LOW TECH Αρχιτεκτονική, Τεχνολογική αιχμή ή αιχμή της...

"LOW-TECH" AΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΤεχνολογική αιχμή ή αιχμή της τεχνικής;

Σκοπός της "low - tech" αρχιτεκτονικής είναι η επαναδιαπραγμάτευση των πραγματικών μας αναγκών και η ανάπτυξη τεχνικών και μεθόδων, που θα προτείνουν φθηνές κατασκευαστικές λύσεις, οι οποίες θα υλοποιούνται από τον κάθε άνθρωπο με στόχο την αξιοπρέπεια της ύπαρξης των "πολλών ανθρώπων".

Άρθρο του Γ. - ΦΟΙΒΟΥ ΣΑΡΓΕΝΤΗ, δρ μηχ. Ε.Μ.Π.

Η "low - tech" αρχιτεκτονική ή αρχιτεκτονική χα-μηλών τεχνολογικών απαιτήσεων εστιάζει το εν-διαφέρον της στη δημιουργία αρχιτεκτονημά-των που αποφεύγουν να χρησιμοποιούν την "υ-ψηλή τεχνολογία" σε κάθε στάδιο του κύκλουζωής τους. Σήμερα, στον κόσμο των κατασκευ-ών, με τον όρο "υψηλή τεχνολογία" εννοούμε,πέρα από το εύρος των αναπτυσσόμενων ικανο-τήτων, την επιστημονική θεμελίωση και την πρα-κτικότητα του αποτελέσματος και ένα σύνολοάλλων "ακριβών" συνήθως πραγμάτων (π.χ. ειδι-κά εργαλεία, κατάλληλες υποδομές κ.ά.), τα ο-ποία υποστηρίζονται κυρίως από την "αυτοκρα-τορία της αγοράς". H αρχιτεκτονική χαμηλών τεχνολογικών απαιτή-σεων, ως αρχιτεκτονικό ρεύμα, καλείται να διατυ-πώσει τεχνικές, με τις οποίες ο άνθρωπος θαμπορεί να χτίσει ο ίδιος το κέλυφός του με α-σφάλεια, εύκολα και φθηνά, αποτυπώνοντας τοόραμά του στην κατασκευή του.

Γιατί αρχιτεκτονική χαμηλώντεχνολογικών απαιτήσεων;"Αν όλα τα εργαλεία μπορούσαν να εκτελούν, χω-ρίς να φθείρονται ή, ακόμη καλύτερα, να εκτελούναπό μόνα τους το έργο για το οποίο κατασκευά-στηκαν, … ο αρχιτεχνίτης του εργαστηρίου δενθα είχε ανάγκη από βοηθούς, ούτε και ο αφέ-ντης από δούλους". Αυτά έλεγε ο Αριστοτέλης

www.ktirio.gr • 61

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ

P.LOW TECH_Layout 1 04/01/2012 10:48 π.μ.

πριν πολλούς αιώνες και αναρωτιέται κανείς, για-τί σήμερα με τόσα τεχνολογικά επιτεύγματα δενβρίσκει εφαρμογή η σκέψη του; Υπάρχει μια πα-ραδοσιακά αντίθετη "σχολή σκέψης" απέναντιστη βιομηχανική (τεχνολογική) επανάσταση καιακόμη και αν αυτό που σήμερα ονομάζουμε αρ-χιτεκτονική χαμηλών τεχνολογικών απαιτήσεωνεμφανίζεται ως νέο φαινόμενο τις τελευταίεςτρεις δεκαετίες, στην αντι-βιομηχανική ιστορία,υπάρχουν συγκεκριμένα επιχειρήματα ενάντιαστην "τεχνολογία" όπως:• το ηθικό, που (μάλλον αφοριστικά) οδηγεί

μονοσήμαντα στο συμπέρασμα πως κάθε "τε-χνολογία" αλλοιώνει το περιβάλλον,

• της οικονομίας, επειδή τα προϊόντα τεχνο-λογίας είναι ακριβά ή ενδεχομένως οδηγούνσε άχρηστους, καταναλωτικούς κύκλους, εξυ-πηρετώντας κατ’ ουσία πλασματικές ανάγκες,

• το ενεργειακό, διότι για τη χρήση της τεχνο-λογίας κατά κανόνα καταναλώνεται ενέργεια,παράγοντας πληθώρα στερεών, υγρών και αέ-ριων ρύπων από μη ανανεώσιμες πηγές,

