Ιταλία

Μια ξενάγηση χίλιες εικόνες…

Περιεχόμενα

• Η Ιταλία στην Αρχαιότητα• Αναγέννηση• 20ος Αιώνας• Πολιτισμός • Κολοσσαίο • Πίζα • Φοντάνα ντι Τρέβι• Κάστρο του Αγίου Αγγέλου• Βίλλα Μποργκέζε• Λουτρά του Καρακάλλα• Κατακόμβες του Αγίου Καλλίστου

• Οι πόλεις της Ιταλίας• Ρώμη• Βενετία • Μιλάνο• Σικελία • Πομπηία• Νάπολη • Σιένα• Περούτζια• Φλωρεντία• Τορίνο • Γένοβα

Η Ιταλία στην Αρχαιότητα• Η ιστορία της Ιταλίας είναι στενά συνδεδεμένη με τον

πολιτισμό όλης της περιοχής της Μεσογείου αλλά και της Ευρώπης γενικότερα. Η Ιταλική χερσόνησος κατοικείται ήδη από τα προϊστορικά χρόνια. Γύρω στoν 8o αι. π.Χ. oι Έλληνες ίδρυσαν απoικίες στη νότιo Ιταλία και τη Σικελία, ενώ την στην κεντρική, κυρίως, Ιταλία κυριαρχούν οι Ετρούσκοι. Τoν 5o αι. π.Χ. oι Γαλάτες εγκαταστάθηκαν στην πεδιάδα τoυ Πάδoυ. Τoν 3o αι. π.Χ. ολόκληρη Ιταλία ενώθηκε από τoυς Ρωμαίoυς και μέχρι την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτoκρατoρίας η ιστoρία της χερσονήσου ταυτίζεται μ’ αυτήν της Ρώμης.

Αναγέννηση• Από τo 14o αιώνα πoλλoί δήμoι μετατράπηκαν σε σινιoρίες και

πριγκιπάτα. Η άνοδος της αστικής τάξης και η ανάπτυξη του εμπορίου στις ιταλικές πόλεις συνέβαλε στο μετασχηματισμό της μεσαιωνικής κοινωνίας και οδήγησε στην οικονομική ευμάρεια και στην ανάπτυξη των τεχνών, που έφτασε στο απώγειό της κατά την περίοδο της Αναγέννησης. Οι μεγάλες πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις της εποχής όπως η Βενετία, η Φλωρεντία και η έδρα του παπισμού, Ρώμη, ευνοούν την άνθηση και την ανανέωση της λογοτεχνίας, της ζωγραφικής, της αρχιτεκτονικής, της γλυπτικής και των επιστημών, προσανατολιζόμενες προς τα κλασικά πρότυπα της αρχαιότητας. Οι πόλεις αυτές διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο στις τέχνες και τα γράμματα και το έργο καλλιτεχνών όπως ο Πετράρχης, ο Βοκάκκιος, Ο Τζιότο, ο Μιχαήλ Άγγελος, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Ραφαήλ και ο Τιτσιάνο ακτινοβολεί σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο.

20ός αιώνας• Τον 20ο αιώνα η χώρα βρήκε ξανά την ισoρρoπία της με την

κυβέρνηση τoυ Τζιoλίτι, πoυ υπήρξε ένας από τoυς τoυς πιo ικανoύς πoλιτικoύς της Ιταλίας. Με τον πόλεμο ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και την κατάκτηση της Λιβύης και των Δωδεκανήσων ξεκινά μια περίοδος αποικιοκρατικής και επεκτατικής πολιτικής. Η εκλoγική νίκη των σoσιαλιστών και των καθoλικών τo 1913 oδήγησε στην παραίτηση τoυ Τζιoλίτι, τoν oπoίo διαδέχτηκε o Σαλάντρα (1914). Μετά από μια διακήρυξη oυδετερότητας (1η Αυγoύστoυ 1914), κάτω από τις πιέσεις των επεμβατικών ρευμάτων, η κυβέρνηση εισχώρησε στην Τριπλή Συμμαχία (Αγγλία - Γαλλία - Ρωσία) και κήρυξε τoν πόλεμo στην Αυστρία, ελπίζoντας να επιτύχει σημαντικά εδαφικά οφέλη. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμoς τελείωσε με νίκη τo 1918 και στην Ιταλία απoδόθηκαν τo Τρεντίνo, η Ίστρια και η Ζαντάρ.

