ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ, ΔΚΣΙΜΗΗ ΚΑΙ

ΠΑΡΑΚΟΛΟΤΘΗΗ ΣΗ

ΒΙΟΙΠΟΙΚΙΛΟΣΗΣΑ Δ ΓΑΙΚΑ

ΟΙΚΟΤΣΗΜΑΣΑ

Γξ Κσλζηαληίλνο παλόο

ΔΛΓΟ - ΓΔΝΙΚΗ Γ/ΝΗ ΔΡΔΤΝΑ, ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΓΑΙΚΩΝ ΔΡΔΤΝΩΝ

57006 – Βασιλικά, Θεσσαλονίκη,

Tel.: 2310 461171(2, 3), Fax: 2310 461171, e-mail: kspanos@fri.gr

WORKSHOP, LIFE09 NAT/GR/000326 - VERENIKE

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 19-12-2011

http://mladvaswildlife.com/photos.php?subsub=170&pageNum_Photo_One=8&totalRows_Photo_One=15

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Aquila_chrysaetos_Flickr.jpg

αλ Βηνπνηθηιόηεηα νξίδεηαη “ε πνηθηιόηεηα κεηαμύ δσληαλώλ νξγαληζκώλ από όιεο ηηο πεγέο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ρεξζαίσλ, ζαιάζζησλ θαη άιισλ πδάηηλσλ νηθνζπζηεκάησλ, θαη ησλ νηθνινγηθώλ δηαδηθαζηώλ ηεο νπνίαο απνηεινύλ κέξνο;πεξηιακβάλεη ηελ πνηθηιόηεηα κέζα ζηα είδε, κεηαμύ ησλ εηδώλ, θαη ησλ νηθνζπζηεκάησλ”.

Οηθνινγηθνί παξάκεηξνη (π.ρ. θιηκαηηθνί ή εδαθηθνί), ε γελεηηθή πνηθηιόηεηα θαη ν ζπλαγσληζκόο κεηαμύ ησλ εηδώλ, θαη άιινη βηνηηθνί θαη αβηνηηθνί παξάκεηξνη είλαη ζεκαληηθνί γηα ηε βηνπνηθηιόηεηα.

Σξία βαζηθά ζηνηρεία ηεο βηνπνηθηιόηεηαο έρνπλ επξέσο αλαγλσξηζζεί: ε ζύλζεζε, ε δνκή θαη ε ιεηηνπξγία. Απηά ηα ηξία ζηνηρεία έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί ζαλ βάζε γηα ηελ αλαγλώξηζε ησλ παξακέηξσλ θιεηδηώλ θαη ηελ αλάπηπμε δεηθηώλ γηα ηε δαζηθή βηνπνηθηιόηεηα.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Καζνξηζκόο θαη πεξηγξαθή ησλ ζηνηρείσλ ηεο βηνπνηθηιόηεηαο ζηα δαζηθά νηθνζπζηήκαηα:

ύλζεζε – αλαθέξεηαη ζηελ αλαγλώξηζε θαη ηελ πνηθηιία ησλ ζηνηρείσλ ζε κηα ζπιινγή, θαη πεξηιακβάλεη ιίζηεο εηδώλ θαη κεηξήζεηο ηεο πνηθηιόηεηαο εηδώλ θαη ηεο γελεηηθήο πνηθηιόηεηαο (ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο γελνκηθήο πνηθηιόηεηαο).

Σα νηθνζπζηήκαηα απνηεινύληαη από νξγαληζκνύο, είδε, νκάδεο εηδώλ κε ζηελή αιιειεπίδξαζε, γελεηηθή πνηθηιόηεηα κέζα ζηα είδε, ππνιείκκαηα νξγαληζκώλ (π.ρ. λεθξό μύιν, νξγαληθό πιηθό εδάθνπο) θαη δηάθνξα αλόξγαλα ζηνηρεία (π.ρ. νξπθηά θαη αέξηα).

Γνκή – είλαη ε θπζηθή

νξγάλσζε ή ην πξόηππν ελόο

νηθνζπζηήκαηνο, από ην

ζύκπιεγκα ηνπ νηθόηνπνπ όπσο

κεηξάηαη κέζα ζηηο θνηλόηεηεο,

ζηε κνξθή/πξόηππν ή ζηα

δηάθελα θαη άιια ζηνηρεία ζην

επίπεδν ηνπ ηνπίνπ. Η δνκή ηνπ

ζπζηήκαηνο πξνθύπηεη από ηα

πξόηππα κέζα ζηα νπνία

ζηνηρεία ηεο ζύλζεζεο

ππάξρνπλ. Γύν όςεηο ηεο δνκήο

έρνπλ δηαθξηζεί: α) ε

αξρηηεθηνληθή, θαη β) ε

θνηλσληθή:

Η αξρηηεθηνληθή αλαθέξεηαη ζηε θπζηθή πιεπξά ηεο δνκήο, θαη επί ην πιείζηνλ εθαξκόδεηαη ζηα ρσξηθά πξόηππα κέζα ζηε θπηνθνηλσλία (π.ρ. αξηζκόο νξόθσλ, αλνκνηνγέλεηα ζηελ εμάπισζε ησλ εηδώλ, θιάζεηο ειηθίαο).

Η θνηλσληθή δνκή αλαθέξεηαη ζηα πξόηππα έηζη ώζηε ηα άηνκα, είδε, ή νκάδεο εηδώλ λα ζρεηίδνληαη ην έλα κε ην άιιν θαη κε ην ζύζηεκα ζαλ ζύλνιν [π.ρ. αξπαθηηθόηεηα, ζπκβησηηθέο ζρέζεηο, θαη ακνηβαηόηεηεο (mutualisms)].

Λεηηνπξγία – πεξηιακβάλεη νηθνινγηθέο θαη εμειηθηηθέο

δηαδηθαζίεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηεο ξνήο γνληδίσλ, ηηο

δηαηαξάμεηο, θαη ην ζξεπηηθό θύθιν.

Τπάξρνπλ δύν όςεηο ηεο ιεηηνπξγίαο : α) ε επίδξαζε ζηηο

δηαδηθαζίεο/ιεηηνπξγίεο (π.ρ. θσηνζύλζεζε, ζξεπηηθόο

θύθινο, αύμεζε ηνπ πιεζπζκνύ), θαη β) ε επίδξαζε ζηε

δνκή ηνπ ζπζηήκαηνο (π.ρ. ηζνξξνπία κεηαμύ

δηαθνξεηηθώλ πιεζπζκώλ).

