Meletis Kopimotitas EXCEL Ver.2.0

∆. ∆αµίγος & Γ. Μαυρωτάς, Λέκτορες ΕΜΠ - Μελέτη Σκοπιµότητας σελ. 2

Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα: «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ»

Ενότητα IV ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ

ΕΠΕΝ∆ΥΤΙΚΩΝ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Λευτέρης Παπαγιαννάκης

Καθηγητής ΕΜΠ

ΑΣΚΗΣΗ 1η

ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ

∆ηµήτρης ∆αµίγος, Λέκτορας ΕΜΠ & Γιώργος Μαυρωτάς, Λέκτορας Ε.Μ.Π.

ΑΣΚΗΣΗ 2η

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕ∆ΙΟ

Αιµιλία Πρωτόγερου, ∆ιδάκτωρ ΕΜΠ, ∆ηµήτρης ∆αµίγος, Λέκτορας ΕΜΠ & Γιώργος Μαυρωτάς, Λέκτορας ΕΜΠ

ΑΣΚΗΣΗ 3η

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙ∆Ι

Γιώργος Μαυρωτάς

Λέκτορας ΕΜΠ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΜΙΚΡΟ ΛΕΞΙΚΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΟΡΩΝ

Λευτέρης Παπαγιαννάκης

Καθηγητής ΕΜΠ


ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η πραγµατικότητα στην αγορά εργασίας των µηχανικών µεταβάλλεται µε γρήγορους ρυθµούς. Από τις συστηµατικές έρευνες του ΕΜΠ (στους αποφοίτους του Ιδρύµατος) και του ΤΕΕ (στο σύνολο των µηχανικών της χώρας) έχουν εντοπιστεί οι συµπληρωµατικές γνώσεις που είναι χρήσιµες στο σύγχρονο µηχανικό, στα πρώτα βήµατα αλλά και κατά την εξέλιξή της επαγγελµατικής του σταδιοδροµίας.

Μεταξύ άλλων η επιχειρηµατικότητα -ως κουλτούρα ή/και ως σύνολο ειδικών γνώσεων- απασχολεί ή θα απασχολήσει την πλειοψηφία των µηχανικών. Η εξελισσόµενη «κοινωνία και οικονοµία της γνώσης» κάνει ολοένα πιο σαφή, στενή και αναντικατάστατη τη σύνδεση τεχνολογικών γνώσεων και επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων. Ως δυναµικά στελέχη επιχειρήσεων ή ως (µικροί ή µεγάλοι) επιχειρηµατίες, πολλοί από τους νέους µηχανικούς θα αναλάβουν την ευθύνη επιχειρηµατικών αποφάσεων.

Το εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Τεχνολογία & Επιχειρηµατικές Αποφάσεις» δεν περιορίζεται στη δηµιουργία ενός µαθήµατος. Στόχος του προγράµµατος είναι η δηµιουργία ενός ευρύτερου και εύχρηστου περιβάλλοντος (εκπαιδευτικό υλικό, µελέτες περίπτωσης, εργαλεία προσοµοίωσης, υλικό τεκµηρίωσης και υποστήριξης) το οποίο θα διευκολύνει τις Σχολές και τους διδάσκοντες του Ιδρύµατος να αναβαθµίσουν υπάρχοντα ή να διαµορφώσουν νέα µαθήµατα. Στο περιβάλλον αυτό, οι ενδιαφερόµενοι προπτυχιακοί και µεταπτυχιακοί φοιτητές αλλά και οι νέοι απόφοιτοι του Ιδρύµατος θα βρουν την ευκαιρία να εµβαθύνουν στο αντικείµενο, να αναγνωρίσουν ευκαιρίες και περιορισµούς και να προσανατολίσουν τις αποφάσεις τους «µετα γνώσεως λόγου».

Το περιβάλλον του προγράµµατος «Τεχνολογία & Επιχειρηµατικές Αποφάσεις» διαρθρώνεται στις ακόλουθες 6 ενότητες.

Ενότητα Ι: Βασικό Εκπαιδευτικό Υλικό Ενότητα ΙΙ: Ειδικά Θέµατα Εµβάθυνσης Ενότητα ΙΙ: Μελέτες Περίπτωσης Ενότητα IV: Εργαστηριακές Ασκήσεις & Οδηγοί Ενότητα V: Υλικό Τεκµηρίωσης Ενότητα VI: Υλικό Υποστήριξης

Στην Ενότητα IV την ευθύνη του συντονισµού, της επιµέλειας, του προλόγου, της εισαγωγής, της διαµόρφωσης ενιαίου παραδείγµατος για όλες τις ασκήσεις και της σύνταξης του Μικρού Οικονοµικού Λεξικού είχε ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης, καθηγητής ΕΜΠ, επιστηµονικός υπεύθυνος του προγράµµατος. Την ευθύνη της συγγραφής του εκπαιδευτικού υλικού είχαν: για την 1η άσκηση οι ∆ηµήτρης ∆αµίγος και Γιώργος Μαυρωτάς, λέκτορες ΕΜΠ, για την 2η άσκηση η Αιµιλία Πρωτόγερου, ∆ιδάκτωρ ΕΜΠ και για την 3η άσκηση ο Γιώργος Μαυρωτάς, λέκτορας ΕΜΠ, µε τη συνεργασία του Παρασκευά Γεωργίου, Υποψήφιου ∆ιδάκτορα ΕΜΠ.

Το πρόγραµµα αυτό υποστηρίζεται από το Υπουργείο Παιδείας και χρηµατοδοτείται από πόρους του Γ’ ΚΠΣ (ΕΠΕΑΕΚ, δράση «Εισαγωγή µαθηµάτων ενθάρρυνσης της Επιχειρηµατικότητας»).

Λ.Π. 01.11.2006


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1ης ΑΣΚΗΣΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ...............................................................................................................................................................5

1. Η ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ........................................................................................6

2. ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ «ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΉ ΜΕΛΈΤΗ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌ ΣΧΈ∆ΙΟ - ΈΚ∆ΟΣΗ 1.0» ...............................8

2.1. ΓΕΝΙΚΑ ........................................................................................................................................................8 2.2. ΚΩ∆ΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΕΙΣΟ∆ΟΥ....................................................................................10

2.2.1. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΥΘΥΝΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ......................................................................................10

2.2.2. ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΠΡΟΣ∆ΙΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΕΝ∆ΥΤΙΚΟ ΦΟΡΕΑ....10

2.2.3. ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΗ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΕΝ∆ΥΤΙΚΟ ΦΟΡΕΑ

(ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ) ...........................................................................................................11

2.3. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΕΙΣΟ∆ΟΥ ............................................................................................11 2.4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ .................................................................................................................22

2.4.1. ΡΟΗ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ...........................................................................................22

2.4.2. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΕΝ∆ΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕ∆ΙΟΥ.................................22

2.5. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ – ΑΝΑΛΥΣΗ ΡΙΣΚΟΥ......................................................................................28

2.5.1. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ .............................................................................................................28

2.5.2. ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ MONTE CARLO ...............................................31

3. ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ: Η DEMO AE..............................................................................36

3.1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΟΣ ..............................................................................36 3.2. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ..............................................................37 3.3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ .........................................................................................................................49

3.3.1. ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ......................................................49

3.3.2. ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ .....................................................50

3.3.3 ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΣΟ∆Α ΑΠΟ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ.........................50

3.3.4 ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ∆ΑΝΕΙΣΜΟΥ...........................................52

3.3.5 ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΕΝ∆ΥΣΗΣ...........................................53

3.4 ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (ΑΝΑΛΥΣΗ ΡΙΣΚΟΥ) ........................................................................................53


ΑΣΚΗΣΗ 1η Οικονοµοτεχνική Μελέτη Σκοπιµότητας (Feasibility Study)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο στόχος της συγκεκριµένης εργαστηριακής άσκησης είναι διττός, καθώς επιδιώκεται αφενός η εξοικείωση µε ένα λογισµικό κατάρτισης των απαραίτητων πινάκων για την εκπόνηση µιας οικονοµοτεχνικής µελέτης και αφετέρου η αξιοποίησή του για τη διερεύνηση των επιπτώσεων µιας σειράς κρίσιµων µεταβλητών στις οικονοµικές προοπτικές του σχεδίου.

Στην παρούσα εργαστηριακή άσκηση το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην οικονοµική αξιολόγηση ενός επενδυτικού σχεδίου µε χρήση του συγκεκριµένου λογισµικού, το οποίο αναπτύχθηκε για εκπαιδευτικούς σκοπούς από Οµάδα µελών ∆ΕΠ και διδακτόρων ερευνητών και υποψήφιων διδακτόρων του Ε.Μ.Π.

Στα πλαίσια αυτά, η θεµατική ενότητα δοµείται ως ακολούθως:

Στο Μέρος Α της εργαστηριακής άσκησης, για λόγους πληρέστερης παρουσίασης και αυτοδυναµίας παρουσιάζονται συνοπτικά:

ορισµένα βασικά σηµεία για το σκοπό και τα περιεχόµενα της οικονοµοτεχνικής µελέτης, καθώς και ένα γλωσσάριο βασικών οικονοµικών όρων που χρησιµοποιούνται στα πλαίσια της οικονοµικής ανάλυσης.

το λογισµικό και οι κύριες λειτουργίες του, δίνοντας έµφαση στις παραµέτρους που έχουν ιδιαίτερα σηµασία για το οικονοµικό αποτέλεσµα. Οι παράµετροι αυτές, για την καλύτερη κατανόηση του προβλήµατος, κωδικοποιούνται σε παραµέτρους:

o ευθύνης µηχανικού o λοιπές υψηλής σηµασίας και o λοιπές χαµηλής σηµασίας.

ένα έτοιµο παράδειγµα, βήµα προς βήµα, το οποίο αποσκοπεί στην κατανόηση του λογισµικού, από την πλευρά του φοιτητή. Στα πλαίσια του παραδείγµατος, ο φοιτητής σε συνεργασία µε το διδάσκοντα θα διερευνήσει τις λειτουργίες του λογισµικού και την επίδραση της µεταβολής των τιµών διαφόρων παραµέτρων στο τελικό αποτέλεσµα, αναλύοντας τη σχέση αιτίου και αιτιατού.

Στο Μέρος Β της εργαστηριακής άσκησης, ο φοιτητής θα εφοδιαστεί µε ένα νέο πρόβληµα (σενάριο διαταραχής). Πάνω σε αυτό, θα κληθεί να προσδιορίσει τις θιγόµενες παραµέτρους, θα προβεί στις αλλαγές των τιµών, θα υπολογίσει εκ νέου τα οικονοµικά αποτελέσµατα του έργου και θα παράσχει απαντήσεις σε µια σειρά ερωτηµάτων.


11 Η ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ

Η οικονοµοτεχνική µελέτη συγκεντρώνει και αξιολογεί όλα τα βασικά θέµατα που αφορούν σε ένα επενδυτικό σχέδιο. Στόχος είναι να παράσχει όλες εκείνες τις απαραίτητες πληροφορίες προκειµένου να ληφθεί η τελική απόφαση από τους εµπλεκόµενους φορείς για την υλοποίηση ή την απόρριψη του επενδυτικού σχεδίου.

Στα πλαίσια µιας ολοκληρωµένης ανάλυσης εξετάζονται, µέσα από επιµέρους µελέτες, θέµατα που αφορούν:

στην ανάλυση της αγοράς και του µάρκετινγκ για τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που θα παραχθούν από το υπό εξέταση επενδυτικό σχέδιο

στον καθορισµό και στην οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας (π.χ. επιλογή τεχνολογίας, εξοπλισµού, ανθρώπινοι πόροι, κ.λπ.) και των απαιτούµενων έργων (π.χ. έργα πολιτικού µηχανικού, µέτρα περιβαλλοντικής προστασίας, κ.ά.)

στην εκτίµηση των οικονοµικών αποτελεσµάτων του έργου (χρηµατοοικονοµική ανάλυση, επιπτώσεις του έργου στην εθνική οικονοµία, κ.λπ.).

Οι τρεις βασικές ενότητες της µελέτης (έρευνα αγοράς, τεχνική ανάλυση, οικονοµική αξιολόγηση) συµπληρώνονται από ένα αριθµό υποστηρικτικών µελετών, π.χ. µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ανάλυση κοινωνικού κόστους - οφέλους, µελέτη χωροθέτησης της µονάδας, κ.ά.

Ακολούθως, παρατίθεται ένας ενδεικτικός πίνακας των περιεχόµένων µιας ολοκληρωµένης µελέτης:

Περιγραφή της επενδυτικής ιδέας

o Όνοµα και διεύθυνση υπευθύνου o Στόχος του επενδυτικού σχεδίου o Τοποθέτηση του επενδυτικού σχεδίου ως προς την αγορά o Πολιτικές (οικονοµικές ή βιοµηχανικές) που υποστηρίζουν το σχέδιο

Ανάλυση της αγοράς o Αποτελέσµατα της έρευνας αγοράς (αγορά – στόχος, τµηµατοποίηση της αγοράς,

επιχειρηµατικό περιβάλλον, ανταγωνισµός) o Στοιχεία προσφοράς και ζήτησης του παραγόµενου προϊόντος (ιστορικά στοιχεία,

υφιστάµενη και µελλοντική κατάσταση) o Στρατηγική µάρκετινγκ της επιχείρησης στα πλαίσια των στόχων του επενδυτικού

σχεδίου o Προβλεπόµενα στοιχεία αναφορικά µε το µερίδιο της αγοράς που θα αποκτήσει η

επιχείρηση, τον κύκλο εργασιών, κ.λπ. Περιγραφή της µονάδας

o Περιγραφή της παραγωγικής διαδικασίας και της δυναµικότητας της µονάδας o Επιλογή τεχνολογίας: περιγραφή και αιτιολόγηση o Σύνοψη της µονάδας ως προς τις κύριες παραµέτρους του µηχανολογικού εξοπλισµού

(µηχανήµατα, κόστος, κ.λπ.) και τα απαιτούµενα έργα πολιτικού µηχανικού Απαιτούµενες πρώτες και βοηθητικές ύλες

o Κατάλογος πρώτων υλών και άλλων εφοδίων o Ετήσιες ανάγκες – ∆ιαθεσιµότητα αυτών o Στρατηγικές προµηθειών

Οργάνωση – ∆ιοίκηση Παραγωγής και Γενικά Έξοδα της µονάδας o Βασικά οργανογράµµατα της επιχείρησης o Καθορισµός των Γενικών Εξόδων κατά κέντρο κόστους

∆ιαχείριση ανθρώπινων πόρων o Αριθµός απασχολουµένων στο έργο o Απαιτούµενες ειδικότητες


o ∆ιαθεσιµότητα προσωπικού σε σχέση µε το κοινωνικο-οικονοµικό περιβάλλον της περιοχής

o Πρόγραµµα εκπαίδευσης του προσωπικού Ανάλυση των χαρακτηριστικών της γεωγραφικής περιοχής του έργου

o Ανάλυση του φυσικού περιβάλλοντος o Ανάλυση του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος o Αναµενόµενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις o Αναµενόµενες κοινωνικο-οικονοµικές επιπτώσεις o Σύνοψη των κρίσιµων θεµάτων και αιτιολόγηση της επιλεχθείσας τοποθεσίας

Χρονοδιάγραµµα εκτέλεσης του επενδυτικού σχεδίου o Απαιτούµενος χρόνος κατασκευής της µονάδας o Χρονική εξέλιξη της παραγωγής o Κρίσιµοι παράγοντες

Χρηµατοοικονοµική ανάλυση του επενδυτικού σχεδίου o Συνολικό κόστος επένδυσης (σε τοπικό και ξένο νόµισµα)

Αγορά – Προετοιµασία οικοπέδων Έργα Πολιτικού Μηχανικού Αγορά Μηχανολογικού Εξοπλισµού (κύριου και βοηθητικού) Έξοδα προ εγκατάστασης Κεφάλαιο κίνησης

o Κόστος πωληθέντων προϊόντων Κόστος λειτουργίας Αποσβέσεις Κόστος πωλήσεων Γενικά έξοδα – Έξοδα διοίκησης Χρηµατοοικονοµικά έξοδα

o Πηγές χρηµατοδότησης του σχεδίου Ίδια κεφάλαια ∆ανειακά κεφάλαια Επιχορηγήσεις

o Αξιολόγηση της επένδυσης Η Καθαρά Παρούσα Αξία (ΚΠΑ) του σχεδίου Ο Εσωτερικός Βαθµός Απόδοσης (ΕΒΑ) του σχεδίου Περίοδος αποπληρωµής κεφαλαίου επένδυσης

o Ανάλυση ευαισθησίας και ανάλυση κινδύνου Κρίσιµες µεταβλητές και εύρος των τιµών αυτών Επίδραση των παραµέτρων στα οικονοµικά αποτελέσµατα του έργου (Ανάλυση

ευαισθησίας) Πιθανολογική ανάλυση (µε µία ή περισσότερες µεταβλητές)

o Επιπτώσεις του σχεδίου στην Εθνική Οικονοµία ΑΠΑ Ισοζύγιο εισαγωγών – εξαγωγών Απασχόληση, κ.λπ.

