Lapis Philosophorum - nea-acropoli-athens.gr · Καντ, μια έμφυτη τάση, ροπή...

16

Transcript of Lapis Philosophorum - nea-acropoli-athens.gr · Καντ, μια έμφυτη τάση, ροπή...

  • Τι είναι το

    Είναι η λατινική ονομασία της φιλοσοφικής λίθου, που σύμφωνα με την Αλχημεία μπορεί να μεταμορ-

    φώσει οτιδήποτε ευτελές και φτηνό σε ευγενές και χρυσό. Είναι εκείνο το πολύτιμο κόσμημα που ακτινο-

    βολεί στην καρδιά κάθε ανθρώπου που βαδίζει συνειδητά στα μονοπάτια της πνευματικής επίτευξης.

    Lapis Philosophorum

    Ποιοί είμαστε

    Αναζητούμε αυτό το μυστικό κέντρο της ύπαρξής μας που θα μας κάνει πιο επιβεβαιωμένους και πιο σοφούς.

    Δοκιμάζουμε να μεταλλάξουμε τους εαυτούς μας και τον κόσμο χρησιμοποιώντας τη φιλοσοφία -την αγάπη για τη Σοφία- ως νέα «φιλοσοφική λίθο».

    Πιστεύουμε ότι το σκοτάδι δεν νικιέται με χτυπήματα, αλλά με Φως.

    Γιατί το

    Lapis Philosophorum

    Το Lapis Philosophorum είναι μια

    από τις προσπάθειές μας να κα-

    ταφέρουμε όσα διαβάζεις στο

    editorial. Ένα free- press έντυπο

    που θα έχει πετύχει το σκοπό του

    αν βάλει ένα σπόρο αναζήτησης

    στην καρδιά σου, αν σου δημιουρ-

    γήσει την ελπίδα ότι υπάρχουν και

    άλλοι σαν εσένα που αναζητούν

    μια άλλη ποιότητα ζωής.

    Είναι μια ανοιχτή πρόσκληση, ένα

    γράμμα αναζήτησης για άλλους

    -σαν εμάς- «επιζήσαντες ναυα-

    γούς» που πραγματικά θέλουν να

    μεταλλάξουν τον εαυτό τους και

    τον κόσμο τους.

    Δεν περιοριζόμαστε σε αυτό:

    Το έντυπο αυτό αποτελεί μέρος

    ενός τριμηνιαίου περιοδικού με το

    όνομα «ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΛΙΘΟΣ» που

    εκδίδει η ερευνητική ομάδα του πο-

    λιτιστικού φορέα «Νέα Ακρόπολη».

    ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗΑΓ. ΜΕΛΕΤΙΟΥ 29,

    ΑΘΗΝΑ 11361Τηλ. 210 8810830

    e-mail:[email protected]Πληροφορίες:

    www.nea-acropoli.grΕκδότης - Ιδιοκτήτης

    Γ.Α. Πλάνας

    ISSN 2241-4762

    FP_T-160.indd 2 24/4/2016 11:23:08 πμ

  • edito

    rial

    Μετά από 37 συνεχόμενα χρόνια έκδοσης του περι-οδικού Νέα Ακρό-πολη συνεχίζουμε να αναζητούμε τη φιλοσοφική λίθο…

    Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν πλέον για μας δια-νοητικές αλήθειες, αλλά έναν τρόπο ζωής, που βελτιώ-νει καθημερινά τον εαυτό μας και τον κόσμο.

    Το αλχημικό έργο βρίσκεται σε εξέλι-ξη…

    Κάθε άνθρωπος, στη δική του γλώσσα, την εποχή του και τη χώρα του, μι-λάει για Θεό. Από τον πιο πρωτόγονο μέχρι τους μεγαλύτερους σοφούς.Θεός... μια λέξη γεμάτη έννοιες, συναισθήματα, πράξεις, εικόνες.Θεός, ένα όνομα που έγινε αιτία να χτιστούν πυραμίδες, παρθενώνες και καθεδρικοί ναοί, να ιδρυθούν πολιτισμοί, να ερευνηθούν τα μυστικά του κόσμου.

    Θεός, ένα όνομα που δικαιολόγησε να καούν βιβλιοθήκες, να γκρεμιστούν πόλεις, να

    σφαγιαστούν ολόκληρα έθνη, να φονευτούν μαρτυρικά σοφοί κι άγιοι άνθρωποι.

    Ο Θεός φοράει ξεχωριστές μάσκες σε κάθε πολιτισμό, γράφεται με ιδιαίτερα σύμ-

    βολα, ακόμη και χωρίς κανένα σύμβολο. Πάντα εμπνέει ή διατάζει πράξεις καλοσύνης

    και εξύψωσης. Ρυθμίζει την ηθική στη κοινωνία αλλά και στα άτομα. Παραπέμπει στο

    αόρατο και στο άπειρο σαν την πιο αληθινή πραγματικότητα. Συνδέει κάθε πόνο και

    ανημποριά με την ελπίδα, αναγγέλλει την δικαίωση πέρα από ατυχίες και καταστρο-

    φές, αντικαθιστά την θυσία με την ζωή, δίνει στο χάος της ζωής ένα βαθύτερο νόημα.

    Νόημα, νόμος, δρόμος, σκοπός, καθήκον, ιδέα. Εδώ ο Θεός γίνεται περισσότερο

    Νους. Ο άνθρωπος που έχει συνειδητοποιήσει όχι μόνο τα συναισθήματα, αλλά κι ένα

    κόσμο ιδεών και νου, θέλει να μάθει την Σκέψη του Θεού.

    Και καθώς οι νόμοι της σκέψης και του νου φανερώνονται ο Θεός κρύβεται ψηλό-

    τερα: Στο Μυστήριο! Στο μυστήριο της ενότητας του κόσμου, της ροής του κόσμου, της

    διαφορετικότητας του κόσμου.

    Κι εκεί ξαφνικά ο Θεός “κατεβαίνει” σε όλα τα πράγματα. Τίποτε δεν περιορίζει το

    Θεό, τίποτε δεν στερείται του Θεού. Κι έτσι ο άνθρωπος ανακαλύπτει το Θεό παντού. Σε

    όλα τα όντα, αλλά και στον εαυτό του.

    Όταν ο άνθρωπος ανακαλύπτει το Θεό μέσα του, θέλει να τον μεταβιβάσει, να προ-

    σφέρει την ανακάλυψή του στους γιούς και στις κόρες του. Έτσι εμφανίζεται κι η θρη-

    σκεία. Μια οργανωμένη δομή όπου κανείς βοηθιέται να βιώσει μικρά ή μεγάλα μυστικά

    του Θεού, ανάλογα με τις ικανότητές του και την προσπάθειά του.

    Αλλά όταν οι δομές αυτές αποτυγχάνουν ή γερνάνε, τότε ένα σωρό θλιβερά γεγο-

    νότα φανατισμού και αλαζονείας αντικαθιστούν την καλοσύνη και την ευσέβεια. Τότε πολλοί

    αναθεματίζουν και διαγράφουν τις θρησκείες.Τότε έρχεται η φιλοσοφία για να μας θυμίσει ότι ο άνθρωπος είναι ελεύθερος – άρα και

    υπεύθυνος για ό,τι κάνει και για ό,τι του συμβαίνει. Η φιλοσοφία δεν μας προσφέρει μόνο νοη-τικά εργαλεία, αλλά και το θάρρος για να αντιμετωπίσουμε ατέλειες, λάθη και προπαντός την άγνοια. Και μαζί με το θάρρος φέρνει την συνειδητή ελπίδα ότι οι άνθρωποι θα καταφέρουμε ένα λαμπρό μέλλον, καλύτερο και πιο σοφό από το παρελθόν μας.

    Τι είναι το

    Είναι η λατινική ονομασία της φιλοσοφικής λίθου, που σύμφωνα με την Αλχημεία μπορεί να μεταμορ-

    φώσει οτιδήποτε ευτελές και φτηνό σε ευγενές και χρυσό. Είναι εκείνο το πολύτιμο κόσμημα που ακτινο-

    βολεί στην καρδιά κάθε ανθρώπου που βαδίζει συνειδητά στα μονοπάτια της πνευματικής επίτευξης.