Δπηπιένλ ησλ εζσηεξηθώλ ιεηηνπξγηώλ, ππάξρνπλ θαη

εμσηεξηθέο ιεηηνπξγίεο, νη νπνίεο είλαη επηδξάζεηο ηεο όιεο

θνηλόηεηαο ζηνλ πεξηβάιινληα απηήο ρώξν (π.ρ. ξύζκηζε

ηεο ξνήο ηνπ λεξνύ θαη ησλ ζξεπηηθώλ ζηνηρείσλ, ε

ζπγθξάηεζε ηνπ εδάθνπο, ε απνξξόθεζε θαη ε

αληαλάθιαζε ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο).

Οη δεζκνί κεηαμύ ηύπνπ ζέζεο (ηόπνπ) θαη ησλ δπλάκεσλ δηαηάξαμεο είλαη θξίζηκνη δηόηη δηακνξθώλνπλ ηε ζύλζεζε θαη ηε δνκή ησλ δαζώλ θαζώο επίζεο επεξεάδνπλ πνιιέο άιιεο ζεκαληηθέο δηεξγαζίεο.

Η πιήξεο δηαηήξεζε θαη απνθαηάζηαζε ησλ θπζηθώλ νηθνηόπσλ θαη ησλ δπλάκεσλ ηεο δηαηάξαμεο,

ησλ εηδώλ δέληξσλ θαη ησλ βαζηθώλ (keystone) εηδώλ,

ησλ ζηαδίσλ δηαδνρήο,

πνηθηιόηεηαο ησλ ζπζηάδσλ,

θαη ησλ βαζηθώλ δηαδηθαζηώλ πνπ ππάξρνπλ/ζπκβαίλνπλ ζηα θπζηθά νηθνζπζηήκαηα είλαη επνκέλσο πνιύ ζεκαληηθά γηα ηε βηνπνθηιόηεηα.

Οη βαζηθέο δηαδηθαζίεο πνπ παξάγνπλ θαη δηαηεξνύλ ηε βηνπνθηιόηεηα αλαθέξνληαη θαη πεξηγξάθνληαη όπσο παξαθάησ:

Γηαδηθαζίεο θπζηθήο δηαηάξαμεο

Η δηαηάξαμε είλαη κηα βαζηθή δηαδηθαζία πνπ επεξεάδεη ηα θπζηθά νηθνζπζηήκαηα.

Σα αίηηα ηεο δηαηάξαμεο κπνξεί λα είλαη ελδνγελή θαη εμσγελή, πξνμελνύκελα από βηνηηθνύο ή αβηνηηθνύο παξάγνληεο, θαη κπνξνύλ λα θαιύπηνπλ έλα κεγάιν εύξνο ρξνληθήο θαη ρσξηθήο θιίκαθαο.

2. Γηαδηθαζίεο πνπ δεκηνπξγνύλ θαη δηαηεξνύλ ηε

βηνπνηθηιόηεηα

Η δηαηάξαμε είλαη ε θαηεπζπληήξηα δύλακε ηεο δπλακηθήο ησλ δαζώλ θαη ηεο αλαγέλλεζεο, κέζσ ησλ δνκηθώλ αιιαγώλ, ηεο έλαξμεο δεπηεξνγελνύο δηαδνρήο θαη δεκηνπξγίαο πνηθηιόηεηαο νηθνηόπσλ.

Οη δηαηαξάμεηο κέζεο δξηκύηεηαο θαη νη ηπραίεο θαη πεξηνδηθέο δηαηαξάμεηο είλαη γλσζηό όηη δηαηεξνύλ πςειή πνηθηιόηεηα εηδώλ θαη παξαγσγηθόηεηα θαη πεξηνξίδνπλ ηνλ απνθιεηζκό ιόγσ ζπλαγσληζκνύ.

Διαζποπά/Μεηανάζηεςζη

Η δηαζπνξά θαη ε κεηαλάζηεπζε ησλ εηδώλ

θαζνξίδνπλ ηε κειινληηθή ζύλζεζε θαη ην

πξόηππν/κνξθή ηνπ νηθνζπζηήκαηνο.. (π.ρ.

παξαπνηάκηα νηθνζπζηήκαηα).

Οη αλζξώπηλεο δξαζηεξηόηεηεο κπνξνύλ λα

πξνμελήζνπλ αιιαγέο ζηε κνξθή ηνπ ηνπίνπ (π.ρ.

δηάζπαζε) θαη λα επεξεάζνπλ ηε κεηαλάζηεπζε

θαη ηε δηαζπνξά ησλ εηδώλ θαη εθ ηνύηνπ λα

αιιάμνπλ ηα πξόηππα δηαζπνξάο ηεο γύξεο. Σα

απνηειέζκαηα ηεο δηάζπαζεο πνηθίινπλ επξέσο

από είδνο ζε είδνο θαη από νηθόηνπν ζε νηθόηνπν.

Αναπαπαγυγή

Η δηαδηθαζία ηεο αλαπαξαγσγήο θαζνξίδεη ηε κειινληηθή ζύλζεζε ηνπ νηθνζπζηήκαηνο.

Γηαθνξέο ζηε βηνινγία αλαπαξαγσγήο (επηδξάζεηο ηνπ γέλνπο, ηα ζπζηήκαηα επηθνλίαζεο θαη γνληκνπνίεζεο) θαη επηπηώζεηο ζηε ιεηηνπξγία ηεο αλαπαξαγσγήο (απμεκέλε απηνγνληκνπνίεζε θαη θησρή παξαγσγή ζπόξνπ -απνηέιεζκα δηάζπαζεο ηνπ νηθόηνπνπ) κπνξνύλ λα πξνμελήζνπλ άκεζεο θαη δξακαηηθέο αιιαγέο ζηε βηνπνθηιόηεηα.

ε πεξηπηώζεηο κε είδε κε κηθξνύο βηνινγηθνύο ρξόλνπο, κε-επηθαιππηόκελεο γελεέο, ή ηζρπξά εμεηδηθεπκέλεο αιιεινεμαξηήζεηο (mutualisms), νη αιιαγέο κπνξεί λα είλαη θαηαζηξνθηθέο (π.ρ απώιεηα νηθνηόπνπ).

