Member Update Bulletin Ενη έ Με ώ Φί · ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ (1770...

Member Update Bulletin

Ενηmicroέρωση Μελών Φίλων και Συνεργατών του Συνδέσmicroου

Bulletin Number 157 March 2018

Editorial Committee Achilleas Adamantiades Dimitri Dandolos Alex Economides Gerasimos Merianos Maria Eleftheria Giatrakou Panagiotis Siskos Fevronia K Soumakis Stella Tsirka Associate Editor Dean C Lomis Acting Editor Costas Efthymiou

Η σηmicroαία της Φιλικής Εταιρίας

Lorem Ipsum

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ (1770 ndash 1843) Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΤΙΜΗΤΙΚΟΝ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΓΙΑ ΤΑ 175 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ

Υπό Δρ Φιλ ndash Ιστορίας Μαρίας ndash Ελευθερίας Γ Γιατράκου

Έχουν περάσει 175 χρόνια από τις 4 Φεβρουαρίου 1843 όταν ο Γέρος του Μοριά ο γενναίος

αρχιστράτηγος και η ηγετική microορφή της Επανάστασης του 1821 ο οπλαρχηγός ο Σύmicroβουλος

της Επικράτειας παρέδωσε την ωραία και ηρωική ψυχή του στον Κύριο Προερχόταν από τη φηmicroισmicroένη οικογένεια Τσεργίνη όπως αναφέρεται στα αποmicroνηmicroονεύmicroατά

του Γεννήθηκε στο Ραmicroοβούνι της Μεσσηνίας καταγόmicroενος από το Λιmicroποβίσι της

Καρύταινας Ο πατέρας του πήρε microέρος στην ένοπλη εξέγερση των Ορλωφικών η οποία

υποκινήθηκε από την Αικατερίνη Βrsquo της Ρωσίας το 1770 και σκοτώθηκε microαζί microε δύο αδελφούς

του και τον φηmicroισmicroένο Παναγιώταρο στον Πύργο της Καστάνιτσας από τους Τούρκους Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης από microικρός ακολούθησε τον πατέρα του στις διάφορες περιπέτειές του Έγινε αρmicroατωλός σε ηλικία 15 ετών κι η δράση του απλώθηκε microαζί microε τη φήmicroη του σrsquo ολόκληρη την Πελοπόννησο Το 1802 καθώς ήταν επικίνδυνος στους κατακτητές θέλησε ο Βοεβόδας της Πάτρας να τον καταδικάσει σε θάνατο εκδίδοντας

σουλτανικό φιρmicroάνι1 Ο Κολοκοτρώνης δεν είχε πείρα και γνώσεις microόνο στα στρατιωτικά πράγmicroατα της ξηράς αλλά και της

θάλασσας αφού υπήρξε κουρσάρος και το 1805 πήρε microέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του ρωσικού στόλου κατά τον Ρωσσοτουρκικό πόλεmicroο Τον Ιανουάριο του 1806 και ενώ βρισκόταν στην Πελοπόννησο βγήκε διάταγmicroα δίωξής του Αποτέλεσmicroα

ήταν να ακολουθήσει πολύmicroηνη και δραmicroατική καταδίωξή του από τους Τούρκους σε πολλά χωριά και πόλεις της Πελοποννήσου Κατόρθωσε microαχόmicroενος να διαφύγει microε πλοιάριο και να περάσει τα ρωσσοκρατούmicroενα Κύθηρα και από το 1810 υπηρέτησε στο ελληνικό στρατιωτικό σώmicroα του αγγλικού στρατού στη Ζάκυνθο όπου γρήγορα διακρίθηκε για τη δράση του και έφθασε στο βαθmicroό

του ταγmicroατάρχη Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1818 και τον Ιανουάριο του 1821 ξαναγύρισε στη Μάνη όπου άρχισε να

προετοιmicroάζει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο γνωρίζοντας ότι η ηmicroέρα έναρξής της ήταν η 25η Μαρτίου Βρέθηκε στην Καλαmicroάτα κατά την αναίmicroακτη κατάληψη της πόλης στις 23 Μαρτίου 1821 υπό τον Πετρόmicroπεη Μαυροmicroιχάλη και την ποmicroπώδη δοξολογία Κινήθηκε προς τη Μεγαλόπολη microε τον Νικηταρά και την 25 Μαρτίου βρισκόταν στον Κάmicroπο της Καρύταινας ή της

Μεγαλόπολης Την 25η Μαρτίου ορίστηκε όλοι οι οπλαρχηγοί να βρίσκονται στις επαρχίες τους ώστε να κηρυχθεί η Επανάσταση2Αν η

Ελληνική Επανάσταση του 1821 όχι microόνο διασώθηκε αλλά απέκτησε και γερό λαϊκό έρεισmicroα οφειλόταν κατά microεγάλο microέρος στον πατριωτισmicroό και microεγαλόπνοο σχέδιο και τη στρατηγική του αρχιστράτηγου του Αγώνα Θεόδωρου Κολοκοτρώνη Ο κορυφαίος

αγωνιστής της ελληνικής εθνεγερσίας συνέλαβε το πραγmicroατικό νόηmicroα της επανάστασης πιστεύοντας ότι επρόκειτο για ένα

πανεθνικό ξεσήκωmicroα του σκλαβωmicroένου Γένους microας που προχωρούσε ορmicroητικά για τη λευτεριά και έλεγε χαρακτηριστικά laquoΟ Θεός

υπέγραψε τη λευτεριά της Ελλάδος και δεν παίρνει πίσω την υπογραφή τουraquo3 laquoΌταν αποφασίσαmicroε να κάmicroοmicroε την Επανάστασηraquo

αναπολούσε ο Γέρος του Μωριά στην Πνύκα στις 28 Φεβρουαρίου 1838 laquoδεν εσυλλογισθήκαmicroε ούτε πόσοι είmicroεθα ούτε πως δεν έχοmicroε άρmicroατα ούτε οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις ούτε κανένας φρόνιmicroος microας είπε laquoπού πάτε εδώ να

πολεmicroήσετε microε laquoσαπιοκάραβα βατσέλαraquo αλλά ως microία βροχή έπεσε εις όλους microας η επιθυmicroία της ελευθερίας microας και όλοι και ο κλήρος microας και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευmicroένοι και οι έmicroποροι microικροί και microεγάλοι όλοι εσυmicroφωνήσαmicroε εις αυτό το σκοπό και εκάmicroαmicroε την Επανάστασηraquo4

Hellenic Link Bulletin No 157 2

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης Λιθογραφία του Καρλ Κράτσαϊζεν

3 Hellenic Link Bulletin No 157 3

Ο Γέρος του Μωριά πρωταγωνίστησε σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις του Αγώνα όπως στη νίκη στο Βαλτέτσι (13

Μαΐου 1821) στη άλωση της Τριπολιτσάς (3 Σεπτεmicroβρίου 1821) στην καταστροφή της στρατιάς του Δράmicroαλη στα Δερβενάκια

(26 Ιουλίου 1822) όπου διέσωσε τον Αγώνα στην Πελοπόννησο microε την ευφυΐα του και τον στρατηγικό του νου Χάρη στις επιτυχίες

του αναδείχθηκε αρχιστράτηγος της Πελοποννήσου Αλλά και κατά τη διάρκεια του εmicroφυλίου πολέmicroου πολλές φορές προσπάθησε να αmicroβλύνει τις αντιθέσεις ανάmicroεσα στους αντιπάλους Μετά από ένοπλες συγκρούσεις αυτός και ο γιος του συνελήφθηκαν και φυλακίστηκαν στο Ναύπλιο Πολλές ιστορικές ειδήσεις για την περίοδο αυτή αντλούmicroε από τα αποmicroνηmicroονεύmicroατα του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη όπως για την κατάληψη της Τριπολιτσάς laquoόταν εmicroβήκα εις την Τριπολιτσά microε έδειξαν τον πλάτανο εις το παζάρι όπου εκρέmicroαγαν τους Έλληνας Αναστέναξα και είπα laquoΆϊντε πόσοι από το σόγι microου και από το έθνος microου εκρεmicroάσθησαν εκεί και διέταξα και το έκοψανraquo5

Όταν ο Σουλτάνος ζήτησε τη βοήθεια της Αιγύπτου για να σταmicroατήσει την Επανάσταση κι ο γιος του Μεχmicroέτ Αλής ο Ιmicroπραήmicro διάδοχος του αιγυπτιακού θρόνου αποβιβάστηκε το 1825 στην Πελοπόννησο Η Σφακτηρία και το Ναυαρίνο έπεσαν στα

χέρια των Αιγυπτίων και τότε ο Κολοκοτρώνης αποφυλακίστηκε για να αντιmicroετωπίση τον Ιmicroπραήmicro microαζί microε τον Πετρόmicroπεη Μαυροmicroιχάλη Χωρίς πολυάριθmicroο στρατό ξεκίνησε και πάλιν ο Κολοκοτρώνης τον κλεφτοπόλεmicroο που διήρκεσε ως το 1828 όταν στην Ελλάδα έφθασε το στράτευmicroα του στρατηγού Μαιζόν microε εντολή του Καρόλου Ιrsquo της Γαλλίας για να διασώσει την Ελλάδα από τα αιγυπτιακά στρατεύmicroατα Ο Κολοκοτρώνης αντιmicroετώπιζε όλες τις αντιξοότητες έξυπνα και ηρωικά Γράφει στα αποmicroνηmicroονεύmicroατά

του laquoΟ Ιmicroπραΐmicroης microου παράγγειλε microία φορά διατί δεν στέκω να πολεmicroήσωmicroεν (κατά microέτωπον) Εγώ του αποκρίθηκα ας πάρει πεντακόσιους χίλιους ή αν θέλει ας έλθει και να microονοmicroαχήσουmicroε και οι δύο Αυτός δεν microε αποκρίθηκε εις κανένα Και εάν ήθελε το δεχθή το έκαmicroνα microε όλην microου την καρδίαν διότι έλεγα αν χανόmicroουν ας πήγαινα αν τον χαλούσα εγλύτωνα το έθνος microουraquo

Ως το τέλος της Επανάστασης ο Κολοκοτρώνης συνέχιζε να διαδραmicroατίζει ενεργό ρόλο στα στρατιωτικά και πολιτικά

πράγmicroατα της εποχής του Υπήρξε ένθερmicroος οπαδός της πολιτικής του Καποδίστρια και πρωτοστάτησε στα γεγονότα για την ενθρόνιση του Όθωνα Το 1833 όmicroως διαφώνησε microε την Αντιβασιλεία γεγονός που τον οδήγησε στις φυλακές της Ακροναυπλίας

στο Ναύπλιο microαζί microε άλλους αγωνιστές microε την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας Στις 25 Μαΐου 1834 microαζί microε τον Πλαπούτα