Πολιτισμός

• Η Ιταλία είναι γνωστή για τις τέχνες, τον πολιτισμό, και πολλά μνημεία της, όπως ο Πύργος της Πίζα και το Ρωμαϊκό Κολοσσαίο, όπως και για την κουζίνα της (πίτσα, μακαρονάδες, κλπ.), κρασί, τρόπος ζωής, μόδα, ντιζάιν, κινηματογράφος, θέατρο, λογοτεχνία, ποίηση, εικαστικές τέχνες, μουσική (κυρίως όπερα), διακοπές, και γενικότερα, για το γούστο της. Η Αναγεννησιακή περίοδος της Ευρώπης ξεκίνησε στην Ιταλία το 14ο και 15ο αιώνα. Λογοτεχνικά αριστουργήματα, όπως η ποίηση του Δάντη, Πετράρχη, Tορκουάτο Τάσσο και Λουδοβίκου Αριόστο και η πεζογραφία του Βοκάκκιου. Η μουσική επιρροή των Ιταλών συνθετών Παλεστρίνα, Κλάουντιο Μοντεβέρντι, Αρκάντζελο Κορέλλι και Αντόνιο Βιβάλντι αποδείχτηκε τεράστια. Τον 19ο αιώνα, η ιταλική ρομαντική όπερα άνθισε με συνθέτες, όπως οι Τζοακίνο Ροσίνι, Τζουζέπε Βέρντι και Τζάκομο Πουτσίνι. Οι σύγχρονοι Ιταλοί καλλιτέχνες, συγγραφείς, σκηνοθέτες, αρχιτέκτονες, συνθέτες και σχεδιαστές συνεχίζουν να συνεισφέρουν σημαντικά στο δυτικό πολιτισμό.

Το Κολοσσαίο

• Τα υπόγεια μπουντρούμια του Κολοσσαίου, ενός από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής, όπου κάποτε οι μονομάχοι πάλευαν μέχρι θανάτου, θα ανοίξουν για πρώτη φορά για το κοινό την ερχόμενη εβδομάδα. Το επάνω τμήμα του μνημείου, που παρέμενε κλειστό από τη δεκαετία του 1970, θα ανοίξει επίσης και πάλι για τους επισκέπτες, προσφέροντάς τους τη δυνατότητα να θαυμάσουν τη θέα στην αρχαία αγορά της Ρώμης. Μετά τις πρόσφατες εργασίες αποκατάστασης του μνημείου, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το 80 μ.Χ., οι αρχές αποφάσισαν να ανοίξουν τους υπόγειους θαλάμους όπου βρίσκονταν τα κλουβιά των λιονταριών και άλλων θηρίων αλλά και όπου οι μονομάχοι περίμεναν να πληροφορηθούν τη μοίρα τους.

Πίζα• Η Πίζα είναι ιστορική πόλη της ΒΔ Ιταλίας, πανεπιστήμιό της

που λειτουργεί από το 1343 και τον ξακουστό κεκλιμένο πύργο της Πίζας, που κτίστηκε όλος από μάρμαρο στη διάρκεια της περιόδου από το 1172 μέχρι το 1350. Αποτελείται από 6 ορόφους και επειδή κτίστηκε σε έδαφος χαλαρό, παρουσιάζει κλίση προς τα νότια που σταδιακά αυξάνεται. Έχει ύψος 56 μ. Πολλοί επισκέπτες της Ιταλίας πηγαίνουν στην Πίζα ειδικά για να θαυμάσουν το μνημείο αυτό της αρχιτεκτονικής και τεχνικής.

• Παλιότερα, το 18ο αιώνα, στην Πίζα υπήρχε ελληνική παροικία. Εκεί οι Έλληνες είχαν γίνει η ψυχή του αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους και ως μέλη της Φιλικής Εταιρείας ενίσχυσαν τον αγώνα του 1821 όπως μπορούσαν.