Συµπεράσµατα – Λήψη απόφασης για την υλοποίηση ή µη του επενδυτικού σχεδίου.


22 ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ «Οικονοµοτεχνική µελέτη και Επιχειρηµατικό Σχέδιο -

Έκδοση 1.0»

2.1. ΓΕΝΙΚΑ

Το λογισµικό που θα χρησιµοποιηθεί στα πλαίσια της εργαστηριακής άσκησης είναι, σε σηµαντικό βαθµό, προσαρµοσµένο στις απαιτήσεις του ισχύοντος σήµερα Αναπτυξιακού Νόµου 3299/2004 για επιδότηση βιοµηχανικών επενδύσεων. Το πρόγραµµα υπολογίζει, εκτυπώνει και παρουσιάζει όλους τους απαιτούµενους πίνακες της οικονοµικής ανάλυσης του επενδυτικού σχεδίου µε βάση το υπόδειγµα προµελέτης σκοπιµότητας του Υπουργείου Εθνικής Οικονοµίας (πίνακες δανείων, νεκρό σηµείο, αξιολόγηση της επένδυσης µε χρηµατοοικονοµικά κριτήρια, επιπτώσεις στην εθνική οικονοµία, κλπ). Σηµειώνεται, ότι η ανάλυση που πραγµατοποιείται στα πλαίσια του λογισµικού, ικανοποιεί τις ανάγκες του συγκεκριµένου νόµου, αλλά δεν διαφοροποιείται από την οικονοµική ανάλυση µιας τυπικής οικονοµοτεχνικής µελέτης, καθώς έχουν συµπεριληφθεί επιπρόσθετα στοιχεία (π.χ. αξιολόγηση της επένδυσης από την πλευρά των µετόχων, µηνιαία ανάλυση ταµειακών ροών, ισολογισµοί, κ.ά.), µε γνώµονα την πληρέστερη εκπαιδευτική λειτουργία του. Στο Σχήµα 1, παρουσιάζεται συνοπτικά το διάγραµµα ροής µιας µελέτης σκοπιµότητας και η οριοθέτηση του λογισµικού.

Επίσης, έχουν προστεθεί τρεις επιπλέον πίνακες (Μηνιαία ανάλυση ταµειακών ροών, Ισολογισµοί, Αριθµοδείκτες), οι οποίοι παρέχουν αποτελέσµατα για την οικονοµική ανάλυση που πραγµατοποιείται στα πλαίσια ενός επιχειρηµατικού σχεδίου (Business Plan).


Περιγραφή τηςεπιχειρηµατικής ιδέας

Υποστηρικτικέςπολιτικές

Τοποθέτησηστην αγορά

Ανάλυση της αγοράς

Προβλεπόµενες πωλήσειςΑπαιτούµενες α' καιβοηθητικές ύλες -

Προσωπικό

Καθορισµός τηςδυναµικότητας της

παραγωγικής µονάδας

Προβλεπόµενοµερίδιο αγοράς

Κόστοςεπένδυσης

Καθορισµός πηγώνχρηµατοδότησης

Επιχορη-γήσεις

Μετοχικάκεφάλαια

∆ανειακάκεφάλαια

Σταθερές &Μεταβλητέςδαπάνες

Αναµενόµεναέσοδα

Αναγκαίοκεφάλαιοκίνησης

Χρηµατοοικονοµικήανάλυση του επενδυτικού

σχεδίου

IRR

ΟπτικήΕθνικής

Οικονοµίας

ΟπτικήΕπενδυτικώνΦορέων

ΟπτικήΜετόχων

NPV Ν. Σ.

Σχήµα 1. ∆ιάγραµµα ροής µιας µελέτης σκοπιµότητας και τοποθέτηση του λογισµικού

Οι βασικές λειτουργίες που επιτελεί το πρόγραµµα σχετίζονται µε την οικονοµική ανάλυση του επενδυτικού σχεδίου στα πλαίσια µιας µελέτης σκοπιµότητας. Εποµένως, απαιτεί µια σειρά δεδοµένων, τα οποία προέρχονται από τις έρευνες αγοράς, την τεχνική µελέτη και το οικονοµικό επιτελείο της επιχείρησης. Η υπολογιστική διαδικασία, στη συνέχεια, είναι εξαιρετικά απλή. Το γεγονός αυτό επιτρέπει στο χρήστη να προβαίνει σε αλλαγές των τιµών των παραµέτρων και να εξετάζει άµεσα


και γρήγορα τις επιπτώσεις στα οικονοµικά µεγέθη του έργου, σε συνδυασµό µε την ανάλυση ευαισθησίας και ρίσκου. Τα αποτελέσµατα προσφέρουν µια ολοκληρωµένη χρηµατοοικονοµική εικόνα για το επενδυτικό σχέδιο (ταµειακές ροές, κόστη παραγωγής, απαιτήσεις κεφαλαίου κίνησης, Καθαρή Παρούσα Αξία, Εσωτερικός Βαθµός Απόδοσης, Νεκρό σηµείο, κ.ά.).

Το λογισµικό αποτελείται από 31 φύλλα εργασίας. Ο χρήστης καλείται να εισάγει δεδοµένα στα κελιά που έχουν πράσινο χρώµα. Όλοι οι υπόλοιποι υπολογισµού εκτελούνται αυτόµατα. Υπάρχουν επίσης κελιά µε λευκό φόντο, που περιέχουν αποτελέσµατα αυτόµατων υπολογισµών (κελιά µε τύπους) και κελιά µε ανοικτό κίτρινο φόντο που περιέχουν κυρίως συγκεντρωτικά αποτελέσµατα από υπολογισµούς (επίσης κελιά µε τύπους).

Γενικά, υπάρχουν τρεις κατηγορίες φύλλων εργασίας: Φύλλα µε πράσινο χρώµα ετικέτας. Είναι φύλλα στα οποία εισάγονται κυρίως δεδοµένα από το χρήστη.

Φύλλα µε κίτρινο χρώµα ετικέτας. Είναι φύλλα στα οποία πραγµατοποιούνται κυρίως αυτόµατοι υπολογισµοί. Σε ορισµένα, όµως, από αυτά απαιτείται η εισαγωγή κάποιων παραµέτρων από το χρήστη (π.χ. επιτοκίων δανεισµού).

Φύλλα µε µπλε χρώµα. Είναι τα φύλλα στα οποία πραγµατοποιείται η ανάλυση ευαισθησίας και η ανάλυση ρίσκου. Στα φύλλα πραγµατοποιούνται αυτόµατα οι απαραίτητοι υπολογισµοί και κατασκευάζονται από το λογισµικό τα αντίστοιχα διαγράµµατα. Ο χρήστης πρέπει να προσδιορίσει ορισµένες παραµέτρους της ανάλυσης, όπως περιγράφεται αναλυτικότερα σε επόµενη ενότητα.

2.2. ΚΩ∆ΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΕΙΣΟ∆ΟΥ

Από το σύνολο των παραµέτρων που αναφέρονται στις επόµενες ενότητες, άλλες είναι πρωτεύουσας και άλλες δευτερεύουσας σηµασίας. Επίσης, άλλες εµπίπτουν στην αρµοδιότητα του µηχανικού και άλλες όχι.

2.2.1. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΥΘΥΝΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ

Ο µηχανικός είναι υπεύθυνος για το σχεδιασµό της παραγωγικής διαδικασίας για την επίτευξη ενός συγκεκριµένου ύψους παραγωγής, το οποίο καθορίζεται από τα αποτελέσµατα της έρευνας αγοράς. Ο µηχανικός πρέπει να επιλέξει την τεχνολογία παραγωγής, το µηχανολογικό και λοιπό εξοπλισµό, να περιγράψει τις απαιτούµενες εγκαταστάσεις και τις διαµορφώσεις χώρων, κ.λπ. Εποµένως, ο µηχανικός είναι υπεύθυνος για το σχεδιασµό και την εκτίµηση του κόστους επένδυσης. Επιπλέον, είναι υπεύθυνος και για τα στοιχεία που αφορούν στη λειτουργία της. Κατά συνέπεια, θα καθορίσει τη συνταγή της παραγωγής, το προσωπικό παραγωγής (αριθµός εργαζοµένων, ειδικότητες, κ.λπ.), τα απαιτούµενα χαρακτηριστικά των πρώτων και βοηθητικών υλών και τις ηµέρες δέσµευσης υλικών παραγωγής και προϊόντων.

2.2.2. ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΠΡΟΣ∆ΙΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ

ΤΟΝ ΕΠΕΝ∆ΥΤΙΚΟ ΦΟΡΕΑ

Η πρώτη σηµαντική παράµετρος, όπως αναφέρθηκε, είναι η δυναµικότητα της µονάδας, η οποία θα καθοριστεί από τα αποτελέσµατα της έρευνας αγοράς. Από την ανάλυση της αγοράς (µέγεθος αγοράς, ανταγωνισµός, χαρακτηριστικά προϊόντος, κ.λπ.), το αρµόδιο επιτελείο θα εκτιµήσει το µερίδιο αγοράς της επιχείρησης και κατ’ επέκταση το αναµενόµενο ύψος των πωλήσεων σε συνδυασµό µε την τιµή πώλησης.

∆εύτερη σηµαντική παράµετρος είναι η χρηµατοδότηση του έργου. Ο φορέας επένδυσης θα εξετάσει τη µορφή του χρηµατοδοτικού σχήµατος (ίδια και ξένα κεφάλαια), καθώς και τις τυχόν δυνατότητες επιχορήγησης και την επιλογή της χρηµατοδοτικής µίσθωσης. Έτσι, θα λάβει αποφάσεις για τον τρόπο


άντλησης των ίδιων κεφαλαίων (µετοχές, οµόλογα, κ.λπ.), τα πιστωτικά ιδρύµατα, από τα οποία θα δανειστεί τα απαιτούµενα κεφάλαια, κ.λπ. (λεπτοµερής ανάλυση των εναλλακτικών µορφών και πηγών χρηµατοδότησης βλ. Βασικό Εκπαιδευτικό Υλικό, Μέρος 2: Επιχειρηµατικός Σχεδιασµός, Ενότητα 4: Κόστος και Χρηµατοδότηση).

Σηµαντική, κατά περιπτώσεις, επίδραση µπορεί να έχουν ορισµένες παράµετροι όπως, π.χ. η πολιτική προµηθειών και πωλήσεων, τα έξοδα διοικητικής λειτουργίας, η διάθεση των κερδών, κ.λπ.

Τέλος, ιδιαίτερα κρίσιµη παράµετρος, προκειµένου να ληφθεί η τελική απόφαση κατά τη φάση της οικονοµικής αξιολόγησης της επένδυσης είναι η επιλογή του επιτοκίου προεξόφλησης των µελλοντικών ταµειακών ροών. Το επιτόκιο προεξόφλησης καθορίζεται από τον επενδυτικό φορέα, µε υποκειµενικά κατά βάση κριτήρια, και εκφράζει είτε το κόστος κεφαλαίου της επιχείρησης είτε το ελάχιστο αποδεκτό επιτόκιο για να καλυφθεί ο κίνδυνος της επένδυσης έναντι µιας πιο ασφαλούς τοποθέτησης (π.χ. κρατικά οµόλογα).

2.2.3. ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΜΗ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ

ΕΠΕΝ∆ΥΤΙΚΟ ΦΟΡΕΑ (ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ)

Υπάρχουν, επίσης, µια σειρά παραµέτρων, οι οποίες έχουν µικρότερη ή µεγαλύτερη επίδραση στο τελικό οικονοµικό αποτέλεσµα, αλλά δεν ελέγχονται και κατά συνέπεια δεν προσδιορίζονται από τον επενδυτικό φορέα. Χαρακτηριστικά αναφέρονται οι ασφαλιστικές εισφορές των εργαζοµένων, ο συντελεστής φορολόγησης των κερδών της επιχείρησης, τα υποχρεωτικά µερίσµατα και αποθεµατικά, κ.λπ.

2.3. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΕΙΣΟ∆ΟΥ

Στο πρώτο βήµα, ο χρήστης πατώντας στο κουµπί «Βασικά χαρακτηριστικά επένδυσης» προσδιορίζει τον αριθµό των παραγόµενων προϊόντων (από 1 έως 5) και των παραγωγικών µονάδων (από 1 έως 3), όπως φαίνεται στην Εικ. 1.

Εικόνα 1. Εισαγωγή βασικών στοιχείων του επενδυτικού σχεδίου

Στη συνέχεια, το λογισµικό προϋποθέτει την εισαγωγή των ακόλουθων παραµέτρων:

ΚΟΣΤΟΣ ΕΠΕΝ∆ΥΣΗΣ


o Κτίρια o Μηχανήµατα o Λοιπός εξοπλισµός o ∆ιαµόρφωση χώρων, κ.λπ.

Για καθένα από τα στοιχεία, ο χρήστης πρέπει να ορίζει το κόστος αγοράς και το ύψος της χρηµατοδοτικής µίσθωσης (leasing) εάν υπάρχει (Εικ. 2).

Εικόνα 2. Εισαγωγή στοιχείων του πίνακα κόστους επένδυσης

ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΗΣΗ

o Ίδια συµµετοχή

o Ξένα κεφάλαια

o Επιχορήγηση

Το άθροισµα των πηγών χρηµατοδότησης πρέπει να ισούται µε το κόστος της επένδυσης. Ο χρήστης προσδιορίζει το ποσοστό της ίδιας συµµετοχής και της επιχορήγησης (εφόσον υπάρχει). Το ύψος του απαιτούµενου µακροπρόθεσµου δανεισµού υπολογίζεται αυτόµατα. Επίσης, ο χρήστης καλείται να προσδιορίσει το κόστος των διαφόρων πηγών κεφαλαίου (Εικ. 3).


Εικόνα 3. Εισαγωγή στοιχείων χρηµατοδοτικού σχήµατος του κόστους κεφαλαίου

Όσον αφορά στα δάνεια, πρέπει να εισαχθούν η διάρκεια του δανείου, το επιτόκιο δανεισµού, η περίοδος χάριτος (αν υπάρχει) και η κεφαλαιοποίηση ή µη των τόκων της περιόδου χάριτος (Εικ. 4). Ακολούθως, το λογισµικό υπολογίζει αυτόµατα τους πίνακες των δανείων είτε µε ισόποσες τοκοχρεολυτικές είτε µε ισόποσες χρεολυτικές δόσεις.

Εικόνα 4. Εισαγωγή δεδοµένων υπολογισµού του πίνακα δανείων

Όσον αφορά στη χρηµατοδοτική µίσθωση, πρέπει να εισαχθούν η διάρκεια της µίσθωσης και το αντίστοιχο επιτόκιο υπολογισµού των δόσεων (Εικ. 5). Στη συνέχεια, το λογισµικό υπολογίζει αυτόµατα τους σχετικούς πίνακες.


Εικόνα 5. Εισαγωγή δεδοµένων χρηµατοδοτικής µίσθωσης

ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ Α΄ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΥΛΩΝ – ΥΛΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ – ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Αρχικά, ο χρήστης καθορίζει πόσες είναι οι πρώτες και βοηθητικές ύλες, τα υλικά συσκευασίας και οι πηγές ενέργειας της παραγωγής, πατώντας το κουµπί «Εισροές παραγωγής» και το λογισµικό αυτόµατα διαµορφώνει τον πίνακα (Εικ. 6).

Εικόνα 6. Εισαγωγή δεδοµένων για τις πρώτες και βοηθητικές ύλες, τα υλικά συσκευασίας και την ενέργεια Για κάθε µία από τις πρώτες και βοηθητικές ύλες, κλπ., προσδιορίζεται από το χρήστη το όνοµα, η µονάδα µέτρησης και το κόστος ανά µονάδα. Τα δεδοµένα αυτά χρησιµοποιούνται για την εκτίµηση του κόστους παραγωγής, των βραχυπρόθεσµων αναγκών, κ.ά. σε επόµενους πίνακες.

ΠΡΟΣ∆ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΜΟΙΒΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

Καθορίζονται ποιες είναι οι κατηγορίες του µόνιµου, µερικής και εποχικής απασχόλησης προσωπικού. Για κάθε κατηγορία ο χρήστης εισάγει το κόστος της ετήσιας απασχόλησης και


ανάλογα µε την κατηγορία απασχόλησης τυχόν υπερωριακή απασχόληση (µόνιµο προσωπικό) και το ποσοστό απασχόλησης (για µερικής και εποχικής απασχόλησης) (Εικ. 7).

Εικόνα 7. Εισαγωγή δεδοµένων για τις αµοιβές του προσωπικού

Τα δεδοµένα αυτά χρησιµοποιούνται για την εκτίµηση του κόστους παραχθέντων, των βραχυπρόθεσµων αναγκών, κ.ά., όπως παρουσιάζεται σε επόµενους πίνακες.

ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Σε σχέση µε την επιλογή που έχει πραγµατοποιηθεί αναφορικά µε τον αριθµό των προϊόντων, ο χρήστης καλείται στη συνέχεια να προσδιορίσει ποια είναι τα παραγόµενα προϊόντα και ποιες είναι οι αντίστοιχες µονάδες µέτρησης, π.χ. τεµάχια, tn, kgr, κλπ. (Εικ. 8).

Εικόνα 8. Εισαγωγή δεδοµένων για τα παραγόµενα προϊόντα


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΜΟΝΑ∆ΩΝ

Ανάλογα µε τον επιλεγµένο αριθµό των παραγωγικών οµάδων (από 1 έως 3) διαµορφώνονται αντίστοιχα φύλλα εργασίας, στα οποία ο χρήστης καλείται να προσδιορίσει τα στοιχεία της παραγωγικής µονάδας (Εικ. 9).

Εικόνα 9. Καθορισµός των στοιχείων της παραγωγικής µονάδας

Για κάθε παραγωγική µονάδα, πρέπει να καθοριστούν τα ακόλουθα:

o Ηµέρες εργασίας ανά έτος.

o Βάρδιες 8ωρες ανά ηµέρα

o Αριθµός προσωπικού ανά κατηγορία και ειδικότητα.

o Μέγιστη δυναµικότητα µονάδας ανά προϊόν και απασχόληση µονάδας ανά έτος.

Από τα παραπάνω δεδοµένα, οι ηµέρες εργασίας της µονάδας ανά έτος έχουν µόνο πληροφοριακό χαρακτήρα. Οι βάρδιες σε συνδυασµό µε τον αριθµό των εργαζοµένων και τον πίνακα αµοιβών προσωπικού προσδιορίζουν τις ισοδύναµες θέσεις απασχόλησης (Εικ. 10) και το εργατικό κόστος. Η µέγιστη δυναµικότητα της παραγωγικής µονάδας σε συνδυασµό µε το συντελεστή απασχόλησης καθορίζουν την παραγόµενη ποσότητα των προϊόντων. Σηµειώνεται ωστόσο ότι ο χρήστης θα πρέπει να λαµβάνει υπόψη του τις εβδοµαδιαίες ηµέρες και ώρες απασχόλησης του προσωπικού, καθώς οι ώρες λειτουργίας της µονάδας δεν ταυτίζονται µε τις ώρες απασχόλησης των εργαζοµένων (για παράδειγµα, εάν µία µονάδα λειτουργεί τρεις 8ωρες βάρδιες την ηµέρα επί 7 ηµέρες την εβδοµάδα, δεν επαρκούν τρεις βάρδιες προσωπικού, καθώς κάτι τέτοιο θα σήµαινε ότι οι εργαζόµενοι απασχολούνται πλέον του νόµιµου εργασιακού χρόνου).


Εικόνα 10. Υπολογισµός του αριθµού των απασχολουµένων και των ισοδύναµων θέσεων µόνιµης απασχόλησης

ΣΥΝΤΑΓΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΩΣΕΙΣ

Για κάθε προϊόν και παραγωγική µονάδα πρέπει να προσδιοριστούν στη συνέχεια οι ειδικές καταναλώσεις (απαιτούµενη πρώτη ύλη, ενέργεια, κλπ. ανά µονάδα παραγόµενου προϊόντος (Εικ. 11).

Εικόνα 11. Καθορισµός της συνταγής παραγωγής Από τα δεδοµένα που εισάγει ο χρήστης υπολογίζονται αυτόµατα (σε συνάρτηση µε το µέγεθος της παραγωγής) οι ετήσιες αναλώσεις κάθε µονάδας καθώς και οι συνολικές (Εικ. 12).


Εικόνα 12. Υπολογισµός των συνολικών ετήσιων αναλώσεων Από τους πίνακες προσωπικού και αναλώσεων υπολογίζεται από το λογισµικό το κόστος παραγωγής ανά µονάδα και συνολικά (Εικ. 13).

Εικόνα 13. Υπολογισµός του ετήσιου κόστους παραγωγής

ΛΟΙΠΑ ΚΟΣΤΗ

Ο χρήστης πρέπει ακολούθως να εισάγει τα λοιπά κόστη, όπως: έξοδα διοίκησης, έξοδα διάθεσης, συντήρηση και ασφάλιση κτιρίων, εξοπλισµού, τέλη, κλπ. (Εικ. 14).


Εικόνα 14. Προσδιορισµός λοιπών εξόδων

ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ

Ο χρήστης στη συνέχεια προσδιορίζει τους συντελεστές απόσβεσης των πάγιων στοιχείων. Το λογισµικό, βάσει της αξίας κτήσης και του συντελεστή απόσβεσης υπολογίζει τις ετήσιες αποσβέσεις και την υπολειµµατική αξία. Επίσης, υπολογίζει τις αποσβέσεις στο µη επιχορηγούµενο κόστος της επένδυσης, συναρτήσει του ύψους της επιχορήγησης, οι οποίες χρησιµοποιούνται στον υπολογισµό του φορολογητέου εισοδήµατος της επένδυσης.

Εικόνα 15. Υπολογισµός αποσβέσεων και υπολειµµατικής αξίας


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

Με την επιλογή αυτή καθορίζονται τα στοιχεία των πωλήσεων. Πιο συγκεκριµένα, ο χρήστης µε το κουµπί «Χαρακτηριστικά πωλήσεων» δηλώνει τις κατηγορίες των πελατών (εξωτερικό – εσωτερικό, χονδρική – λιανική, µεγάλοι – µικροί πελάτες). Μετά την επιλογή των πελατών, διαµορφώνεται αυτόµατα ο πίνακας της κατανοµής των πωλήσεων και των τιµών πώλησης ανά κατηγορία (Εικ. 16).

Εικόνα 16. Προσδιορισµός της πολιτικής πωλήσεων – Κατανοµή και τιµές Από τα δεδοµένα που εισάγονται στο συγκεκριµένο πίνακα και το ύψος της παραγωγής, το λογισµικό προσδιορίζει στη συνέχεια τις πωλήσεις εσωτερικού και εξωτερικού, ανά παραγωγική µονάδα και συνολικά, τόσο σε µονάδες όσο και σε αξία προϊόντος (Εικ. 17 – 19).

Εικόνα 17. Υπολογισµός πωλήσεων εξωτερικού


Εικόνα 18. Υπολογισµός πωλήσεων εσωτερικού

Εικόνα 19. Υπολογισµός συνολικών πωλήσεων

ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

Με την επιλογή αυτή καθορίζονται οι απαιτήσεις σε κεφάλαιο κίνησης προσδιορίζοντας:

o το ποσοστό των πωλήσεων που πωλείται µε πίστωση και τις ηµέρες πίστωσης

o τις απαιτούµενες ηµέρες διατήρησης αποθεµάτων (α΄ υλών, προϊόντων, κ.λπ.)

o το ποσοστό των αγορών που πραγµατοποιούνται µε πίστωση και τις ηµέρες πίστωσης

o τον αριθµό των ηµερών για τις οποίες η επιχείρηση χρειάζεται κεφάλαια για τα διάφορα έξοδα.


Ο χρήστης εισάγει τα παραπάνω δεδοµένα και το λογισµικό υπολογίζει αυτόµατα βάσει προηγούµενων πινάκων (π.χ. κόστος παραγωγής, λοιπά κόστη, κλπ) τις βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις (Εικ. 20).

Εικόνα 20. Υπολογισµός των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων Σηµειώνεται, ότι στα πλαίσια εκπόνησης µιας µελέτης σκοπιµότητας, συνήθως, δεν πραγµατοποιείται λεπτοµερής προσδιορισµός των βραχυπρόθεσµων υποχρεώσεων βάσει των αναγκαίων διαθεσίµων, των απαιτούµενων αποθεµάτων, κλπ. Τα στοιχεία αυτά εξετάζονται µε µεγαλύτερη λεπτοµέρειας στο επιχειρηµατικό σχέδιο. Για την κάλυψη των υποχρεώσεων αυτών στα πλαίσια της µελέτης σκοπιµότητας προβλέπεται συνήθως ένα αρχικό κεφάλαιο κίνησης, µαζί µε τις υπόλοιπες επενδυτικές δαπάνες, το οποίο αντιµετωπίζεται λογιστικά ως ένα πάγιο στοιχείο χωρίς αποσβέσεις (επιστρέφεται δηλαδή ως υπολειµµατική αξία στο τελευταίο έτος της αξιολόγησης).

2.4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ

2.4.1. ΡΟΗ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Οι µεταβλητές εισόδου θα διαµορφώσουν, τελικά, τις ταµειακές ροές της επένδυσης, από τις οποίες θα προκύψουν οι οικονοµικές προοπτικές του έργου µέσα από τα κριτήρια αξιολόγησης. Πέραν των τελικών, παράγονται µια σειρά ενδιάµεσων πινάκων. Όπως αναφέρθηκε, από τα στοιχεία που εισάγονται στην επιλογή των δανείων δηµιουργούνται οι αντίστοιχοι πίνακες αποπληρωµής, από το κόστος των πρώτων και βοηθητικών υλών, τη συνταγή της παραγωγής και το ύψος των πωλήσεων διαµορφώνεται το κόστος παραγωγής, κ.λπ.

2.4.2. ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΕΝ∆ΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕ∆ΙΟΥ

Α. ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ

Από τα παραγόµενα αποτελέσµατα του λογισµικού, ιδιαίτερη σηµασία έχουν οι πίνακες των «Ροών Κεφαλαίου» και «Λογαριασµού Εκµετάλλευσης - Αποτελεσµάτων Χρήσης», καθώς αποτελούν τη βάση


για την έναρξη της χρηµατοοικονοµικής ανάλυσης του επενδυτικού σχεδίου βάσει του πίνακα ταµειακών ροών.

Ο πρώτος πίνακας (Εικ. 21) παρουσιάζει όλες τις πραγµατικές χρηµατικές εισροές και εκροές κεφαλαίου από τις οποίες υπολογίζεται η ταµειακή ροή της επένδυσης. Παρέχει, στοιχεία αναφορικά µε τη λήψη δανείων και το κόστος αυτών, το λειτουργικό όφελος, κ.λπ. Με τα στοιχεία αυτά εξετάζονται διάφορες χρήσιµες παράµετροι, όπως π.χ. ο χρηµατοδοτικός προγραµµατισµός και κατ’ επέκταση το αναγκαίο κεφάλαιο κίνησης και η ορθή χρηµατοδότησή του. Επιπλέον, επειδή παρέχει πληροφορίες για τις χρηµατικές ροές χρησιµοποιείται για τον υπολογισµό της απόδοσης της επένδυσης στη βάση των κριτηρίων που αναφέρονται στη συνέχεια. Από τις ταµειακές αυτές ροές υπολογίζεται κάθε έτος το σωρευµένο ταµειακό υπόλοιπο. Αν το υπόλοιπο αυτό είναι αρνητικό (υπάρχει δηλ. έλλειµµα ρευστότητας), ο χρήστης πρέπει να αναζητήσει κεφάλαιο κίνησης για την κάλυψή του. Οι εναλλακτικές δυνατότητες που έχει είναι οι ακόλουθες:

Να λάβει βραχυπρόθεσµο δάνειο.

Να λάβει νέο µακροπρόθεσµο δάνειο.

Να πραγµατοποιήσει αύξηση του µετοχικού κεφαλαίου.

Να δώσει χαµηλότερο µέρισµα στους µετόχους, έτσι ώστε να καλύψει (µε ίδια κεφάλαια της επιχείρησης) το έλλειµµα της συγκεκριµένης περιόδου.

Κάθε µία από τις επιλογές επιδρά µε διαφορετικό τρόπο στις ταµειακές ροές της επένδυσης και κατ’ επέκταση στα αποτελέσµατα της αξιολόγησης (ΚΠΑ και ΕΒΑ). Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να αξιολογήσει την επίδραση αυτή χρησιµοποιώντας όλους τους δυνατούς τρόπους κάλυψης, ώστε να προβεί στη βέλτιστη επιλογή. Εφόσον ο χρήστης επιλέξει να καλύψει το έλλειµµα από δανειακά κεφάλαια, στο επόµενο φύλλο εργασίας καλείται να προσδιορίσει το επιτόκιο δανεισµού και το λογισµικό υπολογίζει αυτόµατα τις ετήσιες εκροές (χρεολύσια και τόκους), όπως φαίνεται στην Εικ. 22.

Εικόνα 21. Καθορισµός ροών και εκροών κεφαλαίου


Εικόνα 22. Υπολογισµός αποπληρωµής δανειακών κεφαλαίων για την κάλυψη του κεφαλαίου κίνησης

Η σηµασία του κεφαλαίου κίνησης συχνά υποβαθµίζεται από τον επενδυτή, γεγονός που προκαλεί δυσχέρειες στη λειτουργία της επιχείρησης, οι οποίες, σε ορισµένες περιπτώσεις, µπορεί να οδηγήσουν ακόµη και σε αποτυχία το επενδυτικό σχέδιο. Είναι προφανές ότι θα πρέπει να επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση, κατά το δυνατόν, του βραχυπρόθεσµου δανεισµού.

Μετά τον προσδιορισµό των πηγών κάλυψης του αναγκαίου κεφαλαίου κίνησης, καταστρώνεται αυτόµατα από το λογισµικό ο Πίνακας του Λογαριασµού Εκµετάλλευσης. Ο χρήστης καλείται να προσδιορίσει µόνο το συντελεστή φορολόγησης και τη διάθεση µερίσµατος στους µετόχους (Εικ. 23). Ο πίνακας αυτός χρησιµοποιείται για να υπολογιστεί το καθαρό αποτέλεσµα (κέρδος ή ζηµία) του επενδυτικού σχεδίου σε ετήσια βάση για όλη τη διάρκεια της οικονοµικής ζωής του (το λογισµικό αποδίδει την εικόνα αυτή για τα πρώτα δέκα έτη λειτουργίας). Ο πίνακας δίνει χρήσιµες πληροφορίες αναφορικά µε το σταθερό και µεταβλητό κόστος, την εξυπηρέτηση των δανείων, την καταβολή µερίσµατος στους µετόχους, κλπ.


Εικόνα 23. Πίνακας αποτελεσµάτων χρήσης

Από τα παραπάνω είναι εµφανές ότι ο Πίνακας Ροών Κεφαλαίου και ο Πίνακας Λογαριασµού Εκµετάλλευσης συνδέονται άµεσα και αλληλοεπηρεάζονται. Για παράδειγµα, αν ακολουθηθεί µια διαφορετική µερισµατική πολιτική, π.χ. να µην δοθεί µέρισµα κάποια συγκεκριµένη χρονιά, τότε µπορεί να βελτιωθεί η ρευστότητα της επιχείρησης λόγω µείωσης των εκροών κεφαλαίου. Από την άλλη πλευρά, η χρηµατοδότηση των αναγκαίων κεφαλαίων κίνησης από ξένα κεφάλαια (µακροπρόθεσµα ή βραχυπρόθεσµα) αποτυπώνεται άµεσα στο Λογαριασµό Εκµετάλλευσης. Τέλος, όπως αναφέρθηκε, το λογισµικό παρέχει επίσης τη δυνατότητα υπολογισµού ορισµένων βασικών πινάκων που παρουσιάζονται στην οικονοµική ανάλυση ενός επιχειρηµατικού σχεδίου. ∆εδοµένου ότι το ζήτηµα του επιχειρηµατικού σχεδίου καλύπτεται από την Εργαστηριακή Άσκηση 2 δεν πραγµατοποιείται περαιτέρω αναφορά για τα αποτελέσµατα αυτά στις επόµενες παραγράφους.

Β. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Για την αξιολόγηση ενός επενδυτικού σχεδίου από την πλευρά της επιχείρησης µπορεί να χρησιµοποιηθούν µια σειρά κριτηρίων (βλ. αναλυτικότερα Βασικό Εκπαιδευτικό Υλικό, Μέρος 2: Επιχειρηµατικός Σχεδιασµός, Ενότητα 5: Αξιολόγηση – Απόφαση). Στα πλαίσια της Εργαστηριακής Άσκησης χρησιµοποιούνται τα ακόλουθα:

το κριτήριο της Καθαρής Παρούσας Αξίας (Net Present Value – ΚΠΑ ή NPV) και

το κριτήριο του Εσωτερικού Βαθµού Απόδοσης (Internal Rate of Return – IRR ή ΕΒΑ)

Επιπλέον, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει, από επιχειρηµατικής πλευράς, η ανάλυση του Σηµείου Μηδενικών Κερδών ή Νεκρού Σηµείου Παραγωγής ή πιο απλά ανάλυση νεκρού σηµείου. Στις επόµενες παραγράφους παρατίθενται ορισµένα βασικά στοιχεία για τις παραµέτρους αυτές.