καταδικάστηκε σε θάνατο Έλαβε χάρη microετά την ενηλικίωση του Όθωνα το 1835 οπότε και ονοmicroάσθηκε στρατηγός και έλαβε το αξίωmicroα του laquoΣυmicroβούλου της Επικρατείαςraquo Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Κολοκοτρώνης υπαγόρευσε στον Γεώργιο Τερτσέτη τα laquoΑποmicroνηmicroονεύmicroατάraquo του που κυκλοφόρησαν το 1851 microε τον τίτλο laquoΔιήγησις συmicroβάντων της ελληνικής φυλής από το 1770ως το 1936raquo και τα οποία αποτελούν πολύτιmicroη πηγή για την Ελληνική Επανάσταση

Στις 7 Οκτωβρίου 1838 ο γηραιός στρατηγός και εν ενεργεία Σύmicroβουλος Επικρατείας δηλαδή Σύmicroβουλος του Βασιλέως

επισκέφθηκε το βασιλικό Γυmicroνάσιο της Αθήνας νυν 1ο Πρότυπο Πειραmicroατικό Γυmicroνάσιο Αθήνας για να παρακολουθήσει τη διδασκαλία

του Γυmicroνασιάρχη Γεωργίου Γενναδίου (1780 ndash 1854) για τον Θουκυδίδη Τόσο εντυπωσιάστηκε από την laquoπαράδοσιν του πεπαιδευmicroένου γυmicroνασιάρχου και την θέαν τοσούτων microαθητώνraquo ώστε εξέφρασε την επιθυmicroίαν να οmicroιλήσει και ο ίδιος προς τους

microαθητές Την πρότασή του απεδέχθη ο Γεννάδιος και λόγω της στενότητας του χώρου και του πλήθους των microαθητών η οmicroιλία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ορίσθηκε για τις 10 το πρωΐ της 8ης Οκτωβρίου 1838 στην Πνύκα Το γεγονός αυτό microαθεύτηκε στην Αθήνα

αστραπιαία και εκτός από microαθητές πλήθος ανθρώπων laquoδιαφόρων επαγγελmicroάτων και τάξεωνraquo συνέρρευσε στην Πνύκα το πρωΐ της

8ης Οκτωβρίου για να ακούσει τον ηγέτη της Επανάστασης του rsquo21 Η οmicroιλία αυτή αποτελεί την πνευmicroατική παρακαταθήκη του Γέρου του Μωριά προς τη νέα γενιά και πρωτοδηmicroοσιεύθηκε στις 13 Νοεmicroβρίου 1838 στην αθηναϊκή εφηmicroερίδα laquoΑιώνraquo την οποία

εξέδιδε ο ιστορικός Ιωάννης Φιλήmicroων6

Δυστυχώς ξαφνικά εmicroφανίστηκε στον χώρο της οmicroιλίας laquoσmicroήνος χωροφυλακήςraquo αποφασισmicroένο να διαλύσει την συγκέντρωση επειδή τη θεώρησε αντικαθεστωτική Όmicroως ο Γυmicroνασιάρχης και οι καθηγητές διαβεβαίωσαν για το laquoαθώο της

πράξεωςraquo οι χωροφύλακες απεχώρησαν και όλα εξελίχθηκαν οmicroαλά Εξάλλου ο Κολοκοτρώνης δεν αποτελούσε κίνδυνο για τη δυναστεία αφού οι σχέσεις τους αποκαταστάθηκαν microε τον Όθωνα και microάλιστα ο Κολοκοτρώνης κατείχε το αξίωmicroα του Συmicroβούλου


της Επικρατείας δηλαδή του πολιτικού συmicroβούλου του βασιλιά7

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ ΣΤΗΝ ΠΝΥΚΑ

Παιδιά microου Εἰς τὸν τόπο τοῦτο ὁποὺ ἐγὼ πατῶ σήmicroερα ἐπατοῦσαν καὶ ἐδηmicroηγοροῦσαν τὸν παλαιὸ καιρὸ ἄνδρες σοφοί καὶ ἄνδρες microὲ τοὺς

ὁποίους δὲν εἶmicroαι ἄξιος νὰ συγκριθῶ καὶ οὔτε νὰ φθάσω τὰ ἴχνη των Ἐγὼ ἐπιθυmicroοῦσα νὰ σᾶς ἰδῶ παιδιά microου εἰς τὴν microεγάλη

δόξα τῶν προπατόρων microας καὶ ἔρχοmicroαι νὰ σᾶς εἰπῶ ὅσα εἰς τὸν καιρὸ τοῦ ἀγῶνος καὶ πρὸ αὐτοῦ καὶ ὕστερα ἀπ᾿ αὐτὸν ὁ ἴδιος

ἐπαρατήρησα καὶ ἀπ᾿ αὐτὰ νὰ κάmicroωmicroε συmicroπερασmicroοὺς καὶ διὰ τὴν microέλλουσαν εὐτυχίαν σας microολονότι ὁ Θεὸς microόνος ἠξεύρει τὰ

microέλλοντα

Καὶ διὰ τοὺς παλαιοὺς Ἕλληνας ὁποίας γνώσεις εἶχαν καὶ ποία δόξα καὶ τιmicroὴν ἔχαιραν κοντὰ εἰς τὰ ἄλλα ἔθνη τοῦ καιροῦ των ὁποίους ἥρωας στρατηγούς πολιτικοὺς εἶχαν διὰ ταῦτα σᾶς λέγουν καθ᾿ ἡmicroέραν οἱ διδάσκαλοί σας καὶ οἱ πεπαιδευmicroένοι microας

Ἐγὼ δὲν εἶmicroαι ἀρκετός Σᾶς λέγω microόνον πὼς ἦταν σοφοί καὶ ἀπὸ ἐδῶ ἐπῆραν καὶ ἐδανείσθησαν τὰ ἄλλα ἔθνη τὴν σοφίαν των Εἰς τὸν τόπον τὸν ὁποῖον κατοικοῦmicroε ἐκατοικοῦσαν οἱ παλαιοὶ Ἕλληνες ἀπὸ τοὺς ὁποίους καὶ ἡmicroεῖς καταγόmicroεθα καὶ ἐλάβαmicroε τὸ ὄνοmicroα τοῦτο Αὐτοὶ διέφεραν ἀπὸ ἡmicroᾶς εἰς τὴν θρησκείαν διότι ἐπροσκυνοῦσαν τὲς πέτρες καὶ τὰ ξύλα Ἀφοῦ ὕστερα ἦλθε στὸν κόσmicroο ὁ Χριστός οἱ λαοὶ ὅλοι ἐπίστευσαν εἰς τὸ Εὐαγγέλιό του καὶ ἔπαυσαν νὰ λατρεύουν τὰ εἴδωλα Δὲν ἐπῆρε microαζί του οὔτε σοφοὺς οὔτε προκοmicromicroένους ἀλλ᾿ ἁπλοὺς ἀνθρώπους χωρικοὺς καὶ ψαράδες καὶ microὲ τὴ βοήθεια τοῦ Ἁγίου Πνεύmicroατος

ἔmicroαθαν ὅλες τὲς γλῶσσες τοῦ κόσmicroου οἱ ὁποῖοι microολονότι ὅπου καὶ ἂν ἔβρισκαν ἐναντιότητες καὶ οἱ βασιλεῖς καὶ οἱ τύραννοι τοὺς

κατέτρεχαν δὲν ἠmicroπόρεσε κανένας νὰ τοὺς κάmicroῃ τίποτα Αὐτοὶ ἐστερέωσαν τὴν πίστιν Οἱ παλαιοὶ Ἕλληνες οἱ πρόγονοί microας ἔπεσαν εἰς τὴν διχόνοια καὶ ἐτρώγονταν microεταξύ τους καὶ ἔτσι ἔλαβαν καιρὸ πρῶτα οἱ Ῥωmicroαῖοι ἔπειτα ἄλλοι βάρβαροι καὶ τοὺς ὑπόταξαν Ὕστερα ἦλθαν οἱ Μουσουλmicroάνοι καὶ ἔκαmicroαν ὅτι ἠmicroποροῦσαν διὰ νὰ ἀλλάξῃ ὁ

λαὸς τὴν πίστιν του Ἔκοψαν γλῶσσες εἰς πολλοὺς ἀνθρώπους ἀλλ᾿ ἐστάθη ἀδύνατο νὰ τὸ κατορθώσουν Τὸν ἕνα ἔκοπταν ὁ

ἄλλος τὸ σταυρό του ἔκαmicroε Σὰν εἶδε τοῦτο ὁ σουλτάνος διόρισε ἕνα βιτσερὲ [ἀντιβασιλέα] ἕναν πατριάρχη καὶ τοῦ ἔδωσε τὴν ἐξουσία τῆς ἐκκλησίας Αὐτὸς καὶ ὁ λοιπὸς κλῆρος ἔκαmicroαν ὅτι τοὺς ἔλεγε ὁ σουλτάνος Ὕστερον ἔγιναν οἱ κοτζαmicroπάσηδες

[προεστοὶ] εἰς ὅλα τὰ microέρη Ἡ τρίτη τάξη οἱ ἔmicroποροι καὶ οἱ προκοmicromicroένοι τὸ καλύτερο microέρος τῶν πολιτῶν microὴν ὑποφέρνοντες τὸν ζυγὸν ἔφευγαν καὶ οἱ γραmicromicroατισmicroένοι ἐπῆραν καὶ ἔφευγαν ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα τὴν πατρίδα των καὶ ἔτσι ὁ λαός ὅστις στερηmicroένος

ἀπὸ τὰ microέσα τῆς προκοπῆς ἐκατήντησεν εἰς ἀθλίαν κατάσταση καὶ αὐτὴ αὔξαινε κάθε ἡmicroέρα χειρότερα διότι ἂν εὑρίσκετο microεταξὺ τοῦ λαοῦ κανεὶς microὲ ὀλίγην microάθηση τὸν ἐλάmicroβανε ὁ κλῆρος ὅστις ἔχαιρε προνόmicroια ἢ ἐσύρετο ἀπὸ τὸν ἔmicroπορο τῆς

Εὐρώπης ὡς βοηθός του ἐγίνετο γραmicromicroατικὸς τοῦ προεστοῦ Καὶ microερικοὶ microὴν ὑποφέροντες τὴν τυραννίαν τοῦ Τούρκου καὶ βλέποντας τὲς δόξες καὶ τὲς ἡδονὲς ὁποὺ ἀνελάmicroβαναν αὐτοί ἄφηναν τὴν πίστη τους καὶ ἐγίνοντο Μουσουλmicroάνοι Καὶ τοιουτοτρόπως κάθε ἡmicroέρα ὁ λαὸς ἐλίγνευε καὶ ἐπτώχαινε Εἰς αὐτὴν τὴν δυστυχισmicroένη κατάσταση microερικοὶ ἀπὸ τοὺς φυγάδες γραmicromicroατισmicroένους ἐmicroετάφραζαν καὶ ἔστελναν εἰς τὴν Ἑλλάδα

βιβλία καὶ εἰς αὐτοὺς πρέπει νὰ χρωστοῦmicroε εὐγνωmicroοσύνη διότι εὐθὺς ὁποὺ κανένας ἄνθρωπος ἀπὸ τὸ λαὸ ἐmicroάνθανε τὰ κοινὰ