Αναγέννηζη/Διαδοσή

Η δπλακηθή ηεο θάζεο ησλ δηαθέλσλ πξνάγεη ηελ πνηθηιόηεηα δηαδνρήο θαη θαζνξίδεη ηα θπζηθά πξόηππα ηεο δπλακηθήο ηνπ νηθνζπζηήκαηνο. Η θπζηθή αλαγέλλεζε κε ζπόξν είλαη κηα

ζεκειηώδε όςε ηεο αεηθνξίαο.

Μεηά από δηαηαξάμεηο (π.ρ. πινηνκία, αλεκνξξηςία, ππξθαγηά) κηα αθνινπζία από θνηλόηεηεο αλαπηύζζνληαη ζε δηαθνξεηηθά ζηάδηα (π.ρ. αληηθαηάζηαζε κέξνπο ώξηκνπ δάζνπο από θνηλόηεηεο πνπ θπξηαξρνύληαη από πξόζθνπα είδε ή είδε πνπ

δηαδέρνληαη πξώηα).

Γαζνθνκηθνί ρεηξηζκνί νη νπνίνη αιιάζνπλ ηηο παξακέηξνπο πέξα από έλα θξίζηκν όξην κπνξνύλ λα πξνμελήζνπλ κόληκεο αιιαγέο ζην νηθνζύζηεκα, νδεγώληαο ζε κηα ζηάζηκε θιίκαθα δηαδνρήο (π.ρ. πξεκλνθπή δάζε). Δπνκέλσο, ε δηαηήξεζε ηεο βηνπνθηιόηεηαο ζηα δαζηθά νηθνζπζηήκαηα απαηηεί λα δηαηεξνύληηα όια ηα ζηάδηα δηαδνρήο.

Τποθικό δςναμικό

Αλαθέξεηαη ζηε δηαδηθαζία ζηελ νπνία ηα είδε από δηαθνξεηηθά ηξνθηθά επίπεδααιιεινεπηδξνύλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ζαξθνθαγείαο (π.ρ. αξπαθηηθά) θαη ηεο ρνξηνθαγείαο (π.ρ. θπηνθάγα).

Κάζε ηξνθηθό επίπεδν είλαη εμαξηώκελν από ηα άιια επίπεδα, θαη επνκέλσο επηπηώζεηο ζην ηξνθηθό δπλακηθό κπνξεί λα επεξεάζεη ζνβαξά ηε ιεηηνπξγία ηνπ νηθνζπζηήκαηνο.

Διαδικαζίερ οικοζςζηήμαηορ

Έλα πιήξεο ιεηηνπξγηθό ζύλνιν νηθνινγηθώλ δηαδηθαζηώλείλαη νπζηαζηηθό γηα ηε ιεηηνπξγία θαη ηε ζηαζεξόηεηα ηνπ νηθνζπζηήκαηνο.

Σέηνηεο δηαδηθαζίεο πεξηιακβάλνπλ ηελ θσηνζύλζεζε,

ηνλ θύθιν ησλ ζξεπηηθώλ ζηνηρείσλ,

ηνλ πδξνινγηθό θύθιν,

ηε δπλακηθή ησλ ηξνθηθώλ αιπζίδσλ,

ηε δηαδνρή,

ηελ εμέιημε,

ηε κεηαλάζηεπζε,

θαη ηηο δηαηαξάμεηο ηνπ ηνπίνπ.

Απνκάθξπλζε ηεο δηαηάξαμεο ή άιισλ δηαδηθαζηώλ κεηώλνπλ ηελ ηθαλόηεηα ηνπ νηθνζπζηήκαηνο λα ιεηηνπξγήζεη απνηειεζκαηηθά.

Τοπική εξαθάνιζη

Η ηνπηθή εμαθάληζε αλαθέξεηαη ζηελ εμαθάληζε ελόο πιεζπζκνύ ή κεηα-πιεζπζκνύ. Δίλαη κηα δηαδηθαζία (παξά έλα γεγνλόο) θαη ζήκεξα θπξίσο πξνμελείηαη από γξήγνξεο πεξηβαιινληηθέο αιιαγέο πνπ πξνθαινύληαη από ηνλ άλζξσπν. Πξνμελεί πεξηνξηζκό ηνπ πιεζπζκνύ ηνπ είδνπο ην νπνίν πηζαλά λα ζπλεηζθέξεη ζηε ιεηηνπξγία ηνπ νηθνζπζηήκαηνο.

Πιεζπζκνί κε πνιύ ρακειά ή θξίζηκα κεγέζεαπεηινύληαη από εμαθάληζε ιόγσ θαη ησλ δύν, δεκνγξαθηθώλ θαη γελεηηθώλ παξαγόλησλ, νδεγώληαο ζηε γελεηηθή ππνβάζκηζε θαη απώιεηα ηεο γελεηηθήο πνηθηιόηεηαο (π.ρ. θαζηαληά, άιια πιαηύθπιια).

Σν κέγεζνο ηνπ πιεζπζκνύ απαξαίηεην γηα λα δηαηεξεί βηώζηκνπο πιεζπζκνύο πνηθίιεη επξέσο, εμαξηώκελν από ην είδνο θαη ην πεξηβάιινλ.

Η δηαηήξεζε ελόο ηθαλνπνηεηηθνύ αξηζκνύ αηόκσλ ελόο είδνπο απαηηεί ηε δηαηήξεζε ελόο επαξθνύο κεγέζνπο ηνπ νηθόηνπνπ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ όισλ ησλ ζηνηρείσλ ηνπ νηθνζπζηήκαηνο από ηα νπνία ην είδνο εμαξηάηαη (άκεζα ή έκκεζα).