Η ΚΑΘΑΡΑ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ

Η Καθαρά Παρούσα Αξία (ΚΠΑ) ορίζεται ως η παρούσα αξία των ετήσιων εισοδηµάτων µείον τη παρούσα αξία των ετήσιων εξόδων, συµπεριλαµβανοµένων των επενδύσεων. Στην πράξη, εφόσον έχει καταστρωθεί ο πίνακας των ταµειακών ροών, η ΚΠΑ υπολογίζεται ως η διαφορά των χρηµατικών εισροών (καθαρών ταµειακών ροών µετά φόρων) µείον το κόστος των επενδύσεων, όπως, δίνεται από τον ακόλουθο τύπο:

01 )r1(

Ki

ii −⎥⎥⎦

⎤

⎢⎢⎣

⎡

+

ΚΤΡ=ΚΠΑ ∑

=

ν

όπου: ΚΠΑ = η Καθαρά Παρούσα Αξία του σχεδίου

ΚΤΡi = η Καθαρή Ταµειακή Ροή το έτος i

K0 = η αρχική επένδυση το χρόνο i=0

ν = η διάρκεια ζωής του επενδυτικού σχεδίου

r = το επιτόκιο προεξόφλησης

Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟ∆ΟΣΗΣ

Όταν το επιτόκιο προεξόφλησης για µια συγκεκριµένη χρηµατοροή αυξάνει, η ΚΠΑ αξία της χρηµατοροής µειώνεται. Ο Εσωτερικός Βαθµός Απόδοσης (ΕΒΑ) µπορεί να οριστεί ως το επιτόκιο προεξόφλησης που µηδενίζει τη χρηµατοροή, δηλ. εκείνο το επιτόκιο που εξισώνει την αρχική επένδυση µε την αξία όλων των µελλοντικών ταµιακών ροών. Η διαφορά µεταξύ του επιτοκίου που δίνεται από τον ΕΒΑ και του επιτοκίου της προεξόφλησης έγκειται στο γεγονός ότι το πρώτο προσδιορίζεται από τα χαρακτηριστικά του πίνακα των ταµειακών ροών (για το λόγο αυτό καλείται και εσωτερική απόδοση) ενώ το επιτόκιο προεξόφλησης καθορίζεται εξωγενώς από τον επενδυτικό φορέα. Ο τύπος που δίνει τον ΕΒΑ είναι ο ακόλουθος:

01 )E1(

0 KBAi

ii −

⎥⎥⎦

⎤

⎢⎢⎣

⎡

+

ΚΤΡ= ∑

=

ν

όπου: ΚΤΡi = η Καθαρή Ταµειακή Ροή το έτος τ

K0 = η αρχική επένδυση το χρόνο τ = 0

ν = η διάρκεια ζωής του επενδυτικού σχεδίου

ΕBA = το επιτόκιο προεξόφλησης που καθιστά την ΚΠΑ = 0

Το λογισµικό υπολογίζει την ΚΠΑ και τον ΕΒΑ του επενδυτικού σχεδίου από τρεις διαφορετικές οπτικές γωνίες (Εικ. 23):

την οπτική γωνία της Εθνικής Οικονοµίας, όπως ζητείται από το Υπουργείο Οικονοµικών στον Αναπτυξιακό Νόµο

την οπτική γωνία των επενδυτικών φορέων και

την οπτική γωνία των µετόχων.


Εικόνα 23. Πίνακες αξιολόγησης της επένδυσης

ΑΝΑΛΥΣΗ ΝΕΚΡΟΥ ΣΗΜΕΙΟΥ

Η ανάλυση νεκρού σηµείου αποτελεί ένα σηµαντικό στοιχείο στην ανάλυση κόστους – όγκου παραγωγής και κέρδους. Χρησιµοποιείται για τον προσδιορισµό του απαιτούµενου ύψους παραγωγής που πρέπει να πωληθεί ώστε η µονάδα να λειτουργεί χωρίς ζηµίες (δηλ. συνολικά έσοδα = συνολικά έξοδα), απαντώντας σε ερωτήµατα όπως, π.χ. αν οι πωλήσεις µειώνονται, πέρα από πιο σηµείο θα παρουσιαστούν ζηµίες στην επιχείρηση;

Τα συνολικά έξοδα αποτελούνται από τα σταθερά, εκείνα δηλ. που δεν µεταβάλλονται µε τη µεταβολή του βαθµού της δραστηριότητας και υφίστανται βραχυπρόθεσµα ακόµη και αν οι πωλήσεις µειωθούν στο µηδέν. Υπολογίζονται από τον πίνακα των αποτελεσµάτων χρήσης ως ακολούθως: Σταθερά έξοδα = Κόστος µόνιµου προσωπικού + Σύνολο λοιπών εξόδων + Τόκοι µακροπρόθεσµων

δανείων + Αποσβέσεις

Τα µεταβλητά έξοδα είναι εκείνα, το µέγεθος των οποίων µεταβάλλεται ανάλογα µε τον όγκο των πωλήσεων και υπολογίζονται ως εξής:

Μεταβλητά έξοδα = Κόστος προσωπικού µερικής και εποχικής απασχόλησης + Κόστος α’ και βοηθητικών υλών και υλικών συσκευασίας + Ενέργειας


Όσο χαµηλότερο είναι το νεκρό σηµείο (εκφρασµένο είτε ως µονάδες παραγωγής είτε ως ποσοστό των προϋπολογισµένων πωλήσεων) τόσο το καλύτερο για την επιχείρηση. Μαθηµατικά (µε τη µέθοδο της εξισώσεως), το νεκρό σηµείο υπολογίζεται µε τη βοήθεια του ακόλουθου τύπου:

Νεκρό Σηµείο = Σταθερά έξοδα / (Πωλήσεις - Μεταβλητά έξοδα)

Το λογισµικό υπολογίζει το νεκρό σηµείο εκφρασµένο ως µέση εκµετάλλευση της δυναµικότητας των παραγωγικών µονάδων της επένδυσης. Για το σκοπό αυτό, υπολογίζεται αρχικά η µέση τιµή πώλησης και η µέση δυναµικότητα όλων των προϊόντων από το σύνολο των µονάδων. Ακολούθως, προσδιορίζεται το ύψος των πωλήσεων ως αξία και βάσει των σταθερών και µεταβλητών εξόδων υπολογίζεται, τελικά, το νεκρό σηµείο λειτουργίας σύµφωνα µε τον παραπάνω τύπο (Εικ. 24).

Εικόνα 24. Υπολογισµός νεκρού σηµείου

2.5. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ – ΑΝΑΛΥΣΗ ΡΙΣΚΟΥ

Για τη διαχείριση της αβεβαιότητας των τιµών των µεταβλητών εισόδου και τη βελτίωση της αξιοπιστίας των κριτηρίων αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων, εφαρµόζονται τεχνικές, οι οποίες διευκολύνουν σηµαντικά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Οι τεχνικές αυτές είναι: η ανάλυση ευαισθησίας (sensitivity analysis) και η πιθανολογική ανάλυση (Probabilistic analysis).

2.5.1. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ

Σύµφωνα µε τη διαδικασία που ακολουθείται από τη συγκεκριµένη µέθοδο, αρχικά υπολογίζεται το αποτέλεσµα (απόδοση) µιας επένδυσης µε συγκεκριµένες τιµές στις βασικές µεταβλητές (π.χ. τιµή πώλησης, κόστος παραγωγής, ύψος ετήσιων πωλήσεων, κ.λπ.). Στη συνέχεια, µεταβάλλεται η τιµή µιας µεταβλητής κατά διάφορα ποσοστά, διατηρώντας τις τιµές των υπολοίπων παραµέτρων


αµετάβλητες, και µετράται η µεταβολή του αποτελέσµατος. Η διαδικασία αυτή επαναλαµβάνεται για καθεµία από τις βασικές µεταβλητές και υπολογίζονται οι επιπτώσεις στο αποτέλεσµα της επένδυσης.

Ο αντικειµενικός σκοπός της ανάλυσης ευαισθησίας είναι ο προσδιορισµός των πλέον κρίσιµων για την απόδοση της επένδυσης µεταβλητών. Συχνά, η ανάλυση ευαισθησίας χρησιµοποιείται για να προσδιορίσει τις τιµές συγκεκριµένων µεταβλητών (π.χ. τιµή πώλησης του τελικού προϊόντος), οι οποίες αντιστρέφουν το τελικό αποτέλεσµα (δηλ. καθιστούν µια επένδυση απορριπτέα).

Ένα απλό εργαλείο για την εφαρµογή της ανάλυσης ευαισθησίας είναι το επονοµαζόµενο «αραχνοειδές διάγραµµα» (spider diagram). Το αραχνοειδές διάγραµµα κατασκευάζεται για να εξεταστεί το αποτέλεσµα της επένδυσης ως προς την ΚΠΑ ή τον ΕΒΑ λόγω της µεταβολής µιας ή περισσοτέρων βασικών µεταβλητών. Στην Εικ. 25 παρουσιάζεται η µεταβολή στην ΚΠΑ εξαιτίας της µεταβολής της τιµής πώλησης και του κόστους παραγωγής.

Ανάλυση ευαισθησίας της ΚΠΑ

-1,000,000

0

1,000,000

2,000,000

3,000,000

4,000,000

-30.0% -20.0% -10.0% 0.0% 10.0% 20.0% 30.0%

Μεταβολή

ΚΠΑ

κόστος α' ύλης ∆υναµικότητα Τιµή προϊόντος

Εικόνα 25. Αραχνοειδές διάγραµµα ευαισθησίας της ΚΠΑ ως προς µεταβολές σχετικά µε το κόστος α’ ύλης, τη δυναµικότητα και την τιµή πώλησης του προϊόντος

Η υλοποίηση της ανάλυσης ευαισθησίας µε το συγκεκριµένο λογισµικό γίνεται ως εξής: Στο φύλλο «Ανάλυση ευαισθησίας» ο χρήστης επιλέγει καταρχήν το κουµπί «Εισαγωγή παραµέτρων» (βλ. Εικ. 26).


Εικόνα 26. Φόρµα διαλόγου για την εισαγωγή παραµέτρων στην ανάλυση ευαισθησίας

Με την επιλογή αυτή εισάγει σε πρώτη φάση τον αριθµό των παραµέτρων για τις οποίες επιθυµεί να κάνει ανάλυση ευαισθησίας. Το λογισµικό έχει τη δυνατότητα παρουσίασης των αποτελεσµάτων έως 10 παραµέτρων ταυτόχρονα για την ανάλυση ευαισθησίας. Στη συνέχεια ανοίγει µια φόρµα διαλόγου στην οποία ο χρήστης εισάγει τα χαρακτηριστικά των υπό εξέταση παραµέτρων. Συγκεκριµένα εισάγει τη διεύθυνση του κελιού στο οποίο βρίσκεται η εξεταζόµενη παράµετρος (που µπορεί να βρίσκονται σε διαφορετικά φύλλα), το όνοµά της και το διάστηµα µεταβολής της (βλ. Εικ. 26). Στο σηµείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι επιλέξιµα κελιά (που αντιστοιχούν στις εξεταζόµενες παραµέτρους) είναι µόνο τα κελιά που δέχονται δεδοµένα από το χρήστη (µε πράσινο φόντο) και όχι κελιά τα οποία περιέχουν τύπους και στα οποία γίνονται υπολογισµοί. Οι επιλογές του χρήστη αποθηκεύονται στα κελιά της περιοχής A11:C20 του συγκεκριµένου φύλλου.

Αφού εισάγει τα χαρακτηριστικά όλων των παραµέτρων επιλέγει το κουµπί «Ανάλυση ευαισθησίας» και κατασκευάζονται τα σχετικά αραχνοειδή διαγράµµατα όπως φαίνονται στην Εικ. 27. Τα διαγράµµατα αυτά είναι οµαδοποιηµένα έτσι ώστε τα δύο πρώτα να δείχνουν την ΚΠΑ και τον ΕΒΑ από την οπτική της εθνικής οικονοµίας (NPV1, IRR1), τα επόµενα δύο δείχνουν τα αντίστοιχα µεγέθη από την οπτική του επενδυτικού σχήµατος (NPV2, IRR2) και τέλος τα τελευταία δύο παρουσιάζουν τα µεγέθη αυτά από την οπτική των µετόχων (NPV3, IRR3).


Εικόνα 27. Παραγόµενα αραχνοειδή διαγράµµατα στην ανάλυση ευαισθησίας

2.5.2. ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ MONTE CARLO

Η ανάλυση ευαισθησίας προσφέρει χρήσιµες πληροφορίες για τη βαρύτητα των διαφόρων µεταβλητών εισόδου στο τελικό αποτέλεσµα. Όµως, δεν δίνει πληροφορίες σχετικά µε την πιθανότητα που αντιστοιχεί σε µια τιµή της απόδοσης της επένδυσης. Επίσης, δεν µπορεί να εξετάσει την επίδραση στο τελικό αποτέλεσµα εξαιτίας της ταυτόχρονης µεταβολή δύο ή περισσοτέρων παραµέτρων. Η επιπρόσθετη αυτή πληροφορία είναι εφικτό να ληφθεί µε τη στοχαστική ανάλυση ή ανάλυση ρίσκου. Σύµφωνα µε τη µέθοδο αυτή, οι βασικές µεταβλητές δεν λαµβάνουν συγκεκριµένες τιµές αλλά τιµές από µια περιοχή, σε κάθε σηµείο της οποίας αντιστοιχεί µια πιθανότητα. Έτσι, οι µεταβλητές λαµβάνονται µε τη µορφή κατανοµής πιθανότητας και η απόδοση υπολογίζεται επίσης µε τη µορφή κατανοµής πιθανότητας. Η έκφραση της απόδοσης της επένδυσης µε τη µορφή κατανοµής πιθανότητας προσφέρει ιδιαίτερα χρήσιµες πληροφορίες, καθώς µπορεί να απαντήσει σε ερωτήµατα όπως π.χ. ποια είναι η πιθανότητα να ληφθεί τιµή για την ΚΠΑ ή τον ΕΒΑ µεγαλύτερη (ή αντίστοιχα µικρότερη) από Χ?

Σήµερα η στοχαστική ανάλυση µπορεί να εφαρµοστεί πολύ εύκολα χρησιµοποιώντας τιµές µε µορφή κατανοµής πιθανότητας για µία ή περισσότερες µεταβλητές. Τα λογισµικό χρησιµοποιεί τη µέθοδο προσοµοίωσης Monte Carlo, µε την οποία παράγονται εκατοντάδες σενάρια για διαφορετικές τιµές των µεταβλητών οι οποίες λαµβάνονται από συγκεκριµένες κατανοµές πιθανότητας, δίνοντας ένα πλήθος


τιµών για την απόδοση (π.χ. την ΚΠΑ) του επενδυτικού σχεδίου. Η στατιστική κατανοµή του αποτελέσµατος χρησιµοποιείται για την εξαγωγή των συµπερασµάτων ως προς την πιθανότητα εµφάνισης µιας συγκεκριµένης τιµής. Η µέση τιµή που προσδιορίζεται από την συγκεκριµένη διαδικασία αναπαριστά την στατιστικά ορισµένη αναµενόµενη τιµή της απόδοσης του επενδυτικού σχεδίου.

Στο συγκεκριµένο λογισµικό µπορούν να χρησιµοποιηθούν τριών ειδών κατανοµές πιθανότητας για τις «αβέβαιες» µεταβλητές: Η οµοιόµορφη κατανοµή (uniform distribution), η κανονική κατανοµή (normal distribution) και η τριγωνική κατανοµή (triangular distribution). Το σχήµα και οι παράµετροι κάθε µιας από τις παραπάνω κατανοµές φαίνονται ακολούθως:

Όνοµα Μορφή Παράµετροι

Οµοιόµορφη κατανοµή (Uniform distribution)

A B

A: ελάχιστη τιµή Β: µέγιστη τιµή

Κανονική κατανοµή (Normal distribution)

Μ: Μέση τιµή σ: τυπική απόκλιση

Τριγωνική κατανοµή (Triangular distribution)

CA B

Α: ελάχιστη τιµή C: πιο πιθανή τιµή Β: µέγιστη τιµή

Η οµοιόµορφη κατανοµή χρησιµοποιείται όταν η εν λόγω µεταβλητή λαµβάνει τιµές σε ένα συγκεκριµένο διάστηµα [Α,Β] µε την ίδια πιθανότητα, οπότε ο χρήστης εισάγει ως παραµέτρους της κατανοµής την ελάχιστη (min) και µέγιστη τιµή (max) του διαστήµατος αυτού. Η κανονική κατανοµή χρησιµοποιείται για κάποια µεταβλητή όταν θεωρείται ότι οι τιµές της κυµαίνονται συµµετρικά γύρω από µια µέση τιµή. Ο χρήστης εισάγει ως παραµέτρους της κατανοµής τη µέση τιµή (Μ) και την τυπική απόκλιση (σ). Οι τιµές της µεταβλητής αυτής κυµαίνονται στο διάστηµα [Μ-3σ, Μ+3σ]. Τέλος την τριγωνική κατανοµή µπορεί να τη χρησιµοποιήσει ο χρήστης για να εισάγει µια απλή κατανοµή µε µη συµµετρικά χαρακτηριστικά. Συγκεκριµένα ο χρήστης µπορεί να δώσει το διάστηµα µεταβολής [Α,Β] της µεταβλητής και επίσης την πιο πιθανή τιµή (C) στο διάστηµα αυτό. Έτσι διαµορφώνεται µια κατανοµή που έχει τιµές στο διάστηµα [Α,Β] αλλά µε µεγαλύτερη συχνότητα γύρω από το σηµείο C.