    Lapis Philosophorum

    Ποιοί είμαστε

    Αναζητούμε αυτό το μυστικό κέντρο της ύπαρξής μας που θα μας κάνει πιο επιβεβαιωμένους και πιο σοφούς.

    Δοκιμάζουμε να μεταλλάξουμε τους εαυτούς μας και τον κόσμο χρησιμοποιώντας τη φιλοσοφία -την αγάπη για τη Σοφία- ως νέα «φιλοσοφική λίθο».

    Πιστεύουμε ότι το σκοτάδι δεν νικιέται με χτυπήματα, αλλά με Φως.

    Γιατί το

    Lapis Philosophorum

    Το Lapis Philosophorum είναι μια

    από τις προσπάθειές μας να κα-

    ταφέρουμε όσα διαβάζεις στο

    editorial. Ένα free- press έντυπο

    που θα έχει πετύχει το σκοπό του

    αν βάλει ένα σπόρο αναζήτησης

    στην καρδιά σου, αν σου δημιουρ-

    γήσει την ελπίδα ότι υπάρχουν και

    άλλοι σαν εσένα που αναζητούν

    μια άλλη ποιότητα ζωής.

    Είναι μια ανοιχτή πρόσκληση, ένα

    γράμμα αναζήτησης για άλλους

    -σαν εμάς- «επιζήσαντες ναυα-

    γούς» που πραγματικά θέλουν να

    μεταλλάξουν τον εαυτό τους και

    τον κόσμο τους.

    Δεν περιοριζόμαστε σε αυτό:

    Το έντυπο αυτό αποτελεί μέρος

    ενός τριμηνιαίου περιοδικού με το

    όνομα «ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΛΙΘΟΣ» που

    εκδίδει η ερευνητική ομάδα του πο-

    λιτιστικού φορέα «Νέα Ακρόπολη».

    ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗΑΓ. ΜΕΛΕΤΙΟΥ 29,

    ΑΘΗΝΑ 11361Τηλ. 210 8810830

    e-mail:[email protected]Πληροφορίες:

    www.nea-acropoli.grΕκδότης - Ιδιοκτήτης

    Γ.Α. Πλάνας

    ISSN 2241-4762

    FP_T-160.indd 2 24/4/2016 11:23:08 πμ

  • επιστημονικά

    και άλλα...νέα

    Το Θεώρημα Γκέντελ περί ύπαρξης του Θεού και οι τελευταίες προσπάθειες απόδειξης

    Υπάρχει Θεός; Το ερώτημα αυτό

    απασχολεί τους φιλοσόφους και τους θεολόγους εδώ και

    δεκάδες αιώνες.

    Ξαφνικά πριν από λίγο καιρό εμφανίστηκε η είδηση ότι

    δύο Ευρωπαίοι μαθηματικοί, χρησιμοποιώντας έναν ηλεκτρο-

    νικό υπολογιστή και τη σχετική θεωρία του αυστριακού μαθη-

    ματικού Κουρτ Γκέντελ, κατάφεραν να αποδείξουν μαθηματι-

    κά την ύπαρξη του Θεού! Το τι ακριβώς απέδειξαν και με ποιον

    τρόπο σχετίζεται άμεσα με την κατανόηση της Μαθηματικής

    Λογικής και των κανόνων που τη διέπουν.

    Το θεώρημα του Θεού

    Λίγο πριν από τον θάνατό του ο μεγάλος αυστριακός μα-

    θηματικός Κουρτ Γκέντελ (Kurt Gödel) δημοσιοποίησε μια μα-

    θηματική απόδειξη για την ύπαρξη του Θεού την οποία επε-

    ξεργαζόταν επί 30 χρόνια.

    Η απόδειξη αυτή βασίζεται στη σύγχρονη αξιωματική θε-

    μελίωση των Μαθηματικών, η οποία με τη σειρά της αποτε-

    λεί συνέχεια της αρχαιοελληνικής μαθηματικής παράδοσης και

    της Γεωμετρίας του Ευκλείδη.

    Σε αυτόν τον τρόπο θεμελίωσης ξεκινάμε με τη διατύπω-

    ση αξιωμάτων, δηλαδή υποθέσεων που δεν αποδεικνύονται

    αλλά φαίνονται προφανείς. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια των

    αξιωμάτων και της Μαθηματικής Λογικής, μπορούμε να απο-

    δείξουμε θεωρήματα και να οικοδομήσουμε μια ολόκληρη θε-

    ωρία. Για παράδειγμα, ένα από τα πέντε αξιώματα της Ευκλεί-

    δειας Γεωμετρίας είναι το ότι όλες οι ορθές γωνίες είναι ίσες

    μεταξύ τους. Ο Γκέντελ προσπάθησε να «αποδείξει» την ύπαρ-

    ξη του Θεού ως ένα θεώρημα ξεκινώντας από ένα σύνολο πέ-

    ντε αξιωμάτων που φαίνονται «προφανή» στο πλαίσιο της Μα-

    θηματικής Λογικής.

    Η «απόδειξη» αυτή φάνηκε εξαρχής ότι είχε δύο αδύνατα

    σημεία. Πρώτον είναι άραγε τα αξιώματα όντως προφανή και,

    δεύτερον είναι άραγε συμβατά μεταξύ τους, ώστε να μην έχουν

    κρυφές ασυνέπειες; Για το πρώτο δεν μπορούμε να κάνουμε

    και πολλά πράγματα, αφού τα αξιώματα στα Μαθηματικά μπο-

    ρεί να φαίνονται «λογικά» αλλά κατά τα άλλα είναι αυθαίρε-

    τα, οπότε ο Θεός υπάρχει αν τα αξιώματα αυτά αληθεύουν. Το

    δεύτερο όμως αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας για πάνω από 40

    χρόνια επειδή έπρεπε να αποδειχθεί ότι τα πέντε αυτά αξιώμα-

    τα δεν περιέχουν κρυφές αντιφάσεις και άρα είναι αυτοσυνεπή.

    Το κατόρθωμα των δύο ευρωπαίων μαθηματικών, του Γερ-

    μανού Κρίστοφ Μπεντζμίλερ (Christoph Benzmüller) και

    του Αυστριακού Μπρούνο Βολτσενλόγκελ Παλέο (Bruno

    Woltzenlogel Paleo), ήταν ότι κατάφεραν να αναπαραστήσουν

    τα αξιώματα του Γκέντελ και τους συλλογισμούς του με μαθη-

    ματικά σύμβολα. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια εξειδικευμένου

    λογισμικού που χειρίζεται έννοιες λογικής σε ηλεκτρονικό υπο-

    λογιστή, μπόρεσαν αφενός μεν να διαπιστώσουν ότι τα αξιώ-

    ματα δεν περιέχουν κρυφές αντιφάσεις και αφετέρου να επιβε-

    βαιώσουν την απόδειξη του θεωρήματος.

    ΠΗΓΗ: freethinking.gr

    Η Φιλοσοφία της Θρησκείας στον ΚαντΟ Θεός στον Καντ (1724-1804) δεν είναι η αιτία ή η αρχή

    εξήγησης του κόσμου. Οπως και η αθανασία της ψυχής, έτσι

    και η ιδέα της πρωταρχικής αιτίας του κόσμου και του Θεού εί-

  • ναι έξω από τη δυνατότητα κατανόησης

    της ανθρώπινης γνώσης.