Φοντάνα ντι Τρέβι

• Η Φοντάνα ντι Τρέβι (Fontana di Trevi) είναι το πιο διάσημο και αναμφισβήτητα το πιο όμορφο συντριβάνι της Ρώμης. Αυτό το εντυπωσιακό μνημείο δεσπόζει στη μικρή πλατεία Trevi που βρίσκεται στην περιοχή του Quirinale. Η Φοντάνα ντι Τρέβι είναι το τέλος του Aqua Virgo, ενός υδραγωγείου που κατασκευάστηκε το 19 π.Χ. και φέρνει νερό από τις πηγές στο Salone (περίπου 20 χιλιόμετρα από τη Ρώμη) και παρέχει στα συντριβάνια της Ρώμης νερό. Το 1732, ο Πάπας Κλήμης ο 12ος ανέθεσε στον Νικολά Σάλβι (Nicola Salvi) να δημιουργήσει ένα μεγάλο συντριβάνι στην πλατεία Τρέβι. Ένα προηγούμενο εγχείρημα να οικοδομηθεί το συντριβάνι κατόπιν σχέδιου του Μπερνίνι σταμάτησε έναν αιώνα νωρίτερα, μετά το θάνατο του Πάπα Ουρβανού του 8ου. Η κατασκευή του μνημειακού μπαρόκ συντριβανιού ολοκληρώθηκε τελικά το 1762. Η κεντρική φιγούρα του συντριβανιού είναι ο Ποσειδώνας, θεός της θάλασσας.

Κάστρο του Αγίου Αγγέλου

• Το κάστρο του Αγίου Αγγέλου είναι ένα επιβλητικό κτίριο στη δεξιά όχθη του ποταμού Τίβερη με μια πολυτάραχη ιστορία ακόμη και για τα πρότυπα της Ρώμης. Το κτίριο λειτούργησε αρχικά ως μαυσωλείο, στη συνέχεια, έγινε μέρος του τείχους της πόλης και αργότερα μετατράπηκε σε φρούριο πριν λειτουργήσει ως παπική κατοικία και τέλος ως στρατώνας και στρατιωτική φυλακή. Σήμερα λειτουργεί ως εθνικό μουσείο. Η γέφυρα είναι τώρα γνωστή ως Pont Sant'Angelo. Τα αγάλματα στη γέφυρα προστέθηκαν πολύ αργότερα.

Βίλλα Μποργκέζε• Η Βίλλα Μποργκέζε (Villa Borghese) είναι το μεγαλύτερο

δημόσιο πάρκο της Ρώμης. Διαθέτει λίμνη, ναούς, σιντριβάνια, αγάλματα και διάφορα μουσεία. Το πάρκο βρίσκεται βόρεια από την Πιάτσα ντι Σπάνια (Piazza di Spagna). Οι κύριες είσοδοι βρίσκονται στην Piazza del Popolo και την Porta Pinciana στο τέλος της Via Veneto. Το πάρκο Borghese είναι ένα ευχάριστο καταφύγιο από το θόρυβο της ζωής της Ρώμης. Η περιοχή ξεκίνησε ως αμπελώνες τον 16ο αιώνα. Το 1605 ο καρδινάλιος Σκιπίoν Μποργκέζε (Scipione Borghese), ανιψιός του Πάπα Παύλου Ε΄, μετέτρεψε τα αμπέλια σε πάρκο. Η αρχιτέκτονας Domenico Savino da Montepulciano σχεδίασε ένα πολύ προσεγμένο πάρκο με γεωμετρικά σχήματα, το πρώτο πάρκο της Ρώμης. Μια βίλα χτίστηκε από τον αρχιτέκτονα Flaminio Ponzio κατόπιν ενός σκίτσου που ζωγράφισε ο καρδινάλιος ο ίδιος.

Λουτρά του Καρακάλλα

• Τα Λουτρά του Καρακάλλα ήταν μεγαλύτερα στον κόσμο όταν και ολοκληρώθηκαν το 217μ.Χ. και ήταν σε λειτουργία για περισσότερα από 300 χρόνια. Τα ερείπια από κόκκινα τούβλα των Λουτρών βρίσκονται νοτιοανατολικά του κέντρου της αρχαίας Ρώμης. Τα λουτρά ήταν τεράστια κτίρια, με τεράστιες τοιχογραφίες και θόλους που κάλυπταν τα μεγάλα δωμάτια. Αυτό το τεράστιο συγκρότημα 27 στρεμμάτων στεγάζονταν εγκαταστάσεις με θέσεις για περισσότερα από 1600 άτομα. Σε μια εποχή που γινόταν συνωστισμός και στη Ρώμη υπήρχαν λίγες εγκαταστάσεις υγιεινής, τα περισσότερα από 50 λουτρά της Αυτοκρατορικής Ρώμης διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο στη ζωή των πολιτών της. Η Τα Λουτρά του Καρακάλλα ήταν γνωστά για το πλούσια εσωτερικό τους, που χαρακτήριζόταν από καθίσματα από μάρμαρο, ψηφιδωτά που διακοσμούσαν τους τοίχους και δάπεδα, καθώς και τα συντριβάνια και τα αγάλματα που συνέθεταν τον υπέροχο διάκοσμο. Η κατασκευή των Λουτρών του Καρακάλλα άρχισε το 212 μ.Χ. και ολοκληρώθηκε το 217 μ.Χ..