M


Η υλοποίηση της στοχαστικής ανάλυσης (ή ανάλυσης ρίσκου) µε το συγκεκριµένο λογισµικό γίνεται ως εξής: Στο φύλλο «Ανάλυση ρίσκου» ο χρήστης επιλέγει καταρχήν το κουµπί «Εισαγωγή παραµέτρων» (βλ. Εικ. 28).

Εικόνα 28. Φόρµα διαλόγου για την εισαγωγή παραµέτρων στην ανάλυση ρίσκου Με την επιλογή αυτή ο χρήστης εισάγει σε πρώτη φάση τον αριθµό των µεταβλητών τις οποίες επιθυµεί να µεταβάλλει (σύµφωνα µε συγκεκριµένες κατανοµές πιθανότητας) για να λάβει τις αντίστοιχες κατανοµές για την ΚΠΑ της επένδυσης και για τον ΕΒΑ. Το λογισµικό έχει τη δυνατότητα διαχείρισης έως 10 µεταβλητών (ταυτόχρονη µεταβολή 10 µεταβλητών σύµφωνα µε τις αντίστοιχες κατανοµές πιθανότητας).

Στη συνέχεια ανοίγει µια φόρµα διαλόγου στην οποία ο χρήστης εισάγει τα χαρακτηριστικά των υπό εξέταση µεταβλητών. Συγκεκριµένα εισάγει τη διεύθυνση του κελιού στο οποίο βρίσκεται η εξεταζόµενη µεταβλητή (που µπορεί να βρίσκονται σε διαφορετικά φύλλα), το όνοµά της, τον τύπο της κατανοµής που ακολουθεί (οµοιόµορφη, κανονική, τριγωνική) και τις αντίστοιχες παραµέτρους της κατανοµής αυτής (βλ. Εικ. 28). Στο σηµείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουµε ότι επιλέξιµα κελιά (που αντιστοιχούν στις εξεταζόµενες µεταβλητές) είναι µόνο τα κελιά που δέχονται δεδοµένα από το χρήστη (µε πράσινο φόντο) και όχι κελιά τα οποία περιέχουν τύπους και στα οποία γίνονται υπολογισµοί. Οι επιλογές του χρήστη αποθηκεύονται στα κελιά της περιοχής A11:C20 του συγκεκριµένου φύλλου.

Αφού εισάγει τα χαρακτηριστικά όλων των παραµέτρων επιλέγει το κουµπί «Προσοµοίωση». Με την επιλογή αυτή πραγµατοποιείται η προσοµοίωση Monte Carlo κατά την οποία επιλέγονται τυχαία τιµές για κάθε µια από τις εξεταζόµενες µεταβλητές. Η δειγµατοληψία γίνεται σύµφωνα µε τις κατανοµές που έχει επιλέξει ο χρήστης. Σε κάθε επανάληψη της µεθόδου Monte Carlo γίνεται τυχαία επιλογή τιµών για τις εξεταζόµενες µεταβλητές και µε βάση αυτές υπολογίζονται οι ΚΠΑ και ο ΕBA και για τις τρεις οπτικές (εθνική οικονοµία, επενδυτικό σχήµα, µέτοχοι). Συνολικά, γίνονται 1000 επαναλήψεις της µεθόδου Monte Carlo ώστε να παραχθεί ένα αξιόπιστο στατιστικά αποτέλεσµα. Η διαδικασία αυτή διαρκεί από 15”-30” ανάλογα µε τον υπολογιστή και η πρόοδο της διαδικασίας παρουσιάζεται στην κάτω γραµµή εργαλείων (status bar).

Τα αποτελέσµατα περιλαµβάνουν διαγράµµατα µε τις κατανοµές πυκνότητας πιθανότητας για την ΚΠΑ και τον ΕΒΑ και για τις τρεις περιπτώσεις (Εικ. 29). Οι κατανοµές αυτές βοηθούν το χρήστη να εξετάσει


εποπτικά γύρω από ποιες τιµές κυµαίνεται η ΚΠΑ και ο ΕΒΑ του επενδυτικού σχεδίου για κάθε µία από τις τρεις οπτικές.

Εικόνα 29. ∆ιαγράµµατα µε τις κατανοµές πιθανότητας για την ΚΠΑ (NPV) και τον ΕΒΑ (IRR) και για τις τρεις περιπτώσεις (εθνική οικονοµία, επενδυτικό σχήµα, µέτοχοι)

Ένα άλλο στοιχείο των αποτελεσµάτων είναι ο πίνακας της αθροιστικής κατανοµής για την ΚΠΑ και τον ΕΒΑ (Εικ. 30). Στις στήλες B, C είναι τα αποτελέσµατα από την οπτική της εθνικής οικονοµίας (NPV1, IRR1), στις στήλες D, E είναι τα αποτελέσµατα από την οπτική του επενδυτικού σχήµατος (NPV2, IRR2) και στις στήλες F,G είναι τα αποτελέσµατα από την οπτική των µετόχων (NPV3, IRR3). Στον πίνακα των αθροιστικών κατανοµών, η αριστερή στήλη δίνει το ποσοστό των τιµών που είναι µεγαλύτερο από την αντίστοιχη τιµή του πίνακα. Για παράδειγµα στην Εικόνα 30, η γραµµή 1147 µας δείχνει ότι υπάρχει 60% πιθανότητα να εµφανίσει το επενδυτικό σχέδιο ΚΠΑ µεγαλύτερη από 600,000 € και ΕΒΑ µεγαλύτερο από 13.1% από την οπτική της εθνικής οικονοµίας.

Μια άλλη δυνατότητα που δίνεται στο χρήστη είναι να υπολογίζει ποια είναι η πιθανότητα να κυµαίνεται η ΚΠΑ και ο ΕΒΑ µεταξύ δύο συγκεκριµένων τιµών. Αυτό γίνεται στις γραµµές 1157-1159 του φύλλου (Εικ. 30). Ο χρήστης εισάγει στα κελιά µε πράσινο φόντο το διάστηµα µεταβολής του οποίου την πιθανότητα θέλει να υπολογίσει και στη συνέχεια πατάει το κουµπί “Calculate” οπότε στη γραµµή 1159 εµφανίζεται το αποτέλεσµα ως πιθανότητα. Αν θέλει να χρησιµοποιήσει το άπειρο ή το µείον άπειρο ως άνω ή κάτω όριο του διαστήµατος µπορεί να βάλει “INF” και “-INF” αντίστοιχα (το -INF πρέπει να εισαχθεί στο κελί ως κείµενο και γι αυτό πρέπει να προηγηθεί ένα απλό εισαγωγικό « ‘ » αλλιώς το EXCEL το εκλαµβάνει ως τύπο και βγάζει µήνυµα λάθους). Στην Εικ. 30 φαίνεται, για παράδειγµα, ότι η


πιθανότητα να είναι ο ΕΒΑ από 15% ως 30% στην περίπτωση της εθνικής οικονοµίας (IRR1) είναι 46.8%, ενώ η πιθανότητα να επιτευχθεί ΚΠΑ πάνω από 1,000,000 είναι 44.9% (ΝPV1).

Εικόνα 30. Πίνακας αθροιστικής κατανοµής για την Καθαρά Παρούσα Αξία και τον Εσωτερικό Βαθµό Απόδοσης


33

ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ: Η DEMO AE

3.1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΟΣ

Ένας επενδυτικός φορέας εξετάζει τις δυνατότητες ίδρυσης µιας νέας επιχείρησης, µε την επωνυµία DEMO A.E., η οποία έχει ως στόχο την παραγωγή του προϊόντος Χ. Το προϊόν Χ µπορεί να είναι οποιαδήποτε προϊόν για την παραγωγή του οποίου απαιτούνται µία κύρια πρώτη ύλη Α, µία δευτερεύουσα Β και λίγη συµβατική ενέργεια Γ.

Η επιχείρηση έχει πραγµατοποιήσει έρευνα αγοράς για τα προϊόντα που προτίθεται να παράγει. Με βάση τα αποτελέσµατα της έρευνας εκτιµάται ότι η επιχείρηση θα µπορεί να διαθέτει σταδιακά 10.000 tn από το προϊόν Χ, στην εγχώρια και στη διεθνή αγορά.

Ακολούθως, εξετάστηκαν οι διαθέσιµες τεχνολογίες και σχεδιάστηκε ένα εργοστάσιο για την κατασκευή του οποίου απαιτείται επένδυση ύψους 1.000.000 Euro, που κατανέµεται στις εξής επιµέρους δαπάνες:

Κτιριακές Εγκαταστάσεις: 500.000

Μηχανήµατα (Καινούργια): 300.000

Ειδικές Εγκαταστάσεις: 60.000

Λοιπός εξοπλισµός 40.000

∆ιαµόρφωση Περιβάλλοντος Χώρου: 30.000

Μεταφορικά µέσα: 70.000

Επίσης, ποσό 150.000 € θα χρησιµοποιηθεί ως αρχικό κεφάλαιο κίνησης, το οποίο καλύπτεται από ίδια κεφάλαια. Αυτό το κεφάλαιο κίνησης θα χρησιµοποιηθεί για τη δηµιουργία των αρχικών αποθεµάτων και την κάλυψη διαφόρων τρεχουσών αναγκών.

Η επένδυση εντάσσεται στον Αναπτυξιακό Νόµο 3299/2004 και επιχορηγείται από το κράτος κατά 30%. Το υπόλοιπο ποσό καλύπτεται κατά 40% από ίδια κεφάλαια και κατά 30% από δανειακά κεφάλαια (επιτόκιο 10%, αποπληρωµή σε 10 χρόνια, µε ίσες τοκοχρεολυτικές δόσεις).

Σύµφωνα µε όσα αναφέρθηκαν παραπάνω η απαιτούµενη δυναµικότητα της παραγωγικής µονάδας καθορίστηκε στους 10.000 tn, οι οποίοι θα παράγονται σε µία βάρδια. Στην παραγωγική µονάδα θα απασχοληθούν συνολικά 13 άτοµα, οι ειδικότητες και οι µεικτές ετήσιες αποδοχές των οποίων έχουν ως ακολούθως:

Ειδικότητα Άτοµα Ετήσιες αποδοχές

Μηχανικός 1 40.000

Εργοδηγός 1 30.000

Εξειδικευµένος τεχνικός 2 25.000

Χειριστής 2 20.000

Οδηγός 2 18.000

Εξειδικευµένος εργάτης 5 15.000


Η παραγωγική µονάδα θα λειτουργήσει το 1ο έτος στο 65% της δυναµικότητάς της, το 2ο έτος στο 70%, το 3ο έτος στο 75%, το 4ο έτος στο 80%, το 5ο έτος στο 90% και από το 6ο έως το 10ο έτος στο 100%.

Για την παρασκευή του προϊόντος Χ απαιτούνται, όπως αναφέρθηκε, οι ύλες Α και Β και καύσιµα. Το κόστος της πρώτης ύλης Α ανέρχεται σε 100 €/tn και της βοηθητικής ύλης Β σε 50 €/tn, αντίστοιχα. Το δε κόστος των καυσίµων (πετρέλαιο) είναι 300 €/tn. Σύµφωνα µε τη συνταγή που ακολουθείται στην παραγωγική διαδικασία, η παρασκευή 1 tn προϊόντος Χ απαιτεί την κατανάλωση 0,6 tn ύλης Α, 0,5 tn ύλης Β και 0,03 tn καυσίµου.

Το 70% των πωλήσεων θα γίνεται στην εσωτερική αγορά µε τη βασική τιµή 200 €/tn. Το 30% θα πωλείται στις αγορές του εξωτερικού σε τιµή 150 €/tn.

Ανεξάρτητα από την εξέλιξη της παραγωγής και των πωλήσεων, η ύπαρξη και λειτουργία της επιχείρησης προϋποθέτει ή συνεπάγεται σταθερό κόστος στο οποίο συµπεριλαµβάνονται:

Γενικές δαπάνες διοίκησης: 50.000 €

Έξοδα διάθεσης: 20.000 €

Ασφάλιστρα: 5.000 €

Έξοδα συντήρησης: 10.000 €

Τέλη και δηµοτικοί φόροι: 5.000 €

Λοιπά βιοµηχανικά έξοδα: 10.000 €

Σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία, για τον υπολογισµό των αποσβέσεων θα χρησιµοποιηθούν οι ακόλουθοι συντελεστές:

Κτιριακές Εγκαταστάσεις: 5%

Μηχανήµατα (Καινούργια): 10%

Ειδικές Εγκαταστάσεις: 20%

Λοιπός εξοπλισµός: 10%

∆ιαµόρφωση Περιβάλλοντος Χώρου: 5%

Μεταφορικά µέσα & Ειδικά Οχήµατα: 20%

Να πραγµατοποιηθεί η χρηµατοοικονοµική αξιολόγηση της επένδυσης (υπολογισµός ΚΠΑ, ΕΒΑ, νεκρού σηµείου), σε σταθερές τιµές, λαµβάνοντας υπόψη τα κάτωθι:

Εφόσον απαιτηθεί λήψη δανείου για τη χρηµατοδότηση του κεφαλαίου κίνησης, το επιτόκιο βραχυπρόθεσµου δανεισµού είναι 12% και του µακροπρόθεσµου 10%.

Το 100% του καθαρού αποτελέσµατος θα διατίθεται στους µετόχους ως µέρισµα.

Ο συντελεστής φορολόγησης ανέρχεται το 1ο έτος στο 32%, το 2ο έτος στο 29% και µετά το 3ο έτος στο 25%.

3.2. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Όπως αναφέρθηκε, εισάγονται τα αναλυτικά στοιχεία του κόστους της επένδυσης (Πίν. 1) και ακολούθως το χρηµατοδοτικό σχήµα και το κόστος κεφαλαίου κάθε πηγής χρηµατοδότησης (Πίν. 2 και 3).


Πίνακας 1. Κόστος επένδυσης

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ∆ΑΠΑΝΗΣ Συµβατικό κόστος (σε €)

Χρηµατοδοτική Μίσθωση (σε €)

ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ (σε €)

Κτιριακά 500.000 500.000

Μηχανολογικός εξοπλισµός 300.000 300.000

Ειδικές εγκαταστάσεις 60.000 60.000

Μεταφορά κι εγκατάσταση εξοπλισµού 0 0

Ξενοδοχειακός εξοπλισµός 0 0

Μεταφορικά µέσα 70.000 70.000

Αγορά τεχνογνωσίας 0 0

Λοιπός εξοπλισµός 40.000 40.000

∆ιαµόρφωση περιβάλλοντος χώρου 30.000 30.000

Έργα υποδοµής 0 0

∆απάνες µελετών-αµοιβές συµβούλων 0 0

Λοιπές δαπάνες 0 0

ΣΥΝΟΛΟ 1 1.000.000 0 1.000.000

Αρχικό κεφάλαιο κίνησης 150.000 150.000

ΣΥΝΟΛΟ 2 1.150.000 0 1.150.000

Πίνακας 2. Χρηµατοδότηση επένδυσης

ΠΗΓΗ ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΗΣΗΣ % €

Α. ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΕΠΕΝ∆ΥΣΗ

Ίδια συµµετοχή 40% 400.000

Επιχορήγηση 30% 300.000

Ξένα κεφάλαια 30% 300.000

ΣΥΝΟΛΟ 1 100% 1.000.000

Β. LEASING

Ίδια συµµετοχή 70% 0

Επιχορήγηση 30% 0

ΣΥΝΟΛΟ 2 100% 0

Αρχικό κεφάλαιο κίνησης 150.000

ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 1.150.000


Πίνακας 3. Κόστος κεφαλαίου

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ %

Ίδια συµµετοχή 8,0%

Ξένα κεφάλαια 10,0%

Επιχορήγηση 0,0%

Σταθµισµένο ε 6,2%

Ακολούθως εισάγονται τα αναλυτικά στοιχεία του µακροπρόθεσµου δανεισµού (επιτόκιο, χρονική διάρκεια, κλπ), προκειµένου να υπολογιστούν: (α) οι ετήσιοι τόκοι, που αποτελούν στοιχείο του κόστους παραγωγής και (β) το ετήσιο χρεολύσιο (δόση κεφαλαίου), το οποίο οφείλει να εκταµιεύσει η επιχείρηση (έστω κι αν δεν αποτελεί στοιχείο του κόστους) (Πίν. 4).

Πίνακας 4. Ανάλυση τραπεζικών δανείων

ΕΤΟΣ ΧΡΟΝΟ∆ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ

∆ΑΝΕΙΟΥ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Τοκοχρεολύσιο 48.824 48.824 48.824 48.824 48.824 48.824 48.824 48.824 48.824 48.824

Χρεολύσιο 18.824 20.706 22.777 25.054 27.560 30.316 33.347 36.682 40.350 44.385

Τόκοι 30.000 28.118 26.047 23.769 21.264 18.508 15.476 12.142 8.474 4.439

Υπόλοιπο ∆ανείου 300.000 281.176 260.470 237.694 212.640 185.080 154.764 121.417 84.735 44.385 0

Στη συνέχεια, εισάγονται τα στοιχεία που αφορούν στις πρώτες ύλες, στις αµοιβές προσωπικού, στα παραγόµενα προϊόντα, στην παραγωγική µονάδα και στη συνταγή της παραγωγής.