γράmicromicroατα ἐδιάβαζεν αὐτὰ τὰ βιβλία καὶ ἔβλεπε ποίους εἴχαmicroε προγόνους τί ἔκαmicroεν ὁ Θεmicroιστοκλῆς ὁ Ἀριστείδης καὶ ἄλλοι πολλοὶ παλαιοί microας καὶ ἐβλέπαmicroε καὶ εἰς ποίαν κατάσταση εὑρισκόmicroεθα τότε Ὅθεν microᾶς ἦλθεν εἰς τὸ νοῦ νὰ τοὺς microιmicroηθοῦmicroε καὶ νὰ

γίνουmicroε εὐτυχέστεροι Καὶ ἔτσι ἔγινε καὶ ἐπροόδευσεν ἡ Ἑταιρεία

Ὅταν ἀποφασίσαmicroε νὰ κάmicroωmicroε τὴν Ἐπανάσταση δὲν ἐσυλλογισθήκαmicroε οὔτε πόσοι εἴmicroεθα οὔτε πὼς δὲν ἔχοmicroε ἄρmicroατα οὔτε ὅτι οἱ Τοῦρκοι ἐβαστοῦσαν τὰ κάστρα καὶ τὰς πόλεις οὔτε κανένας φρόνιmicroος microᾶς εἶπε laquoποῦ πᾶτε ἐδῶ νὰ πολεmicroήσετε microὲ

σιταροκάραβα βατσέλαraquo ἀλλὰ ὡς microία βροχὴ ἔπεσε εἰς ὅλους microας ἡ ἐπιθυmicroία τῆς ἐλευθερίας microας καὶ ὅλοι καὶ ὁ κλῆρος microας καὶ οἱ προεστοὶ καὶ οἱ καπεταναῖοι καὶ οἱ πεπαιδευmicroένοι καὶ οἱ ἔmicroποροι microικροὶ καὶ microεγάλοι ὅλοι ἐσυmicroφωνήσαmicroε εἰς αὐτὸ τὸ σκοπὸ καὶ ἐκάmicroαmicroε τὴν Ἐπανάσταση


Εἰς τὸν πρῶτο χρόνο τῆς Ἐπαναστάσεως εἴχαmicroε microεγάλη ὁmicroόνοια καὶ ὅλοι ἐτρέχαmicroε σύmicroφωνοι Ὁ ἕνας ἐπῆγεν εἰς τὸν πόλεmicroο ὁ ἀδελφός του ἔφερνε ξύλα ἡ γυναῖκα του ἐζύmicroωνε τὸ παιδί του ἐκουβαλοῦσε ψωmicroὶ καὶ microπαρουτόβολα εἰς τὸ στρατόπεδον καὶ ἐὰν αὐτὴ ἡ ὁmicroόνοια ἐβαστοῦσε ἀκόmicroη δυὸ χρόνους ἠθέλαmicroε κυριεύσει καὶ τὴν Θεσσαλία καὶ τὴν Μακεδονία καὶ ἴσως ἐφθάναmicroε καὶ ἕως τὴν Κωνσταντινούπολη Τόσον τροmicroάξαmicroε τοὺς Τούρκους ὁποὺ ἄκουγαν Ἕλληνα καὶ ἔφευγαν χίλια microίλια microακρά Ἑκατὸν Ἕλληνες ἔβαζαν πέντε χιλιάδες ἐmicroπρός καὶ ἕνα καράβι microίαν ἁρmicroάδα Ἀλλὰ δὲν ἐβάσταξεν Ἦλθαν microερικοὶ καὶ ἠθέλησαν νὰ γένουν microπαρmicroπέρηδες εἰς τοῦ κασίδη τὸ κεφάλι Μᾶς πονοῦσε τὸ microπαρmicroπέρισmicroά τους Μὰ τί νὰ κάmicroωmicroε Εἴχαmicroε καὶ αὐτουνῶν τὴν ἀνάγκη Ἀπὸ τότε ἤρχισεν ἡ διχόνοια καὶ ἐχάθη ἡ πρώτη προθυmicroία καὶ ὁmicroόνοια Καὶ ὅταν ἔλεγες τὸν Κώστα νὰ δώσῃ χρήmicroατα διὰ

τὰς ἀνάγκας τοῦ ἔθνους ἢ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὸν πόλεmicroο τοῦτος ἐπρόβαλλε τὸν Γιάννη Καὶ micro᾿ αὐτὸν τὸν τρόπο κανεὶς δὲν ἤθελε οὔτε νὰ συνδράmicroῃ οὔτε νὰ πολεmicroήσῃ Καὶ τοῦτο ἐγίνετο ἐπειδὴ δὲν εἴχαmicroε ἕναν ἀρχηγὸ καὶ microία κεφαλή Ἀλλὰ ἕνας ἔmicroπαινε πρόεδρος ἕξη microῆνες ἐσηκώνετο ὁ ἄλλος καὶ τὸν ἔριχνε καὶ ἐκάθετο αὐτὸς ἄλλους τόσους καὶ ἔτσι ὁ ἕνας ἤθελε τοῦτο καὶ ὁ ἄλλος τὸ ἄλλο Ἴσως ὅλοι ἠθέλαmicroε τὸ καλό πλὴν καθένας κατὰ τὴν γνώmicroη του Ὅταν προστάζουνε πολλοί ποτὲ τὸ σπίτι δεν χτίζεται οὔτε τελειώνει Ὁ ἕνας λέγει ὅτι ἡ πόρτα πρέπει να βλέπῃ εἰς τὸ ἀνατολικὸ microέρος ὁ ἄλλος εἰς τὸ ἀντικρινὸ καὶ ὁ ἄλλος

εἰς τὸν Βορέα σὰν να ἦτον τὸ σπίτι εἰς τὸν ἀραmicroπᾶ καὶ να γυρίζει καθὼς λέγει ὁ καθένας Μὲ τοῦτο τὸν τρόπο δεν κτίζεται ποτὲ τὸ σπίτι ἀλλὰ πρέπει να εἶναι ἔνας ἀρχιτέκτων ὁποῦ νὰ προστάζῃ πῶς θὰ γενῇ Παροmicroοίως καὶ ἡmicroεῖς ἐχρειαζόmicroεθα ἕναν ἀρχηγὸ καὶ ἔναν ἀρχιτέκτονα ὅστις νὰ προστάζῃ καὶ οἱ ἄλλοι να ὑπακούουν καὶ νὰ ἀκολουθοῦν Ἀλλ᾿ ἐπειδὴ εἴmicroεθα εἰς τέτοια

κατάστασιν ἐξ αἰτίας τῆς διχονοίας microᾶς ἔπεσε ἡ Τουρκιὰ ἐπάνω microας καὶ κοντέψαmicroε να χαθοῦmicroε καὶ εἰς τοὺς στερνοὺς ἑπτὰ

χρόνους δὲν κατορθώσαmicroε microεγάλα πράγmicroατα

Εἰς αὐτὴ τὴν κατάστασιν ἔρχεται ὁ βασιλεύς τὰ πράγmicroατα ἡσυχάζουν καὶ τὸ ἐmicroπόριο καὶ ἡ γεωργία καὶ οἱ τέχνες ἀρχίζουν νὰ

προοδεύουν καὶ microάλιστα ἡ παιδεία Αὐτὴ ἡ microάθησις θὰ microᾶς αὐξήσῃ καὶ θὰ microᾶς εὐτυχήσῃ Ἀλλὰ διὰ νὰ αὐξήσοmicroεν χρειάζεται καὶ ἡ

στερέωσις τῆς πολιτείας microας ἡ ὁποία γίνεται microὲ τὴν καλλιέργεια καὶ microὲ τὴν ὑποστήριξη τοῦ Θρόνου Ὁ βασιλεύς microας εἶναι νέος καὶ συmicromicroορφώνεται microὲ τὸν τόπο microας δεν εἶναι προσωρινός ἀλλ᾿ ἡ βασιλεία του εἶναι διαδοχικὴ καὶ θὰ περάσῃ εἰς τὰ παιδιὰ τῶν παιδιῶν του καὶ microὲ αὐτὸν κι ἐσεῖς καὶ τὰ παιδιά σας θὰ ζήσετε Πρέπει να φυλάξετε τὴν πίστη σας καὶ νὰ τὴν στερεώσετε διότι ὅταν ἐπιάσαmicroε τὰ ἄρmicroατα εἴπαmicroε πρῶτα ὑπὲρ πίστεως καὶ ἔπειτα ὑπὲρ πατρίδος Ὅλα τὰ ἔθνη τοῦ κόσmicroου ἔχουν καὶ φυλάττουν microία Θρησκεία Καὶ αὐτοί οἱ Ἑβραῖοι οἱ ὁποῖοι κατατρέχοντο καὶ microισοῦντο καὶ ἀπὸ ὅλα τὰ ἔθνη microένουν σταθεροὶ εἰς τὴν πίστη τους

Νὰ microὴν ἔχετε πολυτέλεια να microὴν πηγαίνετε εἰς τοὺς καφενέδες καὶ τὰ microπιλιάρδα Νὰ δοθεῖτε εἰς τὰς σπουδάς σας καὶ καλύτερα

νὰ κοπιάσετε ὀλίγον δύο καὶ τρεῖς χρόνους καὶ νὰ ζήσετε ἐλεύθεροι εἰς τὸ ἐπίλοιπο τῆς ζωῆς σας παρὰ νὰ περάσετε τέσσαρους

- πέντε χρόνους τὴ νεότητά σας καὶ να microείνετε ἀγράmicromicroατοι Νὰ σκλαβωθεῖτε εἰς τὰ γράmicromicroατά σας Νὰ ἀκούετε τὰς συmicroβουλὰς

τῶν διδασκάλων καὶ γεροντοτέρων καὶ κατὰ τὴν παροιmicroία laquomicroύρια ἤξευρε καὶ χίλια microάθαινεraquo Ἡ προκοπή σας καὶ ἡ microάθησή σας νὰ

microὴν γίνῃ σκεπάρνι microόνο διὰ τὸ ἄτοmicroό σας ἀλλὰ να κοιτάζῃ τὸ καλὸ τῆς κοινότητος καὶ microέσα εἰς τὸ καλὸ αὐτὸ εὑρίσκεται καὶ τὸ δικό σας

Ἐγώ παιδιά microου κατὰ κακή microου τύχη ἐξ αἰτίας τῶν περιστάσεων ἔmicroεινα ἀγράmicromicroατος καὶ διὰ τοῦτο σᾶς ζητῶ συγχώρηση διότι δὲν ὁmicroιλῶ καθὼς οἱ δάσκαλοί σας Σᾶς εἶπα ὅσα ὁ ἴδιος εἶδα ἤκουσα καὶ ἐγνώρισα διὰ νὰ ὠφεληθῆτε ἀπὸ τὰ ἀπερασmicroένα καὶ ἀπὸ τὰ κακὰ ἀποτελέσmicroατα τῆς διχονοίας τὴν ὁποίαν νὰ ἀποστρέφεσθε καὶ νὰ ἔχετε ὁmicroόνοια Ἐmicroᾶς microὴ microᾶς τηρᾶτε πλέον Τὸ ἔργο

microας καὶ ὁ καιρός microας ἐπέρασε Καὶ αἱ ἡmicroέραι τῆς γενεᾶς ἡ ὁποία σᾶς ἄνοιξε τὸ δρόmicroο θέλουν microετ᾿ ὀλίγον περάσει Τὴν ἡmicroέρα τῆς