• το δικαίωμα στην εργασία, το οποίο αλλοι-ώνεται με την τεχνολογική ανάπτυξη, αφού οιαπαιτήσεις της εργασίας από τον άνθρωπομειώνονται από τα τεχνολογικά συστήματαπου διαμορφώνονται, κατά κανόνα, χωρίςαυτόν,

• το αισθητικό, που επισημαίνει πως τα τεχνο-λογικά προϊόντα μειονεκτούν αισθητικά έναντιτων χειροποίητων,

• η επιφύλαξη πως κάθε τεχνολογική εφαρμογήμπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα γιατην υγεία των ανθρώπων,

• η ψυχολογία της κοινωνίας, διότι όταν αυτήστηρίζεται μονοσήμαντα στην τεχνολογία,παρατηρούνται αλλοιώσεις στις συμπεριφο-ρές των μελών της.

Αυτή είναι, γενικά, μια "ιδεολογική πλατφόρμα"της κριτικής σκέψης έναντι της τεχνολογίας, πουαπό τα μέσα του '50 έχει ταυτιστεί με διάφοραοικολογικά κινήματα. Σχετικά με τα παραπάνω ε-πιχειρήματα ο καθ. Θ. Τάσιος παρατηρεί ότι: "…το νέο στοιχείο με την τεχνολογία είναι ότι επι-βάλλει πολύ περισσότερα συλλογικά και καθημε-ρινά διλήμματα, των οποίων η λύση απαιτεί μεγά-λο όγκο εξειδικευμένων και αμφίβολων γνώσεωνεπάνω στα ενδεχόμενα, τα οποία συγκρίνο-νται… Έτσι, όλη αυτή η ηθική ανησυχία των και-ρών μας περί της τεχνολογίας δεν είναι παρά τά-ση διαφυγής από το αβάσταχτο καθήκον μας ναξεκαθαρίσουμε την ιεραρχία των αξιών". Δεν θα μπορούσε ίσως κανείς να διαφωνήσει μετα προλεγόμενα. Αλλά εμείς που συμφωνούμεζούμε και εργαζόμαστε σε "παραδοσιακές" και"ακριβές" κατασκευές της εποχής μας, από σκυ-ρόδεμα, μέταλλα, τούβλα, γυαλί κ.ά. "ακριβά" υλι-κά. Όμως δεν είναι αυτονόητη η ύπαρξη ενός τέ-τοιου κελύφους για τους περισσότερους ανθρώ-πους του κόσμου μας, ενώ είναι ορατό πως ηκοινωνία συστηματικά διαφεύγει από το ξεκαθά-ρισμα της ιεράρχησης των αξιών.

• ΤΕΥΧΟΣ 01/201262

1Κατασκευή στεγάστρου από χρησιμοποιημένα δοχεία λαδιού, που δημιουργούν μια μεταλλική κυψέλη. Τα δοχεία συγκεντρώθηκαν από τουςκατοίκους της περιοχής και επεξεργάστηκαν από τους τοπικούς τεχνίτες. Νέο Δελχί,Ινδία, αρχιτέκτονας Sanjeev Shankar.2Κατασκευή κατοικίας από πλαστικέςμποτίλιες στην Ονδούρα. Οι μποτίλιεςγεμίζουν από τους μελλοντικούς κατοίκουςμε λάσπη αναμεμειγμένη με πριονίδι και άμμο που βρίσκεται στη γύρω περιοχή.Συλλογική κίνηση, που εμπνεύστηκε ο Andreas Froese, βασισμένη στην άμεσηανακύκλωση απορριμμάτων.3Παλαιά εμπορευματοκιβώτια αποτέλεσανπρακτική και "low - tech" λύση για τηνκατασκευή ξενώνα σε ράντζο του Τέξας.4 α, β, γΚατοικία και χώρος εργασίας με πήλινα τούβλα. Για την κατασκευή των τούβλων χρησιμοποιήθηκε εδαφικόυλικό από το οικόπεδο, το οποίοαναμείχθηκε με γρανιτική άμμο από γειτονικά λατομεία και σταθεροποιήθηκε με τσιμέντο σε ποσοστό περίπου 5%. Η παραγωγή δεν απαιτούσε την κατανάλωση ενέργειας:το μείγμα τοποθετήθηκε σε χειροκίνησηπρέσα και τα τούβλα στέγνωναν στον ήλιογια δέκα περίπου ημέρες. Bangalore, Ινδία,αρχιτέκτονας Chitra Vishwanath.5Κατασκευή παρατηρητηρίου από μπαμπού,αρχιτέκτονας Simon Velez.


