.Ακολούθησε η διάψευση της υπουργού Οικονομίας. Η κα Λού-κα Κατσέλη, μιλώντας σε ραδιοφωνικό σταθμό, διέψευσε τις φήμες ότι η κυβέρνηση της αφαίρεσε αρμοδιότητες. «Οσες αρ-μοδιότητες είχα τον Οκτώβριο έχω και σήμερα» τόνισε η υ-πουργός, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι δεν υπάρχει πρό-βλημα στις σχέσεις της τόσο με τον υπουργό Οικονομικών, Γ. Παπακωνσταντίνου, όσο και με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνη-σης, Θ. Πάγκαλο.Το «κυνήγι φαντασμάτων», όμως, συνεχίστηκε και στη διάρ-κεια της ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών από τον κυ-βερνητικό εκπρόσωπο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Γ. Πε-ταλωτής αναγκάστηκε να απαντήσει σε ερώτηση δημοσιογρά-φου, περί αποκαλύψεων που αναμένονται το Σαββατοκύριακο για υφυπουργό -που όμως δεν κατονομάστηκε από κανέναν.

Η επιχείρηση «αίμα στο κοινό», που επικαλέστηκε η υπουρ-γός Παιδείας (κάτι θα ξέρει περισσότερο), έχει πρωτεργάτες στους «κόλπους» της ίδιας της κυβέρνησης, οι οποίοι έχουν

διδαχτεί από το μάθημα της ιστορίας ότι οι «αρέ-νες» αποτελούν πάντα μια καλή λύση για την εκτό-νωση της μάζας. Ετσι, η ελληνική κοινωνία ενημερώνεται (από τα ίδια άραγε 'παπαγαλάκια';) ότι εντός των επόμενων η-μερών θα έρθουν στο φως «βαριά» ονόματα από το χώρο των επιχειρήσεων, των Μέσων Μαζι-κής Επικοινωνίας, της show biz κά., τα οποία χρωστούν στην εφορία περισσότερα από 500.000 ευρώ έκαστος. Κάποιοι μιλούν για 300 ονόματα, κάποιοι άλλοι για 500. Δεν έχει σημασία ο ακριβής αριθμός, α-φού το όλο θέμα μοιάζει περισσότερο με έ-να ακόμη επεισόδιο στην επικοινωνιακή α-ντεπίθεση της κυβέρνησης, που στόχο έχει να μετριάσει τη σφοδρή αντίδραση που έχουν επι-φέρει τα σκληρά μέτρα λιτότητας στις αδύναμες οικονομικά τάξεις της ελληνικής κοινωνίας και να στρέψει την οργή της σε άλλη κατεύθυνση.Και εξηγούμε για να μην παρεξηγούμε. Φυσι-κά και δεν συμπονώ καθόλου όλους αυτούς που κατακλέβουν χρόνια τώρα το Δημόσιο και την ίδια ώρα κυκλοφορούν ελεύθεροι με Καγέν, ενώ κάποιοι από αυτούς αποτελούν και πρότυπα ζωής. Φυσικά και απαιτώ την τιμωρία τους, όπως προβλέπει ο νόμος, και όπως εκτελείται για κάθε απλό πολί-τη που δεν έχει υψηλές διασυνδέσεις. Αυτό όμως δεν αφορά μια στιγμιαία διαπόμπευση, η οποία κρύβει καθαρά μικροπολιτικούς λόγους και η οποία εντέχνως διαρρέεται στον Τύπο. Και μήπως τελικά η συγκεκριμένη λίστα, όπως και η λίστα των γιατρών του Κολωνακίου, θα είχε περισσότερο ενδιαφέρον αν δεν κατέγραφε α-πλώς παραβάσεις, αλλά πρόστιμα που τελικώς εισπράχθηκαν από το ελληνικό Δημόσιο; Γιατί δεν είναι λίγα τα παρα-δείγματα επιχειρήσεων και φυ-σικών προσώπων, στα οποία τα αρμόδια όργανα έχουν επι-βάλει χρηματικά πρόστιμα για παραβάσεις, αλλά στην τελι-κή έκβαση της υπόθεσης εί-τε αυτά παραγράφηκαν εί-τε μειώθηκαν κατά πολύ α-πό την αρχική «καμπάνα». Ας μην ξεχνάμε το εντυ-πωσιακό πρόστιμο, ύ-ψους 76 εκατομμυρί-ων, που επιβλήθηκε στη Vodafone για την υπό-θεση των υποκλοπών και την τελική έκβα-ση της υπόθεσης, με το Συμβούλιο της Ε-πικρατείας να το ακυ-ρώνει.

7ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ21 - 5 - 10

Τόλης Βοσκόπουλος επανήλθε θεαματικά στην επικαιρότητα. Και αν στο περίφημο δι-αζύγιό του με την Τζούλια Παπαδημητρίου είχαν ασχοληθεί μαζί του μόνο τα «παράθυ-

ρα» του Ευαγγελάτου, άντε και το «εναλλακτικό» δελ-τίο του Star, αυτή τη φορά η χάρη του έφτασε μέχρι τους “Times” του Λονδίνου, στο ρεπορτάζ των οποί-ων η απόδοση του «Αδέλφια μου, αλήτες, πουλιά» σε… “My Brothers, Footlooose, Tramps” πρόσθεσε μια ακόμη σουρεαλιστική πινελιά στην όλη υπόθε-ση. Και οι ελληνικές σοβαρές εφημερίδες, με τη σει-ρά τους, αφιέρωσαν σελίδες επί σελίδων αναλύο-ντας από κάθε πλευρά το φαινόμενο «Τόλης». Φυσι-κά οι ειρωνείες και τα αστειάκια δεν έλειψαν. Εξάλ-λου ο Τόλης είναι μάλλον εύκολος στόχος: η ένρινη φωνή, τα μελό άσματα, το κυριλέ σκυλάδικο, η πα-ραλιακή , το άφθονο κιτς. Ολα αυτά πήραν μια νέα κοινωνικοπολιτική διάσταση στα άρθρα των ποιοτι-κών εφημερίδων. Μέσα σε μια νύχτα, ο Τόλης έπα-ψε να είναι απλώς ένας πετυχημένος λαϊκός βάρδος με, αμφιβόλου αισθητικής, καλλιτεχνικές επιλογές. Μέσα σε μια νύχτα, σαν να ανακαλύψαμε πως ο Τό-λης εκπροσωπεί ό,τι πήγε... στραβά σε αυτή τη χώ-ρα -από το 1970 και μετά.

Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Σε ένα παλαιότερο δη-μοσίευμα της «Καθημερινής» παραπέμπει το μπλογκ «Πολλαπλασιάστε την πραγματικότητα επί Δύο»( http://olaxidyo-x2.blogspot.com/), και δίνει μια άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή του θέματος. Το δημοσί-ευμα υπογράφει το Νοέμβριο του 2004 ο Βασίλης Αγγελικόπουλος, με τίτλο «Το μεγάλο φαγοπότι της

Πολιτιστικής» και αναφέρεται στη διαβόητη «Πολι-τιστική Ολυμπιάδα», την οποία διοργάνωσε η χώ-ρα μας κατά την τετραετία 2001-2004, με υπουργό Πολιτισμού τον Eυάγγελο Bενιζέλο. Η Ολυμπιάδα έ-γινε, σύμφωνα με τους «εγκέφαλους» του υπουργεί-ου Πολιτισμού, «για να προσδώσει «πνευματικότε-ρο χαρακτήρα» στο θεσμό των Ολυμπιακών Αγώ-νων...». Ομως, οι… πνευματικές ανησυχίες της τότε κυβέρνησης κόστισαν στον Ελληνα φορολογούμε-νο 150 εκατομμύρια ευρώ, ενώ τα έσοδα από εισι-τήρια και πώληση προγραμμάτων έφτασαν μόλις τα 4.244.971 ευρώ. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας, η «Μυθωδία» του Βαγγέ-λη Παπαθανασίου μάς στοίχισε 3,52 εκατ., η όπερα «Λυσιστράτη» του Μίκη Θεοδωράκη 3,22 εκατ., ενώ η εκδήλωση Γαβρά - Νταλάρα στη Νέα Υόρκη μόλις 2,21 εκατ. Και συνεχίζει το άρθρο του Βασίλη Αγγε-λικόπουλου: «Εντυπωσιάζει επίσης η ‘άνεση’ με την οποία μοιράζονταν εκατομμύρια προς κάθε κατεύ-θυνση. Για παράδειγμα: ‘επιστημονικός σύμβουλος’ εκδήλωσης έλαβε 33 χιλ. ευρώ· συνέντευξη Τύπου στο αμφιθέατρο του ίδιου του ΥΠΠΟ μπορεί να κό-στιζε έως και 700 ευρώ (για δυο τρεις «μπόμπες»-σάντουιτς και 10 μπουκάλια αναψυκτικά)· ένα τρα-πέζωμα θιάσου έπειτα από παράσταση στην Επίδαυ-ρο ή στους Βράχους του Βύρωνα από 1.660 έως και 2.000 ευρώ· η δεξίωση μετά την εκδήλωση Γαβρά - Νταλάρα στη Μετροπόλιταν Oπερα της Ν. Υόρκης κόστισε 84.318 ευρώ (γύρω στα 28 εκατ. δρχ.!)».

Από αυτό το δημοσίευμα παίρνουμε απλώς μια... γεύση για το πώς λειτουργεί ο κρατικοδίαιτος πολι-τισμός στην Ελλάδα. Από το 1981 και μετά, δισεκα-τομμύρια ευρώ από τα χρήματα των φορολογουμέ-

νων έχουν δοθεί σε διάφορους φορείς, σε όλη την Ελλάδα, για να χρηματοδοτηθούν άπειρες συναυ-λίες, παραστάσεις και εκδηλώσεις. Κοινό στοιχείο τους πολλές φορές η αδιαφάνεια και οι υπερτιμο-λογήσεις, ενώ συχνά έχει επέμβει και η Δικαιοσύ-νη (ποιος δεν θυμάται την περιβόητη Πολιτιστική Πρωτεύουσα Θεσσαλονίκης, που μας στοίχισε, ού-τε λίγο-ούτε πολύ, 120 δισεκατομμύρια δραχμές;).

Τα 5,5 εκατομμύρια ευρώ του Τόλη, που -αν μη τι άλλο- είναι δικά του χρήματα, τα οποία κέρδι-σε στην ελεύθερη αγορά, επειδή ο κόσμος τον ε-πέλεξε και όχι επειδή παρακάλεσε κάποιον υπουρ-γό για να πάρει επιδότηση, είναι, λοιπόν, μάλλον... ψίχουλα μπροστά σε αυτό το όργιο κατασπατάλη-σης του δημοσίου χρήματος με καλλιτεχνικό «άλ-λοθι». Ομως, βλέπετε, ωφελημένοι του κρατικο-δίαιτου πολιτισμού μας είναι συνήθως «αξιοσέβα-στοι» και «ποιοτικοί» καλλιτέχνες, που έχουν κα-λές δημόσιες σχέσεις με τους «σοβαρούς» δημο-σιογράφους. Πολλοί από όσους σήμερα ειρωνεύο-νται και καταγγέλλουν με περισσή ευκολία τον Τό-λη, όχι μόνο δεν έχουν να πουν κουβέντα για το διαχρονικό σκάνδαλο του κρατικοδίαιτου πολιτι-σμού, αλλά, αντίθετα, προσπαθούν να μας πείσουν πως εμείς οι πολίτες είμαστε, κατά κάποιον τρό-πο, υποχρεωμένοι να χρηματοδοτούμε με τους φό-ρους μας τα... μεγαλόπνοα οράματα των «ποιοτι-κών» καλλιτεχνών.Τελικά, ίσως έχει δίκιο το παραπάνω μπλογκ όταν επισημαίνει πως το σκάνδαλο δεν θα το ανακαλύ-ψουμε στη δικαστική διαμάχη ενός πολίτη με το κράτος ή στην άρνησή του να πληρώσει το κράτος. Θα το ανακαλύψουμε στη διαπλοκή με το κράτος.

8 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 21 - 5 - 10

ΑΑΤΑ. Ενοικιάζεται κτίριο στο Κέντρο της Αθήνας, Καραγιώργη Σερβίας, πλησίον υ-πουργείου Οικονομικών. Air condition, υ-πόγεια χρηματοκιβώτια, αλεξίσφαιρα κου-φώματα, θωρακισμένες πόρτες, γύψινα δι-ακοσμητικά με αναπαραστάσεις από τη ναυ-μαχία του Ναβαρίνου, απρόσκοπτη θέα στο γραφείο του υπουργού. Για εκδήλωση ενδια-φέροντος, αποστείλατε ηλεκτρονική επιστολή στο ekprosopos.gov.gr, κύριος Γιώργος. Μό-νο σοβαρές προτάσεις. Θα προτιμηθούν μέ-λη ανθρωπιστικών οργανώσεων, όπως Διε-θνές Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαϊκή Κεντρι-κή Τράπεζα, Μπούντεσταγκ.

Το ΔΝΤ πρόκειται να νοικιάσει κτίριο για τα μέ-λη του, τώρα που έρχεται για μόνιμη εγκατάστα-ση. Ορίστε, άνθρωποι που ξέρουν να κάνουν οι-κονομία! Αν ήταν η ελληνική κυβέρνηση προ κρί-σης, θα συνέχιζε επ’ αόριστον να πληρώνει τη βα-σιλική σουίτα στη Μεγάλη Βρετανία. Να μείνει ο Αρης στο νοίκι; Jesus...

Ηρθαν και οι έρη-μοι οι Κινέζοι, σε μία δύσκολη, όπως νόμιζαν, περίοδο για την οικονομία να θέσουν υψηλότε-ρους στόχους και να ξεκινήσουν νέες συ-νεργασίες, στοχεύο-ντας να κάνουν τον Πειραιά το μεγαλύ-τερο λιμάνι της ανα-τολικής Μεσογείου. Ανοιγε και έκλεινε φακέλους με επενδυτικά σχέδια η Λούκα μπροστά στα μάτια του προέ-δρου της Cosco -και, μεταξύ μας, μίας από τις ισχυρότερες προσωπικότητες του Κομουνιστι-κού Κόμματος- και εκείνος δήλωσε αισιόδο-ξος για το κοινό μας μέλλον.

Ας ενημερώσει κάποιος το σύντροφο πως στη χώρα που ήρθε να πα-ρουσιάσει τις αγαστές προθέσεις του, εδώ και χρόνια έχουμε βαρεθεί να αδειάζουμε κάδους γεμάτους απραγματο-ποίητες επενδύσεις, ε-ξαιτίας μίας εδώδιμης πρακτικής, μοναδικής ανά την υφήλιο, που

ορίζεται ως «πολλαπλές αδειοδοτήσεις». Αυτή η πρακτική, κάθε άλλο παρά σαν «κινέζικα» ακού-γεται στα πεπαιδευμένα αυτιά του κ. Μανώλη του εργολάβου και της κ. Σούλας, που θέλει να χτίσει εξοχικό δίπλα στη θάλασσα.

Σόρι σύντροφε, αλλά θα το πω. Πάλι καλά που στην Κίνα η λογοκρισία πάει... σύννεφο και ειδικά σε ό,τι αφορά στη Google και δεν θα γίνουμε ρεζίλι στους επενδυτές. Αν δει κά-ποιος αυτόν τον καιρό τα βόρεια προάστια στο Googlemap, είναι γεμάτα με καμουφλαρισμέ-νες θέσεις αντιαεροπορικών εδάφους-αέρος. Το αντίδοτο του Ελληνα φορολογούμενου στο δορυφορικό... μάτι της εφορίας: δίχτυ παραλ-λαγής πάνω από την πισίνα. Και συνεχίζου-με να δίνουμε τα «φώτα» μας στον υπόλοι-πο πλανήτη.

Αμερικανοί, Κινέζοι, Γάλλοι, Σαουδάρα-βες, Γερμανοί, Πορ-τογάλοι, τόσοι αλλο-δαποί σωτήρες πρό-κειται να μας στρογ-γυλοκάτσουν μέσα στα επόμενα χρό-νια, μήπως τελικά να τους φτιάχναμε ένα Ολυμπιακό χωριό για να αισθάνονται πιο άνετα; Η Γιάννα βέβαια, ποιος άλλος;

Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας. Μηδενική ανοχή επέδειξε ξανά ο πρωθυπουργός, Γιώρ-γος Παπανδρέου, αποδεχόμενος τον επαναβα-πτισμό της υφυπουργού Πολιτισμού, Αγγελι-κής Γκερέκου, σε Αντζελα. Και το ’χες πει: άσε με εμένα, σώσε την πατρίδα. «Oταν σημάνει, εκείνη η ώρα, η μαύρη ώρα, μη νιώσεις πόνο, άσε με μόνο, στην παγωνιά». Δεν σε άφησε... Τέρμα η Αγγελική. Τώρα έχει μόνο Ανγκελα.

Το θέμα των φωτο-γραφικών προκηρύ-ξεων στο Δημόσιο ανέκυψε και πάλι μέσα στην εβδομά-δα, καθώς βρέθη-καν εφοριακοί, οι οποίοι είχαν κοπεί στην Αλγεβρα της Δέσμης. Δεν είναι δυνατόν ε-πί 17 ολόκληρα χρόνια, να προκύπτει από τη δή-λωση του ετήσιου εισοδήματός ενός τραγουδιστή πως παίρνει 3.000 ευρώ το μήνα, μίας ντουζίνας γιατρών πως παίρνουν 500 ευρώ και αυτό να μην κάνει εντύπωση σε κανέναν.

Η στήλη υπέκλεψε το καρνέ της κυρίας Μπιρ-μπίλη και αποκαλύπτει πως μετά την κατα-στροφή της μισοερειπωμένης «Φαντασίας», σειρά έχει το στοιχειωμένο σπίτι της Παλ-λήνης, το «Μινιόν» και η καντίνα του κυρ-Αλέκου στα Λιμανάκια.

Συγγνώμη από τους νέους ζήτησε, για λογαριασμό της προηγούμενης γενιάς (που είναι η δική του, αλλά ζητάει να γίνει πρωθυπουργός), ο πρόεδρος της ΝΔ, Αντώνης Σαμαράς, μιλώντας στην Κεντρι-κή Επιτροπή της ΟΝΝΕΔ. «Εχουμε χρέος να δι-ορθώσουμε το κακό που έγινε και να μετατρέψου-με αυτή την κρίση σε ευκαιρία, να αγωνιστούμε ώστε να βγούμε από την κρίση όσο το δυνατόν ταχύτερα και με το μικρότερο κόστος και να χτί-σουμε μαζί μια πολύ καλύτερη Ελλάδα», ανέφερε ο πρόεδρος της ΝΔ. Από πίσω του, το μπανερά-κι «Φοιτητικές εκλογές 2010» έδινε τη λύση στη «μαγική» εικόνα.

9ΘΕΜΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟ21 - 5 - 10al

exia

.kon

acho

u@m

etro

polis

new

s.gr

ια να είμαι ειλικρινής, δεν με ενδιαφέρει καθόλου αν, πώς και γιατί παραιτήθηκε η κυρία Γκερέκου. Για την ακρίβεια, δεν βλέπω κανένα απολύτως ζήτημα πολιτικής ουσίας. Ανα-ρωτιέμαι, μάλιστα, πώς είναι δυνατόν να πέφτουν πάλι όλοι

από τα... σύννεφα, για πράγματα που γνώριζαν χρόνια τώρα. Δεν υπάρχει τίποτε πιο φυσιολογικό, απ’ το να παραιτείται ένας πολιτι-κός που βρίσκεται αναμεμιγμένος σε ζητήματα φοροδιαφυγής, δια-φθοράς κοκ. -είτε είναι προσωπικά εμπλεκόμενος, είτε όχι… Η δι-ύλιση του κώνωπος περί παραιτήσεως, μου θυμίζει μια γειτόνισ-σα που είχα με γεροντική άνοια και περνούσε ώρες ατελείωτες να μου εξηγεί πώς αποφάσισε ο σκύλος της να κόψει το μεσημεριανό ύπνο (και γω την άκουγα…). Εντυπωσιακή είναι επίσης και η μαζική κρίση βλακείας, μισογυνι-σμού και καταπιεσμένης σεξουαλικότητας που έχει κυριεύσει πολ-λούς (ανθρώπους). Είναι να αναρωτιέται κανείς ποιοι ανάθρεψαν αυτά τα φυντάνια, που, μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων τους, βρή-καν την ευκαιρία να αρχίσουν να αναρτούν φωτογραφίες της πρώ-ην υπουργού από φωτογραφήσεις της προηγούμενης καριέρας της. Λες και είναι κακό. Ή ακόμη κι αν ήταν κακό, ποια είναι η ηθική υπόσταση όλων αυτών των κωλόπαιδων (ανδρών και γυναικών), που τόσο ύπουλα και ανώνυμα χτυπούν έναν άνθρωπο τον οποίο μπορεί και να ψήφισαν, οι ίδιοι ή οι γονείς τους, σε μια στιγμή σοσιαλιστικής έκστασης; Ελάτε «παιδιά», η αγένεια αυτού του βαθ-μού δείχνει πόσο αμόρφωτοι και απαίδευτοι είστε... Οι άνθρωποι που σέβονται τα παντελόνια τους, μιλούν με όνομα και επίθετο για να τους θαυμάζουμε όλοι, που έχουν τα «καρύδια» να αναλαμβά-νουν την ευθύνη των πράξεών τους.Διάβασα όμως και κάποια άλλα «φεμινιστικά», πάλι για το ίδιο θέ-μα -ήθελα να δω πόσες διαστάσεις μπορεί να έχει… Για παράδειγ-μα, μια πολύ καλή γυναίκα συνάδελφος έγραφε (με όνομα και ε-πίθετο) ότι «μια σύζυγος δεν είναι υποχρεωμένη να κατασκοπεύ-

ει τα λογιστικά βιβλία του άντρα της. Μια σύζυγος έχει κάθε δικαί-ωμα να είναι ‘τριαλαρί’ στα φορολογικά. Μια τέτοια σύζυγος, ανί-κανη να συμμετέχει στη διαχείριση της οικογενειακής περιουσίας, μπορεί να ασχολείται με τα οικοκυρικά και με ό,τι άλλο αγαπά. Ο-χι να πολιτεύεται, όχι να αναλαμβάνει τη διοίκηση του κράτους...». Αντιλαμβάνομαι το επιχείρημα, όμως θα πρέπει κάποια στιγμή (το 2010 σίγουρα δεν θα είναι αυτή) να κατανοήσουμε όλοι ότι μία στο εκατομμύριο υπάρχει η πιθανότητα μια γυναίκα να μην γνωρί-ζει τα οικονομικά του «ανδρός» της, για τους πολύ απλούς λόγους ότι: α) έχει τα δικά της οικονομικά να επιληφθεί και β) δεν αντι-λαμβάνεται το γάμο ως «κοινοπραξία». Μπορεί μια γυναίκα, εν έ-τει 2010, να συμπληρώνει τη δική της φορολογική δήλωση και να έχει μια γενική ιδέα ή ακόμη και καμία για την «αξία» του συζύ-γου της. Μπορεί εν έτει 2010 να υπάρχει μια γυναίκα που δεν ρω-τά λεπτομέρειες για την οικονομική κατάσταση του άνδρα της, από διακριτικότητα. Διότι δεν ξέρω αν το γνωρίζετε, αλλά είναι αγενές (και ποταπό) να μιλάς για «καυτό» χρήμα (φοροαποφυγές, χρημα-τισμούς κοκ.) ακόμη και σε συγγενή πρώτου βαθμού*. Βεβαίως, συμφωνώ με τη συνάδελφο ότι όταν μια γυναίκα είναι «τριαλαρό» με τα φορολογικά δεν πρέπει να ασχολείται με την πο-λιτική παρά μόνο με την κουζίνα της. Και επαυξάνω, λέγοντας ό-τι και οι άνδρες θα έπρεπε να μένουν στην κουζίνα τους όταν εί-ναι «τριαλαριλαρό» με τα φορολογικά. Οπως, επίσης, πιστεύω ότι καλό θα ήταν να μέναμε όλοι για λίγο διάστημα στην κουζίνα μας (άνδρες - γυναίκες), για να σκεφτούμε καλύτερα ποια θέματα εί-ναι σοβαρά, ποια θέματα είναι ελαφρά, ποια θέματα είναι κουτσο-μπολιό για το «ξεκάρφωμα» και ποια προθάλαμοι καθαρών εκβι-ασμών.

*Η συγκεκριμένη θεωρία πάει... περίπατο όταν μιλάμε για ανθρώπους που μετρούν και την τελευταία δραχμή.

10 ΠΟΛΗ 21 - 5 - 10

Την πρώτη φορά που ήρθα στην Κωνσταντινούπολη ήταν προς στα τέλη της δεκαετίας του ’80, στην εφηβεία, με γονείς κλπ. Είχαμε μείνει στην περιοχή του Εμίνονου, στην «ιστορική» Κωνσταντινούπολη, εκεί, δηλαδή, που βρίσκονται τα περισσότερα μνημεία της Πόλης, Αγια-Σοφιά, Μπλε Τζαμί, Τοπ Καπί, Πατριαρχείο, Μεγάλη του Γένους Σχολή, κλπ. Είναι το λιγότερο ανεπτυγμένο «κομμάτι» της ευρωπαϊκής Κωνσταντινούπολης, με πολλές υποβαθμισμένες συ-νοικίες. Εκείνα τα χρόνια, δύο ολόκληρες δεκαετίες πίσω, ήταν μια «άλλη» Τουρκία και σίγουρα μια «άλλη» Κων-σταντινούπολη. Οι ελίτ καλοπερνούσαν, η μεσαία τάξη υπήρχε και δεν υπήρχε, και το μεγαλύτερο τμήμα του πλη-θυσμού προσπαθούσε απλώς να τα βγάλει πέρα. Στους δρόμους έβλεπες εικόνες ακραίας φτώχειας και θυμάμαι ακόμα το αίσθημα ανακούφισης όταν επιστρέψαμε στην Ελλάδα.Από τότε επέστρεψα πολλές φορές και ομολογώ ότι μερικές φορές εκπλήσσομαι με τα «άλματα» της Κωνσταντι-νούπολης. Το Εμίνονου εξακολουθεί να είναι το λιγότερο «φροντισμένο» κομμάτι της ευρωπαϊκής Πόλης, αλλά «απέναντι», εκεί που χτυπά η «καρδιά» της Πόλης, στο Τακσίμ, και στις «καλές» περιοχές του Νισάντασι και της Μάτσκα, ο αέρας είναι εντελώς ευρωπαϊκός, οι φάτσες, τα ντυσίματα, τα μαγαζια. Η Ιστικλάλ, ο μεγάλος πεζό-δρομος και ο πιο εμπορικός δρόμος της Πόλης, που αρχίζει από την πλατεία του Τακσίμ και καταλήγει στο Πέ-ρα, θα μπορούσε να βρίσκεται σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή μητρόπολη, στο Παρίσι ή τη Μαδρίτη. Μπροστά στην Ιστικλάλ, η «καημένη» η Ερμού μοιάζει με επαρχιακό παράδρομο.Αν πάρεις το μετρό από το Τακσίμ και κατέβεις στη στάση του Λεβέντ (Levent 4), αν δεν κάνω λάθος, προσγειώ-νεσαι σε μια... άλλη Κωνσταντινούπολη, γεμάτη εμπορικά κέντρα και ουρανοξύστες. Το Λεβέντ (φωτογραφία) εί-ναι το επιχειρηματικό κέντρο της Πόλης και αν περάσεις νύχτα, πραγματικά χαζεύεις. Η οικονομία της Κωνστα-ντινούπολης βιώνει μια πυρετώδη ανάπτυξη, γεγονός που καφρεφτίζεται στον οικοδομικό οργασμό. Οπως μου είπαν, γενικά η τουρκική οικονομία έμεινε αλώβητη από τη διεθνή οικονομική κρίση, για λόγους που δεν εί-ναι της παρούσης να εξηγήσω.Αλλά αυτό που ζήλεψα περισσότερο στην Πόλη (τουλάχιστον, στο κέντρο της) είναι μια λεπτομέρεια. Κινήθη-κα πολύ με αυτοκίνητο και δεν είδα πουθενά παράνομες διαφημίσεις στους δρόμους. Πουθενά! Σποραδικά, κάποιες οργανωμένες θέσεις υπαίθριας διαφημίσεις, φωτιζόμενες, υπερσύγχρονες, μια χαρά. Πουθενά αυτό το μπάχαλο των ελληνικών πόλεων και της Αθήνας. Μα πώς είναι δυνατόν να είμαστε σ’ αυτά τα χάλια; Κι όπως λέει ένας φίλος «το πρόβλημα δεν είναι να είσαι χάλια, το πρόβλημα είναι να μην έχεις καμία ιδέα ότι είσαι χά-λια και να νομίζεις ότι είσαι σούπερ-ντούπερ».Επίσης, έχω να σας πω ότι στην Τουρκία το κάπνισμα απαγορεύεται ΠΑΝΤΟΥ, χωρίς εξαιρέσεις. Ευτυχώς οι Τούρκοι, φίλοι μου, είχαν τη διακριτικότητα να μη με ρωτήσουν τι συμβαίνει στην Ελλάδα.

11ΘΕΜΑ21 - 5 - 10

Την προηγούμενη Παρασκευή, η έλευση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντο-γάν στην Αθήνα μονοπώλησε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Τριακόσιοι και πλέον άνθρωποι συνόδευσαν τον Τούρκο πρωθυ-πουργό, σε μια επίσκεψη που βασικό στόχο είχε την υπογραφή μιας σειράς συμφωνιών σε τομείς «χαμηλής πολιτικής».Αποτελεί κοινή πεποίθηση των δύο πρωθυπουργών, ότι η αμοι-βαία συνεργασία σε τομείς όπως ο τουρισμός, η ενέργεια, οι με-ταφορές αλλά και η παιδεία θα αποτελέσει την καλύτερη μέθο-δο προσέγγισης, προκειμένου Ελλάδα και Τουρκία να βαδίσουν από κοινού στη νέα εποχή ελληνοτουρκικής συνεργασίας. Στο ί-διο πλαίσιο, της προσέγγισης και της συνεργασίας, εντάσσονται και οι συνομιλίες που διεξήχθησαν μεταξύ των εκπροσώπων ελληνικών και τουρκικών επιχειρηματικών ομίλων που πρωτα-γωνιστούν στην οικονομία της κάθε χώρας.

Η “Metropolis Weekend” αναζήτησε τον απόηχο της επίσκεψης Ερντογάν στην Αγκυρα. Οπως μας μετέφερε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ, κ. Γρηγοριάδης, τα τουρκικά Μέσα Ε-νημέρωσης περιέγραψαν τα τεκταινόμενα στην Αθήνα με θετικό τρόπο, αλλά όχι τόσο εκτενώς όσο τα αντίστοιχα ελληνικά. Ιδι-αίτερο ενδιαφέρον προκάλεσε η κατάργηση της βίζας για τα «πράσινα» τουρκικά διαβατήρια, η οποία διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό τους Τούρκους δημοσίους υπαλλήλους που επιθυμούν να ταξιδέψουν στη χώρα μας. Ωστόσο, οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις και το ταξίδι Ερντογάν στο Ιράν γρήγορα απομάκρυναν το ενδιαφέρον από τα ελληνοτουρκικά.Μια ανάλογη «ιχνηλάτηση» επιχειρήσαμε και εντός των «τει-χών». Για το σκοπό αυτό ζητήσαμε από καταξιωμένες προσωπι-κότητες της πολιτικής, της επιχειρηματικής και της ακαδημαϊκής κοινότητας, τις δικές τους εκτιμήσεις για τον απόηχο της επίσκε-ψης του Τούρκου πρωθυπουργού.

12 ΘΕΜΑ 21 - 5 - 10

συμμετοχή πολυάριθμης τουρκικής αντιπροσωπείας σε υπουργικό επίπε-δο, αλλά και, παράλληλα, η παρου-σία σημαντικού αριθμού επιχειρημα-

τιών από την Τουρκία, παρείχαν μια σημα-ντική ευκαιρία, ώστε να δώσουμε περιεχόμε-νο και συνέχεια τόσο στην πολιτική μας βού-ληση για να ανοίξουμε νέους δρόμους συνερ-γασίας, με αμοιβαία οφέλη, για τις δύο χώρες μας, όσο και για να ξεκινήσουν οι δράσεις για συνεργασίες σε επιχειρηματικό, εμπορικό και επενδυτικό επίπεδο.Παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, η παρουσία των δύο πρωθυπουργών αποτελεί επιβεβαίωση των προσδοκιών τόσο στην Ελ-λάδα όσο και στην Τουρκία για ανάπτυξη και ευημερία στις χώρες μας, μέσα από την εμβά-θυνση των διμερών οικονομικών και εμπορι-κών σχέσεων. Τα ελληνοτουρκικά προβλήματα είναι υπαρ-κτά, όπως το θέμα της Κύπρου, αλλά θεωρώ

ότι μια προσέγγιση, που θα έχει να κάνει και με την οικονομία και την ευρύτερη συνεργα-σία μεταξύ των χωρών, θα βοηθήσει περαιτέ-ρω στην επίλυση αυτών των ζητημάτων.Ο Τούρκος πρωθυπουργός εξέφρασε κάποιες θέσεις, οι οποίες είναι οι πάγιες θέσεις της Τουρ-κίας. Το θέμα είναι να κοιτάζουμε μπροστά. Διά των προσπαθειών μας, μπορούμε να χαράξου-με ένα δρόμο προσέγγισης των παλαιών προ-βλημάτων. Στόχος μας είναι να εκλείψουν μέσω της επίλυσης, όχι της έντεχνης κάλυψης, ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες που θα βοηθήσουν και τις δυο πλευρές. Τα πράγματα, ιδίως στην Τουρκία, δεν είναι καθόλου απλά. Ο κ. Ερντογάν και η τουρκική κυβέρνηση κάνουν μεγάλο αγώνα. Το να μπο-ρέσει να εκσυγχρονίσει και εκείνος τη χώρα του προς την κατεύθυνση που επιδιώκει, εί-ναι ένα σημαντικό «εργαλείο» που θα τον βο-ηθήσει να επιλύσει και τα άλλα ζητήματα που απασχολούν τη γείτονα χώρα. Από ελληνικής πλευράς, δεν υπάρχει καμιά διάθεση αυτά τα προβλήματα να μπουν κάτω από το... χαλί,

στο όνομα της όποιας συνεργασίας στα θέ-ματα «χαμηλότερης», να το πούμε έτσι, πολι-τικής. Βασική επιδίωξη της Ελλάδας και του πρωθυπουργού, που ηγείται της προσπάθειας αυτής, είναι να χτίσουμε τέτοια σχέση εμπι-στοσύνης, ώστε να φέρουμε στο τραπέ-ζι μέτρα προς επίλυση.Τα προβλήματα υπάρχουν και θα χρει-αστούν μια σταδιακή προσέγγιση για να φέρουμε κάποιο αποτέλεσμα. Αλλά συνολικά το πρόσημο της συνάντησης είναι απολύτως θετικό, γιατί χρειάστη-κε θάρρος και προσπάθεια και από τις δύο πλευρές και ιδίως από τον Ελληνα πρωθυπουργό, που σε συνθήκες καθό-λου εύκολες για τη χώρα είχε το θάρ-ρος να πει ότι εμείς θα ανοίξουμε αυ-τήν την οδό της προσέγγισης, και μάλιστα σε μια περίοδο που η Ελλάδα χρειάζεται να ε-δραιώσει τη θέση της μέσα από το διάλογο.

επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουρ-γού στην Αθήνα, καθώς συνοδευόταν από 10 υπουργούς και 100 περίπου ε-πιχειρηματίες, είχε ένα ισχυρό χαρα-

κτήρα εντυπώσεων, όμως -στα θέματα ουσίας- τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Ενα δεύτερο χαρακτηριστικό, που τα ελληνικά ΜΜΕ επιχείρησαν να δώσουν στην επίσκεψη, αφορούσε στην «αρνητική συγκυρία», ή στην

«αδυναμία της Ελλάδας» σε σχέση με την Τουρκία -και άρα στην ακα-ταλληλότητα της στιγμής για την ε-ξυπηρέτηση των ελληνικών συμ-φερόντων. Η δεύτερη αυτή αντί-ληψη στηρίζεται σε δύο λανθασμέ-νες εκτιμήσεις: πρώτον, ότι η Ελ-λάδα είναι μια αδύναμη χώρα, και δεύτερον, ότι η Τουρκία περίπου «σαρώνει» τα πάντα στην περιοχή. Καμία από τις δύο αυτές εκτιμή-σεις δεν είναι σωστή. Καταρχάς, η

Ελλάδα περνάει, βέβαια, μια μεγάλη οικονομι-κή και κοινωνική κρίση. Δεν πρέπει να ξεχνά-με όμως ότι είναι μέλος της ΕΕ και της ευρωζώ-νης, με πολιτικό και θεσμικό ρόλο που αφορά στο ίδιο το μέλλον της Τουρκίας στην Ευρώπη. Η δε Τουρκία -είναι αναμφισβήτητα αναβαθμι-σμένη- έχει ακόμα σημαντικά προβλήματα με τα ανοίγματα της εξωτερικής της πολιτικής. Η τελευταία πρωτοβουλία που ο Τούρκος πρωθυ-πουργός ανέλαβε μαζί με τον πρόεδρο της Βρα-ζιλίας, και η οποία δεν είχε τα αναμενόμενα α-

ποτελέσματα σε σχέση με το πυρηνικό πρό-γραμμα του Ιράν, έχει ήδη αντιμετωπιστεί με μεγάλη καχυποψία από ΗΠΑ, ΕΕ, ΝΑΤΟ, Ρω-σία και Κίνα. Η προσέγγιση στην Αρμενία έχει ουσιαστικά ναυαγήσει, ενώ και οι σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν έχουν ψυχρανθεί. Θυμίζω ότι λόγω Ιράκ, σχέσεων με Συρία, Χεζμπολάχ, κρί-σης με το Ισραήλ κλπ., οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ έχουν επίσης ψυχρανθεί. Αναφορικά τώρα με τα συγκεκριμένα αποτελέ-σματα της ίδιας της επίσκεψης, μπορούμε να παρατηρήσουμε τα εξής. Στον οικονομικό το-μέα, ελπίζω ότι οι εκτεταμένες επαφές θα δώ-σουν την ευκαιρία για νέες συνεργασίες. Κανέ-να, όμως, καινούργιο project δεν προστέθη-κε στα μεγάλα (πχ. αγωγός Τουρκίας-Ελλάδας-Ιταλίας) που έχουν υπογραφεί επί ΝΔ. Για τη λαθρομετανάστευση, μοναδικό νέο α-ποτέλεσμα ήταν να δεχθεί η Τουρκία, επιτέ-λους, να ανοίξει το λιμάνι της Σμύρνης, αλλά μόνο για... χίλιες αιτήσεις επανεισδοχής! Πο-λύ φοβάμαι ότι αυτό θα αποτελέσει επιχείρη-μα της Τουρκίας, για να υπεκφύγει των υπο-χρεώσεών της που προκύπτουν από το Πρω-τόκολλο, που έχει υπογραφεί μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.Ως προς τα κύρια ελληνοτουρκικά θέματα, α-πομένει να δούμε αν στο μέλλον θα υπάρξει η πολιτική βούληση για επίλυση των εκκρεμο-τήτων χωρίς έμπρακτη αμφισβήτηση των ελ-ληνικών θέσεων στο Αιγαίο. Επί του παρό-ντος, πάντως, οι ουσιαστικές διαφορές παρέ-μειναν, χωρίς να υπάρχουν, ορατές τουλάχι-στον, συγκλίσεις. Θετική ήταν η δήλωση περί

του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου, και περί του όρου «Οικουμενικός» για τον Πατριάρχη. Τέλος, για το Κυπριακό σημειώνουμε την επι-θυμία του κ. Ερντογάν για επίλυση του θέματος μέχρι το τέλος του έτους και την πρότασή του για διεθνή διάσκεψη με συμμετοχή των εγγυη-τριών δυνάμεων, των Ελληνοκυπρίων, Τουρ-κοκυπρίων, του ΟΗΕ και της ΕΕ. Η κυβέρνη-ση θα αξιολογήσει τα θετικά ή τα αρνητικά της πρότασης αυτής. Η ουσία του προβλήματος, πάντως, παραμένει ότι τη λύση θα πρέπει να την βρουν οι Κύπρι-οι για τους Κύπριους, χωρίς εξωτερικές παρεμ-βάσεις και κηδεμονίες. Η δε λύση θα πρέπει να λαμβάνει απολύτως υπόψη το ευρωπαϊκό πλαί-σιο, δηλαδή το γεγονός ότι η Κύπρος αποτελεί πλήρες και ισότιμο μέλος της ΕΕ.Καταλήγουμε, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι η ε-πίσκεψη καλώς έγινε -και η επικοινωνία βοη-θά. Είναι θετικό ότι υπεγράφησαν 21 συμφω-νίες οικονομικής κλπ. συνεργασίας και ότι στα θέματα του Πατριαρχείου επανελήφθησαν θέ-σεις από πλευράς του κ. Ερντογάν, που είχαν διατυπωθεί και κατά την επίσκεψη Καραμανλή στην Αγκυρα.Τέλος, σχετικά με το Αιγαίο, πρέπει να εντατι-κοποιηθούν οι διερευνητικές συνομιλίες, ώστε να οδηγήσουν, όταν ο κύκλος ολοκληρωθεί, στη δημιουργία προϋποθέσεων, για να προ-βούν οι δύο χώρες σε από κοινού προσφυ-γή στη Χάγη.

13ΘΕΜΑ21 - 5 - 10

επίσκεψη Ερντογάν στην Ελλά-δα θα μπορούσε να είναι πραγ-ματική αφετηρία για ένα νέο ε-πίπεδο σχέσεων με τη γειτονι-

κή χώρα. Δυστυχώς, ο στόχος αυτός δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται εξαιτίας, κυ-ρίως, ενδογενών αδυναμιών που έχουν να κάνουν και με τις τριβές και τις κα-

θυστερήσεις σε πολλά ε-πίπεδα που παρουσιά-ζονται στην ελληνική οι-κονομία, και που ακόμη δεν αντιμετωπίζονται α-ποτελεσματικά. Τα ζητήματα αυτά δεν εί-ναι βεβαίως άγνωστα και παρουσιάστηκαν με ιδι-αίτερη ένταση στη διάρ-κεια του ελληνοτουρκι-κού Forum, και μάλιστα

σχολιάστηκαν και από τους δύο πρωθυ-πουργούς.Αδυναμίες, όπως η υπερβολική γραφει-οκρατία των ελληνικών Αρχών και η δι-αρκής αγκύλωση σε θέσεις και απόψεις παρωχημένες, αποτελούν μερικές μόνο

από τις αιτίες που δυσκολεύουν την α-νάπτυξη κοινών επιχειρησιακών πρωτο-βουλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η διαρκής αύξηση των εμπορικών συ-ναλλαγών είναι προφανής θετική εξέλι-ξη, αλλά δεν αρκεί. Το ζητούμενο είναι να υπάρξουν επενδύσεις κοινές, οι ο-ποίες θα εδραιώνουν σε μεγάλο βαθμό την ειρηνική συνύπαρξη και θα διαμορ-φώνουν ένα διαφορετικό πλαίσιο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με τελείως δι-αφορετική δυναμική. Ο όμιλός μας συνεργάζεται με έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους στην Τουρ-κία, την ΕΝΚΑ, σε μεγάλα έργα στο ε-ξωτερικό. Σίγουρα το εγχείρημα κρί-νεται επιτυχημένο και αποτελεί ίσως και υπόδειγμα συνεργασίας μεταξύ ελ-ληνικών και τουρκικών επιχειρήσεων, και μάλιστα σε έργα και υπηρεσίες που προσφέρονται σε τρίτες χώρες. Αυτό υ-ποδηλώνει πως υπάρχει η δυνατότη-τα αύξησης της ανταγωνιστικότητας, ό-ταν υπάρχει ισότιμη συνεργασία, και το κυριότερο, όταν ενώνουμε τις δυνάμεις μας, για να αντιμετωπίσουμε το διεθνή ανταγωνισμό. Είναι προφανές ότι η χώρα μας έχει α-

πόλυτη ανάγκη, ιδιαίτερα στις σημερι-νές κρίσιμες, για την οικονομία, συν-θήκες να βρει το βηματισμό της και να αναπτύξει συνεργασίες σε όλα τα επί-πεδα, βρίσκοντας διέξοδο για την α-νάκαμψη της αγοράς, που βρίσκεται σε βαθιά ύφεση και επιβάλλεται να κινη-θεί το ταχύτερο. Η Τουρκία είναι ένας δοκιμασμένος συμπαίκτης που μπορεί να ανταποκρι-θεί στη δύσκολη αυτή αποστολή, έχο-ντας επιπροσθέτως τη δυνατότητα να μεταφέρει την εμπειρία της στους το-μείς, στους οποίους και η ίδια στο παρελθόν αντιμετώπισε, με επιτυχία, τους κλυδωνισμούς από τη δική της οι-κονομική κρίση. Θα ήθελα να επισημάνω πως το γείτο-νά μας δεν τον ξέρουμε καλά και είναι καιρός να προσπαθήσουμε να τον μά-θουμε. Ετσι, συνδυάζοντας τις δυνά-μεις μας, μπορούμε να πετύχουμε πολ-λά σε διμερές και διεθνές επίπεδο. Πι-στεύω ότι αξίζει τον κόπο.