    Σύμφωνα με το κείμενό του “Η θρη-

    σκεία Μέσα στα Όρια του Λόγου και

    Μόνο”, η ηθική δεν έχει απολύτως καμία

    ανάγκη τη θρησκεία. Η ηθική σκέψη σε

    καμία απολύτως περίπτωση δεν θεμε-

    λιώνεται στην ιδέα του Θεού. Παρ’ όλα

    αυτά η ηθική μπορεί να μας οδηγήσει

    στην ιδέα του Θεού. Υπάρχει, γράφει ο

    Καντ, μια έμφυτη τάση, ροπή στους αν-

    θρώπους να πιστεύουν στο Θεό. Παρά

    τη ροπή αυτή, όμως, η πίστη στο Θεό θα

    πρέπει να βασίζεται στο λόγο. Οι ιδέες

    του Θεού και της αθανασίας της ψυχής

    δεν μπορούν να θεμελιωθούν στη λο-

    γική αλλά μόνο στο πλαίσιο μιας «ηθι-

    κής πίστης», όπως χαρακτηριστικά γρά-

    φει. Ο μόνος λόγος για να πιστεύουμε

    στην ύπαρξη αυτών των ιδεών είναι για

    να παίρνουμε θάρρος, ώστε να συνεχί-

    ζουμε να πράττουμε ενάρετες πράξεις

    οι οποίες ενδέχεται να μας κάνουν δυ-

    στυχισμένους. Ο αποκλειστικός λόγος

    πίστης στην ύπαρξη του Θεού είναι η

    εμψύχωσή μας για να αντεπεξέλθουμε

    στις δυσκολίες της ζωής. Αυτό σημαίνει

    όμως ότι, αν κάποιος είναι πιο ψυχικά

    δυνατός από τους συνανθρώπους του

    και μπορεί να πράττει ενάρετα παρά την

    έλλειψη ευτυχίας, τότε δεν έχει κανένα

    λόγο να πιστεύει στο θεό ή στην αθανα-

    σία της ψυχής.

    Ο λόγος για τον Καντ θα πρέπει να

    είναι εντελώς απελευθερωμένος από τα

    «βαρίδια της θρησκείας», όπως χαρα-

    κτηριστικά λέει. Το βασίλειο των ουρα-

    νών θα πρέπει να έχει αποκλειστικά και

    μόνο συμβολικό χαρακτήρα με στόχο

    την ενθάρρυνση των πολιτών. Αυτή η

    ιδέα είναι αίτημα του πρακτικού λόγου.

    Στο βιβλίο μιλάει για δύο είδη θρησκει-

    ών. Αυτή που θεωρεί ότι τα ηθικά μας

    καθήκοντα είναι θεϊκές εντολές. Αυτό

    το είδος το αποκαλεί θρησκεία της απο-

    κάλυψης.

    Το άλλο είδος το αποκαλεί φυσική

    θρησκεία. Η τελευταία θα πρέπει να βα-

    σίζεται στη λογική από τη στιγμή που το

    άτομο θα πρέπει πρώτα να αναγνωρίζει

    το ηθικό του καθήκον, πριν θεωρήσει ότι

    αυτό θα ήταν η θεϊκή εντολή. Ουσιαστι-

    κά λέει ότι δεν θα πρέπει να πράττουμε

    το καλό επειδή μας το λέει η θρησκεία

    αλλά επειδή εμείς οι ίδιοι έχουμε γνώ-

    ση του ηθικού νόμου και θέλουμε να

    τον ακολουθήσουμε ασχέτως του τι λέει

    η όποια θρησκεία.

    Η θεωρία του για την αρετή μπορεί

    να θεμελιωθεί μόνη της χωρίς να έχει

    την ανάγκη καμίας θρησκείας. Η θρη-

    σκεία ως το δόγμα των καθηκόντων που

    θα πρέπει να έχουμε προς το θεό βρίσκε-

    ται εντελώς έξω από τα όρια της φιλο-

    σοφικής ηθικής και για αυτό οφείλουμε

    να διαχωρίσουμε εντελώς τη θρησκεία

    από την ηθική. Για αυτό μπορούμε να

    μιλάμε για μια θρησκεία μέσα στα όρια

    του λόγου και μόνο! Για τον Καντ, είναι

    λάθος να θεωρούμε τη θεϊκή ευλογία ως

    το στόχο των ηθικών μας προσπαθειών.

    Η προσευχή, λέει ο Καντ, είναι μια

    προληπτική, δεισιδαιμονική ψευδαίσθη-

    ση! Είναι η έκφραση μιας επιθυμίας σε

    ένα ον που δεν έχει ανάγκη από καμία

    δήλωση, γνωστοποίηση της εσωτερι-

    κής μας διάθεσης, επιθυμίας. Ο θεός

    δεν υπηρετείται με αυτόν τον τρόπο. Ο

    μόνος τρόπος με τον οποίο θα μπορού-

    σαμε να υπηρετήσουμε το θεό είναι με

    την καλή μας διάθεση, με την καλή μας

    καρδιά.

    Δεν χρειάζεται να πηγαίνουμε στην

    εκκλησία ούτε να κάνουμε τίποτα από

    τα τελετουργικά που αυτή μας ζητάει.

    Ούτε χρειάζεται να αντλούμε τις ηθικές

    μας αρχές από τη Βίβλο. Μπορούμε να

    φτάσουμε στα συμπεράσματα της Βί-

    βλου ( π.χ. 10 Εντολές) χωρίς να κατα-

    φύγουμε στην έννοια του θεού, χρησι-

    μοποιώντας μόνο το λόγο.

    Λίγοι άνθρωποι, λέει ο Καντ, έχουν

    το θάρρος και την ανδρεία να χρησι-

    μοποιούν το λόγο! Οι περισσότεροι θέ-

    λουν να ακολουθούν τους άλλους. Στην

    τελευταία παράγραφο του βιβλίου του

    «Η Μεταφυσική των Ηθών» τονίζει ότι

    η ηθική ασχολείται μόνο με τους νόμους

    που τα άτομα τα ίδια μπορούν να δώ-

    σουν στον εαυτό τους, κατ’ επέκταση

    μόνο με τις σχέσεις ανάμεσα σε ανθρώ-

    πους. Αν με ρωτήσει κανείς, λέει ο Καντ,

    ποια είναι η ηθική σχέση ανάμεσα στο

    θεό και στους ανθρώπους, θα απαντήσω

    ότι δεν με ενδιαφέρει το ερώτημα για-

    τί πηγαίνει πέρα από τα όρια της ηθικής

    και για αυτό είναι εντελώς ακατανόητο

    σε εμένα.

    ΠΗΓΗ: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=302251

  • ctrl c ctrl vcopy - paste

    Τα παιδιά έχουν έναν απλο-ϊκό τρόπο να απογυμνώ-νουν το πιο περίπλοκο πο-λιτιστικό φαινόμενο στη βασική του έννοια.

    Ένα μικρό κορίτσι από τη Νέα Υόρ-

    κη με το όνομα Phyllis, έγραψε ένα

    γράμμα το 1936, στο οποίο έθεσε στον

    μεγάλο Άλμπερτ Αϊνστάιν ένα ερώ-

    τημα για την σχέση του επιστήμονα

    με τον Θεό. Το γράμμα βρέθηκε στο

    βιβλίο Dear Professor Einstein: Albert

    Einstein’s Letters to and from Children,

    και έγραφε τα ακόλουθα: 

    Εκκλησία Riverside 

    19 Ιανουαρίου 1936

    Αγαπητέ μου δρ. Αϊνστάιν,

    Στην τάξη του κατηχητικού προέκυψε

    η ερώτηση: Προσεύχονται οι επιστή-

    μονες; Το θέμα άνοιξε γιατί αναρωτη-

    θήκαμε αν μπορούμε να πιστεύουμε

    ταυτόχρονα και στην επιστήμη και στη

    θρησκεία. Γράφουμε σε επιστήμονες

    και σε άλλους σπουδαίους ανθρώπους

    και προσπαθούμε να βρούμε απάντηση

    στην ερώτησή μας. Θα μας τιμούσατε

    ιδιαίτερα αν απαντούσατε στην ερώτη-

    σή μας: Προσεύχονται οι επιστήμονες

    και αν ναι, για τι πράγμα προσεύχονται;

    Είμαστε στην έκτη τάξη και η δασκάλα

    Κι όμως, οι επιστήμονες πιστεύουν στον Θεό!

    μας είναι η κυρία Ellis. 

    Με εκτίμηση

    Phyllis»

    Μόλις πέντε μέρες μετά, ο Αϊνστάιν

    απάντησε και η απάντησή του έχει την

    ίδια πνευματική ποιότητα της επιστή-

    μης την οποία εκθείαζε ο Πτολεμαί-

    ος χιλιάδες χρόνια πριν και ο Σαγκάν

    δεκαετίες αργότερα. Ο Αϊνστάιν, έξι

    χρόνια πριν, είχε μιλήσει γι’ αυτό το

    ζήτημα, με πολύ πιο περίπλοκη γλώσσα

    και με μια ρητορική που ξεπερνούσε τη

    λογική, στη θρυλική συζήτησή του με

    τον Ινδό φιλόσοφο Tagore.