ζωῆς microας θέλει διαδεχθῇ ἡ νύκτα τοῦ θανάτου microας καθὼς τὴν ἡmicroέραν τῶν Ἁγίων Ἀσωmicroάτων θέλει διαδεχθῇ ἡ νύκτα καὶ ἡ αὐριανὴ

ἡmicroέρα Εἰς ἐσᾶς microένει νὰ ἰσάσετε καὶ νὰ στολίσετε τὸν τόπο ὁποὺ ἡmicroεῖς ἐλευθερώσαmicroε καί διὰ νὰ γίνῃ τοῦτο πρέπει νὰ ἔχετε ὡς θεmicroέλια της πολιτείας τὴν ὁmicroόνοια τὴν θρησκεία τὴν καλλιέργεια τοῦ θρόνου καὶ τὴν φρόνιmicroον ἐλευθερία

Τελειώνω τὸ λόγο microου Ζήτω ὁ βασιλεύς microας Ὄθων Ζήτω οἱ σοφοὶ διδάσκαλοι Ζήτω ἡ Ἑλληνικὴ Νεολαία


Λόγια αγράmicromicroατου microα σοφού και συνετού microεγάλου ανδρός που αποτελούν την πνευmicroατική διαθήκη του ήρωα στο έθνος

Τον λόγον αυτόν έβγαλε ανεβασmicroένος στους βράχους της Πνύκας εκεί όπου τρανοί ήρωες από την αρχαιότητα συνήθιζαν να οmicroιλούν στους Αθηναίους

Ο Κολοκοτρώνης είχε λαmicroπρή πολύτεκνη οικογένεια ηρώων και τα παιδιά του διακρίθηκαν στον δηmicroόσιο και πολιτειακό βίο

Η ανεξικακία και η συγχωρητικότητά του υπήρξαν παροιmicroιώδεις Πριν πεθάνει αποχαιρέτισε φίλους και εχθρούς Συγχώρησε κι αυτόν ακόmicroη τον Σχινά τον υπουργό Δικαιοσύνης που ήθελε την καταδίκη του Λέγεται ότι λίγο πριν κλείσει τα microάτια του περιόδευε σε όλον τον Μοριά Παντού από όπου περνούσε φώναζε εχθρούς και φίλους και τους αποχαιρετούσε δίνοντας και παίρνοντας συγχώρηση Πέρασε ακόmicroα και από τις Σπέτσες και την Ύδρα και συmicroφιλιώθηκε microε τον Κουντουριώτη Όλους τους

αποχαιρετούσε σαν να επρόκειτο να πραγmicroατοποιήσει το αιώνιο ταξίδι8

Χαρακτηριστικό παράδειγmicroα της ανεξικακίας του είναι το γεγονός ότι συγχώρησε το φονιά του αδελφού του και του γιου του Μάλιστα πήγε microε το φονιά του αδελφού του στο σπίτι της microάνας του να παρακαθήσουν σε γεύmicroα Όταν η πονεmicroένη microητέρα

του παραπονέθηκε λέγοντας laquoΠαιδί microου έφερες στο τραπέζι το φονιά του παιδιού microαςraquo ο Κολοκοτρώνης απάντησε laquoΑυτό

microητέρα είναι το καλύτερο microνηmicroόσυνο για την ψυχή του αδελφού microαςraquo

Την 1η Φεβρουαρίου 1843 ο Κολοκοτρώνης πάντρεψε το γιο του Κολίνο microε την εγγονή του άλλοτε ηγεmicroόνα της Βλαχίας

πρίγκιπα Ιωάννη Καρατζά Ο Γέρος του Μωριά ζούσε microία από τις πιο ευτυχισmicroένες στιγmicroές της ζωής του Δύο microέρες αργότερα

παραβρέθηκε στον microεγάλο χορό του παλαιού κι ήταν πολύ ευδιάθετος Κάποια στιγmicroή παρακάλεσε το βασιλιά να διατάξει τους

microουσικούς να παίξουν ελληνικούς χορούς Αντήχησε το παλάτι από τα δηmicroοτικά τραγούδια Γύρω στα microεσάνυχτα επέστρεψε στο σπίτι του Μόλις ξάπλωσε στο κρεβάτι του υπέστη εγκεφαλική συmicroφόρηση

Ειδοποιήθηκαν οι καλύτεροι γιατροί της εποχής Γλαράκης Ρέζερ και Οικονόmicroου Έπραξαν το ανθρωπίνως δυνατόν Τον φλεβοτόmicroησαν του τοποθέτησαν βδέλλες χιόνι στο κεφάλι microάταια όmicroως Ειδοποιήθηκαν και κατέφθασαν τα παιδιά του οι συγγενείς οι φίλοι του και πολλοί από τους παλαιούς συmicroπολεmicroιστές του

Η φήmicroη ότι ήταν άρρωστος διαδόθηκε σrsquo όλη την πρωτεύουσα σrsquo όλη την επικράτεια Όλοι οι πολίτες αναστατωmicroένοι έκλειναν τα καταστήmicroατά τους άφηναν τις εργασίες τους κι έτρεχαν στο σπίτι του Δεν microπορούσαν να πιστεύουν ότι ήταν δυνατόν να φύγει από κοντά τους ο ήρωας των ηρώων της Επανάστασης Γύρω στις 1100 το πρωΐ η microεγάλη καρδιά του Κολοκοτρώνη

έπαψε να χτυπά Τα τελευταία του λόγια ήταν προς το γιο του το Γενναίο

Μέσα σε ένα θρήνο σπαρακτικό του φόρεσαν τη στολή του στρατηγού και τα τσαρούχια του τον έζωσαν microε το σπαθί microε το οποίο ξεκίνησε τον Αγώνα τοποθέτησαν τούρκικη σηmicroαία στα πόδια του να την πατάει συmicroβολικά και τον έβαλαν στο φέρετρο Μέσα σε αυτό τοποθέτησαν επίσης την περικεφαλαία και τη στολή που φορούσε ο Γέρος στα Επτάνησα

Το Συmicroβούλιο Επικρατείας διέκοψε την προγραmicromicroατισmicroένη συνεδρίασή του και το σώmicroα έσπευσε στο σπίτι του νεκρού για να

εκφράσει τα συλλυπητήριά του Το υπουργικό συmicroβούλιο καθόρισε το πρόγραmicromicroα της κηδείας του και διέταξε τριήmicroερο εθνικό

πένθος

Η νεκρώσιmicroη ποmicroπή διέσχισε τη σηmicroερινή οδό Ερmicroού έστριψε την Αιόλου κι έφθασε στην εκκλησία της Αγίας Ειρήνης Το πλήθος που έσπευσε να αποχαιρετίσει το Γέρο ήταν τεράστιο

Όλα τα microάτια βουρκωmicroένα Ο γιος του Κολίνος κάποια στιγmicroή λιποθύmicroησε ο Γενναίος παρά την προσπάθειά του να είναι ψύχραιmicroος δεν άντεξε και ξέσπασε σε λυγmicroούς κατά τη διάρκεια του εmicroπνευσmicroένου λόγου του εκκλησιαστικού ρήτορα Οικονόmicroου του εξ Οικονόmicroων Ο ήχος των κανονιοβολισmicroών ήταν το τελευταίο laquoαντίοraquo προς τον στρατηγό των Ελλήνων


Η οικογένεια των Κολοκοτρωναίων πρόσφερε εκατόmicroβες στο βωmicroό της πατρίδας Σε ένα Μνηmicroόσυνο της οικογένειας όπως

αναφέρει στα Αποmicroνηmicroονεύmicroατά του ο Γέρος του Μωριά microνηmicroονεύθηκαν εκατό ονόmicroατα Κολοκοτρωναίων πεσόντων εις τον Αγώνα

Ο Κολοκοτρώνης ετάφη στο Αrsquo Νεκροταφείον Αθηνών Η επιγραφή στο κενοτάφιο του ταφικού microνηmicroείου του αναφέρει laquoΣΙΓΑ ΔΙΑΒΑΤΗ ΕΔΩ ΚΟΙΜΑΤΙ Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑ ΤΟΝ ΥΠΝΟ ΤΟΥ ΜΗ ΤΟΥ ΤΑΡΑΞΕΙΣraquo

Όποιος επισκέπτεται το Ιστορικό Μουσείο στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος microέσα σε προθήκη θα δει την περικεφαλαία που φορούσε κατά τη διάρκεια της θητείας του στον Βρετανικό Στρατό στα Επτάνησα τον θώρακα τα διάφορα

προσωπικά του αντικείmicroενα και τα όπλα του την microάσκα ndash εκmicroαγείο από το πρόσωπό του

Ο θώρακάς του στενός Μέσα στο στενόστερνο σώmicroα κρυβόταν ψυχή ατρόmicroητη και καρδία λέοντος Καλό θα είναι κάθε χρόνο η microνήmicroη του θανάτου του να καθιερωθεί ως ηmicroέρα εθνικής περισυλλογής και απολογισmicroού Να αναλογιζόmicroαστε και να

απολογούmicroαστε τί την κάναmicroε την ελευθερία για την οποία υπερmicroάχησε ο Γέρος του Μοριά Και να προτρέπουmicroε τους microαθητές και σπουδαστές να επισκέπτονται τον τάφο τα Μουσεία όπου φυλάσσονται τα προσωπικά του αντικείmicroενα αλλά να στέκονται διδάσκοντες και διδασκόmicroενοι microε δέος και στάση προσοχής microπροστά στον έφιππο ανδριάντα του microπροστά από το Ιστορικό Μουσείο

στην οδό Σταδίου και να ενστερνίζονταν τα αναγραφόmicroενα στο βάθρο του έφιππου ανδριάντα laquoΕΦΙΠΠΟΣ ΧΩΡΕΙ ΚΑΙ ΣΥ ΓΕΝΝΑΙΕ

ΣΤΡΑΤΗΓΕ ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΧΝΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΛΑΟΥΣ ΠΩΣ ΟΙ ΣΚΛΑΒΟΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙraquo

Σηmicroείωση Για περισσότερη βιβλιογραφία βλ πρόχειρα σχετικά

1 Διήγησις συmicroβάντων της Ελληνικής Φυλής από το 1770 έως το 1836 που υπαγόρευσε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στον Γ

Τερτσέτη Αθήνησιν Τύποις Χ Νικολαΐδου Φιλαδελφέως 1846

2 Θεοδώρου Κολοκοτρώνη Αποmicroνηmicroονεύmicroατα έκδοσις laquoΕστίαςraquo 1901 τοmicro Αrsquo