επίσκεψη Ερντογάν υπήρ-ξε ο θρίαμβος της «χαμηλής πολιτικής». Αφησε πίσω της μία στοίβα 22 συμφωνιών,

μνημονίων, πρωτοκόλλων και κοι-νών διακηρύξεων. Προανήγγειλε την κλιμάκωση μιας πορείας που περι-λαμβάνει την επανεκκίνηση των δι-ερευνητικών συνομιλιών για την υ-φαλοκρηπίδα, την υιοθέτηση πέντε νέων Μέτρων Οικοδόμησης Εμπι-στοσύνης, την από κοινού ανάληψη πρωτοβουλιών σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο και τη συγκρότηση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργα-σίας Ελλάδας-Τουρκίας.Η επίλυση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων με διάλογο στη βάση του διεθνούς δικαίου, είναι όχι α-πλώς αναγκαία, αλλά και επείγουσα. Η συνάντηση Παπανδρέου-Ερντογάν ήταν χρήσιμη, αλλά δεν ήταν τό-σο σημαντική, όσο απαιτούν οι και-ροί. Θα ήταν πράγματι ιστορική και μια «νέα αρχή», αν συνοδευόταν α-πό μια χειρονομία καλής θέλησης, ό-

πως η άρση του casus belli. Αν προ-χωρούσαν, επιτέλους, από τα λόγια στα έργα οι δύο κυβερνήσεις, συμ-φωνώντας στην αμοιβαία και ισόρ-ροπη μείωση των εξοπλισμών και των στρατιωτικών δαπανών, προς ό-φελος των δύο λαών.Πάγια θέση της δικής μας Αριστεράς είναι ότι ο διάλογος στη βάση του δι-εθνούς δικαίου και του αμοιβαίου σε-βασμού της εθνικής κυριαρχίας απο-τελεί το μόνο δρόμο για την επίλυση των προβλημάτων στις ελληνοτουρ-κικές σχέσεις.Σε αυτή την κατεύθυνση, απαιτού-νται χειροπιαστά βήματα, μακριά α-πό προκλήσεις, casus belli, «γκρίζες ζώνες» και ένα διαρκές κυνηγητό πο-λυδάπανων εξοπλισμών, που γονατί-ζουν τις οικονομίες και στερούν τε-ράστιους πόρους από τους δύο λα-ούς. Τέτοια μέτρα οικοδόμησης ε-μπιστοσύνης απαιτούνται για μια νέα πορεία σταθερής ειρηνικής εξέλιξης των ελληνοτουρκικών σχέσεων.Ο ρόλος της «διπλωματίας των πο-λιτών και των κινημάτων», αλλά και της αμοιβαίας επωφελούς οικονομι-

κής συνεργασίας στις ελληνοτουρκι-κές σχέσεις, γίνεται πιο αναγκαίος και πρέπει να ενισχυθεί.Από τη συνάντηση Παπανδρέου-Ερντογάν αυτό που έλειψε περισσό-τερο ήταν μια τολμηρή πρωτοβουλία του Ελληνα πρωθυπουρ-γού για μια συμφωνία α-μοιβαίας μείωσης των ε-ξοπλισμών. Θα μπορού-σε να εξοικονομήσει έ-να «μέρισμα ειρήνης», θα βοηθούσε την ανάπτυξη της οικονομίας, του του-ρισμού. Θα μπορούσε να εξοικονομήσει και τερά-στιους πόρους, δισεκα-τομμύρια ευρώ. Με την εξοικονόμηση σημαντικών πόρων, θα μπορούσαν να στηριχθούν οι χαμηλόμισθοι και οι χαμηλοσυνταξιούχοι, αλλά και η αναγκαία παραγωγική ανασυγκρότη-ση της χώρας που μαστίζεται από μια μεγάλη και επικίνδυνη ύφεση.

14 ΘΕΜΑ 21 - 5 - 10

ποτελεί πάγια ελληνική πολιτική από την εποχή του Ελσίνκι, το 1999, η εμβάθυνση της ελληνο-τουρκικής συνεργασίας στον τομέα των θεμάτων χαμηλής πολιτικής, προκειμένου στη συνέχεια να

υπάρξει εκχείλιση και σε ζητήματα υψηλής πολιτικής, ό-πως είναι η δίκαιη επίλυση του Κυπριακού και η οριοθέ-τηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο. Ετσι η συνεργασία σε ζητήματα οικονομίας, πολιτισμού, επιστημών και τεχνολογίας, που ανήκουν στον τομέα της «χαμηλής» πολιτικής, αναμένεται να δημιουργήσουν ένα σαφές υλι-κό υπόβαθρο κοινών συμφερόντων, τα οποία στην πορεία θα εγγυηθούν τη δυνατότητα συ-ζήτησης και ενδεχομένως επίλυσης των πα-ραπάνω σοβαρών θεμάτων. Η τουρκική πλευρά είχε τότε αιφνιδιαστεί α-πό τις πρωτοβουλίες του Γιώργου Παπανδρέ-ου, που είχαν δημιουργήσει μεγάλη αίσθηση και είχαν φέρει σε δύσκολη θέση το στρατιω-τικό-διπλωματικό κατεστημένο της Αγκυρας.Οι πρωτοβουλίες της ελληνικής πλευράς, την εποχή εκεί-νη, αποτελούσαν έκφραση μιας έκδηλης αυτοπεποίθησης των Αθηνών, μιας και η ένταξη της χώρας στην ευρωζώνη και στο σκληρό πυρήνα της Ευρώπης ήταν περίπου προ-διαγεγραμμένη, ενώ ο σχεδιασμός μιας κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της ΕΕ αναμενόταν να ενισχύσει αμυντικά τη χώρα.Στη συνέχεια, η Τουρκία βρέθηκε στη δίνη των δύο οικο-νομικών κρίσεων του 2000 και 2001, ενώ το ΔΝΤ έκανε εκεί την παρουσία του ιδιαίτερα αισθητή με την επιβολή αντιλαϊκών μέτρων. Η πρόσφατη όμως επίσκεψη Ερντο-γάν στην Αθήνα ανέδειξε μια εναλλαγή των ρόλων.Η πληθωρική πολιτική στόφα του Τούρκου πρωθυπουρ-γού και η πολυπληθής του ακολουθία έφεραν, εξ αντικει-μένου, σε άβολη θέση την ελληνική πλευρά, αφού ο Ερ-ντογάν απέδειξε ότι μπορεί να διαχειριστεί με χαρακτηρι-στική άνεση τα θέματα «χαμηλής» πολιτικής και τις διάφο-ρες πτυχές της πολιτικής «ήπιας ισχύος». Ενα κατ’ εξοχήν προνομιακό πεδίο για την Ελλάδα και τον Γιώργο Παπανδρέου άρχισε να καταλαμβάνεται με ι-διαίτερη άνεση από την τουρκική πλευρά.Η Τουρκία είναι πλέον μέλος του G-20, που διαδραμα-τίζει σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια διακυβέρνηση, ε-νώ, αντίθετα, η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στην «αγκαλιά» του ΔΝΤ.Σ’ αυτή, λοιπόν, τη συγκυρία, η Τουρκία επιστρατεύει ε-κτός από τη σκληρή γραμμή των στρατηγών και τη στρα-τηγική της «χαμηλής πολιτικής» και της «ήπιας ισχύος». Και αυτό δεν οφείλεται, όπως έχουμε επισημάνει (βλ. Ε-πίκαιρα 20/5/2010), τόσο στην πολιτική ευελιξία που δι-αθέτει το πολιτικό ισλάμ, όσο κυρίως στη μεθοδική, εδώ και αρκετά χρόνια, διαμόρφωση μιας στρατηγικής που για πρώτη φορά δημοσιοποιήθηκε το 1999, σύμφωνα με την οποία η Αγκυρα όφειλε να αξιοποιήσει και τις πολιτικές «ήπιας ισχύος», προκειμένου μετά το 2007 να βρεθεί α-νάμεσα στις δεκαπέντε σημαντικότερες χώρες του κόσμου.

δώ και κάποια χρόνια, στον ελληνικό δημόσιο λόγο κυριαρχεί η αντί-ληψη ότι οι ισλαμιστές

του κ. Ερντογάν, σε σύγκριση με τους κεμαλιστές, πρεσβεύουν μια πιο διαλλακτική πολιτική α-πέναντι στην Ελλάδα, χωρίς δι-εκδικήσεις και επεκτατισμούς. Απότοκος της πολιτικής του κόμ-ματος του Ερντογάν (ΑΚΡ) να

αναδείξει ως κύ-ριο σημείο της α-τζέντας του την έ-νταξη της γείτο-νος στην ΕΕ, η παραπάνω αντί-ληψη καλλιέργη-σε στη χώρα μας την προσδοκία ό-τι, υπό την ηγεσία του, η Τουρκία θα κινηθεί με άξονα

τη συμμόρφωση τόσο με το «ευ-ρωπαϊκό κεκτημένο», όσο και με τους κανόνες του Διεθνούς Δι-καίου. Ωστόσο, κατά την επίσκε-ψή του στην Αθήνα δεν υπήρξαν σημάδια διαφοροποίησης από την παραδοσιακή επιθετικότητα της τουρκικής εξωτερικής πολι-τικής προς την Ελλάδα. Αντίθετα, ο Τούρκος πρωθυ-πουργός έστειλε προς το εσωτε-ρικό της πατρίδας του ένα ισχυ-ρό μήνυμα ότι το «νεοοθωμανι-κό» όραμα του ιδίου και του υ-πουργού Εξωτερικών της γείτο-νος, Αχμέτ Νταβούτογλου, δεν υπολείπεται καθόλου σε διεκ-δικήσεις σε σχέση με τους αντί-στοιχους σχεδιασμούς της κε-μαλικής στρατογραφειοκρατίας. Με την άκαμπτη στάση του μέ-σα στην ίδια την ελληνική πρω-τεύουσα, ο μετριοπαθής ισλα-μισμός που αντιπροσωπεύει α-πεδείχθη ομοίως «πατριωτικός» και «αυτοκρατορικός» με τον ε-θνοκρατικό κεμαλισμό των αντι-πάλων του. Σε μία στιγμή, μάλιστα, κατά την οποία η Ελλάδα αντιμετωπίζει μία σοβαρότατη και πρωτόγνω-ρη, για κράτος-μέλος της ΕΕ οι-κονομική κρίση, τελώντας και υπό την εποπτεία του ΔΝΤ, ο Τούρκος πρωθυπουργός δεν εί-χε κανένα λόγο να προβεί σε ου-σιαστικές κινήσεις «καλής θέλη-σης» προς τη χώρα μας.

Και πραγματικά, ο Ερντογάν ε-πανέλαβε, κατά την επίσκεψή του, πάγιες τουρκικές διεκδική-σεις και θέσεις, καθώς δικαιο-λόγησε το casus belli, απαίτη-σε τον αφοπλισμό των αεροσκα-φών στο Αιγαίο, εξομοιώνοντας, έτσι, τεχνηέντως, τις τουρκικές παραβιάσεις του εθνικού εναέ-ριου χώρου μας με τις αναχαιτί-σεις τους από την ελληνική Πο-λεμική Αεροπορία, ενώ αξίωσε εκλογή του μουφτή στη Δ. Θρά-κη, προβαίνοντας σε μια απλή φραστική αναγνώριση του οι-κουμενικού χαρακτήρα του Πα-τριαρχείου Κωνσταντινουπόλε-ως. Επιπλέον, στην παρούσα συγκυρία για την Ελλάδα, η υ-πογραφή συμφωνιών για θέμα-τα «χαμηλής πολιτικής» ανάμε-σα στις δύο χώρες έδωσε την ε-ντύπωση ότι οι σχέσεις τους εί-ναι ετεροβαρείς, με την Τουρ-κία να είναι, εμφανώς, το «ισχυ-ρό μέρος». Τα παραπάνω δεδομένα ενίσχυ-σαν τη δυνατότητα του Ερντογάν να αναδειχθεί, χάρη και στην ε-πίσκεψη στην Αθήνα, ως ο εκ-φραστής μίας αντιπρότασης ικα-νής να ανατρέψει την κεμαλική «ορθοδοξία», χωρίς να υπολεί-πεται αυτής σε αναθεωρητισμό έναντι της Ελλάδας. Δεν θα πρέ-πει να ξεχνάμε ότι οι εσωτερι-κές εξελίξεις στην Τουρκία (πο-λιτική εξουδετέρωση του κύριου αντιπάλου του, Ντενίζ Μπαϊκάλ, εξαιτίας ενός «ροζ» σκανδάλου, δημοψήφισμα 12ης Σεπτεμβρί-ου για την έγκριση της συνταγ-ματικής μεταρρύθμισης) ενισχύ-ουν όχι μόνο το ηγετικό προφίλ του κ. Ερντογάν, αλλά και τη δυ-νατότητά του να κυριαρχήσει στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό της χώρας του.Συμπερασματικά, ο Τούρκος πρωθυπουργός βοήθησε, με την επίσκεψή του στην Αθήνα, να α-ντιληφθούμε ότι η αντίθεση «κα-λών και διαλλακτικών ισλαμι-στών» και «κακών και ιμπεριαλι-στών κεμαλιστών», αποτελεί άλ-λη μία αυταπάτη του τρέχοντος ελληνικού δημόσιου λόγου.

15ΚΟΣΜΟΣ21 - 5 - 10

ο Μάρτιο του 2004, τρεις μέρες μετά τις βομβιστικές επιθέ-σεις της Μαδρίτης, ο Χοσέ Λουίς Ροδρίγκεθ Θαπατέρο κέρ-διζε τις εκλογές, ανατρέποντας όλα τα προγνωστικά. Σήμερα, στα μισά της δεύτερης συνεχόμενης θητείας του, το πολιτικό

του μέλλον προδιαγράφεται δυσοίωνο.Μόλις πριν από δέκα ημέρες, στο πλαίσιο μίας «ειδικής, ιδιαίτερης και κατ’ εξαίρεση προσπάθειας» που στοχεύει στη μείωση των δημο-σίων δαπανών, ο Ισπανός πρωθυπουργός ανακοίνωσε την περικοπή των απολαβών των δημοσίων υπαλλήλων κατά 5% από τον Ιούνιο, το «πάγωμα» των συντάξεων και την κατάργηση του, ύψους 2.500 ευ-ρώ, επιδόματος γεννήσεως από τη νέα χρονιά, καθώς και τον περιο-ρισμό των κρατικών επενδύσεων. Ηταν η δεύτερη φορά από την αρχή του χρόνου που η σοσιαλιστική κυβέρνηση ανακοίνωνε μέτρα λιτότητας, καθώς η πρώτη δέσμη πε-ρικοπών, ύψους 50 δισ. ευρώ, κρίθηκε ανεπαρκής προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιθέσεις των «αγορών» εναντίον των ισπανικών ομολόγων και να μειωθεί το δημόσιο έλλειμμα από το 11,2% σε 6% του ΑΕΠ το 2011.Η «απάντηση» στον Θαπατέρο και το Σοσιαλιστικό Κόμμα ήταν άμε-ση. Στις πρώτες δημοσκοπήσεις, μετά την ανακοίνωση των μέτρων το αντίπαλο Λαϊκό Κόμμα (PP) προηγείται των Σοσιαλιστών (PSOE) κατά 9,1%. Η διαφορά, μάλιστα, δείχνει να υπερδιπλασιάστηκε, κα-θώς το δημοσκοπικό προβάδισμα του PP πριν από δύο εβδομάδες α-ποτυπωνόταν στο 4,2%. Δύο ημέρες αργότερα, ο Χοσέ Μαρία Αθνάρ, πρωθυπουργός την περίοδο 1996-2004, καλούσε την κυβέρνηση να παραιτηθεί καθώς «είναι ανίκανη να επιλύσει τα προβλήματα».Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Θαπατέρο βρίσκεται με... την πλά-τη στο τοίχο. Παραμονές των εκλογών του 2004 τίποτε δεν προμή-νυε ότι θα γίνει πρωθυπουργός. Ωστόσο, οι επιθέσεις με εκρηκτικά στα τρένα της Μαδρίτης ανέτρεψαν πλήρως τα πολιτικά δεδομένα. Το Λαϊκό Κόμμα, το οποίο είχε αποφασίσει την αποστολή 1.300 στρατι-ωτών στον πόλεμο του Ιράκ, βρέθηκε «υπόλογο» ως ηθικός αυτουρ-γός των επιθέσεων που προκάλεσαν το θάνατο 191 ανθρώπων, ε-νώ, παράλληλα, η βιασύνη του να «φορτώσει» το συγκεκριμένο περι-στατικό στην ΕΤΑ, παρά το γεγονός ότι οι ενδείξεις «φωτογράφιζαν» την Αλ Κάιντα, προκάλεσε ένα κύμα διαμαρτυρίας της κοινής γνώμης

εναντίον του, το οποίο εκτίναξε ανοδικά τα ποσοστά της συμμετοχής και του Θαπατέρο, ο οποίος είχε κρατήσει την

πλέον υπεύθυνη στάση. Αλλά και αργότερα, όταν το 2007 η ΕΤΑ ήταν αυτή που αναλάμβανε την ευθύνη για την τοποθέτηση βόμβας στο α-εροδρόμιο της Μαδρίτης, η συγγνώμη του Ισπανού πρωθυπουργού για τις ανεκπλήρωτες προσδοκίες ειρήνευσης με τους αυτονομιστές «κέρδισαν» την κοινή γνώμη.Μέχρι σήμερα, ο Θαπατέρο αντιμετώπιζε τις δυσκολίες επιλέγοντας το δρόμο της ειλικρινούς, σοβαρής και υπεύθυνης πολιτικής. Στην παρούσα συγκυρία, όμως, η κατάσταση στην Ισπανία -και δυστυχώς όχι μόνο εκεί- δείχνει να μην είναι πολιτικά διαχειρίσιμη. Το δημό-σιο χρέος για το 2010 εκτιμάται στο 66% του ΑΕΠ και η δυναμική του «τρέχει» με 20%, ενώ το εμπορικό έλλειμμα διαμορφώθηκε, πρό-σφατα, στα 8 δισ. ευρώ! Την ίδια στιγμή η ανεργία στη χώρα κυμαί-νεται ήδη στο 20%, η ανάπτυξη στο 0%.Η βαθύτερη μεταπολεμικά οικονομική κρίση μαστίζει τη χώρα και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα πότε και αν θα στα-ματήσουν οι κερδοσκοπικές επιθέσεις, ούτε τι μπορεί να τις σταμα-τήσει πέρα από νέα μέτρα σε βάρος των οικονομικά ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων, κάθε φορά που οι αριθμοί θα αποκλίνουν από τους στόχους.Ο 50χρονος Θαπατέρο φαί-νεται πως έχει να διαλέ-ξει μεταξύ δύο ρόλων. Ο πρώτος είναι ε-νός πολιτικού, ο οποίος θα βάλει τις βάσεις προ-κειμένου η χώ-ρα του να οδη-γηθεί στην έξο-δο του... τού-νελ. Ο δεύτε-ρος είναι ενός πολιτικού, ο ο-ποίος θα κυνη-γά τις «αγορές» όπως ο Δον Κι-χώτης τους… ανε-μόμυλους.

Κοσμ

οναύ

της

16 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 21 - 5 - 10

ολλά μπορούν να καταλογι-στούν στο ευρώ από τους επι-κριτές του: ότι, εξαρχής, δεν α-ποτελούσε άριστη νομισματική

περιοχή, με ευρεία έκθεση σε ασυμμε-τρικά σοκ· ότι απουσίαζε μία μορφή δη-μοσιονομικής διακυβέρνησης, η οποία θα μπορούσε να αποτρέψει το ξέσπασμα κρίσεων· ότι το Eurogroup καθυστερεί α-πελπιστικά να λάβει αποφάσεις σε περι-πτώσεις έκτακτης ανάγκης (πες με «Ελ-λάδα»). Το θέμα είναι ότι, από τη στιγ-μή που κατέστη το επίσημο νόμισμα ο-ρισμένων «τολμηρών» χωρών-μελών της ΕΕ, το ευρώ κατάφερε να χτίσει μία αξι-οπιστία (με τη... χείρα, ασφαλώς, της α-νεξάρτητης ΕΚΤ), πείθοντας αρκετές χώ-ρες ανά τον κόσμο να το χρησιμοποιούν ως κύριο αποθεματικό νόμισμα μαζί με το δο-λάριο, την ίδια ώρα που αρκετά ευρωπαϊ-κά κράτη που δεν α-νήκουν στους κόλπους του ευρώ, όπως το Μαυροβούνιο, το Κό-σοβο (το οποίο, βέ-βαια, συζητείται αν εί-ναι κράτος ή όχι…) και το Μονακό, να το χρησιμοποιούν ως μέσο συναλλαγών.Ετσι, μετά το ιστορικό χαμηλό που ση-μείωσε έναντι του δολαρίου τον Οκτώ-βριο του 2000 στο 1 προς 0,823, κα-τάφερε να ανακάμψει και να προβάλει ως το πλέον δημοφιλές νόμισμα εν μέ-σω της χρηματοπιστωτικής κρίσης, με την ισοτιμία ευρώ-δολαρίου να εκτινάσ-σεται στο ιστορικό υψηλό του 1 προς 1,6038, τον Ιούλιο του 2008. Η πρό-σφατη κρίση χρέους που έπληξε αρχι-κά την Ελλάδα και άρχισε σταδιακά να απειλεί και τις υπόλοιπες νότιες χώρες της ευρωζώνης μαζί με την Ιρλανδία, κα-θώς και οι παλινωδίες των ηγετών των κρατών-μελών σχετικά με το πώς (ή α-κόμα και εάν) θα διαχειριστούν την κρί-ση, προκάλεσε νευρικό κλονισμό στις ή-δη ανισόρροπες διεθνείς αγορές. Ως εκ τούτου, μαζί με το ανεβοκατέβασμα των spreads άρχισε και η έντονη διακύμαν-ση του ευρώ. Την περασμένη Τρίτη, η ι-σοτιμία ευρώ-δολαρίου σημείωσε χαμη-λό τετραετίας στο 1 ευρώ προς 1,221 δο-λάρια, κλείνοντας εντέλει στο 1,2428. Η Standard Chartered -βρετανική τράπεζα- εκτιμά, μάλιστα, ότι η διμερής ισοτιμία θα σημειώσει περαιτέρω πτώση, φτάνο-ντας στο 1 ευρώ προς 1,12 δολάρια στο τρίτο τρίμηνο.

Τι θα μπορούσε να σημαίνει ένα φτηνό-τερο ευρώ για τις χώρες της ευρωζώνης; Κατ’ αρχάς, πολλοί οικονομολόγοι επι-σημαίνουν ότι η παρούσα ισοτιμία (ίσως και ένα ευρώ που θα κινούνταν και σε

χαμηλότερα επίπεδα) είναι συμφέρουσα για τις χώρες της ευρωζώνης, καθώς αυ-τή ενισχύει την ανταγωνιστικότητα των Ευρωπαίων εξαγωγέων. Ηδη οι Ιάπω-νες εξαγωγείς έχουν εκδηλώσει την έντο-νη ανησυχία τους για τη συνεχή πτώση του ευρώ. Τα γερμανικά αυτοκίνητα, οι γαλλικές ηλεκτρονικές συσκευές πωλού-νται φτηνότερα και, ως εκ τούτου, είναι περισσότερο ελκυστικά για τους κατανα-λωτές. Παρόλα αυτά, όπως επισημαίνει και ο Howard Archer, επικεφαλής οικο-νομολόγος της συμβουλευτικής εταιρείας IHS Global Insight, οι ευάλωτες χώρες του ευρώ, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία, υστερούν ακόμη σε αντα-γωνιστικότητα, επομένως είναι δύσκολο να επωφεληθούν αυτής της πτώσης.Μία τέτοια υπόθεση ισχύει εν μέρει για την περίπτωση της Ελλάδας. Μπορεί να

μην εξάγουμε πολυτε-λή αυτοκίνητα ή τηλε-οράσεις LCD, το κύ-ριο προϊόν μας, ό-μως, έχει μία ευδιά-κριτα εξωστρεφή διά-σταση. Αναφερόμαστε ασφαλώς στον τουρι-σμό, ο οποίος συμ-βάλλει περίπου κατά 18% στο ελληνικό Α-

ΕΠ. Απόντος του εργαλείου της υποτίμη-σης του νομίσματος σε εθνικό επίπεδο, η υποτίμηση του ευρώ, ακόμα και σε ε-πίπεδο ευρωζώνης, μπορεί να ωφελήσει την Ελλάδα, για να πουλήσει φτηνότερα το εθνικό της προϊόν, έστω και σε χώρες που βρίσκονται εκτός ευρωζώνης. Με το ευρώ να χάνει 18% έναντι των κυριότε-ρων νομισμάτων μέσα σε ένα εξάμηνο, αλλά και 17% έναντι της τουρκικής λίρας (μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία έχει καταστεί ένας πανίσχυρος ανταγωνιστής στον του-ριστικό κλάδο), η Ελλάδα μετατρέπεται σε έναν προσιτό προορισμό. Αυτό, βέβαια, δεν αρκεί. Το κλίμα ανα-σφάλειας για τη χώρα μας που καλλιερ-γείται από ξένα ΜΜΕ (και για το οποίο έ-χουμε βάλει και εμείς, εν πολλοίς, το χε-ράκι μας), αλλά και αβεβαιότητας, με λι-μάνια να κλείνουν κατά το δοκούν, α-φήνοντας τουρίστες εντός ή εκτός πλοί-ων, δεν βοηθά καθόλου την εικόνα της χώρας και λειτουργεί αποτρεπτικά για ό-σους θέλουν να επισκεφτούν τη χώρα μας. Για του λόγου το αληθές, αυτόν το μήνα έχουν καταγραφεί ήδη 27.000 α-κυρώσεις κρατήσεων δωματίων σε ξενο-δοχεία της Αθήνας, σύμφωνα με δήλω-ση του Αλέξανδρου Βασιλικού, γενικού γραμματέα της Ενωσης Ξενοδόχων Αττι-κής-Αθηνών. Χρειάζεται μία διεθνής ε-πικοινωνιακή «αντεπίθεση», αλλά προ-παντός μία αυτοσυγκράτηση των κοινω-νικών φορέων, ώστε να μην πληγεί ανε-πανόρθωτα ένας τόσο σημαντικός κλά-δος για την ελληνική οικονομία, γεγο-νός που θα μας βύθιζε ακόμα πιο βαθιά στην ύφεση.

ετά την ένταξη της χώρας στον επώδυνο και αμφιλεγόμενης αποτελεσματικότητας μηχανι-σμό στήριξης και τη διασφάλιση της κάλυψης των βραχυπρόθεσμων δανειακών αναγκών, τα

βλέμματα όλων επικεντρώνονται πλέον στην εσωτερική πραγματικότητα και την εγχώρια αγορά, η πορεία και οι α-ντοχές της οποίας θα καθορίσουν τόσο την επιτυχία των μέτρων του μηχανισμού, όσο και την ταχύτητα εξόδου της οικονομίας από την κρίση. Ωστόσο, το κλίμα στην ελληνική οικονομία, και ειδικότε-ρα η ψυχολογία της αγοράς, είναι στο ναδίρ. Αυτό αποτυ-πώνεται από το δείκτη οικονομικού κλίματος που εκδίδε-ται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο οποίος τους τελευ-ταίους έξι μήνες καταγράφει μία ιδιαιτέρως ανησυχητική πτωτική πορεία. Συγκεκριμένα, και ενώ από το Μάρτιο του 2009 η Ελλάδα μαζί με το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ακολουθού-σε μία πορεία σταθερής βελτίωσης του οικονομικού κλίμα-τος, από τον Οκτώβριο του 2009 (ΕΕ: 90, Ελλάδα: 81,8) εισήλθε σε μία παρατεταμένη πτωτική τροχιά. Ετσι, τον Α-πρίλιο του 2010, και ενώ η επίδοση του δείκτη για την ΕΕ ξεπέρασε τις 100 μονάδες, ο δείκτης οικονομικού κλίμα-τος της Ελλάδας έπεσε στο 69,1!Η εξέλιξη αυτή -με τις όποιες αδυναμίες της- έρχεται να υ-πογραμμίσει το πλήγμα που έχει υποστεί η ψυχολογία της ελληνικής αγοράς, η οποία παρουσιάζει, δυστυχώς, σημά-δια παράλυσης ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, της ακατά-σχετης καταστροφολογίας, της παρατεταμένης μετρολογί-ας και, κυρίως, του φόβου για τη λήψη νέων μέτρων. Ε-τσι, ο μέσος πολίτης, βιώνοντας τη συρρίκνωση της αγο-

17ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ21 - 5 - 10

ραστικής του δύναμης, τόσο από τον περιορισμό των ει-σοδηματικών του δυνατοτήτων, όσο και από την αύξη-ση των άμεσων και έμμεσων φορολογικών του καταβο-λών (σε συνδυασμό και με τον υψηλό πληθωρισμό), είναι πλέον ιδιαίτερα διστακτικός να «ρίξει» -καταναλώνοντας ή τοποθετώντας- τους περιορισμένους διαθέσιμους πόρους του στην αγορά.

Αυτή η διστακτικότητα του μέσου πολίτη μετατρέπεται σε άρνηση ως αποτέλεσμα του διάχυτου φόβου για τη λήψη νέων επώδυνων μέτρων από την ελληνική πολι-τεία, καθώς, αφενός κάθε φορά (τρεις σε λίγους μήνες) που οι αρμόδιοι αποφάσιζαν νέα σκληρά μέτρα ήταν πάντοτε η τελευταία(!), και αφετέρου το μνημόνιο του μηχανισμού στήριξης της Ελλάδας από ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ περιλαμβάνει τη λήψη νέων μη καθορισμένων μέτρων ύψους περίπου 11 δισ. ευρώ. Συνεπώς, ο μέσος πολίτης αναμένεται, υπό τη σκιά των υφεσιακών πιέσεων και συνεπειών, να συνεχίσει να παρακρατά τους περιορισμένους διαθέσιμους πόρους του, ώστε να αντιμετωπίσει μελλοντικές δυσμενέστερες αποφάσεις της πολιτείας ή συνθήκες της ελληνικής οι-κονομίας, συρρικνώνοντας την κίνηση στην αγορά, μει-ώνοντας τις πωλήσεις των επιχειρήσεων, ελαχιστοποι-ώντας τα κέρδη των εταιρειών, αυξάνοντας τις δυνάμεις για τον περιορισμό της απασχόλησης κοκ. Ενας φαύλος υφεσιακός κύκλος που θα ενδυναμωθεί από την απουσία επενδυτικού ενδιαφέροντος από κε-φάλαια του εξωτερικού για την ελληνική οικονομία (θα αναφερθούμε σε επόμενο φύλλο για τους λόγους απου-σίας ενδιαφέροντος από το εξωτερικό). Αποτελεί, συνεπώς, καθοριστικής σημασίας προτεραι-ότητα για την πολιτεία η αναστροφή του οικονομικού κλίματος, απορρίπτοντας -ως τακτική- την επικοινωνι-ακή αμαύρωση της κατάστασης, για να καταστούν πιο εύπεπτα στους πολίτες τα συνεχώς «τελευταία» επώδυ-να μέτρα, και επιχειρώντας με αναπτυξιακές πρωτοβου-λίες και πολιτικές να διαμορφωθεί σταδιακά μία πρώ-ιμη ελπίδα για την έξοδο από το μηχανισμό στήριξης. Η σταδιακή, έστω και επιφυλακτική, διαμόρφωση μιας διάθεσης αισιοδοξίας των πολιτών για το φως στο τού-νελ του μηχανισμού αποτελεί βασική προϋπόθεση, ώ-στε να φτάσει η ελληνική οικονομία στο «φως», κα-θώς, παραφράζοντας τη ρήση του προέδρου Clinton για την οικονομία, “It’s the psychology (of the market), stupid!”. Ειδάλλως, ο φαύλος κύκλος ενδέχεται να φέ-ρει και άλλα «τελευταία» μέτρα.

ι περικοπές των κρατικών δαπανών είναι πια μια πραγματικότητα σε ό-λη την Ευρώπη. Από την Ελλάδα μέχρι τη Μ. Βρετανία και από την

Πορτογαλία μέχρι τη Λετονία, οι κυβερνή-σεις των κρατών -αλλού με περισσότερη και αλλού με λιγότερη τόλμη- μειώνουν τους μισθούς και τα επιδόματα των δημοσίων υπαλλήλων, προχωρούν σε απολύσεις και καταργούν δημόσιους οργανισμούς. Φαίνε-ται πως, έστω και καθυστερημένα, έχει ε-μπεδωθεί η άποψη πως πρέπει να μπει έ-να τέλος στο μεγάλο και σπάταλο κράτος που μας οδήγησε στα σημερινά αδιέξοδα. Και όμως, υπάρχει μια γωνιά της Ευρώπης που oι περικοπές είναι μια άγνωστη λέξη, που οι ιθύνοντες συνεχίζουν να ξοδεύουν σαν να μην υπάρχει «αύριο» και οι υπάλ-ληλοι εξακολουθούν να παίρνουν γενναιό-δωρες αυξήσεις και να απολαμβάνουν υπέ-ρογκους μισθούς. Μιλάμε, βέβαια, για την Ευρωπαϊκή Ενωση!

Πριν από λίγες μέρες η Κομισιόν, εν μέ-σω της κρίσης, ζήτησε την αύξηση του δι-οικητικού προϋπολογισμού της ΕΕ κατά 4,5%. Σύμφωνα με το in.gr , o εκπρόσω-πος της Επιτροπής για θέματα προϋπολογι-σμού, Πατρίζιο Φιορίλι, δικαιολόγησε αυ-τό το αίτημα επειδή, όπως είπε, αυξήθηκαν οι δαπάνες για τις συντάξεις και την ασφά-λεια του προσωπικού της ΕΕ, που εργάζε-ται πια σε πολλά μέρη του κόσμου. Σε σύ-νολο 142,6 δισ. ευρώ, το σχέδιο προϋπο-λογισμού της ΕΕ για το 2011 περιλαμβάνει περίπου 64,4 δισ. ευρώ για δράσεις που έ-χουν σχέση με την οικονομική ανάκαμψη στην Ευρώπη (+3,4% σε σύγκριση 2010). Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής δικαιολόγη-σε την αύξηση αυτή λέγοντας πως «είναι α-κριβώς σε περιόδους κρίσης που θα πρέ-πει να συμβάλουμε στην ανάκαμψη επεν-δύοντας σε σχέδια για το μέλλον». Ναι, ξέ-ρω πως τα έχετε ξανακούσει όλα αυτά. Εί-ναι τα γνωστά μεγάλα και «κούφια» λόγια, που ακούγαμε και από τις δικές μας κυβερ-νήσεις κάθε φορά που έπρεπε να δικαιολο-γήσουν το ξεχείλωμα του προϋπολογισμού και την εκτόξευση των δημοσίων δαπανών στα ύψη. Τα αποτελέσματα αυτής της πολι-τικής είναι γνωστά σε όλους πια…Βέβαια, το όργιο της σπατάλης δεν σταμα-τά εδώ. Πριν από λίγους μήνες, οι ήδη α-κριβοπληρωμένοι υπάλληλοι της Ευρωπα-ϊκής Ενωσης (υπολογίζονται από κάποιους σε 170.000), πήραν αύξηση 3,7% , την ί-

δια ώρα που οι μισθοί των δημοσίων υ-παλλήλων στα κράτη-μέλη μειώνονται έ-ως και 20% . Παράλληλα, όπως διαβά-ζω στο μπλογκ του Αγγλου ευρωβουλευτή Daniel Hannan, το Ευρωπαϊκό Κοινοβού-λιο αποφάσισε να αυξήσει τον προϋπολο-γισμό του κατά 6,5%. Από αυτά τα χρήμα-τα, 20 εκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν για να χτιστεί το, τόσο απαραίτητο(!), «Σπί-τι της Ευρωπαϊκής Ιστορίας», 40 εκατομ-μύρια ευρώ για νέους χώρους γραφείων που θα στεγάσουν 200 καινούργιους Ευ-ρω-μανδαρίνους, 586 εκατομμύρια ευρώ για να ανακαινιστεί και να επεκταθεί το κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Λουξεμβούργο (ναι, ναι, αν δεν το γνωρί-ζατε, το Ευρωκοινοβούλιο έχει κτίρια και στο Λουξεμβούργο και στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο) και 80 εκατομμύρια ώ-στε ο κάθε ευρωβουλευτής να έχει ένα ε-πιπλέον γραφείο για τον… τρίτο ή τέταρτο βοηθό του. Και όλα αυτά χωρίς το Ευρω-παϊκό Κοινοβούλιο να πρέπει να λογοδο-τήσει απευθείας στους Ευρωπαίους φορο-λογούμενους. Διαβάζοντας αυτή τη λίστα της σπατάλης, το Ελληνικό Κοινοβούλιο μου φαίνεται πια σαν πρότυπο συνετής και οικονομικής δι-αχείρισης! Οι γραφειοκράτες των Βρυξελ-λών δείχνουν τόσο λίγο σεβασμό στα χρή-ματα των Ευρωπαίων πολιτών, που ακόμη και αυτή τη δύσκολη στιγμή δεν σταματούν τις προκλητικές δαπάνες.Ισως οι Ελληνες εκείνοι που πιστεύουν, καλοπροαίρετα, πως μόνο η ΕΕ μπορεί μας βάλει σε τάξη, είναι καιρός να αναρω-τηθούν: πώς γίνεται να μας επιβάλει πε-ρικοπές στις δαπάνες, μια νομενκλατούρα που το μόνο που ξέρει είναι να σπαταλά τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογου-μένων, χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κα-νέναν; Μήπως, τελικά, δεν έχουν και τόσο άδικο όσοι παραλληλίζουν τον τρόπο λει-τουργίας της ευρωγραφειοκρατίας με την, αλήστου μνήμης, Σοβιετική Ενωση;

Οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών δείχνουν τόσο λίγο σεβασμό στα χρήματα των Ευρωπαίων πολιτών, που ακόμη και αυτή τη δύσκολη στιγμή δεν σταματούν τις προκλητικές δαπάνες.

18 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 21 - 5 - 10

ο μισό δισ. ακάλυπτων επιταγών, στο τε-τράμηνο του έτους, είναι μία «ηχηρή» προ-ειδοποίηση για το τι πρόκειται να ακολου-θήσει. Οπως επίσης και η κατά 2,3% συρ-

ρίκνωση του ΑΕΠ στο α’ τρίμηνο, που θέτει τις βά-σεις σοβαρής αμφισβήτησης στο κατά πόσο η πρό-βλεψη του -4% για φέτος είναι ασφαλής. Η οικοδο-μική δραστηριότητα έχει καταρρεύσει, το ίδιο και οι εξαγωγές. Κάπως συγκρατήθηκε η βιομηχανική πα-ραγωγή, αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες κανείς δεν γνωρίζει πόσο ακόμη. Οι τράπεζες ετοιμάζονται να καταγράψουν ζημιές, λόγω των χαρτοφυλακίων τους, σε ομόλογα. Να δεχτούμε πως αυτές είναι συ-γκυριακές και λογιστικές, δεν συμβαίνει όμως το ί-διο από την επερχόμενη κάμψη στις οργανικές δρα-στηριότητές τους. Πόσο μάλλον που η οικονομική δυσπραγία οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε αύξη-ση των επισφαλειών. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο τουρισμός μας βλέ-πει... σύννεφα στον καλοκαιρινό ορίζοντα, οι ακυ-ρώσεις αυξάνονται. Οσο για την ανεργία, έφτασε στο 12,3% και κανείς δεν ξέρει πού θα σταματήσει, α-φού η κατάσταση στις επιχειρήσεις είναι ασφυκτική, τα όρια απολύσεων αυξάνονται, τα μέτρα για την ε-νίσχυση της απασχόλησης του ΟΑΕΔ δεν φτάνουν ούτε για... «ζήτω»! Οσο για την ανεργία, νέο κύ-μα έρχεται και από το Δημόσιο, αφού όλες οι συμ-βάσεις έργου καταργούνται σταδιακά. Το πόσες εί-ναι αυτές, είναι αμφισβητήσιμο. Ακούγονται διάφο-ρα νούμερα αλλά κανένα δεν είναι ασφαλές, αφού

το ίδιο το κράτος μέχρι τώρα δεν γνωρίζει πόσους υπαλλήλους έχει και πού απασχολούνται. Οσο για την ανάπτυξη, ούτε για «ζήτω» δεν φτάνουν και τα ό-σα εξαγγέλθηκαν για το ΤΕΜΠΜΕ, για τον απλό λό-γο ότι είναι τόσοι πολλοί αυτοί που τον χρειάζονται. Ο δε αναπτυξιακός νόμος πηγαίνει από καθυστέρη-ση σε καθυστέρηση. Ολα τα παραπάνω δείχνουν πως είμαστε έτοιμοι για να περάσουμε τη χειρότερη χρονιά στην οικονομι-κή ιστορία της χώρας, από την εποχή του Χαρίλα-ου Τρικούπη. Εν τω μεταξύ, έχει ξεκινήσει η μετανάστευση. Προς το παρόν δεν είναι εμφανή τα σημάδια της, αλλά αν σκεφτεί κανείς πόσοι φοιτητές σπουδάζουν έξω, κα-λό είναι να αναλογιστεί πόσοι θα επιστρέψουν. Επί-σης, όλο και περισσότεροι νέοι επιστήμονες από τα εγχώρια πανεπιστήμια ετοιμάζουν τις βαλίτσες τους για το εξωτερικό, ενώ στο «κατόπι» τους βρίσκονται και νέοι επαγγελματίες που δεν βλέπουν... φως α-πό πουθενά. Αυτή η «αιμορραγία» είναι και η πιο ε-πικίνδυνη.

Αυτό, όμως, εξακολουθεί να μην το αντιλαμβάνε-ται αυτό που αποκαλούμε «Σύστημα». Βλέπουμε την τάξη των βιομηχάνων να επιτίθεται με σφοδρότητα στους πολιτικούς, και τους τελευταίους να απαντούν με την ίδια σφοδρότητα. Το δυστύχημα είναι πως α-ντί να «ξιφουλκούν» με δημιουργικά επιχειρήματα για το πώς θα βγούμε από το αδιέξοδο που τα δύο αυτά υποσυστήματα μας έφεραν, τους βλέπουμε να αναλώνονται σε αλληλοκατηγορίες αντί να ανταγω-

νίζονται σε ουσιαστικές προτάσεις, έχοντας όμως πλήρη συναίσθηση των απαιτήσεων των καιρών.Και οι δύο πλευρές θα έπρεπε να είναι εξαιρετι-κά προσεκτικές: οι μεν πολιτικοί γιατί πέρα από τα 450 δισ. ευρώ που εισέρευσαν στη χώρα από την Ευρωπαϊκή Ενωση -και τα οποία εξανεμίστη-καν- έφεραν και άλλα 300 δισ. ευρώ χρέη που θα γίνουν 450 σε δύο χρόνια, οι δε βιομήχανοι για-τί τόσα χρόνια και αυτοί έκαναν ελάχιστα για να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους, δηλαδή να πάψουν να είναι κρατικοδίαιτοι δημιουργώντας συνθήκες πραγματικά ελεύθερης αγοράς. Αντίθετα δεν είναι λίγες οι φορές που υπήρξε γκρίζος, σχε-δόν μαύρος, καπνός, για καρτέλ, ιδιαίτερα στον κλάδο των τροφίμων, απ’ όπου προέρχεται και η σημερινή ηγεσία του ΣΕΒ.Καιρός λοιπόν να πατήσουμε στέρεα στην ξηρά και να δούμε τι θα κάνουμε για να σωθούμε κι ας αφή-σουμε τις... βαρκούλες να αρμενίζουν μόνες τους. Αν παραμείνουμε μέσα θα βουλιάξουν αύτανδρες.

Βλέπουμε τους πολιτικούς και τους επιχειρηματίες να

αναλώνονται σε αλληλοκατηγορίες, αντί να

ανταγωνίζονται στη διατύπωση ουσιαστικών προτάσεων για

δημόσιες πολιτικές.

19OIΚΟΝΟΜΙΑ 21 - 5 - 10

ν καιρώ ύφεσης, ο όρος «πρά-σινη ανάπτυξη» μοιάζει μάλλον με οξύμωρο σχήμα μέσα σε αυ-τό το δυσοίωνο οικονομικό πε-

ριβάλλον. Παρόλα αυτά, δεν διστάσαμε να τον εντάξουμε στο καθημερινό μας λεξιλόγιο και δικαιολογημένα, άλλω-στε, καθώς σε μία περίοδο που είμαστε υποχρεωμένοι να ελέγξουμε αυστηρό-τερα τις δαπάνες μας, ορισμένες «πρά-σινες» λύσεις μπορούν να μας απαλ-λάξουν από τη δύσκολη σπαζοκεφαλιά του κόστους. Το κυριότερο πρόσκομ-μα προς την υιοθέτηση τέτοιων λύσε-ων δεν είναι άλλο από το αρχικό τους κόστος, το οποίο μπορεί να χαρακτηρι-στεί ως απαγορευτικό για την πλειονό-τητα των νοικοκυριών. Σε αυτήν τη δύσκολη εξίσωση, ο ρόλος των τραπεζών κρίνεται απαραίτητος. Σή-μερα, πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύμα-τα της χώρας μας έχουν δημιουργήσει προγράμματα, τα οποία διευκολύνουν τους πελάτες τους να… σκεφτούν «πρά-σινα». Επιπρόσθετα, αν λάβουμε υπόψη και την επικείμενη ενεργοποίηση του προγράμματος «Εξοικονόμηση Κατ’ Οί-κον» του υπουργείου Περιβάλλοντος, το οποίο θα ξεκινήσει κατά τα τέλη Ιουνί-ου και θα διαθέσει συνολικά 200 εκατ. ευρώ για την επισκευή 100.000 κατοι-κιών, τότε προκύπτει πως ο κάθε ενδια-φερόμενος έχει αρκετά βέλη στη «φαρέ-τρα» του, ώστε να μπορέσει να ανταπο-κριθεί στο κόστος μίας περιβαλλοντικής αναβάθμισης.

Τα πράσινα δάνεια έχουν ήδη αρχί-σει να διεισδύουν στην τραπεζική αγο-ρά, με τις τράπεζες να χορηγούν πλέον σχετικά δάνεια, τα οποία είτε έχουν τη μορφή καταναλωτικών δανείων -αλλά προσφέρονται με ευνοϊκότερο επιτό-κιο- είτε διατίθενται ως στεγαστικά/ε-πισκευαστικά δάνεια. Η Εθνική Τράπε-ζα έχει ανακοινώσει ήδη δύο προγράμ-ματα στο συγκεκριμένο πεδίο. Σε συ-νεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας παρέχει το πρόγραμμα «Ενερ-γειακή Εθνοστέγη», για όσους πελάτες της επιθυμούν να αναβαθμίσουν -σε ό-ρους ενεργειακής εξοικονόμησης- την κατοικία τους. Με το πρόγραμμα αυτό προβλέπεται η χρηματοδότηση έως και του 100% του εγκεκριμένου προϋπο-λογισμού για σχετικά έργα, ενώ η αξιο-

λόγηση κάθε αιτήματος θα γίνεται χω-ρίς επιβάρυνση των ενδιαφερομένων. Η ίδια τράπεζα έχει λανσάρει επίσης το «Πράσινο Δάνειο» για την αγορά υβρι-δικού αυτοκινήτου ή την αγορά οικολο-γικού εξοπλισμού για το σπίτι. Η Τράπεζα Πειραιώς διαθέτει το δάνειο Green -ένα κατ’ ουσία καταναλωτικό δάνειο για τη χρηματοδότηση «πράσι-νων» δραστηριοτήτων, από την εγκατά-σταση φωτοβολταϊκών, μέχρι την αγο-ρά ποδηλάτου- αλλά και το στεγαστικό-επισκευαστικό δάνειο Green, για την πραγματοποίηση πράσινων επισκευών στην κατοικία του πελάτη. Σημειωτέον ότι η Τράπεζα Πειραιώς διαθέτει από πέρυσι ένα διετές πρόγραμμα χορηγή-σεων «πράσινων» δανείων, συνολικού ύψους 1,2 δισ. ευρώ, ενώ αξιοσημείω-τη είναι και η διατήρηση ενός καταστή-ματος “GREENbanking” στο κέντρο της Αθήνας, το οποίο ασχολείται με ζητή-ματα «πράσινων» χορηγήσεων.Από την πλευρά του, το Ταχυδρομι-κό Ταμιευτήριο εστιάζει στην ηλιακή ε-νέργεια. Με το νέο του προϊόν, «Ηλια-κή Ταράτσα», το οποίο θα αρχίσει να «τρέχει» από την 1η Ιουνίου, η τράπε-ζα αναλαμβάνει τη μελέτη και το σχε-διασμό της τεχνικής λύσης, τη δανει-οδότηση και γενικώς τη διεκπεραίωση όλων των διαδικασιών που απαιτού-νται, για την εγκατάσταση φωτοβολταϊ-κών συστημάτων στην ταράτσα του σπι-τιού του πελάτη.Τέλος, η Alpha Bank διαθέτει το κατα-ναλωτικό δάνειο «Alpha Δάνειο Φυσι-κού Αερίου και Λοιπών Εργασιών» με κυμαινόμενο επιτόκιο 9,75%. Τέλος, η Eurobank χορηγεί δάνεια για Οικιακά Φωτοβολταϊκά Συστήματα, τα οποία υ-πάγει στην κατηγορία των στεγαστικών. Με αυτό το πρόγραμμα, η τράπεζα κα-λύπτει το 100% του κόστους αγοράς και εγκατάστασης φωτοβολταϊκών και παρέχει στο δανειζόμενο τη δυνατότητα αποπληρωμής του δανείου σε χρονικό ορίζοντα έως και 25 έτη.