1

2

3


Για να μπορέσουν κάποτε οι άνθρωποι των λιγό-τερο οικονομικά αναπτυγμένων χωρών να απο-κτήσουν το ζητούμενο κέλυφος, μέσα στο οποίοθα ζουν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια, αρχίζει ναφαίνεται μια τάση αναζήτησης προτάσεων, οι ο-ποίες υπόσχονται να βελτιώσουν τις υποδομέςκαι την ποιότητα ζωής των "πολλών ανθρώπων",με τους οποίους, πριν από λίγα χρόνια ενδεχο-μένως να φαινόταν ότι έχουμε μακρινή "κοινωνι-κή συγγένεια", αλλά που τα ανατρεπτικά δεδομέ-να της καταρρέουσας πλέον "αυτοκρατορίαςτης αγοράς" την επαναδιαπραγματεύονται. Εξαιτίας λοιπόν των περιορισμένων πόρων και ε-πειδή η "τεχνολογία" είναι γενικά "ακριβή", διατυ-πώνονται προτάσεις στο πλαίσιο μιας χαμηλότε-ρης τεχνολογικά αρχιτεκτονικής προσέγγισηςμε απλές αλλά έξυπνες μορφές και τεχνικές κα-τασκευής, οι οποίες προδιαγράφονται για να υ-λοποιούνται φθηνά και από ανειδίκευτους εργά-τες: τους ίδιους, τους χρήστες τους. Το ζητούμε-νο σ’ αυτήν την περίπτωση είναι η αρχιτεκτονικήγνώση, η οποία θα διασφαλίσει την ευστάθειατης κατασκευής και την ασφάλεια των χρηστώντης, δεδομένου ότι αυτά τα έργα δημιουργού-νται μέσα από συλλογικές διαδικασίες και συχνάπροκαλούν δημιουργικά τα όρια των ανθρώπωνμε διάθεση αυτοσχεδιασμού και πειραματισμού.

Μορφή, ενεργειακή συμπεριφοράκαι παράδοσηΟ ρόλος της γεωμετρίας είναι εξαιρετικά σπου-δαίος, διότι μέσω αυτής γίνεται προσπάθεια να

αξιοποιηθούν με τον καλύτερο τρόπο οι δυνα-τότητες του κάθε υλικού. Στις εφαρμογές τηςαρχιτεκτονικής χαμηλών τεχνολογικών απαιτή-σεων η γεωμετρία της κατασκευής οφείλει ναδιατυπώνεται εύκολα και να είναι εφαρμόσιμη α-πό ανειδίκευτους ανθρώπους. Όσο αφορά στις μορφές των κατασκευών, έχειπαρατηρηθεί ότι πολλές φορές διατυπώνονταιμε τόξα και συνθέσεις θόλων και τρούλων. Αυτόσυμβαίνει επειδή "αδύναμα" υλικά, που χρησιμο-ποιούνται σ’ αυτές τις εφαρμογές, όπως για πα-ράδειγμα η γη, δεν μπορούν να γεφυρώσουν με-γάλα ανοίγματα, ούτε να φέρουν μεγάλα ίδια βά-ρη από δοκούς και στέγες. Έτσι, οι μορφές τωντρούλων και των θόλων εξυπηρετούν στατικάστο βέλτιστο καταμερισμό των δυνάμεων και τηναξιοποίηση του συνόλου της μάζας των υλικών.Ακόμη, η διαμόρφωση προδιαγραφών, οι οποί-ες, χωρίς ιδιαίτερα μηχανικά μέσα, θα εξασφαλί-ζουν θερμική άνεση στο κέλυφος, αποτελεί κρι-τήριο για την "low - tech" αρχιτεκτονική σε αντί-θεση με τα "high - tech" αρχιτεκτονήματα, που α-ποτελούν τους μεγαλύτερους καταναλωτές ε-νέργειας του σύγχρονου κόσμου. Επιπρόσθετα, ανάλογα με την περιοχή, το κλίμακαι τις διαθέσιμες πρώτες ύλες, οι κατασκευέςκαθοδηγούνται από τις κατασκευαστικές παρα-δόσεις κάθε τόπου, στις οποίες μπορεί να "κρύ-βονται" διάφορες ενδιαφέρουσες τεχνικές προ-τάσεις και λύσεις, όπως είναι για παράδειγμα: ταιγκλού των Εσκιμώων στο Β. Πόλο, τα οποία δεν