3 Οικονόmicroου Γ Μιχαήλη Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή ιερός των Ελλήνων αγών Εν Αθήναις Εκ του τυπογραφείου Θ

Παπαλεξανδρή 1873

4 Εφηmicroερίδα laquoΤΑ ΝΕΑraquo φύλλο της 29ης Μαΐου 1965

5 Φωτόπουλος Αθανάσιος 1997 (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήmicroιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) Οι Κοτζαmicroπάσηδες της

Πελοποννήσου κατά τη δεύτερη Τουρκοκρατία (1715 ndash 1821) Αθήνα 1997

6 httpswwwsansimeragr 7 oπ 8 httpwwwmixanitouxronougro-kolokotrinis-ligo-prin-pethani


Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ Η ΑΛΗΘΕΙΑ

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ Η ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

Υπό Δρ Φιλ Μαρίας - Ελευθερίας Γ Γιατράκου

Συmicroπληρώνονται εφέτος 158 χρόνια από το θάνατο του εθνικού microας ποιητή Τη χρονιά που πέθανε ο άλλος λυράρης της λευτεριάς microας Ρήγας Φεραίος το 1798 γεννήθηκε στη Ζάκυνθο ο Σολωmicroός κι όπως παρατηρεί χαρακτηριστικά ο Κωστής Παλαmicroάς στο ίδιο κυκλοχρόνισmicroα microε το τέλος του εθνοmicroάρτυρα microε τα microεγάλα σαλπίσmicroατα έρχεται το πρώτο γλυκοχάραmicroα του άλλου που θα ταίριαζε τα microεγάλα σαλπίσmicroατα microέσα στη microουσική συmicroφωνία της τέχνης[1]

Η σύντοmicroη έστω αναφορά microας στη λαmicroπρή βιοτροχιά του βάρδου της λευτεριάς είναι ηθικό χρέος για να διαφυλάξουmicroε ανόθευτη και απαραχάρακτη την εθνική microας ταυτότητα όπως αυτή διαmicroορφώνεται microέσα από την ιστορική πορεία της φυλής microας και εκδιπλώνεται microέσα από το έργο του

Η σύντοmicroη στα βάθη του οικογενειακού του υπόβαθρου διερεύνηση θα δικαιολογήσει σίγουρα τη microετέπειτα πορεία του αλλά και την αγωνιώδη αφοσίωσή του σε τρεις παραmicroέτρους της αλήθειας της ελευθερίας και της γλώσσαςΣυναντούmicroε τους προγόνους του στη Βενετία πριν από το 1715 δηλαδή πριν από τη λήξη της Β Βενετοκρατίας στην Ελλάδα microε το όνοmicroα Βαρβολάνοι Το όνοmicroα Σολωmicroός πρωτοφαίνεται επίσηmicroα το 1697 σrsquo ένα διάταγmicroα του Δόγη της Βενετίας Η οικογένεια βεβαίως κατάγεται από την Κρήτη Με το παραπάνω διάταγmicroα microας δίνεται η πληροφορία ότι ο Ιωάννης Αρσένιος Σολωmicroός microε όλο του το σπίτι πέρασε από τη Κρήτη αφού την πήραν οι Τούρκοι στο Μωριά Οι Σολωmicroοί πρόσφεραν υπηρεσίες στη Βενετική Δηmicroοκρατία Έτσι συναντούmicroε Σολωmicroούς

στρατιώτες νοmicroικούς ιερωmicroένους άρχοντες και κυβερνήτες σε στεριά και θάλασσα κι ακόmicroη ένας Σολωmicroός Δόγης και microία αγία λαmicroπρύνουν το χρυσό γενεαλογικό τους δένδροΟ εθνικός microας ποιητής γεννήθηκε το 1798 στη Ζάκυνθο Πατέρας του ο Κόmicroης Νικόλαος Σολωmicroός 61 ετών τότε και microητέρα του η Αγγελική Νίκλη από τα λαϊκά στρώmicroατα του νησιού και πιθανώς microανιάτικης καταγωγής ήταν microόλις 14 ετών όταν γεννήθηκε ο ποιητής Πρώτοι δάσκαλοί του στο νησί ο ιερέας Κασιmicroάτης ο ελληνιστής Καραβίας κι ο ιερέας - ποιητής Αντώνιος Μαρτελάος[2] Μετά το θάνατο του πατέρα του το 1907 ο Κόmicroης Νικόλαος Μεσσαλάς κηδεmicroόνας του έστειλε τον microόλις 10 ετών Διονύσιο στην Ιταλία για να σπουδάσει στο Κολλέγιο Santa Katerina στη Βενετία Τον συνοδεύει ο αββάς Δον Santo Rossi διδάσκαλός του στα ιταλικά[3] Δεν είναι άνευ σηmicroασίας το γεγονός ότι ο Rossi είχε καταφύγει στη Ζάκυνθο διωγmicroένος από τη πατρίδα του για τα φιλελεύθερα φρονήmicroατά του ποτισmicroένος από τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης Όλοι οι πρώτοι διδάσκαλοι του Σολωmicroού είναι άνθρωποι microε φιλελεύθερες ιδέες

Κάποιος βιογράφος του Σολωmicroού microας βεβαιώνει πως άκουσε τον Καραβία έναν από τους ύστερους δασκάλους του ποιητή να ιστορεί microε πόσον ζήλον ο νέος microαθητής του microελετούσε τους αρχαίους Έλληνες ποιητές και ιστορικούς πως εσπούδαζε την Αγία Γραφή και παθητικά microεγαλοφωνούσε απrsquo έξω τους ψαλmicroούς του Δαβίδ τους θρήνους του Ιερεmicroία και το microέγα ποίηmicroα του Ιώβ Έτσι και στην Κρεmicroώνα όταν πήγε συνοδευmicroένος από τον Rossi για να τελειοποιηθεί στην ιταλική και στη λατινική παιδεία οι Ιταλοί του διδάσκαλοι χαίρονταν βλέποντας πόσο ζωντανά και πρωτόφαντα το ξένο παλληκάρι από την Ελλάδα συνήθιζε να εκφωνεί τους στίχους του Βιργιλίου Και γνωρίζουmicroε πως ένας απrsquo τους διδασκάλους του στην Ιταλία ενθουσιασmicroένος από τα πρώτα γυmicroνάσmicroατα του microαθητή σε λατινικούς και ιταλικούς στίχους του έλεγε laquoGreco tu farai dimenticare il nostro Montiraquo (Ελληνόπουλο εσύ θα περάσεις τον Μόντη microας)[4]

Προσωπογραφία του Διονυσίου Σολωmicroού από άγνωστο καλλιτέχνη Μουσείο της Ιστορικής

και Εθνολογικής Εταιρείας


Δυσκολοϋπόταχτος νέος ο Διονύσιος αποφοίτησε το 1815 από το Λύκειο της Κρεmicroώνας αφού δε στάθηκε δυνατό να microείνει στο σχολείο της Βενετίας που απαιτούσε πειθαρχία

Της ορmicroητικής κι ελεύθερης εκείνης ψυχής του Σολωmicroού microόνος φράχτης ήταν ο σοβαρός ενάρετος και φιλόστοργος Ρώσσης Την εποχή εκείνη ο Διονύσιος ήταν πρόσχαρος φιλοπαρατηρητικός είχε δυνατό το αίσθηmicroα της φιλίας Συmicromicroαθητής του τον είδε να κλάψει θερmicroά τον θάνατο ενός οmicroηλίκου του και να φιλήσει το χέρι ενός άλλου ο οποίος είχε πράξει ένα ευεργέτηmicroα Σrsquo αυτές τις εκδηλώσεις του προεικονιζόταν η microεγαλοφροσύνη του ανδρός ο οποίος εις όλην του την ζωή δεν έκλεινε ποτέ την κεφαλήν εις άλλο ανθρώπινο ύψος ειmicroή της αρετής[5]

Ευγνώmicroων προς τους διδασκάλους του έστειλε το 1850 στον διδάσκαλό του Πίνη το επίγραmicromicroα laquoΜικρός Προφήτηςraquo κι εχάρηκεν ο υπέργηρος διδάσκαλός του αναγνωρίζοντας σ εκείνη την συνοπτική εικόνα την ποιητική του δύναmicroη[6] Κάποια ανέκδοτα από τη ζωή του τότε microας φέρνουν άθελα στο νου κάτι από τα πρώτα χρόνια πολυτάραχων ποιητών όπως ο Μπάϋρον και ο ΣέλΛεϋ Το 1815 ο Σολωmicroός εγγράφεται στη Νοmicroική Σχολή του Πανεπιστηmicroίου της Παβίας προχωρεί microέχρι και το τρίτο έτος σπουδών δεν τις ολοκληρώνει όmicroως και εγκαταλείπει την Παβία για τη Βενετία και Ζάκυνθο Στη διάρκεια των σπουδών του γνωρίζεται microε τους φιλολογικούς κύκλους κι έρχεται σε επαφή microε το κίνηmicroα του ροmicroαντισmicroού και σχετίζεται microε το microεγάλο ποιητή Monti[7]

Στην πατρίδα του τη Ζάκυνθο γύρισε χωρίς το πτυχίο της Νοmicroικής αλλά πλούσιος από την ιταλική σοφία και ποίηση

Ο Δ Σολωmicroός microε το έργο του έδωσε τις συνιστώσες της φυλετικής microας ιδιοσυστασίας χάραξε τα εκτενή όρια της ελληνικής πνευmicroατικής επικράτειας συνειδητοποίησε τα κύρια σηmicroεία του ψυχισmicroού microας και ξεχώρισε ανάmicroεσα στους θεσmicroοθέτες και θεmicroατοφύλακες της laquoΕλληνικότητάςraquo[8] microας όπως τεκmicroηριώνεται από τους laquoΕλεύθερους Πολιορκηmicroένουςraquo τον laquoΎmicroνο στην Ελευθερίαraquo τον laquoΛάmicroπροraquo την laquoΕλληνίδα Μητέραraquo και άλλα

Ο Διονύσιος Σολωmicroός ο γεννηmicroένος microέσα στην ιταλίζουσα ατmicroόσφαιρα των Επτανήσων ο ιταλοτραφής κατά την κουλτούρα ο φανατικός λάτρης της microούσας της Αυσονίας που δεν κατείχε σε βάθος όλες τις πτυχές της microητρικής του γλώσσας αλλά τη λάτρεψε microε πάθος και εmicroπνευσmicroένα προοιωνίζοντας τη microεταγενέστερη πορεία της χωρίς να έχει προσλαmicroβάνουσες παραστάσεις του έντονου και ιδιόmicroορφου ψυχισmicroού των εξεγερθέντων αδελφών του αγνάντεψε στην Ελλάδα και το microεγαλείο της σrsquo όλη την έκτασή του[9] laquomicroε τα microάτια της ψυχής τουraquo που τα είχε laquoπάντα ανοιχτά παντrsquo άγρυπναraquo να βλέπουν την αλήθεια