Οι ελληνικές τράπεζες έχουν δημιουργήσει

προγράμματα, τα οποία διευκολύνουν

τους πελάτες τους να… σκεφτούν, αλλά και να δράσουν «πράσινα».

20 ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ 21 - 5 - 10

αίρνουμε το Μετρό, στάση Θησείο, κατεβαί-νουμε και αρχίζουμε να ανηφορίζουμε προς το λόφο των Νυμφών. Προορισμός μας να επι-σκεφτούμε το πρώτο Αστεροσκοπείο της χώ-

ρας. Για την ιστορική ακρίβεια, το πρώτο Αστεροσκο-πείο της Αθήνας, «μετεωρολογικό παρατηρητήριο», στή-θηκε στην ταράτσα ενός ξενοδοχείου της οδού Αιόλου, κοντά στην Αγία Ειρήνη.Η διαδρομή του Αστεροσκοπείου ξεκινά από τη Βιέν-νη, όταν το 1842 ο τότε πρύτανης του πανεπιστημίου Αθηνών, Σχινάς, μεταβαίνει για να συγκεντρώσει δωρε-ές από τους εκεί ομογενείς για να αποπερατωθεί το πα-νεπιστήμιο. Τότε ο Γεώργιος Σίνας αναλαμβάνει να χτί-σει το Αστεροσκοπείο και να το «προικίσει» με τον επι-στημονικό του εξοπλισμό, αλλά και να χρηματοδοτήσει τη λειτουργία του.Πού όμως θα χτιστεί το Αστεροσκοπείο; Στο Λυκαβητ-τό η αρχική σκέψη, ο λόφος των Νυμφών η τελική α-πόφαση. Και ποιος θα εκπονήσει τα σχέδια; Τελικά α-νατέθηκαν στον Θεόφιλο Χάνσεν. Ο θεμέλιος λίθος κα-τατέθηκε στις 26 Ιουνίου 1842, ημέρα ολικής έκλειψης του ηλίου, και οι εργασίες περατώθηκαν το 1846. Κα-θώς φτάνουμε, απομεσήμερο, στο λόφο των Νυμφών έ-χουμε μια μοναδική θέα, μπορούμε να δούμε και τους υπόλοιπους έξι ιστορικούς λόφους της Αθήνας: Ακρό-πολη, Αρειο Πάγο, λόφο των Μουσών (Φιλοπάππου), Πνύκα, Λυκαβηττό, Τουρκοβούνια.Ενας συναρπαστικός περίπατος, καλούμενος «Γεωα-στροφυσικός», μας αναμένει στα τρία κτίρια: του Σίνα, του Συγγρού και του Δωρίδη.Μας περιμένει η υπεύθυνη του Μουσείου, κυρία Αγ-

γελίνα Μεταξάτου, που ευγενέστατα μας ξεναγεί, μας ι-στορεί και εκφράζει την έγνοια της για τον ιστορικό αυ-τό χώρο. Ψήγματα από την ξενάγηση: στον εντυπωσια-κό θόλο του κτιρίου Σίνα βρίσκεται το τηλεσκόπιο, με το οποίο ο Γερμανός αστρονόμος και διευθυντής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Ιούλιος Σμιτ (1825-1884) σχεδίασε τον πλέον ακριβή χάρτη της Σελήνης του 19ου αιώνα. Ο χάρτης, που περιλαμβάνεται στα εκ-θέματα του Μουσείου και απεικονίζει 32.000 περίπου σχηματισμούς της Σελήνης, χρειάστηκε περισσότερες α-πό δύο δεκαετίες για ολοκληρωθεί από τον Σμιτ με πε-νάκι στο χέρι.Στο ισόγειο βρίσκεται το μεσημβρινό τηλεσκόπιο, το ο-ποίο έφερε ο Βούρης, πρώτος διευθυντής του ΕΑΑ, από τη Βιέννη το 1846. Στις αίθουσες του ισογείου εκτίθε-ται η σημαντική συλλογή κλασικών επιστημονικών ορ-γάνων του 19ου και 20ού αιώνα, που χρησιμοποιήθη-καν στο παρελθόν σε ένα ευρύ φάσμα επιστημών όπως η αστρονομία, η σεισμολογία, η μετεωρολογία, ο καθο-ρισμός της ώρας και η μέτρηση του χρόνου, ο προσδιο-ρισμός της γεωγραφικής θέσης και η γεωδαισία. Το κτί-ριο φιλοξενεί, επίσης, την ιστορική βιβλιοθήκη του Α-στεροσκοπείου όπου φυλάσσονται σπάνια επιστημονι-κά συγγράμματα, επιστημονικά περιοδικά και άλλες ση-μαντικές εκδόσεις από το 16ο αιώνα. Το Μουσείο δέχε-ται το κοινό καθημερινά, μόνο έπειτα από επικοινωνία, στο τηλέφωνο 210-3490151.Αρχίζει το σούρουπο, το επτάλοφο της Αθήνας αιωρεί-ται, το μπετόν σαν να χάνεται μέσα στο αττικό φως. Δεν μπορούμε πια να δούμε τα αστέρια από το πρώτο Αστε-ροσκοπείο της Αθήνας, αναπνέουμε όμως κάποιο αερά-κι αναζωογονητικό, που τόσο έχουμε ανάγκη στις σημε-ρινές δύσκολες ώρες!

21ΠΟΛΗ + ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ21 - 5 - 10

πογευματάκι καθημερινής, φεύγει φουριό-ζος από το σπίτι για τον καθιερωμένο φρα-πέ με την παρέα, στην καφετέρια της περι-οχής. Ο σύγχρονος Βουκεφάλας (το αμάξι

του ντε…) τον περιμένει έξω από το σπίτι. Σαν άλ-λος Μέγας Αλέξανδρος εξορμεί στους δρόμους της πόλης. Νιώθει κυρίαρχος και το δείχνει. Οι δρόμοι του ανήκουν. Οι άλλοι καβαλάρηδες-οδηγοί «δεν πιάνουν μία» μπροστά στην Αυτού Μεγαλειότητά Του. Οσο για τους άλλους, τους τιποτένιους, που ο Θεός δεν τους έχει αξιώσει να καβαλικεύουν βενζινοκίνητους Βου-κεφάλες και πορεύονται πεζοί (ποτέ του δεν κατάλα-βε για ποιο λόγο χρειάζεται να πραγματοποιείς συ-νεχόμενους και περίπλοκους συνδυασμούς, του στιλ «δεξί πόδι μπροστά, μετά αριστερό» και άντε πάλι α-πό την αρχή), δεν είναι άξιοι αναφοράς. Πόσο μάλ-λον προσοχής. Παρκάρει, λοιπόν, το ατίθασο «άτι» του πάνω στο πεζοδρόμιο, μπλοκάροντας τη διάβαση για Ατομα με Ειδικές Ανάγκες. «ΑμΕΑ» τα αρχικά, ωστόσο δεν μπορεί να καταλάβει τη διαφορά από τα αντίστοιχα του... ΙΚΕΑ. Τι κι αν το.... αετίσιο μάτι του είδε 20 μέτρα πιο κάτω κενή θέση για παρκάρισμα; Η κα-φετέρια της γειτονιάς απλώνεται μπροστά του. Στα 5 μέτρα συγκεκριμένα. Ο φραπές είναι εκεί και δεν μπορεί να περιμένει… Το παρκάρει όπου βρει κι έ-χει ο Θεός... Ο πρόλογος μπορεί να αποτυπώσει απόλυτα τον τρόπο σκέψης και δράσης ενός υποψήφιου χαρα-κτηριστικού «γαϊδάρου». Δεν είναι η πρώτη περί-πτωση όπου η «γαϊδουριά» χρησιμοποιείται για να αποτυπώσει τη νοοτροπία του νεοέλληνα. Ετσι, οι «Πάνθηρες του Δρόμου» (street panthers) δεν δυ-σκολεύτηκαν στο να επιλέξουν το γάιδαρο που θα κοσμεί ως αυτοκόλλητο τα παρμπρίζ και τα παράθυ-ρα εκείνων των οδηγών που δρουν με τρόπο, όπως ο χαρακτήρας της εισαγωγής.

Ακτιβιστική πρωτοβουλία μιας ομάδας ανθρώπων από τη Θεσσαλονίκη, η οποία πάρθηκε το 2003 και άρχισε να αποκτά μαζικότητα μέσω της δημοσι-οποίησης της δράσης της τρία περίπου χρόνια αργό-τερα. Οι «Πάνθηρες του Δρόμου», ή αγγλιστί street panthers, πρωτοεμφανίστηκαν ως ένα αυτοκόλλη-το, έγιναν τραγούδι (από τον BD Foxmoor), συζη-τήθηκαν πολλάκις ως η ευχάριστη είδηση στο πλαί-σιο της παρέας και επαινέθηκαν για το ευφυές τους «ποιόν». Ξεκίνησαν όπως ξεκινά κάθε υγιής μορφή συλ-λογικής αντίδρασης. Εξαιτίας, δηλαδή, της ύπαρ-ξης μιας στρεβλής κατάστασης. Το στρεβλό, σε αυ-τήν την περίπτωση, είναι αυτό που συναντά κανείς

στους δρόμους των ελληνικών πόλεων, στους οποί-ους τα μηχανοκίνητα μέσα έχουν επιβάλλει την από-λυτη κυριαρχία τους, «κατατρέχοντας» τους πεζούς. Η αναρχία που διέπει ΙΧ και μηχανές, δεν τα χαρα-κτηρίζει μόνο εν κινήσει, αλλά και όταν αυτά βρί-σκονται σταματημένα. Παρκαρισμένα επάνω σε δια-βάσεις πεζών, στα ειδικά πεζοδρομημένα μονοπά-

τια για τους τυφλούς, σε ράμπες που διευκολύνουν τη μετακίνηση ατόμων με ειδικές ανάγκες, σε στά-σεις λεωφορείων, σε στενά πεζοδρόμια που μόλις και μετά βίας χωρά ο πεζός, σε πλατείες και πάρκα. Οι περισσότεροι από εμάς απλώς προσπερνάμε αυ-τές τις οφθαλμοφανέστατες γαϊδουριές. Οι «Πάνθηρες», όμως, με μια απλή κίνηση φρο-ντίζουν να τις στιγματίζουν και παράλληλα να περ-νούν το μήνυμά τους, τόσο στον οδηγό, όσο και στους διερχομένους περαστικούς. Τι κάνουν; Α-πλώς κολλάνε ένα αυτοκόλλητο στο παρμπρίζ του «παραβάτη», το οποίο απεικονίζει έναν οδηγό με τη μορφή γαιδάρου, συνοδευόμενο από τα εξής λόγια: «Είμαι γάιδαρος! Παρκάρω όπου γουστάρω».

Πνευματώδες και καυστικό, το σχόλιο δεν αποτε-λεί λεκτική επίθεση απέναντι στον οδηγό. Εξάλλου, περιστασιακοί «γάιδαροι» έχουμε υπάρξει όλοι μας. Το αυτοκόλλητο δεν έχει σκοπό να κολλήσει τη μό-νιμη «ρετσινιά» της «γαϊδουριάς» στον οδηγό. Οπως πολύ σωστά αναφέρουν οι «Πάνθηρες», «ο παραβά-της δεν είναι εχθρός, είναι απλώς απερίσκεπτος». Ι-σως και εν δυνάμει «Πάνθηρας», βεβαίως. Γι’ αυτόν το λόγο, τονίζουν πως στόχος της κριτικής είναι η αντικοινωνική συμπεριφορά, που «αναβλύζει» μέσα από το παρκάρισμα που δεν σέβεται το συνάνθρω-πο και δυσκολεύει την αστική κινητικότητα, και όχι αυτός καθαυτός ο παράνομος οδηγός. Οι «Πάνθηρες» δεν υποκαθιστούν τα όργανα που εί-ναι υπεύθυνα για τη διασφάλιση της τάξης στους α-θηναϊκούς δρόμους. Ούτε η πράξη τους διαθέτει χα-ρακτηριστικά μιας ιδιότυπης αυτοδικίας. Το μήνυμά τους είναι ξεκάθαρο και απ’ ό,τι φαίνεται η δράση τους είναι καθολικά αποδεκτή. Χαρακτηριστικό εί-ναι το γεγονός πως αρκετοί περιστασιακοί «γάιδα-ροι» έχουν επισκεφτεί το forum των street panthers, προκειμένου να αναγνωρίσουν και να ζητήσουν συγ-γνώμη για το λάθος τους. Υπάρχουν, βέβαια, και οι καθ’ έξιν αμετανόητοι «γάιδαροι», οι οποίοι δεν δι-στάζουν να επιτίθενται λεκτικά και να απειλούν α-κόμα και με μηνύσεις για φθορά ξένης περιουσίας τους «Πάνθηρες», τι κι αν κάτι τέτοιο δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί νομικά. 10.000 αυτοκολλητές σε δεκάδες πόλεις της Ελλά-δας, μεταφέρουν το μήνυμα της δράσης των «Παν-θήρων» μέσω 700.000 αυτοκόλλητων (η παραγγε-λία τους γίνεται μέσα από την ιστοσελίδα των »Παν-θήρων»). Αν αντικρίσετε, λοιπόν, τον γαϊδαράκο στο τζάμι του αυτοκινήτου σας και προτού αφιερώ-σετε μερικά δευτερόλεπτα για να το ξεκολλήσετε, α-ναλογιστείτε την γκάφα που προκάλεσε την «παρα-σημοφόρησή» σας και κυρίως μην ξεχάσετε να… χαμογελάσετε. Γιατί τέτοιες πρωτοβουλίες αυτό το σκοπό έχουν: να φέρουν πίσω τις ανθρώπινες πό-λεις και μαζί με αυτές το χαμένο μας χαμόγελο…

Ενώσεις και κινήσεις πολιτών για τα δικαιώματα των πεζών και των ΑμεΑ:www.streetpanthers.grwww.streetpanthers.7.forumer.com (το φόρουμ των Πανθήρων)www.enosipezon.gr www.pezh.gr www.pedestrians-int.org www.disabled.gr

22 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 21 - 5 - 10

νας μικρόσωμος, αχτένιστος τύπος, τυπικός geek, στέκει μέσα στο σκούρο μπλε-κόκκινο αδιάβροχό του, ανάμεσα από το κλουβί του ελέφαντα του ζωολογικού κήπου του Σαν

Ντιέγκο και την κάμερα του φίλου του. Το κουνημέ-νο βίντεο, διάρκειας μόλις λίγων δευτερολέπτων, θα «ανέβει» στη beta έκδοση του YouTube, στις 8.27μμ. του Σαββάτου, 23 Απριλίου 2005, και θα είναι το πρώτο στην ιστορία του αγαπημένου σάιτ με πρωτα-γωνιστή -ποιον άλλον;- το δημιουργό του YouTube, Jawed Karim. Από εκείνη την ημέρα, το YouTube θα κάνει αυτό ακριβώς το απλό πράγμα: θα δέχεται α-νεξαιρέτως όλα τα βίντεο του κάθε Jawed, τα οποία θα προβάλλουν ελεύθερα, σε εγγεγραμμένους και μη χρήστες, ό,τι του... κατέβει στο κεφάλι. Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, το σάιτ γιορτάζει την ε-πέτειο της επίσημης εκτόξευσής του στο ιντερνετι-κό σύμπαν μαζί με όλους εμάς, που ανακαλύψα-με σε αυτήν την πολύ απλή ιδέα, άλλη μία διάστα-ση του διαδικτύου. Η ιδέα ανήκε στον Steve Chen και τον προαναφερθέντα Jawed Karim, οι οποίοι, ό-ταν δεν επισκέπτονταν ζωολογικούς κήπους, εργά-ζονταν στο PayPal. Μέσα σε ενάμιση χρόνο από τη δημιουργία του, το YouTube εξαγοράστηκε από την Google, έναντι 1,65 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Σήμερα, το σάιτ προ-βάλλει περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια βίντεο τη μέρα (ακόμη και αν προσθέσουμε την τηλεθέα-ση σε prime time των τριών μεγαλύτερων τηλεοπτι-κών σταθμών των ΗΠΑ, δεν φτάνουμε σε τέτοιο α-

ριθμό), καθώς και καθαρά κέρδη από σχεδόν 1 δι-σεκατομμύριο βίντεο την εβδομάδα, από πάσης φύ-σεως διαφημίσεις που προβάλλονται μαζί.Είναι σαν να τη βλέπω τη χρονομηχανή, άρτι αφι-χθείσα από το κοντινό παρελθόν, να προσγειώνε-ται εδώ, ανάμεσα στα βερντανάκια και να με κοι-τάει όλο απορία. Αλήθεια, τι έκανε τελικά αυτό το YouTube, εκτός του να προσθέσει άλλη μία, κάκι-στα προφερόμενη τις περισσότερες φορές, αργκό στην ελληνική γλώσσα, να συμβάλει στην ύπαρξη και εξέλιξη της κάμερας στα περισσότερα φορητά γκάτζετ και να κάνει απίστευτα διάσημο το μωρό ε-νός κυρίου Χάουαρντ από τη Βρετανία, που δαγκώ-νει το δάχτυλο του αδερφού του (www.youtube.com/watch?v=_OBlgSz8sSM) και τους γοφούς ε-νός κυρίου Τζαντ, από ένα χωριό έξω απ’το Κλί-βελαντ, καθώς αυτομαστιγώνονται στους ρυθμούς του “U can’t touch this” (www.youtube.com/watch?v=dMH0bHeiRNg);

Υπάρχουν αναλυτές, όπως ο Dan Rayburn της Frost&Sullivan, που υποστηρίζουν πως το YouTube έχει στην ουσία αποτύχει, θα είναι εξαιρετικά βρα-χύβιο και υφίσταται ακόμα, επειδή απλώς η Google αρέσκεται στο να «πετάει» τα λεφτά της. Ωστόσο, εί-ναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως δεν πρόκει-ται πλέον για ένα απλό business plan, μία επιχείρη-ση ή άλλο ένα social site, αλλά για μία ιδέα που έ-χει ριζώσει στη νοοτροπία πολλών περισσότερων από των χρηστών της εν λόγω κοινότητας. Γι’ αυτό και είναι σημαντική η επέτειος της ίδρυσής του και

οι αναφορές σε αυτό, φέρνει-δεν φέρνει ρευστό στις τσέπες των διαχειριστών του.Το YouTube κατάφερε να αλλάξει τον τρόπο που βλέ-πουμε τον κόσμο γύρω μας, που σκεφτόμαστε, που ψηφίζουμε, που διαμαρτυρόμαστε, που ακούμε μου-σική, που βλέπουμε τηλεόραση, που μοιραζόμαστε και αποκτούμε γνώση, που γνωριζόμαστε, που ξο-δεύουμε τον ελεύθερο χρόνο μας. Κάθε μέρα «ανε-βαίνουν» 24 καινούργιες ώρες οπτικού υλικού. Μέ-σα από αυτές, έγινε συμπαθής ένας άνθρωπος που λέγεται Barrack Obama και σε παλαιότερες εποχές δεν υπήρχε περίπτωση να δει το χρώμα της ταπετσα-ρίας του οβάλ γραφείου, ένας Ιρανός διαδηλωτής «έ-σπασε» τη λογοκρισία των κρατικών ραδιοτηλεοπτι-κών Μέσων και διηγήθηκε στον κόσμο τα πραγμα-τικά γεγονότα που συμβαίνουν στη χώρα του, ένας Καναδός μουσικός πήρε αποζημίωση 180 εκατ. δο-λαρίων από μία αεροπορική εταιρεία που έσπασε την κιθάρα του και δόθηκε η ευκαιρία σε πολίτες να κάνουν ερωτήσεις στους υποψήφιους πριν από τις πρόσφατες ελληνικές βουλευτικές εκλογές.Για την επέτειο των 5 ετών, η ιστοσελίδα εγκαι-νίασε και το κανάλι “YouTube 5 Year” (www.youtube.com/user/FiveYear), αφιερωμένο στην ιστορία και την επιρροή του σάιτ, με μαρτυρί-ες χρηστών που εξηγούν πώς το YouTube άλλα-ξε τη ζωή τους. Παρεμπιπτόντως, το πρώτο εκεί-νο βίντεο είναι ακόμα και σήμερα διαθέσιμο και μπορείτε να το δείτε εδώ www.youtube.com/watch?v=jNQXAC9IVRw (και για όσους δεν άντε-ξαν με τα τόσα... σανσκριτικά, απλώς γράψτε στο search bar: “Me at the zoo”).

23ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ21 - 5 - 10

έλετε να σβήσετε τη σελίδα σας από το Facebook και να προχωρήσετε σε έναν κό-σμο απαλλαγμένο από το φαινόμενο της κοινωνικής δικτύωσης; Αν ναι, τότε δεν εί-

στε οι μόνοι, καθώς εδώ και λίγο καιρό έχει ξεσπά-σει μια έντονη διαδικτυακή αντιπαράθεση μεταξύ α-πογοητευμένων και οργισμένων χρηστών του με-γαλύτερου site κοινωνικής δικτύωσης και των «πι-στών» οπαδών του.Η αιτία βρίσκεται στις πρόσφατες αλλαγές της πολι-τικής του site για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των χρηστών του, που -σημειωτέον- τώ-ρα έχει περισσότερες σελίδες από το αμερικανικό

Σύνταγμα με 50 ρυθμίσεις και 170 επιλογές, με α-ποτέλεσμα η ανάγνωση των όρων να απαιτεί πολύ χρόνο. Βάσει των νέων δεδομένων, το περιεχόμενο των σελίδων του Facebook θα μπορεί να γίνεται «ο-ρατό» από τους χρήστες ενός μεγάλου αριθμού άλ-λων διαδικτυακών τόπων.Μία ομάδα δυσαρεστημένων χρηστών του Facebook οργανώνει, λοιπόν, μια συλλογική «έξοδο διαμαρτυ-ρίας» για τις 31 Μαΐου. Οι ενδιαφερόμενοι μπο-ρούν να μπουν στην ιστοσελίδα QuitFacebookDay.com και να προσυπογράψουν τη σχετική αίτηση, ε-νώ υπάρχει και στο Facebook σελίδα αφιερωμένη στην κίνηση διαμαρτυρίας, στην οποία διαβάζου-με: «Αν συμφωνείτε ότι το Facebook δεν σέβεται τα προσωπικά δεδομένα σας ή το μέλλον του διαδικτύ-ου, σας καλούμε να ενωθείτε μαζί μας». Για όσους χρήστες δεν συμφωνούν με τη νέα πο-λιτική του Facebook, αλλά πιστεύουν ότι ο εν λό-γω τρόπος διαμαρτυρίας είναι «υπερβολικός», υ-πάρχει μία εναλλακτική οδός που δεν απαιτεί ά-μεση διαγραφή της σελίδας τους. Οι «πολέμιοι» του Facebook τονίζουν, ωστόσο, στους χρήστες του πως «οι πραγματικοί πελάτες του site είναι οι διαφημιζόμενοι και όχι εσείς», ενώ τους συμβου-λεύουν να μη συνδέονται με το site κατ’ ουδένα τρόπο. Αναρτήσεις διαμαρτυρίας βρίσκονται και

στο Twitter (@FacebookProtest).Εν τω μεταξύ, η διεύθυνση του site, σε μία προσπά-θεια διευθέτησης του προβλήματος, διά στόματος του Tim Sparapani, διευθυντή του τμήματος Δημό-σιας Πολιτικής, προέβη προ ημερών σε ανακοίνω-ση προς τα ΜΜΕ, με την οποία γνωστοποιεί στους χρήστες του ότι «κατόπιν της δυσαρέσκειας που εξέ-φρασε μεγάλος αριθμός χρηστών, σχετικά με τη νέα πολιτική της εταιρείας για την προστασία των προ-σωπικών δεδομένων, το Facebook προτίθεται να α-πλουστεύσει τις επίμαχες επιλογές». Οι αλλαγές ανα-μένεται να ανακοινωθούν στις αρχές Ιουνίου.

Χιλιάδες χρήστες του Facebook προ-ειδοποιούν για μαζικές «αποχωρή-σεις» από το μεγαλύτερο site κοινω-νικής δικτύωσης, εξαιτίας της νέας πολιτικής του για την προστασία των προσωπικών δεδομένων τους.

24 ΑΓΟΡΑ 21 - 5 - 10

ια ματιά στα ράφια των σούπερ μάρκετ, στην περιοχή που… κατοικοεδρεύουν τα εμφιαλωμένα νερά, μπορεί να «αποπροσανατολίσει» έναν μέσο καταναλωτή. Μπουκάλια μικρά και μεγάλα, τόσο σε πλαστικές όσο και σε γυάλινες

-πλέον- συσκευασίες, προσφέρουν διαφορετικές επιλογές στον κατα-ναλωτή, ικανοποιώντας τόσο την ανάγκη για περισσότερη ενυδάτω-ση καθημερινά (πχ. συσκευασίες των 750 ml με εργονομικό και πρα-κτικό μπουκάλι), όσο και την ανάγκη για πιο premium κατανάλωση (πχ. από ένα χώρο εστίασης). Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Νερά φυ-σικά μεταλλικά, νερά πηγής, ανθρακούχα, ξινόνερα φιλοδοξούν να προσελκύσουν με τη διάφανη «γοητεία» τους ακόμη κι εκείνους που από τα γεννοφάσκια τους πίνουν αποκλειστικά και μόνο νερό βρύ-σης! Να μην παραλείψουμε, βέβαια, και την κατηγορία του εμπλου-τισμένου νερού, που συνιστά «νέα είσοδο» στον κλάδο και «προτάσ-σει» ως βασικά ατού του τα εκχυλίσματα βοτάνων, αρώματα φρούτων ή ακόμα και βιταμίνες που περιέχει.

Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι ο κλάδος των εμφιαλωμένων στη χώρα μας χαρακτηρίζεται από εντονότατο ανταγωνισμό. Κάτι που, βέβαια, ε-νισχύεται και λόγω της… στροφής των καταναλωτών σε έναν πιο υγι-εινό τρόπο διατροφής τα τελευταία χρόνια και έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης για μη αλκοολούχα ποτά, μεταξύ των οποίων συ-γκαταλέγεται και το εμφιαλωμένο νερό και το οποίο «τονώνεται» λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και της αύξησης της τουριστικής κίνησης, μεταξύ των μηνών Απριλίου και Οκτωβρίου, οδηγώντας σε μεγαλύτε-ρη ζήτηση για εμφιαλωμένα νερά.

Αυτήν την εποχή, βέβαια, λόγω των τρανταχτών αυξήσεων που ανα-μένονται στις τιμές της βενζίνης -κάτι που θα επηρεάσει το κόστος των εμφιαλωμένων, αφού καθιστά ασύμφορη τη μεταφορά τους- οι εται-

Για να είμαστε, πάντως, σε θέση να «α-ξιολογήσουμε» την τιμή του νερού, κα-λό θα είναι να ξεκαθαρίσουμε ορισμέ-να πράγματα σχετικά με τους διάφο-ρους τύπους εμφιαλωμένων που κυ-κλοφορούν στην αγορά, αναφέροντας κάποια βασικά χαρακτηριστικά για τον καθέναν από αυτούς.

Στα ράφια του σούπερ μάρκετ, λοιπόν, ή στο ψυγείο του κοντινού σας μπακά-λικου, μπορείτε να βρείτε:

Επιτραπέζια νερά, ήτοι πόσιμο νερό που προσφέρεται συσκευασμένο στο εμπόριο αεροστεγώς, σε γυάλινες ή πλαστικές φιάλες, και προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση, με παραμέ-τρους σύμφωνες με εκείνες του κοινού πόσιμου νερού.

Φυσικά μεταλλικά νερά, δηλαδή νερά υπόγειας προέλευσης, με σταθερή σύ-σταση, τα οποία εμφιαλώνονται επί τό-που στην πηγή υδροληψίας και μάλι-στα δεν υπόκεινται σε καμία διαδικα-σία απολύμανσης. Φυσικά, διαφέρουν από το κοινό πόσιμο νερό, όσον αφο-ρά στην περιεκτικότητά τους σε διάφο-ρα ιχνοστοιχεία ή άλλα συστατικά.

Νερά πηγής, τα οποία και αυτά έχουν υπόγεια προέλευση και εμφιαλώνο-νται επί τόπου.Περνώντας και στην -πολυτελή(;)- κα-τηγορία εκείνη νερών, τα γνωστά σε ό-λους μας ανθρακούχα, για να διευκρι-νίσουμε ότι δεν συνιστούν μια ιδιαίτε-ρη κατηγορία νερών, αλλά ουσιαστικά κατατάσσονται σε κάποια από τις παρα-πάνω κατηγορίες. Φυσικά, για να… κυ-κλοφορήσει ελεύθερο ένα ανθρακούχο εμφιαλωμένο, θα πρέπει να αναγρά-φεται σαφώς στην ετικέτα εάν πρόκει-ται για νερό φυσικά ανθρακούχο ή εάν μεσολάβησε προσθήκη διοξειδίου του άνθρακα ή ενίσχυση με αέριο της πη-γής απ’ όπου προήλθε.

Προϊόν Σούπερ Μάρκετ

Σκλαβενίτης ΑΒ Βασιλόπουλος Lidl

ΜΑΡΑΤΑ (50 ml) 0,14 - -

ΕVIVA (μόνο σε συσκευασία 1,5 l) - - 0,35

ΖΑΓΟΡΙ(50 ml) 0,16 0,17

ΛΟΥΤΡΑΚΙ (50 ml) 0,24 0,24

ΑVRA (50 ml) 0,28 0,29

KOΡΠΗ 0,25 (50 ml) 0,40 (75 ml) 0,24 (50 ml)

IOΛΗ ΑΝΘΡΑΚΟΥΧΟ (330 ml) 0,46 0,46

ΔΟΥΜΠΙΑ (25 ml) 0,48 0,42

ΞΙΝΟΝΕΡΟ ΦΛΩΡΙΝΗΣ (25 ml) 0,37 0,38

25ΑΓΟΡΑ21 - 5 - 10

Δέσμη ευνοϊκών μέτρων ανακοίνωσε η Εθνική Τράπεζα για τους συνταξιού-χους και τους δημόσιους υπαλλήλους, σχετικά με την αποπληρωμή των στε-γαστικών και καταναλωτικών δανείων που έχουν λάβει από αυτήν και των ο-φειλών τους από πιστωτικές κάρτες της.Τα μέτρα εντάσσονται στις πρωτοβουλίες της Εθνικής Τράπεζας, για τη στήρι-ξη των ελληνικών νοικοκυριών στη δύσκολη περίοδο της οικονομικής κρίσης. Με τα νέα μέτρα, η Τράπεζα παρέχει την ευχέρεια μείωσης των μηνιαίων δόσε-ων αποπληρωμής χρεών των δημοσίων υπαλλήλων και συνταξιούχων πελα-τών της, σε μια προσπάθεια να αντισταθμίσει κατά το δυνατόν τη μείωση που έχει επέλθει στο διαθέσιμο εισόδημά τους.

Οσον αφορά στους πελάτες της τράπεζας -δημόσιους υπαλλήλους και συνταξι-ούχους- που έχουν στεγαστικά δάνεια, τα μέτρα προβλέπουν τα εξής:- Επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής των στεγαστικών δανείων έως και 12 έτη επιπλέον της εναπομένουσας κανονικής διάρκειάς τους, με μέγιστη συνολική διάρκεια τα 40 έτη, εφόσον το επιτρέπει η ηλικία του δανειολήπτη ή των εγγυητών του δανείου. Με αυτό το μέτρο μειώνεται η μηνιαία δόση αποπληρωμής του δανείου έως και 20%, ανάλογα με τη νέα διάρκεια αποπληρωμής για κάθε πελάτη. - Δυνατότητα συνολικής συγκέντρωσης των οφειλών από καταναλωτικά δά-νεια και πιστωτικές κάρτες της Εθνικής Τράπεζας σε ένα νέο δάνειο, με νέα προσημείωση στο ακίνητο για το οποίο έχει δοθεί το στεγαστικό δάνειο. Το επιτόκιο του νέου δανείου θα είναι ίσο με το euribor προσαυξημένο με το περιθώριο επισκευαστικού δανείου (σήμερα 4%). Ετσι, το νέο επιτόκιο θα εί-ναι σημαντικά μικρότερο από το επιτόκιο πιστωτικών καρτών που κυμαίνεται στην περιοχή του 16% και από το επιτόκιο καταναλωτικών δανείων που κυ-μαίνεται στην περιοχή του 13%. Ο χρόνος αποπληρωμής του νέου δανείου θα έχει σημαντικά μεγαλύτερη διάρκεια, συνολικά έως 25 έτη.

- Για καταναλωτικά δάνεια τακτής λήξης από την Εθνική Τράπεζα δίδεται η δυνατότητα επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής τους κατά 50%, με συνο-λική διάρκεια έως 36 μήνες. Με το μέτρο αυτό, μειώνεται η μηνιαία δόση του δημοσίου υπαλλήλου ή συ-νταξιούχου πελάτη της Εθνικής Τράπεζας έως και 40%, ανάλογα με την αρχι-κή διάρκεια αποπληρωμής που είχε το δάνειο.- Επιπλέον δίδεται η δυνατότητα μείωσης της μηνιαίας επιβάρυνσης των δη-μοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων πελατών της Εθνικής Τράπεζας, μέ-σω της συγκέντρωσης όλων των τρεχουσών οφειλών τους από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες σε ένα δάνειο, με ή χωρίς την παροχή εμπράγ-ματων εξασφαλίσεων. Ειδικότερα:- Χωρίς την παροχή εμπράγματων εξασφαλίσεων (προσημείωση), δίδεται η ευχέρεια συγκέντρωσης των οφειλών σε ένα νέο δάνειο με μέγιστη διάρκεια αποπληρωμής 120 μήνες (ανάλογα με το ποσό του δανείου) και επιτόκιο ίσο με το euribor προσαυξημένο κατά 9 μονάδες. Με το νέο δάνειο, οι μηνιαίες δόσεις του πελάτη από τα καταναλωτικά δάνεια μειώνονται έως 30% ενώ οι μηνιαίες δόσεις από τις πιστωτικές κάρτες μειώ-νονται έως 50%. Το τελικό ποσοστό μείωσης εξαρτάται από την τελική διάρ-κεια αποπληρωμής του δανείου. - Με την παροχή εμπράγματων εξασφαλίσεων (προσημείωση), δίδεται η ευχέρεια συγκέντρωσης των οφειλών σε ένα νέο δάνειο με μέγιστη διάρκεια αποπληρωμής 180 μήνες (ανάλογα με το ποσό του δανείου) και επιτόκιο ί-σο με το euribor προσαυξημένο με περιθώριο 4% σήμερα, ήτοι σημαντικά μικρότερο από το επιτόκιο πιστωτικών καρτών που κυμαίνεται στην περιοχή του 16% και από το επιτόκιο καταναλωτικών δανείων που κυμαίνεται στην περιοχή του 13%.

ρείες του κλάδου διατηρούν κάποιες ανασφάλειες: ποια συμπεριφορά θα έχει απέναντι στα ισχυρά σήματα και στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέ-τας ο καταναλωτής; Είναι τόσο ισχυρή η συνήθεια κατανάλωσης εμφι-αλωμένου νερού στους Ελληνες ή θα σταματήσει να το καταναλώνει; Τι πωλήσεις μπορεί να περιμένει κανείς, με τον τουρισμό να σημειώνει κάμψη; Ακόμη και η πολυσυζητημένη συνεργασία μεταξύ ΕΥΑΘ και Μαλαματίνας, για την από κοινού παραγωγή επιτραπέζιου νερού -ένα σχέδιο που εκπονήθηκε την άνοιξη του 2008 και προέβλεπε επενδύ-σεις ύψους 8 εκατ. ευρώ για την κατασκευή μονάδας εμφιάλωσης επι-τραπέζιου νερού στις πηγές Αραβυσσού του νομού Πέλλας- «πάγωσε» οριστικά· δείγμα της δύσκολης περιόδου που διανύουμε.

Αυτό, πάντως, που παρατηρείται τους τελευταίους μήνες είναι ότι οι καταναλωτές έχουν στραφεί στα εμφιαλωμένα νερά ιδιωτικής ετικέτας και γυρίζουν την πλάτη τους σε πιο ακριβές επιλογές. Αυτό το επιβε-βαιώνουν και στοιχεία της εταιρείας ερευνών AC Nielsen: τα εμφιαλω-μένα νερά ιδιωτικής ετικέτας το 2009 κέρδισαν σημαντικό έδαφος έ-ναντι των ανταγωνιστών, καθώς πέτυχαν να υπερδιπλασιάσουν το με-ρίδιό τους στα ράφια των σούπερ μάρκετ στο 9,7% από 4,4% το 2008, ενώ η Coca-Cola 3E (Αύρα) και η Pepsico ΗΒΗ (Λουτράκι) είδαν τα μερίδιά τους να μειώνονται στο 7,3% και 6,2%, αντίστοιχα. Οι υπό-λοιποι «παίκτες» που κρατούν και τα «ηνία» στο χώρο, όπως η Χήτος, η Nestle, κά. αθροιστικά έχασαν σε πωλήσεις, ωστόσο κατάφεραν να διατηρήσουν τα μερίδιά τους σε υψηλά νούμερα. Το σίγουρο είναι, πάντως, ότι οι εταιρείες δεν θα μείνουν με… σταυ-ρωμένα τα χέρια, αλλά θα προσπαθήσουν να συγκρατήσουν όσο μπορούν την υποχώρηση της κατανάλωσης και να ενισχύσουν τα με-

ρίδιά τους. Η «μάχη» αναμένεται σκληρή, με τις εταιρεί-ες να δίνουν έμφαση στην προώθηση μεγαλύτερων και οικονομικότερων συσκευασιών, για να τονώσουν την κατανάλωση στο σπίτι. Σε αυτό το κανάλι, αναμένεται περαιτέρω όξυνση του ανταγωνισμού, καθώς σημα-

ντικοί «παίκτες» της αγοράς εμφιαλωμένων ετοιμά-ζονται να κυκλοφορήσουν νέα προϊόντα σε προ-

σιτές τιμές.

26 ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ 21 - 5 - 10

ον Κωνσταντίνο, τον γνώρισα πριν από δύο χρόνια -όταν μετρούσαμε τις ώρες μας για να ολοκληρώσουμε τη θητεία μας. Θυμάμαι τα πρωινά εκείνα που μοιραζόμασταν τις  σκέ-

ψεις μας για την τέχνη, τη δημιουργία και πάνω απ’ όλα το άγχος για το τι θα μας «έφερνε» η ζωή μετά το στρατό. Ο χρόνος περνάει γρήγορα... Οι μεταθέσεις μάς οδηγούν σε άλλα μέρη και σχεδόν χανόμαστε. Λίγους μήνες πριν, τον συναντάω τυχαία στη «χα-μένη» πρωτεύουσα. Καταλαβαίνουμε ότι είμαστε και γείτονες! Τότε, ήταν αγχωμένος με τη νέα επαγγελμα-τική του δραστηριότητα και το πώς αυτή θα εξελιχθεί. Δεν ξαφνιάστηκα με την ιδέα του, διότι ήξερα ότι ο 29χρόνος Κωνσταντίνος θα έβρισκε τις αφορμές για να δημιουργήσει κάτι  σύγχρονο, άμεσο και εννοεί-ται πρωτότυπο…

Τι είναι ακριβώς  η YourGoods.gr; Τι βρίσκουν οι επισκέπτες στο site;Η YourGoods.gr είναι ένα δίκτυο, που στόχο έχει να φέρει τον κόσμο πιο κοντά στον Ελληνα παραγω-γό και τα καταστήματα ποιοτικών προϊόντων. Γι’ αυ-τόν το λόγο, δημιουργήσαμε ένα χώρο στο internet όπου ο κάθεένας να μπορεί εύκολα να ενημερώνε-ται για τα προϊόντα που παράγει ο κάθε τόπος, αλλά και να εντοπίζει γρήγορα τους χώρους (καταστήματα)

που μπορεί να τα προμηθευτεί στο μέρος που ζει. Τέ-λος, μέσα από το δίκτυο ενθαρρύνουμε τους ενδια-φερόμενους να επικοινωνούν οι ίδιοι με τους παρα-γωγούς -εκθέτοντας τα στοιχεία επικοινωνίας των τε-λευταίων- είτε για να παραγγέλνουν από τους ίδιους, είτε για να ενημερώνονται για τη σωστή χρήση των προϊόντων.  Τι σε έκανε να δημιουργήσεις ένα site που θα σχετίζεται με τα παραδοσιακά προϊόντα; Ποια α-νάγκη σε οδήγησε; Ποια ερεθίσματα είχες;Οταν ζούσα στα Χανιά διαπίστωσα ότι η Ελλάδα έχει 3 πράγματα μοναδικά: ήλιο, παραλίες και γεύσεις. Παρακολουθώντας τον κλάδο των τροφίμων για 3 συνεχή χρόνια συμπέρανα, από τη μια, την αποδιάρ-θρωση στην οποία βρίσκεται αυτός ο χώρος εξαιτίας της ανάπτυξης του μαζικού τουρισμού, την «άναρχη» οργάνωση του κλάδου των τροφίμων αλλά και του α-γροτικού κόσμου, από το ’90 και έπειτα, τα φαινό-μενα υπερτιμολόγησης προϊόντων λόγω μεσολάβη-σης. Από την άλλη, παρατηρούσα έντονη στροφή στις προτιμήσεις του Ελληνα καταναλωτή προς ποιοτικό-τερα προϊόντα. Να ενδιαφέρεται, δηλαδή, περισσότε-ρο για αγνά και ποιοτικά πράγματα, κάτι που ενδεχο-μένως να οφείλεται στον αστικό τρόπο ζωής του. Ε-τσι, αισιοδοξώντας να βελτιώσω εσκεμμένες παρα-

βλέψεις του παρελθόντος ξεκίνησα τη λειτουργία της YourGoods.gr προσφέροντας ένα νέο τρόπο επικοι-νωνίας, για την κάλυψη των σημερινών αναγκών ως προς την αναζήτηση ποιοτικών προϊόντων.  Πόσο δύσκολη είναι η διαδικασία της χαρτο-γράφησης και καταγραφής των παραδοσιακών προϊόντων από όλη την Ελλάδα;Η επιτυχία του εγχειρήματος αυτού στηρίζεται στη μα-ζική συμμετοχή -κυρίως των παραγωγών. Η διαδικα-σία αυτή δεν είναι καθόλου εύκολη, καθώς καλού-μαι να άρω κάθε φορά χρόνιες προκαταλήψεις που έχουν επικρατήσει στον τομέα της προώθησης των εν λόγω προϊόντων, αλλά και της επιφυλακτικότητας που υπάρχει γύρω από το internet. 

Οταν προσεγγίζεις τους παραγωγούς έτσι ώστε να προωθήσουν τα προϊόντα τους μέσα από τον ιστιότοπο, πώς αντιδρούν; Είναι ενημερωμένοι σε θέματα διαδικτύου και νέων τεχνολογιών; Εί-ναι καχύποπτοι; Από τη συνεχή επαφή που έχω το τελευταίο τετράμη-νο εισπράττω πολύ θετικά σχόλια, τόσο για το στό-χο της YourGoods, όσο και για τον τρόπο προβολής των προϊόντων τους. Παρατηρώ βέβαια μια επιφυλα-κτικότητα από μερικούς παραγωγούς, η οποία έγκει-ται περισσότερο στην άγνοια που υπάρχει γύρω από τις νέες τεχνολογίες. Δηλαδή, αν και φαίνονται πρό-θυμοι να αναβαθμίσουν τον τρόπο προώθησης των προϊόντων τους, μερικοί παραμένουν διστακτικοί.  Εχεις καταλήξει για το ποιο είναι το δικό σου «α-γαπημένο» παραδοσιακό προϊόν;Είναι δύσκολο να πεις ποιο είναι το αγαπημένο σου προϊόν. Γι’ αυτό είμαι ανοιχτός στο να δοκιμάζω νέα πράγματα και πάντα να ακολουθώ όσο γίνεται πιστά τις προτάσεις των παρασκευαστών τους. Υπάρχουν τόσο ωραία πράγματα στην Ελλάδα που είναι δύσκο-λο να περιοριστείς σε κάποια.  Οταν ολοκλήρωσες τις σπουδές σου στην Κοι-νωνιολογία και έπειτα το μεταπτυχιακό στο α-ντικείμενο της κοινωνικής και τεχνολογικής α-νάπτυξης, η ανεργία σε επηρέασε; Πώς βλέπεις το γεγονός ότι οι περισσότεροι συνομήλικοί σου πλήττονται από την ανεργία και δηλώνουν απο-γοητευμένοι από τη χώρα;Πραγματικά δεν ξέρω τι είναι χειρότερο σήμερα, να είσαι άνεργος ή να προσπαθείς να ξεκινήσεις κάτι. Η τάση φυγής των νέων Ελλήνων είναι απόλυτα δικαι-ολογημένη και πραγματικά δεν μπορώ να καταλάβω πώς θα υπάρξει προοπτική στην Ελλάδα χωρίς νέ-ους ανθρώπους.  Η δημιουργία του site αποφέρει χρήματα; Μπο-ρεί ν' αποτελέσει την κυρία επαγγελματική ιδι-ότητά σου;Κάτι που ξεκινάει δεν είναι εύκολο να αποδώσει οι-κονομικά γρήγορα. Ετσι είναι νωρίς να πω ότι μπορεί να αποτελέσει την κύρια πηγή εσόδων μου. Το θετι-κό είναι ότι παράλληλα έχω το χρόνο να ασχολούμαι και με άλλα πράγματα. 

27ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ21 - 5 - 10

ο βασικό πρόβλημα του πολιτισμού είναι ο ορισμός του. Αρχικά, ήταν μετάφραση του civilisation, αλλά αργότερα έγινε περισσότερο ένα συνώνυμο του culture. Οι αμέτρη-τες προσπάθειες ορισμού του έχουν αφήσει ένα κενό. Ο-που υπάρχει κενό, η υπερπροσφορά καλείται άναρχα να

το γεμίσει. Η απορία για το τι είναι ο πολιτισμός συχνά διατυπώ-νεται ως «τι είναι τέχνη»; Είναι ο πολιτισμός τέχνη; Για να καταλή-ξουμε στο προαιώνιο ερώτημα: τι είναι τέχνη;Απ’ τη στιγμή που η δημιουργία έγινε εύκολη και απαραίτητη, το πλαίσιο του πολιτισμού άρχισε να ξεχειλώνει. Στο ερώτημα «τι εί-ναι τέχνη;» κάποιος μπορεί να απαντήσει λίγο-πολύ τα πάντα. Οχι παράλογα. Θα παραθέσω μερικά απλά παραδείγματα. Ενας νέος φτιάχνει ένα γκράφιτι σ’ έναν τοίχο στη γειτονιά του. Ξε-κινούν οι Νύχτες Πρεμιέρας στους κινηματογράφους του Κέντρου. Μια παρέα μαθητών ανεβάζει μια θεατρική παράσταση στην αίθου-σα εκδηλώσεων του σχολείου της. Κάποιος κάνει βίντεο-αρτ στον υπολογιστή του και ξενυχτάει. Ξεκινάει το Φεστιβάλ Αθηνών. Ο Η-λίας Κυριαζής φτιάχνει το Manifesto. Τα μπαλέτα της Αγίας Πε-τρούπολης δίνουν μια παράσταση στον πάγο στο θέατρο Μπάντμι-ντον. Μια ομάδα ανθρώπων κάνει ένα σεμινάριο δημιουργίας κο-σμημάτων. Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου ανεβάζει τη «Μήδεια». Ξα-νανοίγει το Κύτταρο. Μια κοπέλα φτιάχνει ένα άγαλμα στην άμμο, και μέχρι να το χαλάσει το κύμα, όλη η παραλία το θαυμάζει. Η Α-θήνα γεμίζει πολύχρωμες αγελάδες. Οι Raining Pleasure διασκευ-άζουν Χατζηδάκι. Δύο νέοι μιξάρουν στα λάπτοπ τους παραδοσι-ακή μουσική. Ενας φοιτητής γράφει στίχους στο έδρανό του. Μια καλλιτεχνική ομάδα ενορχηστρώνει και απαγγέλλει ποίηση του Ε-λύτη. Η Πανεπιστημίου κλείνει και γίνεται γήπεδο ποδοσφαίρου, όπου παίζουν μικρά παιδιά. Η Λένα Πλάτωνος δίνει συναυλία στο Ηρώδειο. Οι φοιτητές της Καλών Τεχνών διοργανώνουν μια έκ-θεση με φιλανθρωπικό χαρακτήρα. Η Ευγενία Φακίνου γράφει τη «Μέθοδο της Νέας Ορλεάνης». Νέοι απ’ όλη τη χώρα συμμετέ-χουν στα διάφορα 48ωρα φεστιβάλ. Ο Παντελής Βούλγαρης γυρί-ζει τις «Νύφες». Σε όλες τις παραπάνω εκδηλώσεις τέχνης έχουμε παραδείγ-ματα παραγωγής πολιτισμού. Ή μήπως υπάρχει κάποιο πο-λιτιστικό επίπεδο ποιότητας; Ή διαχωρίζεται η έννοια του ε-παγγελματικού; Και γιατί κάτι ερασιτεχνικό να μην είναι πο-λιτιστική πράξη; Γιατί αν πούμε ερασιτεχνική πολιτιστική πράξη, είναι σαν να μειώνουμε τη δημιουργία; Ποιος βάζει

αυτούς τους κανόνες; Υπάρχει απάντηση. Προφανής ίσως.Ο ρυθμιστής του πολιτισμού είναι μόνον ο πολίτης. Η συνειδητή ή υποσυνείδητη έγκρισή του είναι η γραμμή που χωρίζει τον πολιτισμό σε επίπεδα ποιό-τητας. Και δημοφιλίας, βέβαια. Η γραφική παράσταση οφείλει να μην είναι μονοδιάστατη. Η μαζικότητα και η πολυπληθής ανταπό-κριση ενός καλλιτεχνικού προϊόντος το κάνει αυτόματα επιδραστι-κό, και άρα σημαντικό. Ακόμα κι αν αυτό είναι ένας λαϊκός δίσκος και όχι μια συμφωνική ηχογράφηση απ’ την όπερα του Παρισιού. Είναι, άλλωστε, τόσο υποκειμενικό το όριο της διασκέδασης, με την έννοια του διασκορπισμού των ψυχικών πόρων, και τόσο σα-φής ο πολιτιστικός προορισμός στην ικανοποίηση αυτού του δια-σκορπισμού, ώστε ο διαχωρισμός της υψηλής πολιτιστικής προ-σφοράς σε σχέση με κάποια θεωρούμενη ως μέτρια, δεν μπο-ρεί στην πραγματικότητα να υπάρξει. Το να θιγεί με οποιονδή-ποτε τρόπο κάτι πολιτιστικά κιτς ή το εύκολο, το μαζικό ή το πε-ζό και κενό, φέρνει ένα άλλο πρόβλημα στην απόπειρα διευκρί-νισης του ζητούμενου. Η διάκριση της ποιότητας του πολιτισμού ως culture είναι κατά κάποιο τρόπο αντίθετη με την έννοια του πολιτισμού ως civilisation. Ενας πολιτισμός οφείλει να είναι α-νοιχτός και δημοκρατικών αντοχών, να είναι δεκτικός και προ-σφερόμενος στο πείραμα, τον ερασιτεχνισμό και τη βάση αποτε-λέσματος αναίτιας δημιουργίας. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σας θυμίσω τι έλεγε ο Οσκαρ Ου-άιλντ στην εισαγωγή απ’ το «Πορτρέτο» του: «Η διχογνωμία για ένα έργο τέχνης υποδηλώνει ότι το έργο είναι καινούργιο, περί-πλοκο και με ουσία. Οταν διαφωνούν οι κριτικοί, ο καλλιτέχνης συμφωνεί με τον εαυτό του. Συγχωρούμε κάποιον που φτιάχνει κάτι χρήσιμο, αρκεί να μην το θαυμάζει. Η μόνη δικαιολογία για τη δημιουργία κάποιου άχρηστου πράγματος είναι να το θαυμά-ζει κάποιος βαθιά.Κάθε τέχνη είναι τελείως άχρηστη».*Ο πολιτισμός είναι ένα πολυσύνθετο εργαλείο με το οποίο εξη-γούμε την ανάγκη μας για ομαλή ζωή. Η αρτιότητά μας -όσο αυ-τή επιτυγχάνεται- είναι αποτέλεσμα της πολιτιστικής μας εξέλι-ξης. Ενα ένστικτο περισσότερο, παρά μία επιλογή.

*σε μετάφραση της Πόλυς Μοσχοπούλουαπ’ τις εκδόσεις Αναστασιάδη

28 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 21 - 5 - 10

χω ένα μουσείο. Ψέματα. Εχω πολλά. Για το καθετί κι από ένα. Εχω ένα μουσείο για το πιο παλιό παρελθόν μου, το γονιδιακό. Ε-χω ένα άλλο για το πρόσφατο. Εχω ένα τρί-

το για τη συλλογική μνήμη. Κι άλλο για τα συνταγμα-τικά μου δικαιώματα και την πορεία μου προς αυτά (πώς έφτασα να είμαι ελεύθερος και τα... ρέστα). Σε

ένα άλλο μουσείο έχω ζωγραφιές τού-του του τόπου και σε ένα άλλο αγάλ-ματα. Απομεινάρια ενός παρελθόντος. Που είναι και μέλλον. Μάλλον. Απο-μεινάρια όμως σ’ αυτήν τη γη την ευ-λογημένη δεν έχει μόνο μέσα σε μου-σεία, αλλά παντού. Περπατάω ανάμε-σα σε αρχαίους ναούς και αγορές. Χτί-ζω σπίτια σε αρχαία νεκροταφεία. Βρί-σκω στις θάλασσες κομμάτια από αμ-φορείς και σκεύη. Βλέπω θέατρο σε αρχαίες ορχήστρες. Είμαι το θραύσμα

ενός αγγείου. Το κομμένο χέρι ενός αγάλματος. Βγαί-νω στον κόσμο κι ανταλλάσσω το παρελθόν μου. Παίρνω λίγο από εδώ, λίγο από εκεί. Αναζητώ τον εαυτό μου στην τέχνη και τη γλώσσα άλλων λαών. Δεν έχω πατρίδα. Ούτε όνομα συγκεκριμένο. Στην πραγματικότητα είμαι κι εγώ ένα απομεινάρι. Ενός πολιτισμού. Και στην πορεία μου στον κόσμο εκθέ-τω εαυτόν σε μια σειρά από μουσεία.

πολιτισμός είναι ένα τραγούδι που σε ταξι-δεύει, μια ταινία που σε βάζει σε διάθεση ν’ αγαπήσεις τον εαυτό σου, ένας ήχος, μια μο-ναδική επικοινωνία με τα ουσιώδη της ζω-

ής. Είναι σε κάθε μας κίνηση, είναι οπτική γωνία. Τον πολιτισμό δεν τον συζητάς ή τον αναλύεις, α-πλώς τον βιώνεις καθημερινά σε κάθε φάση της δη-

μιουργίας. Δεν πιστεύω στην ανάλυ-ση. Επεξήγηση η αναίτια παράθεση θαυμάτων πολιτισμού ή είδη πολιτι-σμού. Απλώς προσπαθώ να απολαμ-βάνω τη μοναδικότητα στην καθημε-ρινότητά μου, ως designer και ως άν-θρωπος. Οι πτυχώσεις στα υφάσμα-τα, το παιχνίδι των χρωμάτων, η γοη-τεία της φόρμας των ρούχων αποτελεί δείγμα πολιτισμού... dare to wear.. dare to read... dare to live...

ολιτισμός για μένα είναι ο σεβασμός σε κάτι πέρα από μένα. Πρωτί-στως ο σεβασμός για το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζω, εργάζομαι, εξε-λίσσομαι... Η συνειδητοποίηση του ότι αποτελώ μόλις ένα μικρό κομ-μάτι ενός ευρύτερου κοινωνικού συνόλου, μέσα στο οποίο κάθε πρά-

ξη μου έχει άμεσο αντίκτυπο στους υπολοίπους. Για παράδειγμα, ένα σκουπί-δι που θα πετάξω στο δρόμο σήμερα, θα επηρεάσει το μέλλον της ανθρωπό-τητας αύριο -χωρίς καμία υπερβολή. Πολιτισμός, επίσης, είναι η αποδοχή της

διαφορετικότητας του «άλλου» και του δικαιώματός του να υπάρ-ξει αξιοπρεπώς σε μια κοινωνία, όσο κι αν αυτό με ξεβολεύει ή αντιτίθεται στην προσωπική μου ανέλιξη. Σίγουρα η έννοια πο-λιτισμός προϋποθέτει την κατάργηση του προσωπικού μας εγωι-σμού και αντικατοπτρίζεται στην καθημερινότητά μας, στον τρόπο που συνυπάρχουμε μεταξύ μας, που οδηγούμε, που διαφωνού-με, που δημιουργούμε, που διεκδικούμε ή ακόμα και στον τρό-πο που ερωτευόμαστε...

άνθρωπος χρειάζεται να συνειδητοποιήσει ότι η ζωή του είναι εντελώς κενή κι ανόητη. Το δυστύχημα είναι ότι ζούμε και περιφερόμαστε στον κόσμο κουβαλώ-ντας στην «πλάτη» μας απειλές, τραύματα και λάθη του παρελθόντος, με

τα οποία φορτώνουμε και τις προσδοκίες του μέλλοντός μας. Πολιτισμός είναι η απελευθέρωση από όσα ο άνθρωπος έχει φορτώσει τον εαυτό του. Η συνει-δητοποίηση του ότι δεν υπάρχει τίποτα. Το μόνο που υπάρχει είναι μια συζή-τηση γύρω από αυτό το «τίποτα». Δεν υπάρχει κάποιο νόημα στη ζωή, πέρα α-

πό το νόημα που της δίνει ο καθένας μας ξεχωριστά. Το αγαπημέ-νο νόημα της ζωής των ανθρώπων ξεκινάει με το «Δεν είναι αυ-τό...», ο πολιτισμός υφίσταται τις στιγμές που ο άνθρωπος καταλα-βαίνει ότι «Αυτό είναι». Πολιτισμός είναι η ελευθερία και η δύνα-μη του να συνειδητοποιήσεις αυτό το τίποτα, αυτόν τον άδειο καμ-βά, και να τον γεμίσεις με δυνατότητες που μπορούν να εμπνεύ-σουν εσένα και τον κόσμο γύρω σου. Η στιγμή που σταματάς να σκέφτεσαι και να κρίνεις, και απλώς προχωράς στη δράση. Τότε αυτό το «τίποτα» γίνεται «τα πάντα» και ο άνθρωπος γίνεται πραγ-ματικά δημιουργός.

29ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ21 - 5 - 10

ολιτισμός για μένα είναι μια ιδέα την οποία κά-θε άνθρωπος τη μεταφράζει διαφορετικά! Οσο περισσότερο ασχολείσαι με τον πολιτισμό τόσο λιγότερες φορές μπαίνεις στη διαδικασία να ε-

ξηγήσεις τι είναι! Ο πολιτισμός είναι ιδέα δομημένη πάνω στο θεμέλιο λίθο της τέ-χνης σε όλες τις μορφές! Μουσική, θέα-τρο, ποίηση, ζωγραφική -όταν γίνονται α-πό ανθρώπους οξυδερκείς, καταρτισμέ-νους και πάνω απ’ όλα ταλαντούχους και όταν αυτό πηγάζει από την ακατάπαυστη ενέργεια του καλλιτέχνη για δημιουργία α-ποτελεί πολιτισμό!

ολιτισμός είναι η ενέργεια των πολιτών. Ολη η ιστορική δράση των ε-λεύθερων ανθρώπων ως πολιτών, είναι η δημιουργία και η εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Αρνούμαι να ενστερνιστώ την περιορισμένη έννοια του πολιτισμού, αυτή που επικρατεί στη σημερινή κοινωνία και

αφορά στις καλές τέχνες, στη μουσική, ή το θέατρο. Πολιτισμός είναι η παιδεία, η δικαιοσύνη, η τεχνολογία, η πολιτική. Οι ανθρώπινες σχέσεις, η σκέψη, η ε-πιστήμη. Δομικά συστατικά του πολιτισμού που τον παράγουν και καθορίζουν

το επίπεδό του, το οποίο αντικατοπτρίζεται και σε ένα βαθμό προ-άγεται, αντιπροσωπευτικά, με το άθροισμα των μορφών τέχνης. Για ποιον πολιτισμό να μιλήσω όταν στο σχολείο διδαχθήκαμε και μάθαμε να διδάσκουμε το άγχος; Οταν οι δικαστές συστηματι-κά μεροληπτούν ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο την κοινωνική αδικία; Οταν η πολιτική είναι μη αναστρέψιμα διαβρωμένη; Οταν πρωταρχικό στοιχείο των ανθρωπίνων σχέσεων είναι η καχυπο-ψία; Οταν η σκέψη γίνεται κατευθυνόμενη; Ζούμε την παρακμή του, όσο απόλυτη και αν φαίνεται η θέση μου αυτή. Μα αν θέλουμε να είμαστε αισιόδοξοι, πρέπει να επιθυμού-με, να ελπίζουμε, να προσδοκούμε και να διεκδικούμε. Γιατί πο-λιτισμός δεν είναι έννοια, ώστε απλώς να ψάχνουμε τον ορισμό

του -κι ας το έκανα παραπάνω- είμαστε εμείς. Ολοι μας.

ολιτισμός για μένα είναι κυρίως η καθημερινότητά μας. Ο τρόπος που λέμε «καλημέρα», η συμπεριφορά στον δίπλα μας. Ο τρόπος που στεκόμαστε στην ουρά του λεωφορείου, η σχέση μας με ό,τι ζω-ντανό υπάρχει γύρω μας. Είναι ο αυτοσεβασμός και το να διατηρείς

τη σχέση σου με τη φύση. Πολιτισμός είναι και η σιωπή. Οπως στη μουσι-κή, η παύση είναι ήχος. Είναι η γνώση, τα ήθη, έθιμα που έχουμε παραλά-βει από τις προηγούμενες γενιές και αυτά που θα παραδώσουμε στις επόμε-

νες. Στον αντίποδα, βέβαια, υπάρχει και ο πολιτισμός της τέ-χνης, της έκφρασης, της νόησης, της δημιουργίας, της αγάπης για το ωραίο. Αυτό που μας δίνει ώθηση να πάμε λίγο παρα-πάνω, λίγο παραπέρα και τελικά τρέφει την ψυχή μας. Κλείνο-ντας, και μιας και οι μέρες που περνάμε είναι δύσκολες, νομί-ζω ότι το αξίωμα που διάβασα κάπου ότι «πολιτισμός είναι η επιβίωση του αδύνατου» είναι εύστοχο και επίκαιρο όσο ποτέ. Και όπου «αδύνατος» ας σκεφτούμε οικονομικά, σωματικά, συ-ναισθηματικά, φυλετικά, θρησκευτικά, γενετικά… Νομίζω ότι, λίγο-πολύ, όλοι ανήκουμε σε κάποια κατηγορία.

ολιτισμός είναι το μεγαλύτερο ψέ-μα, αλλά συγχρόνως το ομορφό-τερο παραμύθι στην ανθρώπινη πραγματικότητα. Με αυτό ο κα-

θένας από μας μπορεί να κάνει το ταξίδι του στα αστέρια, αλλά συγχρόνως να βρε-θεί στο «κλειστοφοβικό κουτί» του. Μέσω του πολιτισμού δηλώνουμε στη φύση το «πώς» υπάρχουμε.

ια φορά κι έναν καιρό… ήταν ένας βασιλιάς και ένα κοριτσάκι. Ο βα-σιλιάς ζωγράφισε στο πάτωμα μια γραμμή με κιμωλία και είπε: «Οταν περάσεις τη γραμμή θα είσαι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου». Το κορίτσι κοίταξε «απέναντι». Φαντάστηκε ότι κάτι μαγικό είχε η κιμω-

λία. Κοίταξε το βασιλιά με δέος. Είχε τη δύναμη να την κάνει καλύτερη; Κοίταξε τα ρούχα, τα χέρια της - για τελευταία φορά - αφού σε ένα μόλις βήμα όλα θ’άλ-λαζαν. Φοβόταν. Αν οι φίλοι της δεν την αναγνώριζαν μετά; Θέλησε να το βάλει στα πόδια, πήρε όμως βαθιά ανάσα και πέρασε. Για ώρα έμεινε ακίνητη. Κοίταξε το δωμάτιο ψάχνοντας κάτι καινούργιο. Είχε

πιστέψει ότι θα άλλαζε. Ομως όχι. Γύρισε θυμωμένη και με πα-ράπονο παιδιού, είπε: «Είπες ψέματα! Δεν άλλαξε τίποτα! Νόμιζα θα περνούσα και..», σταμάτησε να μιλά. Τον κοιτούσε πεισματικά. Του έδειχνε τι είχε κάνει: την είχε κάνει να κλαίει. Ο βασιλιάς ζήτησε να τον βοηθήσει να περάσει «απέναντι». Το κο-ρίτσι παραξενεύτηκε, αλλά άπλωσε το χέρι με όλη της τη δύναμη. Συγκινημένος, την κοίταξε στα μάτια: «Σ’ ευχαριστώ» είπε και την αγκάλιασε σαν να ’ταν γιορτή. Φεύγοντας το κοριτσάκι έτρεξε πίσω και ζωγράφισε με την κιμωλία μια γραμμή στο χέρι της.Το κορίτσι έγινε κοπέλα. Πού και πού σκέφτεται εκείνο – το τε-ράστιο στο παιδικό μυαλό της - βήμα. Αυτό το βήμα δεν έχει ο-λοκληρωθεί. Δεν γίνεται. Δεν θα γίνει ποτέ η καλή του παραμυ-

θιού. Δεν θα γίνει καν η κακή μάγισσα. Στο χέρι της είναι να είναι και τα δύο.

όλις άνοιξε τα μάτια της η Συβίλλα, κοίταξε ψηλά και είδε τη λάμψη ενός άστρου που τη μάγεψε. Και εκείνο της είπε «προχώρα».Και η Συβίλλα συνάντησε ένα βοσκό που έκα-

νε την αλήθεια του τραγούδι και αυτό ακούστηκε σε όλο τον κάμπο, σε όλη την πλάση. Το άκουσαν οι άνθρωποι και τους συντρόφευε για μέρες και νύχτες, σε όμορφες

και άσχημες στιγμές.Επειτα είδε μια δασκάλα, που τόσο της ά-ρεσε να μεταδίδει τη γνώση. «Εντυνε» τους αριθμούς με χρώμα και τις λέξεις με εικό-νες και τα παιδιά μαγεύονταν από την ο-μορφιά της γνώσης.Μετά στη μεγάλη πόλη είδε ένα αγόρι. Η-ταν δεν ήταν 15 χρόνων… Το είδε μέσα στο βαγόνι του τρένου να σηκώνεται και να δίνει τη θέση του σε μια κουρασμένη γιαγιά. Βάλσαμο έγινε η καρδιά του, όταν τον κοίταξε η γιαγιά με τα μεγάλα, υγρά

της μάτια σαν να του ’λεγε «ευχαριστώ».Και η Συβίλλα ρώτησε το βράδυ τ’ άστρο: «Τι ήταν ό-λα αυτά;». Και το άστρο της είπε: «Αυτά λέγονται πολιτισμός. Και ό-ποιος κοιτάζει ψηλά αξιώνεται να τα δει και να τα πει».

ολιτισμός είναι ο τρόπος ζωής και δράσης των ανθρώπου στην κοι-νωνία και το περιβάλλον. Πολι-τισμός είναι το αποτέλεσμα που

χαρακτηρίζει τον βαθμό εξέλιξής μας! Εί-ναι η πρόοδός μας. Πολιτισμός είναι η ποιότητά μας. Πολιτισμός=Ζωή!!!

30 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 21 - 5 - 10

ώς να χωρέσεις την έννοια του πολιτισμού σε λίγες λέξεις; Πολιτισμός υπάρχει παντού. Και είναι πολιτισμός μόνο ό,τι υπάρχει στο χώρο ενός μουσείου ή ό,τι συνδέεται με το

χώρο της τέχνης; Μόνο ό,τι περνάει στην ιστορία; Mόνο εκείνο που πέθανε και αποφάσισαν κάποιοι να το βάλουν σε κτίρια με κιονόκρανα και ειδικές

γυάλινες προθήκες, για να το προφυ-λάξουν απο τυχόν αγγίγματα; Σαφώς και όχι μόνο αυτό. Ο πολιτισμός είναι και πρέπει να είναι «ζωντανός οργα-νισμός». Εξελίσσεται όπως και ο άν-θρωπος, ανάλογα με τις ανάγκες της εποχής. Πολιτισμός δημιουργείται μό-νο αν γνωρίσεις το παρελθόν και συ-γκρουστείς με αυτό. Ενας άνθρωπος παίρνει στοιχεία απ’ τους γονείς του όταν είναι παιδί, αλλά φτιάχνει προ-σωπικότητα και ενηλικιώνεται μόνο

αν απορρίψει, διαφωνίσει, επεξεργαστεί και εξελίξει ό,τι του έχει δοθεί. Πολιτισμός είναι η γλώσσα μας που αλλάζει, η παιδεία, η συμπεριφορά μας, ο σε-βασμός σε άλλες μορφές πολιτισμού, θρησκείες και προσωπικές επιλογές (εδώ δεν παίρνουμε και με-τάλλιο ως Ελληνες), να διαφωνείς αλλά να κατανο-είς, η τέχνη που πέρασε στην ιστορία, αυτή που υ-πάρχει και αυτή που θα υπάρξει. Ο πολιτισμός είναι αέρας, όχι μάρμαρο...

ολιτισμός ίσως είναι η αδιάκοπη προσπάθεια του ανθρώπου να διαφοροποιηθεί από τα υ-πόλοιπα όντα του πλάνητη. Αδύνατον να ορι-στεί με μεγαλύτερη σαφήνεια κατ’ εμέ, γιατί ο

καθείς κάνει το δικό του αγώνα να ξεχωρίσει, διαφο-ροποιώντας τον εαυτό του, να απαλύνει και να καλλι-εργήσει τα ένστικτά του και εντέλει να ζήσει ως «πολι-

τισμένος» με τους υπόλοιπους «αγωνι-στές» της πολιτείας του.Κατά κόρον, ο εν δυνάμει «πολιτισμέ-νος» αποτυγχάνει στην προσπάθεια και συνεχίζει να μεγαλώνει χωρίς κα-μία πρόοδο. Στη χειρότερή του έκφαν-ση, τεκνοποιεί και μεγάλωνει απολίτι-στα παιδιά. Επειδή όμως ο πολιτισμός έχω την πεποίθηση ότι δεν διδάσκε-ται και τείνω πια με βεβαιότητα να πι-στεύω ότι είναι φύση και όχι θέση, ί-σως να την σκαπουλάρουν και μερικά

από εκείνα τα παιδιά που θα μεγαλώσει ο εν δυνά-μει «πολιτισμένος».Εγχώριος πολιτισμός, διεθνής πολιτισμός, οικονομι-κός πολιτισμός, πανεπιστημιακός πολιτισμός, οικο-γενειακός πολιτισμός, κοινωνικός πολιτισμός, οικο-λογικός πολιτισμός, πολιτισμός της κουλτούρας. Νο-μίζω, η ουσία που έχει αναμφίβολα χαθεί είναι στον πολιτισμό της ζωής των ανθρώπων, που είναι και η ουσία του ίδιου του ορισμού. Αναρωτιέμαι, κοιτάζο-ντας απλώς γύρω μου, αν μπορώ να τον αναγνωρί-σω ατόφιο, έτσι όπως τον έχω στο μυαλό μου, ως κα-τάσταση και ως κίνητρο, ως ζωή και όχι ως αποτέλε-σμα μιας πολιτιστικής στιγμής, εγκλωβισμένης σε βί-βλια, μουσεία, ηχογραφήματα, παραστάσεις, για λί-γους, πάντα. Τον έχω βιώσει ως πράξη, ίσως μία και μοναδική φορά στην απόλυτη έκτασή του και λυπά-μαι που δεν το θυμάμαι καν -στο στήθος της μάνας μου όταν έπινα το πρώτο μου γάλα.

πολιτισμός συνεπαίρνει. Είναι για την κοινωνία, ό,τι για τον άνθρω-πο οι αισθήσεις: ένα σύνολο από γεύσεις και ακούσματα. Είναι η μυ-ρωδιά του τόπου, είναι ο ίδιος ο τόπος, είναι η επαφή, η αφή. Ο πολι-τισμός είναι αυτό που κουβαλάει ο άνθρωπος, αλλά και ο πηγαίος τρό-

πος έκφρασής του. Ο πολιτισμός ως διαύγεια. Είναι ο ίδιος, κώδικας επικοινωνίας: «κλειδί» για να κατανοήσεις τον όμοιό σου, να διαπραγματευτείς, να φέρεις αντίρρηση σε ό,τι

μοιάζει ανόμοιο. Η κουλτούρα που κουβαλάει ο άνθρωπος κρύ-βεται στη σειρά με την οποία τακτοποιεί τις σκέψεις του: στην α-πόφασή του να ταξιδέψει, να μείνει μόνος, να υπερασπιστεί την ειρήνη, να δοξάσει τους θεούς, να κουβαλήσει τους δαίμονές του, να πειραματιστεί στα σκοτάδια ή στο φως. Και αυτή η εξατομικευμένη έκφραση και αντίληψη, είναι ένα άλλο σημείο αναφοράς στον πολιτισμικό χάρτη ενός τόπου. Η τέχνη ως «αμάλγαμα» του προσωπικού, εξατομικευμένου πολι-τισμού, και του κοινωνικού πολιτισμού μέσα στον οποίο γεννιέται ο άνθρωπος. Η τέχνη ως ένστικτο. Είναι η γέφυρα που απλώνει ο άνθρωπος για να κατανοήσει την κοινωνία που τον περιβάλλει αλλά και να την αμφισβητήσει, να δηλώσει τα «πιστεύω» του, να

επικοινωνήσει το φόβο, την υπερηφάνεια ή τη φθορά, το «είναι» του.

ολιτισμός είναι η αντανάκλαση της ομορφιάς στο χρόνο. Η ομορφιά εμ-φανίζεται ως θεώρηση ζωής και μοιάζει με την παιδική ηλικία, όπου η αγάπη μεταμορφώνει καθετί σε παιχνίδι. Με αυτήν την έννοια, πολιτι-σμό παράγει όποιος σκέφτεται, ονειρεύεται και «αγαπάει τον πλησίον

του». Αντιστέκεται, δηλαδή, στο ρεύμα του παρόντος που απαιτεί αποκλειστικά την επιβίωση. Εκείνοι που διασώζουν την ποιότητα, αναπληρώνουν την έλλειψη ζεστασιάς, καλοσύνης και κοινωνικής συνείδησης. Ο καρπός αυτής της στάσης

ζωής είναι κάτι κοινό, που προϋποθέτει μια σκοτεινή διαδρομή. Κι εκεί γεννιέται η ποίηση, πάντα μέσα από την «καλοσύνη των α-γνώστων» και τη μουσική της σιωπής. Ο ορισμός αυτός μπορεί να περιλάβει τα πάντα: από το ασπρισμένο τοιχάκι, το γιασεμί που ε-πιμένει, το αχνιστό τσουκάλι της προσφοράς μέχρι τα αχειροποί-ητα έργα των ανθρώπων που σκεπάζουν τον ουρανό και πάλι μέ-σα απ’ το φως προβάλλουν σκέψεις, στιγμές και γυμνές συναντή-σεις με αυτό που θα αλλάξει τον κόσμο, την απλότητα και το βλέμ-μα ενός ταπεινού εργάτη του καιρού του.

ολιτισμός είναι τα παιδιά που συλλέγουν άστρα και που όταν μεγαλώ-σουν θ’ αλλάξουν τον κόσμο. Να μαζεύεις πλαστικά καπάκια από εμφια-λωμένο νερό (συγκεντρώνοντας πάνω από 3.000 αγοράζεις ένα αναπη-ρικό καροτσάκι για κάποιον που το έχει ανάγκη). Οσοι δεν αρκούνται

στα pokes μέσω Facebook και οργανώνουν βραδινές καντάδες. Η γλυκιά αυτα-πάτη των φοιτητών. O Τάσος Λειβαδίτης. Η φιλόξενη Ανάφη. Να αιθεροβατείς σε καιρούς χαλεπούς. Να στέκεσαι στη δεξιά πλευρά στις κυλιόμενες του Μετρό και όχι στην αριστερή. Τα σύκα και όσοι δε ντρέπονται να τα επικαλεστούν στην

επίμαχη ερώτηση με την Καλαμάτα. Οσοι δεν υποκλίνονται στον Σαίξπηρ. Η ξεροκεφαλιά του Φαέθοντα. Ο Δημήτρης Δημητριάδης. Τα περιποιημένα νύχια στα δάχτυλα. Οσοι κάνουν επανάσταση κά-θε ημέρα και αρνούνται να κατέβουν στις πορείες. Το πώς προφέ-ρεις το σίγμα σε οποιαδήποτε λέξη και γλώσσα. Οσοι δεν θαμπώ-νονται με οτιδήποτε τελειώνει σε -όφσκι. Τα κορίτσια που βγάζουν το φουστάνι τους για να μπουν στον ουρανό. Ο άντρας κοκέτης. Η Ελένη Κοκκίδου. Η λύσσα μου να πάρω Οσκαρ. Τα Ανώγεια της Κρήτης. Οι λεχώνες που επιστρέφουν απ’ το άπειρο, προτιμώντας ένα μικρό κλάμα εδώ στη γη. Η μαμά μου. Οι ένοχοι όλων των ε-ποχών. Οι αλκοολικοί του ονείρου. Οι μικροδιεκπεραιωτές του α-νέφικτου μες στην αιώνια λήθη.

31ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ21 - 5 - 10

πορεί ο πολιτισμός να είναι μια έννοια υπε-ρεθνική, στη δική μας γλώσσα όμως εισάγε-ται αργά, στα τέλη του 18ου αι., για να εννο-ήσει μάλλον το σύνολο των επιτευγμάτων του

«διαφωτισμένου» ανθρώπου. Είναι μια λέξη φτιαχτή, έ-να λεξικολογικό δημιούργημα ύστερο και «φερτό». Πο-λιτισμός είναι το αίσθημα της ατομικής ευθύνης, της ευ-

θύνης και της σοβαρότητας έτσι όπως εκ-φράζονται στις απλές καθημερινές μας ε-νέργειες, στη δουλειά μας και τον ευρύτε-ρο κοινωνικό μας βίο. Πολιτισμός είναι η συνείδηση του καθενός μας ότι δεν φταί-νε μόνο οι άλλοι για το οτιδήποτε στραβό κι ανάποδο. Χωρίς απόλυτη συνείδηση της ατομικής μας ευθύνης δεν μπορού-με παρά να ζούμε σε κοινωνίες σαθρές, ανόητες, και σίγουρα α-πολίτιστες. Αρα ο πολιτισμός ταυτίζεται με την προϋπόθεση της ύπαρξής του, που είναι η ευθύνη και

το νοιάξιμο για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Πολιτι-σμός είναι να σκεφτόμαστε τις πράξεις και τις κινήσεις μας και εκτός του εαυτού μας, ή μάλλον θεωρώντας τον εαυτό μας ως μέλος μιας ευνομούμενης πολιτείας. Αρα ο πολιτισμός είναι τελικά ηθική στάση απέναντι στα πράγ-ματα. Ή μήπως η ηθική είναι πολιτισμός;

ολιτισμός είναι ένας κύριος «με τα όλα του», που αφήνει τη δημιουρ-γία και την καλλιτεχνική ευφυΐα να μας περικυκλώνουν από παντού. Ε-κείνος που σ’ αφήνει να λειτουργείς ως «έρμαιο» των εμπνεύσεών σου, μεταφέροντάς τες οπουδήποτε εσύ πιστεύεις πως είναι η καλύτερη θέ-

ση τους. Να θες να ουρλιάξεις και να το αποτυπώνεις σ’ έναν καμβά, κάνοντάς το έργο τέχνης. Να επαναστατείς, μετατρέποντας οποιοδήποτε βίαιο ένστικτο σε μελωδίες. Να γεμίζουν τα φιλμ και οι ψηφιακές μνήμες με όλα τα συναισθήμα-τα που σε περιβάλουν. Να έχεις την παιδεία, ως άνθρωπος κυρίως, ν’ ανεβάζεις

οτιδήποτε δημιουργείς σ’ εκείνο το επίπεδο που η καλή αισθητι-κή κάθεται στο... θρόνο και η διαχρονικότητα είναι «ακόλουθός» της. Εκτός από όλα αυτά, πολιτισμός είναι όταν έχεις τον τρόπο να φερθείς στον άνθρωπο που βρίσκεται απέναντί σου χωρίς να τον προσβάλεις και να τον υποβιβάζεις. Ο τρόπος ζωής σου να είναι τέτοιος που ν’ απαγορεύει τον «παρτάκια» κάφρο να βγει από μέ-σα σου, αλλά να σε κάνει να σέβεσαι τους άγραφους κανόνες. Ε-δώ δεν χωρούν μικροπρέπειες αλλά μόνο ουσία και πάνω απ’ ό-λα μια ωραία αλήθεια.

ολιτισμός. Μεγάλη κουβέντα... Σίγουρα πάντως δεν είναι πολιτισμός ο σύγχρονος τρόπος ζωής μας. Η τεχνολογική ανάπτυξη μπορεί για κά-ποιους να θεωρείται ένδειξη πολιτισμού, αλλά για μένα ο πολιτισμός δεν έχει ούτε υφή, ούτε χρώμα, ούτε ήχο. Είναι τα συναισθήματα που

γεννάει στην ψυχή μας η «συνάντηση» με μια πολιτισμική δράση, οποιασδήπο-τε τέχνης. Το αν μια δημιουργία είναι πολιτισμός, έχει να κάνει με τον αν αγγί-ζει τον «δέκτη» της. Ο καλλιτέχνης δημιουργεί έναν πομπό μέσα από το έργο του

και καλεί τον κόσμο να συντονιστεί στη συχνότητά του για να με-ταφέρει το μήνυμα... Φοβάμαι όμως ότι ο περισσότεροι άνθρωποι έχουμε συχνά κλειστούς τους δέκτες μας. Και αν είναι κάτι το ο-ποίο πρέπει να ψάξουμε οι άνθρωποι που φτιάχνουμε «πομπούς», είναι γιατί οι δέκτες δεν είναι ανοιχτοί συνέχεια. Γιατί δεν «πιά-νουν» το μήνυμά μας; Μήπως δεν έχουμε κάτι να πούμε; Μήπως λέμε τα ίδια και τα ίδια; Μήπως ζούμε στο Πύργο της Βαβέλ και δεν το έχουμε πάρει χαμπάρι; Μήπως είναι τόσο περίπλοκο ή δυ-σνόητο το μήνυμά μας ή μήπως δεν μπορεί να αγγίξει έναν δέκτη, ο οποίος «πήζει» στην καθημερινότητα; Θέλει δουλειά πάντως και από τις δύο πλευρές για να καταστεί εφικτή αυτή η επικοινωνία. Οταν αυτό συμβαίνει, τότε έχουμε πολιτισμό.

υτή η λέξη έχει (πάντα είχε) σοβαρά προβλήματα ο-ρισμού. Εχω την αίσθηση ότι μάλλον σημαίνει πολ-λά από αυτά που έχουμε ξεχάσει ως πολίτες αυτής της χώρας, παρά τον πολυτραγουδισμένο μας «ελλη-

νικό πολιτισμό». Δεν ξέρω αν κινδυνεύω να βγω εκτός θέ-ματος αλλά μου έρχονται στο μυαλό λιγότερο βαρύγδουπα πράγματα. Ας πούμε, να μη φοβάσαι ή να μην ντρέπεσαι να πεις την αλήθεια στον άλλον. Να μη χρειάζεται να αλληλο-

χαϊδεύονται οι άνθρωποι κι αυτό να είναι οk. Η ευγένεια να είναι κάτι το απλό και αυτονόη-το κι όχι μια ένδειξη αδυναμίας. Να ζητάς αυ-τό που σου αναλογεί και το παραπάνω να το επιστρέφεις με χαμόγελο. Να μην κλέβεις -κυ-ριολεκτικά και μεταφορικά- ακόμα κι αν κα-νείς δεν θα σε πιάσει. Να φρενάρεις στις δια-βάσεις, να περιμένεις τη σειρά σου, να μην καπνίζεις μες στα μούτρα του άλλου, να τη-ρείς τους βασικούς κανόνες που έχουν φτια-χτεί για να συνυπάρχεις όμορφα με τους γύρω σου. Να μην παρκάρεις στις ράμπες των ανα-

πήρων, ακόμα κι αν σε απειλούν με πιστόλι στο στόμα! Ελε-ος πια με αυτό! Κι αν δεν έχεις βρει πουθενά -μα πουθενά- αλλού, την επόμενη φορά πάρε λεωφορείο. Ή ποδήλατο. Ή περπάτα -που κάνει και καλό! Ασχολήσου με το σώμα σου λίγο παραπάνω. Οι περισσότεροι ξέρουμε πιο καλά πώς λει-τουργεί το κινητό μας παρά το σώμα μας. Το ξέρω ότι το «α-νοίγω» πολύ, αλλά για κάποιο λόγο όλα μου φαίνονται σχετι-κά πια. Ισως φταίει ότι όλα όσα έχουν συμβεί στη χώρα μας τους τελευταίους μήνες έχουν λειτουργήσει σαν καθαρό νε-ρό σε λερωμένο τζάμι. Ετσι νιώθω. Οτι όλα όσα είχαμε συ-νηθίσει ως κοινώς αποδεκτά και τα ανεχόμασταν και λέγα-με «δεν πειράζει, δεν βαριέσαι, εδώ είναι το Ελλάντα», τώρα, που τρακάραμε στον τοίχο που από καιρό κατευθυνόμασταν, μοιάζουν ξαφνικά τόσο λάθος, τόσο πρωτόγονα και «απολί-τιστα». Είμαι σίγουρος ότι δεν είμαι ο μόνος που το νιώθει. Να αλλάξουμε πρώτα εμείς. Σε καθετί μικρό. Σήμερα. Τώρα. Ισως αυτό να είναι πολιτισμός...

την Ελλάδα, μια χώρα που έχει παράγει τεράστιες ποσότητες πολιτισμού και έχει αφήσει την κληρονομιά της προς κατανάλωση σε άλλες χώρες και γενιές, ο όρος «πολιτισμός» είναι σήμερα μία άκρως αμφισβητούμενη και παρεξηγημένη έννοια. Ποιος παράγει πολιτισμό; Ποιος αξίζει να λέ-

ει ότι παράγει πολιτισμό; Τι είναι τελικά πολιτισμός; Οι ερωτήσεις παραμένουν αναπάντητες όσο τα χρόνια περνούν και όσο όλοι σχεδόν αναρωτιόμαστε τι θα πει αυτό. Ενας από τους λόγους γι’ αυτό το χαριτωμένο μπέρδεμα, βέβαια, είναι το μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που νομίζουν ότι αγγίζουν το οικοδόμημα του πολιτισμού. Συγγραφείς που επαναλαμβάνουν τις εικόνες που έχουμε δει,

συνθέτες που προσπαθούν να μας πουν πόσο πολύ πονούν, κινη-ματογραφιστές που μιλούν για τη διαφορετικότητα της ζωής τους, παράγοντας λανθάνουσες αυτοβιογραφίες, ζωγράφοι που απεικο-νίζουν την ανύπαρκτη ομορφιά ή την τετριμμένη ασχήμια. Και ο ακροατής / θεατής / απλός άνθρωπος κοινώς, ποτέ δεν πιάνει το χέρι βοηθείας που περιμένει. Και αυτό γιατί πάνω απ’ όλα πολιτι-σμός σημαίνει ζωή, κατανόηση, βλέμμα, στήριγμα, διάρκεια. Και, δυστυχώς, στις μέρες μας δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Ούτε κάτι ά-μεσα σχετικό με τις προηγούμενες λέξεις. Οι προσπάθειες για πα-ραγωγή πολιτισμού, με τη ζωντανή έννοια, είναι τόσο λίγες που κάνουν θόρυβο όταν εμφανίζονται.

32 ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ 21 - 55

• Είδαμε στο 15ο επεισόδιο του τελευταίου κύκλου ότι το Νησί είναι το μέρος όπου βρίσκεται το α-πόκοσμο φως που «κατοικεί» μέσα στον καθένα μας. Επίσης, σε πολλές σκηνές αναφέρεται ότι το Νησί «θέλει» κάτι. Αυτό σημαίνει ότι το Νησί εί-ναι ζωντανό;

• Αφού αυτό το φως είναι -όπως φαίνεται- αγαθό, τότε πώς σκοτώθηκε ο Ανδρας με τα Μαύρα, ό-ταν τον πέταξε μέσα σε αυτό ο Jacob;

• Γιατί ο Ανδρας με τα Μαύρα δεν έχει όνομα;• Πώς γίνεται το Νησί να θεραπεύει κόσμο; Και

γιατί το κάνει αυτό επιλεκτικά;• Ποια ήταν η γυναίκα που μεγάλωσε τον Jacob και

τον Ανδρα με τα Μαύρα και πώς έφτασε στο Νησί;• Αν ο Jacob ανατράφηκε από μία γυναίκα που

φαινόταν πως είναι Ρωμαία, γιατί είχε τόση εμ-μονή με τους θεούς των Αιγυπτίων;

• Ο Jacob είπε στον Alpert ότι κάποιοι προγενέ-στεροι επισκέπτες είχαν κατασκευάσει το τερά-στιο άγαλμα της θεάς Θουέρι (θεά της γονιμότη-τας για τους Αιγυπτίους). Γιατί επέλεξαν αυτήν; Ο Jacob τους είπε να κάνουν κάτι τέτοιο;

• Γιατί ο Widmore έφερε πάλι τον Desmond στο

Νησί; Τι θυσία πρέπει να κάνει ο Desmond;• Στην τέταρτη σεζόν, ο Ben και ο Locke μετακίνη-

σαν το Νησί. Ποιος τους είπε να το κάνουν; Ο Μαύρος Καπνός; Αν ναι, γιατί ήθελε να το μετα-κινήσουν και τι όφελος είχε τελικά;

• Τι έφταιγε στο Μαύρο Καπνό ο κ. Eco και τον εξο-λόθρευσε; Και γιατί άφησε την Rousseau ζωντανή, έχοντας εξαφανίσει ολόκληρη την ομάδα της;

• Στο Νησί υπάρχουν Κανόνες, όπως αυτός που απαγορεύει στον Ανδρα με τα Μαύρα-Locke να σκοτώσει ο ίδιος τους Υποψηφίους (ή ακόμα και τον Jacob). Ποιος έφτιαξε αυτούς τους Κανόνες;

• Τι το ξεχωριστό είχε επιτέλους αυτός ο Walt, ο γιος του Michael, και αφιέρωσαν τόσο πολύ χρόνο σε αυτόν;

• Ομοίως, γιατί ο Aaron, ο γιος της Claire, ήταν τόσο σημαντικός και γιατί δεν έπρεπε να τον με-γαλώσει η Kate;

• Γιατί η Kate σβήστηκε από τη λίστα των Υποψη-φίων;

• Αφού ο Jacob ήταν αθάνατος, τι τον έκανε να ξε-κινήσει μία ολόκληρη εκστρατεία αναζήτησης Υ-ποψηφίων για να βρει τον αντικαταστάτη του;

• Τι δουλειά είχε στο Νησί η Πρωτοβουλία Dharma και ποιος ήταν ο σκοπός της;

• Τι θα συμβεί αν ο Μαύρος Καπνός φύγει από το Νησί;

• Στο «Παράλληλο Σύμπαν», στο οποίο η πτήση Oceanic 815 φτάνει αβλαβής στον προορισμό της, το Νησί βρίσκεται κάτω από το νερό. Πότε και πώς έγινε αυτό;

• Ομοίως, πότε και πώς κατάφεραν να φύγουν α-πό το Νησί προτού αυτό βυθιστεί οι Roger Linus (πατέρας του Ben) και Pierre Chang (πατέρας του Miles), ενώ είχαν ήδη πεθάνει;

• Γιατί ο Widmore έδωσε εντολή στον Keamy και την ομάδα του να εξολοθρεύσουν τους πάντες στο Νησί, εκτός από τον Ben; Ο Widmore δεν ή-ταν αυτός, άλλωστε, που ήθελε τον Locke να μα-ζέψει τους «Εξι» της Oceanic και να τους πάει στο Νησί; Και γιατί ακριβώς θέλει ο Widmore να ε-πιστρέψουν οι «Εξι» πίσω στο Νησί;

• Γιατί δεν μπορούσε να γυρίσει στο Νησί ο Widmore;

• Πώς κατάφερε να γυρίσει τελικά;• Locke, Hume, Rousseau, και όμως καμία νύξη

πολιτικής φιλοσοφίας! Σε κανέναν κύκλο! Μή-πως το τελευταίο επεισόδιο θα αλλάξει πορεία;

• James Ford, Kate Austin… Δεδομένου ότι τα επί-θετα των δύο παραπέμπουν σε μοντέλο της γνω-

Αυτό που καθήλωσε εκατομμύρια τηλεθεατές, επί έξι συνεχόμενες χρονιές, μπροστά στις

οθόνες τους, παρακολουθώντας την cult πλέον σειρά Lost, ήταν το ότι η τελευταία μάς

«βομβάρδιζε» με στοιχεία που «πάντρευαν» το μεταφυσικό με την επιστημονική προσέγγιση,

γεγονός, άλλωστε, που αποτυπωνόταν με το δίπολο «ορθολογιστής Jack Sheppard» -

«πιστός John Locke» (το οποίο ανατράπηκε, πάντως, στα τελευταία επεισόδια). Το

«πάντρεμα» αυτό, σε συνδυασμό με αρκετές δόσεις σασπένς και το καταπληκτικό, εξωτικό

σκηνικό, ήταν η... συνταγή της επιτυχίας για το ABC, κανάλι-παραγωγό. Ωστόσο, έπειτα από

τόσες ανατροπές και απρόσμενες εξελίξεις, το κοινό έχει ανεβάσει πάρα πολύ τον... πήχη των προσδοκιών του από τη δημοφιλή σειρά. Τόσο

πολύ, που μάλλον το τελευταίο επεισόδιο θα κριθεί είτε ως ένα ευφυέστατο δημιούργημα,

είτε απλώς ως «πατάτα». Οπως και να έχει, μας έχουν δημιουργηθεί αρκετά ερωτήματα που θα

θέλαμε να απαντηθούν στο τέλος. Σταχυολογούμε ορισμένα από αυτά που

αλιεύσαμε σε σχετικό άρθρο του blog τεχνολογίας Gizmodo (“50 Questions Lost

Really Does Need To Answer”) και προσθέτουμε κάποια δικά μας. Προσοχή όμως!