Πίνακας 5. Στοιχεία πρώτων υλών

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΟΝΑ∆Α ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΜΟΝΑ∆Α

ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ

Ύλη Α tn 100,00

ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ

Ύλη Β tn 50,00

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Πετρέλαιο tn 300,00


Πίνακας 6. Στοιχεία προσωπικού

Μόνιµο προσωπικό Συνολικές ετήσιες αποδοχές

Μηχανικός 40.000

Εργοδηγός 30.000

Εξειδικευµένος τεχνικός 25.000

Χειριστής 20.000

Οδηγός 18.000

Εξειδικευµένος εργάτης 15.000

Πίνακας 7. Στοιχεία παραγωγικής µονάδας

ΕΤΟΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Ηµέρες εργασίας/έτος 330 330 330 330 330 330 330 330 330 330

Βάρδιες 8ωρες/ηµέρα 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Μόνιµο προσωπικό (ανά βάρδια)

Μηχανικός 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Εργοδηγός 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Εξειδικευµένος τεχνικός 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Χειριστής 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Οδηγός 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Εξειδικευµένος εργάτης 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5

ΕΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Προϊόν X

∆υναµικότητα µονάδας/έτος 10.000

Απασχόληση µονάδας 65% 70% 75% 80% 90% 100% 100% 100% 100% 100%

Παραγωγή µονάδας 6.500 7.000 7.500 8.000 9.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000

Πίνακας 8. Στοιχεία συνταγής παραγωγής και ετήσιων αναλώσεων

ΕΙ∆ΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ (ανά µονάδα προϊόντος)

ΑΝΑΛΩΣΕΙΣ ΑΝΑ ΕΤΟΣ

Προϊόν X 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Πρώτες ύλες

Ύλη Α (tn) 0,6 3.900 4.200 4.500 4.800 5.400 6.000 6.000 6.000 6.000 6.000

Βοηθητικές ύλες

Ύλη Β (tn) 0,5 3.250 3.500 3.750 4.000 4.500 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000

Ενέργεια

Πετρέλαιο (tn) 0,03 195 210 225 240 270 300 300 300 300 300

Τα στοιχεία αυτά είναι αναγκαία για να υπολογιστεί το κόστος παραγωγής, όπως φαίνεται στον Πίν. 9 που ακολουθεί.


Πίνακας 9. Κόστος παραγωγής

ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΕΤΟΣ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ΥΛΙΚΑ

ΣΥΝΟΛΟ 611.000 658.000 705.000 752.000 846.000 940.000 940.000 940.000 940.000 940.000

ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ 390.000 420.000 450.000 480.000 540.000 600.000 600.000 600.000 600.000 600.000

Ύλη Α 390.000 420.000 450.000 480.000 540.000 600.000 600.000 600.000 600.000 600.000

ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ 162.500 175.000 187.500 200.000 225.000 250.000 250.000 250.000 250.000 250.000

Ύλη Β 162.500 175.000 187.500 200.000 225.000 250.000 250.000 250.000 250.000 250.000

ΕΝΕΡΓΕΙΑ 58.500 63.000 67.500 72.000 81.000 90.000 90.000 90.000 90.000 90.000

Πετρέλαιο 58.500 63.000 67.500 72.000 81.000 90.000 90.000 90.000 90.000 90.000

ΕΡΓΑΣΙΑ

ΣΥΝΟΛΟ 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000

ΜΟΝΙΜΟΙ 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000 271.000

Μηχανικός 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000

Εργοδηγός 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000

Εξειδικευµένος τεχνικός 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000

Χειριστής 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000 40.000

Οδηγός 36.000 36.000 36.000 36.000 36.000 36.000 36.000 36.000 36.000 36.000

Εξειδικευµένος εργάτης 75.000 75.000 75.000 75.000 75.000 75.000 75.000 75.000 75.000 75.000

Ακολούθως, προσδιορίζονται τα λοιπά κόστη (Πίν. 10).

Πίνακας 10. Λοιπά κόστη

ΕΤΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ∆ΑΠΑΝΗΣ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Έξοδα ∆ιοίκησης 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000

Έξοδα ∆ιάθεσης 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000

Ασφάλιστρα 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000

Συντήρηση 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000

Τέλη & ∆ηµ. Φόροι 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000

Λοιπά Βιοµ. έξοδα 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000

∆άφορα έξοδα 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

ΣΥΝΟΛΟ 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000

Στη συνέχεια, υπολογίζονται οι αποσβέσεις των πάγιων στοιχείων της επένδυσης, οι οποίες είναι στοιχείο του ετήσιου κόστους παραγωγής (έστω κι αν δεν εκταµιεύονται από την επιχείρηση), τόσο στο σύνολό τους όσο και στο µη επιχορηγούµενο τµήµα της επένδυσης (στη συγκεκριµένη περίπτωση 70%).


Πίνακας 11. Αποσβέσεις

ΕΤΟΣ Υπολειµµατική

Αξία (σε €) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

∆ΑΠΑΝΗΣ Συµβατικό κόστος (σε

€)

Συντελεστής απόσβεσης (ετήσιο %)

∆ιάρκεια απόσβεσης

(σε έτη) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ

Κτιριακά 500.000 5% 20 25.000 25.000 25.000 25.000 25.000 25.000 25.000 25.000 25.000 25.000 250.000

Μηχανολογικός εξοπλισµός 300.000 10% 10 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 30.000 0

Ειδικές εγκαταστάσεις 60.000 20% 5 12.000 12.000 12.000 12.000 12.000 0 0 0 0 0 0

Μεταφορά κι εγκατάσταση εξοπλισµού

0 10% 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Ξενοδοχειακός εξοπλισµός 0 10% 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Μεταφορικά µέσα 70.000 20% 5 14.000 14.000 14.000 14.000 14.000 0 0 0 0 0 0

Αγορά τεχνογνωσίας 0 10% 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Λοιπός εξοπλισµός 40.000 10% 10 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 0

∆ιαµόρφωση περιβάλλοντος χώρου 30.000 5% 20 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 15.000

Έργα υποδοµής 0 5% 20 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

∆απάνες µελετών-αµοιβές συµβούλων 0 10% 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Λοιπές δαπάνες 0 5% 20 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

ΣΥΝΟΛΟ 1.000.000 86.500 86.500 86.500 86.500 86.500 60.500 60.500 60.500 60.500 60.500 265.000

ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΜΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΠΕΝ∆ΥΣΗΣ

Κτιριακά 350.000 5% 20 17.500 17.500 17.500 17.500 17.500 17.500 17.500 17.500 17.500 17.500 175.000

Μηχανολογικός εξοπλισµός 210.000 10% 10 21.000 21.000 21.000 21.000 21.000 21.000 21.000 21.000 21.000 21.000 0

Ειδικές εγκαταστάσεις 42.000 20% 5 8.400 8.400 8.400 8.400 8.400 0 0 0 0 0 0

Μεταφορά κι εγκατάσταση εξοπλισµού

0 10% 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Ξενοδοχειακός εξοπλισµός 0 10% 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Μεταφορικά µέσα 49.000 20% 5 9.800 9.800 9.800 9.800 9.800 0 0 0 0 0 0

Αγορά τεχνογνωσίας 0 10% 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Λοιπός εξοπλισµός 28.000 10% 10 2.800 2.800 2.800 2.800 2.800 2.800 2.800 2.800 2.800 2.800 0

∆ιαµόρφωση περιβάλλοντος χώρου 21.000 5% 20 1.050 1.050 1.050 1.050 1.050 1.050 1.050 1.050 1.050 1.050 10.500

Έργα υποδοµής 0 5% 20 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

∆απάνες µελετών-αµοιβές συµβούλων 0 10% 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Λοιπές δαπάνες 0 5% 20 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

ΣΥΝΟΛΟ 700.000 60.550 60.550 60.550 60.550 60.550 42.350 42.350 42.350 42.350 42.350 185.500

Ακολούθως, υπολογίζονται τα έσοδα της επιχείρησης από πωλήσεις σε σχέση µε την κατανοµή των πωλήσεων σε εσωτερικό – εξωτερικό και τις αντίστοιχες τιµές πώλησης. Τα έσοδα δίνονται ανά κατηγορία αγοράς και συνολικά.


Πίνακας 12. Έσοδα πωλήσεων εξωτερικού

ΕΤΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Προϊόν X (tn) 1.950 2.100 2.250 2.400 2.700 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000

ΣΥΝΟΛΟ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Προϊόν X (€) 292.500 315.000 337.500 360.000 405.000 450.000 450.000 450.000 450.000 450.000

ΣΥΝΟΛΟ 292.500 315.000 337.500 360.000 405.000 450.000 450.000 450.000 450.000 450.000

Πίνακας 13. Έσοδα πωλήσεων εσωτερικού


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ

Προϊόν X (tn) 4.550 4.900 5.250 5.600 6.300 7.000 7.000 7.000 7.000 7.000

ΣΥΝΟΛΟ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ

Προϊόν X (€) 910.000 980.000 1.050.000 1.120.000 1.260.000 1.400.000 1.400.000 1.400.000 1.400.000 1.400.000

ΣΥΝΟΛΟ 910.000 980.000 1.050.000 1.120.000 1.260.000 1.400.000 1.400.000 1.400.000 1.400.000 1.400.000

Πίνακας 14. Συνολικές πωλήσεις


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΟΤΗΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ - ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Προϊόν X (tn) 6.500 7.000 7.500 8.000 9.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000

ΣΥΝΟΛΟ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ - ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

Προϊόν X (€) 1.202.500 1.295.000 1.387.500 1.480.000 1.665.000 1.850.000 1.850.000 1.850.000 1.850.000 1.850.000

ΣΥΝΟΛΟ 1.202.500 1.295.000 1.387.500 1.480.000 1.665.000 1.850.000 1.850.000 1.850.000 1.850.000 1.850.000

Το αναγκαίο κεφάλαιο κίνησης καλύπτεται από το ταµειακό περίσσευµα της επιχείρησης. Σε περίπτωση που η επιχείρηση αντιµετωπίζει πρόβληµα ρευστότητας τη συγκεκριµένη χρονική περίοδο, τότε θα πρέπει να αναζητήσει εναλλακτικές πηγές χρηµατοδότησης (βραχυπρόθεσµο δανεισµό, µακροπρόθεσµο δανεισµό ή νέα ίδια κεφάλαια, π.χ. αύξηση του µετοχικού κεφαλαίου), όπως περιγράφεται σε προηγούµενη ενότητα.

Το λογισµικό, βάσει των εσόδων και των εξόδων της δραστηριότητας καταρτίζει τον Πίνακα Ροών Κεφαλαίου. Ο χρήστης πρέπει να ελέγξει το ταµειακό υπόλοιπο κάθε έτος και αν αυτό είναι ελλειµµατικό πρέπει να χρηµατοδοτήσει το κεφάλαιο κίνησης από µία ή περισσότερες από τις αναφερθείσες πηγές. Στο συγκεκριµένο παράδειγµα, όπως φαίνεται και από τον Πίν. 16, το ταµειακό υπόλοιπο της επιχείρησης είναι σε όλα τα έτη θετικό.


Πίνακας 16. Πίνακας Ροών Κεφαλαίου

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑ-ΣΤΙΚΗ ΕΤΟΣ

ΠΕΡΙΟ∆ΟΣ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Α. Εισροές

Υπόλοιπο ταµείου 150.000 191.726 231.570 269.344 304.840 337.830 349.864 358.867 364.535 366.535

Αποτελέσµατα προ αποσβέσεων και φόρων 190.500 237.882 285.453 333.231 426.736 520.492 523.524 526.858 530.526 799.561

Μείον πιστώσεις προςπελάτες 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Πλέον πιστώσεις απόπροµηθευτές 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Ίδια συµµετοχή 400.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Μακροπόθεσµα δάνεια επένδυσης 300.000

Αρχικό κεφάλαιο κίνησης 150.000

Ενισχύσεις ∆ηµοσίου 300.000

Βραχυπρόθεσµα δάνεια για κεφάλαιο κίνησης 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Μακροπόθεσµα δάνεια για κεφάλαιο κίνησης 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Εισπράξεις χρεών προηγούµενης χρήσης 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

ΣΥΝΟΛΟ Α 1.150.000 340.500 429.609 517.023 602.574 731.576 858.322 873.388 885.725 895.062 1.166.097

Β. Εκροές

∆απάνες επένδυσης 1.000.000

∆απάνες για αποθέµατα 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Χρεολύσια µακροπρόθεσµων δανείων επένδυσης

18.824 20.706 22.777 25.054 27.560 30.316 33.347 36.682 40.350 44.385

Χρεολύσια µακροπρόθεσµων δανείων κεφ. Κίνησης

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Επιστροφή βραχυπρόθεσµων δανείων κεφ. κίνησης

0 0 0 0 0 0 0 0 0

Φόροι εισοδήµατος 41.584 51.426 56.226 68.170 91.547 119.536 120.293 121.127 122.044 189.303

Μερίσµατα 88.366 125.906 168.677 204.510 274.640 358.607 360.880 363.381 366.132 567.909

Πληρωµές χρεών προηγούµενης χρήσης 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

ΣΥΝΟΛΟ Β 1.000.000 148.774 198.038 247.680 297.735 393.746 508.458 514.521 521.190 528.527 801.597

ΣΩΡΕΥΜΕΝΟ ΤΑΜΕΙΑΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ 150.000 191.726 231.570 269.344 304.840 337.830 349.864 358.867 364.535 366.535 364.500

Ακολούθως, καταστρώνεται ο Πίνακας του Λογαριασµού Εκµετάλλευσης. Ο χρήστης καλείται να προσδιορίσει µόνο το συντελεστή φορολόγησης και τη διάθεση µερίσµατος στους µετόχους. Στον πίνακα που ακολουθεί (Πίν. 17) παρατίθενται τα αποτελέσµατα εκµετάλλευσης της υπό εξέταση επένδυσης.


Πίνακας 17. Λογαριασµός εκµετάλλευσης

ΕΤΟΣ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ΣΥΝΟΛΟ ΚΥΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 1.202.500 1.295.000 1.387.500 1.480.000 1.665.000 1.850.000 1.850.000 1.850.000 1.850.000 1.850.000

Μείον : Κόστος πωληθέντων 907.000 954.000 1.001.000 1.048.000 1.142.000 1.236.000 1.236.000 1.236.000 1.236.000 1.236.000

ΜΙΚΤΟ ΚΕΡ∆ΟΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ 295.500 341.000 386.500 432.000 523.000 614.000 614.000 614.000 614.000 614.000

Μείον : Έξοδα ∆ιοίκησης 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000

Μείον : Έξοδα διάθεσης 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000

Μείον : Φόροι & τέλη (πλην Φόρου Εισοδήµατος) 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ 220.500 266.000 311.500 357.000 448.000 539.000 539.000 539.000 539.000 539.000

Πλέον : διάφορα έσοδα 0 0 0 0 0 0 0 0 0 265.000

Μείον : Λοιπές δαπάνες 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟ ΤΟΚΩΝ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ & ΦΟΡΩΝ

220.500 266.000 311.500 357.000 448.000 539.000 539.000 539.000 539.000 804.000

Μείον : τόκοι κατασκευαστικής περιόδου 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Μείον : τόκοι µακροπρόθεσµων δανείων επένδυσης 30.000 28.118 26.047 23.769 21.264 18.508 15.476 12.142 8.474 4.439

Μείον : τόκοι βραχυπρόθεσµων δανείων κεφαλαίου κίνησης 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Μείον : τόκοι µακροπρόθεσµων δανείων κεφαλαίου κίνησης 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Μείον : ∆όσεις leasing 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ & ΦΟΡΩΝ 190.500 237.882 285.453 333.231 426.736 520.492 523.524 526.858 530.526 799.561

Μείον : Αποσβέσεις (µη επιχορηγούµενου µέρους επένδυσης)

60.550 60.550 60.550 60.550 60.550 42.350 42.350 42.350 42.350 42.350

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ 129.950 177.332 224.903 272.681 366.186 478.142 481.174 484.508 488.176 757.211

Μείον: Φόρος εισοδήµατος 41.584 51.426 56.226 68.170 91.547 119.536 120.293 121.127 122.044 189.303

ΚΑΘΑΡΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ 88.366 125.906 168.677 204.510 274.640 358.607 360.880 363.381 366.132 567.909

ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡ∆Η ΠΡΟΣ ∆ΙΑΘΕΣΗ ΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

ΜΕΡΙΣΜΑΤΑ 88.366 125.906 168.677 204.510 274.640 358.607 360.880 363.381 366.132 567.909

ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΚΑΘΑΡΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Συντελεστής φορολόγησης κερδών 32% 29% 25% 25% 25% 25% 25% 25% 25% 25%

Ακολούθως, καταστρώνεται από το λογισµικό ο πίνακας των χρηµατικών ροών, από τον οποίο υπολογίζονται η ΚΠΑ και ο ΕΒΑ για το επενδυτικό σχέδιο. Η εκτίµηση της ΚΠΑ γίνεται βάσει ενός επιτοκίου προεξόφλησης, το οποίο εκφράζει το κόστος του κεφαλαίου επένδυσης (βλ. αναλυτικότερα Βασικό Εκπαιδευτικό Υλικό, Μέρος 2: Επιχειρηµατικός Σχεδιασµός, Ενότητα 5: Αξιολόγηση – Απόφαση). Όπως αναφέρθηκε, καταστρώνονται τρεις διαφορετικοί πίνακες, οι οποίοι εξετάζουν την επένδυση από την οπτική γωνία της Εθνικής Οικονοµίας (Πίν. 18), από την πλευρά των επενδυτικών φορέων (Πίν. 19) και από την πλευρά των µετόχων (Πίν. 20).