    «24 Ιανουαρίου 1936

    Αγαπητή Phyllis, 

    Θα προσπαθήσω να απαντήσω στην

    ερώτησή σου όσο πιο απλά μπορώ.

    Αυτή είναι η απάντησή μου: 

    Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κάθε

    συμβάν, συμπεριλαμβανομένων και των

    ανθρωπίνων σχέσεων, υπόκειται στους

    νόμους της φύσης. Επομένως, ένας επι-

    στήμονας δεν μπορεί να έχει την τάση

    να πιστεύει ότι η πορεία των γεγο-

    νότων μπορεί να επηρεαστεί από την

    προσευχή, δηλαδή από μια υπερφυσικά

    εκδηλωμένη ευχή. 

    Ωστόσο, οφείλουμε να παραδεχτούμε

    ότι η πραγματική γνώση μας για αυτές

    τις δυνάμεις είναι ατελής, άρα τελικά

    η πεποίθηση μας για την ύπαρξη ενός

    τελικού κι απόλυτου πνεύματος ενα-

    πόκειται σε ένα είδος πίστης. Τέτοιες

    πεποιθήσεις παραμένουν διάσπαρτες

    ακόμα και με τα τρέχοντα επιτεύγματα

    της επιστήμης. 

    Παρόλα αυτά, οποιοσδήποτε εμπλέ-

    κεται σοβαρά με την επιστήμη απο-

    κτά την πεποίθηση ότι κάποια δύναμη

    κυβερνά τους νόμους της φύσης, μια

    δύναμη που είναι πολύ ανώτερη από

    τον άνθρωπο. Έτσι, η επιστήμη οδηγεί

    σε ένα θρησκευτικό συναίσθημα ειδι-

    κού τύπου, που είναι σίγουρα αρκετά

    διαφορετικό από τη θρησκευτικότητα

    κάποιου πιο αφελούς.

    Με εγκάρδιους χαιρετισμούς

    Ο δικός σου Α. Αϊνστάιν»

  • β λές

    ΠΑΡΑ-

    για να μαθαίνει κανείς με την καρδιά και όχι με το νου

    ΕΦΑΓΑ ΣΟΚΟΛΑΤΑΚΙΑ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ ΜΕ ΤΟΝ ΘΕΟ

    Κάποτε ήταν ένα αγοράκι που ήθελε να γνωρίσει τον Θεό… Ήξερε ότι το ταξίδι ως το μέρος που ζούσε ο Θεός θα ήταν μακρι-

    νό κι έτσι έβαλε στην βαλίτσα του με-

    ρικά σοκολατάκια και αναψυκτικά και

    ξεκίνησε το δρόμο του.

    Αφού είχε περπατήσει λίγο, συνά-

    ντησε έναν ηλικιωμένο κύριο.

    Ο άντρας καθόταν σε ένα παγκάκι στο

    πάρκο και τάιζε περιστέρια.

    Ο μικρός έκατσε δίπλα του και άνοιξε

    τη βαλίτσα του για να πιει ένα αναψυ-

    κτικό. 

    Ακριβώς τότε, παρατήρησε ότι ο ηλικι-

    ωμένος έμοιαζε πεινασμένος κι έτσι του

    προσέφερε ένα σοκολατάκι.

    Ο ηλικιωμένος το δέχτηκε με ευγνωμο-

    σύνη και χαμογέλασε στον μικρό. 

    Το χαμόγελο του ήταν τόσο όμορφο,

    που το αγόρι, θέλοντας να το ξαναδεί,

    του πρόσφερε και ένα αναψυκτικό. 

    Ο γέροντας χαμογέλασε ξανά στον μι-

    κρό. Το παιδί ήταν τρισευτυχισμένο! 

    Πέρασαν μαζί όλο το απόγευμα τρώ-

    γοντας και χαμογελώντας, μα χωρίς να

    ανταλλάξουν ούτε μία λέξη…

    Όταν άρχισε να νυχτώνει, το αγόρι

    κατάλαβε πως έπρεπε να ξεκινήσει τον

    δρόμο για το σπίτι του.

    Σηκώθηκε κι αφού έκανε μόλις λίγα

    βήματα, γύρισε πίσω, έτρεξε προς το

    μέρος του ηλικιωμένου και τον αγκά-

    λιασε σφιχτά.

    Κι ο γέροντας του χάρισε το πιο όμορ-

    φο χαμόγελό του!

    Όταν το παιδί έφτασε σπίτι του, η μη-

    τέρα του παρατήρησε το βλέμμα χαράς

    στο πρόσωπό του.

    Το ρώτησε: «Τι έκανες σήμερα και είσαι

    τόσο χαρούμενος;» 

    Ο μικρός είπε: «Έφαγα σοκολατάκια

    στο πάρκο με τον Θεό!»

    Και πριν η μαμά προλάβει να απαντήσει

    ο μικρός πρόσθεσε:

    «Και ξέρεις κάτι; Ο Θεός έχει το πιο

    όμορφο χαμόγελο που έχω δει!»

    Εν τω μεταξύ, ο ηλικιωμένος ακτινοβο-

    λώντας και ο ίδιος από χαρά, επέστρεψε

    στο σπίτι του.

    Ο γιος του, παρατηρώντας το βλέμμα

    ευτυχίας και αγαλλίασης στο πρόσωπό

    του τον ρώτησε: 

    «Πατέρα, τι έκανες σήμερα και είσαι

    τόσο χαρούμενος;»

    Κι ο γέροντας είπε: «Έφαγα σοκολατά-

    κια στο πάρκο με τον Θεό!» 

    Και πριν ο γιος του προλάβει να απα-

    ντήσει, ο γέροντας πρόσθεσε:

    «Και ξέρεις κάτι; Είναι πολύ νεότερος

    απ΄όσο πίστευα!»

    Ο Θεός βρίσκεται παντού, σε ένα

    χαμόγελο, σε μια πράξη γενναιοδωρίας,

    σε μια πέτρα ή σε ένα ηλιοβασίλεμα…

    Αρκεί να κινήσεις για να τον βρεις.

    ΠΟΥ ΚΡΥΒΕΤΑΙ Ο ΘΕΟΣ

    Σ’ ένα μικρό χωριό στο Μα-ρόκο, ένας άνθρωπος κοι-τούσε το μοναδικό πηγάδι σ’ όλη την περιοχή. Ένας πιτσιρίκος τον πλησίασε:

    - Τι έχει εκεί μέσα; θέλησε να μάθει.

    - Τον Θεό.

    - Ο Θεός είναι κρυμμένος μέσα σ’

    αυτό το πηγάδι;

    - Μάλιστα.

    - Για να δω, είπε ο πιτσιρίκος επιφυ-

    λακτικός.

    Ο γέρος τον πήρε στην αγκαλιά του

    και τον βοήθησε να σκύψει στο στόμιο

    του πηγαδιού. Το παιδάκι είδε τότε το

    δικό του πρόσωπο.

    - Μα εγώ είμαι αυτός, φώναξε.

    -Ακριβώς, είπε ο άνθρωπος ακου-

    μπώντας ξανά προσεκτικά το παιδί

    κάτω. Τώρα ξέρεις πού κρύβεται ο Θεός.

  • Η θρησκεία αποτελεί αρκετά ευαίσθητο σημείο για μεγάλη μερίδα του κόσμου. Είναι σχεδόν αδύνατο να θίξει κα-νείς το θέμα αυτό, χωρίς να θίξει και κάποιον. Ας δούμε λοιπόν μερικές ταινίες που, στην πραγματικότητα, αφο-ρούν όχι την θρησκεία καθαυτή, αλλά τον τρόπο που προσεγγίζουν οι άνθρωποι το θέμα.Το Kingdom of Heaven (συστήνεται το Director’s Cut) μας μεταφέρει στην εποχή των Σταυροφοριών. Τόσο στην πλευρά των Σταυροφόρων, όσο και στην πλευρά των Αράβων, βλέπουμε ευλαβικούς ανθρώπους, τυφλούς φανατικούς και

    αυτούς που κοιτούν απλά το προσωπικό τους συμφέρον.