Απώιεηα ησλ βαζηθώλ (keystone) εηδώλ έρεη αιιεπάιιεια απνηειέζκαηα (π.ρ. νδεγεί ζηελ απώιεηα άιισλ εηδώλ ή ζηε δηαθνπή θπζηθώλ ιεηηνπξγηώλ).

http://mladvaswildlife.com/photos.php?subsub=170&pageNum_Photo_One=8&totalRows_Photo_One=15

3. Παξάκεηξνη θιεηδηά ηεο δαζηθήο βηνπνηθηιόηεηαο

Οη ζεκαληηθνί παξάγνληεο ηεο βηνπνηθηιόηεηαο κπνξνύλ λα νξηζζνύλ ζαλ παξάκεηξνη θιεηδηά πνπ επεξεάδνπλ (άκεζα ή έκεζα) ηε βηνινγηθή πνηθηιόηεηα κέζα ζηα δαζηθά νηθνζπζηήκαηα. Οη θύξηνη παξάκεηξνη θιεηδηά κπνξνύλ λα νκαδνπνηεζνύλ ζύκθσλα κε ηα δηαθνξεηηθά ζηνηρεία ηνπ νηθνζπζηήκαηνο (όπσο πεξηγξάθζεθαλ):

δνκηθνί (θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά),

ζπλζεηηθνί (ην βηνινγηθό ζηνηρείν), θαη

ιεηηνπξγηθνί (βηνηηθνί/αβηνηηθνί παξάκεηξνη δηαηάξαμεο θαη δηαρείξηζεο)

Δπηπιένλ, ε γεσγξαθηθή θιίκαθα (ή επίπεδν πνιηηηθήο/δηαρείξηζεο) ζηελ νπνία νη παξάκεηξνη θιεηδηά ππάξρνπλ/εθαξκόδνληαη είλαη πνιύ ζεκαληηθή γηα ηελ εθηίκεζε θαη αμηνιόγεζε ηεο βηνπνηθηιόηεηαο. Σξία επίπεδα γεσγξαθηθήο θιίκαθαο έρνπλ αλαγλσξηζζεί:

Δζληθό/πεξηθεξεηαθό - - είλαη ε θιίκαθα ζηελ νπνία εζληθή ζεώξεζε ηεο δαζηθήο πνιηηηθήο θαη δηαρείξηζεο εθαξκόδεηαη.

Δπίπεδν ηνπίνπ - είλαη ε θιίκαθα ζηελ νπνία δηαθνξεηηθνί δαζηθνί νηθόηνπνη θαη ζηάδηα αλάπηπμεο ζπζηάδαοαιιεινζπλδένληαη.

Δπίπεδν ζπζηάδαο – ε δαζηθή κνλάδα δηαρείξηζεο, πνπ θαζνξίδεηαη από ην δαζνθνκηθό ρεηξηζκό πνπ εθαξκόδεηαη.

Πηλ. 1. Παξάδεηγκα ιίζηαο βαζηθώλ παξακέηξσλ δαζηθήο

βηνπνηθηιόηεηαο

ΔΠΙΠΔΓΟ -

ΚΛΙΜΑΚΑΒαζηθέο παξάκεηξνη

Δομικοί Σςνθεηικοί Λειηοςπγικοί

1.Δζληθό/

Πεξηθεξεη

αθό

- Γαζηθή θάιπςε

- Ννκηθό θαζεζηώο/

Γαζηθή Ννκνζεζία

- Γαζηθό ηδηνθηεζηαθό

- Γαζηθνί ηύπνη θαη δαζνθνκηθά

ζπζηήκαηα

- Δζληθά Πάξθα θαη άιιεο

πξνζηαη δαζηθέο πεξηνρέο (%,

ha)

- Έθηαζε ώξηκνπ/ ππεξώξηκνπ

δάζνπο

- Έθηαζε αλαγσγήο

πξεκλνθπνύο δάζνπο ζε πςειό

δάζνο

- Απηόρζνλα

είδε

- Ξεληθά

είδε

- Με ηνπηθά

είδε

ΦΤΙΚΗ

ΓΙΑΣΑΡΑΞΗ

- Ππξθαγηέο

- Θύειιεο (άλεκνο,

βξνρή, ρηόλη)

- Βηνινγηθή

δηαηάξαμε

ΑΝΘΡΩΠΙΝΔ

ΓΡΑΣΗΡΙΟΣΗ

ΣΔ

- Γαζηθή

δηαρείξηζε

-Γεσξγία/

θηελνηξνθία

- Άιιε ρξήζε γεο

- Ρύπαλζε

ΔΠΙΠΔΓΟ -

ΚΛΙΜΑΚΑΒαζηθέο παξάκεηξνη

Δομικοί Σςνθεηικοί Λειηοςπγικοί

2. Σνπίνπ - Οηθόηνπνη/

βηόηνπνη

- Γαζηθνί

δηάδξνκνη

- Γηάζπαζε

(Fragmentation)

- Ιζηνξηθό ρξήζεο

γεο

- Δίδε κε εηδηθέο

απαηηήζεηο

(επίπεδν ηνπίνπ)

- Ξεληθά είδε

- Με ηνπηθά είδε

ΦΤΙΚΗ

ΓΙΑΣΑΡΑΞΗ

- Ππξθαγηέο

- Θύειιεο (άλεκνο,

βξνρή, ρηόλη)

- Βηνινγηθή

δηαηάξαμε

ΑΝΘΡΩΠΙΝΔ

ΓΡΑΣΗΡΙΟΣΗ

ΣΔ

- Γαζηθή

δηαρείξηζε

-Γεσξγία/

θηελνηξνθία

- Άιιε ρξήζε γεο

- Ρύπαλζε

ΔΠΙΠΔΓΟ -

ΚΛΙΜΑΚΑΒαζηθέο παξάκεηξνη

Δομικοί Σςνθεηικοί Λειηοςπγικοί

3. πζηάδα - Δίδε δέληξσλ

- Έθηαζε ζπζηάδαο

- Υσξηθή δνκή

ζπζηάδαο

- Σύπνη νηθνηόπσλ

- Καηαθόξπθε δνκή

ζπζηάδαο

- Γαζηθό Ιζηνξηθό

- Πνζόηεηα λεθξνύ

μύινπ

- Οξγαληθή νπζία

- Δίδε κε εηδηθέο

απαηηήζεηο

(επίπεδν

ζπζηάδαο)

- πλζήθεο δαζηθνύ

εδάθνπο

ΦΤΙΚΗ

ΓΙΑΣΑΡΑΞΗ

- Ππξθαγηέο

- Θύειιεο (άλεκνο,

βξνρή, ρηόλη)

- Βηνινγηθή

δηαηάξαμε

ΑΝΘΡΩΠΙΝΔ

ΓΡΑΣΗΡΙΟΣΗ

ΣΔ

- Γαζηθή

δηαρείξηζε

-Γεσξγία/

θηελνηξνθία

- Άιιε ρξήζε γεο

- Ρύπαλζε

4. Αλάπηπμε δεηθηώλ γηα αμηνιόγεζε ηεο

βηνπνηθηιόηεηαο

Έλαο δείθηεο κπνξεί λα είλαη έλα είδνο, έλα δνκηθό ζηνηρείν ή κηα δηαδηθαζία ελόο βηνινγηθνύ ζπζηήκαηνο, ε ύπαξμε ηνπ νπνίνπ εμαζθαιίδεη ηε δηαηήξεζε ησλ

πεξηζζόηεξσλ ζεκαληηθώλ ζηνηρείσλ ηεο βηνπνηθηιόηεηαο.