Η συνέχεια του άρθρου περιέχει spoilers, επομένως, όσοι δεν έχετε δει τον τελευταίο

κύκλο, πείτε στους φίλους σας να διαβάσουν το άρθρο και να φιλτράρουν τις καινούργιες

πληροφορίες…

33ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ5 - 10

οιπόν, σήμερα το βράδυ μην κανονί-σεις τίποτα. Θα μαζευτούμε στο σπί-τι του Νίκου για Lost». Αυτή η φρά-ση ακούγεται διαρκώς τα τελευταία έξι

χρόνια στην παρέα μου και η συνέχεια είναι γνω-στή. Ολοι, με θρησκευτική ευλάβεια, μαζευόμαστε στο σπίτι με τη μεγαλύτερη τηλεόραση και για 44

λεπτά δεν ακούγεται ούτε ψίθυρος. Ακόμα και το φαγητό το τρώμε πριν ή μετά το επεισόδιο, για να μη μας διακόψει τίποτα απολύτως. Εάν τώρα κάποιος τολμήσει να δι-αταράξει τη μυσταγωγία με τυχόν ερωτήσεις, αμέσως παίρνει την απάντησή του: «Σκασμός. Οι απορίες στο τέλος». Και αυτό το νησί πια, από το πρώτο επεισόδιο, όλο απορίες. Γιατί εμφανίστηκε εκεί ο πατέρας του Τζακ; Τι δου-λειά έχει η πολική αρκούδα σε ένα τροπικό νησί; Αυτή η Αννα Λουσία πόσο εκνευριστική μπορεί να είναι; Θα βρεθεί ποτέ κανείς να δώ-σει μια σφαλιάρα στον Μπεν να ηρεμήσουμε; Τι είναι πάλι αυτός ο Τζέικομπ; Ο Ρίτσαρντ για-τί δεν γερνάει και γιατί βάφει τα μάτια του; Γιατί τους έβαλαν πάλι αυτούς τους τέσσερις στη σει-ρά; Πού ήταν τόσο καιρό κρυμμένος ο ναός; Ο Λοκ πέθανε ή δεν πέθανε;Με το που τελείωνε το επεισόδιο ξεκινούσε η κουβέντα γύρω από τα πάντα. Από τα πιο απλά, όπως για παράδειγμα για το ποιον γουστάρει επι-τέλους η Κέιτ, μέχρι τα πιο σύνθετα, όπως αν οι

πρωταγωνιστές ζουν σε παράλληλα σύμπαντα και αν είναι εφικτά τα ταξίδια στο χρόνο. Κρατούσε για ώρες και φυσικά δεν κατέληγε πουθενά.Αν πάλι κάποιος από την παρέα έλειπε από την προβολή λόγω ανωτέρας βίας, τότε έβλεπε μόνος του το επεισόδιο και αμέσως μετά έπαιρνε τηλέφω-νο: «Ελα το είδες; Ασε, έχω τρελαθεί. Πάλι άνω-κάτω τα κάνανε όλα». Σειρά μετά έπαιρνε η μητέρα μου, φανατική τηλε-θεάτρια της σειράς, με νέες αναλύσεις και νέες εκ-δοχές μέχρι την επόμενη κυκλοφορία.Επειδή όλα τα ωραία πράγματα όμως στη ζωή κά-ποια στιγμή τελειώνουν, στις 23 Μαΐου θα προ-βληθεί το τελευταίο διπλό επεισόδιο της σειράς. Που σημαίνει μια ανακούφιση μεν, αφού ελπί-ζουμε να λυθούν όλες μας οι απορίες, αλλά και μια γλυκιά μελαγχολία. Τι θα κάνουμε τώρα χωρίς Lost; Ποια σειρά θα αναπληρώσει το κενό της; Κα-λό είναι το Supernatural, το Fringe, το Trueblood και το Flashforward, όπως λέει κι ένας φίλος, αλ-λά δυστυχώς Lost δεν είναι. Τι θα έχουμε να συ-ζητάμε μέσα στην εβδομάδα περιμένοντας το επό-μενο επεισόδιο; Πώς θα ζήσουμε χωρίς τον Τζακ, τον Σόγερ, τον Λοκ και την Κέιτ; Με ποιους ήρω-ες της σειράς θα παρομοιάζουμε τους γύρω μας και ποιες τροπικές παραλίες θα ονειρευόμαστε για ξε-κούραση; Αυτή τελικά δεν ήταν πτώση αεροπλά-νου. Ο πρώτος αριθμός του λαχείου ήταν! 4 8 15 16 23 42...

στής αμερικανικής εταιρείας, μήπως τελικά οι δυο τους είναι φτιαγμένοι ο ένας για τον άλλο;

• Οταν ο Ανδρας με τα Μαύρα-Locke υποσχέθη-κε στον Sayid να φέρει την Nadia πίσω από τους νεκρούς, αναφερόταν στο τι θα γινόταν στο «Πα-ράλληλο Σύμπαν»; Ή απλώς έλεγε ψέματα;

• Ποιος από τους δύο Kwon ήταν ο Υποψήφιος; Οχι ότι έχει μεγάλη σημασία πια…

• Αν η βόμβα υδρογόνου προκάλεσε το «Παράλ-ληλο Σύμπαν», αποτρέποντας τη συντριβή της Oceanic, τότε πώς άλλαξε την… επαγγελματική καριέρα του Sawyer από απατεώνα σε αστυνο-μικό, δεδομένου ότι ο Sawyer ήταν απατεώνας ήδη πριν πετάξει με τη συγκεκριμένη πτήση;

• Ποια είναι η μητέρα του γιου του Jack στο «Πα-ράλληλο Σύμπαν»;

• Το πτώμα του Christian Shephard χάθηκε στην πτήση της Oceanic στο «Παράλληλο Σύμπαν». Γιατί και πού;

• Ο Ανδρας με τα Μαύρα «κατέλαβε» για λίγο το πτώμα του Christian στο Νησί. Γιατί το έκανε αυτό;

• Αφού ο Ανδρας με τα Μαύρα-Locke είχε υπό τον έλεγχό του τον Sayid, τότε πώς ο τελευταί-ος θυσίασε τον εαυτό του για να σώσει τους υ-

πολοίπους; Ομοίως, γιατί η Claire εγκατέλει-ψε τον Locke, πηγαίνοντας στο νησί Υδρα με το σκάφος του Sawyer;

• Αφού ο Jacob κυκλοφορεί ως φάντασμα και μιλά με τον Hurley, ποιος ο ρόλος του φαντά-σματος του παιδιού Jacob, τον οποίο βλέπει ο Sawyer;

• Αφού ο Ανδρας με τα Μαύρα-Μαύρος Κα-πνός-Locke (και όποιο άλλο όνομα έχει) έχει τόσες υπερφυσικές δυνάμεις, τότε γιατί χρειά-ζεται ένα υποβρύχιο ή ένα αεροπλάνο για να φύγει από το Νησί;

• Γιατί ο Μαύρος Καπνός δεν μπορεί να περά-σει μία γραμμή στάχτης; Τι ρόλο παίζουν οι η-χητικοί φράχτες;

• Δεδομένου ότι ο Μαύρος Καπνός ήθελε να φύγει από το Νησί με αεροπλάνο, τότε γιατί ε-ξολόθρευσε με το «καλημέρα» της πρώτης σε-ζόν τον πιλότο της Oceanic;

• Ο Μαύρος Καπνός δεν μπορούσε να φύγει α-πό το Νησί, αλλά ο Jacob ταξίδευε συνέχεια στον υπόλοιπο κόσμο. Γιατί αυτά τα δύο μέ-τρα και τα δύο σταθμά; Επειτα από αυτό, είναι δυνατόν να μη θέλει να σκοτώσει τον Jacob ο Μαύρος Καπνός;

στή. Οστο σπ

λΑταααΟαπεμλενημπσειΤι ετί δτουςρά; ΛοκΜε τκουβόπωςτέλου

34 ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ 21 - 5 - 10

ψηφοφορία της Eurovision είναι για πολ-λούς το πιο ενδιαφέρον σημείο του διαγω-νισμού. Η μελέτη της ψηφοφορίας στο δια-γωνισμό αποτελεί όμως και αντικείμενο ε-

πιστημονικής ανάλυσης. Πρόκειται για ένα νέο πε-δίο το οποίο ο Ντέρεκ Γκάδερερ, πρώην λέκτορας μοριακής γενετικής του Πανεπιστημίου του Λίβερ-πουλ, σε ένα διάσημο ανά το διαδίκτυο (τουλάχι-στον) άρθρο του στο Journal of Artificial Societies and Social Simulation το 2006, βάπτισε ευρωβιζιο-ψηφολογία (eurovisiopsephology). Στο άρθρο του αυτό ο Ντ. Γκάδερερ, εξηγεί:Οι κατανομές ψήφων στο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision, έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών ερευνητών, δημιουργώντας ένα μικρό διε-πιστημονικό πεδίο που μπορεί να ονομαστεί «Ευ-ρωβιζιοψηφολογία», που ενσωματώνει τη συνει-σφορά από την πολιτική, την κοινωνιολογία και την πληροφορική. Παρότι το αποτέλεσμα του διαγωνι-σμού προκύπτει από τη χρήση ενός απλού εκλογι-κού συστήματος, η μοναδική του παράμετρος -ο α-ριθμός των χωρών που ψηφίζουν- ποικίλλει από χρονιά σε χρονιά. Ο αναλυτικός εντοπισμός στατι-στικά σημαντικών τάσεων στις κατανομές των ψή-φων, σε μια περίοδο μερικών ετών, είναι συνεπώς μαθηματικά πολύπλοκος. Η προσομοίωση μάς προ-σφέρει μια μέθοδο για να αναπαραστήσουμε την πραγματική ιστορία του διαγωνισμού χρησιμοποιώ-ντας μεθόδους Μόντε Κάρλο. Η σύγκριση των προ-σομοιωμένων ιστοριών με την πραγματική ιστορία του διαγωνισμού, επιτρέπει την αναγνώριση στατι-στικά σημαντικών μεταβολών στην κατανομή των ψήφων, χωρίς να απαιτείται μια πλήρης μαθηματι-κή λύση. Ειδικότερα στην περίοδο μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’90, έχουν αναδυθεί μεγάλα γεωγρα-φικά μπλοκ ψήφων από τη μικρής κλίμακας αλλη-λοϋποστήριξη, που εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Σε δύο τουλάχι-στον περιπτώσεις το αποτέλεσμα του διαγωνισμού έχει επηρεαστεί κρίσιμα από τα μπλοκ ψήφων. Η δομή αυτών των μπλοκ συνεπάγεται πως μια δράκα κεντρικά τοποθετημένων χωρών έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να βγουν νικήτριες στο μέλλον...Η επαναφορά των εθνικών κριτικών επιτροπών, παράλληλα με την τηλεψηφοφορία, έγινε ακριβώς -υποτίθεται- για να μην υπάρχει η «συμπαιγνία» αυ-τή. Σύμφωνα άλλωστε με άρθρο των Haan, Dijkstra και Dijkstra, του πανεπιστημίου του Γκρόνινγκεν της Ολλανδίας, στο περιοδικό Cultural Economics, το 2005, μια τέτοια επιλογή μετριάζει την «πολιτική» ψήφο, αλλά, φευ, δεν την εξαλείφει:«Επί αιώνες συνεχίζονται συζητήσεις σχετικά με το αν μόνο οι ειδικοί μπορούν να κρίνουν την ποιό-τητα της πολιτιστικής παραγωγής, ή αν και το γού-στο του κοινού έχει αξία. Το άρθρο αυτό προσπα-θεί να απαντήσει εμπειρικά στο ερώτημα αυτό, χρη-σιμοποιώντας τους εθνικούς τελικούς του διαγωνι-σμού τραγουδιού της Eurovision. Καταδεικνύουμε

πως οι ειδικοί είναι καλύτεροι κριτές της ποιότητας, υπό την έννοια ότι το αποτέλεσμα των τελικών, ό-ταν το κρίνουν ειδικοί, είναι λιγότερο ευαίσθητο σε παράγοντες που δεν έχουν σχέση με την ποιότητα, από ό,τι όταν το κρίνει η κοινή γνώμη. Ομως, ούτε οι ειδικοί είναι τέλειοι· η κρίση τους εξακολουθεί να μην εξαρτάται πολύ από τέτοιου είδους παράγοντες».

Το ερώτημα που μοιάζει να απασχολεί πολλούς, εί-ναι το κατά πόσο «πολιτικά» κίνητρα επηρεάζουν την ψήφο είτε των επιτροπών, είτε του κοινού. Οι απα-ντήσεις διαφέρουν. Στον αντίποδα της μελέτης του Γκάδερερ, δύο ακόμα Ολλανδοί, ύστερα από σχε-τικές μελέτες, συμπέραναν πως τα «μπλοκ» χωρών προκύπτουν και από τα «μπλοκ» κοινής ή παρεμφε-ρούς μουσικής κουλτούρας και ακουσμάτων ή κοι-νής (ή παρόμοιας) γλώσσας (με την εξαίρεση ίσως των Βαλτικών χωρών). Στο άρθρο τους στο περιο-δικό Empirical Economics, οι Laura  Spierdijk και Michel Vellekoop, περιγράφουν πως «… εν αντιθέ-σει με προηγούμενες μελέτες, αναλύουμε την επί-δραση κοινών παραγόντων πάνω στην προκατάλη-ψη σε καθεμία από τις χώρες (που μετέχουν στον διαγωνισμό της Eurovision), κάτι που είναι απαραί-τητο για να τεκμηριωθούν οι δημόσια συζητούμενες κατηγορίες περιφερειακής ψήφου κατά μπλοκ από κάποιες ομάδες χωρών……Παρότι η μελέτη μάς αποκαλύπτει σημαντικές γε-ωγραφικές κανονικότητες στις επιλογές ψήφου (που δείχνει πολιτική ψήφο), δεν βρήκαμε στοιχεία για τις δημόσια συζητούμενες κατηγορίες περιφερεια-κών μπλοκ ψήφων από συγκεκριμένες χώρες…».

Μάλιστα, η μελέτη αναφέρεται και αναλύει το (θεω-ρούμενο ως) πανευρωπαϊκό «σκάνδαλο» της ανταλ-λαγής δωδεκαριών μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, κα-ταλήγοντας ότι:«… Είδαμε πως η τεράστια μεροληψία ψήφου μετα-ξύ Κύπρου και Ελλάδας μπορεί να εξηγηθεί σε με-γάλο μέρος της από την κοινή γλώσσα και το κοινό θρησκευτικό υπόβαθρο. Η γλωσσική επίδραση εί-ναι σημαντική και στις δύο χώρες, αλλά το θρησκευ-τικό υπόβαθρο είναι μόνο σημαντικό για τις ψήφους στην Κύπρο. Η ανάλυσή μας δείχνει πως οι γλωσσι-κές προτιμήσεις παίζουν σημαντικό ρόλο… αλλά η επιδράσεις αυτές είναι πολύ ισχυρότερες μεταξύ Ελ-λάδας και Κύπρου…».Βεβαίως η Ελλάδα και η Κύπρος συνήθως στέλ-νουν αγγλόφωνα τραγούδια στo διαγωνισμό της Eurovision, οπότε γεννιούνται εύλογα ερωτήματα για τη μεθοδολογία των συγγραφέων και την επάρ-κεια της σχετικής έρευνας. Αλλωστε, ο μύθος περί πολιτικής ψήφου «σκοντάφτει» σε λεπτομέρειες, ό-πως η αμοιβαία μεροληπτική υπερψήφιση Κροατί-ας-Σερβίας και μεταξύ άλλων ημι-εμπόλεμων ή ψυ-χραμένων χωρών…Είναι γενικά, πάντως, εντυπωσιακός ο όγκος της πα-γκόσμιας ενασχόλησης με αυτόν το διεθνή διαγωνι-σμό, μικρής, μάλλον, πολιτιστικής σημασίας. Αυτό που προσελκύει τέτοιες αναλύσεις, μάλλον δεν είναι φυσικά το μουσικό ενδιαφέρον, αλλά το είδος της ε-θνικά βασισμένης διεθνούς ψηφοφορίας, της διε-θνούς συνάθροισης ψήφων, που δεν συμβαίνει πα-ρά σπάνια. Οπότε η συζήτηση περί του τεν πόιντς - ντουζ πουάν είναι μοιραίο να συνεχίσει να ερμηνεύ-εται και στατιστικά…

35ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ21 - 5 - 10

έτος δεν έχουμε πολυα-σχοληθεί με το διαγω-νισμό τραγουδιού της Eurovision, καθώς η οι-

κονομική επικαιρότητα έχει επισκι-άσει ακόμα και τη «χρυσόσκονη», με την οποία είναι «πασπαλισμένο» το σόου που μαγνητίζει κάθε χρόνο το ενδιαφέρον εκατομμυρίων τηλεθεα-τών της «γηραιάς ηπείρου». Κι όμως, η ελληνική αποστολή ήδη βρίσκεται στη νορβηγική πρωτεύου-σα, ήδη έχει ξεκινήσει να κάνει τις πρόβες της και σε τέσσερις μέρες θα διεκδικήσει το εισιτήριο για τον τελικό του 55ου Διαγωνισμού Τρα-γουδιού της Εurovision. Tο βράδυ της Τρίτης 25 Mαΐου, ή αλλιώς του πρώτου ημιτελικού, ο Γιώργος Αλ-καίος με τους Friends θα εμφανι-στούν -13οι σε σειρά εμφάνισης- στην Τelenor Arena του Οσλο, και θα πουν “Οpa”, προσπαθώντας να συμπεριλάβουν την ελληνική συμ-μετοχή στην τελική 20άδα που θα προκύψει και μετά το δεύτερο ημι-τελικό (στις 27 Μαΐου), ανανεώνο-ντας τελικά το ραντεβού για το μεγά-λο τελικό του Σαββάτου 29 Μαΐου. Η σύνθεση του “Οpa” ανήκει στο

Γιώργο Αλκαίο, ενώ οι στίχοι εί-ναι του Γιάννη Αντωνίου. Στη σκη-νή, μαζί με τον Γιώργο Αλκαίο, θα εμφανιστούν ο λυράρης Λάζος Ιω-αννίδης και οι χορευτές Αναστάσι-ος Καναρίδης, Ευγένιος Μπούλι, Ι-άκωβος Γκόγκουα και Πέτρος Ζλάτ-κος. Tη χορογραφία της ελληνικής συμμετοχής έχει η Εμυ Ζαριάν, ενώ την ενδυματολογική επιμέλεια έχει ο Παντελής Μήτσου. Τον τηλεοπτι-κό σχολιασμό για την ΝΕΤ θα κάνει η Ρίκα Βαγιάννη.

Στη διάρκεια ζωής του διαγωνισμού υπήρξαν, φυσικά, πολλές εμφανί-σεις που συζητήθηκαν για διάφο-ρους λόγους. Εμείς θα εστιάσουμε στις δικές μας συμμετοχές και σε α-ποστολές που έχουμε λόγους να θυ-μόμαστε ή να μην μπορούμε να ξε-χάσουμε με τίποτα. Στην αρχή τα πράγματα ήταν απλά, αρκετά αθώα και δεν υπήρχε και μεγάλος συνωστισμός μεταξύ των υποψηφιοτήτων. Το 1974 η Μαρι-νέλλα εγκαινίασε την ελληνική εκ-προσώπηση στην Eurovision με έ-να τραγούδι (φυσικά, με ελληνικό στίχο, και μάλιστα διά χειρός Πυ-

θαγόρα), που παρέπεμπε στην του-ριστική Ελλάδα, την ιδανική χώρα για να ζήσεις στιγμές ξενοιασιάς. Τι άλλο χρειαζόταν, άλλωστε, για να είναι ευτυχισμένη μία γυναίκα τό-τε; Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ’ αγόρι της (από τότε, βέβαια, άλλα-ξαν τα πράγματα και σήμερα θέλει πολλά, πολλά περισσότερα). Σε σύ-νολο 17 συμμετοχών, η χώρα μας βρέθηκε στην 11η θέση. Ηταν η χρονιά που κέρδισαν οι ABBA με το “Waterloo” για λογαριασμό της Σουηδίας.Το 1977 καταφέρνουμε κάτι το ο-ποίο θα αποτελεί σημείο αναφοράς τα επόμενα χρόνια για τις ελληνικές συμμετοχές στην Εurovision: να κα-τακτήσουμε την 5η θέση με το «Μά-θημα σολφέζ», και δώσ' του το «Α-βάντι, ντο-φα-φα» διά χειλέων Πα-σχάλη, Μπέσσυς Αργυράκη, Ρό-μπερτ Ουίλιαμς και Μαριάννας Τό-λη. Θα έπρεπε να περιμένουμε μέ-χρι το Μάιο του 1992 για να ξανα-πάρουμε την ίδια θέση και μάλι-στα με σκληρότερο ανταγωνισμό, α-φού εκείνη τη χρονιά υπήρχαν πέ-ντε επιπρόσθετες υποψηφιότητες σε σχέση με εκείνες του 1977. Η-ταν τότε που η Κλεοπάτρα τραγού-δησε «Ολου του κόσμου η ελπίδα»,

στο Μάλμε της Σουηδίας. Η αμέσως επόμενη διοργάνωση έ-γινε στο Μίλστριτ της Ιρλανδίας και η Καίτη Γαρμπή πραγματοποιεί μία εκρηκτική, πραγματικά, εμφάνιση, με ένα γαλάζιο μακρύ φόρεμα που άφηνε πολλά στη φαντασία και συ-ζητήθηκε πολύ. Τελικά, το «Ελλά-δα, χώρα του φωτός» βρέθηκε στην 9η θέση. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια ήμα-σταν πιστοί στην κλίμακα θέσεων 12-14, όμως το 1998 διαπιστώσα-με ότι υπάρχει και πιο κάτω, αφού το συγκρότημα «Θάλασσα» στάθμευ-σε στην 20ή θέση με «Μια κρυφή ευαισθησία». Το παρήγορο ήταν ό-τι δεν ήμασταν τελευταίοι. Ποτέ δεν υπήρξαμε, ακόμα και τότε υπήρ-χαν πέντε ακόμα συμμετοχές πίσω από εμάς.

Εως τότε ο διαγωνισμός της Eurovision ήταν κάτι στο οποίο συμμετείχαμε, αλλά χωρίς ιδιαίτερες βλέψεις. Αυτό, όμως, θα άλλαζε την επόμενη χρονιά, όταν δύο νέα παι-διά που γεννήθηκαν στη Σουηδία α-πό Ελληνες γονείς -η Ελενα Παπα-ρίζου και ο Νίκος Παναγιωτίδης- θα συστήνονταν στο ευρωπαϊκό κοινό

36 ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ 21 - 5 - 10

ως Antique και θα τραγουδούσαν στην Κοπεγχάγη το “Die for you” με αγγλόφωνο ρεφρέν. Αυτή ήταν η πιο επιτυχημένη εμφάνιση της χώρας μας στο διαγωνισμό, αφού της απέ-φερε την 3η θέση, ωστόσο το τρα-γούδι αυτό έδωσε την αφορμή να ξε-κινήσει ένας κύκλος συζητήσεων για το αν πρέπει το τραγούδι της ελληνι-κής συμμετοχής να περιλαμβάνει αγ-γλικό στίχο. Κι ύστερα, ήρθε ο Μάιος του 2002. Τόπος: Ταλίν. Καλλιτέχνης: Μιχάλης Ρακιντζής. Τραγούδι: S.A.G.A.P.O. Δεν νομίζουμε να υ-πάρχει Ελληνας (και όχι μόνο) που, ακόμη και αν έχει έστω και μία χαλαρή σχέση με το σόου της Eurovision, να μη θυμάται αυτήν την εμφάνιση. Η απορία μου πάντα ήταν πώς μπορούσαν να μετακινη-θούν πάνω στη σκηνή τα μέλη της αποστολής με αυτές τις στολές (που λες και ήταν βγαλμένες από ται-νία… Ρόμποκοπ). Γι’ αυτό φαίνεται ότι είχε ιδρώσει ο τραγουδιστής. Το ρυθμικό βήμα τύπου τσολιά δεν έ-σωσε την κατάσταση, ωστόσο η θέ-ση που λάβαμε ήταν η 17η σε σύ-νολο 24. Τη μεγάλη διαφορά ήρθε να κάνει το 2004 στην Κωνσταντινούπολη ο

Σάκης Ρουβάς που με μία εξαιρετι-κή σκηνική παρουσία έδωσε το έ-ναυσμα, παροτρύνοντας το κοινό να χορεύει στους ρυθμούς του “Shake it” και κατορθώνοντας να σκαρφα-λώσει ξανά στην 3η θέση, ανοίγο-ντας το δρόμο για την κορυφή αυ-τή τη φορά. Εχοντας την εμπειρία της Eurovision από το 2001 με τους Antique, η Ελενα Παπαρίζου είχε πάει στο Κίεβο, αποφασισμένη να νικήσει, και τα κατάφερε με το προ-φητικό “Μy number one”, δίνοντας στην Αθήνα αυτό που ήθελε τόσο πολύ: να φέρει τον επόμενο διαγω-νισμό της Eurovision στην ελληνι-κή πρωτεύουσα.

Εχοντας ακόμη ανεβασμένες τις «μετοχές» της από την επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και θέλοντας να αποδείξει ότι μπορεί να διοργανώνει πανευρωπαϊκού ε-πιπέδου τηλεοπτικά σόου, η Αθήνα έβαλε τα δυνατά της και αποφάσισε να την εκπροσωπήσει καλλιτεχνι-κά ίσως η πιο δημοφιλής ποπ τρα-γουδίστρια της χώρας: η Αννα Βίσ-ση. Το ρούχο με την υπογραφή Ζαν Πολ Γκοτιέ που φόρεσε τη βραδιά του τελικού δεν την κολάκευε κα-

θόλου και συζητήθηκε πολύ, όπως και το πάθος της στη σκηνή. Ομως, φαίνεται πως με την Eurovision τελικά δεν μπορεί να τα πάει κα-λά η τραγουδίστρια. Η μπαλάντα της “Εverything” τερμάτισε 9η (πο-λύ καλύτερα τουλάχιστον από το 1980, όταν είχε τραγουδήσει «Οτο-στόπ», αλλά η θέση που κατέλαβε τελικά ήταν η 13η). Η Eurovision, άλλωστε, έχει και τα ρίσκα της. Κα-νένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τίποτα. Η καλύτερη θέση που πήρε η χώ-ρα μας τα επόμενα χρόνια ήταν ξα-νά η 3η. Συνέβη το Μάιο του 2008 στο Βελιγράδι, όταν η Καλομοίρα με το μπρίο που την διακρίνει τραγού-δησε το “Secret combination”, α-ποδεικνύοντας πως ο μυστικός της συνδυασμός τελικά λειτούργησε. Η επανεμφάνιση του Σάκη Ρουβά στο διαγωνισμό την περυσινή χρο-νιά δεν έφερε τα αναμενόμενα, α-φού η 16η Μαΐου δεν ήταν η νύχτα μας και το “Τhis is our night” βρέ-θηκε στην 7η θέση.

Ο διαγωνισμός τραγουδιού της Eurovision έχει χαρακτηριστεί ποι-κιλοτρόπως. Από «πανηγυράκι» έ-

ως «κιτς σόου». Ωστόσο, κατά την άποψή μας, τίποτα δεν μπορεί να είναι άσπρο ή μαύρο. Η αλήθεια είναι ότι όσα χρόνια τον παρακο-λουθούμε, έχουμε δει πράγματα και θαύματα, αλλά αυτό που επιμένου-με να κρατάμε είναι η παρεΐστικη ατμόσφαιρα που δημιουργείται σε πολλά σπιτικά τη βραδιά του τελι-κού, και ίσως και κάποιες πραγμα-τικά ενδιαφέρουσες (αλλά σπάνιες πραγματικά) στιγμές από τον ίδιο το διαγωνισμό, όπως πέρυσι, όταν ανέβηκε στη σκηνή η Patricia Kaas και ερμήνευσε το “Et s’il fallait le faire” για λογαριασμό της Γαλλίας, καταλαμβάνοντας την 8η θέση. Οσο για τη χώρα μας, σε γενικές γραμ-μές, τα έχει πάει μια χαρά. Απόδει-ξη: το “My number one” ψηφίστη-κε στην 4η θέση με τα πιο δημο-φιλή τραγούδια της Eurovision στα 50 χρόνια της ιστορίας του διαγω-νισμού, σε μία επετειακή εκδήλωση που διοργανώθηκε το 2005. Aς γυρίσουμε, όμως, στο σήμερα, καθώς η αντίστροφη μέτρηση ξε-κίνησε για το φετινό διαγωνισμό και σιγά-σιγά οι περισσότεροι λίγο-πολύ θα μπούμε την επόμενη εβδο-μάδα στο ρυθμό της Eurovision, και προπάντων τα delivery!

37ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ21 - 5 - 10

Ποιος ήταν ο Ααρον Κάμπελ, ο κεντρι-κός ήρωας της θεατρικής παράστασης «59 σερβίτσια μόνο», του Ali Taylor, τον οποίο υποδυθήκατε πρόσφατα στο Θέατρο «Τόπος Αλλού»;Ηταν ένα παιδί που έδειχνε σκληρός χα-ρακτήρας, χωρίς να είναι. Ζούσε στη μο-ναξιά του και προσπαθούσε να γίνει μέ-λος μιας ομάδας, μιας συμμορίας, στη φυ-λακή, για να νιώσει πως ανήκει κι εκείνος κάπου. Η Μάρσια (Μαρίνα Αμανίτη) και ο Στούαρτ Μίτσελ (Γιώργος Κροντήρης) θα σταθούν οι αρωγοί στην προσπάθεια επα-νένταξής του στην κοινωνία.

Γιατί έφτασε στο σημείο να διαπράξει κλοπές και φόνο;Είναι περιθωριοποιημένο άτομο κι αισθά-νεται πως δεν έχει ανθρώπους δικούς του να τον νοιάζονται. Οι γονείς του δεν ενδι-αφέρονται γι’ αυτόν, η σχέση του μαζί τους φαντάζει ανύπαρκτη και η κοινωνία τον έ-ριξε «στο λούκι» αυτό.

Εσείς πόσο στενά «δεμένος» είστε με τον πατέρα σας, τον εξαιρετικό ηθο-ποιό Γιάννη Τότσικα;Είμαι πολύ «δεμένος»! Αυτό το διάστημα, όμως, επικοινωνούμε μόνο τηλεφωνικά, μιας και ο χρόνος λόγω των υποχρεώσε-ών μου είναι περιορισμένος.

Ποια λόγια του πατέρα σας σας ακο-λουθούν όταν βρίσκεστε πάνω στη σκηνή;Ο πατέρας μου δεν συνηθίζει να μου λέει λόγια ηρωικά και μεγάλα. Είναι πολύ «γήι-νος» χαρακτήρας. Η επικοινωνία μας είναι δυνατή και με ένα μόνο βλέμμα!

Σωφρονισμός - επανακοινωνικοποί-ηση - αναπροσαρμογή - επανέντα-ξη κρατουμένων. Ποια είναι η γνώμη σας για το δικαστικό σύστημα της χώ-ρας μας;Δεν το γνωρίζω «από μέσα». Τα Μέσα Μα-ζικής Ενημέρωσης μου δίνουν την εικόνα να σχηματίσω την άποψη, ότι το σύστημα που έχουμε δεν είναι καθόλου έμπειρο και καθόλου αξιοκρατικό, για να αθωώσει ή να καταδικάσει κάποιον με δίκαιο τρόπο. Τόσο το δικαστικό όσο και το παραδικα-στικό σύστημα, «νοσεί». Οι συμμορίες υ-πάρχουν μέσα κι έξω από τις φυλακές, ο-ρίζοντας και ρυθμίζοντας την ποιότητα ζω-ής των κρατουμένων. Οι φύλακες «λαδώ-νονται» και το παιγνίδι είναι... στημένο.

Ο ρόλος του Αρη, ως ένας... επανα-στάτης χωρίς αιτία, στο σίριαλ «Μα-

ζί σου», σας έκανε ευρύτερα γνωστό στο κοινό. Ο Αποστόλης πόσο... ε-παναστάτης είναι στην καθημερινό-τητά του;Δεν θεωρώ ότι είμαι επαναστάτης! Ζω τη ζωή μου ήρεμα και γεμίζω το χρόνο μου με πράγματα που μου αρέσουν και με ευ-χαριστούν.

Στο σχολείο ήσασταν επιμελής και ά-ριστος μαθητής;Καθόλου! Με ενδιέφερε να είμαι έξω με τους φίλους μου και να περνάω καλά.

Θα μπορούσατε να γίνετε ένα delivery boy στην προσωπική σας ζωή, αν υ-πήρχε ανάγκη επιβίωσης όπως στα «Υπέροχα πλάσματα» στον Apha;Εχω σπουδάσει ηθοποιός και αυτό το ε-πάγγελμα θέλω να κάνω. Αν είναι όμως να γίνει, γιατί όχι; (γέλια)

Εχετε παίξει και σε ταινίες μεγάλου μήκους, στο «Τέλος του χρόνου» και τις «Νύφες». Ποια είναι η γνώμη σας για τον ελληνικό κινηματογράφο;Ουδέν σχόλιον!

Δηλαδή;O τρόπος που γίνονται οι ταινίες και ο κόσμος που έχει μπει μέσα σε αυτές, δεν με ικανοποιεί. Ο ελληνικός κινηματογρά-φος παραγωγικά έχει ανέβει, όχι όμως και ποιοτικά. Υπάρχουν φυσικά κι εξαι-ρέσεις, με εκείνες τις ταινίες του Γιώργου Λάνθιμου, τον «Κυνόδοντα» και «Ενα κά-ποιο βλέμμα», που βραβεύτηκαν στις Κάν-νες. Μου άρεσε επίσης η ταινία του Ντένη Ηλιάδη “Last house on the left”.

Κάνετε σχέδια για το μέλλον σας;Κάνω σχέδια για το μέλλον, όσα ένας νέ-ος ηθοποιός που αγαπά το επάγγελμα που κάνει και θέλει να έχει συνέχεια και διάρ-κεια στη δουλειά του.

Καριέρα στο εξωτερικό θα θέλατε να κάνετε;Δεν το βλέπω, προς το παρόν! Είναι πο-λύ δύσκολο, ανέφικτο θα έλεγα, να κά-νει κάποιος καριέρα στο εξωτερικό στις μέρες μας.

Ετοιμάζετε άμεσα κάποια καινούργια δουλειά;Θα παίξω με τον Ορφέα Αυγουστίδη και μια Φινλανδέζα ηθοποιό, σε μια ταινία της Λάγιας Γιούργου με τίτλο «Κόκκινος ουρανός», που θα βγει το καλοκαίρι στους κινηματογράφους.

Μπορεί τα λόγια του να είναι «κοφτά» και... μετρημένα, όμως το χαμόγελό του είναι περίσσιο. Διαθέτει τέτοια σοβαρότη-τα κι ευθύτητα, που σε αφοπλίζει. Δείχνει και είναι άτομο που δίνει βαρύτητα μόνο στις πράξεις και τα έργα των ανθρώπων. Ο Αποστόλης Τότσικας νιώθει κι έχει με-γάλο πάθος για τη δουλειά του.

38 ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ 21 - 5 - 10

Μ «Του ονείρου η αύρα μάς ενώνει…», στί-χος της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, είναι ο τίτλος της περιοδείας της μαζί με την Τά-νια Τσανακλίδου. Τα λόγια τους είναι το μόνο σχόλιο γι’ αυτήν τη συνάντηση που κάνει το πόδι μου να τρέμει… «Συναντη-θήκαμε πριν από χρόνια, όταν και οι δύο ψάχναμε το δρόμο μας. Λέγαμε κά-ποια στιγμή να φτιάξουμε μια ωραία πα-ράσταση… Δεν βιαζόμασταν. Ηρθε μό-νο του και με τρόπο φυσικό. Φέτος το καλοκαίρι ταξιδεύουμε παρέα. Παίρ-νουμε όπλο τα τραγούδια μας, συντρό-φους μας οχτώ υπέροχους μουσικούς, και με το νου και την καρδιά πάμε να βρούμε τους φίλους μας, να θυμηθού-

με το όνειρο, αυτό που από παλιά μας ένωνε…». Εναρξη της καλο-καιρινής περιοδείας στις 14/06 στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα, ημερο-μηνίες και τοποθεσίες που περιμένουμε κι εμείς με νου και καρδιά, κυρίως. Και κατακόκκινη.

Γράφει η

Από το 2001 έως το 2007 σπούδασε αρμονία, φωνητική και ορθο-φωνία στο Εθνικό Ωδείο, ενώ παράλληλα, μέχρι και σήμερα, μοι-

ράζεται τα τραγούδια του στις μουσι-κές σκηνές της Αθήνας και της επαρ-χίας. Ο Στέλιος Δάβαρης συστήνεται με το πρώτο προσωπικό album του «Ολα είναι νερό», που μόλις κυκλο-φόρησε, τραγουδά το αγαπημένο ή-δη «Τίποτα», ξεχωρίζει και μας α-ρέσει πολύ. Ακούστε το «Τίποτα» ε-δώ: http://www.youtube.com/watch ?v=3O6edYphvxk, και δείτε τον με την πρώτη ευκαιρία σε κάποιες απ’ τις unplugged παραστάσεις του αυτές τις μέρες στην Αθήνα.

Στο repeat οι μπαγλαμάδες και το μπουζούκι της Monika. “Yes I do” το αριστούργημά της, το οποίο έγραψε για να το κάνει δώρο σε ένα γάμο, ε-ξομολογήθηκε η ίδια. Ετσι εξηγείται γιατί κάθε φορά που το ακούω, ντύ-νομαι στ’ άσπρα..! Εδώ θα ντυθείτε και εσείς: http://www.youtube.com/watch?v=mUcD-tX9oss

Play αφιερωμένο στην πλατεία Δουρούτη και «το καλοκαί-ρι θα ’ρθει...». Κάθε που ανοίγει η άνοιξη ουρανό να υπο-δεχτεί το καλοκαίρι στις πλατείες, στα γέλια, στα μάτια σου, κλείνω ραντεβού με τη «Στέλλα» της Μελίνας και τη Μανιά-νι στη «Μάμα Ρόμα». Κάθε χρόνο. Ο Κραουνάκης με «Σκου-ριασμένα Χείλια» στις «πλάτες» του κυκλοφορεί το «Σαρι-μπιντάμ... θα πει τρελαίνομαι». Το λέει και το κάνει. «Η λέξη Σαριμπιντάμ ανήκει σε κάποιο παιδί, δεν θυμάμαι τ’ όνομά του, που μου είχε δώσει κάτι ποιήματα και μ’ άρεσε μόνο αυτή η λέξη» , είχε πει ο συνθέτης. Η Λίνα καρφω-μένη με δέκα σαΐτες στις πλάτες μου... Η πρώτη «ολοκλη-ρωμένη» συνεργασία αυτού του δίδυμου σε βγάζει με τη μία στα ανοιχτά... «Ασε τις ντροπές, στη ζωή μου μπες...» και άμα θες κάνε κι αλλιώς. Το «αχ» της Χριστιάνας και ο απί-στευτος ερωτισμός στο τραγούδι της. Ειπώμενα τόσο ξεχω-ριστά και απλά. Πώς κάνει λέξεις η Νικολακοπούλου τα α-νείπωτα; Σαν χαστούκι στο πρόσωπό μου το ξάφνιασμα... «Να μην μπορώ να σ’ αγαπήσω... μια νύχτα μόνο να σε βρίσκω, τ’ άλλο πρωί να μη σε ξέρω... στην τύχη να σε συναντήσω...» και ενώ έγραψε ο Κραουνάκης νομί-ζεις ότι είναι προέκταση του χεριού της Λίνας. «Είτε εγώ, εί-τε ο Σταμάτης, το ίδιο είναι...», θα πει κάποτε η Νικολακο-πούλου. Και η Χριστιάνα ερμηνεύει έξω απ’ τα συνηθισμέ-να με ένα καινούργιο αίσθημα. Του Κραουνάκη. Ερμηνεύ-ει λάγνα... «Η νύχτα θέλει κορμί και μέλι, διπλό σεντό-νι που σε γλιτώνει...», απελπισμένα... «θα φύγεις δέκα και, χωρίς ποτέ να λογαριάσεις το μετά μου...», απο-φασισμένα... «Ο,τι βάλω στο νου μου το κάνω, σε δύο τέρμινα επάνω το πολύ, θα μου δώσεις μωρό μου, τη φωτιά στ' όνειρό μου...» και πάνω απ’ όλα δοσμένα... «Ασ’ τα φώτα τη νύχτα να καίνε, στο τσιγάρο φωτιά, και τα χείλη να λένε, έχει η νύχτα σπασμένα τα φρένα, θα χτυπήσω και θα ’χω στο νου μου εσένα, όλη νύ-χτα...». Δοσμένη κι εγώ σε κάθε παίδεμα, όνειρο, «χάραγ-μά» της. Σε κάθε ηρωίδα που καλείται να γίνει. Το ηχόχρω-μα της φωνής της να κάνει πάντα το παρόν -δοσμένο ή μη- να ανήκει σε αυτά τα τραγούδια. Κι εγώ παιδεύομαι σε κά-θε παρόν... «Να μη σε γνώριζα, να μη σε χώριζα, να μη σε κράταγα στα χέρια μου ποτέ...» κι αν τύχει να σε συ-ναντήσω... «για όσα γίνανε, για όσα μείνανε κανείς δεν φταίει απ’ τους δυο μας δυστυχώς...».

INFO

Ο Θέμης Καραμουρατίδης συνθέτει «Το αίμα» σε στίχους Στέλλας Βλαχογιάννη, γραμμένο ειδικά για τη θεατρική παράσταση «Μην παί-ζεις με τα χώματα». Κι ο Θέμης το τραγουδά, σε μια βραδιά προς τιμήν της, λίγα λεπτά μετά την αναγκαστική μου αναχώρηση τό-τε. Το επόμενο πρωί, όμως, τον βλέπω στο wall μου στο Facebook από κάποιο βίντεο που τράβηξε ένας «άγιος» άνθρωπος εκεί-νο το βράδυ. Και κάθε φορά που τραγουδά, τον αγαπώ λίγο παραπάνω. Για το ταλέντο, το σπάσιμο της φωνής του και το συναίσθη-

μά του. Κάθε φορά. Παραπάνω. Μετά το πρόσφατα «συλλεκτικό» live του, «παραπάνω», όμως, δεν έχει. «Το αίμα» είναι εδώ: http://www.youtube.com/watch?v=5Bl9UdFtoAI

39ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ21 - 5 - 10

Ενας φοιτητής Νομικής κι εκπαι-δευτής σκύλων που δεν έχει τί-ποτα, μα τα θέλει όλα. Ενας κα-θηγητής που τα έχει όλα, αλλά... δεν τα θέλει. Τι θα συμβεί όταν ο πρώτος αποφασίσει να πάρει τα πάντα από τον ανυποψίαστο κα-θηγητή του, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο με την οποία εκπαιδεύει τα σκυλιά; «Ενα πεινασμένο στόμα» γέννησε η γραφίδα της Λένας Διβάνη, μια ιστορία φανταστική στην οποία «κάθε ομοιότητα με πραγματικά πρόσωπα είναι συμπτωματική. Η ουσία της όμως είναι, δυστυχώς, εκατό τοις εκατό αληθινή». Στο νέο της μυθιστόρημα «κομμα-τιάζει» στερεότυπα, «ξεμπροστιά-ζει» παραστρατημένους θεσμούς, προβληματίζει, αφήνοντας πα-ράλληλα ένα... παραθυράκι αισι-οδοξίας.Πολυγραφότατη συγγραφέας, κα-θηγήτρια Ιστορίας Εξωτερικής Πολιτικής στη Νομική και -εσχά-τως- μέλος του νέου ΔΣ της ΕΡΤ. Η Λένα Διβάνη όμως είναι -πάνω και πέρα απ’ όλα- ένας άνθρωπος που διαθέτει λογική κι ευαισθη-σία. Αφορμή για να γράψει το νέο της βιβλίο ήταν «η κοινωνία που βλέπω να αλλάζει δραματικά τα τελευταία χρόνια». Κάτι αντίστοι-χο, στάθηκε αφορμή για τη γόνι-μη κι εντέλει ελπιδοφόρα κουβέ-ντα που είχαμε.

40 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 21 - 5 - 10

Ο φοιτητής έχει τα νιάτα, μα δεν έχει χρή-ματα. Ο καθηγητής έχει χρήματα, μα δεν έ-χει νιάτα, κατανόηση... Και οι δύο φαίνεται πως τελικά δεν έχουν τίποτα. Τι κάνει έναν άνθρωπο να νιώθει γεμάτος;Για μένα, κινητήρια δύναμη είναι η δημιουργι-κότητα μαζί με την αγνότητα των προθέσεων. Ας κάνει ο καθένας μας ό,τι μπορεί, όσο καλύ-τερα μπορεί και ας μην ανησυχεί τόσο για τα υ-λικά αγαθά. Αν έχεις καθαρά χέρια και καθαρή καρδιά, δεν χάνεσαι. Θα ζήσουμε όπως τα πετει-νά του ουρανού.