    Στο The Last Temptation of Christ, βασισμένη στο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Τελευταίος Πειρασμός», τονίζεται η αν-

    θρώπινη πλευρά του Ιησού. Βλέπουμε έναν άνθρωπο που βρίσκεται σε σύγκρουση με τον εαυτό του. Αμφιβάλλει, αγωνιεί, προ-

    σπαθεί να αντισταθεί στη μοίρα του και να ζήσει τη ζωή ενός απλού ανθρώπου, μέχρι τελικά να αποδεχτεί το πεπρωμένο του, να

    υπερβεί την ανθρώπινη φύση του και να θυσιαστεί επάνω στον σταυρό.

    Στο σατιρικό Dogma, ένας καρδινάλιος στο New Jersey ανακαινίζει τον ναό του και, στην προσπάθειά του να αυξήσει την

    προσέλευση του κόσμου, κηρύσσει ότι όσοι περάσουν την πύλη του ναού κατά τη διάρκεια των εγκαινίων θα λάβουν άφεση αμαρ-

    τιών και θα μπορέσουν να μπουν στον παράδεισο. Δύο έκπτωτοι άγγελοι αποφασίζουν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για να

    επιστρέψουν. Αυτό όμως θα αποτελέσει απόδειξη ότι ο Θεός έκανε λάθος, προκαλώντας ένα παράδοξο που θα οδηγήσει στον εκ-

    μηδενισμό της ύπαρξης. Έτσι, σχηματίζεται μία από τις πιο περίεργες ομάδες που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς για να τους

    εμποδίσει. Ισορροπώντας ανάμεσα στην ασέβεια και την ευλάβεια, η ταινία μας προτρέπει να σκεφτούμε μήπως τελικά χάνουμε

    το νόημα για χάρη του γράμματος.

    Τέλος, άλλη μια κωμική άποψη μας δίνει το, κλασικό πλέον, Life of Brian, με τον ομώνυμο, ταλαίπωρο πρωταγωνιστή να μπλέ-

    κει στη μία τραγελαφική κατάσταση μετά την άλλη, καθώς όλοι τον μπερδεύουν με τον Μεσσία. Η σάτιρα δεν στρέφεται προς το

    πρόσωπο του Ιησού (ο οποίος εμφανίζεται για λίγο στην αρχή της ταινίας), αλλά προς την τυφλή πίστη των οπαδών που αναζη-

    τούν έναν σωτήρα στα μέτρα τους.

    Η 7η ΤΕΧΝΗΚείμενο: Δημήτρης Γακηλάζος, [email protected]

  • ΕΡΜΗΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΘΕΙΟ... Κείμενο: Vetus Verbus, [email protected]

    Aναζητούμε απαντήσεις σε μια αρχέγονη απορία, τόσο παλιά, που φτάνει στα μύχια της ψυχής, της ζωής και της ανάμνησης. Η απορία είναι

    η λέξη Θεός και η πορεία προς τη λύση

    του αινίγματος δεν είναι παρά η ίδια

    λέξη, που όσα κρύβει άλλα τόσα αποκα-

    λύπτει σε αυτόν που ξέρει να ρωτά, που

    ξέρει να θυμάται, που ξέρει να εμπιστευ-

    έται τα γράμματα, τις συλλαβές, τους

    ήχους, τα ερεθίσματα της ακοής και της

    όρασης, επειδή τελικά η φύση αγαπά

    τόσο να κρύβεται όσο και να φανερώ-

    νεται σε αυτόν που στέκεται εκστατικός

    απέναντί της, απέναντι στον ίδιο τον

    Θεό, που η φύση δεν είναι παρά η πνοή

    του, η ανάσα του, η ρίζα και ο καρπός σε

    αυτήν την αρχή δίχως τέλος...

    Η αλήθεια είναι, πως θέλοντας και

    μη αναγκαζόμαστε να θεολογήσουμε,

    εφόσον θα μιλήσουμε περί Θεού και ας

    μην ξεχνάμε πως στην αρχαιότητα θεο-

    λόγοι καλούνταν οι παλιοί ποιητές σαν

    τον Όμηρο, τον Ησίοδο, τον Ορφέα

    αλλά και οι παλιοί φιλόσοφοι, όπως ο

    Αναξαγόρας, που η κοσμογονία τους

    συναντούσε τη θεογονία των ποιητών ή

    και την περί της θείας φύσεως ασχολία

    των προφητών ή των μάντεων, γνωστοί

  • ως τέτοιοι και αξιομνημόνευτοι οι των

    Δελφών θεολόγοι του πανίερου μαντεί-

    ου. Ας μην λησμονούμε πως στα αρχαία

    θέατρα υπήρχε το λεγόμενο «θεολογεί-

    ον», υπεράνω της σκηνής, από όπου πα-

    ρουσιάζονταν οι θεοί, για να σημάνουν

    μια λύση, μια γνώση, μια αποκάλυψη και

    να γεφυρώσουν όλο και περισσότερο το

    χάσμα μεταξύ θεών και ανθρώπων.

    Σε όλα τα παραπάνω το ετυμολογι-

    κό κλειδί ερμηνείας μοιάζει το πιο κα-

    τάλληλο, για να ανοίξει την πόρτα του

    θείου και να τελέσει τα «Θυρανοίξια»

    στο τρίπτυχο γλώσσα -μαγεία - τελε-

    τουργία. Συνεπώς ας αφήσουμε τους με-

    γάλους φιλοσόφους και ποιητές να μι-

    λήσουν, για να ξετυλίξουν το κουβάρι

    της γνώσης.

    «Επειδή έβλεπαν ότι όλα αυτά εκι-

    νούντο (οι ουράνιες αρχές-σώματα) πά-

    ντοτε με ταχύτητα κι ότι πάντοτε έτρε-

    χαν, από αυτήν την ονομασία του θέω

    (=τρέχω), θεούς τους ονόμασαν»

    Πλάτων, Κρατύλος

    «Από το θεώμαι και θέω… Θεός λέ-

    γεται διά το ότι θεάται, θεωρεί τα πά-

    ντα»

    Πλούταρχος, Περί Ίσιδος και Οσί-

    ριδος

    «…θεούς δε προσωνόμασαν …ότι

    κόσμω θέντες τα πάντα...»

    Ηρόδοτος, Θεογονία

    Θεός, Θιός ή Σιός (Βοιωτ. - Δωρι-

    κά). Σιός εκ του σεύω = κινούμαι, σπεύ-

    δω

    Προφανώς εκ του θέω με την αρχική

    προσθήκη του μετέπειτα απολεσθέντος

    δίγαμμα. Θέ(f)ω - σεfω - σεύω. Εξ ου και

    όσιος, καθώς και αφ-οσίωση.

    Συνεπώς η λέξη θεός, όπως συνο-

    μολογούν Πλάτωνας, Ηρόδοτος και

    Πλούταρχος, είναι σύνθεση παρατήρη-

    σης (θάω), εγρήγορσης (θέω), φροντί-

    δας και θεμελίωσης, θέσης, κτίσης (θε-

    ωρώ, θέτω, τήθιμι).

    Πιο συγκεκριμένα η λέξη Θεός προ-

    κύπτει:

    1. Εκ του θέω εφόσον θοός είναι ο

    ταχύς, οξύς, ευκίνητος, δραστήριος ή

    στην πιο ενεργητική του μορφή αυτός

    που ωθεί, παροτρύνει σε κίνηση «τρέ-

    χα, σπεύσε, σπρώξε, κάνε να κινηθούν».

    θεώ - ωθέω - ωθώ - θεός

    Οι λέξεις αγαθός και βοήθεια εί-

    ναι συνώνυμα του Θεού. Ο Θεός είναι

    αγαθός. Ο άγαν θέων, ο πολύ ταχύς που

    στέργει προς βοήθεια, όταν κάποιος

    βοά, επικαλείται την ευεργετική ταχύ-

    τητά του (αγαθός =άγαν +θέω, βοήθεια

    = βοή +θέω)

    2. Εκ του θάω = βλέπω, εξ ου θάο-

    μαι - θεάομαι, θεωρώ, από όπου προέ-

    κυψαν και οι συγγενείς λέξεις με τη θεία

    δραστηριότητα: θεά-ομαι, θέα, θεωρός,

    θαύμα, αφού ο παντεπόπτης οφθαλμός

    θεάται και θεωρεί - επιστατεί επί πά-

    ντων.