Οη δείθηεο κπνξνύλ λα παξέρνπλ ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ θαηάζηαζε θαη ηε δπλακηθή ηεο βηνπνηθηιόηεηαο.

Όηαλ ππνινγηζζνύλ/εθηηκεζνύλ, κπνξνύλ λα εξκελεύζνπλ νηθνινγηθέο ηάζεηο θαη λα αμηνινγήζνπλ ηελ θαηάζηαζε θαη ηελ πνηόηεηα ελόο νηθνζπζηήκαηνο.

Οη δείθηεο κπνξνύλ λα είλαη πνζνηηθνί ή πνηνηηθνί.

Έλαο αμηόπηζηνο δείθηεο ζα πξέπεη:

Να έρεη ζρέζε κε ηα ζεκαληηθά νηθνινγηθά θαηλόκελα.

Να κπνξεί λα δηαθνξνπνηεί ηνπο θπζηθνύο θύθινπο θαη/ή νηθνινγηθέο ηάζεηο από απηά/απηέο πνπ πξνέξρνληαη από ηελ αλζξώπηλε πίεζε.

Να είλαη ηθαλόο λα παξέρεη κηα ζπλερή αμηνιόγεζε γηα έλα κεγάιν εύξνο πίεζεο.

Να είλαη αξθεηά επαίζζεηνο ώζηε λα παξέρεη γξήγνξε πξνεηδνπνίεζε ησλ αιιαγώλ.

Να κπνξεί λα εθαξκόδεηαη ζε κηα επξεία γεσγξαθηθή πεξηνρή.

Δύθνινο θαη νηθνλνκηθά απνηειεζκαηηθόο γηα λα ππνινγηζζεί, ζπιιερζεί, θαη αμηνινγεζεί.

Ή ύκβαζε γηα ηε Βηνινγηθή Πνηθηιόηεηα (Decision IV/1and Recommendation III/5 - Handbook of the Conventionon Biological Diversity) ζέηεη ηα παξαθάησ θξηηήξηα ζηελεπηινγή ησλ δεηθηώλ :

ν ηξόπνο κε ηνλ νπνίν νη δείθηεο ζρεηίδνληαη κε ηαεξσηήκαηα ηεο δηαρείξηζεο,

ε ηθαλόηεηα λα δείρλνπλ ηάζεηο,

ε ηθαλόηεηα λα δηαθξίλνπλ αιιαγέο πνπ νθείινληαη ζηεθύζε από απηέο πνπ πξνμελνύληαη από ηνλ άλζξσπν,

ε ηθαλόηεηα λα παξέρνπλ βάζηκα απνηειέζκαηα (π.ρ. κέζσαλάπηπμεο κηαο ζηαζεξήο κεζνδνινγίαο),

Ο βαζκόο κε ηνλ νπνίν νη δείθηεο κπνξνύλ λα εξκελεύνπλαπεπζείαο γεγνλόηα/αιιαγέο,

Οη δείθηεο επνκέλσο κπνξεί λα είλαη έλα είδνο ή νκάδεοεηδώλ ή ηαμνλνκηθέο νκάδεο.

Οη δείθηεο βηνπνηθηιόηεηαο κπνξνύλ λα επηιερζνύλ θαη λα αλαπηπρζνύλ θαηά δύν ηξόπνπο:

A. Καηά ηνλ πξώην ηξόπν, νη δείθηεο κπνξνύλ λα βαζηζζνύλ ζε παξακέηξνπο (π.ρ. αθζνλία εηδώλ πνπιηώλ, αθζνλία εηδώλ δέληξσλ) ελόο μερσξηζηνύ ζηνηρείνπ ηεο βηνπνηθηιόηεηαο.

Ο δείθηεο πνπ ζα επηιερζεί εμαξηάηαη από πνιιέο παξακέηξνπο, αιιά πάληα ππάξρεη κηα ζπζρέηηζε κεηαμύ ηνπ δείθηε θαη ηνπ ζηνηρείνπ ηεο βηνπνηθηιόηεηαο.

Οη δείθηεο ζπλήζσο ππνινγίδνπλ/αμηνινγνύλ ηελ πνηθηιόηεηα εηδώλ. Οη δείθηεο απηνί ζπλήζσο δεκηνπξγνύληαη κε ηελ απαξίζκεζε εηδώλ θπηώλ ή δώσλ ηα νπνία ππάξρνπλ ζε κηα δεδνκέλε πεξηνρή (αθζνλία εηδώλ), ή επηπξόζζεηα, από ηελ ζρεηηθή ηνπο αθζνλία θαη θαηαλνκή ζαλ κέξνο ελόο δείθηε πνηθηιόηεηαο (πνηθηιόηεηα εηδώλ).

B. Ο δεύηεξνο ηξόπνο αλάπηπμεο δεηθηώλ βηνπνηθηιόηεηαο βαζίδεηαη ζηελ πξνϋπόζεζε όηη, ζηα πιαίζηα ηνπ δάζνπο, ε βηνπνηθηιόηεηα εμαξηάηαη από ηε δνκή ησλ ζπζηάδσλ θαη ησλ ηνπίσλ, ηα είδε, ηε δηαρείξηζε θαη ηα πξόηππα δηαηάξαμεο.

πλεπώο, νη δείθηεο βηνπνηθηιόηεηαο κπνξνύλ λα αλαπηπρζνύλ από ηελ αλάιπζε ησλ βαζηθώλ παξακέηξσλπνπ επεξεάδνπλ ηε βηνπνηθηιόηεηα. Έηζη έλαο δείθηεο πνπ βαζίδεηαη ζηηο παξακέηξνπο θιεηδηά κπνξεί λα είλαη :

α) δνκηθόο (ζπλνιηθόο μπιώδεο όγθνο),

β) ζπλζεηηθόο (είδε θιπ.), θαη

γ) ιεηηνπξγηθόο (δηαρείξηζε ή δηαηάξαμε).