Ο καθηγητής είναι εγκλωβισμένος σε μια ει-κόνα που έχτισε μα και του επέβαλλαν. Πό-σο εγκλωβισμένοι είμαστε από τις «ταμπέ-λες» που μας «φοράνε» ή «φοράμε» εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας; Από τη στιγμή που γεννιόμαστε, φεύγουμε από το μαιευτήριο με το κοστουμάκι που πρέπει να φο-ρέσουμε έτοιμο, κομμένο και ραμμένο ήδη. Αυτή όμως δεν είναι η ταυτότητα που διαλέξαμε, είναι δοτή και γι’ αυτό ασφυκτική. Πρέπει να ράψουμε αυτό το κοστούμι με το δικό μας πατρόν και το δικό μας ύφασμα, για να μας ζεστάνει...

Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε το «Eνα πεινασμένο στόμα»;Η κοινωνία που βλέπω να αλλάζει δραματικά τα τελευταία χρόνια. Ο φόβος μου ότι αν δεν βρού-με τον πυρήνα της αθωότητας και της συμπό-νιας θα χαθούμε σ’ έναν αλληλοσπαραγμό χω-ρίς όρια...

Eνα πεινασμένο στόμα δεν χορταίνει ποτέ;Ποτέ. Δείτε τα παιδιά της κατοχής. Ποτέ δεν χόρ-τασαν. Είναι ψυχολογικής τάξεως η πείνα και γι’ αυτό είναι σαν το άπατο πηγάδι. Δεν γεμίζει ποτέ.

«Είναι η υπέρτατη εκπαιδεύτρια η ανάγκη», αναφέρετε στο βιβλίο σας. Αυτή η ανάγκη,

μόνο σε αδιέξοδα και πράξεις απελπισίας μπορεί να οδηγήσει; Oχι αναγκαστικά. Η ανάγκη μπορεί να σε οδη-γήσει σε... φωτεινά μονοπάτια. Τώρα, ας πούμε, που φτωχαίνουμε όλοι είναι η μεγάλη μας ευ-καιρία να εξαγνιστούμε κατά κάποιο τρόπο, να απαλλαγούμε από τα βαρίδια, τα νεοπλουτίστικα σουσούμια και τον παράλογο καταναλωτισμό.Θα μπορούσαμε να ξαναβρούμε το παιδί που παίζει με τις πέτρες ευτυχισμένο μέσα μας. Θα μπορούσαμε να ανακαλύψουμε ξανά μια νέα αλ-ληλεγγύη. Αλλά θα έχουμε την ωριμότητα να το κάνουμε ή θα «φαγωθούμε» απλώς μεταξύ μας;

Τα σκυλιά ζουν σε αγέλη. Οι άνθρωποι σε κοινωνίες. Ποια είναι τα κοινά χαρακτηρι-στικά τους; Σε αγέλες ζούμε κι εμείς κι έχουμε ανάγκη δυ-στυχώς από έναν αρχηγό για να νιώσουμε α-σφαλείς. Η ανθρώπινη κοινωνία ποτέ δεν υ-πήρξε -ούτε τώρα φυσικά είναι- δημοκρατι-κή. Απλώς έχουμε πολύ περισσότερες ψευδαι-σθήσεις από τα σκυλιά. Κοροϊδεύουμε τον ε-αυτό μας.

«Η ουσία της ιστορίας όμως είναι, δυστυ-χώς, εκατό τοις εκατό αληθινή». Βασιστήκα-τε σε υπαρκτά πρόσωπα;Οχι, γιατί δεν ήθελα να κάνω ριάλιτι. Οι κατα-στάσεις που περιγράφω όμως είναι αληθινές, τις έχω ζήσει ή τις έχω παρακολουθήσει. Κι αυ-τό είναι το πιο λυπηρό...

Στο βιβλίο «ξεμπροστιάζετε» τον παραστρα-τημένο θεσμό της ελληνικής οικογένειας. Τι θα έπρεπε ν’ αλλάξει προκειμένου να έρ-θουν υγιείς ισορροπίες; Δεν ξέρω τι θα μπορούσε να γίνει και αν θα μπορούσε να γίνει κάτι. Αυτό που ξέρω είναι ό-τι δεν μ’ αρέσει αυτό που βλέπω κι αυτό που ζω. Σαπίζει και βρωμάει...

Τι μπορεί να σας κάνει να φτάσετε στα άκρα, αν όχι να τα ξεπεράσετε; Το «κτήνος» μέσα μου που ελλοχεύει κάτω από το ωραίο μου ταγέρ...

Πολλές φορές, ο συγγραφέας με την πένα του «καθρεφτίζει» την κοινωνία. Εσείς πώς ει-σπράττετε όλα όσα συμβαίνουν τελευταία; Υ-πάρχει σωτηρία;Σας είπα: Ή θα αλλάξουμ,ε ή θα χαθούμε. Αυτό πι-στεύω.

Πόσο θα επηρεάσει η οικονομική κρίση το χώρο του βιβλίου; Η ψηφιακή εποχή (ebooks) θα βοηθήσει ή θα δυσκολέψει τα πράγματα;Φυσικά και το βιβλίο θα «χτυπηθεί». Το βλέπω κι από μένα. Εκεί που αγόραζα πάνω από 10 βιβλία το μήνα τώρα αγοράζω μόνο αυτά που θέλω σίγου-ρα να διαβάσω. Το μόνο καλό είναι ότι η κρίση ο-δηγεί σε εσωστρέφεια. Oλοι θέλουμε να καταλά-βουμε τι μας γίνεται, είμαστε μπερδεμένοι και ανα-ζητούμε μια λύση στα βιβλία. Η ψηφιακή εποχή α-κόμα δεν ξεδιπλώθηκε, αλλά ελπίζω να μας δώσει ένα χέρι βοήθειας. Eτσι κι αλλιώς είναι το μέλλον και κανείς δεν επιτρέπεται να το αγνοεί!

Ποια είναι η σχέση σας με το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;Είναι εξαιρετική από την πρώτη στιγμή. Νομίζω πως δεν θα μπορούσα να ζήσω ούτε στιγμή εκτός δικτύου! Θα ένιωθα αφόρητη μοναξιά...

Πόσο σας εμπνέει η Αθήνα; Ποια είναι η αγα-πημένη σας γωνιά στην πόλη;Η Σκουφά, η Σόλωνος και η Σίνα, τα καφέ που α-γαπάω κι η σχολή μου. Η οδός Καλλιδρομίου ό-που έζησα πολύ ξέγνοιαστα χρόνια. Τώρα ζω στο Μαρούσι, αλλά κάθε Σάββατο ξυπνάω για να κατε-βώ στη λαϊκή ν’ αγοράσω πορτοκάλια. Μετά θυμά-μαι ότι δεν ζω πια εκεί και πρέπει να πάω σού-περ μάρκετ...

41ΤΑΣΕΙΣ21 - 5 - 10

ιατί θέατρο; Ηθοποιός σημαίνει φως; Είναι καημός;», τον ρωτάω. «Το θέατρο απαιτεί μια συμπύκνωση εξωτερικών συνθηκών και μια συγκέντρωση ανθρώπινων δυνάμεων. Απαιτεί να είσαι εκεί με φωνή, καρδιά και κορμί. Να αυ-

τοσυγκεντρώνεσαι. Να ανοίγεσαι στους άλλους. Να ορίσεις θέση και ρόλο μέσα σε αυτόν τον εκάστοτε ‘πλασματικό’ κόσμο. Αυτό, με τη σει-ρά του, σου εξασφαλίζει την πολυτέλεια ή την αυταπάτη ότι κάπου δεν χάνεσαι. Από ’κει και πέρα, η υποκριτική τέχνη έχει πολύ ενδιαφέρον για το πώς βρίσκεις μέσα σου τα ‘κουμπιά’, προκειμένου να μεταφέ-ρεις σε λόγια τις αντηχήσεις από μια εσωτερική, σιωπηλή και μυστι-κή ζωή. Και με αυτήν τη δύστοκη διαδικασία, μπορείς να ρίξεις λίγο φως στο σκοτάδι», σχολιάζει ο Αντώνης. Το αυθεντικό σε μια αντίδραση ενός ηθοποιού έχει πάντα στην κρίση του μια αξία ανεκτίμητη. Αυτό τον κάνει να αγαπά έναν ηθοποιό. Ο-ταν του ζητάω να ξεχωρίσει κάποιον, μου λέει ότι ιδιαίτερη συγκίνη-ση ένιωσε όταν είδε στο θέατρο τη Νέλλη Αγγελίδου. Πρόσφατα τον συγκίνησε το «Μην παίζεις με τα χώματα», βασισμένο σε κείμενα της Στέλλας Βλαχογιάννη.

«Γιατί τόσοι πολλοί ηθοποιοί;», τον ρωτάω. «Ως λαός είμαστε ταλα-ντούχοι και εκφραστικοί. Είναι όμως υπερβολή ότι στη χώρα μας α-ποφοιτούν κάθε χρόνο τόσοι ηθοποιοί. Υπάρχει μια έλλειψη μέρι-μνας, σε σχέση με την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της», τονίζει. Από την άλλη, θεωρεί το θεάτρο υποκειμενικό επάγγελμα. Το φαινόμενο της πληθώρας ηθοποιών, όμως, πιστεύει ότι έχει να κά-νει εν πολλοίς και με μια μόδα που επικρατεί λόγω των αναλώσιμων προσώπων της τηλεόρασης, μιας λογικής reality κι ενός απατηλού συστήματος lifestyle και η άποψη ότι πρόκειται για ένα επάγγελμα με εύκολη και γρήγορη αναγνωρισιμότητα, δόξα και χρήμα. «Βιοπορίζεσαι απο το θέατρο; Αρκεί;», τον ρωτάω. «Βιοπορίζομαι από το θέατρο, ωστόσο με στηρίζει και η οικογένειά μου..», τελειώνει ο Αντώ-νης. Αυτήν την περίοδο θα τον βρούμε στην παράσταση «Ο (εθνικός) υ-πάλληλος», της Κυριακής Σπανού, στο θέατρο Αλεκτον, μέχρι 31 Μαΐου.

Πού θα βρω τον Αντώνη:www.myspace.com/andonios

www.rimeimprovvisate.blogspot.com

Συγκίνηση, η ανεκτίμητη αξία του αυθεντικούΗ

αθέατη τέχνη της πόληςΤης Βίκυς Οικονομοπούλου

O Αντώνης Γκρίτσης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Εζησε 4 χρόνια στο Ρέθυμνο όπου σπούδασε κλασική φιλολογία και στην επιστροφή σπούδασε υποκριτική στο Θεάτρο Τέχνης. Οταν ξυπνά κοιτάει αν έχει ήλιο ή συννεφιά και πριν κοιμη-θεί... σβήνει το φως. Του λείπει η σπανακόπιτα και το ζυμωτό ψωμί της γιαγιάς του, αλλά παρηγοριέται με ΙΟΝ αμυγδάλου και παγωτό, που δεν τα χορταίνει ποτέ. «Τρία αγαπημένα τραγούδια σου;» ρωτάω, ξέροντας πόσο τον περιορίζω. «Το ‘Dance of the dogs’ του Χατζιδάκι, το ‘If you forget me’ των Devics, τη Μοσχολιού να τραγουδά a cappela ‘Πώς έφυγες’», μου απαντά. Του αρέσει να περπατά την Αθήνα. Να γράφει και να διαβάζει. Να γελάει με ανθρώπους που αγαπά. «Λυπημένο με κάνουν η μίζερη διάθεση λόγω της οικονομικής κατάστασης, οι έξι άνθρωποι που είδα να κοιμούνται ο ένας δίπλα στον άλλον, στην Ο-μόνοια, και η σκέψη πως γινόμαστε ολοένα περισσότερο ρατσιστές και απάνθρωποι...», συνεχίζει ο Αντώνης.

Οσοι νέοι καλλιτέχνες ενδιαφέρονται να μας «συστήσουν» τη δουλειά τους,

ας επικοινωνήσουν με ένα email στο vasecgr2@yahoo.gr γράφοντας λίγα λόγια για εκείνους και τις δημιουργίες τους.

42 ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ 21 - 5 - 10

νας από τους κορυφαίους πρεσβευτές της heavy metal σκηνής, δεν είναι πια κοντά μας... Ο Ronnie James Dio απεβίωσε σε ηλικία 67 ετών, χάνοντας τη «μάχη» με την επάρατο νόσο, ωστόσο η φωνή του και τα τραγούδια που

ερμήνευσε, τον καθιστούν «αθάνατο» στην καρδιά όσων αγάπη-σαν τη δουλειά του.Ο Dio είχε συνεργαστεί με κορυφαία συγκροτήματα της heavy metal, όπως οι Rainbow και οι Black Sabbath, ενώ τα τελευταία χρόνια έδινε συναυλίες με το συγκρότημά του, το οποίο είχε ονο-μάσει Heaven and Hell (τα μέλη του συγκροτήματος ήταν οι πα-λιοί Black Sabbath). Ηταν ο δημιουργός του ομώνυμου συγκρο-τήματος (Dio) και σίγουρα η πορεία του αποδεικνύει πως ήταν έ-νας από τους καλύτερους στο είδος του. Αν και στα πρώτα του βήματα ο Dio και το τότε συγκρότημά του (Electric Elves) έπαιζαν συνήθως support, η καταξίωση δεν άρ-γησε να έρθει, αφού όταν ο Richie Blackmore αποφάσισε να ι-δρύσει τους Rainbow, είχε ήδη επιλέξει τη φωνή που θα τους πλαισίωνε. Δεν ήταν άλλη από του Dio, με τον οποίο είχε συ-νεργαστεί σε αρκετά live, όταν ο Blackmore ήταν ακόμη στους Deep Purple.Την περίοδο 1975 με 1978, γίνεται και η... έκρηξη των Rainbow. Το συγκρότημα γίνεται γνωστό μέσα από τραγούδια που αφήνουν το «στίγμα» τους στο χώρο όπως τα Man on the Silver Mountain, The Temple of the King, Catch the Rainbow, Kill the King και Gates of Babylon. Ο Dio, στη συνέχεια, κάνει «μεταγραφή» στους Black Sabbath και η προσωπική του έκρηξη, γίνεται... απογείωση! Το Heaven and Hell γίνεται νούμερο 1 άλμπουμ σε πωλήσεις και αμέσως ο Dio καλύπτει με τον καλύτερο τρόπο το κενό που άφησε ο Ozzy Osbourne στο σχήμα. Οι επιρροές του Dio στους Black Sabbath φαίνονται αμέσως, αφού με τη φωνή του ερμηνεύει τραγούδια που παραπέμπουν σε μεσαίωνα, όπως το Lady Evil και το Neon Knights. Σιγά σιγά ο Ronnie αρχίζει να χτίζει το δικό του μύθο. Η κίνησή του με τα υψωμένα δάχτυλα να σχηματίζουν κερατά-κια, γίνεται «σήμα κατατεθέν» του κάθε «μεταλά» ανά τον κόσμο. Σε όλες τις συναυλίες, μέχρι και σήμερα, πολλοί δεν ξέρουν ότι σηκώνοντας τα δάχτυλά τους με αυτόν τον τρόπο, αποτίουν φό-ρο τιμής στο «μεγάλο» Dio, ωστόσο η αλήθεια είναι πως αυτός το καθιέρωσε. Το 1982 ο Dio αποφασίζει να εγκαταλείψει τους Black Sabbath και να δημιουργήσει το δικό του γκρουπ, το οποίο πήρε και το ό-νομά του. Οι στιγμές που ακολουθούν είναι «μαγικές» για τον ίδιο και ξεκινούν ένα χρόνο αργότερα. Το Holy Diver γίνεται τραγού-δι-σταθμός στην ιστορία του heavy metal και ο Dio βλέπει την πο-ρεία του στο χώρο να γίνεται ολοένα και πιο ανοδική. Τρία χρόνια πριν είχε κατηγορηθεί ως «αντίχριστος», ωστόσο ο ίδιος δεν έδει-ξε να «μάσησε» ποτέ: «Δεν βγάζω άλμπουμ για να τα ακούν οι χρι-στιανοί» είχε πει τότε για να σοκάρει την κοινωνία, στηρίζοντας έ-τσι τη δουλειά του. Οι επιτυχίες που ακολούθησαν είναι πολλές. Ο ίδιος πάντα εμφανιζόταν ατόφιος, δεν άλλαξε τίποτα στα live του και το κοινό του τον αγάπησε με πάθος. Τον περασμένο Νοέμβριο διαγνώστηκε πως ο Dio πάσχει από καρκίνο του στομάχου. Είχε ακυρώσει πολλές συναυλίες με το γκρουπ Heaven and Hell, εξαιτίας των χημειοθεραπειών που α-κολουθούσε. Οσοι ήταν δίπλα του πίστευαν πως θα βρει το σθέ-νος να κερδίσει και αυτή τη «μάχη», όμως οι δυνάμεις του τον εγκατέλειψαν την Κυριακή 16 Μαΐου. Ενας από τους «μεγάλους» της heavy metal σκηνής χάραξε πορεία για... άλλους τόπους. Ω-στόσο, όσο μόνους άφησε τους θαυμαστές του ανά τον κόσμο, τόσο αθάνατος θα είναι ο ίδιος στην καρδιά τους. Καλό ταξίδι, Ronnie... Η μουσική σου θα σε θυμίζει για πάντα...

43ΕΞΟΔΟΣ21 - 5 - 10

Trova, Αθηνάς και Βλαχάβα 9, τηλ. 210-3224896. Είσοδος ελεύθερη.

Ιερά Οδός, Ιερά Οδός 20, Γκάζι, τηλ. 210-3428272. Εισιτήριο: 27 (προπώληση) και 35 ευρώ (ταμείο).

Floral, Θεμιστοκλέους 80, πλ. Εξαρχείων, τηλ. 210-3800070. Είσοδος ελεύθερη.

Θέατρο της Ανοιξης, Γερμανικού 20, Μεταξουργείο, τηλ. 210-5238870. Εισιτήριο: 15 (φοιτητικό) και 20 ευρώ.

«Τώρα Κ 44», Κωνσταντινουπόλεως 44, Γκάζι, τηλ. 210-3423560. Εισιτήριο: 10 ευρώ.

Με λένε Ρόζα και θ’ αυ-τοκτονήσω! Αυτή τη φο-ρά... το εννοώ; Μια «μαύ-ρη» κωμωδία, με πρωτα-γωνιστή τα ανθρώπινα συναισθήματα, είναι το «Αυτοκτονώντας ασύστο-λα» του Αύγουστου Κορ-τό, που φιλοξενείται μέ-χρι και την Κυριακή στο θέατρο Αρτι. Τη σκηνο-θεσία υπογράφει η Ελέ-νη Δημητροπούλου. Ενα είναι σίγουρο: πρόκειται για έργο που το γέλιο και το κλάμα εναλλάσσονται σαν εικόνες σλάιντς!

Με αφετηρία την ολοκαίνουργια δισκογρα-φική δουλειά του Λεωνίδα Μαριδάκη «Σε βάθος δρόμου», την Κυριακή στο Trova θα στηθεί ένα πρόγραμμα με χιουμοριστική και ταξιδιάρικη διάθεση. Σε swing, blues και reggae ρυθμούς, θα ακουστούν διασκευές από ελληνικά, ισπανικά και αγγλικά τραγού-δια και θα ξετυλιχτούν -επί σκηνής- ιστο-ρίες για άγρια όνειρα, ραγισμένες καρδιές και μακρινές διαδρομές. Συνοδοιπόρος στο μουσικό ταξίδι, η Πέννυ Μπαλτατζή.

Ενας φόνος. Επτά ύποπτοι. Εκατόν έντεκα ένορκοι και έ-να δικαστικό reality που ανα-ζητά νικητή και... δολοφόνο! Ποιος σκότωσε τελικά τον υ-πουργό Αντώνη Φακατσέλη; Μέχρι 30 Μαΐου φιλοξενεί-ται, στο θέατρο της Ανοιξης. η σάτιρα των Θεόφιλου Κόκ-καλη και Δημήτρη Χαλιώτη “The Killer Show”. Στο ρόλο του υπουργού εμφανίζεται σε video ο Γιάννης Ζουγανέλης, ενώ στο δικαστή και τον παρουσιαστή δανείζουν τις φωνές τους ο Βασίλης Μαυρογεωργίου και ο Θοδωρής Πετρόπουλος, αντίστοιχα.

Οπως αποδείχτηκε, ένα φεστι-βάλ “4G” δεν είναι αρκετό, γι’ αυτό οι διοργανωτές προχω-ρούν σε ένα ακόμη total trance event, με τους φίλους της ηλε-κτρονικής μουσικής να έχουν κάθε λόγο να γιορτάζουν. Αυ-τό το Σάββατο, λοιπόν, από τη σκηνή της Ιεράς Οδού θα περά-σουν οι μυθικοί Juno Reactor και Hallucinogen, ενώ live sets θα παρουσιάσουν οι Eat Static και Prometheus. Τα λόγια είναι περιττά...

Η καινούργια groovy μπάντα της πόλης, που ακούει στο όνομα Groove Busters, θα κάνει μια μελω-δική στάση το Σάββατο στο Floral. Το πενταμελές group, με τη μονα-δική Τζένη Καπάδαη στα φωνητι-κά, προέκυψε από την ανάγκη κά-ποιων καλλιτεχνών, που απάρτιζαν τους δεκαμελείς Funkollectiv, για ένα μικρότερο μουσικό σχήμα. Και επειδή τα πολλά λόγια είναι φτώ-χεια, η χαρούμενη διάθεση θα κυ-ριαρχεί, ενώ η pop και lounge jazz θα εναλλάσσονται με τη soul-funk μουσική!

Με εκκίνηση τους «Αχαρνής» του Αριστοφάνη, πέντε ηθοποιοί οδη-γούν τους θεατές σ’ ένα σατιρικό «ο-λοκαύτωμα της σύγχρονης ελληνι-κής πραγματικότητας -ή ό,τι εκλαμ-βάνεται ως πραγματικότητα- καταρ-γώντας πλήρως κάθε θεατρική σύμ-βαση. «Αχταρμίξ 3 - Ολα εδώ πλη-γώνονται» λέγεται η μουσικοθεατρι-κή παράσταση, σε κείμενο και σκη-νοθεσία του Θωμά Βελισσάρη, που φιλοξενείται κάθε Κυριακή, Δευτέρα και Τρίτη στο «Τώρα Κ 44».

Θέατρο Αρτι, Ηπείρου 41, τηλ. 210-8834002. Εισιτήριο: 10 (φοιτητικό) και 15 ευρώ.

44 ΕΞΟΔΟΣ 21 - 5 - 10

Κολέγιο Βακαλό Art and Design, Λάμπρου Κατσώνη 26, Λυκαβηττός, τηλ. 210-6442514.

Δημοτικό Θέατρο Αλίμου «Κάρολος Κουν», Υψηλάντου και Θησείου, τηλ. 697-4639121. Εισιτήριο: 5 ευρώ.

Μικρό Παλλάς, Αμερικής 2 και Στοά Σπυρομήλιου, τηλ. 210-3210025.

Ζάππειο Μέγαρο, τηλ. 210-3223509.

Koo Koo, Ιάκχου 17, Γκάζι, τηλ. 693-3331003. Είσοδος: 10 ευρώ.

Ανοιχτή είναι ήδη για το κοινό η έκ-θεση φωτογραφίας του Κώστα Καρτε-λιά με τίτλο “HIV/ Lusaka, Zambia” και θέμα τους ασθενείς του AIDS στην Αφρική, ειδικότερα δε στη χώρα Ζά-μπια. Η έκθεση φιλοξενείται στο Κο-λέγιο Βακαλό Art and Design, σε συ-νεργασία με την οργάνωση Ινστιτούτο Ομάδα για τον Κόσμο. Στόχος των ασπρόμαυρων φωτογρα-φικών καρέ είναι να ενημερώσουν, να ευαισθητοποιήσουν το κοινό, αλ-λά και «αποσπάσουν» έσοδα για την ενίσχυση νοσοκομείων στην πολύ-παθη χώρα.

Είσαι ερωτευμένος. Η ε-κλεκτή της καρδιάς σου εί-ναι έξυπνη, όμορφη και σ’ αγαπάει. Τι γίνεται όμως αν ο πατέρας της στο πα-ρελθόν κατέκλεψε την οι-κογένειά σου; Από την άλ-λη, εσύ είσαι ερωτευμέ-νη με έναν ευγενικό νεαρό που σ’ αγαπά. Ομως, ανα-καλύπτεις πως μια μεγάλη αδικία έγινε σε βάρος του από τον πατέρα σου... Αλήθεια, τι σημαίνει τιμή; Το έργο του Αλεξάντρ Σιρ-βανζατέ «Για την Τιμή» παρουσιάζει το Σαββατοκύριακο, στον Αλιμο, η θεα-τρική ομάδα Τζιατζάν.

Την επετειακή 10η διοργάνω-σή του γιορτάζει το Ευρωπα-ϊκό Φεστιβάλ Jazz, που δί-νει ραντεβού με το πιστό μου-σικόφιλο κοινό της πρωτεύ-ουσας στην Τεχνόπολη, από τις 21 έως και τις 30 Μαΐου 2010. Τρεις συναυλίες την η-μέρα, πολλά-πολλά groups α-πό όλη την Ευρώπη. Αν περ-νάτε την Κυριακή, στις 23.00, από το Γκάζι, κάν’ τε μια στάση και ακούστε τη Nefeli Walking Undercover (φωτό).

Η Κεντρική Σκηνή της Δη-μοτικής Επιχείρησης Πολιτι-σμού του δήμου Αργοστολίου θα βρεθεί στην πόλη αυτό το Σαββατοκύριακο, παρουσιάζο-ντας την παράσταση «Μίλα μου σαν τη Βροχή». Πρόκειται για ένα "puzzle" μονόλογων, μονό-πρακτων και τραγουδιών. Μια συνομιλία με το θεατή, με ζω-ντανή μουσική. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Πάνος Βαρδάκος, ενώ η παράσταση φιλοξενείται στο Μικρό Παλλάς.

Τα πρώτα δειλά -μα άκρως επιτυχημένα- βήματά τους κάνουν αυτό τον καιρό οι “Lexicon Project”. Το γκρουπ, που απαρτίζεται από τους Μιχάλη Κεχα-γιά, Κοσμά Μπρούσαλη, Γιάννη Κοκκώνη και Πά-νο Χαραλαμπίδη και δημι-ουργήθηκε το 2008, μόλις κυκλοφόρησε τον πρώτο

του δίσκο. Η μουσική του συγκροτήματος θα μπορούσε να περιγραφεί ως ελληνόφωνο κιθαριστικό pop rock, με επιρροές από τη βρετανική σκηνή των 60’s και 90’s. «Φρέσκες» μελωδίες, που τις χρειαζόμαστε... Απολαύστε τους σήμερα, Σάββατο, στο Koo Koo.

Μέχρι και τις 30 Μαΐου θα είναι ανοιχτή για τους απανταχού βιβλι-όφιλους η 33η Γιορτή Βιβλίου του Συλλόγου Εκδοτών Βιβλίου που φέτος -έπειτα από χρόνια- άφησε τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, επι-στρέφοντας στο Ζάππειο. Το κοινό μπορεί να περιηγηθεί στα 110 πε-ρίπτερα της έκθεσης, καθώς και να παρακολουθήσει παράλληλες δρά-σεις. Αξίζει να σημειωθεί δε, πως φέτος η γιορτή διοργανώνεται σε συνεργασία με την Ενωση Ελλήνων Φυσικών.

Τεχνόπολη, Πειραιώς 100, Γκάζι, τηλ. 210-3461589. Είσοδος ελεύθερη.

45ΕΠΙΛΟΓΕΣ21 - 5 - 10

Ενας live δίσκος του Χρήστου Θηβαίου είναι κάτι που έ-λειπε από τη δισκοθήκη μας και δηλώνω εξ’ αρχής εν-θουσιασμένος με αυτήν την κυκλοφορία. Ο χαρισματι-κός τραγουδοποιός αλλά και εκφραστικός ερμηνευτής έ-χει γράψει και τραγουδήσει μερικά από τα σημαντικό-τερα τραγούδια των τελευταίων δύο δεκαετιών. Ο δι-πλός live δίσκος , από τις χειμερινές του εμφανίσεις στο Σταυρό του Νότου, περιέχει τριάντα από αυτά τα τραγού-δια με τη συνοδεία τεσσάρων μουσικών, σε ένα ιδιαίτε-ρο πρόγραμμα που επιμελήθηκε από κοινού με τον Αγ-γελο Σφακιανάκη. Περιέχει επίσης τρία bonus tracks α-πό τη συναυλία του Δίφωνου «Ανάμεσα σε δύο πιάνα», στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας. Τριάντα τρία λοιπόν κομμά-τια συνολικά από το σύνολο της πορείας του: από το ξε-κίνημά του με τους «Συνήθεις Υποπτους», από τις συνερ-γασίες του με το Θάνο Μικρούτσικο και το Γιώργο Αν-δρέου, αλλά και από τις προσωπικές του δουλειές. Ο τίτ-λος του δίσκου είναι «Πιο πέρα από τα μάτια», δανεισμέ-νος από το ομώνυμο νέο κομμάτι που ο ίδιος έγραψε σε στίχους του Αλκη Αλκαίου και που το ερμηνεύει εδώ για πρώτη φορά. Το «Ημερολόγιο», οι «Μέρες αδέσποτες»,

ο «Αμλετ της Σελήνης», η «Αγάπη», ο «Γορίλας», το «Α-βατο», το «Μαύρο μαργαριτάρι», το «Κανείς δεν έρχεται», το «Χορεύω» και οι «Περικοπές ενός απόκρυφου Ευαγ-γελίου» είναι μερικά από τα τραγούδια του δίσκου, με τις εκφραστικές ερμηνείες και το ξεχωριστό ύφος του Χρή-στου Θηβαίου, τις εξαιρετικές «τζαζίστικες» ενορχηστρώ-σεις του Δημήτρη Γιαννόπουλου, αλλά και το δεξιοτεχνι-κό παίξιμο της τετραμελούς μπάντας του που την αποτε-λούν οι μουσικοί: Β. Στεφανόπουλος (πιάνο, πλήκτρα, ηλεκτρική κιθάρα, βιολί), Π. Βαρθακούρης (κοντρα-μπάσο, κιθάρα, φωνητικά), Γ. Αγγελόπουλος (τύμπανα, φωνητικά) και Δ. Γιαννόπουλος (φλάουτο, melodica, soprano και tenoro σαξόφωνο, dizi, φωνητικά). Συμμε-τέχουν ο Θάνος Μικρούτσικος και ο Γιώργος Ανδρέου παίζοντας πιάνο και η Emilia Ottaviano τραγουδώντας σε τρία κομμάτια και κάνοντας φωνητικά. Στις ηχογρα-φήσεις από το Ωδείο Φίλιππος Νάκας παίζουν πιάνο ο Σταύρος Λάντσιας και ο Τάκης Φαραζής. Ο δίσκος κυ-κλοφορεί από την εταιρεία Legend.

Με άφθονο να ρέει το αλ-κοόλ στις φλέβες μου α-πό το προηγούμενο βρά-δυ, ντύθηκα, στολίστηκα, ήπια κι ένα panadol extra και κίνησα προς τη Συγ-γρού. Τα στοιχεία που εί-χα για τη συναυλία ήταν ότι «παίζει ένας τύπος μόνο με την κιθάρα του, με Smiths επιρροές». Αυτά. «Καθό-λου άσχημα», σκέφτηκα, αν και ενδόμυχα ευχόμουν να μην είναι Smiths οι ε-πιρροές, αλλά κάτι σε πιο Americana. Φτάνοντας στο Tiki, με υποδέχτηκε, κολ-λημένο στην πόρτα, το αφι-σάκι, ενημερώνοντας για το support των Evripidis and his tragedies, άρα ο Brit pop χαρακτήρας της συναυ-

λίας ήταν πια δεδομένος. Στην υποδοχή, το πουά κορίτσι-καραμέλα μου έκοψε το εισι-τήριο, 15 ευρώ με ποτό, καθόλου άσχημα, και η βρετανική βραδιά ξεκίνησε. Μέσα στο νοτιοαμερικανικά διακοσμημένο Tiki, ο κόσμος λίγος, γύρω στα 70 άτομα, αγόρια με χώριστρα στο πλάι και στενές γραβάτες, κορίτσια με μακρύ καρέ, κοκάλι-νους σκελετούς και φούστες-«μπομπονιέρες», που λέει και μια συνάδελφος. Οι ηλικί-ες γύρω στα 30, με μερικές πιο νεαρές εξαιρέσεις, που προφανώς είχαν έρθει για τον Evripidis. Παρευρισκόμενος επίσης στο κοινό και ο Εμμανουήλ, γνωστός μέσα απ' τα αθηναϊκά χρόνια για το εκλεκτικό μουσικό γούστο του, και χωρίς να ξέρω τίποτα άλλο γι' αυτόν, μου έδωσε ελπίδες για το τι θα ακούσω.Και να σου, ξεπροβάλει ο Evripidis, χωρίς τις... τραγωδίες του, στρογγυλοκάθεται μπροστά απ' το ηλεκτρικό πιάνο της μικροσκοπικής σκηνής, αμήχανος, όσο όμως μας μιλούσε φάνηκε ότι η αμηχανία του ήταν μάλλον χαρισματική παραξενιά και μελαγχο-λία, κι εννοείται ότι τον ερωτεύτηκα... Για όσους δεν ξέρουν, είναι Ελληνας με «βάση», πλέον, στην Ισπανία και αρέσκεται στη μελωδική pop, την οποία συνήθως ντύνει με τρομπετο-σαξόφωνα, πιάνο, ανάλαφρες κιθάρες και αγγλικό στίχο.

Κι αφού μας προειδοποίησε ότι το set θα αποτελείται μόνο από καινούργια τραγούδια του, ξεκίνησε να προλογίζει το πρώτο, “Dreamboat”, με φόντο μία παραλία όπως τη θυμόμαστε ως έφηβοι, και τις πρώτες φορές που χτυπάει η καρδιά μας φορώντας μπλε μαγιό, περπατώντας χέρι-χέρι με ένα αγόρι ή κορίτσι, έχοντας ξανθή άμμο κολλημένη στα δάχτυλα. Το επόμενο τραγούδι, το «1959», μιλούσε για ένα ζευγάρι που ζούσε στο «σήμερα», αλλά ερωτευόταν στο 1959 σε ένα μπαρ στην Αμερική, που έπαιζε τζαζ, α-νίκανο όμως να «ξεκολλήσει» την αγάπη του από το μπαρ εκείνο και να τη φέρει στο «τώρα». Πριν από κάθε τραγούδι του, μας εξηγούσε και την ιστορία πίσω από αυτό, η οποία ήταν τόσο συγκροτημένη, τόσο πλήρης από μόνη της, που πολλές φορές ήταν πιο απολαυστική από τα ίδια τα τραγούδια και περίμενα πώς και πώς να τελειώσει έ-να τραγούδι για να ακούσω την ιστορία του επόμενου... Στο πιάνο ήταν συγκλονιστικός και ασταμάτητος, τα τραγούδια τόσο χαρούμενα μου-σικά, που ήθελα να χοροπηδήσω (και το έκανα), και τα περισσότερα εκτυλίσσονταν κάποιο καλοκαίρι που ο έρωτας δεν άντεξε, το ζευγάρι όμως προτίμησε να αφήσει το τσουνάμι να το παρασύρει, με όλες τις καταστροφικές συνέπειες που συνεπάγεται.Οταν ο Evripidis τελείωσε, ένα κορίτσι ψιθύρισε “are you ready?” στο διπλανό μου, ο οποίος απάντησε “whenever you are”, οπότε και συνειδητοποίησα ότι στεκόμουν δί-πλα στον ίδιο τον Harvey Williams... Αγκαλιά με μια κιθάρα, κίνησε προς τη σκηνή, και έμοιαζε με καθηγητή Ανθρωπολογίας σε τελευταίο αγγλικό πανεπιστήμιο, που με-θυσμένος ανακοίνωνε στους μαθητές του ότι πρέπει να λείψει μερικές μέρες γιατί έχει συναυλία στην Αθήνα... Αρκετά νευρικός, μας εξήγησε ότι δεν ξέρει ούτε λέξη ελληνι-κά και ξεκίνησε ένα bittersweet set για συγκεκριμένα γούστα, με απλούς και σούπερ ειλικρινείς στίχους για κορίτσια που αγαπάει, αλλά αυτά δεν ξέρουν καν ότι υπάρχει, κορίτσια που κρατούν αρχείο με τους εραστές τους, γενικά για σκληρά κορίτσια που θα ήθελε, αλλά ποτέ δεν μπορούσε να έχει... Μεταφέρθηκε και στο πιάνο, κάλεσε τον Εvripidis στη σκηνή και «έσπασαν» τα όργανά τους με τη φοβερή «χημεία» τους, με-τά την προτροπή αρκετών φαν, εκ των οποίων και ο Εμμανουήλ, που δεν σταμάτησε να τραγουδάει... Και να οι παραγγελιές, να το κέφι, να τα χαμόγελα σιγά σιγά εξαπλώ-νονταν σε όλο το κοινό, που αγνοούσε ότι στεκόταν μπροστά από τον κιθαρίστα των θρυλικών Field Mice και Blueboy, της ακόμα πιο θρυλικής Sarah Records, και πλέον των Trembling Blue Stars. To live κράτησε περίπου δύο ώρες, τα CD που πωλούνταν κράτησαν περίπου τρία δευ-τερόλεπτα, τα χαμόγελα των περευρισκομένων όμως κράτησαν πολλές πολλές μέρες, κι εγώ γύρισα σπίτι χωρίς πονοκέφαλο πια κι έγραψα κι ένα τραγούδι γι' αυτά τα αγό-ρια με τις χωρίστρες στο πλάι και τις λεπτές γραβάτες...

46 ΣΙΝΕΜΑ 21 - 5 - 10

Βιογραφικό δράμα

Σενάριο-σκηνοθεσία: Ζαν Κοκτό. Πρωτα-γωνιστεί: Ενρίκ Ριβερό.Το «Αίμα του ποιητή» είναι χωρισμένο σε ε-πεισόδια, κάποια από αυτά ενώνονται, κάποια όχι. Πιθανόν, το πιο γνωστό είναι αυτό που απεικονίζει ένα διάσημο ποιητή, ο οποίος, προχωρώντας σε ένα διάδρομο ξενοδοχείου, σταματάει στις πόρτες των δωματίων και κοι-τάζει μέσα από τις κλειδαρότρυπες. Αντικρί-ζει μια σειρά από tableaux vivants. Ενας από αυτούς, δείχνει ένα παιδί που βασανίζει την κουβερνάντα του σκαρφαλώνοντας στον τοί-χο. Ενας άλλος, μια ομάδα Μεξικανών τυφε-κιοφόρων που σκοτώνουν το θύμα τους μόνο και μόνο για να επανέλθει στη ζωή με μια α-ναπήδηση. Ο τρίτος, ένα σκοτεινό χώρο μέσα στον οποίο ένας άνδρας και μια γυναίκα γρά-φουν παρατηρήσεις ο ένας για τον άλλο, ενώ αγκαλιάζονται. Οταν ο Κοκτό έκανε αυτήν την ταινία ήταν ήδη καταξιωμένος ποιητής, συγ-γραφέας, δραματουργός και εικαστικός καλλι-τέχνης. Η ταινία βασίζεται στη δική του προ-σωπική μυθολογία και ο δημιουργός πλησιά-ζει όσο πιο κοντά γίνεται τον κινηματογράφο με την ποίηση.

Σενάριο-Σκηνοθεσία: Ζαν Κοκτό. Πρωταγωνι-στούν: Ζαν Κοκτό, Ζαν Μαρέ, Φρανσουά Περιέ. Ενας ποιητής του 18ου αιώνα ταξιδεύει στο χρό-νο αναζητώντας τη Θεία Επιφοίτηση. Σε μια μυ-στηριώδη χώρα συναντά συμβολικούς χαρακτή-ρες όπως ο Οιδίποδας, η Ευρυδίκη και ο Ορφέ-ας, οι οποίοι επιφέρουν το θάνατο και την ανά-στασή του. Ο Κοκτό επέστρεψε με αυτήν την ται-νία στην κινηματογραφία για να δώσει ένα τέλος στην καριέρα του. «Με ύστερη γνώση», γράφει το 1961, «μπορώ να δω ότι η ταινία δεν είναι ακρι-βώς ταινία, αλλά κάτι που μου προσέφερε τα μό-να μέσα για να εκφράσω τα πράγματα που κου-βαλάω μέσα μου».Η σουρεαλιστική αυτή ταινία αποτελεί την πε-ρίληψη σε εικόνες της ζωής του ποιητή. Ολα τα στοιχεία της ζωής του Κοκτό βρίσκονται σ’ αυτήν την «εικονική διαθήκη». Πολλοί διάσημοι φίλοι του (Πικάσο, Γιουλ Μπρίνερ, Ζαν Μαρέ, Σαρλ Αζναβούρ) ερμηνεύουν τους διάφορους ρόλους. Η ταινία, λόγω του έντονα προσωπικού της χα-ρακτήρα, δεν γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, ο Φραν-σουά Τριφό όμως την υποστηρίζει και χαρακτη-ρίζει τον Κοκτό «πρόδρομο του νέου κύματος στον κινηματογράφο».

Σκηνοθεσία: Μάικ Νιούελ. Πρωτα-γωνιστούν: Τζέικ Γκίλενχααλ, Τζέ-μα Αρτερτον, Μπεν Κίνγκσλεϊ, Αλ-φρεντ Μολίνα. Ο πρίγκιπας Ντάσταν αναγκάζεται να ενώσει τις δυνάμεις του με τη μυστη-ριώδη πριγκίπισσα Ταμίνα και να πολεμήσουν μαζί ενάντια στις σκοτει-νές δυνάμεις που διεκδικούν το Στι-λέτο του Χρόνου. Το αρχαίο στιλέ-το έχει την ιδιότητα να απελευθερώ-νει την Αμμο του Χρόνου, αναστρέ-φοντας το χρόνο και επιτρέποντας στον κάτοχό του να γίνει κυρίαρχος του κόσμου. Η ταινία, που γυρίστηκε στο Μαρό-κο και τη Μεγάλη Βρετανία, βασί-ζεται στο ομώνυμο video game που δημιούργησε το 1989 ο Τζόρνταν Μέτσνερ.«Θέλουμε πάντα να ταξιδεύουμε τους θεατές σε νέους, ανεξερεύνητους κό-σμους και η αρχαία Περσία είναι έ-νας από τους πιο υπέροχους προ-ορισμούς» λέει ο παραγωγός Τζέρι Μπρουκχάιμερ, που προσθέτει: «Το Μαρόκο είναι ο ιδανικός τόπος για μια ταινία που αναφέρεται στον αρ-χαίο κόσμο. Ειδικά έξω από τις πό-λεις, η ζωή είναι ακόμα πιο παρα-δοσιακή. Επειδή γυρίζονται πολλές ταινίες εκεί, υπάρχει τεράστια υπο-δομή και ειδικευμένοι τεχνικοί που

μπορούν να σε υποστηρίξουν και το κράτος είναι πολύ δεκτικό. Επίσης οι Μαροκινοί είναι φοβεροί τεχνί-τες και έκαναν φοβερή δουλειά για την ταινία».Αρκετές εβδομάδες προτού αρχίσουν τα γυρίσματα, όλοι οι ηθοποιοί α-κολούθησαν εντατικά προγράμματα προπόνησης, για να ανταποκρίνονται

στις σωματικές απαιτήσεις της ταινί-ας. «Δεν έχει νόημα να παίξεις σε ένα τέτοιο έργο αν δεν μπορείς να συμ-μετέχεις στις επικίνδυνες σκηνές. Γι’ αυτό κι εγώ προσπάθησα να βρίσκο-μαι στην καλύτερη δυνατή φυσική κατάσταση, κάνοντας τρέξιμο, παρ-κούρ, βάρη και ιππασία» σχολιάζει ο Τζέικ Γκίλενχααλ.

Η κινηματογραφική ομάδα έπρεπε να συνηθίσει τις υψηλές θερμοκρασί-ες, που ορισμένες μέρες άγγιζαν και τους 50 βαθμούς Κελσίου. «Ολοι μάς έλεγαν ότι το Μαρόκο είναι ένα απί-στευτο μέρος, αρκεί να μην πας εκεί τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο. Μαντέψ-τε πότε κάναμε τα γυρίσματα...», λέει ο σκηνοθέτης Μάικ Νιούελ.

Το αίμα του ποιητή

Prince of Persia: Τhe sands of time

Φαντασίας, παραγωγής 1930

Eπική περιπέτεια

Του Γιάννη Μανάλη

Η διαθήκη του Ορφέα

Αφιέρωμα στον Ζαν ΚοκτόH New Star διοργανώνει ένα αφιέρωμα στο σημαντικό Γάλλο σκηνοθέτη -και πρόδρομο του νέου κύματος του κινηματογράφου- Ζαν Κοκτό, με την ενιαία προβολή δύο ταινιών του.

47ΣΙΝΕΜΑ21 - 5 - 10

Σκηνοθεσία: Μαρκ Καρό, Ζαν-Πιερ Ζενέ. Πρωταγωνιστούν: Πασκάλ Μπενεζέ, Ντομινίκ Πινόν, Μαρί-Λορ Ντουνιάκ, Ζαν-Κλοντ Ντρέιφους. Επειτα από μια πυρηνική καταστροφή, το μεγαλύτερο μέρος της Γης έχει καταστραφεί. Ο κό-σμος πλέον ζει σε μικρές κοινότητες κάτω από δύσκολες συνθήκες. Σ’ έναν από αυτούς τους μικρόκοσμους, εμφανίζεται ένας άνεργος κλόουν που νοικιάζει ένα διαμέρισμα και σε αντάλ-λαγμα αναλαμβάνει τη συντήρηση του κτιρίου. Η συνάντησή του με την κόρη του χασάπη-σπιτονοικοκύρη του, που διατηρεί στο ισόγειο κρεοπωλείο, καταλήγει σε ένα ρομαντικό ει-δύλλιο. Βέβαια, του προκαλούν εντύπωση η ικανότητα του χασάπη να βρίσκει συχνά κρέ-ας, σε μια εποχή που αποτελεί είδος εν ανεπαρκεία, και η επιμονή του να τον ταΐζει πλου-σιοπάροχα...Προερχόμενοι από το χώρο της διαφήμισης και με την υποστήριξη του Τέρι Γκίλιαμ, οι σκη-νοθέτες Καρό και Ζενέ, με το πρώτο τους αυτό φιλμ, μεταφέρουν το θεατή σε μια μελλοντι-κή κοινωνία, στην οποία οι άνθρωποι έχουν χωριστεί σε κρεατοφάγους και χορτοφάγους και οι μεν τρέφονται με... τους δε. Η ταινία απέσπασε τέσσερα (γαλλικά) βραβεία Σεζάρ, α-νάμεσά τους αυτά του καλύτερου πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη και καλύτερου σεναρίου.

