LAYOUT FOR PRINTΓΓ Τα ασ εεδα α τ σστ σ τ δτ σσα εα η...

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΙΞΗΣ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣγραμματικής ορθογραφίας και στίξης

ΓΙΑ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

Ιστορικό Αρχείο Εθνικής ΤράπεζαςΑθήνα 2012

Εποπτεία έκδοσης Γεράσιμος ΝοταράςΣύνταξη κειμένου Σάββας Καράμπελας Φωτεινή Κoρδού Στέφανος ΣτεφάνουΔιόρθωση κειμένου Φωτεινή Κoρδού Στέφανος ΣτεφάνουΗλεκτρονική επεξεργασία έκδοσης Δήμητρα Μπουγέση

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip7Α΄ ΜΕΡΟΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip9α Ενεργητική σύνταξη 9 ~ β Στιγμιαία και εξακολουθητικά σύμφωνα 9~ γ Το τελικό laquoνraquo 9 ~ δ Συμφωνικά συμπλέγματα 10 ~ ε Συνάντηση φω-νηέντων 10 ~ στ Μία λέξη 10 ~ ζ Κεφαλαία γράμματα 10 ~ η Ορθογραφικάσημάδια-διαλυτικά 12 ~ θ Η κλίση των ουσιαστικών 12 ~ ι Ξένες λέξεις 14~ ια Επίθετα 14 ~ ιβ Ορθογραφία αριθμητικών 15 ~ ιγ Γραφή των τακτικώναριθμητικών με αραβικά ψηφία ή με γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου 16~ ιδ Ρήματα 16 ~ ιε Μετοχές 17 ~ ιστ Άκλιτα 17 ~ ιζ Τονισμός 18

Β΄ ΜΕΡΟΣ ΣΤΙΞΗ ΚΑΙ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip19α Κενά και στίξη 19 ~ β Κεφαλαία-πεζά 21 ~ γ Συνήθεις συντομογραφίες 22~ δ Ορθογραφικά-Διπλοτυπίες 23 ~ ε Αναφορές σε βιβλία και άρθρα 27~ στ Συνήθη λάθη 27

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα βασικά εγχειρίδια για τη σωστή χρήση της δημοτικής γλώσσας είναι ηΝεοελληνική Γραμματική του Μανόλη Τριανταφυλλίδη και των συνεργατώντου (1941) και η επιτομή της Μικρή Νεοελληνική Γραμματική (1949) Επίσηςγια το συντακτικό η Νεοελληνική Σύνταξις του Αχιλλέα Τζάρτζανου Τόσο ηΝεοελληνική Γραμματική όσο και η Νεοελληνική Σύνταξις κυκλοφόρησαν απότον laquoΟργανισμό Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίωνraquo

Αργότερα το περιοδικό Νέα Οικονομία σύστησε μια επιτροπή με πρό-εδρο τον Ευάγγελο Παπανούτσο με σκοπό να διατυπώσει σειρά γενικών κα-νόνων και οδηγιών για τη σωστή χρήση της δημοτικής Ο αντιπρόεδρος τηςεπιτροπής Θρασύβουλος Σταύρου ήταν ο εισηγητής των laquoΟδηγιώνraquo πουδημοσιεύτηκαν στα τεύχη Μαρτίου και Απριλίου 1964 της Νέας Οικονομίαςκαι εκδόθηκαν από τον οίκο laquoΜέλισσαraquo το 1965 Την έκδοση αυτή διαθέτει ηβιβλιοθήκη του Ιστορικού Αρχείου της ΕΤΕ

Οι Σύντομες οδηγίες για την καλή χρήση της δημοτικής χρησίμευσαν ωςβάση για τη σύνταξη του πρώτου μέρους του παρόντος φυλλαδίου με λίγεςδιαφοροποιήσεις Σε αυτό βέβαια δεν θελήσαμε να περιλάβουμε όλους τουςθεωρητικούς κανόνες για τη σωστή χρήση της γλώσσας αλλά να συνοψί-σουμε μόνο τις πρακτικές οδηγίες που μπορούν να χρησιμεύσουν στις συνη-θισμένες γραπτές εργασίες του Αρχείου και τις καταχωρίσεις τουηλεκτρονικού συστήματος αρχειακών και ιστορικών πληροφοριών (ηλεκτρο-νικό ευρετήριο) Με το συγκεκριμένο κριτήριο διαμορφώσαμε και ταπαραδείγματα που παραθέτουμε καθώς φροντίσαμε να προέρχονταιστην πλειονότητά τους από το τραπεζικό-οικονομικό-διοικητικό-εμπορικόλεξιλόγιο Δεν αποφύγαμε βέβαια και άλλα που είναι χρήσιμα σε κάθεπερίπτωση

Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει οδηγίες σχετικές με την ορθογραφίακαι τη στίξη που έχουμε καθιερώσει να χρησιμοποιούμε στις εργασίες τουΑρχείου και τις εκδόσεις του δίνοντας έμφαση σε διπλούς ορθογραφικούςτύπους που συναντούμε στην ελληνική γλώσσα Το εκδοτικό τμήμα προσπαθείνα εξομαλύνει την αμηχανία που προκαλεί στους συγγραφείς η διπλοτυπία

(δικαιολογημένη ή παρερμηνευμένη) προτείνοντας συγκεκριμένες λύσεις οιοποίες υπό μορφή κατευθυντήριας γραμμής σωστό είναι να ακολουθούνταιαπό όλα τα τμήματα του Αρχείου Ωστόσο οι λύσεις που περιλαμβάνονταιστο συγκεκριμένο φυλλάδιο δεν παύουν να συνιστούν γενικούς κανόνες μεποικίλες εξαιρέσεις τις οποίες θα είμαστε στη διάθεσή σας να συζητούμε καιαπό κοινού να τις αντιμετωπίζουμε

Ο Συνοπτικός οδηγός δεν φιλοδοξεί να αντικαταστήσει το σχολικό εγχει-ρίδιο της Νεοελληνικής Γραμματικής ούτε πολύ περισσότερο ευρύτεραακαδημαϊκά δημοσιεύματα για την ορθή χρήση της νεοελληνικής γλώσσαςστο γραπτό λόγο Για μια τέτοια σπουδή και βοήθεια θα συστήναμε το αυτο-νόητο ότι καθένας μας δεν έχει να χάσει τίποτε αν και μετά το πέρας τωνσπουδών του κρατάει μια συχνή καθημερινή laquoφιλικήraquo σχέση με τη σχολικήγραμματική και αν θυμάται πάντα ότι το βασικό για τη μόρφωση αυτόβιβλίο δεν γράφτηκε μόνο για τους μαθητές αλλά και για καθένα πουγράφει ελληνικά