Αυτό που κατόρθωσε να αφουγκρασθεί από την αγγλοκρατούmicroενη Επτάνησο ήταν ο κρότος των επαναστατηmicroένων όπλων και ο ίδιος όmicroως έκανε τη φλογερή του γραφίδα καρυοφίλι συνέλαβε τον αγωνιώδη παλmicroό της ελληνικής ψυχής

Κι αυτόν τον ηρωικό απόηχο τον microετέγραψε πιστά τον ξανατόνισε χαρισmicroατικά και τον απαθανάτησε ανεξίτηλα microέσα σε στίχους ένθεους αφού ο ίδιος πρώτος βίωσε στα βάθη της καρδιάς του την laquoελληνικότηταraquo την microεταλαmicroπάδευσε microε το έργο του σrsquo όσους την ποθούσαν laquomicroε λογισmicroό και microrsquo όνειροraquo[10] Ο Σολωmicroός λάτρης της αλήθειας την οποία υπηρέτησε πιστά αφού και στην προσωπική χρυσή του σφραγίδα microαζί microε τα αρχικά του ονόmicroατος του αναγραφόταν περιmicroετρικά το σύνθηmicroα της ζωής του laquoVerum volo verum amoraquo laquoτην αλήθεια θέλω την αλήθεια αγαπώraquo θέσπισε τα ηθικά πρότυπα σε ένα Έθνος λάξευσε τα υψηλοτέρα ιδανικά στις συνειδήσεις των συγχρόνων και microεταγενεστέρων Και πάνω απrsquo όλα το έργο του υπήρξε η διαφάνεια πάνω στην οποία αποτυπώθηκαν και προβλήθηκαν οι εγκυρότερες αξίες και ιδέες του Γένους microας Η πίστη στο Χριστό η θυσία για την Πατρίδα η τιmicroή κι ο σεβασmicroός στην εξιδανικευmicroένη γυναίκα ως microάννα ως αδελφή ως σύζυγο η αγάπη στην ελληνική γλώσσα το πάθος για την ελευθερία

Ο Σολωmicroός δικαίως έχει χαρακτηρισθεί ως εθνικός ποιητής χάρη σrsquo ολόκληρη την ποιητική του δηmicroιουργία αλλά ιδιαιτέρως χάρη στον laquoΎmicroνο στην Ελευθερίαraquo που χαρακτηρίσθηκε ως εθνικός και δεν θα παύσουν να παιανίζονται οι δύο πρώτες στροφές του όσο υπάρχει ανθρώπινη ζωή

Hellenic Link Bulletin No 157 10 1

Όπως πολύ προσφυώς αναφέρει ο Λίνος Πολίτης[11] ο Σολωmicroός microέσα από την υπόθεση την εθνική φτάνει στην υπόθεση την υπερεθνική την ευρωπαϊκή την παγκόσmicroια φτάνει όmicroως ακριβώς επειδή βάθυνε πολύ στην εθνική[12] middot

Κι αξίζει εδώ να θυmicroηθούmicroε τα λόγια ενός από τους πιο βαθείς νεότερους Γάλλους στοχαστές τον Andre Gide στις Incidences[13] laquoΤο έργο το πιο βαθιά εθνικό το πιο ιδιότυπο από την εθνική την άποψη είναι microαζί και το έργο το πιο ανθρώπινο εκείνο που microπορεί το περισσότερο να συγκινήσει τους λαούς τους πιο ξένουςraquo κι αν microπορεί να πει κανείς laquomicroια λογοτεχνία γινόmicroενη περισσότερο εθνική παίρνει τη θέση της microέσα στην ανθρωπότητα και τη σηmicroασία της microέσα στην κοινή συmicroβολήraquo Αυτό είναι το τέρmicroα της microεγάλης και επίπονης πορείας που ακολούθησε ο Σολωmicroός Από Ευρωπαίος πολίτης το 1818 βαδίζοντας το δρόmicroο προς την ελληνική παράδοση το δρόmicroο του laquoεθνικούraquo ποιητή ως τις πιο βαθιές ρίζες συγκίνησε όλους τους λαούς κι έκανε τις ελληνικές αξίες οικουmicroενικές πανανθρώπινες

Η άmicroετρη αγάπη στην αλήθεια και η ιδέα της πανανθρώπινης αποδοχής της είναι η laquoαληθινή ουσίαraquo για το Σολωmicroό κι αυτόν τον ρόλο θα πρέπει να διαδραmicroατίζει η ποίηση Αυτές οι laquoΜεγάλες Ουσίεςraquo όπως τις χαρακτηρίζει ο Σολωmicroός αναδύονται microέσα από τα έργα της ωριmicroότητας και της υψηλής ποιητικής δηmicroιουργίας του από τον laquoΚρητικόraquo τους laquoΕλεύθερους Πολιορκηmicroένουςraquo και τον laquoΠόρφυραraquo

Ο laquoΚρητικόςraquo που συνδέεται microε τη microελέτη της κρητικής λογοτεχνίας του 16ου και 17ου αιώνα και ιδιαίτερα microε τον Ερωτόκριτο του Κορνάρου Ο Σολωmicroός ως προς τη θεmicroατική (Επανάσταση του rsquo21 στην Κρήτη - αποτυχία - προσφυγιά) αναπαράγει κυκλικά την ιστορική microοίρα των Κρητικών προσφύγων στα Επτάνησα στους οποίους συγκαταλέγεται - από τον 17deg αιώνα - και η οικογένεια Σολωmicroού εmicroπεριέχουν εύγλωττους υπαινιγmicroούς για τη συνειδητή πρόθεση του ποιητή να ξαναπιάσει το κοmicromicroένο νήmicroα της παράδοσης και να γίνει microε το έργο του ο συνεχιστής του Κορνάρου[14] Η συνέχεια της παράδοσης τεκmicroηριώνεται εξίσου στο επίπεδο των αξιών όπου ο Σολωmicroός επιλέγει να θεmicroελιώσει την κοσmicroολογία του στην αmicroφίσηmicroη άρα τραγική σχέση ανθρώπου - φύσης ενώ παράλληλα πραγmicroατοποιεί microέσω της ταυτότητας του κάλλους microε το αγαθό microία εγκοσmicroίωση των φυσικών αξιών που υπερβαίνει ελληνικότατα τη διάσταση υλικού και πνευmicroατικού κόσmicroου[15] Κι εδώ ο τόνος της ποίησης του Σολωmicroού είναι υψηλός κινείται σε σφαίρες ιδανικές και υπερβατικές κι εκφράζει microε εξοmicroολογητικό τρόπο τον εσωτερικό του κόσmicroο microε προορισmicroό κατά τον Peter Macridge να στηρίζει ηθικά τους συmicroπατριώτες του[16] Στον Κρητικό κινείται και πάλιν ο ποιητής σε τρεις ιδεολογικούς άξονες Της Πατρίδας της Θρησκείας της αγάπης Ιδιαίτερα στο απόσπασmicroα 2 αναφέρονται πολλά στοιχεία θρησκευτικά γύρω από τις χριστιανικές θέσεις για τη microέλλουσα ζωή την ανάσταση των νεκρών τη microέλλουσα κρίση τη χριστιανική διδασκαλία στοιχεία που microαρτυρούν τη βαθιά θεολογική κατάρτιση του Ποιητή Στον ιδεολογικό άξονα της Πατρίδας παρουσιάζεται ο ήρωας του Ψηλορείτη να ταράζεται στα σπλάχνα από την ελπίδα της ελευθερίας να οραmicroατίζεται τη microορφή της Πατρίδας και κλαίγοντας νrsquo απλώνει τα χέρια του σrsquo αυτήν laquoτη θεϊκιά και όλη αίmicroατα Πατρίδαraquo και να της απευθύνει το λόγο[17]

Ο τρίτος άξονας αναφέρεται στην αγάπη στη σωτηρία της γυναικείας ύπαρξης και δίνει στην όλη υπόθεση microεταφυσικές διαστάσεις Και στον Κρητικό η φύση α Η δεύτερη microεγάλη σύνθεση του Σολωmicroού laquoΟι Ελεύθεροι Πολιορκηmicroένοιraquo έργο που τον απασχόλησε περίπου είκοσι χρόνια συνέπεσε microε την ιστορική στιγmicroή της ηρωικής εξόδου του Μεσολογγίου (1825 - 1826) Το έργο αρθρώνεται πάνω σε microία σειρά από τραγικές συγκρούσεις που συνιστούν microία κλιmicroάκωση δοκιmicroασιών του ατοmicroικού ή συλλογικού ήρωα που οδηγούν σε συλλογική θυσία στην ολοκλήρωση και στον ηθικό θρίαmicroβο των πολιορκηmicroένων

Ιδιαίτερα στο Γ Σχεδίασmicroα κεντρικός άξονας είναι η τραγική σχέση ανθρώπου - φύσης πιο συγκεκριmicroένα η σύγκρουση ανάmicroεσα στην αγάπη της ζωής και στην ηθική ελευθερία που microέσα στη σολωmicroική κοσmicroολογία αντιπροσωπεύουν δύο εξίσου θεmicroελιώδεις αξίες[18] Οι πολιορκηmicroένοι αντιmicroετωπίζουν το τραγικό δίληmicromicroα να σώσουν τη ζωή τους ή να την αρνηθούν χάρη της Πατρίδας Διαλέγουν αδίσταχτα το δεύτερο microε τη θυσία τους καταφάσκουν την παραδοσιακή ιεράρχηση των αξιών σύmicroφωνα microε την οποία η ελευθερία είναι ο microοναδικός τρόπος ύπαρξης καθώς συνιστά την ελάχιστη αναγκαία συνθήκη για την ακεραιότητα και αξιοπρέπεια του ανθρώπου


Η ταυτότητα Ελευθερία - Ελλάδα διευρύνεται στη microορφή της Θεάνθρωπης Μεγαλόψυχης Μάνας που αγρυπνεί παραστέκει τα αγωνιζόmicroενα παιδιά της Το αξιολογικό σύστηmicroα που προκύπτει από το περιεχόmicroενο των laquoΕλεύθερων Πολιορκηmicroένωνraquo προβάλλει τη ζωή ως αξία ανώτερη από την ατοmicroική επιβίωση και επιβάλλει τη θυσία της ζωής αφού επιβίωση χωρίς ελευθερία είναι αδιανόητη[19]

Ο Πόρφυρας είναι η τρίτη microεγάλη σύνθεση της ποιητικής ωριmicroότητας του Σολωmicroού που ολοκληρώνει τη σολωmicroική κοσmicroολογία και ανθρωπολογία Το έργο εmicroπνέεται ο Ποιητής από ένα πραγmicroατικό γεγονός Τον Ιούλιο του 1847 ένας καρχαρίας (=πόρφυρας) κατασπάραξε έναν Άγγλο στρατιώτη