    Αξιοσημείωτο είναι πως το ρήμα θε-

    άομαι σχηματίζει την προστακτική ως

    θεώ, υπό την έννοια του κοίτα, δες, επό-

    πτευσε. εξέτασε, ατένισε, επιθεώρησε.

    Ο θεός ορά, θεωρεί και φροντίζει

    (ώρα = φροντίδα).

    «Θεωρείν από του θεού την προσηγο-

    ρίαν έλαβον»

    Πλούταρχος

    3. Εκ του θέτω - τίθημι, αφού αυτοί

    είναι που θέτουν και διευ-θετούν, θέ-

    τουν θεσμούς και θεμελιώνουν τη λει-

    τουργία και τους νόμους μεταξύ των αν-

    θρώπων και της δημιουργίας εν γένει.

    Άλλωστε στην θεογονία κατά τον Ηρό-

    δοτο οι πρώτοι κάτοικοι των ορέων, οι

    αρχάνθρωποι, αποκαλούνται θεοί και

    η λέξη θεός είναι συνώνυμο της λέξης

    άνθρωπος (βλ. Κατ’ εικόνα στον χρι-

    στιανισμό). Είναι αυτοί που θα γίνουν οι

    επιχθόνιοι, οι επί της γης φύλακες των

    θνητών ανθρώπων, σε αυτήν την αρχέ-

    γονη ιεραρχική αλυσίδα θείων οντοτή-

    των και μη. «Διός αγαθοί φύλακες θνη-

    τών ανθρώπων...» (Έργα και Ημέραι

    – Ησίοδος). Από τους θεούς στους ου-

    ρανίωνες, από τους ουρανίωνες στους

    διογενείς, από τους διογενείς στους

    ήρωες και από αυτούς στους βασιλείς

    καταλήγει η πορεία όσων γεφυρώνουν

    το χάσμα μεταξύ των κόσμων.

    Υπενθυμίζουμε πως το θάω, που

    προαναφέραμε, επίσης σημαίνει θηλάζω

    και θάλλω, δηλαδή αυξάνομαι ακμάζω,

    εξελίσσομαι τείνοντας προς τον ουρά-

    νιο θόλο που σκέπει υπέρ ημών.

    4. Εκ του θύω = μαίνομαι ορμάω,

    φυσομανώ, θυσιάζω. Εξ ου θυμός, θυ-

    σία, θυμίαμα, θύελλα που σχετίζονται

    άμεσα με την παρουσία και την επι-

    κοινωνία με το θείο στοιχείο, αφού ως

    γνωστό ο θεός φανερώνεται στη θύελ-

    λα και μέσα από αστροπόβροντα που

    δηλώνουν τη θεϊκή παντοδυναμία. Στη

    θυσία έχουμε αναπαράσταση σκηνικού

    θύελλας με τους καπνούς, τα τύμπανα,

    τις κραυγές που γεφυρώνουν το χάσμα

    με τη θεότητα, όπως ο καπνός του θυμι-

    άματος που κατευθύνεται ευθέως προς

    τον θεό. Θύω = ορμώ, ευθέως (ιθύς =

    ευθύς) προς το θείο.

    5. Από τη λέξη θεός προέρχεται το

  • θείον (θέειον Ομηρικά) που σημαίνει

    θειάφι, καπνός από θειάφι και σύμφω-

    να με Ομηρικές δοξασίες, η πτώση κε-

    ραυνού απελευθέρωνε μια οσμή θεια-

    φιού, επιβεβαίωση της θεϊκής δύναμης

    και παρουσίας, παραπέμποντας ξανά

    στο ρήμα θύω και τη θύελλα, κυρίαρχο

    στοιχείο της οποίας είναι η καπνισμένη

    ατμόσφαιρα εν μέσω κεραυνών.

    Από το ρήμα θύω προκύπτει το με-

    θύω, μεθώ και η κατάσταση του ενθου-

    σιασμού, (ένθους = ενθουσιασμός) από

    τις πνοές των ανέμων, τους καπνούς της

    θυσίας, των κεραυνών και της γενικότε-

    ρες εκφάνσεις της φύσης σε κατάσταση

    κοσμικής μέθης, έμπνευσης ή και θεϊ-

    κής οργής. Υπενθυμίζουμε ότι καπνός,

    ψυχή και πνεύμα σχετίζονται άμεσα,

    εφόσον το καπνός προκύπτει από το κά-

    πυς = πνεύμα, ψυχή, επιβεβαιώνοντας

    πλήρως τα παραπάνω.

    Όταν μιλάμε για θεοφάνεια αναφε-

    ρόμαστε στη θεία αποκάλυψη, στη φα-

    νέρωση μιας όψης του θείου εν γένει. Η

    λέξη προκύπτει από σύνθεση του θεός

    και του ρήματος φαίνω, φανώ που ση-

    μαίνει φανερώνω, αποκαλύπτω. Εξ ου

    και ιεροφάντης, ο φαίνων, ο αποκα-

    λύπτων τα ιερά. Επίθετο του Απόλλων

    ήταν το Φαναίος, που δήλωνε αυτόν

    που φανέρωνε, σήμαινε ως λοξίας τους

    χρησμούς του μέλλοντος. Από το φαίνω

    στη λατινική γεννήθηκαν λέξεις όπως

    fanum, που δηλώνει το ιερό, ως ο χώ-

    ρος που αναφύονται και αναφαίνονται

    τα ιερά σημεία. Άλλωστε fanal είναι ο

    φάρος, fanion (γαλλ.) η σημαία που

    φανερώνει τα ιερά σύμβολα και εξ αυ-

    τών όλων γεννήθηκε και η λέξη φανα-

    τισμός, ως η εμμονή σε συγκεκριμένες

    εκφάνσεις πρωτίστως του θείου.

    Όπως ήδη αναφέρθηκε το φαίνω

    έχει άμεση σχέση με το φύω, αφού για

    να φανεί κάτι, θα πρέπει πρώτα να φυ-

    τευτεί ως σπόρος στην αντίστοιχη μή-

    τρα, από όπου και θα εμφανιστεί ως

    αποτέλεσμα της εν λόγω κυοφορίας.

    Στα λατινικά αυτό προκύπτει από τον

    αλληλοσυσχετισμό των fano (=ιερώ)

    και feo (= φύω), καθώς και των fanum

    (=ιερό) και foenum (= χόρτος, λιβάδι),

    εκεί όπου αναφύεται το χόρτον… foin

    (λατινιστί), η ιερή βοτάνη, το στάχυ της

    αιώνιας ζωής και ανάστασης.

    ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

    • Έλλην Λόγος- πώς η Ελληνική γονιμοποίησε τον παγκόσμιο Λόγο, Άννα Τζιροπούλου Ευσταθίου, Εκδ. Γεωργιάδη• Ο εν τη λέξει λόγος, όπως πάνω• Το παράδειγμα, Αλέξανδρος Τζένος / Εκδ. Παπα-ζήση• Γένεση & οργάνωση της γλώσσας και της σκέψης των Ελλήνων, (Μελετώντας την Ελληνική γλώσσα πλαισιωμένη από τις άλλες Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες)• Αλέξανδρος Τζένος, Εκδ. Τροχαλία• Ιστορικό λεξικό Ελληνικών επωνύμων, Δ.Βαγιακά-κος, Εκδ. Οργ. Πάπυρος• Αναγνώριση του ανθρώπου μέσα από το δίκαιο και τη γλώσσα, Α.Τζένος, Εκδ.Τροχαλία