Μάιος 2011

8 ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ

Α΄ ΜΕΡΟΣ

ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ

α Ενεργητική σύνταξη

Γενική αρχή είναι να προτιμούμε την ενεργητική σύνταξη και να αποφεύ-γουμε όπου είναι δυνατόν την παθητική σύνταξη που ήταν συνηθισμένηστην καθαρεύουσαΠχ Το συμβούλιο έλεγξε τα έγγραφα (Και όχι Τα έγγραφα ελέγχθηκαναπό το συμβούλιο)

β Στιγμιαία και εξακολουθητικά σύμφωνα

Τα σύμφωνα διακρίνονται σε δύο κατηγορίεςΣτιγμιαία σύμφωνα κ γκ π μπ τ ντ τσ τζ ξ ψ (στα δύο τελευταία

ο πρώτος φθόγγος είναι το laquoκraquo και το laquoπraquo αντίστοιχα φθόγγος λέγεται ηlaquoφωνήraquo που προφέρουμε και ακούμε)

Εξακολουθητικά σύμφωνα γ χ β φ δ θ ν μ σ ζ λ ρ

γ Το τελικό laquoνraquo

Η προηγούμενη διάκριση είναι αναγκαία για να καθοριστεί πότε μπαίνει καιπότε όχι το τελικό laquoνraquo στο άρθρο ή αντωνυμία που προηγείται

Μπαίνει όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από φωνήεν ή στιγμιαίοσύμφωνο

Δεν μπαίνει όταν αρχίζει από εξακολουθητικό Αυτή η διάκριση εφαρμόζεται στο αρσενικό και θηλυκό άρθρο το(ν) και

τη(ν) τον αρχειονόμο τον υπάλληλο τον τραπεζίτη το συνεργάτη το

σύμβουλο το διευθυντή το διοικητή το βιβλιοθηκονόμο το φύλακατην αίθουσα την καθαρίστρια τη χώρα τη γη την τράπεζα την τσάντατη διεύθυνση τη θέση την πόρτα τη βιβλιοθήκη τη φρουρά

Επίσης στην αιτιατική του ένας που μπορεί να είναι έναν ή ένα ένανέμπορο έναν τραπεζίτη ένα γεωργό ένα χρόνο

Το laquoνraquo μπορεί να μπει και στην αιτιατική (όχι την ονομαστική) μια ότανακολουθεί laquoαraquo μιαν αρχειοθήκη

Ακόμη στη θηλυκή αντωνυμία τη(ν) την έλεγξε την καταχώρισε τη φώναξεΤέλος στο άκλιτο μη(ν) μη φωτοτυπείτε μην επιτρέπετε

Στην αιτιατική της αρσενικής προσωπικής αντωνυμίας τον μπαίνειπάντοτε όπως και να αρχίζει η επόμενη λέξη τον είδε τον γνώρισε

Στα άκλιτα δεν και σαν κρατούμε πάντα το laquoνraquo δεν χρωστούν σαν ψηφιστεί

δ Συμφωνικά συμπλέγματα

Το laquoκτraquo ήταν σύμπλεγμα αρχαίο και λόγιο ενώ το laquoχτraquo είναι σύμπλεγμα νεοελ-ληνικό λαϊκό Γιrsquo αυτό είναι καλύτερο να χρησιμοποιείται το δεύτεροΩστόσο το laquoκτraquo δεν μετατράπηκε σε laquoχτraquo σε όλες τις λέξεις αλλά σε αρ-κετές κυρίως στις λόγιες διατηρήθηκεΠχ προσεχτικός αλλά κτήριο κτίσμα

ε Συνάντηση φωνηέντων

Η έκθλιψη και η αφαίρεση αποφεύγονται στον επιστημονικό λόγο Γιrsquo αυτόείναι προτιμότερο στις καταχωρίσεις μας οι λέξεις να μένουν ακέραιες

Ωστόσο έχουν καθιερωθεί η αφαίρεση η έκθλιψη και η αποκοπή τωνπροθέσεων στις ακόλουθες περιπτώσεις

Γιrsquo αυτό για κείνον για δω για κει κατrsquo αυτόν κατά κειΑπrsquo αλλού απrsquo άκρη σrsquo άκρη απrsquo όλους απrsquo όπου απrsquo όσα από κείνους


από δω από κει (όχι απrsquo εδώ απrsquo εκεί)Ίσαμrsquo εδώ (όχι ίσαμε δω)

στ Μία λέξη

Ως μία λέξη γράφονται απαρχής απεναντίας απευθείας αφότου αφούδηλαδή ειδάλλως ειδεμή ενόσω ενόψει εντέλει εντούτοις ενώ εξαιτίαςεξάλλου εξαρχής εξίσου εξού επικεφαλής επιμέρους επιτέλους εφεξήςεφόσον ίσαμε καθαυτό καθεξής καταγής κατευθείαν κιόλας μεμιάςμολαταύτα μόλο (που) μολονότι ολωσδιόλου οπουδήποτε οπωσδήποτεπροπάντων υπόψη (όμως υπrsquo όψιν) ώσπου ωστόσο

Στα εβδομήντα χρόνια που μας χωρίζουν από την έκδοση της ΝεοελληνικήςΓραμματικής η χρήση πρόσθεσε και άλλες λέξεις στον κατάλογο αυτό όπωςπαρότι παρόλο (που) κά

Επίσης ως μία λέξη γράφονται οι αριθμοί έως το δεκαεννιά δεκατρίαδεκατέσσερα δεκαπέντε δεκαέξι ή δεκάξι δεκαεφτά δεκαοχτώ δεκαεννέαή δεκαεννιά

Προσοχή το laquoΕικοσιέναraquo γράφεται με μία λέξη μόνο όταν έχει την έννοιατης ελληνικής επανάστασης (και με κεφαλαίο) Πχ Η επανάσταση του Εικοσιένα

ζ Κεφαλαία γράμματα

Με κεφαλαία γράφονται τα κύρια ονόματα τα εθνικά τα ονόματα των μηνώντων ημερών των εορτών κτλ όχι όμως και τα παράγωγά τουςΔηλαδή Γεώργιος Σταύρος Ελευθέριος Βενιζέλος Απρίλιος ΔευτέραΧριστούγεννα Πάσχα Έλληνας αλλά βενιζελικός απριλιάτικος δευτεριάτικοςχριστουγεννιάτικος πασχαλινός

Επίσης με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα τους γράφονται τα πατριδωνυμικάεπίθετα laquoΑθηναίος Ηπειρώτηςraquo αλλά δε γίνεται το ίδιο στα επίθετα

11ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ

laquoαθηναϊκός ηπειρώτικοςraquo

η Ορθογραφικά σημάδια - διαλυτικά

Δύο συνεχόμενα φωνήεντα-ψηφία μπορεί να αποτελούν είτε έναν είτε δύοφθόγγους (δηλ τις laquoφωνέςraquo που προφέρουμε και ακούμε) Στην περίπτωσηπου αποτελούν ένα φθόγγο πχ το laquoαιraquo που προφέρεται ως (ε) ή το laquoειraquoκαι το laquoυιraquo που προφέρονται ως (ι) φυσικά δεν τοποθετούνται διαλυτικάΠχ αίτηση αρχείο επιχείρηση χειρωνακτική δάνειο υιός Τα διαλυτικάτοποθετούνται όταν τα δύο φωνήεντα πρέπει να ξεχωρίσουν δηλαδή ναδιαβαστούν ως δύο φθόγγοι Πχ αθηναϊκός λαϊκός γονεϊκή Αλ Ζαΐμηςσεΐχης δυϊκός Τα παραπάνω ισχύουν είτε τονίζεται είτε δεν τονίζεται τοδεύτερο φωνήεν Στην περίπτωση που τονίζεται το πρώτο τότε αυτόματα ξε-χωρίζει από το δεύτερο και γιrsquo αυτό δεν απαιτούνται διαλυτικά Πχ Μάιοςπλάι Κάιρο (Μπουένος) Άιρες δρύινος Είναι χαρακτηριστικό ότι ταορθογραφικά σημάδια μπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα με τηνπτώση ενός ουσιαστικού Πχ laquoΚάιροraquo αλλά laquoΚαΐρουraquo

Όταν η λέξη χρειαστεί να γραφτεί με κεφαλαία τότε τα διαλυτικάμπαίνουν απαραιτήτως ώστε να αποφευχθεί λάθος στην προφορά λόγωέλλειψης τόνου ΜΑΪΟΥ ΜΑΪΟΣ ΖΑΪΜΗΣ

Προσοχή σε λέξεις όπως laquoηρωικός πρωινός διυλιστήριοraquo κά δενμπαίνουν διαλυτικά αφού τα laquoωι ιυraquo δεν αποτελούν δίψηφα φωνήεντα (δενπροφέρονται μαζί)

θ Η κλίση των ουσιαστικών

Η κλίση των ουσιαστικών πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες της δημοτικήςκαι να αποφεύγονται οι αρχαϊκοί τύποι

Έτσι laquoο διοικητήςraquo έχει ενική γενική laquoτου διοικητήraquo και όχι laquoτουδιοικητούraquo Το ίδιο και laquoο διευθυντήςraquo laquoτου διευθυντήraquo όχι laquoτου διευθυντούraquo(α) Επίσης στην ενική αιτιατική δεν πρέπει να μπαίνει στο τέλος της λέξης


laquoνraquo Λέμε δηλαδή laquoτο διοικητήraquo και όχι laquoτο διοικητήνraquo (β)Αντίστοιχα και στον πληθυντικό αριθμό η ονομαστική και η αιτιατική στη

δημοτική είναι laquoοι διευθυντέςraquo και laquoτους διευθυντέςraquo και όχι οι αρχαϊκοίτύποι laquoοι διευθυνταίraquo και laquoτους διευθυντάςraquo (γ)

Όσον αφορά τον τονισμό των προπαροξύτονων σε laquo-οςraquo στη γενικήενικού και τη γενική και αιτιατική πληθυντικού τις περισσότερες φορές οτόνος κατεβαίνει στην παραλήγουσα κυρίως στα τρισύλλαβα όπως τα πα-ραδείγματα που ακολουθούν ο κύριος-του κυρίου οι κύριοι-των κυρίων-τους κυρίους ο κάτοικος-του κατοίκου οι κάτοικοι-των κατοίκων-τουςκατοίκους ο έμπορος-του εμπόρου οι έμποροι-των εμπόρων-τους εμπόρους

Ας σημειωθεί γενικότερα ότι στη γενική πληθυντικού αριθμού γίνονταικαι άλλες μετακινήσεις τόνου όπως οι επαγγελματίες-των επαγγελματιών οιεργάτες-των εργατών οι αγρότες-των αγροτών

Και στα θηλυκά ουσιαστικά πρέπει να τηρούμε τους τύπους της δημοτικήςκαι όχι τους αρχαϊκούς Έτσι laquoη διοίκησηraquo κλίνεται στην ενική γενική laquoτηςδιοίκησηςraquo και όχι laquoτης διοικήσεωςraquo και στην ενική αιτιατική laquoτη διοίκησηraquoκαι όχι laquoτη διοίκησινraquo Σε τίτλους όμως παλαιών εγγράφων του Αρχείουείναι βέβαιο ότι θα συναντήσουμε τέτοιους τύπους της καθαρεύουσας (βλκαι παραπάνω περιπτώσεις α β και γ) τους οποίους όταν καλούμαστε απλώςνα τους αντιγράφουμε εννοείται ότι δεν θα τους αλλάζουμε

Όπως στην πληθυντική γενική των αρσενικών ουσιαστικών έτσι και στηναντίστοιχη των θηλυκών υπάρχει η τάση να κατεβαίνει ο τόνος οι μελέ-τες-των μελετών οι έρευνες-των ερευνών οι κοινότητες-των κοινοτήτων

Όσον αφορά τα ουδέτερα ουσιαστικά τα προπαροξύτονα σε laquo-οraquo άλ-λοτε διατηρούν σε όλες τις πτώσεις τον τόνο στην προπαραλήγουσα καιάλλοτε στη γενική τόσο του ενικού όσο και του πληθυντικού τον κατεβά-ζουν στην παραλήγουσα Στην πρώτη περίπτωση λέμε το δεκάρικο-τουδεκάρικου τα δεκάρικα-των δεκάρικων Στη δεύτερη περίπτωση λέμε τοάτομο-του ατόμου τα άτομα-των ατόμων το δάνειο-του δανείου τα δάνεια-των δανείων το τεκμήριο-του τεκμηρίου τα τεκμήρια-των τεκμηρίων


ι Ξένες λέξεις

Καλό είναι να αποφεύγεται η μεταφορά ξένων λέξεων στην ελληνική γλώσσακαι να προτιμάται η χρήση των αντίστοιχων ελληνικών όπου υπάρχουν Πχαντί να λέμε laquoμικροφίλμraquo να λέμε laquoμικροταινίαraquo Εάν όμως σε κάποιεςσυγκεκριμένες λέξεις δεν μπορεί να γίνει αυτό τότε τουλάχιστο να μηχρησιμοποιούμε τον ξένο πληθυντικό αλλά να τις αφήνουμε άκλιτες Ναλέμε πχ laquoτα μικροφίλμraquo και όχι laquoτα μικροφίλμςraquo