Δομικοί δείκηερ: είλαη γλσζηό όηη έλα πεξηζζόηεξν

πεξίπινθν θαη ώξηκν νηθνζύζηεκα ζα ππνζηεξίμεη

κηα κεγαιύηεξε πνηθηιία εηδώλ. Σα δαζηθά δέληξα

θαη ε δνκή ηεο ζπζηάδαο επεξεάδνπλ ζεκαληηθά θαη

άιια ζηνηρεία ηνπ δαζηθνύ νηθνζπζηήκαηνο (π.ρ.

πνπιηά, βξύα, κύθεηεο, ιεηρήλεο, έληνκα).

Η δνκή ηεο ζπζηάδαο, ε δπλακηθή θαη ε αλάπηπμε

ησλ δαζηθώλ ζπζηάδσλ, κπνξνύλ λα παίμνπλ έλα

βαζηθό ξόιν ζηελ αλάπηπμε δεηθηώλ

βηνπνηθηιόηεηαο ζηα δαζηθά νηθνζπζηήκαηα

(αδηαηάξαθηα θαη δηαρεηξηδόκελα).

Οη δνκηθέο αιιαγέο γηα παξάδεηγκα κπνξεί λα απμήζνπλ ηελ εππάζεηα ηνπ νηθνζπζηήκαηνο ζηηο δηάθνξεο δηαηαξάμεηο θαη λα επλνήζνπλ ηελ απώιεηα ησλ ηζαγελώλ εηδώλ κέζσ ηεο εγθαηάζηαζεο επηζεηηθώλ (κε-ηζαγελώλ) εηδώλ. Η δνκή ηεο ζπγθόκσζεο ειέγρεη ηελ πνζόηεηα, πνηόηεηα, ρσξηθή θαη ρξνληθή θαηαλνκή ηνπ θσηόο, ηε βξνρή θαη ηελ θίλεζε ηνπ αέξα.

Όιεο απηέο νη παξάκεηξνη ζπλδπαζκέλνη, θαζνξίδνπλ ηελ πγξαζία αέξνο, ζεξκνθξαζία θαη εδαθηθή πγξαζία, ηα νπνία ζίγνπξα επεξεάδνπλ ηε κηθξν-θιηκαηηθή θαηαιιειόηεηα γηα ζπγθεθξηκέλε ρισξίδα θαη παλίδα.

Σςνθεηικοί δείκηερ: νη ζπλζεηηθνί δείθηεο είλαη ζπλήζσο εκπεηξηθνί δείθηεο. Ωζηόζν, κηα ιεηηνπξγηθή ζρέζε κπνξεί λα ππάξρεη δηόηη ηα πεξηζζόηεξα είδε εμαξηώληαη (ηνπιάρηζηνλ ζε θάπνην βαζκό) από ηελ παξνπζία άιισλ εηδώλ. Γηα παξάδεηγκα, ε πνηθηιόηεηα ησλ δέληξσλ είλαη κηα βαζηθή παξάκεηξνο πνπ επεξεάδεη ηελ πνηθηιόηεηα πνιιώλ άιισλ taxa, θαη επνκέλσο, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ έλαο δείθηεο βηνπνηθηιόηεηαο.

Λειηοςπγικοί δείκηερ: γηα ηελ εθηίκεζε θαη αμηνιόγεζε ησλ δηαθνξεηηθώλ θιηκάθσλ ηεο βηνπνηθηιόηεηαο ζε έλα δαζηθό νηθνζύζηεκα, κηα νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε απαηηείηαη ε νπνία πεξηιακβάλεη, εθηόο από ηελ αθζνλία ησλ εηδώλ, επίζεο ηηο ιεηηνπξγίεο απηώλ, ην κέγεζνο, ηε ρσξηθή θαηαλνκή θαη άιιεο πιεξνθνξίεο.

Οη δείθηεο ησλ ιεηηνπξγηώλ ή ησλ δηαδηθαζηώλ (π.ρ. βηνινγηθή απνζύλζεζε, θσηνζύλζεζε, εμάηκηζε θαη δηαπλνή) είλαη εηδηθά πνιύηηκνη όηαλ αμηνινγνύκε ηε βηνπνηθηιόηεηα κε ηελ πιήξε έλλνηα.

Πίλ. 2. Παξάδεηγκα δνκηθώλ βαζηθώλ παξακέηξσλ θαη

δεηθηώλ ηεο δαζηθήο βηνπνηθηιόηεηαο (επίπεδν ζπζηάδαο).

Βαζηθή

παξάκεηξνο

Γείθηεο

Δίδνο δέληξνπ Όγθνο/βηνκάδα (total m3, % per species)

Κπθιηθή επηθάλεηα (m2, % per species)

Μέγ. ζπζηάδ. Έθηαζε -ha

Μνξθή ζπζηάδαο

- ρέζε νξηνγξακκήο θξαζπέδσλ/επηθάλεηαο

Οηθόηνλνο

- Σύπνο

- Πεξηβάιινλ νηθόηνπνο

Γαζηθό

Ιζηνξηθό

πζηαδηθή ζπλέρεηα:

- Δίδε δείθηεο

- Ιζηνξηθνί ράξηεο

- Έθηαζε κε ώξηκε/ππεξώξηκε αύμεζε - αξραία δάζε

- Έθηαζε πξόζθαηνπ δάζνπο

- Έθηαζε θπηεηώλ/ηερλεηώλ δαζώλ

Βαζηθή

παξάκεηξνοΓείθηεο

Σύπνη Οηθνηόπσλ Έθηαζε (%) ησλ δηαθνξεηηθώλ νηθνηόπσλ:

- Σαμηλόκζε (Classif. Schemes)

- Δζληθνί δαζηθνί ηύπνη

Γνκή ζπζηάδαο Οξηδόληηα δνκή:

- Ύπαξμε δηαθέλσλ

- Οκάδεο δέληξσλ

Καηαθόξπθε δνκή:

- Οξόθσζε

Νεθξό μύιν Παξνπζία, θύζε θαη ρσξηθή θαηαλνκή ηνπ

ηζηάκελνπ θαη θαηαθείκελνπ λεθξνύ μύινπ:

- Σύπνο, είδνο, ζηάδην απνζύλζεζεο θαη πνζνζηό

Τπνιιείκαηα

(νξγαληθή νπζία)

Ηνύκνο (Humus):