Το ζητούμενο από τα υλικά είναι:να μην καταναλώνουν ενέργειαγια την παραγωγή και μεταφοράτους στο εργοτάξιο, να είναιδιαθέσιμα στη φύση, να έχουνυποστεί την ελάχιστη δυνατήεπεξεργασία ή να προέρχονταιαπό επανάχρηση / ανακύκλωση και να έχουν το ελάχιστοοικονομικό κόστος.

4

5

α. γ.

β.


1, 2Η κατασκευή του Κέντρου Ιστορίας του Μapungubwe της Νοτίου Αφρικήςαποτελείται από θολωτές στέγες που εναρμονίζονται με το περιβάλλον τοπίο.Για την παρασκευή των τούβλωνχρησιμοποιήθηκε χώμα. Το γραφείο Peter Rich architects κέρδισε το βραβείο "κτίριο της χρονιάς 2009" στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Αρχιτεκτονικήςστη Βαρκελώνη. Το έργο υλοποιήθηκε με τη βοήθεια ενός κοινωνικούπρογράμματος, το οποίο ενθάρρυνε τους κατοίκους της περιοχής να συμβάλουνστο σχεδιασμό και στην κατασκευή του.3Προκατασκευασμένα πετάσματα όψης από συμπυκνωμένη γη, τα οποία παρέχουνηλιοπροστασία και παράλληλα καθορίζουντην ταυτότητα του κτιρίου. Κτίριο γραφείωνστην πόλη Leeds του Ηνωμένου Βασιλείου,αρχιτέκτονας: Davide Marchetti. Η πρότασηαπέσπασε το πρώτο βραβείο σε διεθνήαρχιτεκτονικό διαγωνισμό.4Κατοικία με άχυρα και σάκους με άμμο στοΛονδίνο, αρχιτέκτονας Sarah Wigglesworth.

• ΤΕΥΧΟΣ 01/201264


1

2

θα έβρισκαν εφαρμογή στη Σαχάρα ή οι παρα-δοσιακές σκηνές των Βεδουίνων, οι οποίες δενθα έβρισκαν εφαρμογή στο Β. Πόλο.

Τα υλικά της "low - tech"αρχιτεκτονικήςΠίσω από κάθε δομικό υλικό "κρύβεται" τεχνο-λογία και απαιτείται ενέργεια για να παραχθεί καινα μεταφερθεί στον τόπο εφαρμογής του. Το ζητούμενο από τα υλικά αυτής της αρχιτε-κτονικής τάσης είναι να μην καταναλώνουν ενέρ-γεια για την παραγωγή και μεταφορά τους στοεργοτάξιο, να είναι διαθέσιμα στη φύση, να έ-χουν υποστεί την ελάχιστη δυνατή επεξεργασίαή να προέρχονται από επανάχρηση / ανακύκλω-ση και να έχουν το ελάχιστο οικονομικό κόστος. Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά από τα πιοσυνηθισμένα υλικά.

Εδαφικά υλικάΗ αρχιτεκτονική με τη γη παλαιότερα είχε ευρύπεδίο εφαρμογής, όμως σήμερα φαίνεται να έχειαπαξιωθεί. Στην απαξίωσή της συνέβαλε και τογεγονός ότι δεν υπάρχει η σχετική βιομηχανίαπαραγωγής τεχνικών υλικών που να την υποστη-ρίζει. Γι’ αυτό και έχει χαρακτηριστεί "αρχιτεκτο-νική για τους φτωχούς".Έχει αναγνωριστεί όμως ότι είναι μια διαδικα-σία, η οποία δημιουργεί εύκολα, γρήγορα, οι-κονομικά και οικολογικά ένα κέλυφος σε κάθεάνθρωπο και το υλικό –η γη– έχει πολύ καλή ε-νεργειακή συμπεριφορά κατά τη λειτουργίατης κατασκευής. Έτσι, στη σύγχρονη κατα-σκευαστική σκέψη και στο πλαίσιο της "low -tech" αρχιτεκτονικής επικαιροποιούνται και ε-φευρίσκονται νέες τεχνικές, ώστε η γη να γίνειυλικό και να βρει πεδίο εφαρμογής και στησύγχρονη δόμηση.Κυριότερες από αυτές τις τεχνικές είναι:• Ωμόπλινθος Δομικό στοιχείο που προκύπτει από την ανάμει-ξη λάσπης και άχυρου. Το μείγμα μορφοποιείται