Επίσης καλό είναι να αποφεύγουμε τη χρήση αλλεπάλληλων γενικώνπτώσεων μέσα σε μία φράση και να προτιμούμε τις περιφραστικές προτάσειςΠχ Αντί να πούμε laquoΤα είδη των προϊόντων των αγροτών αυτών των περιο-χών της Ελλάδαςraquo μπορούμε να πούμε laquoΤα είδη των προϊόντων που παρά-γουν οι αγρότες σε αυτές τις περιοχές της Ελλάδαςraquo

ια Επίθετα

Ο κανόνας είναι ότι σε όποια συλλαβή τονίζεται ένα επίθετο στην ενικήονομαστική του αρσενικού στην ίδια συλλαβή τονίζεται σε όλες τις πτώσειςτων δύο αριθμών και των τριών γενών

Πχ Ονομ εν αταξινόμητος-αταξινόμητη-αταξινόμητοΓεν αταξινόμητου-αταξινόμητης-αταξινόμητουΑιτ αταξινόμητο-αταξινόμητη-αταξινόμητο Ονομ πληθ αταξινόμητοι-αταξινόμητες-αταξινόμηταΓεν αταξινόμητων-αταξινόμητων-αταξινόμητωνΑιτ αταξινόμητους-αταξινόμητες-αταξινόμητα

Χρειάζεται προσοχή όταν ένα επίθετο αλλάζει γραμματικό είδος καιγίνεται ουσιαστικό Όσο έχει τη σημασία επιθέτου διατηρεί το βασικό τουτόνο αμετακίνητο όταν όμως λειτουργεί ως ουσιαστικό ακολουθεί τουςκανόνες τονισμού των ουσιαστικών

Πχ λέμε laquoο κύριος όγκος-του κύριου όγκου-τον κύριο όγκο οι κύριοιόγκοι-των κύριων όγκων-τους κύριους όγκουςraquo αλλά laquoο κύριος που βρί-σκεται στο αναγνωστήριο - του κυρίου που βρίσκεταιhellip - τον κύριο πουhellip


οι κύριοι που βρίσκονται στο αναγνωστήριο - των κυρίων που βρίσκονταιhellip- τους κυρίους πουhellipraquo

Επίσης λέμε laquoη κύρια εργασία-της κύριας εργασίας οι κύριες εργασίες-των κύριων εργασιώνraquo αλλά laquoη κυρία που κάθεται στην υποδοχή - της κυρίαςπου κάθεταιhellip - την κυρία πουhellip οι κυρίες που κάθονται στην υποδοχή - τωνκυριών που κάθονταιhellip - τις κυρίες πουhellipraquo

Χαρακτηριστικές είναι οι δύο αυτές φράσειςlaquoΣτα χειρόγραφα κείμενα μερικών λογίων παρατηρούμε τη χρήση λόγιωντύπωνraquo laquoΚλείνοντας μία τέλεια πρόταση σημειώνουμε το σημάδι της στίξης πουλέγεται ldquoτελείαrdquoraquo

ιβ Ορθογραφία αριθμητικών

Τέσσερις έξι εννέα ή εννιά εννιακόσιοι εννιακοσιοστός ένατος ενενήνταενενηκοστός δεκατρείς δεκατέσσερις δεκαπέντε δεκαέξι ή δεκάξι δεκαε-φτά δεκαοχτώ δεκαεννέα ή δεκαεννιά πενήντα εξήντα εβδομήντα ογδόντα(βλ επίσης sect στ)

Τα σύνθετα με το μισός για δεύτερο συνθετικό γράφονται στη λήγουσαμε laquoηraquo αν το πρώτο συνθετικό είναι το αρσενικό ένας ή το θηλυκό μία καιμε laquoιraquo σε όλες τις άλλες περιπτώσεις ενάμισης χρόνος τον ενάμιση μήναμιάμιση αρχειοθήκη μιάμισης αρχειοθήκης ενάμισι ράφι δυόμισι κιλάτρεισήμισι τόνοι τεσσερισήμισι ώρες πεντέμισι γραμμάρια

Προσοχή όπως λέμε laquoτα τρία χρόνιαraquo έτσι και laquoτριάμισι χρόνιαraquo (και όχιτρεισήμισι χρόνια) laquoτριάμισι ευρώraquo (και όχι τρεισήμισι)

Διάκριση πρέπει να γίνει ανάμεσα στο αριθμητικό μία και στο αόριστοάρθρο μια (και τα δύο σχηματίζουν γενική laquoμιαςraquo)Το laquoμίαraquo χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να δώσουμε έμφαση στην ποσότηταΠχ Το καταχώρισα μία φορά (δύο φορές τρεις φορές)Ενώ το laquoμιαraquo γενικά και αόριστα με την έννοια του laquoκάποιαraquoΠχ Ήταν μια δύσκολη κατάσταση (αόριστα)


ιγ Γραφή των τακτικών αριθμητικών με αραβικά ψηφία ή μεγράμματα του ελληνικού αλφαβήτου

Οι καθιερωμένες γραφές είναι οι ακόλουθεςΠρώτος 1ος ή 1 ή Α΄ (όχι Α΄ ούτε Αος)Δεύτερος 2ος ή 2 ή Β΄ (όχι Β΄ ούτε Βος)Δωδέκατος 12ος ή 12 ή ΙΒ΄ (όχι ΙΒ΄ ούτε ΙΒος)

ιδ Ρήματα

laquoΑπαρέμφατοraquo στη νέα μας γλώσσα λέγεται ο άκλιτος τύπος που χρησιμεύειγια το σχηματισμό μερικών περιφραστικών χρόνων έχωείχαθα έχω κατα-χωρίσει έχωείχαθα έχω εργαστεί Πάντα με laquoειraquo στο τέλος

Με laquoειraquo ορθογραφούμε όχι μόνο το ενεργητικό και παθητικό απαρέμφατοαλλά και πολλές άλλες καταλήξεις που παλιά ήταν σε laquoηraquo (πχ της υποτακτικήςέγκλισης)

Όσον αφορά τα συμφωνικά συμπλέγματα στις ρηματικές καταλήξειςπροτιμούμε να γράφουμε laquo-στ-raquo και όχι laquo-σθ-raquo σκέφτηκα (όχι σκέφθηκα)εξετάστηκε (όχι εξετάσθηκε) υπολογίστηκαν (όχι υπολογίσθηκαν) εφαρμό-στηκε (όχι εφαρμόσθηκε) δανείστηκαν (όχι δανείσθηκαν)

Το ίδιο ισχύει και στο παθητικό απαρέμφατο σκεφτεί (όχι σκεφθεί)Το ίδιο ισχύει και στον ενεργητικό αόριστο και στο ενεργητικό απαρέμ-

φατο των νεότερων ρημάτων σε laquo-εύωraquo που γίνονται laquo-εψαraquo και όχι όπωςστα αρχαία laquo-ευσαraquo μάζεψαν χόρεψα (και όχι μάζευσαν χόρευσα) Τα αρ-χαία όμως ρήματα που διασώζονται ως laquoλόγιαraquo στη νέα γλώσσα δεν υπα-κούουν συνήθως σε αυτό τον κανόνα Πχ επιτρόπευσα ψαύω-έψαυσα