Σκηνοθεσία: Γιανίκ Νταχάν, Μπενζαμέν Ροσέ. Πρωταγω-νιστούν: Κλοντ Περόν, Ζαν-Πιερ Μαρτέν, Ερίκ Εμπουανί.Παρίσι, βόρεια προάστια. Τέσσερις διεφθαρμένοι αστυνο-μικοί σκοπεύουν να εκδικηθούν το θάνατο του συναδέλφου και φίλου τους από μία αδίστακτη συμμορία και αποφασί-ζουν να επιτεθούν στο αρχηγείο τους, σε έναν εγκαταλελειμ-μένο ουρανοξύστη. Καθώς οι πυροβολισμοί μεταξύ των αστυνομικών και των μελών της συμμορίας τρομοκρατούν τους ελάχιστους εξα-θλιωμένους κατοίκους, συμβαίνει το αδιανόητο: ορδές δι-ψασμένων αιμοβόρων πλασμάτων εμφανίζονται από πα-ντού και καταδιώκουν ανελέητα όποιον βρεθεί μπροστά τους. Οι δρόμοι γεμίζουν με πτώματα και ολόκληρη η πό-λη είναι στις φλόγες. Παρά την αμοιβαία έχθρα τους, κακο-ποιοί και αστυνόμοι δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να ενώ-σουν τις δυνάμεις τους προκειμένου να επιβιώσουν. Αλλά θα πρέπει να κατέβουν δεκατρία πατώματα, όπου αδηφάγα και αιμοβόρα πλάσματα καραδοκούν...

Σκηνοθεσία: Κάρι Φουκουνάγκα. Πρωταγωνιστούν: Πολίνα Γκαϊτάν, Εντγκαρ Φλόρες. Ο Κάσπερ βρίσκεται στην εφηβεία και είναι ήδη μέλος της αμείλικτης συμ-μορίας «Μάρα». Η Σάιρα ταξιδεύει με τον πατέρα και το θείο της από την ε-ξοχή του Μεξικού προς το Βορρά, στην οροφή ενός τρένου, με την ελ-πίδα πως θα μπορέσουν να περάσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ετσι, οι δρόμοι του Κάσπερ και της Σάιρα διασταυρώνονται και μια ξεχω-ριστή φιλία γεννιέται, ενώ οι κίνδυ-νοι συνεχώς παραμονεύουν. Θα κα-ταφέρουν οι δύο αυτές περιπλανώμε-νες ψυχές να επιβιώσουν και να περά-σουν τα σύνορα;Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του σκηνοθέτη για την οποία α-ναφέρει: «Αυτό το φιλμ ξεκίνησε από τη μικρού μήκους ταινία μου ‘Victoria para Chino’, η οποία είχε ως θέμα με-

τανάστες πάνω σε φορτηγό που εγκα-ταλείφθηκαν και θανατώθηκαν στη Βικτόρια του Τέξας. Κάνοντας έρευ-να γι’ αυτό και γυρίσματα στο Μεξι-κό, έμαθα για τους μετανάστες της Κε-ντρικής Αμερικής. Οταν σκεφτόμα-στε μετανάστες, συνήθως αναφερόμα-στε στους Μεξικανούς που πάνε στις ΗΠΑ. Υπάρχουν όμως και κάτοικοι της Ονδούρας, της Γουατεμάλας και της Νικαράγουας που ταξιδεύουν βό-ρεια, πάνε στο Μεξικό κι από κει περ-νούν στις ΗΠΑ. Ηξερα ότι αυτή ήταν μια ιστορία που ήθελα να γυρίσω σε ταινία. Μου κέντρισε το ενδιαφέρον προσωπικά. Ηθελα το κοινό να δει το θέμα από την ανθρώπινη πλευρά του, που δεν έχει να κάνει με την πολιτική ή με το τι σημαίνει ή τι θα έπρεπε να είναι η μετανάστευση».Η ταινία απέσπασε τα βραβεία σκηνο-θεσίας και φωτογραφίας στο φεστιβάλ Sundance του 2009.

DelicatessenOι ορδές της εκδίκησης

Χωρίς όνομα

Mαύρη κωμωδία, παραγωγής 1991. Σε επανέκδοσηΠεριπέτεια τρόμου

Koινωνική

48 ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ 21 - 5 - 10

Bugatti Veyron: 1001 ίπποι για 406 χμ/ώρα! Αν έχετε ξοδέψει καμιά 200ριά χιλιάδες και βάλε ευρώ για κανένα Ferrari Maserati προκειμένου να ταξιδεύετε -αν βρείτε δρόμο- με 300-330 χμ/ώ., λυπούμεθα αλλά χάσατε! Η θρυλική μάρκα του Ετόρε Μπουγκάτι ξαναγεν-νήθηκε μετά την αγορά της από τη VW και το φοβερό και τρομερό ΕΒ 16.4 Veyron που φτιάχνεται στη Γαλλία, όπως πολύ σωστά διαβάσατε στον τίτλο, φτάνει τα 400 χμ/ώρα. Και μάλιστα, για να είναι η μάρκα σίγουρη, εγγυάται τα 406 χμ/ώ. Ολα αυτά με τον 8λιτρο, 16κύλινδρο κινητήρα, με 4 τούρμπο και 4κίνηση για σιγουριά. Η τελευταία τιμή του κουπέ δεν είναι γνωστή, αλ-λά του κάμπριο είναι λίγο (προσοχή, λίγο) παραπάνω από… 1,8 εκατ. ευ-ρώ. Καλό σας ταξίδι!

Χαλαρώστε και «ξορκίστε» το ΔΝΤ!

Του Αντώνη Κόλλια

Εννοείται πως δεν τρελαθήκαμε και πως έχουμε «σώας τας φρένας», όπως λένε, και μακάρι να ξορκιζόταν έτσι απλά το ΔΝΤ και οι τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα μας και εμείς οι ίδιοι. Αλλά, να. Κάτι το Σαββατοκύριακο που έρχεται, κάτι η αργία (όχι για όλους) του Αγίου Πνεύματος, κάτι το ότι έχουμε πια κουραστεί με τόση μαυρίλα γύρω μας, είπαμε να ξεχαστούμε για λίγο και να ταξιδέψουμε. Είναι ανέξοδο ένα τέτοιο ταξίδι, με τη βοήθεια των εικόνων και της φαντασίας. Μας βοηθούν κάποια ονειρικά αυτοκίνητα τα οποία κανείς μας -όχι πως παίρνουμε όρκο- δεν θα αποκτήσει, εκτός κι αν μας χαμογελάσει το τζακ ποτ!

Koenigsegg CCXR, το αυτοκίνητο των λουλουδιών! Δεν ξέρω τι σχέση έχει με τα παιδιά των λουλουδιών και τους χίπηδες ο Σουηδός ευγενής Κρίστιαν φον Κένιγκσεγκ, αλλά το «θηρίο» που έ-φτιαξε το λέει «Η δύναμη των λουλουδιών». Και πρέπει να είναι ο εφι-άλτης του Veyron διότι και… 1.018 ίππους έχει αλλά και «περνάει τα 400 χμ/ώ» λέει ο Κρίστιαν. Κινητήρας V8 4,7 λίτρων με δύο κομπρέ-σορες αλλά και δυνατότητα να κινηθεί οικολογικά, με καύσιμο Ε85, δη-λαδή 85% αιθανόλη και 15% βενζίνη. Για παραγγελία υπολογίστε του-λάχιστον 600.000 ευρώ.

GTA Spano, η ισπανική πρόκλησηΠάντα ο Νότος ήταν πιο κοντά στους αδύνατους και μη έχοντες. Για μας, λοιπόν, ο καλός Ισπανός (ολίγον βάσκικο ακούγεται το επίθετό του) Ντο-μίνγκο Οτσόα, έφτιαξε το GTA Spano, το οποίο μπορεί να μην ξεπερνάει τα 350 χμ/ώ (0-100 χμ/ώ σε 2΄΄,9), αλλά δεν ξεπερνάει και τις 700.000 ευρώ. Μόλις 692.975! Σε καιρό κρίσης, που αρχίζει να πλήττει και την Ι-σπανία, είναι μια πολύ λογική πρόταση. Κινητήρας 10κύλινδρος σε V των 8,3 λίτρων από την Chrysler με 780 ίππους, αλλά με το πάτημα ενός κου-μπιού πέφτουν στους 450 για οικονομία. Τι άλλο να ζητήσει κανείς; Μό-νο βιαστείτε διότι, όπως ανακοινώθηκε την Τρίτη που μας πέρασε, θα κα-τασκευαστούν μόνο 99 μέχρι το 2015 (18 με 20 το χρόνο).

Mercedes SLS AMG για… κοινούς θνητούς!Επειτα από όλα αυτά, καιρός να ξυπνήσουμε, να προσγειωθούμε και να αρκεστούμε στα έστω και… 317χμ/ώ που μας προσφέρει το Mercedes SLR - AMG. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά η τιμή του στην Ελλάδα είναι λίγο πάνω από τις 220.000 ευρώ. Με τα χρήματα αυτά έχετε τον V8 των 6,2 λίτρων με τους 571 ίππους και τις πόρτες να ανοίγουν προς τα επάνω όπως στο θρυλικό 300 SL του 1954, το οποίο σήμερα ξεπερνάει τις… 350.000 ευρώ! Το «κλου» όμως με το SLR είναι ότι έρχεται από το εργο-στάσιο φορτωμένο μόνο του, σε ειδικό φορτηγό, κλειδωμένο και σας το ξεφορτώνουν έξω από την πόρτα σας! Ποιος άλλος το κάνει αυτό;

49ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ21 - 5 - 10

Πρέβεζα βρίσκεται στο νοτιο-δυτικότερο άκρο της Ηπείρου, βρέχεται από το Ιόνιο, ενώ, ό-πως υποδηλώνει και το όνομά

της, αποτελεί πέρασμα προς την ηπει-ρωτική χώρα. Ολόκληρη η περιοχή έ-χει να προσφέρει πολλές και πλούσι-ες εμπειρίες στον επισκέπτη, χάρη στην πληθώρα αξιοθέατων και τη σπάνια φυ-σική της ομορφιά. Δεν είναι μόνο η θάλασσα που βρέχει την πόλη, αλλά και τα δάση, οι λίμνες και τα ποτάμια που κοσμούν ολόκλη-ρο το νομό, μετατρέποντας την επίσκε-ψη σε εμπειρία.Η ιστορία της πόλης ξεκινά από την αρ-

χαιότητα, όπως μαρ-τυρούν σήμερα τα α-πομεινάρια της αρχαί-ας Νικόπολης που σώ-ζεται σε αρκετά καλή κατάσταση. Πρόκειται για μία από τις πλέον λαμπρές ρωμαϊκές πό-λεις, που οικοδομήθη-κε σαν μνημείο για τη νίκη του Οκταβιανού Αυγούστου στη ναυ-μαχία του Ακτίου (31 πΧ.) ενάντια στο στό-

λο του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας.Η Πρέβεζα ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα με-τά την παράδοση της περιοχής στο Βυ-ζάντιο από τους Βενετούς, ενώ ακο-λούθησε την τύχη του Δεσποτάτου της Ηπείρου, που επιφύλασσε αναρίθμη-τες επιδρομές από Νορμανδούς, Αλβα-νούς, Ενετούς και Τούρκους, που τελι-κά την κατέλαβαν το 1449. Για περίπου τρεις αιώνες η τουρκική και ενετική κα-τοχή εναλλάσσονταν προκαλώντας κα-ταστροφές στην πόλη, ενώ στο ίδιο δι-άστημα αναπτύχθηκε η αλιεία και η ε-μπορική δραστηριότητα. Η πόλη της Πρέβεζας διατηρεί μέχρι και σήμερα αρκετά από τα χαρακτηρι-στικά του 19ου αιώνα στην αρχιτεκτο-νική και τη ρυμοτομία, με τις κατοικί-ες να σχηματίζουν πυκνούς ιστούς οι οποίοι επικοινωνούν με στενά δρομά-

κια. Ξεχωρίζει το ιστορικό κέντρο με το περίφημο «Σεϊτάν Παζάρ», την επί τουρ-κοκρατίας αγορά που πήρε το όνομά της από τη φάρσα που έκαναν οι κάτοι-κοι σε έναν πολύ σκληρό Τούρκο αγά, απλώνοντας σαπούνι στο λιθόστρωτο. Το άλογο στο οποίο επέβαινε γλίστρησε ρίχνοντάς τον κάτω. Οταν σηκώθηκε εί-πε εκνευρισμένος: «Σεϊτάν Παζάρ», που σημαίνει «Παζάρι του Σατανά». Μια βόλτα στην παραλία της Πρέβε-ζας παίζει το ρόλο της πρώτης γνωριμί-ας με τη γοητεία της πόλης. Τα ψαροκά-ικα που γυρίζουν από την ψαριά τους, οι καφετέριες και τα καφενεία στα οποία συχνάζουν οι μόνιμοι κάτοικοι και τα γραφικά κτίρια συνθέτουν την πρεβεζά-νικη καρτ-ποστάλ. Προχωρώντας στα ενδότερα, αποκαλύ-

Κείμενο - φωτογραφίες:

50 ΠΡOOΡIΣMOI 21 - 5 - 10

πτονται τα εκκλησιαστικά μνημεία, τα πα-λιά αρχοντικά και τα στενάκια με τα τα-βερνάκια και τα ουζερί, που προσφέρουν γευστικά ταξίδια στους επισκέπτες.Ακρως εντυπωσιακό είναι το φυσικό πε-ριβάλλον της περιοχής, που σαγηνεύει τον επισκέπτη με τις πανέμορφες εικό-νες που προσφέρει. Στα δυτικά, η συνά-ντηση με το Ιόνιο πέλαγος ξεκινά με μια απέραντη γραμμή από αμμουδερές παρα-λίες που συνεχίζεται στα βόρεια μέχρι την Πάργα. Οι πιο γνωστές είναι ο Παντοκρά-τορας, το Αλωνάκι και το Μονολίθι, ό-μως η υπέροχη διαδρομή επιφυλάσσει α-κόμη περισσότερες, που περιμένουν τον ταξιδιώτη να τις ανακαλύψει και να τις α-πολαύσει.Σημαντικό αξιοθέατο της περιοχής, ορ-μητήριο για εναλλακτικές δραστηριότη-τες, αλλά και σπουδαίος βιότοπος, είναι ο Αχέροντας ποταμός, ο οποίος, σύμφω-να με τη μυθολογία, οδηγούσε στις πύλες του Αδη, ενώ τα νερά του τα έκανε ο Δίας μαύρα και πικρά, μόλις αντιλήφθηκε κα-τά την Τιτανομαχία ότι οι Τιτάνες έπιναν από αυτά για να ξεδιψάσουν. Πάντως σήμερα μια επίσκεψη στις εκβο-λές του και μία περιήγηση με βάρκα στα νερά του είναι μια από τις απολύτως προ-τεινόμενες δραστηριότητες. Στη συμβολή του Αχέροντα με τον Κωκυτό και τον Πε-ριφλεγέθοντα ποταμό υπήρχε το περίφη-μο Νεκρομαντείο, όπου κατέφευγαν οι πι-στοί για να επικοινωνήσουν με χαμένα α-γαπημένα τους πρόσωπα και να μάθουν τι τους επιφύλασσε το μέλλον.

ΠρόσβασηΔιασκέδαση

ΦαγητόΑξιοθέατα

Απόσταση - Πρόσβαση: 368 χλμ. α-πό Αθήνα, εύκολη πρόσβαση με συμ-βατικό ΙΧ μέσω του εθνικού οδικού δικτύου.

Αλλα αξιοθέατα: αρχαιολογικός χώ-ρος Νικόπολης, Νεκρομαντείο Αχέρο-ντα, λιμνοθάλασσα Ροδιάς, Μουσείο Ναυμαχίας Ακτίου, Ενετικός Πύργος Ρολογιού, Κάστρο Αγίου Ανδρέα, Κά-στρο Παντοκράτορα.

Δραστηριότητες: πεζοπορία, trek-king, ποδήλατο βουνού, rafting, kanoe kayak, Parapente (σε επικοι-νωνία με την Acheron Rafting, τηλ.: 26660-41677).Διαμονή: Preveza City Hotel (τηλ.: 26820-89500), Hotel Aδωνις (Μύ-τικας, τηλ.: 26820-41314), Hotel Kalamitsi (Καλαμίτσι, τηλ.: 26820-25445), Ηotel Esperanza (Κανάλι, τηλ.: 26820-51451).

Φαγητό: ψαροταβέρνα «Tο Mελτέ-μι», μεζεδοπωλείο «H Tρελή Γαρίδα», ουζερί «Το Κοχύλι», εστιατόριο “P.R. Restaurant”.

52 ΕΠΙΣΤΗΜΗ/ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 21 - 5 - 10

νόΤο διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ έστει-λε στη Γη την εικόνα ενός άστρου που ε-κτοξεύεται έξω από μία περιοχή δημιουρ-γίας νεαρών αστέρων στο νεφέλωμα 30 της Δοράδος. Εικάζεται ότι το αστέρι το έχει «πετάξει» έξω από το νεφέλωμα η βαρυτική επίδραση βα-ρύτερων συνοδών αστέρων του. Στο πλαίσιο της εικόνας του νεφελώματος, το βέλος δεί-χνει την κατεύθυνση της κίνησης του «διαφυ-γόντος» αστέρα.[Για τη μετάφραση των λεζαντών της εικόνας: “runaway star” = «διαφυγόν» άστρο, “Star Cluster” = αστρικό σμήνος]

Στα τέλη του μηνός ή στις αρχές Ιουνίου, μετά την έναρξη της «εποχής γρίπης» και στο Νότιο ημισφαίριο, θα συνέλθει η αρμόδια επιτροπή του ΠΟΥ, για να επανεξετάσει την εξέλιξη της πανδημίας γρίπης του H1N1.Οι επιβεβαιωμένοι θάνατοι παγκοσμίως α-πό την επιδημία τη χρονιά που μας πέρασε έφτασαν τους 18.000, αν και οι τελικοί αριθ-μοί, που προκύπτουν από μελέτες ετών, συ-νήθως πολλαπλασιάζουν τέτοιες εκτιμήσεις θνησιμότητας. Οι αντίστοιχες πανδημίες γρί-πης του 1957 και του 1968 είχαν προκαλέσει αντίστοιχα ένα και δύο εκατ. θύματα. Ο H1N1

πάντως φαίνεται πως έπληξε ιδιαίτερα τα παι-διά και τους νεαρούς ενήλικες, με μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας σε σχέση με την κοινή γρίπη στις ηλικίες αυτές.Ο ιός αποδείχτηκε απρόβλεπτος, αλλά, σύμ-φωνα με τη γενική διευθύντρια του ΠΟΥ, Μάργκαρετ Τσανγκ, ο κόσμος ήταν τυχερός που ο H1N1 δεν μεταλλάχτηκε σε πιο θανα-τηφόρα μορφή, και που αποδείχτηκε -ως επί το πλείστον- ευάλωτος στα περισσότερα αντι-ιικά φάρμακα.Οι επιλογές που θα έχει η επιτροπή του ΠΟΥ (της οποίας τα μέλη, εκτός του εκπροσώπου της, δεν είναι γνωστά, για να μην υποστούν πιέσεις από ενδιαφερόμενα συμφέροντα και ομάδες) είναι τρεις:•Διατήρηση της επιφυλακής για την πανδη-μία στο 6/6 της σχετικής κλίμακας πανδημι-ών του ΠΟΥ.•Διαπίστωση πως η πανδημία έχει πέσει σε ένα χαμηλότερα «μεταπανδημικό» επίπεδο.•Να κηρύξει λήξη της πανδημίας.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, οι επιστήμονες του Google ανακοίνωσαν πως, ύστερα από συγκριτική μελέτη, διαπίστωσαν πως οι στα-τιστικές τάσεις αναζήτησης στο Google συγκε-κριμένων λέξεων σχετικών με τα συμπτώμα-τα της γρίπης, είχαν εξαιρετικά καλή συσχέτι-

ση με τα επιδημιολογικά δεδομένα διάδοσης, έξαρσης και ύφεσης της ασθένειας ανά τις Η-ΠΑ, στο χώρο και το χρόνο. Αυτή η διαπί-στωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα κέ-ντρα αντιμετώπισης επιδημιών και τους επι-δημιολόγους, για να έχουν μια τρέχουσα ει-κόνα της εξέλιξης μιας πανδημίας. Συνήθως η εικόνα της διάδοσης επιδημιών προέρχε-ται από επεξεργασία δεδομένων και καταγρα-φών σε νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα, η ο-ποία όμως «αργεί» να ολοκληρωθεί και είναι διαθέσιμη με καθυστέρηση δύο και πλέον ε-βδομάδων.

Το περίφημο εκκρεμές του Φουκό, το όργα-νο με το οποίο ο Léon Foucault κατέδειξε το 1851 την περιστροφή της Γης και το οποίο φυλασσόταν στο Musée des Arts et Métiers στο Παρίσι, καταστράφηκε τον Απρίλιο που μας πέρασε σε ατύχημα, όταν το καλώδιό του έσπασε, με αποτέλεσμα να καταστραφεί και η μπρούτζινη μπάλα του οργάνου, βάρους 28 κιλών. Η φύλαξη του Μουσείου δεν ήταν και πρότυπη, αφού πέρυσι, τέτοια εποχή, σε γιορτή που είχε γίνει στην αίθουσα που φυ-λασσόταν το εκκρεμές, ένας από τους παρι-στάμενους είχε στείλει την μπάλα του εκκρε-μούς πάνω στις προστατευτικές μπάρες.Το πείραμα του Φουκό είχε παρουσιαστεί το 1851 και στο Πάνθεον στο Παρίσι, όταν η θρυμματισμένη σήμερα μπάλα είχε κρεμα-

53ΕΠΙΣΤΗΜΗ/ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ21 - 5 - 10

στεί από καλώδιο μήκους 67 μέτρων από την ορο-φή του. Το επίπεδο της ταλάντωσής της, υπό την ε-πήρεια της δύναμης Coriolis της περιστροφής της Γης, μετατοπιζόταν σταθερά, και συμπλήρωνε έναν πλήρη κύκλο μέσα σε 24 ώρες. Ηταν το πρώτο και θεαματικότερο «τοπικό» πείραμα επιβεβαίωσης της περιστροφής του πλανήτη μας και είχε προκαλέσει την εποχή του μεγάλη εντύπωση, ενώ έκτοτε ανάλο-γα εκκρεμή τοποθετήθηκαν και βρίσκονται σε πολ-λά μουσεία και δημόσιους χώρους ανά τον κόσμο.

Το υπό κλιματική μεταβολή μέλλον μας ενδέχεται να μας επιφυλάσσει εδώ στη Μεσόγειο ασφυκτική ζέ-στη. Περισσότερη και από αυτή που έχουμε συνηθί-σει. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στο έγκυ-ρο επιστημονικό περιοδικό Nature Geoscience, και βασίζεται σε μία σειρά κλιματικών προσομοιώσεων και μοντέλων, η διάρκεια και η ένταση των καυσώ-νων (ημέρες με μέγιστο θερμοκρασίας μεγαλύτερο από 40,6 βαθμούς Κελσίου) στην Ευρώπη, και ιδι-αίτερα στη λεκάνη της Μεσογείου, αναμένεται να αυ-ξηθούν δραματικά τις επόμενες δεκαετίες:«Οι προβολές κλιματικής αλλαγής δείχνουν πως θε-ρινοί καύσωνες θα εμφανίζονται συχνότερα και θα είναι εντονότεροι στην Ευρώπη, κατά τη διάρκεια του αιώνα που διανύουμε, κάτι που συνάδει με την παρατηρηθείσα τάση των περασμένων δεκαετιών. Οι σοβαρότερες συνέπειες θα προκύπτουν από πο-λυήμερους καύσωνες, που θα συνδέονται με θερ-μές νυχτερινές θερμοκρασίες και υψηλή σχετική υ-γρασία……Για την Ιβηρική Χερσόνησο και την περιοχή της Μεσογείου, η συχνότητα των ημερών καύσωνα προ-βλέπεται να αυξηθεί από ένα μέσο όρο περίπου δύο ημερών κάθε καλοκαίρι την περίοδο 1961–1990, σε περίπου 13 ημέρες για την περίοδο 2021-2050, και σε 40 την περίοδο 2071–2100. Σε ό,τι αφορά

στις επιπτώσεις στην υγεία, οι προβλέψεις μας είναι δραματικότερες για τις λεκάνες ποταμών σε χαμηλό υψόμετρο στη νότια Ευρώπη και τα παράλια της Με-σογείου, επηρεάζοντας έτσι πολλά πυκνοκατοικημέ-να αστικά κέντρα…».Το ανησυχητικό είναι πως τα διαφορετικά μοντέ-λα, αν και διέφεραν ως προς την ένταση του φαι-νομένου και την ακριβή συχνότητά του, συνέκλιναν στους τόπους όπου αυτό θα γίνει εντονότερα αισθη-τό και θα έχει τις μεγαλύτερες επιπτώσεις στην αν-θρώπινη υγεία.Τα μοντέλα δεν λαμβάνουν υπόψη τα αποτελέσμα-τα των «θερμικών νησίδων» στις μεγάλες πόλεις, ού-

τε και την ατμοσφαιρική μόλυνση σε αυτές, και έτσι ί-σως υποτιμούν την ένταση του φαινομένου σε πόλεις, όπως η Αθήνα (η οποία κατονομάζεται στη μελέτη ως μία από τις πόλεις που θα πληγούν περισσότερο).Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει εκτι-μήσει ότι πάνω από κάποιο όριο θερμοκρασίας, κά-θε ένας βαθμός αύξησής της προξενεί αύξηση της θνησιμότητας στις πόλεις της Μεσογείου κατά 3%.Στο χάρτη προβολής της συχνότητας των καυσώ-νων (βλ. εικόνα) φαίνεται πως στις περιοχές υψη-λού κινδύνου, πέρα από την Αθήνα, είναι ο θεσσα-λικός κάμπος, τα παράλια της δυτικής Ελλάδας, και η Θεσσαλονίκη…

22 Μαΐου 1906: Οι αδελφοί Ράιτ κατοχυρώνουν την πατέντα για την εφεύρεση της «μηχανής πτήσης» τους (για την ακρίβεια «ενός συστήματος αεροδυναμι-κού ελέγχου που έχει τη δυνα-τότητα να μετακινεί τις επιφά-νειες μιας ιπτάμενης μηχανής»), του πρώτου αεροπλάνου, τρία και πλέον χρόνια μετά τις πρώ-τες επιτυχημένες δοκιμαστικές πτήσεις τους στο Κίτυ Χοκ και από την υποβολή της αίτησης για την ευρεσιτεχνία.

54 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟ-polis 21 - 5 - 10

ς το πάρουμε από την αρχή, μήπως και το καταλάβουμε. Η αρ-χή είναι ότι τα χρήματα στις ΑΠΕ, και ιδιαίτερα στο φωτοβολ-ταϊκά, είναι πολλά και ο ανταγωνισμός μεγάλος. Επίσης, δίπλα στην αρχή στέκεται η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία για τα επικίνδυ-

να υλικά (RoH's). Στα επικίνδυνα υλικά συγκαταλέγεται το κάδμιο, από το οποίο παράγεται περί το 20% των φωτοβολταϊκών συστημάτων στον κόσμο, κατά κύριο λόγο από την αμερικανική εταιρεία First Solar. Και επειδή είναι εταιρεία «μακριά» από εμάς (εμείς είμαστε οι Ευρωπαίοι), πιέζεται η ΕΕ να αναθεωρήσει τη νομοθεσία και να συμπεριλάβει και τα πάνελ στα επικίνδυνα απόβλητα από κάδμιο. Η αρχή νομίζω ότι έγινε.Η αμερικανική εταιρεία, λοιπόν, διαμαρτύρεται πως τέτοια απόφαση θα την ρίξει εκτός αγοράς, μιας και θα είναι τόσο ακριβή η διάθεση του εξο-πλισμού της όταν αυτός θα πάψει να λειτουργεί, που θα είναι σε χειρότε-ρη θέση σε σχέση με τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Εχει και στο πλευρό της την Ευρωπαϊκή Ενωση Βιομηχανίας Φωτοβολταϊκών και το Ευρωπα-ϊκό Συμβούλιο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Δεν φαίνεται να έχει, ό-μως, τη στήριξη των εταιρειών που δεν χρησιμοποιούν κάδμιο για φωτο-βολταϊκά (αυτό θα πει «εταιρική ηθική», ο θάνατός σου η ζωή μου), αλλά και ούτε του συνόλου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το τελευταίο προ-

σπαθεί να σώσει κάπως την κατάσταση με το να επιτρέψει προσωρινά τη χρήση καδμίου, αλλά αυτό δεν ικανοποιεί τη First Solar.Για να ισχυροποιήσει τη θέση της η αμερικανική εταιρεία βγάζει στο φως μελέτες, οι οποίες αποδεικνύουν την ασφάλεια του υλικού που χρησιμοποιεί, όταν αυτό γίνει απόρριμμα. Επιπλέον, δηλώνει πως η διάλυση των πάνελ γίνεται πάντα από ειδικούς που δεν αφήνουν το υλι-κό να καταλήξει στη χωματερή. Οι «πολέμιοι», από την άλλη, λένε πως εφόσον η ΕΕ έχει θέσει ως στόχο το 65% των πάνελ να ανακυκλώνο-νται, το υπόλοιπο 35% θα καταλήγει στους ΧΥΤΑ. Το θέμα φαίνεται ό-τι θα τραβήξει μακριά, και όχι για χάρη του περιβάλλοντος. Πράσινη οικονομία σου λέει μετά... Η αρχή του τέλους...

Σαουδική Αραβία είναι μία χώρα που είναι γνωστή στην υφή-λιο για τα πετρελαϊκά της αποθέματα. Προΐσταται του ΟΠΕΚ και ο «μαύρος χρυσός» τής επιτρέπει χρόνια τώρα να βρίσκεται με-ταξύ των χωρών που έχουν άμεσο λόγο στο πώς γυρνάει οικο-

νομικά αυτή η «σφαίρα». Θα έλεγε, λοιπόν, κανείς πως μία χώρα σαν και αυτή, θα αντιτεθόταν στην ανάπτυξη των ΑΠΕ, αφού θα ζημιωνόταν οι-κονομικά. Απ’ ό,τι φαίνεται όμως, οι Σαουδάραβες προτιμούν να προλά-βουν τις εξελίξεις, παρά κάποια στιγμή να βρεθούν ακόλουθοι.«Μπροστάρης» σε αυτήν την προσπάθεια τίθεται ο βασιλιάς Αμπντά-λα. Ανακοίνωσε τις προθέσεις του να ιδρύσει την πρώτη «πόλη» εξ ο-λοκλήρου με ΑΠΕ και ατομική ενέργεια και να την ονομάσει ΚACARE- King Abdallah City for Atomic and Renewable Energy. Και επειδή οσμί-ζομαι την κακεντρέχεια, αυτό ήταν το όνομα που του ήρθε πρώτο το πρωί, καθώς κοιταζόταν στον καθρέφτη, να ευλογήσει και τα γένια του ο μο-νάρχης. Η έδρα της θα χωροθετηθεί πλησίον ή ως προέκταση της πρω-τεύουσας του κράτους, του Ριάντ. Μάλιστα, της βρήκε και πρόεδρο, τον Hashim bin Abdullah Yamani, πρώην υπουρ-γό Εμπορίου (στη Σα-ουδική Αραβία έχουν α-κόμα τέτοια... τετριμμέ-να υπουργεία). Ο πρό-εδρός της, λοιπόν, δή-λωσε πως «η θεμελίω-ση της πόλης, θα βοηθή-σει στην ανάπτυξη των ΑΠΕ και της ατομικής ε-νέργειας για ειρηνικούς σκοπούς». Σχετικά με τις ΑΠΕ, η Σαουδική Αραβία μπορεί να εκμεταλλευτεί την ά-πλετη ηλιοφάνειά της, λόγω του ερημικού κλίματός της. Υπάρχει μάλιστα σχεδιασμός για τη δημιουργία ενός δικτύου φωτοβολταϊκών και υπερ-συλλεκτών ηλιακής ακτινοβολίας. Η πόλη, εκτός από ενεργειακά, θα εί-ναι και αυτόνομη οικονομικά, καθώς θα έχει το δικό της προϋπολογισμό. Παράλληλα θα βρίσκεται σε συνέργεια, τόσο επιστημονική όσο και οικο-νομική, με το ΚΑUST, το προ εξαμήνου ιδρυθέν πανεπιστήμιο Επιστή-μης και Τεχνολογίας της χώρας. Ηδη η προσπάθεια έχει χαιρετηθεί α-πό τον επιστημονικό κόσμο και αναμένεται η υλοποίησή της. Αν κάτι τέ-τοιο συμβεί, τότε ίσως είμαστε όντως στο φάσμα μίας μεγάλης ενεργεια-κής αλλαγής.

55ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΑΡΜΑ21 - 5 - 10

εσημέρι της περασμένης Δευτέρας, στο Κέντρο της Αθή-νας. Αποφασίζω να κάνω μερικές φωτογραφίες για την ε-φημερίδα και ν’ ανακαλύψω τι νεότερο έχει να μου δεί-ξει η πόλη. Οχι πως περίμενα και πολλά από την αστι-

κή έρημο στην οποία έχει μεταβληθεί, αλλά η ελπίδα πεθαίνει τε-λευταία… Πιστεύω, λοιπόν, πως περιβαλλοντικά θέματα υπάρχουν παντού γύρω μας και όχι μόνο -για παράδειγμα- στο διάλογο που άνοιξε προ ημερών η κυρία Τίνα Μπιρμπίλη για τις Ανανεώσιμες Πη-γές Ενέργειας με όλους τους «παίκτες», στη διάρκεια των εργασι-ών του 3ου ετήσιου Mediterranean Sustainable Energy Summit. Και αυτό διότι ανήκω σ’ εκείνη τη δύστυχη κατηγορία πολιτών που -για πολλούς και διάφορους λόγους- δεν έχουν την ευ-καιρία να βγαίνουν συχνά από τα γκρίζα όρια της μητρόπολής τους, ώστε να δουν και να χαρούν τα ανύπαρκτα θαλάσσια αι-ολικά πάρκα.Για έναν Αθηναίο, λοιπόν, η έννοια «περιβάλλον» ορίζεται α-πό τα σύνορα της γειτονιάς του, το μικρό πάρκο στη γωνία του παρακάτω δρόμου, τους κάδους ανακύκλωσης, το συντριβάνι που δεν λειτουργεί ποτέ, τα απορρίμματα που δεν συλλέγονται, και πάει λέγο-ντας. Ή μάλλον… κλαίγοντας.Ομόνοια, το θαύμα σου! Μια ματιά ήταν αρκετή για να αντιληφθώ πως η επιδρομή των χιλιάδων ναρκομανών και αστέγων στην κεντρι-κή πλατεία της χώρας έχει αφήσει πίσω ανεξίτηλα τα θλιβερά σημάδια της. Τι εννοώ; Τα προχείρως σχεδιασμένα και κατασκευασμένα παρτέ-ρια της τσιμεντόπληκτης πλατείας έχουν ξεραθεί. Αν και η πρώτη εντύ-πωση παραπέμπει σε απύθμενη αδιαφορία των Αρχών (ως προς τη συντήρησή τους), εν τούτοις ο βασικός λόγος για την εικόνα της ερή-μου που παρουσιάζουν εν μέσω τουριστικής (λέμε τώρα) σεζόν, οφεί-λεται στο γεγονός ότι το πλήθος των ανθρώπινων σκιών «με τα γυάλι-να μάτια» που συχνάζουν εκεί, τα έχει καταστρέψει επειδή ξαπλώνουν, τρώνε, μιλάνε, νταραβερίζονται επάνω στο λιγοστό γρασίδι που υπήρ-χε αρχικώς. Ναι, τα παρτέρια δεν ξεράθηκαν μόνο επειδή τα συνεργεία της αρμό-διας υπηρεσίας (Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων) δεν τα πότιζαν αρκετά, αλλά επίσης επειδή σε καθημερινή βάση, οι «γνωστοί άγνωστοι» «ασθενείς» της κοινωνίας μας, τα ρήμαξαν με τις «δραστηρι-ότητές» τους. Θυμάμαι ότι το 2004, προκειμένου να αποπερατωθούν ε-γκαίρως τα έργα στην πολύπαθη πλατεία, τα δέντρα και τα λουλούδια φυτεύτηκαν μαζί με τις πλαστικές γλάστρες τους στο αβαθές χώμα που

είχε μεταφερθεί. Στη συνέχεια, απλώς αφέθηκαν στην κακή τους τύχη, με τις γλάστρες θαμμένες σε μισό μέτρο χώμα και το τσουρούτικο γρα-σίδι να σιγοσβήνει έκτοτε κάτω από το αβάσταχτο βάρος των περαστι-κών «φαντασμάτων» της Αθήνας.Μην αναρωτηθείτε γιατί οι Αρχές της πόλης δεν έκαναν κάτι για να εμποδίσουν αυτήν τη μικρή καταστροφή. Προφανώς για τους ίδιους λόγους που όχι μόνο οι απλοί πολίτες της χώρας θυσιάζονται στο βω-μό του βασιλεύοντος εθνικού μας «σταρχιδισμού», αλλά ακόμα και τα μικρά, αθώα στοιχεία της καθημερινότητάς τους, όπως -ας πούμε- τα παρτέρια. Εξι χρόνια τώρα, δεν βρέθηκαν πέντε άνθρωποι να βγάλουν τα λιγοστά δέντρα της Ομόνοιας από τις πλαστικές φυλακές τους, όπως δεν βρέ-θηκε και καμιά βιώσιμη λύση για τη γενικότερη υποβάθμιση της περι-οχής. Θα μου πείτε «μα, εδώ οι πολιτικοί μάς πήραν τα... σώβρακα κι εσύ ασχολείσαι με τα παρτέρια;». Ναι, μ’ αυτά ασχολούμαι, διότι πε-ρισσότερα περιμένω -και παίρνω τελικώς- από ένα δέντρο, παρά από έναν πολιτικό. Εκείνο δεν με κλέβει, δεν με περιπαίζει, δεν με φλομώ-νει με φανφάρες και φρούδες υποσχέσεις, δεν με φορολογεί για το ο-ξυγόνο και την ομορφιά που μου χαρίζει σιωπηλά. Με τι άλλο ν’ ασχο-ληθώ, δηλαδή;

ή-ε----

υ δεν λέγο-

56 ΓΥΝΑΙΚΑ + ΠΟΛΗ 21 - 5 - 10

το Γάλλο, στα Πετράλωνα, επικρατεί το αδιαχώρητο. Είχα να πάω στο Chez Lucien (ο Γάλλος) από την εποχή που άνοι-ξε και φανταζόμουν ότι η γοητεία του τοσοδούλικου μπιστρό με τα ενωμένα τραπέζια θα είχε... ξεθυμάνει. Λάθος. Το με-

νού (πρώτο, δεύτερο, γλυκό) στα είκοσι δύο ευρώ, συν ό,τι πιεί-τε, αποδεικνύεται ακαταμάχητο και το σέρβις με καπριτσιόζικο γαλ-λικό αξάν προσθέτει πόντους νοστιμιάς στα λοφάκια από πατάτες dauphinois, που σωριάζονται στα πιάτα.

Ενα από τα δεινά της ανεργίας είναι πως αν σου αρέσει το φα-γητό, έχεις κάθε ευκαιρία για να ασχολείσαι μαζί του. Κι εμένα μου αρέσει. Το λαχταράω. Οχι μόνο στο πιάτο. Στον πάγκο της κουζί-νας, σε κατσαρόλες που κοχλάζουν, στα μανάβικα, στο σουβλατζί-δικο του Κώστα, στην πάροδο δίπλα στο παλιό υπουργείο Παιδεί-ας, στις μυρωδιές που ανεβαίνουν από το φωταγωγό. Γι’ αυτό δεν τα πάω καλά με το delivery -η πίτσα εξαιρείται. Η μισή χαρά πνί-γεται στο δρόμο...

Μία από τις μεγάλες μου απορίες αναφορικά με την Αθήνα είναι πώς γίνεται να έχουμε τόσο πολλούς Κινέζους και τόσο άνοστα κι-νέζικα. Πού τρώνε αυτοί οι άνθρωποι; Στα σπίτια τους προφανώς. Μέρα μεσημέρι, στην Κεραμεικού, ο πλανόδιος πουλάει ασημί κα-βούρια μέσα σε πλαστική λεκάνη. Οι σχιστομάτηδες νοικοκύρηδες της περιοχής σπεύδουν να ψωνίσουν. Την επόμενη φορά θα ρω-τήσω πώς τα μαγειρεύουν κι αν είμαι τυχερή θα πέσω σε κάποιον που μιλάει ελληνικά.

Γράφω τη στήλη κοιτώντας το ρολόι. Οι υποχρεώσεις της άνερ-γης, βλέπετε. Ο αδελφός μου μετακομίζει. Το διαμέρισμα είναι δί-πλα στον περιφερειακό του Λυκαβηττού, από τη μεριά της Νεάπο-λης. Περιφέρομαι στα στενά αναζητώντας χρωματοπωλείο για να πάρω μια σκάλα. Ανεβαίνω και κατεβαίνω τις ανηφόρες προς την Αλεξάνδρας για απορρυπαντικά και ό,τι άλλο. Περιμένω τον ηλε-κτρολόγο. Τον υδραυλικό. Να αλλάξετε αμέσως τις κλειδαριές, προ-σθέτει στα επείγοντα ο ηλεκτρολόγος. Αν είχαν τα κλειδιά οι μπο-γιατζήδες, θα σας κλέψουν σίγουρα. «Και τι θα βρουν να κλέψουν;» αναρωτιέμαι, αλλά η προοπτική μιας «επίσκεψης» στη μέση της νύ-χτας, δεν είναι ευχάριστη.

Ο κλειδαράς μπορεί στις δυόμισι, ο τύπος που θα περάσει με και-νούργιο σμάλτο την μπανιέρα στις τέσσερις, ο κύριος που θα φτιά-ξει το θυροτηλέφωνο είπε ότι θα έρθει, αλλά δεν φάνηκε. Ο αδερ-φός μου έχασε τα κλειδιά του αυτοκινήτου του -τα έχει πακετάρει, προφανώς, σε κάποια από τις κούτες. Ως εκ τούτου, τα της μετακό-μισης εξελίσσονται σε «επιχείρηση ποδαρόδρομος». Τον ακούω να κάνει σχέδια για το πώς θα δει το Μουντιάλ στο καινούργιο σπίτι και θέλω να τον πνίξω.

Κάνω διαρκείς επισκέψεις στο ΑΤΜ της Εθνικής. Εκατόν ογδό-ντα ο κλειδαράς, εκατόν σαράντα η επισμάλτωση, εξήντα ο ηλεκτρο-λόγος. «Δεν χαρίζω φράγκο» εξηγώ στον αδερφούλη, που ονειρεύ-εται τραπέζι τραπεζαρίας. «Μάθε πρώτα να βράζεις αυγό» συμπλη-ρώνω. Στο μεταξύ, αναζητώ τον κύριο που θα φτιάξει το θυροτηλέ-φωνο. Χωρίς το «μαγικό» κουτί, ο θάνατος από πείνα είναι βέβαιος. Αλλά και ο επόμενος τεχνίτης δεν θα μου τη γλιτώσει. «Με απόδει-ξη και ΦΠΑ ή χωρίς;» με ρωτάνε όλοι. Κάνω μια πρόχειρη σούμα και καταλήγω στο «χωρίς».

Από το σπίτι του αδερφούλη μέχρι την πλατεία Εξαρχείων εί-ναι δέκα λεπτά. Κατεβαίνεις την Ασκληπιού και «κόβεις». Με φόρ-μα γυμναστικής, σαγιονάρες και έναν μάλλον κακόβουλο ουρανό κατηφορίζω για καφέ στο Αλεξανδρινό. Στην Εμμανουήλ Μπενά-κη τα μαγαζιά είναι σχεδόν γεμάτα και στο Αλεξανδρινό -ως συνή-θως- δεν πέφτει... καρφίτσα. Δίπλα στο Ριφιφί μια παρέα υψώνει τα ποτήρια της.

Οταν οι φίλες σου γιορτάζουν τι κάνεις; Αλλοτε το ξεχνάς -αν εί-σαι σαν εμένα που δεν θυμάμαι ημερομηνίες και ποτέ δεν σημείω-σα γενέθλια στο κινητό. Γι’ αυτό οι υπόλοιπες με παίρνουν τηλέφω-νο. «Θυμάσαι ότι γιορτάζει η Μαρία;». Ασφαλώς όχι, αλλά θα το θυ-μηθώ τώρα. Στη Διδότου, το Razzmatazz έχει τα πιο όμορφα αξε-σουάρ. «Τσιμπημένα», αν αυτό που ζητάς είναι value for money και ποιότητα, αλλά so very cute. Θαυμάζω τους ανθρώπους που ντύνο-νται με χαρακτήρα κι όταν τους ρωτήσεις «πού το πήρες;» σου απα-ντούν «από τη λαϊκή του Νέου Κόσμου». Εγώ πάλι, για να το ευχα-ριστηθώ, θέλω αυτό το feeling που αποπνέουν τα μαγαζιά με ταυ-τότητα. Να νιώθω ότι ο άλλος το ’ψαξε λίγο κι ας πληρώσω το πα-ραπάνω για την αναζήτηση. Αγοράζω ένα βραδινό τσαντάκι για την εορτάζουσα (tres chic) κι ένα πλαστικό περιβραχιόνιο για μένα.

Το βράδυ, όταν με το καλό θα έχω ξεμπερδέψει με όλα, στο Daily στην Ξενοκράτους θα πίνω μαργαρίτες, χαζεύοντας τους άντρες της οικογένειας να βλέπουν ματς. Κανένας αγώνας δεν είναι συναρπα-στικός αν δεν τον βλέπεις στριμωγμένος σε υπερυψωμένο σκαμπό με την πλάτη στη μπάρα. Ομως το Daily είναι τοπικός θεσμός, με τις ηλικιωμένες κυρίες που γυρνούν το πρωί από τη λαϊκή, τους τύ-πους που βγάζουν βόλτα το σκύλο, τους μόνιμους θαμώνες της νύ-χτας και την κυρία από πάνω που λούζει τον κόσμο με κουβάδες εις ένδειξη διαμαρτυρίας. Είναι και τα celebrities της περιοχής, είναι κι ο Βασίλης που πουλάει βιβλία αγνώστου προέλευσης και δηλώ-νει απεξαρτημένος και καλό παιδί. Α, και τον είδαν όλοι στην τη-λεόραση του SKΑΪ να κάνει δηλώσεις για τον Ψωμιάδη της Ασπίς. Επενδυτής ο Βασίλης, όπως αποδεικνύεται, έχει εμπιστοσύνη στο «αφεντικό» ότι θα τα καταφέρει και δεν θα χάσει τα λεφτά του. Ευ-τυχώς που δεν μου περισσεύουν.