σε καλούπι και ξεραίνεται στον ήλιο. Το αποτέ-λεσμα είναι ένα συμπαγές τούβλο. Η ωμόπλιν-θος έχει χρησιμοποιηθεί σε διάφορες περιοχέςστην ελληνική επικράτεια, αλλά σε παλαιότερεςεποχές. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας τα σπί-τια από ωμόπλινθο ήταν μια συνηθισμένη κατα-σκευή. Ακόμη όμως και στην Αθήνα μπορεί ναδει κανείς σήμερα ορισμένα από τα λιγοστάπροσφυγικά σπίτια, να είναι κατασκευασμένα α-πό ωμοπλίνθους. • ΜπαγδατίΠλαίσιο από ξύλο που επενδύεται μεταξύ των α-νοιγμάτων με καλαμωτή. Η λάσπη τοποθετείταιπεταχτά, ως επίχρισμα, επάνω στην καλαμωτήκαι στερεοποιείται. Αυτή η τεχνική έχει πολύ κα-λή αντισεισμική συμπεριφορά και έχει βρει ε-φαρμογή σε ευρεία κλίμακα σε παραδοσιακέςκατασκευές στη Βόρεια Ελλάδα. • Ζυμωτός πηλός (cob)Μεγάλοι σβόλοι λάσπης τοποθετούνται ως"σβολιαστό" νωπό και μαλακό τούβλο, ο έναςεπάνω απ’ τον άλλο. Οι σβόλοι συσσωματώνο-νται, δημιουργώντας μια μονολιθική κατα-σκευή. Αυτή η τεχνική ξεκίνησε από τη ΔυτικήΕυρώπη και δεν έχει "παραδοσιακά" ερείσματαστην Ελλάδα. Σήμερα δραστηριοποιούνταιπολλές ομάδες και συλλογικότητες σχετικά μετη διάδοσή της.• Συμπυκνωμένη γη (rammed earth)Σε ξύλινο καλούπι κατάλληλων διαστάσεων το-ποθετείται λάσπη, η οποία συμπυκνώνεται. Με-τά τη συμπύκνωση και όταν το υλικό έχει ξερα-θεί και στερεοποιηθεί, το καλούπι απομακρύ-νεται. Αυτή η τεχνική ξεκίνησε από τη ΔυτικήΕυρώπη, δεν έχει ευρεία "παραδοσιακά" ερεί-σματα στην Ελλάδα και ούτε υπάρχει σχετικήτάση για την εφαρμογή της.• Σάκοι με γη Σάκοι (τσουβάλια) γεμίζουν με λάσπη. Οι σά-κοι τοποθετούνται επάλληλα (σαν μεγάλα τού-βλα) και συμπυκνώνονται. Μεταξύ των σάκων



τοποθετείται αγκαθωτό συρματόπλεγμα. Τοσυρματόπλεγμα "μπλέκεται" με το σάκο καισταθεροποιεί την κατασκευή.Αυτή η τεχνική βρήκε πρώτη εφαρμογή στα με-γάλα οχυρωματικά έργα του πρώτου παγκόσμι-ου πολέμου. Επειδή δημιουργεί εύκολα, γρήγο-ρα, οικονομικά και ευσταθή κελύφη, σήμερα υ-πάρχει σχετική τάση να βρει εφαρμογή και στονελλαδικό χώρο. • Άλλες τεχνικές με τη γηΕκτός των παραπάνω εφαρμογών, έχουν εφευ-ρεθεί ποικίλες τεχνικές, ώστε η λάσπη να μορ-φοποιείται μέσα σε διαφόρων τύπων καλούπια,τα οποία ενδεχομένως να ενσωματώνονται καιμέσα στην ίδια την κατασκευή (π.χ. λάσπη σεμποτίλιες κ.ά.). Οι πλαστικές μποτίλιες μπορεί νααντικαταστήσουν τα τούβλα και το σκυρόδεμακαι να γίνουν υλικό κατασκευής φθηνών σπιτιών.Επίσης η λάσπη μπορεί να τοποθετείται "πετα-χτά" ως επίχρισμα σε "σκελετό" κατασκευασμέ-νο από διάφορα, χρήσιμα ή άχρηστα υλικά.Άλλα υλικά, όπως αχυρόμπαλες, ελαστικά αυτο-κινήτων ακόμη και παλαιά αυτοκίνητα κ.ά. μπο-ρούν να συνδυαστούν μεταξύ τους, με τέτοιοτρόπο, ώστε να δημιουργήσουν το σκελετό, ο ο-ποίος καλυπτόμενος με λάσπη, να μορφοποιή-σει το ζητούμενο κέλυφος.