Γενικά το laquo-ευσαraquo κρατούμε όταν υπάρχει αντίστοιχο λόγιο ουσιαστικόΠχ εκπαίδευσα-εκπαίδευση επόπτευσα-επόπτευση πτώχευσα-πτώχευσηέπλευσα-πλεύση

Η αύξηση συλλαβική ή και χρονική κατά κανόνα μπαίνει όταν τονίζεταικαι παραλείπεται όταν είναι άτονη Πχ Έχτιζαν-χτίζανε ανέκρινε εξέ-φρασαν ενέπνευσε Όχι όμως laquoπαρετήρησεraquo αλλά laquoπαρατήρησεraquo Όχιlaquoπαρεσκεύασεraquo αλλά laquoπαρασκεύασεraquo Όχι laquoεπετάχυνανraquo αλλά laquoεπιτάχυνανraquo


ιε Μετοχές

Ενεργητική μετοχή Τελειώνει σε laquo-ονταςraquo και σε laquo-ώνταςraquo μόνο όταν τονί-ζεται Πχ διευθύνοντας αλλά διοικώντας δικαιώνοντας καταγγέλλονταςαλλά συνηγορώντας κατηγορώνταςΠαθητική μετοχή Μπορεί να είναι ενεστώτα Πχ laquoκυμαινόμεναraquo Συνήθως όμως είναι παρακειμένου λυμένος καμένος επιλεγμένος βρεγμένος

Όταν πρόκειται για ρήματα που τελειώνουν στον ενεργητικό ενεστώτα σεlaquo-πω -βω -φω -πτω -φτωraquo (και στον παθητικό ενεστώτα αντίστοιχα σεlaquo-πομαι -βομαι -φομαι -πτομαι -φτομαιraquo κτλ) τότε η μετοχή του παρα-κειμένου γράφεται με δύο laquoμraquo Πχ κομμένος γραμμένος απορριμμένος(ltαπορρίπτω)

ιστ Άκλιτα

Ορθή γραφή μερικών επιρρημάτωνΒαθιά (και όχι βαθειά) βαριά μακριά φαρδιά πλατιά μαζί πέρυσι παμ-ψηφεί ειδεμή νωρίς μόλις κοντολογίς μεσοχρονίς ή μισοχρονίς απαρ-χής εξαρχής καταμεσής επικεφαλής νωρίτερα αρχύτερα καλύτερακοντύτερα πρωτύτερα γύρω τουλάχιστο(ν) καν απεναντίας απευθείαςεξαιτίας

ΣύνδεσμοιΤο laquoκαιraquo μπορεί μπροστά από φωνήεν να έχει τον τύπο laquoκιraquo (όχι όμως laquoκιrsquoraquoούτε laquoκrsquoraquo) Πχ κι αυτός κι ο κόσμος κι ούτε πουhellip

Είναι όμως προτιμότερο να μη χρησιμοποιούμε συχνά τον συντομευμένοτύπο laquoκιraquo στο συνηθισμένο γραπτό λόγο

Το laquoαλλάraquo μόνο μπροστά από άλλο laquoαraquo μπορεί να χάσει το δικό του laquoαraquoΠχ αλλrsquo ακόμα αλλrsquo αμέσως


ιζ Τονισμός

Γενικός κανόνας είναι ότι οι μονοσύλλαβες λέξεις δεν παίρνουν τόνο αλλάδεν λείπουν οι εξαιρέσεις

Μονοσύλλαβες λέξεις που τονίζονται1 Τα laquoπώςraquo και laquoπούraquo όταν εισάγουν ευθεία ή πλάγια ερώτηση Πχ Πώς να αναζητήσω την πληροφορία Δεν ξέρω πώς να αναζητήσωτην πληροφορίαΠού βρίσκεται ο φάκελος Δεν ξέρω πού βρίσκεται ο φάκελος2 Ο διαζευκτικός σύνδεσμος laquoήraquoΠχ Ή στο αρχειοστάσιο ή στο αναγνωστήριο3 Οι αδύνατοι τύποι προσωπικών αντωνυμιών (μου σου του της τον τηντο μας σας τους τα) όταν υπάρχει περίπτωση να θεωρηθούν εγκλιτικέςΠχ Ο διευθυντής μού είπε (Διαφέρει από το laquoΟ διευθυντής μου είπεraquo)4 Μονοσύλλαβες λέξεις όταν συμπροφέρονται με τους τύπους μπω βγωβρω rsquoρθω και τα προφέρουμε πιο δυνατάΠχ Νά βγω (Να βγω)

Θά rsquoρθω (Θα rsquoρθω)Να τά βρει

5 Σε αυτά πρέπει να προσθέσουμε κάποια μόρια (μά νά γιά) που τατονίζουμε για να τα διακρίνουμε από ομόηχους συνδέσμους ή προθέσειςΠχ Μά το Θεό (ορκωτικό) - Μα θα μου πεις ότιhellip (αντιθετικός σύνδεσμος)Νά τι θέλω (δεικτικό μόριο) - Θέλω να φύγω (τελικός σύνδεσμος)Γιά έλα εδώ (δεικτικό) - Για εσένα (πρόθεση)

Μεγάλη προσοχή χρειάζεται στην περίπτωση όπου μια λέξη δέχεται στηνπροφορά τον τόνο της ακόλουθης λέξης Τότε μπαίνει το τονικό σημάδι γιανα δείξει την έγκλιση του τόνου Πχ το αρχειοστάσιό μας οι συνάδελφοίσας καταχώρισέ τα δώσε μάς το χορήγησέ τους το

Φυσικά γράφουμε laquoτο αρχείο μαςraquo laquoοι ρόμπες σαςraquo γιατί εδώ δενγίνεται μεταβίβαση τόνου


B΄ ΜΕΡΟΣ

ΣΤΙΞΗ ΚΑΙ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ

α Κενά amp στίξη

1 Απαραίτητη προϋπόθεση ορθής σύνταξης κειμένου είναι η τήρηση τωναποστάσεων μεταξύ των όρων της πρότασης Συνεπώς κάθε λέξη διαχωρί-ζεται από την προηγούμενη και την επόμενή της με ένα κενό Αν και φαίνεταιαυτονόητος ο κανόνας αυτός πολλές φορές η μη τήρησή του οδηγεί σετραγελαφικές παρανοήσεις

Πχ Η καθιέρωση αντίκειμένουhellip rarr Η καθιέρωση αντικειμένου ή Η καθιέ-ρωση αντί κειμένου