- Σύπνο/πνηόηεηα, πνζνζηό/βάζνο (cm)

Αλαθιέμηκν ππόιεηκκα:

- πνζνζηό/βάζνο (cm)

Πηλ. 3. Παξάδεηγκα ζπλζεηηθώλ βαζηθώλ παξακέηξσλ θαη δεηθηώλ δαζηθήο

βηνπνηθηιόηεηαο (ζε όια ηα επίπεδα)

Παξάκεηξνο Γείθηεο

ΔΘΝΙΚΟ ΔΠΙΠΔΓΟ

Ιζαγελή είδε Είδη ηος κόκκινηρ λίζηαρ (Red listed species):

- θαηάζηαζε επηιεγκέλσλ taxa, θαηάζηαζε θαη ηάζεηο (IUCN

θαηεγνξίεο), εζληθό επίπεδν ή βηνγεσγξαθηθή πεξηνρή

- θαηάζηαζε, αξηζκνί πιεζπζκνύ θαη ηάζεηο, επηιεγκέλα είδε αλαθνξάο

(εζληθό επίπεδν ή βηνγεσγξαθηθή πεξηνρή), γηα θάζε δαζηθό ηύπν

Άλλα δαζικά είδη:

- Δθηηκήζεηο ηάζεο γηα επηιεγκέλα δαζηθά είδε, γηα θάζε δαζηθό ηύπν

- δεδνκέλα παξαθνινύζεζεο πνπιηώλ (έλδεημε ηάζεο)

- ζηαηηζηηθά θπλεγίνπ (έλδεημε ηάζεο)

- δεδνκέλα παξαθνινύζεζεο ιεηρήλσλ (έλδεημε ηάζεο)

Με-ηζαγελή ή

κε „ζέζεο

πξνέιεπζεο‟

είδε δέληξσλ

Δένηπα δαζικά:

- έθηαζε θαη εηήζηνο βαζκόο εηζαγόκελσλ εηδώλ δέληξσλ (ha/είδνο)

- έθηαζε θαη εηήζηνο βαζκόο θύηεπζεο κε „ζέζεο πξνέιεπζεο‟ εηδώλ

(ha/species)

Άλλα είδη:

- έθηαζε πνπ θαιύπηεηαη από επηιεγκέλα εηζαγόκελα είδε ηνπ ππνξόθνπ

- αξηζκόο άιισλ κε-ηζαγελώλ δαζηθώλ εηδώλ ζε επηιεγκέλα taxa θαη

δαζηθνύο ηύπνπο.

Παξάκεηξνο Γείθηεο

ΔΠΙΠΔΓΟ ΣΟΠΙΟΤ

Δίδε κε εηδηθέο

απαηηήζεηο

ηνπίνπ

Αππακηικά ςτηλήρ ηποθικήρ αλςζίδαρ, επιλεγμένα πηηνά

(δπςοκολάπηερ, κςνηγημένα ποςλιά):

- ηαηηζηηθά θπλεγίνπ (δείθηεο πιεζπζκώλ, ηάζεηο)

- Γεδνκέλα παξαθνινύζεζεο πνπιηώλ (κέγεζνο/δείθηεο/ηάζεηο

πιεζπζκνύ)

- Άιια δηαζέζηκα δεδνκέλα (πνζνηηθέο ή πνηνηηθέο εθηηκήζεηο

κεγέζνπο πιεζπζκνύ θαη ηάζεηο)

Με-ηζαγελή είδε ή

κε „ζέζεο

πξνέιεπζεο‟

είδε δέληξσλ

Για κάθε μη-ιθαγενέρ είδορ:

- Δίδε, έθηαζε, αύμεζε/κείσζε ηεο έθηαζεο εηήζηα

Γηα θάζε κε „ζέζεο πξνέιεπζεο‟ είδνο:

- Πεξηγξαθή ηνπ „πξνβιήκαηνο‟ (π.ρ. θπηεία εθηόο ηεο αξρηθήο

εμάπισζεο ηνπ είδνπο ζηε ρώξα, θπηεία ζε εηδηθή ζέζε)

- είδε, έθηαζε, αύμεζε/κείσζε ηεο έθηαζεο εηήζηα

ΔΠΙΠΔΓΟ ΤΣΑΓΑ

Δίδε κε εηδηθέο

απαηηήζ. ηύπνπ

ζπζηάδαο/θιηκ.

Είδη παπόνηα/απόνηα

Βηνινγηθέο ζπλζήθεο

εδάθνπο

Τύπορ Χούμος

Πηλ. 4. Παξάδεηγκα ιεηηνπξγηθώλ βαζηθώλ παξακέηξσλ θαη δεηθηώλ

δαζηθήο βηνπνηθηιόηεηαο – θπζηθή θαη αλζξσπνγελήο επίδξαζε (ζε όια

ηα επίπεδα)

Παξάκεηξνο Γείθηεο

Ππξθαγηέο Έκηαζη καμμένος δάζοςρ (για μια ζςγκεκπιμμένη σπονική πεπίοδο):

- πνζνζηό πξνζηαηεπόκελνπ δάζνπο πνπ θάεθε

- Έηήζηα έθηαζε αλαγέλλεζεο (ha, %) (ηερλεηή ή θπζηθή)

Άλεκνο θαη ρηόλη Έκηαζη πος επηπεάζθηκε (π.σ. ανεμοππιτίερ για για μια σπονική

πεπίοδο):

- % πνζνζηό πξνζηαηεπόκελνπ δάζνπο πνπ επεξεάζζεθε

- Έηήζηα έθηαζε αλαγέλλεζεο (ha, %) (ηερλεηή ή θπζηθή)

Βηνινγηθή

δηαηάξαμε

Έκηαζη πος επηπεάζθηκε από ειδική διαηάπαξη:

- Αιιαγέο ζηε κνξθή ηνπ ρνύκνπ γηα κηα ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή

πεξίνδν

Γαζνπνλία –

δαζνθνκηθή

δηαρείξηζε

(θαλνληθή)

Έκηαζη και % διαθοπεηικών δαζοκομικών ζςζηημάηυν/σειπιζμών:

- απνςηισηηθέο πινηνκίεο (ha, %) ζε εηήζηα βάζε

- Αλαγελλώκελε έθηαζε (ha, %) εηήζηα (θπζηθή, ηερλεηή,

ειεγρόκελε θαύζε, απνζηξάγγηζε)