Πίνακας 18. Αξιολόγηση της επένδυσης – Οπτική γωνία Εθνικής Οικονοµίας

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ ΕΤΟΣ

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ΕΙΣΡΟΕΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟ ΤΟΚΩΝ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΝ & ΦΟΡΩΝ 0 220.500 266.000 311.500 357.000 448.000 539.000 539.000 539.000 539.000 804.000

ΕΚΡΟΕΣ

∆απάνες επένδυσης 1.000.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Αρχικό κεφάλαιο κίνησης 150.000 -150.000

Τόκοι βραχυπρόθεσµου δανεισµού 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Υποσύνολο 1.150.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -150.000

ΚΑΘΑΡΕΣ ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΡΟΕΣ (Εισροές-Εκροές) -1.150.000 220.500 266.000 311.500 357.000 448.000 539.000 539.000 539.000 539.000 954.000

ΚΑΘΑΡΗ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ € 2.064.835

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟ∆ΟΣΗΣ 28,7% ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ (ε) 6,2%

Πίνακας 19. Αξιολόγηση της επένδυσης – Οπτική γωνία επενδυτικών φορέων

ΕΤΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ΕΙΣΡΟΕΣ


ΕΚΡΟΕΣ

∆απάνες επένδυσης 1.000.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Αρχικό κεφάλαιο κίνησης 150.000 -150.000


∆όσεις leasing 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ -1.150.000 220.500 266.000 311.500 357.000 448.000 539.000 539.000 539.000 539.000 954.000

Φόροι 41.584 51.426 56.226 68.170 91.547 119.536 120.293 121.127 122.044 189.303

ΚΑΘΑΡΕΣ ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΡΟΕΣ (Εισροές-Εκροές) -1.150.000 178.916 214.574 255.274 288.830 356.453 419.464 418.707 417.873 416.956 764.697


ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ 22,7% ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ (ε) 6,2%


Πίνακας 20. Αξιολόγηση της επένδυσης – Οπτική γωνία µετόχων

ΕΤΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ΕΙΣΡΟΕΣ


ΕΚΡΟΕΣ

∆απάνες επένδυσης 400.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Αρχικό κεφάλαιο κίνησης 150.000 -150.000Χρεολύσια µακροπρόθεσµων δανείων επένδυσης 18.824 20.706 22.777 25.054 27.560 30.316 33.347 36.682 40.350 44.385Χρεολύσια µακροπρόθεσµων δανείων κεφαλαίου κίνησης 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0Τόκοι µακροπρόθεσµων δανείων επένδυσης 30.000 28.118 26.047 23.769 21.264 18.508 15.476 12.142 8.474 4.439

Τόκοι κατασκευαστικής περιόδου 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0


Τόκοι µακροπρόθεσµων δανείων κεφαλαίου κίνησης 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

∆όσεις leasing 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ -550.000 171.676 217.176 262.676 308.176 399.176 490.176 490.176 490.176 490.176 905.176

Φόροι 41.584 51.426 56.226 68.170 91.547 119.536 120.293 121.127 122.044 189.303

ΚΑΘΑΡΕΣ ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΡΟΕΣ (Εισροές-Εκροές) -550.000 130.092 165.750 206.451 240.006 307.630 370.641 369.883 369.049 368.132 715.874


ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟ∆ΟΣΗΣ 38,4%

ΚΟΣΤΟΣ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ (ε) 8,0%

Ο τρόπος σύνταξης του πίνακα ταµειακών ροών αντανακλά και τη διαφορετική οπτική γωνία από την οποία αξιολογείται το επενδυτικό σχέδιο.

Στην περίπτωση της Εθνικής Οικονοµίας εξετάζεται ουσιαστικά η παραγωγή νέας οικονοµικής αξίας από την επένδυση, βάσει του συνολικού ποσού που δαπανάται για την υλοποίηση του σχεδίου χωρίς να λαµβάνονται υπόψη µεταβιβαστικές πληρωµές, όπως π.χ. οι φόροι. Έτσι, η αρνητική χρηµατοροή του έτους 0 (κατασκευαστική περίοδος) ισούται µε το σύνολο του κόστους επένδυσης. Για τα έτη 1-10, η χρηµατοροή προκύπτει από το προ τόκων, αποσβέσεων και φόρων αποτέλεσµα του πίνακα «Λογα-ριασµός εκµετάλλευσης» µετά την αφαίρεση µόνο των τόκων του βραχυπρόθεσµου δανεισµού και δαπανών που αφορούν σε νέες επενδύσεις και εισροή νέων ίδιων κεφαλαίων για κάλυψη ταµειακών αναγκών. Η ΚΠΑ υπολογίζεται από τις καθαρές ταµειακές ροές (εισροές – εκροές) χρησιµοποιώντας ως επιτόκιο προεξόφλησης το σταθµισµένο κόστος κεφαλαίου της επένδυσης.

Στην περίπτωση των επενδυτικών φορέων, το επενδυτικό σχέδιο αξιολογείται, επίσης, βάσει του συνολικού ποσού που δαπανάται για την υλοποίησή του, θεωρώντας ότι οι φορείς που χρηµατοδοτούν την επένδυση (ιδιώτες, τράπεζα, Κράτος) είναι οι µέτοχοι. Η αρνητική χρηµατοροή του έτους 0 (κατα-σκευαστική περίοδος) ισούται µε το σύνολο του κόστους επένδυσης, ενώ για τα έτη 1-10, η χρηµατοροή προκύπτει από το προ τόκων, αποσβέσεων και φόρων αποτέλεσµα του πίνακα «Λογα-ριασµός εκµετάλλευσης» µετά την αφαίρεση των τόκων του βραχυπρόθεσµου δανεισµού, των δόσεων leasing, των δαπανών που αφορούν σε νέες επενδύσεις και εισροή νέων ίδιων κεφαλαίων για κάλυψη ταµειακών αναγκών και των φόρων εισοδήµατος. Η ΚΠΑ υπολογίζεται από τις καθαρές ταµειακές ροές (εισροές – εκροές) χρησιµοποιώντας ως επιτόκιο προεξόφλησης το σταθµισµένο κόστος κεφαλαίου της επένδυσης. Στη διεθνή βιβλιογραφία η προσέγγιση αυτή πραγµατοποιείται υπό τον όρο «Investment analysis». Εφόσον αποδειχτεί η βιωσιµότητα της επένδυσης από αυτή την οπτική γωνία, τότε


πραγµατοποιείται περαιτέρω αξιολόγηση για την εύρεση του βέλτιστου χρηµατοδοτικού σχήµατος (Financing analysis).

Στην περίπτωση των µετόχων, το επενδυτικό σχέδιο αξιολογείται στη βάση των ίδιων κεφαλαίων της επένδυσης. Έτσι, η αρνητική χρηµατοροή του έτους 0 (κατασκευαστική περίοδος) ισούται µε το σύνολο του µετοχικού κεφαλαίου. Για τα έτη 1-10, η χρηµατοροή προκύπτει από το προ τόκων, αποσβέσεων και φόρων αποτέλεσµα του πίνακα «Λογαριασµός εκµετάλλευσης» µετά την αφαίρεση όλων των εκροών (χρεολύσια και τόκοι µακροπρόθεσµου δανεισµού, τόκοι βραχυπρόθεσµου δανεισµού, δαπάνες που αφορούν σε νέες επενδύσεις και εισροή νέων ίδιων κεφαλαίων για κάλυψη ταµειακών αναγκών, φόροι, δόσεις leasing). Η ΚΠΑ υπολογίζεται από τις καθαρές ταµειακές ροές (εισροές – εκροές) χρησιµοποιώντας ως επιτόκιο προεξόφλησης το κόστος των ίδιων κεφαλαίων.

Από τους πίνακες αυτούς γίνεται και ο προσδιορισµός του ΕΒΑ του σχεδίου, από την αντίστοιχη οπτική γωνία κάθε φορά.

Όσον αφορά στο νεκρό σηµείο του επενδυτικού σχεδίου, τα αποτελέσµατα, καθώς και οι αναλύσεις ευαισθησίας ως προς τις πωλήσεις και τις µεταβλητές δαπάνες δίνονται στον παρακάτω πίνακα (Πίν. 21) και απεικονίζονται στο Σχήµα 2.

Πίνακας 21. Ανάλυση Νεκρού Σηµείου Σταθερά έξοδα

Μόνιµο προσωπικό 271.000

Λοιπά κόστη 130.000

ΣΥΝΟΛΟ ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΕΞΟ∆ΩΝ 401.000

Μεταβλητά έξοδα

Πρώτες ύλες & ενέργεια 611.000

Μερική απασχόλησης & εποχικό 0

ΣΥΝΟΛΟ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΕΞΟ∆ΩΝ 611.000

Μέσο µεταβλητό κόστος παραγωγής ανά µονάδα 94,00

Νεκρό σηµείο* 44,1%

* Εκφρασµένο ως µέση εκµετάλλευση της δυναµικότητας της µονάδας

0

200.000

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

1.400.000

1.600.000

1.800.000

2.000.000

0% 20% 40% 60% 80% 100%

% µέσης δυναµικότητας

Αξία

(€)

Κόστος Πωλήσεις

Σχήµα 2. Ανάλυση Νεκρού Σηµείου


3.3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ

Σύµφωνα µε την οικονοµική αξιολόγηση το σχέδιο φαίνεται ότι είναι βιώσιµο. Το αποτέλεσµα αυτό, όµως, στηρίζεται σε µια σειρά παραδοχών αναφορικά µε το κόστος παραγωγής, τον όγκο των πωλήσεων, τις τιµές των προϊόντων, κλπ. Θα εξακολουθήσει να είναι η επένδυση βιώσιµη στην περίπτωση κατά την οποία µία ή περισσότερες από τις µεταβλητές αυτές διαφοροποιηθούν;

Για να δοθεί απάντηση στο παραπάνω ερώτηµα και να ληφθούν οι αποφάσεις από την πλευρά του επενδυτικού σχήµατος εφαρµόζονται οι µέθοδοι της ανάλυσης ευαισθησίας και ανάλυσης ρίσκου.

Το λογισµικό εξετάζει την επίδραση της µεταβολής των παραµέτρων στην ΚΠΑ και στον ΕΒΑ του σχεδίου από όλες τις οπτικές της αξιολόγησης. Για λόγους συντοµίας, ωστόσο, παρουσιάζονται µόνο τα αποτελέσµατα που αφορούν στην αξιολόγηση του σχεδίου από την πλευρά των µετόχων.

Για την αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου χρησιµοποιήθηκαν οι αρχικά ακόλουθες τιµές ως προς τις κρίσιµες µεταβλητές:

Κόστος ύλης Α: 100 €/tn

Κόστος ύλης Β: 50 €/tn

Κόστος καυσίµων: 300 €/tn

Τιµή πώλησης Χ (εγχώρια αγορά): 200 €/tn

Τιµή πώλησης Χ (διεθνής αγορά): 150 €/tn

Όγκος πωλήσεων Χ (εγχώρια αγορά): 4.000 tn

Όγκος πωλήσεων Χ (διεθνής αγορά): 1.000 tn

Με βάση τις παραπάνω παραδοχές, η ΚΠΑ (για r=8%) και ο ΕΒΑ του επενδυτικού σχεδίου υπολογίστηκαν σε 1.417.000 €, περίπου και 38,1%, αντίστοιχα. Με τη βοήθεια του λογισµικού είναι εύκολος ο υπολογισµός της διαφοράς στο τελικό αποτέλεσµα εξαιτίας της µεταβολής της τιµής µιας (στην απλούστερη περίπτωση) εκ των παραπάνω µεταβλητών.

3.3.1. ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ

ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Μεταβολή του κόστους από -30% µέχρι +30%.

ΠΙΘΑΝΟΙ ΛΟΓΟΙ: Το κόστος των Π.Υ. µπορεί να µεταβληθεί εφόσον µεταβληθούν είτε οι ποσότητες, είτε οι τιµές τους.

Μεταβολή της ποσότητας: Μείωση µπορεί να είναι το αποτέλεσµα (α) καλύτερου σχεδιασµού και εισαγωγής στην παραγωγική διαδικασία νέων µεθόδων ή/και εξοπλισµού, (β) καλύτερης οργάνωσης και µείωσης απωλειών. Αύξηση της ποσότητας µπορεί να είναι το αποτέλεσµα των αντίθετων συνθηκών (π.χ. απαξίωση των εξοπλισµών, χαλάρωση της οργάνωσης, κλπ).

Μεταβολή των τιµών: Μπορεί να προκληθεί από απρόβλεπτη µεταβολή των συνθηκών της αγοράς ή/και του ανταγωνισµού. Η µεταβολή (της ζήτησης ή/και της προσφοράς) µπορεί να είναι τυχαία (ο καιρός επηρεάζει πολύ την προσφορά και τις τιµές των Π.Υ. γεωργικής προέλευσης, ένας µεγάλος σεισµός µπορεί να προκαλέσει απότοµη άνοδο της ζήτησης και των τιµών των οικοδοµικών υλικών, κλπ). Μπορεί όµως να είναι αναµενόµενη αλλά να εξελιχθεί µε ραγδαίο και απρόβλεπτο τρόπο (η ανακάλυψη ενός νέου υλικού ή µιας νέας µεθόδου µπορεί να απαξιώσει απότοµα την υπάρχουσα εµπειρία και γνώση, η απελευθέρωση του διεθνούς εµπορίου και η αύξηση των εισαγωγών από χώρες χαµηλού κόστους µπορεί να προκαλέσει απότοµη µείωση των τιµών ορισµένων Π.Υ., η επιδείνωση της πολιτικής κατάστασης στη Μέση Ανατολή προκαλεί ήδη αύξηση των τιµών του πετρελαίου, κλπ). Οµοίως, η αλλαγή στις συνθήκες του ανταγωνισµού µπορεί να είναι πλήρως ή σχετικώς απρόβλεπτη (π.χ. η πτώχευση ή η εξαγορά µιας µεγάλης


επιχείρησης µπορεί να δηµιουργήσει ολιγοπωλιακές συνθήκες και αύξηση των τιµών ορισµένων Π.Υ.).

Στο συγκεκριµένο παράδειγµα (νέα επιχείρηση, καλός σχεδιασµός από έµπειρους µηχανικούς, αγορά νέου και σύγχρονου εξοπλισµού, κ.ά.) η µεταβολή των ποσοτήτων δεν φαίνεται πιθανή. Αντιθέτως, η µεταβολή των τιµών είναι πάντα πολύ πιθανή.

ΕΡΩΤΗΜΑ: Τι θα συµβεί αν οι τιµές των Π.Υ. µεταβληθούν από -30% µέχρι +30%;

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ:

Με δεδοµένο το «σενάριο αναφοράς» και χρησιµοποιώντας το διαθέσιµο λογισµικό, µπορεί εύκολα να διαπιστωθεί ότι όταν το κόστος των Π.Υ. µεταβληθεί από -30% µέχρι +30%, ο ΕΒΑ µεταβάλλεται (αντιστρόφως ανάλογα) από 54% (αύξηση ~42%) µέχρι -22% (µείωση ~42%), όπως φαίνεται στο αραχνοειδές διάγραµµα του Σχήµατος 3 (το οποίο λαµβάνεται από το λογισµικό). Επίσης η ΚΠΑ του επενδυτικού σχεδίου µεταβάλλεται από 2,200,000 (αύξηση ~55%) ως 650,000 (µείωση ~54%) (βλ. Σχήµα 4).

3.3.2. ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Μεταβολή του κόστους από -30% µέχρι +30%.

ΠΙΘΑΝΟΙ ΛΟΓΟΙ: Το κόστος της ενέργειας µπορεί να µεταβληθεί εφόσον µεταβληθούν είτε οι χρησιµοποιούµενες ποσότητες, είτε οι τιµές τους.