Κατακόμβες Αγίου Καλλίστου

• Οι κατακόμβες της Ρώμης αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας της πόλης, αλλά και του χριστιανισμού. Σε ολόκληρη την πόλη υπάρχουν περίπου 40, χρονολογούμενες από τον 2ο αιώνα και είχαν τη χρήση νεκροταφείων αλλά και χώρων λατρείας. Οι κατακόμβες του Αγίου Καλλίστου θεωρούνται από τις σημαντικότερες της Ρώμης και βρίσκονται στη νότια πλευρά της πόλης, στη Via Appia Antica, κοντά στο παρεκκλήσι του Χριστού Quo Vadis. Πήραν το όνομά τους από το διάκονο Callistus και εδώ θάφτηκαν στις αρχές του 3ου αι δεκάδες μάρτυρες, 16 πάπες και πολλοί Χριστιανοί. Ανάμεσα τους λέγεται ότι είναι θαμμένος και ο πάπας Ζεφύριος, ο Άγιος Τάρσιος και ο νεαρός μάρτυρας Ευχάριστος. Οι κατακόμβες έχουν τέσσερα επίπεδα και συνολικό μήκος 20 χμ.

Οι πόλεις της Ιταλίας

Ρώμη

• Η Ρώμη είναι η πρωτεύουσα της Ιταλίας, πρωτεύουσα της περιφέρειας του Λάτιου, της ομώνυμης επαρχίας και μία από τις ιστορικότερες πόλεις της Ευρώπης. Είναι ο πολυπληθέστερος δήμος της Ιταλίας με 2.705.603 κατοίκους (2006). Η ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή έχει πληθυσμό περίπου 3.700.000 κατοίκους καθιστώντας την τον μεγαλύτερο δήμο της Ιταλίας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατατάσσεται τέταρτη σε πληθυσμό μετά το Λονδίνο, το Βερολίνο και τη Μαδρίτη.

Βενετία

• Η Βενετία ή, παλαιότερα, Ενετία (Ιταλικά: Venezia) είναι πόλη της βόρειας Ιταλίας, πρωτεύουσα της περιοχής Βένετο, με πληθυσμό 271.663 (εκτίμηση 2004). Η πόλη βρίσκεται επάνω σε πολυάριθμα μικρά νησιά σε μια λιμνοθάλασσα της Αδριατικής. Η άλλοτε Ρεπούμπλικα Σερενίσσιμα (= Γαληνότατη Δημοκρατία) ήταν μια μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση.

Μιλάνο

• Το Μιλάνο (ιταλικά Milano) είναι πόλη της Βόρειας Ιταλίας, πρωτεύουσα της Λομβαρδίας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 120 μέτρων στην πεδιάδα της πιο πυκνοκατοικημένης και αναπτυγμένης περιφέρειας της χώρας. Είναι το βιομηχανικό και οικονομικό κέντρο του Ιταλικού Βορρά και έδρα του ιταλικού χρηματιστηρίου. Η πόλη έχει 1.303.437 κατοίκους (2006) και η ευρύτερη περιοχή (La Grande Milano) περίπου 7.400.000 κατοίκους. Το Μιλάνο ιδρύθηκε το 400 π.Χ. από Γαλάτες και κατακτήθηκε τελικά από τους Ρωμαίους το 196 π.Χ.

Σικελία

• Η Σικελία είναι αυτόνομη περιοχή της Ιταλίας και το μεγαλύτερο νησί όλης της Μεσογείου, με έκταση 25.708 τ.χλμ.. Πρωτεύουσα του νησιού είναι το Παλέρμο.

Πομπηία

• Η Πομπηία ήταν πόλη της νότιας Ιταλίας, στην πλευρά της Τυρηναϊκής θάλασσας, κοντά στη σημερινή Νάπολη. Χτίστηκε τον 5ο αιώνα από τους Έλληνες στις ακτές της Καμπανίας στους πρόποδες του Βεζούβιου, κοντά στη Ρώμη. Η Πομπηία έπεσε στα χέρια των Ρωμαίων και είχε επηρεαστεί πολύ από τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Η τοποθεσία της και το κλίμα της ήταν περίφημα, πράγμα που την έκανε το καλύτερο θέρετρο της αρχαίας Ρώμης. Πολλοί πλούσιοι Ρωμαίοι είχαν χτίσει πάνω στους σκεπασμένους με αμπέλια λόφους της, όμορφες εξοχικές επαύλεις, τις οποίες στόλιζαν με διάφορα έργα τέχνης.