- Δηήζηα έθηαζε δηαρεηξηδόκελε κε ππόζθηεο πινηνκίεο

- Δηήζηα έθηαζε δηαρεηξηδόκελε πξεκλνθπώο

Παξάκεηξνο Γείθηεο

Γαζνπνλία –

δαζνθνκηθή

δηαρείξηζε

(εηδηθή)

Έκηαζη και δαζοκομικών ζςζηημάηυν/σειπιζμών:

- Πξνζηαηεπόκελν δάζνο (ηύπνο, θιίκα, άλεκνο/δηάβξσζε, πξνζηαζία λεξνύ,

έιεγρνο πιεκκπξώλ)

- Γαζνπνλία πξνζηαζίαο ηεο θύζεο θαη/ή παξαηεηακκέλε επηκήθπλζε ηνπ

πεξίηξνπνπ ρξόλνπ

- Αζηηθή δαζνπνλία θαη δαζνπνλία αλαςπρήο

Αγξνηηθή θαη

θηελνηξνθηθή

δξαζηεξηόηεηα

Δαζικέρ εκηάζειρ κάηυ από διαθοπεηικά αγποηικά ζςζηήμαηα(ha):

- Αγξνδαζνπνλία (π.ρ. θαξπδηέο, ειηέο, θειιόδξπο, ιεπθώλεο)

- Άιιε ζεκαληηθή αγξνηηθή/θηελνηξνθηθή ρξήζε ζε ζπλδπαζκό κε

δέληξα/δάζε (π.ρ. ha, αξηζκόο θαη κέζε ππθλόηεηα βνζθόλησλ δώσλ αλά

100 ha)

- Δθηάζεηο κε ζεκαληηθέο επηπηώζεηο από πξνεγνύκελε

αγξνηηθή/θηελνηξνθηθή ρξήζε

Άιιε ρξήζε γεο Πποζδιοπιζμόρ ( π.σ. Κςνεγηηική πεπιοσή,Εθνικό Πάπκο)

Κνηλσληθέο επηδξάζεηο:

- πίεζε επηζθεπηώλ (αξηζκόο)

- Δγθαηαζηάζεηο

- Πνζόηεηα ζθνππηδηώλ ζην δάζνο (όγθνο, ηύπνο)

Ρύπαλζε Δαζικέρ εκηάζειρ (ha) με επιπηώζειρ διαθοπεηικών ηύπυν πύπανζηρ (in relation

to critical loads or levels)

Νεξό:

- Γείθηεο επηβάξπλζεο κε λάηξην

ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ

Οη βαζηθέο παξάκεηξνη θαη νη δείθηεο βηνπνηθηιόηεηαο απνηεινύλ ηε βάζε γηα ηε κειέηε θαη παξαθνινύζεζε ηεο δαζηθήο βηνπνηθηιόηεηαο:

Μηα ιίζηα πξνηεξαηόηεηαο ησλ παξακέηξσλ θιεηδηώλ ζα πξέπεη λα επηιέγεηαη κε βάζε ηε δηεζλή εκπεηξία, θαη λα κπνξεί λα εθαξκόδεηαη ζε δηαθνξεηηθνύο δαζηθνύο ηύπνπο.

Γηα έλα καθξόρξνλν ζρεδηαζκό, έλα ηππνπνηεκέλν ζύζηεκα δεηθηώλ ρξεηάδεηαη γηα λα εθαξκνζζεί ζε κηα εζληθή εθηίκεζε/αμηνιόγεζε ηεο βηνινγηθήο πνηθηιόηεηαο.

Δπηπξόζζεηε αλάπηπμε ησλ ζρεκάησλ δεηθηώλθαη ηεο κεζνδνινγίαο ρξεηάδεηαη. Απηό κπνξεί λα επηηεπρζεί κε ηηο παξαθάησ δύν θαηεπζπληήξηεο γξακκέο:

a) επέθηαζε ησλ Δζληθώλ Γαζηθώλ Απνγξαθώλ κε ελζσκάησζε ησλ δεηθηώλ ηεο δαζηθήοβηνπνηθηιόηεηαο ζηα δηαρεηξηζηηθά ζρέδηα.

b) εθαξκνγή δνξπθνξηθώλ ηερλνινγηώλ γηα ηελ παξαθνινύζεζε ηεο δαζηθήο βηνπνηθηιόηεηαο. Η δνξπθνξηθή ραξηνγξάθεζε/απνγξαθή έρεη ην πιενλέθηεκα όηη κπνξεί λα παξάγεη δεδνκέλα ηα νπνία κπνξνύλ λα επεμεξγαζζνύλ κε ηε ρξήζε ησλ GIS.

Σέινο εξεπλεηηθέο πξνηεξαηόηεηεο παξνπζηάδνληαη γηα πεξαηηέξσ αλάπηπμε δεηθηώλ γηα ιεηηνπξγηθή ρξήζε:

1. Δπηθύξσζε ησλ δεηθηώλ δαζηθήο βηνπνηθηιόηεηαο. Απηό απαηηεί έξεπλα πάλσ ζηελ πξνβιέςηκε ηηκή ζε ζρέζε κε ηα ζηνηρεία ηεο βηνπνηθηιόηεηαο.

2. Αλάπηπμε παξακέηξσλ θαη δεηθηώλ γηα εθηίκεζε/ αμηνιόγεζε ηεο γελεηηθήο πνηθηιόηεηαο ησλ δαζηθώλ δέληξσλ.

3. Αλάπηπμε δεηθηώλ γηα εζληθή παξαθνινύζεζε ηεο δαζηθήο βηνπνηθηιόηεηαο. Οη εζληθέο δαζηθέο απνγξαθέο θαη ηα δηαρεηξηζηηθά ζρέδηα ζα πξέπεη λα επεθηαζνύλ θαη λα ελζσκαηώζνπλ ηελ έλλνηα ηεο βηνπνηθηιόηεηαο (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη κεηξήζεσλ).

4. Δληζρύνληαο ηελ άπνςε ηνπ ηνπίνπ γηα ηε δαζηθή βηνπνηθηιόηεηα. Τπάξρεη κεγάιε αλάγθε λα αλαπηπρζνύλ δηαδηθαζίεο ζρεδηαζκνύ ζην επίπεδν ηνπ ηνπίνπ γηα νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ηεο βηνπνηθηιόηεηαο.

ΕΥΦΑΡΙΣΤΩ