Ο Σολωmicroός αξιοποιεί το γεγονός απαλλάσσοντάς το από κάθε στοιχείο επικαιρότητας για να στήσει άλλη microία φιλοσοφική σύνθεση βασισmicroένη στην τραγική σύγκρουση[20]

Ο ήρωας κολυmicroπώντας στα νερά της Κέρκυρας σε κατάσταση laquoευτυχισmicroούraquo αντιmicroετωπίζει microια διπλή πρόκληση την αφοmicroοιωτική δύναmicroη της φύσης και τη θανάσιmicroη αναmicroέτρηση που του επιβάλλει laquoο τίγρης του πελάγουraquo ο πορφύρας

Ο ήρωας απορρίπτει και τα δύο ακραία πρότυπα του ανθρώπου - Κόσmicroου που θέλουν να του επιβληθούν και κατορθώνει να microείνει ανεξάρτητος απέναντι στο microέγιστο θέλγητρο και στη microέγιστη βία Κι ενώ πεθαίνει από τα δόντια του πόρφυρα πληmicromicroυρίζει από αίσθηmicroα ευδαιmicroονίας και αυτοκατάφασης Αποκτά εσωτερική αυτογνωσία πληmicromicroυρισmicroένος από το φως της αλήθειας laquoΆστραψε φως κι εγνώρισε ο νιος τον εαυτό τουraquo

Διανθίζεται από αποφθεγmicroατικούς στίχους και το ποίηmicroα αυτό και τροφοδοτεί ένα αίσθηmicroα αθανασίας και την αυτοσυνείδηση ότι ο άνθρωπος αντιπροσωπεύει κάτι το microοναδικό και ανεπανάληπτο microέσα στο Σύmicroπαν

Ο ήρωας στον laquoΠόρφυραraquo πολιορκείται από το κακό (την κόλαση αλλά microένει απρόσβλητος - η κόλαση δεν έχει δύναmicroη επάνω του) γιrsquo αυτό κλείνει microέσα του ένα microέρος από laquoτην Παράδεισοraquo που αντιπροσωπεύει το αγαθό και θείο

Ο νέος είναι ηθικά ολοκληρωmicroένος αγαθός θείος Εκπροσωπεί την ψυχοφυσική αρmicroονία ενώ οι βίαιες δυνάmicroεις του κακού θέλουν να κουρσεύσουν την υπέροχη αθωότητα του ωραίου και ηθικού

Είναι γνωστό ότι κατηγορήθηκε ο Ποιητής γιατί ασχολήθηκε microε ξένο ήρωα microε τον Άγγλο στρατιώτη Και είναι διαχρονική η απάντησή του laquoΤο έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ότι είναι αληθινόraquo Η αλήθεια για το Σολωmicroό είναι αξία εθνική υπερεθνική αποκτά διαστάσεις πανανθρώπινες Πώς αλλιώς microπορούσε να είναι αφού το προσωπικό του σύνθηmicroα ήταν laquoVerum volo verum amoraquo laquoΤην αλήθεια θέλω την αλήθεια αγαπώraquo

Το laquoαληθέςraquo εδώ για το Σολωmicroό δεν είναι φυσικά άλλο απrsquo ότι αποκαλεί laquoαληθινή ουσίαraquo ή όπως είδαmicroε laquoΜεγάλες Ουσίεςraquo ότι ονοmicroάσαmicroε πριν παγκόσmicroιο και microπορούmicroε να το ονοmicroάσουmicroε ποίηση[21]

Πόσο δεmicroένη ήταν για το Σολωmicroό η υψηλή αυτή έννοια του αληθινού microε την έννοια του εθνικού microας το δείχνει και ο άλλος γνωστός στοχασmicroός laquoΚλείσε microέσα στη ψυχή σου την Ελλάδα και θα αισθανθείς microέσα σου να λαχταρίζει κάθε είδος microεγαλείουraquo Εδώ και εικοσιτέσσερα περίπου χρόνια βρέθηκε το αυτόγραφο και ο στοχασmicroός ιταλικά τυπωmicroένος και ήταν κάπως διαφορετικός είχε τη προσθήκη laquoο altra cosaraquo θα αισθανθείς microέσα σου να λαχταρίζει κάθε είδους microεγαλείο και θα lsquoσαι ευτυχισmicroένος (esarai felice)[22]

Αυτή η προσθήκη θα microας πει ο Λίνος Πολίτης έρχεται να επαληθεύσει τα προαναφερθέντα και να παρουσιάσει το στοχασmicroό microεστότερο βαθύτερο στην πραγmicroατική του microορφή Ο ποιητής ταυτίζει την Ελλάδα microε ότι υψηλό υπάρχει στον κόσmicroο που της αναφέρει ρητά και την προτάσσει είναι βέβαια περισσότερο από κάθε άλλο εθνικός ποιητής[23]


Ο Σολωmicroός εξάλλου θα παραmicroείνει ο πάντα επίκαιρος και laquoζωντανόςraquo πλαστουργός της ελληνικής γλώσσας[24]

Ως κατακλείδα της ανακοινώσεως ας είναι microερικά αποσπάσmicroατα από την επιστολήν του Σπυρίδωνος Τρικούπη την οποία έστειλε στον Ιάκωβο Πολυλά από το Λονδίνο στις 25 Μαΐου 6 Ιουνίου 1859 microετά το άγγελmicroα του θανάτου του εθνικού microας ποιητή[25]

Ο Σπυρίδων Τρικούπης αναφέρει ότι το 1823 είχε την ευκαιρίαν να συναντήσει εις την Ζάκυνθον τον Διονύσιον Σολωmicroόν και κατά τις συναντήσεις τους ο Σολωmicroός έδωσε στον Τρικούπη microίαν ιταλικήν ωδήν του Ο Σολωmicroός ζήτησε τη γνώmicroη του Τρικούπη γιrsquo αυτήν Κι ο Τρικούπης microε τα λόγια τα εmicroπνευσmicroένα που είπε στον Ποιητή του έδωσε τη microεγάλη ώθηση να γράψει στα ελληνικά laquoΟ Παρνασσός της νεωτέρας Ελλάδος δεν έχει ακόmicroα τον Δάντην τουraquo Ο Τρικούπης του εξήγησε τα της ελληνικής γλώσσας και φιλολογίας microας Κι ο Σολωmicroός απήντησε laquoΤα ελληνικά δεν τα ηξεύρω Πώς θα microπορούσα να γράψω κάτι καλόνraquo Πράγmicroατι εγνώριζεν ατελώς κι αυτήν την οmicroιλουmicroένην Κι ο Τρικούπης παρατήρησεν προσφυώς laquoΗ γλώσσα την οποίαν ερροφήσατε microε το γάλα της microητρός σας είναι η ελληνική Δεν θα έχετε παρά να την επαναφέρετε εις την microνήmicroην σας και εάν συγκατατίθεστε είmicroαι πρόθυmicroος να σας βοηθήσω το κατά δύναmicroιν όσο θα είmicroαι εις την Ζάκυνθον και νοmicroίζω ότι θα είmicroαι επrsquo αρκετόν διότι ως microανθάνω ο Λόρδος Guilford δεν πρόκειται να έλθει πολύ συντόmicroωςraquo laquoΔεν εννοώ πρόσθεσεν ο Σπυρίδων Τρικούπης ούτε την γλώσσαν την φιλολογικήν η οποία είναι τόσον δύσκολος ούτε την microακαρονικήν η οποία είναι τόσον γελοία αλλά την microητρικήν σας γλώσσαν την ζωντανήνraquo Τα λόγια αυτά εξήψαν την φιλοτιmicroίαν του Ποιητή ο οποίος δέχτηκε από τον Τρικούπη να τον διδάξει microε την βοήθεια ενός αντιτύπου των ωδών του Χριστόπουλου Για λίγες ηmicroέρες διήρκησε η ενασχόληση microε τα ελληνικά Πριν περάσει microια εβδοmicroάδα από την πρώτη συνάντηση των δύο ανδρών ο Σολωmicroός εξέπληξεν τον Τρικούπην απαγγέλων άσmicroα εις γλώσσαν ελληνικήν

laquoΤην είδα την ξανθούλα την είδα όταν αργά εκίνησε η βαρκούλα να πάει στην ξενιτιάraquo

Ήταν η πρώτη σύνθεση του Σολωmicroού εις την ελληνικήν γλώσσαν Μόλις έγινε γνωστόν οι πάντες εις την Ζάκυνθον το τραγουδούσαν Και laquoεσπέραν τινά οι συmicroπατριώται του ήλθαν πολυπληθείς και το ετραγούδησαν υπό τα παράθυρά τουraquo

laquoΣυνεκινήθη εκ τούτου βαθύταταraquo γράφει ο Τρικούπης[26] laquoΜετά τινάς ηmicroέρας άρχισε την ωδήν του εις την Ελευθερίαν την οποίαν εντός ολίγου επεράτωσε Δεν ήτο άνθρωπος να συmicroβουλεύεται Γραmicromicroατικήν ούτε να ανοίγει Λεξικόν Αι λέξεις του απέλειπον αι δε ολίγαι τας οποίας κατείχε δεν του εχρησίmicroευον παρά microόνον δια να αποδίδει ελληνιστί διανοήmicroατα ιταλιστί συλληφθένταraquo[27] Σrsquo όλη του τη ζωή ο Σολωmicroός δεν έπαυε να επαναλαmicroβάνει laquoΜήγαρις έχω άλλο εις τον νουν πάρεξ ελευθερίαν και γλώσσανraquo Και ο Ύmicroνος εις την Ελευθερίαν το πιο πολυmicroεταφρασmicroένο νεοελληνικό ποίηmicroα microεταφράστηκε 74 φορές σε 16 γλώσσες ήταν η πρώτη δηmicroιουργική διασταύρωση αυτών των δύο καηmicroών του Ποιητή που τον ακολούθησαν σε όλο το ποιητικό του έργο[28]

Στον laquoΔιάλογόraquo του (1824) ο Διονύσιος Σολωmicroός υπερασπίζεται θεωρητικά τη γλώσσα του λαού ως γραπτή γλώσσα του Έθνους και αναπτύσσει την προβληmicroατική του πάνω στον τοmicroέα αυτό[29] Θεωρεί απαραίτητη την ύπαρξη ενιαίου γλωσσικού οργάνου για την πνευmicroατική ελευθερία του Έθνους Και χωρίς ενδοιασmicroό φρονούσε ότι η γλώσσα του νέου Κράτους θα έπρεπε να είναι η γλώσσα του λαού[30] Λέγεται ότι για να το επιτύχει έφτασε να laquoαγοράζει λέξειςraquo Περιφερόταν ο Κόντες Σολωmicroός στις φτωχικές συνοικίες και πλήρωνε τους ανθρώπους του λαού ιδίως τους πρόσφυγες από την απέναντι ελληνική ακτή στα αγγλοκρατούmicroενα Επτάνησα microόνο και microόνο να microιλούν microαζί του ώστε να microπορεί να αποτυπώνει την ζωντάνια της ελληνικής γλώσσας Είναι γνωστή επίσης η διαρκής φροντίδα του να microαζεύει δηmicroοτικά τραγούδια που του είχαν στείλλει ακόmicroη κι απrsquo την Κύπρο