57ΘΕΜΑ21 - 5 - 10

ια φωτογραφία ισοδυναμεί με χίλιες λέ-ξεις, ωστόσο αυτή θα γεννήσει εκατομ-μύρια λέξεις»… Αυτή ήταν η λεζάντα της ισπανικής εφημερίδας “Ideal” κάτω από

τη φωτογραφία των Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς και Ζεράρ Πι-κέ, σε ένα τρυφερό «τετ-α-τετ» στο πάρκινγκ του «Καμπ Νου», έπειτα από προπόνηση της Μπαρτσελόνα. Μία φωτογραφία που, όπως ήταν αναμενόμενο, συνοδευόμε-νη από διάφορα «πικάντικα» σχόλια και υπονοούμενα, κυκλοφόρησε διεθνώς και αποτέλεσε την αφορμή για να επανέλθει στην επιφάνεια το ερώτημα: είναι αποδεκτή η ομοφυλοφιλία στον αθλητισμό;Η απάντηση δεν είναι ευχάριστη για τους ακτιβιστές των γκέι δικαιωμάτων, ειδικά όταν μιλάμε για το ποδόσφαι-ρο, που ήταν πάντα ομοφοβικό. Και πώς να μην είναι, ό-ταν προβάλλεται διαχρονικά ως το απόλυτο αντρικό παι-χνίδι; Οταν, εκτός γηπέδων, τα πρότυπα αποτελούσαν πάντοτε άξεστοι και ημιμαθείς, αλλά «μάτσο» στην πλει-οψηφία τους ποδοσφαιριστές; Οι γεμάτες θηλυκά και ά-φθονο αλκοόλ νύχτες του Μπεστ, το ξύλο του Γκασκόιν στη σύζυγό του, τα όργια του Μαραντόνα με τις γυναίκες των ίδιων των συμπαικτών του («άξιος» συνεχιστής, στις ημέρες μας, ο Τζον Τέρι), ήταν για τον κόσμο του ποδο-σφαίρου η αρμόζουσα εξωγηπεδική συμπεριφορά και η όποια διαφορετικότητα, καταδικαστέα.

Τα «ταμπού» ήρθε να «σπάσει» πριν από 20 χρόνια ο Τζά-στιν Φάσανου. «Προτιμώ να είμαι μαύρος παρά ομοφυλό-φιλος, γιατί όταν είσαι μαύρος δεν χρειάζεται να το κρύ-ψεις από τη μητέρα σου» είχε πει κάποιος… Ο Φάσανου ήταν και μαύρος και ομοφυλόφιλος. Ο άλλοτε άσος της Νότιγχαμ, της Μάντσεστερ Σίτι, της Γουέστ Χαμ και της Ε-θνικής Αγγλίας αυτοκτόνησε το Μάιο του 1998, μη μπο-ρώντας να αντέξει όσα ακολούθησαν την αποκάλυψή του, το 1990, ότι ήταν γκέι. Και μαύρος και “bloody poof” (= «κραγμένη αδερφή», σε ελεύθερη μετάφραση), όπως τον αποκαλούσε ο προπονητής του, Μπράιαν Κλαφ; Το «φορ-τίο» ήταν πολύ βαρύ…Ενα χρόνο μετά την αυτοκτονία του Φάσανου, ο υπουρ-γός Αθλητισμού της Αγγλίας, Τόνι Μπανκς, είχε καλέσει όλους τους ομοφυλόφιλους αθλητές, και ειδικότερα ό-σους τυχόν ήταν μεγάλα «αστέρια», να «εκδηλωθούν ε-λεύθερα», προκειμένου να καταπολεμηθεί η φοβία προς το πρόσωπό τους: «Δεν είναι δυνατόν να προσποιούμα-στε ότι δεν υπάρχουν ομοφυλόφιλοι στο χώρο του αθλη-τισμού ή να νομοθετήσουμε εις βάρος της ομοφυλοφιλί-ας», ήταν τα λόγια του…

Από τότε, ελάχιστα έχουν γίνει προς τη σωστή κατεύ-θυνση, ωστόσο η πραγματικότητα του σύγχρονου πο-δοσφαίρου εκμεταλλεύεται τη σεξουαλική εικόνα των

αθλητών, «απαντώντας» στις ανάγκες της διαφημιστι-κής βιομηχανίας. Ο Ντέιβιντ Μπέκαμ και ο Κριστιάνο Ρονάλντο πχ. ποζάρουν συχνά αισθησιακά, διαφημίζο-ντας από σαμπουάν μέχρι επώνυμα εσώρουχα… Μια τάση του παγκόσμιου μάνατζμεντ, που λειτουργεί μαζι-κά τόσο στη συνείδηση του γυναικείου καταναλωτικού κοινού όσο και σε αυτή της γκέι συλλογικότητας ή του άνδρα ποδοσφαιρόφιλου, που, αντικρίζοντας μια φω-τογραφία του ημίγυμνου «Μπεκς», αναρωτιέται γιατί οι κοιλιακοί του δεν δείχνουν ίδιοι…Στην Ελλάδα, βέβαια, το ποδόσφαιρο παραμένει «μά-τσο», όσο και αν οι εποχές του ’80, όταν ο Νίκος Αλέ-φαντος χαστούκιζε παίκτες που φορούσαν σκουλαρίκι, μοιάζουν να έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί… Το διαφο-ρετικό αντιμετωπίζεται σχεδόν πάντα ως απορριπτέο και ακόμα και ο ίδιος ο Μπέκαμ μπορεί να θυμάται τα σεξουαλικής φύσεως «καλαμπούρια» που άκουσε κάπο-τε, ερχόμενος στην Ελλάδα, λίγο καιρό έπειτα από εκεί-νη τη δήλωση πως του αρέσει να φοράει τα εσώρουχα της γυναίκας του… «Στόχος» ανάλογων σχολίων έγινε και ο Αργεντινός Χεσούς Ντάτολο του Ολυμπιακού, που πόζαρε για το μεγαλύτερο γκέι περιοδικό (“Romeo Mag”). Οταν οι φωτογραφίες έκαναν το γύρο του κόσμου, δεν ήθελε και πολύ για «να του βγει το όνομα»…

Τα πράγματα βέβαια δεν είναι πολύ διαφορετικά και στα άλλα αθλήματα, εκτός ποδοσφαίρου… Το “coming out”, η δημόσια δηλαδή παραδοχή ενός ανθρώπου ό-τι είναι γκέι, εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται ως «βόμ-βα», της οποίας το «ωστικό κύμα» αποτελούν η απαξί-ωση και ο χλευασμός… Γνωστή περίπτωση, ο Τζον Αμίτσι ήταν ο πρώτος επαγ-γελματίας μπασκετμπολίστας που δήλωσε ανοιχτά την ομοφυλοφιλία του, εκδίδοντας το 2007 την αυτοβιο-γραφία “Man in the Middle”, στην οποία αφηγείτο τη διπλή ζωή του σε ένα ομαδικό άθλημα, το οποίο κυρι-αρχείται από «βαρείς και ασήκωτους» άντρες. Στον Πα-ναθηναϊκό βέβαια, στον οποίο αγωνίστηκε το 1996-97 ο Αμίτσι, έμαθαν πολύ νωρίτερα τις ομοφυλοφιλικές τάσεις του Βρετανού, που δεν έκανε και πολλές προ-σπάθειες να κρύψει τη… συμπάθειά του προς το Γερ-μανό συμπαίκτη του, Μίκαελ Κοχ.Πιο πρόσφατη είσοδος στο «κλαμπ» των αθλητών που δηλώνουν γκέι, αυτή του Αυστραλού κολυμβητή Ντά-νιελ Κοβάλσκι. «Δεν πρέπει να κρυβόμαστε! Βαρέθη-κα να ζω σε ένα ψέμα» είπε χαρακτηριστικά ο 34χρο-νος αθλητής, τα λόγια του όμως δεν πρέπει να ακού-στηκαν και πολύ… Την ίδια ώρα, βλέπετε, ο Τζον Τέρι γινόταν σύνθημα στα χείλη των οπαδών της Τσέλσι ε-πειδή κοιμήθηκε με τη γυναίκα του συμπαίκτη του, Γου-έιν Μπριτζ, και ο Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς απαντούσε σε Ισπανίδα ρεπόρτερ, που τον ρώτησε αν είναι γκέι, ως εξής: «Ελα το βράδυ σπίτι μου, να σου δείξω αν είμαι γκέι. Και φέρε και την αδερφή σου μαζί»…

58 ΜΙΚΤΗ ΖΩΝΗ 21 - 5 - 10

Για μία ακόμη εβδομάδα, ε-παγγελματικά θέματα στο προσκήνιο σε κρατούν μο-νίμως σε εγρήγορση, και εν-δεχομένως να νιώσεις τον απειλητικό πέλεκυ του άγ-χους στραμμένο προς το μέ-ρος σου. Τουλάχιστον με την πολύτιμη υποστήριξη της Α-φροδίτης (από 20/05), το κοινωνικό σου προφίλ ενι-σχύεται αισθητά. Χιούμορ, εσωτερική γοητεία, αυτοσαρ-κασμός και οξυδέρκεια, είναι τα σημαντικότερα όπλα σου.

Η Πανσέληνος στον Τοξό-τη (27/05) εγείρει οικονο-μική αβεβαιότητα και έντο-νο εργασιακό άγχος. Προ-τού, όμως, τα βάψεις μαύ-ρα, η τριπλέτα Ουρανού (ανατροπή), Ερμή (γενναι-οδωρία), Δία (ασφάλεια) συμμαχεί, δημιουργώντας προστατευτικό κλοιό απέ-ναντι σε εχθρούς, καλοθε-λητές και όλους όσοι ορέ-γονται την καρδιά σου με σκοπούς... ιδιοτελείς.

Η έλευση του Ουρανού στο ζώδιό σου σε βρίσκει κά-πως απροετοίμαστο, ωστό-σο προοδευτικά η αντιμε-τώπισή σου απέναντι σε αν-θρώπους και καταστάσεις μεταβάλλεται ριζικά, με ή χωρίς τη θέλησή σου. Προς το παρόν, θέσε τα όριά σου στη δουλειά, γιατί η ερχόμε-νη εβδομάδα εγκυμονεί κιν-δύνους, ένεκα κακής συνεν-νόησης και ελλιπών πληρο-φοριών.

Τα άστρα προβλέπουν μαρα-θώνιο επαγγελματικών και κοινωνικών υποχρεώσεων, με σένα να ακολουθείς ανα-γκαστικά κατά πόδας και τις αντοχές σου να δοκιμάζο-νται. Απέφυγε οικονομικές συναλλαγές με φιλικά πρό-σωπα, αν δεν επιθυμείς να βρεθείς εν μέσω ενός κυκε-ώνα παρεξηγήσεων. Ο συν-δυασμός φίλοι-χρήματα δεν έχει καμία συμβατότητα και ίσως αποβεί καταστροφικός.

Η Αφροδίτη στον Καρκίνο α-ποδεικνύεται πλανητικό μάν-να εξ ουρανού και ενισχύ-ει τα εισοδήματά σου. Η ε-περχόμενη είσοδος του Ου-ρανού στον Κριό τροφοδο-τεί θετικά την ψυχοσύνθεσή σου, όμως με την παρασκη-νιακή δραστηριότητα του Α-ρη στο Λέοντα, αισθάνεσαι ακροβάτης στο σχοινί της α-βεβαιότητας και κάτι το α-προσδιόριστο ταλανίζει τις ημέρες και τις νύχτες σου. Δίδυμε, ψυχραιμία!

Η ερωτική αντανάκλαση

Η διαδρομή του Αρη στον αγαπημένο σου Λέοντα συ-νεχίζεται, και το μυαλό τα-ξιδεύει σε προορισμούς ε-ξωτικούς, μακριά από κα-θημερινές υποχρεώσεις, κανόνες και όλα τα «πρέ-πει». Με την Πανσέληνο στο ζώδιό σου (27/05, με ενεργή επιρροή από 23/05), σκέψου θετικά, α-πομακρύνοντας τυχόν δυ-σοίωνες σκέψεις που περ-νούν απ’ το μυαλό σου.

Ναι, το ομολογώ, την είδα κι εγώ την τσόντα της Ντούβλη. Και δεν ξανάβλεπα καλύτερα το “Free Willy”;

Να μην τα πολυλογώ, το συγκεκριμένο πορνοφίλμ έμοιαζε κάπως με τις «επαγ-γελματικές» δημιουργίες που κυκλοφο-ρούν στην πιάτσα και δεν έφερνε σε πα-ρωδία τύπου «και χάρη σας κάνω που έβγαλα τα ρούχα μου». Βλέπε Τζούλια Αλεξανδράτου δηλαδή, στην οποία ο Θεός (ή κάποιος δαίμων...) χάρισε ό-λα τα ελέη του, πλην της ευγλωττίας. Η ζωντοχήρα Ντούβλη, από την άλλη, δεν σταματάει το μπίρι-μπίρι σε όλη την ται-νία, αραδιάζοντας τις κρυάδες και τις κοτσάνες τη μία μετά την άλλη. Οχι πως πάνε πίσω οι συμπρωταγωνιστές της, που, εκτός απ’ τις ελληνικούρες, πετάνε και κανένα αγγλικό απόφθεγμα, υπο-θέτω για να σπάει καλύτερα ο... πάγος. Μοναδική ενδιαφέρουσα στιγμή; Εκεί που γυρνάει ένας εκ των παρτενέρ προς την πρωταγωνίστρια και της λέει: «Κυ-ρά Μαριάννα, θέλω κι εγώ να σας...». Τέτοιος πολιτισμός δηλαδή, πού να σας τα λέω! Αν ήταν και το ΔΝΤ τόσο ευγε-νικό στην προσέγγισή του...

Επί τη ευκαιρία, όπως διάβασα σε αξιό-λογη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο εξω-τερικό, η μέση αμοιβή μιας ηθοποιού (ο Θεός να την κάνει...) σε πορνοταινία εί-ναι, πάνω-κάτω, ένα χιλιάρικο δολάρια ανά σκηνή. Κανά επτακοσάρι ευρώ σαν να λέμε και δεν το αποκομίζουν και ό-λες. Ενώ η Τζούλια Αλεξανδράτου ξεπέ-ρασε τις 200.000 ευρώ και η Μαριάννα Ντούβλη υποστήριξε ότι πρέπει να πάρει περισσότερα ακόμη, διότι διαθέτει παι-δί και πρέπει επιτέλους να το ταΐσει. Ε-νώ ως τώρα; Ηταν αυτή ακριβώς η πε-ρίπτωση, που όντως έτρωγε η μάνα και του παιδιού δεν του έδινε ούτε ψίχουλο!

Να μην επιμείνω άλλο με την προσφο-ρά της Μαριάννας Ντούβλη στον κό-σμο του υπερθεάματος. Θα την κρίνουν η ιστορία και οι επιδόσεις της, όχι στο κρεβάτι αλλά στα περίπτερα. Αν πάνε ό-λα καλά, στοιχηματίζω ότι θα επανέλθει δριμύτερη. Ως την ώρα που θα συμβεί αυτό, παραθέτω προς γνώσιν και συμ-μόρφωσιν ένα ωραίο που είχε πει ο δι-άσημος Αμερικανός αοιδός Billy Joel: «Δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από το καλό σεξ. Απ’ το κακό σεξ, ωστόσο, εί-ναι προτιμότερο ένα κρύο σάντουιτς»!

«Χ»

Αυστηρώςκατάλληλο

ρωτ ή• Στον ερωτικό δεσμό δύο Κριών, η φλόγα του πάθους διατηρείται άσβεστη για μα-

κροπρόθεσμο χρονικό διάστημα.• Δύο Ταύροι μαζί, σπάνια θα δουλέψουν για τη μακροβιότητα της σχέσης τους.• Μεταξύ δύο Διδύμων, συνήθως υπάρχει απόλυτη κατανόηση.• Αρνητική κριτική και εστίαση στα ελαττώματα του άλλου, αποτελούν τα κύρια χα-

ρακτηριστικά ενός ερωτικού συνδυασμού μεταξύ δύο Καρκίνων.• Λάμψη, γοητεία, επικοινωνία μετατρέπουν δύο Λέοντες μαζί στο ομορφότερο ζευ-

γάρι του ζωδιακού κύκλου.• Δύο Παρθένοι σπάνια βρίσκουν ουδέτερο έδαφος μεταξύ τους, τους απασχολεί πε-

ρισσότερο ποιος θα είναι η κινητήρια δύναμη στη σχέση.

59ΜΙΚΤΗ ΖΩΝΗ21 - 5 - 10

Εκ φύσεως σκληρά εργα-ζόμενος, έχεις συνηθίσει να εμπλέκεσαι σε πολλα-πλές δραστηριότητες ταυ-τόχρονα, παίζοντας την τέ-χνη του multitasking στα δάχτυλα. Ωστόσο, με την υπερκόπωση να σου χτυ-πάει την πόρτα, κάποιες στιγμές χαλάρωσης εί-ναι άκρως αναγκαίες. Εκ-μεταλλεύσου το τριήμερο που ακολουθεί, περιορι-ζόμενος στα απολύτως α-παραίτητα.

Το επερχόμενο τριήμερο α-ποτελεί την ιδανικότερη α-φορμή, για να γεμίσεις... μπαταρίες και να επικεντρω-θείς στα αγαπημένα σου πρό-σωπα. Ο Αρης στο Λέοντα ε-πικεντρώνει το ενδιαφέρον σου σε σύντροφο, οικογένεια και φιλικά πρόσωπα. Παράλ-ληλα, η Πανσέληνος στο φι-λικό Τοξότη (από 27/05) ευ-νοεί κοινωνικές συναναστρο-φές, καθώς και νέες γνωρι-μίες. Τα άστρα είναι με το μέ-ρος σου.

Αυτή την εβδομάδα η κατα-νόηση βρίσκεται στο φιλι-κό σου περιβάλλον. Με την ευεργετική επιρροή της Α-φροδίτης στον Καρκίνο (από 20/05), την ευνοϊκή γωνία Ουρανού/Ηλιου και τη θε-τική επιρροή του καλότυχου Δία, αισθάνεσαι πως αγαθά, όπως φλερτ και διασκέδαση, απουσιάζουν από την καθη-μερινότητά σου. Χρειάζεσαι περισσότερο από ποτέ μερι-κές στιγμές χαλάρωσης, ανε-πηρέαστες από εξωτερικά ε-ρεθίσματα.

Εάν ακόμη προσπερνάς αδιάφορα τη θετική πλευ-ρά της ζωής και επιμένεις να οσμίζεσαι προβλήμα-τα και σκοπέλους, ακό-μη κι εκεί που δεν υπάρ-χουν, η ευεργετική πα-ρουσία της Αφροδίτης έρ-χεται να σου υπενθυμίσει πως και εσύ διαθέτεις χα-μόγελο και μάλιστα λα-μπερό. Εξάσκησέ το!

Ο Ουρανός εγκαθίσταται με δόξα και τιμή στον αστε-ρισμό του Κριού και όλοι οι Λέοντες θα διαισθανθούν τον τροχό να γυρίζει προς το μέρος τους, με πιο έντονες επιδράσεις απέναντι στους γεννημένους του πρώτου δε-καημέρου. Για την ώρα, ό-μως, ο Αρης σε ωθεί να κα-τεβάσεις ρολά στον τομέα των σχέσεων και να υιοθετή-σεις το μότο: «καλύτερα μό-νος μου».

Το τελευταίο διάστημα αντι-κρούεις πεισματικά συναι-σθηματικές ανάγκες των γύ-ρω σου, έχοντας κάνει το κοστούμι της ψυχρότητας δεύτερο δέρμα σου. Αντί να προσπαθείς μονίμως να έ-χεις τον πρώτο λόγο, παλεύ-οντας για το γόητρο της υπε-ροχής και της ανωτερότητας σε μία σχέση, ίσως πρέπει να αποδεχτείς τις αδυναμίες σου και να δείξεις επιτέλους αυτό που αισθάνεσαι.

Starstruck City

των ζωδίων

H πρόσκληση ήταν σαφής. Σας πε-ριμένουμε στο πάρτι αποφοίτησης της σχολής υποκριτικής τάδε, dress code be yourself (έτσι ξεκινάνε τα

εφιαλτικότερα στιλιστικά «εγκλήματα»), κέφι μέχρι πρωίας, είσοδος μόνο με guest list. Βρι-σκόμαστε ήδη στην πλατεία Εξαρχείων με τη Δ., πραγματοποιώντας ζιγκ ζαγκ ανάμεσα σε άστεγους, ναρκομανείς, «βαποράκια», έναν υ-παίθριο τραγουδιστή/επαίτη που σχεδόν βιαι-οπραγεί εναντίον της κιθάρας του, καθώς και πλανόδιους πωλητές dvd, με «πρώτη μούρη» τη Μαριάννα Ντούβλη avec πολύπαθου πού-ρου. Η Δ. γκρεμοτσακίζεται πάνω σε ένα μπα-ρουτοκαπνισμένο πλακάτ, απομεινάρι της με-σημεριανής πορείας. Γλιτώνουμε στο... παρα-τσάκ το «θανατηφόρο ατύχημα» (πάντα υπερ-βολική) και, κακήν κακώς, επιτέλους φτάνου-με στο μαγαζί. Πρώτο σοκ, είσοδος στην προνομιακή τιμή των 15 ευρώ έκαστος, με ποτό. Καταπίνουμε το «φαρμάκι» του αναπάντεχου κομίστρου και εισερχόμαστε στο μπαρ. Είναι ήδη γεμάτο με νεαρόκοσμο, φερέλπιδες ηθοποιούς υποθέ-τω, μελλοντικοί barmen (τα αγόρια), υποψή-φιες πορνοστάρ (τα κορίτσια, η Τζούλια άνοι-ξε το δρόμο). Από τα ηχεία ακούγεται δυνατά Lady Gaga -αναμενόμενο. Διακρίνω στο βάθος τη φίλη μου τη Βάνα, υπεύθυνη διοργάνωσης του αποψινού event, στροβιλιζόμενη με αξιο-θαύμαστη ευελιξία από πηγαδάκι σε πηγαδά-κι, κωδική ονομασία: δημόσιες σχέσεις. Μό-λις με εντοπίζει, ως άλλη Πατουλίδου με εντυ-πωσιακούς δρασκελισμούς εκτινάσσεται πάνω μου και μου κάνει μια τεράστια αγκαλιά. Η Βά-να είναι ξανθιά, λίγο πριν από τα 30, μικρο-καμωμένη, με πρόσωπο φωτογενές που θα λα-τρέψει κάθε κάμερα, περιμένει να την ανακα-λύψουν και στο μεσοδιάστημα παραδίδει μα-θήματα αγγλικών. Μαζί της είναι ο Γ., επίσης ατυχήσας ηθοποιός, που εργάζεται ως κλόουν παιδικών πάρτι, ο Κ. ηθοποιός/κομμωτής, και ο Π. ηθοποιός/οδηγός ταξί. Μας συστήνει ε-πίσης τη Β. ηθοποιό/αισθητικό, την Κ. ηθο-ποιό/μπουφετζού στα Everest και τον Τ. ηθο-ποιό/εργάτη οικοδομής.Ξάφνου όλα τα βλέμματα στρέφονται στην εί-σοδο. Η διευθύντρια της σχολής κάνει μεγαλο-πρεπή είσοδο, εν μέσω ενθουσιασμού από τους «μαθητές». Πρόκειται περί δευτεροκλασάτης η-θοποιού, με σημαντικότερη στιγμή της καριέ-ρας της ένα τρίμηνο πέρασμα από τη «Λάμψη» ως σατανική ανταγωνίστρια της Βίρνας Δράκου. Η Βάνα με επαναφέρει στην πραγματικότητα, ε-φιστώντας μου την προσοχή στην κοπελίτσα του διπλανού τραπεζιού. «Νομίζω μπορείς να κάνεις κίνηση», μου λέει. Λυπάμαι, δεν ξανα-μπλέκω με ηθοποιό. Κοστίζουν πολύ.

Ο Γκόλντεν Χολ-ίστας

Εκ-κεντρικέςιστορίες

• Ενας Ζυγός δύσκολα θα κατασταλάξει στο πρόσωπο ενός ατόμου κάτω από τον ί-διο αστερισμό.

• Μεταξύ δύο Σκορπιών μπορεί να υπάρξει μονάχα ένας νικητής.• Η ατέρμονη αναζήτηση του τέλειου συντρόφου δημιουργεί απροσπέλαστο τείχος

ανάμεσα σε δύο Τοξότες. • Η σχέση δύο Αιγόκερων χαίρει άψογης επικοινωνίας, ωστόσο υστερεί βαθιά σε

θέματα σταθερότητας. • Αν και ελεύθερο πνεύμα εκ φύσεως, σπάνια ο Υδροχόος θα αποδεχτεί τη χαλα-

ρότητα ενός ομοίου του.• Δύο Ιχθείς συνεννοούνται μεταξύ τους με αξιοθαύμαστη αλληλοκατανόηση.

60 MIKTH ΖΩΝΗ 21 - 5 - 10

Καλημέρα και καλωσορίσατε στο χαλαρό (για εμάς) κόσμο της σόουμπιζ. Τι σας έχω αυτή την εβδομάδα; Θα ξεκινήσω με κάτι που θα ταράξει πολύ τους fans του Transformers ή μάλλον για να ακριβολογώ τους θαυμαστές (που ξέρω ότι είστε πολλοί) της Megan Fox. Μην την περιμένετε να σκάσει... μύτη στην τρίτη ταινία, γιατί απλώς δεν θα πάρει μέρος. Τι να κάνω, σας το είπα όσο πιο κομψά μπορούσα. Βέβαια την άλλη εβδομάδα έρχεται και το σίκουελ της ταινίας “Sex and the City”. Tι σχέση θα μπορούσε τώρα να έχει αυτό το φιλμ με το “Prince of Persia: The sands of time”; Θα μας εξηγήσει το κατάλληλο πρόσωπο. Και φυσικά έχω και Sharon Stone, η οποία μίλησε για μία πλαστική που δεν της πήγε όπως την περίμενε. Τι σου είναι κι αυτή η ανασφάλεια... Μην κοιτάτε εμάς που είμαστε σίγουροι για τον εαυτό μας... Κοίτα που δεν πρόλαβα να σχολιάσω και την επίσκεψη του γείτονα, αλλά έχω και μια... «αγωνία με λαχτάρα να σας νοιάζομαι» όλους, που δεν προκάνω πια...

Στην υπηρεσία της Αυτού Showbiz

Τελικά η ανασφάλεια είναι άτιμο πράγμα. Σου έρχε-ται ξαφνικά, μπορεί να βοηθά λίγο και το πέρασμα του χρόνου και αν πέσεις στην παγίδα... σκούρα τα πράγματα. Γι’ αυτό πρέπει να δίνουμε βαρύτητα σε άλ-λα πράγματα, πιο εσωτερικά. Εγώ, πάντως, έχω ακού-σει ότι αν χωρίσει μία γυναίκα μπορεί να πάει να αλ-λάξει μαλλί ή γκαρνταρόμπα, αλλά η Sharon Stone εί-πε να αλλάξει τα... χείλη της μετά το διαζύγιό της με τον Phil Bronstein, έξι χρόνια πριν. Οπως εξομολογήθηκε στο αμερικανικό περιοδικό Μore, τότε ένιωθε πως κα-νένας δεν την αγαπούσε και πίστευε πως η ζωή της θα ήταν καλύτερη εάν τόνιζε τα χείλη της με αισθητική ε-πέμβαση. Οταν όμως είδε το αποτέλεσμα, της ήρθε... ταράκουλο της γυναίκας. «Σαν πέστροφα» πίστευε πως έμοιαζε (τουλάχιστον θα μπορούσε να πάει για μπάνιο στη θάλασσα χωρίς πρόβλημα, γιατί απ’ ό,τι ξέρω η πέ-στροφα είναι ψάρι του γλυκού νερού, επομένως μόνο τα ποτάμια έπρεπε να αποφεύγει). Τώρα που βρίσκεται στα 52 της, η πρωταγωνίστρια του «Βασικού ενστίκτου» θε-ωρεί πως το πέρασμα του χρόνου δεν θα την κάνει να αλλάξει το στιλ της και υποστηρίζει πως θα εξακολου-θεί να φορά δερμάτινα παντελόνια και στα 70 της. Πα-ραδέχεται, εξάλλου, ότι υπάρχουν και τώρα κρίσεις αυ-τοεκτίμησης αλλά τις θεωρεί φυσιολογικές, καθώς όλοι τις περνάμε -όπως λέει. Παλεύουμε άλλοι με το ύψος, άλλοι με το βάρος κοκ. Α, η αλήθεια να λέγεται! Δίκιο έχει η πιο σέξι κινηματογραφικά «σταυροποδαρούσα»...

Γνωρίζατε ότι:

• Για ένα τουλάχιστον ακόμη χρόνο θα απο-λαύσουμε τη Ναταλία Γερμανού στο κανά-λι της Κάντζας! Δύο νέα ετήσια συμβόλαια έ-χει ήδη υπογράψει που αφορούν στο “Chart Show” και την εκπομπή «Μες στην καλή χα-ρά» το Σαββατοκύριακο. Το τελευταίο μάλι-στα εμφανίζεται ιδιαίτερα προνομιακό, αφού τη θέλει να έχει λόγο και για τους συμπαρου-σιαστές της. Μακάρι να υποστηρίξει και τη φιλενάδα της, Σίσσυ Χρηστίδου, μιας και έ-χει ανανεώσει το συμβόλαιό της μονάχα για την εκπομπή «Αγρότης μόνος ψάχνει»!

• Δύο χρόνια προετοίμαζε ο ηθοποιός Γιάν-νης Μπέζος τη μουσική παράσταση «Ο Γιάν-νης Μπέζος τραγουδά Γιώργο Ζαμπέτα», στο θέατρο Κιβωτός, αφιερωμένη στο μεγάλο καλλιτέχνη, ενδεικτικό του μεγάλου σεβα-σμού με τον οποίο προσέγγισε ο ηθοποιός τόσο τον μουσικό όσο και τον άνθρωπο Ζα-μπέτα.

• Ατόφιο κρητικό κέφι μας χάρισε ο δεξι-οτέχνης στο λαούτο, Κρητικός τραγουδι-στής, Μανόλης Κονταρός, στο ζεστό εστι-ατόριο «Κρητών γεύσεις Ιδαίον» του ηθο-ποιού Κώστα Αποστολάκη. Σύντομα θα κυκλοφορήσει και το νέο του cd. Ευχόμα-στε τα καλύτερα!

• Η ηθοποιός Δήμητρα Παπαδήμα είπε ορι-στικά το «ναι» στο συνάδελφό της, Βασίλη Τσιβιλίκα. Ετσι θα τους απολαύσουμε στα «Πυροτεχνήματα στο τσεπάκι μου», στο θέα-τρο Ακάδημος, το χειμώνα.

• Γνωρίζατε ότι η Κατερίνα Ζαρίφη κάνει συλ-λογή από ελληνικές ταινίες πορνό της δεκαε-τίας του ’70, θεωρώντας τες ως τις καλύτερες κωμωδίες κυρίως χάρη στις ατάκες που πε-ριέχουν;

• Το νέο του single τραγούδι, που κυκλοφό-ρησε πριν από μία εβδομάδα με τίτλο «Εμέ-να θες», αφιέρωσε αποκλειστικά ο τραγου-διστής Σάκης Ρουβάς στην Κάτια Ζυγούλη, στην εντυπωσιακή πρεμιέρα του στην όμορ-φη Θεσσαλονίκη. Η αγάπη κι ο έρωτας δεν κρύβονται…

• Επηξε ο κόσμος από τις τηλεοπτικές κόντρες (βλέπε Ψινάκη - Μανωλίδου, Μανωλίδου - Μαγγίρα), με απώτερο σκοπό την άνοδο της τηλεθέασης. Μήπως τελικά η υπερβολή φέ-ρει αντίθετα αποτελέσματα;

• «Οταν έκανα συχνά αφιερώματα στην Ελένη Μενεγάκη, στο περιοδικό ΟΚ, με κατηγορού-σαν για ‘εκδοτικό ατόπημα’. Τώρα που δημο-σίευσα τις φωτογραφίες της, με κατηγορούν για ‘κουμπαρικό ατόπημα’. Ενα είναι το μό-νο σίγουρο: αν δεν τις δημοσίευα εγώ, θα τις δημοσίευε κάποιος άλλος!». δήλωσε ο Πέ-τρος Κωστόπουλος σε εφημερίδα. Δεν κατα-λάβαμε τελικά, η δημοσίευση έγινε κατόπιν συνεννοήσεως μαζί της ή ερήμην της;

• Δεν ήταν μόνο λαμπερή στο Greek Idol, την τελευταία φορά, η Ρούλα Κορομηλά. Η ίδια δήλωσε εχέμυθη, αφού τα παιδιά της εμπι-στεύονται πολλά μυστικά τους, που τα κρατά-ει όμως μόνο για εκείνη!

61MIKTH ΖΩΝΗ21 - 5 - 10

Αντε πάλι! Τις έκλεψε τις εντυπώ-σεις η Jennifer Lopez! Μη νομίζε-τε ότι η φωτογραφία είναι από τη Εurovision. Από το Μονακό είναι, όπου απονεμήθηκαν την Τρίτη τα World Music Awards, με τα οποία κάθε χρόνο τιμώνται οι τραγουδιστές με τις μεγαλύτερες πωλήσεις παγκο-σμίως. Mεγάλη νικήτρια της βραδιάς αναδείχτηκε η Lady Gaga, που το ό-νομά της ακούστηκε πέντε φορές στη λίστα των κερδισμένων (καλύτερο single για το “Poker Face”, καλύτε-ρο album για το “Τhe Fame”, καλύ-τερου ποπ-ροκ καλλιτέχνη, καλύτε-ρου νέου καλλιτέχνη, πιο εμπορικού Αμερικανού καλλιτέχνη), αλλά η ίδια δεν ήταν εκεί για να τα παραλάβει. Η Jennifer Lopez όμως όχι μόνο ήταν εκεί, αλλά άνοιξε και το σόου ερμη-

νεύοντας ένα ποτ πουρί από τις επι-τυχίες της. Βραβεύτηκε κιόλας. Της έδωσαν το βραβείο για την εξαιρετι-κή συνεισφορά της στις τέχνες. Η ί-δια πρέπει να τη χάρηκε τη βράβευ-ση, γιατί όπως και να το κάνεις είναι τιμητικό, αλλά πάλι όταν ακούς για βραβεία προσφοράς αρχίζουν και σε ψιλοζώνουν και τα... φίδια, μπας και νομίζουν οι άλλοι πως ό,τι είχες να δώσεις το έδωσες, επομένως πά-ρε και ένα κρύσταλλο, ή ένα μεταλλι-κό μπιμπελό, που λέει ο λόγος, και να μας γράφεις... Γι’ αυτό, φαίνεται, η έξυπνη Jennifer (που είχε φύγει από το προσκήνιο το 2008 μετά τη γέννηση των διδύμων της) βροντο-φώναξε στο πλήθος ότι το βραβείο σημαίνει πολλά, αλλά αυτό είναι α-πλώς η αρχή!

Θυμάστε παλιά, που σας έβαζα κάτι κουιζάκια; Δεν ήταν βέβαια και Sudoku, αλλά τι περιμένετε και α-πό έναν κοσμικό πράκτορα; Λοιπόν, σήμερα θα σας θέσω ένα ερώτημα που απευθύνεται σε όλους όσοι έχουν παρακολουθήσει έστω και ένα επεισόδιο του “Sex and the City”.Με ποιον θα μπορούσε να μοιράζεται το κρεβάτι της η Σαμάνθα; α) με το μαραγκό που το έφτιαξε και το έκανε και γερό, β) με έναν πυροσβέστη από το το-πικό fire department ή γ) με κάποιον άλλο; Το ξέ-ρω ότι όλοι διαλέξατε την τρίτη απάντηση και έχε-τε δίκιο. Λοιπόν η Σαμάνθα, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της νέας ταινίας “Sex and the City”, υ-πήρξαν στιγμές που μοιράστηκε το ίδιο κρεβάτι με τις συμπρωταγωνίστριές της, αλλά φυσικά μην πάει το μυαλό σας στο πονηρό. Δεν το είπε η ίδια. Το α-ποκάλυψε η Sarah Jessica Parker (η τηλεοπτική και κινηματογραφική Κάρι) σε συνέντευξή της στην ε-φημερίδα “Sun”, στην οποία ανέφερε πως το γεγο-νός ότι βρίσκονταν για τόσο μεγάλο διάστημα σε έ-να μακρινό τόπο (μιλά για τα γυρίσματα στο Μαρό-κο) τις «έδεσε» ακόμα πιο πολύ και θεωρεί ότι αυτό

θα το εισπράξουμε και εμείς οι θεατές (πώς λένε στο θέατρο, εμείς στα καμαρίνια είμαστε αγαπημένοι και αυτό βγαίνει στο κοινό; Ενα τέτοιο πράγμα, ας πού-με). «Ζούσαμε μαζί, τρώγαμε κάθε γεύμα μαζί, βρι-σκόμαστε μαζί σε ένα καμαρίνι, μερικές φορές κοι-μόμαστε στο ίδιο κρεβάτι» είπε η Sarah, που παρα-δέχτηκε ότι ήταν πολύ σκληρό για εκείνη να αφή-σει τα παιδιά της και τον άνδρα της (για το Matthew Broderick μιλάω) και να πάει τόσο μακριά, συμπλη-ρώνοντας πως δεν θα το είχε κάνει αν ήταν άλλη ο-μάδα ανθρώπων.Το “Sex and the City 2” βγαίνει την επόμενη εβδο-μάδα στους κινηματογράφους, αλλά η προβολή του συμπίπτει και με την αμερικανική πρεμιέρα του “Prince of Persia: Τhe sands of time”. Ετσι, λοιπόν, περιμένουμε να δούμε ποιος θα είναι ο νικητής. Η Gemma Arterton όμως, που συμπρωταγωνιστεί με τον Jake Gyllenhaal στην επική περιπέτεια, δηλώνει, ναι μεν, fan του “Sex and the City”, αλλά πιστεύει ό-τι η δική τους ταινία έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτη-μα: πολλή τεστοστερόνη εξαιτίας της παρουσίας του Jake. Θα δείξει η επόμενη Παρασκευή.

Αλλού υπάρχουν οι φήμες για α-νασχηματισμό και αλλού γίνεται. Πάει η σέξι Μικαέλα των δύο πρώτων ταινιών “Τransformers”. H κατά κόσμον Μegan Fox δεν θα πάρει μέρος στην τρίτη ταινία. Εί-ναι επίσημο, καθότι το παραδέ-χτηκε και η ίδια η εταιρεία παρα-γωγής Paramount Pictures, που αρνήθηκε όμως να διευκρινίσει το λόγο αυτής της εξέλιξης. Εκπρό-σωπος, ωστόσο, της ηθοποιού αρ-νήθηκε την έντονη φημολογία ότι οι υπεύθυνοι δεν την ήθελαν στην τρίτη ταινία, λέγοντας στο People ότι ήταν δική της απόφαση να μην επιστρέψει στο ρόλο της, ενώ δεν παρέλειψε να πει ότι εύχεται κά-θε επιτυχία στο φιλμ. Στο παρελ-θόν βέβαια και συγκεκριμένα όταν κυκλοφόρησε το “Τransformers: Revenge of the fallen” υπήρχε μία δημόσια αντιπαράθεση της ηθο-ποιού με τον σκηνοθέτη, Michael Bay, αλλά κανείς δεν γνωρίζει τι συνέβη πραγματικά. Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να βρεθεί άλλη η-θοποιός να σταθεί στο πλευρό του Shia LaBeouf. Βye bye Megan!

Aς πάμε τώρα σε κάτι κλασι-κό, όπως στην ταινία «Οι άν-δρες προτιμούν τις ξανθές» με τη Μarilyn Monroe. Το θρυλι-κό μακρύ, στράπλες, ροζ, σατέν φόρεμα που φορούσε η πρωτα-γωνίστρια στo φιλμ θα βγει σε δημοπρασία τον ερχόμενο μή-να, μαζί με άλλα κινηματογρα-φικά αξεσουάρ από διάσημες ταινίες. Σύμφωνα με τον οί-κο Profiles in History, το συ-γκεκριμένο φόρεμα θα είναι το ακριβότερο από τα αντικείμε-να που θα δημοπρατηθούν και ενδέχεται η τιμή του να φτά-σει μέχρι και τα 250.000 δολά-ρια! Kαι μπορεί η Μarilyn να τραγουδούσε “Diamonds are a girl’s best friend”, αλλά πού να ήξερε ότι και το φουστάνι της θα είχε την αξία ενός πανάκρι-βου διαμαντιού.

62 ΘΕΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ 21 - 5 - 10

αι ξαφνικά η χώρα μας, «φτωχός συγγενής» επί σειρά δεκαε-τιών, «θύμα» πολλαπλών ακυρώσεων της τελευταίας στιγμής και αποκλειστικός προορισμός -όχι πια υπέρλαμπρων- αστέ-ρων στη δύση της καριέρας τους, μπήκε ξανά δυναμικά στο

προσκήνιο. Καλλιτέχνες στο απόγειο της επαγγελματικής τους σταδι-οδρομίας, αλλά και ονόματα βαθιά ριζωμένα στην απόλυτη λήθη, για να μη λησμονούμε και τις χρόνιες αδυναμίες της ελληνικής αγοράς, μας έκαναν την τιμή να συμπεριλάβουν τη μέχρι πρότινος αμελητέα Αθήνα στο πλαίσιο των περιοδειών τους. H εμφάνιση της γλυκύτατης Kylie στη Μαλακάσα το Μάιο του 2008, το λάιβ-ηλεκτροσόκ της Roisin Murphy στην Τεχνόπολη, η δημοσι-οσχεσίτικη επίσκεψη της τραγουδίστριας/ηθοποιού/επιχειρηματία Jennifer Lopez, η υπερ-ενεργητική Beyonce, οι πολυαγαπημένοι Pet Shop Boys στο χώρο του Metropolitan και φυσικά το μουσικό γεγο-νός που συζητήθηκε όσο κανένα, η sold out συναυλία-υπερπαραγωγή της Madonna στο Ολυμπιακό Στάδιο, συνθέτουν, μεταξύ άλλων, το «παζλ» δύο εξαιρετικά πετυχημένων χρόνων, λαμβάνοντας πάντα υ-πόψη και την «παγερή» απουσία ηχηρών ονομάτων του πρόσφατου παρελθόντος. Φυσικά δεν έλειψαν και οι ατυχείς στιγμές. Η «αρπαχτή» 45λεπτη εμ-φάνιση της Sandra στη σκηνή   της Τεχνόπολης, που   βγήκε χωρίς μουσικούς, με κάκιστο playback και ατελείωτη παρλάτα μεταξύ των κομματιών, το φτωχό line-up των υπαίθριων φεστιβάλ, αλλά και η δι-οργάνωση μουσικών event ελλιπής ακουστικής, σε χώρους αμφιβό-λου αισθητικής και με ανύπαρκτες συνθήκες ασφαλείας, που μας υ-πενθυμίζουν με το χειρότερο δυνατό τρόπο την υποδεέστερη θέση της Ελλάδας έναντι των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών.  Φέτος το έδαφος παραμένει πρόσφορο για τις διοργανώτριες εταιρεί-ες, που αψηφώντας το βραχνά της νομισματικής κρίσης εισέρχονται συνειδητά σε οικονομικό crash test, και υπόσχονται πλούσιο θέαμα, στιγμές έντασης, καθώς και το απαραίτητο στριμωξίδι που συνοδεύει τις ζωντανές εμφανίσεις διάσημων καλλιτεχνών! Tο συναυλιακό πρό-γραμμα των αμέσως επόμενων μηνών, όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι στιγμής, παρέχει εχέγγυα για ένα υπερπλήρες μουσικό καλοκαίρι, κοι-νού... θέλοντος και πορτοφολιού επιτρέποντος! Στην κορυφή του συναυλιακού προγράμματος των επερχόμενων μη-νών δεσπόζει μεγαλοπρεπώς η προκλητική παρουσία της Rihanna,

που μας επισκέπτεται στον απόηχο μιας εντυπωσιακής καριέρας και όχι πριν η φήμη της πνεύσει τα λοίσθια. Η μαύρη ντίβα της ποπ, που καταγράφει 12 εκατομμύρια πωλήσεις παγκοσμίως και διακρίσεις που φτάνουν μέχρι τα Grammy, έρχεται στη χώρα μας με χορευτές, μου-σικούς και άφθονο γκλίτερ στο... τσεπάκι για να ξεσηκώσει το ελλη-νικό κοινό. Παράλληλα περιμένουμε ξανά και τους θρυλικούς Scorpions. Περσι-νά ξινά σταφύλια για κάποιους, αξεπέραστη ροκ μπάντα για σημαντι-κή μερίδα του κόσμου, και με επιτυχίες που όλοι έχουμε σιγοτραγου-δήσει, οι Scorpions επιστρέφουν για τελευταία χρονιά, σύμφωνα με δηλώσεις τους, «στον τόπο του εγκλήματος», τη χώρα που τους λάτρε-ψε όσο καμιά, ενώ στο ίδιο μοτίβο για νιοστή φορά μας επισκέπτο-νται και οι James, που διατηρούν ζωντανή τη φλόγα της επαφής με το ελληνικό κοινό. Επίσης, στις 20 Ιουνίου το γήπεδο Καραϊσκάκη θα τρανταχτεί συθέ-μελα από ηλεκτρικές κιθάρες και τις αξιοθαύμαστες φωνητικές δυνα-τότητες του χαρισματικού Steven Tyler. Το ιστορικό συγκρότημα των Aerosmith, με τις αστρονομικές πωλήσεις και την ανατρεπτική ιδεο-λογία, επέζησε από μια ρήξη που έμοιαζε οριστική, αναγεννήθηκε α-πό τις «στάχτες» του και επιτέλους έρχεται στην Ελλάδα. Αναμένουμε επιπλέον την μπάντα των Cranberries που επανενώ-θηκαν με την frontwoman Dolores O' Riordan, τον λυρικό Rufus Wainwright, τους αλλόκοτους Placebo, την μελιστάλαχτη Diana Krall, αλλά και μπάντες όπως Pink Martini, Vaya Con Dios και Rammstein. Το αδιαμφισβήτητα μουσικό γεγονός της χρονιάς όμως αναμένεται αρχές φθινοπώρου και δεν είναι άλλο από την συναυλία των U2. Το πολυπληθές κοινό της ιστορικής μπάντας έσπευσε από τις 2 Νοεμβρί-ου 2009 να εξασφαλίσει τα «μαγικά χαρτάκια», που εξαφανίστηκαν σε διάστημα ημερών. Για το φαινόμενο U2 έχουν ήδη ειπωθεί τα πάντα. Εμείς απλώς αναμένουμε σε μια «μαγική» βραδιά που ενισχύεται από εντυπωσιακά σκηνικά, ατσάλινες κατασκευές, οθόνες υψηλής ευκρί-νειας και μια ευμεγέθη κυκλική σκηνή που επιτρέπει τη θέαση σε όλα τα σημεία του σταδίου. So, get on your boots! Παράλληλα περιμένουμε με ανυπομονησία τους Black Eyed Peas στο πλαίσιο του Rockwave Festival που φέτος ντύνεται με ρούχα… ποπ και υπόσχεται μια ξεσηκωτική νύχτα με καταιγιστικά beats per minute στους ρυθμούς του δημοφιλούς συγκροτήματος με τα πολυπλατινένια άλμπουμς, τις χιλιοτραγουδισμένες επιτυχίες των Faithless και τις η-λεκτρονικές μελωδίες του Κωνσταντίνου Βήτα.