    • Ιστορία γενέσεως της Ελληνικής γλώσσας, Ηλ. Τσατσόμοιρος, Εκδ. Δαυλός• Υδατική Λεξιγραφία, Στ. Δωρικού – Κ.Χατζηγιαννά-κη, Εκδ. Ελεύθερη Σκέψις• Ελληνική γλωσσογένεσις, Κώστα Δούκα, Εκδ. Ελεύθερη σκέψις• Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσας, LIDDELL & SCOTT, Εκδ. Πελεκάνος• Λεξικό Ρημάτων της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας, Β.Π.Βλάχου, Εκδ. Gutenberg• Νέον Επίτομο λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης, Δ.Δημητράκου, Εκδ.Γιοβάνη• Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής, Γ. Μαρ-καντωνάτος-Θ. Μοσχόπουλος-Ε. Χωραφάς, Εκδ. GUTENBRG• Κρατύλος, Πλάτων, Εκδ. Φέξη• Επιστολαί και όροι, Πλάτων, Εκδ. Φέξη• Λεξικόν Λατινοελληνικόν, Στεφ.Κουμανούδη, Εκδ. Γρηγόρη• Concordia – Οι ρίζες της Ευρωπαϊκής σκέψης, S.Hill, Εκδ. Εκάτη• Η γλώσσα των Ελλήνων είναι η γλώσσα που ομιλεί η φύση, Γιάννης Χ. Πρινιανάκης, Εκδ. Παπαζήση• Γλώσσα Ελληνική, η γλώσσα των γλωσσών, όπως πάνω • Τραγωδία- Αριστοτελική Κάθαρσις, Α.Τζ. Ευσταθί-ου, Εκδ. Γεωργιάδη• Θέλεις να μάθεις, ρώτησε τις λέξεις, Ιάσων Ευαγγέ-λου, Εκδ. Δωδώνη• Ετυμολογικές & σημασιολογικές ανιχνεύσεις, Απ. Μ. Τζαφερόπουλος, Εκδ.Γεωργιάδη• Πελασγική Ελλάς – Οι Προέλληνες, Ν.Π.Ελευθερι-άδου, Εκδ. Δαμιανός• Από την κοσμογονία στη γλωσσογονία. Μια συν-ζήτηση», Γ.Μπαμπινιώτης – Δ.Νανόπουλος, Εκδ. Καστανιώτη• Ο Εκκλησιασμός του Ελληνισμού, Μ.Μπέγζος, Εκδ. Γρηγόρη

  • ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ...ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΗ

    Κυκλοφορεί η φήμη ότι έχω βρει τον Θεό. Νομίζω πως αυτό είναι απίθανο, επειδή δυσκολεύομαι να βρω τα κλειδιά μου και υπάρχουν εμπειρικά

    στοιχεία ότι αυτά υπάρχουν.Terry Pratchett

    Είμαι επιφυλακτική προς εκείνους που γνωρίζουν

    πολύ καλά τι θέλει ο θεός, γιατί παρατηρώ πως συ-

    μπίπτει πάντα με τις δικές τους επιθυμίες.Susan Anthony

    Υπάρχουν ορισμένοι τρόποι να λατρεύεις τον Θεό που ισοδυναμούν με βλασφημία. Υπάρχουν τρόποι να αρνεί-

    σαι το Θεό, που ισοδυναμούν με λατρεία.André Gide

    Κι αν ακόμα υπάρχει Θεός, αμφιβάλλω ότι έχει τη ματαιοδοξία να προ-σβάλλεται από αυτούς που αμφισβητούν την

    ύπαρξή Του.Bertrand Russell

    Ο Θεός δεν έχει θρησκεία.Γκάντι

    Η θρησκεία μου είναι πολύ απλή. Η θρησκεία μου είναι η καλοσύνη.

    Δαλάι ΛάμαΟι άνθρωποι μπορεί να καυγα-δίσουν για τη θρησκεία τους, να γράψουν ή να πολεμήσουν γι’ αυτήν. Μπορεί να κάνουν

    τα πάντα εκτός από το να ζήσουν σύμφωνα με αυτήν.

    Charles Caleb Colton

    Η αντίληψή μας για τον Θεό δεί-χνει περισσότερα για εμάς παρά για

    Αυτόν.Thomas Merton

    Λένε ότι ο Θεός είναι παντού, αλλά πάντα Τον σκεφτόμαστε σαν

    κάτι απόμακρο.Emily Dickinson

  • ήξερεςότι...

    «Είπα στη μυγδαλιά: «Αδερφή, μίλησέ μου για το Θεό». Και κείνη άνθισε»

    (Υπάρχει Θεός; Νίκος Καζαντζάκης)

    Ένας δρόμος, ένας μονάχα οδηγάει στο Θεό, ο ανήφορος.

    “ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΓΚΡΕΚΟ”

    Σκύβω απάνω στο μερμήγκι, θωρώ μέσα στο γυαλιστερό μαύρο μάτι του το πρόσωπο του Θεού.

    “Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ”

    Θεός είναι η ακατάλυτη δύναμη που μεταμορφώνει την ύλη σε πνέμα. Κάθε άνθρωπος έχει μέσα του ένα κομμάτι από το

    θεϊκό αυτό στρόβιλο και γι’ αυτό κατορθώνει να μετουσιώνει το ψωμί και το νερό και το κρέας και να το κάνει στοχασμό και

    πράξη.

    “ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΖΟΡΜΠΑ”

    Δεν είναι νερό δροσερό ο Θεός, όχι, δεν είναι νερό δροσερό, να το πιεις, να δροσερέψεις. Είναι φωτιά, και πρέπει να περπα-

    τάς απάνω της. Κι όχι μονάχα να περπατάς, παρά, κι αυτό ’ναι το πιο δύσκολο, παρά και να χορεύεις! Σίγουρα, ευτύς ως μπορέ-

    σεις να χορέψεις, η φωτιά γίνεται νερό δροσάτο, μα ώσπου να φτάσεις ως εκεί τι αγώνας, τι αγωνία, Θεέ μου!

    “ΟΙ ΑΔΕΡΦΟΦΑΔΕΣ”

    Ο άνθρωπος βιάζεται, ο Θεός δε βιάζεται.

    “Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ”

    Εύκολο να θυσιάσεις στο Θεό το τίποτα, δύσκολο να θυσιάσεις τα πάντα.

    “Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΞΑΝΑΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ”

    Δεν τον φοβάμαι το Θεό, αυτός καταλαβαίνει και συχωρνάει. Τους ανθρώπους φοβάμαι. Αυτοί δεν καταλαβαίνουν και δε

    συχωρνούν.

    “ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΓΚΡΕΚΟ”

    Όσο υπάρχουν παιδιά που πεινούν, Θεός δεν υπάρχει!

    “ΟΙ ΑΔΕΡΦΟΦΑΔΕΣ”

    Αν δε δει ο Θεός χέρι ανθρώπου, δε βάζει μήτε κι αυτός το δικό του.

    “ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΙΧΑΛΗΣ”

    Ο Θεός με προστατεύει όταν όλοι πνιγούν κι εγώ μονάχα γλιτώσω. Ο Θεός με προστατεύει κι όταν όλοι γλιτώσουν κι εγώ

    μονάχα πνιγώ.

    “Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ”

    Ποιο ’ναι το χρέος μας; Να σου το πω εγώ, με λίγα λόγια: Αν είσαι λύκος, να τρως. Αν είσαι αρνί, να σε τρώνε! Κι αν ρωτάς

    και για Θεό, αυτός είναι ο Μέγας Λύκος – αυτός δα τρώει αρνιά και λύκους συγκόκαλα!

    “ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΙΧΑΛΗΣ”

    «Αυτό θα πει ελευτερία! Ποιος είναι λεύτερος αν σε ρωτήσουν, φράτε Λεόνε,τι θαπεις; Αυτός που είναι σκλάβος του Θεού!

    Ολες οι άλλες ελευτερίες είναισκλαβιές!». («Ο φτωχούλης του Θεού»)

    ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΟ

  • Η Νέα Ακρόπολη πραγματοποιεί δράσεις για τη Φιλοσοφία, τον Πολιτισμό και τον Εθε-

    λοντισμό, προσφέροντας ουσιαστικές επιλογές και καλύπτοντας όλους όσοι επιθυμούν να

    φέρουν στη ζωή τους μια εσωτερική αναγέννηση.

    ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Εισαγωγικό σεμινάριο Εσωτερικής Φιλοσοφίας και Εσωτερικής Ψυχολογίας • Ανοιχτές συ-ζητήσεις για τη Φιλοσοφία • Διαλέξεις, σε συνεργασία με χώρους πολιτισμού, για την Πα-γκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας της UNESCO

    ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Επισκέψεις σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους • Θεατρικά δρώμενα • Μουσικές θεματι-

    κές βραδιές • Δημιουργικά εργαστήρια: αρχαιολογικών αντιγράφων, πυρογραφίας, ζωγρα-φικής • Εκδοτική δραστηριότητα βιβλίων εσωτερισμού και φιλοσοφίας • Αθλητική δραστη-

    ριότητα: αθλητικοί αγώνες, τουρνουά, φιλοσοφικές πολεμικές τέχνες • Ομάδες ανάγνωσης και ανταλλαγής βιβλίων (Booksharing – Booklab)

    ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣΟικολογικές πρωτοβουλίες για τη φροντίδα πάρκων, δασών, παραλιών • Κοινωνικές πρω-

    τοβουλίες στήριξης ευπαθών ομάδων και προσφοράς • Αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών

    και φυσικών καταστροφών • Σεμινάρια για την ανάπτυξη της εθελοντικής συνείδησης •

    Δίκτυο ανταλλακτικής και εναλλακτικής οικονομίας • Ετήσια

    Πανελλήνια Γιορτή Εθελοντισμού, με συμμετοχή τοπικών και

    διεθνών εθελοντικών οργανισμών (Κίνηση Φορέων Εθελο-

    ντισμού)

    Αθήνα, 210 88 10 830Ιλίσια, 210 7794368, 6987124197

    Περιστέρι, 2130282657Αιγάλεω, 698 185 8033

    Νέα Σμύρνη, ......................................69 87 43 73 87Θεσσαλονίκη (κέντρο), ...................................2310-285020Λάρισα, 2410 254694Ηράκλειο, 6981888493Ρέθυμνο, 28310 52884Χανιά, 2821023189Ιωάννινα, 2651071780Κέρκυρα, 6978457900Πάτρα 2610006923 & What’s up 6980500044

    Η Νέα Ακρόπολη είναι ένας Διεθνής Πολιτιστικός και Φιλοσοφικός Οργανισμός που δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 55 χώρες στον κόσμο και έχει ως σκοπό να ενεργοποιήσει την εσωτερική δύναμη του ατόμου, προωθώντας τον ανθρώπινο πολιτισμό, τον αυθεντικό εθελοντισμό και την πρακτική φιλοσοφία.Τον καταστατικό της χάρτη διέπουν 3 αρχές και στόχοι:

    1 - Συ

    ναδελ

    φοσύ

    νη

    Η προώ

    θηση ε

    νός Ιδ

    εώδου

    ς

    παγκόσ

    μιας σ

    υναδελ

    φοσύν

    ης,

    βασισμ

    ένο στ

    ο σεβα

    σμό τ

    ης

    ανθρώ

    πινης

    αξιοπρ

    έπειας

    ,

    πέρα α

    πό τις

    διαφο

    ρές μα

    ς,

    φυλετ

    ικές, μ

    ορφωτι

    κές,

    θρησκε

    υτικές,

    κοινω

    νικές

    κα.

    2 - Γ

    νώση

    Η αγάπ

    η για τ

    η σοφ

    ία, η ο

    ποία,

    μέσα α

    πό τη

    συγκρι

    τική με

    λέτη

    των φι

    λοσοφ

    ιών, θρ

    ησκειώ

    ν,

    επιστη

    μών κ

    αι τεχν

    ών, πρ

    οωθεί

    τη γνώ

    ση για

    το σύ

    μπαν, τ

    η φύση

    ,

    και το

    ν άνθρ

    ωπο.

    3 - Αν

    άπτυ

    ξη

    Η ανάπ

    τυξη τ

    ων κα

    λύτερω

    ν

    στοιχε

    ίων το

    υ ανθρ

    ώπου,

    προωθ

    ώντας

    την α

    νάπτυξ

    η

    του ατ

    όμου κ

    αι την

    ένταξή

    του στ

    η φύση

    και τη

    ν

    κοινω

    νία, όχ

    ι ως α

    πλό

    παρατη

    ρητή α

    λλά ως

    ενεργ

    ό

    συμμετ

    έχοντα

    σε έν

    α κόσμ

    ο

    που χρ

    ειάζετ

    αι βελτ

    ίωση.

    ...για ένα

    Νέο και

    Καλύτερο

    Ανθρωπο,

    σε ένα

    Νέο και

    Καλύτερο

    Κόσμο ...

    ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

    προσφέρει

    το οξυγόνο

    της ψυχής,

    ένα Όραμα

    για να Είσαι

    που βελτιώνει

    ΦΙΛΟΣΟΣΟΦΙΑ

    …η αναζήτηση

    της Σοφίας που

    γίνεται τρόπος

    ζωής και δίνει

    νόημα στην

    ύπαρξη μας

    που απελευθερώνει

    ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ

    είναι μια

    αυθεντική στάση

    καρδιάς, ένα

    κανάλι Δύναμης

    και Ζωής

    που ενώνει

    3πεδια δρασης

  • 15

    Η Νέα Ακρόπολη είναι ένας Διεθνής Πολιτιστικός και Φιλοσοφικός Οργανισμός που δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 55 χώρες στον κόσμο και έχει ως σκοπό να ενεργοποιήσει την εσωτερική δύναμη του ατόμου, προωθώντας τον ανθρώπινο πολιτισμό, τον αυθεντικό εθελοντισμό και την πρακτική φιλοσοφία.Τον καταστατικό της χάρτη διέπουν 3 αρχές και στόχοι:

    1 - Συ

    ναδελ

    φοσύ

    νη

    Η προώ

    θηση ε

    νός Ιδ

    εώδου

    ς

    παγκόσ

    μιας σ

    υναδελ

    φοσύν

    ης,

    βασισμ

    ένο στ

    ο σεβα

    σμό τ

    ης

    ανθρώ

    πινης

    αξιοπρ

    έπειας

    ,

    πέρα α

    πό τις

    διαφο

    ρές μα

    ς,

    φυλετ

    ικές, μ

    ορφωτι

    κές,

    θρησκε

    υτικές,

    κοινω

    νικές

    κα.

    2 - Γ

    νώση

    Η αγάπ

    η για τ

    η σοφ

    ία, η ο

    ποία,

    μέσα α

    πό τη

    συγκρι

    τική με

    λέτη

    των φι

    λοσοφ

    ιών, θρ

    ησκειώ

    ν,

    επιστη

    μών κ

    αι τεχν

    ών, πρ

    οωθεί

    τη γνώ

    ση για

    το σύ

    μπαν, τ

    η φύση

    ,

    και το

    ν άνθρ

    ωπο.

    3 - Αν

    άπτυ

    ξη

    Η ανάπ

    τυξη τ

    ων κα

    λύτερω

    ν

    στοιχε

    ίων το

    υ ανθρ

    ώπου,

    προωθ

    ώντας

    την α

    νάπτυξ

    η

    του ατ

    όμου κ

    αι την

    ένταξή

    του στ

    η φύση

    και τη

    ν

    κοινω

    νία, όχ

    ι ως α

    πλό

    παρατη

    ρητή α

    λλά ως

    ενεργ

    ό

    συμμετ

    έχοντα

    σε έν

    α κόσμ

    ο

    που χρ

    ειάζετ

    αι βελτ

    ίωση.

    ...για ένα

    Νέο και

    Καλύτερο

    Ανθρωπο,

    σε ένα

    Νέο και

    Καλύτερο

    Κόσμο ...

    ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

    προσφέρει

    το οξυγόνο

    της ψυχής,

    ένα Όραμα

    για να Είσαι

    που βελτιώνει

    ΦΙΛΟΣΟΣΟΦΙΑ

    …η αναζήτηση

    της Σοφίας που

    γίνεται τρόπος

    ζωής και δίνει

    νόημα στην

    ύπαρξη μας

    που απελευθερώνει

    ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ

    είναι μια

    αυθεντική στάση

    καρδιάς, ένα

    κανάλι Δύναμης

    και Ζωής

    που ενώνει

    3πεδια δρασης