2 Έπειτα από σημείο στίξεως ( hellip) ακολουθεί κενόΣωστό Συνεπώς κάθε λέξηhellip Λάθος Συνεπώς κάθε λέξηhellipΛάθος Συνεπώς κάθε λέξηhellip

Σ Δεν ήξερα τι να γράψωhellip Ήμουν σε δύσκολη θέση Λ Δεν ήξερα τι να γράψω hellip Ήμουν σε δύσκολη θέσηΛ Δεν ήξερα τι να γράψω hellipΉμουν σε δύσκολη θέση

Σ Με ρώτησες κάτι Δεν άκουσα

3 Τα εισαγωγικά (όπως και η παρένθεση) ακουμπούν στη λέξη ή φράση πουπλαισιώνουν

Σ Η λέξη laquoκαταχώρισηraquo γράφεται με laquoιraquoΛ Η λέξηlaquo καταχώριση raquoγράφεταιhellip

Λ Η λέξη laquo καταχώριση raquo γράφεταιhellip

Όμως όταν θέλουμε εντός παρενθέσεως να εντάξουμε άλλη παρενθετικήφράση χρησιμοποιούμε αγκύλες []

Σ Το έγγραφο δεν είναι διαθέσιμο στον ερευνητή (βρίσκεται στο εργαστήριοπαθολογίας χάρτου [στο δεύτερο όροφο])Λ Το έγγραφο δεν είναι διαθέσιμο στον ερευνητή (βρίσκεται στο εργαστήριοπαθολογίας χάρτου (στο δεύτερο όροφο))Λ Το έγγραφο δεν είναι διαθέσιμο στον ερευνητή [βρίσκεται στο εργαστήριοπαθολογίας χάρτου (στο δεύτερο όροφο)]

4 Τα ελληνικά εισαγωγικά είναι τα οξυγώνια laquoraquo Όταν θέλουμε εντός των ει-σαγωγικών να εντάξουμε έναν όρο σε επιπλέον εισαγωγικά χρησιμοποιούμε ταδιπλά ανωφερή ldquordquoΠχ Μου είπε laquoΗ λέξη ldquoευάριθμοςrdquo σημαίνει ldquoλίγοςrdquoraquo

5 Το σύμβολο του πολλαπλασιασμού x είναι πεζό σε λατινική γραμματο-σειρά και δεν μεσολαβούν κενάΣ 12x15Λ 12 x 15Λ 12χ15Λ 12 χ 15Λ 12X15

6 Ανάμεσα σε δύο οριακές χρονολογίες χρησιμοποιείται η μικρή παύλα -(κοινώς ενωτικό) χωρίς να μπαίνουν κενά Στο πληκτρολόγιο το ενωτικό βρί-σκεται δίπλα στο μηδένΣ 1845-1904Λ 1845 - 1904Λ 1845 -1904Λ 1845ndash1904


β Κεφαλαία-πεζά

1 Σε φράσεις οποιασδήποτε μορφής (με ή χωρίς ρήμα) χρησιμοποιούμε κε-φαλαία στοιχεία μόνο κατά την έναρξή τους (παράδ 1-3)Κεφαλαίο είναι επίσης μόνο το πρώτο γράμμα των κύριων ονομάτων καιτων επωνυμιών (παράδ 4-6)Καμία λέξη δεν γράφεται μόνο με κεφαλαίους χαρακτήρες εκτός αν είναιακρωνύμιο (παράδ 7)

παράδ 1 Αύξων αριθμός σειράς (όχι Αύξων Αριθμός Σειράς)παράδ 2 Τελικό έτος περιόδου παραγωγής (όχι Τελικό Έτος Περιόδου Πα-ραγωγής)παράδ 3 Όνομα παραγωγού (όχι Όνομα Παραγωγού)

παράδ 4 Αρχείο Ιωάννη Μ Ισηγόνη (κύριο όνομα)παράδ 5 Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (επωνυμία)παράδ 6 Αρχείο Καπνοβιομηχανίας και Τράπεζας Καραβασίλη (επωνυμία)

παράδ 7 Συλλογή Εταιρείας Γραφικών Τεχνών Ασπιώτη-ΕΛΚΑ (ακρωνύμιοείναι μόνο η τελευταία λέξη)

2 Ο βασικός κανόνας στίξης ότι έπειτα από τελεία ξεκινούμε με κεφαλαίοισχύει πάντα

3 Έπειτα από άνω τελεία και άνω κάτω τελεία βάζουμε πεζό (εκτός ειδικώνπεριπτώσεων [παράδ 3])Παράδ 1 Οι φωτογραφίες δεν εντάσσονται στα αρχεία εντάσσονται στιςσυλλογέςΠαράδ 2 Ο φάκελος περιλαμβάνει έγγραφα επιστολές αφίσες φωτογραφίεςΠαράδ 3 Νύχτα Μουσείων 2011 Τα αντικείμενα λένε την ιστορία σου

21ΣΤΙΞΗ ΚΑΙ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ

4 Τα ακρωνύμια τα γράφουμε με κεφαλαία και χωρίς τελείεςπχ ΙΑΕΤΕ HANBG ΕΤΕ NBG ΔΕΗ ΟΤΕ CD FO (Foreign Office)ΗΠΑ USA ΑΕ ΕΠΕ

4i Οι λέξεις που ακολουθούν δεν είναι ακρωνύμια γιrsquo αυτό και δεν γράφονταιμε κεφαλαία Ltd (Limited) (αγγλισμός λτδ) Co (Company) Dr (Doctor)Δρ (Δόκτωρ)Προσοχή από τις λέξεις αυτές μόνο η δεύτερη (Co) επιδέχεται τελεία στοτέλος γιατί είναι συλλαβή και δεν περιέχει το τελευταίο γράμμα της λέξης (y)

5 A΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

6 Επίσης γράφουμε με αρχικό πεζό τις λέξεις διοικητής υποδιοικητήςδιευθυντής επίτροπος συμβούλιο σύμβουλος πρωθυπουργός υπουργόςβουλευτής βασιλιάς κά όσα δεν εμπίπτουν στην παράγραφο ζ του πρώτουμέρους για τα αρχικά κεφαλαία

γ Συνήθεις συντομογραφίες

bull Και τα λοιπά κτλ (όχι κτλ)bull Και άλλα κά (όμως laquoκαι αλλού καraquo)bull Σελίδαες σbull Τόμος τbull Τεύχος τχbull Αριθμός αρbull Φύλλα φbull Μέτρα μbull Εκατοστά εκ bull Χιλιοστά χλστbull Χιλιόμετρα χλμbull Γραμμάρια γρ bull Εκατομμύρια εκατ


Ιδιαίτερη προσοχή στην τελευταία αυτή συντομογραφία καθώς συνήθως μπερ-δεύεται με τη συντόμευση laquoεκraquo των εκατοστών

bull Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας ΙΑΕΤΕbull Historical Archive (όχι Archives) National Bank of Greece HANBG