ΠέτραΗ πέτρα διαμορφώνεται με κατάλληλα εργαλείακαι παίρνει τη θέση της η μια επάνω στην άλλη, ημια δίπλα στην άλλη και το κτίσμα αυξάνεται σεόγκο και σχηματίζεται η μορφή του. Στην Ελλάδα εκεί όπου υπάρχει άφθονη πέτρα,έχουν διαμορφωθεί εξαιρετικές κατασκευές, ό-πως μεγάλα δημόσια έργα της πιο πρόσφατηςελληνικής ιστορίας (π.χ. τοξωτά γεφύρια στηνΉπειρο) αλλά και μικρότερα έργα για την εξυ-πηρέτηση των καθημερινών αναγκών (σπίτια,στάνες, βοηθητικά κτίσματα). Η κατασκευή με την πέτρα απαιτεί τεχνογνω-σία, πείρα, δεξιότητες και γνώσεις και είναι δύ-

σκολο να χρησιμοποιηθεί από ανθρώπους χω-ρίς τη σχετική εμπειρία. Επειδή κατασκευές μεπέτρα συχνά μορφοποιούνται ως "ακριβές κα-τασκευές", η κατασκευή με την πέτρα δεν είναιαυτονόητο ότι συντάσσεται στις προδιαγρα-φές αυτού που περιγράφεται ως "low - tech"αρχιτεκτονική.

Ξύλο, μπαμπού, καλάμιακαι παράγωγά τουςΤο ξύλο, το μπαμπού, τo καλάμι και παράγωγάτους, όπως το χαρτί (χαρτόνι, χαρτόκουτα), εί-ναι υλικά που χρησιμοποιούνται συχνά σε εφαρ-μογές της αρχιτεκτονικής χαμηλών τεχνολογι-κών απαιτήσεων.Αυτό συμβαίνει επειδή το ξύλο είναι εξαιρετικάανθεκτικό, βρίσκεται σε αφθονία στη φύση καιπαρέχει τη δυνατότητα γεφύρωσης μεγάλων α-νοιγμάτων. Η φύση του υλικού είναι τέτοια, πουανάλογα με το σχέδιο μπορεί να δημιουργήσειεξαιρετικά ενδιαφέρουσες και πρωτοποριακέςκατασκευές, χωρίς να είναι απαραίτητα τεχνικάδύσκολες, ούτε να απαιτούν ιδιαίτερη τεχνολο-γία για να κατασκευαστούν. Όμοίως με τα μπαμπού και τα καλάμια μπορούννα σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν εξαιρετικάενδιαφέρουσες συνθέσεις. Χρησιμοποιούνταισυνήθως για την κάλυψη μεγάλων επιφανειών(στεγών) ή ως φέροντες οργανισμοί ελαφρώνκατασκευών (τέντες - σκηνές). Τέτοιες κατα-σκευές βλέπει κανείς στον ελλαδικό χώρο σεστάνες και σε πρόχειρα καταλύμματα, που μπο-ρεί να διαμορφώνουν έως και δυναμικούς, προ-σωρινούς οικιστικούς ιστούς. Άλλα έργα, που παρουσιάζουν πολύ μεγάλο εν-διαφέρον, είναι προσπάθειες που γίνονται γιανα διαμορφωθούν κατάλληλα σχεδιασμένα κε-λύφη από χαρτόνι, με στόχο την προστασίατων άστεγων των πόλεων. Σ’ αυτά τα κελύφη οάστεγος έχει τη δυνατότητα να κοιμάται προ-στατευμένος από τις αντίξοες συνθήκες του α-στικού περιβάλλοντος.

