Prethodna obrada

rešetke i sitahvatači pijeskahvatači mastiegalizacioni bazeni

Gravitaciono taloženje

taloženje diskretnih česticataloženje čestica koje flokulišuzonalno taloženje

Taloženje diskretnih čestica

Laminarno taloženje (Re ≤ 0,2)Prema Stokes-u:

vst = d².∆p.g / 18µ = d2.(ρs – ρm).g / 18µ, m/s

gdje je:d = prečnik čestice, (m)ρs – gustina čvrste čestice, (kg/m3)ρm – gustina medija, (kg/m3)µ - viskoznost medija, (Pa.s)

Prelivni protok:

v0 = Q/A, gdje je :

v0 – brzina taloženja,Q – protok otpadne vode,A – površina taložnika

Vrste taložnika

Prema namjeni:primarnisekundarni

Prema izvedbi:pravougaonikružni

Shema radijalnog taložnika (Simičić, 2002.)

HEMIJSKI POSTUPCI OBRADE

Procesi u kojima se prečišćavanje obavlja uz odvijanje hemijskih reakcija ili putem određenih fizičko-hemijskih fenomena.U pravilu su to aditivni procesi- unose se hemikalije u vodu da bi se uklonilo zagađenje.

To su:

• koagulacija i flokulacija,• hemijska precipitacija,• jonska izmjena,• adsorpcija,• neutralizacija,• oksidacija (dezinfekcija),• striping gasa.

NEUTRALIZACIJA

Oprema za izvođenje neutralizacije (Gaćeša i sar., 1994.)

KOAGULACIJA I FLOKULACIJA

Fizičko-hemijski postupak za uklanjanje koloidno-dispergovanog zagađenja u vodi.

Koloidne čestice: imaju promjer od 1nanometra – 1 mikrometra; ne talože se spontano, zbog prisustva tzv. dvojnog električnog sloja (čije je naelektrisanje iskazano zeta-potencijalom) i male gustine (koja je približna gustini vode)

Koloidni sistemi – sistemi u kojima su čestice dispergovane u nekoj fazi (npr. vodi) i koje zbog naelektrisanja na površini, ostaju stabilne u tečnoj fazi.

Destabilizacija koloidnih sistema se ostvaruje:

• redukcijom debljine dvostrukog električnog sloja (a time i zeta-potencijala), usljed čega dolazi do smanjenja odbijanja čestica – koagulacija;• stvaranjem mostova između koloidnih čestica preko organskih i neorganskih polimera – flokulacija.

Sredstva za koagulaciju

Soli aluminijuma: aluminijumsulfat, kalijumaluminijumsulfat (stipsa), natrijumaluminat.

Soli željeza: željezo(II)sulfat, željezo(III)sulfat, željezo(III)hlorid

Shema procesa flokulacije (Gaćeša i sar., 1994)

Taložni tankovi:

• taložni tankovi klasične konstrukcije,• brzi taložnici – akceleratori

(Gaćeša i sar., 1994)

ADSORPCIJA

Postupak koji je dio tercijarne obrade

Najčešći adsorbens – aktivni ugalj:GAU – granulisani akivni ugalj AUP –aktivni ugalj u prahu

Tipovi postupaka adsorpcijeŠaržna adsorpcijaKontinuirana adsorpcija

Adsorberi za kontinuiranu adsorpciju

Adsorberi sa:- nepokretnim i pokretnim slojem (sa silaznim i uzlaznim tokom)- sa pokretnim slojem

Jonska izmjena

Mjenjači jona su čvrste, u vodi nerastvorne materije, koje se sastoje od prostorno umrežene rešetke, u koju su uvedene funkcionalne (aktivne ) grupe. Aktivne grupe su sa rešetkom povezane kovalentnom vezom i na njih su jonskom vezom vezani protujoni:

Iz – SO3⁻H⁺ Iz – matrix (rešetka) SO3⁻ - aktivna grupa H⁺ - protujon

Prema prirodi aktivne grupe:katjonske mase (jakokisele i slabokisele)anjonske mase (jakobazne i slabobazne)Prema

Radni ciklus ( u koloni):-faza iscrpljivanja-faza regeneracije