δ Ορθογραφικά - Διπλοτυπίες

1 Αμέσως - άμεσαΠρόκειται για επιρρηματικούς τύπους με διαφορετική σημασία Το laquoάμεσαraquoείναι το αντίθετο του laquoέμμεσαraquo και σημαίνει laquoχωρίς τη μεσολάβηση κανενόςαπευθείαςraquo (παράδ 1) ενώ το αμέσως σημαίνει laquoτώρα χωρίς καθυστέρησηraquo(παράδ 2) Πρέπει επομένως να είμαστε προσεχτικοί στη χρήση τους γιατίόταν χρησιμοποιούμε το ένα στη θέση του άλλου αλλάζει το νόημα τηςπρότασηςΠαράδ 1 Απευθύνθηκα άμεσα στη Διοίκηση (Δηλ χωρίς να μεσολαβήσειάλλος)Παράδ 2 Το υλικό πρέπει να καταχωριστεί αμέσως (Δηλ τώρα χωρίςκαθυστέρηση)

2 Απλώς - απλάΠρόκειται για επιρρηματικούς τύπους που έχουν διαφορετική σημασίασυνεπώς και χρήση Το laquoαπλάraquo σημαίνει laquoμε απλό τρόποraquo (παράδ 1) ενώτο laquoαπλώςraquo σημαίνει laquoμόνοraquo (παράδ 2 και 3)

Παράδ 1 Πρέπει να γράφεις απλά για να σε καταλαβαίνουνΠαράδ 2 Απλώς πρέπει να σου πω ότιhellip (Δηλ το μόνο που θέλω να σουπω είναι ότιhellip)Παράδ 3 Απαιτείται απλώς μία αίτηση (Δηλ το μόνο που απαιτείται είναιμία αίτηση)

Άλλες ανάλογες περιπτώσεις είναι και τα ζεύγη αδιακρίτως-αδιάκριτα


τελείως-τέλεια ευχαρίστως-ευχάριστα εκτάκτως-έκτακτα ιδιαιτέρως-ιδιαί-τερα στα οποία η διαφορά σημασίας είναι προφανής

3 Ο επικεφαλής του επικεφαλής τον επικεφαλής οι επικεφαλήςΕίναι επιρρηματικός άκλιτος () τύπος που σχηματίζεται από την περίφρασηlaquoεπί κεφαλήςraquo Είτε με δύο λέξεις (επί κεφαλής) είτε με μία (επικεφαλής)είναι εξίσου σωστή στις εργασίες του Αρχείου όμως χρησιμοποιούμε τη μίαλέξη

4 ΗμιώροφοςΗ λέξη οροφή όπως και οι όνομα ομαλός ορυχείο όλεθρος οδύνη εκτείνουντο laquoοraquo σε laquoωraquo όταν γίνονται δεύτερα συνθετικά (υπάρχουν βέβαια καιεξαιρέσεις πχ μετονομασία)Πχ ημιώροφος μονώροφος ανώνυμος ανώμαλος μεταλλωρυχείο πα-νωλεθρία επώδυνος

5 Ιοντισμός απιοντισμός (ltιοντίζω-ιοντισμένος απιοντίζω-απιοντισμένος)Η πρωτότυπη λέξη των παραπάνω είναι το ιόν-του ιόντος (το ον-του όντος)Το θέμα λοιπόν το οποίο προκύπτει από τη γενική πτώση ενικού και βάσειτου οποίου σχηματίζονται όλες οι παράγωγες είναι ιοντ- (και όχι ιον-)

Συνεπώς ορθό είναι να χρησιμοποιούμε τους όρους απιοντισμός-ιοντισμόςκαι όχι απιονίζω-απιονισμός που λανθασμένα έχουν σχηματιστεί βάσει τωναντιδανείων από την αγγλική ionize-ionization

6 Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος αλλάΜορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης

Στις συγκεκριμένες λέξεις κρατούμε την κλίση της καθαρεύουσας διότι εν-τάσσονται σε επωνυμίες που πρέπει να χρησιμοποιούνται όπως ακριβώς έχουνκαταχωριστεί στις νομικές συμβάσειςΌταν όμως χρησιμοποιούμε τις λέξεις αυτές εκτός πλαισίου επωνυμίαςκλίνονται κατά τη δημοτική


bull η Ελλάδα-της Ελλάδαςbull η τράπεζα-της τράπεζας

7 Καταχώριση (ltκαταχωρίζω-καταχώρισα-καταχωρίζομαι-νακαταχωριστώ-καταχωρίστηκε-καταχωρισμένος)

Οι λέξεις laquoκαταχώρισηraquo και laquoκαταχώρησηraquo έχουν διαφορετική σημασίαbull Καταχώριση = εγγραφή στοιχείων σε ειδικό βιβλίο και σε ορισμένη θέσηή εναποθήκευση στη μνήμη ηλεκτρονικού υπολογιστή με την κατάλληληδιαδικασία δημοσίευση ενός κειμένου σε εφημερίδα ή σε περιοδικό Πα-ράγεται από το αρχαίο ρήμα καταχωρίζω (κατά+χωρίζω χωρίζω = διαιρώ)bull Καταχώρηση = υποχώρηση παραίτηση από διεκδικήσεις Παράγεται απότο νεότερο ρήμα καταχωρώ (κατά+χωρώ[-έω] χωρώ = κάνω χώρο υποχωρώπαραμερίζω)

Συνεπώς η δουλειά που κάνουμε στο Αρχείο είναι laquoκαταχώρισηraquo

8 Κέρδη και ζημίεςΌταν θέλουμε να δηλώσουμε το αντίθετο του κέρδους χρησιμοποιούμε τηλέξη laquoζημίαraquo (όχι ζημιά)Ζημία = αρχαία λέξη που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για να δηλώσεικυρίως την απώλεια οικονομικού αγαθούΠαράδ Oι ζημίες στην παραγωγή υπολογίζονται σε πολλά εκατομμύρια

9 Κτήριο - κτίριοΗ λέξη απαντά σε διπλή γραφή Στις δουλειές του Αρχείου χρησιμοποιούμετη γραφή με laquoηraquo γιατί έχουμε καταλήξει ότι διαθέτει παραγωγική επιχειρη-ματολογία (από τα laquoδιδακτήριον ευκτήριονraquo [ευκτήριος οίκος - η εκκλησίαο ναός] και όχι από το laquoκτίζωraquo)

10 Ότι - ότιΤο ότι είναι ειδικός σύνδεσμος και εισάγει δευτερεύουσες ειδικές προτάσεις


Πχ Ο σύλλογος μάς ανακοίνωσε ότι θα πάρουμε επίδομα (Η δευτ πρότασηείναι laquoότι θα πάρουμε επίδομαraquo)