4

3

Η αρχιτεκτονική με τη γηαποτελεί μια διαδικασία, η οποίαδημιουργεί εύκολα, γρήγορα,οικονομικά και οικολογικά ένα κέλυφος και επιπλέον η γη έχει πολύ καλή ενεργειακήσυμπεριφορά κατά τη λειτουργία της κατασκευής.


1Χρησιμοποιώντας εδαφικό υλικό, το Ινστιτούτο Καλιφόρνιας Cal Earth βοηθάτις οικογένειες να φτιάξουν τις οικολογικέςκατοικίες, που είναι ανθεκτικές στουςσεισμούς. Τα σακιά τοποθετούνται σε στρώσεις και ενδιάμεσα εφαρμόζεταιαγκαθωτό συρματόπλεγμα που λειτουργείως οπλισμός. 2Μποτίλιες, ελαστικά αυτοκινήτων, κουτάκιααλουμινίου, λάσπη, είναι μόνο μερικά από ταυλικά που ενσωματώνει η "low - tech"αρχιτεκτονική.

ΕπιλεγόμεναΗ εκβιομηχάνιση του κόσμου μας έχει ακυρώ-σει τη γνώση που υπήρχε πριν από τη βιομηχα-νική επανάσταση, τότε που για να κτίσει ο άν-θρωπος χρησιμοποιούσε απλά, φυσικά υλικάκαι "χωρίς τεχνολογία" ή με λιγότερη "τεχνολο-γία" απ’ τη σημερινή. Η ανάκληση αυτής της γνώσης, η επικαιροποίη-σή της, η ανάπτυξη συλλογικοτήτων για τη δια-μόρφωση και την προβολή ενός ανθρωπιστικούοράματος, που θα καλύπτει τις πραγματικές ανά-γκες, αποτελούν το πεδίο που βρίσκει σήμερα ε-φαρμογή η "low - tech" αρχιτεκτονική. g

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ• Borer P., Harris C., The whole house book. ecological

building design & materials, Centre for AlternativeTechnology Publications, Machynlleth, 1998.

• Fathy, H., Architecture for the poor, an experiment inrural Egypt, The University of Chicago Press, Chicago 1968.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΒΡΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Υ - ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ 2011Επιλογές δομικών υλικών

ή επισκεφθείτε το www.ktirio.gr

• ΤΕΥΧΟΣ 01/201266


• Gauzin-Muller D., Sustainable architecture and urban-ism, Birkhauser-Publishers for Architecture, Switzerland,2002.

• Khalili, N., Ceramic houses and earth architecture:How to build your own, Chelsea Green Publishing Co,USA, 1996.

• Khalili, N., Emergency sandbag shelter and eco-village,CalEarth Press, USA, 2008

• Khalili, N. and Vittore P., earth architecture and ce-ramics, the Sandbag / Superadobe / SuperblockConstruction System, Call-Earth Institute, InternationalConference of Building Officials, Building Standards,September - October 1998.

• Ko�Akowski M., The low-tech movement in architec-ture: Its psychological and cultural contexts,Summary of PhD thesis.

• Michael R., Earthship: How to build your own, SolarSurvival Architecture. New York 1990.

• Rudolfski B., Architecture without architects - ashort introduction to non-pedigreed architecture,University of New Mexico Press Albuquerque, NewYork 2002.

1

2

• Vassilia A.M., Evaluation of a sustainable Greekvernacular settlement and its landscape: Architecturaltypology and building physics, Building and Environment,Vol. 44, p. 1095 - 1106, 2009.

• Τάσιος Θ., Σχεδιασμός και τεχνολογία: Προβλήματααξιολογίας της ανάπτυξης, σημειώσεις για το Διεπιστη-μονικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Περιβάλ-λον και Ανάπτυξη" του Ε.Μ.Π.

• http://www.shellhouse.org/index.html• http://www.tinyhousedesign.com• http://www.lowtechmagazine.com/architecture/• http://www.lowtechmagazine.com/2009/10/how-to-

make-everything-yourself-online-lowtech-resources.html• http://www.cd3wd.com/cd3wd_40/cd3wd/index.htm• http://en.howtopedia.org


LOW TECH Αρχιτεκτονική, Τεχνολογική αιχμή ή αιχμή της...

Documents

Transcript of LOW TECH Αρχιτεκτονική, Τεχνολογική αιχμή ή αιχμή της...