Μεταβολή της ποσότητας: Μείωση µπορεί να είναι το αποτέλεσµα (α) καλύτερου σχεδιασµού και εισαγωγής στην παραγωγική διαδικασία νέων µεθόδων ή/και εξοπλισµού, (β) καλύτερης οργάνωσης και µείωσης απωλειών. Αύξηση της ποσότητας µπορεί να είναι το αποτέλεσµα των αντίθετων συνθηκών (π.χ. απαξίωση των εξοπλισµών, κακή συντήρηση, κλπ).

Μεταβολή των τιµών: Μπορεί να προκληθεί από απρόβλεπτη µεταβολή των συνθηκών της αγοράς, σε εθνικό ή και διεθνές επίπεδο. Η µεταβολή (της ζήτησης ή/και της προσφοράς) µπορεί να είναι τυχαία (π.χ. ένας πόλεµος µπορεί να επηρεάσει πολύ την προσφορά και κατ΄ επέκταση την τιµή του πετρελαίου). Μπορεί όµως να είναι αναµενόµενη αλλά να εξελιχθεί µε ραγδαίο και απρόβλεπτο τρόπο (η ανακάλυψη ενός νέου κοιτάσµατος, η επιδείνωση της πολιτικής κατάστασης στη Μέση Ανατολή προκαλεί ήδη αύξηση των τιµών του πετρελαίου, κλπ).

Στο συγκεκριµένο παράδειγµα (νέα επιχείρηση, καλός σχεδιασµός από έµπειρους µηχανικούς, αγορά νέου και σύγχρονου εξοπλισµού, κ.ά.) η µεταβολή των ποσοτήτων δεν φαίνεται πιθανή. Αντιθέτως, η µεταβολή των τιµών είναι πάντα πολύ πιθανή.

ΕΡΩΤΗΜΑ: Τι θα συµβεί αν οι τιµές του πετρελαίου µεταβληθεί από -30% µέχρι +30%;


Με δεδοµένο το «σενάριο αναφοράς» και χρησιµοποιώντας το διαθέσιµο λογισµικό, µπορεί εύκολα να διαπιστωθεί ότι η επένδυση δεν είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην τιµή του πετρελαίου καθότι µια µεταβολή της τιµής του πετρελαίου από -30% ως +30% προκαλεί µεταβολή στον ΕΒΑ µόνο +/-5%, δηλαδή ο ΕΒΑ θα κυµανθεί από ~40% ως ~36% όπως φαίνεται και από το αραχνοειδές διάγραµµα στο Σχήµα 3. Η ΚΠΑ του επενδυτικού σχεδίου θα κυµανθεί επίσης σε πολύ στενό διάστηµα από 1.300.000 ως 1.520.000 (βλ. Σχήµα 4).

3.3.3 ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΣΟ∆Α ΑΠΟ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Μεταβολή των εσόδων από -15% µέχρι +15%.

ΠΙΘΑΝΟΙ ΛΟΓΟΙ: Το ύψος των εσόδων από πωλήσεις προϊόντων µπορεί να µεταβληθεί εφόσον µεταβληθούν είτε οι ποσότητες, είτε οι τιµές τους.


Μεταβολή της ποσότητας: Μείωση µπορεί να είναι το αποτέλεσµα µιας γενικότερης κρίσης ή της εισόδου στην αγορά ενός νέου ανταγωνιστή. Αύξηση της ποσότητας µπορεί να είναι το αποτέ-λεσµα αυξηµένης παραγωγικότητας λόγω καλύτερης π.χ. οργάνωσης της επιχείρησης και εκπαίδευσης / κατάρτισης του προσωπικού. Μπορεί να προκύψει επίσης από τις µεταβολές των συνθηκών προσφοράς (π.χ. πτώχευση κάποιου ανταγωνιστή) και ζήτησης (για πλήρως ή µερικώς απρόβλεπτους λόγους). Με δεδοµένη τη δυναµικότητα παραγωγής, τον άριστο τεχνολογικό σχεδιασµό που έχει προηγηθεί και την καλή µελέτη της αγοράς που έχει γίνει, δεν φαίνονται πιθανές σηµαντικές µεταβολές στις ποσότητες πώλησης.

Μεταβολή των τιµών: Μπορεί να προκληθεί από απρόβλεπτη µεταβολή των συνθηκών της αγοράς ή/και του ανταγωνισµού. Η µεταβολή (της ζήτησης ή/και της προσφοράς) µπορεί να είναι τυχαία (ακραίες καιρικές συνθήκες, ένας µεγάλος σεισµός ή ένας πόλεµος, κ.ά.). Μπορεί όµως να είναι αναµενόµενη αλλά να εξελιχθεί µε ραγδαίο και απρόβλεπτο τρόπο (π.χ. ισχυρή διακύµανση της οικονοµικής συγκυρίας, επιστηµονικές ανακαλύψεις υποκατάστατων προϊόντων ή νέων µεθόδων, είσοδος ή/και έξοδος ανταγωνιστών).

ΕΡΩΤΗΜΑ: Τι θα συµβεί αν οι τιµές των του προϊόντος µεταβληθούν από -15% µέχρι +15%;


Όπως είναι φυσικό η αποδοτικότητα της επένδυσης είναι πιο ευαίσθητη σε µεταβολές της τιµής προϊόντος στο εσωτερικό καθότι εκεί πραγµατοποιεί το 70% των πωλήσεών της (βλ. Σχήµα 3). Μεταβολή της τιµής του προϊόντος στο εσωτερικό από -15% ως 15% επιφέρει µεταβολή στον ΕΒΑ του επενδυτικού σχεδίου έτσι ώστε αυτός να παίρνει τιµές από 20% (µείωση 42%) ως 56% (αύξηση 47%). Η ΚΠΑ του επενδυτικού σχεδίου θα κυµανθεί από 1,132,000 € ως 1,702,000 € δηλαδή από -20% ως +20% σε σχέση µε την αρχική του σεναρίου αναφοράς (βλ. Σχήµα 4).

Αν υποτεθεί ότι αυτός που αποφασίζει δέχεται ως κατώτερη ανεκτή απόδοση το 20%, τότε αυτό σηµαίνει ότι µπορεί να «αντέξει» σε παρατεταµένη µείωση της τιµής της τιµής του προϊόντος το πολύ µέχρι 15%. Οφείλει εποµένως να σκεφτεί καλά και να ερευνήσει προσεκτικά την πιθανότητα µιας απόκλισης αυτού του µεγέθους.

Στα αραχνοειδή διαγράµµατα των Σχηµάτων 3 και 4 φαίνεται καθαρά ότι η πιο κρίσιµη παράµετρος για την αποδοτικότητα της επένδυσης είναι η τιµή του προϊόντος (µεγαλύτερη κλίση της σχετικής γραµµής) και ακολουθεί η τιµή της Α’ ύλης. Αντίθετα, η αποδοτικότητα της επένδυσης δεν είναι ευαίσθητη στην τιµή της ενέργειας.

IRR3

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

-40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40%

A'ύλη

Β'υλη

πετρέλαιο

τιµή εξωτερικού

τιµή εσωτερικού

Σχήµα 3. Αραχνοειδές διάγραµµα ευαισθησίας του ΕΒΑ της επένδυσης (οπτική µετόχων) σε σχέση µε το κόστος Α και Β υλών, κόστος ενέργειας και τιµή πώλησης προϊόντων


NPV3

0

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,000

-40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40%

A'ύλη

Β'υλη

πετρέλαιο

τιµή εξωτερικού

τιµή εσωτερικού

Σχήµα 4. Αραχνοειδές διάγραµµα ευαισθησίας της ΚΠΑ της επένδυσης (οπτική µετόχων) σε σχέση µε το κόστος Α και Β υλών, κόστος ενέργειας και τιµή πώλησης προϊόντων

3.3.4 ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΠΙΤΟΚΙΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ∆ΑΝΕΙΣΜΟΥ

ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Αν µεταβληθεί το επιτόκιο µακροπρόθεσµου δανεισµού (π.χ. αύξηση των επιτοκίων από την Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα), ποια θα είναι η επίπτωση στην ΚΠΑ του επενδυτικού σχεδίου;

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ: Στους σχετικούς πίνακες µεταβάλλεται το επιτόκιο µακροχρόνιου δανεισµού για τη χρηµατοδότηση της επένδυσης από 8% µέχρι 12%.


Με δεδοµένο το «σενάριο αναφοράς» και χρησιµοποιώντας το διαθέσιµο λογισµικό, µπορεί εύκολα να διαπιστωθεί ότι όταν το επιτόκιο µακροπρόθεσµου δανεισµού µεταβληθεί από 8% έως 12%, η ΚΠΑ (από την οπτική των µετόχων) δεν παρουσιάζει αξιόλογη µεταβολή, (ΚΠΑ κυµαίνεται από 1.437.000 ως 1.397.000).

Σχήµα 5. Μεταβολή της ΚΠΑ συναρτήσει των επιτοκίων µακροπρόθεσµου δανεισµού

NPV3

1,390,0001,395,0001,400,0001,405,0001,410,0001,415,0001,420,0001,425,0001,430,0001,435,0001,440,000

-40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40%

επιτόκιο µακρ. δαν.


3.3.5 ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟ∆ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΕΝ∆ΥΣΗΣ

ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Ακόµα και όταν τα επιτόκια µεταβάλλονται, η επίδραση δεν είναι πολύ σηµαντική, γιατί εφαρµόζονται σε αναλογικά λίγα δανειακά κεφάλαια. Τι θα συµβεί αν από την αρχή η επένδυση χρηµατοδοτηθεί λιγότερο από ίδια κεφάλαια και περισσότερο από δανειακά κεφάλαια; Πόσο θα επηρέαζε τώρα µια µεταβολή των επιτοκίων;

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ: Αρχικά εισάγεται στο σχετικό πίνακα το νέο χρηµατοδοτικό σχήµα: µετοχικό κεφάλαιο: 25% αντί 40%, επιχορήγηση: 15% αντί 30%, µακροπρόθεσµο δάνειο: 60% ή 600.000 € αντί 30%.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: Με το νέο χρηµατοδοτικό σχήµα η ΚΠΑ από την οπτική των µετόχων προκύπτει 1,383,516 € και ο ΕΒΑ γίνεται 52.1%. Στη συνέχεια γίνεται µια ανάλυση ευαισθησίας ως προς τα επιτόκια, δηλαδή εισάγονται διαδοχικά επιτόκια 8-12% για το µακροπρόθεσµο δανεισµό. Τα αποτελέσµατα για την ΚΠΑ φαίνονται στο Σχήµα 6. Από αυτό προκύπτει ότι η αποδοτικότητα της επένδυσης είναι πολύ πιο ευαίσθητη απ’ ότι προηγουµένως (βλ. Σχήµα 5) στα επιτόκια δανεισµού (εύρος µεταβολής ~80,000 € αντί για ~40,000€). Αυτό είναι φυσικό γιατί τώρα πια τα ξένα κεφάλαια είναι µεγαλύτερο ποσοστό του αρχικού κεφαλαίου.

NPV3

1,330,0001,340,0001,350,0001,360,0001,370,0001,380,0001,390,0001,400,0001,410,0001,420,0001,430,000

-40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40%

επιτόκιο µακρ. δαν.

Σχήµα 6. Μεταβολή της ΚΠΑ συναρτήσει των επιτοκίων µακροπρόθεσµου και βραχυπρόθεσµου δανεισµού όταν τα ξένα κεφάλαια αποτελούν το 60% της αρχικής επένδυσης

3.4 ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ (ΑΝΑΛΥΣΗ ΡΙΣΚΟΥ)

Στο προηγούµενο κεφάλαιο πραγµατοποιήθηκε η ανάλυση ευαισθησίας της επένδυσης ως προς ορισµένες βασικές µεταβλητές. Στην ανάλυση ευαισθησίας εξετάζεται µία µεταβλητή κάθε φορά και υπολογίζονται οι επιπτώσεις της µεταβολής της στην ΚΠΑ και στον ΕΒΑ του επενδυτικού σχεδίου. Τι θα συµβεί όµως, στην απόδοση του επενδυτικού σχεδίου, σε περίπτωση ταυτόχρονης µεταβολής δύο ή περισσοτέρων µεταβλητών; Για να διερευνηθεί η συγκεκριµένη περίπτωση χρησιµοποιείται η πιθανολογική (στοχαστική) ανάλυση ή αλλιώς ανάλυση ρίσκου. Η ταυτόχρονη µεταβολή δύο ή περισσοτέρων µεταβλητών γίνεται µε τυχαία δειγµατοληψία τιµών τους από συγκεκριµένες κατανοµές χρησιµοποιώντας την καθιερωµένη τεχνική Monte Carlo.

Έστω λοιπόν ότι στο συγκεκριµένο παράδειγµα εξετάζεται η συµπεριφορά της ΚΠΑ και του ΕΒΑ όταν µεταβάλλονται ταυτόχρονα οι εξής τρεις µεταβλητές:

• το κόστος Α’ ύλης

• το κόστος Β’ ύλης


• η τιµή πώλησης του προϊόντος στο εσωτερικό

Σύµφωνα µε την τεχνική Monte Carlo, πρέπει καταρχήν να οριστούν οι κατανοµές από τις οποίες θα αντληθούν µε τυχαία δειγµατοληψία οι τιµές για τις µεταβλητές. Έστω λοιπόν ότι το κόστος Α’ ύλης ακολουθεί µια κανονική κατανοµή µε µέση τιµή 100€ και τυπική απόκλιση 10€, το κόστος Β’ ύλης ακολουθεί µια κανονική κατανοµή µε µέση τιµή 50€ και τυπική απόκλιση 5€ και η τιµή πώλησης εσωτερικού ακολουθεί µια τριγωνική κατανοµή µε ελάχιστη τιµή τα 150€ πιο πιθανή τιµή τα 200€ και µέγιστη τιµή τα 220€.

Τα αποτελέσµατα της προσοµοίωσης Monte Carlo για 1000 επαναλήψεις δίνουν την κατανοµή της ΚΠΑ και του ΕΒΑ της επένδυσης και για τις τρεις οπτικές αξιολόγησης (εθνική οικονοµία, επενδυτικό σχήµα, µέτοχοι). Η κατανοµή µε την πυκνότητα πιθανότητας για τα παραπάνω µεγέθη και την οπτική των µετόχων φαίνονται στο Σχήµα 7 και 8.

NPV3

05

1015202530354045

-540

,000

-393

,000

-246

,000

-99,

000

48,0

00

195,

000

342,

000

489,

000

636,

000

783,

000

930,

000

1,07

7,00

0

1,22

4,00

0

1,37

1,00

0

1,51

8,00

0

1,66

5,00

0

1,81

2,00

0

1,95

9,00

0

2,10

6,00

0

2,25

3,00

0

2,40

0,00

0

Σχήµα 7: Κατανοµή πυκνότητας πιθανότητας για την ΚΠΑ της επένδυσης

IRR3

0

5

10

15

20

25

30

35

40

-5%

-2% 2% 5% 8% 11%

15%

18%

21%

24%

28%

31%

34%

37%

41%

44%

47%

50%

54%

57%

60%

Σχήµα 8: Κατανοµή πυκνότητας πιθανότητας για τον ΕΒΑ της επένδυσης

Στον Πίνακα 26 φαίνεται η αντίστοιχη αθροιστική κατανοµή. Από αυτή µπορούµε να διαβάσουµε για παράδειγµα ότι υπάρχει 70% πιθανότητα η ΚΠΑ από την οπτική των µετόχων (NPV3) να είναι µεγαλύτερη από 893,250€.


Πίνακας 26. Πίνακας αθροιστικής κατανοµής για την ΚΠΑ και ΕΒΑ

NPV1 IRR1 NPV2 IRR2 NPV3 IRR3

100% -479.018 -0,2% -575.636 -1,9% -381.615 -1,1% 90% 602.250 13,3% 315.000 10,3% 432.500 17,9% 80% 989.520 17,6% 606.514 13,9% 700.635 23,7% 70% 1.233.771 20,2% 783.980 16,0% 865.395 27,0% 60% 1.438.800 22,4% 938.788 17,7% 1.006.840 30,0% 50% 1.662.626 24,8% 1.108.567 19,6% 1.161.495 33,1% 40% 1.875.043 26,7% 1.258.586 21,2% 1.298.110 35,8% 30% 2.072.865 28,8% 1.405.621 22,7% 1.430.888 38,5% 20% 2.317.600 31,2% 1.581.922 24,8% 1.594.389 41,7% 10% 2.595.800 33,9% 1.791.750 26,8% 1.788.326 45,4%

0% 4.200.000 48,9% 2.964.200 38,7% 2.867.100 66,2%

Τέλος, µε τη βοήθεια του λογισµικού µπορεί να υπολογιστεί η πιθανότητα να κυµαίνεται η ΚΠΑ ή ο ΕΒΑ µεταξύ συγκεκριµένων ορίων. Για παράδειγµα, η πιθανότητα να είναι ο ΕΒΑ (από την οπτική των µετόχων) µεταξύ 20% και 40% υπολογίζεται σε 48,4%.

Meletis Kopimotitas EXCEL Ver.2.0

Documents

Transcript of Meletis Kopimotitas EXCEL Ver.2.0