Είναι σίγουρο ότι θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωση (Η δευτ πρότασηείναι laquoότι θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωσηraquo)

Το ότι είναι αναφορική αντωνυμία και συνώνυμο του οτιδήποτε (το οποίο δενπαίρνει κόμμα)Πχ Ότι περιέχει το αρχείο καταχωρίζεται ηλεκτρονικά

Ταξινομούμε ότι περιέχει ο φάκελος

11 Στο πλαίσιο - στα πλαίσιαΣτη συγκεκριμένη φράση ορθή είναι η χρήση του ενικού αριθμού της λέξηςlaquoπλαίσιοraquo Λέμε λοιπόν πχ laquoΣτο πλαίσιο των γενικών διαπραγματεύσεωνraquoή laquoΕντός του πλαισίου τωνhellipraquo και όχι laquoΣτα πλαίσια τωνhellipraquo

Το νοητό πλαίσιο που άλλωστε στη μεταφορική του έννοια laquoπεριβάλλειraquoμια προγραμματισμένη δραστηριότητα ή ένα θεσμό είναι ένα όχι πολλά

Ο πληθυντικός αριθμός τείνει λανθασμένα να επικρατήσει από επίδρασητης φράσης laquoεντός των ορίωνraquo που ορθά είναι στον πληθυντικό

12 Φωτογράφιση (ltφωτογραφίζω-φωτογράφισα-φωτογραφίζομαι-ναφωτογραφιστώ-φωτογραφίστηκε)

Για το συγκεκριμένο σύνθετο ουσιαστικό σε -γράφη(ι)ση καθιερώνουμε τοντύπο με laquoιraquo διότι παράγεται από το νεότερο ρήμα laquoφωτογραφίζωraquo και όχιαπό το λόγιο laquoφωτογραφώraquo που σήμερα πλέον δεν χρησιμοποιείται Λέμε γιαπαράδειγμα laquoΈρχομαι σε λίγο Αυτήν τη στιγμή φωτογραφίζωraquo και όχιlaquohellipαυτήν τη στιγμή φωτογραφώraquo

Χάριν λοιπόν της ομοιοτυπίας που πρέπει να χαρακτηρίζει τους όρους τουγραπτού λόγου αποφασίζουμε στο Αρχείο να χρησιμοποιούμε τους ονοματι-κούς και ρηματικούς τύπους με laquoιraquo (δίχως να θεωρούμε εν γένει λανθασμένουςτους τύπους φωτογράφηση-φωτογραφώ-φωτογράφησα-φωτογραφούμαι-φωτογραφήθηκε)

Προσοχή δεν εφαρμόζουμε τον κανόνα αυτό σε όλα τα σύνθετα με β΄συνθετικό το -γράφηση Έτσι γράφουμε laquoδακτυλογράφηση και αποκρυπτο-


γράφησηraquo καθώς παράγονται από τα παλαιά ρήματα laquoδακτυλογραφώ καιαποκρυπτογραφώraquo που χρησιμοποιούνται ακόμαbull Δακτυλογράφηση (ltδακτυλογραφώ-δακτυλογραφείς-δακτυλογραφημένος)bull Αποκρυπτογράφηση (ltαποκρυπτογραφώ αποκρυπτογραφείς αποκρυπτο-γραφημένος)

ε Αναφορές σε βιβλία και άρθραΒιβλίοΓ Νοταράς Το ελληνικό χαρτονόμισμα Μια διαδρομή 1822-2002 ΙΑΕΤΕΑθήνα 2005

ΆρθροG Blix laquoCharting the ldquoTransitional Periodrdquo The Emergence of Modern Timein the Nineteenth Centuryraquo History and Theory 45 Wesleyan UniversityΦεβρ 2006 σ 51-71

στ Συνήθη λάθηΣτην κατηγορία αυτή συγκαταλέγουμε λάθη που γίνονται στον προφορικόκυρίως λόγο συνήθως ασυναίσθητα καθώς τείνουν δυστυχώς να καθιερωθούν

bull υπέρ το δέον (όχι υπέρ του δέοντος)bull προ Χριστού - μετά Χριστόν (όχι μετά Χριστού)bull Η θερμοκρασία είναι 22 βαθμοί (όχι βαθμούς)bull Ήρθα στη μία (όχι στις μία)bull Η πτήση των τριών (όχι των τρεις)bull Η πτήση της μιας (όχι των μία)


ΗΕΚΔΟΣΗ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣΚΑΙ ΣΤΙΞΗΣ ΤΥΠΩΘΗΚΕ ΣΤΗΝ

ΑΘΗΝΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΑ ΑΝΤΙΤΥΠΑamp

ΜΕ ΙΔΙΑ ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΑ ΜΕΣΑΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

ΤΟΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ2012

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΙΞΗΣ








ΕΙΣΑΓΩΓΗ







Μάιος 2011


Α΄ ΜΕΡΟΣ
























































ια Επίθετα

















ιδ Ρήματα









ιε Μετοχές



ιστ Άκλιτα














B΄ ΜΕΡΟΣ










































































ΗΕΚΔΟΣΗ












ΕΙΣΑΓΩΓΗ







Μάιος 2011


Α΄ ΜΕΡΟΣ
























































ια Επίθετα

















ιδ Ρήματα









ιε Μετοχές



ιστ Άκλιτα














B΄ ΜΕΡΟΣ










































































ΗΕΚΔΟΣΗ







Μάιος 2011


Α΄ ΜΕΡΟΣ
























































ια Επίθετα

















ιδ Ρήματα









ιε Μετοχές



ιστ Άκλιτα














B΄ ΜΕΡΟΣ










































































ΗΕΚΔΟΣΗ





Α΄ ΜΕΡΟΣ
























































ια Επίθετα

















ιδ Ρήματα









ιε Μετοχές



ιστ Άκλιτα














B΄ ΜΕΡΟΣ










































































ΗΕΚΔΟΣΗ
















































ια Επίθετα

















ιδ Ρήματα









ιε Μετοχές



ιστ Άκλιτα














B΄ ΜΕΡΟΣ










































































ΗΕΚΔΟΣΗ
















ιδ Ρήματα









ιε Μετοχές



ιστ Άκλιτα














B΄ ΜΕΡΟΣ










































































ΗΕΚΔΟΣΗ





ιε Μετοχές



ιστ Άκλιτα














B΄ ΜΕΡΟΣ










































































ΗΕΚΔΟΣΗ













B΄ ΜΕΡΟΣ










































































ΗΕΚΔΟΣΗ





































































ΗΕΚΔΟΣΗ





LAYOUT FOR PRINTΓΓ Τα ασ εεδα α τ σστ σ τ δτ σσα εα η...

Documents

Transcript of LAYOUT FOR PRINTΓΓ Τα ασ εεδα α τ σστ σ τ δτ σσα εα η...