Πριν από 154 περίπου χρόνια στις 21 Φεβρουάριου 1857 ο εθνικός microας Ποιητής φτερούγησε προς τους laquoόmicroορφους κόσmicroους ηθικούς αγγελικά πλασmicroένουςraquo που είχε ονειρευτεί και τραγουδήσει Κι ο Πολυλάς θα σηmicroειώσει laquoΗ γενική σιγή ενώ το ξόδι εδιάβαινε τα πολυανθρωπότερα microέρη της πόλης και η σοβαρή λύπη εις όλα τα πρόσωπα έδειχναν ότι σrsquo εκείνη τη στιγmicroή όλος ο λαός [] επροσκυνούσε το microεγαλείον του νοός και της αρετήςraquo[31]


[1] Βλ Κωστή Παλαmicroά Σολωmicroός η ζωή και το έργο του (απόσπασmicroα) Ηmicroερολόγιο 2004 Αθήνα σελ 96 (εκδ Μεταίχmicroιο) [2] Βλ Ηmicroερολόγιο 2004 Διονύσιος Σολωmicroός οπ σελ 14 [3] Οπ σελ 15 [4] Βλ Κ Παλαmicroά οπ σελ 97 [5] Βλ Ιάκωβο Πολυλά Προλεγόmicroενα (σττόσπασmicroα) Ηmicroερολόγιο 2004 οπ σελ 72 [6] Οπ [7] Βλ Ηmicroερολόγιο Διονύσιος Σολωmicroός οπ σελ 15 [8] Κων Δηmicroόπουλος Χαιρετισmicroός στο Διεθνές Συmicroπόσιο Δ Σολωmicroού Διακόσια χρόνια από τη γέννησή του Αθήνα 2003 σελ 9 [9] Κων Δηmicroόπουλος οπ σελ 12 [10] Οπ [11] Λίνος Πολίτης Ο Σολωmicroός ποιητής εθνικός και Ευρωπαίος laquoΕισαγωγή στην ποίηση του Σολωmicroούraquo (Πανεπιστηmicroιακές εκδόσεις Κρήτης) Ηράκλειο 2003 σελ 166 έκδοση 2η [12] Οπ [13] Οπ σελ 165 [14] Ερατοσθένης Καψωmicroένος Διονύσιος Σολωmicroός Ο βίος το έργο η ποιητική του Αθήνα 2005 σελ 35 (έκδοση του Ιδρύmicroατος της Βουλής των Ελλήνων) [15] Ερατοσθένης Καψωmicroένος οπ [16] Οπ σελ 36 [17] Βλ Παναγιώτη Εmicromicroανουηλίδη Έλλη Πετρίδου - Εmicromicroανουηλίδου Διονύσιος Σολωmicroός Ο Κρητικός Αθήνα 1999 σελ 12 (εκδ Μεταίχmicroιο) [18] Ερατοσθένης Καψωmicroένος οπ σελ 36 [19] Βλ Γιώτα Γκότση Διονύσιος Σολωmicroός laquoΚαντάτα Ελευθερίαςraquo Αθήνα 1999 σελ 20 (έκδοση Βουλής Ελλήνων) [20] Ερατοσθένης Καψωmicroένος Ο Σολωmicroός και η ελληνική πολιτιστική παράδοση Αθήνα 1998 σελ 65 έκδοση Βουλής των Ελλήνων [21] Βλ Λινός Πολίτης Ο Σολωmicroός Ποιητής Εθνικός και Ευρωπαίος οπ σελ 166 [22] Οπ [23] Οπ όπου υποσηmicroείωση 1 [24] ΔΒίτσος Δ Σολωmicroός Ο επίκαιρος και laquoζωντανόςraquo πλαστουργός της γλώσσας laquoΕλεύθερος Τύποςraquo 2-4-2006 σελ 393 [25] Βλ σχετικά Ηερολόγιον 2004 οττ σελ 48 [26] Οττ σελ sect0 [27] Οπ σελ 50-51 [28] Βλ Διονύσιο Βίτσο οπ [29] Βλ Γιώτα Γκότση οπ σελ 19 [30] Βλ Διονύσιο Βίτσο οπ [31] Βλ Ηmicroερολόγιον 2004 οπ σελ 25

HELLENIC LINK INC

A NON PROFIT CULTURAL AND SCIENTIFIC ASSOCIATION OF HELLENES AND PHILHELLENES INCORPORATED IN DELAWARE

Suite No 278 38-11 Ditmars Blvd

Astoria New York 11105 Website httpwwwhelleniclinkorg

Email infohelleniclinkorg Tel (718) 217-0430

Lorem Ipsum

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ (1770 ndash 1843) Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ ΤΙΜΗΤΙΚΟΝ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΓΙΑ ΤΑ 175 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ

Υπό Δρ Φιλ ndash Ιστορίας Μαρίας ndash Ελευθερίας Γ Γιατράκου

Έχουν περάσει 175 χρόνια από τις 4 Φεβρουαρίου 1843 όταν ο Γέρος του Μοριά ο γενναίος

αρχιστράτηγος και η ηγετική microορφή της Επανάστασης του 1821 ο οπλαρχηγός ο Σύmicroβουλος

της Επικράτειας παρέδωσε την ωραία και ηρωική ψυχή του στον Κύριο Προερχόταν από τη φηmicroισmicroένη οικογένεια Τσεργίνη όπως αναφέρεται στα αποmicroνηmicroονεύmicroατά

του Γεννήθηκε στο Ραmicroοβούνι της Μεσσηνίας καταγόmicroενος από το Λιmicroποβίσι της

Καρύταινας Ο πατέρας του πήρε microέρος στην ένοπλη εξέγερση των Ορλωφικών η οποία

υποκινήθηκε από την Αικατερίνη Βrsquo της Ρωσίας το 1770 και σκοτώθηκε microαζί microε δύο αδελφούς

του και τον φηmicroισmicroένο Παναγιώταρο στον Πύργο της Καστάνιτσας από τους Τούρκους Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης από microικρός ακολούθησε τον πατέρα του στις διάφορες περιπέτειές του Έγινε αρmicroατωλός σε ηλικία 15 ετών κι η δράση του απλώθηκε microαζί microε τη φήmicroη του σrsquo ολόκληρη την Πελοπόννησο Το 1802 καθώς ήταν επικίνδυνος στους κατακτητές θέλησε ο Βοεβόδας της Πάτρας να τον καταδικάσει σε θάνατο εκδίδοντας

σουλτανικό φιρmicroάνι1 Ο Κολοκοτρώνης δεν είχε πείρα και γνώσεις microόνο στα στρατιωτικά πράγmicroατα της ξηράς αλλά και της

θάλασσας αφού υπήρξε κουρσάρος και το 1805 πήρε microέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του ρωσικού στόλου κατά τον Ρωσσοτουρκικό πόλεmicroο Τον Ιανουάριο του 1806 και ενώ βρισκόταν στην Πελοπόννησο βγήκε διάταγmicroα δίωξής του Αποτέλεσmicroα

ήταν να ακολουθήσει πολύmicroηνη και δραmicroατική καταδίωξή του από τους Τούρκους σε πολλά χωριά και πόλεις της Πελοποννήσου Κατόρθωσε microαχόmicroενος να διαφύγει microε πλοιάριο και να περάσει τα ρωσσοκρατούmicroενα Κύθηρα και από το 1810 υπηρέτησε στο ελληνικό στρατιωτικό σώmicroα του αγγλικού στρατού στη Ζάκυνθο όπου γρήγορα διακρίθηκε για τη δράση του και έφθασε στο βαθmicroό

του ταγmicroατάρχη Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1818 και τον Ιανουάριο του 1821 ξαναγύρισε στη Μάνη όπου άρχισε να

προετοιmicroάζει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο γνωρίζοντας ότι η ηmicroέρα έναρξής της ήταν η 25η Μαρτίου Βρέθηκε στην Καλαmicroάτα κατά την αναίmicroακτη κατάληψη της πόλης στις 23 Μαρτίου 1821 υπό τον Πετρόmicroπεη Μαυροmicroιχάλη και την ποmicroπώδη δοξολογία Κινήθηκε προς τη Μεγαλόπολη microε τον Νικηταρά και την 25 Μαρτίου βρισκόταν στον Κάmicroπο της Καρύταινας ή της

Μεγαλόπολης Την 25η Μαρτίου ορίστηκε όλοι οι οπλαρχηγοί να βρίσκονται στις επαρχίες τους ώστε να κηρυχθεί η Επανάσταση2Αν η

Ελληνική Επανάσταση του 1821 όχι microόνο διασώθηκε αλλά απέκτησε και γερό λαϊκό έρεισmicroα οφειλόταν κατά microεγάλο microέρος στον πατριωτισmicroό και microεγαλόπνοο σχέδιο και τη στρατηγική του αρχιστράτηγου του Αγώνα Θεόδωρου Κολοκοτρώνη Ο κορυφαίος

αγωνιστής της ελληνικής εθνεγερσίας συνέλαβε το πραγmicroατικό νόηmicroα της επανάστασης πιστεύοντας ότι επρόκειτο για ένα

πανεθνικό ξεσήκωmicroα του σκλαβωmicroένου Γένους microας που προχωρούσε ορmicroητικά για τη λευτεριά και έλεγε χαρακτηριστικά laquoΟ Θεός

υπέγραψε τη λευτεριά της Ελλάδος και δεν παίρνει πίσω την υπογραφή τουraquo3 laquoΌταν αποφασίσαmicroε να κάmicroοmicroε την Επανάστασηraquo

αναπολούσε ο Γέρος του Μωριά στην Πνύκα στις 28 Φεβρουαρίου 1838 laquoδεν εσυλλογισθήκαmicroε ούτε πόσοι είmicroεθα ούτε πως δεν έχοmicroε άρmicroατα ούτε οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις ούτε κανένας φρόνιmicroος microας είπε laquoπού πάτε εδώ να

πολεmicroήσετε microε laquoσαπιοκάραβα βατσέλαraquo αλλά ως microία βροχή έπεσε εις όλους microας η επιθυmicroία της ελευθερίας microας και όλοι και ο κλήρος microας και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευmicroένοι και οι έmicroποροι microικροί και microεγάλοι όλοι εσυmicroφωνήσαmicroε εις αυτό το σκοπό και εκάmicroαmicroε την Επανάστασηraquo4


Θεόδωρος Κολοκοτρώνης Λιθογραφία του Καρλ Κράτσαϊζεν





























microέλλοντα





















































πένθος











































































HELLENIC LINK INC

































microέλλοντα





















































πένθος











































































HELLENIC LINK INC











































πένθος











































































HELLENIC LINK INC













































































HELLENIC LINK INC





Member Update Bulletin Ενη έ Με ώ Φί · ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ (1770...

Documents

Transcript of Member Update Bulletin Ενη έ Με ώ Φί · ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ (1770...