Νάπολη

• Η Νάπολη (ιταλικά: Napoli) είναι πόλη και σημαντικό λιμάνι της Νότιας Ιταλίας, στην περιφέρεια της Καμπανίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας. Είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ιταλίας μετά τη Ρώμη και το Μιλάνο με πληθυσμό 963.522 κατοίκους. Η μητροπολιτική περιοχή, ωστόσο, υπολογίζεται σύμφωνα με διάφορες μετρήσεις ότι κινείται μεταξύ 3.000.000 και 5.000.000 κατοίκων.

Σιένα

• Η Σιένα είναι πόλη στην Τοσκάνη της Ιταλίας, σε υψόμετρο 322 μέτρων και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας. Η Σιένα είναι μοιρασμένη σε δέκα επτά κοντράντε. Κάθε κοντράντα έχει το όνομα ενός ζώου ή κάποιου αντικειμένου. Το ιστορικό κέντρο της πόλης έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Περούτζια

• Η Περούτζια είναι ιστορική πόλη της Ιταλίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας. Βρίσκεται σε γραφικότατο λόφο στη κοιλάδα του άνω Τίβερη, περίπου 140 χλμ. από τη Ρώμη, και αριθμεί περίπου 149.000 κατοίκους. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Περουσία και αποτελούσε μία από τις δώδεκα ομόσπονδες πόλεις της Τυρρηνίας. Σήμερα η Περούτζια καταλαμβάνει, εκτός του παλαιού Ετρουσκικορωμαϊκού κέντρου της, τρεις νέες συνοικίες που εκτείνονται βορειοδυτικά, βορειοανατολικά και νοτιοανατολικά της ιστορικής πόλης ως στενές γλώσσες εδάφους. Από την ετρουσκική εποχή σώζονται τμήματα του τείχους κοντά στην Αψίδα του Αυγούστου. Επίσης σώζονται ερείπια της ρωμαϊκής εποχής, αλλά γενικά η εμφάνιση της πόλης είναι περισσότερο μεσαιωνική.

Φλωρεντία

• Η Φλωρεντία (ιταλικά: Firenze), είναι πόλη της Ιταλίας, πρωτεύουσα της περιφέρειας της Τοσκάνης και της ομώνυμης επαρχίας. Από το 1865 έως το 1870 ήταν η πρωτεύουσα του Βασιλείου της Ιταλίας. Η πόλη βρίσκεται επί του ποταμού Άρνου (Arno) και αριθμεί περίπου 400.000 κατοίκους που ονομάζονται Φλωρεντίνοι. Κέντρο εμπορίου κατά τον Μεσαίωνα, η Φλωρεντία κυβερνήθηκε από την οικογένεια των Μεδίκων (Medici). Θεωρείται ως η γενέτειρα της ιταλικής Αναγέννησης και είναι γνωστή για τις καλές τέχνες κα την αρχιτεκτονική της. Τα αξιοθέατα της πόλης έχουν χαρακτηριστεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τελούν υπό το καθεστώς της UNESCO.

Τορίνο

• Το Τορίνο ή Τουρίνο είναι πόλη της Ιταλίας, πρωτεύουσα του Πεδεμόντιου και της ομώνυμης επαρχίας, με πληθυσμό της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής περίπου 1.700.000 κατοίκους. Ο πληθυσμός του δήμου του Τορίνο ανέρχεται σε 1.100.000 περίπου εκ των οποίων 100.000 περίπου είναι αλλοδαποί, ενώ οι φοιτητές αγγίζουν τους 50.000.

Γένοβα

• Η Γένοβα (ιταλ. Τζένοβα, Genova) και κατά τον Μεσαίωνα Γένουα (της Γένουας ή Γενούης στην καθαρεύουσα) είναι σημαντική ιστορική πόλη της Ιταλίας, πρωτεύουσα της Λιγουρίας, στο κέντρο του ομώνυμου κόλπου (Κόλπος Γένοβας) και πολύ σημαντικός λιμένας (795.027 κατ.).

Επιμέλεια: Κωνσταντή Μαρίνα

Μουσική: Gigi D’ Alessio, Rocco Granata

Βιβλιογραφία: Internet- Wikipedia